Rojiwelat jimare 44

‫رۆژی واڵت‬

‫گۆڤارێکی مانگانەیە پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان دەریدەکات‬ ‫[ساڵی ‪[ ]4‬ژمارەی ‪[ ]2014/10/20[ ]44‬گەاڵرێزان‪ 2714‬کوردی] [نرخ‪ 1500 :‬دينار]‬

‫(‪)6‬مین كۆنگرەی پارتی چارەسەری؛‬

‫بڕیاری بەشداری دەستپێشخەری"تەڤگەری ئازادی"دا‬ ‫ژۆ فرانسیس؛‬ ‫كۆبانێ كەرامەتی مرۆڤایەتی و مرۆڤبوون دەپارێزێت‬

‫چەند دیمەنێك لەكۆنگرەی شەشەمی پارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان ـ رێكەوتی ‪2014/10/16‬‬

‫~‬ ‫ساڵی ‪ | 4‬ژماره ‪44‬‬ ‫‪2014/10/20‬‬ ‫‪Rojî Wilat‬‬

‫رۆژی واڵت‬

‫گۆڤارێکی مانگانەیە پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان دەریدەکات‬

‫‪Organî Rageyandinî Partî Çareserî Dîmukratî Kurdistan‬‬ ‫]‪[Jimarey: 44 ] [Salî: 2014‬‬

‫[ساڵی ‪[ ]4‬ژمارەی ‪[ ]2014/10/20[ ]44‬گەاڵرێزان‪ 2714‬کوردی] [نرخ‪ 1500 :‬دينار]‬

‫(‪)6‬مین كۆنگرەی پارتی چارەسەری؛‬

‫بڕیاری بەشداری دەستپێشخەری"تەڤگەری ئازادی"دا‬ ‫ژۆ فرانسیس؛‬ ‫كۆبانێ كەرامەتی مرۆڤایەتی و مرۆڤبوون دەپارێزێت‬

‫گەریالی شەهید"ئەمیر فاخر‬ ‫ئەنوەر"‪ ،‬ناسراو بە"گەنجۆ‬

‫خاوەنی ئیمتیاز‬

‫کۆمیتەی ڕاگەیاندنی ‪PÇDK‬‬

‫سەروتار‬ ‫راپۆرت‬

‫سەرنووسەر‬

‫پەروین حەسەن مستەفا‬

‫وتار‬

‫بەڕێوەبەری نووسین‬ ‫ئارام کەریم بابان‬

‫دەستەی نووسەران‬ ‫فەهمی محەمەد‬ ‫سۆران حسین‬ ‫ئامینه محەمەد‬ ‫چنوور غەریب‬

‫دیزاین‬

‫چاوپێكەوتن‬

‫كاردۆ عەلیالی‬

‫ژمارەی متامنه‬

‫هونەر‬

‫‪446‬‬

‫‪www.PCDK.org‬‬ ‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬ ‫ناو نیشان‬ ‫کەرکوک‪ ،‬بەرامبەر یانەی وەرزشی کەرکوک‬

‫‪ ...... 3‬شەشەمین كۆنگرەی پارتی چارەسەری؛ كۆنگرە بڕیاری بەشداری دەستپێشخەری"تەڤگەری‬ ‫ئازادی"دا‬ ‫‪ ...... 12‬تارا حسین؛ پارتی چارەسەری وەرچەرخانێكی نوێی لەخەباتی رێكخستنیدا دەكات‬ ‫‪ ...... 17‬شەهید ئارام؛ نمونەی كەسێكی سادە و لەخۆ بردوو و ئازادیخواز بوو‬ ‫‪ ...... 22‬ژن الی یەپەگە و داعش‬ ‫‪ ...... 24‬پەشێو بۆ كۆبانێ؛ كۆبانێ یەكەم رستەی بۆ مێژووی تازە تۆمار كرد و بووە كاراترین كارگەی‬ ‫نەتەوەسازی‬ ‫‪ ...... 26‬گۆشتخۆرەكانی كۆبانێ دوای سەركەوتن زۆردەبن‬ ‫‪ ...... 27‬پرسی كورد و سەرلێشواوی دەوڵەتی تورك‬ ‫‪ ...... 30‬كۆبانێ رووبەرێكی بچوك و شكۆمەندیەكی گەورە‬ ‫‪ ...... 38‬پارتی تۆڵەی شەنگال لەكۆبانێ‌ دەكاتەوە‬ ‫‪ ...... 15‬دیار غەریب؛ لەكۆنگرەدا بڕیارماندا خەباتمان فراوانتر و مەزنتر بكەین‬ ‫‪ ...... 19‬ژۆ فرانسیس؛ كۆبانێ كەرامەتی مرۆڤایەتی و مرۆڤبوون دەپارێزێت‬ ‫‪ ...... 31‬میراودەلی؛ مۆدیلی خۆبەڕێوەبەری رۆژئاوا؛ جوانترین نموونەیە كە لەجیهاندا نموونەی نییە‬ ‫‪ ...... 37‬ئارێز عەبدوڵاڵ؛ هەڵوێستی حەیدەر عەبادی لەسەر"پەكەكە" راست و دروستبوو‬

