~ ئۆرگانی پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان ساڵی | 1ژمارەی | 2011/09/20 | 10نرخ 1500 :دينار | گۆڤارێکی مانگانەیە
نزیکه‌ی دوو مانگ ه هیچ زانیاریه‌ک له‌سه‌ر رێبه‌ر ئۆجه‌الن نییه
PÇDKله‌چه‌ند کۆنفرانسێکدا هه‌وڵی یه‌کخستنی هه‌ڵوێسته‌کان ده‌دات د .سه‌عید ئه‌قده‌سی :ئامانجی هێرشه‌کانی تورکیا و ئێران نه په‌که‌ک ه و نه په‌ژاکه ،ئامانج حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستانه
جه‌میل بایک :ناڕه‌زایه‌تیه‌کانی گه‌له‌که‌مان له‌باشووری کوردستان له‌دژی هێرشه‌کان جێگای رێزو شانازییه
کوردۆشوانی :ئه‌وه‌ی له‌بناری قه‌ندیل ل ه 21ی ئابدا روویدا ،ده‌کرێت جیهانی پێبهه‌ژێنرێت ژنۆلوژی؛ زانستی ژنه و له‌هه‌مانکاتدا زانستی ژیانه
مانیفستۆی شارستانێتی دیموکراتیک
به‌رگی چواره‌می په‌رتووکی مانیفستۆی شارستانێتی دیموکراتیک به زمانه‌کانی کوردی ،عه‌ره‌بی و تورکی به ناوی " قه‌یرانی شارستانی له‌خۆرهه‌اڵتی ناوین و چاره‌سه‌ری شارستانێتی دیموکراتی" له‌نوسینی به‌ڕێز "عه‌بدوڵاڵ ئۆج ئاالن" چاپی یه‌که‌می له‌ته‌مموزی " "2011کهوته به‌ر دیدی خوێنه‌ران ،ئه‌م کتێبه له " "506الپه‌ڕه پێکهاتووه و به گه‌شتی باس له‌کلتوور و قه‌یرانه‌کانی شارستانی دیموکراتیک له‌خۆرهه‌اڵتی ناوین و چاره‌سه‌رییه‌کانی شارستانێتی دیموکراتیک ده‌کات و هاوکات له‌شه‌ش به‌شی سه‌ره‌کی ب ه ناوه‌کانی " ده‌روازه ،مێژووی گه‌ردوون(جیهان) ی و خۆرهه‌اڵتی ناوین ،ته‌نگه‌ژه و کێشه و به‌رخودانه مێژووی و لێگه‌ڕینه‌کانی چاره‌سه‌ری له‌کۆمه‌ڵگای خۆرهه‌اڵتی ناویندا و مۆدێرنیته‌ی ئه‌روپا و هێزه هه‌ژموونگه‌را نوێیه‌کان له‌سیسته‌می ناوه‌ندی شارستانیدا و قه‌یران له‌کۆمه‌ڵگای خۆرهه‌اڵتی ناوین و چاره‌سه‌ری شارستانێتی دیموکراتیانه " پێکهاتووه. جێگه‌ی ئاماژه پێدانه به‌رگی پێنجه‌می په‌رتووکی مانیفستۆی شارستانێتی دیموکراتیک ب ه زمانی تورکی که‌وتووه‌ته ب ه دیدی خوێنه‌ران. خوێنه‌رانی به‌رێز ده‌توانن به‌رگی چواره‌می مانیفستۆی شارستانێتی دیموکراتیک له‌کتێبخانه‌کانی باشووری کوردستان دابین بکه‌ن.
~ ساڵی | 1ژماره 10 2011/09/20
~ ئۆرگانی پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان
شههیدانی 2011/8/21هێرشه دڕندهکانی دهوڵهتی تورکیا له کورتهک
Organî Rageyandnî Partî Çareserî Dîmukratî Kurdistan Jimarey: 10 • Salî: 2011
ساڵی | 1ژمارەی | 2011/09/20 | 10نرخ 1500 :دينار | گۆڤارێکی مانگانەیە
9 نزیکه‌ی‌دوو‌مانگه‌‌هیچ‌زانیاریه‌ک‌له‌سه‌ر‌رێبه‌ر‌ئۆجه‌الن‌نییه
PÇDKله‌چه‌ند‌کۆنفرانسێکدا‌هه‌وڵی‌یه‌کخستنی‌هه‌ڵوێسته‌کان‌ده‌دات د.سه‌عید‌ئه‌قده‌سی:ئامانجی‌هێرشه‌کانی‌تورکیا‌و‌ئێران‌نه‌‌په‌که‌که‌‌و‌نه‌‌په‌ژاکه،ئامانج‌حکومه‌تی‌هه‌رێمی‌کوردستانه
جه‌میل‌بایک:ناڕه‌زایه‌تیه‌کانی‌گه‌له‌که‌مان‌له‌باشووری‌کوردستان‌له‌دژی‌هێرشه‌کان‌جێگای‌رێزو‌شانازییه
کوردۆشوانی:ئه‌وه‌ی‌له‌بناری‌قه‌ندیل‌له21ی‌ئابدا‌روویدا،ده‌کرێت‌جیهانی‌پێبهه‌ژێنرێت ژنۆلوژی؛زانستی‌ژنه‌‌و‌له‌هه‌مانکاتدا‌زانستی‌ژیانه
خاوەنی ئیمتیاز
کۆمیتەی ڕاگەیاندنی PÇDK سەرنووسەر
ئەکبەر شەمسۆڵاڵ جهانگیر
بەڕێوەبەری نووسین ئارام کەریم بابان
دەستەی نووسەران فەهمی محەمەد سۆران حسین ئامینه محەمەد چنوور غەریب
دیزاین
هێژا رۆژهەاڵتی
ژمارەی متامنه 446
بۆ پەیوەندی گرتن www.PCDK.org ROJI_WELAT@Yahoo.com ناو نیشان کەرکوک ،بەرامبەر یانەی وەرزشی کەرکوک
شرۆڤەی سیاسی: ده‌سه‌اڵت له‌هه‌رێمی کوردستاندا به‌چی ئاراسته‌یه‌کدا هه‌نگاو ده‌نێت؟! 2 راپۆرتە هەواڵ: ٢مانگه له‌ژیان و ته‌ندروستی رێبه‌ر ئۆجه‌الن هیچ زانیاریه‌ک نییه 3 ئه‌نجامنامه‌ی راگه‌یه‌ندراوی کۆبوونه‌وه‌ی" له‌پێناو سه‌قامگیری ئاشتی و چاره‌سه‌ری دیموکراتی دۆزی کورد" 4 جه‌ژنی ئێمه ،خاوه‌نداری له‌شه‌هیدانی رێگای ئازادییه ٦ رۆژی ()1ی ئه‌یلوول؛سه‌ره‌ڕای رێگریه‌کان کاروانانی ئاشتی سه‌ردانی بناری قه‌ندیلیان کرد 9 ده‌ڤه‌ری بادینانیش جه‌ژنی نه‌کرد 11 ته‌ق ته‌ق چله‌ی قاره‌مانانی به‌رخودانی داستانی قه‌ندیلی به‌رز راگرت 1 2 به‌ستنی کۆنفرانسی نه‌ته‌وه‌یی کورد و یه‌کینه‌ی پاراستنی هاوبه‌شی ،پهکهکه و په‌ژاک و پێشمه‌رگ ه گفتۆگو کرا 15 ئه‌گه‌ری به‌رپابوونی شه‌ڕێکی مه‌زن له‌نێوان کوردان و دهوڵهت ه ده‌سه‌اڵتداره‌کان لهئارادایه 1 7 ئه‌گه‌ر ئه‌وان بیر ل ه مۆدێلی سریالنکا ده‌که‌نه‌وه ،ئه‌وا ئێمه‌ش کوردستانیان لێ ده‌که‌ین ب ه ڤێتنام 18 ئاماری مانگی ره‌مه‌زانی ئاکهپه 19 دیدار و چاوپێکەوتن: هاژە سلێمان :هاوکاتی هێرشه‌کانی ئێـران په‌الماری کورده‌کانی جه‌له‌وال و سه‌عدیی ه ده‌درێت 20 به‌هه‌موو شێوه‌یه‌ک کار ده‌کرێت بۆ بێ هێزکردن و بێ کاریگه‌رکردنی ستاتۆی کورد له‌ئێراقدا 2 7 وتار: 2 5 3 0 32 33 3 4 35 36 37 38 39
دڵه‌ڕاوکێی دهوڵهتی تورکیا کۆکوژیه‌که‌ی قه‌ندیل له‌نێوان هه‌ڵوێست و بێده‌نگیدا؟!! ساڵی ( )2011دهبێته به‌هاری کورد یا خود پاییز ته‌نگه‌ژه‌ی کوردستان و بیرکردنه‌وه‌یه‌کی ستراتیژیی!! گه‌ریالکان چى بکه‌ن؟! بۆمباباران و له‌شکرکێشی یان ترس له شۆڕش گۆڕانکاری ریشه‌یی له‌رۆژهه‌اڵتی ناویندا پێویسته فه‌رمانده‌یه‌کی ههمیشه زیندوو ،گولله‌یه‌کی ئاگـرین ئاگربه‌ستى په‌ژاک و کاردانه‌وەکانى دواى ئاگربه‌ست ئێران و تورکیا به‌پاڵپشتی ناتۆ و ئه‌مه‌ریکا جزائیرێکی تر بۆ کورد ئاوا ده‌که ن
ژنان: 4 0 4 2
ژنۆلۆژى چییه؟ له‌پێناو کورداندا تیۆرییه‌کی نوێی ئـه‌شق ده‌خوڵقێنین
بیرەوەری گەریال: له کوێ بم بۆ من سه‌ر بڵندیه ئه‌گه‌ر بتوانم سهرکهوتن بۆ رێکخستن به‌ده‌ست بخه‌م 44
~|
2
سەروتار
ژماره Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
ده‌سه‌اڵت له‌هه‌رێمی کوردستاندا به‌چی ئاراسته‌یه‌کدا هه‌نگاو ده‌نێـت؟!
“
رشۆڤه‌ی سیاسی
ده‌رکردنی بڕیاره‌کانی سه‌رۆکی هه‌رێم و هه‌ڵوێسته‌کانی سه‌ره‌تای حکومه‌ت و په‌رله‌مانی کوردستان هیوایه‌کی الی جهماوهر دروست کرد ک ه ده‌سه‌اڵت چاکسازی ناوخۆیی بکات ،به‌اڵم درێژبوونه‌وه‌ی کاتی دیالۆگ و جێبه‌جێ نه‌بوونی به‌شێکی زۆری بڕیاره‌کان جهماوهر دهخاته ناو گومانه‌و ه ک ه له‌مه‌شیاندا ده‌سه‌اڵت جددی بێت
“
س��اڵ��ی( )2011به‌به‌هاری گ�ه‌الن ن��اوه‌زه‌د کرا، زۆرب �هی گه‌النی رۆژه�ه‌اڵت��ی ناوین و گه‌لی کوردیش بۆ م��اوه‌ی�ه‌ک له‌باشووردا ناڕه‌زایی خۆیان نیشاندا .ئه‌م گۆڕانکارییانه‌ی ناوچهکه و جیهان و خۆپیشاندان و ناڕه‌زاییه‌کانی جه‌ماوه‌ریش له‌هه‌رێمی کوردستاندا "ههرچهنده دواتر به‌حزبی ک��را" ده‌س�ه‌اڵت��ی هه‌رێمی کوردستانی ناچار کرد که به‌خۆیدا بچێته‌وه .ئه‌مه‌ش جه‌ماوه‌ری خستۆته ناو چاوه‌ڕوانیه‌که‌و‌ه و ده‌پرسێت ئایا ئهو به‌خۆدا چوونه‌وه‌ی ده‌س �ه‌اڵت به‌چی ره‌نگێک ده‌بێت. ل �ه‌راب��ردوودا ههمیشه ل �ه‌دوو بابه‌تی سه‌ره‌کیدا ده‌س����ه‌اڵت ره‌خ��ن �ه ده‌ک����را ،ی��ه‌ک��ه‌م :ن�ه‌ب��وون��ی سیاسه‌تێکی نه‌ته‌وه‌یی و سه‌ربه‌خۆ و بااڵده‌ستی ئه‌جیندای حزبی و پهیوهندییه حزبیه‌کان به‌سه‌ر ئه‌جیندای نه‌ته‌وه‌ییدا و ئه‌مه‌ش وایده‌کرد ک ه زۆرب��هی ج�ه‌م��اوه‌ر رهخنه ئاراسته‌ی ده‌س �ه‌اڵت بکات بۆ ئه‌وه‌ی که کار بۆ بابه‌ت‌ه نه‌ته‌وه‌ییه‌کان ناکات و خۆی له‌هه‌ژموونی ئهو هێزه هه‌رێمی و جیهانیان‌ه رزگار ناکات و ئه‌وه‌نده‌ی گوێڕایه‌ڵی ئ�هو هێزانه‌ی‌ه و گرنگی به ئه‌جیندای ئ�ه‌وان ده‌دات ،نیو ئهوهنده گرنگی به‌داخوازییه‌کانی جه‌ماوه‌ری کوردستان نادات .هه‌ر بۆیه ئه‌مڕۆ جهماوهر به‌تامه‌زرۆو‌ه چاوه‌ڕوانی ئهوهیه بزانێت
ل �ه‌م ب���واره‌دا ده‌س���ه‌اڵت به‌خۆیدا ده‌چێته‌و‌ه یان نا؟ ده‌توانێت هه‌ژموونی ئهو هێزان‌ه فه‌رامۆش بکات و سه‌ربه‌خۆ و نه‌ته‌وه‌یی هه‌ڵسوکه‌وت بکات؟! یاخود بهپێچهوانهوه په‌شیمان دهبێتهوه له‌و هه‌ڵوێستانه‌ش که رۆژانێک له‌چوارچێوه‌ی به‌رژه‌وه‌ندی نه‌ته‌وه‌یی و گشتیدا نیشانی دابێت؟ دووه‌م بابه‌ت؛ هه‌نگاونان بوو به‌ره‌و دیموکراتیزه ک��ردن��ی دام���وده‌زگ���اک���ان���ی ه���ه‌رێ���م ،چونک ه له‌ناوخۆشدا پێوانی دیموکراتی و مافی مرۆڤ وه‌کو پێویست ره‌چاو نه‌ده‌کرا و گه‌نده‌ڵی سیاسی، ئیداری و ئابووری به‌ته‌واوی شۆڕبوو بووه‌و‌ه بۆ ناو هه‌موو ده‌زگاکانی حکومی و حزبی .هه‌ر بۆی ه جهماوهر چاوه‌ڕوانن که له‌م بواره‌دا هه‌نگاوه‌کانی ده‌سه‌اڵت ببینن ،هه‌تا بزانن ده‌سه‌اڵت به‌ڕاستی هه‌نگاو ده‌نێت؟ یاخود ده‌خوازێت جهماوهر سارد بکاتهوه و له‌باشترین حاڵه‌تدا به‌رێککه‌وتنێکی پێنج قۆڵی له‌جێگه‌ی دوو قۆڵی ئه‌نجام ده‌دات. دیاره سه‌باره‌ت به‌بابه‌تی یه‌که‌م ،ئهو لێدوانانه‌ی که له‌به‌هاردا له‌الیه‌نی نوسینگه‌ی سه‌رۆکایه‌تی ه �ه‌رێ��م �هوه دران ،س���ه‌ب���اره‌ت ب �ه ئه‌نجامدانی کۆنفرانسی نه‌ته‌وه‌یی له‌پاییزی ئه‌مساڵدا و دانیشتنه‌کانی زۆربه‌ی الیهنه کوردستانیه‌کان لهگهڵ یه‌کتردا و ئهو لێدوانانه‌ی که پێشتر له‌الیه‌نی سه‌رۆکی هه‌رێمه‌و‌ه ده‌دراو ره‌خنه‌ی
له‌سیاسه‌تی ده‌وڵه‌تانی دراوس���ێ و زلهێزه‌کان ده‌گ��رت؛ چونکه دان به‌ماف و ئازادییه‌کانی ک����ورددا نانێن ج���ه‌م���اوه‌ری دڵ��خ��ۆش ده‌ک���رد، ب �ه‌اڵم ئ�هو لێدوانانه‌ی ئ�ه‌م دوای��ی�هی له‌الیه‌نی سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێمه‌و‌ه له‌چه‌ند جێگ‌ه دووب��اره بوونهوه و لێدوانه‌کانی نێچیرڤان بارزانی جێگری س �ه‌رۆک��ی پ��ارت��ی دی��م��وک��رات��ی ک��وردس��ت��ان و دانوستاندنه‌کانی ئه‌م دواییه‌ی نێوان هه‌رێم و ئێران و هه‌رێم و تورکیا گومان الی جهماوهر دروست ده‌که‌ن که ده‌سه‌اڵت هه‌نگاوی ئه‌رێنی بنێت .هاوکات ده‌رکردنی بڕیاره‌کانی سه‌رۆکی هه‌رێم و هه‌ڵوێسته‌کانی سه‌ره‌تای حکومه‌ت و په‌رله‌مانی کوردستان هیوایه‌کی الی جهماوهر دروست کرد که ده‌سه‌اڵت چاکسازی ناوخۆیی بکات ،به‌اڵم درێژبوونه‌وه‌ی کاتی دیالۆگ و جێبه‌جێ نه‌بوونی به‌شێکی زۆری بڕیاره‌کان جهماوهر دهخاته ناو گومانه‌و‌ه که له‌مه‌شیاندا ده‌سه‌اڵت جددی بێت. ب�ه‌ه�ه‌رح��اڵ ده‌س �ه‌اڵت��ی ک���وردی ئ�ه‌م��ڕۆ له‌ناو دوو رێگادای‌ه و پێویسته زۆر به‌هۆشیارییه‌و‌ه ه �ه‌ڵ��س��وک �هوت ب��ک��ات؛ چ��ون��ک�ه ل���ه‌م ک��ات �ه‌دا بچوکترین ههڵه زیانی زۆر لهگهڵ خۆیدا دێنێ و دواتریش په‌شیمان بوونهوه دادمان نادات.
راپۆرتە هةواڵ
ژماره ~ | Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
3
ئیمراڵی دوورگه‌ی ژیان و به‌رخۆدان؛ ٢مانگ ە له‌ژیان و ته‌ندروستی رێبه‌ر ئۆجه‌الن هیچ زانیاریه‌ک نییه
گۆشه‌گێری سه‌ر ئیمرالی ،گۆشه‌گیری سه‌ر گه‌لی کورده
هێرشه له‌دوای یه‌که‌کانی رژێمی ئێران و تورکیا بۆ سه‌ر گه‌لی ک��ورد ب �ه‌رده‌وام �ه و دواب���ه‌دوای ئوپه‌راسیۆنه‌کانی ئێران و تورکیا بۆ سه‌ر باشووری ک��وردس��ت��ان و ئ �هو به‌ربه‌ستانه‌ی ک�ه ل�ه‌ن��اوه‌ی کوردستانیش به گشتی دێت‌ه ئ���اراوه له‌الیه‌ن ئهو ده‌سه‌اڵت‌ه داگیرکه‌رانه‌و‌ه ئهوه ده‌رده‌خات که ههمیشه له‌هه‌وڵی قه‌ڕکردنی ئه‌م گه‌له‌ن و هیچ شیۆازیکی چاره‌سه‌ری جێگ‌ه له شه‌ڕ و به ئامانج گرتنی گه‌ریال که رۆڵه‌کانی ئه‌م نیشتمانه‌ن ناگرن‌ه به‌ر و هه‌موو واڵتانی کاربه‌ده‌ستیش که بوونهته سکۆی ئازادی و بانگه‌شه‌ی دیموکراسی له‌ئاستی ئه‌م پێشێلکارییانه‌دا بێده‌نگن و هاوکات س���ه‌ره‌ڕای هه‌موو هه‌وڵه‌کانی رێبه‌ری گه‌لی کورد به‌رێز(عه‌بدوڵاڵ ئۆجه‌الن) له‌پێناو ئاشتی و دیموکراسیدا ده‌بینین ئهوه بۆ م��اوه‌ی ()50 رۆژ ده‌چێت که به هیچ شیۆازێک رێگه‌ی به پارێزه‌ره‌کانی نادرێت بیبینن و به‌بیانوی جۆراوجۆر وه‌کو که‌شی ناله‌باری ئاو و هه‌وا و خراپ بوونی که‌شتی ئیمراڵی دی��داری ئاسایی هه‌فتانه‌ی پ��ارێ��زه‌ران��ی له‌گه‌ڵدا ئاسته‌نگ ک��راوه و هیچ زانیارییه‌ک له‌سه‌ر ژیان و ته‌ندروستی نازانرێت. جێگه‌ی ئاماژه پێدانه ئهوه بۆ ()17هه‌مین جاره
سه‌ردانی پارێزه‌رانی له‌الیه‌ن دۆزگه‌ری دوورگه‌ی ئیمرالییه‌و‌ه ره‌د ده‌کرێته‌وه ،بۆیه ده‌تۆانین بڵێن ئهمه راسته‌وخۆ به واتای ده‌ستپێکردنی شهڕه له‌دژی ک���وردان ،ه�ه‌ر وه‌ک چ��ون ن��ووس�ه‌ری ت��ورک، یاشار ئه‌رئۆغڵوویش گۆشه‌گیری له‌سه‌ر ئۆجه‌الن وه‌کو گۆشه‌گیری له‌سه‌ر گه‌لی کورد ناودێر ده‌کات و ده‌ڵێت ":دهوڵهت ده‌بینێت گه‌لی کورد به‌ره‌و چاره‌سه‌ری ئاشتیانه ،هه‌نگاو هه‌ڵده‌گرن، هه‌ر بۆیه حکومه‌تی ئاکهپه ده‌یه‌وێ کۆتایی به‌م پێڤاژوی‌ه بێنێ .هه‌ر وه‌ک ئاشکرایه هه‌بوونی رێبه‌ر ئۆجه‌الن هه‌ستیارترین و گرنگترین بوونه بۆ بزوتنه‌وه‌ی ئازادی و گه‌لی کورد ،بۆیه ده‌سه‌اڵتی ( )akpرێبه‌ری گه‌لی کوردی کردۆته ئامانج و له‌هه‌وڵی گۆشه‌گیرکردنی ئه‌ودای‌ه بۆ ئه‌وه‌ی پرسی کورد رێڕه‌وی چاره‌سه‌ری ئاشتیانه‌ی تێپه‌ڕ نه‌کات و ههروهها به هه‌ڵواسراوه‌یی بمێنیته‌وه. ههرچهنده رێبه‌ری گه‌لی کورد به‌رێز(عه‌بدوڵاڵ ئۆجه‌الن) له‌دوایین دی��داری لهگهڵ پارێزه‌رانی له ()27ی مانگی ته‌مموزدا رایگه‌یاندبوو که له‌به‌ر هه‌لومه‌رجی خراپی ژیانی و پێکنه‌هاتنی داواکارییه‌کانی ئهو ئیدی شتێک که بیکات ن�ه‌م��اوه و ئ �هو خ��ۆی ده‌کشێنێته‌و‌ه و ه �ه‌ر له‌و
ماوه‌یه‌و‌ه ئێدی چاوپێکه‌وتنی ئاسایی لهگهڵ پارێزه‌رانی رووبه‌رووی ئاسته‌نگی کاربه‌ده‌ستانی ده‌وڵ �ه‌ت��ی تورکیا ب��ووه‌ت �هوه و گه‌لی کوردیش نگرانی ژیان و ته‌ندروستی رێبه‌ر ئۆجه‌النن و داوا ده‌که‌ن که ده‌ستبه‌جێ کۆتایی به‌م گۆشه‌گیریه بێنن و ل���ه‌م پ��ێ��ن��اوه‌ش��دا ،ل �ه‌ن��او ک��وردس��ت��ان و ده‌ره‌وه‌ی کوردستان دایکانی ئاشتی ،ژن��ان و گه‌نجان و رۆشنبیران و نوسه‌ران و که‌سایه‌تی و سیاسه‌تمه‌داران ،ناڕه‌زایه‌تی خۆیانیان نیشان داوه و ته‌نانه‌ت له‌گۆنگره‌ی دووه‌هه‌می به‌ده‌په‌دا، هه‌ڵوێست له‌به‌رامبه‌ر به‌رێبه‌ر ئۆجه‌الن ،وه‌کو هه‌ڵوێست له‌به‌رامبه‌ر به‌ئاشتی و شه‌ڕ له‌دژی ک��وردان ن���اوه‌زد‌ه ک��را و گه‌نجانیش له‌به‌لجیکا به‌مه‌به‌ستی ئاگادارکردنه‌وه‌ی (" )cptکۆمیته ب�ه‌رگ��ری له‌ئه‌شکه‌نجه"باره‌گای ن��اوه‌ن��دی ئهو دامه‌زراوه‌یان له‌برۆکسل داگیرکرد. ههروهها؛ له‌م قۆناغ‌ه هه‌ستیاره‌ی خۆرهه‌اڵتی ن��اوی��ن گ �ه‌ل��ی ک���ورد ئ����ازادی رێ��ب �ه‌ر ئ��اپ��ۆ و خۆبه‌رێوه‌به‌ری دیموکراتی و ئاشتی و ته‌بایی دهوێ که خواستێکی به ته‌واوه‌تی مرۆڤان‌ه و رهوایه و ناتۆانرێت هیچ هێزێک بێته رێگر له‌م پێناوه‌دا.
4
~|
ژماره Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
راپۆرتە هةواڵ
ئه‌نجامنامه‌ی راگه‌یه‌ندراوی کۆبوونه‌وه‌ی" له‌پێناو سه‌قامگیری ئاشتی و چاره‌سه‌ری دیموکراتی دۆزی کورد" رۆژی ( )2011-9-4ل �ه‌ش��اری هه‌ولێر کۆبونه‌وه‌یه‌کی به‌رفراوان و نیوه‌ڕۆخوانێک به‌بۆنه‌ی رۆژی ئاشتی جیهانیه‌وه له‌الیه‌ن (پارتی چاره‌سه‌ری دیموکراتی کوردستان) هوه س���ازک���را ب���ه دروش���م���ی ل �ه‌پ��ێ��ن��اوی کۆتاییهێنان به هێرشه‌کانی تورکیا و ئێران و سه‌قامگیرگردنی ئاشتی و چاره‌سه‌ری دیموکراتیانه له‌کوردستاندا. ک��ۆب��ون�ه‌وه‌ک�ه ب �ه‌ب �ه‌ش��داری ( )130که‌س ل�ه‌ن��وێ��ن�ه‌ری پ��ارت �ه سیاسیه‌کان و ئ�ه‌ن��دام پ�ه‌رل�ه‌م��ان و رێ��ک��خ��راوی م�ه‌ده‌ن��ی ژن��ان و الوان و که‌سایه‌تی رۆشنبیرو رۆژنامه‌وان و که‌سانی ئه‌کادمی و ئاینی و یاسای و ش�������اره‌زا ل���ه ب������واری پ���رس���ی ئ��اش��ت��ی و ن�ه‌ت�هوهی��ی دیموکراتیدا ب�ه‌ڕێ��وه‌چ��وو. سه‌ره‌تای کۆبونه‌وه‌که وتارێک لە الیه‌ن س���ه‌رۆک���ی پ���ارت���ی ه���ه‌ڤ���اڵ دی��ارغ��ه‌ری��ب پێشکه‌ش ک��را ک �ه‌وێ��ڕای به‌خێراهاتن و سوپاسی کردنی ئاماده‌بوان به‌کۆمه‌ڵیک زان���ی���اری ت��ی��ش��ک��ی خ��س��ت �ه‌س �ه‌ر گرنگی ئ��ه‌م ق��ۆن��اخ�ه ب��ۆ گ�ه‌ل��ی ک���ورد و هه‌موو گه‌النی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست تێکۆشان
و ه�ه‌وڵ�ه‌ئ��اش��ت��ی��خ��وازه‌ک��ان��ی گ�ه‌ل�ه‌ک�ه‌م��ان له‌هه‌رچوارپارچه‌ی کوردستان به‌تایبه‌ت باکور و رۆژهه‌اڵتی کوردستاندا ههروهها ناڕه‌زای خۆپیشاندانه‌کانی خه‌ڵکی گرنگ نرخاند و گووتی؛ خۆپیشاندانی گه‌له‌که‌مان ل �ه‌ب��اش��وری ک��وردس��ت��ان ب �ه هه‌ڵوێستێکی نه‌ته‌وه‌یانه‌وه وه‌اڵمی ده‌وڵه‌تانی هێرشکاریان دایه‌وه له‌هه‌مانکاتدا حکومه‌ت و په‌رله‌مانی کوردستانیش هه‌ڵوێستیان ه�ه‌ب��وو ،ب�ه‌اڵم الوازب�����وون و ب �ه‌ش��ی وه‌اڵم����دان����هوهی ئ�ه‌م قۆناخه ناکات .ئێمه گفتوگۆکانمان بۆ یه‌کخستن و ک��ۆک��ردن�هوهی چاالکیه‌کان و بڵندکردنیانه ب��ۆ ئاستێیکی باشتر و پێکهێنانی ئه‌رکه‌کانمان ،سه‌رکه‌وتنمان ل��ه‌م ق��ۆن��اخ�ه ه �ه‌س��ت��ی��اره‌دا به‌یه‌کخستنی هه‌وڵه‌کانمان .پاشان له‌الیه‌ن ئاماده‌بوانه‌وه هه‌ریه‌ک له‌نوێنه‌ری پارته سیاسیه‌کان و که‌سایه‌تی به‌شداربوو راوبۆچوونی خۆیان ده‌رب��ڕی .له‌کۆبونه‌وه‌که‌دا به به‌رفراوانی گفتوگۆ له‌سه‌ر ره‌وش��ی جیهان به‌گشتی و ه �ه‌رێ��م��ی رۆژه����ه‌اڵت����ی ن����اوه‌ڕاس����ت و شه‌پۆڵی گۆڕانکاریه‌کان ک��راو تیشک
خرایه سه‌ر رۆڵی کوردستان و بزوتنه‌وه‌ی ئازادیخوازه‌که‌ی له دیاریکردنی ئاراسته‌ی ئ �هو گ��ۆڕان��ک��اری��ان�ه‌دا .له کۆبونه‌وه‌که‌دا به‌گشتی باس له‌به‌رده‌وامکرنی سیاسه‌تی ن��ک��ۆڵ��ی��ک��ردن و ل��ه‌ن��اوب��ردن ک���را ل �ه‌الی �ه‌ن ده‌وڵ �ه‌ت��ان��ی س���ه‌رده‌س���ت ل �ه‌ک��وردس��ت��ان��دا و س���ه‌ره‌ڕای ب �ه‌رده‌وام��ک��ردن��ی ئ �هو فشارانه گ�ه‌ل��ی ک���ورد پێیناوه‌ته ن��او قۆناخێکی نوێ و گرنگه‌وه و توانیوویه‌تی هه‌ندێک ده‌سکه‌وتی نه‌ته‌وه‌ی و دیموکراتی به‌ده‌ست بهێنێـت له‌سایه‌ی ئهو تێکۆشانه جه‌ماوه‌ری و سیاسی و سه‌ربازیانه‌وه که له‌چوارچێوه‌ی پ��اراس��ت��ن��ی ره‌وادا ب���ه‌ک���اری ده‌ه��ێ��ن��ێ��ت. له‌کۆبونه‌وه‌که‌دا به به‌رفراوانی باس له ههوڵه ئاشتیخوازه‌کانی بزوتنه‌وه‌ی ئازادیخوازی ک��ورد له‌باکور و رۆژه�ه‌اڵت��ی کوردستان کرا ،به‌اڵم له‌الیه‌ن هه‌ریه‌ک له ده‌وڵه‌تانی تورکیا و ئێرانهوه به‌هیچ شێوه‌یه‌ک وه‌اڵم نه‌دراوه‌ته‌وه به‌تایبه‌تی ههوڵه ئاشتیخوازی و پ���رۆژه و نه‌خشه رێ��گ��اک��ان��ی رێ��ب�ه‌ری گه‌لی ک��ورد به‌ڕێز (عه‌بدوڵاڵ ئۆجه‌الن) ل �ه‌پ��ێ��ن��اوی ئ��اش��ت��ی و چ��اره‌س �ه‌ری��ی �ه‌ک��ی
راپۆرتە هةواڵ
دی��م��وک��رات��ی��ان�ه‌دا .له‌هه‌مانکاتدا هێرشی گشتگیرانه‌ی ده‌وڵ�ه‌ت��ان��ی س �ه‌رده‌س��ت که وه‌ک کۆنسێپتێکی شه‌ڕخوازانه‌ی دهوڵهتی تورکیا و ئێران و پشگیری هه‌ندێک هێز و الیه‌ن له‌ناوحکومه‌تی ئێراق هه‌ڵسه‌نگێندران. هۆکاری بنگه‌هی هێزی سه‌رده‌ست ئاماده‌ی گۆڕانکاری نین و جارێکی تر ده‌خوازن به شه‌ڕو له‌شکرکێشی درێژه به‌ته‌مه‌نی خۆیان بده‌ن هه‌موو هێزی خۆیان ته‌ڤگه‌ر ده‌که‌ن بۆ ئه‌وه‌ی له‌گۆڕانکاریه‌کانی رۆژهه‌اڵتی ن��اوه‌ڕاس��ت��دا ک���ورد خ���اوه‌ن رۆڵ نه‌بێت و له‌دیزاینکردنه‌وه‌ی هه‌رێمه‌که‌دا کورد نهبێته خاوهن پێگه‌یه‌کی گرنگ .به‌گرنگیه‌کی زۆره‌وه ب��اس له‌تێکۆشانی ئازادیخوانه‌ی کورد له‌هه‌موو به‌شه‌کانی کوردستان کرا که گهیشتۆته ئاستێکی بڵند له‌تێکۆشان و ئ �ه‌م��ڕۆی گه‌له‌که‌مان له‌ده‌رئه‌نجامی خه‌باتی ج �ه‌م��اوه‌ری سیاسی و سه‌ربازی له‌چوارچێوه‌ی پاراستنی ڕه‌وادا گهورهترین و ب�ه کاریگه‌رترین هێزی ئۆپۆزسیۆنی پۆزه‌تیڤه و خ���اوه‌ن رۆڵ���ه ،ه �ه‌روه‌ه��ا باس له‌و هه‌واڵنه‌کرا که له‌پێناوی ئاواکردنی یه‌کێتی نهتهوهییهوه له‌الیه‌ن هه‌موو هێز و پارت و الیه‌نی سیاسی له هه‌رچوار به‌شی کوردستان پێشکه‌وتووه .ئه‌م هه‌واڵنه له‌الیه‌ن ده‌وڵه‌تانی سه‌رده‌ست له‌کوردستاندا وه‌ک مه‌ترسی ده‌بینرێـت .رهخنه له پشگیریه‌کانی واڵته‌یه‌کگرتوه‌کانی ئه‌مریکا بۆ هێرش و بۆردومانه‌کانی دهوڵهتی تورکیا به‌تایبه‌تی ل���ێ���دوان���ی وه‌زی������ری ده‌ره‌وه‌ی ئ�ه‌م��ری��ک��ا وه‌ک به‌شێکی گ����ه‌وه‌ره له‌خۆشکردنی ش��ه‌ڕ ش��ه‌رم��ه‌زارک��را و وه‌ک سیاسه‌تی به‌رژه‌وه‌ندی خوازانه‌ی و له‌پێناوی راگرتنی هاوسه‌نگیه سیاسیه‌کانی رۆژه �ه‌اڵت��ی ن���اوه‌ڕاس���ت ل �ه‌چ��وارچ��ێ��وه‌ی م��رام�ه‌ک��ان��ی خۆیاندا به‌ناوکراو .له‌هه‌مانکاتدا سیاسه‌ته پراگماتیسته‌کانی ئه‌مریکا ل�ه ئ��ێ��راق و باشوری کوردستان به‌بیرهێنرایه‌وه که هیچ کاتێک هه‌نگاوی له‌به‌رژه‌وه‌ندی کوردان نه‌ناوه‌و کوردیان کردۆته قوربانی سیاسه‌ت و به‌رژه‌وه‌ندیه‌کانی خۆیان .ههروهها تیشک خرایه سه‌ر شه‌ڕ و ئالۆزی و کوشتاره‌کانی ناوچه دابڕاوه‌کان کرا به‌تایبه‌تی ناوچه‌ی سه‌عدیه‌و جه‌له‌وال بێ خه‌می حکومه‌تی ئێراق و زیادکردنی فشار وه‌ک ته‌واوکردنی ئهو هێرشانه نرخێندرا .له‌کۆبونه‌وه‌که‌دا زۆر به‌توندی ن���اڕه‌زای له‌به‌رامبه‌ر ب��ۆردوم��ان و ت��ۆب��اران��ک��ردن و له‌شکرکێشی بۆسه‌ر ناوچه سنوریه‌کانی هه‌رێمی کوردستان پێشکه‌وتوو که تێیدا له‌ماوه‌ی راب��ردوودا زیاد له ( )15که‌سی سڤیل بوون به قوربان. هه‌بوونی هێزه‌کانی گه‌ریالی پارتی ژیانی
ژماره ~ | Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
ئازادو پارتی کرێکارانی کوردستان وه‌ک بیانوو له‌الین هه‌ردوو دهوڵهتی سهردهستهوه وه‌ک بیانویه‌کی بێبنگه هه‌ڵسه‌نگێنراو ت��ۆب��اران��ک��ردن و ب��ۆردوم��ان��ک��ردن��ی ئ �هو ناوچانه‌ی که به‌هیچ شێوه‌یه‌ک گه‌ریالی ل��ێ ن��ی�ه وه‌ک ن��اوچ �ه‌ک��ان��ی چ��ۆم��ان و س��ی��ده‌ک��ان و ح��اج��ی ئ���ۆم���ه‌ران ب�ه‌ن��م��ون�ه هێنرایه‌وه ،گرتنه‌وه‌ی ئاوی ئه‌ڵوه‌ن له‌الیه‌ن ک��ۆم��اری ئیسالمی ئ��ێ��ران�هوه ب��ۆ م��اوه‌ی ساڵێک ،ئهمانه هه‌مووی وه‌ک به‌هانه‌ی به‌رده‌وامکردنی شه‌ڕ و بێ کاریگه‌رکردنی گ �ه‌ل��ی ک����ورد ل���هو گ���ۆران���ک���اری���ان���ه‌دا و سه‌رکوتکردنی بزوتنه‌وه ئازادیخوازییه‌که‌ی نرخێندرا و زۆر به‌توندی رهخنه ئاراسته‌ی ه���ه‌م���وو ئ���هو ل��ێ��دوان��ان �ه ک���را ک���ه ب�ه‌ب��ێ هیچ لێکۆلینه‌وه‌یه‌ک و حسابکردن بۆ ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دی نه‌ته‌وه‌یی و دیموکراتیانه‌ی گه‌لی ک��ورد پشگیری له لێدوانانه‌کانی ده‌وڵه‌تانی داگیرکه‌ری کوردستان ده‌که‌ن به‌تایبه‌ت له‌الیه‌ن هه‌ندێک له‌که‌سایه‌تی به‌رپرس و الیه‌نی سیاسیهوه ئه‌مه‌ش وه‌کو مه‌یلێکی م �ه‌ت��رس��ی��دار ب��ی��ن��را و داواک���را که‌هه‌رچی زووه پێداچونه‌وه به‌هه‌موو ئهو هه‌ڵویست و لێدوانانه بکرێـت که ناکه‌ونه خ��زم �ه‌ت��ی ب���ه‌رژه‌وه‌ن���دی گ �ه‌ل �ه‌ک �ه‌م��ان �هوه. له‌الیه‌ن هه‌موو ئاماده ب��ووان�هوه پشگیری ته‌واوی ئهو چاالکی و رێپێوانه جه‌ماوه‌ریانه کرا که له‌باکورو باشوری کوردستانهوه ئه‌نجامدرا له‌دژی ئهو هێرشانه. له‌کۆی گفتوگۆکاندا کۆبونه‌وه گهیشته ئه‌م راسپاردانه‌ی خوارهوه: پ��ێ��وی��س��ت �ه ه���ه‌م���وو چ���االک���ی و -1 ن���اڕه‌زای���ه‌ک���ان ل���ه‌ب���اش���وری ک��وردس��ت��ان��دا ل �ه‌چ��وارچ��ێ��وه‌ی چ��االک��ی دی��م��وک��رات��ی��ان� ه ک��ۆب��ک��رێ��ت�هوه و ل�ه‌پ��ێ��ن��اوی ئه‌نجامدانی چاالکی به‌رفراوان و به‌کاریگه‌ر و یه‌کگرتوو و هه‌مه‌ڕه‌نگ هه‌موو که‌مپینه‌کان بێن ه الی ی �ه‌ک��ت��ری و ف��ی��دراس��ی��ۆن��ی ه �ه‌م��وو که‌مپینه‌کان دروست بکرێت .رێگه له‌هیچ چ��االک��ی�ه‌ک��ی دیموکراتیانه نه‌گیردرێت له‌الیه‌ن ئاسایش و داموده‌زگای حکومییه‌و‌ه که له‌پێناو شه‌رمه‌زارکردنی هێرشه‌کانی تورکیا و ئێراندا ئه‌نجامده‌درێت. ئهو بڕیارانه‌ی له‌الیه‌ن په‌رله‌مانه‌و‌ه -2 گیراوه له( )2011-8-25له‌الیه‌ن جه‌ماوه‌ره‌و‌ه فشار دروستبکرێـت بۆ ئ �هوهی بکه‌وێـت ه واری ج��ێ��ب�ه‌ج��ێ��ک��ردن�هوه ب �ه ت��ای��ب�ه‌ت��ی بۆ ده‌رکردنی ته‌واوی بنکه و باره‌گا سه‌ربازی و هه‌وڵگیریه‌کانی دهوڵهتی تورکیا و ئێران له هه‌رێمی کوردستاندا. ل���ه‌دادگ���ای ن��ێ��وده‌وڵ �ه‌ت��ی سکااڵ -3 ل�ه‌س�ه‌ر ه���ه‌ردوو ده‌وڵ �ه‌ت��ی تورکیا و ئێران
5 تۆماربکرێت. ل��ه‌س��ه‌ر ک �هی��س��ی ش�ه‌ه��ی��دک��ردن��ی -4 که‌سانی سڤیل له‌الیه‌ن رێکخراوه مه‌ده‌نیه‌کان و پارته سیاسیه‌کان و که‌سایه‌تی چاالکی مه‌ده‌نیه‌وه سکااڵ له دادگای الهای تۆمار بکرێت له‌سه‌ر دهوڵهتی تورکیا و ئێران. پ��ێ��وی��س��ت �ه ح��ک��وم �ه‌ت��ی ه �ه‌رێ��م��ی -5 کوردستان خاوهن هه‌ڵویستی رادیکاڵ بێت و به‌ئاشکرا هێرشه شه‌ڕخوازیه‌کانی هه‌ردوو ده‌وڵ �ه‌ت��ی تورکیا و ئ��ێ��ران ره‌خ��ن�ه بکات. هه‌موو ههوڵه دیبلۆماسی و سیاسیه‌کانی بخاته گ �ه‌ڕ بۆ راگرتنی ئ �هو هێرشانه و سیاسه‌ته‌کانی له‌چوارچێوه‌ی به‌رژه‌وه‌ندی ن�ه‌ت�هوهی و دیموکراتیانه‌دا بێت ،چونک ه به سیاسه‌تێکی نه‌ته‌وه‌یی و پشگیریکردنی بزوتنه‌وه‌ی ئ��ازادی��خ��وازان�هی گه‌لی کورد له‌به‌شه‌کانی تردا ده‌توانین ده‌سکه‌وته‌کانمان ل �ه‌ب��اش��وری ک��وردس��ت��ان��دا ب��پ��ارێ��زی��ن و ئهو مافه ن �ه‌ت �هوهی و دیموکراتیانه‌ی ترمان به‌ده‌ستبهێنین که به‌هه‌ڵواسراوه‌ی ماوه‌ته‌وه، له‌هه‌مانکاتدا رۆڵ��ی ئاشته‌وای بگێرێـت له‌چاره‌سه‌رکردنی دۆزی ڕه‌وای گه‌له‌که‌مان ل��ه‌ه��ه‌ر س��ێ پ���ارچ���هی ت���ری ک��وردس��ت��ان به‌شێوه‌یه‌کی ئاشتی و چاره‌سه‌رییه‌کی دیموکرایتانه. ل�ه‌پ��ێ��ش��خ��س��ت��ن��ی چ����اره‌س����ه‌ری بۆ -6 ه �ه‌م��وو کێشه‌کان ل �ه‌ه �ه‌م��وو به‌شه‌کانی کوردستان نه‌خشه ڕێگای رێبه‌ری گه‌لی کورد به‌ڕێز (عه‌بدوڵاڵ ئۆجه‌الن) له‌پێناوی به‌رقه‌رارکردنی ئاشتی و چاره‌سه‌رییه‌کی دیموکراتیانه به‌بنه‌مابگیردرێت. ه��ێ��ز و الی��ه‌ن��ی س��ی��اس��ی ه �ه‌م��وو -7 ت��وان��اک��اری �ه‌ک��ان��ی��ان ب��خ�ه‌ن�ه ی���ه‌ک و ک��ار بکه‌ن بۆ س��ازدان��ی کۆنفرانسی نه‌ته‌وه‌یی ل �ه‌پ��ێ��ن��اوی داڕش��ت��ن��ی ستراتیجیه‌تێکی نه‌ته‌وه‌یی و یه‌کخستنی ماڵی ک��وردی و ئاشته‌وایی ناوخۆی و ئه‌مه‌ش دهبێته بنگ ه ب��ۆ ئ��اش��ت�ه‌وای��ی و ب �هی �ه‌ک �هوه ژیانکردنی گه‌لی کورد لهگهڵ گه‌النی ههرێمهکه و و پێشخستنی چاره‌سه‌رییه‌کی ئاشتیانه. ئه‌گه‌ر هێرش و په‌الماردانه‌کانی -8 تورکیا و ئێران به‌رده‌وام بکات ،حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان پێویسته چاو به‌هه‌موو په‌یوه‌ندی دیبلۆماسی و سیاسی و بازرگانی و ئابوریه‌کانی بخشێنێـته‌وه لهگهڵ هه‌ردوو ده‌وڵ���ه‌ت���دا و پێویسته رێ��گ �ه له‌کۆمپانیا و سه‌فاره‌تاکه‌نیان بگیردرێت و سنوری بازرگانی و ئابوری له‌گه‌ڵیاندا دابخرێت. ده‌سته‌ی کارگێڕی پارتی چاره‌سه‌ری دیموکراتی کوردستان 2011/9/6
6
~|
ژماره Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
راپۆرتە هةواڵ
له‌رۆژانی جه‌ژندا ،پارتی چاره‌سه‌ری دیموکراتی کوردستان لهگهڵ بنه‌ماڵه‌ی شه‌هیداندا بوو
جه‌ژنی ئێمه ،خاوه‌نداری له‌شه‌هیدانی رێگای ئازادییه رۆژان��������������ی( ،)2011/8/31-30رۆژی ی��ه‌ک��ه‌م و دووه‌م�����ی ج����ه‌ژن ،س �ه‌رۆک��ی پارتی چاره‌سه‌ری دیموکراتی کوردستان و وه‌ف��دێ��ک��ی ه���اوڕێ���ی ل���ه ه �ه‌ڤ��ااڵن��ی پارته‌که‌ی بنه‌ماڵه‌ی شه‌هیدان و هه‌ڤااڵنی تێکۆشه‌ری به‌سه‌رکرده‌وه. سه‌رۆکی پارتی چاره‌سه‌ری دیموکراتی کوردستان به‌بۆنه‌ی رۆژان��ی جه‌ژنه‌وه و خ��اوه‌ن��داری له‌شه‌هیدان و بنه‌ماڵه‌کانیان و له‌هه‌مکانکاتدا به‌بۆنه‌ی ئ�هو هێرش و پ��ه‌الم��ارو ده‌س��ت��درێ��ژی��ی��ان�هی ک �ه له‌م قۆناخه هه‌ستیاردا له‌سه‌ر گه‌له‌که‌مان و ئیراده‌ی ئ��ازاد و سه‌ربه‌خۆی کوردانه‌وه ب �ه‌ڕێ��وه‌ده‌چ��ێ��ت ،ب��ن�ه‌م��اڵ�هی شههیدانی ته‌ق ته‌ق(گیڤارا گیلبارات)و له‌گوندی گردخه‌به‌ر بنه‌ماڵه‌ی (کاروان پارتیزانی) و له که‌رکوکیش بنه‌ماڵه‌ی شههیدانی به‌سه‌رکرده‌وه و له‌نزیکه‌وه گوێ بیستی داخوازییه‌کانی که‌س و کار و بنه‌ماڵه‌ی ش �ه‌ه��ی��دان��ی رێ���گ���ای ئ���ازادی���خ���وازی و نه‌ته‌وه‌یی و به‌رگریکه‌ر له‌نیشتمان بوو. دیار غه‌ریب و هه‌ڤااڵنی پاش سه‌ردانی ب��ن �ه‌م��اڵ �هی ش�ه‌ه��ی��د "گ��ی��ڤ��ارا" چ��ووه‌ن � ه گ��ۆڕس��ت��ان��ی ش��اره‌ک �هو ل �ه‌س �ه‌ر م���ه‌زاری ش �ه‌ه��ی��د"گ��ی��ڤ��ارا گ���ی���ل���ب���ارت"دا چ�ه‌ن��د ئاخاوتنێکی ک��رد و ووت���ی ":له‌به‌ر ئه‌م قۆناخه‌ی گه‌له‌که‌مانی تێدا تێپه‌ڕده‌بێت و ل�ه‌ه�ه‌م��ان��ک��ات��دا ل �ه‌ب �ه‌ر ئ���هو ه��ێ��رش و پیالنگێڕییه هه‌رێمی و نێوده‌وڵه‌تیه‌ی له‌سه‌ر گه‌له‌که‌مان و ئهو ده‌ستدرێژییانه‌ی له‌الیه‌ن دهوڵهته داگیرکه‌ره‌کانی سه‌رکوردستان ت��ورک��ی��ا و ئ���ێ���ران���هوه ب���ه‌ڕێ���وه‌ده‌چ���ێ���ت، ئاماده‌بوونمان له‌سه‌ر م �ه‌زاری شه‌هیدان و ب���ه‌س���ه‌رک���ردن���هوهی ک���ه‌س و ک���ار و بنه‌ماڵه‌ی شه‌هیدان ،ئه‌رکێکی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی و دیموکراتیانه‌یه ،چونکه له‌م کاته‌دا هه‌ستیاره‌دا ،دووپاتکردنه‌وه‌ی سۆز و په‌یمانمان لهگهڵ شه‌هیدان و به‌تایبه‌تی له‌رۆژی جه‌ژندا و به‌رده‌وام کردنی رێبازی ئه‌وان ،ده‌توانێت ،هه‌م خوێنی شه‌هیدان و هه‌میش پاراستنی ده‌سکه‌وته‌کانمان و له‌هه‌مانکاتیشدا ،ئ��ازادی گه‌له‌که‌ماندا ل���ه‌گ���ه‌ڵ خ���ۆی���دا ب��ێ��ن��ێ��ت .ب���ۆی���ه ئ���هو قاره‌مانیه‌تیه‌ی شه‌هید گیڤارا له‌به‌رامبه‌ر به‌داگیرکه‌ری نواندی ،نیشانه‌ی رۆحی یه‌کبوونی گهلهکهمانه له‌هه‌رچواربه‌شی
کوردستان و له‌هه‌مانکاتیشدا ،پاراستنی ئهو ده‌سکه‌وتانه‌یه که به‌رهه‌می خوێنی ه����ه‌زاران شه‌هیدی ئ �ه‌م گ�ه‌ل�هی�ه" .دی��ار غ �ه‌ری��ب س��ه‌رۆک��ی پ��ارت��ی چ��اره‌س��ه‌ری دیموکراتی کوردستان له‌به‌شێکی تری ئاخفتنه‌کانیدا؛ هێرش و په‌الماره‌کانی ده‌وڵ�����ه‌ت�����ه داگ����ی����رک����ه‌ره‌ک����ان����ی س���ه‌ر کوردستانیشی به‌بیرهێنایه‌وه‌و ووت��ی": ئێستا گ �ه‌ل �ه‌ک �ه‌م��ان ل �ه‌ه �ه‌رچ��وارب �ه‌ش��ی کوردستان بۆته خاوهن ده‌سکه‌وت و ئه‌مه‌ش دوژمنانی گه‌له‌که‌مان ناڕه‌حه‌ت ده‌کات، به‌م هێرش و په‌المارانه‌ی تورکیا و ئێران، ده‌یانه‌وێت ،ده‌سکه‌وته‌کانمان له‌بار به‌رن و رۆح��ی خۆڕاگری و ئیراده‌ی ئ��ازادی کوردان بشکێنن .له‌بنه‌مای ئه‌م هێرشانه‌دا، دژایه‌تی گه‌لی ک��ورد له‌هه‌رچواربه‌شی کوردستاندا ،شاراوه‌یه" .هاوکات؛چاالکیه ناڕه‌زایه‌تیه‌کانی گه‌له‌که‌مان له‌باشووری کوردستان و ده‌ره‌وه‌ی واڵت و به‌شه‌کانی تری کوردستانیش ،وه‌کو هۆشیاربوونه‌وه له‌به‌رامبه‌ر مه‌ترسیه‌کان و یه‌کبوونی ن����ه‌ت����هوهی����ی ب����ه‌ن����اوک����ردو ووت���ی���ش���ی": گه‌له‌که‌مان ب �ه‌م چاالکییانه‌ی خ��ۆی، نیشانیدا که ته‌سلیمبوون قه‌بووڵ ناکات و خاوهن له‌ده‌سکه‌وت و ره‌نجی شه‌هیدان و مافی ره‌وای خۆی ده‌رده‌که‌وێت ،بۆیه ئ �ه‌م چاالکیانه ،جێگای رێ��زو شانازی گه‌له‌که‌مانه‌و هه‌تا دوای���ی ،پشتیوانی ل �ه‌چ��االک��ی ن���اڕه‌زای���ه‌ت���ی گ �ه‌ل �ه‌ک �ه‌م��ان
ده‌که‌ین له‌دژی دهوڵهته داگیرکه‌ره‌کانی سه‌رکوردستان لهوانه ،تورکیا و ئێران". پێویسته کاک نێچیرڤان رووی خۆی له‌ده‌وڵه‌ته داگیرکه‌ره‌کان بکات هه‌تا بۆ چاره‌سه‌ری ئاشتیانه هه‌نگاو بنێن به‌بۆنه‌ی لێدوانه‌کانی نێچیرڤان بارزانی که گووتبووی" با پ �ه‌ژاک و په‌که‌ک ه ده‌س��ت له‌چه‌ک ب��ه‌رده‌ن و ئه‌وانی وه‌کو ه��ۆک��اری هێرشه‌کانی ئ��ێ��ران و تورکیا ب�ه‌ن��اوک��ردب��وو .دی��ار غ�ه‌ری��ب ،ره‌خ��ن�ه له‌م شێوهیه لێدوانانه‌ی گرت که خزمه‌ت ب ه گه‌له‌که‌مان ناکه‌ن و که‌سیش له‌م شێوه ل��ێ��دوان و هه‌ڵسه‌نگاندنانه‌ی خۆشحاڵ ناکات .ووت��ی ":لێدوانێکی ب�ه‌م شێوه‌ی ه له‌جێ خۆیدا نییه ،ئامانجی داگیرکه‌ر گ �ه‌ل��ی ک����ورده ب�ه‌گ��ش��ت��ی .پ �ه‌ک �ه‌ک �ه و په‌ژاکیش به‌رهه‌می ناعه‌داڵه‌تی و ئهو چه‌وساندنه‌وه‌یه که له‌الیه‌ن داگیرکه‌ران ب�ه‌س�ه‌ر گه‌له‌که‌ماندا ب �ه‌ڕێ��وه‌ی ده‌ب��ه‌ن. ک��اک نێچیرڤان به‌جێگای ئ��هوهی ک ه رووی خۆی له‌دوژمنان بکات و داوایان لێبکات ،چاره‌سه‌ری پرسی کورد بکه‌ن، که‌چی ه�ه‌وڵ��ده‌دات ،دڵی داگیرکه‌رانی ک��وردس��ت��ان دڵ��خ��ۆش ب��ک��ات ،ئ��ه‌م شێوه لێدوانانه ،خزمه‌ت به گه‌له‌که‌مان ناکات و گه‌له‌که‌مانیش که‌یف خۆش نابن به‌م شێوه لێدوان و ئاخافتنانه و له‌هه‌مانکاتیشدا، به‌رده‌وام بوو و ووتی ":ئه‌ی باشه ،کۆشتن و ده‌ربه‌ده‌رکردنی کوردانی سهعدییه و
راپۆرتە هةواڵ
جه‌له‌والو و که‌م کردنه‌وه‌ی ئاوی سیروان و وشککردنی ئاوی ئه‌ڵوه‌ن و گیره‌شێوێنی له‌پرسی که‌رکوک و ناوچه‌دابڕاوه‌کان ل�ه‌ئ�ه‌س��ت��ۆی ک��ێ��ی�ه؟ ک���اک نێچیرڤان، پێویسته روو له‌تورکیا و ئ��ێ��ران بکات و له‌رێگای سیاسی و دیبلۆماسییه‌و‌ه گ��وش��ار بخهنه س �ه‌ر ئ �هو ده‌وڵ �ه‌ت��ان �ه ک ه به‌رێگای ئاشتیانه و دیموکراتیانه پرسی کورد چاره‌سه‌ربکه‌ن". به‌دانیشتنی دوو قۆڵی ،یان پێنج قۆڵی پرسه‌کان چاره‌سه‌ر ناکرێت ه��اوک��ات س�ه‌رۆک��ی پارتی چ��اره‌س�ه‌ری، ده‌ستپێشخه‌رییه‌کانی سه‌رۆکی هه‌رێمی ک���وردس���ت���ان ب���ه‌ڕێ���ز م��ەس��ع��ود ب���ازران���ی ل�ه‌م�ه‌ڕب�ه‌رده‌وام��ک��ردن�هوهی گفتوگۆکان ب��ۆ چ��اره‌س �ه‌ری و ده‌رب���ازی ک��ردن��ی ئه‌م ت��ه‌ن��گ��ه‌ژان��هی ه �ه‌رێ��م��ی ک��وردس��ت��ان��ی گرتووه‌ته‌وه وتی ":بڕیاره‌کانی سه‌رۆکی هه‌رێم الیه‌نی ئیجابی تێدایه .پێویست ه بهپهله هه‌وڵی چ��اره‌س�ه‌ری و ده‌رب��ازب��وون ل�هو ته‌نگه‌ژانه‌ی هه‌رێمی کوردستانی ت �ه‌ن��ی��ووه‌ت �هوه ب��درێ��ت و ب�ه‌پ�ه‌ل�ه ک��ار بۆ چ��اره‌س�ه‌ری بکرێت .ئێمه ،وه‌ک��و پارتی چاره‌سه‌ری پرۆژه‌مان بۆ ده‌ربازبوون له‌م قه‌یرانه سیاسی ،ئیداری ،خزمه‌تگوزاری و ئابووری و ...پێشکه‌شی رای گشتی کردوو و ئێستاش دووپاتی ده‌که‌ینه‌وه ک ه بۆ ده‌ربازبوون له‌قه‌یرانانه‌دا ،دانیشتنێکی ب���ه‌رف���راوان و ب �ه ب �ه‌ش��دارب��وون��ی ه�ه‌م��وو الیهنه سیاسی ،رێکخراوه مه‌ده‌نییه‌کان، نوێنه‌رایه‌تی چین و توێژه‌کانی گه‌ل،
ژماره ~ | Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
که‌سایه‌تی ئه‌کادیمی و ئایینی و ... و س��ازدان��ی ئه‌نجوومه‌نێکی ب �ه‌رف��راوان ده‌توانین به‌م شێوهیه هه‌وڵی چاره‌سه‌ری بده‌ین ،ئه‌گه‌ر وا نه‌بێت ،به‌دانیشتنی دوو قۆڵی ،یان پێنج قۆڵی پرسه‌کان به‌گشتی چ���اره‌س���ه‌ر ن��اک��رێ��ت .ل �ه‌ه �ه‌م��ان��ک��ات��دا؛ سه‌رۆکی پارتی چاره‌سه‌ری دیموکراتی کوردستان له‌سه‌ر مه‌زاری شه‌هید گیڤارا دا وت��ی ،بۆ ئ��هوهی خوێنی شههیدانی رێگای ئازادی کوردستان و گه‌له‌که‌مان بێنینه دی ،پێویسته ب �ه‌پ �ه‌ل �ه ه�ه‌وڵ��ی به‌ستنی کۆنفرانسی نه‌ته‌وه‌یی و داڕشتنی ستراتیژییه‌تی نه‌ته‌وه‌یی بدرێت. ب���اوک���ی ش �ه‌ه��ی��د گ���ی���ڤ���اراش ،ن���وره‌دی���ن ئیبراهیمیش ل �ه‌س �ه‌رگ��ۆڕی ک��وڕه‌ک�هی قسه‌ی ک��ردو ووت��ی ":کوڕه‌که‌م له‌پێناو گ �ه‌ل �ه‌ک �هی��دا گ��ی��ان��ی خ���ۆی به‌ختکرد، ه��ی��وادارم گه‌له‌که‌مان ب�ه‌زووت��ری��ن کات بگاته ئامانجه‌کانی خۆی که ئازادییه. دهوڵهتی داگیرکه‌ری تورکیا له‌رۆژانی ج���ه‌ژن���ی���ش���دا ،ه��ێ��رش��ه‌ک��ان��ی ب���ۆ س��ه‌ر گه‌له‌که‌مان و خاکه‌که‌مان راناوه‌ستێنێت. ئهو دهوڵهته ،هیچ شتێک له نرخ و به‌ها هاوبه‌شه‌کانی کۆمه‌ڵگا تێنه‌گه‌یشتووه. رۆژی ج����ه‌ژن ک��ه رۆژی ،ئ��اش��ت��ی و پێکه‌وه ژیانی برایانه‌یه دوژمنه‌کانمان هه‌ر له‌هێرشه‌کانیان به‌رده‌وامن .دهوڵهتی ت��ورک��ی��ا ه��ی��چ شتێک ت��ێ��ن��اگ��ات .ئ�هو ده‌وڵ �ه‌ت �ه ،هیچ په‌یوه‌ندییه‌کی به‌ئیسالم و ئیسالمییه‌ته‌وه نییه .بۆیه پێویست ه به‌هه‌موو شێوه‌یه‌ک ری��س��واو ش�ه‌رم�ه‌زار
7 بکرێت. ئه‌ندامی به‌ڕێوه‌به‌ری رێکخراوی ژنانی ئازاد ،شکۆفه ره‌شیدیش له‌سه‌ر مه‌زاری ش�ه‌ه��ی��د گ��ی��ڤ��ارا گ��ی��ل��ب��ارت��دا ئ��اخ��ف��ی و ووت������ی ":ش��ه‌ه��ی��د گ���ی���ڤ���ارا ش �ه‌ه��ی��دی پاراستنی ن��رخ و به‌ها نه‌ته‌وه‌ییه‌کانه، بۆیه یادکردنه‌وه‌که‌شی ئه‌رکی هه‌موو کوردێکی دڵ��س��ۆزی خ��اک و نیشتمان و ن���ه‌ت���هوهی���ه .ئ��ێ��م�ه ب��ه‌س��ای��هی س���ه‌ری ئ �هو شه‌هیدانه‌وه ،ئه‌مڕۆ گه‌یشتوونه‌ت ه ئ �ه‌م ئ��اس��ت�ه .ب��ۆی�ه خ���اوه‌ن ده‌رک�هوت��ن��ی��ش له‌شه‌هیدان ،خ��اوه‌ن ده‌رک�هوت��ن�ه له‌نرخ و ده‌سکه‌وته‌کانی گه‌له‌که‌مان. هیوادارم بتوانم به‌دیهاتنی خه‌ونی ئازادی کوردستان له سه‌ر مه‌زارییه‌وه بۆی باس که‌م سه‌رۆکی پارتی چاره‌سه‌ری دیموکراتی کوردستان و هه‌ڤااڵنی سه‌ردانی گوندی گرد خه‌به‌ریان کردو که‌س و کاری شه‌هید ک��اروان پارتیزانیان ب �ه‌س �ه‌رک��ردهوه .دیار غه‌ریب لهگهڵ ک�ه‌س و ک��اری شه‌هید ک��اروان��دا و به‌تایبه‌ت دایکی دڵسۆزی دانیشت .دایکی شه‌هید کاروان ،ووتی": هیوادارم که سه‌رکه‌وتوو بن و به‌زووترین ک��ات کوردستان له‌ده‌ستی داگیرکه‌ران رزگ����اری ب��ێ��ت و خ �ه‌ون��ی ک���وڕه‌ک���ه‌م و هه‌موو شههیدانی کوردستان بێته دی و منیش بتوانم له‌سه‌ر م�ه‌زاری کوڕه‌که‌م، به‌دیهاتنی ئ��اوات �ه‌ک��ان��ی ک �ه رزگ���اری کوردستانه بۆی باس بکه‌م. (دی��ار غه‌ریب)یش ووت��ی؛ شه‌هیدانÛ،
8
رێگای رزگارو ئازادیان ب ه ئێمه نیشانداوه، ئ��ێ��م�ه ئ���ه‌گ���ه‌ر ب��م��ان �ه‌وێ��ت ب����ه‌ئ����ازادی و ب �ه‌ک �ه‌رام �ه‌ت ب��ژی��ن ،ب���ه‌رده‌وام���ی رێ و رێ��ب��ازی ش�ه‌ه��ی��د ک����اروان و شههیدانی کوردستانه .یادکردنه‌وه‌شیان له‌م رۆژه‌دا، دووپاتکردنه‌وه‌ی ئهو سۆزه‌یه که لهگهڵ شه‌هید داوم��ان�هو نوێکردنه‌وه‌یه‌تی .بۆی ه پێویست ه بۆ به‌دی هاتنی خه‌ونی شه‌هیدان، هه‌وڵی پته‌وکردنی رێزه‌کانی کورد بده‌ین. یادکردنه‌وه‌ی شه‌هیدان له‌م رۆژه پیرۆزه‌دا ،شانازییه‌کی مه‌زن بوو بۆ من له‌سه‌ردانی ه��ه‌ردوو بنه‌ماڵه‌ی شه‌هیددا به‌ڕێز (دانا جه‌الل)ی ،رۆشنبیرو نووسه‌ری کوردیش جێ ده‌گرێت ،دانا له‌په‌یامێکدا بۆ بنه‌ماڵه‌ی شه‌هید گیڤارا ووتی ":به‌خته‌وره‌م که ل���ه‌رۆژی ج �ه‌ژن��دا ،لهگهڵ ب��اوک و بنهماڵه و ک�ه‌س وک��اری تێکۆشه‌رێکی قاره‌مان و شه‌هیدێکی نه‌ته‌وه‌ییدا ،داده‌نیشم و ئهمه بۆ من خۆشترین کاتی ژیانمه؛ چونکه ئ���هوهی ک�ه ئێمه ک���وردی هه‌تا ئێستا هێناوه‌و له‌سه‌ر پێ رامانیگرتووه، شه‌هیدانن و ئه‌م ده‌سکه‌وتانه‌ی ئێستاش به‌رهه‌می خوێنی شه‌هیدان و خۆڕاگری ئ���ه‌وان���ه ل�����ه‌دژی داگ���ی���رک���ه‌ری ،ب��ۆی�ه شه‌هیدان گهورهترین ن��رخ و به‌های ئێمه و کۆمه‌ڵگاکه‌مانن ،ی��ادک��ردن�هوهش��ی��ان ل �ه‌م رۆژه پ��ی��رۆز و ب �ه‌ن��رخ �ه‌دا ،ئ�ه‌رک�ه و به‌رپرسیاریه‌تی هه‌ر تاکێکی کورده‌و که‌س وکارو بنه‌ماڵه‌ی شه‌هیدانیش جێگای رێزو خۆشه‌ویستی ئێمه‌ن .دان��ا ج �ه‌الل ،ووتی، یادکردنه‌وه‌ی شه‌هیدان له‌م رۆژه پیرۆزه‌دا،
~|
ژماره Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
شانازییه‌کی مه‌زن بوو بۆ من ،به‌ش به‌حاڵی خۆم ،به‌بنه‌ماڵه‌ی سه‌ربه‌رزی شههیدانی ئازادیخوازی کوردستان سه‌ربڵندم. پێویسته پاڵپشتی خۆڕاگری گه‌له‌که‌مان له‌بناری قه‌ندیل بین و به‌چاالکییه‌کانمان پیالنه‌کانی داگیرکه‌ران مایه‌پووچ بکه‌ین رۆژی ج�����ه‌ژن( ،)2011/8/31سه‌رۆکی پارتی چاره‌سه‌ری دیموکراتی کوردستان و هه‌ڤااڵنی رێکخستنی شاری که‌رکوک و کۆمیته‌ی شه‌هیدان ،بنهماڵه و که‌س و کاری شههیدانی رێگای ئازادیخوازی گه‌له‌که‌مان و هاوکات ،بنه‌ماڵه‌ی گه‌ریال ت��ێ��ک��ۆش �ه‌ره‌ک��ان��ی ل���ه‌ش���اری ک �ه‌رک��وک به‌سه‌رکرده‌وه .له‌سه‌ردانی بنه‌ماڵه‌کاندا، س �ه‌رۆک��ی (پ چ د ک) و هه‌ڤااڵنی هاوڕێی جه‌ختیان له‌سه‌ر خاوه‌نداریه‌تیکردنی ش �ه‌ه��ی��دان و رێ��ب��ازه‌ک �هی��ان��ی��ان ک����رده‌وه‌و ل�ه‌ه�ه‌م��ان��ک��ات��دا ،ب��اس��ی��ان ل��ه‌م ق��ۆن��اخ�هی ئێستادا کرد که گه‌له‌که‌مانی تێدا تێپه‌ڕ ده‌بێت و سه‌ره‌نجیان راکێشایه سه‌ر هه‌ستیار ب��وون و به‌پرسیاریه‌تی تاکی ک��ورد له‌م قۆناخه‌دا. له‌سه‌ردانی بنه‌ماڵه‌ی شه‌هیداندا ،سه‌رۆکی پ��ارت��ی چ��اره‌س �ه‌ری جارێکی ت��ر جه‌ختی له‌سه‌ر ئهوه کردهوه که ئێمه به‌شه‌هیدانمانه‌وه، هه‌بوونمان ههیه و ئه‌وه‌ی که هه‌تا ئێستا ئێمه‌ی گه‌یاندووته ئه‌م قۆناخه ،شههیدانی کوردستانه‌و رۆحی خۆڕاگری گهلهکهمانه که ئێستا له‌بناری قه‌ندیل ،به‌پێداگری له‌سه‌ر ماف و ئازادییه‌کانی گه‌له‌که‌مان،
راپۆرتە هةواڵ
ده‌یه‌وێت به‌ئازادانه بژیت و سه‌ری خۆی بۆ هیچ داگیرکه‌رێک شۆڕناکات .دوژمنان و داگیرکه‌رانی سه‌رکوردستان ،ده‌یانه‌وێت، ده‌سکه‌وته‌کانمان له‌باربه‌رن و به‌م شێوه‌یه‌ش، ده‌سه‌اڵتداریه‌تی خۆیان له‌سه‌رکوردستان و گه‌له‌که‌مان درێ��ژه پێبده‌ن .پێوسته ئهو رۆح و ب���ه‌رخ���ودان���هی گ �ه‌ل �ه‌ک �ه‌م��ان که ئ�ه‌م��ڕۆک�ه ل�ه‌ب��ن��اری ق�ه‌ن��دی��ل خ��ۆڕاگ��ری ده‌ک��ات ،به چاالکییه ناڕه‌زایه‌تیه‌کانمان له‌ئاستی کوردستان و به‌تایبه‌تی له‌شارو شارۆچکه‌کانی ب��اش��ووری کوردستاندا به‌گوڕوتینێکی ب �ه‌رف��راوان��ت��رهوه ،پ �ه‌ره‌ی پ��ێ��ب��ده‌ی��ن و ب��ب��ی��ن �ه پ��اڵ��پ��ش��ت ب���ۆ ئ��هو خ���ۆڕاگ���ری���هی ج����ه‌م����اوه‌ری ق��ه‌ن��دی��ل و گه‌ریال تێکۆشه‌ره‌کانی کورد له‌چیاکان و ب �ه‌ه �ه‌م��وو ش��ێ��وه‌ی �ه‌ک ئامانجه‌کانی داگیرکه‌ران مایه‌پووچ بکه‌ین .بۆ ئه‌وه‌ش چی له‌ده‌ستمان دێ��ت ده‌رێغی نه‌که‌ین و له‌پاراستنی ده‌سکه‌وته‌کانمان و پێداگری ل����ه‌ئ����ازادی گ��ه‌ل��ه‌ک��ه‌م��ان ب���ێ دوودڵ����ی به‌شداری رێپێوانی ئازادی یه‌کی ئه‌یلول، رۆژی ئاشتی جیهانی به‌روو قه‌ندیل بین و ئااڵی ئازادی و ئاشتی به‌رز بکه‌ینه‌وه و به‌دوژمنانی گه‌له‌که‌مانیش نیشانی ب��ده‌ی��ن ک �ه ئێمه هه‌رگیز ده‌س���ت له‌ماف و ئ����ازادی و ک �ه‌رام �ه‌ت��م��ان ب �ه‌رن��اده‌ی��ن. له‌به‌سه‌رکردنه‌وه‌کانیشدا؛ ههروهها سه‌ردانی سه‌رۆکی پارێزگای کۆنی که‌رکوک، ب �ه‌ڕێ��ز(ع �ه‌ب��دول��رح��م��ان م��س��ت�ه‌ف��ا) ک���را و له‌نزیکه‌وه بارودۆخی ناوچهکه و کوردستان و باشووری کوردستانیش هه‌ڵسه‌نگێندرا.
