V A N
I N T E R C I T Y E X P E R I M E N T A L
T O T
V E L A R O
I N N O T R A N S
N O V O
2 0 1 8
1
V A N
I N T E R C I T Y E X P E R I M E N T A L
Inhoud
71 4 9 14 18 20 24 26 28 34 38
V E L A R O
N O V O
50
28
T O T
88
Bestellingen 2016 - 2018 InnoTrans kortnieuws The road to InnoTrans Alstom Avelia Horizon Alstom Coradia Stream Alstom Prima H4 Together we move Bombardier TRAXX Bombardier Talent 3 Grote veranderingen Duitsland
44 47 50 57 62
71 73 82 85
98
Hitachi Caravaggio Bemo Rail TransPennine Express Veranderingen Verenigd Koninkrijk Van InterCity Experimental tot Velaro Novo Siemens Velaro Novo Siemens Vectron Smartron SBB Cargo en Siemens
86 87 88 93 94 98 103 105 109 114
Goederenwagens Onderhoudsvoertuigen Treinen op accu’s CAF Desiro HC Stadler Rail Stadler EuroDual Stedelijk vervoer Vossloh - Fabriek te koop Hollands Glorie
Colofon Contact Rail Magazine is een uitgave van Uitgeverij Uquilair B.V. Biestkampweg 39, 5249 JZ Rosmalen Postbus 153, 5201 AD ’s-Hertogenbosch Telefoon 073-6221514 E-mail: info@railmagazine.nl Internet: www.railmagazine.nl Losse verkoop/distributie Aldipress, Utrecht / AMP, Brussel Druk Damen Drukkers, Werkendam Eindredactie Henk de Jager, Egbert van Werkhoven, Henk Zwoferink
2
I N N O T R A N S
Redacteuren Jos Burgemeester Quintus Vosman Simon Wijnakker Henk Zwoferink Tekstcorrectie René Nabbe, Egbert van Werkhoven Concept en basisontwerp Simon Wijnakker, Henk Zwoferink Grafische vormgeving Bart Haans, Henk Zwoferink Eindrealisatie Egbert van Werkhoven, Bart Haans Bladmanager (Special) Henk Zwoferink
2 0 1 8
De redactie behoudt zich het recht voor bijdragen in te korten of te weigeren. Ongewenste kopij zal niet worden geretourneerd. Correspondentie over wel of geen plaatsing vindt niet plaats. Ook is het niet mogelijk alle binnenkomende correspondentie persoonlijk te beantwoorden.
Op de cover De nieuwe TRAXX MS3 en DC3 van Bombardier tijdens de presentatie in Hennigsdorf op 21 september 2018 Henk Zwoferink
© Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ISSN: 0926-3489 Klantenservice boeken Bij voorkeur via: evwerkhoven@uquilair.nl Telefonisch: ma t/m do 13.00 - 16.00 uur
V A N
I N T E R C I T Y E X P E R I M E N T A L
T O T
V E L A R O
N O V O
Alstom Coradia Stream
Henk Zwoferink
I N N O T R A N S
2 0 1 8
3
V A N
I N T E R C I T Y E X P E R I M E N T A L
T O T
V E L A R O
The road to
N O V O
InnoTrans
4
I N N O T R A N S
2 0 1 8
V A N
I N T E R C I T Y E X P E R I M E N T A L
T O T
V E L A R O
N O V O
InnoTrans is anders dan andere beurzen. Bij normale exposities wordt alles aangevoerd per vrachtwagen, maar op InnoTrans staan treinstellen en locomotieven vanuit de hele wereld. Slechts een paar zijn er deze keer via de weg gekomen, het merendeel per spoor. Voor deze grote logistieke operatie wordt de hulp ingeroepen van de expert in overbrengingen in Europa, RailAdventure. Rail Magazine nam een exclusief kijkje bij de transporten vanuit Zwitserland naar Berlijn. Op 10 september 2018 werd het S-Bahn treinstel Mandarinli overgebracht vanuit de Stadler-fabriek te Bussnang naar Berlijn. Omdat er gerangeerd moest worden werd een stuk het stenen boogviaduct net na de aansluiting opgereden. Hierna werd het transport teruggeduwd, kon de loc omlopen en was het transport gereed voor vertrek richting Weinfelden en Berlijn.
