Zoetermeer Living editie 40 (winter 2019/20)

ZOETERMEER HET LIFESTYLE MAGAZINE VOOR ZOETERMEER EN OMGEVING

Jaargang 10 - editie 40 - WINTER 2019/2020

Column Beleggen loont Culinair High Tea: Geniet van een smaakvolle Britse traditie Reizen Spoken binnen de slotgracht

‘Interview met Eric Vloeimans’

Een houten vloer die niet kapot te krijgen is?

Wij blijven erop hameren...

...Letterlijk!

Op de Lindura houten vloeren van Meister kunnen we namelijk met een hamer blijven slaan zonder een deukje achter te laten. Ook van voetbalschoenen, hoge hakken of vallende voorwerpen is de Lindura vloer niet onder de indruk. De perfecte vloer voor het echte leven!

Door de innovatieve Wood-Powder Technologie ontstaat een natuurlijke en toch zeer robuuste houten vloer die vele belastingen doorstaat.

We laten het graag aan je zien in onze showroom aan de Tjalk 27 in Bodegraven.

Bekijk ons assortiment alvast online!

Tjalk 27 2411 nz Bodegraven 0172 - 53 33 75 | info@binnenvloeren.nl

INHOUD

ZOETERMEER ZOETERMEER

WINTER 2019/2020

HET LIFESTYLE MAGAZINE VOOR ZOETERMEER EN OMGEVING

Jaargang 10 - editie 40 - WINTER 2019/2020

Column Beleggen loont Culinair High Tea: Geniet van een smaakvolle Britse traditie Reizen Spoken binnen de slotgracht

46

‘Interview met Eric Vloeimans’

20

COLOFON Hoofdredactie Patrick de Koning Eindredactie Xilvania Koense Oplage 16.000 exemplaren Productie / Uitgave Rex Magazines

26

Bladmanagement E-mail: info@rexmagazines.nl Vormgeving Rex Support, Rotterdam Redactie Arjan Klaver, Janneke Sinot, Ruud Slagmolen, Martine Hafkamp, Bert Moons, Kirsten van Wijk, Patrick de Koning, Xilvania Koense, Christianne Muusers, Yvonne Stoevelaar E-mail: redactie@rexmagazines.nl Fotografie Nico Brons, William Reavell, Kris Vlegels, René Egbring, iStockphoto, Stockxpert, Thinkstock, Van Beek Images Advertentie-exploitatie Rex Magazines Sabrina Bonarius, Tom van Dop Tel: 010-4764372 E-mail: sales@rexmagazines.nl Verschijningsdata maart / juni / september / december Verspreidingsgebied Selectief huis-aan-huis in Zoetermeer en verzending aan leestafels in de omgeving.

Copyright © 2019 Zoetermeer Living Alle rechten voorbehouden. De redactie van Zoetermeer Living is niet aansprakelijk voor gegevens door derden verstrekt. Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd of vermenigvuldigd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.

Huis & Interieur

33 Vergeet niet langer vloerisolatie 44 Tien variaties met chrysant

Reizen

10 Fun & Easy going met Californische wijnen 18 Spoken binnen de slotgracht 26 Tussen Big Ben en Beefeaters

Culinair

12 Cupcakes 16 Chocola, het bruine goud 20 Champagne hoort bij elk feest 23 Truffels, de zwarte diamanten van de keuken 25 Bobby’s Dry Gin 34 Geniet van een smaakvolle Britse traditie 38 Kies de beste bubbel 41 Proef het échte Italië 42 Een winters recept uit Shakespeare’s Engeland

23 Health & Wellness

08 Hamam, ontspannen in een wolk van schuim 31 Gewrichtspijn?

48 Weg met de kopzorgen

Interviews

06 Interview met Eric Vloeimans 46 Interview met Helge Slikker

Column

15 Beleggen loont 50 Dresscodes en feestkleding

Overig

05 Voorwoord 32 Puzzel&Win 36 An Inspirational Winter

Meer informatie vindt u op onze website: www.zoetermeerliving.nl ZOETERMEERLiving

3

MOOI HOEFT NIET DUUR TE ZIJN DE LIKE STEEL LIJN VAN GLASXL Unieke, robuuste

kozijnen met een “stalen“ uitstraling. HET alternatief wanneer u op zoek bent naar een industriële look in uw interieur.

GlasXL Oostpolderweg 1 2841 DA Moordrecht T: 0182-375502 E: info@glasxl.nl

Laat tijdens de bouw van uw nieuwbouwhuis het kozijn weg waar u een Like Steel deur wenst. Wij plaatsen hier uw complete Like Steel deur op maat.

Kijk ook op:

www.glasxl.nl

VOORWOORD

ZOETERMEER HET LIFESTYLE MAGAZINE VOOR ZOETERMEER EN OMGEVING

Jaargang 10 - editie 40 - WINTER 2019/2020

Column Beleggen loont Culinair High Tea: Geniet van een smaakvolle Britse traditie Reizen Spoken binnen de slotgracht

Beste lezer,

‘Interview met Eric Vloeimans’

Met gepaste trots presenteren wij u de veertigste editie van Zoetermeer Living, speciaal gemaakt voor inwoners van Zoetermeer en omgeving.

P

loppende kurken en sprankelende belletjes in sierlijke glazen: bubbels horen bij de feestmaand als pakjes onder een boom. Al smaakt een glas bubbels eigenlijk altijd wel. Maar hoe kies je uit al die verschillende mousserende wijnen? Hoe weet je of je kiest voor kwaliteit zonder te veel te betalen? Waar Champagne en Prosecco inmiddels oude bekenden zijn in het wijnschap, stijgt cava in populariteit. Deze Spaanse mousserende wijnen vallen op door hun gunstige prijs-kwaliteit verhouding. Maar wat is eigenlijk het verschil tussen al deze bubbels?.

Eric Vloeimans componeert, improviseert en vertelt verhalen met zijn trompet. Hij noemt zichzelf een muzikale kameleon omdat hij met een flinke muzikale bagage uit zijn instrument alle klankmogelijkheden en -kleuren kan halen. “Ik ben een zogenoemd doorgeefluik van de ziel met een afkeer van beperkende genregrenzen.”

Onze reporter Arjan Klaver gaat in gesprek met deze trompetvirtuoos.

ABONNEMENT

Belangstellenden voor Zoetermeer Living die een nee-sticker voor reclame op de brievenbus hebben of die buiten het aangegeven verspreidingsgebied wonen, kunnen zich een jaar abonneren op dit magazine door € 15,– over te maken op rekening NL13ABNA0609831275 ten name van Rex Support BV te Rotterdam onder vermelding van Zoetermeer Living en het afleveradres.

DIGITAAL

Wilt u de Zoetermeer Living ook digitaal ontvangen, stuur dan een e-mail naar info@rexmagazines.nl en u zult na verschijning van iedere editie een link ontvangen naar de digitale online versie.

Halloween en Sint-Maarten liggen al weer achter ons, maar wie alsnog wil spoken moet zeker deze reportage van Ruud Slagmolen lezen. Ik zie, ik zie wat jij niet ziet… De rillingen lopen soms over je lijf. Niet zozeer van de kou. Vooral van de ijzingwekkende verhalen over spoken en dansende tafels in het robuuste kasteel Doorwerth.

Zinnenprikkelend, troostrijk, gelukbrengend. Het zijn maar een paar van de vele positieve eigenschappen die aan chocola worden toegeschreven. Daarnaast is dit ‘bruine goud’ natuurlijk ontzettend lekker. Loopt het water je nog niet in de mond?

Dan vast wel na het lezen van dit artikel, en het bereiden van warme chocolademelk met een pittig snufje Mexico.

Een “Dresscode”, wat is dat nu eigenlijk? Soms vinden mensen het overdreven, maar in feite is het niets anders dan een hulpmiddel om de persoonlijke presentatie van een groep op elkaar af te stemmen. Voor bepaalde gelegenheden gelden bepaalde sociale codes/afspraken die aangeven welke kleding geschikt wordt geacht. Het is goed om te weten wat er dan van je verwacht wordt. Als je een uitnodiging ontvangt waar een dresscode vermeld wordt, ga er dan niet onnodig tegen in. Het is jouw keuze naar dit feest of deze bijeenkomst te gaan en als je besluit te gaan, houd je dan aan de “afspraken”.

Dit en nog veel meer treft u aan in deze wintereditie van Zoetermeer Living.

Wij wensen u eindeloos veel leesplezier!

Patrick de Koning Hoofdredactie Zoetermeer Living ZOETERMEERLiving

5

INTERVIEW

Tekst: Arjan Klaver Fotografie: Nico Brons

ERIC VLOEIMANS:

‘MUSICEREN DOE JE MET JE HART, HOOFD EN BALLEN’

Eric Vloeimans componeert, improviseert en vertelt verhalen met zijn trompet. Hij noemt zichzelf een muzikale kameleon omdat hij met een flinke muzikale bagage uit zijn instrument alle klankmogelijkheden en -kleuren kan halen. “Ik ben een zogenoemd doorgeefluik van de ziel met een afkeer van beperkende genregrenzen.”

D

eze oneliner rolt in de Utrechtse uitspanning Het gegeven Paard over de welbespraakte tong van Vloeimans. Het is een paar uur voordat hij met zijn elektronische band Gatecrash op het podium staat van TivoliVredenburg. In zijn band speelt onder meer de winnaar van de Buma Boy Edgarprijs, Jeroen van Vliet, op fender rhodes en keyboards. Het genre is jazz-pop cross-over.

Ruim tien jaar geleden werd het live-album Gatecrashin’ met een Edison Award werd beloond. Al met al toont het de veelzijdigheid aan van Vloeimans die met het grootste gemak de muzikale grenzen van de jazz en barok kan vereffenen. Een van zijn vele uitstapjes is een serie optredens met Kytecrash, een crossover tussen jazz, hiphop en improvisatie. Kytecrash is een combinatie van Gatencrash en de bandleden van Kyteman met Colin Benders, de voormalige leerling van Vloeimans. Fraai waren 6

ZOETERMEERLiving

ook de concerten waarin hij samenwerkte met Fernando Lameirinhas voor het project Pessoa, een ode aan de Portugese dichter Fernando António Nogueira Pessoam met de Portugese fadozangeres Mafalda Arnouth.

“Ik wil me niet in een hokje laten duwen.

Muziek die hokjes en labels overstijgt, daar word je rijk van. Dus ik wil ook niet geassocieerd worden met louter jazz. Ik improviseer in allerlei soorten muziek.”

CUM LAUDE Trompettist Vloeimans, die zo’n 150 optredens heeft per jaar, behoort tot één van de vaandeldragers van de geïmproviseerde muziek. Dat is een prestatie voor iemand die is opgegroeid in een gezin dat de geluidsknop van de TV net een extra zetje gaf als op zaterdagavond een aflevering van muziekprogramma Op Volle Toeren door de TROS werd uitgezonden. Daar komt bij dat de muzikant, die in het Noord-Hollandse

Huizen zijn wieg had staan, na de middelbare school tegen een dichte deur aanliep van het conservatorium in Utrecht om daar een trompetstudie te volgen. “Ze gaven me het advies om een ander vak kiezen”, vertelt Vloeimans die er direct aan toevoegt dat jaren later op hetzelfde adres in de Domstad wel de deur voor hem werd geopend. Toen werd hij als docent aangesteld. “Ik werd als 17-jarige wel toegelaten op het Rotterdams Conservatorium. Met de hakken over de sloot. Dat wel. Daar stapte ik over van klassieke muziek naar jazz nadat mijn interesse voor die stroming was gewekt.

Uiteindelijk ben ik in 1988 cum laude afgestudeerd. Kortom, het pad des levens kun je niet verzinnen. Het is gewoon een kwestie van goed luisteren. In 1989 bracht hij een half jaar door in New York. Daar studeerde hij bij de beroemde trompettist Donald Byrd bekend van onder meer zijn fantastische bijdrage aan Jazzmatazz Volume 1 van Guru

INTERVIEW

en speelde hij mee in de big bands van onder meer Mercer Ellington, de zoon van Duke Ellington om voorts in Rotterdam neer te strijken.

DEELGENOOT Met een afkeer van beperkende genregrenzen heeft Vloeimans met zijn trompet een behoorlijk oeuvre met vertellingen bij elkaar gespeeld. “De rijkdom van mijn leven is dat er zoveel op mijn pad is geweest”, duidt hij. “De laatste tijd ben ik wat voorzichtig geworden maar in het recente verleden heb ik alles wat voorbij kwam en bij me paste, aangegrepen.

Ik kom in een snoepwinkel als ik met musici speel om verschillende culturen en werelden samen te voegen, zoals het begeleiden van een oed-muzikant. Maar ook het samenspel met de Argenijnse pianist Juan Pablo Dobal leverde behoorlijk veel energie op. Geweldig!

Improvisatie betekent voor mij corebusiness. Opdrachten die al keurig uitgewerkt zijn op papier wijs ik van de hand. Ik houd niet gerobotiseerde muziek. Het gaat om de verhalen die ik wil vertellen. Musiceren doe

je met je hart, hoofd en ballen. Als die balans er niet is, is er ook geen verhaal. Bovendien probeer ik elke keer mijn rugzak te vullen met nieuwe muziekervaringen waarmee ik later verschillende muziekculturen weer kan samenvoegen. Zo’n tien jaar geleden was ik drie dagen lang deelgenoot van een trio met een Libanese slagwerker en een Servische gitarist. Een prachtige ervaring. Ik slurpte de ervaring op. Het is in mijn rugzak een rijke aanvulling geworden.”

‘HORN OF PLENTY’ Bewonderingswaardig is dat Vloeimans ook beginnende- en meer gevorderde musici deelgenoot laat zijn van zijn onuitputtelijke muzikale fruitmand van jazz, pop, klassiek en wereldmuziek. Een prachtig voorbeeld is ‘Horn of Plenty’ een lesboek bestaande uit bladmuziek en twee meespeel-cd’s en is bestemd voor spelers op blaasinstrumenten als klarinet, fluit, trompet en saxofoon. “Vijf jaar geleden is dit idee ontstaan tijdens een masterclass op muziekschool Noordkade in het Brabantse Veghel. Ik kwam daar in

contact met trompetdocent Marc van Kessel.

Het bleek dat veel jonge trompetleerlingen belangstelling hadden voor bladmuziek met composities van mij. De enige referentie was een belabberd muziekboekje waarmee een instrument als een trompet als een soort autotoeter klinkt. Ik heb toen een plan uitgewerkt om een uitgave te ontwikkelen die jong en oud, gevorderd of beginnend inspireert om met me mee te spelen.” ‘Horn of Plenty’ bevat bladmuziek van elf composities en twee meespeel-cd’s met 61 begeleidende stukken die door mij en pianist Jeroen van Vliet zijn ingespeeld. Het was een groot succes. “Vandaar dat ik in het afgelopen jaar hard heb gewerkt heb om het tweede deel van ‘Horn of Plenty’ met de meeste zorg uit te brengen. Het bevat elf stukken en twee CD’s met begeleiding van het jonge talent Sjoerd van Eijck op piano. Naast de melodiepartij zijn van elk nummer twee variaties in het boek opgenomen. Sinds half november is de uitgave verkrijgbaar. Verhalen scheppen nu eenmaal verbinding.” www.ericvloeimans.nl

ZOETERMEERLiving

7

HEALTH & WELLNESS

Tekst: Janneke Sinot Fotografie: Thinkstock

Hamam ontspannen in een wolk van schuim.

De hamam-behandeling is populair in de saunawereld. En dat is niet voor niets.

In een vaak sprookjesachtige ruimte met typische Duizend-en-een-nachtsfeer word je gemasseerd, terwijl je tussendoor met water wordt overgoten. Na een stevige scrub geniet je – in een wolk van schuim – van een heerlijke zeepzakmassage.

WAT NEEM JE MEE NAAR DE HAMAM? Boek je een hamambehandeling bij een wellnesscentrum? Dan heb je alleen badjas, slippers en een handdoek nodig.

Zijn die niet inbegrepen, huur ze dan bij het saunacomplex of breng je eigen spullen mee van thuis. Bezoek je een traditionele, oosterse hamam? Neem dan ook een bakje mee om water te scheppen, een extra badlaken, een bikinibroekje of extra slip en verzorgingsproducten zoals shampoo en zeep. Let op: in de traditionele hamams baden mannen en vrouwen strikt gescheiden.

TERUG NAAR DE BRON Van oorsprong is de hamam een oosters badhuis, vaak gelegen naast de moskee, waar mensen samenkomen voor religieuze reiniging, lichaamsverzorging en ontspanning. Het woord ‘hamam’ is afgeleid van het Arabische ‘hamma’, dat ‘verspreider van warmte’ of ‘heetwaterbron’ betekent. Op plaatsen waar zo’n bron aanwezig was, bouwden Arabieren en later ook rijke sultans van het Ottomaanse Rijk hun badhuizen. Toen na verloop van tijd ook de gewone man er welkom was, werd de hamam een belangrijk onderdeel van de Turkse cultuur. Wat de Nederlandse wellnesscentra aanbieden, is meestal een Turkse variant van het hamamritueel waarbij rust en ontspanning vooropstaan. In authentieke hamams gaat het er heel anders aan toe. Dat zijn nog altijd levendige badhuizen, waar vooral islamitische vrouwen met elkaar de laatste nieuwtjes uitwisselen.

RELIGIEUZE REINIGING Moslims gebruiken de hamam voor rituele wassingen. Voor het bidden – dat vijf keer op een dag moet gebeuren – horen ze namelijk rein te zijn. Een kleine rituele wassing begint met het wassen van de handen.

Daarna volgen mond, neus en gelaat. Dan komen om en om de linkeren rechterarm aan de beurt. Zijn ook de oren gewassen, dan wrijven ze met hun natte handen over het hoofdhaar. Het ritueel eindigt met

8

ZOETERMEERLiving

HEALTH & WELLNESS

HAMAMWOORDENBOEK Zin gekregen om jezelf onder te dompelen in een hamamritueel? Als je deze termen kent, maak je indruk.

Hararet Stoom-zweetruimte in het hart van de (traditionele) hamam, met in het midden een verwarmde buikplaat. Het is de belangrijkste plek van het badhuis. De vloer is vaak versierd met mozaïektegels.

De ruimte heeft een koepeldak, waardoor gefilterd licht naar binnen valt.

Buikplaat of buiksteen Verwarmde marmeren of granieten plaat in de centrale hamamruimte. Gebruikt voorafgaand aan de behandeling om op te warmen, te ontspannen en de huid voor te bereiden op de scrub. Soms vindt hierop ook de massage plaats.

Tellak Turkse benaming voor de masseur in de hamam. het wassen van de voeten: eerst de rechter, dan de linker en tot slot nogmaals de rechter.