راپۆرتە هةواڵ
ژماره ~ | Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
9
رۆژی ()1ی ئه‌یلوول؛ سه‌ره‌ڕای رێگریه‌کان کاروانانی ئاشتی سه‌ردانی بناری قه‌ندیلیان کرد
کاروانانی ئاشتی که له‌سه‌ر بانگه‌وازی پارتی چ��اره‌س �ه‌ری دیموکراتی کوردستان و له‌ژێر ب��ه‌رزک��ردن��هوهی ئ���ااڵی ئاشتی و پێداگری له‌سه‌ر چ��اره‌س �ه‌ری ئاشتیانه‌ی پرسی کورد به‌رێپێوانی جه‌ماوه‌ری پاڵپشتی له به‌رخۆدانی خۆڕاگریانه‌ی ج �ه‌م��اوه‌ری بناری قه‌ندیل و داکۆکی له‌م رۆژه‌دا له‌سه‌ر رێبازی ئاشتی و دیموکراتی و له‌هه‌مانکاتدا ،شه‌رمه‌زارکردنی ه���ه‌وڵ���ه داگ���ی���رک���اری���ی���ه‌ک���ان���ی ده‌وڵ���ه‌ت���ان���ی تورکیا و ئێران و هاوکات به‌سه‌رکردنه‌وه‌ی بنه‌ماڵه‌ی"حسێن مسته‌فا" که حه‌وت که‌سی ئ���هو ب��ن �ه‌م��اڵ �هی ل�ه‌ه��ێ��رش�ه ئاسمانییه‌کانی ده‌وڵ�ه‌ت��ی داگیرکه‌ری تورکیا شه‌هید ب��وون، رووی����ان ل�ه‌ق�ه‌ن��دی��ل ک��رد و خ��ێ��م �هی"چ��ادری" ئاشتی جه‌ماوه‌ری بناری قه‌ندیلیان له‌گوندی بۆکریسکانیان به‌سه‌رکرده‌وه و به‌رێپێوانێکی ج�ه‌م��اوه‌ری و به‌دروشمی بژی قه‌ندیل ،ئێمه قه‌ندیل به‌رناده‌ین ،قه‌ندیل ناسنامه‌ی کوردانه، بژی یه‌کێتی گه‌لی کورد ،باشوور ،باکوور، رۆژهه‌اڵت ،یه‌ک ئامانج و یه‌ک خه‌بات به‌ره‌و شاره‌وانی قه‌ندیل کهوتنه رێ و پاشان شوێنی ئهو حه‌وت شه‌هیده مه‌ده‌نییه‌ی له‌هێرشه‌کانی تورکیای داگیرکه‌ردا شه‌هید ب��وون ،به‌تاجه گوڵینه‌یه‌ک ساڵوکرد و ده‌نگی ئاشتیان به‌رز ک���ردهوه و جه‌ختیان ل�ه‌س�ه‌ر پێداگری مافی ره‌وای گه‌له‌که‌مان و چاره‌سه‌ری ئاشتیانه‌ی
کردهوه. قه‌ندیل ماڵی ههموومانه و پێویستی به‌پاراستن و خاوه‌نداری هه‌موو الیه‌کیش ده‌کات
له‌چادری ئاشتی که له‌الیه‌ن جه‌ماوه‌ری بناری قه‌ندیل و گ��ون��دی بۆکریسکان ه�ه‌ڵ��دراب��وو، جێگری شاره‌وانی بناری قه‌ندیل به‌خێرهاتنی کاروانانی ئاشتی بۆ بناری قه‌ندیل ده‌کات و له‌سه‌ر ناوی جه‌ماوه‌ری بناری قه‌ندیل ،سوپاس و پێزانینی خۆی پێشکه‌شی رێپێوه‌رانی کاروانانی ئاشتی کرد .جێگری شاره‌وانی قه‌ندیل؛ ده‌ڵێت ک���ه ":پاڵپشتی ئ��ێ��وه ،ل �ه‌ج �ه‌م��اوه‌ری ب��ن��اری قه‌ندیل و تێکۆشه‌رانی رێگای ئازادیخوازی گه‌له‌که‌مان ،باوه‌ڕی و خۆڕاگریمان له‌به‌رامبه‌ر ب��ه‌داگ��ی��رک��ه‌ران و دوژم��ن��ان��ی گ�ه‌ل�ه‌ک�ه‌م��ان ب�ه‌ه��ێ��زت��ر ده‌ک����ات و ه���ی���وادارم ک �ه له‌ئاستی حکومه‌ت و په‌رله‌مان و سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێمی کوردستان ،هه‌ڵوێستی کرداریانه به‌ده‌رکه‌وێت و له‌چوارچێوه‌ی ئیدانه‌کردن و ش�ه‌رم�ه‌زاری تێپه‌ڕێن له‌به‌رامبه‌ر به‌ده‌ستدرێژییه‌کانی دهوڵهته داگیرکه‌ره‌کانی سه‌رکوردستان و داکۆکی له‌دۆزی ڕه‌وای گه‌له‌که‌مان بکه‌ن له‌به‌شه‌کانی تری کوردستانیشدا .جه‌ماوه‌ری بناری قه‌ندیل، مێژوویه‌کی دوورودرێژیان ههیه ،ئه‌وه‌ش مێژووی ب �ه‌رخ��ودان و خۆڕاگرییه ل��ه‌دژی دوژم��ن��ان و الن��ک�هی ش���ۆڕش و م���ه‌زن ب��وون��ی تێکۆشانه
له‌ئاستی ه��ه‌رچ��وارالی ک��وردس��ت��ان��دا ،بۆیه، ئهمه نرخ و به‌هایه‌که که پێویسته ههرکهسه و خاوه‌نداری لێبکات .قه‌ندیل ماڵی ههموومانه و پێویستی ب�ه‌پ��اراس��ت��ن وخ���اوه‌ن���داری هه‌موو الیه‌کیش ده‌ک���ات ،که‌مته‌رخه‌می له‌ئاستی پاراستنی قه‌ندیل به‌واتای ده‌رکه‌وتنه له‌نرخ و به‌هاکانی گه‌له‌که‌مان و به‌فیڕۆچوونی قۆناخ و ده‌ستکه‌وته‌کانییه‌تی له‌ئاستی کوردستان و ناوچه‌که‌شدا. قه‌ندیل و جه‌ماوه‌ره‌که‌ی و گه‌ریال هیوا و داهاتووی گه‌له‌که‌مانن س��ه‌رۆک��ی پ��ارت��ی چ���اره‌س���ه‌ری دی��م��وک��رات��ی ک��وردس��ت��ان ،ب �ه‌ڕێ��ز (دی���ار غ �ه‌ری��ب)؛ رۆژی ج��ی��ه��ان��ی ئ��اش��ت��ی ل �ه‌ه �ه‌م��وو ئ��اش��ت��ی��خ��وازان��ی جیهانی و گه‌لی کوردی ئاشتیخوازی پیرۆز کرد و هیوای خواست که له‌م رۆژه‌دا ،ئاشتی له جیهاندا و به‌تایبه‌تی رۆژهه‌اڵتی ناوین و کوردستاندا به‌رقه‌رار بێت. دی���ار غ���ه‌ری���ب ،س �ه‌ره‌ن��ج��ی راک��ێ��ش��ای �ه ،س�ه‌ر به‌رخودانی جه‌ماوه‌ری بناری قه‌ندیل و گه‌ریال قاره‌مانه‌کانی کوردستان و ده‌ڵێت ":به‌رخودانی خۆڕاگریانه‌ی جه‌ماوه‌ری بناری قه‌ندیل که میراتێکی مێژوویی ئ �ه‌م ن��اوچ�هی�ه ،جێگای رێزو شانازییه بۆ گه‌له‌که‌مان ،قه‌ندیل لهگهڵ ئه‌وه‌ی که النکه‌ی شۆڕشه یه‌ک له‌دوایÛ
10
یه‌که‌کانی کوردستان بووه ،له‌هه‌مه‌مانکاتیشدا، جێگای په‌ره‌سه‌ندنی تێکۆشانی ئازادیخوازانه‌ی ن �ه‌ت �ه‌وه‌ک �ه‌م��ان ب����ووه ،ئ��ێ��س��ت��اش ج��ارێ��ک��ی تر دوژمنانی گه‌له‌که‌مان هه‌وڵده‌ده‌ن ئه‌م النکه‌ی هیوایه له‌گه‌له‌که‌مان بشێوینن و بێ هیوامان بکه‌ن ،به‌اڵم ئهوه باش بزانن که هه‌تاکو گه‌ریال تێکۆشه‌ر و قاره‌مانه‌کانی کوردستان و گه‌لی خۆڕاگری بناری قه‌ندیل له‌م ناوچه‌یه‌دا بن، هیچ ک �ه‌س و الی�ه‌ن��ێ��ک ن��ات��وان��ێ��ت ،ک���وردان ب��ێ ه��ی��وا ب��ک��ات ،ق�ه‌ن��دی��ل و ج �ه‌م��اوه‌ره‌ک �هی و گه‌ریال هیوا و داه��ات��ووی گه‌له‌که‌مانن و ده‌ستنیشانکه‌ری چ��اره‌ن��ووس گه‌لێکن .هه‌ر ک���ه‌س و الی�ه‌ن��ێ��ک��ی��ش پێویسته ب���ه‌م چ���اوه‌وه ته‌ماشای قه‌ندیل و پێگه‌که‌ی بکات و به‌م ش��ێ��وه‌ی �ه‌ش ئ���ه‌رک و ب�ه‌رپ��رس��ی��اری�ه‌ت��ی خ��ۆی له‌به‌رامبه‌ر به مێژوو و چاره‌نووسی گه‌له‌که‌مان به‌جێ بهێنێت .دوژمنانی گه‌له‌که‌مان ته‌نانه‌ت له‌رۆژانی مانگی ره‌مه‌زان و رۆژی عه‌ره‌فه‌شدا، هیچ نرخ و به‌هایه‌کیان بۆ گه‌له‌که‌مان دانه‌ناو رۆڵه به‌نرخ و زه‌حمه‌تکێشه‌کانی گه‌له‌که‌مانیان رووب���ه‌ڕووی کوشتوبڕ ک���ردهوه و له‌باکووری ک��وردس��ت��ان ئه‌ندامی ئه‌نجوومه‌نی ب�ه‌ده‌پ�هی شاری چوقوڕجه‌یان قه‌تڵ کرد ،هێرشی سه‌ر گه‌ریال و جه‌ماوه‌ری بناری قه‌ندیلیان کرد و خه‌ڵکی بێ تاوان و مه‌ده‌نیان شه‌هید خست و به‌کاتژمێرانیش فرۆکه سیخوریه‌کانی ئه‌مریکا زانیاری ئیستخباراتی ده‌گوازێته‌وه بۆ تورکیا و ئ��ێ��ران و گ�ه‌ری�لا و شاخه‌کانی کوردستان بۆردمان ده‌که‌ن .ئه‌مه‌ش ئهو نرخ و به‌هایه‌یه که
~|
ژماره Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
به‌گه‌لی کوردیان ڕه‌وا بینیووه .به‌اڵم سه‌ره‌ڕای هه‌موو ئه‌م ده‌ستدرێژی و بێ رێزییه‌ی له‌حه‌قی گه‌له‌که‌ماندا ده‌کرێت ،بزوتنه‌وه‌ی ئازادیخوازی گه‌له‌که‌مان و جه‌ماوه‌ری خۆڕاگر و تێکۆشه‌ری نه‌ته‌وه‌که‌مان له‌رۆژی ئاشتی جیهانیدا ده‌ستی ئاشتی درێژ ده‌کاته‌وه ،و ده‌یه‌وێت به رێگای ئ��اش��ت��ی و دی��م��وک��رات��ی��ان�ه پ��رس�ه‌ک��ان��ی خ��ۆی لهگهڵ ئه‌م ده‌وڵه‌تانه‌دا چاره‌سه‌ر بکات .ئه‌م ک��اروان��ان�هی ئاشتی که به‌نوێنه‌رایه‌تی شار و ش��ارۆچ��ک�ه‌ک��ان��ی ب��اش��ووری کوردستانیش س�ه‌ردان��ی ج�ه‌م��اوه‌ری بناری قه‌ندیلیان کرد. ب��ۆی�ه ج��ارێ��ک��ی ت��ر داوا ل���ه‌ه���ه‌ردوو ده‌وڵ �ه‌ت��ی تورکیا و ئێران ده‌که‌ین ،رێگا چاره‌ی ئاشتیانه بگرنه به‌ر و له‌هه‌مانکاتیشدا ،داوا له‌حکومه‌ت، په‌رله‌مان و سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێمی کوردستان ده‌که‌ین که گوشار بخهنه سه‌ر ئه‌م ده‌وڵه‌تانه و پهیوهندییه دیبلۆماسی و ئابوورییه‌کانی خۆیان بخهنه گه‌ڕ هه‌تاکو بتوانن ببنه ،ئه‌کته‌رێکی چاره‌سه‌ری له‌پرسی گه‌له‌که‌ماندا. ئه‌گه‌ر په‌ژاک و پهکهکه هۆکاری تۆپباران و هێرشه ئاسمانییه‌کان بن ،ئه‌ی کێ هۆکاری ئه‌نفال و کیمیاباران و کۆڕه‌وه‌کانه س��ه‌رۆک��ی پ��ارت��ی چ���اره‌س���ه‌ری؛ ووت �ه‌ک��ان��ی ن��ێ��چ��ی��رڤ��ان ب��ارزان��ی��ش��ی ره‌خ��ن��ه ده‌ک����ات که گوتبووی ،با پهکهکه و په‌ژاک چه‌ک دانێن و پ �ه‌ژاک و پهکهکه ،هۆکاری تۆپباران و هێرشی فرۆکه شه‌ڕکه‌ره‌کانی تورکیان بۆ سه‌ر باشووری کوردستان و وتی؛ ئهوه جێگای
راپۆرتە هةواڵ
ره‌خنه‌یه ،پێویستی ده‌کرد به‌به‌رپرسیاریه‌تیه‌کی باشتر هه‌ڵوێست بکرێت .کاک نێچیرڤان بارزانی به‌جێگای ئه‌وه‌ی که رووی خۆی له‌ده‌وڵه‌تانی تورکیا و ئێران بکات که پێویسته هه‌نگاوی چاره‌سه‌ری پرسی کورد له‌واڵته‌که‌یان دا بنێن و گوێ له‌داخوازییه‌کانی گه‌له‌که‌مان بگرن، که‌چی بهپێچهوانهوه بزوتنه‌وه‌ی ئازادیخوازی گ �ه‌ل �ه‌ک �ه‌م��ان ده‌ک��ات �ه ئ��ام��ان��ج .ه �ه‌رک �ه‌س و الی�ه‌ن��ێ��ک پێویسته ئ �ه‌م ی�ه‌ک�ه ب��اش بزانێت، په‌ژاک و پهکهکه ،به‌رهه‌می ناعه‌داڵه‌تی و زۆڵ��م و زۆری ده‌وڵه‌تانی ئێران و تورکیایان. هیچ ک �ه‌س و الی�ه‌ن��ێ��ک ب��ۆ خ��ۆش��ی چه‌ک به‌کارناهێنێت و روو له‌چیاکان ناکات .ئه‌گه‌ر تێڕوانینه‌کان ئ��اوه‌ه��ا ب��ن ،پێویسته بپرسین، ئاخۆ ،کێ به‌رپرسه له‌کاره‌ساته‌کانی هه‌ڵه‌بجه و جینۆسایدی بارزانیه‌کان و کۆڕه‌وه‌کانی گه‌له‌که‌مان له‌باشووری کوردستاندا ،ئه‌گه‌ر وایه که چه‌کدانان و چه‌ک هه‌ڵگرتن ئهوهنده ئاسانه ،ئه‌ی باشه ،ئێمه ئێستا بۆ پاراستنی سه‌عدییه‌و جه‌له‌وال پێویسته چی بکه‌ین؟ سنووره ده‌ستکرده‌کانی دوژمنان و داگیرکه‌ران ،ئیدی واتایان نهماوه .پێویسته به‌م چ��اوه ته‌ماشای دونیا و گۆڕانکارییه‌کانی جیهان بکرێت .ئێمه نابێژین که چه‌ک چاره‌سه‌ری پرسه‌کانه ،به‌اڵم چه‌ک بۆ پاراستنی ره‌وا پێویستیه‌که ،ئه‌گه‌ر دوژمنانی نه‌ته‌وه‌که‌مان دان به‌مافی ره‌وای کورداندا بنێن ،ئیدی چه‌ک خۆبه‌خۆ واتای نامێنێت .به‌اڵم ئێستا ئ�هوهی که ده‌بینرێت و هۆکاره بۆ تۆپباران و هێرشی تورکیا و ئێران،
راپۆرتە هةواڵ
ژماره ~ | Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
ئهو گۆڕانکاریانه‌ی ناوچهکه و ئهو ستاتۆیه‌یه که بۆ کورد له‌باشووری کوردستاندا به‌رهه‌م هاتووه ،دوژمنان چاویان به‌م یهکه هه‌ڵنایێ، ئه‌گه‌ر تێکۆشانی ئازادیخوازانه‌ی گه‌له‌که‌مان ل �ه‌ب��اک��وور ،رۆژه���ه‌اڵت و رۆژئ���اوا الواز بن، مسۆگه‌ر ده‌سکه‌وته‌کانی ئێمه‌ش له‌باشووری کوردستاندا رووب �ه‌ڕووی له‌ناوچوون ده‌بنه‌وه و هیچ گه‌ره‌نتییه‌کیشمان بۆ ئه‌م یهکه نییه. دی��ار غه‌ریب ،له‌کۆتایی وته‌کانیدا؛ هیوای خ��واس��ت ه�ه‌م��وو الی��ه‌ک ب �ه‌ش��داری پرۆسه‌ی ب��ون��ی��ادن��ان��ی ه�ه‌رێ��م��ی ک��وردس��ت��ان��دا ب��ک �ه‌ن و ه�ه‌وڵ��ی ئاشتیانه‌ی پرسه‌کانی ناوخۆییمان و ده‌ستپێشخه‌ریه‌کانی به‌ڕێز مسعود بارزانی س���ه‌رۆک���ی ه �ه‌رێ��م��ی ک��وردس��ت��ان��ی��ش الی�ه‌ن��ی ئیجابی له‌خۆیه‌وه ده‌گ��رن ،پێویسته هه‌وڵه‌کان به‌رفراوانتر بکرێنه‌وه. هێرشه‌کانی ئێران و تورکیا هێرشه له‌سه‌ر خوێنی شههیدانی کورد و کوردستان ک���اروان���ان���ی ئ��اش��ت��ی ب�����هرهو ق��ه‌ن��دی��ل که له‌شاره‌کانی هه‌رێمی کوردستانهوه رووی��ان ل �ه‌ق �ه‌ن��دی��ل ک���ردب���وو ،س�ڵ�اوی���ان ئ��اراس��ت �هی به‌رخودانی مێژووییانه‌ی جه‌ماوه‌ری بناری قه‌ندیل و پشتگیری خۆیان بۆ دانیشتوانی ئ �هو ده‌ڤ���هره ده‌رب���ڕی و داوای���ان ل�ه‌ه�ه‌ر سێ سه‌رۆکایه‌تییه‌که‌ی هه‌رێم کرد که له‌ئاستی ئ�ه‌م ده‌ستدرێژیانه‌ی تورکیا و ئێران خ��اوه‌ن
هه‌ڵوێستێکی کرداریانه بن و پاشان شوێنی ڕووداوه دڵ��ت �ه‌زێ��ن �ه‌ک �هی ()2011/8/21 به‌سه‌رکرده‌وه که ح�هوت که‌س له‌بنه‌ماڵه‌ی ح��س��ێ��ن م��س��ت �ه‌ف��ا ل����ه‌وێ دا ش �ه‌ه��ی��دب��وون. له‌سه‌رناوی دایکانی ئاشتی به‌ڕێز( درخشان ئ��ی��ب��راه��ی��م) ،ه��ێ��رش و ده‌س��ت��درێ��ژی��ی�ه‌ک��ان��ی ده‌وڵ�ه‌ت��ان��ی داگ��ی��رک�ه‌ری تورکیا و ئێرانی به‌زمانێکی توند ش�ه‌رم�ه‌زار ک��رد .درخشان ده‌ڵێت ":له‌مانگی ڕه‌مه‌زاندا ،دوژمن ،هیچ به‌ها و نرخێکی بۆ گه‌له موسڵمانه‌که‌ی ئێمه دانه‌ناو و به‌ده‌ڕندانه‌ترین شێوه رۆڵه‌کانمانی ل�ه‌ن��اوخ��وێ��ن��ی خ��ۆی��ان��دا گ���ه‌وزان���د .پێویسته ئه‌م هێرش و ده‌ستدرێژیانه ه�ه‌روا به‌ئاسانی ده‌رباز نه‌که‌ین .ئهمه هێرشه له‌دژی هه‌موو ده‌سکه‌وت و به‌هاکانی گهلهکهمانه و هێرشه له‌سه‌ر خوێنی شه‌هیدان کورد و کوردستان. ههرکهسه پێویسته ئهمه شه‌رمه‌زار بکات. به‌یاننامه‌ی گه‌نجان"قه‌ڵغانی زی��ن��دووش" خ���وێ���ن���درای���ه‌وه‌و ،ق�ه‌ڵ��غ��ان��ی زی���ن���دوو وێ���ڕای دڵ���س���ۆزی و پاڵپشتی خ��ۆی��ان ل �ه گ�ه‌ری�لا ق��اره‌م��ان �ه‌ک��ان��ی ک���وردس���ت���ان ،خ���ۆڕاگ���ری جه‌ماوه‌ری بناری قه‌ندیلیشیان ساڵو کرد و هێرشه‌کانی تورکیا و ئێرانیشیان شه‌رمه‌زار ک��رد ،له‌هه‌مانکاتدا ،هێرش و رێگریکردن و ل��ێ��دان��ی ق �ه‌ڵ��غ��ان��ان��ی زی���ن���دووی ل �ه‌الی �ه‌ن ئاسایشه‌وه له‌بازگه‌کان"ده‌ره‌کۆتر و ئامێدی"
11 ره‌خنه‌و به‌هه‌ڵوێستێکی دوور له‌پێوانه‌کانی نیشتمانی ،نه‌ته‌وه‌یی و ئه‌خالقییان ناودێرکرد و ووتیان ئیدی بهسه بۆ هه‌موو چه‌واشه‌کاری و بێده‌نگییه‌ک ل�ه‌ب�ه‌رام��ب�ه‌ر به‌دوژمنانی گه‌له‌که‌مان و شه‌هیدکردنی خه‌ڵکی مه‌ده‌نی. کاروانانی ئاشتی پاش گه‌ڕانه‌وه‌یان له بناری قه‌ندیل بنه‌ماڵه‌ی به‌ڕێز(حسێن مسته‌فا) یان له‌شاری رانییه به‌سه‌رکرده‌وه و جارێکی تر هاوخه‌می و دڵ��س��ۆزی خۆیان به‌بۆنه‌ی شه‌هیدبوونی ح��هوت ک �ه‌س ل �هو بنه‌ماڵه‌دا دووپات کردهوه. جێ��گ��ای ئ��ام��اژ‌ه پێکردنه ،ک��اروان��ان ئاشتی که له‌شاره‌کانی خانه‌قین و کهالرهوه هاتبوون له‌الیه‌ن بازگه‌ی"ده‌ره‌کۆتره‌وه" ئاسته‌نگ کران و نه‌یانتوانی بچن ه بناری قه‌ندیله‌وه. قه‌ڵغانانی زیندوو ،داوایان له‌گه‌نجانی کوردستان و به‌تایبه‌تی ش��اره‌ک��ان��ی ب��اش��ووری واڵتکرد ک ه له‌ئاستی ده‌ستدرێژییه‌کانی داگیرکه‌ران، ئااڵی ئازادی وبه‌رخودان به‌رزبکه‌نه‌وه‌و پاڵپشتی گ��ه‌ری�لا و ج���ه‌م���اوه‌ری خ���ۆڕاگ���ری ب��ن��اری قه‌ندیل ب��ن .له‌کۆتاییدا ،کاروانانی ئاشتی به‌ره‌وقه‌ندیل به‌دروشمه‌کانی شه‌هید نامرن، ب��ژی یه‌کێتی ن�ه‌ت�هوهی��ی ،ب��ژی رێبه‌ر ئاپۆ، بژی تێکۆشانی ئازادیخوازانه‌ی گه‌له‌که‌مان له‌هه‌ر چواربه‌شه‌که‌ی کوردستاندا ،کۆتاییان به رێپێوانه‌که‌یاندا هێنا.
ده‌ڤه‌ری بادینانیش جه‌ژنی نه‌کرد
ئاسایشیش رێگری ده‌کات ل ه چاالکی کۆمیته‌ی دژ به‌داگیرکه‌ری سه‌رکوردستان
ه�ه‌ر لهگهڵ ده‌ستپێکردنه‌وه‌ی تۆپبارانه‌کانی رژێ��م��ی ئ��ێ��ران و ت��ورک��ی��ا ب��ۆ س���ه‌ر هه‌رێمی ک��وردس��ت��ان ،رێکخستنی پ��ارت��ی چ��اره‌س �ه‌ری دیموکراتی کوردستان له‌ده‌ڤه‌ری بادینان ،رێزه چاالکیه‌کیان رێکخست و بۆ ئهو مه‌به‌سته‌ش س �ه‌ردان��ی زۆرب���هی پ��ارت و الی�ه‌ن�ه سیاسی و رێکخراوه‌کانی کۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی و زۆربه‌ی ده‌زگا حکومیه‌کان و که‌سایه‌تی رۆشنبیر کرا، به‌تایبه‌تی پاش شه‌هید بوونی بنه‌ماڵه‌ی"سۆلین" کین و نه‌فره‌تی ده‌ڤ�ه‌ره‌ک�ه گهیشته ئاستێکی به‌رزتر .هه‌ر بۆیه له‌به‌رواری ()2011/8/22لهگهڵ رێکخراوه‌کانی کۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی و که‌سایه‌تی رۆشنبیر و ئه‌کادیمی ،کۆمیته‌یه‌کی()16که‌سی به‌ناوی" دژی داگیرکه‌ری کوردستان" راگه‌ێندرا. کۆمیته‌که‌ش چه‌ندین چاالکی جۆربه‌جۆری پێکهێنا .ل�����ه( )2011/8/23خۆپیشاندانێکی جه‌ماوه‌ری رێکخرا و هه‌تا به‌رده‌رکی پارێزگای ئه‌نجوومه‌نی ده��ۆک درێ��ژه‌ی کێشا و له‌مه‌ڕ هێرشه داگ��ی��رک�ه‌ری��ی�ه‌ک��ان��ی ت��ورک��ی��ا و ئێران ی��اداش��ت��ن��ام �هی �ه‌ک��ی ن���اڕه‌زای���ه‌ت���ی پێشکه‌شی ئه‌نجوومه‌نی پ��ارێ��زگ��ا ک���را .ه��ه‌ر ل �ه‌درێ��ژه‌ی
چاالکییه‌که‌ی کۆمیته‌ی دژ به‌داگیرکه‌ری سه‌ر کوردستان رۆژی ( 2011/8/24به‌پێشه‌نگایه‌تی کۆما گه‌نجانی واڵتپارێزی باشووری کوردستان رێپێوانێکی جه‌ماوه‌ری به‌ناوی قه‌ڵغانانی زیندوو به‌ره‌و هه‌رێمه‌کانی پاراستنی میدیا و وارگه‌ی گه‌ریالکان پێکهات ،ههرچهنده له‌الیه‌ن هێزه‌کانی ئاسایش و بازگه‌کانیان ئاسته‌نگیشیان دروستکرد، به‌اڵم به‌سه‌رکه‌وتوویی چاالکییه‌که‌یان پێکهێنا. گه‌نجانی واڵتپارێز ده‌یانوویست بچن‌ه ناوچه‌ی زاپ؛ ب�ه‌اڵم ئه‌مجاره‌یان به‌گشتی ئاسته‌نگیان بۆ دروستکردن و رێگرییان لێکرا .له‌به‌رواری ( )2011/8/26له‌قه‌زای زاخۆ خۆپیشاندانێکی ج���ه‌م���اوه‌ری پێکهات .له‌خۆپیشاندانه‌کاندا، ب �ه‌زه‌ق��ی��ش ن �ه‌ب��ێ��ت ،ن���اڕه‌زای���ه‌ت���ی و رێگرتنی حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان به‌گشتی به‌دی ده‌ک��را به‌تایبه‌تی له‌چاالکییه‌که‌ی بامه‌ڕنێدا. سه‌ره‌ڕای هه‌موو ئه‌وانه‌ش کۆمیته‌ی سه‌رلێدان و په‌یوه‌ندییه‌کانی "دژبه‌داگیرکه‌ری سه‌رکوردستان" بۆ مۆڵه‌ت وه‌رگرتن ،به‌اڵم رێگریان کرد و رێیان نه‌دا که چاالکی پێکبێت ،بۆیه نیازپاکی له‌م بابه‌ته‌دا ب �ه‌دی ن�ه‌ک��را .ههرچهنده کۆمیته‌ی
ئاماده‌کاری له‌سه‌ر پێکهێنانی چاالکییه‌که‌ی پێداگر و به‌ئیسرار ب��وو .له‌سه‌ر بانگی پارتی چاره‌سه‌ری دیموکراتی کوردستان که جه‌ژنمان لهگهڵ بنه‌ماڵه‌ی شه‌هیدان و دژ به‌داگیرکه‌رانی سه‌رکوردستان له‌خۆپیشانداندا ده‌ب��ی��ن .رۆژی ( )2011/8/31به‌مه‌به‌ستی هه‌ڵگرتنی بنکه‌و ب��اره‌گ��اک��ان��ی ئ�ه‌رت�ه‌ش��ی تورکیایه له‌ناوچه‌ی ب��ام�ه‌ڕن��ێ ،چاالکیه‌کی خیمه"چادر" هه‌ڵدان و مانگرتن ده‌س��ت��ی پ��ێ��ک��رد ،ب���ه‌اڵم ب �ه‌داخ �هوه ئ �ه‌م ج��اره‌ش��ی��ان ،هێزه‌کانی ئاسایش رێگه‌یان به‌چاالکییه‌ک‌ه نه‌دا و رێگریان له‌به‌ڕێوه‌چوونی ئ���ه‌م چ��االک��ی �ه‌ش گ���رت .ب��ۆی �ه چاالکییه‌که که بڕیار ب��وو به‌رێپێوانێکی ج �ه‌م��اوه‌ری ب�هرهو بنکه‌کانی س �ه‌رب��ازی ب��ام�ه‌ڕن��ێ و ش��ێ�ڵادزی پێکبێت به دانیشتنی ناڕه‌زایه‌تی ب��ه‌رده‌وام بوو و له‌ئه‌نجامدا نامه‌یه‌کی ناڕه‌زایه‌تی پێشکه‌شی قائیمقامی ق���ه‌زای ئ��اک��رێ ک��را .کۆمیته‌ی دژ ب �ه‌داگ��ی��رک �ه‌ری س �ه‌رک��وردس��ت��ان ب�ه‌ب��ڕی��اره له‌داهاتوودا ،بره‌و به‌کاروچاالکییه‌کانی خۆی له‌مه‌ڕ به‌کۆتاییهاتنی ههوڵه داگیرکارییه‌کانی دوژمن له‌سه‌ر خاکی کوردستان بدات.
12
~|
ژماره Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
راپۆرتە هةواڵ
ته‌ق ته‌ق چله‌ی قاره‌مانانی به‌رخودانی داستانی قه‌ندیلی به‌رز راگرت
رۆژی( )2011/9/5یادی دوو گه‌ریالی شه‌هید که به قاره‌مانانی به‌رخودان و که‌رامه‌تی نه‌ته‌وه‌یی و پ��اراس��ت��ن��ی ده‌س��ک �هوت �ه‌ک��ان��ی گ�ه‌ل�ه‌ک�ه‌م��ان، شه‌هیدان" ک��اروان پارتیزان و گیڤارا گیلبارت" ناسراون ،له‌شارۆچکه‌ی ته‌ق ته‌ق سه‌رب‌ه پارێزگای هه‌ولێر ل�ه‌س�ه‌ر م���ه‌زاری شه‌هید گیڤارا ی��ادی هه‌ردوو تێکۆشه‌ر به‌رز ڕاگیرا؛ پاشان ،به‌بۆنه‌ی رۆژی چله‌ی ئهو شههیدانه و قاره‌مانیه‌تی بێ وێنه‌یان له‌دژی داگیرکه‌ری ،له‌الیه‌ن کۆمیته‌ی ش �ه‌ه��ی��دان��ی پ��ارت��ی چ���اره‌س���ه‌ری دی��م��وک��رات��ی کوردستان مه‌راسیمێکیان بۆ رێکخرا. به‌بۆنه‌ی چله‌ی شههیدانی ته‌ق ت �ه‌ق"ک��اروان و گیڤارا" که به‌شه‌هیدانی به‌رخودان و پاراستنی ده‌سکه‌وته‌کانی گه‌له‌که‌مان ل�ه‌ب�ه‌رام��ب�ه‌ر هێز و ده‌وڵ��ه‌ت��ه داگ��ی��رک �ه‌ره‌ک��ان��ی س��ه‌ر ک��وردس��ت��ان ناسراون ،کۆمیته‌ی شههیدانی پارتی چاره‌سه‌ری دیموکراتی کوردستان و به‌هاوکاری بنه‌ماڵه‌ی ئهو دوو شه‌هیده ،مه‌راسیمێکی به‌شکۆیان رێکخست. جه‌ماوه‌ری به‌رفراوانی گه‌له‌که‌مان له‌ته‌ق ته‌ق، ک �ه‌الر ،خانه‌قین ،هه‌ولێر و سلێمانی و دهۆک و رانییه و قه‌اڵدزی و بناری قه‌ندیل و که‌مپی په‌نابه‌رانی مه‌خمور به‌شداریان له‌مه‌راسیمه‌که‌دا ک��رد .ج �ه‌م��اوه‌ری ب �ه‌ش��دارب��ووی مهراسیمهکه، له‌کاتژمێری ( )11:30خوله‌کی سه‌رله‌به‌یانی به‌کاروانێکی ده‌ی��ان ماشینی چوونه سه‌ردانی
م�ه‌زاری گه‌ریالی شه‌هید( ،گیڤارا گیلبارات) و دوع��ای��ان خ��وێ��ن��ده‌وه .ل �ه‌س �ه‌رم �ه‌زاری گه‌ریال گیانبه‌ختکردووه‌که ،ب �ه‌رێ��ز( ،دای��ک �ه درخشان ئیبراهیم) قسه‌ی ک��رد و س�ڵاوی له‌به‌رخودانی خۆڕاگریانه‌ی گه‌ریالکانی کوردستان که له‌دژی ههوڵه داگیرکارییه‌کانی دهوڵهته داگیرکه‌ره‌کانی سه‌رکوردستان تورکیا و ئێران به‌رخودانیان کردووه و له‌هه‌مانکاتدا له‌که‌سایه‌تی شه‌هیدان"کاروان و گیڤارا"دا ساڵوی ئاراسته‌ی هه‌موو شههیدانی رێگای ئازادی و دیموکراتی کوردستان کرد و وت��ی ":ئ�هوهی ئێمه سه‌ربڵند ده‌ک��ات ،شههیدانی گهلهکهمانه و ئه‌وه‌ش له‌ئه‌ستۆی ئێمه‌یه ،یاد و به‌رده‌وامی رێبازه‌که‌یان و زیندوو هێشتنه‌وه‌یان‌ه وه‌کو مانیفستۆی ژیان و به‌رخودان له‌دژی داگیرکه‌ری و ههوڵدانه بۆ چ��اره‌س �ه‌ری پرسی گه‌له‌که‌مان له‌ئاستی کوردستاندا .ئه‌مڕۆ شه‌هیدان" کاروان پارتیزان و گیڤارا گیلبارت" به‌خوێنی ره‌نگینیان، رێ��گ��ای تێکۆشان و ئ��ازادی��ان ب��ۆ ئێمه دی��اری کردووه .ئه‌وان ،شههیدانی گه‌ل و واڵتن و له‌پێناو ئازادی و ده‌سته‌به‌رکردنی مافه‌کان و پاراستنی ده‌سکه‌وته‌کانی گه‌له‌که‌مان له‌دژی داگیرکه‌ری و زوڵم راوه‌ستان و گیانی خۆیانیان به‌ختکردووه .ئێمه هه‌موومان قه‌رزاری ئه‌وانین .پاشان به‌ڕێز(دایکه حاجی ئاسکه) ،دای��ک��ی شه‌هید و بنه‌ماڵه‌ی ئه‌نفالکراوی ده‌ڤ���ه‌ری گ�ه‌رم��ی��ان ک�ه له‌شاری
کهالرهوه هاتبوو و به‌شداری له‌مه‌راسیمی شه‌هیداندا بوو ،سه‌رخۆشی خۆی ئاراسته‌ی بنهماڵه و که‌س و کاری شه‌هیدان کرد و وێڕای شه‌رمه‌زارکردنی هه‌وڵه‌داگیرکه‌رییه‌کانی تورکیا و ئێران و بێده‌نگی هێز و الیهنه نێوده‌وڵه‌تیه‌کان له‌به‌رامبه‌ر به‌و کردهوه دڕندان‌ه و نامرۆڤانه‌یه‌ی داگیرکه‌ران ،ووتی؛ ئێمه سااڵنه ئه‌نفال و کیمیاباران و تۆپباران و کوشت و ب��ڕ ده‌ک��رێ��ی��ن ،ب��ه‌اڵم هه‌تاکو ئێستاش که‌س له‌سه‌رمان نه‌هاتۆت‌ه وه‌اڵم ،ئه‌مه‌ش ڕوو ڕه‌شی هێزه جیهانییه‌کان نیشانده‌دات .بۆیه گه‌له‌که‌مان ته‌نیا، شه‌هیدان و چیاکانی پشت و په‌نایه‌تی و ئێمه‌ش پێویسته خ��اوه‌ن��داری له‌گه‌ریالکانی کوردستان و شه‌هیدانمان بکه‌ین و ده‌رێ��ژه‌ده‌ری رێبازه‌که‌یان بین .دایکه ئاسکه ،ره‌خنه‌ی توندی له‌هه‌ڵوێسته الوازه‌کانی حکومه‌ت و په‌رله‌مانی و سه‌رۆکایه‌تی ه �ه‌رێ��م��ی ک���وردس���ت���ان گ���رت ل���ه‌م���ه‌ڕ هێرشی داگیرکه‌ران و ووتیشی؛ ئیدی هیچ بیانووێک نهماوه ،پێویسته بۆ پاراستنی ده‌سکه‌وته‌کان و گه‌له‌که‌مان ،بهپهله هه‌وڵی به‌ستنی کۆنفرانسی ن �ه‌ت �هوهی��ی و ی�ه‌ک��گ��رت��ن�هوهی ن��او م��اڵ��ی ک��ورد بدرێت و رووی خۆیان بکهنه داگیرکه‌ران که له‌پێناو چاره‌سه‌ری پرسی ک��ورددا هه‌نگاو بنێن و ب�ه‌پ�هی��وه‌ن��دی��ی�هی سیاسی و ئابوورییه‌کانی خۆیان گوشار بخهنه سه‌ر ئهو ده‌وڵه‌تانه .جهماوهر ب�ه‌دروش��م��ی شه‌هید ن��ام��رن و ب��ژی رێ��ب�ه‌ر ئاپۆ
راپۆرتە هةواڵ
گه‌ڕانه‌و‌ه هۆڵی مهراسیمهکه و نیوه‌ڕۆ خوانێکیان خوارد و پاشان کاتژمێر؛ دوو به‌فه‌رمی ده‌ستیان ب�ه ب�ه‌ڕێ��وه‌ب��ردن��ی مهراسیمهکه ک��رد ،س�ه‌ره‌ت��ای مهراسیمهکه به شیعرێکی شه‌هید کاروان پارتیزان به‌ناوی (دایه‌گیان) ده‌ستی پێکرد و به خوله‌کێک راوه‌ستان بۆ گیان پاکی شه‌هیدان و پێخستنی مۆم له‌الیه‌ن دایکانی ئاشتی و بنه‌ماڵه‌ی شه‌هیدانه‌وه، مهراسیمهکه به‌رده‌وام بوو .له‌سه‌ر ناوی کۆمیته‌ی ش �ه‌ه��ی��دان��ی پ��ارت��ی چ���اره‌س���ه‌ری دی��م��وک��رات��ی کوردستان ،به‌ڕێز(عه‌بدولوه‌هاب ئه‌حمه‌د) وته‌یه‌کی پێشکه‌ش ک��رد .وه‌ه��اب له‌په‌یامه‌که‌ی خۆیدا، سه‌ره‌نجی راکێشایه سه‌ر به‌رخودانی گه‌له‌که‌مان و تێکۆشه‌رانی رێگای ئ��ازادی��خ��وازی و وتی؛ ئه‌مڕۆ ئه‌گه‌ر تێکۆشانی گه‌ریالکان له‌و چیایانه نه‌بوای‌ه و رۆڵه‌ی وه‌کو گیڤارا و کاروان له‌به‌رامبه‌ر به‌داگیرکه‌ران پاراستنمانیان نه‌کردایه ،ئێستاش ئێمه لێره‌دا نه‌ده‌بووین و بهیهکهوه کۆنه‌ده‌بووینه‌وه. ئهمه هه‌موو له‌سه‌رسایه‌ی خوێنی ئهو شههیدانه و به‌رخودانی ئه‌وانه‌وه‌یه .شه‌هید کاروان و گیڤارا ئ�ه‌م ژیانه‌یان ق�ه‌ب��ووڵ نه‌کرد و وت��ی��ان ،هه‌تاکو گه‌له‌که‌مان له‌به‌شه‌کانی تری کوردستاندا ئازاد نه‌بێت ،ئێمه ئازاد نین و هه‌تا ئه‌وان ئازاد نه‌بن، ئێمه‌ش ئ���ازاد نابین .ئ �ه‌م فه‌لسه‌فه‌یه ،ئه‌وانی کرده سیمبۆل و قاره‌مان و خۆشه‌ویستی گه‌ل و نیشتمان .ئه‌وان ههمیشه زیندوون و رابردوو و ئێستا و داهاتوومانن و شه‌هیدان نامرن و له‌دڵ و رۆحی ئێمه‌دا ههمیشه به‌زیندوویی ده‌مێننه‌وه. شه‌هید شوان بوو به‌گیڤارای کوردان له‌سه‌ر ناوی بنه‌ماڵه‌ی شه‌هید گیڤارا گیلبارت، به‌ڕێز(وه‌ستا جومعه ،کوڕ مامی) باوکی شه‌هید ئاخفی و وتی؛ گیڤارا ،به‌رۆح و گیانی لهگهڵ گه‌له‌که‌یدا ده‌ژیا .ئاواتی بوو ببێته شۆڕشگێڕ؛
ژماره ~ | Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
ده‌ستێکی به‌توانای له‌نووسین و وێنه‌کێشاندا ه �ه‌ب��وو ،له‌کۆتایی ه �ه‌ر نووسینێکی خ��ۆی��دا، ده‌ینووسی گیڤارا ،کاتێک پرسیارمان ده‌ک��رد، تۆ که ن��اوت شوانه ،بۆچی ده‌ن��ووس��ی گیڤارا، ده‌یگووت ،من ئاواتم‌ه ببم به‌گیڤارا .وه‌ستا جومعه وتی؛ به‌ڵێ ئێستا شه‌هید ش��وان ،بووه گیڤارای کوردان و له‌دڵی هه‌موو کوردێکدای‌ه و ده‌ستخۆشی له‌به‌شداربووانی مه‌راسیمه‌که‌ش ک��رد ،هاوکات له‌الیه‌ن به‌ڕێز(کاک ئه‌رکان جه‌لیل)هوه ،کوڕی مامی شه‌هید ک��اروان ،وته‌یه‌ک له‌سه‌ر ژیان و که‌سایه‌تی شه‌هید پێشکه‌ش ک��را .له وته‌که‌دا هاتبوو؛ ب�ه‌ن��اوی بنه‌ماڵه‌ی و ک �ه‌س و ک��اری شه‌هیده‌وه ،سوپاس و پێزانینی خۆمان ئاراسته‌ی به‌شداربووانی مهراسیمهکه ده‌که‌ین و هیوادارین ک�ه گ�ه‌ل�ه‌ک�ه‌م��ان ،ب�ه ب��ه‌رخ��ودان و تێکۆشانی بێ وچانی خۆی ،بگاته ئامانج و ئاواته‌کانی و داگیرکه‌رانیش سه‌رشۆڕ و روو ڕه‌شی دنیا و قیامه‌ت ب��ن .ئێمه شانازیی ب�ه رۆڵه‌که‌مانه‌وه ده‌که‌ین؛ چونکه ئهو شه‌هیدی گه‌ل و نیشتمان‌ه و ته‌نیا شه‌هیدی ئێمه نییه ،شه‌هید کاروان پارتیزان؛ ههمیشه له‌دڵی میلله‌ته‌که‌یدا ده‌مێنێته‌وه‌و زیندووه. هه‌تا ئه‌م گه‌ل ه رۆڵه‌ی وه‌کو شه‌هید کاروان و گیڤارای هه‌بێت ،بێگومان سه‌رده‌که‌وێت له‌به‌رده‌وامی مه‌راسیمه‌که‌دا؛ سه‌رۆکی ئه‌نجومه‌نی کامپی په‌نابه‌رانی مه‌خمور ،مامۆستا یوسف و سه‌رۆکی پارتی چاره‌سه‌ری دیموکراتی کوردستان چه‌ند وته‌یه‌کیان پێشکه‌شی به‌شداربووان کرد؛ مامۆستا یوسف وتی؛ ئێمه له‌هه‌موو کاتێک زیاتر پێویستیمان به‌یه‌کێتی نه‌ته‌وه‌یی ک��وردان ههیه. کوردان پێویسته بۆ گه‌ره‌نتیکردنی ده‌سکه‌وته‌کانی و چاره‌سه‌ری پرسه‌کانی خۆی لهگهڵ یه‌کتردا دابنیشن و ستراتیژیه‌کی هاوبه‌ش داڕێژن .دوژمنان
13
له‌دژی گه‌له‌که‌مان بوونهته یه‌ک ،ئه‌وه‌تا ته‌یب ئه‌ردۆغان ده‌ڵێت؛ با گه‌لی فه‌له‌ستین ببنه یه‌ک و له‌دژی داگیرکه‌ری یه‌کبگرن ،ئه‌ی باشه ،بۆچی گه‌لی کورد یه‌کنه‌گرێت و له‌دژی داگیرکه‌ری رانه‌وه‌ستێت.وه‌هه‌روه‌ها وته‌ی ماڵی من و ماڵی تۆ هیچ بایه‌خێکی ن �ه‌م��اوه ،کوردستان ماڵی ههموومانه و پێویستی به‌به‌رپرسیاریه‌تی هه‌موو الیه‌کیش ههیه بۆ پاراستنی نرخ و ده‌سکه‌وته‌کانی ک�ه به‌خوێنی ه����ه‌زاران شه‌هید به‌ده‌ستهاتووه. باهه‌رکه‌س بزانێت ،نه له‌کاتی په‌یمانی قه‌سری شیرین و نه‌ش له‌کاتی په‌یمانی لۆزاندا ،پرسیان به‌کورد نه‌کرد که کوردستان داب�ه‌ش ده‌که‌ین و ئهو کاته‌ش پهکهکه نه‌بوو که هۆکاری تۆپباران و هێرشه‌کان بێت .دوژم��ن؛ پهکهکه و په‌ژاک، ن��ا ،به‌ڵکو هه‌موو ک��وردێ��ک به‌چاوێک سه‌یر ده‌ک��ات و نایه‌وێت هیچ کوردێک ببێته خاوهن ستاتۆ ،بۆیه به‌م شێوهیه هێرشی گه‌ل و گه‌ریال قاره‌مانه‌کانمان ده‌ک �ه‌ن ،ئه‌وه‌تا ره‌وش��ی جه‌له‌وال و سه‌عدییه‌ش له‌به‌رچاوانه .ته‌نیا به سازدانی یه‌کێتی نهتهوهییه که ده‌توانین خاوه‌نداریه‌تی له‌شه‌هیدانی کوردستان و شه‌هید کاروان و گیڤارا ده‌رکه‌وین .پاشانیش به‌ڕێز (دیار غه‌ریب) ئاخفی و جارێکی تر سه‌ره‌ڕای شه‌رمه‌زارکردنی هێرشه‌کانی داگیرکه‌ران بۆ سه‌ر خاکی هه‌رێمی کوردستان و تێکۆشه‌رانی رێ��گ��ای ئ���ازادی گه‌له‌که‌مان له‌چیاکانی کوردستاندا ،سه‌رخۆشی له بنه‌ماڵه‌ی شه‌هیدان"کاروان و گیڤارا" و ئهو حه‌وت شه‌هیده‌ی له‌هێرش‌ه ئاسمانییه‌کانی دهوڵهتی داگیرکه‌ری تورکیا شه‌هید بوون کرد و وتی؛ هه‌تا ئه‌م گه‌له رۆڵه‌ی وه‌کو شه‌هید کاروان و گیڤارای هه‌بێت، هه‌ر له‌کۆتاییدا سه‌رده‌که‌وێت .سه‌رۆکی پارتی چاره‌سه‌ری سه‌ره‌نجی راکێشایه سه‌ر ههوڵهÛ
14
ئاشتیخوازانه‌ی گه‌له‌که‌مان له‌به‌شه‌کانی تری کوردستاندا و وتی ،دهوڵهته داگیرکه‌ره‌کانی سه‌ر کوردستان سه‌ره‌ڕای هه‌موو هه‌وڵی ئاشتیخوازانه‌ی بزووتنه‌وه‌ی ئازادیخوازنه‌که‌ی له‌الیه‌ن پهکهکه و په‌ژاکه‌و‌ه که‌چی تورکیا و ئێران له‌هێرشه‌کانی خۆیان بۆ سه‌ر گه‌ل و گه‌ریال و ده‌سکه‌وته‌کانی ده‌رێخیان ن �ه‌ک��ردووه و ده‌س��ت��ب�ه‌رداری سیاسه‌تی نکۆڵی و ل�ه‌ن��اوب��ردن نابن و ده‌ی��ان�ه‌وێ��ت به‌شه‌ڕ و ئۆپه‌راسیۆن و تۆپباران و فڕۆکه و تانک، گه‌له‌که‌مان چاوترسێن بکه‌ن و ئیراده‌ی سه‌ربه‌خۆ و ئازادانه‌ی ته‌سلیم وه‌ربگرن و به‌هیچ شێوه‌یه‌ک قه‌بووڵی ئهوه ناکه‌ن که گه‌لی کورد خاوهن ستاتۆ و ده‌رفه‌تی چاره‌سه‌ری پرسه‌کانی بێت .شه‌هید ک���اروان پارتیزان و شه‌هید گیڤارا گیلبارتیش قوربانی زیهنیه‌تی داگیرکه‌رین .ئهو شههیدانه زیهنیه‌تی داگیرکه‌ری سه‌ر گه‌له‌که‌یان قه‌بووڵ نه‌کرد و له‌دژی راپه‌ڕین ،بۆیه ئه‌وان شههیدانی رووم���ه‌ت و ک�ه‌رام�ه‌ت و پاراستنی ن��رخ و به‌ها نه‌ته‌وه‌ییه‌کانی ئێمه و گه‌له‌که‌مانن ،ئێمه‌ش به‌ش به‌حاڵی خۆمان شانازیی به‌وانه‌و‌ه ده‌که‌ین که هاوڕێبازانی ئهو شه‌هیدانه‌ین .شه‌هید کاروان و شه‌هید گیڤارا ،قاره‌مانی سه‌رده‌می خۆیانن. ناوچه‌ی ته‌ق ته‌ق له‌مێژووی تێکۆشان و به‌رخودان و خۆڕاگری له‌دژی دوژمناندا رۆڵێکی تایبه‌ت به‌خۆی ههیه و گه‌نجانی ئه‌م ناوچهیه ،جارێکی تر سه‌لماندیان که میراتگه‌ری ئهو که‌لتوورن و ده‌رێ��ژه‌ده‌ری رۆحی به‌رخودان و خۆڕاگرین .دیار غه‌ریب له‌درێژه‌ی ئاخفتنه‌کانی خۆیدا ،جارێکی تر ته‌ئکیدی له‌هاوهه‌ڵوێستی و یه‌کخستنی چاالکی و ک��اری هاوبه‌شی الیهنه سیاسی و رێکخراوه و دام��وده‌زگ��ا کۆمه‌اڵیه‌تی و حکومییه‌کانیش
~|
ژماره Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
کرد که ئیدی پێویسته به‌هاوبه‌شی کار له‌سه‌ر راسپارده‌کانی حکومه‌تی هه‌رێم و سه‌رۆکایه‌تی و په‌رله‌مانی هه‌رێمی کوردستان بکه‌ین و له‌دژی داگ��ی��رک �ه‌ری هه‌ڵوێسته‌کانمان ک��رداری��ان�ه‌ت��ر و چاالکانه‌تر و پته‌وتر بکه‌ین. له‌درێژه‌ی مه‌راسیمی شه‌هیداندا. ئه‌گه‌ر ده‌ته‌وێت خۆشه‌ویست بی و له‌دڵی گه‌ل و واڵتدا بمێنیته‌وه ،پشت له‌دوژمن مه‌که کچی شه‌هید ه �ه‌م��زه ،ب �ه‌ڕێ��ز(ژی��ان) و (م��ام سیامه‌ند) باوکی گه‌ریالیه‌ک وته‌یان پێشکه‌ش ک���رد .ه �ه‌ر دووک��ی��ان گرنگی ب �ه ب �ه‌رده‌وام��ی تێکۆشانی ئ��ازادی��خ��وازان �هی گه‌لی ک��وردی��ان دووپ��ات��ک��ردهوه و ستایشی گه‌ریالکانیان کرد که هه‌تا ئێستا توانوویانه قارهمانانه و فیدایانه ل��ه‌دژی هێرشی داگ��ی��رک�ه‌ران خاکی هه‌رێمی کوردستان بپارێزن و خاوه‌نداریه‌تی له‌هاوڕێبازانی شه‌هیدیان بکه‌ن .ژی��ان ،کچی شه‌هید هه‌مزه، ساڵوی ئاراسته‌ی تێکۆشانی قاره‌مانانی په‌ژاک ک��رد ک �ه ت��وان��ی��ووی��ان�ه ت��ۆڵ �هی ئ �هو که‌سانه‌ی که له‌شه‌هیدکردنی باوکیدا ده‌ستیان ههبووه بکه‌نه‌وه .مام سیامه‌ند ،په‌یامێکی ئاراسته‌ی کوڕه گه‌ریالکه‌ی کرد و ووتی؛ ئه‌گه‌ر ده‌ته‌وێت خۆشه‌ویست بی و له‌دڵی گه‌ل و واڵتدا بمێنیته‌وه، پشت ل �ه‌دوژم��ن مه‌که و ئ �هو س�ه‌ن��گ�ه‌ره‌ی که خوێنی شه‌هید ک��اروان و گیڤارای تێدا ڕژاوه، به‌رنه‌ده و قارهمانانه خۆڕاگری و به‌رخودان بکه؛ چونکه ئه‌مه‌یه رێگای ئ��ازادی و سه‌رفرازی هه‌مووان. ل �ه‌س �ه‌رن��اوی ق�ه‌ڵ��غ��ان��ان��ی زی���ن���دووی ب��اک��ووری کوردستان ،به‌ڕێز (مه‌ال محمه‌د)یش وته‌یه‌کی پێشکه‌ش کرد ،مه‌ال محمه‌د وتی ،له‌مێژوودا و
راپۆرتە هةواڵ
هه‌تا ئێستاش گه‌لێک قوربانیمان داوه ،ئیدی بۆ ئه‌وه‌ی فرمێسکی دایکان راوه‌ستن و گه‌نجانی واڵته‌که‌مان شه‌هید نه‌بن ،بانگ له‌سه‌رۆکی کوردان ده‌که‌م ،با بهپهله کۆنفرانسێکی نه‌ته‌وه‌یی و ستراتیژییه‌تێکی نه‌ته‌وه‌یی بۆ گه‌له‌که‌مان دیار بکه‌ن .مه‌ال وێنه‌ی شه‌هیدان"قازی محمه‌د، مه‌ال مسته‌فا ،شێخ ره‌زا"... ،ک �ه له‌باکووری کوردستانهوه هێنابووی ،پێشکه‌شی بنه‌ماڵه‌ی شه‌هیدان کرد و سه‌رخۆشی خۆی و گه‌له‌که‌مانی له‌باکووری کوردستانی پێیانی راگه‌یاند. ل���ه‌الی���ه‌ن ب���ه‌ڕێ���ز (م����ام ش���وان)ی���ش���هوه چ�ه‌ن��د پ��ارچ �ه شیعرێک خ��وێ��ن��دران �هوه و له‌کۆتایی مه‌راسیمه‌که‌دا ،سینه‌فزیۆنێک له‌سه‌ر ژی��ان و تێکۆشانی هه‌ر دوو شه‌هید پێشکه‌شی به‌شداربووان و چه‌ند بروسکه‌یه‌کی ماته‌مینی له‌الیه‌ن بنکه‌ی پۆلیسی ته‌ق ته‌ق و جه‌ماوه‌ری خۆڕاگری بناری قه‌ندیل و کۆمیته‌ی حه‌وتی رێکخستنی ته‌ق ته‌قی یه‌کێتی نیشتمانی کوردستان پێشکه‌شی بنه‌ماڵه‌ی شه‌هید کرد. به‌دروشمی شه‌هید نامرن ،بژی یه‌کێتی نه‌ته‌وه‌یی و بژی رێبه‌رئاپۆ ،پاش یه‌ک کاتژمێر کۆتایی به‌مه‌راسیمه‌که هات. جێگای ئاماژه پێکردنه؛ شه‌هید؛ شوان نوره‌دین یوسف ،ناسراو به"گیڤارا گیلبارت" و شه‌هید؛ وه‌ه���اب ئیبراهیم وه‌ه����اب ،ن��اس��راو ب��ه"ک��اروان پ��ارت��ی��زان" ل �ه‌ش �ه‌ڕی دژی هێزه‌کانی رژێمی داگیرکه‌ری ئێران و ههوڵه داگیرکارییه‌کانی ئهو رژێمه له‌سه‌ر باشووری کوردستان و گه‌ریالکانی په‌ژاکدا شه‌هید ب��وون .ته‌رمی شه‌هید گیڤارا له‌گۆڕستانی ته‌ق ته‌ق نێژراوه‌و ته‌رمی شه‌هید کاروانیش له ده‌ستی هێزه‌کانی رژێمی ئێراندایه.