‫ژنان‬

‫بۆ پەیوەندی گرتن‬

‫‪ ...... 2‬دوازدە ساڵی پڕ لەسەروەری‬

‫بیرەوەری كەریال‬

‫‪ ...... 41‬ئۆجاالن؛ هیچ شارستانیەك بەقەدەر سەرمایەداری یاری بەژن نەكردووە‬

‫‪ ...... 39‬جگەر خوێن كوردستان بەبووكی جیهان دادەنێ‬

‫‪ ...... 43‬بەڵێنت ئەدەمێ نایەڵم هیچتان بەسەربێ‬

‫سەروتار‬

‫‪2‬‬

‫[~]‬ ‫[ساڵی چوارم] [‪ [ ]2014/10/20‬ژماره‪]44‬‬

‫دوازدە ساڵی پڕ لەسەروەری‬ ‫شرۆڤه‌ی سیاسی‬ ‫پارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان كە‬ ‫لــــە"‪"2002/3/5‬دا لەسەردەستی ژمارەیەك‬ ‫تێكۆشەری ماندوونەناس دامەزرا‪ ،‬دوای زیاتر‬ ‫لەدوازدە ساڵ تێكۆشان و لەكۆنگرەی شەشەمیدا‬ ‫كە لـــە"‪ "2014/10/16‬لەكەركوك ئەنجامیدا‪،‬‬ ‫بڕیاری راوەستانی خەباتی خۆیدا و هاوكات‬ ‫بڕیاریدا كە بەشداری جواڵنەوەیەكی دیموكراتی‬ ‫نوێ ببێت كە لەالیەن كۆمەڵێك تێكۆشەری‬ ‫دیموكراتخواز و نەتەوەییەوە راگەیەندراوە‪.‬‬ ‫بەم بڕیارە پارتی چارەسەری دەبێتە بەشێك‬ ‫لەمێژوو‪ ،‬ئەندامانی"پارتی چارەسەری"یش‬ ‫دەست بەنوسینەوەی مێژووییەكی نوێ دەكەن‪.‬‬ ‫ئــەم بــڕیــارەی پارتی چــارەســەری نیشانەی‬ ‫پرسیار لەالی یارونەیاری ئەم پارتە دروست‬ ‫دەكات‪ ،‬لەهەر پرسیارێكیش بەرچاوتر ئەوەیە‬ ‫كە ئایا پارتی چــارەســەری و ئەندامەكانی‬ ‫دەســت لەتێكۆشان بــەردەدەن یان شێوازی‬ ‫تێكۆشانی خۆیان دەگۆڕن؟ ئایا نەدەكرا پارتی‬ ‫چارەسەری لەكۆنگرەی شەشەمی خۆیدا بڕیاری‬ ‫وەرچەرخانی راستەوخۆی بدایە و بەوشێوەیە‬ ‫سەردەمێكی نوێی دەســت پــێ بكردایە؟‬ ‫ئایا ئەو بڕیارەی پارتی چارەسەری داویەتی‬ ‫دەتوانێت جێبەجێ بكات؟ ئایا ئەو مێژووییەی‬ ‫پارتی چارەسەری چی لێ بەسەردێت و كێ‬ ‫خاوەنداری لێدەكات؟ ئایا ئەندامانی ئەم پارتە‬ ‫دەستبەرداری ئەم مێژووە دەبن؟‪.‬‬ ‫بەپێ ئەنجامنامە و بەالغی كۆتایی كۆنگرەی‬ ‫شــەشــەم‪ ،‬پــارتــی چــارەســەری بــڕیــاریــداوە‬ ‫ئاستی تێكۆشانی خۆی بەرزتر بكاتەوە و‬ ‫خەباتی خۆی بەرفراوانتر بكات‪ .‬دەخوازێت‬ ‫خاوەندارییەكی راستەقینە لەمێژووی تێكۆشانی‬ ‫خۆی و سەرجەم ئازادیخوازان و دیموكراتخوازان‬ ‫بكات‪ .‬مێژووی پارتی چارەسەری و مێژووی‬ ‫تێكۆشانی دیموكراتیانەی كــەس‪ ،‬گــروپ و‬ ‫دەستە و الیەنە جیاوازەكان دەبنە بناغەی‬ ‫خەباتی ئایندەی ئەندامانی پارتی چارەسەری‬

‫و ئەو دەستپێشخەرییەی كە پێشەنگایەتی‬ ‫جواڵنەوەیەكی نوێ دەكات‪ .‬ئەم مێژووە وەكو‬ ‫ســەروەری و بناخە بۆ هەرهەنگاوێك سەیر‬ ‫دەكرێت‪.‬‬ ‫ئێمە وەكــو ستافی گ ــۆڤ ــاری"رۆژی واڵت"‬ ‫كە لەتێكۆشانی رابــردوومــانــدا هەوڵمانداوە‬ ‫ببینە زمانحاڵێكی راستگۆ بــۆ گەیاندنی‬ ‫بەرنامە و پرۆژەكانی پارتی چارەسەری و‬ ‫شرۆڤەكردنی بــارودۆخــی ژیانی كۆمەڵگا‪،‬‬ ‫پیرۆزبایی گەرم لەسەرجەم ئەندامانی پارتی‬ ‫چــارەســەری دەكــەیــن بــۆ ئــەو هــەنــگــاوە و‬ ‫هیوای سەركەوتنیان بۆ دەخوازین‪ .‬هاوكات‬ ‫خەباتی خــۆمــان لەچوارچێوەیەكی نوێدا‬ ‫رێكدەخەینەوە و الپەڕەكانی دوا ژمارەی گۆڤارە‬ ‫خۆشەویستەكەتان دادەخەین‪ ،‬بەاڵم ئەمەشیان‬ ‫لەپێناوی هەنگاوێكی مەزنتردا‪.‬‬ ‫لەكۆتاییدا دەڵێین ساڵو لەمێژووی خەباتی‬ ‫دوازدە ساڵەی"پارتی چــارەســەری" و چوار‬ ‫ســاڵــەی"گــۆڤــاری رۆژی واڵت"‪ ،‬ســاو لەو‬ ‫كەسانەی كە بەبێ ماندووبوون شەو و رۆژیان‬ ‫خستە سەریەك بۆ دروستكردنی ئەو مێژوو‬ ‫بەهایانە‪ .‬ساڵو لەو مێژووەی كە ســەرەڕای‬ ‫هەموو ئاستەنگی و مامەڵەیەكی نادیموكراتی‬ ‫خۆی نوسیەوە‪ .‬ساڵو لەو تێكۆشانەی كە‬ ‫كــاری كرد بۆ دروستكردنی نەوەیەكی نوێ‬ ‫سیاسی و چەمكێكی نوێی سیاسی و ژیانێك‬ ‫كەتێیدا تاكەكانی كۆمەڵگا پشت بەخۆیان‬ ‫دەبەستن‪ ،‬چاویان لەدەرەوە نییە و مرۆڤاییانە‪،‬‬ ‫دیموكراتیانە‪ ،‬ئازادانە‪ ،‬هاوسەنگانە‪ ،‬نەتەوەییانە‬ ‫بیردەكەنەوە و دەژیــن‪ .‬شۆڕشی ویژدانی و‬ ‫ئەخالقی و هاوسەنگی ژن و پیاو بەبنەما‬ ‫دەگرن‪ ،‬باوەڕییان بەپێشەنگایەتی ژن و گەنج‬ ‫هەیە و خۆبەخشانە كاردەكەن و سیاسەتیشیان‬ ‫كردە هونەری خزمەتكردن و لەئامرازی بازرگانی‬ ‫رزگــاریــان كــرد‪ .‬ساڵو لەو نەوەیەی كە لەم‬ ‫مێژووەدا خولقاو دۆزی كورد وەكو یەك دۆز‬ ‫دەبینێ و پارچەی ناكات و لەپێناوی ژیانێكی‬ ‫ئازاد و ئافراندنی كوردێكی ئــازاددا هەمیشە‬ ‫وەردەچەرخێ‪.‬‬ ‫ساڵو لەپارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان‬ ‫و سەرجەم ئەو شەهیدانەی خوێنی خۆیان كردە‬ ‫قوربانی چەسپاندنی چەمكەكانی‪.‬‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫[~]‬ ‫[ ژماره ‪[ ]2014/10/20[ ]44‬ساڵی چوارم]‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫‪3‬‬