Soms vraagt de situatie om een uitgebreidere rituele wassing, omdat er een grotere mate van onreinheid is. Dit is bijvoorbeeld het geval na een bevalling, menstruatie of geslachtsgemeenschap. Een grote wassing vindt ook plaats bij speciale gelegenheden, zoals een bruiloft, het Offerfeest en Suikerfeest en het begin en einde van de ramadan.

HET HAMAMRITUEEL De ene hamambehandeling is de andere niet.

In Marokko zijn ze anders dan in Turkije. In een authentieke hamam anders dan in een modern wellnesscomplex. We mogen ons wel gelukkig prijzen dat de Turkse hamam tot ons land is doorgedrongen, want het is een heerlijke behandeling. Grofweg bestaat een hamam-massage uit de volgende stappen: ontspannen op een verwarmde buikplaat, een Turks stoombad, een stevige lichaamsscrub, een zeepmassage en tot slot relaxen met wat lekkers. Tussendoor word je steeds met warm water overgoten. Door de aangename temperatuur van het stoombad ontspannen je spieren en openen de poriën zich. Handig als de masseur daarna met zijn kese (scrubhandschoen) een heerlijk geurende laurier- of olijfzeep op je lijf aanbrengt. De scrub zorgt voor een goede doorbloeding en is een echte oppepper voor de huid. Maar het hoogtepunt is toch wel de zeepmassage: de masseur vangt lucht op in

een zeepzak en knijpt hem daarna boven je lichaam leeg. In een wolk van schuim geniet je vervolgens van een verrukkelijke ontspanningsmassage. De afsluiting? Vaak een kopje verse muntthee en – als je geluk hebt – een oosterse lekkernij.

DE SFEER VAN DUIZEND-EN-EEN-NACHT Klinkt niet verkeerd, hè, zo’n hamammassage? En alsof het allemaal nog niet voldoende traktatie is, is de hamam vaak ook nog de mooiste ruimte van het hele saunacomplex. Je vindt er een typische Duizend-eneen-nachtsfeer die je doet wegdromen naar exotische oorden. Ook hier weer een verwijzing naar het rijke verleden van de hamam.

In de authentieke badhuizen vind je diverse ruimten met verschillende temperaturen.

Centraal ligt de hararet (letterlijk: huis van de hitte), met een temperatuur van zo’n 50 °C. In het midden bevindt zich een verwarmde buiksteen. Mozaïeken op de vloer en wanden met warmwaterkranen completeren het geheel.

De vorm van het dak – een koepel – voorkomt dat condensatievocht naar beneden druppelt en terechtkomt op de mensen die liggen te ontspannen op de buiksteen. Naast de hararet heeft de traditionele hamam een stoombad, douches en rustruimte. De hamams in de meeste moderne wellnesscentra zijn een vereenvoudigde versie van hun oosterse broertjes. Maar door de aankleding van de ruimte waan je jezelf er al snel in een sprookje. Kortom: op naar de hamam!

Tas Kom om water mee over je lijf te gieten.

Traditioneel gemaakt van koper en versierd met ornamenten.

Pestemal Traditionele katoenen hamamhanddoek, meestal met ruitdessin. Mannen dragen de pestemal om hun middel, vrouwen onder de oksels. In de traditionele badhuizen draag je er een (bikini)slip onder.

Sabon beldi Zachte, bruine zeep uit Marokko.

Kese Scrubhandschoen gebruikt voor de zeepmassage. Veelal gemaakt van viscose, linnen of paardenhaar.

Rasul (ook Ghassoul) Eeuwenoud Arabisch reinigingsritueel met klei. (In de traditionele badhuizen is het onderdeel van het hamamritueel. Dit geldt niet voor de moderne saunacomplexen, maar daar is het soms wel als aparte behandeling te boeken.) Je smeert jezelf in met klei en laat die door middel van een stoombad op je huid inwerken.

Daarna spoel je jezelf af onder een warme douche. Het resultaat van deze natuurlijke reiniging? Een schone, zijdezachte huid.

ZOETERMEERLiving

9

REIZEN

Fun & Easy going

Californische wijnen Een halve eeuw geleden telde Californië nog een handvol wijnboeren. Ga er nu eens heen. De wijnen, van al die wijnhuizen achter de 1.600 kilometer lange kustgordel, genieten van wereldfaam.

En de Zinfandel is populairder dan ooit. Dat wordt genieten; easy en met fun.

D

ruk, druk. Of toch niet? In Californië is slow living al jaren een ingeburgerd begrip. Als antwoord op de eeuwig durende ratrace neem je vooral tijd voor jezelf. Heerlijk wandelen over het strand, genieten van een sfeervol diner en ook zeker van een goed glas wijn. Slow benadrukt de kwaliteit van het moment. Aan de zonnige westkust van Amerika spreken de inwoners uit ervaring. In de staat, die grossiert in zon, zee en zand, zongen de Beach Boys al decennia geleden over Good Vibrations en Surfin’ USA. Nummers als deze weerspiegelden toen al de Californische mentaliteit. Gebaseerd op een uitbundige zon en een extraverte levensstijl vertalen de Amerikanen die houding in fun en easy going.

EASY GOING Ook de wijnen uit de Golden State stemmen met dat gevoel overeen. “Vooral hier in het noorden zijn wij gezegend met zeer stabiele weersomstandigheden”, zegt een wijnmaker in de kleine Sonoma Valley. “De beschutte valleien zorgen voor een mild klimaat. De winters zijn kort en zacht. En in het lange, warme groeiseizoen, schijnt de zon voortdurend. Bovendien zorgt mist regelmatig voor verkoeling. Neem dat en de vruchtbare, vulkanische grond, en je begrijpt waarom er de laatste jaren bijna geen slechte jaargangen zijn geweest. Easy going dus, voor ons als wijnmakers.”

FRUITIG APERITIEF Ook bij Mumm Napa herkennen ze de Californische mentaliteit in hun mousserende wijnen. “Veel bezoekers denken dat ze onze Sparkling Wines uitsluitend op bijzondere momenten kunnen schenken”, vertelt de dame die bezoekers rondleidt. “Maar gelukkig weten inmiddels veel meer mensen dat een mousserende wijn ook heel geschikt is als fruitig aperitief.” De bezoekers, casual gekleed met korte broek en poloshirt, knikken instemmend. Easy going, that’s the way. Om het Champagnehuis toch enige stijl mee te geven, heeft Mums Napa een chique galerie met landschapsfotografie op het kwaliteitsniveau dat past bij de wijnen die volgens de traditionele methode worden gefabriceerd.

En dat op steenworp afstand van Mission Sonoma, waar pater José Altimera in 1824 de eerste wijnranken plantte om miswijn 10

ZOETERMEERLiving

‘Slow benadrukt de kwaliteit van het moment’ te kunnen maken voor de diensten van de missiepost.

KIEM VOOR BEDRIJFSTAK De geschiedenis van de Californische wijnen voert terug naar de Franciscaner missionarissen. Toen de zonnige staat nog onder Mexicaans gezag viel, richtten bevlogen monniken langs de kust 24 missieposten op.

Ze begonnen in het zuidelijke San Diego en op één dag reizen van de vorige stichtten ze de volgende. De laatste langs deze ‘Koninklijke weg’, de Camino Real, kwam in 1823

in Sonoma gereed, ten noorden van San Francisco. Daar volgde pater Altimera het voorbeeld van zijn collega’s. Hij legde er de kiem voor wat later een toonaangevende bedrijfstak zou worden. De Hongaarse graaf Agoston Haraszthy hielp hem. In 1857 plantte hij de eerste Europese rassen. Nu beslaat het wijnbouwgebied van Californië meer dan 208.000 hectare - zo’n 350.000 voetbalvelden bij elkaar - en telt de staat meer dan 1.600 wijnhuizen. Zelfs beroemdheden als regisseur Francis Ford Coppola hebben er hun eigen wijnhuis.

REIZEN

Tekst: Ruud Slagmolen Fotografie: Ruud Slagmolen

GEEN WIJN DOOR PROHIBITION Bijna honderd jaar geleden, in 1920, verbood Amerika alle productie en gebruik van alcohol. Daarmee wilde het land de criminaliteit, corruptie en sociale problemen tegengaan. Deze wet ‘Prohibition’ leidde tot de opkomst van illegale stokerijen en illegale handel, grotendeels in handen van de maffia. Het spreekt vanzelf dat deze beslissing de wijnbouw geen goed deed. Gelukkig werd de wet in 1933 weer afgeschaft.

benadrukte wijnmaker Greg La Follette ooit.

Zijn wijnen werden al bij diverse belangrijke staatsbanketten in het Witte Huis geserveerd. Niet alleen Greg is laaiend enthousiast. De Zinfandel heeft zelfs als enige druif op onze aardbol van een eigen fanclub.

MOORD OPLOSSEN De golvende valleien rond de historische steden Sonomo en Napa - met hun mengeling van robuuste Mexicaanse haciënda’s en stijlvolle Victoriaanse huizen - staan bekend als Wine Country. De twee valleien vormen niet alleen het hart van de Califonische wijnindustrie, maar ook een uiterst belangrijke toeristische trekpleister. En zoals gebruikelijk in Amerika is er alles op het gebied van fun mogelijk. Van panoramatochten met een hete luchtballon tot een ritje met de prestigieuze Napa Valley Wine Train. Daar kun je in de panoramawagons niet alleen genieten van de meest voortreffelijke wijnen, maar ook gezamenlijk een in scène gezette moord oplossen. ‘Was it the wine that killed him?’

ZIN IS IN De wijnliefhebber komt uiteraard voor de

Chardonnay en de Cabernet Sauvignon, beide heer en meester in Californië. De laatste soort levert vooral in Napa Valley grootse wijnen op, zowel in monocépages als in cuvées samen met Cabernet Franc, Merlot en Petit Verdot. Maar ook de Pinot Noir, Syrah, Petite Sirah, Sauvignon Blanc, Pinot Gris en Viognier namen al sterk in populariteit toe. Echt hot is de Zinfandel, het boegbeeld van de Californische wijn. ‘Zin is in’, roept een drankenleverancier door zijn zaak.

De Zinfandel is zonder twijfel de belangrijkste blauwe druif van Californië. Er worden witte, rode en roséwijnen van gemaakt. Ze variëren van jong en fruitig tot sterk en rijp. De staat kent diverse wijnstreken die deze druivensoort fanatiek verbouwen. Zo staat Ravenswood uit Sonoma bekend om zijn voortreffelijke Zinfandel. “De druif heeft potentieel voor rijke wijnen van zeer grote klasse”,

AMBITIE EN KWALITEIT Naast fun en easy going staat Amerika ook bekend om z’n ambitie en innovatie.

De Californische wijnbedrijven hanteren steeds geavanceerder productiemethoden en zijn uitgerust met de modernste apparatuur. Toch combineren veel wijnhuizen die moderne aanpak nog steeds met traditionele handelswijzen. Zo selecteert en plukt Mumm Napa z’n druiven nog steeds handmatig en vervoert het wijnhuis de oogst in kleine containers. En kwaliteit? Die krijgt net zoveel sterren als in de Amerikaanse vlag.

Bij wijnhuis Deloach in Santa Rosa staat kwaliteit primair. Het huis besloot eerder de jaarlijkse productie terug te brengen van 320.000 naar 110.000 cases (met elk twaalf flessen). Daardoor kan het meer aandacht geven aan de variëteiten die het beste passen bij de terroir van de Russian River Valley, de wijnregio van Sonoma Valley waar DeLoach is gevestigd. Good Vibrations dus, ook voor de druiven. De Beach Boys van toen hadden een vooruitziende blik.

ZOETERMEERLiving

11

CULINAIR

Cupcakes In Nederland zijn cupcakes sinds een aantal jaar enorm populair, het cakeje ontbreekt op geen enkele high tea en vervangt soms zelfs het ouderwetse stuk taart.

H

et eerste cupcake recept dook in 1828 op. Dit recept stond in een kookboek van Eliza Leslie, dit was een Amerikaanse vrouw die een deel van haar leven in Engeland doorbracht.

In die tijd werd op Engelse deftige theekransjes, naast het gebruikelijke kopje thee, ook een gebakje in de vorm van een theekopje gepresenteerd. Deze eerste cupcakes werden vaak gebakken in een kopje of een ramekin, wat een mogelijke verklaring van hun naam kan zijn. Mensen vonden namelijk dat een gewone cake een erg lange baktijd had en deden daarom het beslag in cups (theekopjes) waardoor het cakeje sneller klaar was.

Een andere theorie is dat men vroeger een cup (theekopje) gebruikte om de ingrediënten af te meten zonder dat er een weegschaal aan te pas kwam. Het was dus een enorme tijdsbesparing bij het bereiden van het beslag. In die tijd werd namelijk alles gewogen en hoewel nog steeds niet duidelijk is waar de naam cupcake precies is ontstaan, is wel duidelijk dat ze aan de basis heeft gestaan van de huidige methode van meten van ingrediënten (in afmeting i.p.v. gewicht). De meeste cupcakes worden gemaakt van een combinatie van boter, suiker, bloem en eieren. Ten bate van coeliakiepatiënten worden tegenwoordig ook cakejes gemaakt op basis van rijstmeel. Al naar gelang van de beschikbare producten en

12

ZOETERMEERLiving

de creativiteit van de bakker zijn er tientallen varianten mogelijk.

Combinaties met fruit, (sap van) citrusvruchten, chocolade en drank zijn niet ongewoon. Vooral voor kinderen worden cupcakes vaak versierd. Hierop zijn bijna eindeloos veel variaties mogelijk.

CUPCAKE VERSUS MUFFIN Ook een muffin is een klein gebakje dat meestal in een papieren bakje zit. Toch zijn er verschillen tussen de cupcake en de muffin.

Om te beginnen de vorm. Een cupcake is een klein cakeje. Het is dan ook de bedoeling dat het cakeje rijst tot aan het randje van het papieren bakje en niet eroverheen. Dit is bij een muffin wel de bedoeling. De muffin heeft een paddenstoelvorm en rijst tot ver boven de rand van het papieren bakje. Een tweede verschil is de structuur van de gebakjes. Een cupcake heeft echt de structuur van een cake, terwijl een muffin meer een broodachtige structuur heeft. Ook zit er in het beslag van een muffin vaak een extraatje als rozijnen, chocola, noten of stukjes appel. Bij cupcakes is dit niet het geval. Deze cakejes krijgen vaak wel een topping gemaakt van boter, poedersuiker en kleurstof of jam. Verder worden ze vaak nog versierd met bijvoorbeeld hartvormige snoepjes, kleine gekleurde balletjes of spikkels.

CULINAIR

MINI MARSHMALLOW CUPCAKES Ingrediënten VOOR MINIMAAL 24 CRISPY MINI CUPCAKES • 125 gram roomboter op kamertemperatuur • 125 gram kristalsuiker • 125 gram zelfrijzend bakmeel • 2 eetlepels melk op kamertemperatuur • 2 ( grote) eieren op kamertemperatuur • mini marshmallows VOOR DE FROSTING • 250 gram roomboter op kamertemperatuur • 250 gram poedersuiker • 2 eetlepels heet water • kleurstof • gekleurde sanding sugar

VOORBEREIDING Verwarm de oven voor op 170 graden en zorg ervoor dat het rooster in het midden van de oven geplaatst is. Zet een cupcake bakblik met daarin papieren bakvormpjes klaar. Als je een cupcake bakblik gebruikt, blijven de cupcakes beter in vorm tijdens het bakproces en het is ook makkelijker om de vormpjes te vullen met beslag. Haal de boter en eieren tijdig uit de koelkast om ze op kamertemperatuur te laten komen. Snij de boter in kleine blokjes. Meet alle ingrediënten van te voren af met een maatbeker of weegschaal en zet ze in aparte kommen klaar voor gebruik. Doe het meetwerk secuur, dit is cruciaal voor een goed cupcake beslag. Zet ook het volgende klaar: 1 grote kom, 1 mixer met beslag haken, 2 eetlepels, 1 houten prikker, 1 (afkoel)rooster.

INSTRUCTIE Doe de boter in een kom en voeg de suiker toe. Voeg de suiker niet in één keer toe aan de boter, maar doe het beetje bij beetje. Hierdoor kan de suiker beter worden opgenomen door de boter en wordt je beslag luchtiger. Zet de mixer aan op middelhoge snelheid en mix de boter en de suiker goed door elkaar, totdat er een lichte en luchtige massa ontstaat. Voeg nu één voor één de eieren toe. Hierdoor wordt je beslag luchtiger. Mix het beslag goed door met de mixer op middelhoge snelheid als je een ei hebt toegevoegd. Voeg nu beetje bij beetje het zelfrijzend bakmeel toe. Mix telkens de massa met de mixer op middelhoge snelheid als je een hoeveelheid meel hebt toegevoegd. Als laatste voeg je de melk toe en mix je nog eens 1 tot 2 minuten alles goed door elkaar met de mixer op middelhoge snelheid, tot een luchtig en glad beslag.

Vul de bakvormpjes tot 1/3 vol met beslag. Doe nu in elk bakvormpje een halve mini marshmallow (een hele als je standaard cupcakes maakt). Duw voorzichtig de marshmallows in het laagje beslag. Vul nu het bakvormpje tot 2/3 verder vol met beslag. De marshmallow is niet meer zichtbaar. Het is belangrijk dat je de cupcakes nu direct in de oven zet, zodat het beslag niet gaat rijzen. Bak de cupcakes op 170 graden voor ongeveer 20 minuten in de oven. Mini cupcakes zijn sneller gaar, dus houd het even goed in de gaten! De marshmallow zal helemaal smelten en een goudgeel crispy laagje op de cupcakes vormen. Laat de cupcakes op een rekje goed afkoelen.

Maak intussen de frosting. De roomboter (op kamertemperatuur) mix je met de mixer op middelhoge snelheid luchtig. Voeg nu beetje bij beetje de poedersuiker toe, en blijf steeds mixen met de mixer op middelhoge snelheid tot een luchtige en smeuïge frosting. Voeg als laatste het water toe. Mix alles nog eens goed door elkaar. Voeg kleurstof toe om de frosting een mooie kleur te geven. Gebruik een druppeltje en spatel dit door het beslag. Houd de spuitzak, hier voorzien van een jumbo tip dichte ster, loodrecht op de cupcake en maak een swirl op de mini cupcakes. Om het geheel helemaal af te maken decoreer je de swirls met sanding sugar voor een mooie sparkle!

Kijk voor meer ideeën en recepten op www.cupcakerecepten.nl.

