BUITENLEVEN
Tekst: Ruud Slagmolen Fotografie: Ruud Slagmolen
DE ERFENIS VAN ARCHITECT DUDOK Hobby’s had hij niet en hij ging ook niet op vakantie. Zijn werk was alles voor hem. Dag en nacht zat de bevlogen architect aan de ontwerptafel. Zijn erfenis liegt er dan ook niet om. Wandel of fiets mee langs de mooiste werken van Willem Marinus Dudok.
I
s het geen beauty? Ruim negentig jaar oud en nog steeds heeft het bijzondere raadhuis van Hilversum niets aan schoonheid ingeboet. Het monumentale gebouw maakte architect en stedenbouwkundige Willem Marinus Dudok wereldberoemd. Kijk naar het gebouw en je begrijpt meteen waarom. Opvallend is de kubistische uitstraling. Daarbij verspringen de verschillende bouwblokken die ook nog eens in hoogte en breedte van elkaar verschillen. Toch is het geheel in harmonie met elkaar. Ook mooi zijn de soms helkleurige en smalle, langwerpige bakstenen. “Van Hilversums formaat”, licht een voorbijganger je toe. De op 6 juli 1884 in Amsterdam geboren architect respecteerde de bestaande stad. Wijken en gebouwen moesten aansluiten bij het karakter van de woonkern. Daarom is rond het vrijstaande raadhuis een stijlvol park aangelegd. Dat moest ervoor zorgen dat het gemeentehuis destijds met de landelijke omgeving integreerde. MIX AAN STIJLEN Dudok behoorde niet tot één bepaalde stroming. Hij stond open voor al het beste wat de diverse stijlen hem boden. In het buitenland werd hij bekend door zijn mengelmoes aan architectuurstijlen. Zo volgde hij aanvankelijk de rationalistische lijnen van Berlage, maar wat later experimenteerde hij ook met het expressionisme. En in het raadhuis is onmiskenbaar de invloed van de Amerikaanse architect Frank Lloyd Wright te zien, onder meer bekend van het Guggenheim Museum in New York. NIEUWBOUW IN OUDE SFEER Meestal worden de hoogtepunten tot het laatst bewaard. Doen we deze keer dus ook. Daarom eerst op zoek naar zijn andere creaties. De architectuurtocht begint in de Hilversumse Spreeuwenstraat. Het huis op de hoek dateert uit 1928 en vormt de toegang tot de wijk, een van de mooiste in Hilversum. Alle woningen in deze straat zijn grondig gerestaureerd. Omdat we vandaag de dag wat ruimer willen wonen, schuilen achter twee voordeuren nu één woning. Wat verderop, rond de Marconistraat en Merelstraat, vind je ‘Dudok Revisited’, de nieuwbouwwijk die geheel in de stijl van de befaamde architect is gerealiseerd. De twee straten liggen in de wijk Liebergen, die tussen 1925 en 1955 werd ontworpen door Dudok en zijn leerling Jacobus Philippus Wormser. Na driekwart eeuw voldeden de woningblokken niet meer aan de eisen van de tijd. En ze verkeerden ook nog eens in slechte staat. Een grootscheepse renovatie was financieel en 10
ZOETERMEERLiving
Rijtjeshuizen: Spreeuwenstraat
Noorderbegraafplaats: Laan 1940 1945 2
Voormalige politiepost: Kleine Drift 17
Villa de Wikke: Utrechtseweg 71
Begraafplaats Zuiderhof: Kolhornseweg 13
Fabritiusschool: Fabritiuslaan 52
bouwkundig niet mogelijk. De enige oplossing: nieuwbouw! Maar dan wel met behoud van het historische beeld en karakter van de buurt.
de buurtbewoners. Omdat die toen (nog) geen telefoon hadden, konden zij de politie niet snel waarschuwen bij de vele relletjes in de wijk. Dan maar de dienders in de wijk zetten. Bij het aanbieden van het ontwerp liet Dudok weten dat ‘in deze uitermate leelijke buurt althans een begin van verbetering in de bebouwing zal worden gemaakt’.
RELLETJES IN DE BUURT Nog zo’n bijzonder ontwerp: de politiepost aan de Kleine Drift 17. Wat eerst een wachtlokaal, twee cellen en een fietsenstalling bevatte, doet nu dienst als woonhuis. Opmerkelijk zijn de fraaie deur, de horizontale lijnen en de decoratieve details op de gevel. Dudok ontwierp de post in 1919 op verzoek van
VAN BAGDAD TOT CALCUTTA Naast het voeren van een eigen bureau was Dudok ook directeur Publieke Werken bij
‘Met het nieuwe raadhuis kon Dudok weer alles uit de kast trekken.’
