reportaxe | As que non reciben os aplausos

A xastra María Negreira, no seu taller situado xusto debaixo do escenario no Salón Teatro. Foto: Iván Barreiro

Rebeca Munín

Por

AS QUE NON RECIBEN OS APLAUSOS

Esta é a historia de dúas das moitas persoas que fan posible que gocemos da cultura en Compostela e nunca levan o agarimo do público

Cando termina un espectáculo, chega o momento de que os e as artistas reciban o agarimo do público. Se é unha obra de teatro, ás veces fano con quen a dirixiu. Se é un concerto, sempre hai algún intre para agradecer o traballo do equipo técnico e musical. As persoas que (case) nunca reciben eses aplausos son as que se ocupan de levantar o pano, de acender e apagar as luces, de recibir e acomodar á xente, de facer o vestiario, de arranxar unha bu-

María Negreira é a xastra do Centro Dramático Galego e Salón Teatro. Foto: Iván Barreiro

taca, de comunicar o evento, de vender as súas entradas, de limpar cando remata. Pero o certo é que todas e cada unha delas son imprescindibles para que nós poidamos gozar do show. Son os traballadores e traballadoras do sector cultural en Compostela que non suben ao escenario, pero que ben merecerían un recoñecemento. Nesta reportaxe imos poñer cara a dúas delas: María Negreira, xastra no CDG-Salón Teatro, e Zaila Leites, responsable de sala no Teatro Principal.

María Negreira

“Non me sinto nun

segundo plano. A miña mas de segundos para faNo último ano, aínda afec- maior satisfacción é celo. Eu xa lles teño todo preparado: os zapatos, tado polas restricións derivadas da pandemia da cando chega a estrea e as medias... e estou lista para calquera imprevisto! covid-19, o Centro Dramá- todos eses afogos, apuros, Por exemplo, se teño que tico Galego (CDG) produciu catro espectáculos que su- eses ‘non dou chegado’... coser algo ao momento. Coas présas teño cosido maron 96 funcións en Santiago e noutros espazos desaparecen. Miras o moitas veces a peza que vai debaixo tamén!”, conta dentro e fóra de Galicia, e escenario e pensas: é divertida. Unha vez unha coproduciu outros 11. Pola súa banda, a que é a súa incrible o que logramos!” bailarina levaba o tutú tan axustado que rompeu a sede, o Salón Teatro, aco- cremalleira e estiveron a lleu preto de 150 sesións, piques de anulalo no últiprotagonizadas por artes mo momento. “Eu non sei escénicas, exhibicións cinematográficas, encontros como, pero dixen: si que sae! Tirei forte dela e para co público e representacións musicais, entre outros diante, fixo a escena enteira”. ámbitos. A súa chegada ao mundo teatral foi case por casuaAlí, na Rúa Nova 34, traballan unha vintena de per- lidade. Comezou botándolle unha man de cando en soas en postos de produción, técnicos de son, de vez á súa predecesora, Concha Vaz, e descubriu que luces e imaxe, tremoias, responsables do taller de esta profesión era o que quería facer. “A min semescenografía e de estrutura escénica, xastraría e la- pre me gustou coser, desde pequena, e traballaba bores administrativos, entre outras. Unha delas é a de costureira noutro ámbito. Cando cheguei aquí e xastra María Negreira. vin isto, tan creativo, tan distinto... pensei: isto é o meu. Isto é o traballo da miña vida”, recorda. Reúnome con ela no seu taller, xusto debaixo do escenario no Salón Teatro. É un espazo pequeno, pero E así foi. Cando quedou vacante o posto de Concha, está cheo de traxes, un par de máquinas de coser, María conseguiu a praza e xa leva nela quince anos. fíos, teas, botóns, agullas... “Teño un pouco de todo, Para ela o mundo artístico é como unha gran familia. pero tampouco podo almacenar moito aquí porque “A maioría dos actores e actrices son moi próximos, cada espectáculo é diferente, non sabes o que che cariñosos, respectuosos... Moitos sorprendéronme van pedir, tanto pode ser algo de época como con- porque na miña vida pensei en ter unha relación temporáneo”, explica. así con eles. Ti estás aí a cada intre, nos seu logros e alegrías, nos seus momentos de nervios ou tenO seu é un traballo man a man cos deseñadores e sión... e cólleslles moito cariño”, apunta. Por iso non deseñadoras de vestiarios. María elabora as pezas, bota en falta eses aplausos que ela normalmente fai as probas cos actores e actrices, os arranxos etc. non recibe do público cando remata unha función: E incluso aporta algunha idea. “Teño moita sorte “Eu non me sinto nun segundo plano. A miña maior porque sempre dou con xente marabillosa”, afirma. satisfacción é cando chega a estrea e todos eses afogos, apuros, eses ‘non dou chegado’... desaparecen. Ela é tamén quen axuda aos artistas nos seus cam- Velos no escenario cos seus vestiarios e pensas: é incribios durante o espectáculo. “Ás veces teñen déci- ble o que logramos!”.