ZOETERMEERLiving

13

Warmere vloer, meer comfort en gezondere woning Duurzame kadotips voor de feestdagen Tonzon HR-Radiatorfolie bijvoorbeeld die direct achterop de radiator wordt geplakt zonder dat deze van de muur hoeft. Het TONZON, ANDERE TECHNIEK, BETER ISOLEREND EFFECT Vloeren verliezen vrijwel alle warmte door uitstraling naar de kruipruimtebodem en fundering. Andere soorten isolatie (zoals het in de nieuwbouw gebruikte EPS) beperken wel het warmteverlies door geleiding maar stralen de doorgelaten warmte aan de onderkant gewoon uit. Zo lekt 24 uur per dag warmte aan de onderkant weg, waardoor nieuwbouwwoningen met vloerverwarming nog niet echt energiezuinig zijn. Het unieke TONZON Thermoskussen reduceert deze warmtestraling trapsgewijs tot vrijwel nul. De vloer wordt sneller warm en de eindtemperatuur is hoger bij een lagere luchttemperatuur.

Meer comfort met minder energieverbruik.

“TONZON Vloerisolatie zorgt ook bij nieuwere woningen nog voor een stijging van het wooncomfort en een lagere gasrekening.”

doet zo onzichtbaar zijn werk en is binnen een jaar terug verdiend.

Ketelfolie, ook geschikt voor de close-in boilers en bespaar daar 60 tot 100 kWh per jaar. Herbruikbare warmtepads, handig om mee te nemen tijdens een wandeling of skivakantie.

Voor meer ideeën kijk op tonzon.nl NU gratis verzendig via de webshop!

Actie code : feestdagen2019

Thermoskussens

SCHONE DROGERE KRUIPRUIMTE Het wonen boven een vochtig gat in de grond is niet prettig en zelfs soms ongezond. Door een onderdruk wordt constant vochtige lucht uit de

Bodemfolie

kruipruimte de woning ingezogen. Dit vocht moet door ventilatie weer worden afgevoerd. Dit kost energie en daar willen we juist zo weinig mogelijk van gebruiken. TONZON Bodemfolie stopt de verdamping van vocht uit de bodem, remt het vrijkomen van schadelijk radongas en zorgt zo voor een schone, drogere kruipruimte. Misschien wel de meest duurzame maatregel voor veel Nederlandse woningen. In de gebruiksfase biedt het talloze voordelen waaronder energiebesparing. De Bodemfolie is overigens volledig recyclebaar.

CV-KETEL OPTIMALISERINGSPAKKET Combinatie pakket bestaande uit: 1 pakket HR-Ketelfolie met magneettape a € 9,95 1 pakket HR-Radiatorfolie, 50 cm breed, 7,5 m lang incl tape a € 17,24 1 pakket HR-Bandagefolie, 12,5 cm breed, 12 m lang a € 4,95 1 pakket a 20 supermagneetjes a € 5,99 Normaal € 38,13

Nu voor € 33,00

COLUMN

Tekst: Martine Hafkamp Foto’s: Fintessa

BELEGGEN

LOONT I

n allerlei landen om ons heen hebben de beurzen in de loop van het jaar records gebroken. De 703 punten van de AEX uit 2000 lijkt ooit echter te zijn neergezet in een heel andere tijd. Maar ook de poging om de grens van 600 punten te slechten is historisch. We moeten immers terug naar 2001 om een dergelijke stand op het bord te kunnen vinden. De AEX-index heeft er 18,5 jaar over gedaan om weer op dat oude niveau terug te keren. Zo bezien zouden beleggers die destijds waren ingestapt in al die tijd niet veel opgeschoten zijn.

De realiteit is echter anders. Zo bedraagt het gemiddelde dividendrendement van de AEX een kleine 3,8 procent. Zeker afgezet tegen de rente die u kunt ontvangen op een willekeurige spaarrekening is dat niet te versmaden. Maar stelt u zich eens voor dat een dergelijk dividend ieder jaar niet wordt uitgekeerd, maar wordt herbelegd en dat jaar-in-jaar-uit. Na verloop van tijd gaat dat behoorlijk aantikken. Een kleine rekensom op de achterkant van een sigarendoos maakt veel duidelijk.

Zo werd begin 1983 de voorloper van de huidige AEX, de EOE-index, gelanceerd. Dat gebeurde op een niveau van 45,38 punten, teruggerekend in euro’s want de euro bestond toen nog niet. Puur gebaseerd op koerswinst zou een belegger die destijds was ingestapt en zijn aandelen tot op de dag van vandaag altijd had vastgehouden een rendement hebben gemaakt van gemiddeld 7,25 procent per jaar. Dat 37 jaar lang!

Stel dat een belegger destijds een bedrag van 100.000 euro had geïnvesteerd, dan zou dat nu aangegroeid zijn tot ruim 1,3 miljoen euro. Zie daar de kracht van het beleggen op de lange termijn.

MARTINE HAFKAMP IS DIRECTEUR VAN FINTESSA VERMOGENSBEHEER UIT BAARN EN SCHRIJFT COLUMNS OVER FINANCIËLE ZAKEN VOOR DIVERSE TIJDSCHRIFTEN EN WEBSITES. DAARNAAST IS ZIJ REGELMATIG TE GAST IN HET RTL7-PROGRAMMA BUSINESS CLASS VAN HARRY MENS. ZIE WWW.FINTESSA.NL

Want men kan moeilijk stellen dat het in deze periode allemaal heeft meegezeten.

Zo was daar Black Monday, de beruchte oktobercrash van 1987, toen de beurs op één enkele dag met meer dan 20 procent in elkaar zakte. En wat te denken van de internetbubbel van 2000-2003, toen de AEX daalde van 700 naar 218 punten, een daling van ongeveer 70 procent, of van de kredietcrisis van 2008-2009, toen de AEX daalde van 560 naar 199 punten, en crash van 65 procent. Met andere woorden, zeg niet dat ik een gunstige periode heb uitgekozen om de cijfers mooi op te kunnen poetsen.

Maar nu volgt de echte openbaring. Want stel dat de genoemde belegger zijn dividenden de afgelopen 37 jaar had herbelegd. Dan had hij geen gemiddeld jaarlijks rendement van 7,25 procent gemaakt, maar van bijna 9,8 procent. Is dat nu zo’n groot verschil dan? Jazeker. Want 37 jaar lang 2,5 procent meer loopt aardig in de papieren. Zo zou dezelfde belegger met hetzelfde bedrag van 100.000 euro nu zijn uitgekomen op ruim 3,1 miljoen euro. Dat is 2,4 keer zo veel als in de vorige situatie. Sterker nog, na verloop van jaren blijkt dus dat herbelegde dividenden voor het eindrendement belangrijker te zijn dan koerswinst.

Doorgewinterde beleggers weten dit al lang. Einstein noemde dit rente-op-renteeffect ooit het achtste wereldwonder. Het geeft tevens aan waarom adviseurs er telkens op hameren dat beleggers hun resultaten op de lange termijn moeten zien.

Resultaten op basis van één of een paar jaar beoordelen is feitelijk onzin. De beruchte crash van oktober 1987 zie je op de lange termijngrafiek van de AEX bijvoorbeeld nauwelijks terug. Het is voor beleggers daarom ook realistischer om te kijken naar de AEX-herbeleggingsindex.

Bedenk dat een index op weg naar de top veel vorige toppen heeft gekend. Zo stond de AEX ooit op 100 punten. Dat verhinderde de index niet door te stijgen naar 200 punten, daarna naar 300 punten, enzovoort. Het realiseren van een nieuwe top is niet meer dan een kleine stap op weg naar nieuwe horizonten.

ZOETERMEERLiving

15

CULINAIR

Tekst: Janneke Sinot Fotografie: William Reavell (uit I love chocolade) e.a.

CHOCOLA, het bruine goud

Zinnenprikkelend, troostrijk, gelukbrengend. Het zijn maar een paar van de vele positieve eigenschappen die aan chocola worden toegeschreven. Daarnaast is dit ‘bruine goud’ natuurlijk ontzettend lekker. Loopt het water je nog niet in de mond? Dan vast wel na het lezen van dit artikel, en het bereiden van warme chocolademelk met een pittig snufje Mexico.

GODENSPIJS Al bij de Maya’s en Azteken was chocola een ‘godenspijs’ en een belangrijk handelsartikel. Ze gebruikten de beste cacaobonen als ruilmiddel. Van de rest maakten ze chocoladedrank, een delicatesse die aan de extreem rijken was voorbehouden. Voor een kop echte xocolatl moest de gewone man een jaarinkomen neertellen! Tot in de achttiende eeuw bleef de drank een privilege voor de adel en geestelijken. Pas tijdens de industriële revolutie werd chocola toegankelijk voor het gewonere volk, dankzij uitvindingen als de persmachines van Félix Gomme en de Nederlandse apotheker Van Houten.

Onbetaalbaar is chocola gelukkig niet meer, maar het is nog altijd een luxeproduct.

ZAADJES EN ZEEWIER Het belangrijkste ingrediënt van chocola is cacao. Dit is het zaad van de cacaoboom, die groeit in plantages rond de evenaar.

De boom kan zo’n 12 meter hoog worden en draagt na twee tot vijf jaar bloemen.

Uit één op de honderd bloemen groeit een langwerpige vrucht: de cacaovrucht.

De binnenkant bestaat uit witte pulp, waaruit zaadjes worden gehaald die later de bonen worden. Daarin bevindt zicht de kostbare cacao. Twee keer per jaar wordt de cacao geoogst: in de lente en de herfst.

Dit oogsten is een nauwkeurig werkje dat 16

ZOETERMEERLiving

meerdere maanden duurt. Voordat de cacao als bijvoorbeeld een chocoladereep in onze supermarkten belandt, wordt er nog suiker en cacaoboter aan toegevoegd. Voor wie iets bijzonders wil, is er chocola met zeewier, wasabi of gember en limoen. Maar er zijn bijvoorbeeld ook bonbons met peper, lavendel en avocado.

CHOCOLADEDROMEN Nu hoef je het genieten van chocola niet te beperken tot het eten en drinken ervan. Zo kun je in de wellnesswereld terecht voor allerlei ‘chocolade’behandelingen. Massages, hydrotherapie, gezichtsmaskers, je kunt het zo gek niet bedenken of het bruine goud wordt erin verwerkt. Meestal gaat het daarbij om ongezoete cacao – niet echt lekker – maar

bij The Chocolate Spa in het Amerikaanse Hershey gebruiken ze ook echte chocolade.

Je kunt er baden in een schuimend bad van chocolademelk of kiezen voor een eetbaar gezichtsmasker. Kun je jezelf niet beheersen? Geen probleem, want snoepen mag. Leuk in eigen land: de chocoladerasul bij de Veluwse Bron. Je smeert je in met cacao en spoelt die in een nevelregen weer van je lichaam af. Met een zijdezacht huidje geniet je daarna van een versgezet kopje thee.

LEES- EN KEUKENTIPS Wil je meer weten over chocola. De boeken en recepten in het kader geven meer achtergrondinformatie en recepten om zelf mee aan de slag te gaan.

CULINAIR

I LOVE CHOCOLADE Dom Ramsey Veltman Uitgevers € 27,50 ISBN 9789048314430 In dit boek kom je alles te weten over de populairste verwennerij ter wereld. Ontdek hoe cacaobonen worden omgezet in chocolade, wat de belangrijkste chocolade producerende landen zijn en waarom chocolade zo verslavend is. Lees hoe je kwaliteit ontdekt, een breed scala aan smaken onderscheidt en hoe je jouw eigen chocolade maakt van cacaobonen. Achter in het boek vind je bijzondere chocoladerecepten, een chocolatier waardig.

RECEPTEN UIT: I LOVE CHOCOLADE, DOM RAMSEY MEXICAANSE WARME CHOCOLADEMELK Voor 1 persoon

SPAANSE WARME CHOCOLADEMELK Voor 1 persoon

Meng 2,5 dl volle melk, 1 eetlepel rauwecacaopoeder, 50 g fijngehakte pure chocolade, 1 theelepel fijne tafelsuiker, ¼ theelepel vanille-extract, ¼ theelepel kaneel en een snuf chilipoeder in een kleine pan met dikke bodem. Breng het geheel al kloppend op matig vuur aan de kook. Voeg naar smaak meer chilipoeder toe. Wacht tot het borrelt en laat het al kloppend nog 2-3 minuten sudderen. Serveer.

Doe 1 theelepel maizena en 1 theelepel rauwecacaopoeder in een kleine pan met dikke bodem. Meet 2,5 dl volle melk af en klop wat van de melk door het maizenamengsel tot het glad is. Voeg de resterende melk toe met 50 g fijngehakte melkchocolade en breng het geheel al kloppend op matig vuur aan de kook. Wacht tot het borrelt en laat het al kloppend nog 2-3 minuten sudderen. Serveer.

SCHOKKENDE CHOCOLADE Dominique Persoone Uitgeverij Lannoo € 5,99 (verkrijgbaar via bol.com) ISBN 9789401455671 In dit boek verklapt Dominique Persoone chocoladebereidingen die gelukkig maken.

Hij leert je onder meer hoe je zelf de lekkerste chocoladepasta maakt, de verleidelijkste chocoladesnoepjes, je eigen huisbereide frisco’s (ijs op een stokje), grootmoeders truffels en chocolademousse waarvan je het potje gegarandeerd uitlikt.

Ook klassiekers zoals brownies, madeleines en tarte tatin zet Dominique naar zijn hand. Alle recepten worden stap voor stap uitgelegd en vragen weinig kookervaring.

Iedereen kan ze met veel plezier maken … en opeten!

LEUKE WEETJES OVER CHOCOLA • Chocola zit vol flavanolen. Dit zijn antioxidanten die een positief effect op de bloedvaten hebben.

• De nationale saus van Mexico is er een gemaakt van … chocola. Die kan er wat vreemd donker uitzien, maar de smaak maakt alles goed!

• In 1981 ging er chocola (M&M’s) mee de ruimte in, aan boord van het ruimteveer Columbia. Op foto’s uit die tijd is te zien hoe de astronauten de snoepjes richting hun mond ‘gooien’. Een grappig gezicht, zo in een omgeving zonder zwaartekracht.

• Cadbury bracht een wel heel exclusieve chocoladereep op de markt. De prijs: ruim 1600 dollar per stuk. Je hebt dan wel een wikkel van eetbaar goud.

• Bewaar chocola niet in de koelkast, want dan moet hij er ook weer uit. Temperatuurschommelingen kunnen de chocola een witte waas bezorgen. Dat ziet er toch net wat minder smakelijk uit. Ook de textuur gaat erop achteruit.

• Hoe puurder de chocola, hoe langer je hem kunt bewaren.

• België, bekend om zijn chocola, introduceerde in 2013 postzegels met een chocoladesmaak. Extra lekker om aan te likken.

ZOETERMEERLiving

17

REIZEN

Tekst: Ruud Slagmolen Fotografie: Ruud Slagmolen

SPOKEN BINNEN DE SLOTGRACHT ‘‘De tafel danste op en neer’ ONTHOOFD IN LOEVESTEIN Tijdens de Tachtigjarige oorlog wist een koopman uit Den Bosch op sluwe manier Slot Loevestein binnen te komen en de Spaanse slotvoogd te vermoorden.

Alva was furieus en liet de koopman onthoofden. Zijn hoofd werd op de markt in Den Bosch op een spies geplaatst, het onthoofde lichaam bleef in Loevestein achter en zwerft nu ’s nachts rond.

18

ZOETERMEERLiving

Ik zie, ik zie wat jij niet ziet… De rillingen lopen soms over je lijf. Niet zozeer van de kou. Vooral van de ijzingwekkende verhalen over spoken en dansende tafels in het robuuste kasteel Doorwerth.

S

chimmen achter het venster en geluiden van schuivend meubilair dat er helemaal niet is. Of, ook vreemd, een koude windvlaag die ineens door de ridderzaal trekt. Het spookt op kasteel Doorwerth. Sommige bezoekers kregen al een onbehaaglijk gevoel toen ze door de middeleeuwse vertrekken van het Gelderse slot liepen. Ook medewerkers hadden regelmatig het idee dat er iemand was. En dat terwijl ze niets en niemand zagen. Wel hoorden ze krakende vloeren; zuchtend onder slepende voetstappen. Dat moet vast de bleke ridder zijn, concludeerden ze.

UIT DE KERKER BEVRIJD In een ver verleden had die ridder zijn dochter Kunegond in de kerker opgesloten. Het verliefde meiske wilde er met Quido vandoor, de zoon van een vijandelijke kasteelheer.

“Niks daarvan”, wierp de bleke ridder resoluut tegen en hij verbood Quido nog op het kasteel te komen. Maar net als bij Romeo en Julia overwon de liefde. Op een nacht voer Quido met een bootje over de slotgracht, wist hij de bewakers te overreden, en kon hij met hun hulp Kunegond bevrijden. Het verliefde stel ging er samen vandoor. Bleke pa vervloekte het tweetal, stierf uiteinde-

REIZEN Al in de 17e eeuw was De Waerelt een pleisterplaats voor Hollanders die oostwaarts trokken. Maar het hotel werd echt bekend als locatie waar in 1945 de capitulatie van de Duitse bezetter werd getekend. Foto’s bij de entree herinneren nog aan dit feit.

“Alsjeblieft.” Met een stevige dreun zet de serveerster je warme cappuccino op tafel.

Het lepeltje schudt nog een tijdje na. Het herinnert je weer aan Doorwerth, waar tafels zonder redenen beginnen te dansen.

LIJKBLEEK NAAR BENEDEN KOMEN Voor de Britse televisieploeg van het programma ‘Most Haunted’ waren de onverklaarbare verschijnselen eerder aanleiding om een nacht in het kasteel door te brengen.

Ook een verslaggever van Radio Gelderland bleef een donker nachtje over. “Alle lichten waren uit, alleen het zwakke maanlicht en dat van de bordjes nooduitgang zorgden ervoor dat we elkaar nog enigszins konden zien”, vertelde hij toen op de radio. Met infrarode camera’s trok een klein groepje, in gezelschap van een professioneel medium, het kasteel door. Maar al snel kwam de cameraman lijkbleek naar beneden. Het medium vertelde Kunegond te hebben gezien. Zij zou volgens hem niet het kasteel hebben verlaten, maar door haar vader zijn uitgehongerd. Verhalen kunnen in de loop van de tijd dus een eigen leven gaan leiden, dat blijkt maar weer. Er gebeurde die nacht nog meer.

“In de zaal boven het vertrek waar iedereen zich bevond, hoorden we een enorm geschuif met zware meubels. Maar die zijn daar helemaal niet. En de lift in het kasteel ging plotsklaps zelfstandig op en neer”, aldus de verslaggever. lijk zelf in zijn kerker en zwerft sindsdien ’s nachts door het kasteel.