In de vroege ochtend van 29 april 2016 komt ICE 401 081 voorbij Einigen onderweg naar Interlaken Ost. Henk Zwoferink
I N N O T R A N S
2 0 1 8
5
V A N
I N T E R C I T Y E X P E R I M E N T A L
T O T
V E L A R O
N O V O
Omdat de spoorlijn van München via Memmingen en Lindau naar Zürich wordt geëlektrificeerd werden in de zomer van 2018 de ECtreinen van en naar Zwitserland vanuit München omgeleid via Kempten en Immenstadt. Deze lijn zal niet geëlektrificeerd worden, maar al het oude materieel zal snel vervangen worden. Zo zal straks ook het doek vallen voor de 218 in de Allgäu. De EC-treinen zullen vervangen worden door Pendolino’s van SBB en later zal ook de Giruno en ICE-4 hier komen te rijden. Op 24 juli komen de DB 218 430 en de 218 452 met EC 192 naar Zürich voorbij de Großer Alpsee nabij Immenstadt onderweg naar Lindau. Henk Zwoferink
Grote veranderingen
Duitsland Snel veel nieuwe treinen
Duitsland is koploper waar het gaat om het aantal bestellingen in de afgelopen twee jaar, maar wat betreft het aantal treinstellen blijven ze ruim achter bij het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. Duitsland blijft voorlopig een echt locomotievenland, alhoewel daar snel verandering in komt met de levering van 534 treinstellen. Een foto zoals de introfoto kan de komende jaren nog gemaakt worden, maar de diesels gaan flink terrein inleveren met de komst van onder andere waterstoftreinen en treinen met accu’s.
6
I N N O T R A N S
2 0 1 8
Henk Zwoferink
Koplopers zijn de deelstaat Baden-Württemberg en het Ruhrgebied, twee regio’s waar de komende jaren veel geïnvesteerd zal worden in het spoor. Elders in dit nummer leest u kort over de veranderingen in het Ruhrgebied, hier over alle andere ontwikkelingen in Duitsland. Baden-Württemberg krijgt de primeur met de levering van de nieuwe Siemens Mireo. Daarnaast heeft de deelstaat bij Alstom, Bombardier en Stadler veel nieuwe treinstellen besteld.
V A N
I N T E R C I T Y E X P E R I M E N T A L
Siemens Mireo De nieuwe Mireo dient als concurrent voor de Stadler FLIRT 3 dan wel Bombardier Talent 3 en daarnaast als opvolger van het Desiro-platform. Hiermee speelt Siemens in op de vraag naar snelle en comfortabele regionale langeafstandstreinen. Het bedrijf leverde al de Desiro Mainline en Desiro HC, maar dit was bepaald geen gestandaardiseerd product. Siemens heeft daarom de Mireo ontwikkeld die sneller te bouwen is, ef-
T O T
V E L A R O
N O V O
ficiĂŤnter met energie omgaat en de nieuwe standaard wordt. De trein bestaat uit een lichtgewicht aluminium frame, wat minder energieverbruik betekent. Ook de aerodynamica is flink verbeterd ten opzichte van het Desiro-platform. Veel componenten, zoals de transformator en het elektrodynamische (ED) remsysteem, zijn energiezuiniger gemaakt. Gecombineerd met een intelligent netwerkbeheersysteem kan het totale energieverbruik met 25 procent worden verlaagd. Het assistentiesysteem I N N O T R A N S
2 0 1 8
7
V A N
I N T E R C I T Y E X P E R I M E N T A L
T O T
Treinen op accu’s
V E L A R O
Oude ontwikkeling krijgt een nieuwe kans Treinen op accu’s zijn niet nieuw; door de jaren heen zijn aardig wat locomotieven en treinstellen of motorwagens ontwikkeld die konden rijden op opgespaarde energie. Toch duurde het tot 2016 tot accuaandrijving tijdens InnoTrans meer aandacht kreeg. Nu was het hard nodig om het aantal dieseltreinstellen te verminderen in het kader van de vermindering van de CO2-uitstoot.
N O V O
De Deutsche Bundesbahn kocht tussen 1953 en 1965 een aantal voertuigen met laag energieverbruik voor reizigersvervoer op lokaalspoorlijnen. Hierbij viel de keuze op elektrische tractie. Na de bouw van een proefserie van het type ETA 176 werd besloten in totaal 232 motorwagens en 216 stuurstandwagens van dit type te laten bouwen, de serie 515. De motorwagens beschikten indertijd over een accu die 440 volt gelijkspanning leverde bij 520 ampère/uur. Hiermee kon in 1955 (!) al ruim 500 kilometer gereden worden op één lading. Destijds moest alleen de elektromotor en een klein lampje van stroom voorzien worden, tegenwoordig willen we ook een klimaatregeling, entertainment-systemen, wifi en onze laptop of smartphone op kunnen laden in de trein. Die moet ook sneller rijden dan de 100 km/h van de serie 515. Het vermogen van het treinstel was 2 x 150 kW en er konden ongeveer honderd mensen mee. De motorwagens reden bijvoorbeeld tussen Gronau en Enschede en tussen Aken en Maastricht. De laatste exemplaren gingen in 1995 buiten dienst. Hierna moest ruim twintig jaar gewacht worden op nieuwe ontwikkelingen. Toch zijn er nog oudere voorbeelden van treinen met accu’s. De Preußische Staatseisenbahnen gebruikte sinds 1907 met goed resultaat accutreinstellen van het type Wittfeld.
Henk Zwoferink 8
I N N O T R A N S
2 0 1 8
V A N
I N T E R C I T Y E X P E R I M E N T A L
T O T
V E L A R O
N O V O
Grote veranderingen
Verenigd Koninkrijk Er is een grootschalige vernieuwing van rollend materieel in Groot-BrittanniĂŤ gaande. De lijst van nieuw besteld reizigersmaterieel is lang en omvangrijk. Opvallend bij deze bestellingen is dat de traditionele leveranciers aan de overzijde van de Noordzee een kleinere rol lijken te spelen, terwijl nieuwkomers al binnen korte tijd dominante posities innemen. In de laatstgenoemde categorie gaat het vooral om CAF en Stadler Rail.
Hitachi had al voet gezet op Britse bodem met de Javelin-treinstellen, die deels over de hogesnelheidslijn rijden tussen Londen en de Kanaaltunnel. De Japanse treinenbouwer, met nu een productiefaciliteit op het Europese vasteland na de overname van de fabriek van AnsaldoBreda in Pistoia (ItaliĂŤ) bouwt zijn positie verder uit en levert de nieuwe treintypen Azuma en ATR-300 bi-mode aan verschillende vervoersondernemingen op het Britse spoor. I N N O T R A N S
2 0 1 8
9
V A N
I N T E R C I T Y E X P E R I M E N T A L
T O T
V E L A R O
N O V O
Van InterCityExperimental
tot Velaro Novo Jos Burgemeester
10
I N N O T R A N S
2 0 1 8
V A N
I N T E R C I T Y E X P E R I M E N T A L
T O T
V E L A R O
N O V O
De ontwikkeling van het Duitse ICE-materieel De in dit jaar door Siemens gepresenteerde Velaro Novo is de laatste loot aan de stam van Duits materieel dat specifiek is ontworpen voor een reguliere dienstuitvoering met hoge snelheden. Een aantal treintypen ging aan deze jongste telg vooraf, beginnend met de InterCityExperimental, die in 1985 gepresenteerd werd. Hieruit werd gedurende een ontwikkelingsperiode van circa 25 jaar een aantal elektrische series hogesnelheidsmaterieel afgeleid, die alle bekend zouden worden als InterCityExpress of ICE. Tevens behoren dieseltreinstellen en kantelbaktreinen tot deze ICE-familie.
In de vroege ochtend van 29 april 2016 komt ICE 401 081 voorbij Einigen onderweg naar Interlaken Ost. Henk Zwoferink
I N N O T R A N S
2 0 1 8
11
V A N
I N T E R C I T Y E X P E R I M E N T A L
T O T
V E L A R O
N O V O
InnoTrans 2020 22 september 2020 - 25 september 2020 | Messe Berlin 12
I N N O T R A N S
2 0 1 8