8 minute read

satuan ati (5)--Agus Sutrarama

Satua Masambung

satuan ati (5)

Advertisement

Semeng ento, sia mahasiswa lakar nyalanang seléksi akhir tim

debat Bahasa Inggris. Kadum dadi telung tim, suba pasti né a

tim maisi telung diri mahasiswa. Pilihan di jurusan-jurusan ané

ada di kampus. Nada ada di tim C, timpal sakelasné, Ari lan

Arra, ada di tim A. Penonton di acara seléksi tim debat Bahasa

Inggris ané lakar kapilih ngawakilin kampus di lomba debat

tahunan tingkat universitas sa-Bali empet ngandupang. Nada dadi

inget atiban né ipidan.

Agus Sutrarama

Dugas ento déwékné ané ditu dadi penonton, mabalih kakak kelasné maadu argumén nganggon basa Inggris. Mabalih kakak kelas ané kagumin ipun, Jung Dé, tunangan timpal ipuné, Arra. Ané jani Jung Dé masih ada ditu, negak di samping dosén pembinané, milu dadi penilai. Yén kénkén kadén, ditu Nada ngarasayang ada ané soléh, Arra jak Jung Dé buka tuara nyiriang kémestri anaké matunangan. Apaké mirib tuah kebyah

rasanné Nada dogénan, kéwala Arra bilang katingalin baan Nada, tuara ada abedik kadadua peningalanné mapadu ngajak tunangan ipuné, diapi ditu tingalina Jung Dé ané setata peliatné nujah muané Arra. Arra buka tuara nganggep ada Jung Dé ditu. Nada nungkakang kéweh kenehné, ia musti fokus jani. Simalu, tim A lakar maadu jak tim C. Topik ané lakar kadebatang unduk Pariwisata Massal di Bali, Bali Still Need Mass Tourism. Tim A, timné Ari lan Arra maan dadi Afirmative Team, tuah tim ané ngadukung topik ento, ané satuju yan Bali enu merluang pariwisata masal. Arra maju dadi pembicara kapertama.

“We ask to you, ladies and gentlemen. Why we are here now, learn a tourism? It means that tourism is very important to us, isn’t it?” Semeng ento

Arra rapi pesan, sing cara biasané sawai di kelas. Dikénkéné pecéhné enu masisa, lan bakat dogén katingalin baan Nada. Uling tabuh suarané, ngenah rasa yakin ring déwék. Buka ané kaajahin baan dosén pembinané, anak debat ento musti objektif memandang motion utawi topik ané kadebatang, musti luas wawasanné, apang yakin tekén ané kamunyiang. Krana uli munyin iraga, lakaran nyidang ngaé penontoné setuju tekén iraga. Saobjektifné, pasti iraga tetep baatan anéh, ati nuraniné setata ngelah pilihan. Ditu suba maanggon kabisané lakar tegteg ring duman posisiné, diapi ati nuraniné sujatiné tuara satinut. Arra nyambatang, tanguda iraga jak makejang masekolah di pariwisata, yén sing ulian raga percaya pariwisata ento penting. Ipun ngamaang data yén penyumbang dévisa paling liu di panegara iraga tuah uli séktor pariwisata, lan unduk ento tetep Bali ané di urutan simalu. Vitalné pariwisata, buin Arra ngimbuhin enu kanti karasayang kayang kajani, suba atiban liwat tragédi Bom Baliné, ekonomi Bali enu sanget terpuruk. Arra nutup tuturné, ngamaang selah penontoné minehin, lan ngantiang perlawanan uling tim negative, Nada, ané akebiahan maan selah mapineh, lénan tekén rasa bagia suba nyidang ada semeng ené di seléksi final, tuah masih nyidayang ningalin kenyem bungahné

Arra, lan pecuk alis ipuné kala ngarumusang bahan ngajak anggota timné. Nada nalemang angkihan, nyaga ketugné.

“Ladies and gentlemen, yes, of course we know why we are here now. Since we have to learn, really really learn about tourism that only need to return back to its beginning, as a quality instead.” Nada nuturang unduk ngawit kaloktahné Bali ka dura negara, uling karya lukis Walter Spies duk warsa 1930-an tuah ulian alam turin budaya Bali ané mula saja adiluhung. Kanti lantas ngansan ramé tamuné teka, tan paempelan, dadi mass tourism.