IN DE SPIJKERCEL GEGOOID Die slepende voeten kunnen ook van de arme sloebers zijn die ooit in de spijkercel werden gegooid. Naast veel harnassen, lansen, hellebaarden, schilderijen en 17e-eeuwse tafels heeft het kasteel ook een spijkercel, een martelkamer met een plafond vol venijnige punten. Bekende een dief niet meteen wat hij op zijn kerfstok had, dan liet de kasteelheer het plafond gewoon naar beneden zakken. Zoals bij Jan Vinken die kamerzilver had gestolen

de Rijn. Sinds 1280 ontwikkelde het zich tot een imposant complex met een hoofdburcht en een voorburcht. Aanvankelijk heette het Doorenweerd, gebaseerd op de meidoorns in de uiterwaarden. Na 1800 kwam Doorenweerd in Engelse handen. De Britse adel veranderde de naam in Doorwerth. Dat was makkelijker uit te spreken. Bezoek je het kasteel - uiteraard overdag - dan zul je de griezelige ervaringen wellicht niet beleven. Maar het is niet vreemd dat het spookt op kastelen als deze. Ze hebben immers een vaak lange geschiedenis, waarbij hun bewoners op een soms bizarre manier aan hun einde kwamen.

“Hun geesten krijgen geen rust, komen ’s nachts tot leven”, fluistert een bezoeker je toe.

‘Geluiden van schuivend meubilair dat er helemaal niet is’ en vervolgens de kamenier vermoordde toen deze hem op heterdaad betrapte. Vinken werd gepakt, in de spijkercel gegooid en achtergelaten totdat hij van honger stierf. Ook deze dief, beweert men, bezorgde soms flink de bibbers.

Maar dat deed de laatste bewoner van het kasteel, baron Jacob van Brakell, ook. Een Spaanse bezoeker vertelde eerder zijn geest te voelen. Ze wilde meteen naar buiten om haar ervaring te verwerken. Opvallend is, dat zij de geest van de baron ervoer toen ze net voor zijn, voor bezoekers anonieme, schilderij stond.

GEEN RUST KRIJGEN Kasteel Doorwerth ligt net buiten het Gelderse Doorwerth, in de uiterwaarden van

WINTERS DECOR In de winter krijgt het slot een bijna magisch decor. Het dunne ijslaagje op het pad kraakt onder je voeten.

Of, als je de sneeuw trotseert en een mooie fietstocht wilt maken, onder je banden. Het pad langs de uiterwaarden van de Rijn is prachtig. De witte rijp hangt in de vorm van naalden en veren aan de kale takken. En die witte bomen steken prachtig af tegen de strakblauwe winterlucht. Rijp ontstaat bij temperaturen onder nul. Waterdamp verandert in ijs en dat levert schitterende, winterse beelden op. Maar al wandelend of fietsend is het heerlijk om even ergens op te warmen. Bij pannenkoekhuis De Oude Herbergh bijvoorbeeld, circa 3 km vanaf het kasteel. Of als je fietsend bent in De Wereld in Wageningen.

GESPREK MET EEN TAFEL Tijdens de schemerige seance vroeg het medium iedereen de handen licht op een tafel te leggen. “Als hier iemand is, laat dan merken dat je er bent”, vroeg de ghostbuster. De tafel begon te bewegen. “Probeer ons te antwoorden. Beweeg de tafel voor ja, beweeg hem niet voor nee. Kom je uit de Tweede Wereldoorlog?” Geen beweging.

“Kom je uit de zeventiende eeuw?” De tafel bewoog zich. Tegelijkertijd klonk er luid gestommel in het verder verlaten kasteel.

De tafel bewoog toen zo heftig, dat het getik van de poten op de vloer hoorbaar was.

Ondertussen registreerde de verslaggever het hele gesprek. “Woonde je hier?” Een tik.

“Ben je hier gestorven?” Weer een tik. “Ben je een gewelddadige dood gestorven?” De tafel ging nog heftiger op en neer. “Ben je neergestoken?” Ja. “Weten anderen wat er met je is gebeurd?” Geen beweging. “Is het in de doofpot gestopt?” Opnieuw danste de tafel. Ja! SLAPEN IN KASTEEL DOORWERTH Ben je niet bang uitgevallen? In het poortgebouw van Kasteel Doorwerth kun je overnachten. Met een keuken, woonkamer en twee slaapkamers met aangrenzende badkamers kijk je door eeuwenoude vensters over de prachtige uiterwaarden van Doorwerth. Check doorwerthinfo.nl en kijk bij ‘hotels’.

Kasteel Doorwerth ‘gewoon’ bezoeken?

Check https://doorwerth.glk.nl.

ZOETERMEERLiving

19

CULINAIR

Tekst: Bert Moons Fotografie: ThinkStock

Champagne

hoort bij elk feest

Als er iets is dat onafscheidelijk verbonden is met feesten, dan is het wel champagne.

Deze sprankelende wijn uit de regio rond het Franse Epernay is al eeuwenlang het centrum van deze authentieke mousserende wijn. Ondanks de aanhoudende druk van Spaanse cava’s prijken de Franse wijnboeren met deze godendrank nog steeds aan de top van het wijnklassement. De champagne is niet voor niets één van de eerste producten die het label ‘Apellation d’Origine’ kregen, iets waar les Champenois nog dagelijks prat op gaan.

20

ZOETERMEERLiving

CULINAIR

APPELATION D’ORIGINE CONTRÔLÉE CHAMPAGNE Voor het ontstaan van de champagne moeten we terug tot bij het begin van onze jaartelling.

De specifieke terroir en het noordelijke klimaat zorgden voor ideale omstandigheden voor de teelt van deze sprankelende, droge wijn. Bij het begin van de vorige eeuw bereikte de champagne voor het eerst zijn hoogtepunt. Zodanig zelfs dat er kapers op de kust opdoken en de Champenois hun naam gingen beschermen. Ze maakten hun terroir aanzienlijk kleiner en bakenden heel precies een regio af waarbinnen de druiven bestemd voor de champagne moesten worden geteeld Samen met de strikte gemeenschappelijke productiemethodes moesten ze leiden tot de enige echte Appelation d’Origine Contrôlée Champagne. Intussen hebben champagneboeren en champagnehuizen zich verenigd in het Comité Interprofessionel du Vin de Champagne om dit erfgoed, dat inmiddels bekend is tot over de hele wereld, verder te ontwikkelen.

DRIE DRUIVENSOORTEN Champagne wordt gemaakt uit een mengsel van blauwe en witte druiven. Er komen drie druivenrassen bij te pas: de pinot noir, een blauwe druif die aan de wijn zijn fruitig rode aroma geeft en tegelijkertijd zijn kracht.

Verder is er de pinot meunier voor de soepelheid en het intense boeket. Ten slotte is er nog

de chardonnay, een witte druif die verantwoordelijk is voor de finesse van de wijn. De oogst start jaarlijks tegen het einde van september.

Honderden handen plukken voorzichtig de blauwe en witte druiventrossen. De persing gebeurt quasi onmiddellijk. Nadien wordt gist toegevoegd en het gistingsproces kan starten onder gecontroleerde omstandigheden. Het resultaat is een stille, dus niet sprankelende, droge basiswijn. Pas nu kan de echte bereiding van de champagne beginnen.

MONNIKENWERK De techniek is ontwikkeld door Dom Pérignon, een naam die u wellicht al doet watertanden.

Die Dom Pérignon was een monnik die tijdens de overgang van de 17de naar de 18de eeuw de functie van keldermeester bekleedde in de abdij van Hautvilliers. Volgens de geschiedschrijving was hij de eerste die champagne maakte volgens het specifieke recept dat later is neergeschreven als de procédé méthode champenoise. Diverse soorten basiswijnen van verschillende jaren worden doorgaans geassembleerd tot een cuvée. In uitzonderlijke gevallen worden druiven van één en dezelfde oogst gebruikt om uiteindelijk een zogenaamde millésime te produceren. Dan is het tijd om te bottelen, maar niet alvorens een vleugje liqueur du tirage is toegevoegd. Dit is een mengsel van rietsuiker, wijn en gist, waardoor de gisting in de fles – de prise de mousse – opnieuw

geactiveerd wordt. In de fles vormt zich koolzuur waardoor de stille wijn zijn bruisende karakter krijgt.

RIJPEN OP DE FLES Vanaf dat ogenblik blijven de champagnes nog minimaal een jaar in de kelder. De bijzondere soorten zoals de millésimes vaak vele jaren langer. Tijdens de rijping worden de flessen omgekeerd gelegd in zogenaamde pupitres.

De flessen worden met de regelmaat van een klok gedraaid opdat de verontreiniging zich zou opstapelen in de hals van de fles. En dan volgt het degorgeren. De gistresten die inmiddels in de hals zijn aanbeland worden verwijderd.

Dat gebeurt door de halzen machinaal te bevriezen en de fles te openen. Door de druk van het koolzuur floept de ijsprop met alle gistresten eruit. Wat overblijft is een uiterst puur product. Om het helemaal af te maken wordt uiteindelijk nog een liqueur d’expédition, met suiker gemengde wijn, toegevoegd. Hoe meer likeur, hoe zoeter de champagne wordt.

Hij evolueert van brut naar doux.

ZONDER KNAL En dan kan het drinken beginnen. Open de fles zachtjes. Een harde knal, kan weliswaar de ambiance van het feest verhogen, maar de champagne verliest er zijn bubbels mee.

Bovendien is de kans reëel dat een deel van het edele vocht verspild wordt. Eeuwige zonde...

ZOETERMEERLiving

21

Voor de keuken om je leven Het is jóuw leven. Dat je ook leeft in jóuw keuken. Die moet een lust voor het oog zijn. Maar vooral lekker om in te koken. Tafelen. Werken. Vieren.

Luieren. Lezen. Experimenteren. Met 1001 ingrediënten. Of less is more.

Alleen. Met je gezin. Of met vrienden. Alles zoals jou dat het beste past.

Daar bestaat geen standaard keuken voor. Wij schuiven daarom graag met

22

Laan van Ambacht 13 2631 RJ Nootdorp 015 310 15 69

je aan tafel. Voor een prettig gesprek. Met welkome tips en eye-openers.

info@keukenstudiopaul.nl

Waarmee jij doet wat je wilt.

www.keukenstudiopaul.nl

ZOETERMEERLiving

CULINAIR

Tekst: Bert Moons Foto’s: iStockphoto

TRUFFELS,

de zwarte diamanten van de keuken Naarmate de feestdagen naderen worden in vele keukens exclusievere producten bovengehaald.

Truffels horen daar ongetwijfeld bij. Deze zwarte of witte paddenstoel die onder de grond groeit, is met zijn intense geur en aardesmaak met niets te vergelijken. Ze maken echter van een eenvoudige risotto of een krachtige, maar heldere soep een delicatesse. Wij snuffelden voor u even mee in het rond en ontdekten de geheimen van deze zwarte culinaire diamant.

ONDERGRONDSE ZWAM Truffels zijn niet anders dan een knolvormige zwam die zich onder de grond ontwikkelt in de onmiddellijke omgeving van een boom. Wie op zoek wil naar deze delicatesse moet daarvoor naar de Franse Périgord of de Provence.

Ook in Spanje, Italië en Oost-Europa zijn er vindplaatsen van deze bijzondere paddestoel.

Zwarte truffels vindt u vooral in de buurt van eiken. De witte variant treft men aan onder wilgen, lindes en populieren. Niet alleen mensen kunnen fervente truffeleters zijn, ook eenhoorns, honden en varkens lusten ze bijzonder graag. Het gebruik van varkens in de rol van Sherlock Holmes is quasi uitgestorven.

Het waren de zeugen die destijds voor het truffelzoeken werden ingezet. De geur van truffels deed hen blijkbaar denken aan die van hun mannelijke soortgenoten. De eigenaar moest zijn troeteldier verdomd goed in de gaten houden, of het varken at zonder verpinken binnen enkele seconden de delicatesse zelf op. Het dier snel achteruit trekken en enkele eikels of maïskorrels in de plaats geven, was de boodschap. Momenteel doen truffeljagers veeleer een beroep op honden, die uiteraard makkelijker af te richten zijn. Bovendien zullen ze de truffel zelf niet opeten. Diverse hondenrassen komen als speurneus in aanmerking. Zo zweert men in Italië bij de Lagotto romanolo, een retriever-ras met een bijzonder scherpe reukzin.

ZWART EN WIT Over smaken en kleuren kunt u moeilijk redetwisten. En dat geldt ook voor de bijzondere smaak en het aparte aroma van de truffel. De zwarte truffel uit de Franse Périgord en Quercy is bijzonder donker van kleur. Binnenin vertoont ze een spinnenweb aan fijne, lichtgekleurde adertjes. Het aroma doet denken aan kruidnagel, jeneverbes en

muskus. U vindt ze van half december tot maart. De witte truffel daarentegen, die onder andere voorkomt in het Italiaanse Piemonte ruikt naar knoflook, ui en zelf parmezaan.

U oogst hem van oktober tot december.

Naast deze wintersoorten is er ook nog de zomertruffel. Die is van juli tot oktober zelfs in Groot-Brittannië en Duitsland te vinden. Met name in kalkrijke grond. Hun smaak is echter veel minder intens en de prijs is daardoor ook een heel stuk gunstiger.

EXCLUSIEF Truffels zijn niet goedkoop. Dat heeft alles te maken met hun exclusieve karakter. Gelukkig heeft u voor een bereiding met truffels amper enkele grammetjes nodig. Hun smaak en aroma zijn immers zo intens. De witte truffels zijn het duurst. Een kilootje kost al gauw meer dan 3.000 euro. De zwarte truffel is een stuk ‘goedkoper’. U kunt ze – met wat geluk – kopen voor zo’n 1.400 à 1.600 euro per kilo.

Alles is uiteraard afhankelijk van het aanbod en de grootte van de truffel. Zomertruffels zijn vaak al te koop voor zo’n 250 euro per kilo. Koop truffels het liefst vers. Hun aroma en smaak komen dan pas echt tot hun recht. Tegenwoordig zijn ook ingevroren en gesteriliseerde exemplaren verkrijgbaar. De bevroren truffels mag u niet laten ontdooien.

In bevroren toestand dunne plakjes schaven, geeft het beste resultaat. Naast dit alles zijn in de handel ook diverse producten met truffelsmaak verkrijgbaar: truffelolie, tapenade van truffel, truffelpastei enz. Zo kunt u ook met een kleiner budget genieten van deze exclusieve delicatesse.

TAGLIATELLI EN KERSTKALKOEN Bereidingen waarin gebruik wordt gemaakt van truffels hoeven helemaal niet ingewikkeld te zijn. Of wat dacht u van een eenvoudige tagliatelli met Parmezaanse kaas en een extra vleugje zwarte truffel? Kook de tagliatelli op de normale manier en smelt intussen in een pan een 100 gram boter en voeg er flink wat Parmezaanse kaas aan toe. Breng op smaak met peper en nootmuskaat. Als de tagliatelli al dente is, giet u de saus over de pasta. Als afwerking schaaft u er wat zwarte truffel over.

Heerlijk! En waarom zou u de traditionele kerstkalkoen eens niet verrijken met enkele schijfjes truffel? Maak een traditionele vulling met kalfsgehakt, maar voeg er aan het eind wat truffelschilfers aan toe. Vul de kalkoen hiermee op en stop het geheel in de oven. Uw gasten zullen aangenaam verrast zijn door deze bijzondere toets.

ZOETERMEERLiving

23

GEZIEN BIJ

HIGHLINE CUBE VERANDA 400x300cm

VANAF €5.699,Verandacentrum is uw veranda- en tuinkamerspecialist met twee inspirerende showrooms in Bodegraven en Zoetermeer, waar u het complete Verasol aanbod aan veranda’s en tuinkamers kunt ontdekken. Daarbij bent u altijd verzekerd van een deskundig advies. Op de website Verandacentrum.nl kunt u het uitgebreide assortiment bekijken en geheel vrijblijvend een offerte aanvragen.

VERANDACENTRUM BODEGRAVEN

Tjalk 27 | 2411 NZ | Bodegraven bodegraven@verandacentrum.nl Bel ons: 0172 - 53 33 75

HIGHLINE CUBE VERANDA -

Glazen dakbedekking Keuze uit 2 kleuren Geen zichtbare dakhelling Robuust ontwerp op 2 staanders Extra sterke profielen Diverse luxe opties 100% op maat gemaakt 10 jaar garantie Montage door vakmensen

VERANDACENTRUM ZOETERMEER Cobaltstraat 31 | 2718 RN | Zoetermeer zoetermeer@verandacentrum.nl Bel ons: 079 - 36 06 975

CULINAIR

Tekst: Kirsten van Wijk Foto’s: Miss Publicity

BOBBY’S DRY GIN

presenteert unieke Special Edition Om het 5-jarige bestaan van het eigenzinnige Schiedamse gin-merk smaakvol te vieren brengt Bobby’s Dry Gin een unieke 5 year single cask gin uit: Bobby’s Special Edition. De Special Edition is gecreëerd door Ad van der Lee, Master Distiller bij Herman Jansen, het Nederlandse familiebedrijf uit het ‘Distillers District’ Schiedam. De Special Edition, die in een gelimiteerde oplage van 1.000 flessen wordt uitgebracht, is een perfecte balans tussen de frisse, oosterse tonen van Bobby’s Dry Gin en een 5 jaar gelagerde Notaris moutwijnjenever. De rijping op hout geeft de Special Edition een complexe, extra dimensie. De Special Edition is vanaf medio oktober verkrijgbaar en kost €99,95.

HOUTEN JUBILEUM Voor de Special Edition koos Ad van der Lee ervoor een batch Notaris moutwijnjenever uit 2014 als basis te gebruiken. Niet geheel toevallig is 2014 het jaar waarin het merk Bobby’s werd opgericht. Van der Lee vertelt: “Ik wilde een Special Edition gin ontwikkelen die complex is en waarin houtrijping te proeven is. Een 5-jarig jubileum wordt ook wel een ‘houten jubileum’ genoemd dus dit leek me een passende invulling.” De Special Edition heeft op speciaal behandelde virgin bourbon vaten van Amerikaans eiken gerijpt.

“De groeven aan de binnenzijde van die vaten geven het distillaat extra contactoppervlak.

Dit resulteert in meer intense vanilletonen, maar je proeft ook verse citrus, peper en hout.” Tenslotte bepaalde Van der Lee het alcoholpercentage op 42%, om zo het optimale resultaat uit de Special Edition te halen. En zoals altijd bij zowel Bobby’s als Notaris: geen toevoegingen, geen suikers, geen extracties, alleen de pure smaak van een tijdloze klassieker.

BOBBY’S DRY GIN Bobby’s Dry Gin is een high-end Schiedams gin-merk dat in 2014 is opgericht door Sebastiaan van Bokkel. Met zijn gin houdt hij het familierecept levend dat zijn Molukse grootvader Jacobus ‘Bobby’ Alfons ooit creeerde. Bobby’s Dry Gin is een combinatie van de traditionele Schiedamse jenever en acht Indonesische kruiden en specerijen, zoals kruidnagel, citroengras, kaneel en korianderzaad. Bobby’s Dry Gin wordt gedistilleerd door Herman Jansen, de toonaangevende distilleerderij uit de

jeneverhoofdstad van de wereld, Schiedam.

