2 minute read
Het duin is geen eiland
Om de relatie tussen water en natuur te begrijpen is het goed om een beetje uit te zoomen en ook het IJsselmeer, onze bron, bij het totaalplaatje te betrekken. Uit een mooi samenspel tussen water en natuur komen betrouwbaar drinkwater en veerkrachtige natuur voort.
PWN is voor het maken van drinkwater voor bijna 70% afhankelijk van het IJsselmeer. Het IJsselmeerwater komt grotendeels via de IJssel uit de Rijn. Bij Andijk wordt dit water verzameld in grote bekkens en vervolgens voorgezuiverd. Daarna gaat een deel van het water naar onze productielocatie in Heemskerk, waar nog eens een extra zuiveringsstap plaatsvindt. Daarna gaat het water naar de duinen.
In de infiltratiegebieden zakt het water de bodem in, waar het op een natuurlijke manier wordt gezuiverd. Onderweg worden bacteriën onschadelijk gemaakt en wordt het water constanter van temperatuur. Na ongeveer een maand kan het natuurlijk gezuiverde water weer omhoog worden gepompt via honderden drinkwaterputten en is het al bijna klaar om te drinken.
Daarnaast ligt er onder de duinen van nature een zoetwaterbel. Deze wordt gevormd door regen die de bodem in zakt. Dit zoete water blijft drijven op het zoute water in de bodem. Aan deze zoetwaterbel onttrekken we geen water meer, om verdroging van de natuur te voorkomen. Het vormt nog wel een belangrijke strategische reserve in geval van nood.
Het IJsselmeer nader beschouwd
We kunnen wel stellen dat ons drinkwater afhankelijk is van twee grote natuurgebieden met Natura 2000-status: de duinen en het IJsselmeer. De laatste jaren is door droge zomers de kwaliteit van het IJsselmeerwater meer en meer in de belangstelling gekomen. Het zoet houden van het IJsselmeer is in droge perioden moeilijk. Zout dringt dan makkelijk binnen via de sluizen van de Afsluitdijk en het lukt minder goed om met voldoende rivierwater het IJsselmeer als het ware door te spoelen.
Via de Rijn komen er ook veel ongewenste stoffen in het IJsselmeer terecht. In de zomer krijgen we daar nog algengroei bij en tijdens stormen opwervelend slib. Dit alles zorgt ervoor dat PWN een relatief hoge zuiveringsinspanning moet plegen.
Voor het goed houden van ons drinkwater is de natuur van het IJsselmeer net zo belangrijk als de duinnatuur. Toch zien we dat de ecologie in het IJsselmeer sterk onderdoet voor een gezonde, natuurlijke rivierdelta. Bij een vitale rivierdelta vind je veel meer variatie dankzij natuurlijke, geleidelijke overgangen tussen land en water en tussen zoet en zout. Dat heeft het IJsselmeer niet. Er is een groot tekort aan ondieptes met waterplanten, oevers met rietkragen en graslanden die in het voorjaar onder water staan. Terwijl dit juist de habitats zijn die veel vissoorten nodig hebben om te paaien, voedsel te vergaren, beschutting te vinden en te overwinteren.
Het gevolg van het huidige monotone karakter is dat de voedselketen in het IJsselmeer slecht functioneert. Het aantal vissen en de soortenvariëteit is er aanmerkelijk lager dan je van een natuurlijke delta mag verwachten. Ook kenmerkende vogelsoorten zoals de zwarte stern en de grote karekiet hebben het moeilijk.
PWN neemt daarom actief deel aan het samenwerkingsverband
Coalitie Blauwe Hart Natuurlijk. Samen zetten we ons in voor een gezond ecosysteem en een schone bron. Samen met onze omgeving werken we aan een plan voor een groter, natuurlijk spaarbekken, dat bijdraagt aan de drinkwatervoorziening, de zoetwaterbeschikbaarheid en de IJsselmeernatuur. Hierover meer in hoofdstuk 3.
Duin en binnenduinrand
Het duingebied heeft een aantal belangrijke functies. Waardevolle natuur, kustveiligheid, de productie van drinkwater én recreatieve beleving komen hier samen. Ze vormen in onze visie een prachtig bondgenootschap en geven het duingebied een vanzelfsprekende kracht.
Aan de meer oostelijke kant van de duinen ligt het grotere gebied van de binnenduinrand. Afgewisseld door dorpen als Castricum, Egmond aan den Hoef en Bergen vind je hier een samenstelsel van oude strandwallen en poldergebieden. Het zoetwater stroomt hier vanuit de duinen het vlakke achterland in. Duin en binnenduinrand zijn sterk met elkaar verbonden. Soorten profiteren van een natuurlijke overgang tussen duin en polder en het binnenduinrandgebied vormt een belangrijk schakel in het recreatieve netwerk in de provincie. Ook liggen hier kansen voor klimaatadaptatie, zoals het bergen van water.