“If We all agree that life is also about caring to the future, let’s concern

about the side effect of this mass tourism on our culture, our nature.” Nada nlatarang yan ada pengaruh négatif pariwisata massal ring alam lan budaya masyarakat Baliné. Di panguntatné Nada ‘nyentil’ pembicara kapertama tim

affirmative, Arra, unduk pariwisata ané kasambatang tuah organ vital ring Bali. Nada nuturang yén sinah ento dadi muktiang suba ada ané pelih ring pembangunan pariwisata di Bali, ulian ngaé ka-tuara seimbang-an.

Ngalatih rasa émpati iraga ring sakancan pikobet sosial, lan suba pasti ngalatih Basa Inggris iraga, ulian sing ja tuah iraga, anak Bali lan Indonésia ané patut nawang, kéwala dunia masih perlu nawang apa ané sedek bligbagang iraga, karana iraga tetep masih mahluk global. Tim A tetep ngukuhang pendapatné unduk perluné pariwisata masal nukung perékonomian lan percepatan pembangunan. Tim C tetep ngajak penontoné nguratiang unduk dampak kaon pariwisata masal ring Bali, ané mirib lakar kutang iraga dadi tetamian baang pianak lan cucu.

Mangaso akejep, ngalantur, jani tim A lakar katemuang ngajak tim B, motion utawi unteng pabligbaganné jani tuah unduk sosial adat ring Bali, The Caste System in Bali is No Longer Needed. Jani tim A ané lakar dadi tim negative utawi ané tuara setuju ngajak motion ento, utawi ané ngarasa sistem pengkastaan di Bali tetep kaperluang. Tim B ané affirmative utawi ané ngarasa sistem kasta ento suba tuara enu perlu. Nada ané makejang perhatiané tuah

katelahang baan ukudané Arra, ngarasayang ada guat ragu ento ngenah di paras ipuné Arra. Di kénkéné Ari katingalin baan Nada ngentenin Arra ulian malengok. Negarang Nada nyledét Jung Dé, ngenah buka tegang.

Pembicara kapertama tim B masuara, nuturang lénan tekén ‘waktu’, tuah

‘perubahan’ ané abadi. Awig di désa masi tuara luput yén karasa suba perlu kaubah. Sistem kasta tuah tetamian, yén karasaang suba ngentukin pajalan, musti nerima padumané, mesti berubah. Siduri, pembicara kapertama tim B ento nyambatang, “..and today is no longer the time to blame your feelings because both of you are of different caste!” Nada ningalin ento, Arra nguntul, Jung Dé nengil lan paliat ipuné tetep ngenah tegang.

Arra maju. Abedik pa api semangat ento tuara ada karasayang, “Ladies and gentlemen …” Tabuh suaran ipuné tuara misi ané madan, keyakinan.

Nada ngarasa suba ngutsahayang makejang. Sajan yén dadi wakil kampus di lomba debat tahunan ené tuah dadi ipiané sekat kapertama ningalin kakak kelas ipuné, tunangané Arra, Jung Adé, ditu debat. Kéwala, ia percaya makejang timpal-timpalné ditu ané milu maseleksi masih ngelah ipian ané patuh. Aglibegan, apa ja kaputusané lakar bisa kasambatang ‘kaberuntungan’

ané berpihak. Nada lolos, Nada lakar milu di tim ané lakar ngawakilin kampusné, di lombané bulan depan. Ari lan Arra gugur.

“Nada, selamat.” Arra ada di maluné Nada, ngenjuhang limané. Nada

nengil akejep, keneh ipunné ningalin timpalné ené lakar nyidang ada di tim debat kampusé suba tuara payu. Mustiné Arra ngarasa kuciwa, sakéwala jani Arra makenyem manis pesan. Paningalané buka Purnamané nujah kadadua peningalané Nada. Paliat Purnama ento buka titah, marupa ‘misi’, apanga

Nada nyadia nerima tongkat éstafeté lan nutugang perjuangan, lakaran ngemaang ané terbaik ka kampus ané katresnain jak makejang.

“Iya Ra, makasi nah.”

Ari masih teka, “Bro, congrat. Selamat berjuang!” Ngédéngang jempolné.

Wayan Jengki Sunarta

“Ahh, awak hébat masih Ri... makasi nah.”

Nada neked di kost, makejang suba nawang berita yén Nada lolos dadi tim debat kampusé.