Inmiddels wordt Bobby’s in 46 landen verkocht.

DISTILLERS DISTRICT SCHIEDAM Schiedam staat van oudsher bekend als dé jeneverhoofdstad van de wereld. Met vijfhonderd jaar jenevergeschiedenis heeft de stad zich ontwikkeld tot een kenniscentrum en broedplaats voor gedistilleerde dranken. Grote en kleine producenten bevinden zich nog altijd in het historische centrum van Schiedam, en hebben het authentieke verleden inmiddels in een eigentijds jasje gestoken. Daarmee is Schiedam nog altijd dé plek voor bartenders uit alle windstreken om zich te informeren over de laatste ontwikkelingen in de wereld van het gedistilleerd. Hier ontstaan nieuwe merken en worden trends gezet voor nieuwe drankjes en cocktails. Miljoenen liters gedistilleerd verlaten de stad om overal ter wereld te worden geschonken en gedronken. Alle ingrediënten zijn in het centrum van Schiedam aanwezig: de hedendaagse gedistilleerd industrie, de

historische jenevermonumenten, het Jenevermuseum, de oude branderijen en de hoogste molens ter wereld. Evenementen als de Brandersfeesten, het jenever/gin festival en Musicdistillery omlijsten deze activiteiten. Om dé stad van het gedistilleerd te zijn en te blijven, is het van belang om al deze elementen te verbinden tot een uniek en samenhangend verhaal.

HERMAN JANSEN Herman Jansen is een familiebedrijf uit Schiedam en stamt uit 1777. Al zeven generaties lang legt de familie zich toe tot het maken van mooie dranken, gebaseerd op eerlijkheid en kwaliteit.

Toegewijd vakmanschap in combinatie met gedegen kennis en een open benadering tot samenwerking heeft er toe geleid dat distilleerderij Herman Jansen wereldwijd bekend staat als betrouwbaar en gerenommeerd.

www.bobbysdrygin.com ZOETERMEERLiving

25

REIZEN

Tekst: Ruud Slagmolen Fotografie: Ruud Slagmolen

Wandeling: 27 x zien in Londen

Tussen Big Ben en Beefeaters 26

ZOETERMEERLiving

REIZEN

In de 18e eeuw riep de Britse schrijver Samuel Jonhnson: ‘When a man is tired of London, he is tired of life’. Dat klopt nog steeds.

Want moe van Londen word je nooit. Wandel maar eens mee.

P

ak de metro naar Westminster. Buiten gekomen laat de [1] Big Ben z’n sonore geluid horen, als startschot van de wandeling. De wereldberoemde klok weegt veertien ton. Wappert de Britse vlag op de Victoria Tower van het parlementsgebouw, dan is het Lagerhuis in zitting. “Hear, hear…”

De [2] Houses of Parliament werden zo’n duizend jaar geleden gebouwd als Koninklijke residentie en zetel van de regering. Na een brand in 1834 kreeg het gebouw z’n huidige vorm. Sla rechtsaf de Parliament Street in en neem de eerste links: King Charles Street.

Aan het einde ligt het voormalig hoofdkwartier van Winston Churchill uit de Tweede Wereldoorlog: de [3] Cabinet War Rooms. De ingang herken je aan de zandzakken voor de deur. Toen Londen werd gebombardeerd, zetelde hier het oorlogskabinet en maakten militaire leiders er hun plannen voor de bevrijding van Europa. In de ondergrondse kamers lijkt de oorlog nog in volle gang te zijn. Het luchtalarm klinkt, de typemachines ratelen en in de kamers liggen belangrijke militaire papieren nog open en bloot op tafel.

Alsof Churchill even buiten een sigaartje is gaan roken. “Watch the bombs, Winston.”

DUIVEN EN DA VINCI Ga buiten rechtsaf richting The Horse Guards. Onderweg passeer je [4] Downing Street. Op nummer 10 woont de premier.

Voor de veiligheid is de straat al jaren voor passanten afgesloten. Bij het grote grintplein loop je rechts onder de poort van [5] The Horse Guards door naar de voorzijde van het gebouw. Om elf uur (op zondag tegen tienen) vindt er de aflossing van de wacht plaats. Schuin tegenover The Horse Guards, op de hoek van Horse Guards Avenue, imponeert het statige [6] Banqeting House.

Het Koninklijk paleis werd rond 1620 voor koning James de Eerste gebouwd. Het is het enige gedeelte van Whitehall Palace dat aan de grote brand van 1698 ontsnapte.

Binnen maakt het paleis indruk met de

plafondschilderingen van de Belgische kunstschilder Rubens. Op [7] Trafalgar Square vind je de toonaangevende [8] National Gallery dat een van de belangrijkste kunstcollecties ter wereld bevat. Vermeer, Caravaggio, Velázquez, Monet, Da Vinci…

Vrijwel elke kunstenaar van naam is hier van de partij. De toegang is gratis. Zo ook bij de [9] National Portret Gallery, om de hoek.

EENMAAL, ANDERMAAL… Via de [10] Admiralty Arch bereik je de statige wijk St. James en het aangrenzende Mayfair. In dit deel van Londen shopt de Koninklijke familie en al die anderen die het woord ‘chique’ dagelijks hanteren. Via de straat Pall Mall wandel je over het rustieke [11] St. James’s Park naar de stijlvolle King Street. Daar vind je het beroemde veilinghuis [12] Christie’s. Dus wil je nog een extra Rembrandt? Eenmaal, andermaal… verkocht!

Aan het einde rechtsaf: wip voor bolhoeden en extravagante hoofddeksels even [13] Lock & Co binnen (St. James’s Street 6).

Senior verkoper Patrick Lamb toont je graag

‘Are you being served? Het mannelijk winkelpersoneel draagt nog altijd jassen met slippen’ ZOETERMEERLiving

27

REIZEN

enkele bijzondere modellen. En een beetje gentleman koopt z’n sigaren bij [14] Davidoff of London op nummer 35. Iets later bereik je via [15] Piccadilly Arcade, de meest elegante winkelpassage van Londen, het levendige Piccadilly.

STIJLVOL SHOPPEN Iets naar links staat het weelderige hotel [16] The Ritz. Rechts, op nummer 181, ligt het beroemde warenhuis [17] Fortnum & Mason. De afdeling levensmiddelen op de begane grond heeft alles in voorraad wat je maar kunt bedenken. “Are you being served?”

Het winkelpersoneel bestaat nog altijd uit mannen die jassen met slippen dragen. Hoe anders aan de rand van deze voorname wijk?

Dan terug naar buiten. Aan de overkant van Piccadilly tref je weer zo’n stijlvolle passage aan: [18] Burlington Arcade. Ongepast gedrag, zoals fluiten, is er nog steeds taboe. De ordebewakers in uniform houden daar streng toezicht op. Laat halverwege de passage, zoals elke rasechte Britse ambtenaar, je schoenen poetsen. Terug op Piccadilly sla je linksaf. Het neon van [19] Piccadilly Circus vormt de toegang tot het uitgaanscentrum van de stad. Het standbeeld van Eros op dit plein is een monument voor de graaf van Shaftesbury.

Maar de meeste aandacht gaat uit naar het immense amusementscomplex Londen Trocadero. Daar vind je ook de wonderlijke wereld van [20] Ripley’s Believe It Or Not. EETSTOKJES EN HEMELS GEBAK Kruis Piccadilly Circus en loop Shaftesbury Avenue in. Op nummer 58 kun je bij [21] 28

ZOETERMEERLiving

Mister Wu voor slechts een paar Britse ponden ongegeneerd Chinezen. ‘Eat as much as you like’ staat er op de ruit. Neem de eerste rechts en daarna de eerste links: [22] Gerard Street. Twee poorten domineren de wijk waar voor velen Chinees de voertaal is: Chinatown.

In de vele winkeltjes en restaurants hangt het aroma van Oosterse specerijen. Leuk om hier ‘s middags een uitgebreide dim sum (maaltijd met verschillende kleine hapjes) te bestellen.

In stijl natuurlijk: mét eetstokjes. Neem de eerste straat links (Macclesfield Street) en loop rechtdoor Dean Street in. De eerste rechts is Old Compton Street, het hart van Soho. Deze straat onderging jaren terug een enorme facelift. Erotische shops en bordelen maakten plaats voor trendy restaurants en modieuze koffieshops. De Italiaanse delicatessenwinkel [23] I Camisa & Son (Old Compton Street 61) bestaat al sinds 1929.

Snuif er binnen de sfeer van toen op. Ook het Hongaarse koffiehuis [24] Patisserie Valerie (nummer 44) is uitermate populair.

Knokken dus om een plekje. Maar de moeite wordt beloond als je tussen trendy Londen geniet van koffie met hemels gebak. Let bij het slenteren door Old Compton Street even op de zijstraten. Nachtbrakers kunnen goed

terecht in Frith Street. Bar Italia (nummer 22) blijft 24 uur per dag open. Boven deze bar demonstreerde John Logie Baird in 1926 voor het eerst de werking van de televisie.

Ernaast geeft een plaquette aan de gevel aan dat de jonge Mozart er van 1764 tot medio 1765 woonde.

MY FAIR LADY EN CHARLIE CHAPLIN Sla aan het einde rechtsaf Charing Cross Road in. Via Leicester Square met het [25] standbeeld van Charlie Chaplin, Cranbourn Street, Long Acre en James Street kom je uit bij het overdekte [26] Covent Garden. De voormalige groentemarkt speelt een rol in de musical My Fair Lady en werd ontworpen in 1833. Nu biedt de markt onderdak aan hippe shops en coole cafés. Hier begint ook de [27] The Avenue of the Stars met meer dan honderd namen van Britse beroemdheden, van Alec Guinness en Charlie Chaplin tot Alfred Hitchcock en Rex Harrison. Moe van Londen word je niet, maar hier even op adem komen is wel zo fijn. “Biertje sir?” Je ogen twinkelen: “Yes please!”

‘Zoals elke rasechte Britse ambtenaar, laat je je schoenen poetsen in de Burlington Arcade’

Vervult schijnbaar onmogelijke interieurwensen tegen een betaalbare prijs.

Televisiemeubelen, keukens, dressoirs, wandmeubelen, tafels en badkamermeubelen

Meubelfabriek Zaal * Verbreepark 12 * 2731 BR Benthuizen Tel. 079 341 89 48 * info@meubelfabriekzaal.nl * www.meubelfabriekzaal.nl

KOKEN. BADEN.

GENIETEN. Maak direct e e afspraa n k grando op .nl “Wij staan altijd voor u klaar met een passend advies.”

Nú voor

€ 13.750,-

Service, zoals u wenst

Rutger Groenendijk, Grando Hazerswoude-Dorp

Betaalbaar keuken- en baddesign.

Nú voor

€ 6.900,-

Geen verbouwingsstress!

Servicewerkzaamheden zoals demonteren en afvoeren oude keuken/badkamer, betegelen, aansluiten en nazorg...

Grando Hazerswoude-Dorp regelt het voor u!

Grando. Koken. Baden. Genieten.

Grando Hazerswoude-Dorp ITC terrein, Frankrijklaan 4, tel.: 0172 - 236323, grando.nl Ma t/m za open van 09.30 – 17.30 uur, do/vr tot 21.00 uur. Zondag gesloten.

30

ZOETERMEERLiving

HEALTH & WELLNESS

Tekst: Patrick de Koning Fotografie: In de Buurt

Gewrichtspijn?

Bij Excellent Klinieken kunt u binnen één week worden behandeld

I

n het gebouw aan de Europaweg 151, boven de LangeLand huidkliniek, is sinds deze zomer pijnbehandelcentrum Excellent Klinieken gevestigd. Dit is een zelfstandig behandelcentrum (ZBC) waar medisch specialistisch zorg wordt verleend.

Ziekenhuizen hebben vaak wachtlijsten, maar bij Excellent Klinieken kunt u binnen een week terecht. Excellent Klinieken biedt – na verwijzing van de huisarts of medisch specialist – behandelingen aan bij acute en bij chronische pijn, zoals pijn door een hernia, gordelroosinfectie, ACNES, liesbreukoperatie, aangezichtspijn of pijn door kanker.

GEWRICHTSPIJN Ook voor gewrichtspijn kunt u bij Excellent Klinieken terecht. Gewrichtspijn kan ontstaan door artrose (gewrichtsslijtage). Artrose kan in alle gewrichten optreden, maar wordt het meest waargenomen in de grote gewrichten, zoals de knieën, heupen en schouders. Bij artrose wordt het kraakbeen dunner en de kwaliteit ervan neemt af. Er kan sprake zijn van een inflammatoire reactie (ontsteking).

Dit kan gepaard gaan met pijnklachten.

Veranderingen van zenuwen en de doorgifte van pijnprikkels leiden ook tot pijn, maar ook zwakte van de spieren en pezen rond het gewricht treden op. Slijtage treedt ook vaak op in de gewrichten van de wervelkolom.

Vanuit de nekgewrichten geeft dit vaak uitstraling naar het hoofd, de schouder en/ of de bovenarm. In de onderrug kan dit uitstraling geven naar de heup of bovenbeen.

Maar ook kan er overprikkeling van de zenuwwortel optreden met uitstralende pijn en tintelingen naar hand of voet.

De behandeling kan op verschillende manieren plaatsvinden, zoals zenuwbehandelingen met injecties, neuromodulatie en medicatie. Een veel toegepaste techniek is de gepulseerde radiofrequentie behandeling (afgekort tot PRF). Met behulp van een dunne naald worden stroompulsjes afgegeven, waardoor het lichaam zelf prednison-achtige stoffen maakt om irritatie en zwelling van het weefsel en de zenuwen te verminderen. Ook wordt de prikkeloverdracht van de zenuwen geremd. Deze behandeling kent geen

drs. R. de Boer, anesthesioloog-pijnspecialist, MD, FIPP, CIPS

bijwerkingen. De kliniek beschikt over een röntgen- en echokamer. Het is aangetoond dat met behulp van röntgenstralen en/ of echoapparatuur de behandeling veel nauwkeuriger kan worden uitgevoerd dan wanneer dat met het blote oog gebeurt.

MEER WETEN? Wilt u meer weten over wat Excellent Klinieken voor u kan betekenen? Ga dan naar de website of maak een afspraak. De kliniek is overigens ook in de avonduren geopend.

Excellent Klinieken Europaweg 151, 3e etage (boven de LangeLand Huidkliniek) T. 085-0410150 www.excellentklinieken.nl ZOETERMEERLiving

31

PUZZEL&WIN

Foto: iStockPhoto

DEZE PRIJS WORDT AANGEBODEN DOOR

LOS HET KRUISWOORDRAADSEL OP EN VORM MET DE LETTERS IN DE GELE VAKJES EEN WOORD. U KUNT UW INZENDING TOT EN MET 12 JANUARI 2020 PER E-MAIL STUREN NAAR PUZZEL@REXMAGAZINES.NL. ONDER DE CORRECTE INZENDINGEN WORDEN 6X TWEE VRIJKAARTEN VOOR DE ‘NAARDEN THE ART FAIR 2020’ VERLOOT.

1

2

7

3

8

4

5

9

6

13

10

14

19

17 20

VERTICAAL

1 Verenigde Oostindische Compagnie, 2 Familielid, 3 Aanwijzend voornaamwoord, 4 Vloedgolf, 5 Kledingstuk, 6 Vuur sterker doen branden, 8 Familielid, 9 Bloeiwijze, 12 Mijnput, 13 Vorderen, 14 Afvlakken, 18 Bedrijf in een opera, 21 Pausennaam, 25 Informatiebureau, 26 Gestold vleesnat, 27 Griezelig

15

16

HORIZONTAAL

1 Aleer, 5 Type onderwijs, 7 Hoofddeksel, 10 Teugje, 11 Niet voor, 12 Gebouw in Amsterdam, 15 Recht stuk in een rivier, 16 Sprakeloos, 17 Voormalig Chinees leider, 19 De manier waarop, 20 Chocolaatjes, 22 Denkbeeld, 23 Verhoogde toon, 24 Kort verhaal, 28 Metaal, 29 Mistig

11 12

WWW.NAARDENARTFAIR.NL

18

21

22 23

24

28

29

25

26

L

DE OPLOSSING VAN DE PUZZEL IN EDITIE SEPTEMBER 2019 WAS HALLOWEEN. DE PRIJZEN WORDEN AAN DE PRIJSWINNAARS TOEGESTUURD.

32

ZOETERMEERLiving

27

Facebookactie Wilt u elke maand kans maken op leuke prijzen en op de hoogte blijven van het laatste nieuws? Volg ons dan nu op Twitter, Facebook en Instagram @rexmagazines.

Sponsers gezocht Voor Puzzel&Win in onze magazines zijn wij op zoek naar bedrijven en organisaties die leuke prijzen voor onze lezers ter beschikking willen stellen. In ruil daarvoor worden uw logo en NAW-gegevens op de Puzzel&Win pagina geplaatst. Interesse? Stuur dan een e-mail naar puzzelprijs@rexmagazines.nl

Tekst: Xilvania Koense

Direct inschrijven? www.dehoogero�erdamsche.nl

HUIS & INTERIEUR

Brasserie De Hooge Ro�erdamsche is genieten op grote hoogte!

In de Brasserie met (verwarmd) terras is iedereen van harte welkom om �jdens een hapje, drankje, lunch of diner, te genieten van het spectaculaire uitzicht op de skyline van Ro�erdam!

Ro�ebandreef 40 | 2661 JK Bergschenhoek | 010 - 522 00 52 www.dehoogero�erdamsche.nl

Vergeet niet langer vloerisolatie Advertentie A4 Lansingerland.indd 1

08-08-19 11:49

de hogere allergeenconcentratie mensen astmatisch kunnen worden. Het kan daarnaast ook eczeem, neus- en oogallergie veroorzaken.

D

eze waarschuwing geeft Albert de Vries, voorzitter van NRP Spaar het Klimaat en voormalig Tweede Kamerlid. De Subsidie energiebesparing eigen huis (SEEH), die focust op isolatieglas en dak- en gevelisolatie, heeft als onbedoeld bijeffect dat ze de kans op ademhalingsziekten vergroot. In deze regeling is de subsidie voor isolatieglas en daken gevelisolatie namelijk fors hoger dan voor vloerisolatie. De kans is groot dat bij veel woningen de buitenschil daardoor wordt geïsoleerd, maar vloerisolatie achterwege blijft.