‫راپۆرت‬

‫شەشەمین كۆنگرەی پارتی چارەسەری؛‬

‫كۆنگرە بڕیاری بەشداری دەستپێشخەری"تەڤگەری ئازادی"دا‬

‫ئا‪ /‬دیجلە دڵدار‬ ‫رۆژی"‪ ،"2014-10-16‬لەهۆڵی چراكان لەشاری كەركوك‪ ،‬پارتی چارەسەری‬ ‫دیموكراتی كوردستان شەشەمین كۆنگرەی خۆی بەدروشمی(گۆڕانكاری‬ ‫و هەنگاونان بەرەوسیستەمی نوێی رێكخستنی)سازكرد‪ .‬كۆنگرە‬ ‫بەئامادەبوونی"‪ "300‬ئەندام لەنوێنەری سەرجەم رێكخستنەكان لەهەموو‬ ‫شار و شارۆچكە و شارەد ‌ێ و گوندەكان و ئۆرگانەكانی پارتی لەناوەوە‬ ‫و دەرەوەی واڵت‪ ،‬نوێنەری كۆنگرەی نەتەوەیی كوردستان و ژمارەیەك‬ ‫لەپارتی سیاسی و كەسایەتی و خانەوادەی شەهیدان بەڕێوەچوو‪ .‬كاتژمێر‬ ‫"‪"9‬ی سەرلەبەیانی كۆنگرە بەخولەكێك راوەستان بۆگیانی پاكی شەهیدان‬ ‫لەگەڵ سرودی ئەی رەقیب دەستی بە بەرنامەكانی كرد‪ .‬وتاری كردنەوەی‬ ‫كۆنگرە لەالیەن هاوسەرۆكی پارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان‪،‬‬ ‫هەڤاڵ"دیارغەریب "پێشكەشكرا‪.‬‬ ‫دەقی وتاری كردنەوە كۆنگرە‪:‬‬ ‫بەڕێزان دیوانی شەشەمین كۆنگرەی پارتی چارەسەری‬ ‫دیموكراتی كوردستان‬ ‫بەرێزان ئەندامانی كۆنگرەی شەشەم‬ ‫ئامادەبووانی بەڕێز‬ ‫سەرەتا بەناوی هاوسەرۆكایەتی و ئەنجومەنی بەڕێوەبەرێتیەوە‪ ،‬ئەنجامدانی‬ ‫شەشەمین كۆنگرەی پارتە تێكۆشەرەكەمان‪ ،‬پارتی چارەسەری دیموكراتی‬ ‫كوردستان لەخۆمان و ئێوەی بەڕێزو سەرجەم ئەندام و الیەنگرانی‬ ‫پارتەكەمان پیرۆز دەكەم‪ .‬هیوای سەركەوتن بۆ كارنامەی كۆنگرەی دەخوازم‬ ‫و بەئۆمێدم كە كۆنگرە ببێتە وێستگەیەك كە وەرچەرخانی چلۆنایەتی‬ ‫لەتێكۆشانی ئێمەدا ئەنجام بدات‪ ،‬بەشێوەیەك كە بتوانین وەاڵمی هیواو‬

‫ئاواتەكانی جەماوەری گەلەكەمان بدەینەوەو گیانی شەهیدە سەربەرزەكان‬ ‫و دڵی كەس و كارو هاوڕێبازانی شەهیدان شاد بكەین‪.‬‬ ‫هەڤااڵنی هێژا‬ ‫ئەنجامدانی كۆنگرە لەم ساتە وەختەدا‪ ،‬نیشانەی هەستكردن بەبەرپرسیارێتیە‬ ‫بەرامبەر چارەنووسی گەلەكەمان و پێداگرییە لەسەر جێبەجێكردنی‬ ‫پێوەرەكانی پەیڕەوی ناوخۆی پارتیمان‪ ،‬ئەمەش گرنگی كۆنگرە زیاتر‬ ‫دەكات و رۆڵێكی نائاسایی و زۆر بایەخداری پێ دەبەخشێ‪ .‬ئێمەش‬ ‫پێكەوە شەرەفی هەڵگرتنی ئەو بارەو گێڕانی ئەو رۆڵەمان پێ بڕاوە‪.‬‬ ‫هەر بۆیە پێویستە بەبەرپرسیارێتیەكی مێژووییەوە هەڵسوكەوت بكەین‪،‬‬ ‫هەتا بتوانین ئەرك و بەرپرسیارێتی خۆمان بەسەركەوتوویی جێبەجێ‬ ‫بكەین‪ .‬دیارە ئەمەش بەخوێندنەوەو هەڵسەنگاندنێكی بابەتیانە دەبێت‬ ‫بۆ بارودۆخی جیهان‪ ،‬ناوچەكەو كوردستان و هەروەها هەڵسەنگاندنی‬ ‫كاروخەباتی رابردوومان و گەشەپێدانی هەنگاوە باشەكان و سوود وەرگرتن‬ ‫لەكەم و كوڕتیەكان و دووبارە نەكردنەوەیان و پەند وەرگرتن لێیان بۆ‬ ‫دەستەبەركردنی سەركەوتن‪ .‬لەسەر ئەو بنەمایانەش ئەركەكانی ئێستا و‬ ‫ئایندەمان دیاری بكەین و میكانیزمەی كاروخەبات رێكبخەینەوە‪.‬‬ ‫ئەندامانی بەڕێزی كۆنگرە‬ ‫الی هەموان ئاشكرایە جیهان‪ ،‬ناوچەكە و كوردستانیش بەقۆناخێكی‬ ‫هەستیارو چارەنووسسازدا تێپەڕ دەبن‪ .‬قۆناخێكە سەرلەنوێ هاوكێشەكان‬ ‫رێكدەخرێنەوە‪ ،‬هاوسەنگی هێزەكان و مۆدیلی چارەسەری و رێكخستنەوەی‬ ‫هاوكێشەكان گۆڕانكاریان بەسەردا دێت‪ .‬ئەو هەڵسەنگاندنانەی سااڵنێكە‬ ‫ئێمە جەختی لەسەر دەكەینەوە‪ ،‬ئەوەتا لە ئەرزی واقعدا پێكدێن‪ .‬هەر‬ ‫ئەمانەش وایان كردووە كە ئۆمێدی جەماوەر بەئێمە ڕوو لەزیادبوون‬ ‫بكات و لەئەمڕۆدا زۆربەی جەماوەری كوردستان و الیەنە سیاسیەكانیش‬

‫راپۆرت‬

‫‪4‬‬

‫[~]‬ ‫[ساڵی چوارم] [‪ [ ]2014/10/20‬ژماره‪]44‬‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫ئەو رۆڵەی شەرڤانانی یەپەگە‪ ،‬یەپەژە‪ ،‬هەپەگەو یەژاستار لەشەنگال و مەخمور‬ ‫بینیان و جێگیربونیان لەسەنگەرەكانی پاراستنی كەركوك و ناوچەكانی ترداو هەڵوێستی‬ ‫پارتی چارەسەری لەتاودانی گیانی بەرەنگاربوونەوەدا‪ .‬رۆڵ و پێگەی پارتی و تەڤگەڕی ئێمەی‬ ‫بەهێزكرد‬ ‫هیوای خۆیان لەسەر هەڵوێستی تەڤگەری ئێمە هەڵچنیوەو گەرماییەكی‬ ‫زۆر بەئاڕاستەی ئێمەدا لەباشوری كوردستاندا هەیە‪ .‬ئەگەر بەباشی ئەم‬ ‫بارودۆخە هەڵسەنگێنین و ئەركەكانی خۆمان جێبەجێ بكەین‪ ،‬ئەوا مۆركی‬ ‫خۆمان لەگۆڕانكارییەكان دەدەین‪.‬‬ ‫دەبێت ئەو راستیە دەرك پێ بكەین كە روداوەكانی شەنگال و مەخمور و‬ ‫ئەو هەڕەشانەی كە لەمانگی ئابدا خەریك بوو دەسكەوتەكانمان لەباشووردا‬ ‫لەناوببات‪ ،‬چەندە گوزارە بوو لە هێرشی رێكخراوێكی توندڕەو ئەوەندەش‬ ‫دەرهاویشتەی سیاسەتی حكومەتی هەرێم و سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫بوو‪ .‬هەر ئەمەش بووە هۆكاری ئەوەی پێگەو رۆڵی حكومەت‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫پێگەی پارتی دیموكرات الواز ببێت و ناچار بوون بچنەوە بەغدادو بەشداریان‬ ‫لەحكومەتی ئێراقدا كرد‪ .‬لەبەرامبەری ئەوەدا ئەو رۆڵەی شەرڤانانی یەپەگە‪،‬‬ ‫یەپەژە‪ ،‬هەپەگەو یەژاستار لەشەنگال و مەخمور بینیان و جێگیربونیان‬ ‫لەسەنگەرەكانی پاراستنی كەركوك و ناوچەكانی ترداو هەڵوێستی پارتی‬ ‫چارەسەری لەتاودانی گیانی بەرەنگاربوونەوەدا‪ .‬رۆڵ و پێگەی پارتی و‬ ‫تەڤگەڕی ئێمەی بەهێزكرد‪ .‬گومانی تێدا نییە ئەم بارودۆخەی ناوچەكەو‬ ‫باشوری كوردستان دەرفەت بۆ دروستبوون و گەشەكردنی جواڵنەوەی نوێی‬ ‫سیاسی و پەیڕەوی كردن لەسیاسەتی نوێش دروست دەكات‪ .‬هەروەك‬ ‫چۆن شكستی ساڵی"‪"1975‬ی جواڵنەوەی ئەیلول و پارتی دیموكرات‬ ‫دەرفەتی بۆ دروستبوون و گەشەكردنی كۆمەڵەی رەنجدەران و یەكێتی‬ ‫و چەندین پارتی تر دروست كرد‪ ،‬ئەم شكستە نوێیەی "پارتی"یش رێگە‬ ‫لەبەردەم نوێیگەری دەكاتەوە‪.‬‬ ‫بەاڵم دەبێت ئەو حەقیقەتە بزانین‪ ،‬شكستی ئەم جارەی پارتی تەنیا‬ ‫شكستی پارتێك یان رێكخراوێك نییە‪ ،‬بەڵكو شكستی چەمك و رێبازێكی‬ ‫سیاسیە‪ ،‬شكستی ئەو رێبازەیە كە نزیكەی"‪ "70‬ساڵە باڵی بەسەر باشوری‬ ‫كوردستان و بەشێكی جەماوەری بەشەكانی تری كوردستاندا كێشاوە‪.‬‬

‫شكستی ئەو رێباز و چەمكەیە كە خاوەنی ستراتیژ و تاكتیكی سەربەخۆی‬ ‫خەبات نییە‪ ،‬یان بێ ئاگایە لەهاوكێشە جیهانیەكان یان خۆی بێ ئاگا دەكات‬ ‫و ئەوە بەبیری خۆیدا ناهێنێتەوە كە لەپەیمانی لۆزانی ‪ 1923‬و رێككەوتنی‬ ‫ئەنكەرای ساڵی ‪1926‬ەوە كورد لەهاوكێشە جیهانیەكان بەدەرنراوە و وەكو‬ ‫نەتەوەیەك دانی پێدا نانرێت و ناناسرێت و ئەوەی بەرپرسی یەكەمی‬ ‫ئەو سیاسەت و هاوكێشانەشە‪ ،‬زلهێزە جیهانیەكانن‪ ،‬كەچی لە"‪"70‬ساڵی‬ ‫رابردوودا پارتی دیموكرات و ئەوانەی پێشەنگایەتی سیاسەتی كوردیان‬ ‫كردووە‪ ،‬زلهێزەكانیان وەكو دۆستی ستراتیژی بینیوە و مامەڵەیان لەگەڵدا‬ ‫كردوون‪ .‬لەگەڵ ئەوەشدا خۆیان قەناعەت پێ كردووە كە ناكرێت دۆزی‬ ‫كورد وەكو یەك دۆز سەیر بكرێت و دۆزی هەربەشێك تایبەتمەندی خۆی‬ ‫هەیە و پێویستە بەجیا چارەسەر بكرێت و بۆ چارەسەریش دەكرێت‬ ‫سوود لەبارودۆخی سیاسی وەربگیرێت و بەپشتیوانی زلهێزە جیهانیەكان‬ ‫و دەوڵەتانی تر دژی ئەو دەوڵەتەی ئەو بەشەی كوردستانی داگیركردووە‬ ‫تێكۆشان بكرێت‪ .‬واتە كاتێك ئێمە لەئێراق و باشوری كردستاندا تێكۆشان‬ ‫بكەین‪ ،‬ئەوا تەنیا ئێراق دوژمنمانە و ئێران‪ ،‬توركیا و سوریا و هێزە‬ ‫جیهانیەكانیش دەبنە دۆستمان‪ ،‬خۆ ئەگەر لەئێران خەبات بكەین‪ ،‬ئەوا‬ ‫تەنیا"ئێران"دوژمنە و ئەوانی تر دەبنە دۆست‪ .‬ئەزموون وتاقیكردنەوەی‬ ‫بەمشێوەیەمان زۆرە‪ .‬كۆماری كوردستان لەمەهاباد‪ ،‬جواڵنەوەی ئەیلول‪،‬‬ ‫جواڵنەوەی كوردی باشور لەدوای ‪ 1975‬هەتا ‪ 1988‬و جواڵنەوەی رۆژهەاڵت‬ ‫لەساڵی ‪ 1979‬هەتا ‪ 1988‬و ئەزموونی باشور لەدوای راپەڕینەوە دیارترین‬ ‫نمونەن‪ .‬لەچەمك و رێبازدا هەرچەندە باسی كوردایەتی و نەتەوەیی بكرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم پێیان وایە دۆزی كورد چوار دۆزە و یەك دۆز نییە‪ ،‬بەواتایەكی تر‬ ‫ئێمە چوار گەلین یەك گەل و نەتەوە نیین‪ .‬هەمان كات باوەڕییان بە توانای‬ ‫گەل نەبووە و نییە‪ ،‬هەر ئەمەش وای كردووە كە هەركاتێك پشتیوانی‬ ‫نێودەوڵەتیان لێ ببڕێت ئەوان كۆتاییان پێ دێت‪ .‬هەر ئەمەشە ئەمڕۆ‬ ‫وای لەپارتی دیموكرات و راگەیاندنەكانی كردووە كە ئەوەندە بانگەشە بۆ‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫[~]‬ ‫[ ژماره ‪[ ]2014/10/20[ ]44‬ساڵی چوارم]‬

‫‪5‬‬

‫راپۆرت‬

‫وەكو هاوسەرۆكانی پارتی چارەسەری و ئەنجومەنی بەرێوەبەرێتی گەیشتوینەتە ئەو‬ ‫باوەڕییەی كە لەباشوری كوردستاندا پێویستیمان بەجواڵنەوەیەكی سیاسی هەیە كە بتوانێت‬ ‫گوزارە لەمیكانیزمەی سیاسی ناو سیستەمی كۆنفیدراڵی دیموكراتی بكات و بەرفراوانتر لەپارتە‬ ‫سیاسیەكان خەبات بكات‬

‫پشتیوانی دەرەكی دەكەن‪ .‬لەدوا ساتەكانیشدا زلهێزەكانیش دەركیان بەم‬ ‫حەقیقەتە كرد و بینیان ئەو رووداوانە دەرفەتی سەركەوتنی رێبازی كوردی‬ ‫ئازاد زیاتر دەكات‪ ،‬هەربۆیە دەستیان بەهاوكاری حكومەتی هەرێم و پارتی‬ ‫دیموكرات كردو لەئێستاشدا چاوی خۆیان لەئاستی هێرشەكانی داعش و‬ ‫هاوپەیمانەكانی بۆ سەر رۆژئاوای كوردستان‪ ،‬بەتایبەتی كۆبانێ نوقاندووە‪،‬‬ ‫بەاڵم بەرخۆدان و قوربانیەكانی گەل و شەڕڤانانی یەپەگە لەكۆبانێ و‬ ‫هەڵوێستی كەجەكە بۆ گشتی كوردستان و ئەو ئاستەی لەرووی وشیاری و‬ ‫هەستی نەتەوەییە لەباشوریشدا جەماوەر پێیگەیشتووە دەتوانێت كۆتایی‬ ‫بەو سەردەمە بهێنێ و سەردەمێكی نوێ دەست پێ بكات‪.‬‬ ‫هەر بۆیە پێداگیریمان لەسەر جێگیركردنی چەمكی نەتەوەیی و بەستنی‬ ‫كۆنگرەی نەتەوەیی و داڕشتنی ستراتیژی نەتەوەیی و دروستكردنی‬ ‫ئێرادەیەكی سیاسی و سەربازی نەتەوەیی دەبێتە ئەركی لەپێشینەی ئەم‬ ‫قۆناخەمان‪ .‬دەبێت هاوشانی ئەمەش پێداگری لەسەرداڕشتنی ستراتیژییەكی‬ ‫نەتەوەیی و دیموكراتی بكەین لەباشوری كوردستاندا و گەشە بەپەروەردەی‬ ‫نەتەوەیی و دیموكراتی بدەین و تاكەكان و كۆمەڵگاكەمان لەسەربنەمای‬ ‫پشت بەخۆبەستنن یەكگرتوویی و بوژاندنەوەی ژێرخانی ئابووری پەروەردە‬ ‫بكەن‪ .‬هێزی پێشمەرگە لەسەر بنەمای خزمەتی نیشتمان و گەل و‬ ‫بەیاسا رێكبخرێتەوە و پێشمەرگایەتی نەبێتە سەرچاوەی بژیۆی و ئەوانە‬ ‫پێشمەرگایەتی دەكەن خۆبەخشانە و بەبێ پارەو بۆ ماوەیەكی دیاری كراو بێت‬ ‫و هەژموونی حزبایەتی بەسەرەوە نەبێت‪ .‬شانبەشانی ئەمانە لەچوارچێوەی‬ ‫چەمكی كۆنفیدراڵی دیموكراتیداو لەسەر بنەمای خۆبەڕێوەبەری دیموكراتی‬ ‫كار بكەین بۆ چارەسەركردنی پرسەكانی ئێراق بەگشتی و ئەو كێشانەی‬ ‫لەنێوان بەغداد و هەولێردا بەهەڵواسراوی ماوەتەوە‪ .‬لەوێنەی پرسی‬ ‫كەركوك و ناوچەكێشە لەسەرەكان‪ ،‬پرسی بودجە‪ ،‬پرسی نەوت و گاز و‬ ‫سامانە سرۆشتیەكان‪ ،‬رۆڵی پێشمەرگەو پێگەی لەدامەزراوەی پاراستنداو‬ ‫پرسی رێكخستنەوەی سیستەمی ئیداری ئێراق و باشوری كوردستان كە‬

‫سیستەمێكی كۆن و بەسەرچووە‪ ،‬بەشێوەیەك كە ژمارەی پارێزگاكانی‬ ‫ئێراق و كوردستان زیاد بكرێن و خاوەنی المەركەزی ئیداری و ئابووری‬ ‫و خۆپاراستن بن‪ .‬شانبەشانی ئەمانە سیستەمی ئێراق و دەستوور و‬ ‫یاساكانی ئێراق و هەرێمی كوردستان بەشێوەیەك رێكبخەینەوە كە سەرجەم‬ ‫ماف و ئازادییەكانی گەالن و پێكهاتە جیاوازەكانی ئێراق و كوردستان‬ ‫دەستەبەر بكات و ئەو یەكە ئیداریانەی بەشی زۆری لەپێكهاتەیەكە مافی‬ ‫خۆبەرێوەبەری دیموكراتیانەی بۆ دەستەبەر بكرێت لەوێنەی شەنگال‪،‬‬ ‫تەلعەفەر‪ ،‬دەشتی موسڵ ‪ ...‬هتد‪ .‬لەپێناوی دەستەبەركردنی ئەم ماف‬ ‫و ئازادیانەشدا تێكۆشانێكی ئایدیۆلۆژی‪ ،‬رۆشنبیری و سیاسی بەرفراوانی‬ ‫بەرێوە ببەین بەشێوەیەك دەرفەت بۆ قوڵكردنەوەی ناكۆكی نەتەوەیی‪،‬‬ ‫ئایینی و ئایینزایی نەهێڵینەوە و كۆتایی بەو چەمكە بهێنین كە لەسەر‬ ‫قوڵكردنەوەی ناكۆكیەكان كار دەكات‪.‬‬

‫هەڤااڵنی هێژا‬ ‫پارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان لەدوازدە ساڵی رابردووی تەمەنیدا‬ ‫بەپشت بەستن بەو میراسە خەباتی كرد كە لەباشوری كوردستان و‬ ‫بەشەكانی تری كوردستاندا تۆوی گیانفیدایی و خۆبەخشی و خزمەتیان‬ ‫بەگەل و نیشتمان‪ ،‬چاند‪ .‬هەمیشە هەوڵیداوە شایستەی گەل و نیشتمان‬ ‫و شەهیدان بێت و هەوڵیداوە ئااڵهەڵگری رێبازی ئازادی بێت و هیواو‬ ‫ئاواتەكانی شێخ مەحمود‪ ،‬ئیبراهیم خانی دەلۆ‪ ،‬خەلیل خۆشەوی‪،‬‬ ‫ئالۆبەگ‪ ،‬شێخ سەعیدی پیران‪ ،‬سەید رەزای دێرسیمی‪ ،‬قازی محەمەد‪،‬‬ ‫لەیال قاسم‪ ،‬شەهیدئارام‪ ،‬مامەڕیشە‪ ،‬دكتۆر سیروان‪ ،‬هەڤاڵ ڤیان‪ ،‬رێبەر‬ ‫ئۆجاالن و شەهید ئارام خاڵەبازیانی‪ ،‬ئامەد كەركوكی و دیار دەربەندیخانی‪،‬‬ ‫ئامەد پێنجوێنی‪ ،‬گەنجۆ خۆشناوو جوتیار قەرەداخی و هەزاران شەهیدی‬ ‫رێگای ئازادی لەخۆیدا كۆبكاتەوە‪ .‬كاری كردووە بۆ ئەوەی كەخەمی‬ ‫ژنان‪ ،‬گەنجان‪ ،‬جوتیار‪ ،‬كرێكار‪ ،‬پیشەوەر‪ ،‬فەرمانبەر‪ ،‬مامۆستاو سەرجەم‬

‫راپۆرت‬

‫‪6‬‬

‫[~]‬ ‫[ساڵی چوارم] [‪ [ ]2014/10/20‬ژماره‪]44‬‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫بڕیاردان لەسەر بابەتێكی بەمڕەنگە بڕیارێكی مێژوویی دەبێت و بەواتای گەیاندنی خەباتی‬ ‫رابردووە بەئاستێكی نوێ و گەشاوەتر‪ ،‬ئەم بڕیارە بەواتای هەڵوەشاندنەوەی پارتی چارەسەری و‬ ‫دەست لەخەبات و تێكۆشان بەردان نییە‪ ،‬بەڵگو بەواتای گوڕدان بەخەبات و تێكۆشان و بەرزكردنەوەی‬ ‫ئاستی تێكۆشانە بەفۆرم و مۆدیلێك كە لەگەڵ دونیای ئەمڕۆ و چەمكی ئێمەشدا بگونجێت‬ ‫چین و توێژە زەحمەتكێشەكانی كوردستان‬ ‫و پێكهاتە جیاجیاكانی كۆمەڵگا لەوێنەی‬ ‫موسوڵمان"سوننە‪ ،‬شیعە"مەسیحی"ئاشوری‪،‬‬ ‫كلدانی‪ ،‬سوریانی‪ ،‬ئەرمەنی"‪ ،‬ئێزیدی‪،‬‬ ‫شەبەك و كاكەیی هەڵبگرێت و ژیانێكی‬ ‫ئاسوودە و شایستەیان بۆ دەستەبەر بكات‬ ‫و بەپێی توانای خۆی خزمەتی كردووەو‬ ‫لەم پێناوەشدا رووبەرووی گەلێك زەحمەتی‬ ‫بووەتەوەو شەهیدی پێشكەش كردووە‪ ،‬زۆربەی‬ ‫بەڕێوەبەرو ئەندامەكانی رووبەرووی سزای‬ ‫سیاسی بوونەتەوەو ئاخنراونەتە زیندانیشەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم پارتی چارەسەری سوور بووە لەسەر‬ ‫گەیشتن بەئاوات و ئامانجەكانی كە ئاوات و‬ ‫ئامانجی گەل و كۆمەڵگاكەیەتی‪ .‬ئەمە وامان‬ ‫لێ دەكات شانازی بەوەوە بكەین كەلەم‬ ‫رێباز و رێكخستنەدا خەبات و تێكۆشانمان‬ ‫كردووە‪ .‬بەاڵم دەبێت ئەو راستیەش بڵێین كە‬ ‫سەرەڕای ئەو هەموو فیداكاری و لەخۆبردووییە‪،‬‬ ‫هەتا ئێستا نەمانتوانیووە وەاڵمی ئاوات و‬ ‫ئامانجەكانی گەلەكەمان بەتەواوی بدەینەوە‪،‬‬ ‫هێشتا لەسەرەتای رێگاداین و خەبات و‬ ‫تێكۆشانی ئێمەش بێ كەم و كورتی نەبووە‪،‬‬ ‫سەرەڕای هەڵسەنگاندنی راست و دیاریكردنی‬ ‫چارەسەری لەرووی تیۆرییەوە‪ ،‬بەاڵم لەرووی‬ ‫كرداری و گەاڵڵەكردنی میكانیزمەی كاروخەبات و‬ ‫شێوازی چاالكییەوە نەمانتوانیوە ئامانجەكانمان‬ ‫بەتەواوی بپێكین و ئەمەش دەمانخاتە بەردەم‬ ‫بەرپرسیارێتی مەزنەوە‪.‬‬

‫بێگومان كاتێك هەڵسەنگاندنی راست و دروست‬ ‫هەبێت‪ ،‬چارەسەری گونجاو هەبێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەنجامی تەواو نەبێت‪ ،‬ئەمە ئەوە دیاری دەكات‬ ‫كە میكانیزمەی كاروخەبات و چاالكی‪ ،‬وەكو‬ ‫رێبەر ئاپۆ دەڵی"زكروفكر و چاالكی"یەكتری‬ ‫تەواو ناكەن‪ ،‬هەربۆیە گرنگە ئەم كۆنگرەیە‬ ‫لەم بوارەدا رۆڵی خۆی ببینێ‪ ،‬ئێمە وەكو‬ ‫هاوسەرۆكانی پارتی چارەسەری و ئەنجومەنی‬ ‫بەرێوەبەرێتی گەیشتوینەتە ئەو باوەڕییەی‬ ‫كە لەباشوری كوردستاندا پێویستیمان‬ ‫بەجواڵنەوەیەكی سیاسی هەیە كە بتوانێت‬ ‫گوزارە لەمیكانیزمەی سیاسی ناو سیستەمی‬ ‫كۆنفیدراڵی دیموكراتی بكات و بەرفراوانتر‬ ‫لەپارتە سیاسیەكان خەبات بكات‪ .‬بۆ ئەوەش‬ ‫بەگرنگی دەبینین كۆنگرە بتوانێت بڕیارێك بدات‬ ‫بۆ ئەنجامدانی وەرچەرخانێكی بەمشێوەیە‪ .‬واتە‬ ‫بڕیارێك كە تێیدا پارتی چارەسەری بەبێ‬ ‫دوودڵی كۆتایی بەسەردەمی خەباتی حزبی‬ ‫بهێنێت و شانبەشانی ئەو كەس و رێكخراوانەی‬ ‫باوەڕییان بەتێكۆشانی نەتەوەیی و دیموكراتی‬ ‫هەیە كار بۆ دروستكردنی جواڵنەوەیەكی‬ ‫سیاسی و كۆمەاڵیەتی بكات‪ .‬ئەوەی جێگای‬ ‫خۆشحاڵیشە‪ ،‬ئەوەیە كە لەئێستا هەوڵدانی‬ ‫بەمشێوەیە هەیە و چەندین گروپ و رێكخراو‬ ‫و كەسایەتی داوای بەمشێوەیەیان پێشكەش‬ ‫كردووین‪.‬‬ ‫دیارە بڕیاردان لەسەر بابەتێكی بەمڕەنگە‬ ‫بڕیارێكی مێژوویی دەبێت و بەواتای گەیاندنی‬

‫خەباتی رابردووە بەئاستێكی نوێ و گەشاوەتر‪،‬‬ ‫ئەم بڕیارە بەواتای هەڵوەشاندنەوەی پارتی‬ ‫چارەسەری و دەست لەخەبات و تێكۆشان‬ ‫بەردان نییە‪ ،‬بەڵگو بەواتای گوڕدان بەخەبات‬ ‫و تێكۆشان و بەرزكردنەوەی ئاستی تێكۆشانە‬ ‫بەفۆرم و مۆدیلێك كە لەگەڵ دونیای ئەمڕۆو‬ ‫چەمكی ئێمەشدا بگونجێت‪ .‬هاوكات دەبێت‬ ‫بزانین بەشداری هەر تەڤگەر و جواڵنەوەیەك‬ ‫ببین‪ ،‬بەواتای ئەوە نییە كە ئەو تەڤگەڕە‬ ‫بەردەوامی پارتی چارەسەرییە! بێگومان ئەو‬ ‫تەڤگەرەی ئێمە پێمان باش بێت و تەڤلی ببین‬ ‫دەبێت رێز لەخەبات و تێكۆشان و مێژووی‬ ‫پارتی چارەسەری بگرێت و بەبەشێك لەمێژووی‬ ‫خۆی و میراسی خۆی بزانێت‪ ،‬ئێمەش دەبێت‬ ‫رێز لەمیراس و مێژووی خەبات و تێكۆشانی‬ ‫ئەو گروپ و رێكخراو و كەسانە بگرێن كە‬ ‫هاوبەشمان دەبن لەو تەڤگەرە و جواڵنەوەدا‬ ‫و هەموومان بەپێی ناسنامە و پێوەر و‬ ‫میكانیزمەی ئەو تەڤگەرە نوێیە بجوڵێینەوە‪.‬‬ ‫گومانی تێدا نییە ئەگەر ئێمەو هەموو ئەوانەی‬ ‫كە خوازیاری چارەسەری و ئازادی و دیموكراتین‬ ‫بەبەرپرسیارییەوە هەڵسوكەوت بكەین‪ ،‬ئەوا‬ ‫دەتوانین ئاوات و ئامانجەكانی گەلەكەمان بەدی‬ ‫بهێنین‪.‬‬ ‫لەكۆتاییدا دەخوازم ئەوە بڵێیم‪ ،‬زۆر خۆشحاڵ‬ ‫بووم كە لەگەڵ ئێوەداو لەناو ئەم رێكخستنە‬ ‫خۆنەویستەدا بۆ ماوەیەك خزمەتم كردووە‪.‬‬ ‫چۆن شانازی بەخزمەت و تێكۆشانی پارتی‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫[~]‬ ‫[ ژماره ‪[ ]2014/10/20[ ]44‬ساڵی چوارم]‬