راپۆرتە هةواڵ
ژماره ~ | Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
15
له‌دانیشتنه‌که‌ی « »PÇDKله‌هه‌ولێر دا به‌ستنی کۆنفرانسی نه‌ته‌وه‌یی کورد و یه‌کینه‌ی پاراستنی هاوبه‌شی، په‌که‌ک ه و په‌ژاک و پێشمه‌رگ ه گفتۆگو کرا
له‌دانیشتن‌ه فره‌الیه‌نه‌که‌دا که پارتی چاره‌سه‌ری دیموکراتی ک��وردس��ت��ان ل �ه‌ش��اری ه�ه‌ول��ێ��ردا و به‌بۆنه‌ی یه‌کی ئه‌یلول"رۆژی ئاشتی جیهانی" بۆ الیهنه سیاسی و سیاسه‌تمه‌داران ،رۆشنبیر و نووسه‌ران و نوێنه‌ری رێکخراوه مه‌ده‌نییه‌کانی رێکخستبوو ،بانگ له‌گه‌لی کورد کرا"له‌دژی هێرشه‌کانی تورکیا و ئێران ،یه‌کێتی نه‌ته‌وه‌یی" خۆیان ساز بکه‌ن. پ������ارت������ی چ���������اره‌س���������ه‌ری دی����م����وک����رات����ی کوردستان( )PÇDKبه‌بۆنه‌ی یه‌کی ئه‌یلول رۆژی ئاشتی جیهانی رۆژی()2011/9/4 کاتژمێر ()10ی س�ه‌رل�ه‌ب�هی��ان��ی ل �ه هۆتیل ن���ه‌ورۆزی له هه‌ولێر دانیشتنێکی فره‌الیه‌نی رێکخست .سه‌رۆکی "پ چ د ک" دیار غه‌ریب، په‌رله‌مانتاری لیستی عداله‌تی کۆمه‌اڵیه‌تی هاژ‌ه سلیمان و به‌به‌شداری که‌سایه‌تی له پارتی دیموکراتی کوردستان و یه‌کێتی نیشتمانی کوردستان ،بزوتنه‌وه‌ی گ��ۆڕان ،به‌نوێنه‌رایه‌تی هه‌ریه‌ک له پارتی پارێزگارانی کوردستان، حزبی شیوعی کوردستان ،حزبی کرێکاران و ره‌نجده‌رانی کوردستان و نوێنه‌ری رێکخراوه‌کانی کۆمه‌ڵگه‌ی م�ه‌ده‌ن��ی و چه‌ندین رۆشنبیری ناودار به‌شداری دانیشتنهکه بوون .دانیشتنهکه به خوله‌کێک راوه‌ستان بۆ ئهو حه‌وت شه‌هیده مه‌ده‌نییه‌ی که له‌الیه‌ن فرۆکه شه‌ڕکه‌ره‌کانی ده‌وڵ���ه‌ت���ی ت��ورک��ی��اوه ش�ه‌ه��ی��د ب����وون ،ده‌س��ت��ی پێکرد و پاشان س�ه‌رۆک��ی پارتی چ��اره‌س�ه‌ری دیموکراتی کوردستان دیار غه‌ریب ،وتارێکی ک �ه ل���ه‌دژی هێرشه‌کانی ت��ورک��ی��ا و ئ��ێ��ران و هاوکات چ��اره‌س�ه‌ری ئاشتیانه‌ی پرسی کورد ئاماده‌ی کردبوو خوێنده‌وه .دی��ار غه‌ریب پێش
ئ�هوهی که وتاره‌که‌ی بخوێنێته‌وه ،داوای کرد ک�ه هێرشه‌کانی تورکیا و ئ��ێ��ران ب�ه‌زووت��ری��ن کات راوه‌ستن و ره‌خنه‌ی ئاراسته‌ی حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان و حکومه‌تی ناوه‌ندی ئێراق ک��رد که ل �ه‌دژی هێرشه‌کان هه‌ڵوێسته‌کانیان کهمه و کرداری نییه .غه‌ریب وتی؛"ئه‌گه‌ر ئێمه ل�ه‌دژی هێرشه‌کان ،یه‌کێتی نه‌ته‌وه‌یی خۆمان ئاوا بکه‌ین ،ئێمه ده‌توانین ئه‌م به‌هار‌ه بکهینه، به‌هاری کوردان .ئێمه بۆ ئه‌م یهکه هه‌وڵده‌ده‌ین و ل�هو باوه‌ڕشداین که هه‌وڵدانه‌کانمان بگه‌نه ئامانجی خ��ۆی و بۆ چ��اره‌س�ه‌ری ئاشتیانه‌ی پرسی گه‌له‌که‌شمان ببێته هه‌نگاوێکی به‌نرخ. س �ه‌رۆک��ی پ��ارت��ی چ��اره‌س��ه‌ری دی���ار غ�ه‌ری��ب؛ سه‌ره‌نجی راکێشایه سه‌ر هێرشه‌کانی تورکیا و ئێران له‌م دواییانه‌دا و وتی؛ پهکهکه و په‌ژاک ب��ۆ چ��اره‌س �ه‌ری ئاشتیانه‌ی پرسی ک��ورد له‌و واڵت��ان�ه‌دا ئیراده‌ی خۆیان نیشانداوه و لهگهڵ ئاگربه‌ستی ی�ه‌ک�لای�ه‌ن�ه‌ش ده‌وڵ��ه‌ت��ی تورکیا هیچ هه‌نگاوێکی بۆ چاره‌سه‌ری پرسی کورد هه‌ڵنه‌گرتووه .دهوڵهتی تورکیا ده‌ستی له‌سیاسه‌تی نکۆڵیکردن و لهناوبردن بهرنهداوه و وه‌ها به‌رده‌وام ده‌ب��ێ��ت؛ الی �ه‌ن��ی ک���وردی ئێستاشی له‌گه‌ڵدا بێت ،هه‌وڵه‌کانی له‌پێناو چاره‌سه‌ری ئاشتیانه پرسه‌ک‌ه به‌رده‌وام ده‌که‌ن ،به‌اڵم پێش هه‌ر شتێک تورکیا و ده‌وڵ�ه‌ت�ه ده‌سپۆته‌کانی رۆژهه‌اڵتی ناوین‌ه هه‌ڵسوکه‌وته‌کانیان به‌شێوه‌یه‌کی دژبه‌ر و هێرشبه‌ران‌ه ب �ه‌رده‌وام ده‌که‌ن و په‌ره‌ی پێده‌ده‌ن و ده‌یانه‌وێت خواست‌ه و ئیراده و تێکۆشانی کوردان پاکتاو بکه‌ن .له‌م دواییانه‌شدا ئێران و تورکیا هێرشێکی ه�ه‌م�ه‌الی�ه‌ن�هی��ان ده‌س���ت پ��ێ��ک��ردووه. ئه‌م هێرشانه ،نه هێرشێکی ئاسایی‌ه و کهمه.
ئامانجی ئ �ه‌وان ته‌سفیه‌کردنی هه‌موو گه‌لی ک��ورده .له‌به‌رامبه‌ر ب�ه‌م هێرشانه تاکه رێگا، سازکردنی یه‌کێتی نه‌ته‌وه‌یی و هه‌ڵوێستێکی نه‌ته‌وه‌ییانه‌یه .ده‌بێت الیهنه سیاسیه‌کانی کورد و راگه‌یاندنی ک��وردی له‌به‌رامبه‌ر ب�ه‌م یهکه به‌هه‌ستیاریه‌و‌ه هه‌ڵسوکه‌وت بکه‌ن و بکه‌ونه هه‌وڵدانه‌وه .دیارغه‌ریب سه‌ره‌نجی راکێشایه سه‌ر گرنگی س��ازدان��ی یه‌کێتی نه‌ته‌وه‌یی و وتی، پێویسته ل�ه‌م ب���واره‌دا چی دهکهوێته ئه‌ستۆی هه‌رکه‌سێکه‌وه ،پێکی بێنێت .له‌گردبوونه‌وه‌که‌دا، سمکۆ ره‌شیدیش ده‌ڵێت":ده‌بێت له‌دژی هێرشه‌کان ئهو چاالکییانه‌ی پێکدێن ،به‌رفراوانتر و به‌هێزتر بکرێن و یه‌کێتی ن�ه‌ت�هوهی��ی بکهنه بنه‌مای تێکۆشانیان .دک��ت��ور سه‌عیدیش سه‌ره‌نجی راکێشایه س�ه‌ر چاالکی ک���وردان له‌تورکیا و ده‌ڵێت":پێویسته ،ل�ه‌ب��اش��ووری کوردستانیشدا چاالکی رادی��ک��اڵ ب�هو شێوهیه پێکبێن .راب�ه‌ر ره‌شید ،بانگه‌وازی بێ چه‌ککردنی پهکهکه و پ �ه‌ژاک��ی به‌زمانێکی ت��ون��د ره‌خ��ن �ه ده‌ک��ات و ده‌ڵ��ێ��ت ":بانگی ب��ێ چ�ه‌ک��ک��ردن ده‌ک��رێ��ت، به‌اڵم بۆ ئه‌م یهکه ،ده‌رف �ه‌ت ئاماده ناکرێت"، ل �ه‌م ه�ه‌ل��وم�ه‌رج�ه‌دا ،ده‌ب��ێ��ت ،ن�ه پهکهکه و نه په‌ژاک ده‌ست له‌چه‌ک به‌رنه‌ده‌ن ،چونکه هه‌تا ئێستا به‌ئامانجی لهناوبردن ک���وردان ،هێرشی سه‌رگه‌له‌که‌مان ده‌که‌ن .کاو‌ه نادریش ده‌ڵێت ":له‌م بابه‌ته‌دا پێویسته هه‌رکه‌س به‌رپرسیاریه‌تی خۆی به‌جێ بێنێت و ده‌بێـت ،پێشمهرگه ،پهکهکه و په‌ژاک بهیهکهوه یه‌کینه‌ی چه‌کدار دامه‌زرێنن و سنووره‌کان بپارێزن. مه‌ال عه‌لی مه‌حمودیش سه‌ره‌نجی راده‌کێشێته س���ه‌ر گ��رن��گ��ی یه‌کێتی ن �ه‌ت �هوهی��ی و ل�ه‌مÛ
16 چوارچێوه‌یه‌شدا شیعرێکی خوێنده‌وه .نووسه‌ر و رووناکبیر ،ممتازحه‌یده‌ری ،ئه‌ندامی که‌نه‌که، دک��ت��ۆر ک��ام �ه‌ران ب����ه‌رواری وه��ون�ه‌رم�ه‌ن��د اللۆ ره‌ن��ج��ده‌ری��ش ل �ه‌ووت �ه‌ک��ان��ی��ادا ،س �ه‌ره‌ن��ج��ی��ان بۆ س �ه‌ر ئ��اواک��ردن��ی یه‌کێتی نه‌ته‌وه‌یی راکێشاو دامه‌زراندنی کۆنفرانسی نه‌ته‌وه‌ییان وه‌کو ئه‌رک و به‌رپرسیاریه‌تی مێژوویی بۆ ک��وردان نرخاند و ه���اوڕێ ک��اس��ت��رۆش وت���ی؛ ب��ۆ چ��اره‌س �ه‌ری پ��رۆژه‌ی هاوبه‌ش پێویسته .پاشانیش ،محمه‌د ن���ادر ،ئ�ه‌ن��دام��ی ح��زب��ی شیوعی ک��وردس��ت��ان، ک���وردۆ س��اڵ��ح ئ �ه‌ن��دام��ی ح��زب��ی ک��رێ��ک��اران و ره‌نجده‌رانی کوردستان و ئه‌یوب قادر نوێنه‌ری ح��زب��ی زه‌حمه‌تکێشان ،و جێگری سکرتێری گشتی بزووتنه‌وه‌ی دیموکراتیخوازانی کوردستان شوکروڵاڵ حمه‌دئه‌مین قسه‌یان کرد .ئه‌وانه‌ی که قسه‌یانکرد ،به‌گشتی سه‌ره‌نجیان راکێشایه سه‌ر ئاواکردنی یه‌کێتی نه‌ته‌وه‌یی و وتیان پێویسته ئه‌م یهکه له‌سه‌روه‌ی هه‌موو به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانه‌وه بێت و دانیشتنهکه به‌نیوه‌ڕۆخوانێک کۆتایی دێت. پێویست ه سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێم و سه‌رۆک کۆماری ئێراق پێگه‌کانیان بۆ راوه‌ستاندنی هێرشه‌کان و چاره‌سه‌ری ئاشتیان ه به‌کاربێنن رۆژی ( )2011/9/10هه‌ر به‌و بۆنه‌وه ،ئێواره دانیشتنێک له‌شاری سلێمانی و کۆنگره‌یه‌کی چاپه‌مه‌نیش له به‌غدای پایته‌خت له‌الیه‌ن ده‌سته‌ی ک��ارگ��ێ��ڕی و س �ه‌رۆک��ی پ��ارت��ی چ��اره‌س �ه‌ری دیموکراتی کوردستانهوه بهڕێوه چوو. ل �ه‌ش��اری ب �ه‌غ��داد رۆژی شه‌ممه ،ڕێکه‌وتی ( )2011/9/10له هۆڵی ناوه‌ندی ڕۆشنبیری نه‌وت له گه‌ڕه‌کی ئه‌نده‌لوس له شاری به‌غداد، پایته‌ختی ئێراق له‌ژێر دروشمی (له‌پێناو ئاشتی و چاره‌سه‌ری دیموکراتی) ،پارتی چاره‌سه‌ری دی���م���وک���رات���ی ک���وردس���ت���ان (پ.چ.د.ک) سیمینارێکی به مه‌به‌ستی شه‌رمه‌زارکردنی ه��ێ��رش�ه‌ک��ان��ی ده‌وڵ���ه‌ت���ی ت���ورک و ک��ۆم��اری ئیسالمی ئێران و وشککردنی ئاوی ڕووب��اری ئه‌ڵوه‌ن و سیروان کاتژمێر ( )10:30سه‌رله‌به‌یانی سازکرد .سیمیناره‌ک‌ه به‌خوله‌کێک راوه‌ستان ب��ۆ گیانی پاکی شه‌هیدان ده‌س��ت��ی پێکرد و پاشان دیار غه‌ریب سه‌رۆکی پارتی چاره‌سه‌ری دیموکراتی ک��وردس��ت��ان و حسێن که‌رکوکی ئه‌ندامی ده‌سته‌ی کارگێڕی و له‌الیه‌ن فه‌رهاد حه‌سه‌نه‌و‌ه دانیشتنهکه به‌ڕێوه‌برا .به‌شداربوونی س��ی��م��ی��ن��اره‌ک �ه پ��ێ��ک��ه��ات��ب��وون ل �ه‌رۆش��ن��ب��ی��ران، ن���ووس���ه‌ران ،س��ی��اس �ه‌ت��م �ه‌داران و چاالکڤانانی بواری کۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی و نوێنه‌ری حزب و الیهنه سیاسیه‌کان ،له‌وانه‌ش جێگری سه‌رۆکی حزبی ئ��ۆم�هی ئ��ێ��راق��ی ،ن��وێ��ن�ه‌ری ته‌ڤگه‌ری ویفاقی نیشتمانی ئێراقی ،کۆنگره‌ی ئازادی ئێراق ،پارتی کۆمه‌نیستی کرێکاری ،پارتی دیموکراتی کوردستان ،رێکخراوی ئازادی ژن
~|
ژماره Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
له‌ئێراق ،ن��اوه‌ن��دی ئ�ه‌ل ئ��ان ،ن��اوه‌ن��دی ن��ه‌ورۆز. ل�ه‌س��ی��م��ی��ن��اره‌ک�ه‌دا وێ����ڕای ش �ه‌رم �ه‌زارک��ردن��ی هه‌وڵه‌کانی هه‌ردوو دهوڵهتی تورکیا و ئێران له‌مه‌ڕ پێشلکردنی سه‌روه‌ری ئێراق و هه‌رێمی کوردستان و کۆمه‌ڵکوژی خه‌ڵکی مه‌ده‌نی ،داوا کرا که ئه‌م هێرشانه بهپهله راوه‌ستێندرێن و بۆ چاره‌سه‌ری ئاشتیانه‌و دیموکراتیانه له‌ناوخۆی ئهو واڵتانه‌دا، پرۆسه‌ی دیالۆگی نیشتمانی و دیموکراتیانه ده‌ست پێبکات و هیچ کێشه و گرفتێکیش نه به‌چه‌ک و نه به‌تۆپباران و هێرشی ئاسمانی و زه‌مینی چاره‌سه‌ری ناکرێت .ده‌وڵه‌تانی تورکیا و ئێرانیش پێویسته ئهو راستی‌ه باش بزانن که ئهوه پرسی ناوخۆی ئهو واڵتانه‌ی‌ه و له‌ناوخۆی ئهو واڵتانه‌شدا پرسه‌کانی خۆیان چاره‌سه‌ر بکه‌ن. هاوکات به‌هه‌مان شێوه رۆڵی جهماوهر و رێکخراوه مه‌ده‌نییه‌کان و به‌تایبه‌تی راگه‌یاندنه‌کان و الیهنه سیاسی و له‌وانه‌ش ئه‌رکی ده‌سه‌اڵته‌کانی هه‌رێم و ئێراق چ له‌ئاستی دهرهوه و چ له‌ئاستی ناوخۆدا گفتوگۆیان له‌سه‌ر کرا. یه‌کخستنی چاالکییه‌کان و به‌هێزترکردنیان ئه‌رکی ههموومانه له‌شاری سلێمانی ئێواره دانیشتنهکه له‌هۆڵی سای‌ه و له‌کاتژمێر()2:30دا و له‌ژێر دروشمی به‌یه‌کڕێزی و یه‌کێتی نه‌ته‌وه‌یی ده‌توانین ببینه ئاسته‌نگ ل���ه‌ب���ه‌رده‌م ه��ێ��رش و پ�ه‌الم��اره‌ک��ان��ی ده‌وڵ �ه‌ت��ان��ی ت��ورک��ی��ا و ئ��ێ��ران و سه‌قامگیری ئاشتی و چاره‌سه‌ری دیموکراتیانه له‌کوردستاندا به‌ڕێوه‌چوو .ئێواره دانیشتنهکه له‌پێناو هه‌ڵوێستی کورد له‌باشووری کوردستان دژی له‌شکرکێشی وپ��ه‌الم��اردان��ی ده‌وڵ �ه‌ت��ان��ی ت��ورک��ی��ا و ئ��ێ��ران و هاوپه‌یمانه‌کانیان ب��ۆ ب��اش��ووری ک��وردس��ت��ان و له‌هه‌مانکاتیشدا ،شیکردنه‌وه‌و ده‌رده‌شه‌کردنی ئهو هێرش و په‌المارانه‌ی له‌الیه‌ن ه �ه‌ردوو دهوڵهتی داگیرکه‌ری سه‌ر کوردستان بوو .ههرچهنده له دانیشتنه‌که‌دا جه‌خت له‌سه‌ر پته‌وکردنی رێزه‌کانی گه‌لی ک��ورد ک��رای �ه‌وه‌و گرنگی کۆنفرانسی نه‌ته‌وه‌یی به‌پێویست بینرا ،به‌اڵم رهخنه له‌و که‌س و الیه‌نانه‌ش گیرا که هه‌تاکو ئێستا به‌و چاوه‌وه سه‌یری مه‌سه‌له‌کان ده‌که‌ن که ئێران و تورکیا وه‌کو دۆست ده‌بینن و بزوتنه‌وه‌ی ئازادیخوازی گ�ه‌ل�ه‌ک�ه‌م��ان ب �ه ت��ێ��ک��ده‌ر ،ئ�ه‌م�ه خاڵێک بوو ک �ه ب �ه‌ش��دارب��ووان��ی دانیشتنهکه ب �ه‌ج��ددی و به‌تێروته‌سه‌لی ل�ه‌س�ه‌ری��ان گفتوگۆیان ک��رد و ئهو که‌سانه‌شیان وشیار ک��ردهوه که ئهمه ته‌نیا خزمه‌تکردن‌ه به داگیرکه‌ران و ئاو له‌ئاشی ئه‌واندا کردنه .هاوکات ئاگربه‌ڕی پارتی ژیانی ئازادی کوردستان"په‌ژاک" وه‌کو هه‌نگاوێکی ئه‌رێنی هه‌ڵسه‌نگێندرا و ئه‌م هه‌نگاوه‌ی پ�ه‌ژاک وه‌کو پابه‌ند بوونی به رێبازی چاره‌سه‌ری ئاشتیانه‌و دیموکراتیانه‌ی پرسی گه‌له‌که‌مان له‌رۆژهه‌اڵتی کوردستان بینرا و له‌هه‌مانکاتیشدا ،هێرش بۆ س �ه‌ر خاکی هه‌رێمی ک��وردس��ت��ان و شه‌هید و
راپۆرتە هةواڵ
بریندارکردنی خه‌ڵکی مه‌ده‌نی به‌توندی له‌الیه‌ن به‌شداربووانه‌و‌ه ریسواو شه‌رمه‌زار ک��راو بانگی راوه‌ستاندنی ئهو هێرش و په‌المارانه‌یان له‌تورکیا و ئێران کردهوه .دانیشتنهکه ده‌ستی خسته سه‌ر برینه‌کانی جه‌ماوه‌ری گه‌له‌که‌مان له‌بناری قه‌ندیل و ناوچه‌کانی سه‌عدییه‌و جه‌له‌والو و بۆ ئه‌مه‌ش وترا که ئهو هێرشانه‌ی له‌سه‌ر بناری قه‌ندیل بۆ چۆڵکردنی النکه‌ی کوردایه‌تی و خۆڕاگری و مه‌زنبوونی تێکۆشان و ب �ه‌رخ��ودان ده‌ک��رد، هاوکات و هاوچه‌شنی هه‌مان هێرشه که له‌سه‌ر دانیشتوانی سه‌عدییه‌و جه‌له‌والو ...و وشککردنی ئاوی ئه‌ڵوه‌ن و سیروان به‌ڕێوه‌ده‌چێت و سه‌رچاوه‌ی خۆشی له‌یه‌ک زیهنییه‌ته‌و‌ه وه‌رده‌گرێت .هه‌رچی له دانیشتنه‌که‌دا ،الیهنه سیاسی و که‌سایه‌تی رۆشنبیره‌کان سه‌ره‌نجیان راکێشا سه‌ر ئهو الیه‌نانه‌ی که رۆڵی ئاکتیڤ ده‌توانن له‌م کاته‌دا به‌ئه‌ستۆ بگرن و ووتیان که پێویسته سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێمی کوردستان و سه‌رۆککۆماری ئێراق پێگه‌کانی خۆیان له‌خزمه‌ت نه‌ته‌وه‌که‌ماندا به‌کاربهێنن و گوشار بخهنه سه‌ر ئهو ده‌وڵه‌تانه‌ش هه‌تاکو مل بۆ چاره‌سه‌ری ئاشتیانه‌ی پرسی نه‌ته‌وه‌که‌مان بده‌ن و ههوڵه ئاشتیخوازانه‌که‌ی گه‌له‌که‌مان بێ وه‌اڵم نه‌هێڵنه‌وه .له‌تورکیا سه‌ره‌ڕای ئهو هه‌نگاوانه‌ی رێبه‌ر ئۆجه‌الن له‌چوارچێوه‌ی نه‌خشه‌ی رێگای ئاشتی و ئاگربڕی تاکالیه‌ن‌ه له‌الیه‌ن په‌که‌که‌و له‌رۆژهه‌اڵتیش ئاگربڕی په‌ژاک و جاڕنامه‌ی ئاشتی و چاره‌سه‌ری دیموکراتیانه‌ی پرسه‌کانی ئێران و له‌وانه‌ش کورد ،به‌اڵم ده‌وڵه‌تانی سه‌رده‌ست ئاماده‌نین هیچ هه‌نگاوێک له‌بواری ئاشتی و ئ���ازادی و دیموکراسی گه‌لی ک���ورددا بنێن. هاوکات ئهو بیروبۆچوون‌ه ته‌سک و حیزبیانه‌ش که کوردستان به‌پارچه‌پارچ‌ه ده‌بینن و وا ده‌زانن ته‌نیا ئهو سێ پارێزگایه‌ی که تێدان‌ه کوردستانه، رهخنه کران و له‌هه‌مانکاتیشدا ،په‌یوه‌ندییه‌کانی حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان لهگهڵ قه‌رارگای ره‌م�����ه‌زان وه‌ک���و پ�هی��وه‌ن��دی��ی�ه‌ک��ی الواز وه‌س��ف کرا و ره‌خنه‌ش ک��ران .هه‌رچی به‌شداربووانی دانیشتنه‌که‌ی‌ه جه‌ختیان ل �ه‌س �ه‌ر پ�ه‌ره‌پ��ێ��دان��ی پاراستنی ڕه‌وا ه��اوک��ات ل�ه‌گ�ه‌ل تێکۆشانی سیاسی و م�ه‌ده‌ن��ی ک��رای �ه‌وه‌و ئ�ه‌م دووانه‌شیان وه‌ک��و دوو خاڵی س�ه‌ره‌ک��ی ب��ۆ به‌ده‌ستهێنانی مافی ره‌وای گه‌له‌که‌مان به‌ده‌ستگیران .ههروهها هێرشه‌کانی سه‌ر دانیشتوانی سه‌عدییه‌و جه‌له‌وال و وشککردنی ئاوی ئه‌ڵوه‌ن و سیروان و هێرش و ده‌ستدرێژی له‌س رۆژنامه‌نووسان ،ئاسۆس هه‌ردی و ئه‌حمه‌د میره‌شی ش�ه‌رم�ه‌زار ک��رد .ههروهها بانگی له‌جه‌ماوه‌ر و الیهنه سیاسی و رێکخراوه مه‌ده‌نیه‌کان و ئهو که‌مپینانه‌ش کرد که له‌پێناو ڕاوه‌ستاندنی هێرشه‌کان تورکیا و ئێران چاالکانه ئیش ده‌ک���ه‌ن ،که چاالکییه‌کانیان یه‌کبخه‌ن و ئ��اراس��ت �هی چ��االک��ی�ه‌ک��ان به‌ئاراسته‌یه‌کی نه‌ته‌وه‌یانه‌و دیموکراتیانه و به‌هێزتر و پته‌وتر بکرێت.
راپۆرتە هةواڵ
ژماره ~ | Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
17
ئه‌گه‌ری به‌رپابوونی شه‌ڕێکی مه‌زن له‌نێوان کوردان و دهوڵهت ه ده‌سه‌اڵتداره‌کان لهئارادایه
گوڤاری"ڤایه‌نۆی‌ه ئۆبه‌زره‌نیا"که له‌واڵتی رووسیا باڵو دهبێتهوه ،له‌سه‌ر هێرشه‌کانی ئێران له‌دژی ک���وردان ،راپ��ۆرت �ه هه‌واڵێک ب�ڵاوده‌ک��ات �هوه و سه‌رنجی راده‌کێشت‌ه سه‌ر ئه‌گه‌ری ئاڵۆزی مه‌زن له‌رۆژهه‌اڵتی ناویندا .گۆڤاره‌ک‌ه وشیاری ده‌دا که شه‌ڕ له‌نێوان کوردان و رژێمی ئێراندا ده‌توانێ رێگا له‌به‌ر شه‌ڕێکی مه‌زنی هه‌رێمی بکاتهوه. گۆڤاری رووس��ی" ڤایه‌نۆی‌ه ئۆبه‌زره‌نیا" له‌ژێر س �ه‌ردێ��ری" ئاکامی ش �ه‌ڕی نێوان ک���وردان و ئ��ێ��ران چ��ۆن ده‌ب���ێ" ده‌سنیشانی ده‌ک���ات که ل�ه‌رۆژه�ه‌اڵت��ی ناوین پێڤاژۆیه‌کی ن��وێ شه‌ڕ ده‌ستی پێکردووه" .ئالکساندر سامسۆنۆڤ" ن��ووس�ه‌ری بابه‌ته‌ک‌ه ده‌ڵ��ێ ":ئه‌گه‌ر ئه‌رته‌شی ئه‌مریکا له‌ئێراق خۆی بکێشێته‌وه ،شه‌ڕی نێوان ئێران و کوردان به‌رفراوان دهبێتهوه و ئه‌وه‌ش به واتای سه‌ره‌تای پێڤاژۆیه‌کی نوێی‌ه بۆ باشووری کوردستان. به‌پێی سامسۆنۆڤ ئه‌وه‌ی الیه‌نی شاراوه‌ی ئه‌م پێڤاژۆیه‌ی‌ه و ده‌توانێ رێگا له‌به‌ر شه‌ڕێکی مه‌زن له‌ئێراق بکاتهوه .ئه‌گه‌ری ئه‌وه‌ش لهئارادایه که ئه‌رته‌شی تورک جارێکی دیکه هه‌رێمی نێوان ئێراق و ئێران داگیر بکات .له‌ره‌وشێکی به‌و شێوویه‌دا شه‌ڕێکی مه‌زن له‌نێوان ئێران و ئێراقدا رووده‌دا ،که له‌م ماوه‌ی دواییدا ته‌کنۆلۆژیای نوێ شه‌ڕی له ئه‌مریکاو‌ه وه‌رگرتووه. سامسۆنۆڤ مه‌ترسیه‌کانی به‌م شێوهیه باس ده‌کات ":پرسی کورد هێزێکی مه‌زنی له‌هه‌ناوی خ��ۆی��دا ش��اردۆت �هوه ک�ه له‌پرسی فه‌له‌ستین و ئیسرائیلیش مه‌زنتره .له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌م کێشهیه سه‌رتاسه‌ری ههرێمهکه ،له تورکیا ،ئێران ،ئێراق و سووریادا ههیه و ده‌توانێ رێگا له‌ته‌قینه‌وه‌یه‌کی مه‌زن بکاتهوه". سامسۆنۆڤ له‌م بابه‌ته‌دا سه‌رنج راده‌کێشێته س �ه‌ر ف��راوان��ی و گرنگی پاشکه‌وتی ن �هوت و گ��از ل�ه‌ب��اش��ووری ک��وردس��ت��ان ک�ه له‌ئاستی جیهاندا ل�ه‌ری��زی ()6م��ی��ن دای���ه .ئ �هو ش��اره‌زا رووسی‌ه ڕایده‌گه‌یه‌نێ؛ ئه‌مریکا له‌پرسی کورددا هه‌ڵوێستێکی دووفاقه‌ی ههیه و ده‌ڵێ ":ئه‌مریکا له‌الیه‌ک نایه‌وێ په‌یوه‌ندیه‌کانی لهگهڵ تورکیا خراپ ببێ و له‌الیه‌کی دیکه هه‌وڵده‌دات له‌و ناکۆکیانه‌دا به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانی خۆی بپارێزێ. ه�ه‌وڵ��ده‌دات به درووستکردنی شه‌ڕ و ئاڵۆزی ل �ه‌س��ووری��ا و ئ��ێ��ران ،ت��ورک��ی��ا زی��ات��ر ب��ۆ الی خۆی ڕاکێشێ و به‌و شێوی‌ه بێده‌نگی بکات و له‌الیه‌کی دیکه گه‌لی ک��ورد و رێبه‌رانی ره‌وش��ی نوێی واڵت��ان��ی ع �ه‌ره‌ب ده‌بینن و هه‌ر
وه‌کو له‌ماوه‌ی رابردوودا له‌تورکیا و ئێراقیش به ڕاده‌یه‌کی بهرچاو خۆی نیشان ده‌دات ،ژماره‌ی واڵت��پ��ارێ��زان��ی ک��ورد ک�ه ده‌ی��ان �ه‌وێ واڵتێکی سه‌ربه‌خۆیان هه‌بێ ،رووی له‌زیاد بوون کردووه. سامسۆنۆڤ له‌شرۆڤه‌که‌ی خۆیدا جێگایه‌کی به‌رفراوان بۆ تێکۆشانی په‌ژاک له‌رۆژهه‌اڵتی کوردستان و ئێران ت�ه‌رخ��ان ده‌ک��ات و ده‌ڵ��ێ": پ���ه‌ژاک ن �ه‌ک واڵت��ێ��ک��ی س �ه‌رب �ه‌خ��ۆ؛ به‌ڵکو هه‌رێمیکی خۆبه‌ڕێوه‌به‌ری وه‌کو ئامانجی خۆی بۆ رۆژهه‌اڵتی کوردستان ده‌ستنیشان کردووه، خ���اوه‌ن پ��ڕۆگ��رام��ێ��ک��ی م��ۆدێ��رن �ه .ب��ۆ نموونه په‌ژاک پارێزوانی له‌مافی ژنان ده‌کات و داوای مافی نه‌ته‌وه‌یی و دیموکراتیک بۆ که‌مینه ئه‌تنیکی و ئایینیه‌کان ده‌ک��ات .به واتایه‌کی دیکه په‌ژاک ده‌یه‌وێ رژێمی ئێران له‌رژێمیکی "تئۆکراتیک"هوه بۆ رژێمیکی دیموکراتیک بگۆڕێ. سامسۆنۆڤ سه‌رنجڕاده‌کێشێت‌ه س�ه‌ر ش�ه‌ڕ و ئالۆزییه‌کانی ئ�ه‌م رۆژان���هی دوای��ی و له‌سه‌ر ئۆپه‌راسیۆنه‌کانی رژێمی ئێران هه‌ڵسه‌نگاندێکی به‌م شێوهیه ده‌کات ":له‌به‌ر ئه‌وه‌ی په‌ژاک له‌ئێران قهدهغه کراو رێگای تێکۆشانی دیموکراتیکی لێگیرا ،ناچاری تێکۆشانی گه‌ریالیی بوو. هێرشه‌کانی ئ �ه‌م دوای��ی �هی رژێ��م��ی ئێرانیش ئاکامی سیاسه‌ته‌کانیه‌تی .له‌واری سه‌ربازیدا و له‌بارۆدۆخی ئێستادا هیچ الیه‌ک سه‌رکه‌وتنی م���ه‌زن ب���ه‌ده‌س���ت ن��اه��ێ��ن��ن .س��وپ��ای پ���اس���داران رای��ده‌گ�هی�ه‌ن��ێ ک�ه ئ���ه‌وان هێرشه‌کانی خۆیان به‌رده‌وام ده‌که‌ن ،به‌اڵم له‌به‌رامبه‌ر ئه‌وش کوردان بێده‌نگ نابن .راست‌ه که ئێستا ئێراق ئاماده‌ی شه‌ڕێک له‌به‌رامبه‌ر ئێراندا نییه ،به‌اڵم ئه‌گه‌ر هێزی سه‌ربازی هه‌رێمی کوردستان که نزیکه‌ی سه‌د هه‌زار که‌س ده‌بێ ،ده‌ست به شه‌ڕ بکات، شه‌ڕێکی مه‌زن له ههرێمهکه رووده‌دا". ن���ووس���ه‌ری رووس����ی ل�ه‌ک��ۆت��ای��ی ش��رۆڤ�ه‌ک�هی خۆیدا به‌و شێوی‌ه ده‌نووسێ ":بارودۆخی ئێستا بۆ کوردان زۆر هه‌ستیاره .ئێران به ژماره‌یه‌کی زۆر پاسدار هێرش ده‌کات و دهوڵهتی تورکیش هه‌وڵده‌دات رێگا له‌درووستبوونی کوردستانێکی سه‌ربه‌خۆ بگرێ .ئه‌وه‌ش به تایبه‌تی به واتای سه‌رده‌مێکی نوێ بۆ شاری که‌رکوکه .ئه‌گه‌ری ئهوه لهئارادایه که له‌نێوان ک��ورد ،تورکمه‌ن و عه‌ره‌بدا شه‌ڕێکی مه‌زن ده‌ستپێبکات و خاڵێکی سه‌رنج راکێشی دیکه ئهوهیه که له‌ڕۆژانی رابردوودا ئه‌مریکا ئێران به‌و‌ه تاوانبار ده‌کات که په‌یوه‌ندی له‌گه‌ل "ئه‌لقاعیده"دا ههیه.
18
~|
ژماره Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
راپۆرتە هةواڵ
د .باهۆز ئه‌رداڵ: ئه‌گه‌ر ئه‌وان بیر له مۆدێلی سریالنکا ده‌که‌نه‌وه ،ئه‌وا ئێمه‌ش کوردستانیان لێ ده‌که‌ین ب ه ڤێتنام
د .ب��اه��ۆز ئ���ه‌رداڵ له‌لێدوانێکدا ب��ۆ رۆژن��ام�هی ئوزگور پۆلیتیکا رایگه‌یاند که" :مادام حکومه‌تی ئاکهپه بیر له‌دووپاتکردنه‌وه‌ی سیناریۆی سریالنکا بۆ گه‌ریالکانی پهکهکه ده‌کات ،ئێمه‌ش سه‌رقاڵی چڕبوونه‌وه‌ین له‌سه‌ر جێبه‌جێکردنی ئه‌زموونی ڤێتنام له شۆڕشی کوردستان بۆ به‌رنگاری دهوڵهتی تورکیا". دکتۆر باهۆز ئ �ه‌رداڵ ،سه‌رفه‌رمانداری پێشوی ه��ێ��زه‌ک��ان��ی پ��اراس��ت��ن��ی گ����������ه‌ل( )HPGو ئه‌ندامی سه‌رکردایه‌تی پهکهکه له‌لێدوانێکدا ب��ۆ ڕۆژن���ام���هی"ئ���وزگ���ور پ��ۆل��ی��ت��ی��ک��ا" ده‌ڵ��ێ��ت: "ب���ه‌رواردک���ردن���ی "پڵنگه‌کانی تامیل" لهگهڵ "گ�ه‌ری�لاک��ان��ی هه‌په‌گه" و "سریالنکا" لهگهڵ "کوردستان" ،به‌رواردکردنێکی یه‌کجار زۆر هه‌ڵه‌یه؛ به‌اڵم مادام ئاکهپه و حکومه‌تی تورکیا به‌رده‌وامن له‌سه‌ر گفتۆگو و هه‌ڵسه‌نگاندنی ئه‌م سناریۆیه، ئێمه‌ش راده‌گه‌یێنین که "س���ه‌ڕه‌ڕای ئ �هوهی ک ه هێزه‌کانی پاراستنی گه‌ل بۆ سه‌قامگیرکردنی ئاشتی ئاماده‌یی ته‌واویان ههیه ،له‌هه‌مانکاتدا بۆ شه‌ڕێکی قورس و هه‌مه‌الیه‌نش ئاماده‌ن و به کردهوه سه‌لماندوویان‌ه که به‌ئاسانی ده‌توانن هه‌رچه‌شن ه هێرشێکی ئه‌رته‌شی تورکیا بۆ سه‌ر هه‌رێمه‌کانی پاراستنی میدیا تێکبشکێنن". "باهۆز ئه‌رداڵ" هێنان‌ه به‌رباسی سیناریۆ گه‌لێکی ه��اوش��ێ��وه دژ ب���ه گ���ه‌ری�ل�اک���ان���ی( ) HPG
به‌شه‌ڕی ده‌روونی ئه‌رته‌شی تورکیا به هاوکاری راگه‌یاندنه‌کانی چه‌واشه‌کار و گرێدراو به‌ئه‌رته‌ش و ئاکهپه ده‌زان���ێ و ده‌ڵ���ێ ":گه‌ریالکانی ئێم ه ئه‌زموونی ( )28ساڵ شه‌ڕی چه‌کداریان له‌پشته، په‌روه‌رده‌ی سیاسی و ئایدیۆلۆژی زۆر باش ده‌بینن و ئه‌زموونی زۆری��ان له‌ئاستی تاکتیکیدا ههیه، هه‌م به تیۆری و هه‌م به کردهوه .جگه له‌وه‌ی ک ه مۆڕاڵێکی به‌رزیان ههیه و توانایی به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی هه‌رچه‌شن‌ه شه‌ڕ و سیناریۆ و هێرشێکیان ههیه، ده‌بێ ئه‌وه‌ش بڵێین که ئێمه‌ش بێکار دانه‌نیشتووین و له‌به‌رانبه‌ر هه‌ر ئه‌گه‌رێکدا ئاماده‌ین .ئه‌گه‌ر ئاکه‌پ ه و میدیای الیه‌نگری باس له‌مۆدێلی سریالنکا ده‌ک���ه‌ن ،ئێمه‌ش له‌هه‌وڵی گرێدانی ئه‌زموونی به‌رخودانی بزووتنه‌وه‌ی کوردستان و شه‌ڕی ڤێتنام دژ به داگیرکه‌ری داین". ئ�����ه‌رداڵ س���ه‌ب���اره‌ت ب��ه ح��ک��وم �ه‌ت��ی ئ��اک �ه‌پ �ه و هه‌وڵه‌کانی پهکهکه سه‌باره‌ت به ده‌سته‌به‌رکردنی چاره‌سه‌ری ئاشتیخوازانه بۆ مه‌سه‌له‌ی کوردیش بۆ رۆژنامه‌ک‌ه دواو له‌مباره‌و‌ه ئاماژه به هه‌نگاوه‌کانیان له ( )9ساڵی ده‌س �ه‌اڵت��داری ئاکه‌په‌دا ده‌ک��ات. ئ��ه‌رداڵ ده‌ڵ��ێ��ت ":ئێمه له دوای ده‌سپێکردنه‌وه‌ی ش �ه‌ڕه‌ک��ان ،له‌ئابی ()2005دا ئاگربه‌ستێکی ی�ه‌ک الیه‌نه‌مان راگه‌یاند ،ب �ه‌اڵم له به‌رانبه‌ردا ڕێ��ب �ه‌ره‌ک �ه‌م��ان ل�ه‌گ��رت��ووخ��ان�ه گ��ۆش�ه‌گ��ی��رک��را و ئه‌رته‌ش بڕیاری پ�ه‌روه‌رده‌ک��ردن��ی ( )6فه‌یله‌قی
عه‌سکه‌ری پرۆفیشیۆنه‌ڵیدا .له‌ساڵی ()2006 به نێوبژیوانی چه‌ندین الیه‌نی ج��ی��اواز ،دووب��اره له‌به‌رانبه‌ردا ،رێبه‌رمانیان گۆشه‌گیرتر کرد و زه‌خت و گوشاره‌کانیان نه ته‌نیا له‌سه‌ری زیاتر کرد؛ به‌ڵکو هه‌وڵی ژه‌هرخواردکردنیشیاندا .له‌هه‌مان چوارچێوه‌دا له‌ساڵی ( )2007هێرش کرایه سه‌ر بۆتان و چه‌ند هه‌رێمی تر .له‌سه‌ره‌تای ()2008یشدا به‌ئامانجی گرتنه‌وه‌ی قه‌ندیل هێرشیان کرده سه‌ر زاپ و سه‌ره‌ڕای شکستی قورسیان له‌م شه‌ڕه‌دا، دیسان درێژه‌یان به سیاسه‌تی هه‌میشه‌یی خۆیاندا. له ()13ی نیسانی ()2009دا دیسان ده‌رفه‌تماندا به ئاشتی و ئاگربه‌ستمان راگه‌یاند؛ به‌اڵم به داخه‌و‌ه دی��س��ان س���ه‌دان سیاسه‌توانی ک��ورد ل�ه‌ژێ��ر ن��اوی دۆزی که‌جه‌ک‌ه ره‌وانه‌ی گرتووخانه‌کان کران .له ( )2010و ()2011دا و هاوکات لهگهڵ قۆناخی هه‌ڵبژاردنه‌کان ،فیداکاریه‌کی مه‌زنمان نیشاندا و هه‌وڵماندا ده‌رفه‌تێکی گه‌نجاوتر بۆ ئاشتی بڕه‌خسێنین ،به‌اڵم ده‌بینین دیسان هێرش بۆ سه‌ر ئێمه و گه‌له‌که‌مان رۆژه‌ڤی سه‌ره‌کی سیسته‌مه. له‌میانه‌ی ئاگربه‌سته‌کانماندا به ده‌یان گه‌ریالمان گیانی له‌ده‌ستداو‌ه و گووشار بۆ سه‌ر گه‌له‌که‌مان ب���ه‌رده‌وام ب��ووه ،ب �ه‌اڵم مه‌خابن هه‌مان بیرۆکه‌ی کۆن به‌سه‌ر مێشکی ده‌وڵه‌تدا زاڵ بووه و ئه‌وانن که نایانه‌وێ کێشه‌ی کورد به رێگه‌ی ئاشتیان ه چاره‌سه‌ر ببێت.
راپۆرتە هةواڵ
ژماره ~ | Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
19
ئاماری مانگی ره‌مه‌زانی ئاکهپه
شه‌هیدکردنی ( )8سیڤیل و ده‌ستگیرکردنی ( )389هاواڵتی
له‌کاتێکدا که ئه‌ردۆغان ،په‌یتا په‌یتا ،باسی ل ه "حورمه‌ت"" ،سه‌بر" و پیرۆزی مانگی ره‌مه‌زانی ده‌کرد ،فڕۆکه جه‌نگیه‌کانی تورکیا سه‌رقاڵی بۆمباران کردنی کوردستان ب��وون و پۆلیسی تورکیش له‌شار و له‌ده‌شت سه‌رقاڵی کوشتن، ئه‌شکه‌نجه و زیندانیکردنی کوردان بوو .ته‌نیا له‌مانگی ره‌م��ه‌زان��دا ( )389ه��اواڵت��ی ک��ورد ده‌ستگیر و ی��اخ��ود زی��ن��دان��ی ک���ران و هه‌شت هاواڵتی سیڤیلیش له ئاکامی هێرشی فڕۆکه و پۆلیسی تورکدا گیانیان له‌ده‌ستدا هه‌ر له‌و ماوه‌یه‌دا ( )3گه‌ریالی هه‌په‌گه‌ش له‌ئاکامی هێرشه‌کاندا شه‌هید بوون. به گوێره‌ی زانیاریه‌کان ،رۆژانه پۆلیسی تورک هه‌ری که‌م ( )12که‌س و به گشتی له‌مانگێکدا ( )389که‌سی ده‌ستگیر و راپێچی گرتووخانه کردووه و له‌باکوور هاواڵتیه‌ک و له باشووری کوردستانیش ( )7هاواڵتی سیڤیلیش له‌الیه‌ن ئه‌رته‌شی ئه‌م واڵته‌وه شه‌هید کراون .ئه‌ردۆغان له‌ڕۆژی ()14ی ئابدا باسی له "هێمنی و سه‌بر و ئاشتی ده‌کرد که چی به فه‌رمانی ناوبراو، شه‌ڕ له‌کوردستان په‌ره‌ی سه‌ند و وه‌ک ههمیشه خه‌ڵکی سیڤیلیشی کرده قوربانی. ()7که‌س قوربانی هێرشه ئاسمانییه‌کانی ئه‌رته‌شی تورکیا بوون له ()17ی ئابدا فڕۆکه جه‌نگیه‌کانی ئه‌رته‌شی تورکیا ده‌ستیان کردووه به هێرشێکی ئاسمانی به‌رفراوان بۆ سه‌ر هه‌رێمه‌کانی پاراستنی میدیا. بۆمبارانه‌که زۆرت��ر بۆ سه‌ر ( )8ناوچه‌ی ژێر کۆنترۆڵی گ �ه‌ری�لا ئ �ه‌ن��ج��ام��دراوه ک �ه بریتین له ":قه‌ندیل ،خاکورک ،خنێره ،مه‌تینا ،زاپ، حه‌فتانین ،گاره و زاگرۆس" .ئه‌م هه‌رێمه زیاتر له‌سه‌د گوند له‌خۆده‌گرێت که م��اوی نزیک به مانگێکه له‌ژێر هێرشی هێزه ئاسمانیه‌کانی تورکیادایه. رۆژی ()21ی ئ��اب ،فڕۆکه جه‌نگییه‌کانی ئه‌رته‌شی تورکیا له‌کورته‌کی سه‌ر به سه‌نگه‌ر ل �ه ن��زی��ک ران��ی��ی �هی ب���اش���ووری ک��وردس��ت��ان، س �هی��اره‌ی �ه‌ک��ی ه��اوواڵت��ی��ان��ی ک���رده ئ��ام��ان��ج و له‌ئاکامدا ( )7ه��اواڵت��ی ( 4منداڵ و 2ژن و پیاوێک) بوونه قوربانی و س �ه‌دان که‌سیش ل�ه‌ه�ه‌رێ��م�ه‌ک�ه ،ه��ه‌ر ل�ه‌ئ��اک��ام��ی ئ��ه‌م هێرشانه ناچاربوونه که ماڵ و حاڵیان به‌جێبهێڵن .هه‌ر له‌ئاکامی ئه‌م بۆردمانانه‌دا زیانێکی زۆر به‌ر ره‌ز و باخ و کشتوکاڵی هاواڵتیان و ئاژه‌ڵداری ههرێمهکه که‌وتووه و سروشتی کوردستانیش به ه��ۆی ئاگرکه‌وتنه‌وه تووشی زیانێکی جددی
بووه .چه‌ندین پردی په‌یوه‌ندی نێوان گونده‌کانیش له‌ئاکامی هێرشه ئاسمانیه‌کانه‌وه له‌ناوچوونه. ()3گ �ه‌ری�لا شه‌هید و گۆڕستانی شههیدانی په‌که‌که‌ش ئامانجه‌ێکی هێرشه‌کان بوو هێزه‌کانی پاراستنی گه‌ل ،تا ئێستا ته‌نیا گیان له‌ده‌ستدانی ( )3گ�ه‌ری�لای خ��ۆی له‌ئاکامی بۆردومانه‌کانی ئه‌رته‌شی تورکیادا پشتڕاست ک���ردۆت���هوه .ه �ه‌روه‌ه��ا گۆڕستانی شههیدانی پ �ه‌ک �ه‌ک �ه‌ش ی�ه‌ک��ێ��ک ل���هو ش��وێ��ن��ان�ه ب���ووه که ل���ه‌الی���ه‌ن ف��ڕۆک��ه ج�ه‌ن��گ��ی��ی�ه‌ک��ان��ی ئ�ه‌رت�ه‌ش��ی تورکیاوه بۆمباران کراوه .له‌ساڵه‌کانی رابردووش گۆڕستانی شههیدانی پهکهکه له‌کوێستانه‌کانی قه‌ندیل ،چه‌ند جارێکی تر بۆمباران کرابوو. س�ه‌ره‌ڕای��ی ئ �هوهی که ب�ه‌ر له‌جه‌ژنی ره‌م��ه‌زان، بۆ جارێکی تر ،پارتی کرێکارانی کوردستان ئاگربه‌ستێکی یه‌ک الیه‌نه‌ی تری راگه‌یاند، به‌اڵم دیسان ئه‌رته‌شی تورکیا ،درێژه‌ی به هێرشه ئاسمانیه‌کاندا و حه‌فتانینی ب��ۆردوم��ان کرد. راگه‌یاندنی تورکیش ب�هو پ �ه‌ڕی خۆشحاڵیه‌وه وی��ڕای ب�ڵاوک��ردن�هوه ئ��ام��اری سه‌یر و سه‌مه‌ره ل �ه‌ژم��اره‌ی ک��وژراوان��ی هێرشه‌کان ،رووم��اڵ��ی هه‌واڵی بۆمبارانه‌که‌یان کرد. دوای هه‌ڕه‌شه‌کانی ئاکهپه ،به‌ده‌په‌ش کرایه ئامانج و قوربانیدا بۆ ئه‌وه‌ی هێرشه ئاسمانییه‌کانی تورکیا بۆ سه‌ر هه‌رێمی کوردستان رابگرن ،رۆژی ()27ی ئاب، هه‌زاران قه‌ڵغانی زیندوو ،له( )16شاری تورکیاوه به‌ره‌و سنوورکانی باکوور و باشووری کوردستان کهوتنه رێ .له‌ڕۆژی ()28ی ئابدا " یڵدرم ئایهان"
ئه‌ندام ئه‌نجوومه‌نی شاری وان ،له‌الیه‌ن هێزه‌کانی ئاسایشی تورکیاوه له چقوورجه‌ی جۆڵه‌مێرگ به گولله بریندار کرا و له‌ئاکامدا گیانی له‌ده‌ست دا. ئه‌م هێرشه دوایی ئهوه هات‌ه ئاراوه که ئه‌ردۆغان ل �ه‌رۆژی ()14ی ئابدا گووتبووی که "چه‌قۆ گهیشتۆته سه‌ر ئێسقان ،به ئاشکرا ده‌ڵێم ،له‌م واڵته ئهو که‌سانه‌ی که خۆیان له پهکهکه دوور ناگرن، هاوبه‌شن له‌م تاوانه‌دا که ئه‌نجام ده‌درێ و هه‌ر لێره‌دا به روونی ده‌مه‌وێ ئه‌وه‌ش بڵێم که ئهوانیش (مه‌به‌ست به‌ده‌پ‌ه و )...مه‌حکوومن و ده‌بێ نرخی ئهو هه‌ڵسوکه‌وته‌یان بده‌ن"!. ( )389هاواڵتی ده‌ستگیر و ( )79که‌س زیندانی کراون شه‌پۆلی ده‌ستگیر و زیندانی کردنی هاواڵتیان و چاالکوانانی سیاسی و مه‌ده‌نی کورد له‌باکووری کوردستان له‌مانگی ره‌مه‌زانیشدا ب �ه‌رده‌وام بوو. له‌نێوان ( )1تا ()16ی ئابدا ( )230هاواڵتی کورد له‌الیه‌ن پۆلیسی تورکهوه ده‌ستگیر کران. له‌نێو ئهو گیراوانه‌دا ،ژماره‌یه‌کی زۆر مناڵیش هه‌بوون. له( )16تا ()31ی مانگیشدا النی که‌م ()159 ه��اواڵت��ی گیران و به گشتی له‌مانگی ئابدا ( )389ک�ه‌س ده‌ستگیر ک��ران که به گوێره‌ی ئاژانسی هه‌واڵی دیجل‌ه هه‌ری که‌م ( )79که‌س له‌م گیراوان‌ه ڕه‌وانه‌ی گرتووخانه‌کان کراون .ئهوه له‌کاتێکدای‌ه که ئه‌م ئامار‌ه ته‌نیا له‌ئه‌ڕشیفی ئ��اژان��س��ی ف���رات و دیجل‌ه وه‌رگ���ی���راوه و ژم��اره راسته‌قینه‌کان ،که مه‌زه‌ند‌ه ده‌کرێ زۆر لهوه زیاتر بێت ،ئاشکرا نییه.
~|
20
چاوپێکەوتن
ژماره Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
له‌چوارچێوه‌ی نیوه‌ڕۆخوانه‌که‌ی هه‌ولێر و ئێواره دانیشتنی سلێامنیدا:
هاژە سلێامن :هاوکاتی هێرشه‌کانی ئێـــران پــــ ده‌درێت ،ئه‌مه‌ش مه‌ترسییه‌کی مه‌زن ه لـــــ
ئا :دێکان دێرین
ئێران‌و تورکیا به هه‌ماهه‌نگى لهگهڵ واڵته ده‌ره‌کیه‌کان و پشتگیرى ده‌وڵ�ه‌ت��ى عێراقى ،ماوه‌یه‌کى درێ��ژه ب ه پاساوى هه‌بوونى هێزه‌کانى په‌ژاک و پهکهکه هێرش ده‌که‌ن‌ه س�ه‌ر سنوره‌کانى هه‌رێمى کوردستان ،به‌اڵم ئامانجیان داگیرکردنى هه‌رێمى کوردستان و له‌باربردنی ده‌رف�ه‌ت�ه‌ک��ان��ی چ��اره‌س �ه‌ری پرسی ک���ورده به‌گشتی له‌رۆژهه‌اڵتی ناوین و الوازکردنی حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستانه‌یش‌ه به‌پله‌ی یه‌که‌م .کوشتنى ( )12که‌سى مه‌ده‌نى له‌ماوه‌ى ئهو هێرشانه‌دا ئهو ڕاستی‌ه پشتڕاست ده‌کاته‌وه ،به‌تایبه‌تى به‌م دواییان‌ه بۆردومانکردنى ناوچ ه گوندنیشینه‌کان‌و ڕێگ‌ه مه‌ده‌نیه‌کان ،که بووه هۆکارى کوشتنى ( )8که‌سى مه‌ده‌نى و هاوکات ،هه‌ر به بۆنه‌ی رۆژی جیهانی ئاشتیه‌و‌ه (پارتى چاره‌سه‌رى دیموکراتى کوردستان)یش بۆ زیاتر تاوتوێکردن‌و تیشکخستن‌ه سه‌ر ئهو ڕاستیان‌ه و ئه‌رک و به‌رپرسیاریه‌تی الیه‌نه‌کان و جهماوهر گردبوونه‌وه‌یه‌کى جه‌ماوه‌رى له‌شاره‌کانى هه‌ولێر و کۆڕێکی له‌سلێمانی و سیمینارێکی له‌پایته‌ختی ئێراق رێکخست .له‌میانه‌ی گردبوونه‌وه‌که‌دا چه‌ند ئه‌ندامێکی به‌شداربووی گردبوونه‌وه‌که ،به‌م شێوه‌ی ه باسیان له‌ئامانج و راسپارده‌کانی ئه‌م ده‌ستپێشخه‌ری ه ده‌که‌ن و له‌هه‌مانکاتیشدا ،هێرشه‌کانى ئێران‌و تورکیا هه‌ڵده‌سه‌نگێنن.
ب �ه‌ڕێ��ز دی���ار غ �ه‌ری��ب س �ه‌رۆک��ی پ��ارت��ی چ��اره‌س �ه‌ری دیموکراتی کوردستان س�ه‌ب��اره‌ت به ئامانجیان له‌و گردبوونه‌و‌ه جه‌ماوه‌ری و فره‌الیه‌نیه‌ی رێکیان خستبوو ده‌ڵێت؛ وه‌کو ده‌زانرێت ،هێزه‌کانی ئێران و تورکیا زیاتر له‌دوو مانگه ،به‌به‌رده‌وامی هێرش ده‌که‌ن‌ه سه‌ر سنووره‌کان و ده‌س��ت��درێ��ژی ده‌ک �ه‌ن �ه س �ه‌ر هه‌رێمی ک��وردس��ت��ان. له‌به‌رامبه‌ر ب �هوهش ج�ه‌م��اوه‌ر و الیهنه سیاسیه‌کان و حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستانیش هه‌ڵوێستیان نیشاندا. ئێمه پێمان وای���ه هه‌ڵوێستی حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان ،حیزب و الیهنه سیاسی و رێکخراوه‌کانی کۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی و ئهو که‌مپینانه‌ی که دروست بوون کاریگه‌ری ههبووه له‌سه‌ر ده‌ستدرێژییه‌کانی تورکیا و ئێران و له‌هه‌مانکاتدا به‌رگرییه‌کانی هێزه‌کانی پارتی ژیانی ئازادیش پۆزه‌تیڤ و به‌کاریگه‌ر ب��وون ،به‌اڵم کاتێک چاو له‌رووداوه‌کان ده‌که‌ین ،ئه‌م دوو دهوڵهته" ئێران و تورکیا"به‌هاوکاری دهوڵهتی ئێراقی سوورن و ده‌یانه‌وێت پێش له‌پێشکه‌وتنه‌کانی گه‌لی کورد بگرن، بۆ ئه‌مه‌ش به‌پێویستمان زانی به بۆنه‌ی رۆژی ئاشتی جیهانی"یه‌کی ئه‌یلول" و له‌هه‌مانکات بۆ ئ �هوهی گفتوگۆ له‌سه‌ر پێویستیه‌کانی ئه‌م قۆناخه بکه‌ین ،ئه‌م دانیشتن‌ه رێکبخه‌ین. له‌م دانیشتنه‌دا گفتوگۆ له‌سه‌ر ئه‌وه‌کرا که ئێمه؛ وه‌کو حکومه‌ت و په‌رله‌مانی هه‌رێمی کوردستان و هێز و الیهنه سیاسییه‌کان و رێکخراوه‌کانی کۆمه‌ڵگه‌ی
م �ه‌ده‌ن��ی ل��ه‌م م���اوه‌ی���ه‌دا ئ�ه‌رک��م��ان چییه؛ ئ��ای��ا ئهو چاالکییانه‌ی که هه‌تا ئێستا کردوومانه ،تێرده‌که‌ن و بهسه یان نا ،لێر‌ه به‌دواوه ،ئه‌رکه‌کانمان چییه له‌بواری دیبلۆماسی ،یاسایى ،سیاسی و له‌بواری جه‌ماوه‌رییه‌وه. له‌کۆبوونه‌وه‌که‌ش له‌سه‌ر ئه‌م ته‌وه‌ران‌ه گفتوگۆ کرا، تێڕوانینی پۆزه‌تیڤ و پێشنیاری گونجاو پێشخران که چاالکییه‌کان لهمه ب �هدواوه ب �ه‌رده‌وام و به‌رفراوان و پته‌وتر بکرێن و ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر هێرشه‌کانی تورکیا و ئێران راوه‌ستان یان رانه‌وه‌ستان ،تاکو ئهو کاته‌ی ک ه نکۆڵیکردن له‌کورد کۆتایی پێدێت و ئه‌م ده‌وڵه‌تان ه دان به‌ناسنامه‌ی گه‌لی کورددا ده‌نێن ،چاالکییه‌کانمان به‌رده‌وام بکه‌ین .له‌هه‌مانکاتیشدا ،پێشنیاری چاالکی ملیۆنی له‌باشوور و به‌شه‌کانی ت��ری کوردستان و ل �ه‌ده‌ره‌وه‌ی واڵتیش له‌دژی ئهو هێرشانه پێکبێت کرا و له‌رووی سیاسیه‌شه‌و‌ه گوشار بخرێته سه‌ر حکومه‌تی ن��اوه‌ن��دی تاکو ئیشی ج��ددی بکات له‌ڕاوه‌ستاندنی ئ �ه‌م هێرش و دهستدرێژییانه .ل �ه‌ب��واری یاساییشه‌و‌ه ئهو ده‌رفه‌تانه‌ی له‌سه‌ر ئاستی نێوده‌وڵه‌تی سوودیان ل��ێ��وه‌رب��گ��ی��ردرێ��ـ��ت و ه�ه‌ن��دێ��ک که‌سیش خ��ۆی��ان بۆ جێبه‌جێکردنی ئه‌م ئه‌رک‌ه پێشنیار کرد ،ههروهها ئهو که‌مپینانه‌ی که ههیه چاالکی و هه‌ڵوێسته‌کانیان یه‌کبخرێن .گونجاوتر ل�ه‌ه�ه‌م��ووی��ان ئ���هوه ب��وو ک ه ئ�ه‌وان�هی قسه‌یان ک��ردو به‌شداریه‌کی ئاکتیڤانه‌یان نیشاندا به‌هه‌ستێکی به‌رپرسیاران‌ه هه‌ڵسوکه‌وتیان کرد
چاوپێکەوتن
ژماره ~ | Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
21
ــــه‌المــاری کورده‌کانی جه‌له‌وال و سه‌عدیی ه ـــــــه‌ســــه‌ر ئه‌زموونی هه‌رێمی کوردستان
و کاردانهوه له‌گفتوگۆکاندا زۆرک�ه‌م بوو ،هه‌وڵدانی ئ�هوه هه‌بوو که هاوهه‌ڵوێستی پێش بخرێت ،ئه‌مان ه جێی دڵخۆشکه‌ری ب��وون .له‌سه‌ر راسپارده‌کانی ئه‌م گردبوونه‌وه‌یه‌ش قسه بکه‌ین ،ئێمه ده‌توانین ئه‌نجامی باشتریش وه‌ربگرین. له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی ئاخۆ ئێوه ئهو پێشنیار و بۆچوونان‌ه و گفتوگۆیانه‌ی که هه‌تا ئاستێک گه‌یشتن‌ه ئامانجی خ��ۆی ،پێشکه‌شی ک�ه‌س و الیه‌نێکی دیاریکراوی ده‌که‌ن ،یاخود پرۆژیه‌کى جیاوازترتان ههیه؛ دیار غه‌ریب ووتی ":ئهو که‌س و الیه‌ن و حزب و رێکخراوه مه‌ده‌نی و که‌سایه‌تیه‌کان که ب �ه‌ش��داری ئ �ه‌م گردبوونه‌وه‌ی ه ب��ووی��ن ،باسمان له‌ئه‌رکه‌کانی خۆمان ک��رد نه هی که‌س و الیه‌نێکی تر ،ئه‌وه‌ی که گوتراو‌ه خۆمان"وات ه به‌شداربووان" ئیشی له‌سه‌ر ده‌که‌ین ،بۆ ئه‌مه‌ش که‌مپین و چاالکی جه‌ماوه‌ری رێکده‌خه‌ین .له‌بواری یاسایی و سیاسیدا کارده‌که‌ین و پێویسته حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستانیش ئه‌رکه‌کانی خۆی جێبه‌جێ بکات. به‌ڕێز هاژ‌ه سلێمان ئه‌ندام په‌رله‌مانی هه‌رێمی کوردستان له‌سه‌ر لیستی ئازادی و عه‌داڵه‌تی کۆمه‌اڵیه‌تی ک ه یه‌کێک بوو له به‌شداربووانى ئه‌م گردبوونه‌وه‌ی‌ه له‌مه‌ڕ هێرش و ده‌ستدرێژییه‌کانی ئه‌م دواییه‌ی ده‌وڵه‌تانی تورکیا و ئێران و له‌هه‌مانکاتیشدا ده‌وڵ�ه‌ت��ی ئێراق به‌تایبه‌تی و ئهو کرده‌وانه‌ی له‌ناوچه‌کانی سه‌عدیی ه و جه‌له‌وال و مه‌ندلی رووده‌ده‌ن و هه‌رێمی کوردستانیان
کردووت‌ه ئامانجی هێرشه‌کانیان ده‌ڵێت ":پێموای‌ه ئه‌م هێرشانه یه‌که‌م جار نییه که له‌الیه‌ن ئێران و تورکیا ده‌کرێت‌ه سه‌ر هه‌رێمی کوردستان؛ به‌ڵکو ئهوه چه‌ندین ساڵه ئ�ه‌م هێرشانه رووده‌ده‌ن و ئێستاش جارێکی تر دووب���اره ده‌ب��ن �هوه .ئ �هوهی که ل�ه‌م هێرشانه‌ى دواییدا به‌دی ده‌کرێت ،ئهوهیه که له‌م هێرشانه‌دا چ به‌فڕۆک ه و هێرشی ئاسمانى و چ به ئۆپه‌راسیۆنی زه‌مینی و تۆپبارانکردن به‌رفراوانتر و گشتگیرتر‌ه و ڕۆلێکی به‌م شێوهیه بهخۆیهوه گرتووه ،هاوکات لهگهڵ هێرشه‌کانی ئێرانیش ،په‌الماری کورده‌کانی ناوچه‌ی جه‌له‌وال و سهعدییه ده‌درێت .ئه‌مه‌ش خۆی له‌خۆیدا مه‌ترسییه‌کی مهزنه له‌سه‌ر ئه‌زموونه‌که‌ی هه‌رێمی کوردستان .ئهو بیانووانه‌ی که هه‌ریه‌ک‌ه له‌ده‌وڵه‌تانی ئێران و تورکیا بۆ ناوچه سنوورییه‌کان دێننه‌وه ،پاساوێکی یاسایی نیین ،چونکه به‌ڕاستی ئهو پرسه ،پرسێکی ناوخۆیی ئهو واڵتانه‌ی‌ه و گرێدراوی پرسی کورده له‌و واڵتانه‌دا. له‌تورکیا نزیکه‌ی بیست ملیۆن کوردی تێدا ده‌ژیت ئهمه؛ پرسی نه‌ته‌وه‌یه‌که ،پرسی که‌لتوور و ناسنامه‌ی سیاسی و ئابووری و زمان و .....هتد ،بۆیه تورکیا پێویسته له‌ناو واڵته‌که‌ی خۆیدا ئهو کێشهیه چاره‌سه‌ر بکات ،ئهمه بۆ ئێرانیش راست‌ه و پێویسته له‌چوارچێوه‌ی سنووره یاساییه‌کانی خۆیدا چاره‌سه‌ری کێشه‌کانیان بکه‌ن و نابێت ،هیچ کامیان به‌هیچ بیانووێک هێرش بکهنه سه‌ر هه‌رێمی کوردستان له‌ژێر هه‌ر پاساوێکدابێت،
به‌تایبه‌تی به‌پاساوى هه‌بوونى بنکه و باره‌گاى په‌که‌ک ه و پژاک که ئهمه ته‌نیا بیانووێک‌ه و هیچی تر. ه���اژ‌ه سلێمان ،ل���ه‌وه‌اڵم���ى ئ���هو پ��رس��ی��اره‌ى ک �ه ئایا ده‌سه‌اڵتی هه‌رێمی کوردستان خۆی هۆکارێک نییه، بۆ ب��ۆردوم��ان کردنی ئهو ناوچانه له‌به‌ر ئ �هوهی ک ه هه‌ڵوێستێکی کردارییانه‌ی نییه له‌دژی ئهو کرده‌وانه‌دا ده‌ڵێت ":به‌ڕای من ده‌سه‌اڵتی کوردی وه‌کو پێویست نه‌یتوانیوو‌ه کار بکات بۆ راوه‌ستاندنی ئه‌م هێرشانه و دووباره نه‌بوونیان؛ چونکه ئهمه چه‌ند ساڵێک‌ه ئه‌م شێوه هه‌ڵسوکه‌وتان‌ه دووباره ده‌بنه‌وه ،ده‌سه‌اڵتیش نه‌یتوانیوو‌ه ئ�ه‌م کێشهیه بنبڕبکات .به پێی ده‌س��ت��وری ئێراقی ف��ی��دڕاڵ ،پاراستنی سنووره‌کانی ئێراق له‌ئه‌ستۆی حکومه‌تی فیدڕاڵیدایه ،لێره‌دا پرسیار ئهوهیه که ئاخۆ ده‌سه‌اڵتی کوردی چهنده کاریگه‌ری له‌سه‌ر ده‌سه‌اڵتی ن��اوه‌ن��د ه�ه‌ب��ووه ل�ه‌س�ه‌ر ئ���هوهی ک�ه ده‌س �ه‌اڵت��ی ناوه‌ند سنووره‌کانی هه‌رێمی کوردستان بپارێزێت .به‌ڕاستیش ده‌سه‌اڵتی کوردی هه‌تا ئێستا هیچ کاریگه‌رییه‌کی له‌سه‌ر ناوه‌ندنه‌بوو‌ه بۆ راوه‌ستاندنی ئه‌م رووداوانه .به‌پێی م���ادده‌ی حه‌وتی ن�ه‌ت�هوه یه‌کگرتووه‌کان ،پاراستنی سنووره‌کانی ئێراقیش که له ()2003هوه واژوو کراوه، له‌ئه‌ستۆی هێزه هاوپه‌یمانه‌کانه ،ب�ه‌اڵم هه‌تا ئێستا هێزه هاوپه‌یمانه‌کانیش هیچ کاردانه‌وه‌یه‌کیان نهبووه س �ه‌ب��اره‌ت ب �هو هێرشانه ده‌ک��رێ��ت�ه س �ه‌ر هه‌رێمی کوردستان .بۆیه ئیدی پێویسته ده‌سه‌اڵتی کوردیÛ
22
~|
“ ئهو که‌س و الیه‌ن و حزب و رێکخراوه‌ی مه‌ده‌نی و که‌سایه‌تیه‌کان که به‌شداری ئه‌م گردبوونه‌وه‌ی ه بوون ،باسمان له‌ئه‌رکه‌کانی خۆمان کرد ن ه هی که‌س و الیه‌نێکی تر ،ئه‌وه‌ی که گوتراو ه خۆمان"وات ه به‌شداربووان" ئیشی له‌سه‌ر ده‌که‌ین ،بۆ ئه‌مه‌ش که‌مپین و چاالکی جه‌ماوه‌ری رێکده‌خه‌ین
ژماره Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
قسه‌ی هه‌بێت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی که ئاخۆ بۆچی هه‌تاکو ئێستا هێزه هاوپه‌یمانه‌کان و ده‌سه‌اڵتی ناوه‌ندی هیچ هه‌ڵوێستێکیان له‌مه‌ڕ هێرشه‌کانی تورکیا و ئێران ده‌رنه‌بڕیووه .ههرچهنده هێزه‌کانی پێشمه‌رگه‌ش له‌رێزی هێزه‌کانی ئێراقدایه ،ب�ه‌اڵم به‌پێی پێویست ئهوانیش نه‌یانتوانیووه ،پاراستنی خه‌ڵکی سڤیل له‌و ناوچانه‌دا بکه‌ن ،چونکه به‌ڕاستی بنکه و باره‌گای هێزه‌کانی ئێران له‌ناوچ‌ه مه‌ده‌نیه‌کانی هه‌رێمی کوردستان نزیکن و خه‌ڵکی گونده‌کانیش ره‌خنه‌ی ئه‌وه‌یان ههبووه ک ه هه‌تا ئێستا پێشمهرگه له‌و ناوچانه‌دا جێگیر نه‌کراون، بۆ ئ �هوهی که پارێزگاری له‌و خه‌ڵک‌ه سڤیل بکات له‌کاتی رووبه‌ڕوو بوونهوه یاخود هێرشی ئهو هێزانه‌دا. ئه‌وه‌ش ئه‌م راستی‌ه به‌ده‌رده‌خات که له‌الیه‌ن ده‌سه‌اڵتی ک��وردی��ی �هوه ک�ه‌م��ت�ه‌رخ�ه‌م��ی ه �ه‌ب��وو ل �ه پاراستنی سنووره‌کان و هه‌ڵوێسته‌کانی تێری ئهوه ناکات ک ه به‌رگری له‌خه‌ڵکی سڤیل و هه‌رێمی کوردستان بکات. به‌ڕێز سمکۆ ره‌شید سکرتێری یه‌کێتی الوان له‌باشووری کوردستان ده‌ڵێت ":هێرشه‌کانی تورکیا و ئێران به‌گڵوپی سه‌وزی ئه‌مریکا و حکومه‌تی ناوه‌ندی له‌سه‌ر باشووری کوردستان به‌ڕێوه‌ده‌چن و ئه‌م هێرشانه‌ش ته‌نیا بۆ سه‌ر پهکهکه و په‌ژاک نییه" .ئه‌م هێرشه له‌پله‌ی یه‌که‌مدا بۆ سه‌ر هه‌رێمی کوردستان و پاشان له‌سه‌ر ئهو دوو پارت ه تێکۆشه‌ره‌یه .ئه‌م هێرشانه به‌گشتی له‌دژی ئه‌زموونی هه‌رێمی کوردستانه و ده‌سکه‌وته‌کانی گهلهکهمانه، چونکه ئێستا ئ �هو ئ�ه‌زم��وون�ه په‌لی هاوێشتوو‌ه بۆ ناوچه‌کانی دیکه و ئیدی ک��ورد ده‌توانێت دهوڵهتی هه‌بێت و ببێته خاوهن ستاتۆ .ئه‌زموونی بیست ساڵه‌ی کورد له‌م به‌شه‌ی کوردستاندا بۆ هه‌رکه‌س و الیه‌نێکی سه‌لماند که کورد خاوهن مێژوو و شارستانیه‌ت‌ه و ئهوه نییه که ئ �ه‌وان وه‌ک��و گروپێکی ئه‌تنیکی بچووک سه‌یریان ده‌ک��رد ،بۆیه هاوکات لهگهڵ هێرشه‌کانی تورکیا و ئێراندا له‌ناوچه‌کانی سهعدییه و جه‌له‌والش هێرشی سه‌رکوردان کرا و ئه‌وانیان له‌وارو جێی خۆیان ده‌رده‌خ �ه‌ن .ئه‌مه‌ش واژووکراوێک‌ه له‌نێوان ،ده‌وڵه‌تانی تورکیا و ئێران و حکومه‌تی ناوه‌ندی ئێراقدایه .هه‌ر بۆیه ده‌سه‌اڵتی کوردیش رووبه‌ڕووی دهبێتهوه ،ئهوه بوو، پێشمه‌رگه‌ی ره‌وانه‌ی ناوچه‌ی سهعدییه و جه‌له‌والی کرد و مالکیش ،فه‌رمانیدا لیوایه‌ک ره‌وان �هی ئهو ناوچهیه بکات بۆ رووب�ه‌ڕوو بوونهوه .ئێران ده‌ستێکی بااڵی له‌ناو حکومه‌تی ناوه‌ندی ئێراقدا ههیه .نموون ه که‌مپی ئه‌شره‌ف‌ه له‌ئێراقدا ،که‌چۆن قه‌تڵوعامی خه‌ڵکی مه‌ده‌نیان کرد .له‌خوارووی ئێراق و به‌شی باشوور ،ئهو ئه‌فسه‌رانه‌ی له‌ناو سوپای ئێراقدا جێیان ده‌گرت له‌الیه‌ن ئێرانهوه تیرۆر کران .بۆیه ئێران بااڵدهسته له‌ئێراقدا و ده‌توانێت هه‌م ئه‌زموونی باشووری کوردستان و هه‌میش له‌ئاستی ئێراقدا ،مه‌ترسی بخولقێنێت .به‌تایبه‌ت له‌ناوچ ه سنوورییه‌کانی هه‌رێمی کورستان لهوانه قه‌ندیل و ...بۆ ئه‌وه‌ی که گروپ‌ه توندڕه‌وه‌کانی وه‌کو جوند و لئیسالم و ئه‌لقاعیده‌ی تێدا به‌جێ بکات و ل�ه‌دژی هه‌رێمی کوردستان به‌کاریان بهێنێت .تورکیا و ئێران له‌یه‌ککاتدا دیفاع(به‌رگری) له ئۆپۆزسیۆن و خه‌ڵک ده‌که‌ن له‌لیبیا و میسر له‌دژی دیکتاتۆریه‌ت و له‌هه‌مانکاتیشدا دیفاع له‌دیکتاتۆرێکی وه‌ک��و س��ووری��اش ده‌ک���ه‌ن .ئه‌مه‌ش نیشانی ده‌دات که ئهمه موئامه‌ڕێکه .لێره‌دا گرنگ ه که ئێمه وه‌کو ک��ورد ،هه‌ڵوێستی جددیمان هه‌بێت و په‌ر‌ه به‌چاالکیی‌ه مه‌ده‌نی و جه‌ماوه‌رییه‌کانمان بده‌ین. به‌گوشاری مه‌ده‌نی و چاالکیه‌کانمان ده‌توانین به‌ڕای
چاوپێکەوتن گشتی دنیا و نه‌ته‌وه‌یه‌کگرتووه‌کان ،بگه‌ێنین که له‌سه‌ر ئێمه موئامه‌ریه‌ک به‌ڕێوه‌ده‌چێت و له‌الیه‌کی تره‌وه ،داوا له‌هه‌موو پارت و الیهنه سیاسیه‌کانی هه‌رچوار به‌شی کوردستان ده‌که‌م که چاالکیه‌کانمان ،چاالکییه‌کی نه‌ته‌وه‌یی و ک��وردی بێت .بیری ته‌سکی حیزبایه‌تی بخرێته الوه‌و ناڕه‌زایه‌تی ده‌رببڕین .داواش له‌ده‌سه‌اڵتی کوردی ده‌که‌م که چۆن متمانه‌ی به‌نوری مالکیدا، به‌هه‌مان شێوه‌ش متمانه‌ی لێوه‌ربگرێته‌وه .له‌ئێراقدا، الیه‌نی سوونه‌ش له‌دژی هه‌ڵوێسته‌کانی ئێرانن ،بۆی ه ده‌توانین وه‌ک��و ک��ورد س��وود له‌م الیه‌نه‌ش وه‌ربگرین، متمانه‌ش له‌نوری مالکیش وه‌ربگرێته‌وه .له‌ناوچه‌ک ه به‌ده‌ر له شه‌ڕی سه‌ربازی ،شه‌ڕی ئابووری و ئاویش به‌ڕێوه‌ده‌چێت ،ته‌ماشای ئاوی ئه‌ڵوه‌ن بکه‌ن ،له‌به‌رچاوان ه و له‌هه‌مانکاتدا ،سه‌یری تورکیاش بکه‌ن که به‌چه‌نده‌ها به‌نداوی بۆ وشککردنی سه‌رچاو‌ه ئاویه‌کانی لێداوه. تورکیا و ئێران له‌باشووری کوردستان و ئێراق مانگانه نزیکه‌ی ده ملیۆن دۆالر قازانجی بارزگانیان ههیه. بۆیه پێویسته سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێمی کوردستان و حکومه‌ت له‌سه‌ر ئه‌م گوشارانه‌دا ئیش بکه‌ن .به‌ڕای من ،گه‌ریال و قه‌ندیل و حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان دوو بژارن ،که له‌یه‌کدی جودا ناکرێنه‌و‌ه و یه‌کتر ته‌واو ده‌ک�ه‌ن ،به‌اڵم ئهو ره‌وش�هی که له‌ناوچه‌که‌دا هاتۆت ه ئ��اراوه ،پێویسته سه‌رکردایه‌تی سیاسی به‌گشتی ب ه رێگایه‌کی عاقاڵن‌ه رووبه‌ڕووی ئه‌م رهوشه و به‌گوشاری جه‌ماوه‌رییان‌ه و مه‌ده‌نیان‌ه به‌ره‌نگاری ئه‌م رهوشه ببنه‌وه. به‌ڕێز سه‌بری به‌همه‌نی ئه‌ندامی به‌ڕێوه‌به‌ری کۆمهڵه، پارتی"سۆسیال دیموکراتی کوردستان" پێوایه؛ ئه‌م هێرشه ،بۆ سه‌ر پارت و الیه‌نێکی کوردی نییه ،به‌ڵکو ئهمه هێرشه له‌سه‌ر گه‌لی کورد و ئهو ده‌رفه‌تانه‌ی‌ه ک ه له‌م هه‌ڵومه‌رجه‌دا له‌ناوچه‌ک‌ه و دنیادا بۆ پرسی کورد خوڵقاوه .ئهو ده‌سکه‌وتانه‌ی به‌ده‌ستیهێناو‌ه بیانپارێزێت و تێکۆشانی خۆی که به‌سااڵن‌ه ره‌نجی بۆ ده‌دات نه‌گه‌نێت ه ئامانج له‌دژی ئه‌مانه‌ی‌ه و له‌راستیشدا ئه‌م هێرشه ،هێرش ه له‌سه‌ر ئهو ده‌رفه‌تانه .بۆیه له‌م قۆناخه‌دا ،بۆ کورد گرنگه که وتاری نه‌ته‌وه‌یی رێکبخات له‌کۆنگره‌یه‌کی نه‌ته‌وه‌ییدا و وتارێکی هاوبه‌شی گه‌لی کورد هه‌بێت له‌م بارودۆخه‌دا .شه‌قامی کورد له‌م قۆناخه‌دا ،به‌جێگه‌ی ئ���هوهی ک�ه چ��اوه‌ڕوان��ی��ی�ه‌ک��ی زۆری ل �ه‌ده‌س �ه‌اڵت و حکومه‌ت هه‌بێت ،پێویسته به‌شێوه‌یه‌کی ئاکتیڤتر و پته‌وتر بێته سه‌رشه‌قامه‌کان و ل �ه‌دژی ئه‌م هێرش و دهستدرێژییانه ده‌نگی سه‌ربه‌خۆی خۆی ده‌رببڕێت. نه‌ته‌نیا پارتی چ��اره‌س �ه‌ری دیموکراتی کوردستان، به‌ڵکو پێویسته هه‌موو پارت و الیه‌نه‌کانی کوردستان به‌ئه‌رکێکی نهتهوهییهوه بڕوانن‌ه ئه‌م بارودۆخه‌ی ئێستا و خاوهن هه‌ڵوێستی نه‌ته‌وه‌یی بن .ده‌ستپێشخه‌ریه‌که‌ی پارتی چ��اره‌س�ه‌ری به‌گرنگی ده‌زان��م و ه��ی��وادارم ک ه ههرکهسه چی دهکهوێته سه‌رشانی به به‌رپرسیاریه‌تیه‌و‌ه پێکیبێنێت و به‌ئه‌رکی خۆی هه‌ستن و ڕاوبیروبۆچوون ه جیاوازه‌کانیش له‌ژێرچه‌ترێکی نه‌ته‌وه‌ییدا کۆبکرێته‌وه. هه‌وڵدان بۆ به‌ستنی کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی و به‌ده‌نگ هاتنی شه‌قامی کورد دوو خاڵی گرنگن له‌م پێڤاژویه‌دا. رێکخراوه و کۆمهڵه مه‌ده‌نییه‌کان پێویسته له‌سه‌ر ئه‌م ه زیاتر کار بکه‌ن و هه‌وڵبده‌ن چاالکییه‌کان له‌په‌رش و باڵوی رزگار بکه‌ن و هه‌ڵوێسته‌کان یه‌کبخرێن و ئهو چاالکیانه‌ی که پێویسته بکرێن ،تۆکمه‌تر و پته‌وتر و هاوئاهه‌نگتر ببێت .داواش له‌و پارت و الیه‌نانه‌ش ده‌ک �ه‌م ،که خۆیان زیاتر نه‌ته‌وه‌یی ده‌بینن ،هه‌وڵبده‌ن
“
له‌ده‌ره‌وه‌ی که‌سایه‌تیه‌کان ،الیهنه سیاسیه‌کانی تریش ب �ه‌ش��داری کۆبوونه‌وه‌کانی خ��ۆی��ان بکه‌ن و داوای���ان لێبکه‌ن ،هه‌ڵوێستێکی نه‌ته‌وه‌ییانه‌تر و تۆکمه‌تر بنوێنن و قۆرسایی خۆیان به‌م شێوه‌یه‌ش نیشان بده‌ن. به‌رێز هاوڕێ ئه‌حمه‌د رۆژنامه‌نووس و کادیری پارتی دیموکراتی کوردستان پێوایه که؛ هه‌ڵوێستی پارتی چاره‌سه‌ری دیموکراتی کوردستان ،هه‌ڵوێستێکی جوان، قارهمانانه و پێشمه‌رگایان‌ه و گه‌ریالیان‌ه و نه‌ته‌ویانه‌ی ه و ده‌ڵ��ێ��ت ":تاکی ک���ورد پێویسته ه �ه‌م��ووی خ��اوه‌ن هه‌ڵوێست بێت ،ب�ه‌اڵم ئ �هوهی که پارتی چاره‌سه‌ری کردوویه‌تی ،کۆکردنه‌وه‌ی ئه‌م هه‌ڵوێستانه‌یه .سازدانی ئه‌م شێوه کۆبوونه‌وانه‌دا ،ئه‌رک و به‌رپرسیاریه‌تییه‌کی مه‌زن و پیرۆزه .ئهو ده‌ستدرێژییانه‌ی له‌سه‌ر باشووری کوردستاندا ههیه ،دڵنیام ناتوانێـت بۆ ماوه‌یه‌کی درێژ به‌رده‌وام بێت ،به‌اڵم چه‌ندین هۆکاریش له‌م مه‌سه‌له‌یه‌دا ههیه .له‌الیه‌ک ئهو ده‌وڵه‌تانه‌ی که زیاتر مه‌سه‌ل ه دینیه‌کانیانیان له‌المه‌به‌ست‌ه و له‌الیه‌کی ت��رهوه ،ئێم ه دژبه‌ریه‌کی زۆرمان لهگهڵ ئه‌مریکا و ئیسرائیلدا نییه. ئێمه هه‌رێمێکین که ئه‌زموونێکی نوێمان ههیه .نابێت له‌م سات‌ه ناسکه‌دا هه‌رچی ئه‌زموون و ده‌سکه‌وتی هه‌رێمی کوردستانه بکهینه قوربانی هێرشێکی فرۆکه‌یه‌ک، یان چه‌ند تۆپێکی ئێران .ئێمه به‌ش به‌حاڵی خۆمان هه‌وڵمان داوه ،له‌ئاستی ده‌سه‌اڵتی کوردیدا و زۆر بااڵش شاند سه‌ردانی ئهو واڵتانه‌ی کردووه و هه‌وڵیش دراوه. به‌یاننامه‌که‌ی سه‌رۆکی هه‌رێم له‌به‌رچاوانه .پێویست ه ئهو که‌سانه‌ی که په‌یوه‌ستن به‌و واڵتانه‌ی دراوسێیه‌وه، ئ �هو ک �ه‌س و الی�ه‌ن��ان�هی ده‌ی��ن��اس��ن بهێنن‌ه هه‌رێمی کوردستان و ئهو کهسه مه‌ده‌نییانه‌ی که له‌سنووره‌کاندا تووشی زه‌ره‌روزیان ده‌بن ،بۆیان روون بکه‌نه‌وه. ب���ه‌ڕێ���ز ش���اس���وار م��ام��ه رۆژن����ام����ه‌ن����ووس ده‌ڵ���ێ���ت": چ��االک��ی�ه‌ک�هی پ��ارت��ی چ���اره‌س���ه‌ری ،چاالکیه‌کی ئه‌رێنیه .ههرچهنده پێویستی ده‌کرد ئه‌م هه‌نگاو‌ه زووتر بهاوێژرایه ،به‌اڵم ئه‌مه‌ش خۆی هه‌نگاوێکی سه‌ره‌تای ه بۆ بره‌ودان به‌تێکۆشانی ئازادیخوازی گه‌له‌که‌مان و ئهو هێرشانه‌ی له‌ئێستادا له‌دژی گه‌له‌که‌مان به‌ڕێوه‌ده‌چن پرۆتستۆ بکرێن .ئهو هێرشانه به‌پیالنێکی هاوبه‌شی تورکیا ،ئێران و حکومه‌تی ن��اوه‌ن��دی به‌ڕێوه‌ده‌چن، جێگای ئیدان‌ه کردنه و پێویسته به‌زووترین کاتیش کۆتاییان پێ بهێندرێت .من پێم وایه ،ئهمه درێژکراوه‌ی ئهو پیالنگێڕییه نێوده‌وڵه‌تیانه‌ی‌ه که له‌سااڵنی رابردوو و له‌سه‌ر ئاستی کوردستان به‌گشتی له‌دژی بزوتنه‌وه‌ی ئازادیخوازی کورد به‌ڕێوه‌ده‌برێ .له‌چوارچێوه‌ی ئهو ناڕه‌زایه‌تی و چاالکیانه‌ی له‌واڵتانی عه‌ره‌بیدا هه‌ی ه گه‌لی کوردیش له‌قۆناخێکی هه‌ستیاردای‌ه و به‌ره‌و پێشوو‌ه چووه .ئێستاش له‌الیه‌ن دهوڵهته سه‌رده‌سته‌کانی ناوچه‌که‌و‌ه مه‌ترسییه‌ک له‌سه‌ر گه‌لی کورد له‌ئارادای ه و ده‌یانه‌وێت گه‌ل نهبێته پاڵپشتی بزووتنه‌وه‌ی خه‌باتی ئازادیخوازی گه‌له‌که‌مان .بۆیه پێویسته الیهنه سیاسی و رێکخراوه جه‌ماوه‌ریه‌کان له‌باشووری کوردستان به‌رو به‌په‌یوه‌ندییه‌کانیان لهگهڵ الیه‌نه‌کانی تر و به‌شه‌کانی تری کوردستان بدرێت و په‌ر‌ه به‌خه‌باتی ئازادیخوازی گه‌له‌که‌مان بده‌ن و هه‌وڵی سازدانی یه‌کێتی نه‌ته‌وه‌یی ب��ده‌ی��ن ب��ۆ ئ���هوهی ده‌س���ت له‌پێشهات و رووداوه‌ک�����ان وه‌رب��درێ��ت که به‌سااڵن‌ه ده‌کرێت‌ه س�ه‌ر گه‌له‌که‌مان. ده‌سه‌اڵتدارانی هه‌رێمی کوردستانیش ئه‌گه‌ر رۆڵێکی ئه‌رێنی نابینن ،نهبنه ئاسته‌نگ له‌به‌رامبه‌ر به‌چاالکیی ه مه‌ده‌نی و جه‌ماوه‌رییه‌کانی جهماوهر و ئ�هوهش دیاره
که به‌ڕێوه‌به‌رانی هه‌رێمی کوردستان ده‌ستیان له‌و پیالنانه‌دا ههیه ،پێویسته واز له‌و هه‌ڵوێستانه‌ی خۆیان بهێنن و له‌دیدێکی رهخنه ئامێزانه‌و‌ه سه‌یری تێکۆشانی پارچه‌کانی تری کوردستان بکه‌ن و له‌هه‌مانکاتیشدا به‌یه‌کچاو ته‌ماشای کوردستان بکه‌ین .ئه‌وه‌ش راست نییه ،که پهکهکه له‌باشووری کوردستانهوه هێرش ده‌ک��ات�ه س�ه‌ر تورکیا و واڵت��ان��ی درواس���ێ .په‌که‌ک ه مافی خۆیه‌تی له‌هه‌رکوێ بێت ،داکۆکی له‌ماف و ئازادییه‌کانی کوردان بکات و به‌هه‌مانشێوه‌ش بۆ په‌ژاک و هه‌موو پارت و الیهنه سیاسیه‌کانی کوردستانیش پێویسته وا بێت .ههرچهنده له‌الیه‌ن هێزه و الیه‌نی کوردییه‌و‌ه نییه‌تێکی ئاشتیخوازانه ههیه ،به‌اڵم له‌الیه‌ن واڵتانی سهردهستهوه شه‌ڕێکی سه‌پێندراو به‌ڕێوه‌ده‌چێت. بۆیه به‌تێکۆشانی گ�ه‌ل و به‌ڕێکخستنکردنی ئهو چاالکییانه‌ی گه‌ل له‌هه‌رێمی کوردستان له‌دژی ئهو هێرش و دهستدرێژییانه ده‌توانین رێگری له‌و هێرشان ه بکرێت که ده‌کرێن‌ه سه‌ر خه‌ڵکی مه‌ده‌نی و خاکی هه‌رێمی کوردستان و ئهو بیانووانه‌ش که ده‌گوترێت پهکهکه و په‌ژاک هۆکارن بۆ ئهو هێرشانه ،له‌جێی خۆیدا نییه؛ چونکه له‌گرتنه‌و‌ه ئاوی ئه‌ڵوه‌ن له‌خانه‌قین و که‌مکردنه‌وه‌ی ئاوی سیروان ،ئهوه نیشانده‌دات؛ خۆ له‌وێدا پ�ه‌ژاک و په‌که‌که‌ی لێ نییه ،به‌ڵکو ئه‌م ه سیاسه‌تێک‌ه له‌دژی گه‌لی کورد و ده‌سکه‌وته‌کانی. ئ����هو ب����ارگ����رژی و ت��ێ��ک��چ��وون و ئ���اوارک���ردن���هی ناوچه‌دابڕاوه‌کان"سهعدییه و جه‌له‌وال و "...بۆ تێکدانی باری ئه‌منی و ئاسایشی هه‌رێمی کوردستانه ،ئهوه چ په‌یوه‌ندییه‌کی به‌په‌که‌ک‌ه و په‌ژاکه‌و‌ه ههیه .بۆی ه پێویسته هه‌موو الیه‌ک به‌یه‌کده‌نگ داکۆکی له‌مافی گه‌له‌که‌مان بکه‌ن و ئیدانه‌ی ئهو هێرشانه بکرێت و هه‌وڵی سازدانی یه‌کێتیه‌کی نه‌ته‌وه‌ییش بدرێت. به‌رێز د .سه‌عید ئه‌قده‌سی سیاسه‌تمه‌دار و رۆشنبیری رۆژه���ه‌اڵت���ی ک��ورس��ت��ان پ��ێ��وای �ه؛ ئ��ه‌م دانیشتن‌ه بۆ دۆزی���ن���هوهی رێ��گ��ا چ��اره‌ی �ه‌ک ب��وو ل �ه‌الی �ه‌ن پارتی چاره‌سه‌رییه‌و‌ه له‌به‌رامبه‌ر به هێرش و ده‌ستدرێژییه‌کانی تورکیا و ئێران رێکخرا .ئه‌م شێوه کۆبوونه‌و‌ه و سیمینار و کۆڕان‌ه بۆ روون��ک��ردن�هوهی ڕای گشتی شتێکی باشه و له‌جێ خۆیدایه .بهداخهوه حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان لهگهڵ ڕای گشتی و ده‌ردی جه‌ماوه‌ردا نییه له‌الیه‌ک و له‌الیه‌کی تریشه‌و‌ه ترسی تورکیا و ئێرانی له‌دڵی نیشتوو‌ه که به‌هیچ جۆرێک ناتوانین ئه‌م ترسه‌ی لێ بڕه‌وێنینه‌وه .ته‌نیا رێگا ئهوهیه که جهماوهر گۆشار بخاته سه‌ر حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان. دکتۆر سه‌عید ده‌ڵێت؛ حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان له واڵتانی سووریا ،ئێران و تورکیا نوێنه‌رایه‌تی خۆی ههیه ،بۆیه ئه‌ویش ده‌توانێت گۆشار بخاته سه‌ر ئهو الیه‌نان‌ه بۆ ڕاوه‌ستاندنی ئ �هو هێرش و په‌المارانه. کێشه‌ک‌ه لێره‌دای‌ه حکومه‌ته‌که‌مان ئ �ه‌وان به‌دۆست و میلله‌ت و جه‌ماوه‌ریش به‌دوژمنی خۆی ده‌زانێـت، ئ �ه‌م �ه‌ش کێشه و گرفتی س �ه‌ره‌ک��ی ح��ک��وم�ه‌ت و ده‌سه‌اڵتی کوردییه. د .سه‌عید پێوایه که ئه‌م شێوه کۆبوونهوانه ده‌بێت له‌سه‌ر شه‌قام و له‌ناو دڵی جه‌ماوه‌ردا بێت .من ده‌ڵێم، ئه‌م شێوه کۆبوونهوانه پێویست ده‌کات له‌شه‌قامدا بکرێت و ئه‌تمسفرێکی زیاتریش به‌شدار بکرێـت ،هه‌تاکۆ میلله‌تیش به‌باشی ب�ه‌ش��داری بکه‌ن .ل�هو ب��اوه‌ڕش��دام که جهماوهر به‌دڵ به‌شداری ده‌ک�ه‌ن .دکتۆر سه‌عید ده‌ڵێت ،ده‌س �ه‌اڵت ناتوانێت پاراستنی حکومه‌تی
Û
“ هێرشه‌کانی تورکیا و ئێران به‌گڵوپی سه‌وزی ئه‌مریکا و حکومه‌تی ناوه‌ندی له‌سه‌ر باشووری کوردستان به‌ڕێوه‌ده‌چن و ئه‌م هێرشانه‌ش ته‌نیا بۆ سه‌ر په‌که‌ک ه و په‌ژاک نییه
“
چاوپێکەوتن
ژماره ~ | Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
23
24
~|
هه‌رێم بکات .ئێمه دوو جاران هه‌وڵمان بچین‌ه بناری قه‌ندیل و لهگهڵ جه‌ماوه‌ری گه‌له‌که‌ماندا له‌و بنارانه‌دا، ده‌رده‌ڵی خۆمان بکه‌ین ،به‌اڵم بهداخهوه رێگریان کرد و نه‌یانهێشت .رۆژان���ه خه‌ڵکێکی ب��ێ ت���اوان و بێ گنا‌ه ده‌ک��وژرێ��ن و حکومه‌تی هه‌رێمیش خ��ۆی لێ بێده‌نگ ک��ردووه ،نازانم هۆکاری چییه .به‌م شێوه‌ی ه ناتوانن پاراستنی حکومه‌تی هه‌رێم بکه‌ن ،ئهمه خۆی له‌خۆیدا هه‌نگاوێک‌ه بۆ له‌ناوبردنی حکومه‌تی هه‌رێم. جارێکی تر ته‌ئکیدی ده‌ک �ه‌م �هوه ئ�ه‌م کۆبوونه‌وان ه پێویسته ئالییه‌تێکی به‌رفراوانتر و فه‌زایه‌کی زیاتر بهخۆیهوه بگرێت ،هه‌تاکۆ جه‌ماوه‌رێکی به‌رفراوانتریش به‌شدار بن .له‌و قه‌ناعه‌ته‌دام که جهماوهر به‌دڵ به‌شدار ده‌بن .حکومه‌تی هه‌رێم ته‌نانه‌ت له‌مه‌سه‌له‌ی گرێدانی کۆنفرانسی کوردیش رۆژبه‌رۆژ دوای ده‌خات و خۆی لێ ده‌دزێ��ت�هوه ،بۆچی ئ �هوهش پێویسته له‌حکومه‌تی هه‌رێم و ئهو الیه‌نان‌ه پرسیار بکرێت .به‌ڕای من ئه‌گه‌ر کۆنفرانسێکی نه‌ته‌وه‌یی کورد سازبکرێت ،ده‌توانین زۆرینه‌ی کێشه‌کانی گه‌له‌که‌مان چاره‌سه‌ر بکه‌ین. هه‌تاکو ئهو کۆنفرانسه‌ش نه‌به‌سترێت و ستراتیژییه‌تی کوردی دیار نه‌کرێت ،پاراستنی به‌رژه‌وه‌ندی نه‌ته‌وه‌یی و ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی پێکنایه‌ت .ئێستاکه‌ش که ئهو هێرش و په‌المارانه‌ی له‌الیه‌ن تورکیا و ئێران ده‌کرێت ه سه‌ر شاخه‌کانی کوردستان ،ئامانجیان نه په‌ژاک و ن �ه‌ش په‌که‌که‌یه ،به‌ڵکۆ ئامانجیان له‌ناوبردنی حکومه‌تی هه‌رێمه؛ چونکه ئهوانیش باش ده‌زانن ک ه ئه‌م حکومه‌ته ،بناغه‌ی حکومه‌تێکی گه‌وره‌ی کوردیی ه و پێویسته ئهو بناغه‌ی له‌ناوببردرێت و له‌و قه‌ناعه‌ته‌م که ئامانج له‌هێرشه‌کان حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان و دواخستنی داخوازیی‌ه ڕه‌واک��ان��ی گه‌له‌که‌مان بۆ سه‌دساڵی تر. با دووپاتی بکه‌مه‌وه ،ئه‌گه‌ر کۆبوونه‌وه‌کان بکرێن ه کۆبوونه‌وه‌ی جه‌ماوه‌ری گه‌له‌که‌مان له‌به‌شه‌کانی تری کوردستانیشه‌و‌ه به‌شداری تێدا ده‌که‌ن ،ته‌نیا به‌مه‌رجێک ک�ه حکومه‌تی هه‌رێمی ک��وردس��ت��ان رێگرییان لێ نه‌کات. به‌رێزکولسوم حسێن دانیشتووی هه‌ڵه‌بجه‌ى شه‌هید؛ هه‌م ئاستی دانیشتنه‌که‌مان و هه‌میش ئهو بابه‌ته‌ی ک ه گفتوگۆی له‌سه‌ر ده‌کرێت ،هه‌ستیار و چاره‌نوسساز‌ه و جددیی‌ه و پێویسته هه‌رکه‌سه‌ش له‌جددیه‌تی ئهو یه‌که‌دا بێت .ک��ورد پارچه‌پارچه‌ی‌ه و به‌م شێوه‌یه‌ش ناتوانێت شتێک بکات ،بۆیه پێش هه‌ر شتێک پێویسته ریزه‌کانی خۆی رێکبخات و له‌وانه‌ش باشووری کوردستان و ببێته هاوکاری به‌شه‌کانی تری کوردستانیش و به‌م شێوه‌یه‌ش به‌یه‌کده‌ست کار بۆ به‌دیهاتنی ئامانجه‌کانی خۆی بکات. به‌رێز ئااڵ که‌مال له‌بواری راگه‌یاندنی"بینراو بیستراو نوسراو" و چاالکوانی بواری کۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی پێوایه؛ ئ�ه‌م شێوه ک��ۆب��ووان�هوه و هه‌موو ئ�ه‌م شێوه کۆبوونهوانه ئاماده‌کاریه‌ک بێت ،بۆ کۆکردنه‌وه‌ی که‌سایه‌تی و الیه‌نه‌کان له‌ناو جه‌ماوه‌ری و به‌شه‌کانی تری کوردستانیشدا و ئه‌مه‌ش هه‌نگاوێکی به‌نرخ و باشه که نوێنه‌ری هه‌موو به‌شه‌کان و هه‌موو چین و توێژه‌کانی کۆمه‌ڵگای تێدا به‌شدار ده‌بن و له‌وانه‌ش الیهنه سیاسیه‌کان بۆ دووزینه‌وه‌ی رێگا چاره‌یه‌ک یان میکانیزمه‌ی به‌رێوه‌بردنی رێگایه‌ک بۆ به‌رگری ل ه ماف و ئازادییه‌کانی گه‌له‌که‌مان و له‌هه‌مانکات بۆ راوه‌ستاندن و له‌شکرکێشیانه‌ی تورکیا و ئێران
ژماره Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
که کورد به که‌م ده‌زانن سنوورێکی بۆ دابنرێت و چیدی پێشلکاری کورد چ له‌رووی نه‌ته‌وه‌یی و چ له‌رووی جوگرافی و خاکه‌که‌یه‌وه پێکنه‌یه‌ت .هه‌موو ئ �هو گفتوگۆیانه‌ی ده‌ک��رێ��ت ،پێگه‌ی ج�ه‌م��اوه‌ری له‌پشته و ئه‌وه‌ی که که‌م وکوڕییه له‌گفتوگۆه‌کاندا؛ ته‌نیا یه‌ک تۆزێک جۆالندنی هه‌ست و غیره‌ت و ئازایه‌تیه‌کانی گه‌لی کورده که تاکه‌کانی گه‌لی ک��وردی��ش به‌مانه ناوبانگیان ده‌رک����ردووه ،ئه‌مه‌ش که‌متر ده‌بینرێت. ئااڵ ده‌ڵێت؛ من وا هه‌ست ده‌که‌م که تاکه‌کانی ناو ده‌سه‌اڵت له‌هه‌رێمی کوردستان به‌تایبه‌ت ئه‌وه‌نده‌ی ک��ار له‌سه‌ر ئ �هوهی��ان ک���ردووه که تاکه‌کان بکهنه تاکێکی ترسنۆک ئ �ه‌وه‌ن��ده دوژم���ن ئ �هو ئیشه‌ی نهکردووه .بۆ ئه‌وه‌ی که تو کورد زیندوو بکه‌یته‌وه پێویسته بیگه‌ڕێنیته‌وه بۆ ئهو کاته‌ی که خه‌باتی شاخی ده‌کرد .ئهو کاته‌ی که خه‌باتی چه‌کداری ده‌ک��رد ،کاتێک ده‌ستی بۆ گڕوتینی ئاگر ده‌برد، ده‌ی��گ��ووت ئهمه مافی نه‌ته‌وه‌که‌مه و ده‌ستی بۆ ده‌ب��ات ،ب �ه‌اڵم ئێستا ئ�هو هه‌سته م���ردووه .تۆ پێش ئه‌وه‌ی که یه‌کخستنی بڕیاری ستراتیژی نه‌ته‌وه‌یی و گه‌له‌که‌ت دابڕژێت ،پێویسته پێش هه‌ر شتێک رۆحه نه‌ته‌وایه‌تیه‌که‌ی تێدا زیندوو بکه‌یته‌وه .ئه‌گه‌ر خیتابێکی وروژێنه‌رت هه‌بێت و هه‌ستێکی وروژێنه‌ر دروست بکه‌یت به‌تایبه‌تی بۆ ئهو گه‌نجانه‌ی له‌رێ الدراون ،بێگۆمان ده‌توانین ،هه‌نگاوێکیش ب�هرهو سهرکهوتن هه‌ڵێنین. به‌رێز فه‌تاح زاخۆیی ئه‌ندامی حیزبی زه‌حمه‌تکێشانی سه‌ربه‌خۆی کوردستان ده‌ڵێت ":کۆبوونه‌وه‌که سه‌باره‌ت بوو به چوونیه‌تی کارکردن له‌پێناو دروستکردنی یه‌کێتییه‌کی نه‌ته‌وه‌یی بۆ رووب �ه‌روو بوونه‌وه‌ی ئهو پ��ی�لان�هی ک �ه ل �ه‌س �ه‌ر ئاستی ه��ه‌ر چ��وارپ��ارچ �هی ک��وردس��ت��ان ل���ه‌دژی ن�ه‌ت�ه‌وه‌ک�ه‌م��ان ب�ه‌رێ��وه ده‌چێت. ه��ی��وادارم که ئهمه ببێته سه‌ره‌تایه‌ک بۆ چه‌ندین چاالکی به‌رفراوانتر له‌ئاستی دروستکردنی یه‌کێـتی نه‌ته‌وه‌یی بۆ رووبه‌روو بوونه‌وه‌ی ئه‌م پیالنگێڕییه نێو ده‌وڵه‌تیه .پیالنکی مه‌زن له‌سه‌ر نه‌ته‌وه‌که‌مان به‌رێوه ده‌چێت ،بۆیه پێمان وای �ه که ئه‌مڕۆ زیاتر له‌هه‌ر قۆناخێکی ت��ر پێویستیمان به‌یه‌کڕێزی و یه‌ک هه‌ڵوێستی و خیتابێکی هاوبه‌ش و جه‌ماوه‌ریانه‌یه له‌دژی ئه‌م پیالنگێڕیانه‌دا ،ئهو سه‌رهه‌ڵدانانه‌ی ئه‌م دواییه‌ش که به‌به‌هاری عه‌ره‌بی ده‌ناسرێـت له‌دنیادا ئه‌وه‌ی سه‌لماند که میلله‌تان له‌بن نه‌هاتوون و ده‌توانن کاریگه‌ری گهوره دروست بکه‌ن .ئه‌مڕۆ ئه‌م شێوه خه‌باتانه له‌پێش هه‌موو خه‌باتێکه‌وه و پێویسته الیهنه سیاسیه‌کانی کوردیش له‌م ئیشه‌دا پێشه‌نگ بن و جه‌ماوه‌ری کوردستانیش هێزێکی مه‌زنی له‌ناوه‌خانی خۆیدا شاردۆته‌وه و ده‌توانێت ئاراسته‌ی رووداوه‌ک��ان ل �ه‌ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دی خ��ۆی��دا ب��گ��وڕێ��ت .ف �ه‌ت��اح زاخ��ۆی��ی له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌ی چه‌کدانان و نه‌نانی ده‌ڵێت؛ بێ چه‌ککردنی پارته کوردییه‌کان پیالنێکه .ناکرێت به‌شێک له‌خه‌باتی نه‌ته‌وه‌که‌مان که ئه‌مڕۆ دوژمن به‌ئاگر وئاسن رووبه‌رووی گه‌له‌که‌مان دهبێتهوه ،نه‌ک چه‌کداره‌کان؛ به‌ڵکۆ رووب�ه‌رووی خه‌ڵکی مه‌ده‌نیش ده‌بنه‌وه و تۆ له‌م ره‌وشه‌دا ته‌نیا ناتوانی باسی ئاشتی و خه‌باتی سیاسی و رێکخراوه‌یی بکه‌ی ،به‌اڵم هه‌ر وه‌کو پێشتریش باسم ک��ردووه ئه‌مڕۆ زیاتر خه‌باتی جه‌ماوه‌ری به‌کاریگه‌ره ،به‌اڵم ئهمه به‌و واتایه نییه که
چاوپێکەوتن تۆ پێش چاره‌سه‌ری پرسی نه‌ته‌وه‌که‌ت ده‌ستبه‌رداری چ �ه‌ک ب��ی ک�ه نه‌ته‌وه‌که‌تی پ��ێ ده‌پ��ارێ��زی .وات��ا ل �ه‌م ق��ۆن��اخ �ه‌دا ئ �ه‌م دوو ش��ێ��وازه خ�ه‌ب��ات�ه پێویسته ته‌واوکه‌ری یه‌کتر بن .هیوادارم که ئه‌م کۆبوونهوانه بکرێـته تۆرێکی به‌رفراوانی خه‌ڵکی کوردستان بۆ ئه‌نجامدانی چاالکی فراوانتر له‌سه‌رئاستی هه‌موو کوردستان. ب�ه‌رێ��ز ع�ه‌ب��اس یه‌گانه خه‌ڵکی ش��اری م �ه‌ری��وان و دانیشتوی شاری سلێمانییه پێوایه که ئه‌م کۆبوونه‌وه‌یه ده‌ستکه‌وتێکه ،له‌به‌ر ئه‌وه‌ی که ئێمه هه‌ر یه‌که‌مان به بیروبۆچوونی جیاوازه‌وه به‌شداریمان تێدا کردووه. پێویسته ئێمه تاکه‌کانی خۆمان و کۆمه‌ڵگاکه‌مان فێری ئ�هوه بکه‌ین که حیزبایه‌تی نه‌کات ،به‌ڵکو کوردایه‌تی بکات .ئێستا له‌باشووری کورستاندا، کێشه و گرفت زۆره .ئهو ئازادییه‌ی باسی ده‌که‌ن، هیچ جێگای قسه و باس نییه و هه‌تا ئێستاش تاک لێره‌دا ئازاد نهبووه .له‌رۆژهه‌اڵتی کوردستان په‌ژاکی لێ به‌ده‌ر ئه‌مڕۆ که‌سێک نوێنه‌رایه‌تی کورد ناکات، هیچ حزبێک لهگهڵ هه‌موو رێزێکم بۆ مێژووی خه‌بات و تێکۆشانیان ،به‌اڵم ئه‌مڕۆ که‌سیان بوونیان نییه .من خۆم له‌بنه‌ماڵه‌یه‌کی شه‌هیدی کۆمه‌ڵه‌م، ب �ه‌اڵم ئ�ه‌م��ڕۆ بوونیان ئیدی ن �ه‌م��اوه ،بوونه‌که‌یان به‌رامبه‌ره لهگهڵ سفردا .له‌باره‌گاکانی زه‌ڕگوێزو کوێه‌دا ،ته‌نیا ب�ه‌ردب��ازی و کۆتله و کۆتله‌کاری ههیه نه‌خه‌باتی نه‌ته‌وه‌یی .ئه‌مه‌ش واتای نه‌بوونه. لهگهڵ ئێراندا خه‌باتی مه‌ده‌نی وات��ا ،خۆکوشتن. ئێران و رژێمه‌که‌ی خۆدی خۆدیه‌که‌ی خۆی ده‌کاته زیندانه‌وه ،ئیدی خه‌باتی مه‌ده‌نی و سیاسی واتایه‌کی نییه .یه‌گانه س �ه‌ب��اره‌ت ب �هو که‌سانه‌ی که ده‌ڵێن قۆناخی چه‌کداری ته‌واو بووه ،ده‌ڵێت ":ئهمه قسه‌ی دوژم��ن��ان�ه" .ئ�ه‌وان�هی ده‌ڵ��ێ��ن؛ وات��ای به‌سه‌رچوونی چه‌ک و قۆناخی چه‌کداری ته‌واو بووه ،قسه‌یه‌که که دوژمنانی نه‌ته‌وه‌که‌م ده‌یکه‌ن .منیش پێم خۆشه ئه‌گه‌ر له‌ئێراندا عه‌قڵییه‌تێک هه‌بێت به‌ناو قه‌بووڵ کردن ئێمه‌ش ده‌مانوێت خه‌باتی مه‌ده‌نی بکه‌ین .ئێستا خه‌بات و تێکۆشانی گه‌له‌که‌مان له‌هه‌موو به‌شه‌کانی کوردستان و به‌تایبه‌ت باکوور و رۆژهه‌التی وه‌کو په‌له‌وه‌رێکه که به باڵێک ته‌نیا ناتوانێت بفڕێت. ئه‌گه‌ر خه‌باتی چه‌کداری و سیاسی نهبنه ته‌واکه‌ری یه‌کتر ،دوژمن له‌ناومان ده‌بات ،دوژمنه‌که مه‌جاڵت ن���ادات ک�ه ت��و به‌ته‌نیا خه‌باتی سیاسی بکه‌یت. وات��ا خه‌باته‌که‌مان ب�هی�ه‌ک ب��اڵ ناتوانێت بفڕیت و سه‌رکه‌وێت .ئ�ه‌وان�هی که ئه‌مڕۆ له‌لێره‌دا ،واتا له‌باشووری کوردستان داده‌نیشن و ده‌ڵێن باخه‌باتی سیاسی ب��ک�ه‌ن ،ئاخر پێناسه و بنه‌مای خه‌باتی سیاسی به‌چی ده‌زان��ن .ئ �هوهی که م��اوه‌ی هه‌شت ساڵه سه‌رۆککۆماری ئێران بووه ئه‌مڕۆ له‌زیندانی ئهو رژێمه‌دایه .ئه‌م رژێمه گوێ به‌که‌س ن��ادات و ک�ه‌س ق�ه‌ب��ووڵ ن��اک��ات ،ئه‌قڵییه‌تێکی ب�هو شێوهیه به‌دی ناکرێت .ئێستا تۆ رۆژهه‌اڵتی کوردستان به بێ په‌ژاک بێنه به‌رچاوی خۆت ،بزانم چی ده‌بینی. له‌رۆژهه‌اڵتدا ناوی کورد بوون سڕابووه‌وه ،ئێستاش ئه‌گه‌ر له‌هه‌موو میدیاکانی جیهانیدا باسی کورد له‌رۆژهه‌اڵتی کوردستان ده‌کرێت هه‌مووی قه‌رزداری ئهو کالشینکۆفانه‌ی ده‌ستی ئهو گه‌ریالیانه‌ین له‌و شاخانه‌دا .ک��ورد ئه‌گه‌ر ل�ه‌رۆژه�ه‌اڵت و باکووری کوردستاندا چه‌ک دابنێت ،ئیدی ته‌واو ده‌بێت.
وتار
ژماره ~ | Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
25
دڵــه‌ڕاوکێــی ده‌وڵــــه‌تی تـــورکیــا
له‌هه‌ربابه‌تێکی گ��رێ��دراو ب �ه‌ک��وردان��دا، دی��ارده‌ب��ێ��ت ک �ه دوژم��ن��ای �ه‌ت��ی ده‌وڵ �ه‌ت��ی تورکیا له‌دژی کوردان له‌چ ئاستێکدایه. ب��ۆ ئ���هوهی ک����وردان ل �ه‌س��ووری��ا شتێک به‌ده‌ست نه‌خه‌ن ،دهوڵهتی تورکیا که‌وتووه‌ته ه�ه‌وڵ��دان��ێ��ک��ی م���ه‌زن���هوه .ب��ه‌م م�ه‌رج�ه‌ش پشتگیری ده‌دات���ه هێزی ئۆپۆزسیۆن. له‌به‌ر ئه‌م یه‌که‌ش ،ئۆپۆزسیۆنی عه‌ره‌ب له‌سووریا هیچ ستاتۆیه‌ک بۆ ک��وردان به‌باش نازانن و قه‌بووڵیش ناکه‌ن .وه‌کو ئ�هو دیموکراتیه‌ی له‌تورکیایه که بێ کورد به‌ڕێوه‌ده‌چێت .دهوڵهتی تورکیا به سااڵنه لهگهڵ ده‌وڵ�ه‌ت��ی سووریا له‌سه‌ر بنه‌مای دژای�ه‌ت��ی ک��وردان هاوپه‌یمانی به‌ڕێوه‌ده‌بات و بوونهته یه‌ک و له‌دژی بزووتنه‌وه‌ی ئ��ازادی��خ��وازی گه‌لی کورد دوژمنایه‌تیه‌کی هاوبه‌ش به‌ڕێوه‌ده‌به‌ن. لهگهڵ ئه‌وه‌ی که رژێمی ئێستا له‌سووریا له‌ناوخۆ و له‌ده‌ره‌وه‌ش ته‌نگاوه و تورکیاش ل �ه‌دژی ئ�هو رژێمه که‌وتووته هه‌وڵدان، س���ه‌ره‌ڕای ئ �هوهش هه‌تا ئێستا له‌بابه‌تی پ��رس��ی ک������ورددا ،ه��ی��چ ه�ه‌ن��گ��اوێ��ک��ی چاره‌سه‌رئامێز هه‌ڵناگرێت .بۆ ئ �هوهی تورکیا زیاتر نه‌کاته دوژم��ن��ی خۆی، نزیکی ق�ه‌ب��ووڵ��ک��ردن��ی داخ��وازی �ه‌ک��ان��ی ک������وردان ن���اب���ێ���ت���هوه .ت���ورک���ی���ا ل��ه‌ه��ه‌ر هه‌لومه‌رجێکدا ده‌ی�ه‌وێ��ت به‌ده‌ستهێنانی ده‌س��ک �هوت �ه‌ک��ان��ی ک�����وردان ئاسته‌نگ بکات .بیرله‌وه ده‌کاته‌وه که ئه‌گه‌ر کورد ل�ه‌س��ووری��ا ستاتۆیه‌ک ب �ه‌ده‌س��ت بخه‌ن، ئ��هو ک��ات�ه ئ��ی��دی ناتوانێـت سیاسه‌تی نوێ خۆی داگیرکه‌ری له‌سه‌ر کوردان به‌ڕێوه‌ببات. ده‌وڵ���ه‌ت���ی ت��ورک��ی��ا ب��ۆ ئ����هوهی ک���وردان نهبنه خ���اوه‌ن ده‌س��ک �هوت و ستاتۆیه‌ک نه‌ته‌نیا ل�ه‌گ�ه‌ڵ ئۆپۆزسیۆن و رژێمی ئ �ه‌س �ه‌د ه�ه‌وڵ�ه‌ک��ان��ی ده‌خ��ات �ه گ���ه‌ڕ .بۆ ئه‌وه‌ی ئۆپۆزسیۆنی کوردیش باڵوه پێ
“ دهوڵهتی تورک له‌رۆژگاری ئه‌مڕۆماندا، له‌رۆژهه‌اڵتی ناوین سیخوڕی مۆدیرنیته‌ی کاپیتالیسته. ئێستا تورکیا وه‌کو خه‌نجه‌رێک ه له‌سه‌ر پشتی رۆژهه‌اڵتی ناویندا چه‌قاوه .وتنی"یه‌ک چرکه" ک ه بۆ "شیمون پرێس" ده‌گوترێت ،دێت ه واتای" شاردنه‌وه‌ی په‌رده‌ی سیخوڕی
“
جه‌میل بایک
بکات ،ده‌ستێوه‌ردان و موداخله‌ی خۆی به‌ڕێوه‌ده‌بات .ئه‌گه‌ر بۆ ئ�هوهی کوردان ل �ه‌ب��اش��ووری ک��وردس��ت��ان ،ستاتۆیه‌ک به‌ده‌ست نه‌خه‌ن و بۆ ئه‌وه‌ی ئهو ستاتۆیه که ههیه له‌ناوی ببه‌ن دهوڵهتی تورکیا، خۆڕاگریه‌کی مه‌زن ده‌کات .ئهو کاته‌ش ده‌رک به‌و راستیه‌ش ده‌گه‌ین که چۆن پیالنێک له‌دژی رۆژئاوای کوردستانیش به‌ڕێوه‌ده‌بات .دهوڵهتی تورک له‌رۆژگاری ئ���ه‌م���ڕۆم���ان���دا ،ل���ه‌رۆژه���ه‌اڵت���ی ن��اوی��ن سیخوڕی مۆدیرنیته‌ی کاپیتالیسته. ئێستا تورکیا وه‌ک��و خه‌نجه‌رێکه له‌سه‌ر پشتی رۆژه���ه‌اڵت���ی ن��اوی��ن��دا چ �ه‌ق��اوه. ووت��ن��ی"ی �ه‌ک چ��رک �ه" ک �ه ب��ۆ "شیمون پ���رێ���س" ده‌گ����وت����رێ����ت ،دێ���ت���ه وات�����ای" ش��اردن�هوهی پ �ه‌رده‌ی سیخوڕی .ئاکهپه ئێستا ب��ۆ گ �ه‌الن��ی رۆژه���ه‌اڵت���ی ناوین له‌رژێمی که‌مالیستی کۆن مه‌ترسیدارتر رۆڵی سیخوڕی له‌ئه‌ستۆ گرتووه .نه‌ته‌نیا س��ی��خ��وڕی م��ۆدی��رن��ی��ت�هی کاپتیالیست ده‌کات ،به‌ڵکو لهگهڵ به‌جێ کردنی ئه‌م ئه‌رکه‌یه ،ئیسالمییه‌تیش به‌کاردێنێت و ده‌یه‌وێت نرخ وبه‌هاکانی رۆژهه‌اڵتی ناوین ته‌سلیم بگرێت و بیانفرۆشێت .به‌ئیسالمی هاوکار و نه‌رم"لیبڕاڵ" ده‌یه‌وێت ،نرخی گه‌النی رۆژهه‌اڵت وه‌کو ،داد ،به‌رابه‌ری و ک��ۆم �ه‌اڵی �ه‌ت��ی و ه �ه‌م��ی��ش ل�ه‌ن��رخ��ی ئیسالمیه‌تدا وه‌کو ،دادگه‌ری وعه‌داڵه‌ت، ماف ،وی��ژدان ،به‌رابه‌ر و کۆمه‌اڵیه‌تی، وه‌ک���و ه��ێ��زێ��ک��ی س��ی��اس��ی و س��ی��خ��وڕی له‌ناوببات. ده‌وڵ����ه‌ت����ی ت������ورک ،ب���ه‌ه���ێ���زی خ���ۆی له‌شکری"سه‌ربازی" سیاسی و ئابووری ده‌ی���ه‌وێ���ت ب���اش���ووری ک��وردس��ت��ان وه‌ک��و هه‌بوونێکی کلکدار و گرێدراو بهخۆیهوه ب�ه‌ک��ارب��ێ��ن��ێ��ت .ب��ۆ ئ����هوهی ب��زووت��ن �هوهی ئازادیخوازی کورد و حکومه‌تی باشووری ک��وردس��ت��ان ل���ه‌دژی یه‌کتر به‌کاربێنێت هه‌وڵێکی م���ه‌زن و ب���ه‌رف���راوان ده‌دات. ئێرانیش گوشارێک به‌هه‌مان شێوه له‌سه‌ر یه‌کێتی نیشتمانی کوردستان"ی ن ک" به‌ڕێوه‌ده‌بات. سه‌رئه‌نجام به‌سه‌رنه‌که‌وتنی ئه‌م سیاسه‌ته، پاش هێرشه‌کانی تورکیا و ئێران بۆ سه‌ر قه‌ندیل و هه‌رێمه‌کانی پاراستنی میدیا باشتر تێده‌گه‌ین .گه‌له‌که‌مان له‌باشووری کوردستان له‌به‌رامبه‌ر به‌هێرشه‌کانیÛ
26
~|
“ ناڕه‌زایه‌تی و هه‌ڵوێستی نیشاندا له‌به‌رامبه‌ر به‌قه‌تڵوعامی ئهو چوارمنداڵ ه و به‌گشتی حه‌وت کهسه مه‌ده‌نیی ه له‌یه‌ک بنه‌ماڵه‌دا، گه‌لێک به‌نرخ و واتاداره .هه‌رچه‌ند ه به‌ڕێوه‌به‌رانی حکومه‌تی فیدڕاڵی کوردستان هه‌ڵوێستی له‌دژی ئهو کرده‌وه‌ی ه نیشاندا ،به‌اڵم جارێکی تر گه‌ل له‌شه‌هیدانی خۆی خاوه‌نداری کرد و ئهو کرده‌وه‌ی تورکیایان شه‌رمه‌زار و ریسوا کرد
ژماره Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
ئێران و تورکیا لهگهڵ گه‌ریال جێگای خ��ۆی��ان گ��رت و ب��وون�ه پشت وپ�ه‌ن��ای��ان و هه‌ڵوێستی خۆیان نیشاندا .گه‌ل کاتێک حکومه‌تی ئێراق ،به‌ڕێوه‌به‌رانی باشووری کوردستان و خاچی س��ووری نێوده‌وڵه‌تی هه‌وڵیاندا الده‌ی �ه‌ک��ان بهپاره گونده‌کانی خۆیان چۆل بکه‌ن ،ئه‌م یه‌که‌یان قه‌بووڵ ن �ه‌ک��رد و ل �ه‌ب �ه‌رام��ب �ه‌ر ب��ه‌م پێشنیاره‌یان راوه‌س����ت����ان .ئ�����ه‌وان ب���ه‌چ���ۆڵ ن �ه‌ک��ردن��ی گونده‌کانیان ئه‌مه‌یان ده‌ستنیشانکرد که له‌به‌رامبه‌ری ههوڵدانه ته‌سفیه‌کارییه‌کانی ب��زووت��ن�هوهی ئ��ازادی��خ��وازی گه‌لی کورد و پیالنگێڕی ب���ه‌م ره‌ن��گ �ه ب �ه‌رخ��ودان��ی خۆیان ده‌که‌ن و به‌م شێوه‌یه‌ش ناهێڵن ئه‌م پیالنگێڕییه سهرکهوتن به‌ده‌ست بخات. گه‌له‌که‌مان له‌باشووری کوردستان به‌م هه‌ڵوێسته‌یان نیشانیاندا ک �ه ،ته‌نیا به هێزی تێکۆشه‌ران و خۆڕاگری ده‌توانن ه�ه‌ب��وون و ئ���ازادی گه‌له‌که‌یان بپارێزن. له‌سه‌ر ئه‌م ئه‌ساسه ،هه‌ڵوێست و به‌رخودانی گه‌له‌که‌مان له‌باشووری کوردستان به‌نرخ و به‌ڕوومه‌ته .ئ�ه‌م هه‌ڵوێسته‌ش نیشانی ده‌دات که گه‌لی کورد له‌ئاستی ئازادی و دیموکراتیدا ،گه‌لێک پێشکه‌وتنی مه‌زنی به‌ده‌ست هێناوه و قۆناخی زۆریشی بڕیووه. ب �ه‌م شێوهیه ئ �ه‌م ب �ه‌رخ��ودان و ههڵوێسته له‌هه‌مانکاتدا ،نیشانیده‌دات که گه‌لی کورد گه‌یشتووه‌ته ئهو ب��اوه‌ڕی و هێزه‌ی که بزووتنه‌وه‌ی ئازادیخوازی گه‌لی کورد، بۆ ئه‌وان گه‌ره‌نتی و پاراستنی هه‌بوون و ژیانییه .ناڕه‌زایه‌تی و هه‌ڵوێستی نیشاندا له‌به‌رامبه‌ر به‌قه‌تڵوعامی ئهو چوارمنداڵه و به‌گشتی حه‌وت کهسه مه‌ده‌نییه له‌یه‌ک ب��ن�ه‌م��اڵ�ه‌دا ،گه‌لێک ب�ه‌ن��رخ و وات���اداره. ه��ه‌رچ��ه‌ن��ده ب���ه‌ڕێ���وه‌ب���ه‌ران���ی حکومه‌تی فیدڕاڵی کوردستان هه‌ڵوێستی ل�ه‌دژی ئهو کرده‌وه‌یه نیشاندا ،به‌اڵم جارێکی تر گه‌ل له‌شه‌هیدانی خۆی خاوه‌نداری کرد و ئهو ک��رده‌وه‌ی تورکیایان ش�ه‌رم�ه‌زار و ری��س��وا ک��رد .ه �ه‌روه‌ه��ا ئ�ه‌م�ه‌ش پێویسته له‌به‌رچاو بگرین که گه‌نجانی گه‌له‌که‌مان له‌شاره‌کانی باشووره‌وه چوونه هه‌رێمه‌کانی گ �ه‌ری�لا و ه��ێ��رش و ده‌ستدرێژییه‌کانی داگیرکه‌رانی تورکیا و ئێرانیان له‌دژی گ���ه‌ل و گ��ه‌ری�لا ش���ه‌رم���ه‌زار ک���رد .ب�ه‌م شێوه‌یه‌ش نیشانیاندا ک ه ئ�ه‌وان له‌گه‌ریال ئازادیخوازه‌کانی خۆیان خاوهن ده‌رده‌که‌ون و خ���اوه‌ن���داری���ان ل��ێ��ده‌ک �ه‌ن .گ�ه‌ل�ه‌ک�ه‌م��ان ل �ه‌ب��اش��ووری ک��وردس��ت��ان و گه‌نجان به‌م ه�ه‌ڵ��وێ��س��ت�هی��ان ت�ه‌ن��ی��ا قه‌تلوعامه‌که‌یان ش �ه‌رم �ه‌زار ن�ه‌ک��رد ،به‌ڵکو ب�ه‌م شێوه‌یه‌ش یه‌کێتی و یه‌کبوونیان له‌نێوان ک��وردان
وتار قه‌بووڵ و پته‌وتر کرد .له‌سه‌ر ئه‌م ئه‌ساس ه ووتنی سه‌رۆکی هه‌رێم مه‌سعود بارزانی" ئ���ه‌م ه��ێ��رش�ه ل����ه‌دژی یه‌کێتی ک���وردان پێکهاتووه" گه‌لێک واتاداره. بێ شه‌رمی و بێ حه‌یایی دهوڵهتی تورکیا له‌به‌رامبه‌ر به‌و قه‌تلوعامه‌ی ئهو حه‌وت ک�ه‌س�ه ل �هی �ه‌ک ب��ن�ه‌م��اڵ�ه ،ج��ارێ��ک��ی تر دیار بوو .ئه‌م نکۆلیکردنه‌ش توڕه‌بوونی گه‌له‌که‌مانی ل�ه‌ب��اش��ووری کوردستانی زیاترکرد .حکومه‌تی باشووری کوردستان، رێکخستنه مه‌ده‌نییه‌کان و گه‌له‌که‌مان باش ده‌زانن که ئه‌م سه‌یاره له‌الیه‌ن فرۆکه شه‌ڕکه‌ره‌کانی تورکیاوه کراوه‌ته ئامانج. ڕه‌وش��ی پارچه پارچه‌بوونی سه‌یاره‌که‌ش ئه‌م یهکه باش نیشان ده‌دات .ئه‌گه‌ر ئهمه مینێک ب��ووای �ه ،زه‌وی به‌گشتی چاڵ ده‌کرد ،به‌اڵم ئهو رۆکێته‌ی که له‌ته‌نیشتی سه‌یاره‌که ک�هوت��ووه ،ئهوهنده به‌هێزه بووه که دیواری رێگاکه‌ی به ب�ه‌رده‌وه پارچه پارچه کردووه .ههرکهسه ئه‌م یهکه باش ده‌زان��ێ��ت ،که ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی ئهو رۆکێته‌ی، هیچ ئه‌ڵغامێک ناتوانێت سه‌یاره بخاته ئهو ره‌وشه‌ی که پێکهاتووه. ئینکارکردنی ئ �ه‌م جنایه‌ت و کوشتنه له‌الیه‌ن دهوڵهتی تورکهوه له‌الیه‌که‌وه بووه هۆکارێک .له‌الیه‌ک بۆ هه‌موو کورد ئینکارکردن و درۆی تورکان ئاشکرا بوو و له‌الیه‌کی تریش ،تورکیا ئهو باوه‌ڕییه ک�ه به‌ئینکارو ل�ه‌ن��اوب��ردن��ی جه‌سته‌یی، ک�ه‌ل��ت��ووری ب �ه‌ڕێ��وه‌ی��ده‌ب��ات الواز ده‌بێت. به‌تایبه‌تی گه‌له‌که‌مان له‌هه‌موو به‌شه‌کانی کوردستان زیاتر له‌به‌رامبه‌ر به‌تورکان ببنه خ��اوه‌ن هه‌ڵوێست .ب �ه‌م ئینکار کردنه‌ی ئ���ه‌م رووداوه‌ش ک��اراک��ت��ه‌ری ده‌وڵ �ه‌ت��ی ت���ورک زی��ات��ر ئاشکراتربێت و ده‌رک��ی پ��ێ ده‌ک���رێ���ت .ل��ه‌ب��اش��ووری ک��وردس��ت��ان منداڵێک به‌ووتنه‌کانی دهوڵهتی تورکیا ب���اوه‌ڕن���اک���ات .ت �ه‌ن��ان �ه‌ت ه��اوک��اره‌ک��ان��ی تورکیا له‌باشووری کوردستانیش ده‌ڵێن" ئه‌گه‌ر بیانگووتایه که ئێمه کردوومانه‌و داوای لێبوردن ده‌که‌ین ،زۆر باشتر ده‌بوو و ئ��ه‌وه‌ن��ده‌ش ری��س��وا ن���ه‌ده‌ب���وون" .ئێمه‌ش ده‌ڵێین":له‌هه‌رکارێکدا خێرێک"به‌ره‌که‌ت" ههیه" .ل�ه‌م ئینکارکردنه‌شه‌دا ،خێرێک ههیه .رووداوه‌ک��ان��ی ئه‌م دواییه نیشانی ده‌دات که دهوڵهتی تورک چهنده هێرش ده‌ک���ات ب��ا ب��ک��ات ،ئ �هو خ��ۆی ل�ه‌ن��او ئهو هێرشانه‌دا بخنکێت .ئ�ه‌م�ه‌ش نموونه‌ی ئ �هو که‌سه‌یه ک�ه ده‌ک�ه‌وێ��ت�ه ن��او زڵکاو چهنده هه‌وڵده‌دات ،زیاتر دهکهوێته ژێربار، ده‌وڵ�ه‌ت��ی تورکیاش له‌ناو زڵ��ک��اودا ،وون ببێت و بخنکێت.
“
چاوپێکەوتن
ژماره ~ | Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
27
نه‌جیبه‌عومه‌ر: به‌هه‌موو شێوه‌یه‌ک کار ده‌کرێت بۆ بێ هێزکردن و بێ کاریگه‌رکردنی ستاتۆی کورد له‌ئێراقدا س �ه‌ب��اره‌ت به هێرشه‌کانی ئ �ه‌م دواییه‌ی دهوڵهته داگیرکه‌ره‌کانی سه‌ر کوردستان ل���ه‌وان���ه ت��ورک��ی��ا و ئ���ێ���ران و ه��اوک��ات چ����ڕک����ردن����هوهی پ���ه‌الم���اردان���ه‌ک���ان���ی���ان ل �ه‌س �ه‌ر ه�ه‌رێ��م��ی ک��وردس��ت��ان و شه‌هید وبریندارکردنی خه‌ڵکی مه‌ده‌نی و هاوکات ب��وون��ی ئ��ه‌م ه��ێ��رش��ان�ه ل �ه‌س �ه‌ر ک��وردان��ی ناوچه‌کانی ج �ه‌ل �ه‌وال و سه‌عدییه‌و ... و له‌هه‌مانکاتدا ئ �هو ه�ه‌ن��گ��اوان�هی ک ه پێویسته بنردرێن له‌پێناو راوه‌ستاندنی ئ �ه‌م هێرشانه‌دا و ده‌ستپێشخه‌رییه‌کانی پ���ارت���ی چ�����اره‌س�����ه‌ری ،رۆژی واڵت چاوپێکه‌وتنێکی لهگهڵ (نه‌جیبه‌عومه‌ر) جێگری س �ه‌رۆک��ی پ��ارت��ی چ��اره‌س �ه‌ری دیموکراتی کوردستان س��ازداوه .ئه‌مه‌ی خواره‌وه‌ش ده‌قی چاوپێکه‌وتنه‌که‌یه‌تی:
سه‌رهه‌ڵدان و بزوتنه‌وانه‌ی له‌کوردستاندا س���ه‌ری���ان ه����ه‌ڵ����داوه و ده‌س���ه‌اڵت���داران���ی س �ه‌رم��ای �ه‌داری جیهانی هه‌وڵیان داوه بیانخه‌نه ژێ��رک��اری��گ �ه‌ری خ��ۆی��ان و بۆخۆیان و له‌چوارچێوه‌ی هاوسه‌نگیی ه سیاسیه‌کانیاندا به‌کاربهێنن .له‌هه‌ر جێگایه‌ک پێویستیان پێیان ب��ووه ب �ه‌ک��اری��ان ه��ێ��ن��اون و له‌کاتێکیشدا پێویستیان پێیان نهماوه سه‌رکوتیان ک�����������ردوون ،ب�������ه‌اڵم ب����زوت����ن����هوهی ئازادیخوازی کورد به پێشه‌نگایه‌تی پارتی کرێکارانی کوردستان و به‌ڕێبه‌رایه‌تی رێ��ب�ه‌ری گه‌لی ک�����ورد ب���ه‌ڕێ���ز (ع���ه‌ب���دوڵ�ڵ�ا ئ��ۆج �ه‌الن) ت��وان��ی پێش به‌و سیاسه‌ته بگرێـت و ئیتر ب���ڕی���اری ئ�����هوهی داوه ک����ه گ���ه‌ل���ی ک����ورد
~ :ماوه‌یه‌که رژێمی ئێران و تورکیا هێرشه‌کانیان چڕتر کردووه‌ت ه ل �ه‌س �ه‌ر خ��اک��ی ک��وردس��ت��ان ،له‌پله‌ی یه‌که‌مدا ئامانجی ئهو ده‌وڵه‌تانه چییه؟ ئامانجیان سه‌رکوتکردنی بزوتنهوهیئ��ازادی��خ��وازی گه‌لی ک��ورد و شکاندی ئ���ی���راده‌ی ئ�����ازادی و دی��م��وک��رات��ی��ان �هی گهلهکهمانه تاکو ببنه به‌ربه‌ست له‌به‌رده‌م ئ���هو ش��ۆڕش��ه م��ۆدێ��رن��هی ب��زوت��ن��هوهی ئ��ازادی��خ��وازی گه‌لی ک��ورد ک�ه پارتی کرێکارانی کوردستان پێشه‌نگایه‌تی بۆ ده‌ک��ات و لێره‌شه‌وه رێگه له‌و ده‌رفه‌تان ه بگرێت ک �ه ه��ات��ۆت�ه ک��ای �هوه ت��ا گه‌لی ک��ورد نهبێته خ��اوه‌ن پێگه‌یه‌کی گرنگ له‌هه‌رێمه‌که‌دا .ئاشکرایه ک��ورد وه‌ک ن �ه‌ت �هوه ن��زی��ک��ی دووس���ه‌ده‌ی���ه رووب����ه‌روی س��ی��اس �ه‌ت��ی ن��ک��ۆڵ��ی��ک��ردن و ل��ه‌ن��اوب��ردن ده‌ب��ێ��ت�هوه ل �ه‌الی �ه‌ن ده‌وڵ �ه‌ت��ان��ی س�ه‌رده‌س��ت له‌کوردستاندا و به‌هاوبه‌شی و پاڵپشتی ده‌وڵ �ه‌ت��ان��ی زل��ه��ێ��زه‌ک��ان��ی جیهانی .ئه‌م سیاسه‌ته‌ش له‌چوارچێوه‌ی ئهو دیزاینه‌دای ه ک �ه سیسته‌می ب��ااڵده‌س��ت ب����ه‌زۆرداری سه‌پاندوویه‌تی له‌رۆژهه‌اڵـی ناوه‌راستدا. ئ �ه‌م �ه‌ش ب��ۆت �ه ه��ۆک��اری پ �ه‌ره‌س �ه‌ن��دن��ی شه‌ڕ و ئاڵۆزی به به‌رده‌وامی ئهو هێز و
نه‌ک له‌ڕێگه‌ی ق�ه‌زاو ق��ه‌ده‌ره‌وه؛ به‌ڵکو به‌تێکۆشانی ج �هوه �ه‌ری و پشتبه‌ستن به ج�ه‌م��اوه‌ر توانیویه‌تی بزوتنه‌وه‌یه‌کی به‌رفراوان بئافرێنیـت که له‌الیه‌ن هێزی هه‌رێمی و جیهانیه‌وه کۆنترۆڵ نه‌کرێت، به‌ڵکو وه‌ک هه‌ر گه‌لێکی تر خۆی بڕیار ل �ه‌س �ه‌ر چ���اره‌س���ه‌ری کێشه‌کانی خۆی بدات .ههربۆیه ئه‌م بزوتنه‌وه‌یه توانی به‌سه‌ر هه‌موو پیالن و گه‌له‌کۆمه‌کاندا زاڵبێت و ببێته خاوهن بزوتنه‌وه‌یه‌کی جه‌ماوه‌ری دیموکراتیانه ک �ه ل�ه‌ه�ه‌م��وو روی �ه‌ک �هوه رێگه‌ی له‌به‌رده‌م گه‌لی کوردا کردهوه و بیرۆکه‌ی تاکی ئ��ازاد و سیسته‌مێکی دیموکراتیانه‌ی پێشخست که گه‌ل خۆی به ره‌نجی خۆی ئاوای کرد .له‌سه‌رئاستی نه‌ته‌وه‌یش کاری بۆ یه‌کڕیزی نه‌ته‌وه‌یی کرد و له‌سه‌ربنه‌مایه‌کی دیموکراتیانه. به به‌رده‌وامی لهگهڵ پێشخستنی هێزی به‌رگری هه‌موو ئه‌م ههوڵه ئاشتیخوازه‌کانی خسته گ��ه‌ڕ ب��ۆ پ��وچ �ه‌ڵ��ک��ردن �هوهی ئ�هو
ئا~ :
بازرگانییه ه��اوب�ه‌ش�هی ک�ه ده‌وڵ�ه‌ت��ان��ی س�����ه‌رده‌س�����ت ل�������ه‌رۆژئ�������اوا ب����ه‌ڕێ����وه‌ی ده‌ب����ه‌ن ،ه �ه‌رب��ۆی �ه ده‌ت��وان��ی��ن بڵێین ئ�هو گۆڕانکاریانه‌ی له‌سه‌ره‌تای ئه‌مساڵه‌و‌ه له‌ناو ده‌وڵه‌تانی عه‌ره‌بیدا ده‌ستی پێکردووه و ب �ه‌ئ��اش��ک��را و ب �ه‌ه��ێ��زی ج���ه‌م���اوه‌ری روب����ه‌روی سیسته‌می ده‌س��ه‌اڵت��داره‌ک��ان ده‌ب��ن �هوه له‌بنه‌مادا ئ �ه‌م سه‌رله‌هه‌ڵدانان ه به‌رپه‌چدانه‌وه و نارازیه‌که به‌رامبه‌ر ئهو زهنیه‌ته‌ی دوڵه‌تانی داگیرکه‌ری جیهانی ک �ه دی��زای��ن��ی رۆژه��ه‌اڵت��ی ن��اوه‌راس��ت��ی��ان به‌پێی به‌رژه‌وه‌ندیه‌کانی خۆیان داڕشتوو‌ه و ل��ه‌م ڕووه‌ش�����هوه ه��ێ��زی��ان ل�ه‌ب��زوت��ن�هوهی ئازادیخوازانه‌ی گه‌لی کورد وه‌رگرتووه ک�ه وه‌ک هێزێکی ج �ه‌م��اوه‌ری م��اوه‌ی ( )35س��اڵ�ه ب�ه‌ف��ی��داک��اری�ه‌ک��ی بێسنور له‌پێناوی ئ��ی��راده‌ی ئ��ازادان�ه بۆ گه‌النی رۆژه����ه‌اڵت����ی ن����اوه‌راس����ت و ل���ه‌س���ه‌روی هه‌موویانه‌وه بۆ کورد ده‌سته‌به‌ر بکات. خۆڕاگرانه رووبه‌روی هه‌موو هێرشه‌کانی کاپیتالیزمی جیهانی بۆته‌وه .هه‌ربۆی ه
Û
~|
28
“ له‌م ره‌وشه‌ی ئێستادا هه‌موو هه‌وڵه‌کانی ده‌وڵه‌تانی پیالنگێڕ ئهوهیه ک ه بۆ سه‌رکوتکردن و پاکتاوکردنی په‌که‌ک ه و په‌ژاک هێز و الیه‌نی کورد له‌باشووری کوردستاندا بخه‌ن ه ناو ئهو گه‌له‌کۆمه‌یه‌وه
“
ل �ه‌ه �ه‌م��وو ده‌س��ت��ێ��وه‌ردان �ه‌ک��ان��ی واڵت��ان��ی س�ه‌رم��ای�ه‌داری و ده‌س �ه‌اڵت��داری جیهانی بۆسه‌ر رۆژهه‌اڵتی ناوه‌راست سه‌ره‌تا لێدانی بزوتنه‌وه‌ی ئازادیخوازانه‌ی گه‌لی کوردیان کردۆته ئامانج بۆ بێ گاریگه‌رکردنی و پێکهێنانی پرۆژه‌کانی خۆیان .ئاشکرای ه ک�ه ه�ه‌م��وو هێرش و پ�ه‌الم��اردان�ه‌ک��ان��ی ده‌وڵ�ه‌ت��ی تورکیا به‌تایبه‌تی حکومه‌تی ئاکهپه ب�ه پاڵپشتی ده‌وڵ�ه‌ت��ان��ی ناتۆ و واڵته‌یه‌کگرتووه‌کانی ئه‌مریکا بهڕێوه چ���ووه ،چونکه واڵت�هی�ه‌ک��گ��رت��ووه‌ک��ان��ی ئه‌مریکا هه‌موو هه‌وڵدانه‌کانیان بۆ ئه‌وه‌ی ه که ئهو گۆرانکاریانه‌ی له‌هه‌رێمه‌که‌دا بهڕێوه ده‌چێت باڵی ب�ه‌س�ه‌ردا بکێشن و جارێکی تر دیزاینێک بده‌نه رۆژهه‌اڵتی ن����اوه‌راس����ت ک���ه ک�����ورد وه‌ک ه��ی��زی کاریگه‌ر نه‌بێت؛ به‌ڵکو به‌دوباره‌کردنه‌وه‌ی م��ێ��ژوو ک��وردێ��ک��ی ب��ێ ناسنامه و بێ ئ��ی��راده بئافرێنێت ک �ه ل �ه‌چ��وارچ��ێ��وه‌ی به‌رژه‌وه‌ندیه‌کانی داگیرکه‌ری جیهانیدا هه‌نگاو بنێـت .له‌رۆژی ئه‌مڕۆشدا گرتن و
ژماره Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
زیندانیکردن و کوشتنی خه‌ڵکی مه‌ده‌نی و ب�ه‌رف��راوان��ک��ردن��ی ئۆپه‌راسیۆنه‌کان و په‌سه‌ند نه‌کردنی ئیراده‌ی گه‌لی کورد له‌ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنه‌کانی په‌رله‌مانی ت��ورک��ی��ا و زی���ادک���ردن���ی گ��ۆش�ه‌گ��ی��ری س���ه‌ر ڕێ��ب �ه‌ر ئ���ۆج���ه‌الن و رت��ک��ردن �هوهی ه���ه‌م���وو ه���ه‌وڵ���ه ئ��اش��ت��ی��خ��وازی��ه‌ک��ان و ده‌س��ت��پ��ێ��ش��خ �ه‌ری �ه‌ک��ان ب��ۆ ئ��اگ��رب �ه‌س��ت و هه‌موو پ��ڕۆژه و نه‌خشه رێگای ئاشتی و چاره‌سه‌ری دیموکراتیانه که له‌الیه‌ن ڕێبه‌ر ئۆجه‌النه‌وه پێشکه‌ش به‌ڕای گشتی و تورکیا کراوه .له‌دوایدا چڕکردنی شه‌ڕ و ئۆپه‌راسیۆنی س �ه‌رب��ازی ل�ه‌ب��اک��وور و ئاماده‌کاری بۆ ئۆپه‌راسیۆنی سه‌ربازی له‌باشوور و بۆردومانی ناوچه‌سنوریه‌کان ب���ه‌ه���اوک���اری ل��ه‌گ��ه‌ڵ ده‌وڵ���ه‌ت���ی ئ��ێ��ران به‌مه‌به‌ستی به‌ڕێوه‌چوونی کۆنسێپتێکی پ��اک��ت��اوک��اران �هی �ه و ده‌وڵ���ه‌ت���ی ئێرانیش له‌پێناوی تێپه‌ڕاندنی فشاره ده‌ره‌کیه‌کانی و س �ه‌رک��وت��ک��ردن��ی ب���زوت���ن���هوهی ک��ورد له‌رۆژهه‌اڵتی کوردستاندا و پێکهێنانی م���ه‌رام���ه‌ک���ان���ی ل���ه‌ئ���ێ���راق و ب���اش���ووری کوردستاندا له‌ڕێگه‌ی فشار خستنه سه‌ر حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستانه‌وه‌یه. ~ :ب��ۆ چ��ی ه��ێ��رش�ه‌ک��ان��ی ئ �هو دوو ده‌وڵ �ه‌ت �ه ه��اوک��ات ،لهگهڵ هێرشی سه‌ر گه‌له‌که‌مان له‌ناوچه‌کانی س �ه‌ع��دی��ی �ه و ج���ه‌ل���ه‌والو...ه���ت���د و له‌هه‌مانکاتدا وشککردنی ئاوی ئه‌ڵوه‌ن و ک �ه‌م��ک��ردن �ه‌وی ئ���اوی س��ی��روان؟ چ په‌یوه‌ندییه‌ک له‌م نێوه‌نده‌دا ههیه؟ ده‌وڵ����ه‌ت����ان����ی س�����ه‌رده‌س�����ت ح��س��اب��یب����ه‌رژه‌وه‌ن����دی����ه‌ک����ان����ی خ����ۆی����ان ده‌ک����ه‌ن له‌هه‌رێمه‌که‌دا ،چهنده ناکۆکیان له‌نێواندا هه‌بێت له‌سنوردارکردن و هێرش کردن ه س �ه‌ر گ�ه‌ل��ی ک���وردا ه��اوب �ه‌ش��ن؛ چونک ه ئه‌وان خۆیان ئهو راستیه‌ی باش ده‌زانن که پێشکه‌وتنی هه‌رپارچه‌یه‌ک دهبێته هێز بۆ پارچه‌کانی ت��ری کوردستان .ته‌نها هێرشه‌کان له‌سه‌عدیه و ج�ه‌ل�ه‌وال نییه، به‌ڵکو به‌هه‌موو شێوه‌یه‌ک کار ده‌کرێت بۆ بێ هێزکردن و بێ کاریگه‌رکردنی ستاتوی کورد له‌ئێراقدا .گرتنه‌وه‌ی ئاوی ئه‌ڵوه‌ن که راسته‌وخۆ کاریگه‌ری له‌سه‌ر خانه‌قین و مه‌نده‌لی ههیه به‌هاوته‌ریبی ن���ه‌ب���وون���ی خ���زم���ه‌ت���گ���وزاری ل��ه‌ن��اوچ � ه دابڕێنراوه‌کان له‌الیه‌ن حکومه‌تی ئێراقیه‌و‌ه و ناچارکردنی خه‌ڵکی هاواڵتی کورد بۆ به‌جێهێشتنی ئه‌م ناوچانه و کۆچبه‌ربوونیان، قوڵکردنه‌وه‌ی ناکۆکی شه‌ڕ و ئاڵۆزی له‌م ناوچانه‌دا .هاوکات هاندانی خه‌ڵکی گوندنشین بۆ به‌جێهێشتنی گونده‌کانیان له‌رێگه‌ی پێدانی پ���اره‌وه .گ��رێ��دراو به‌م
چاوپێکەوتن راستیانه‌وه له‌ماوه‌ی رابردووش حکومه‌تی ئێراق به به‌رده‌وامی جێگه‌یه‌کی تایبه‌تی ههبووه له‌به‌رێوه‌چوونی ئهو گه‌له‌کۆمه‌ی ل �ه‌س �ه‌ر گ �ه‌ل��ی ک���ورد ب��ه‌ڕێ��وه ده‌چ��ێ��ت. پ��ێ��م��ان وای���ه ک �ه پ��رس��ی دی��م��وک��رات��ی و ئ �هو پرسه ن�ه‌ت�هوهی��ان�هی ک�ه گ��رێ��دراوی ن��اوچ �ه دارب���ڕاوه‌ک���ان و ن��اک��ۆک��ی نێوان حکومه‌تی هه‌رێم و حکومه‌تی ناوه‌نده و کێشه‌کانی ده‌ستور و نه‌بوونی ئارامی و کوشتنی خه‌ڵک راسته‌وخۆ گرێدراوی پالنێکی هه‌مه‌الیه‌نه و له‌چوارچێوه‌ی کۆنسێپتێکی نێو ده‌وڵه‌تیدا به‌رێوه ده‌چێت. ~ :ئ��ێ��س��ت��ا ل��ه‌ک��وردس��ت��ان به‌گشتی و به‌تایبه‌تی ل �ه‌ب��اش��ووری کوردستان له‌دژی ئه‌م ده‌ستدرێژییانه‌ی ده‌ک��رێ��ت��ه س���ه‌ر خ��اک��ی ک��وردس��ت��ان به‌تایبه‌تی پاش شه‌هیدکردنی خه‌ڵکی م�ه‌ده‌ن��ی ناڕه‌زایه‌تیه‌کانی جهماوهر رووی له‌زیادبوون ک��ردووه ،ئایا ئهو ناڕه‌زایه‌تیانه ،تێری ئهوه ده‌که‌ن ک ه هێرشه‌کان راوه‌ستێنێت؟ ئه‌مجاره گه‌له‌که‌مان له‌باکوور و لهباشووربهشێوهیهکی ته‌ریب چاالکی گرنگیان ئ �ه‌ن��ج��ام��دا .ل��ه‌ب��اک��ووری ک��وردس��ت��ان��دا گه‌ل به‌رێژه‌ی ده‌ه �ه‌زارک �ه‌س خۆیانکرد‌ه قه‌ڵغانی زیندو چۆنه جێگه‌ی ئۆپه‌راسیون ه سه‌ربازیه‌کان و هاتنه‌باشووری کوردستان و ب�ه‌ش��دارب��وون له‌مه‌راسیمی شههیدانی رانییه ،ئهمه بۆخۆی زۆر وات��ادارب��وو، گه‌ل له‌باشووری کوردستانیشدا له‌هه‌موو شار و شارۆچکه‌کاندا رێپێوانی ناڕه‌زای ده‌رب��ڕی��ن��ی ئه‌نجامدا دژ ب �هو هێرشانه، ئ�ه‌م�ه وه‌ک پێشکه‌وتنێکی گ��رن��گ و هه‌ستیاری به‌رامبه‌ر پرسه نه‌ته‌وه‌یه‌کان ده‌بینین .گ�ه‌ل په‌یامێکی یه‌کگرتووی ه���ه‌ب���وو و دواش����ی����ان ل���ه‌ح���ک���وم���ه‌ت و پ �ه‌رل �ه‌م��ان��ی ه �ه‌رێ��م��ی ک��وردس��ت��ان ک��رد که خ��اوه‌ن هه‌ڵوێستی نه‌ته‌وه‌یی بێت و هه‌موو خه‌باتێکی دیبلۆماسی ،ئابوری و بازرگانی بخاته خزمه‌تی به‌رژوه‌ندی نه‌ته‌وه‌ی و دیموکراتیه‌کانه‌وه و هه‌موو ئ���هو ل��ێ��دوان��ان �هی ش���ه‌رم���ه‌زار ک���رد ک ه الیه‌نی کوردی وه‌ک الیه‌نێکی شه‌رخواز پیشانده‌دا به‌تایبه‌تی چاالکی جه‌ماوه‌ری به‌هدینان به‌گشتی و چاالکی له‌رۆژی ج �ه‌ژن��دا به‌مه‌به‌ستی پرۆته‌ستۆکردنی بنکه س�ه‌رب��ازی�ه‌ک��ان��ی س��وپ��ای تورکیا له‌به‌هدینان هه‌نگاوێکی گرنگ بوو دژ ب �ه ههڵوێسته ش �ه‌ڕخ��وازه‌ک��ان��ی تورکیا و بانگه‌وازی ب��وو بۆ ئ �هوهی که هێز و الیه‌نی کوردی له‌باشووری کوردستاندا نه‌که‌ونه ن��او ئ �هو پیالنانه‌وه ک�ه له‌سه‌ر هه‌موو ک��ورد ب�ه‌ڕێ��وه ده‌چ��ێ��ت .ده‌توانین
چاوپێکەوتن بڵین ئه‌م ناره‌زایانه هه‌مووی هه‌نگاوی م��ێ��ژووی��ی و گ��رن��گ ب���وون و ت��وان��ی��ان رێگه ل �ه‌دژوارک��ردن��ی هێرشه‌کان بگرن و ب �هو ف��ش��اره‌ی دروستیانکرد ب��وون ب ه هۆکاری ئه‌وه‌ی حکومه‌ت و په‌رله‌مانی ه �ه‌رێ��م��ی ک��وردس��س��ت��ان دره‌ن��گ��ی��ش بێت ه �ه‌ڵ��وێ��س��ت وه‌رب����گ����رن؛ ب����ه‌اڵم پێویست ه هه‌موو چاالکییه‌کان کۆبکرێته‌وه سه‌ر یه‌کتر و به‌ئاراسته‌یه‌کی ن�ه‌ت�هوهی��ی و دیموکراتیانه‌یان پێ بدرێت و ببێته هێز و ف��ش��ارێ��ک��ی گ���ه‌وره ب��ۆ ئ���هوهی رێگ ه له‌هه‌موو پیالن و گه‌له‌کۆمه‌یه‌ک بگرین. ~ :ئ���ێ���وه وه‌ک�����و پ��ارت��ی چاره‌سه‌ری جه‌ژنتان پیرۆز نه‌کرد، هۆکار چی بوو؟ هه‌موو الیه‌ک ئاگاداره لهسهرتاسهریکوردستاندا نۆه‌جه‌ژن هه‌بوو .لهگهڵ ئهو ماڵه نیشتیمانپه‌روه‌رانه‌ی رۆڵه‌کانیان له‌به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی هێرشه‌کاندا شه‌هید ب��وون و ژم��اره‌ی �ه‌ک ه��اواڵت��ی سڤیلیش شه‌هیدکران بۆ رێزلێنان له‌هه‌موو شه‌هیدان و به‌رده‌وامکردنی چاالکییه ناڕه‌زایه‌کان ل �ه‌چ �ه‌ژن��دا ب �ه‌ئ �ه‌رک��ی خ��ۆم��ان��م��ان زان��ی ل �ه‌گ �ه‌ڵ ئ��ه‌وان��دا ب��ی��ن و ل �ه ب���اوه‌ره‌ش���دام ک��ات��ێ��ک ده‌س����ه‌اڵت����داران ب��ه‌رده‌وام��ب��وون ل�ه‌ه��ێ��رش�ه‌ک��ان��ی��ان ،ه��ی��چ حسابێک بۆ ره‌مه‌زانی پیرۆز و جه‌ژن ناکه‌ن .ئێمه‌ش ناچارین رۆژی جه‌ژنیش بکهینه رۆژی تێکۆشان. ~ :ل������ه‌م م������اوه‌ی������ه‌دا، ده‌ستپێشخه‌ریه‌کی ترتان له‌ئاستی ه�ه‌رێ��م��ی ک��وردس��ت��ان��دا پێشخست و گ��ردب��وون��هوهی��ه‌ک��ی ب �ه‌رف��راوان��ت��ان له‌دژی ده‌ستدێژییه‌کانی داگیرکه‌ران رێکخست ل �ه ه�ه‌ول��ێ��ر ،سلێمانی و به‌غدا پێکهێنا ئامانجتان چی بوو له‌م ده‌ستپێشخه‌رییه و بۆچی له‌م کاته‌دا؟ بۆ تێگه‌یشتنێکی زیاتر ل�ه‌م ڕه‌وش�ه‌ه �ه‌س��ت��ی��اره و پ��ێ��ک��ه��ێ��ن��ان��ی ئ����ه‌رک و دی��اری��ک��ردن��ی رۆڵ��م��ان وه‌ک ب��اش��ووری ک��وردس��ت��ان ب �ه‌ه �ه‌م��وو ه��ێ��ز و الی���ه‌ن و رێ��ک��خ��راو و ک �ه‌س��ای �ه‌ت��ی رۆش��ن��ی��ر و ئاینی و ئه‌کادیمی هه‌ڵویست وه‌رگرتن و ب��ه‌ره‌ن��گ��ارب��ون��هوهی��ه‌ک��ی ی �ه‌گ��رت��وان �ه به‌ئاراسته‌یه‌کی یه‌کێتی ن �ه‌ت �هوهی و دیموکراتیانه‌دا و له‌پێناوی کۆکردنه‌وه‌ی هه‌وڵه‌کانمان و سه‌قامگیرکردنی ئاشتی و چاره‌سه‌رییه‌کی دیموکراتیانه بۆ دۆزی ڕه‌وای گه‌له‌که‌مان سێ گردبونه‌وه‌مان له‌ئاستی کۆنفرانسدا له‌هه‌ر سێ شاری هه‌ولێر و سلێمانی و به‌غداد ئه‌نجامدا تێدا بانگهێشتی هه‌موو پارتی سیاسی و به‌هه‌موو نه‌ته‌وه‌کانیانه‌وه و لهگهڵ
ژماره ~ | Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
هه‌موو رێکخراوی مه‌ده‌نی و راگه‌یاندن و ژم��اره‌ی �ه‌ک��ی ب �ه‌رچ��او له‌که‌سایه‌تی رۆشنبیر و سیاسه‌تمه‌دار و ئه‌کادیمی، له‌ژنان و پیاوان والوان به به‌رفراوانی باس له مه‌ترسیه‌کانی ئهو هێرش و په‌الماردانه کرا که بێ جیاوازی گه‌لی کوردیان له هه‌رچوارپارچه کردۆته ئامانج و پێویسته ئێمه‌ی گه‌لی کود هیچ کاتێک ڕه‌وایی نه‌ده‌ینه ئهو به‌هانه بێ بنگه‌یانه‌ی که ده‌وڵه‌تانی سه‌رده‌ست له‌کوردستاندا بۆ ڕه‌وای���ی دان به پیالنه‌کانیان به‌کاری ده‌ه��ێ��ن��ن��ن و ب����اس ل���ه‌ه���ه‌م���وو ه��ه‌وڵ��ه ئاشتیخوازه‌کانی الیه‌نی کوردی کرا و هه‌موو ئهو لێدوانانه شه‌رمه‌زارکران که الیه‌نی ک��وردی وه‌ک شه‌ڕخواز پیشان ده‌دات .ه��اوک��ات به‌پێویست بینرا که تاڕاگرتنی ئهو هێرشانه ناڕه‌زایه‌کانی گ �ه‌ل کۆبکرێته و له‌چوارچێوه‌یه‌کی یه‌کگرتوانه‌دا به‌هێزتر بکرێت و داوا ل �ه‌ه��ێ��ز و الی��ه‌ن��ی ک����ورد ل �ه‌ب��اش��ووری ک��وردس��ت��ان ک��را ک�ه رۆڵ��ی ئاشته‌وای بگێرن و خاوهن هه‌ڵوێستی نه‌ته‌وه‌یی بن ب��ۆ چ��اره‌س�ه‌رک��ردن��ی پرسی نه‌ته‌وه‌یمان له‌هه‌موو به‌شه‌کانی کوردستاندا. ~ :به‌ڕای ئێوه ،ئه‌م کێشهیه چۆن چاره‌سه‌ر ده‌کرێت؟ له‌حاڵێکدا ئ���هو ده‌وڵ��ه‌ت��ان��ه ن��ای��ان �ه‌وێ��ت گ��وێ به‌داخوازییه‌کانی گه‌لی کورد بده‌ن و کوردیش له‌م به‌شه‌ی کوردستاندا ،زۆر پرش و به‌اڵوه؟ له‌هه‌موو دانیشتنه‌کان و ن��اڕه‌زای��یخۆپیشاندانهکانی گه‌لدا هه‌موو به‌یه‌ک ده‌ن����گ دروش���م���ی ی�ه‌ک��ێ��ت��ی ن��ه‌ت��هوهی به‌رزکرایه‌وه و به‌ستنی کۆنفرانسێکی نه‌ته‌وه‌یی وه‌ک ئه‌رکێکی هه‌نوکه‌یی و به په‌له‌ی ئه‌م قۆناخه ده‌بینین؛ چونکه ئه‌وه‌ی ئه‌م هێرشانه رابوه‌ستێنێت یه‌کگرتنی گه‌لی کورد و دیاریکردنی ستراتیجێکی نهتهوهییه .بۆ سه‌قامگیرکردنی ئاشتی ل�ه‌ه�ه‌رێ��م�ه‌ک�ه‌دا پێویسته م��اڵ��ی ک��ورد یه‌کبخرێـت و ئاشته‌وایی له‌نێوان هه‌موو هێز و الیه‌نی کوردی مسۆگه‌ر بکرێت و پاشان ئاشتی و بهیهکهوه ژیانکردن ل���ه‌گ���ه‌ڵ گ���ه‌الن���ی ن��اوچ��ه‌ک��ه ئ �ه‌ن��ج��ام ده‌گ��رێ��ت .ل �هو چ��وارچ��ێ��وه‌ی�ه‌دا ده‌توانین پ�����رۆژه‌ی چ���اره‌س���ه‌ری دی��م��وک��رات��ی��ان�ه سه‌ربخه‌ین .له‌دۆزی ڕه‌وای گه‌له‌که‌ماندا بهپێچهوانهوه نه‌بوونی یه‌کێتی نه‌ته‌وه‌یی ده‌ب���ێ���ت���ه ب��اش��ت��ری��ن ڕێ���گ���ه خ��ۆش��ک �ه‌ر بۆسه‌رخستنی پیالنه‌کانی ده‌وڵه‌تانی س�ه‌رده‌س��ت .ده‌توانین بڵین ئێستا کورد ل �ه‌ب��اک��وور و رۆژئ����اوا ل �ه‌ن��اوخ��ۆدا ئ�هو ب �هره نه‌ته‌وه‌یه‌یان پێشخستووه م��اوه‌ت�هوه
29 ب���اش���وور و رۆژه���ه‌اڵت���ی ک��وردس��ت��ان. ب��ۆس �ه‌رخ��س��ت��ن��ی ک���ۆن���گ���ره‌ی گشتی پێویسته له‌هه‌ربه‌شێکی کوردستاندا ئ��ی��راده‌ی��ه‌ک��ی ن���ه‌ت���هوهی���ی ی �ه‌ک��گ��رت��وو ده‌رب��ک �ه‌وێ��ت .ل�ه‌ب��اش��ووری کوردستاندا ن �ه‌ب��وون��ی ئ���هو ههڵوێسته ی�ه‌ک��گ��رت��ووه ن �ه‌ت �هوهی �ه ب��وو ب �ه‌ه��ۆک��اری الوازب��وون��ی ده‌سکه‌وته‌کانمان و چاره‌سه‌رنه‌کردنی پ��رس��ی دی��م��وک��رات��ی و ئ����هوهی ئێستا ده‌بینی ئه‌نجام نه‌گرتنی دی��ال��ۆک و چاره‌سه‌رنه‌کردنی کێشه‌کانی سیسته‌م و الوازی دیموکراتی .ل�هو ب��اوه‌ره‌دای��ن هه‌تا یه‌کێتیه‌کی نه‌ته‌وه‌یی ئاوا نه‌بێت و چاره‌سه‌ری ک��ورد له‌به‌شه‌کانی تری کوردستان پێشنه‌که‌وێت ئێمه له‌باشووری کوردستاندا ناتوانین پرسی دیموکراتی و ئهو پرسه نه‌ته‌وه‌یانه‌مان چاره‌سه‌ر بکه‌ین ک�ه ب�ه‌ه�ه‌ڵ��واس��راوه‌ی م��اوه‌ت�ه و مه‌ترس ل�ه‌ن��اوچ��ون��ی��ش��ی��ان ه �هی �ه .ل���ه‌م ره‌وش���هی ئێستادا هه‌موو هه‌وڵه‌کانی ده‌وڵه‌تانی پیالنگێڕ ئهوهیه که بۆ سه‌رکوتکردن و پاکتاوکردنی پهکهکه و په‌ژاک هێز و الیه‌نی کورد له‌باشووری کوردستاندا بخهنه ناو ئهو گه‌له‌کۆمه‌یه‌وه. ~ :ئه‌ی ده‌بێت وه‌کو کورد چی بکه‌ین؟ ب���ه‌رزک���ردن���هوهی ئ��اس��ت��ی تێکۆشانلهههموو الیه‌کی سیاسی و جه‌ماوه‌ری و دیموکراتیانه و به‌هێزکردنی هێزی پ��اراس��ت��ن��ی ڕه‌وای ی�ه‌ک��گ��رت��وو له‌نێوان ه���ه‌م���وو ه��ێ��زه س��ی��اس��ی �ه‌ک��ان��دا ل �ه‌س �ه‌ر ئاستی هه‌رچوارپارچه‌ی کوردستان و خستنه‌گه‌ڕی ه�ه‌م��وو دیبلۆماسیه‌تی ک��ورد ب��ۆ ئ��ام��اده‌ک��ردن��ی زه‌مینه‌سازی ل�ه‌پ��ێ��ن��اوی ئ �ه‌ن��ج��ام��دان��ی دی��ال��ۆگ و پێشخستنی چاره‌سه‌ریه‌کی دیموکراتیانه ل �ه‌ه �ه‌م��وو ب �ه‌ش �ه‌ک��ان��ی ک��وردس��ت��ان��دا و به‌تایبه‌تی ل �ه‌ب��اک��ووری ک��وردس��ت��ان��دا. ئێستا گ���ه‌ل ل���ه‌ب���اک���ووری ک��وردس��ت��ان خ��ۆب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ردن��ی دی��م��وک��رات��ی وه‌ک چاره‌سه‌ریه‌کی گونجاو که بهیهکهوه ژیانکردن به‌بنه‌ما ده‌گرێت هه‌ڵبژاردووه. پێویسته له‌هه‌موو به‌شه‌کانی تر پشگیری ل��ێ ب��ک��رێ��ت ،ه���ه‌روه‌ه���ا ک��ارب��ک�هی��ن بۆ رێ��پ��ێ��وان��ی س���ه‌رت���اس���ه‌ری ج���ه‌م���اوه‌ری دی��م��وک��رات��ی��ان�ه ل �ه‌ه �ه‌م��وو ک��وردس��ت��ان��دا له‌پێناوی به‌ده‌ستهێنانی هه‌موو مافه ن���ه‌ت���هوهی���ی و دی��م��وک��رات��ی �ه‌ک��ان��م��ان و کۆتایهێنان به‌هه‌موو شه‌ڕ و ئاڵۆزیه‌کانی له‌رۆژهه‌اڵتی ناوه‌راستدا و به‌ده‌ستهێنانی م��اف��ی ن �ه‌ت �هوهی��ی و دیموکراتیانه‌مان و دی��اری��ک��ردن��ی پ��ێ��گ�هی�ه‌ک��ی گرنگ له‌هه‌رێمه‌که‌دا.
30
~|
ژماره Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
وتار
کۆکوژیه‌که‌ی قـــــه‌نـــــدیل له‌نێـــ دوژم��ن��ان��ی ک���ورد ب��ۆ ئ����هوهی ب���ه‌رده‌وام���ی به‌داگیرکاریه‌کانیان بده‌ن له‌سه‌رخاک و واڵتی دابه‌شکراوی کوردستان و بۆ ئه‌وه‌ی ههمیشه گه‌لی کورد به‌سه‌رکوتکراوی و مافخوراوی بمێنێته‌وه و بۆئه‌وه‌ی ئهو سته‌مه هۆڤانه‌یه‌ی به‌سه‌رنه‌ته‌وه‌یه‌کی خاوهن مێژو و فه‌رهه‌نگ و ڕه‌سه‌نایه‌تی النکه‌ی مرۆڤایه‌تیدا سه‌پاندویانه کۆتایی پێ نه‌یه‌ت ،ناڕه‌واترین و دڕندانه‌ترین و قێزه‌وه‌نترین کردهوه ئه‌نجام ئه‌ده‌ن .ئهو تاوانه دژه مرۆڤایه‌تیانه‌ی که له باشوری کوردستان ل���ه‌س���ه‌رده‌م���ی رژێ���م���ی ب �ه‌ع��س��ی رووخ�����اودا له‌به‌رامبه‌ر گه‌لی کورد ئه‌نجامدراوه نه‌ک له‌الی هاواڵتیانی کورد شاراوه نییه؛ به‌ڵکو له‌ته‌واوی جیهاندا ده‌نگی داوه‌ته‌وه .بۆیه پێویست بوو ئێستا ل �ه‌دوای ئهو کاره‌ساته مه‌زنانه‌ی به‌سه‌رگه‌لی کورددا هات ئه‌وکۆمه‌ڵکوژی و جینۆساید و تاوانه پڕ له‌ئازار و خوێناویانه‌ی که ئاسه‌واره‌کانی هه‌رگیز ناسڕێته‌وه کارێکی وابکرایه ئاسایش و پاراستنی ژیان و ماڵ و سروشتی ئه‌م کوردستانه له‌روی نێوده‌وڵه‌تیه‌وه گه‌رنتی بکرایه ،جێی ره‌خنه‌یه‌کی جددی و هه‌ڵوه‌سته له‌سه‌رکردنه .ده‌سه‌اڵتدارانی هه‌رێمی کوردستان له‌دوای بیست ساڵ له‌ئازادکردنی به‌شێکی خاکی باشوری کوردستان نه‌ک ئ �هو ک��اره‌ی��ان ن �ه‌ک��ردووه و ب �ه‌الی��دا نه‌چونه؛ به‌ڵکو نهیانتوانیوه ی��ان مه‌به‌ستیان نهبووه وه‌ک رێ��ک��خ��راوێ��ک��ی م��ه‌ده‌ن��ی چ���االک و دڵ��س��ۆزی دۆزی جینۆسایدکردنی گه‌لی ک��ورد که رێکخراوی"چاک"ه ک��ار بۆ ئهو مه‌به‌سته بکه‌ن .ئه‌گه‌رحزبه ده‌سه‌اڵتداره‌کان و حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان به ئهو ده‌رفه‌ت و ئیمکانه زۆرو زه‌به‌الحه‌ی له‌به‌رده‌ستیاندایه و ل���ه‌ب���ه‌رژه‌وه‌ن���دی ح��زب��ی��دا ب �ه‌ف��ی��ڕۆ ئ���ه‌ده‌ن ل �ه‌ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دی نه‌ته‌وه‌ییدا به‌کاریان ببردایه و به‌تایبه‌تی ئهو دۆسیه گرنگه‌یان بکردایه به‌رۆژه‌ڤی سه‌ره‌کی و ئه‌وله‌ویاتی کاره‌کانیان ئێستا زه‌م��ی��ن �هی �ه‌ک ف���ه‌راه���ه‌م ده‌ب����وو که رێگه‌ی له دووب��اره‌ب��ون�هوهی کۆمه‌ڵکوژی و جینۆسایدی خه‌ڵکی کوردستان بگرێت ،به‌اڵم
نزیکه‌ی چل حزبی سیاسی و هه‌زاران رێکخراوی به‌ناو مه‌ده‌نی له‌سێ پارێزگای هه‌رێمی کوردستاندا نه‌توانن ته‌نانه‌ت به‌قه‌د ژماره‌ی موچه‌خۆره‌کانیان نه‌ک جه‌ماوه‌ره‌که‌یان خه‌ڵک بهێن ه سه‌رشه‌قامه‌کان و ناڕه‌زایی ده‌ربڕن و ئهو تاوان ه وه‌حشیگه‌ریی ه مه‌حکوم و شه‌رمه‌زاربکه‌ن؟!
“
كوردۆ شواني
له‌ئه‌نجامی هه‌ست نه‌کردن به به‌رپرسیارێتی و به‌هه‌ند وه‌رنه‌گرتنی مژارێکی هێنده گرنگ و گرنگیدان به‌په‌یوه‌ندی حزبی و شتی الوه‌کی و به‌رژه‌وه‌ندیخوازی ئهو ده‌رئه‌نجامه تاڵه‌ی لێکه‌وته‌وه که جارێکی تر به‌به‌رچاوی هه‌موو دن��ی��اوه خه‌ڵکی سڤیلی ک��ورد کۆمه‌ڵکوژ ب��ک��رێ��ت .ئ���هو ک��ۆم �ه‌ڵ��ک��وژی �هی ب��اڵ �ه‌ف��ڕه جه‌نگیه‌کانی رژێمی تورکیای فاشیستی ئه‌نجامیاندا ب�ه‌ب��ڕی��اری ئ �ه‌ردۆغ��ان��ی دوورو کاره‌ساتێکی ئهوهنده دڵته‌زێن و خوێناوی و که‌م وێنه‌بوو و ده‌کرا زۆر به‌گرنگیه‌وه هه‌ڵوه‌سته‌ی له‌سه‌ر بکرێت و کاردانه‌وه‌یه‌کی وا پێشانی دنیا و مرۆڤایه‌تی بدرێت که چیدی بێده‌نگی هه‌ڵنه‌بژێرن له‌پێناوی به‌رژه‌وه‌ندیه‌کانیاندا. ئ���هوهی ل�ه‌ب��ن��اری قه‌ندیل روی���دا له‌بیست و یه‌کی ئابدا ،ده‌ک��را جیهانی پێ بهه‌ژێنیت. بێگومان زۆر تاوان ئه‌نجامدراوه و به‌شاراوه‌یی ماوه‌ته‌وه و تاوانبارانیش لێی ده‌ربازبونه به‌هۆی نه‌بوونی به‌ڵگه و دیکۆمێنته‌وه ،به‌اڵم تاوانه ق��ێ��زه‌وه‌ن�ه‌ک�هی ج �ه‌اڵده‌ک��ان��ی ئ �ه‌ردۆغ��ان که ژن و پیاو و گ �ه‌وره و بچوکیان له‌ناو ئاگر و خوێن ل�ه‌ت ل�ه‌ت ک��رد و جه‌سته‌ی حه‌وت مرۆڤی بێ تاوانیان ئاوێته‌ی یه‌کترکرد به‌ڵگه و دیکۆمێنتێکی روون و ئاشکرا و له‌به‌رچاوه. ئایا بۆ ده‌بێت که‌س خۆی به‌خاوه‌نیان نه‌زانێت و داک��ۆک��ی له‌مه‌رگی به‌ناهه‌قیان بکات؟ به‌کام یاسا و رێسای دنیا ره‌وای �ه له‌ئاستی تاوانێکی ئهوهنده مه‌زندا بێده‌نگی بنوێنی؟! سیاسه‌تکردن له‌سه‌رخوێنی به‌ناهه‌ق ڕژاوی خه‌ڵکی کوردستان خیانه‌تکردنه له‌نه‌ته‌وه و نیشتمان .ئه‌گه‌ر هه‌رکه‌س و الیه‌نێک ئهو کاره بکات مه‌حکومی نه‌فره‌تی مێژو ئه‌بێت. ئ�هو چاالکییه ناڕه‌زایه‌تیانه‌ی ل �ه‌دژی ئهو تاوانه‌ی رژێمی تورکیا له‌باشوری کوردستان ب���ه‌رێ���وه‌چ���وو وێ����ڕای ده‌س��ت��خ��ۆش��ی ل��ه ئ �هو که‌سانه‌ی پێی هه‌ستان ،ب�ه‌اڵم ده‌ک��رێ ئهوه بڵێن که هه‌رگیز له‌ئاستی گه‌وره‌یی تاوانه‌که‌دا ن��ه‌ب��وو ،ج��ێ��ی خ��ۆی �ه‌ت��ی ل��ێ��ره‌دا روی رخنه ئاراسته‌ی سه‌رجه‌م حزب و الیهنه سیاسیه‌کان ب�ه‌ده‌س�ه‌اڵت��دار و به‌رهه‌ڵستکار و بێکاره‌وه و رێکخراوه‌کانی کۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی به‌گشتی بکه‌ین ،ئاخر که‌ی رهوایه نزیکه‌ی چل حزبی سیاسی و ه�ه‌زاران رێکخراوی به‌ناو مه‌ده‌نی له‌سێ پارێزگای هه‌رێمی کوردستاندا نه‌توانن ته‌نانه‌ت به‌قه‌د ژم���اره‌ی موچه‌خۆره‌کانیان ن����ه‌ک ج����ه‌م����اوه‌ره‌ک����هی����ان خ���ه‌ڵ���ک بهێنه سه‌رشه‌قامه‌کان و ناره‌زایی ده‌ربڕن و ئهو تاوانه
“ئاخر که‌ی ره‌وای ه
وتار
ژماره ~ | Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
31
ـــــوان هه‌ڵوێست و بێده‌نگیدا؟!!
راستیی ه بزانین، ئه‌گه‌ر به‌یه‌ک هه‌ڵویستی و یه‌کده‌نگی ئهو ئاگر ه خامۆش نه‌که‌ین ک ه دوژمنان له‌چوارالو ه گه‌شه‌ی پێده‌ده‌ن دواجار هه‌مومان پێکه‌و ه ئه‌سوتێنێت
“
وه‌حشیگه‌رییه مه‌حکوم و شه‌رمه‌زاربکه‌ن؟! ب �ه‌راس��ت��ی ئ����هوهش ک��اره‌س��ات��ێ��ک��ی ت���ره .ئ�ه‌م بێده‌نگییه‌ی بووه به نه‌ریتێک و که‌س خه‌می نه‌ته‌وه و نیشتمان به‌خه‌می خۆی نازانێت ،ئهو په‌نده کوردیه‌ی پێشینان وتویانه "ئاگره‌سوره له‌من دووره" خهریکه به‌ته‌واوی باڵ به‌سه‌ر ئه‌م واڵته‌دا ئه‌کێشێت ،به‌دڵنیایه‌وه به‌هه‌ڵه‌دا ده‌چین ئه‌گه‌ر به‌و میتۆده کار بکه‌ین .ئه‌بێت ئهو راستییه بزانین ،ئه‌گه‌ر به‌یه‌ک هه‌ڵویستی و یه‌کده‌نگی ئهو ئاگره خامۆش نه‌که‌ین که دوژمنان له‌چوارالوه گه‌شه‌ی پێده‌ده‌ن دواجار هه‌مومان پێکه‌وه ئه‌سوتێنێت .خۆ ئێمه‌ی کورد ئه‌گه‌ر ئه‌زمون له‌خه‌باتکاران و شۆڕشگێڕانیش وه‌رنه‌گیرن بۆ به‌گژداچونه‌وه‌ی پیالنگێڕی و سته‌مکاری دوژمنان ئهوه ده‌کرێت هه‌رله‌خودی دوژمنه‌کانمانه‌وه فێربین که چۆن خاوه‌ندارێتی له‌ناسنامه و خاک و گه‌لی خۆمان بکه‌ین. هه‌موو الیه‌ک ئاگاداری ئه‌وه‌بوین حکومه‌ته خوێنمژه‌که‌ی ئه‌ردۆغان له‌دوای ئهو تاوانه‌ی له‌بناری قه‌ندیل ئه‌نجامیدا زۆر بێشه‌رمانه نکوڵی له‌و مه‌رگه‌ساته کرد و دیمه‌نه‌کانی تاوانه‌که‌شی به دروستکراو و ساخته له‌قه‌ڵه‌مدا!! وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی حکومه‌ته‌که‌ی ئه‌ردۆغان و سه‌رفه‌رمانداری ئه‌رته‌شه‌که‌ی کاتێک ئهو تیرۆری ئه‌نجامیاندابو نکوڵییان لێی کرد و به‌ناراست باسیان کرد .ئه‌رکی سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێم و حکومه‌ت و په‌رله‌مانی کوردستان بوو هه‌ڵوێستێکی زۆر توندیان ده‌ربڕیایه ،له‌کاتێکدا سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێم به‌یاننامه‌ی ده‌رکردبوو، ه��ه‌روه‌ه��ا س��ه‌ردان��ی پ��رس �هی شه‌هیده‌کانی ک��ردب��وو و ه��اوک��ات په‌رله‌مانی کوردستان ب��ۆ ئ���هو م�ه‌ب�ه‌س��ت�ه ک��ۆب��ون��هوهی نائاسایی سازکردبوو؛ جگه له‌خۆپێشاندانه‌کانی خه‌ڵکی به‌هه‌ڵوێست له‌زۆربه‌ی شار و شارۆچکه‌کان، ئ �هو نکوڵیکردنه‌ی تورکیا له‌ئه‌نجامدانی ت���اوان���ه‌ک���ه ج��گ �ه ل�����هوهی ب��ێ��رێ��زی ب���وو به خوێنی شه‌هیده‌کان له‌هه‌مانکات بێرێزی و سوکایه‌تی کردن بوو به‌و خه‌ڵک و داموده‌زگا فه‌رمیه‌کانی هه‌رێمی کوردستانیش .بهداخهوه ل���ه‌دوای ئ���هوهی تاوانه‌که‌شیان ئه‌نجامدا و سوکایه‌تیه‌که‌شیان به خه‌ڵک و به‌رپرسه‌کانی ک��وردس��ت��ان��ی��ش ک����رد ،ه�ه‌ڵ��وێ��س��ت��ی ج��ددی هه‌ربه‌دی نه‌کرا و بێده‌نگیش به‌باشترین رێگه چ���اره ه�ه‌ڵ��ب��ژێ��ردرا !! کاتێک ئ��ام��اژ ب �هوه ده‌ک �هی��ن ک�ه ده‌ک��رێ��ت ه�ه‌ن��دێ ج��ار ئه‌زمون له‌خودی دوژمنه‌کانیش وه‌رگرین مه‌به‌ستمان له به‌ده‌نگه‌وه هاتنی دڵسۆزانه‌یه بۆ گه‌ل و نیشتمان .پێویسته ئێستاش ده‌س�ه‌اڵت��داران��ی
هه‌رێمی کوردستان هیچ نه‌که‌ن ته‌نها چاو ل �ه‌ده‌س �ه‌اڵت��داران��ی تورکیا بکه‌ن ب��ۆ ئ �هوهی خوێنی شههیدانی کورتهک به‌فیڕۆ نه‌ڕوات. هه‌مومان ئاگادارین به‌تایبه‌تی ده‌سه‌اڵتدارانی ه �ه‌رێ��م ک �ه ب�ه‌رپ��رس��ی��اری پاراستنی ژیانی خه‌ڵکن زیاتر پێویسته ئاگایان لهوه بێت که چۆن حکومه‌تی تورکیا داکۆکی له‌مافی هاواڵتیانی واڵته‌که‌ی خۆی ده‌کات .تورکیا بۆ ئه‌وه‌ی خوێنی ئه‌وحه‌وت که‌سه‌ی به‌ده‌ستی س �ه‌رب��ازه‌ک��ان��ی ئیسرائیل ک���وژران له‌کاتی چونی که‌شتیگه‌لی ئازادی که کۆمه‌ک و هاوکاریان بۆ فه‌له‌ستین ده‌برد ،ئامادهیه هه‌موو فشارێک بخاته سه‌ر ئیسرائیل تا ئهو کاته‌ی داوای لێبورن له‌واڵته‌که‌ی ده‌کات و قه‌ره‌بۆی زیانه گیانی و ماڵیه‌کانیشی بۆ ده‌کاته‌وه. هه‌ر بۆ ئهو مه‌به‌سته‌ش باڵوێزی ئیسرائیلی له‌واڵته‌که‌ی ده‌رکردو و بریاری ئه‌وه‌شی داوه له‌دادگای الهای شکات(سکااڵ) له‌ئیسرائیل بکات و دۆزی له‌به‌رامبه ب��ک��ات�هوه .جێی خۆیه‌تی بپرسین ئایا کورد هیچ کارتێکی فشاری به‌ده‌سته‌وه نییه له‌به‌رامبه‌ر تورکیا به‌کاری بێنێت؟؟ ئایا ئهو س�ه‌دان کۆمپانیا تورکیه‌ی له‌کوردستاندا کار ئه‌که‌ن فشاریان بخرێته س �ه‌ر کاریگه‌یان ل�ه‌س�ه‌ر سیاسه‌تی واڵته‌که‌یان نابێت ،له‌کاتێکدا ئه‌گه‌ری ئهوه ه�هی�ه زۆرب���هی���ان داه��ات�ه‌ک��ان��ی��ان ب��ۆ س��وپ��ا و ده‌زگای هه‌واڵگری تورکیا بێت!! ئایا بۆ ده‌بێت ده‌سه‌اڵتدارانی کورد جورئه‌تی ئه‌وه‌یان نه‌بێت وه‌ک ده‌سه‌اڵتدارانی تورکیا له‌دادگای الهای شکات له‌ئه‌نجامده‌رانی کۆمه‌ڵکوژیه‌که‌ی قه‌ندیل بکه‌ن ،حه‌وت هاواڵتیه‌که‌ی تورکیا ک �ه‌س��ان��ی م��ه‌ده‌ن��ی ن��ه‌ب��وون و ب �ه‌ره‌وخ��اک��ی واڵتێکی دیکه ده‌ڕۆیشتن به‌هه‌ر مه‌به‌ستێک بوبێت ،به‌اڵم حه‌وت هاواڵتیه‌که‌ی کوردستان که‌سانی مه‌ده‌نی ب��وون و ژن و منداڵبوون، منداڵی س��اوای شه‌ش مانگ له‌ناویاندابوو و له‌سه‌رخاک و زێدی خۆیان شه‌هید کران و نه‌چوبوون بۆ خاکی واڵتێکی تر!! ئه‌گه‌ر کردنه‌وه‌ی دۆز له به‌رامبه ئیسرائیل له‌دوای کوشتنی حه‌وت هاواڵتیه تورکه‌که ره‌وا بێت، ئه‌وا بێگومان کردنه‌وه‌ی دۆز له‌دژی ئه‌ردۆغان و حکومه‌ت و سوپاکه‌ی له‌دوای ئهو تاوانه نامرۆڤانه‌یه‌ی دژی کورد ئه‌نجامیاندا هه‌زار جار ڕه‌وایه و پێویسته به‌دواداچونی بۆبکرێت، ده‌بێت ده‌س�ه‌اڵت��داران��ی کوردستان ئ�هوه بزانن بێده‌نگی ل�ه‌ب�ه‌رام��ب�ه‌ر دوژم���ن دهبێته هۆی که‌مسه‌نگی ،ب �ه‌ده‌ن��گ هاتن و هه‌ڵوێست وه‌رگرتن دهبێته هۆی سهرکهوتن.
“ ئه‌بێت ئهو
32
~|
ژماره Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
وتار
ساڵی ( )2011دهبێته به‌هاری کورد یا خود پاییز
سه‌ره‌تای ( )2011وه‌کو سااڵنی تر ده‌ستی پێ نه‌کرد ،به‌تایبه‌تی بۆ رۆژه�ه‌اڵت��ی ناوین و ئهو جیهانه‌ی پێی ده‌ڵێن جیهانی عه‌ره‌بی و ئیسالمی؛ چونکه سه‌ره‌تای ساڵ روخاندنی"زه‌ین‌ه عابدینی" س�ه‌رۆک��ی تونس و ڕژێ��م�ه‌ک�هی ل�ه‌گ�ه‌ڵ خۆیدا هێنا و ئه‌م روخاندنه‌ش هاوشێوه‌ی یاری دۆمین ه ده‌سه‌اڵته‌کانی ئه‌م ناوچه‌یه‌ی هه‌ژاند و هه‌تا ئێستا کۆتایی به ڕژێمی موباره‌ک و قه‌زافی هێناوه و زۆربه‌ی ده‌سه‌اڵته‌کانی تریش له‌به‌رده‌م ئه‌گه‌ری رووخان یاخود گۆڕانکاریدان .ئه‌مه‌ش وایکرد ئه‌م ساڵ به به‌هاری عه‌ره‌بی به‌ناو بکرێت. ه�ه‌ن��دێ��ک س��ی��اس�ه‌ت��م�ه‌دار و چ��اودێ��ری سیاسی پێیان وای �ه ،ئه‌م به‌هاره‌ی ع �ه‌ره‌ب لهگهڵ خۆیدا به‌هاری کوردیش دێنێ ،چونکه ئهو سیسته‌م و رژێمانه‌ی له‌م هه‌رێمه‌دا دروست بوون به‌درێژایی ته‌مه‌نی خۆیان نکۆڵیان له‌گه‌لی کورد کردووه؛ هه‌ر بۆیه روخ��ان و هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی ئه‌م رژێ��م و ده‌سه‌اڵتان‌ه چه‌ند دهکهوێته خزمه‌تی عه‌ره‌ب یاخود میلله‌تانی ئهو ده‌وڵه‌تانه‌وه ،ئ�ه‌وه‌ن��ده‌ش ده‌که‌وێت ه خزمه‌تی گه‌لی ک���ورده‌وه .ه�ه‌ر بۆیه پێیان وای ه به‌هار عه‌ره‌بی به‌هاری کوردیش لهگهڵ خۆیدا دێنێ .بهپێچهوانهوه هه‌ندێکی تر پێیان وایه ک ه به‌هاری عه‌ره‌بی پاییزی ک��وردی لهگهڵ خۆیدا دێنێ؛ چونکه له‌الیه‌ک چه‌مک و عه‌قڵییه‌تی رژێمه نوێیه‌کان سه‌باره‌ت به ک��ورد جیاواز نیی ه له‌وانه‌ی پێش خۆیان و له‌الیه‌کی تریشه‌و‌ه کورد بۆ خۆی ئاماده نییه و چاوه‌ڕوانی به‌هاری عه‌ره‌بییه. ئه‌مانه‌ش وا ده‌ک��ات وه‌ک��و ک��ورد ده‌ڵ��ێ ":ئه‌وه‌ی به‌هیوای کاسه‌ی هاوسێ ماڵ بێت ،به‌بێ شێو سه‌ر ده‌نێته‌وه" .کوردیش دوای سه‌رکه‌وتنی به‌هاری عه‌ره‌بی رووبه‌ڕووی پاییز ببێته‌وه. دیاره هه‌ردوو بۆچوونه‌ک‌ه به‌شێکیان راست‌ه و ڕه‌نگ ه ببن به‌ڕاستی .ئه‌مه‌ش مرۆڤی کورد و داموده‌زگا کوردستانیه‌کان ده‌خ��ات�ه ب���ه‌رده‌م پ��رس��ی��اره‌وه ،ئایا کورد ئامادهیه مێژووه‌که‌ی چه‌ندبار‌ه ببێته‌وه؟ یان بۆ ئ�هوهی پاییزی ک��وردی نه‌بێت ئه‌رکی کورد چییه؟ ئایا کورد ناتوانێت به‌هاری خۆی دروست بکات؟ بۆ وه‌اڵمی ئه‌م پرسان‌ه ده‌توانین بڵێین کورد ده‌توانێت به‌هاری خۆی بئافرێنێ و رێگه نه‌دات ئه‌م گۆڕانکارییان‌ه ببنه به‌هاری خه‌ڵکی تر و پاییزی
“ که‌وات ه کورد بۆ ئه‌وه‌ی به‌هاری خۆی سه‌ر بخات، پێویست ه چاالک بێت، بۆ ئه‌وه‌ی چاالکیش بێت ،پێویست ه به‌شداری یاری بکات ،بۆ ئه‌وه‌ی یارییه‌که‌شی خزمه‌تی ئازادی خۆی بکات، پێویست ه خاوه‌نی ئه‌جیندای خۆی بێت و بۆ ئه‌وه‌ی خاوه‌نی ئه‌جیندای سه‌ربه‌خۆی خۆی بێت ،پێویست ه کار بۆ سه‌کۆییه‌کی هاوبه‌ش بکات و له‌و سه‌کۆیه‌دا ئه‌جیندای خۆی گه‌اڵڵ ه بکات
“
دیار غەریب
کورد و ئهو توانایه‌شی ههیه و ده‌رفه‌تیش گونجاو‌ه بۆ ئه‌م پرۆسه‌یه. چاودێران پێیان وایه قه‌یرانی ئابووری ،سیاسی، کۆمه‌اڵیه‌تی و سه‌ربازی ئه‌مریکا و هاوپه‌یمانه‌کانی رووبه‌ڕووی قه‌یرانێکی مه‌زن کردۆتهوه و به‌هه‌موو شێوه‌یه‌ک له‌هه‌وڵی خۆ رزگارکردندان و ناخوازن رووب �ه‌ڕووی هه‌مان چاره‌نوسی به‌ریتانیای مه‌زن و ئه‌ڵمانیا و ف �ه‌ره‌ن��س��ای س���ه‌ده‌ی ن���ۆزده‌ی���ه‌م و سه‌ره‌تای سه‌ده‌ی بیسته‌م ببنه‌وه .به‌واتایه‌کی تر ئه‌م قۆناخه بۆ ئهو هێزان‌ه قۆناخێکی گواستنه‌وه‌ی ه و ه�ه‌م��وو ب�ه‌ه��ا و پێوان‌ه و رێککه‌وتنه‌کانیان که‌وتۆت‌ه ژێر پرسیار و مه‌ترسی هه‌ڵوه‌شانه‌وه .هێزه داگیرکه‌ره‌کانی کوردستانیش ئه‌مڕۆ له‌دوو الوه له‌بن فشاردان بۆ گۆڕانکاری ،له‌الیه‌ک فشاری ئ �هو پێشکه‌وتنانه‌ی که له‌سه‌رئاستی جیهانی له‌زانست و سیاسه‌ت و ته‌کنه‌لۆژیادا دروست بووه، له‌الیه‌کی تریشه‌و‌ه رووبه‌ڕووی ناڕه‌زایی جه‌ماوه‌ری خۆیانن و داخ��وازی گه‌لی کوردیش ده‌بنه‌وه .ئه‌م بارودۆخ‌ه لهگهڵ به‌هاری عه‌ره‌بیدا ده‌رفه‌تێکی بۆ ک��ورد دروستکردووه که هه‌نگاو بنێت به‌ره‌و ه �ه‌ڵ��وه‌ش��ان��دن �هوهی ئ��هو ستاتۆ و رێ��ک��ک�هوت��ن و په‌یمانان‌ه که بوونه هۆکاری نکۆڵێکردن له‌ماف و ئازادییه‌کانی کورد ،به‌اڵم ئه‌مه‌ش چاالکبوونی پێویسته .وات�ه پێویسته ک��ورد ببێته یاریزانێکی چ���االک ل�ه‌س�ه‌ر گ��ۆڕه‌پ��ان�ه‌ک�ه ،چونکه ئ �هوهی له‌گۆڕه‌پاندا نه‌بێت ناتوانێت سه‌ربکه‌وێت و به‌وێنه‌ی ئهو ته‌ماشاکه‌ره‌ی لێ دێت که سه‌یری دوو گروپ ده‌کات ،یاری ده‌که‌ن و ته‌نیا چێژ له‌سه‌یرکردنیان وه‌رده‌گ��رێ��ت .ئ �هوهی جێگه‌ی سه‌ره‌نج‌ه ئه‌مریکا و هێزه هه‌رێمییه‌کانیش ناخوازن کورد به‌شداری گۆڕه‌پانه‌ک‌ه بکات و ده‌خوازن وه‌کو ته‌ماشاکه‌رێکی بێ ده‌ن��گ و به‌ئه‌ده‌ب دانیشێت و سه‌یری ئه‌وان و ئه‌جینداکانیان بکات و هه‌ر الیه‌کیش ده‌خوازن به‌الی خۆیاندا رایکێشن. که‌وات‌ه کورد بۆ ئه‌وه‌ی به‌هاری خۆی سه‌ر بخات، پێویسته چ���االک ب��ێ��ت ،ب��ۆ ئ���هوهی چاالکیش بێت ،پێویسته به‌شداری یاری بکات ،بۆ ئه‌وه‌ی یارییه‌که‌شی خزمه‌تی ئ���ازادی خ��ۆی بکات، پێویسته خ��اوه‌ن��ی ئه‌جیندای خ��ۆی بێت و بۆ ئه‌وه‌ی خاوه‌نی ئه‌جیندای سه‌ربه‌خۆی خۆی بێت، پێویسته کار بۆ سه‌کۆییه‌کی هاوبه‌ش بکات و له‌و سه‌کۆیه‌دا ئه‌جیندای خۆی گه‌اڵڵ‌ه بکات .لهگهڵ ئه‌مانه‌شدا پێویسته سیاسه‌تمه‌دار و رۆشنبیرانی کورد خۆیان له‌و چه‌مک‌ه رزگار بکه‌ن که هه‌میش ه خۆی له‌به‌رامبه‌ر تورکیا و ئێران و ده‌وڵه‌تانی تردا بچوک ده‌بینن و ئه‌وانه‌ش له‌چاوی خۆیاندا زۆر گهوره ده‌که‌ن .راست‌ه ئهوانه دهوڵهتی مه‌زنن ،به‌اڵم ئێستا گلۆڵه‌یان ڕووی له‌لێژییه .به پێچهوانهوه ئه‌گه‌ر کورد ئه‌م پێویستیان‌ه پێک نه‌هێنێت ئه‌وا
به‌هاری عه‌ره‌بی پاییزی ک��وردی لهگهڵ خۆیدا دێنێ.
وتار
ژماره ~ | Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
33
ته‌نگه‌ژه‌ی کوردستا ن و بیرکردنه‌وه‌یه‌کی ستراتیژیی!! د .کامه‌ران مه‌نتک
کوردستان له‌به‌رده‌م هه‌ڕه‌شه‌یه‌کی گه‌وره‌دایه، ئ��ێ��ران و ت��ورک��ی��ا س��ه‌رب��اری ئ���هوهی ب��ڕی��اری لهناوبردن و ڕه‌شه‌کوژی کورده‌کانی رۆژهه‌اڵت و باکوریان داوه ،سنووره‌کانی باشوریش تۆپباران ده‌ک �ه‌ن و فڕۆکه‌کانیان چیاکا‌ن و خه‌ڵکی بێچ‌هک‌و گوندنشینه‌کان تیرۆر ده‌ک���ه‌ن ،له باشوری هه‌رێمی کوردستانیش شوڤینیسته وه و راوه کورد عه‌ره‌به‌کان سه‌ریان به‌رزکردۆته ده‌که‌ن! بۆچی له‌م کاته‌دا ئه‌م دۆخ‌ه هاتۆت‌ه پێشه‌وه، ئایا ناکرێت به شێوازێکی تازه‌ترو هێمنان‌ه تر بیربکه‌ینه‌وه ،له جیاتی هه‌ڵچوون‌و سه‌ره‌ڕۆیی کردن!؟ ئایا ئهو گرژبوونه‌ی کورد ،یه‌کێک له ئامانجه‌کانی دوژمنانی کورد ناهێنێت‌ه دی بۆ ئه‌وه‌ی نه‌توانێت راستیه‌کان ببینێت‌و به‌و شێوهیه ره‌فتار بکات وه‌ک ئ�هوهی ئ�ه‌وان ده‌یانه‌وێت‌و له‌به‌رژه‌وه‌ندی ئه‌واندایه! ئهو هۆکاران‌ه چین وایانکردو‌ه به‌م شێوهیه ئابلۆقه‌ی کوردستان بدرێت‌و ئهو هه‌موو په‌الماره‌ی بکرێت‌ه سه‌ر؟ س�ه‌ره‌ت��ا ده‌بێت بزانین ئ�ه‌م ب��ارودۆخ �ه نوێیه‌ی ک����وردس����ت����ان ب���ه‌ش���ێ���وه‌ی���ه‌ک���ی ت���ۆک���م���ه ب�ه گ��ۆڕان��ک��اری�ه‌ک��ان��ی رۆژه���ه‌اڵت���ی ن��اوه‌ڕاس��ت به‌ستراوه‌ته‌وه ،که پێده‌چێت له به‌رژه‌وه‌ندی کورد دابێت ،ئه‌گه‌ر به‌شێوه‌یه‌کی ئه‌قاڵنی مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵدا بکات! سه‌رکه‌وتنی شۆڕشی لیبیا له باکوری ئه‌فریقاو خێرابوونی گۆڕانکاریه‌کانی سوریاو نزیک ب��وون�هوهی رژێمه‌که‌ی ئه‌سه‌د له‌هه‌مان چ��اره‌ن��ووس��ی ق �ه‌زاف��ی ،ل�ه الی�ه‌ک ی و گرنگ بۆ کورد دێنێت‌ه پێشه‌وه، هه‌لێکی نوێ به‌رامبه‌ر ئه‌مه‌ش چاره‌نووسی ئهو رژێمانه‌ی رۆژهه‌اڵت دهخاته مه‌ترسیه‌وه ،ئه‌مه‌ش گومانی ئ �هوه به‌هێزتر ده‌ک���ات که نه‌خشه‌ی سیاسی ناوچهکه ،چ له‌سه‌ر ئاستی جوگرافی ،چ ل�ه الی�ه‌ن��ی داڕش��ت��ن �هوهی هاوسه‌نگی هێزه‌وه گۆڕانکاری گه‌وره‌ی به‌سه‌ردادێت! رووخانی رژێمی سوریا ،دهبێته هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی پێکهاته‌ی هاوسه‌نگی هێز له رۆژه�ه‌اڵت��ی ن��اوه‌ڕاس��ت ،ل�ه‌ب�ه‌ر ئ���هوهی ل�ه الی��ه‌ک سوریا
بهشێکه له هاوپه‌یمانیه‌کی گرنگ لهگهڵ ئێران و له رووی جیۆستراتیژیه‌و‌ه ئه‌ڵقه‌یه‌کی گرنگه له نیوکه‌وانه‌ی هاوپه‌یمانیه‌تی شیعی، له الیه‌کی تر به شێوه‌یه‌کی ناڕاسته‌وخۆ بهشێکه ل�ه سیسته‌می به‌رگریکردن ل�ه رۆژه�ه‌اڵت��ی ن��اوه‌ڕاس��ت ،له‌به‌ر ئ��هوهی ه��اوس��ن��وور‌ه لهگهڵ گهورهترین ئه‌ندامی ناتۆ له رۆژه��ه‌اڵت که تورکیایه ،واته سوریا به‌شێوه‌یه‌کی تۆکم‌ه به هه‌ردوو باڵی ئهو هاوپه‌یمانیه‌تیان‌ه به‌ستراوه‌ته‌وه ک�ه ل�ه ن��اوچ�ه‌ک�ه ل�ه ملمالنێدان ،له‌مانه‌ش گرنگتر ،سوریا پارچه‌یه‌کی کوردستانی پێوه لکێنراوه ،هه‌ر گۆڕانکاریه‌ک له‌و واڵته دهبێته هۆی چوونه پێشه‌وه‌ی مه‌سه‌له‌ی کورد ،که ئه‌مه‌ش له‌الیه‌ک له‌به‌رژه‌وه‌ندی تورکیا نیه، چونکه ئ �هو ب�ه‌ش�هی ک��وردس��ت��ان هاوسنووره لهگهڵ ئهو پارچه‌که‌ی باکوری کوردستان که به تورکیا لکێنراوه ،هه‌ر گۆڕانکاریه‌ک ل�ه س��ووری��ا رووب���دات راس��ت�ه‌وخ��ۆ کاریگه‌ری له‌سه‌ر تورکیا ههیه ،هاوکات دروست بوونی قه‌واره‌یه‌کی سیاسی تری سه‌ربه‌خۆی کوردی له رۆژئاوای کوردستان ،له الیه‌ک دهبێته هۆی به‌هێزبوونی هه‌رێمی کوردستان ،له الیه‌کی تر دهبێته ه��ۆی گ��ۆڕان��ی نه‌خشه‌ی سیاسی ناوچهکه ،له‌به‌رئه‌وه‌ی هه‌رگۆڕانکاریه‌ک له نه‌خشه‌ی سیاسی سوریا ،له دروس��ت بوونی چه‌ند قه‌واره‌یه‌کی کۆنفیدڕاڵی که‌متر نابێت، که ره‌ن��گ بێت خۆی له پێنج ق �ه‌وار‌ه بدات، به‌مه‌ش ئاسایشی ئیسرائیل مسۆگه‌ر ده‌کرێت، هاوکات ج��ۆره هاوپه‌یمانی‌و هاوسه‌نگیه‌کی ت��ری هێز دروس���ت ده‌ک���ات ل�ه ن��اوچ�ه‌ک�ه ،له الی�ه‌ک��ی ت��ر ،گۆڕینی سیسته‌می سیاسی ل�ه س��وری��ا دهبێته ه��ۆی ب��چ��ووک ب��وون �هوهی بازنه‌ی هاوپه‌یمانیه‌تیه‌کانی ئێران و لێدان و رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی ئێران لهگهڵ رۆژئاوادا زۆر دێت‌ه پێشه‌وه ،به‌واتایه‌کی تر لێدان له سوریا ،لێدان و هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی ئێران ،یاخود به الیه‌نی که‌م بێهێز بوونی ئێرانی به دواو‌ه دێت ،بێهێزبوونی ئێرانیش له الیه‌ک ده‌رفه‌تێکی گرنگ بۆ بزاڤی کورد له رۆژهه‌اڵتی کوردستان دێنێت‌ه پێشه‌وه ،له الیه‌کی تر دهبێته هۆی که‌مکردنه‌وه‌ی بایه‌خی تورکیا ،چونکه یه‌کێک له‌هۆکاره‌کانی ئهو بایه‌خدانه‌ی رۆژئ��اوا به تورکیا ،به تایبه‌تی ل��ه‌دوای شۆڕشی ئیسالمی ئێران (،)1979 هاوسه‌نگکردنی هێزی ئێران‌ه به تورکیا ،واته تورکیا رۆڵ��ی دی��وارێ��ک ده‌بینێت ل �ه‌ب �ه‌رده‌م گه‌شه‌کردنه‌کانی ئێران به‌ره‌و هه‌رێمی کوردستان و که‌نداو له‌باشورو له باکوریش به‌ره‌و ئاسیای ناوه‌ڕاست ،هه‌ر گۆڕانکاریه‌ک له هاوسه‌نگی
هێز ئهو رۆڵه‌ی تورکیا که‌م ده‌کاته‌وه ،سه‌رباری ئه‌وه‌ی تورکیا له کاتی ئێستادا به‌و سیاسه‌ته ف��راوان��خ��وازی��ی �هی پ��ی��اده‌ی ده‌ک���او کارله‌سه‌ر زیندوکردنه‌وه‌ی ئیمپراتۆریای عوسمانی ده‌کات، هه‌ڕه‌شه‌یه‌کی راسته‌قینه‌یه بۆ سه‌ر سیسته‌می ن��وێ��ی دن��ی��ا؛ چ��ون��ک �ه پ��ێ��چ �ه‌وان �هی ڕه‌وت���ی گه‌شه‌کردنه‌کانی شه‌پۆڵه سێیه‌می مه‌ده‌نیه‌ته، که پێویست به‌سه‌ر له‌نوێ داڕشتنه‌وه‌ی نه‌خشه‌ی سیاسی دنیاو ناوچهکه ده‌کات ،له‌سه‌ر بنه‌مای ق���ه‌واره‌ی سیاسی بچووکتر ! بۆیه ده‌بینین ئ �هو گ��ۆڕان��ک��اری��ان�هی س��وری��ا تورکیای زۆر په‌شۆکاندوه ،له‌هه‌موو الیه‌که‌وه کار ده‌کات بۆ ئ �هوهی گۆڕانکاریه‌کان به ئاڕاسته‌یه‌ک ببات له‌و مه‌ترسیانه‌ی دوور بخاته‌وه که باسمان کرد ،بۆیه له الیه‌ک له‌رێگای مامه‌ڵه‌کردن ل �ه‌گ �ه‌ڵ ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ی س��وری��ا ،ه���ه‌وڵ���ده‌دات رژێمێکی ملکه‌چی هاوشێوه‌ی ئه‌سه‌د بێنێته سه‌رکار ،که به‌رژه‌وه‌ندیه‌کانی ئهو بپارێزێت، له الیه‌کی تر له قه‌واره‌و مه‌ترسیه‌کانی دۆزی کورد کورد که‌مبکاته‌وه بایه‌خی له هاوکێشه سیاسیه‌کان که‌مبکاته‌وه ،ئ�ه‌گ�ه‌ر ئ�هوهش��ی بۆ ن�ه‌چ��ووه س�ه‌ر ئ �ه‌وا له رێگای سه‌ربازیه‌وه ئامانجه‌کانی بێنێته‌دی ،وه‌ک ئ�هوهی ئێستا لهگهڵ ک��ورد پیاده‌ی ده‌ک��ات و ماوه‌یه‌کیشه هێزه سه‌ربازیه‌کانی له‌سه‌ر سنوره‌کانی سووریا م��ۆل��داوه ،ب��ۆ ئ���هوهی هه‌رکاتێک گ�ه‌ره‌ک��ی بوو ،ئه‌وا به بیانگه‌ی پاراستنی ئاوه‌ره‌کان یان دروستکردنی ه�ه‌ر بیانگه‌یه‌کی سیاسی تر، ناوچه کورده‌کانی سوریا بخاته ژێر رکێفی خۆیهوه ! دیاره ئه‌م گۆڕانکاریانه به شێوه‌یه‌کی کۆک له‌به‌رژه‌وه‌ندی ک��وردن ،بۆیه ئێران‌و تورکیا له کاتی ئێستادا به‌هه‌ر شێوه‌یه‌ک دێت ده‌یانه‌وێت کورد بخهنه باوه‌شی دۆخێکه‌وه ،که نه‌توانێ له‌گۆڕانکاریه‌کان تێبگاو به‌هه‌مان شێوازو ئامراز مامه‌ڵه‌ی لهگهڵ بکات که پێشتر کردوویه‌تی‌و ق��ورب��ان��ی گ �ه‌وره‌ش��ی داوه ،ه��اوک��ات ک��ار بۆ ئه‌وه‌ش ده‌که‌ن که‌وا کورد بکه‌ن به به‌شێک له‌و پڕۆژه‌یه‌ی که دژی کورد پالنیان بۆ کێشاوه! واته هه‌مدیس کورد به‌کورد به‌کوشت بده‌نه‌وه، بۆیه یه‌کڕێزی کورد له‌و قۆناغه‌دا هۆکارێکی زۆر گرنگه بۆ قۆستنه‌وه‌ی ئهو ده‌رفه‌ته ،هه‌ر هێزو الیه‌نێک خۆی بخاته ئامێزی ئهو پالنه‌وه، ئه‌وا خۆی دهبێته قوربانی یه‌که‌م ،چونکه ئهمه مه‌له‌کردنه به پێچه‌وانه‌ی شه‌پۆڵه‌کانی مێژوو! ل�ه دواج����اردا دووب��اره‌ک��ردن �هوهی �ه‌ک ده‌ب��ێ��ت بۆ هه‌مان ئهو هه‌اڵنه‌ی کورد له مێژووی خۆیدا کردوویه‌تی؟
“
34
~|
ژماره Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
وتار
گـــــه‌ریـــــالکــــــان چـــــى بـــــکـــــه‌ن؟!
به‌ختیار مام حه‌مید
گ���ه‌ل���ى ک������ورد ،پ��ێ��وی��س��ت��ى ب���ه ی�ه‌ک��ێ��ت��ى نهتهوهییه نه‌ک دارده‌ستیى و گێالیه‌تى بۆ داگیرکه‌رانى کوردستان. م��ن ل��ێ��ره‌دا وه‌ک ه��ه‌ر تاکێکى دی��ک�ه‌ى وه‌اڵتپارێز و به زوانێکى زۆر خاکى و ساده‌وه شۆڕ ده‌بمه‌وه بۆ ناو دنیاى گێالیه‌تى کورد و فێڵبازیى دوژمانى و به کورتى و کوردى له‌سه‌ر باسه‌که ده‌ڕۆم. سه‌یر و سه‌مه‌ره له‌وه‌دا نییه که داگیرکه‌رانى ک���وردس���ت���ان ب���ێ���ژن گ���ه‌ری�ل�ا و ت �ه‌ن��ان �ه‌ت بێژن ک��ورد تیرۆریستن ،خ��اوه‌ن��ى ته‌جزی ه ته‌ڵه‌بن(جۆداخوازن) ئاژاوه‌گێڕن ،شه‌ڕخوازن و ه��ت��د !...ب���ه‌اڵم ن��ه‌ک س �هی��رو س�ه‌م�هره ب�ه‌ڵ��ک��و؛ چ��اوزه‌ق��ب��وون �هوه ل���ه‌وه‌دای���ه ک��ورد خۆى ئهو شتانه بڵێت و ببێته جێبه‌جێکارى به‌رنامه‌ى چه‌ندان ساڵه‌ى داگیرکه‌ران ،ئێران و تورکیا ده‌ڵێن شه‌ڕى ئێمه شه‌ڕى په‌ژاک و په‌که‌که‌یه ،زۆرێ���ک ل�ه ناحاڵیه‌کانى کوردیش ده‌ڵێن ڕاست و دروسته؛ چونکه ئ��ێ��ران و ت��ورک��ی��ا دۆس��ت��ى ک����وردن ب �ه‌اڵم په‌ژاک و پهکهکه بووه‌نه‌ته هۆى کێشه‌ى نێوان کورد و ئهو دوو دهوڵهته ،ئهمه به‌ده‌ر ل�هوهى که پ�ه‌ژاک و پهکهکه به‌و هه‌موو خه‌بات و تێکۆشانه‌وه له‌کوردایه‌تى داده‌دڕن لێکدانه‌وه‌یه‌کى سه‌قه‌ت و بێ ن��اوه‌ڕۆک و تڕ و ته‌شقه‌اڵنه‌شه ،بۆ؟ باشه با چه‌ند پرسیارێکى ساده بکه‌ین و ئه‌م بابه‌ته‌مان بۆ ڕوون بێته‌وه ،ئایا سمکۆى شکاک کورد بوو یان په‌ژاک؟ ئایا به‌درخانه‌کان کورد بوون یان پهکهکه؟ شێخى پیران کورد بوو یان گه‌ریالى قه‌ندیل؟ قازى ڕه‌حمه‌تى کورد بوو یان په‌ژاک؟ د .عه‌بدڕه‌حمان قاسملۆ و شه‌ره‌فکه‌ندى و فوئادى مسته‌فا سوڵتانى کورد بوون یان په‌ژاک؟ خه‌ڵکى ده‌رسیم و سه‌ید ڕه‌زا کورد بوون یان پهکهکه؟ مه‌ال مسته‌فاى ڕه‌حمه‌تى و شۆڕشگێڕانى ئه‌یلول کورد بوون یان په‌ژاک؟ خه‌ڵکى شاره‌کانى
ب���اک���ورو ڕۆژه����ه‌اڵت����ى ک���وردس���ت���ان پێش دروستبوونى پهکهکه و په‌ژاک چى بوون؟ کورد بوون یان چى؟ واڵمى ئه‌م پرسیارانه که (نه‌خێر ئهوانه کورد بوون نه‌ک په‌ژاک و پهکهکه) ده‌رى ده‌خات که هیچ له‌و قس ه گێالنه‌تر نییه که بوترێت ئێران و تورکیا شه‌ڕى پهکهکه و په‌ژاک ده‌که‌ن و هه‌قى سه‌ر کوردیان نییه ،ئه‌گه‌ر وایه بۆ په‌که‌ک ه دروست بوو؟ بۆ ڕێبه‌ر ئاپۆ سه‌رى هه‌ڵدا؟ بۆ خه‌بات و بۆ تێکۆشان ده‌ستى پێکرد؟ بۆ پ �ه‌ژاک و گه‌یال له‌دایکبوون؟ بۆچى ده‌وڵه‌تانى داگیرکه‌رى کوردستان پێش هاتن ه بوونى پهکهکه و په‌ژاک کێشه‌ى کوردیان چاره نه‌کرد؟ ئاخر کورد ده‌بێت تاکه‌ى تا چ ئاستێک ئهوهنده گێل و گێژ بێت که فریوى به‌رنامه‌کانى میت و ئیتاڵعات یان ڕوونتر بێژم تورکیا و ئێران بخوات؟ له برى ئهوهى دی��وار و سه‌قفى یه‌کێتى نهتهوهیى خۆمان پته‌و بکه‌ین له ماڵه‌کانى خۆمانه‌وه وه‌ک دارده‌ستى داگیرکه‌ران به قسه‌ى بێ ماناو هیچ و پوچ به‌ربوینه‌ته گیانى تێکۆشانکارى کچه گه‌ریال و کوڕه گه‌ریالکانمان و بێ هیچ زانیارییه‌ک ڕێک وه‌ک توتى بوختان و درۆ و ده‌له‌سه‌کانى ئێران و تورکیا له مه‌ڕ گه‌ریال ده‌ڵێینه‌وه ،ئه‌گه‌ر ش �ه‌ڕى ئ�هو دوو دهوڵهته داگیرکه‌ره شه‌ڕى کورد نییه ،ئه‌ى موعتاعیى گه‌لى ڕۆژه�ه‌اڵت له‌پاى چى؟ ئه‌ى ل�ه‌داردان��ى ژن��ان و الوان��ى ڕۆژه �ه‌اڵت ل �ه‌پ��اى چ��ى؟ ئ �ه‌ى ق �ه‌ده‌خ �ه‌ک��ردن��ى زووان���ى ک��وردى له‌پاى چ��ى؟ ئ�ه‌ى زیندانى کردنى ک��ورد له باکور چ واتایه‌کى ههیه؟ ئه‌ى بێڕێزى کردنى تورکیا به ئااڵى کوردستان له‌پاى چى؟ پشتگوێخستنى مامه‌ڵه‌ى کورد له سه‌فاره‌تخانه‌کانى تورکیا و ئێراندا ل ه پ��اى چ��ى؟ ئ��اخ��ر م��ن واڵم���م دهوێ����ت ،ئهو زمانه‌ى له تورکیا و ئێران نزیکه‌ى ()30 ملیۆن مرۆڤ قسه‌ى پێده‌که‌ن بۆ خوێندن و نوسین پێى قه‌ده‌خه‌یه؟ ئهوه زمانى کورده یان پهکهکه و په‌ژاک؟ ئیتر خۆ گێلکردن تا گه‌نگێ ،پهکهکه و پ �ه‌ژاک به‌شێکن له کورد نه‌ک کورد به‌شێک بێت له‌وان، خه‌باتکارانى پهکهکه و په‌ژاک هه‌ڵقواڵوى ن��او ئ��ازاره‌ک��ان��ى ک��وردن و خه‌بات له‌پێناو پاراستنى گه‌لێکدا ده‌ک�ه‌ن ،تاوانبارکردنى گ �ه‌ری�لا ب �ه ئ��اژاوه‌گ��ێ��ڕو تێرۆریست جگ ه له‌حه‌یاچوون و شوره‌یى شتێکى ترى نیه بۆ
کورد! با یه‌ک تۆز بێینه‌وه سه‌رخۆمان و بزانین له کوێى ڕووداوه‌ک��ان��دای��ن و له چ پێگه‌یه‌کى سیاسیدان ،بزانین ب�ه قسه و کارو کردارمان خزمه‌تى واڵت ده‌که‌ین یان دوژمنانى کورد؟ ئاخر خۆ دهوڵهتى تورکیا و ئێران و داگیرکه‌رانى دیکه‌ى کوردستان ش �ه‌ڕى گ�ه‌وره‌ی��ان ئهوهیه که ک��ورد بکه‌ن ه دوژمنى یه‌ک و خۆیان به دیار خۆقڕکردنى کورده‌وه دانیشن و به ئه‌قڵ و فاممان پێکه‌نن، هه‌ر ئهوهى که ئێستا دوژمنان خه‌ریکن ب ه ئامانج ده‌گه‌ن ،لێى به‌رهه‌مى سه‌دان ساڵه‌ى هه‌وڵى گاڵویانه بۆ تێک و پێکدانى کورد و شه‌قکردنى نێوان تاکه‌کانى کۆمه‌ڵگاى ک��وردى ،بۆ ئهوهى ئیتر له گێالیه‌تى و ل ه دارده‌ستیى داگیرکه‌ران ڕزگارمان بێت و بێینه‌وه سه‌رخۆمان و به کوردیه‌که‌ى خۆمان (خۆمان خۆمان بین واته کورد و به‌س!) ده‌بێت یه‌کێتیى نهتهوهیى بنیات بنێین و به‌ڵێنى ڕاستى کوردایه‌تى به یه‌ک بده‌ین که چیتر ش�ه‌ڕى خۆکوژى و کوردکوژى نه به‌قسه و نه ک��ردار نه‌که‌ین و ئ��ازارى هه‌موو کوردێک به ئازارى خۆمان بزانین و دوژمنى هه‌ر کوردێک به دوژمى خۆمان ب��زان��ی��ن ،ب��ا ئیتر ق��س �ه‌ى ال ک��ۆاڵن�ه‌ک��ان��ى ئه‌سته‌مبوڵ و به‌غدا و دیمه‌شق و ت��اران له‌سه‌ر کورد و گه‌ریالو پهکهکه و په‌ژاک دووباره نه‌که‌ینه‌وه ،گه‌ریال خه‌بات ده‌که‌ن، ئهمه باشه یان دانیشن به دیار کوشتوبڕو قڕکردنى گه‌له‌که‌مانه‌وه؟. ماوه‌ته‌وه بڵێم تکام له تاکه تاکه‌ى گه‌لى ک����ورد ئ���هوهی���ه ئ��ه‌گ��ه‌ر ن��اب��ن �ه ه���اوک���ار و یارمه‌تیده‌رى که‌سێک که خه‌بات ده‌کات و بووه‌ته پێشمهرگه و گه‌ریال ،مه‌بنه کۆسپ و ت �ه‌گ �هره و خ��ۆف��رۆش ،ئ�ه‌گ�ه‌ر یارمه‌تى پهکهکه و په‌ژاک و هه‌ر هێزێک خه‌بات ده‌کات بۆ ڕزگاریى کورد ده‌ده‌ن ئهوه باشه، ئ�ه‌گ�ه‌ر ن��ا النیکه‌م دژایه‌تییان م�ه‌ک�ه‌ن و ل�ه ماڵه‌کانتان ب��ێ ده‌ن��گ��و ک��ار دانیشن، درۆ و ده‌له‌سه‌ى دوژم��ن مه‌که‌نه پێناسه‌ى خه‌باتکاران و شۆڕشگێڕانى کورد ،به هۆش بێنه‌وه ش �ه‌ڕى گشت ئ �ه‌وان(داگ��ی��رک �ه‌ران) له‌دژى گشت ئێمه(کورد)ه( ،داگیرکه‌رانى ک��وردس��ت��ان ل��ه ()1921وه ده‌رزی��ی �ه‌ک��ى بێهۆشکه‌ریان ل �ه‌ک��ورد داوه ت��ا ئێستاش زۆرێکى بهرنهداوه ،پێویسته خه‌بات بۆ ب ه هۆشهاتنه‌وه بکه‌ین له‌و ده‌ردیسه‌ریه!)
وتار
ژماره ~ | Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
35
بۆمباباران و له‌شکرکێشی یان ترس له شۆڕش عه‌بدواڵ مه‌حمود
تا ئێستا ،تۆپباران و له‌شکرکێشی جمهوری ئیسالمی ئێران و رژێمی تورکیا به‌رده‌وام‌ه و به‌پێی سه‌رچاوه‌کانی هه‌واڵ و به‌یانی په‌رله‌مانی!! کوردستان سوپای ئێران به قواڵیی ( )٢٠کیلۆمه‌تر هاتۆت‌ه ن��او هه‌رێمی کوردستانهوه و تورکیاش جگه له ملهوڕی سه‌ربازی ده‌مێک‌ه باره‌گه‌ی جێخستووه. دی��اره کورتکردنه‌وه‌ی ده‌ستێوه‌ردانی ئه‌م رژێمانه به بۆردومانکردنی ناوچه سنوریه‌کان یان هێرش و په‌المار بۆسه‌ر باره‌گا و هێزه‌کانی پ �ه‌ژاک و پهکهکه یان هێزه نه‌یاره‌کانی رژێمی ئێران و تورکیا بێ ئامانج نییه؛ چونکه تۆپباران و بۆمبارانکردن و به‌زاندنی سنوره‌کانی هه‌رێمی کوردستان ته‌نها گۆشه‌یه‌ک و دیوێکی ملهوڕی نواندنی ئه‌م ڕژێمانه‌ی‌ه که نزیکه‌ی ( )٢٠ساڵه ناو به‌ناو و له‌ژێر بیانو په‌ڵپی بێبنه‌مادا ئه‌نجامی ده‌ده‌ن. ئێران و تورکیا به به‌رنامه‌و‌ه ده‌ستێوه‌ردانی خۆیان ل�ه وه‌زع���ی سیاسی ع��ێ��راق به‌گشتی و کوردستان به‌تایبه‌تی ده‌ستی پێکردووه .ل�ه‌وک��ات�هوهی رژێمی به‌عس له‌کۆمه‌ڵگای نێوده‌وڵه‌تی ته‌ریک خراو پاشان نه‌خشه‌ی جه‌نگی و جه‌نگ له‌دژی به‌رپاکرا ،هه‌ردوو رژێمی ئێران و تورکیا ،به‌مه‌به‌ستی به‌هێزکردنی رۆڵی سیاسی خۆیان له‌ناوچه‌ک‌ه و عێراقدا به‌نه‌خشه‌و له رێگای جۆربه‌جۆره‌و‌ه ئه‌م ده‌ستێوه‌ردانه‌یان ده‌ستپێکرد. دۆس��ی �هی ملمالنێی ئه‌مریکاو ئ��ێ��ران ل�ه‌ژێ��ر ن��اوی به‌رنامه‌ی هه‌سته‌یی ئێران ،ده‌وری ئێران له‌پشتیوانی ره‌وتگه‌لی ئیسالمی شیعی له خوارو ناوه‌ڕاستی عێراق و ره‌وتگه‌لی ئیسالمی سونی له کوردستان ،تورکیاو ئێران و پێشبرکێیان له ناوچهکه ،مه‌سه‌له‌ی بوونی تورکمان له که‌رکوک و پێگه‌یان له بڕیاری سیاسی عێراق ،تا ده‌گات به دۆسیه‌ی سیاسی کوردستان و دۆخ��ی هه‌ڵواسراو ک��راوه‌ک�هی و ده‌سه‌اڵتی خۆجێی حزبه‌کانی کوردستان ...کۆمه‌ڵیک فایلی زنجیره‌یین که‌وای کردووه عێراق کوردستان بکهنه مه‌یدانێکی جه‌نگی سیاسی و دیبلۆماسی و گۆڕه‌پانێک بۆ یه‌کالکردنه‌وه‌ی کێشه وملمالنێی نێوان خۆیان و ئ�ه‌م��ری��ک��او پ��اراس��ت��ن��ی ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دی��ی �ه سیاسی و ئابورییه‌کانیان. له‌و نێوه‌دا ،ده‌یان بنکه‌و باره‌گایی جاسوسیان له ژێر ناوی جۆراوجۆردا ،قوتکردۆته‌وه .به ئاشکرا ره‌وتگه‌لی سیاسی سه‌ر به‌خۆیان دروست کردووه ،یان که‌وتونه‌ته
ده‌سته‌مۆکردنیان ،وه له هاوکاری و پشتیوانی حزب و الیه‌نه‌کانی مووچ‌ه خۆری خۆیان درێغیان نهکردووه بۆ ئه‌وه‌ی مه‌ئموریه‌تی ئه‌م رژێمانه جێ به‌جێ بکه‌ن و له‌و رێگایه‌شه‌و‌ه ده‌ستێوه‌ردانی خۆیان ببه‌ن‌ه پێشه‌وه. ئه‌وه‌ی له دۆخی ئیستادا ده‌گوزه‌رێ ،بێگومان زۆر فاکته‌ری تازه‌ی له‌پشته‌وه‌یه .درێژه کێشانی دورگه‌ی ئاوه‌اڵو کراوه‌ی کوردستان و نه‌بوونی ئاسایشی سنوری به‌هۆی نه‌بوونی ناسنامه‌ی جێگاو ڕیگای حقوقی کوردستان له جوگرافیای ره‌سمی ناوچه‌که‌و دنیادا. ملمالنێ و کێشمه‌کێشی باڵه‌کانی بۆرژوازی عێراقی له‌سه‌ر چۆنیه‌تی پێکهێنانه‌وه‌ی ق���ه‌واره‌ی دهوڵهتی عێراقی ،ناکامی ئه‌مریکا له عێراق و ناچاربوونی به پاشه‌کشه‌ێ زۆربه‌ی هێزه چه‌کداره‌کانی ،بوونی فایلی کێشه‌ی که‌رکوک و تورکمان ،ئاماده‌یی ره‌وتگه‌لی ئیسالمی سه‌ر به‌ئێران و ره‌وتی بااڵده‌ست و کرێگرته‌ی ئێران له پێکهاته‌ی حکومه‌تی!! عێراقدا" مجلس اعلی ئیسالمی و ره‌وتی سه‌در و فه‌زیله‌و ،...بوونی ره‌وتگه‌لی ئیسالمی و ئاماده‌یی خۆشخزمه‌تی پارتی و یه‌کێتی زۆربه‌ی باڵه‌کانی ئۆپۆزیسیۆن! بۆ ئێران.... هه‌موویان زه‌مینه‌کان و ژینگه‌ی ده‌ستێوه‌ردانه‌کانی ئێران و تورکیایان دروستکردووه. ب�ه جیا ل�هوه��ۆک��اران�هی س���ه‌ره‌و‌ه ده‌وره‌ی ش��ۆڕش و دۆخ���ی شۆڕشگێڕان‌ه ک�ه ن��اوچ�ه‌ک�هی داگ��رت��ووه، تازه‌ترین فاکته‌ر و به‌هێزترین هۆکاری درێژه‌پێدانی ده‌ستێوه‌ردانه‌کانی تورکیاو ئێران و فراونکردنه‌وه‌یه‌تی. پریشکی ش���ۆڕش و ئ��اگ��ری ت��وڕه‌ی��ی ج �ه‌م��اوه‌ر له ده‌سه‌اڵت‌ه سه‌رکوتکه‌ره‌کان و بۆ ڕاماڵینی نابه‌رابه‌ری ئابوری و گه‌نده‌ڵی ...ده‌وری ئێران و تورکیای ته‌نییوه. سوریای دۆس��ت و هاوسێی ه �ه‌ردوو رژیمی ئێران و تورکیا و ...له لێواری که‌وتندای‌ه به‌ده‌ستی جه‌ماوه‌ری توڕ‌ه له سه‌رکوت و گرانی و برسێتی...تاد. ده‌ستپێکردنی ش��ۆڕش ل�ه س��وری��ا و ب �ه‌رده‌وام��ی بۆ روخاندنی ئه‌م رژێمه ،سێاڵوێک‌ه له توڕه‌یی که لهگهڵ خۆیدا ،شه‌پۆله‌کانی هه‌رئێستا که‌ناره‌کانی ئه‌م رژێمانه ده‌له‌رزێنێ ...هێزی توڕه‌و شاراوه‌ی بۆ گۆڕانکاری و ش��ۆڕش له ئێران و ت��ورک��ی��ادا ...راده‌پسکێنێ و ئاماده‌ی ده‌کات و ده‌یجوڵێنی .ئێران و تورکیا به‌دوای به‌رگرتن به سێاڵوی ش��ۆڕش �ه‌دا ...وێڵن .وێڵن تا جوڵه‌کان و ئاماده‌ییه‌کان ،تا هێزی شاراوه و ئاماده‌ی ڕاس��ان ده‌سته‌مۆ بکه‌ن ،سه‌رنجه‌کان و چ��اوی تیژ سه‌ر ئاڵوگۆڕه‌کانی ناوچهکه بگوازنه‌و‌ه سه‌ر کێشه‌و دۆسیه‌یه‌کی تر. ئێران و تورکیا ،وه‌ک دوو رژێمی فاشستی دینی و ناسیۆنالیستی ،له که‌نار راپه‌ڕینی برسیه‌کان و خوازیارانی ئازادیدا که له‌سوریا ده‌ستی پێکردووه، ه��اوک��ات وه‌ک��و دوو ڕژێ��م ک�ه ئاماده‌نین کێشه‌ی خه‌ڵکی کوردستان به چاره‌سه‌ر بگه‌یه‌نن ،ناچارن له دۆخی شۆڕشگێرانه‌ی ئێستای ناوچهکه و دنیادا له
ف�ه‌زای چاوکراوه‌یی و خۆ هۆشیاری جه‌ماوه‌ری و به‌رین بونه‌وه‌ی توڕه‌یی و نه‌فره‌ت و ناڕه‌زایه‌تی ئۆردوی کرێکاران و زه‌حمه‌تکێشانی ناو کارگه‌و شاره‌کان، ده‌س��ت�ه‌م��ۆی جه‌نگی س �ه‌ر س��ن��وره‌ک��ان و پێکدادنی چه‌کداری و ده‌ستێوه‌ردانی ناوچه‌یی بکه‌ن. فاکته‌کان و زه‌مینه‌کانی هه‌ڵسان و ڕاپه‌رینی دنیای ع �ه‌ره‌ب و ناوچهکه ،له تورکیاو ئێراندا ئاماده‌یی به‌رجه‌سته‌یان ه �هی �ه .س �ه‌رک��وت و دیکتاتۆریه‌تی م�ه‌زه�ه‌ب��ی ئ��ێ��ران و ق �ه‌وم��ی و فاشستی ت��ورک��ی، قوڵبونه‌وه‌ی قڵشتی چینایه‌تی فراوان ،کێشمه‌کێشی باڵه‌کانی بااڵی ده‌سه‌اڵتدارێتی ئێران و بۆ رزگارکردنی ده‌سه‌اڵتی ئیسالمی ،درز‌ه فراوانه‌کانی ده‌سه‌اڵتی ره‌سمی دهوڵهتی تورکیا لهگهڵ ده‌سه‌اڵتی سه‌رکرده‌و سوپا ساالر‌ه خاوهن کوده‌تا سه‌ربازییه‌کان ،درێژه‌دان به زوڵمی نه‌ته‌وایه‌تی ،لهگهڵ ئهو هه‌موو گه‌نده‌ڵی و برسێتی و گرانییه‌ی ده‌ستی ناوه‌ت‌ه بینه‌قاقای ملیۆنه‌ها ئینسانه‌وه...هتد ،ژینگه‌ی هه‌ڵسانی ئۆردویه‌کی ملیۆنی له‌دژی ئه‌م رژێمانه سازداوه. ت��رس و ه �ه‌راس��ی ه���ه‌ردوو ئ �ه‌م ڕژێ��م�ه ل �ه‌ش��ۆڕش و راپه‌ڕینی جه‌ماوه‌ری ،مه‌بنای جموجۆڵ‌ه دژی خه‌ڵکی و ملهوڕی نواندنی ئه‌م ده‌ور‌ه تازه‌یه‌یه. چونه‌سه‌ری ئاستی ده‌ستێوه‌ردانه‌کانی ئێران و تورکیا و بۆردومان و له‌شکرکێشی سه‌ربازی ئێستا نه‌ک ته‌نها بۆ پاشه‌که‌شێپێکردن به بزوتنه‌وه‌ی شۆڕشگێرانه‌ی خه‌ڵکی کوردستان و ناڕه‌زاییتی‌ه جه‌ماوه‌ریه‌کانیان که له‌شاره‌کاندا قوڵپده‌دات ،نه‌ک بۆ ده‌سته‌مۆکردنی زیاتری ده‌سه‌اڵتی لۆکاڵی یه‌کێتی و پارتی ،نه‌بۆ ملمالنێی له‌سه‌ر چۆنیه‌تی سازدانه‌وه‌ی دهوڵهتی عێراق و نه‌بۆ ملمالنێی له‌سه‌ر قه‌ڵه‌مڕه‌وی بااڵده‌ستی... به‌ڵکو له بنه‌ڕه‌تدا بۆ ئ�هوهی�ه که ده‌سه‌اڵته‌کانیان له مۆته‌که‌ی ش��ۆڕش دورب��خ�ه‌ن�هوه .ئ�هو شۆڕشه‌ی له‌سه‌ر بنه‌مای پچڕانی په‌تی ته‌حه‌مولی ملیۆنی و ئینسانه‌کانی وێل به‌دوای ئازادی و نان و به‌رابه‌ری و له ژێر کاریگه‌ری شۆڕشی واڵتانی ناوچه‌که‌دا، خهریکه وه‌جوڵ‌ه ده‌که‌وێت. له‌شکرکێشی و مانۆره‌کانی هه‌ر دوو رژێمی ئێران و تورکیا له ئاستی دنیا و ناوخۆ و له‌سه‌ر سنوره‌کان و... هه‌وڵ و ته‌قه‌الیه‌کی به‌نه‌خشه‌یان‌ه بۆ به‌رگرتن به‌شۆڕش و راپه‌ڕین که ئێستا له سوریای پاڵ ده‌ستیاندا ،شه‌پۆڵ ده‌دات .بێده‌نگه‌ی ئه‌مریکاو غه‌ربیش له‌به‌رامبه‌ر به‌م هێرشانه ،نیشانه‌ی پشتیوانیکردنی ڕاسته‌وخۆیه له‌م هێرشانه‌و درککردنی هه‌لومه‌رجی خه‌ته‌رناک و له‌ده‌ست ده‌رچ��ووی بزوتنه‌وه‌ی شۆڕشگێڕانه‌ی ئه‌م ده‌وره‌یه‌یه .بێگومان هه‌رهه‌وڵێک و هه‌ر مانۆرێک ک�ه بتوانێ ف��راون��ب��ون�ه‌وه‌و ب�ه‌ری��ن ب��وون �هوهی دۆخ��ی شۆڕشگێڕانه‌و شۆڕش ،دوابخات یان به‌الرێیدا ببات، له‌الیه‌ن ئه‌مریکاو غه‌ربه‌و‌ه قابیلی پشتیوانییه. abdulla.mahmud@gmail.com
~|
36
ژماره Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
گۆڕانکاری ریشه‌یی له‌رۆژهه‌اڵتی ناویندا پێویسته م .تالیب
مێژوو پێمان ده‌ڵێت که پێویسته گۆڕانکارى ریشه‌یى له سیسته‌م و نه‌خشه‌ى سیاسى و واڵتانى رۆژهه‌اڵتى نا‌وه‌ڕاستدا به‌دى بێت و له‌سه‌ر‌و‌و هه‌مو‌وشیانه‌‌وه ئهو واڵتانه‌ى که ن�ه‌ت��هوهى ک��ورد مافه گشتییه‌کانى تێدا پێشێل ک��راوه ،ئه‌م گۆڕانکاریانه‌ش حه‌تمین و ده‌رها‌ویشته‌ى به‌جیهانیبو‌ونى مرۆڤایه‌تى و پێشکه‌‌وتنى سه‌رجه‌م الیهنه ژیارییه‌کانى مرۆڤن .ههرچهنده له‌پرۆژه‌ى رۆژهه‌اڵتى نا‌وه‌ڕاستدا باسى کورد وه‌کو نه‌ته‌‌وه‌یه‌کى به‌ش خ��ورا‌و ن�ه‌ک��راوه ،به‌اڵم باسى دهوڵهتى نهتهوهیى کراوه که ئه‌مه‌ش گرنگى تایبه‌تى خ��ۆى ه�هی�ه ب��ۆ ک��ورد وه‌ک نه‌ته‌‌وه‌یه‌کى چل میلیۆن که‌سى که گهورهترین نه‌ته‌‌وه‌یه له‌جیهاندا و نه‌بو‌وه‌ته خاوهن دهوڵهت. ل �ه‌ق��ۆن��اخ��ى ئ��ێ��س��ت��اش��دا پ �هی��وه‌ن��دی �ه‌ک��ى سیاسى س��ارد هه‌ستى پێده‌کرێت له‌نێوان کوردانى هه‌رچوارپارچه‌ى کوردستان که هۆکاره‌که‌ى بۆ نه‌بو‌ونى هۆشیارى زیاترى ف��ی��ک��رى و س��ی��اس��ى ک���ورد ده‌گ �ه‌ڕێ��ت��هوه له‌الیه‌ک و خواستى نێوده‌‌وڵه‌تى له‌الیه‌کى ت���رهوه ک��اڵ��ب��ون��هوهى هه‌ستى ن �ه‌ت��هوهی��ى و نه‌بو‌ونى ئیراده‌یه‌کى به‌هێز سیمایه‌کى دیارى به‌شێک له‌کوردانه که به‌هۆى ئه‌م ئه‌زمو‌ونه سیاسییه پڕ که‌م و کوڕییه‌ی ب���اش���ورى ک��وردس��ت��ان و ئ���هو س��ی��اس�ه‌ت�ه فاشیستیانه‌ى دهوڵهته درا‌وسێکان هه‌یانه به‌رامبه‌ر به کورد در‌وستبو‌وه. ئ�ه‌م ش��ۆڕش و راپه‌ڕینانه‌ى که جیهانى ع �ه‌ره‌ب��ى گ��رت��ۆت��هوه(ب �ه‌ه��ارى ع �ه‌ره‌ب��ى)، زاده‌ى سیسته‌مى سیاسى ههڵه و پڕ که‌م‌و کوڕین که مرۆڤى ئه‌م سه‌ده‌یه پێى هه‌زم ن��اک��رێ��ت .چ �ه‌ن��د ه��ۆک��ارێ��ک��ى ت��رى زۆر گرنگ ه �ه‌ن که ئ �ه‌م شۆڕشانه‌ى ب �هرهو سهرکهوتن ب��ردوون که ئهوانیش بریتین ل �ه‌ن �ه‌ب �وون��ى متمانه ل �ه‌ن��ێ��وان ده‌س �ه‌اڵت��ى سیاسى و جهماوهر ناعه‌داڵه‌تى و نه‌بو‌ونى ئازادى و یه‌کسانى له‌سه‌رجه‌م بواره‌کاندا. جێگه‌ى نیگه‌رانیه که سیسته‌مى سیاسى له‌کوردستانى باشور‌و واڵته درا‌وسێکانى زۆر خراپتر ده‌بینین ل��هو واڵت��ان�ه‌ى به‌ر ش����ااڵ‌وى ش���ۆڕش و راپ���ه‌ڕی���ن ک��هوت �وون که ئه‌مه‌ش دوور یان نزیک کاردانهوه
وتار
به‌رامبه‌رى ده‌بێت. بۆ ئهوهى کاردانه‌‌وه‌ى جهماوهر به که‌مترین زی����ان ب���ۆ م��ی��ل��ل�ه‌ت��ى ک����ورد ب��ش��ک��ێ��ت��هوه له‌باشو‌ورى کوردستان پێویسته گۆڕانکارى ب �ه‌ک��ردار ل�ه سیسته‌مى سه‌رۆکایه‌تى و سیسته‌مى گشتى ب�ه‌ڕێ��وه‌ب��ردن��دا بکرێت نه‌ک له‌گۆڕینى که‌سه‌کاندا ،ئیراده بۆ هه‌ر تاکێک فه‌راهه‌مبکرێت .ههروهها هه‌نگا‌وى جددى و هه‌نو‌وکه‌یى بنرێت بۆ به‌دیهێنانى ئازادى‌و عه‌داڵه‌ت‌و یه‌کسانى. ئه‌مه‌ش ته‌نها له‌لێدوانى سه‌رکرده‌یه‌ک نابێت ،به‌ڵکو پێویسته به یاسا رێکبخرێت ل �ه ه �ه‌م �ووش��ى گرنگتر پێویسته یاسا له‌هه‌رێمى ک��وردس��ت��ان س���ه‌ر‌وه‌ر بێت که بهداخهوه ئێستا یاسا ته‌نها به سه‌ر خه‌ڵکى فه‌قیر‌و هه‌ژاردا جێبه‌جێ ده‌کرێت. راگ �هی��ان��دن��ى خ��ۆس��ه‌رى دی��م��وک��رات��ى له باکورى کوردستان مژده‌ى به‌دیهێنانى ماف و ئازادییه‌کانى کورده له هه‌رچوارپارچه‌ى کوردستان که به قوربانى و به‌رخودانى میلله‌تى ک��ورد به‌دیهاتووه .ده‌توانین به شۆڕشى سپى له‌فۆرمێکى ها‌وته‌ریب به فکر و ئ��ی��راده‌ی�ه‌ک��ى به‌هێز ن��اوى بنین. ل �ه‌ق��ۆن��اخ��ى ئ��ێ��س��ت��ادا پ��ێ��وی��س��ت�ه ه �ه‌م��وو کوردێک بهرچاو ڕوون بێت به‌رامبه‌ر به گۆڕانکایه‌کان و سیاسه‌تى نه‌ته‌‌وه‌ییمان له‌به‌رژه‌‌وه‌ندى هه‌رچوارپارچه‌ى کوردستان بێت. به‌شدارى سیاسى ژن له‌هه‌رێمى کوردستاندا له‌ژێر پرسیاردایه .ه��ۆک��ارى سه‌ره‌کیش خۆى له‌که‌لتورى کۆمه‌ڵگادا ده‌بینێته‌‌وه به‌سه‌رجه‌م ره‌ه�ه‌ن��ده‌ک��ان��ی��هوه ،ئهمه جگه له‌چه‌ند هۆکارێک لهوانه در‌وستنه‌بو‌ونى هۆشیارى گشتى و ئیراده‌یه‌کى به‌هێز بۆ پشتبه‌ستن به خۆیان به‌تایبه‌ت له ڕ‌و‌وى ئابو‌وریه‌‌وه .بۆ ئه‌مه‌ش ده‌توانن له‌پرۆژه‌ى بچوکى ناو ماڵه‌‌وه ده‌ست پێ بکه‌ن. پێویسته ئ����هوهش ب��زان��ی��ن ک �ه گ��ۆڕان��ى ک��ۆم�ه‌اڵی�ه‌ت��ى ک��ات��ى زی��ات��رى دهوێ���ت به تایبه‌تیش ل �ه ک��وردس��ت��ان ،چ��ون��ک�ه له نێوان دوو که‌لتور و فه‌رهه‌نگى جیا‌وازى رۆژهه‌اڵت و رۆژئ�ا‌وادا له‌ملمالنێ دایه. لهوانهیه له داهاتو‌وشدا پێگه‌ى یه‌کالیى ب �وون��هوهى ناکۆکیه‌کانى رۆژه���ه‌اڵت و رۆژئ���اوا بێت ل�ه ر‌و‌وى کۆمه‌اڵیه‌تی و سیاسیهوه.
فــــه‌رمانده‌یــــ روناهی مه‌ریوان
ل����ه‌م����ێ����ژووی گ���ه‌ل���ی ک��������ورددا ه��ی��چ ب��زووت��ن �هوهی �ه‌ک و ح�ه‌ره‌ک�ه‌ت��ێ��ک وه‌ک ب����زوت����ن����هوهی ( )PKKرووب��������ه‌رووی ه��ێ��رش و پێالنگێڕی و ش��ااڵوی��ی له‌ناو ب��ردن ن �ه‌ب��ووه‌ت �هوه ،بۆیه ه �ه‌ر له‌سه‌ره‌تای سه‌رهه‌ڵدانی تا به رۆژی ئه‌مڕۆ هه‌موو کاتێک ئه‌م بزووتنه‌وه‌یه به مه‌ترسیه‌کی زۆر گ��ه‌وره بینراوه ل�ه‌الی�ه‌ن ده‌سه‌اڵتانی سه‌رده‌مه‌وه و هه‌موو کاتێک هه‌وڵی له‌ناو بردنی دراوه ،که به خوشحاڵییه‌وه تا ئێستا نه‌ک هه‌ر نه‌توانراوه هیچ گورزێک له‌م ح�ه‌ره‌ک�ه‌ت�ه ب��درێ��ت بگره ئاسته‌نگیه‌کی گه‌وره‌شی بۆ داگیرکه‌رانی کوردستان و نه‌یارانی دروست کردووه که هیچ کاتێک نه‌یانتوانییوه رووب����ه‌ڕووی گه‌لی ک��ورد ببنه‌وه به تایبه‌ت حه‌ره‌که‌تی ئاپۆچی. لێره‌دا ده‌بینین هه‌ر رۆژێکی ئه‌م بزووتنه‌وه‌یه بیره‌وه‌رییه‌کی مێژوویی و سه‌رهه‌ڵدانێکی م���ه‌زن���ه ک���ه ب���ۆ ه���ه‌م���وو گ��ه‌ل��ی ک���ورد چاره‌نووسساز ب��ووه و توانیوه‌یه‌تی ببێته پێشه‌نگێک بۆ خه‌باتی رۆژانی داهاتوو، یه‌کێک له‌و رۆژان �هی که له‌تێکۆشانی ()PKKدا زۆر گرنگه و جێگا و رێگای ت��ای��ب�ه‌ت ب �ه خ��ۆی��ی ه�هی�ه رۆژی ()15 ی ئابی ساڵی ()1984ه رۆژێ��ک�ه که قه‌ڵمبازی چه‌کداری و یه‌که‌مین گولله‌ی ئه‌م بزووتنه‌وه‌یه دهاوێژرێت ،رۆژێکه که ک��وردی��ی ل �ه خ���ه‌وی ت��رس و تۆقێنه‌ری پێ رائه‌چڵکێت ،له‌بنه‌ڕه‌تدا ئاماده‌کاریی ئ�ه‌م رۆژه "عه‌بدوڵاڵ ئ��وج�ه‌الن" له‌ئاستی ئایدیۆلۆژی و سیاسی و پراکتیک و رێکخستنیدا ئه‌نجامیدا و هه‌ڤاڵ عه‌گید (مه‌عسوم ک��ورک��م��از)و هه‌ڤااڵنی تری له‌پراکتیکدا رۆڵێکی مه‌زنیان گێڕا و جێبه‌جێیان ک��رد .ئ �هو هه‌ڵمه‌ت ه ل�ه سه‌ر بنه‌ما و به بیرهێنانه‌وه‌ی شه‌هیدان "مه‌زڵوم دۆغ���ان و خ �هی��ری دوورم����وش و که‌مال پیر" ئه‌نجامدرا که رۆڵ و جێگایه‌کی م�ه‌زن��ی��ان ه�هی�ه ل�ه‌ن��او ئ �ه‌م ح �ه‌ره‌ک �ه‌ت �ه‌دا، جێگه‌ی باسه که به‌م چاالکییه تێکوشانی گه‌ریالیی راگه‌یه‌ندرا ،هه‌ر وه‌ک ده‌زانین له‌و سه‌رده‌مه‌دا له‌ساڵه‌کانی هه‌شتاکاندا له‌تورکیا ته‌ڤگه‌ری چه‌پڕه‌وی به ته‌واوی ته‌سفیه ببوو ،زیندانه‌کان هه‌مووی ته‌سلیم ببوون ،هیچ رێکخستنێک نه‌مابوو ،واتا به‌رخودانێک له‌ئاستی تورکیادا نه‌بوو،
وتار
ژماره ~ | Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
37
ــــه‌کی ههمیشه زیندوو ،گولله‌یه‌کی ئاگـــرین
“ کاتێک هه‌ڤاڵ عه‌گید ل ه ()28 ی ئاداری ساڵی ( )1986شه‌هید ده‌بێت سه‌رۆک ئاپۆ ده‌ڵێت ":من الیه‌کی خۆم له‌ده‌ستدا، هه‌ر بۆی ه بۆ بیره‌وه‌ری ئهو هه‌ڤاڵ ه مه‌زنکردنی ئه‌رته‌شی گه‌ریال و شه‌ڕی گه‌ریالیی ب ه بنه‌ما وه‌رگرت بۆ ئه‌وه‌ی ئهو هه‌ڤاڵ ه هه‌ر له نه‌مریدا بمێنێته‌وه
“
به ت�ه‌واوی حوکمی فاشیستی ده‌ستی ب ه سه‌ر تورکیادا گرتبوو ،بۆیه که‌س باوه‌ڕی نه‌ده‌کرد که هه‌ڵمه‌تێک و به‌رخودانێکی مه‌زن بێته ئاراوه ،به‌اڵم قه‌ڵمبازی ()15ی ئاب هه‌موو ئهو شتانه‌ی پوچه‌ڵ کردهوه، له‌الیه‌کی ت��رهوه ل�هو رۆژه ب���هدواوه گه‌لی ک��ورد خ��ۆی راگه‌یاند ل�ه‌ت�ه‌واوی جیهاندا که ئیدی کۆیالیه‌تی ره‌ت��ده‌ک��ات�هوه ،هه‌ر وه‌ک چۆن هه‌ڤاڵ جومعه(جه‌میل بایک) ده‌ڵێت ":هه‌ر که‌س واتێده‌گات که ()15 ی ئاب ته‌نیا هه‌ڵمه‌تێکی عه‌سکه‌رییه ،که چی وه‌ها نییه ،الیه‌ن و ره‌هه‌ندی عه‌سکه‌ری خ��ۆی ههیه ،ب �ه‌اڵم ره‌ه�ه‌ن��دی عه‌سکه‌ری دوای هه‌موو ره‌هه‌ند و الیه‌نه‌کانی دیکه‌ی دێ���ت ،ئ���هو رۆژه هه‌ڵمه‌تێکی سیاسی، ئ��ای��دی��ۆل��ۆژی ،رێکخستنی ،که‌لتووری، ئه‌خالقی و عه‌سکه‌رییه...هتد .هه‌ڵمه‌تی ()15ی ئاب موداخله‌کردنی مێژوویه‌که ل�ه ه�ه‌م��وو رووێ���ک���هوه .ه �ه‌روه‌ه��ا ده‌ڵ��ێ��ت": هه‌ندێک ک�ه‌س ده‌ڵێن یه‌که‌مین گولله، راس��ت�ه یه‌که‌مین گولله ،له‌بنه‌مادا له‌و رۆژه‌دا ( )PKKی�ه‌ک�ه‌م��ی��ن گولله‌ی له‌خۆی دا واتا له‌کوردیدا ،بۆ ئه‌وه‌ی کورد له‌کۆیالیه‌تی ده‌ربکه‌وێت و ئهو ژیانه ره‌د بکاتهوه. به‌ڵێ ب��اش ده‌زان��ی��ن که ل�هو کاتانه‌دا له‌و ب��اردۆخ �ه‌دا ک�ه ک���وردی تێدا ده‌ژی���ا ،له‌و هه‌لومه‌رجه دژواره‌دا که هه‌موو شتێک قهدهغه بوو بۆ کورد له‌و باردۆخه‌دا شه‌ڕی چه‌کداری کارێکی ه �ه‌روا ئاسان نییه و ته‌نانه‌ت بیرکردنه‌وه‌ش له‌و ک��اره مه‌حاڵه، به‌اڵم بزووتنه‌وه‌ی ئاپۆچی ئهو مه‌حاڵه‌ی کرده واقیع ،ئهو رۆژه حوکمی فاشیستی هه‌ژاند و له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئیدی له‌سێداره دان راوه‌س��ت��ا ،ئه‌شکه‌نجه‌دان زۆر که‌م ب��ووه‌وه، رێ��گ��ای س��ی��اس �ه‌ت ک���رای���هوه و ...هتد، کاریگه‌ری ئهو رۆژه له‌سه‌ر گه‌لی کورد زۆر گ �ه‌وره ب��وو له ب�ه‌ر ئ �هوهی یه‌که‌مین جار بوو که گه‌لی کورد به ئاماده‌کاری و رێکخستن و ب�ه ئ��ی��راده و ب��ی��روب��اوه‌ڕی خۆی شه‌ڕی گه‌ریالیی رابگه‌یه‌نێت ،بۆیه ئ �ه‌م �ه‌ش هێزیدا ب �ه گ���ه‌ل ،ک �ه بتوانن به ئیراده‌ی خۆیان چاره‌نووسی خۆیان دیاری ب��ک�ه‌ن .ل�ه‌چ��وارچ��ێ��وه‌ی ئ �ه‌م��ڕۆدا م��رۆڤ رۆڵ��ی فه‌رماندارێتی هه‌ڤاڵ عه‌گید ئهو که‌سایه‌تییه‌ی له‌پراکتیکدا ئهو هه‌ڵمه‌ته‌ی به سه‌رکه‌وتنی ئه‌نجامدا ،هه‌ڵده‌سه‌نگێنێت، کاتێک م��رۆڤ باسی ئ�ه‌م رۆژه ده‌ک��ات
یه‌کسه‌ر هه‌ڤاڵ عه‌گید دێته‌وه یادی ،له‌به‌ر ئ �هوهی له‌پراکتیکدا ئ�هو ،ئهو هه‌ڵمه‌ته‌ی پێکهێنا ،به سه‌رکه‌وتووی کۆتایی پێهێنا، که‌سایه‌تی ئهو هه‌ڤاڵه وا بووه که هه‌موو کاتێک ئه‌رکی خۆی به بنچینه وه‌رده‌گرت و تا کۆتایی ئهو ئه‌رکه‌ی رانه‌ده‌وستا تا سه‌رکه‌وتنی به ده‌ستنه‌هێنابات ،چونکه ک �ه‌س��ای �ه‌ت��ی �ه‌ک��ی وا ه���ه‌ب���ووه ک���ه ه �ه‌ر ئه‌رکێک له‌الیه‌ن ته‌ڤگه‌ره‌وه پێده‌بخشرا به پیرۆزی ده‌زانی و پێداگری له سه‌ر ده‌کرد ت��ا س�ه‌رک�هوت��ن��ی ب �ه ده‌س��ت��ده��ێ��ن��ا ،هه‌ڤاڵ مه‌عسووم کورکماز رێبازی ئه‌م بزووتنه‌وه‌یه بۆ خۆی به بنه‌ما وه‌رده‌گرت و خۆی تێدا ق��ووڵ��ده‌ک��ردهوه و خ��ۆی ن��وێ ده‌رک����ردهوه، وه‌ک چۆن هه‌ڤاڵ جومعه ده‌ڵێت ":هیچ کاتێک هه‌ڤاڵ عه‌گید به ئه‌مرو ته‌علیمات و چاودێری ک��ردن تێکۆشانی گه‌ریالیی پێشنه‌خست و چاالکی ئه‌نجام نه‌ده‌دا ،به‌ڵکو هه‌وڵی ده‌دا تێبگات که کێشه‌ی گه‌ریال و گه‌ریالیی چییه و چۆن چاره‌سه‌ری بکات، پێداویستی کار و ته‌ڤگه‌ر چۆن پێکبهێنێت، هه‌موو کاتێک ئه‌وه‌ی بۆ خۆی به بنه‌ما وه‌رده‌گ���رت له‌سه‌ر ئهمه پێداگری ک��رد و لێی تێگه‌یشت و هه‌نگاوی بۆ هاویشت، بۆیه سه‌رکه‌وتنی به‌ده‌ستهێنا ،ملیتانی ()PKKی له‌ژیان و پراکتیکدا پێکهێنا، ئه‌وه‌ی عه‌گیدی کرده عه‌گید ئه‌مه‌یه. که‌سایه‌تی ئهو هه‌ڤاڵه به شێوازێک بووه ک�ه هیچ کاتێک ژیانێکی تاکڕه‌ویی نهبووه ،به ته‌واویی ژیانێکی رێکخستنی ه���ه‌ب���ووه ،ب���ه ک��ێ��م��اس��ی(ک �ه‌م��وک��وڕی) و ه �ه‌ڵ �هوه ن���ه‌ژی���اوه ،به‌ڵکو ب��ێ دوودڵ���ی ره‌خنه‌ی که‌ماسی و هه‌ڵه‌کانی ک��ردووه و ب �ه‌الوه‌ی��ان��ی ن���اوه ،ب����ه‌رده‌وام ک��ادی��ران و شه‌ڕڤانانی پێشخستووه ،مه‌زنی کردوون و نه‌ی هێشتووه به کێماسی و الوازی بژین، ئیدی هه‌ر وه‌ک چۆن باسی لێده‌کرێت به هه‌موو شێوازێک خۆی پێشده‌خست ،هه‌ر بۆیه له‌پراکتیدا کاری مه‌زنی پێشخستووه، هه‌ر بۆیه سه‌رۆک به‌رده‌وام به‌ها و رێزی داوه‌ته ئه‌م هه‌ڤاڵه ،کاتێک هه‌ڤاڵ عه‌گید له ()28ی ئاداری ساڵی ( )1986شه‌هید ده‌بێت سه‌رۆک ئاپۆ ده‌ڵێت" :من الیه‌کی خ��ۆم ل �ه‌ده‌س��ت��دا ،ه �ه‌ر بۆیه ب��ۆ ب��ی��ره‌وه‌ری ئهو هه‌ڤاڵه مه‌زنکردنی ئه‌رته‌شی گه‌ریال و ش��ه‌ڕی گ�ه‌ری�لای��ی ب�ه بنه‌ما وه‌رگ��رت ب��ۆ ئ���هوهی ئ �هو هه‌ڤاڵه ه �ه‌ر ل�ه نه‌مریدا بمێنێته‌وه".
~ داوای لێبوردن بۆ خوێنه‌ران و نووسه‌ری ئەم وت��ارە ک ه له‌ژماره‌ی 9دا به‌هه‌ڵ ه بابه‌تیکی‌تر دابه‌زایبوو.
38
~|
ژماره Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
وتار
ئاگربه‌ستى په‌ژاک و کاردانه‌وەکانى دواى ئاگربه‌ست
دواى ئهو هێرشه شکستخواردوانه‌ى رژێمی ئێرانى داگیرکه‌ر که کردیه سه‌ر سنوره‌کانى هه‌رێمى کوردستان و چه‌ندین سه‌ربازى لێ کوژرا له‌سه‌ر داواى رێکخراوه‌کان و چه‌ند که‌سایه‌تى و پارته‌کان ،پارتى ژیانى ئازادى کوردستان ( )pjakئاگربه‌ستێکى تاک الیه‌نه‌ى ڕاگه‌یاند و ئاماده‌یى خۆشى بۆ دانوستان و ئاشتی ده‌ربڕى. ئ���ه‌گ���ه‌رچ���ى ده‌وڵ����ه‌ت����ى ئ���ێ���ران ت���ا ئێستا وه‌اڵم��ى ئاگربه‌ستى پ�ه‌ژاک��ى ن �ه‌داوه‌ت �هوه؛ ب���ه‌اڵم ت���اڕاده‌ی���ه‌ک ه��ێ��رش �ه ن��اڕه‌واک��ان��ى ب��ۆ س��ن��ووره‌ک��ان وخ��اک��ی ک��وردس��ت��ان که‌م کردۆتهوه .به ئاگربه‌ستى ئه‌مجاره ،په‌ژاک س�ه‌ل��م��ان��دی��ی�هوه ب��ۆ ڕاى گشتى دن��ی��ا ک ه ئاماده‌ى ئاشتى و گفتوگۆیه و ئه‌گه‌ریش وه‌اڵم����ى ئ��اگ��رب �ه‌س��ت��ی��ان ن���ه‌درێ���ت���هوه ئ��ه‌وا مافى ڕه‌واى به‌رگریکردن و به‌رخودانیان ه�هی�ه .ه�ه‌رچ�ه‌ن��ده ل�ه‌ڕاگ�هی��ان��دن�ه جیهانى و ناوخۆیه‌کاندا ئاگربه‌سته‌که‌ى پ�ه‌ژاک ده‌ن��گ��ى باشى ن��ای �هوه و ل �ه‌الی �ه‌ن زۆری��ن�ه‌ى گه‌له‌که‌شمانه‌وه پێشوازییه‌کى گه‌رمى لێکرا و به کارێک بۆ خزمه‌تى کورد و ئاشتى هه‌ڵسه‌نگێنرا .ئ �هوهى جێگاى نیگه‌رانیش ه ل���ه‌الی���ه‌ن چ��ه‌ن��دی��ن ک���ه‌س���هوه ل��ه‌ب��اش��ورى کوردستاندا له‌ڕێگه‌ى راگه‌یاندنه‌کانیانه‌و‌ه چه‌ندین تۆمه‌ت و ره‌خنه‌یان خستۆته پاڵ هێزه‌کانى گه‌ریال و ئاگربه‌ستیان به خراپ زانیووه بۆ گه‌له‌که‌مان .بۆیه به‌دیدى من پێویسته هه‌موو گه‌له‌که‌مان به ڕاستییه‌کان بگه‌ن و بتوانین یه‌کده‌نگ بین به‌رامبه‌ر داگیرکه‌رانى کوردستان. پ�����ه‌ژاک دواى ئ�����هوهى ب �ه‌ت �ه‌ن��ه��ا ت��وان��ى ب �ه‌رخ��ودان��ێ��ک��ى م��ێ��ژوی��ى ت��ۆم��ار ب��ک��ات و بۆ چه‌ندین ج��ار هێرشى سوپاى پۆشته و پ �ه‌رداخ��ى ئ��ێ��ران تێکبشکێنێت و ئێرانیش کوێرانه ک�هوت�ه ب��ۆردوم��ان��ى س��ن��وره‌ک��ان و چه‌ندین هاوواڵتى شه‌هید و برینداری کرد. پارتى ژیانى ئ��ازادی��ش ب�ه‌ده‌ن��گ گه‌لێک داواک���ارى ئاشتییه‌وه ه��ات و ئاگربه‌ستى ڕاگ��هی��ان��د ل �ه‌پ��ێ��ن��او ئ��اش��ت��ى و نه‌ڕشتنى خوێنى مرۆڤه‌کان و به‌ده‌ستخستنى ماف ه
“ چیتر پێویست ه که‌س وانه‌زانێت پاراستنى که‌رامه‌تى کورد و سنورى کوردستان ته‌نها ئه‌رکى گه‌ریالیه ،به‌ڵکو پێویست ه وا هه‌ست بکرێت پاراستنى خاکى کوردستان ئه‌رکى هه‌موو تاکێکى کورده ل ه هه‌ر جێگایه‌ک بێت
“
سۆران حسێن
ڕه‌واک���ان���ى گ �ه‌ل �ه‌ک �ه‌م��ان؛ چ��ون��ک�ه م �ه‌رج نییه هه‌موو مافێک به‌شه‌ڕ وه‌ربگیرێته‌وه؛ به‌ڵکو ئه‌گه‌ر داگیرکه‌ران خواستیان هه‌بێت گفتوگۆ باشترینه بۆ چاره‌سه‌رییه‌کان و خۆ ئه‌گه‌ر به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه بێت گه‌لى کورد و گه‌ریال به‌رخودانى مێژویی خۆیان ده‌که‌ن و تا دوا دڵۆپه‌ى خوێن به‌رگرى له‌خاکى پیرۆزى کوردستان ده‌که‌ن وه‌ک له‌ڕابردودا کردویانه. پ����ه‌ژاک ج��گ�ه ل�ه‌ح��ک��وم�ه‌ت��ى ب��اش��ور ک ه ه �ه‌م��ی��ش �ه ت��ۆم��ه‌ت��ب��ارى ک������ردوون ب����هوهى نائارامى بۆ هه‌رێم دروست ده‌که‌ن زۆرینه‌ى پارته‌کانى ترى باشورى کوردستانیش هه‌مان هه‌ڵوێستى حکومه‌تیان ههبووه و په‌ژاکیان تۆمه‌تبارکردووه .هه‌ر بۆیه‌شه په‌ژاک ئه‌م ئاگربه‌سته‌ى ڕاگه‌یاند بۆ ئهوهى جارێکیتر هیچ الیه‌ک نه‌توانێت گه‌ریال به‌شه‌ڕخواز به‌ناو بکات؛ ئه‌گه‌ر ئێران ئاماده‌ى دانوستان نه‌بوو. دواى ئه‌م ئاگر به‌سته‌ش له‌مالوئه‌وال زۆرن ئه‌وانه‌ى دژایه‌تى ئاگربه‌ستى په‌ژاک ده‌که‌ن و به خراپى لێکی ده‌ده‌ن���هوه .به‌بێ ئ�هوهى توانیبێتیان ڕه‌خنه‌یه‌کى توند له پارته‌کانی کوردستان بگرن بۆ ئهوهى هه‌مووان هاوکارى و پاڵپشتی گه‌ریال بکه‌ن له شه‌ڕ و ئاشتیدا. بۆیه جێگاى خۆیه‌تى ئ�هو به‌ڕێزانه‌ى به‌م ج���ۆره ب��ی��رب��ک�ه‌ن�هوه و ل �ه‌م �ه‌ب �ه‌دوا هه‌رچى ڕه‌خ��ن �ه‌ى خۆیانه نه‌یخه‌نه س �ه‌ر پ��ه‌ژاک؛ به‌ڵکو پێویسته هه‌موو الیه‌ک ڕه‌خنه‌ى توند ئاراسته‌ى س�ه‌رج�ه‌م پارته‌کانى کوردستان ب��ک �ه‌ن ب�ه‌ت��ای��ب�ه‌ت��ی پ��ارت �ه ک��وردی��ی�ه‌ک��ان��ى ڕۆژه�ه‌اڵت ،نمونه‌ى کۆمهڵه و دیموکرات ک �ه‌ب �ه‌داخ �هوه له‌ئێستادا ئ �ه‌گ �ه‌ر چاوێک بخشێنین به ڕاگه‌یاندنه‌کانیاندا دوژمنیان له‌بیر ن�ه‌م��اوه هێنده ت��ۆم�ه‌ت ده‌خ�ه‌ن�ه پاڵ گه‌ریالکانى پ �ه‌ژاک .ئهمه جگه له‌پارت ه ده‌سه‌اڵتداره‌کانى باشورى کوردستان هه‌رچى ت��وان��ای��ان ههیه ب�ه‌گ�ه‌ڕى ده‌خ��ه‌ن ب��ۆ ئ �هوهى گه‌ریال بکهنه هۆی نائارامییه‌کانى سنور و ئابڵوقه‌یه‌کى توندیشیان خستوه‌ته سه‌ر قه‌ندیل و به‌هه‌موو جۆرێکیش ڕێگاى هه‌رێمه‌کانى گه‌ریالیان داخستوه به‌مه‌به‌ستى نه‌گه‌شتى ده‌ستى هیچ که‌سێک به‌و جێگایانه .بۆی ه چیتر پێویسته که‌س وانه‌زانێت پاراستنى که‌رامه‌تى کورد و سنورى کوردستان ته‌نها ئه‌رکى گه‌ریالیه ،به‌ڵکو پێویست وا هه‌ست بکرێت پاراستنى خاکى کوردستان ئه‌رکى هه‌موو تاکێکى کورده له هه‌ر جێگایه‌ک بێت ،به‌اڵم ئهوهى ئه‌رکى زیاترى له‌سه‌ر پارت
و ڕێکخراو و ڕۆشنبیران ه ک ه بتوانن تاکه‌کانى گ�ه‌ل پ���ه‌روه‌رد‌ه بکه‌ن ک ه پاراستنى خاکى کوردستان به‌پێی هه‌موو ئاین و ئه‌خالقێک ئه‌رکى هه‌ره له‌پێشی هه‌مووانه.
وتار
ژماره ~ | Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
39
ئێران و تورکیا به‌پاڵپشتی ناتۆ و ئه‌مه‌ریکا جزائیرێکی تر بۆ کورد ئاوا ده‌که‌ن مام هەژار
ئاشکرایه ک� ه ل �ه‌س �ه‌ده‌ی راب����ردوودا ت��ا وه‌ک��و رۆژگ�����اری ئ �ه‌م��ڕۆ گ �ه‌ل��ی ک���ورد خ��وێ��ن و ف��رم��ێ��س��ک ده‌ب��ارێ��ن��ێ .ه��ۆک��اره‌ک �ه‌ش��ی بۆ ئهوه ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه ل �ه‌دوای شه‌ڕی چالدێران و ڕێککه‌وتننامه‌ی لۆزان ،دهوڵهته زلهێزه‌کانی وه‌ک ئه‌مه‌ریکا و به‌ریتانیا و فه‌ره‌نسا دوور له‌ویست و خواستی گه‌لی کورد ،کوردستانیان ب���ه‌س���ه‌ر چ����وار ده‌وڵ����ه‌ت����ی ره‌گ���ه‌زپ���ه‌رس���ت و ده‌سه‌اڵتداری ناوچه‌که‌دا دابه‌شکرد ،ئیتر له‌و کاته‌و‌ه هه‌رچوار ده‌وڵ �ه‌ت له‌هه‌وڵی شێواندنی ناسنامه و ئینکارکردنی بوونی نه‌ته‌وه‌یه‌کی ( )50ملیۆنین ،ه���ه‌روه‌ه���ا ب � ه ب���ه‌رده‌وام���ی له‌هه‌وڵی ئه‌وه‌دان ئاژاو‌ه و دووبه‌ره‌کی له‌نێوان گه‌لی ک��ورددا درووستبکه‌ن و هه‌ر کاتێک ویستوویانه سه‌رهه‌ڵدان و یاخیبوون و شۆڕشیان ب ه گه‌لی کورد ئه‌نجام داوه و هه‌رکاتێکیش مه‌رام ه گاڵوه‌کانیان ئامانجی خۆی پێکابێ ئ �ه‌وا کۆتاییان ب �هو ش��ۆڕش و سه‌رهه‌ڵدانان ه هێناوه .شۆڕشی ئه‌یلوول به‌ڵگ ه و سه‌لمێنه‌ری ئه‌م راستیه‌ن .ئاشکرایه ک ه شۆڕشی ئه‌یلول شۆڕشێکی ب�ه‌ک��اری��گ�ه‌ر و پێشکه‌وتوو بوو ل �ه‌م��ێ��ژووی گ �ه‌ل��ی ک�����ورددا ،ه���ه‌م ل���ه‌ڕووی م���اددی و هه‌میش ل����ه‌ڕووی س �ه‌رب��ازی��ی �هوه، زی��ات��ر ل� ه ()100ه����ه‌زار چ �ه‌ک��داری ه�ه‌ب��وو و ت��اڕاده‌ی�ه‌ک��ی زۆری��ش فشاری خستبوو‌ه سه‌ر حکومه‌تی ن��اوه‌ن��دی ئ��ێ��راق ،ب �ه‌اڵم شۆڕشی ئه‌یلوول ل���ه‌ڕووی فکری و پ �ه‌روه‌رده‌ی��ی �هوه که‌موکورتی زۆری هه‌بوو و زیاتر الیه‌نی س��ۆزداری نه‌ته‌وه‌یی له‌پێش بوو هاوکاتیش پشتی ب�ه‌الی�ه‌ن��ی ده‌ره‌ک���ی به‌ستبوو ،هه‌ر ب��ۆی��ه‌ش ئ���هو ش��ۆڕش��ه ب�ه‌ڕێ��ک��ک�هوت��ن��ێ��ک که به رێککه‌وتننامه‌ی(جزائیر) ناسراوه له‌ماوه‌ی سێ ڕۆژدا کۆتایی به‌و شۆڕشه زل و زه‌به‌الحه هێندرا ،دواتریش حکومه‌تی ئێراقی له‌چوارچێوه‌ی به‌یانییه‌ی ی��ازده‌ی ئ���ازاری ( )1974دوو ده‌زگ���ای ب�ه ن��اوی ده‌زگای(ته‌شریعی و ته‌نفیزی) له‌شاری هه‌ولێر دام��ه‌زران��دو دوو پ��ارت��ی کارتۆنی (پارتی دیموکراتی کوردستان و یه‌کێتی
شۆڕشگێڕانی) وه‌کو ئه‌ڵته‌رناتیڤی پارتی دیموکراتی کوردستانی دام�ه‌زران��د ،به‌اڵم گه‌لی ک��ورد له‌سااڵنی ()80ک��ان ب �هدواوه له‌سایه‌ی سێبه‌ری ئهو دوو ده‌زگا کارتۆنییه‌وه، ئه‌نفال و کیمیاباران و زینده‌به‌چاڵ کرا .ئهو دوو ده‌زگ��ا به ن��او کوردییه وورت�هی��ان لێوه نه‌ده‌هات ،به‌ڵکو زۆر جار قسه‌ی ناشیاویشیان ب �ه ش��ۆڕش��گ��ێ��ڕان ده‌وت ،ب �ه ئ��اژاوه‌چ��ی و گێره‌شێوێن و به‌کرێگیراو ن��اوی��ان ده‌ب��ردن. ئێستاش له‌کاتێکدا گه‌لی ک��ورد چه‌ندین س�ه‌رک�هوت��ن و پێشکه‌وتنی به‌ده‌ستهێناوه، له‌باشووری کوردستان په‌رله‌مان و حکومه‌ت ههیه .له‌باکوور و رۆژهه‌اڵت و ڕۆژئاوای ک��وردس��ت��ان��ی��ش ب �ه پێشه‌نگایه‌تی (ب��زاڤ��ی ڕزگاریخوازی گه‌له‌که‌مان() PKKگه‌ل به‌ته‌واوی خۆی له‌بواره جۆربه‌جۆره‌کان وه‌ک س�ه‌رب��ازی ،سیاسی ،که‌لتووری ،ئابووری به‌رێخستنکردووه و لهگهڵ ئه‌وه‌شدا بزاڤی ڕزگاریخوازی گه‌لی کورد هیچ کاتێک ب �هو س�ه‌رک�هوت��ن و ده‌ستکه‌وتانه م�ه‌غ��رور نهبووه ،به‌ڵکو هه‌رده‌م هه‌وڵیداوه له‌ڕێگه‌ی دیالۆگ و به‌شێوه‌ی ئاشتی و دیموکراتی پرسی کورد چاره‌سه‌ر بکات .به‌ڕێز ڕێبه‌ر ئۆجه‌الن ،پرۆژه‌ی نه‌خشه ڕێگای چاره‌سه‌ری پێشخستووه و ه �ه‌روه‌ه��ا(ک��ۆم��ا جڤاکین کوردستان) بۆ چه‌ندین ج��ار ئاگربه‌ستی یه‌کالیه‌نه‌ی ڕاگه‌یاندوه ،به‌اڵم ئهو ههڵوێسته
ئاشتیخوازانه و ده‌شتپێشخه‌ریانه ،به ئاگر و ئاسن و ڕه‌شبگیری و له‌سێداره‌دان وه‌اڵم دراون �ه‌ت �هوه ،ئێستاش ده‌یانه‌وێ جارێکیتر، له‌چوارچێوه‌ی کۆنسێپتێکی(پیالنگێڕی) نێونه‌ته‌وه‌یی و هه‌رێمی به پێشه‌نگایه‌تی ئه‌مریکا و هاوپه‌یمانی ناتۆ(جه‌زائیر)ێکی تر به‌سه‌ر گه‌لی کوردا بسه‌پێنن و کۆتایی به شۆڕشی بزاڤی رزگاریخوازی گه‌له‌که‌ماندا بهێنن و په‌رله‌مان و حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان بێکاریگه‌ر بکه‌ن و ئیتر کوردێکی بێ هه‌ڵویست و بێ ئێراده پێشبخه‌ن .ئهو هێرش و په‌المار و داگیرکاریه‌ی که له‌الیه‌ن ئ��ێ��ران و ت��ورک��ی��ا ک��راوه‌ت �ه س �ه‌ر ب��اش��ووری کوردستان له‌چوارچێوه‌ی جێبه‌جێکردنی ئهو کۆنسیپته‌دایه .بۆیه پێویسته ده‌سه‌اڵتدارانی باشووری کوردستان ،سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێم، په‌رله‌مان و سه‌رۆکی حکومه‌ت؛ له‌جیاتی ئه‌وه‌ی داوای چه‌کدانان و سنوور چۆڵکردن له( PKKو )PJAKبکه‌ن پێویسته زیاتر فشار بخهنه سه‌ر دهوڵهته داگیرکه‌ره‌کانی ک��وردس��ت��ان ب��ۆ ئ���هوهی کێشه‌ی ک���ورد به ئاشتی و دیموکراتی چاره‌سه‌ر بکه‌ن ،ههروهها کۆنفرانسی ن�ه‌ت�هوهی��ی پێشبخه‌ن ،چونکه ئ�هو هێرش و په‌المارانه بۆ س�ه‌ر باشووری کوردستان زه‌نگێکی مه‌ترسیداره بۆ له‌ناوبردنی ده‌ستکه‌وته نه‌ته‌وه‌یی و نیشتمانییه‌کان و پێشخستنی جه‌زائیرێکیتره.
~|
40
ژن
ژماره Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
ژنۆلۆژى چییه؟
ژنۆلۆژی واتا زانستی ژن و له‌هه‌مانکاتدا واتا زانستی ژیان ئا~ :
رێبه‌رى گه‌لى کورد به‌رێز عه‌بدوڵاڵئۆجه‌الن ،ژن وه‌ک ڕاستینه‌یه‌کى کۆمه‌ڵگا هه‌ڵده‌سه‌نگێنێت و هه‌بوونى ژنى به‌گوێره‌ى ئه‌م واقیع‌ه سه‌رله‌نوێ پێناسه کردووه، به‌تێگه‌یشتنى ژنۆلۆژى نزیکایه‌تى پیاوساالرى ڕخنه ک���ردووه تاکو ژن��ان بتوانن پێناسه‌ى خۆیان بکه‌ن. ئێمه‌ش وه‌کو رۆژی واڵت بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌م بابه‌ت‌ه بکهینه جێگای مونازه‌رو گفتوگۆ لهگهڵ ئه‌ندامی پارتی ژنانی ئازادی کوردستان"له‌یال ئاگرى"هه‌ڤپه‌یڤینێکمان ل �ه‌چ��وارچ��ێ��وه‌ی ،ئ��اخ��ۆ ژن���ۆل���ۆژی چییه و ئ�هو به‌رخودانه‌ی ژنان که له‌به‌رامبه‌ر زانستى پۆزتیف و له‌ده‌ره‌وه‌ى زانستى ده‌سه‌اڵتدارى پێشده‌که‌وێت و هاوکات بابه‌تى دیسپلینى زانستى سازداوه. ئه‌مه‌ی خوارهوه ده‌قی هه‌ڤپه‌یڤینه‌که‌یه‌تی: ~ :ژنۆلۆژى چییه؟ ریشه‌ى ئه‌م وشهیه له‌کوێ سه‌رچاو‌ه ده‌گرێت ،په‌یوه‌ندی نێوان ژن و ژنۆلۆژیدا چییه؟ ژنۆلۆژى به واتاى ووشه ،برتیی‌ه له زاسنتى ژن؛ژن به‌کوردى به‌واتاى ژننه ،واتا ئهو وشهیه له وشه‌ى ژن وه‌رگ��ی��راوه .ئ�ه‌م وشهیه له رۆژه �ه‌اڵت��ى ناوین و هه‌ندێک له واڵتانى ئه‌وروپا به‌واتاى زیندووبوونى ژیان دێت ،هه‌ر وه‌ک ئێوه‌ش ئاگادارن ،ژن وه‌ک یه‌که‌مین زایه‌ند‌ه که ده‌که‌وێت فه‌رقى هه‌بوونى خۆى .ژن هه‌موو بیرۆکه‌کانى له‌میانه‌ى بابه‌تى ژن��دا پێشخستووه، یانیش ژی��ان به وات��اى خۆى ئه‌خالقى و دیموکراسى له ده‌وروبه‌رى ژن کۆبۆته‌وه ،کۆمه‌ڵگابوون له‌سه‌ر ئهو بنه‌مای‌ه به‌رێکخستن ک��راوه ،یانیش ژی��ان به پێوانى ڕه‌گه‌زى و ئه‌خالقى له‌ده‌روبه‌رى ژن کۆبۆته‌وه ،ئهوهى که کۆمه‌ڵگاى سروشتى له‌سه‌ر نرخ‌و به‌های ئه‌خالق ئاوا کردووه ژنه ،به‌و هۆیه‌شه‌وه‌ی‌ه کاتێک ده‌ڵێن ژن یه‌کسه‌ر؛ ژیانمان به‌بیردا دێت ،کاتێک ده‌ڵێن ژیانیش ژنمان به‌بیردا دێت ،ژیان له‌واتایه‌کیتردا له‌جه‌سته‌ی ژن��دا ڕه‌ن��گ��ده‌دات�هوه ،دوو گیانبوونى ژن و نه‌خۆشى مانگانه‌ى ژن گرێدراو به ژیان ڕۆڵى له‌به‌رده‌وامبوونى ژیان پیشانده‌دات ،ژن به‌پێشخستنى نرخه‌کانى ژیان‌و ههروهها له‌الیه‌نى جه‌سته‌ییه‌و‌ه لهگهڵ ژی��ان گ��وزاره له یه‌کێتی بوونى"هاوئاهه‌نگییه‌ک" ده‌ک��ات ،بۆیه له‌نێوان ژن‌و ژیاندا گرێدانێک که هه‌رگیز له یه‌کترى دانابڕێت ههیه ،هه‌ر بۆیه ژن له‌به‌رامبه‌ر ڕاستى ژیان بێ ترس‌و فراوان ئامێز‌ه و کراوه‌یه .به‌گوێره‌ى زایاندى پیاو ،ژن زۆرتر خۆی به‌به‌رپرسیار ده‌زانێت .بێگومان ژن له سروشتى کۆمه‌ڵگادا ه �ه‌م وه‌ک جه‌سته‌یى هه‌میش له‌الیه‌ن واتادایندا فراوانترین به‌ش پێکده‌هێنێت. یه‌کگرتنى ژن‌و ژیانیش به‌م هۆیه‌وه‌یه ،ژنۆلۆژى وه‌ک
زانستى ژن و له‌هه‌مانکاتدا زانستى ژیانیشه .به‌ڕێژه‌ى پێشخستنى گرێدانى ژن‌و ژیان ژیانکردن‌و ئازاد کردن و جوانکردنى ژی��ان به‌قه‌ده‌ر ئاستی به‌رپرسیاریه‌تی مێژوویی له‌واتای رۆژانه‌ییدا ،ئه‌رکی ه�هره مه‌زن دهکهوێته ئه‌ستۆی ژنۆلۆژییه‌وه. ~ :وش �ه‌ى ژن ل ه هه‌موو زمانه‌کانى هیندو ئه‌وروپیدا تێپه‌ڕ ده‌بێت ،به‌تایبه‌تى له گۆڕه‌پانى پزیشکیدا به‌کار ده‌هێنرێت ،په‌یوه‌ندى نێوان ژن‌و ژیان‌و ئایدیۆلۆژیا چییه؟ ته‌نها ووش�ه‌ى ژن نا؛ به‌ڵکو زۆرێ��ک له ڕیشهىوش�ه‌ک��ان له زمانى هیندو ئ�ه‌وروپ��ی��دا تێپه‌ڕ ده‌بێت، س���ه‌رچ���اوه‌ک���ه‌ى ه��ی�لال��ى زێ��ڕی��ن �ه .ل �ه‌س �ه‌ر بناغه‌ى ئارییانیه‌کان ب�ه‌س�ه‌دان زمانى گ �ه‌الن پێشده‌که‌وێت، ئه‌وش گه‌وره‌بوون و به‌هێز بوونى قۆناخی نیۆلۆتیک پیشان ده‌دات .ژن به‌واتاى وش‌ه و له‌بوارى پزیشکیدا ژن��ۆل��ۆژى به‌کارده‌هێنرێت .ئ��هوهش به زۆرى وه‌ک زان��س��ت��ى ن �ه‌خ��ۆش��ى ژن����ان ب���ه‌ن���او ده‌ک���رێ���ت .وه‌ک زانست(علم) مێژووى ژنۆلۆژى ده‌گه‌رێته‌و‌ه بۆ ()150 ساڵ ،یانیش ده‌توانین به‌ڵێن تازه‌ترین به‌شى زانستییه، ب �ه‌اڵم له‌قۆناخى کۆمه‌ڵگایى ب��وون و پێشکه‌وتندا. زانابوونى ژن به‌پشتبه‌ستن به ئه‌زموون‌و که‌لتوورێکى ه �ه‌زاران ساڵه پێشده‌که‌وت ،سیسته‌مى شارستانى به داگیرکارى له‌سه‌ر هه‌موو نرخه‌کانى ژن پێشکه‌وت‌و ئه‌م پێشکه‌وتنان‌ه له‌هه‌موو ئایینه‌کان حیساب ده‌کرێت، له‌ناو زایاندپه‌رستى زانستدا ،ژنۆلۆژى وه‌ک به‌شێکى زانستی‌ه که وه‌کو کێشه‌یه‌ک له نه‌خۆشى ژن ده‌بینرێت، له‌چوارچێوه‌ى زاینى ژن��دا کاریگه‌رى جه‌ستیى ژن
کێشه‌کانى گرێدراو به جه‌ستیه‌و‌ه دهگرێته خۆ ،زاینى ژن یه‌کێک له کاریگه‌رییه‌کانى سروشتى جه‌سته‌یى ژنه ،به‌اڵم ئهوهنده به‌ده‌ستگرتنى له‌الیه‌نى پزیشکیه‌وه بێگومان گرێدراوى ئهو خاپورکردنه‌ی‌ه که له‌سه‌ر ژن به‌ڕێوه‌ده‌چێت ،جێنه‌دان به زانستى کۆمه‌ڵگایى بۆ ژن و کاتێک جێگه‌ش ده‌ده‌ن به گوێره‌ى سیسته‌مى سه‌رمایه‌دارى پیاو ئه‌نجامى سیسته‌مى خاپورکارى باوک ساالر‌ه که له‌سه‌ر ژن به‌ڕێوه‌چووه ،له‌ژێر ناوى کۆنتڕۆڵکردنى ته‌ندروستى زاین (زاوزێ) به‌ده‌ستى ده‌وڵ�هت‌و دام �ه‌زراو‌ه ته‌ندروستیه‌کانیدا یه‌کده‌ستبوونى ئهو داگیرکردنى جه‌سته‌یى ،وه‌ک ئامرازێکی زاوزێ بینین و له‌هه‌مانکاتدا به‌رهه‌مى پۆلیتیکای قڕکردنى سیسته‌مى ده‌سه‌اڵتداره .له‌ڕۆژى ئه‌مڕۆماندا دیارده‌ى شێرپه‌نجه‌ی سینگ و ڕه‌ح��م(م��ن��داڵ��دان)و هه‌موو نه‌خۆشیه‌کانى ژنان سه‌رچاوه‌ى خۆى له‌داگیرکردنى جه‌سته‌یی ژن له‌الیه‌ن سیسته‌مى ده‌سه‌اڵته‌و‌ه ده‌گرێت، سه‌ره‌ڕاى زایین ،ژن ته‌نها شتێکى جه‌سته‌یى‌و بیۆلۆژییه، به‌ڵکو له‌هه‌مانکاتدا له‌الیه‌نى کۆمه‌ڵگایى ،ئابوورى، کۆمه‌ڵناسیشه‌و‌ه واتایه‌کی ماددى‌و مه‌عنه‌وى ههیه، به‌اڵم داموده‌زگا ره‌گه‌ز په‌رسته‌کان ،زانستى ژنیان له سنور ده‌رخستوو‌ه کڕییان‌و هیچ حسابیان بۆ نهکردووه، یانیش به‌رێگه‌ى جۆربه‌جۆر ژنۆلۆژى به‌گوێره‌ى خۆى پێشخستووه .ڕاستتر‌ه بڵێین که کێشه‌ى ژن بێ ناسنامه و پێناسه کردووه و سروشت‌و ناسنامه‌ى ژنى پێچهوانهوه کردۆتهوه .ته‌نها له‌بابه‌تى ژندا نا؛ به‌ڵکو له بۆچوونیدا بۆ سروشتى کۆمه‌ڵگایى‌و گه‌ردون سروشت‌و مێژووشدا ئه‌م شێوه‌ى جیاکاری ڕه‌گه‌زپه‌رستى ده‌بینین ،زانستی
ژن
ژماره ~ | Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
خۆى وه‌ک خودا ئاوا کردووه ،هه‌وڵده‌دات کۆمه‌ڵگاش به‌گوێره‌ى ویسته‌کانى پیاوى ده‌سه‌اڵتدار سه‌رله‌نوێ ئاوا بکاتهوه ،پێویسته به بۆچوونێکى پڕ به‌پێست زانستی ڕاوه‌سته‌ى له‌سه‌ر بکرێت و بگه‌ڕێندرێته‌و‌ه گه‌وهه‌رى خۆی .ژنۆلۆژى بنه‌مایه‌ک‌ه بۆ گه‌ڕاندنه‌وه‌ى زانست بۆ سه‌ر رێگایه‌کى ڕاست ،واتا ره‌وڕه‌وی راستینه‌ی خۆی و بۆیه له‌زانستى کۆمه‌ڵگاییدا بیروڕا و فه‌لسه‌فه‌ى ژن هه‌ڵسه‌نگاندن و رێ��ب��ازى چ��اره‌س �ه‌رى کێشه‌کان و ههروهها رێبازی هۆشیارى و ده‌س �ه‌اڵت ،پێویسته بگۆڕدرێت .گهورهترین خه‌بات و تێکۆشانى ژنۆلۆژى ئهوهیه که له‌ڕوانگه‌ى ژنه‌و‌ه لیبڕالیزم و پۆزه‌تیفیسم یانیش زانستى سۆسیال رووبه‌ڕووی ره‌خنه‌ى زۆر توند بکاتهوه ،له‌م میانه‌یه‌و‌ه دووباره له‌ڕوانگه‌یه‌کى مێژوویى له‌به‌رامبه‌ر ژن به‌ڕێوه‌ده‌به‌ین بۆ به‌هێزکردن .ژنۆلۆژى له‌خه‌باتى زانستیدا پێویسته زیاتر جێگ‌ه به هه‌بوونى ژن و مێژوویى ژن بدات ،بۆ ئهوهى زانست بگات به پێناسه‌یه‌کى ڕاست‌و کۆمه‌ڵگایى‌و ئاواکردنى په‌یوه‌ندى به‌هێز به فه‌لسه‌ف‌ه و خاوهن پێگه‌یه‌کى مێژوویی .له‌و وات��ای�ه‌دا پێویسته زانست له‌ژێر کاریگه‌رى مێشکى پ��ی��اوى زۆر ئانالتیک‌و ده‌س �ه‌اڵت��دار رزگ���ار بکه‌ین و له‌سه‌ر بیرۆکه‌ى ژن کۆمه‌ڵگا بونیاد بنێنینه‌وه. ده‌بێت بگه‌ین‌ه بنه‌مایه‌کى گه‌وهه‌رى بۆ گه‌یشتن به ڕاستی و حه‌قیقه‌ت .له‌سه‌ر ئهو بنه‌مای‌ه ژنۆلۆژى؛ زانست(علم) ل�هو ڕه‌وش���هی تێکه‌وتوو‌ه و تێیدای‌ه و رێبازى پێچه‌وانه‌کردنه‌وه‌ى راستیه‌کان رزگار بکات و بیگه‌ێنێت‌ه راستى و ره‌وڕه‌وه‌ی راستینه‌ی خۆی. ~ :ژنۆلۆژی کێ و له‌سه‌ر چ بنه‌مایه‌ک ئه‌م وشه‌ی ه خست ه رۆژه‌ڤه‌وه؟ -پێش ه �ه‌رک �ه‌س ،ل�ه‌الی�ه‌ن رێبه‌ر ئ��ۆج�ه‌الن�هوه ئه‌م
“ ژنۆلۆژى له‌گه‌وهه‌رى خۆیدا پشت ب ه ژن‌و رۆشنگه‌رى ده‌به‌ستێت و هێز و خه‌باتى گۆڕانکارییه
وشهیه ،کهوته رۆژه‌ڤی ئێمه‌و‌ه و ره‌نگی دایه‌وه .رێبه‌ر ئاپۆ له به‌رگرینامه‌کانیدا ،ته‌وه‌ره‌کانى مێژوویى و کۆمه‌اڵیه‌تی زۆر به‌هێزو له‌ته‌وه‌رى ژنیشدا ئانالیز و نرخاندنى زۆر قوڵ‌و زانستى پێشخستووه .رێبه‌رئۆجه‌الن کێشه‌ى ژن��ی له‌هه‌موو الی�ه‌ک�هوه هه‌ڵسه‌نگاندوو‌ه و کێشه‌ى ژن��ى وه‌ک قوڵترین و کۆمه‌اڵیه‌تی ترین کێشه ،کۆمه‌ڵگا پێناسه کردووه‌و له پێناو چاره‌سه‌ری پرسی ژنانیشدا؛ گرنگى ژنۆلۆژى ده‌ستنیشانده‌کات. سه‌ره‌تا له‌ئاکادیمیاى ژنى ئازاد و به‌گشتى له‌هه‌موو خوێندنگاکانى ژناندا و له‌په‌روه‌رده‌ى به‌رگرینامه‌کاندا بۆ ماوه‌یه‌کى درێژه گفتوگۆکانمان له‌م چوارچێوه‌یه‌دا پێش که‌وتووه .له‌ئه‌کادیمیاى شه‌هید زیالن و خولى ش��ی��ری��ن ع�ه‌ل�ه‌م��ه��ول��ی��ی��دا وه‌ک وان �هی �ه‌ک��ى بابه‌تى ژنۆلۆژیمان ده‌س��ت پێکرد ،گفتوگۆکان به‌گشتى به‌شێوه‌یه‌کى رێکوپێک ده‌وام ده‌که‌ن .پاش کۆتایهاتنی ئه‌م خوله‌ش ،خه‌باته‌که‌مان به‌ئاواکردنی گروپێکی تایبه‌ت ل �ه‌ژن ده‌س��ت پ��ێ��ک��ردووه .له گفتوگۆه‌کانی سه‌ره‌تاییماندا بابه‌تى ژن��ۆل��ۆژى چییه و چ نییه؟ چ��ۆن بیگرین‌ه ده‌س��ت ،چ��ۆن بتوانین به‌رێکخستنى بکه‌ین‌و چۆن ئه‌م بابه‌ت‌ه به‌رفراوانتر بکه‌ین پێکهاتن و له‌ده‌رئه‌نجامى ئهو گفتوگۆیانه‌دا نامیلکه‌یه‌کی بچوکى لێکۆڵینه‌وه‌مان ئاماده‌کرد .ئامانجمان ئهوه بوو که بتوانین ئهو شرۆڤانه‌ى له‌سه‌ر ژنۆلۆژیی‌ه لهگهڵ هه‌موو ژن��ان ڕاوه‌س��ت �ه‌ى له‌سه‌ر بکه‌ین‌و به فراوانى تاوتوێى بکه‌ین ،نه‌ک ته‌نها هێزه‌کانى ناوخۆ ،به‌ڵکو ده‌مانویست له‌م بابه‌ته‌دا هه‌موو رێکخراوه‌کانى ژنان و ئه‌کادیمیایه‌کان بۆچوونیان وه‌ربگرین و بهیهکهوه ئهو گفتوگۆ و شرۆڤان‌ه وه‌ک ژنان پێشبخه‌ین و بۆ کێشه هاوبه‌شه‌کانمان چاره‌سه‌رییه‌کى هاوبه‌ش بئافرێنین .له‌م قۆناخه‌دا کاتێک به‌به‌رفراوانى خه‌باته‌کان ده‌گرینه ده‌س��ت ده‌بینین له‌الیه‌نى رێکخستنیدا خ��اوه‌ن هه‌ل و ئیمکاناتى پێویست نیین ،ب �ه‌اڵم له‌سه‌ر پێشخستنى گفتوگۆى ئایدیۆلۆژى ژنۆلۆژى تێکۆشاوین تاکو بتوانین ئهمانه ئاوا بکه‌ین. ~ :وه‌ک ب��زووت��ن�هوهى ئ���ازادى ژنانى کوردستان ئێوه له‌سه‌ر ژنۆلۆژى گفتوگۆ به‌ڕێوه‌ده‌بن ل ه قۆناخی ئێستادا بۆ ده‌ڵێن زانستى ژنۆلۆژى و گرنگی ئه‌م ه چییه؟ بۆچى ده‌ڵێن ژنۆلۆژى؟ یانیش زانستى ژن؟ بۆچىئێمه ئ�هوه وه‌ک پێویستیه‌کی قۆناخ و سه‌رده‌میانه سه‌یرى ده‌ک�هی��ن؟ ل�ه‌س�ه‌ده‌ی ن��ۆزد‌ه و بیستدا ،هه‌تا ئاستێک کێشه‌و گیروگرفته‌کانی کۆمه‌ڵگا لهوانه نه‌ته‌وه‌یی ،ئایینی ،ئایننزایی ،ئه‌تنیکی ،جوگرافی، ....هه‌تا ئاستێک به‌ربه‌چاره‌سه‌ری چوون ،به‌اڵم پرسی ژنان و کێشه‌کانی نه چاره‌سه‌ر نه‌کران ،به‌ڵکو بگره له‌پێش ،زیاتر قووڵتر و به‌رفراوانتر و گشتگیرتر بووه. بۆیه ئه‌م قۆناخه خۆی له‌خۆیدا ،وته‌نانه‌ت له‌زاتیدا، تێکۆشانی ژنانی کردووه‌ت‌ه مه‌جبوریه‌تێکی سه‌داسه‌د، که‌س ناتوانێت ،ئیدی چاوپۆشی له‌م راستی‌ه بکات و خۆی لێبدزێته‌وه .رێبه‌ر ئاپۆش له به‌رگرینامه‌کانیدا به به‌رفراوانى ئاماژه‌ى پێکردووه و ئه‌م قۆناخه‌ی به قۆناخی مۆدێرنیته‌ى دیموکراتى به‌ناوکردووه‌و باسی له‌وه‌ش کردووه که ئه‌م قۆناخه ببێته قۆناخی بڵندبوونى
41 تێکۆشانی ژن و له‌هه‌موو کاتێک زیاتر .له‌م الیه‌نه‌و‌ه س �ه‌ده‌ى بیست ی�ه‌ک ببێته س�ه‌رده‌م��ى ئ��ازادب��وون و به‌هێزبوونى ژنان .له‌دیدی ژنه‌و‌ه خۆبه‌رێکخستن کردن پێویستیه‌کى ژیانییه .کۆمه‌ڵگابوونى ژن پێویستى به ژنۆلۆژى ههیه .ژنۆلۆژى له‌سه‌ره‌تادا فیمینیزم و هه‌موو میراتى مێژوویى ژن به‌بنه‌ما ده‌گرێت و هه‌موو هۆکاره‌کانى پێشخستنى کۆمه‌ڵگابوونى ژن ده‌کاته ڕۆژه‌ڤ��ى ژن��ان و لێپرسینه‌وه‌یان ده‌ک��ات‌و ب�ه‌م شێوهیه چ��اره‌س �ه‌رى پێشده‌خات .ه �ه‌ر ب �ه‌م شێوهیه ژنۆلۆژى دهبێته هۆکارى یه‌کالیى کردنه‌وه‌ى فیمینیزم له‌هه‌موو کاریگه‌رییه‌کانى سیسته‌مى ده‌س �ه‌اڵت��دارى و دهبێته هۆکارى دیدگاى ئ��ازادى ژن .له‌م ب��واره‌دا ژنۆلۆژى، مێژووى داروخانی ژن هه‌تا هه‌موو داروخان‌ه ئابوورى و سیاسى و کۆمه‌اڵیه‌تییه‌کان و بیرمه‌ندى و ڕه‌وشى ژن ئاشکرا ده‌ک��ات ،ئ �هوهش دهبێته هۆکارێک که کێشه‌کان باشتر ببینرێن و پێشخستنى چاره‌سه‌ریش، ژنۆلۆژى پێکیده‌هێنێت .بۆ چاره‌سه‌رى ،ژنان له‌سه‌ره‌تادا له‌گۆڕه‌پانی زانستی ،ئه‌پیستمۆلۆژى ،ده‌ورنناسى، فیزیۆلۆژى ،ئه‌نترۆپۆلۆژى ،ئه‌تیک‌و ئه‌سته‌تیک، ئابوورى دیمۆگرافى به‌بنه‌ما ده‌گرێت ،به‌کاته‌و‌ه گرێدارو به‌گوێره‌ى پێداویستیه‌کان هه‌موو گۆڕه‌پانه‌کان دهگرێته خۆ .چاره‌سه‌رى کێشه‌ى ئازادى ژن ته‌نها به‌رێکخستن و یه‌کگرتنى ده‌توانێت پێکبێت. ~ :وه‌ک بزووتنه‌وه‌ى ژن ،له‌مه‌به‌دواوه ئێوه خه‌باتێکى چۆن به‌ڕێوه‌ده‌به‌ن؟ ژنۆلۆژى له‌گه‌وهه‌رى خۆیدا پشت به ژن‌و رۆشنگهرىدهبهستێت و هێز و خه‌باتى گۆڕانکارییه ،له‌سه‌ره‌تادا تێکۆشانێکى به‌رفراوان له‌ئاستی قازانجکردنى رامانى ئازاد و ژیان و خه‌باتی هێزى گۆڕانکارى کۆمه‌ڵگایى دهگرێته خۆ ،له‌سه‌ر ئهو بنه‌مای‌ه گفتوگۆى رۆشنگه‌رى و زانستى له ژنۆلۆژیدا قوڵببێته‌و‌ه و ب�ه‌رده‌وام بکات، له‌کۆنگره‌ى پارتى ئازادى ژنانى کوردستاندا بڕیارمان داوه بۆ م���اوه‌ى دووس��اڵ��دا له‌ناو رێکخستندا له‌سه‌ر ژنۆلۆژى پ�ه‌روه‌رد‌ه به‌ڕێوه‌بچێت و له‌هه‌مانکاتیشدا ل ه ده‌روه‌ش خه‌بات له‌م ب��واره‌دا ب �ه‌رده‌وام بکات .ههروهها ل �ه‌م ق��ۆن��اخ�ه‌دا به‌پێویستمان زان���ی ک�ه کۆنفرانسى ژنۆلۆژى ببه‌سترێت ،بۆ ئه‌م خه‌باتانه‌ش پێویستى ب ه په‌رتوکخانه‌یه‌کى ده‌وڵه‌مه‌ند ههیه ،له‌سه‌ر ئهو بنه‌مایه‌ش ده‌ستمان به که‌مپین کردووه ،له خوێندکاره‌کانمان هیوا ده‌که‌ین که به‌شدارى ئهو که‌مپین‌ه ببن ،کارو پالنى زۆرم��ان دان���هوه ،ژن��ۆل��ۆژى له‌سه‌ره‌تادا له گۆڕه‌پانى ئابوورى ،ئه‌تیک ،ئه‌سته‌تیک ،دیمۆگرافى و زانستى مێژوویى ،زانستى سیاسى ،ئیکۆلۆژى .ئهمانه بڕیار‌ه له‌هه‌موو گۆڕه‌پانه‌کاندا به‌ڕێکخستن بکرێن .ژنۆلۆژى له‌هه‌موو ئهو گۆڕه‌پانانه‌دا خۆی به‌ڕێکخستن بکات، له‌هه‌مان کاتدا ئه‌کادیمیاى ژن پێشبخات ،ئهو ناوه‌ندانه‌ى که زانستى ژنن ئاکادیمیاى سیاسه‌تى ژن ،ئاکادیمیای ئه‌سته‌تیکى ژن ،ئاکادیمیاى زمان و ئه‌ده‌بیاتى ژن، ئاکادیمیاى زانستى سۆسیالى ژن ،ئاکادیمیاى که‌لتورى ژن ،ئاکادیمیاى هونه‌رى جوانى ژن ،ئاکادیمیاى مێژووى ژن ،ئاکادیمیاى ژنى ئازاد ،ناوه‌ندى ته‌ندروستى ژن و مندااڵن ،هه‌روه‌کو ،ئاواکردنی ناوه‌ندى لێکۆڵینى شیفاى سروشتى(گیاده‌رمانی) ئامانجمانه.
“
~|
42
ژن
ژماره Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
له‌پێناو کورداندا تیۆرییه‌کی نوێی ئـــه‌شــــق ده‌خـــوڵـــقـــێـــنـــیـــن
باسی کوشتنی پیاوێتیمان کرد و لێره‌شدا ده‌خوازم باس له‌و پیاوێتی‌ه بکه‌م که له‌خودی خۆمدا به‌رجه‌سته‌م کردووه ،ئه‌مه‌ش بۆ ئهوهیه که هیچ که‌سێک تاوانبار نه‌که‌م و له‌م رووه‌و‌ه ده‌ڵێم سه‌ره‌تا خۆمم( ،واته پیاویه‌تی کالسیکم) ک��وش��ت .ئهمه ل �ه‌الی م��ن فه‌لسه‌ف‌ه و ئایدیۆلۆژیایه‌که .هه‌ر به‌و پێیه‌ش‌ه ده‌ژیم و پاشه‌کشێ له‌مه‌ش ناکه‌م .من نه‌فره‌ت له‌و پیاوێتیی‌ه ده‌که‌م که سیسته‌می ئێستا خوڵقاندویه‌تی ،پیاویه‌تیه‌کی وه‌ها به‌سه‌رچاوه‌ی داڕ‌ووخانێکی مه‌زن و چه‌په‌ڵی و زه‌لیل بوونێکی مه‌زن هه‌ڵده‌سه‌نگێنم .به‌الی منه‌و‌ه له‌ڕێی پیاویه‌تیه‌کی وه‌هاوه ،هه‌ڵکردن لهگهڵ ژنێکدا سه‌خترین ئه‌شکه‌نجه‌یه .نهبووه و ناکرێ بکه‌وم‌ه نێو ژیانێکی به‌مجۆره .من به‌و‌ه ده‌ڵێم داڕووخ��ان و فشاری مه‌زن؛ چونکه لێره‌دا ته‌واوی درۆکان‌و به‌یه‌کگه‌یشتنی ئهو هه‌ستانه‌ی که بێ سنوور مرۆڤ الواز ده‌که‌ن ،لهگهڵ ههڵوێسته چه‌په‌ڵه‌کان ،تێکچڕژاو ده‌بن. بێگومان الیه‌نی دووه‌م��ی ئه‌م بابه‌ت‌ه که به‌چڕ‌وپڕی هه‌ڵوه‌سته‌ی ل�ه‌س�ه‌ر ده‌ک���ه‌م ،گشتگیرتر‌ه و هه‌موو که‌سێک په‌یوه‌ندیدار ده‌ک��ات .هه‌وڵمداو‌ه زیاتر ئه‌م الیهنه بۆ کۆمه‌ڵگای ک����ورده‌واری روون بکه‌مه‌وه و به‌رجه‌سته‌ی بکه‌م .به‌دڵنیاییه‌و‌ه ئهمه به‌واتای "تیۆرییه‌کی نوێی ئه‌شق" .دێت .لهوانهیه له‌کاتێکدا که له‌پێناو کوردان شه‌ڕ پێشده‌خه‌ین بڵێن ":ئه‌م ئه‌شقه له‌کوێو‌ه ده‌رکه‌وت؟". له‌ڕاستیدا گه‌لی کورد نوێنه‌رایه‌تی گه‌لێک ده‌کات که بێبه‌شکراو‌ه له‌ئه‌شق و خۆشه‌ویستی .ئه‌مه‌ش له‌ئاستێکدای‌ه که زه‌حمه‌ت‌ه باوه‌ڕ بکرێت "ئه‌شقی کورد" وشک کراوه و دووچاری کۆکوژی بووه .له‌ڕاستیدا ژماره‌یه‌کی زۆر ل�هو که‌سان‌ه ه�ه‌ن که به‌رۆشنبیر ده‌ناسرێن .وه‌کو ده‌زانن رۆشنبیر خه‌ریکی ئه‌ده‌بیات و هونه‌رن و گوای‌ه له‌هه‌وڵی ئ �ه‌وه‌دان که دڵی مرۆڤ شیبکه‌نه‌و‌ه و لێی بکۆڵنه‌وه ،به‌اڵم بهداخهوه که باس دێت‌ه سه‌ر باسی ک��وردان هیچ زانیاریه‌کیان نییه و پێی نامۆن ،دڵی کورد له‌کوێی‌ه و که‌ی دڵی له‌ده‌ست داوه؟ ئهو دڵه‌ی که کورد ئێستا خاوه‌نێتی دڵی کێیه؟
له‌کۆمه‌ڵگای کورده‌واریدا ک ه ده‌سه‌اڵتی پیاو بااڵدهسته، ته‌نانه‌ت زمانی ژنیشی تێدا بڕاوه .دایک و باوکی پێی ده‌ڵێن":مێردمان بۆت دۆزیوه‌ته‌وه" .گه‌رچی ئه‌م ه له‌الی بۆرژواکانیشدا هه‌ر به‌و جۆره‌یه ،به‌اڵم له‌الی ئه‌وان له‌ڕووی شێوازه‌و ه تاڕاده‌یه‌ک جیاوازه .کچ سه‌یر ده‌کات ،ئه‌گه‌ر پیاوێکی ێ و مووچه‌ی ده‌وڵه‌مه‌ند ببین باش بێت ،ئه‌مه‌ش ل ه کچێکی الدێیی خراپتره ،به‌ره‌و پیری نزیکبوونێکی وا ده‌چێت. لێره‌دا ژیانێکی پشت ئه‌ستوور به‌ئایدیۆلۆژیای ئازادی ژن له‌ئارادا نییه
“
“
عه‌بدوڵاڵ ئۆجه‌الن
هه‌ست و س��ۆزی ک���ورد ،هه‌ست و س��ۆزی کێیه؟ ئه‌گه‌ر رۆحێکیش هه‌بێت ،ئه‌وا ئهو رۆحه رۆحی کام بێگانه‌یه؟ رۆحی به‌کێو‌ه گرێدراوه .ئهمه کام‌ه رۆحی غواڵمییه؟ ئهمه چ بێویژدانی و چ بێ چاره‌ییه‌که؟ پێویسته سه‌رجه‌می ئه‌م پرسیارانه روون بکرێته‌و‌ه و وه‌اڵمیان بدرێته‌وه. ( )300س����اڵ پ��ێ��ش ئ��ێ��س��ت��ا ،ئ���ه‌ح���م���ه‌دی خ��ان��ی ل�ه‌پ�ه‌رت�ووک�ه‌ک�هی خ��ۆی��دا ک �ه‌ن��اوی " م �ه‌م و زی��ن"ه ئاماژه‌ی به‌ئاخافتنێک کردووه ،به‌الی منه‌و‌ه هێشتا گرنگی و بایه‌خی زۆری ههیه که ده‌ڵێ " :له‌به‌رئه‌وه‌ی ک��وردان بێ ئه‌شق و بێ عیرفانن ،ئهوانیش خاوه‌نی ئه‌شق و عیرفان و زانستن ،بۆیه من ئه‌م په‌رتووکه
ده‌ن��ووس��م" .له‌ڕاستیدا ئهمه ئاخافتنێکی به‌نرخه، ئه‌گه‌ر سه‌رنج بدرێت ته‌نانه‌ت له‌و س�ه‌رده‌م�ه‌دا باس له‌پێداویستی ئه‌شق و عیرفان ده‌کات بۆ کوردان .لێره‌دا ئه‌وه‌ی ( )300ساڵ پێش ئێستا ههبووه له‌ده‌ست دراوه. ته‌نانه‌ت ئه‌شقی مه‌م و زینیش به ئه‌نجام نه‌گه‌یشت و هه‌ردووکیان م��ردن و سووتان .بگره ئهوهنده الواز ب��وون که نهیانتوانیوه وته‌یه‌ک بدرکێنن .بێگومان ئه‌مه‌ش له‌نێو راستینه‌ی کۆمه‌ڵگای ئهو سه‌رده‌مه‌دا بووه .له‌ڕۆژی ئه‌مڕۆشماندا کێشه‌یه‌کی به‌و جۆره‌مان ههیه ئێوه باسی " هاوسه‌رێتی ،خێزان " ده‌که‌ن ،منیش لێره‌دا ئه‌م پرسیاره‌تان ئاراست‌ه ده‌ک �ه‌م :ئایا ژیان بێ ئه‌شق ،یاخود ژی��ان بێ خۆشه‌ویستی بوونی ههیه؟ ئه‌گه‌ر بوونی نییه و له‌نێو چووه ،ئه‌وا ئاخۆ ئێمه چۆن بتوانین ئهمه بخوڵقێنین؟ پیاوان چۆن بیر ده‌که‌نه‌وه؟ ژنان چۆن بیر ده‌که‌نه‌وه؟ من به‌ش به‌حاڵی خۆم هه‌ست به‌ئێش و ئازار ده‌که‌م ،ته‌نانه‌ت قێزم دهبێتهوه .واته هه‌ر له‌به‌رئه‌مه‌ش بوو که سه‌ره‌تا ره‌خنه‌م له‌خێزانه‌که‌ی خۆم گرت .له‌سه‌ر ئه‌م بنه‌مایه‌ش لهگهڵ باوکم و دایکم که‌وتم‌ه شه‌ڕه‌وه .من وتم ":ئهمه چۆن خێزانێکه؟ پاشان تێگه‌یشتم و بینیم که ئه‌م رهوشه چیرۆکی تێکڕای کۆمه‌ڵگایه! به‌اڵم ئاخۆ ده‌بوو ملی بۆ که‌چ بکه‌ین؟ ئایا ده‌بوو واز له‌ژیان بێنین و له‌خولیای ژیان و ئه‌شق په‌شیمان بینه‌وه؟! چونکه کاتێک سه‌یری مێژوو ده‌که‌ی به‌ته‌واوه‌تی زه‌وت کراوه. ئێمه بۆچی ()YAJKمان بونیاد نا؟ ئ���اواک���ردن���ی ( )YAJKب��ۆ ئ����هوه ن��ی��ی�ه ک��ه ژن به‌شێوه‌یه‌کی فه‌رمی بخه‌ین‌ه ناو شه‌ڕ ،با که‌س لهمه به‌هه‌ڵ‌ه تێنه‌گات ،ئێمه ()YAJKمان بۆ ئهوه بونیادنا که نه‌ک پیاوی دهرهوه ،به‌ڵکو بۆ ئه‌وه‌ی پیاوه‌کانى نێو ریزه‌کانمان بگۆڕن و رایانکێشن‌ه سه‌ر راستییه‌کان؛ چونکه پیاو ناخوازێت تۆزقاڵێک چییه نزیکبوونی خۆی بگۆڕێت .من باسی ئه‌شق و هه‌ست و سۆزم کرد .ته‌نانه‌ت پیاو نازانێت له‌به‌رامبه‌ر ژنێکی هه‌ره ئازاددا حورمه‌ت بنوێنێ .پێویسته پیاوی وه‌ها بگۆڕین. یه‌کێ له‌و ته‌گبیر‌ه فه‌رمیانه‌ی که وه‌رمان گرتووه ،له‌م بابه‌ته‌دا رێکخستن و دامه‌زراندنی ()YAJKه. له‌م دواییانه‌دا ئاماژه‌م به‌و‌ه کرد ،له‌به‌رامبه‌ر ئێمه‌دا، منیشی له‌نێودا ،خۆتان به‌باشی رێکبخه‌ن؛ چونکه ووتم له‌راستینه‌ی پیاواندا ،مه‌ترسی ده‌بینم .هێشتا گۆڕانکاری ــ وه‌رچه‌رخان له‌که‌سێتی(که‌سایه‌تی) پیاواندا رووی نه‌داوه .پیاو نه‌گه‌یشتۆت‌ه ئهو ئاسته‌ی که به‌یه‌کسانی ئازادی و به‌ڕێز و خۆشه‌ویسته‌و‌ه له‌ژن نزیک ببێته‌وه .ئهمه روون و ئاشکرایه و هه‌موو
کاتێکیش جه‌خت له‌سه‌ر ئهمانه ده‌که‌مه‌وه .سه‌رباری ئهو هه‌موو ه�ه‌وڵ و کۆششه‌ی له‌پێناو ژن��دا داومه و س �ه‌ره‌ڕای سه‌رقا ڵ بوونم تا ئه‌م ئاست‌ه به‌شه‌ڕه‌وه، ده‌توانم سه‌باره‌ت به‌م‌ه ت��اڕاده‌ی�ه‌ک کۆنترۆڵی خۆم بکه‌م .ههربۆیه ووتم ":کۆنتڕۆڵی هه‌ست و سۆزه‌کانتان بکه‌ن" .ئه‌گه‌ر له‌تواناتاندا ههیه خۆتان رێکبخه‌ن و له‌پێناو گۆڕینی ئهو شێوه پیاوانه هێزتان ،تۆکمه‌تر بکه‌ن؛ چونکه ئهو زۆردارانه ،ناتوانن شتێک ببه‌خشن به‌بێچاره‌کان .ئه‌گه‌ر زیاتر ( )YAJKرێکبخه‌ن و به‌هێزی بکه‌ن ،ئهو کات پیاو ناتوانێت وه‌کو رابردوو هێرش بکات .ئیدی پیاو به‌پشتبه‌ستن به‌و هێزه‌ی که هه‌یه‌تی ناتوانن وه‌کو جاران بڵێت ":به‌و شێوهیه له‌و کچه نزیک ده‌بمه‌وه" .ئێمه ئهو ره‌فتارانه‌مان تێکشکاند، ئه‌مه‌ش خۆی له‌خۆیدا پێشکه‌وتنێکی مهزنه .ئێوه پرسیار ده‌که‌ن و ده‌ڵێن ":ئێوه چۆن کێشه‌ی خێزانتان چاره‌سه‌رکرد؟ ئێمه ل�ه‌وه‌اڵم��دا ده‌ڵێین ":به‌م شێوهیه چاره‌سه‌رمان کرد ،واته له‌شوێنی ئه‌وه‌ی به‌شێوه‌یه‌کی هه‌رزان به‌دوای به‌ده‌ستخستنی ژنێکه‌و‌ه بن یاخود به‌دوای ژنی هه‌رزانه‌و‌ه رابکه‌ن ،سه‌یر بکه‌ن راستینه‌ی " زیالن" لهئارادایه ،له‌ڕاستیدا ئهو ژنه ژنێکی پیرۆز و به‌نرخه. به‌شکۆمه‌ندییه‌و‌ه سه‌ری خۆی هه‌ڵبڕی و چاالکی گ�ه‌وره‌ی خۆشی جێبه‌جێ کرد و نامه‌کانی خۆشی نووسی و په‌یمانیدا و په‌یمانه‌که‌ی خۆی پێکهێنا .من ئێستا پێتان ده‌ڵێم که تادوایی رێزی ئهو ژنه ده‌گرم. ره‌نگ‌ه ئێوه ئه‌مڕۆ یان سبه‌ی له‌بیرتان بچێت ،یاخود به‌شێوه‌یه‌ک له‌بیری بکه‌ن ،به‌اڵم وه‌سیه‌تێکی بۆمان به‌جێ هێشتووه .به‌واتایه‌کی تر هه‌رگیز ده‌ستبه‌رداری وه‌سیه‌ته‌کانی شه‌هیدان نابم .لێره‌دا من ده‌ڵێم ":ئه‌گه‌ر ئهمه په‌یڕه‌وکردنی کارێکی یه‌کجار سه‌ختیش بێت، ێ په‌یڕه‌وکه‌ری راستییه‌کی وه‌ها بن. ئه‌وا ده‌ب له‌کۆمه‌ڵگایه‌کدا ک ه بااڵده‌ستی پیاو حاکمه ته‌نانه‌ت زمانی ژنیش ده‌بڕدرێت لێره‌دا ناکۆکیه‌ک سه‌رهه‌ڵده‌دات .ئه‌ویش ئهوهیه که ئایا داب��ڕان ،به‌سه‌رله‌نوێ به‌شداریکردن و سه‌رله‌نوێ دابه‌شکردن فه‌راهه‌م ده‌بێت؟ ئه‌گه‌ر ئهمه فه‌راهه‌م ببێت، ئه‌وا پیاو ناچار‌ه سه‌رله‌نوێ خۆی بونیاد بنێ ئه‌مه‌ش یه‌که‌م :وشیاری و دووه‌م :ئازادیخوازی و ئیراده سێیه‌م: سه‌رکه‌وتوویی ،به‌دی دێت .من به‌رده‌وام ئه‌م نموونه‌یه ده‌هێنمه‌وه ،ئه‌گه‌ر سه‌یری هێالنه‌ی چۆله‌ک‌ه بکرێت ئه‌وا ده‌بینین کاتێک مرۆڤێک ده‌ستی به‌رهێالنه‌که‌ی یاخود هێلکه‌کانی نێو هێالنه‌ک‌ه بکه‌وێت ،چۆله‌که‌ک‌ه ده‌ست له‌و هێالنهیه به‌رده‌دات .ئێمه‌ی کوردیش جێگایه‌کمان نهماوه داگیر نه‌کرابێت .بگره بستێک خاکمان نهماوه. ئه‌گه‌ر خاوه‌نی مێشکێکی وه‌ک چۆله‌که‌ش بو‌وینایه، ئه‌وا بێگومان ناتوانرێت له‌هێالنه‌یه‌کی به‌مجۆره(واته ک��وردس��ت��ان)دا خێزانێکی ب�ه‌ن��ام��ووس پێکبهێنرێ. پێویسته ئه‌م راستی‌ه بزانن ،چۆله‌ک‌ه خۆی له‌خۆیدا بوونه‌وه‌رێکی سروشتییه ،هه‌روه‌کو گوتم ":ده‌ستێکی بێگان‌ه به‌رهێالنه‌که‌ی بکه‌وێت ،سه‌رهه‌ڵده‌گرێت و ناگه‌ڕێته‌و‌ه نێو ئهو هێالنهیه؛ چونکه هه‌ست به‌بوونی مه‌ترسی ده‌کات و ده‌ڵێ ":ئه‌م هێالنه‌یه‌ی من ده‌ستی حه‌رامی ب�ه‌رک�هوت��ووه .ئه‌مه‌ش له‌کاتێکدا به‌سه‌دان ساڵه یه‌ک پارچه له‌خاکی ئێمه نهماوه که ده‌ستی
حه‌رامی به‌رنه‌که‌وتبێت و داگیر نه‌کرابێت .کاتێک من ئه‌م راستی‌ه ده‌ڵێم ،لهوانهیه بڵێن " :ئایا ئێمه نه‌ژین؟ "له‌وه‌اڵمدا ده‌ڵێم ":به‌ڵێ ده‌بێ بژین ،به‌اڵم پێویسته ئه‌م راستینه‌یه‌ش ببینن و چاره‌سه‌ریشی بۆ بدۆزنه‌وه". ئه‌گه‌ر ئه‌م مه‌سه‌له‌ی‌ه چاره‌سه‌ر نه‌که‌ین چیمان به‌سه‌ردا دێت؟ ئاشکرایه ئه‌مه‌ی لێده‌که‌وێته‌وه ،کورد ناتوانێ ێ ببێت .هه‌موو که‌سێک له‌سه‌ر خاکی خۆی نیشته‌ج ده‌گ��ری ،کوردستان ب�ه‌ت�ه‌واوی چۆڵکرا .کوردێک له‌کوردستان نهماوه که بڵێ ":من کوردم و من ده‌مه‌وێ به‌ئازادی بژیم و من به‌شه‌ره‌فم" .من لێره‌دا ده‌مه‌وێ باسی گه‌ریالیتان بۆ بکه‌م .به‌ڕاستی له‌ڕه‌وشێکی زه‌حمه‌تدا ژیان به‌سه‌ر ده‌به‌ن .ئه‌گه‌ر ره‌وش وابێت من چی بکه‌م! پێویسته ئێمه نکوڵی له‌خۆمان نه‌که‌ین و به‌ئازادی بژین ،به‌اڵم ده‌بێ راستی مه‌سه‌له‌کانیش ببینین .ئه‌گه‌ر هێزی چاره‌سه‌ریتان بۆ ئهمه نه‌بێت، ئه‌وا ناتوانن رشتبن له‌سه‌رمانه‌و‌ه ل�ه‌واڵت و ههروهها ناشتوانن به وشیاری و ئیراده‌ی خۆتان پێداگری له‌سه‌ر په‌یوه‌ندی ئ��ازاد و یه‌کسان بکه‌ن .ئێوه ده‌پرسن که ئێمه چۆن ئهو کچان‌ه بژێنین؟ بێگومان بهپاره نابێت؛ چونکه پار‌ه خۆی له‌خۆیدا زۆرداری‌ه و به‌واتای موڵک و سامان دێت .ئه‌م دیارده‌یه‌ش ههمیشه له‌به‌رامبه‌ر ژن به‌کارهێنراوه. باشه ئه‌گه‌ر وابێت ده‌بێ نه‌ژین؟ ئ��ال��ێ��ره‌دا و ل���ه‌م خ���اڵ���ه‌دا پ��ێ��وی��س��ت��ی�ه‌ک��ی زۆرم����ان به‌تیۆرییه‌کی ئه‌شق و تیۆرییه‌کی خۆشه‌ویستی ههیه ک�ه زۆری و زه‌حمه‌تییه‌کی زۆری ههیه. پێویسته دڵ و ده‌روون فراوان بکرێت ،ئیدی پێویست ده‌کات کچه‌کانیشمان خۆیان بناسن و ببن به‌خاوه‌نی ناسنامه‌ی که‌سایه‌تی خۆیان .لێره‌دا من و پیاوانیش بێ ئه‌وه‌ی زه‌ویر بین ،بۆ نموونه ،ده‌بێ به‌ڕاشکاوی ب��اس ل �هوه بکه‌ن که چ ج��ۆره پیاوێک ده‌خ���وازن. هه‌ڵبه‌ته ئهمه هه‌م مافی ئێوه‌شه و هه‌م ئه‌رکێکی ئێوه‌یه ،چونکه پیاو گرگنێکی خۆ به زل زان�ه و خۆی به‌ئاغا و ک��وڕه میر له‌قه‌ڵه‌م ده‌دات .له‌الی ئێمه هه‌ر پیاوێک به‌گوێره‌ی ئایدیۆلۆژی فیوداڵ، ههمیشه خۆیان له‌شوێنی ئاغا و سه‌رۆک عه‌شیره‌ت و…هتد داده‌نێ .سووکایه‌تی پێکردن و یاری کردن به‌هه‌ست و سۆز و لێدانی ژن به‌مافی ره‌وای خۆی ده‌بینێ .ئه‌م رهوشه روون و ئاشکرایه .ئاخۆ ده‌توانم هه‌ر به‌ته‌نیا به‌سه‌ر ئه‌م ره‌وشه‌دا زاڵ ببم و هه‌ڵیبوه‌شێنمه‌وه؟ نه‌خێر .پێویسته ئێوه خۆتان رێکبخه‌ن .مادام داوای ژیانێکی پشت ئه‌ستوور به‌ئازادی و یه‌کسانی ده‌که‌ن، ئه‌وا ده‌بێ باجی ئهوه بده‌ن .ئه‌وه‌ی من ده‌یڵێم ئهوه نییه که یه‌کسه‌ر بێن و به‌خێرایی شه‌هید بکه‌ون. ته‌نیا چه‌ک له شانکردنیش به‌واتای خۆسه‌لماندن نایه‌ت .ئهمه نزیکبوونێکی هه‌ڵه‌یه ،پێویسته هه‌ست و سۆزه‌کانتان رێکبخه‌ن .ده‌بێ هێزی هزری ئازادی خۆتان بونیاد بنێن .پێویسته ئهوه دیاری بکه‌ن که ده‌خوازن لهگهڵ پیاوێکی چۆن بژین ،یاخود لهگهڵ چ ج��ۆره پیاوێک ژی��ان به‌سه‌ر ب �ه‌رن؟ بۆ ئه‌مه‌ش پرۆژه‌ی خۆتان پێشبخه‌ن .سه‌رنج بده‌ن له‌کۆمه‌ڵگای کورده‌واریدا که ده‌سه‌اڵتی پیاو بااڵدهسته ،ته‌نانه‌ت زمانی ژنیشی تێدا ب��ڕاوه .دای��ک و باوکی پێی
ده‌ڵێن":مێردمان بۆت دۆزی��وه‌ت �هوه" .گه‌رچی ئه‌م ه له‌الی بۆرژواکانیشدا هه‌ر به‌و جۆره‌یه ،به‌اڵم له‌الی ئ�ه‌وان ل �ه‌ڕووی شێوازه‌وه تاڕاده‌یه‌ک جیاوازه .کچ سه‌یر ده‌ک��ات ،ئه‌گه‌ر پیاوێکی ده‌وڵه‌مه‌ند ببینێ و موچه‌ی باش بێت ،ئه‌مه‌ش له‌کچێکی الدێیی خراپتره ،به‌ره‌و پیری نزیکبوونێکی وا ده‌چێت .لێره‌دا ژیانێکی پشت ئه‌ستوور به‌ئایدیۆلۆژیای ئازادی ژن له ئارادا نییه. باشترین پیاو که من ده‌یبینم هیچ شتێکی دیکه‌ی نییه له ئ��اره‌زووه غه‌ریزییه‌کانی ب �ه‌والوه .به‌ڕاستی ل �ه‌الی ژن هه‌ندێ الیه‌نی باشتر ده‌بینم ،چونکه له‌به‌رامبه‌ر ژیاندا ژن له‌پیاو زیاتر خ��اوه‌ن چه‌مک و به‌ویژدانه .ئهو چه‌مک و ویژدانانه له‌الی پیاو زۆر به‌خراپی وشک ب��وون .ئێوه لهگهڵ ئه‌م جۆره پیاوانه چی ده‌که‌ن؟ ژنێک نییه که ئێستا گله‌یی خۆی له‌خێزان نه‌کات ــ ئه‌گه‌ر کۆیله نه‌بێت ــ من ل �ه‌الی خۆمه‌وه بیرم ک��ردۆت�هوه که ب�ه‌م تێکۆشانه ده‌بێ ئهمه ئه‌نجامبدرێت .له‌ڕاستیدا من به‌شێوه‌یه‌کی ره‌مه‌کی باس له‌تیۆری ئه‌شق ناکه‌م .پێویسته زیاتر له‌م وتانه تێبگه‌ن ،چونکه به‌ڕاستی تیۆری ئه‌شق، تیۆری شهڕه .ئه‌گه‌ر که‌م تازۆر په‌رتووکه‌که‌ی " ئه‌حمه‌دی خانی" هه‌ڵبسه‌نگێنین ،ئه‌وا له‌دوو توێی په‌رتووکه‌که‌یدا ،باسی داستانی ئه‌شقی ک��ردووه. به‌اڵم ده‌رئه‌نجام کڵپه به‌کڵپه سووتان بووه" .مه‌م"یش کوڕی به‌گێکی به‌ناوبانگه ،سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ش له‌نێو ره‌وش��ی بێچاره‌ییدا دووچ���اری نه‌خۆشی شێرپه‌نجه ده‌بێت و ده‌مرێت .پێویسته زۆر به‌باشی هه‌ڵوه‌سته له‌سه‌ر ئه‌م رهوشه بکرێت.
“
*مانیفستۆی ژنی ئازاد ـ ساڵ 1996
له‌الی ئێمه هه‌ر پیاوێک به‌گوێره‌ی ئایدیۆلۆژی فیوداڵ ،هه‌میش ه خۆیان له‌شوێنی ئاغا و سه‌رۆک عه‌شیره‌ت و…هتد داده‌نێ .سووکایه‌تی پێکردن و یاری کردن به‌هه‌ست و سۆز‌و لێدانی ژن به‌مافی ره‌وای خۆی ده‌بینێ
“
ژن
ژماره ~ | Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
43
44
~|
ژماره Roji_Welat@yahoo.com | 2011/9/20 | 10
بیرەوەری گەریال
ل ه کوێ بم بۆ من سه‌ر بڵندی ه ئه‌گه‌ر بتوانم سهرکهوتن بۆ رێکخستن به‌ده‌ست بخه‌م له‌ده‌فته‌ری گه‌ریالوه یاداشته‌کانی ساڵی ()2010ی شه‌هید "شوان نوره‌دین" ناسراو ب ه گیڤارا
له‌ده‌ستپێکی ساڵی ( )2010ڕه‌وش���ی سیاسی و س �ه‌رب��ازی قۆناخێکی ج��ددی تێده‌په‌ڕاند؛ چونکه له‌و ساڵه‌دا هه‌م ژیانی س �ه‌رۆک ئاپۆ هه‌م گه‌ریال گرێدراوی هه‌ڤدوو(یه‌کتر) بوون .بۆ منیش ڕه‌وشێکی سهرکهوتن بوو له‌به‌ر ئه‌وه‌ی له‌و ساڵه‌دا پێشکه‌وتنی پ��ڕم �ه‌زن خ��ووی��ای(ب �ه‌دی ده‌ک���را) ده‌ک���رد و هه‌لێکی دیرۆکی بوو بۆ سه‌رکه‌وتنی ش��ۆڕش ل�هو س��اڵ�ه‌دا .هه‌رشت زه‌الل و روون بوو .وه‌ک ئه‌وه‌ی که یان شهڕه یان ئاشتی .بڕیارێکی پڕمه‌زن درا بوو .پێویست بوو له‌و ساڵه سه‌رکه‌وتنێکی پڕمه‌زن و هه‌نگاوێکی گهوره هه‌ڵبگرین. ل���ه‌وان���ه ئ�����ازادی س����ه‌رۆک ع�ه‌ب��دوڵ�ڵا ئ��ۆج�ه‌الن له‌زیندان و کۆتایی بێ به زیندانی ئیمراڵی و س���ه‌رۆک ئ��ازاد بکرێت و مافی چاره‌نووسی کورد بدرێ و ئاشتی به‌رپا بێ و ماڵئاوای بکات له‌ناوناخۆشی و ژێرده‌ستی دوژم���ن؛ چونکه ه�ه‌م ئاماده‌کاری ده‌ک��راو هه‌میش هیوای پڕ مه‌زن ده‌کرا که له‌و ساڵه‌دا پڕ پرۆژه‌ی ب��اش پێشبخرێن .پ����ه‌روه‌رده‌ی ع �ه‌س��ک �ه‌ری و سیاسی ههمیشه ب���ه‌رده‌وام ب��وو و خ���ۆی ب�ه‌ه��ێ��زت��ر ده‌ک����رد. م��ن ل �هو س��اڵ �ه‌دا پ����ه‌رورده‌ی ئ����ای����دی����ۆل����ۆژی س�����ه‌رۆک ئ��اپ��ۆم بینی و دوای���ی چوومه پ�����ه‌روه‌رده‌ی س �ه‌رب��ازی تایبه‌ت، وه‌ک ف���ێ���رب���وون���ی(دۆش���ک���ه) ب���ه‌ب���اش���ی س������وودم ل���ێ ب��ی��ن��ی. ه��ه‌ڤ��اڵ ب����ۆ پ������������ه‌رورده‌ى دۆش����ک����ه ()4 هه‌ڵبژێردراین .هه‌موومان سوودێکی باش و نه‌تیجه‌یه‌کی باشمان لێوه‌رگرت و ئه‌نجامه‌که‌شی زۆر باش بوو. وه‌کو تاقمێکی په‌روه‌رده ،به‌رده‌وامیماندا .زۆر که‌یف خۆش و خۆشحاڵ بووم ،له‌وه‌ی که ده‌مزانی سهرکهوتن ب�ه‌ده‌س��ت دێنم .له‌سه‌ر فێربوونی سیالحی"چه‌ک" دۆشک‌ه به‌ئیسرار بووم و که‌یفم لێده‌هات و بۆ ئه‌وه‌ش داخوازیم زۆر بوو که فێربم و هه‌ر بۆ ئه‌مه‌ش به‌باشی گوێم ده‌گرت و مێشکی خۆمم ماندوو ده‌کرد پێوه. ده‌موویست که ه�ه‌ره‌س به‌دوژمن بینم به‌م چه‌ک‌ه و ئامانجم ئهوه بوو که ته‌یاره‌کان"فرۆکه‌کان"ی تورکیا ئهو ترسه‌یان له‌دڵدا بنیشێت که جارێکی تر نه‌ین‌ه سه‌ر گه‌ریال .پێویسته نه‌هێڵم که ئیدی فرۆکه‌کانی دوژمن
بێنه سه‌ر هه‌ڤااڵنم .له‌به‌ر ئه‌وه‌ش من خۆمم به زیندوو دان �ه‌ده‌ن��ا ،ئه‌گه‌ر له‌به‌رامبه‌ر به دوژم��ن سهرکهوتن به‌ده‌ست نه‌خه‌م .من ناوم گیڤاره‌ی‌ه و پێویستیش بوو که خاوه‌نداری له‌ناوه‌که‌م بکه‌م .پێویسته ،راستینه‌ی که‌سایه‌تی ئاپۆچی له‌هه‌رچواربه‌شه‌که‌ی کوردستاندا بئافرێنم ،به‌تایبه‌تی له‌باشووری کوردستاندا.
هه‌ڤااڵن زۆر بهیهکهوه گه‌رم و که‌یف خۆش بوون و ده‌ستمان کرد به سه‌نگه‌ر دروستکردن له‌به‌ر ئه‌وه‌ی که ته‌یاره‌کانی تورکیا و هێرشه‌کانیان پووچه‌ڵ بکه‌ین و له‌به‌ر ئ �هوهش پاراستنی خۆمان به‌باشی بپارێزین .کاروباری سه‌ربازی ئهو ساڵ زۆر گران و ئاماده‌کاریه‌کی زۆرمان کردو هه‌ر هه‌ڤاڵێکیش له‌الیه‌ن خۆیهوه فیداکاریه‌کی زۆری نیشانده‌دا .من خۆم له‌و ساڵه‌دا زۆر شت فێربووم .پێویستی ده‌کرد له‌به‌رامبه‌ر به دوژمن مرۆڤ خۆی بناسێت .شه‌ڕ ده‌ستی پێنه‌کردبوو و ئێمه‌ش به‌و فکره‌و‌ه ئیشمان ده‌کرد و پێویستی ده‌کرد، به‌ر له‌وه‌ی که شه‌ڕ ده‌ست پێبکات به‌سه‌ر دوژمندا زڵ بی و سه‌رکه‌وی .ئه‌مه‌ش کارێکی ئاوه‌ها ئاسان نییه. ده‌بێت باش بیربکه‌یته‌و‌ه که باش شه‌ڕ بکه‌ی .وه‌کو کۆنفشیوسیش ده‌ڵێت ":دوژمه‌نه‌که‌ت له‌شه‌ڕدا ئاسان مه‌گره ،وه‌ک شێر بی له‌به‌رامبه‌رت شه‌ڕ ده‌کات" .به‌س لێره‌دا وه‌کو ئه‌ژدیهایه‌ک وایه که‌وتۆت‌ه الی دوژمنه‌وه. سۆزدان له‌سه‌ر سهرکهوتن
هه‌رله‌و ساڵه‌دا ک ه ساڵێکی گرنگ بوو ه �ه‌م��وو ه��ێ��زه س�ه‌رب��ازی��ی�ه‌ک��ان گ��رن��گ ب��وون��ی ئهو قۆناخه‌یان ده‌رک ده‌کرد که چی روو بدات .هه‌ڤااڵنی ئ �هو جێگه‌ی‌ه به‌گشتی تاقمێک"ده‌سته" ده‌ب��ووی��ن. پێشنیاریمان کرد که سه‌نگه‌ر دروس��ت بکه‌ین .له‌و شاخه‌ی که وه‌کو ته‌پۆڵکه‌یه‌ک"گردێک" وا بوو، پێشنیاریم ک��رد ک�ه ده‌س��ت به‌کۆاڵندنی سه‌نگه‌ر بکه‌ین و پێشنیاره‌که‌م قه‌بووڵ بوو .ئهو تاقمه‌که‌ی
س��ۆزی سهرکهوتن به ئیراده‌یه‌کی ئاپۆچی و ئایدیۆلۆژی و فه‌لسه‌فی س���ه‌رۆک و به فیداکاری هه‌ڤااڵێتی و خوێنی شه‌هیدان و ئامانجی سه‌رکه‌وتنی پارتی له‌وساڵه‌دا دبێ حه‌تمه‌ن"مسۆگه‌ر" سهرکهوتن بنێته ئ��اراوه .هه‌رله‌و مانگه‌دا س �ه‌رۆک ئاپۆ له‌چاوپێکه‌وتنی هه‌فتانه‌ی خۆیدا ووتی شه‌ڕ بکه‌ن .له‌و کاته‌دا بوو که من وتم "ئاماده‌م چاالکی فیدای بکه‌م" ،ئه‌مه‌ش ئاکامی چه‌ند رۆژی بیرکردنه‌وه‌ی من بوو .له‌پاشانیش چه‌ند سه‌نگه‌رێکی شه‌ڕم ئ��ام��اده‌ک��رد .به‌یارمه‌تی هه‌ڤااڵنی پارتیم ته‌قسیماتی من پێکهات بۆ کارێکی گرنگتر له‌قه‌ندیل .هه‌ر له‌و کاته‌شدا بوو که من پێشنیارم کردبوو ،به‌اڵم له‌به‌ر ئه‌وه‌ی که کاری پارتی "رێکخستن"پیرۆزتر بوو ،من پێشنیاری خۆمم بۆ ساڵێکی تر دواخست .له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ژیان و پێشکه‌وتنی پارتیمان"رێکخستن" زۆر گرنگتر له‌هه‌ر شتێک بوو ،کاروباری شه‌خسیم نه‌کرده ئاسته‌نگ له‌به‌رامبه‌ر به کاری رێکخستنمان"پارتیمان" له‌به‌ر ئ�هوهی له هه‌ر کوێبم بۆ من سه‌ر بڵندیه ئه‌گه‌ر بتوانم سهرکهوتن بۆ رێکخستن به‌ده‌ست بخه‌م له‌سه‌ر رێبازی شه‌هیدان .هه‌ڤااڵنی تاقمه‌که‌مان منیان له‌بیرنه‌ده‌کرد و وتیان تۆ له‌هه‌ر کات وساتێکدا پێویستی؛ چونکه تۆ له‌سیالحی"چه‌کی"قورس "دۆش���ک���ه" ده‌زان�����ی .ه �ه‌ڵ��س��وک �هوت��ی رادی��ک��اڵ��ی سه‌ربازی له‌الیه‌ن جه‌سته‌یی و سه‌ربازییه‌وه قه‌ت له‌ژیانمدا له‌بیر ناکه‌م.
چەند دیمەنێک لە چاالکییەکانی PÇDKلە هەولێر ،سلێمانی و بەغداد
هەولێر
سلێمانی
بەغداد
Organî Rageyandnî Partî Çareserî Dîmukratî Kurdistan Jimarey: 10 • Salî: 2011
هێرش ه دڕندهکانی2011/8/21 شههیدانی دهوڵهتی تورکیا له کورتهک