Zaila Leites

Leva xa desde o 2011 atendendo ao público Como entidade encar- de diversas maneiras: gada da xestión de ac- dándolle información, tividades culturais do vendendo entradas, reConcello de Santiago, cibíndoo no teatro etc. E o Auditorio de Galicia xa sabemos que o trato executa un programa coa xente non sempre de actividades diverso é doado! Zaila recorda ao longo do ano na ci- como unha época espedade. Segundo os da- cialmente complicada tos que manexan nesta esta última que vivimos entidade, no 2021 des- coa pandemia. Persoas envolveron 666 even- ás que había que insistir tos en Compostela, para poñer a máscara, incluíndo aqueles que colas para presentar os organizaron tanto no certificados covid... “Non propio Auditorio como había un espectáculo no Teatro Principal e que comezase en hora. na Zona C, así como Era imposible. A sorte é noutros espazos como a rúa, o CGAC, o Museo das que temos unha farmacia ao final da rúa, e se alguén Peregrinacións, a Fundación SGAE, Multicines Com- se esquecía del, en dous minutos estaban aquí de postela, NUMAX etc. Unha cifra que no 2019, antes volta”, conta. da pandemia, chegou a superar o millar de propostas culturais. Duras eran tamén as interminables horas que pasaba coa que ela chama a súa ‘imprentilla’, poñendo Para poder levar a cabo toda esta extensa progra- os datos da obra en cuestión en cada entrada. Un mación precisan de dezasete traballadores munici- traballo laborioso que hoxe en día xa case nunca pais no Auditorio de Galicia e tres, no Teatro Princi- ten que facer. Si que se ocupa de publicar os evenpal; ademais do persoal de empresas externas (que tos á venda en Internet, de atender calquera necesideben gañar un concurso público) e que suman dade das produtoras dos espectáculos, de botarlle oito técnicos, cinco persoas de atención ao público unha man aos seus compañeiros técnicos se pree dúas de limpeza. Tamén hai sete técnicos para a cisan algo... Zaila é moi feliz co seu traballo. “Teño Real Filharmonía de Galicia, que ten a súa sede no as chaves do antigo Concello de Santiago!”, apunta Auditorio. E algúns profesionais máis que se contra- entre risos. E ela ve o que o resto dos espectadotan de forma puntual cando é necesario. res perdemos: as montaxes, os ensaios... “Recordo en épocas de festas, que había moitas actividades e Unha das persoas que forma parte da gran ‘familia’ non me daba tempo de ir a casa a comer. Comía un de Compostela Cultura é Zaila Leites, responsable bocadillo na platea, eu soa, era moi guay”. de sala no Teatro Principal, así como do despacho de billetes neste espazo e na Zona C, o punto de O seu traballo permítelle tamén estar presente en información cultural que se inaugurou en maio de cada momento emocionante que se vive no Teatro 2021 no edificio da antiga Casa do Concello na Praza Principal. Lembra, por exemplo, cando se represende Cervantes. tou a obra ‘Deje su mensaje después de la señal’ o

Son as que se ocupan de levantar o pano, de acender e apagar as luces, de recibir e acomodar á xente, de facer o vestiario, de arranxar unha butaca, de comunicar o evento, de vender as súas entradas, de limpar cando remata

Zaila Leites é a responsable de sala no Teatro Principal. Foto: Iván Barreiro

23 de outubro do 2020. “Estabamos con aforo tan reducido que por cada butaca ocupada, había dez ao redor baleiras, e nos palcos, só unha persoa. Con todo, ao rematar, parecía que estaba cheo da emoción que había. Saían chorando”, explica. Mais, sen dúbida, o seu día de traballo favorito no ano é o da maratón no festival de Cineuropa: “A xente vén co pixama, con mantas, zapatillas... Empeza as dez da noite e acaba sobre as doce da mañá. Cando comeza todo o teatro estalla, literalmente, empezan a aplaudir, a petar cos pés no chan que parece que vai caer abaixo... É un espectáculo máis aló das películas”.

Despois de tanto tempo, tamén é especial o trato que ten con moitas compañías, produtoras, artistas... “Os de Mofa e Befa sempre me traen chuches como recompensa se poño o cartel de entradas esgotadas”, afirma. Cando comezou nisto, dáballe máis reparo achegarse, pero pronto superou ese ‘medo’. “Son persoas que están facendo o seu traballo, coma nós”, di. E aínda que nin Zaila nin as súas compañeiras e compañeiros reciban o cariño do auditorio como os que están en escena, si que sente que se valora o que fan. “Sempre hai quen nos dá as grazas”, asegura. Que sirva esta reportaxe para darvos tamén o voso merecido aplauso. Pincha Revista de Gastronomía & Cultura