“Yé… Nada teka…” Arsa kasisi uling kamarné, jibrag-jibrag mabaju singlét.

“Horé... Wi Nada hébat…” Éka jak Éwik masih milu nyambut maekin

Nada, ané mara tuunan uli montorné.

“Ahh, haha, makasi-makasi jak makejang…”

#be a part of English Debate Contest Team

Abesik ipian ipuné ento, ané katulis ipun atiban liwat di buku agénda cenikné, jani suba dadi lingkerin ipun. Kéwala, nguda jani ia ngarasa makeneh nyambatang rasa kendel ipuné ené ka Gendis. Suba benehké galahné? Suba peteng, tusingké nyanan télpon déwékné ané lakar ngamaang berita tuara penting ené lakar ngulgul galahné Gendis? Ah, kéwala Nada tuara nyidang ngilangang rawat muané Gendis, ané ngansan ada di sakancan paliatné ulung. Duh.

Tuuut …

“Halo...”

Degg

Sujatiné, kesir angin bukit peteng ento tuara ja kanti lakar ngaé layah anaké membeku.

“Ha...”

“Gendis.”

“Éh, Nada?”

“Aku ganggu ya..?”

“Ah, endak, ada apa Da?” Lancar, tegas suarané Gendis madingehan di

kupingné Nada, buka nengsek Nada apang tusing ngutang-ngutang galah, lan nuturang énggal apa ané musti tuturang, énggal, jani!

“Gendis, waktu ini mamak sempat ngomong sama ibu tentang... nyentana.” Tanguda kadén unduk ento ané ngetél uli layahné Nada.

“Ooh, ah... jangan terlalu dipikirin, mamak memang gitu, suka bercanda dia…” Munyiné Gendis kadingeh baan Nada buka santé. Buka tuara ada

abedik beban, buka nyambatin Nada, ‘Nada! Kamu nélpon aku, nyuang waktu

berharga akué, waktu istirahat akué, tuah lakar nyambatang unduk ané sing penting ento?’ Nada buka ngekoh, lélor, ilang kenehné macarita buin,

“Nada…”

“Éh, iya... met malam ya Dis...” “Iya, malam Da...”

Tuuut…

Lemet, limané Nada ngejang gagang télpon umumé ka tongosné. Sajan lega sebeté sing dadi joh-joh, buka tuara jangkep yén sing pada misi. Ituni semeng oger ulian suba lolos dadi tim debat. Peteng ené dadi enduk baan kélangan harapan. Hah. Di tongos ané malénan, Gendis mara kal macelep buin ka kamar ipuné disubané nerima télpon peteng-peteng, sagét ada timpal kosné, kakak kelasné nyapatin,

“Siapa nelpon malam-malam Yu? Si.. itu, Nada tuh ya..?”

“Eh, iya Mbok..”

“Emang, dia ga pernah ngajakin jalan kemana gitu?”

“Mm, ngga sih, hehe.”

“Gimana sih, sering tuh mbok Luh ngangkat telponnya, pas kamu ngga ada.”

“Oo...”

Gendis, Ni Putu Gendis Sangayu, macelep ka kamarné. Di duur sirepan ipuné malingeb abesik buku sastra, buku kumpulan cerpén mabasa Indonésia, majudul Cerita Hati. Dadi tuah abesik buku sastra pantaraning soroh buku ilmu ékonomi ané ngebekin kamar ipuné. Takepang ipun bukuné ento lan pejanga

buin duur méja belajarné. Kesitan kertas matulis ané ada di tengan bukuné ngenah kasisi gigis.

Gendis, kalau lagi mumet belajar ékonomi, sekali-sekali baca cerita ya.. Cerpén di buku ini bagus-bagus kok kisahnya. Ada satu cerpén yang udah aku tandai, itu bisa berulang-ulang aku baca, héhé. Selamat menempuh Pendidikan di bangku kuliah. Tetap semangat meraih mimpi ya…

Kepastian. Apaké mirib kruna ento mula tuara nyidang ada di unduk ané madan tresna? Nada nyalanang montorné, katimpalin peteng ané ngansan peteng. (masambung...)

Agus Sutrarama

magenah ring Tabanan. Kakawiannyané naanin kawedar ring Bali Orti Sampun ngamedalang cakepan pupulan satua cutet “Bulan Satwak”.

This article is from: