Nooit opgeven

Nooit opgeven en als het niet gaat om hulp vragen

Leon van Dalen woont vanaf zijn zestiende op drie verschillende plekken bij Reinier van Arkel. Hij maakt een intensieve periode door met ups en downs. Nu heeft hij een vaste baan bij keramisch atelier Cor Unum en woont zelfstandig. Hij zit goed in zijn vel en is blij met wat hij doet. Wat is er in de tussentijd gebeurd en wat was er nodig om zich op deze manier te kunnen ontwikkelen?

Om hiervan een beeld te kunnen schetsen heb ik een gesprek met Ingrid Oorthuijsen en Leon. Ingrid werkt als begeleider bij het Werkhuis en het crea-atelier. Zij heeft Leon intensief begeleid. Het enthousiasme en de respectvolle manier waarop Ingrid en Leon met elkaar omgaan treffen me. Het wordt een mooi gesprek over ‘doorgaan, ook al is het moeilijk’ en ‘hulp vragen als het nodig is’.

Leon: “Op mijn zestiende kwam ik tijdelijk op Herlaarhof wonen. Thuis ging het niet. Ik was depressief, kwam niet uit bed, wilde niks, had geen zin. Ik zat op de havo, maar ging niet naar school en bleef zitten. De psychiater met wie ik gesprekken had, stuurde me door naar Herlaarhof. Daar werd ik opgenomen. Op Herlaarhof had ik huishoudelijke taken, dat was ik niet gewend van thuis. De vaste dagindeling en het contact met andere mensen deden me goed.”

Leon krijgt de diagnose autisme. Hij gaat naar school op het terrein van Zorgpark Voorburg. Na acht maanden gaat Leon weer thuis wonen. Hier gaat het steeds minder met hem. Hij mist er de structuur en sociale contacten, wordt somber, gaat weer gamen en draait zijn dag- en nachtritme om. Als hij 19 is loopt hij thuis vast en gaat hij bij de Lichtboog wonen.

Werken

Cliënten die op de Lichtboog wonen, gaan voor hun daginvulling naar het Werkhuis. Ook Leon. Het ervaren van structuur is belangrijk, maar daarnaast onderzoeken cliënten hier welke daginvulling hen voldoening geeft. “Uitzoeken wat voor werk of vrijetijdsactiviteiten bij je passen, is een

belangrijk onderdeel van de behandeling van de Lichtboog. Werk en sociale contacten zijn belangrijk voor het herstel”, zegt Ingrid. Het werken bij het Werkhuis doet hem goed. Vooral dankzij de persoonlijke begeleiding en de structuur. En het is er gezellig, met andere cliënten.

Leon gaat ook werken bij Kringkracht , dit wordt in gang gezet door het UWV. “Sorteerwerk, zo geestdodend. Ik lag de helft van de tijd met mijn hoofd op de tafel”, vertelt Leon. “Gelukkig kwam daar iemand van mijn leeftijd met wie ik het goed kon vinden. Maar toen hij wegging ben ik daar ook gestopt. Ingrid heeft toen geregeld dat ik vijf dagdelen per week terecht kon bij het Werkhuis.”

Ondertussen loopt het traject bij het UWV ook door. Leon doet een talentenexpeditie en daaruit blijkt dat hij aanleg heeft voor het werken met computers. De opleiding die hij daarna volgt aan het REA-college in Eindhoven valt hem helaas tegen. “Ik kreeg daarna nog een LOI-opleiding aangeboden maar dat is echt niets voor mij." In deze periode verhuist Leon naar het Trainingshuis. Leon: “Ik was er wel aan toe. Een stap richting zelfstandigheid. Er is wel begeleiding aanwezig, door de week tot 23.00 uur en in het weekend tot 16.00 uur. Het is er ook gezellig, ook met medebewoners. We drinken iedere avond gezamenlijk koffie bijvoorbeeld.”

Na twee jaar is Leon er al aan toe op zichzelf te gaan wonen. Hij blijft ambulante begeleiding houden. De overgang naar zelfstandig wonen met ambulante begeleiding vindt Leon erg groot. ”Eigenlijk wilde ik niet weg uit het Trainingshuis, zo’n setting zou ik nu ook wel willen hebben. Maar het ging zo goed. Ik heb erg moeten wennen aan het op mezelf wonen. Helaas heb ik nu weinig vrienden. Dat komt omdat ik op zoveel verschillende plekken heb gewoond. Ook ging het weer een tijdje minder goed met me. Ik ging weer meer gamen, werd weer somber. In dit soort periodes bel ik naar het crea-atelier of ik een dag mag komen werken. En dat mag altijd.”

Ingrid: “Leon heeft een heel intensief traject doorlopen, zowel op het gebied van werken als op het gebied van zichzelf leren kennen en zelfstandig worden. Bij alle wisselingen in zijn woonsituatie en opleiding/werk zijn we bewust contact blijven houden. Leon heeft geleerd dat hij om hulp kan vragen als het niet goed met hem gaat. En gelukkig doet hij dat. Als het niet gaat, belt hij ons en komt hij een dag werken. Dan kan hij weer opladen, dat is zijn manier van hulp vragen. Mijn collega Eric en ik zijn enorm blij dat hij zijn talent heeft ontdekt en heeft omgezet in iets moois. Hij heeft enorm veel doorzettingsvermogen.”

Het zelfstandig gaan wonen is een grote uitdaging. Maar Leon is intussen ook op zoek naar dagbesteding of werk waaraan hij plezier kan beleven. Nadat hij is vastgelopen op het REA-college kan hij dankzij Ingrid op adem komen bij het crea-atelier. Hij krijgt er een vrijwilligerscontract, maar blijft ook op zoek naar werk.

Hij spreekt daar op een gegeven moment over met een jobcoach van het REA-college, Jurrien van Kervinck, met wie hij altijd contact is blijven houden. Leon vertelt hem waarom hij het werken op het crea-atelier zo fijn vond. Via een google-zoekvraag stuit de jobcoach op Cor Unum.

Leon: “Ik mocht bij Cor Unum op gesprek komen. Er zijn daar altijd mensen nodig. Ik begon met een stage. In het begin combineerde ik de stage bij Cor Unum met het werken bij het crea-atelier. Ik heb het werken bij Cor Unum opgebouwd. Eerst halve dagen, daarna langzaam uitgebreid. En na acht maanden stage kreeg ik een contract. Ik werk er nu vier dagen in de week.”

Social label – het KOM servies

In 2015 ontstaat het idee om met een groep cliënten van het crea-atelier mee te gaan doen aan de productie van het social label servies KOM. Ingrid denkt direct aan Leon. In eerste instantie ziet hij het niet zitten, maar al snel blijkt hij het werken met klei hartstikke leuk te vinden. Leon: “Ik word er zo blij van! Ze zeggen dat ik gevoel heb voor de klei.” Ingrid: “Hij heeft veel talent, is gemotiveerd en heeft een enorm doorzettingsvermogen”. Naast het maken van een mooi product maakt Leon ook kennis met allerlei nieuwe uitdagingen. Samen met de productieploeg gaat hij in 2019 naar de Design Week in Milaan (Salone Del Mobile) waar het KOM-servies wordt gepromoot. Een mooi avontuur, maar voor Leon betekent het ook dat hij voor de eerste keer naar het buitenland gaat en voor de eerste keer vliegt. Allemaal grote stappen waar hij tegenop ziet. Maar het is een hechte groep. En met de persoonlijke begeleiding van Ingrid en haar collega Eric Sars lukt het. “Een onvergetelijke ervaring”, zegt Leon.

Wat doe je bij Cor Unum?

Leon heeft verschillende taken. Hij maakt de klei van grondstoffen en zorgt dat hier goed mee te werken is. Voor de beeldvorming: er wordt gewerkt met ketels van 700 kilo klei. Deze klei moet egaal zijn en goed gietbaar. Hij vult de ovens en maakt ze leeg. Daarnaast is hij leerling-modelleerder. Designers komen met een design op papier. Dit wordt uitgetekend, er wordt een prototype gemaakt op de draaischijf en daarna een mal. Leon is leerling van Bryan van Schooten: dé modelleerder. Modelleren is het hart van het bedrijf. Zo worden de producten tot leven gebracht.

Leon: “Ik vind het helemaal geweldig, als het maar klei is. Het gaat ook om de sfeer. Iedereen is heel respectvol naar elkaar. Dat vind je niet zo snel. Ik kan eindelijk mezelf zijn.” Leon werkt nu nog als vrijwilliger op het crea-atelier.

Het is een indrukwekkend gesprek geworden over het herstel- en ontwikkelingsproces dat Leon heeft doorgemaakt. En nog steeds doormaakt. Dankzij de juiste, persoonsgerichte en betrokken begeleiding. Maar vooral door gebruik te maken van zijn talent en door te zetten.

Leon: “Nooit opgeven. Ook al gaat het niet goed, je moet gewoon doorgaan. Het heeft geen zin bij de pakken neer te zitten, dan kom je nergens. Op het moment dat het niet lukt, moet je hulp vragen. Dat heb ik echt geleerd.” De Lichtboog (Reinier van Arkel) is een klinische behandelvoorziening voor (jong)volwassen cliënten (vanaf 18 jaar) met autisme. Cliënten wonen hier gemiddeld drie jaar, daarna stromen ze door naar een passende woonomgeving.

Het Werkhuis (Reinier van Arkel). Dagbesteding in het Werkhuis is er voor jonge mensen met ASS die willen onderzoeken wat hun mogelijkheden zijn op het gebied van werk en vrijetijdsbesteding.

Trainingshuis voor mensen met ASS (Reinier van Arkel). Het Trainingshuis ‘zelfstandig wonen’ is een tijdelijke woonvorm voor jongvolwassenen vanaf 18 jaar met ASS. Deze woonvorm biedt een veilige omgeving waarin zij allerlei verschillende vaardigheden kunnen aanleren die nodig zijn om zelfstandig te kunnen wonen.

Crea-Atelier in Vught is onderdeel van Demarrage (Reinier van Arkel). Het crea-atelier is voor mensen met psychische problematiek die zich willen oriënteren of scholen in creatieve technieken om door te stromen naar scholing of werk.

Kringkracht is een bedrijf waar mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt een kans krijgen om werkervaring op te doen.

Stichting Social label (2014) is opgericht door ontwerpers Petra Janssen (Studio Boot) en Simone Kramer (C-mone). Zij ontwerpen arbeid op maat, design met betekenis waarbij makers – met afstand tot de arbeidsmarkt - samenwerken met ontwerpers. Het servies KOM is ontworpen door Edwin Vollebergh (Studio Boot) en wordt gemaakt door cliënten van Cello en Demarrage (Reinier van Arkel).

REA College: Beroepsopleiding op maat voor studenten vanaf 18 jaar. www.reacollegenederland.nl