ONDERSCHATTING VLOERISOLATIE “Het niet isoleren van de vloer zorgt er namelijk voor dat de vloer het koudste oppervlak in huis wordt”, aldus De Vries. “Vochtige lucht die in niet-geïsoleerde woningen op de ramen condenseert, trekt na het plaatsen van isolatieglas voor een belangrijk deel naar de koude vloer. Dit vergroot de kans op vochtproblemen, zoals schimmelvorming onder in de woning, in de vloerbedekking en onder en aan de onderkant van meubels, maar bevordert ook de activiteit van huisstofmijt. Meer ventileren helpt hier niet of nauwelijks tegen.”

De WHO gaat er sinds 1988 vanuit dat door

GA DE STRIJD TEGEN HUISSTOFMIJT AAN Met name bij vloerbedekking (tapijt) of losse vloerkleden is het verstandig om de vloer te isoleren. Op een niet-geïsoleerde vloer met tapijt komt namelijk meer huisstofmijt voor.

De huisstofmijt gedijt op een koude, vochtige vloer. Vloerisolatie helpt tegen huisstofmijt, is op de site van Milieu Centraal te lezen. Het zorgt voor een warmere en drogere vloer en dus voor minder huisstofmijt. Het is belangrijk dat in isolatieplannen altijd het gevolg van het achterwege laten van vloerisolatie duidelijk wordt. Het ontbreken van vloerisolatie in een isolatieplan zorgt voor een hogere allergeenconcentratie in vloerbedekkingen. Vloerisolatie daarentegen geeft een significante reductie. Bij de huidige subsidieregeling wordt hieraan te weinig aandacht besteed. “Een extra obstakel is dat eigenaren maar één keer van de SEEH kunnen gebruikmaken. Is met subsidie isolatieglas geplaatst en de spouw gevuld, dan komt een eigenaar niet meer voor subsidie in aanmerking om de vloer alsnog te isoleren.”

ZOETERMEERLiving

33

CULINAIR

Tekst: Janneke Sinot Fotografie: Kris Vlegels e.a.

Heerlijke high tea

Genieten van een smaakvolle, Britse traditie Een dampende kop verse thee. Scones met clotted cream, minisandwiches en een overheerlijke spinaziequiche. Het kunnen zomaar de ingrediënten zijn van een high tea. Of beter: een afternoontea, want eigenlijk gebruiken we hier in Nederland de term niet correct. Gelukkig blijft het allemaal even lekker. Lees over de hertogin van Bedford, over deftig drinken en lik je vingers af bij het recept voor overheerlijke scones.

EEN HANDIGE HERTOGIN In zijn roman The portrait of a lady schrijft Henry James: “There are few hours in life more agreeable than the hour dedicated to the ceremony known as afternoon tea.”

Wie in Engeland een traditioneel theeritueel meemaakt, begrijpt wat hij bedoelt. Want een echte afternoontea is niet gewoon een kopje thee, maar een aangeklede variant met allerlei lekkernijen. Toch is deze traditie zelfs in Engeland simpel begonnen. Ze hadden er twee belangrijke maaltijden: het ontbijt en het diner. Dit laatste vond in de middag plaats. Daar kwam verandering 34

ZOETERMEERLiving

in toen, halverwege de achttiende eeuw, de hogere sociale klassen het tijdstip van eten verschoven naar vrij laat op de avond.

Daardoor kwamen veel mensen rond vier uur ’s middags met een hongergevoel te zitten. Anna Russell, de hertogin van Bedford, vond daar een oplossing voor.

Ze liet haar bedienden een pot thee brengen met wat sandwiches. Al snel ging ze ook vrienden uitnodigen en werd het assortiment aan lekkernijen uitgebreid met andere soorten brood, kleine cakejes en allerhande zoetigheden. De thee bleef. Al snel werd deze gewoonte van de hertogin

CULINAIR

RECEPT VOOR SCONES Als er iets niet mag ontbreken aan een Britse afternoontea, dan zijn het scones. Zo maak je ze: INGREDIËNTEN (VOOR 6 SCONES) 150 milliliter volle melk | op kamertemperatuur | 1 theelepel citroensap of azijn | 225 gram witte (biologische) bloem | 20 gram bakpoeder | 15 gram fijne kristalsuiker | 2,5 gram zout | 50 gram koude boter, in blokjes | melk of een ei om de scones mee te bestrijken | aardbeienjam en clotted cream BEREIDING • Verwarm de oven voor op ten minste 200° Celsius (hetelucht).

• Voeg aan de melk een theelepel citroensap of azijn toe. Er vindt een reactie plaats tussen de melk en het zuur, waardoor zich langzaamaan klonters vormen.

• Zeef de bloem, het bakpoeder, de suiker en het zout in een grote kom.

• Voeg de boter in kleine blokjes toe aan de bloem. Wrijf met je vingertoppen de boter in de bloem totdat er geen klonters meer zijn. Het moet eruitzien en aanvoelen als broodkruimels.

• Maak een kuiltje in het kruimelmengsel en giet de melk erbij.

• Neem twee messen en snijd in het deeg totdat het een homogene massa is en rol op tot een los balletje. Is het mengsel te plakkerig , strooi er dan wat meer bloem op.

• Plaats de deegbal op een met bloem bestrooid werkblad zodat het niet plakt.

• Duw het deeg plat tot het ongeveer 2 centimeter dik en redelijk glad is.

• Snijd de scones uit met een uitsteekvorm

en plaats ze op een bebloemde bakplaat.

• Rol als je klaar bent het overgebleven deeg op en herhaal het proces.

• Bestrijk de bovenkant van de scones met wat melk of een geklutst ei.

• Plaats de scones in de oven gedurende 9 à 10 minuten, totdat ze gerezen en goudbruin zijn. Kijk of de onderkant ook mooi bruin gebakken is.

SERVEREN Laat afkoelen en serveer met aardbeienjam en clotted cream.

AFTERNOON TEA OF HIGH TEA Ontdek alle geheimen achter deze heerlijke Britse traditie Dit boek biedt alle tools om zelf een echte Britse afternoontea te organiseren. Met leuke weetjes, interessante achtergrondinformatie en recepten waarmee je direct aan de slag kunt. Genieten maar!

Auteur: Carol Bailleul Prijs: € 19,99 Uitgever: Houtekiet ISBN: 9789089247131

BLOEDWORST AAN EEN HOGE TAFEL De term ‘high tea’ wordt vaak gebruikt waar eigenlijk ‘afternoon tea’ wordt bedoeld. Deze laatste is de thee met volop zoete en hartige lekkernijen zoals we die van Anna Russell kennen. Bedoeld om de tijd tot de avondmaaltijd te overbruggen, vond die plaats rond een uur of vier. ‘High tea’ daarentegen is de gewone maaltijd met thee die Britse werklui vroeger na een dag hard werken tot zich namen. Dat gebeurde aan een hoge tafel, vandaar de naam. Nog altijd is high tea in Engeland een stevige avondmaaltijd rond de klok van zes, met gerechten als blackpudding (bloedworst) en lamstoofpot. Theetijd in Engeland hoeft dus niet samen te vallen met theetijd in Nederland. Realiseer je vooral ook dat er wat anders op tafel komt! door anderen overgenomen, onder wie koningin Victoria. Inmiddels is het ritueel ook het Kanaal overgewaaid. Heerlijk, toch?

THEE-ETIQUETTE: HET PINKJE OMHOOG Wil je in stijl theedrinken, dan volg je natuurlijk de thee-etiquette. Pak het kopje en het schoteltje op. Steek je wijsvinger via de achterkant door het oor van het kopje – niet verder dan het eerste vingerkootje. Laat het oor rusten op je middelvinger en plaats je duim op de bovenkant van het oor om het kopje recht te houden.

Je pink hoeft daarbij niet omhoog te wijzen.

Sterker nog: volgens de Britse thee-etiquette is dat absoluut not done. Morsen op je kleding voorkom je door het schoteltje onder het kopje te houden terwijl je drinkt. Roeren doe je heel rustig en zonder geluid te maken. Laat het lepeltje nooit in je kopje staan: na het roeren leg je het aan de achterkant van het kopje weg, met de rechterkant onder het oortje. O ja, en niet slurpen natuurlijk!

ZOETERMEERLiving

35

SHOPPING PAGE

An Inspirational Winter LEVEN VAN LICHT EN LIEFDE

MIJN ONTDEKKINGSREIS NAAR EEN LEVEN ZONDER ETEN Wat begon als de wens naar vrijheid, vrij van beperkende gedachten en conditioneringen, resulteerde in een bewustzijnsverruimend avontuur.

Tussen de bedrijven en mijn yogamatje door, heb ik eindelijk gevonden waarnaar ik had gezocht. Die verbindende levensenergie die ook prana genoemd wordt en die mij nu op alle vlakken voedt. Prijs vanaf € 23. www.hetnieuweveld.nl

UNIEKE HANDGEMAAKTE NOTITIEBOEKJES

1844 NOTEBOOKS

Al 175 jaar zijn wij gedreven om mooie papieren uitgaven te maken voor ideeën, notities en plannen. De notebooks maken wij met een mooie leren omslag en zuurvrij papier. Elk boekje kun je zelf samenstellen door de kleur van het leer, het binnenwerk, het aantal pagina’s en een persoonlijke preeg te kiezen. Prijs vanaf € 39,75. www.1844notebooks.nl.

KEUKENSTUDIO PAUL VOOR DE KEUKEN OM JE LEVEN

De Unit van Cesar is een bijzondere keuken op poten. Of beter gezegd: pootjes. Want de metalen structuur van de Unit is zo rank en slank, dat het bijna is alsof de keuken een paar decimeter boven de grond zweeft. Hij heeft een luchtige en tegelijkertijd gedistingeerde look. Wat is het? Een vriendelijk meubel? Een fantastische keuken? Wat dacht je van beide? De Unit is te zien in onze showroom in Nootdorp en op www.keukenstudiopaul.nl.

36

ZOETERMEERLiving

SHOPPING PAGE

Geselecteerd door: Xilvania Koense

BIER AAN TAFEL HET BIER KOOKBOEK VAN BIERSOMMELIER ARVID BERGSTRÖM

Bier aan Tafel is het tweede kookboek van internationaal biersommelier en kok Arvid Bergström. Meer dan 50 gerechten, elk in combinatie met een mooi bier. Bij de meeste recepten wordt een tweede bier gekozen, met tips hoe je het gerecht eenvoudig kunt aanpassen aan deze andere bierkeuze. Het boek is opgedeeld in vier delen, voor elk seizoen één. In de winter drink je tenslotte volle, aromatische bieren en in de zomer heerlijke frisse bieren, zo ook met je gerechten. Binnen elk seizoen biedt het boek voorgerechten, soepen, hoofdgerechten en desserts. Ga je ook lekker proeven? Bestellen kan via www.proefbier.nl. Prijs € 25,00 inclusief verzendkosten.

BLINGKING

HET MEEST LUXE CADEAU VOOR ONDERWEG Gebotteld in het Gooise Blaricum en met de hand verpakt, dat is de exclusieve autoparfum van Blingking. Verkrijgbaar in drie varianten, Royal Ride, Ocean Drive en Road Trip. Het ideale geschenk voor iedere gelegenheid. Prijs € 24,50. www.blingkinglifestyle.nl

KLAAR VOOR DE FEESTDAGEN?

BULAGGI PURE & TIMELESS

DE SPECIALIST IN PARELSIERADEN

Het Nederlandse merk BULAGGI maakt al 50 jaar betaalbare tassen van hoge kwaliteit. Van clutches & partybags in allerlei vormen en kleuren tot praktische schoudertassen waarin je alles meeneemt wat je lief is. BULAGGI biedt iedere vrouw en elke gelegenheid een perfect passende tas. Met de kortingscode REX20 krijg je nu 20% korting op www.bulaggi.com [Niet geldig in combinatie met andere aanbiedingen]

Zou het niet fijn zijn om een sieraad te hebben dat overal bij past? Parels passen bij elke outfit, zakelijk of feestelijk.

Je ziet er altijd net even beter uit met de luxe uitstraling van een parelsieraad. Pure & Timeless verkoopt al 12 ½ jaar handgemaakte parelsieraden die jouw outfit net dat beetje extra geven. Tijd voor een parel ketting, een fraai paar oorbellen of een hele set. Kies voor zoetwaterparels, Tahitiparels, Zuidzeeparels of de exclusieve Akoya parels die je hier ziet afgebeeld. Je hebt al een paar gouden Akoya oorbellen vanaf € 137,50. Verkoop via www.pureandtimeless.nl of ga naar de winkel in Bussum.

ZOETERMEERLiving

37

CULINAIR

Tekst: Kirsten van Wijk Fotografie: Freixenet

CHAMPAGNE

Herkomst: Champagnestreek, Frankrijk Druifsoorten: Chardonnay, Pinot Noir en Pinot Meunier Rijping: Minimaal 15 maanden Methode: Méthode traditionelle

PROSECCO Herkomst:

CREMANT

Herkomst: Druifsoorten: Rijping: Methode:

Italië, vooral uit Veneto en Friuli Venezia Giulia Druifsoorten: Proseccodruif (Glera) Methode: Tankmethode

Voornamelijk Frankrijk Afhankelijk van herkomst Minimaal 12 maanden Méthode traditionelle

CAVA

Herkomst: Spanje, Penedesstreek (95%) Druifsoorten: Xarello, Macabeo, Parellada, Chardonnay en Pinot noir.

Rijping: Minimaal 9 maanden Methode: Méthode traditionelle

KIES DE BESTE BUBBEL MINICURSUS MOUSSERENDE WIJNEN VAN FREIXENET

Ploppende kurken en sprankelende belletjes in sierlijke glazen: bubbels horen bij de feestmaand als pakjes onder een boom. Al smaakt een glas bubbels eigenlijk altijd wel. Maar hoe kies je uit al die verschillende mousserende wijnen? Hoe weet je of je kiest voor kwaliteit zonder te veel te betalen?

Freixenet, ‘s werelds grootste cava huis, zet alle soorten bubbels op een rij en geeft een mini-cursus ‘bubbels kiezen’. Waar Champagne en Prosecco inmiddels oude bekenden zijn in het wijnschap, stijgt cava in populariteit. Deze Spaanse mousserende wijnen vallen op door hun gunstige prijs-kwaliteit verhouding. Maar wat is eigenlijk het verschil tussen al deze bubbels?

38

ZOETERMEERLiving

CULINAIR

HOE ONTSTAAN DE BUBBELS?

De bubbels in een glas mousserende wijn zijn het resultaat van koolzuurvorming tijdens het bereidingsproces.

MÉTHODE TRADITIONELLE

De tweede gisting van de wijn gebeurt op de fles. Gist en suiker worden gedoseerd aan de wijn toegevoegd waardoor extra alcohol en koolzuurgas ontstaat wat zich met de wijn vermengt. Een arbeidsintensieve en langzame methode met als resultaat: bruisende bubbels die een parelend onderdeel van de wijn vormen.

TANKMETHODE

Een andere manier om mousserende wijn te verkrijgen is door de tweede gisting in roestvrijstalen tanks te laten plaatsvinden, daarna wordt de wijn gebotteld. Het proces is sneller, goedkoper, maar de wijnen behouden hun fruitige smaak. Dit is veelal de methode die wordt toegepast bij prosecco.

KOOLZUUR ER BIJ

De belletjes kunnen ook kunstmatig aan de basiswijn worden toegevoegd. De bubbels zijn groter en grover, te vergelijken met prik (koolzuur) in frisdrank. Prik uit frisdrank en dus ook bubbelwijn is zo verdwenen.

DE PERFECT SERVE

Een flute, een tulpvormig glas of een coupe zijn de glazen die mousserende wijnen het beste tot hun recht laten komen. Drink de wijn niet te koud, dan gaat er veel smaak verloren. Volle, krachtige en droge wijnen drink je het best tussen 10 en 12 graden, een zoetere wijn mag iets kouder geserveerd worden: tussen 8 en 10 graden.

KIES JE FREIXENET FREIXENET CORDON NEGRO

FREIXENET CARTA NEVADA

RIJPING: TUSSEN DE 18 EN 24 MAANDEN

RIJPING: TUSSEN DE 12 EN 18 MAANDEN

Deze parelende licht gele wijn heeft delicate aroma’s, een combinatie van groene appels en peren op een achtergrond van mediterrane vruchten. Een frisse cava met een mousse die mooi in balans is door tonen van groene appels en citrusvruchten. De afdronk is licht, maar lang en elegant.

De smaak is verfrissend en mooi in balans door de uitgebalanceerde zuurgraad en een bloemige afdronk. Deze cava is helder geel van kleur met een hint van goud en heeft een elegante bloemige neus met frisse tonen van appel en citrus.

OVER FREIXENET

Freixenet bewijst dat een mooie fles bubbels betaalbaar is. De cava van Freixenet is afkomstig uit de Penedès, ten zuidwesten van Barcelona. Cava is een beschermde naam voor de wijn uit deze streek, die volgens dezelfde strikte, traditionele productie methoden als champagne gemaakt wordt. De mix van traditionele cava druiven Macabeo, Xarello en Parellada, de lange rijping en een tweede fermentatie ín de fles zorgen voor een elegante smaak en een mooie, volle pareling.

Freixenet is inmiddels bekroond met vele toonaangevende internationale awards.

Ook voor mensen die geen alcohol drinken is er een feestelijke bubbel, want Freixenet is het eerste A-merk dat een kwalitatieve alcoholvrije mousserende wijn heeft ontwikkeld. Deze gedealcoholiseerde bubbel wijn bevat slechts 0,05% alcohol en is gemaakt van de Sauvignon Blanc druif.

ZOET OF DROOG? Mousserende wijnen hebben vaak een hoge zuurgraad, daarom wordt na de tweede gisting bij wijnen die gemaakt worden volgens méthode traditionelle suiker en reserve wijn (liqueur de dosage) toegevoegd.

Deze ‘dosage’ geeft de wijnen een eigen stijl, de ene brut of seco is de andere niet. Meest voorkomende cava dosages:

Droogheid gradatie

Suiker

Smaak

Brut Nature

< 3 g/l

Strakdroog

Brut

< 15 g/l

Droog tot milddroog

Seco

< 17 - 35 g/l

Milddroog met zoetje

Semi – seco

< 33 - 50 g/l

Friszoet

ZOETERMEERLiving

39

Van Koert Chiropractie Berlijnstraat 15, 2711 PP Zoetermeer T 079 - 331 14 45 | F 079 - 311 42 82 | E info@vkcw.nl Vind ons via VAN KOERT CHIROPRACTIC

BEZOEK ONZE WEBSITE: WWW.VKCW.NL

CULINAIR

Tekst: Kirsten van Wijk Foto’s: Miss Publicity

PROEF HET ÉCHTE ITALIË

Fiordifrutta biologische confituren van Rigoni di Asiago Het verhaal van het Italiaanse familiebedrijf Rigoni di Asiago begint in de jaren twintig van de vorige eeuw bij Elisa, de grootmoeder van de Rigoni-familie, die van het houden van bijen haar beroep maakte. Nu, honderd jaar later, wordt haar succesvolle bedrijf gerund door de nieuwe Rigonigeneratie, die met dezelfde passie als hun ‘nonna’ biologische honing, confituren en notenpasta’s maakt volgens eeuwenoude recepten. Deze winter introduceert Rigoni di Asiago vier nieuwe confituren met citrus: fruitbeleg vol sinaasappel, citroen, mandarijn met kurkuma en citrusvruchten met gember. Vol van smaak en heerlijk voor op brood, bij kaas en in winterse recepten.

TRADITIONELE RECEPTEN De Rigoni-familie leeft nog altijd in de Altopiano di Asiago: een bergplateau in NoordItalië dat bekend staat om het zonnige klimaat en uitgestrekte weides en bossen. In dit paradijselijke gebied, waar mensen nog in harmonie leven met de natuur, maakt Rigoni di Asiago honing, jam (Fiordifrutta) en romige hazelnootpasta (Nocciolata) volgens traditionele recepten. Sinds de jaren negentig produceert het bedrijf uitsluitend biologische producten in harmonie met de natuur. Biologisch produceren legt een verband tussen de natuur en duurzame ontwikkelingen, en dwingt ons na te denken over omgang met ons voedsel voor onszelf en toekomstige generaties. In Nederland zijn de producten van Rigoni di Asiago verkrijgbaar bij de biologische winkel.

FIORDIFRUTTA: GEZOND GENIETEN! Bij Rigoni di Asiago proef je de Italiaanse traditie om met een aantal basisingrediënten de lekkerste gerechten op tafel te zetten.

Vol van smaak, en met liefde en aandacht gemaakt. Fiordifrutta is een revolutionair fruitbeleg, gemaakt van 100% bio-fruit en zonder conserveermiddelen, kleurstoffen of toegevoegde suiker. De jams zijn gezoet met appelsap en bereid op kamertemperatuur (dus niet gekookt), waardoor de smaak, kwaliteit en voedingswaarde van het fruit bewaard blijven. Fiordifrutta is verkrijgbaar via de natuurvoedingswinkel. Deze winter introduceert Rigoni di Asiago vier nieuwe smaken van Fiordifrutta, heerlijk bij kaas, op brood, door de yoghurt of als taartvulling: Fiordifrutta Citrusvruchten en Gember is een mix van sinaasappelen, citroenen, mandarijnen en bergamot, verrijkt met gember. De typische, zurige aroma’s van de mediterrane citrusvruchten – voornamelijk geteeld op Sicilië, in de omgeving van Syracuse – gaan goed samen met de intense smaak van de gember. Combineer deze Fiordifrutta met gorgonzola, of smeer ‘m op donkerbruin geroosterd brood.

Fiordifrutta Citroenen zit vol citroenen uit het zuiden van Sicilië die rijk zijn aan citroenzuur, kalium en natrium. De smaak: typisch zuur. Fiordifrutta Citroenen past perfect bij vettige, jonge kazen, gorgonzola en tortellini

met spinazie. Ook uitstekend als vulling van taarten en gebak.

Fiordifrutta Mandarijn en Kurkuma bevat mandarijnen uit Sicilië waarbij biologische kurkuma is toegevoegd: een specerij met waardevolle eigenschappen en een intense geur.

Dat maakt de smaak van deze Fiordifrutta fris en verrassend. Heerlijk in combinatie met half gerijpte kazen en als taartvulling.

Fiordifrutta Bittere Sinaasappels heeft een bittere en zacht zure smaak. De jam is gemaakt van biologische sinaasappelen die met de hand worden geoogst rond de Etna op Sicilië. De bittere en heerlijk zurige smaak is uitstekend te combineren met desserts op basis van koffie, of in de yoghurt.

OVER RIGONI DI ASIAGO Het Italiaanse familiebedrijf Rigoni di Asiago streeft ernaar de smaken van het verleden te behouden, de natuur te respecteren en een sterke relatie te onderhouden met de lokale regio en tradities. En dat al honderd jaar. Het bedrijf werkt uitsluitend met biolo-

gische grondstoffen van de hoogste kwaliteit om producten te maken die eerlijk zijn voor mensen en het milieu, zonder toegevoegde aroma’s of chemische additieven. Al sinds de oprichting wordt op de hoogvlakte van Asiago jaarlijks zo’n 6.000 ton biologisch geteeld fruit verwerkt, zoals aardbeien, bosvruchten, bramen, bramen, blauwe bosbessen, kersen, frambozen, aalbessen, kruisbessen, appels, bosbessen en sleepruimen. Alle gewassen en bijenkasten op de landgoederen van Rigoni di Asiago zijn biologisch en worden meerdere keren per jaar aan strenge controles onderworpen. www.rigonidiasiago.nl

WINACTIE Wat is de voornaam van de grootmoeder van de Rigoni-familie? Stuur de oplossing naar puzzel@rexmagazines.nl en maak kans op een cadeaupakket met twee Fiordifrutta confituren.

ZOETERMEERLiving

41

CULINAIR

Tekst: Christianne Muusers (Coquinaria.nl)

WASSAIL & LAMBSWOOL EEN WINTERS RECEPT UIT SHAKESPEARE’S ENGELAND

I

n ons land leeft het niet meer zo, maar ooit hoorden alle twaalf dagen vanaf 25 december tot aan de vooravond van Driekoningen op 6 januari bij het kerstfeest. De kerstperiode duurt eigenlijk zelfs veertig dagen, vanaf de geboorte van Jezus tot aan Maria-Lichtmis (Engels: candlemas) op 2 februari. Dat was de dag waarop eindelijk het kerstgroen werd weggehaald, en in sommige landen zoals Polen is dat nog steeds zo. De twaalf dagen kennen wij vooral van het Engelse kerstlied The twelve days of Christmas (“On the first day of Christmas, my true love send to me …”), en van Twelfth night, een romantische komedie van Shakespeare die voor het eerst werd opgevoerd op 2 februari 1602, inderdaad als afsluiting van de kersttijd. Dit keer dus een winters recept uit Engeland, geïnspireerd door Shakespeare: wassail.

WASSAIL Oorspronkelijk was wassail de begroeting waarmee gasten bij aankomst een beker drank werd aangeboden: “Wæs þu hæl” (Angelsaksisch voor op je gezondheid).

Algauw is het de inhoud van de beker die wassail wordt genoemd. In sommige streken in Zuid-West Engeland gaat het gebruik van wassailing terug tot voor-Christelijke tijden: in de winter gaan de wassailers van appelboomgaard naar appelboomgaard waar ze stukken in gekruide cider of ale geweekt brood begraven om voor het komende jaar een goede oogst af te smeken.

Bij Shakespeare is wassail vooral een drinkgelag, zoals in de tragedie MacBeth.

Lady MacBeth voert de dienaren van koning Duncan dronken met wijn en wassail

www.coquinaria.nl 42

ZOETERMEERLiving

zodat haar man hem kan vermoorden.

Maar wassailing betekent ook – naast gewoon feestvieren met veel drank – het in de kersttijd van deur tot deur gaan om kerstliedjes te zingen, met een glas warme gekruide drank als loon. Shakespeare beschrijft deze drank in het Winterlied in Love’s labour’s lost (acte 5, scene 2), want de dichtregel “When roasted crabs hiss in the bowl” slaat niet op sissende krabben in de kookketel, maar op de wilde appeltjes (crab apples) die in de wassailbokaal dobberen.

Wassail kan met droge cider of met ale worden gemaakt, maar appeltjes drijven er altijd in. Shakespeare laat in A midsummer night’s dream de kabouter/plaaggeest Puck een van zijn streken vertellen. Als oude wijfjes aan het roddelen zijn, laat hij tijdens het drinken de appeltjes tegen hun lippen botsen, zodat de wassail over hun kleding stroomt: “And sometime lurk I in a gossip’s bowl, in very likeness of a roasted crab. And when she drinks, against her lips I bob and on her withered dewlap pour the ale.”

De Victoriaanse schrijver Charles Dickens die ook A Christmas Carol schreef, beschrijft een heel gezellige kerstscene in The Pickwick Papers (1836, hoofdstuk 28).

Na een aantal gezelschapsspelen “zetten zij zich bij de enorme haard met vlammende houtblokken aan een uitgebreide maaltijd, met een flinke schaal wassail, [...], waarin prachtige, hete appels dobberden met een vrolijk gesis dat volmaakt onweerstaanbaar was. ‘Dit’, sprak Mr. Pickwick terwijl hij voldaan om zich heen keek, ‘dit is werkelijk geriefelijk’.”

Het recept hiernaast is samengesteld uit verschillende bronnen. De hoeveelheid van ongeveer twee liter is makkelijk te halveren.

CIDER UIT NEDERLAND Voor de wassail en lambswool gebruik je ale (bovengistend gerstebier) of cider (alcoholische appeldrank). Supermarktcider is gezoet. Voor deze recepten gebruik je ‘hard cider’, droge cider. Natuurlijk kun je originele Engelse cider gebruiken, maar er zijn verschillende uitstekende cidermakers in Nederland. Ciderij Elegast in Hilversum maakt cider van onbespoten appels en peren uit oude hoogstamboomgaarden. De cider ondergaat tijdens de wintermaanden een koude gisting, in maart wordt hij gebotteld. Voor de wassail is wilde cider van Elegast gebruikt, die spontane gisting heeft ondergaan. De appels kwamen van een hoogstamboomgaard in Opijnen aan de Waal. Volgens Arjen Meeuwsen van Elegast is Nederland wat betreft cider-tradities een ‘zwart gat’ in Noord-West Europa. In Normandië, Engeland, Scandinavische landen en Duitsland is het drinken van cider omgeven door traditie, hier niet. Toch neemt de aandacht en het enthousiasme voor deze appeldrank ook in Nederland jaarlijks toe.

CULINAIR

Foto’s: Coquinaria, iStockphoto

WASSAIL INGREDIËNTEN Voor de appeltjes 8 kleine appels | 6 eetl donkere basterdsuiker | ½ tl gemberpoeder | ½ tl kaneelpoeder | snufje kruidnagelpoeder Voor de drank 1½ l droge cider | 4 dl madeira of cream sherry | 4 schijfjes geschilde gemberwortel | 1 kaneelstokje, gebroken | 6 pimentbessen (allspice) VOORBEREIDING Verwarm de oven voor op 180 °C. Was de appels, je hoeft ze niet te schillen. Snijd vanaf de steel het klokhuis eruit, maar laat de onderkant heel (gebruik een puntig mesje en de smalle steel van een lepel om alle pitjes eruit te halen). Meng gember, kaneel en specerijen door de bruine suiker, en vul hiermee de appeltjes. Zet ze rechtop in een vuurvaste schaal, met een halve decilter water op de bodem.

Rooster ze 45 tot 60 minuten in de oven, tot ze zacht zijn. Ze mogen wel bruin zijn, maar niet geblakerd. Zodra de appels in de oven staan, doe je de cider met extra drank en de specerijen in een pan. Je kunt ook gemalen specerijen gebruiken, dat maakt de wassail wel een beetje troebel. Breng tegen de kook aan, sluit

de pan en zet het vuur weer uit. Laat de specerijen zo een uurtje trekken.

SERVEREN Breng de drank voor het serveren weer tegen de kook aan. Proef of de smaak naar je zin is, doe er eventueel extra suiker in. Giet de wassail dan in een mooie serveerkom en leg de hete appeltjes in de drank. Giet de drank met een soep- of sauslepel in hittebestandige glazen, kroezen of bekers. Je drinkt hem zonder de appeltjes, die eet je erna met ijs of een dot slagroom, of je maakt er appelmoes van.

ALCOHOLVRIJE WASSAIL Wassail zonder alcohol maak je door ongezoet appelsap te gebruiken in plaats van cider. De sherry vervang je natuurlijk door extra appelsap.

HOT CIDER Als je de geroosterde appels te veel gedoe vindt, kun je ze ook weglaten. Dan heb je een appelvariant van glühwein gemaakt. Doe wel extra bruine suiker in de cider. Er bestaan ook ‘mulled ciders’, die hoef je alleen nog maar te verhitten zonder er iets aan toe te voegen (behalve eventueel appeltjes).

LAMBSWOOL Een afgeleide van Wassail is Lambswool.

Deze ‘lamswol’ staat ook als ingrediënt in oude recepten genoemd. Het is het schuimige laagje van gepureerde appeltjes dat bovenop hete ale of cider drijft.

INGREDIËNTEN 1 of 2 goudreinetten of Cox’s orange appels | 1 l droge cider of ale (bovengistend bier) | ¾ tl nootmuskaatpoeder | eventueel ½ tl gemberpoeder | 100 gr suiker BEREIDING Voor deze variant rooster je de appels zonder ze te schillen of uit te hollen een uurtje op 120 °C, zodat ze niet al te bruin worden. Laat ze iets afkoelen en verwijder dan schil en klokhuis. Prak het vruchtvlees goed fijn met een vork. Hoe fijner je prakt, hoe mooier de ‘lamswol’ wordt. Je kunt de appels ook schillen en in stukken met een bodempje water koken tot ze zacht zijn en dan prakken. Terwijl de appeltjes roosteren, maak je de drank. Doe cider of ale in een ruime pan met nootmuskaatpoeder en suiker. De hoeveelheid suiker hangt af van je smaak en de gebruikte cider of ale.

Proef en doe eventueel wat suiker erbij.

HET GEHEIM VAN DE KEUKENMEID Van de hand van Christianne Muusers verscheen in oktober 2019 Het geheim van de Keukenmeid, een boek met historische recepten uit kookboeken uit de rijke keuken van de achttiende eeuw.

ISBN 9789492821102

Breng de drank tegen de kook aan, zet het vuur uit en laat een half uur trekken met gesloten deksel. Doe dan de geprakte appel erbij en klop goed tot een schuimige drank.

Schep over in hittebestendige glazen of bekers. Drink warm.

BRONVERMELDING • Gistende cider en appeloogst in een hoogstamboomgaard (Ciderij Elegast) • Omslag Het geheim van de keukenmeid

OVER DE AUTEUR Christianne Muusers is Neerlandica en culinair historica. Zij houdt presentaties over koken en eten in het verleden, meestal met een proeverij. Sinds 2002 publiceert Christianne iedere twee maanden een historisch en een modern recept op haar website en zij recenseert kookboeken en boeken over culinaire geschiedenis voor NBD/Biblion en kookboekrecensies.nl.

ZOETERMEERLiving

43

HUIS & INTERIEUR

Tekst: JustChrys.com Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: JustChrys.com

Decemberdecoraties

Tien variaties met chrysant Met chrysanten schik je de mooiste boeketten en maak je verrassende bloemdecoraties. Ook in de wintermaanden. En met de feestdagen in aantocht doe je er natuurlijk een schepje bovenop en zet je het hele huis vol chrysanten.

44

ZOETERMEERLiving

HUIS & INTERIEUR

met water en gebruik ze als vaas. Zet er verschillen kleuren chrysanten in en combineer met bijvoorbeeld bessentakken, wilgenkatjes of grassen voor een natuurlijke, beetje wilde uitstraling.

5: LAAT MAAR DRIJVEN Gebruik zowel groot- als kleinbloemige chrysanten in de kleuren rood en wit. Neem een platte schaal en vul met water. Snij de stelen kort onder de bloem schuin af en laat de bloemen drijven. Voeg voor een extra kerstuitstraling een paar rode kerstballen toe.

6: FLEURIGE KERSTBAL Neem een bol steekschuim en laat ‘m volzuigen met water. Snij de stelen van crèmekleurige chrysanten kort af en steek het schuim helemaal vol met bloemen. Leg de fleurige kerstbal in een schaal met bijvoorbeeld een zwarte kerstbal en dennenappels.

Bestrooi eventueel met wat kunstsneeuw.

VARIATIE De keuze in chrysanten is zo groot dat je er eindeloos mee kunt variëren en experimenteren. Hou je van kerstrood, winterwit of van bronskleurig? Geen probleem, het kleurenpalet van chrysanten is groter dan je denkt.

En laat je ook eens verleiden door de verschillende bloemvormen. De ene chrysant produceert trossen gevulde bloemen, de andere enkele bloemen die aan margrieten doen denken. De ‘spinnen’ met hun grillige vormen zorgen voor een vrolijke noot. En dan heb je nog de chrysanten in de vorm van compacte pompons die voor mooie accenten zorgen in boeketten.

STERK Chrysanten zijn sterk en blijven lang mooi.

Daarvoor zijn maar een paar handelingen nodig. Zorg allereerst voor een schone vaas met helder water en voeg een scheutje snijbloemenvoedsel toe. Rits de onderste bladeren van de stelen zodat die straks niet in het water staan. Snij de stelen schuin af en…. schikken maar! Behalve in boeketten kun je ook de mooiste decoraties maken in steekschuim. Dankzij de stevige stelen steek je de chrysanten er soepeltjes in. Leg steekschuim vooraf wel in een bak met water,

zodat het zich helemaal volzuigt. Giet op het steekschuim (als het droog aanvoelt) wel eens per week water en je kunt er zeker drie weken van genieten.

1: KERSTSTER Versier een stervormig stuk steekschuim helemaal vol met enkelbloemige (wit en bronskleurig), pomponvormige (witte) en gevuldbloemige (paarse) chrysanten. Zorg er voor dat het steekschuim niet meer ziet en bestrooi met kunstsneeuw.

2: KERSTBALVAASJES Helemaal anders, maar toch helemaal Kerst.

Maak van kerstballen vaasjes. Haal de haakjes uit kerstballen, lijm ze op een kerstster en vul met water. Snij de chrysanten kort af en zet ze in de kerstbalvaasjes. Mix witte chrysanten met bijvoorbeeld paarse en rode.

7: KERSTBOOMPJE Het is wel een werkje, maar het resultaat mag er zeker zijn! Neem een kegelvormig blok steekschuim en laat het goed volzuigen met water. Snij chrysanten kort en schuin af.

Steek de bloemen in het schuim net zolang totdat je het steekschuim niet meer ziet. Je kunt het beste van onder naar boven werken.

Je kunt ook een mix maken van verschillende soorten chrysanten en rozen. Ben je erg handig? Maak dan een tableau op een stammetje van hout. Zorg wel voor een stevige constructie!

8: IN DE HOOGTE Omwikkel reageerbuisjes met groen tape, vul met water en zet er grote pluischrysanten in.

Bevestig de reageerbuisjes met raffia aan het touw. Maak ook eens een combinatie van chrysanten en rozenbotteltakken.

9: KERSTKRANS Altijd een gezellig knutselwerkje (ook voor kinderen!): kerstkransen maken. Voeg dit jaar eens wat chrysanten toe en kies voor bijpassende kaarsen. Wil je een extra speels effect? Gebruik dan pomponvormige chrysanten.

3: MET DENNENTAKJES Maak een boeket van roze chrysantjes (ook wel Santini’s genoemd) en dennentakken.

Voeg er een lint aan toe voor een feestelijk effect.

10: GLAMOUR Zet een langwerpige schaal met steekschuim op de schoorsteenmantel en steek het helemaal vol met witte, groene, roze en paars chrysanten met verschillende bloemvormen.

Combineer eventueel met bessentakken en groen uit de tuin of van de bloemist. Pure bloemenweelde!

4: BEETJE WILD Leg een dienblad vol met kerstballen. Vul

Ga voor meer informatie en inspiratie naar www.justchrys.com ZOETERMEERLiving

45

INTERVIEW

Tekst: Arjan Klaver Fotografie: Nico Brons

HELGE SLIKKER:

‘LUISTERAARS WILLEN GRAAG MEEGEZOGEN WORDEN IN HET REPERTOIRE’

IJsland. Hier zijn saga’s als Brennu-Njáls uit de pen gevloeid. Geen wonder. Het is een fascinerend oerlandschap gevuld met rust, ruimte en schone lucht die in onbewaakte ogenblikken zelfs pittig gekruid is met een vleugje zwavel. Een uitgelezen inspiratiebron voor musici. De partituur weerspiegelt op een of andere manier de eenzaamheid van weidse landschappen die ook doorklinken in de nieuwe geluidsdrager van de Utrechtse singer/songwriter Helge Slikker.

E

en blik aan weerszijde van het gangpad van het vliegtuig, dat haar passagiers brengt naar de internationale luchthaven van IJsland, Keflavikurflufvollur, is veelzeggend. Onder veel kaki broekspijpen zijn logge, leren wandelschoenen geveterd.

Dit schoeisel past precies bij de opmerking van menig passagier die uit het raam kijkt als de landing bijna is voltooid: ’Het lijkt de maan wel.’ Voor Helge Slikker betekende IJsland, dat hij in 2000 met zijn allereerste vliegreis bezocht, alsof hij voor zichzelf een resetknop indrukte. “Ik kan mijn eerste stappen nog goed herinneren”, aldus de singer/songwriter in zijn gezellig ingerichte woonkamer in Vreeland. In het recente verleden schreef hij theatermuziek voor vele gezelschappen waaronder Oostpool, De Toneelmakerij en Matzer Theaterproducties. Ook componeerde hij de filmmuziek voor onder meer Kauwboy. Het leverde 46

ZOETERMEERLiving

hem een glimmende Gouden Kalf op die tot op de dag bij hem thuis op de boekenplank staat. “Ik was destijds op IJsland met een crew om opnamen te maken voor het VPROprogramma Superland, uitgezonden als onderdeel van het kindermagazine Villa Achterwerk.

De crew wilde eigenlijk zo snel mogelijk het vliegtuig pakken vanwege het mistroostige landschap. Ze werden er somber van. Er was in het gezelschap één figuur dat gelukkig werd van het landschap. Dat was ik. IJsland doet me dingen zien die ik in de Nederlandse hectiek niet zie en het toont me angsten en wensen omdat de tijd en leegte de ruimte bieden voor alle gedachten en gevoelens. Je bent de regie even kwijt. Je kunt verdwijnen en verdwalen.

Als je onderweg bent op het zwarte asfalt, brandt na elke bocht weer een nieuw decors op je netvlies. Sindsdien is IJsland onderdeel mijn hart. Ik ben er nu zo’n twaalf keer

geweest. Evenzoveel keer ben ik uiteraard teruggekeerd naar Nederland waar ik direct met mijn telefoon of rijdend op de A2 in uiteenlopende modi schiet.”

ECLECTISCH FESTIVAL Het is begrijpelijk dat veel werk van Helge is ontstaan in IJsland. Dat geldt zeker voor de geluidsdrager Polar die recent is gereleased op het jaarlijkse Iceland Airwaves festival in Reykjavik. Een uitgekiend moment. In IJsland is dan slechts een paar uur zonlicht te zien. Het eclectisch festival vormt dan een ongeëvenaard avontuur en tovert ‘t land om tot een muzikale schatzoektocht. “In de aanloop wilde ik de CD spreekwoordelijk teruggeven aan het land waar alle muziektonen geboren zijn”, vervolgt Helge. “Ik ben twee keer voor dit project naar IJsland geweest om de basis te leggen voor mijn nieuwe werk. Mijn producer Dave Menke-

INTERVIEW

horst nam ik mee. Ik werk al jaren met hem.

Bovendien heeft hij veel samengewerkt met Henny Vrienten en Boudewijn de Groot. Met onze apparatuur betrokken we een hutje te midden van een uitgestrekt lavaveld met op de achtergrond een berg met een witte top.” De behuizing had veel weg van het beroemde hok waar duizend kippen in konden, dat de Beach Boys in 1972 betrokken in Baambrugge. Daar was het vertrekpunt voor de muzikale ontdekkingsreis die uiteindelijk het bejubelde album Holland en de hit Sail On, Sailor opleverde. Ook het eerste opnamewerk in IJsland vertoonde gelijkenis met die van de Amerikaanse band.

“We experimenteerden bijvoorbeeld met verschillende instrumenten, waaronder de mellotron, een elektrisch muziekinstrument met toetsen, waarbij het geluid geproduceerd wordt door middel van op magneetbanden opgenomen geluidsfragmenten. De mellotron hoorde je voeger veel op platen van Earth & Fire en The Moody Blues. Inspirerend waren ook de hallicunerende sferen omdat het tijdens ons verblijf niet donker werd. Het tijdsgevoel was compleet verdwenen.”

ZINTUIGEN “In Nederland hebben we het allemaal verder uitgewerkt, inclusief de klankkleur”, vervolgt Helge. “Kijk, ooit heb ik in het Utrechtse Tivoli het concert Takk van Sigur Ros bijgewoond.

Hun muziek staat voor mij voor verbeelding.

En ook Polar moest daarvan doordrenkt zijn.

In Mosfellsbær niet ver van Reykjavik hebben we in studio Sundlaugin van Sigur Rós, de opnamen gedaan met IJslandse musici onder wie de bassist van Hjaltalín, Guðmundur Óskar Guðmundsson en Örn Eldjárn op gitaar. Het verhaal van Polar heb ik opgedeeld in drie delen waarin ik de luisteraar meeneem op een muzikale reis door IJsland. Het eerste deel heet ‘Fundurinn’ (The Encounter) en staat in het teken van een eerste ontmoeting met IJsland en het afscheid nemen van een vorig leven. In de muziek zit een soort lichtheid en een open blik naar wat komen gaat. Het tweede deel heet ‘Baráttan’ (The Fight). Hier komt de spirituele impact van het IJslandse landschap naar voren en het effect daarvan op de geest. Dat geldt ook voor de leegte die de zintuigen prikkelt en ervoor zorgt dat je

na gaat denken en dingen gaat voelen die je eerder niet constateerde. In het laatste deel ‘Spegillinn’ (The Mirror) komt de magische reis tot een einde. De nummers voelen als een afgerond geheel en brengt de geest tot rust.”

VERBORGEN REPERTOIRE Het is een prachtige plaat geworden met Time To Part als één van de mooie hoogtepunten.

“Er zit een loopje in dat ronddraait”, duidt de 41-jarige singer/songwriter die terugkijkt op een productieve periode. “Dan te bedenken dat twintig nummers niet zijn gebruikt voor Polar.” Hij pakt zijn gitaar, gaat er even goed voor zitten en speelt voorts een van de nummers uit zijn – voorlopig – verborgen repertoire. “Dit nummer, dat straks gewoon meelift langs de theaters, vormt ook een onderdeel van een geheel. Luisteraars willen namelijk graag meegezogen worden in het repertoire. Een effect dat Sigur Rós ook kan bewerkstelligen, zodat het publiek na afloop kan zeggen: ‘Dit had ik even nodig’.”

ZOETERMEERLiving

47

HEALTH & WELLNESS

Tekst: Xilvania Koense Fotografie: Van Koert Chiropractie

CHIROPRACTIE EN HOOFDPIJN/MIGRAINE

Weg met de kopzorgen!

(Hoofd)pijn is te vergelijken met een brandalarm dat afgaat. Het is een natuurlijk alarmsignaal dat waarschuwt voor een storing ergens in het lichaam. Hoofdpijn is vervelend en indien de pijnklachten fors zijn, ook nog eens heel erg beperkend in de dagelijkse activiteiten. Hoofdpijn is dan ook een belangrijke reden voor het gebruik van pijnstillers zoals bijvoorbeeld Paracetamol, Neurofen, Advil, etc. Sommige fabrikanten mikken met hun marketing ook op deze specifieke doelgroep omdat er zoveel mensen met hoofdpijnklachten zijn, klachten die het plezier in de dagelijkse dingen kunnen verzieken. Helaas zijn pijnstillers niet de oplossing voor het probleem, maar zijn ze meestal alleen goed in het onderdrukken van de pijnklachten. Simpel gezegd: we trekken de batterij uit het brandalarm als het af gaat, maar aan de reden waarom het brandalarm afging, is niets gedaan. Bij Van Koert Chiropractie zoekt men naar de bron en komt dan met oplossingen.

48

ZOETERMEERLiving

HEALTH & WELLNESS

D

e nek en schouderspieren, alswel de kleine gewrichten van de nekwervels zijn gevoelig voor blessures en overbelasting. Langdurig buro- en beeldschermwerk, een verkeerde houding, gespannen lang autorijden, tentamen voorbereiding met uren achter de boeken, maar ook kleine en grote blessures als gevolg van (auto)ongelukken, kunnen de samenwerking tussen de nekspieren en de wervels danig beïnvloeden.

CONTINUE INFORMATIESTROOM “Spieren in de nek, met name alle kleine spieren in de wervelkolom en de kleine spieren die de schedel met de nek verbinden, zitten vol met kleine sensoren die de hersenen continu van informatie voorzien”, aldus Gertjan van Koert van de gelijknamige chiropractiepraktijk in Zoetermeer. “Dit is nodig om uw nek goed te laten samen werken met de ogen en het gehoor en het evenwichtsorgaan. Als er kleine of grote verstoringen zijn in het bewegingsapparaat van de nek, krijgen de hersenen teveel of juist te weinig prikkels uit de gewrichten en spieren. Dit kan een duidelijke oorzaak zijn van hoofdpijnklachten, beter bekend als cervicogene hoofdpijnklachten. Dan hebben we het uiteraard niet over een keer een dag hoofdpijn na bijvoorbeeld een nacht slecht slapen, maar over langdurige, regelmatig terugkerende hoofdpijnklachten.”

Deze cervicogene hoofdpijn kan volgens Gertjan ook veroorzaakt worden door problemen in de rug, waardoor de houding en de stand van de nek veranderd. “Vaak zien we dat mensen met langdurige rugproblemen, langzaam maar zeker een beetje een bochel in de bovenrug gaan krijgen, waardoor het hoofd wat naar voren gedragen gaat worden. Hierdoor loopt de spanning op de nek en schouderspieren op met als gevolg dat de nekbe-

wegelijkheid minder wordt. Dit leidt dan vaak tot chronische nek- en hoofdpijnklachten. Een complete rug- en houdingsanalyse is dan ook belangrijk om uit te vinden waar de hoofdpijn dan precies vandaan komt. Tijdens het intake gesprek van nieuwe patiënten bij mij in de praktijk, zie ik dan ook vaak dat hoofdpijn niet de enige klacht is, maar dat er vaak ook nog rug en nekklachten spelen. Maar dat hoeft niet altijd zo te zijn. Bij migraine zien we vaak dat er een belangrijke component in de wervelkolom zit. Veel migrainepatiënten melden een vermindering van de intensiteit en duur van hun migraines, maar ook een duidelijke verbetering met betrekking tot hoe vaak ze migraine hebben. Soms zijn de episodes van migraine zelfs helemaal verleden tijd.”

INLOOPSPREEKUUR ZOETERMEER Een optimaal werkende wervelkolom en zenuwstelsel is essentieel voor uw gezondheid en uw dagelijks functioneren. Heeft u of een gezinslid last migraine, van nek of rug?

Loop dan gewoon eens binnen in de vestiging Zoetermeer tijdens het gratis inloopspreekuur op woensdag van 16:00 tot 17:00 uur. De chiropractor doet een korte rug- en nekanalyse om eventuele afwijkingen in kaart te brengen en bespreekt met u of een chiropractische behandeling voor uw specifieke situatie uitkomst kan bieden. Uiteraard kunt u ook direct een afspraak maken. Een verwijsbrief van uw huisarts is niet nodig.

VEEL VOORKOMENDE OORZAKEN VAN HOOFDPIJN ZIJN: • • • • •

Nekpijn Pijn als gevolg van whiplash Aangezichtspijn Kaakproblemen Spanning in de spieren in nek en schouders • Schouderblessures

• • • • •

Houdingsproblematiek Mentale spanningen Slaapproblemen Bewegingsproblemen in de bovenrug Hormonale veranderingen in de cyclus.

Van Koert Chiropractie Berlijnstraat 15, Zoetermeer T. 079-3311445 www.vkcw.nl Volg ons op Facebook voor nieuws en tips!

ZOETERMEERLiving

49

COLUMN

Tekst: Yvonne Stoevelaar Fotografie: René Egbring

DRESSCODES EN FEESTKLEDING Een “Dresscode”, wat is dat nu eigenlijk? Soms vinden mensen het overdreven, maar in feite is het niets anders dan een hulpmiddel om de persoonlijke presentatie van een groep op elkaar af te stemmen. Met andere woorden: een hulpmiddel om qua kleding niet uit de toon te vallen. Voor bepaalde gelegenheden gelden bepaalde sociale codes/ afspraken die aangeven welke kleding geschikt wordt geacht. Het is goed om te weten wat er dan van je verwacht wordt. Als je een uitnodiging ontvangt waar een dresscode vermeld wordt, ga er dan niet onnodig tegen in. Het is jouw keuze naar dit feest of deze bijeenkomst te gaan en als je besluit te gaan, houd je dan aan de “afspraken”.

WHITE TIE (ZEER FORMEEL) Dit is de meest chique avondkleding (wordt nooit voor 18.00 uur gedragen). Hier mag je alles uit de kast halen en je kunt je er met deze dresscode niet gemakkelijk van af maken.

M: Een rokkostuum (zwarte double breasted pandjesjas en een zwarte broek met een bies. Het vest, het hemd en de strik zijn wit. Verder zwarte sokken (kousen) en gladde zwarte schoenen. Officieel geen horloge.

V: Een lange avondjurk (tot de enkels) met (half)lange handschoenen. Geen handschoenen? Kies dan voor een (opvallende) ring of armband. Een dieper decolleté of jurk met glimmers mag. Draag hooggehakte, liefst open, schoenen. Draag een bijpassend klein tasje.

BLACK TIE (SEMIFORMEEL) M: Zwarte of nachtblauwe smoking met dito strik (vlinderdas) en wit overhemd. Zwarte kousen en schoenen.

V: Lange jurk of chique cocktaildress. Besteed aandacht aan je haar en make-up.

Mooie stijlvolle sieraden en avondtasje. Geen diep decolleté.

Soms kan er op de uitnodiging “black tie invited of optional” staan. Dan betekent het dat het op prijs gesteld wordt, maar niet verplicht is. Als je geen smoking aan doet, dan wel een donker pak!

YVONNE STOEVELAAR (1966) VAN HET IMAGOBUREAU HELPT MENSEN ZICH ZOWEL PRIVÉ ALS ZAKELIJK OPTIMAAL TE PRESENTEREN EN HET BESTE VAN ZICHZELF TE LATEN ZIEN. T. 06-41476988 ZIE WWW.HETIMAGOBUREAU.NL

TENUE DE VILLE / STADSKLEDIJ (NETJES) M: Een net pak in een donkere kleur (zwart, grijs, donkerblauw). Draag er een overhemd en stropdas bij, met zwarte schoenen en donkere sokken.

V: Een korte, geklede jurk of een broekpak. Draag altijd panty’s of kousen. Een hoed mag.

INFORMEEL Wel gekleed, maar het mag allemaal wat simpeler.

CASUAL Bij casual geldt dat alles in principe mag, maar zorg wel voor nette kleding en kom dus niet in je oude kloffie of in de zomer in je afgeknipte spijkerbroek.

AVONDKLEDING Biedt wat meer ruimte dan bovengenoemde codes.

M: Een rokkostuum of een smoking.

V: Een lange of korte avondjurk.

COCKTAILKLEDING Houd hierbij rekening met de plaats en gelegenheid van het feestje. Wordt het in een restaurant gevierd of op kantoor? Is het een feestje van een vriend of een afscheid van een collega? M: Een donker pak.

Tot slot: Bel bij twijfel gewoon de gastheer/gastvrouw op en vraag wat de bedoeling is!

TIP: Je zijden lievelingsdas- of strik schoon krijgen? Zet hem in een glazen pot met wasbenzine en laat vervolgens drogen aan de lucht. Niet naspoelen.

50

ZOETERMEERLiving

GRiPFACTORY INNOVATIVE ANTI-SLIP PRODUCTS FOR EVERY SURFACE

KRIJG GRIP OP GLADDE VLOEREN

MET DE INNOVATIEVE ANTISLIP OPLOSSINGEN VAN GRIPFACTORY

GripFactory is een internationale specialist op het gebied van innovatieve antislipoplossingen voor elke ondergrond. Wij leveren onze GRIP oplossingen aan groothandel, detailhandel, industrie, facility managers en eindgebruikers wereldwijd. Daarnaast bieden wij verschillende turn-key oplossingen op het gebied van antislip.

BEZOEK GRIPFACTORYANTISLIP.COM OF BEL 0348-203000

Fijne feestdagen en een gelukkig en voorspoedig 2020

Heeft u ons in 2019 om advies of begeleiding gevraagd? Dan bedanken wij u voor het in ons gestelde vertrouwen. Ook in 2020 zijn wij u graag van dienst. Een goed notarieel of juridisch advies draagt bij aan geluk en voorspoed. Een notarieel document biedt ook houvast bij wat u gaat doen of wat u wellicht in de toekomst zal kunnen gebeuren. Een fijne gedachte tijdens de feestdagen en het nieuwe jaar.

Levering en hypotheekakte voor €

JUST | Notarissen Bredewater 22 2715 CA Zoetermeer

755,-

voor overdrachten in Zoetermeer en Benthuizen obv KIK-tarief, inclusief kadastraal recht, recherchekosten en btw (vraag naar onze voorwaarden)

079 323 97 61 www.justnotarissen.nl

Verkoper géén kosten doorhaling 1e hypotheekrecht én volmacht bij aanlevering koopcontract nieuwe woning!