‫‪7‬‬

‫راپۆرت‬

‫دەبێت ئەو حەقیقەتە بزانین‪ ،‬شكستی ئەم جارەی پارتی تەنیا شكستی پارتێك یان‬ ‫رێكخراوێك نییە‪ ،‬بەڵكو شكستی چەمك و رێبازێكی سیاسیە‪ ،‬شكستی ئەو رێبازەیە كە نزیكەی"‪"70‬‬ ‫ساڵە باڵی بەسەر باشوری كوردستان و بەشێكی جەماوەری بەشەكانی تری كوردستاندا كێشاوە‪.‬‬ ‫شكستی ئەو رێباز و چەمكەیە كە خاوەنی ستراتیژ و تاكتیكی سەربەخۆی خەبات نییە‬ ‫چارەسەرییەوە دەكەم‪ ،‬ئەوا خۆشم بەبەرپرسی‬ ‫یەكەم دەزانم لەوەی كە لەهەندێك قۆناخدا‬ ‫ئەم پارتە نەیتوانیوە ئامانجەكانی بپێكێ‪.‬‬ ‫لەئێستاشدا ئامادەی هەموو لێپرسینەوەیەكم‪.‬‬ ‫ئێوە چی بڕیارێك بدەن سەبارەت بەمن‬ ‫ئەوا من ئامادەم جێبەجێ بكەم‪ .‬بۆ قۆناخی‬ ‫ئایندەش لەتێكۆشاندا ئەگەر درێژە بەخەباتی‬ ‫پارتی بدەن‪ ،‬یاخود بڕیاری وەرچەرخان بدەن و‬ ‫هەنگاوی فراوانتر بهاوێژن‪ ،‬ئەوا من هاوكار دەبم‬ ‫و وێنەی سەربازێكی ون ئامادەم خزمەت بكەم‪.‬‬ ‫لەهەموو حاڵەتێكدا پێم خۆشە لەدەرەوەی‬ ‫بەرێوەبەرێتی خزمەتی پارتی چارەسەری و‬ ‫رێبازەكەی بكەم‪.‬‬ ‫دووبارە پیرۆزبایی ئەنجامدانی كۆنگرەتان لێ‬ ‫دەكەم و لەئێستاوە لەچاوتاندا سەركەوتن‬ ‫دەخوێنمەوە‪.‬‬ ‫سەری رێز و دروود بۆ گیانی پاكی سەرجەم‬ ‫شەهیدانی كوردستان‪ ،‬بەتایبەتی شەهیدانی ئەم‬ ‫دواییەی كەركوك‪ ،‬شەنگال و بەرخۆدانی كۆبانێ‬ ‫دادەنەوێنم‪.‬‬ ‫ساڵو بۆ بەرخۆدان و گیانی بەرەنگاربوونەوەی‬ ‫گەلەكەمان و هاوسەنگەری گەریال و شەڕڤانان‬ ‫و پێشمەرگە دەنێرم‪.‬‬ ‫ساڵو و رێز و خۆشەویستی خۆم لێرەوە هەتا‬ ‫ئیمرالی پێشكەشی رێبەر ئاپۆ دەكەم‪.‬‬ ‫بەرەو"خۆماڵیكردنی خاك‪ ،‬ئاو و سامانە‬ ‫سروشتیەكانمان و بەدیهێنانی ژیانێكی ئازاد و‬

‫دیموكرات"‬ ‫هەر شاد و سەركەوتو و سەرفراز بن‬ ‫دیار غەریب‬ ‫هاوسەرۆكی پارتی چارەسەری‬ ‫دیموكراتی كوردستان‬ ‫‪2014/10/16‬‬ ‫پاشان پەیامی پارت و الیەنە سیاسیەكان‬ ‫خوێندرایەوە‪ .‬لەالیەن كۆمیتەی ئامادەكاری‬ ‫كۆنگرەوە راپۆرتی ئامادەكاریەكانی كۆنگرە‬ ‫پێشكەشكرا‪.‬‬ ‫راپۆرتی كۆمیتەی ئامادەكاری كۆنگرە لەالیەن‬ ‫(م‪.‬ئازاد شێخان)یەوە خوێندرایەوە كە تێدا‬ ‫هاتبوو؛ بە باوەڕبوونمان بە كوردستانی‬ ‫بوونی كەركوك و شاری پێكەوەژیانی گەالن‬ ‫بەشێوەیەی ئازادانە و دیموكراتیانە كۆنگرەی‬ ‫شەشەمی پارتەكەمان هاوشێوەی كۆنگرەكانی‬ ‫سێیەم و چوار و پێنجەمی پارتی چارەسەری‬ ‫لەشاری كەركوك سازدەكەین‪.‬‬ ‫دواتر دیوانی كۆنگرە كە لەپێنج كەس پێكدەهاتن‬ ‫هەڵبژێردرا‪ ،‬راپۆرتی سیاسی و كرداری كە‬ ‫لەالیەن ئەنجوومەن پارتی چارەسەریەوە‬ ‫ئامادەكرابووخوێندرایەوە‪ ،‬ئەندامانی كۆنگرە‬ ‫بەسەرنج و تێبینیەكانیان راپۆرتەكەیان‬ ‫بەرفراوانكرد و دواتر پەسەندكرا‪.‬‬ ‫وتاری كۆتایی كۆنگرەش لەالیەن‪ ،‬هەڤاڵ"نەجیبە‬ ‫عومەر"ەوە پێشكەش كرا كە ئەمەش‬

‫دەقەكەیەتی‪:‬‬ ‫وتاری كۆتایی كۆنگرەی شەشەمینی‬ ‫پارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان‬ ‫بەرۆحی سەركەوتنی بەرخودانی كوبانی‬ ‫گۆرانكاریەكانمان دەكەینە وەرچەرخانێكی‬ ‫شكۆدار و ئاستی تێكۆشانی دیموكراتی و‬ ‫نەتەوەیمان دەگەیەنینە لوتكە‪.‬‬ ‫سەركەوتنی كۆنگرە و بریاری گۆرانكاری‬ ‫ونوێكاری بەمەبەستی وەرچەخانی گرنگ‬ ‫لەتێكۆشانماندا لەتەواوی گەلی كورد‪ ،‬لەسەروو‬ ‫هەموویانەوە ئەوشەڕڤانە بوێرانەی كەلەسەنگەری‬ ‫پێشەوەداو هێزی هاوبەشی گەریالو پێشمەرگە‬ ‫كەدژبە هێزی تیرۆرستی داعش دەجەنگن‪،‬‬ ‫لەباشورورۆژئاوای كوردستاندا بەتایبەتی‬ ‫بەرخودانی بێ وێنەی كوبانی پیرۆزدەكەین‪.‬‬ ‫هاوكات سەركەوتنی كۆنگرە لە گەالنی رۆژهەاڵتی‬ ‫ناوەراست و مرۆڤایەتی ئازادیخواز پیرۆزدەكەین‪.‬‬ ‫سەری رێزوستایش بۆ هەمووشەهیدانی رێگای‬ ‫ئازادی كوردستان دادەنەوێنین‪ .‬بەهەمان‬ ‫شێوە هەموو قوربانیانی تراژیدیاو كۆمەڵكوژی‬ ‫گەلی كوردی باوەڕمەندی ئێزیدی لەشەنگال‬ ‫بەبیردەهێنینەوە‪ .‬ساڵوبۆ خانەوادەی شەهیدان‬ ‫و ساڵوی وەفداری و رێزمان ئاڕاستەی بیرمەندو‬ ‫فەیلەسوف رێبەری مرۆڤایەتی و رێبەری گەلی‬ ‫كورد رێبەر(عەبدوڵاڵ ئۆج ئاالن) دەكەین‪ .‬ئەم‬ ‫كۆنگرەیە لەهەمووئەندامانمان پیرۆز دەكەین‪.‬‬

‫راپۆرت‬

‫‪8‬‬

‫[~]‬ ‫[ساڵی چوارم] [‪ [ ]2014/10/20‬ژماره‪]44‬‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫وەك پارتی چارەسەری بەو پەیمان وسوێندانەی كەلەم كۆنگرەیەدا بۆ هەموو شەهیدان‬ ‫دووپاتمانكردەوە‪ ،‬لەئێستا بەدواوە هەمووئەندامانمان لەهەرجێگەیەك بێت لەناو رێكخستنی نوێ و‬ ‫لەناوتەڤگەری ئازادی كۆمەڵگای كوردستاندا بێ ووچان وماندوو نەناسانە بەهەمووشێوازێكی فیداكارانە‬ ‫لەسەربنەمای فەلسەفەو فكری ژیانێكی ئازاد كەبەرهەمی فكری رێبەرئاپۆیە پەرەبەتێكۆشانمان دەدەین‬ ‫بەرێزان ئەندامانی كۆنگرە‬ ‫بەهەوڵ وتێكۆشانی بێووچانی ئێوە‪،‬‬ ‫بەهەستی بەرپرسیاریتان بەرامبەربەقۆناغی‬ ‫تێكۆشان وبەهەندوەرگرتنی بەرژەوەندی و‬ ‫ماف و ئازادیەكانی گەلەكەمان‪ ،‬لەپێناوی‬ ‫بونیادنانی رێكخستنی نوێ وبەرفراوان‬ ‫هاوبەشانەو‬ ‫بەئیرادەیەكی‬ ‫توانیمان‬ ‫لەكەش و هەوایەكی دیموكراتیانەدا بڕیاری‬ ‫گۆرانكاری بدەین‪ ،‬بەمەبەستی وەرچەخانی‬ ‫گرنگ و بۆ وەاڵمدانەوەی پێویست بۆئەو‬ ‫روداووپێشكەوتنانەی كەروودەدا‪ .‬لەپێناوی‬ ‫بەرفراوانكردنی ئامانج و ئاستی رێكخستەكانمان‬ ‫بەهەناسەیەكی نوێخوازی سەركەوتنی شۆڕش‬ ‫و بەرخۆدانی‪ .‬بۆئەوەی ببینە وەاڵم و هێزی‬ ‫چارەسەری بۆتەواوی ئەو كێشەو قەیرانانەی‬ ‫كەبەرۆكی گەلەكەمانی گرتووە لەبواری‬ ‫سیاسی كۆمەاڵیەتی و پاراستن وئابوریدا‬ ‫هەنگاوی گرنگ وبریاری چارەنوسازماندا‪.‬‬ ‫بەوگۆرانكاری و بریارەگرنگ وبوێرانەی‬ ‫كەلەم كۆنگرەیەدا پێیگەیشتین‪ .‬دورلەهەموو‬ ‫نەریتێكی خۆدوبارەكردنەوەو بەتێپەڕاندنی‬ ‫زهنیەتی دۆگماوچەقبەستووانە‪ ،‬پێمانوایە ئەم‬ ‫هەنگاوەشمان وەك هەموودەستپێشەریەكانمان‬ ‫لەماوەی رابردوودا‪ ،‬كاریگەریی زۆری دەبێت‬

‫لەسەرگۆڕانكاری و پێشخستنی چەمك ونەریتی‬ ‫نوێی دیموكراتیانە‪.‬‬ ‫بەرێزان كۆنگرە بەبەشداری ‪ 300‬ئەندام‬ ‫كەنوێنەرایەتی سەرجەم رێكخستنەكانیان‬ ‫دەكردو پێكهاتەیەكی هەمەڕەنگبوون لە‬ ‫لە هەموو نەتەوە‪ ،‬ئاین و ئاینزاكان‪ ،‬چین و‬ ‫توێژەكان و بە هاوسەنگی هەر دوو رەگەز‬ ‫ورێژەیەكی زۆری گەنجان بە بەڕێوەبردنی‬ ‫گفتوگۆیەكی تێر و تەسەل لە سەر هەموو‬ ‫بابەتەكان‪ .‬بەهەڵسەنگاندنی قوڵ وبەرفراوان‬ ‫لەسەررەوشی سیاسی جیهان و رۆژهەاڵتی‬ ‫ناوەراست و كوردستان بەتایبەتی باشوری‬ ‫كوردستان و ئێراق‪ ،‬شیكردنەوەی زانستی‬ ‫وبابەتیانە بۆ تەواوی كێشە سیاسی وسەربازی‬ ‫و ئابوری و كۆمەاڵیەتیەكان كرا‪ ،‬بەچاوی گەلی‬ ‫ئازادیخواز دورلەهەمووبەرژەوەندیەكی تەنگی‬ ‫حیزبایەتی گەیشتینە دەرئەنجام و رێنمایی‬ ‫گرنگ‪.‬‬ ‫هەموومان ئەوراستیە دەزانینن پارتی چارەسەری‬ ‫وەك پارتیەكی ئۆپۆزسیۆنی جەماوەری و‬ ‫دیموكراتی لەسەرهێڵی نەتەوەیەكی دیموكرات‬ ‫لەماوەی رابردوودا بەو دەستپێشخەریانەی كەلە‬ ‫هەمووگۆرەپانەكانی تێكۆشاندا پێشی خست‬ ‫توانی كۆمەڵێك كولتورونەریتی نوێ و چەمكی‬ ‫دیموكراتیانە بخاتەناو گۆڕەپانی تێكۆشانی‬

‫سیاسی و كۆمەاڵیەتی‪ .‬پارتی چارەسەری‬ ‫بەپشت بەستن بەرێبازو فكروفەلسەفەی‬ ‫رێبەرئاپۆ بەپێشخستنی پرۆژەی یەكێتی‬ ‫نەتەوەیی و سیستەمی دیموكراتیانەی گەل‬ ‫كە ئیرادەی گەل بەهێزدەكات وەبەتایبەتی‬ ‫بەو دەستپێشخەریانەی كەلەتێكۆشانی‬ ‫ئازادی ژندا پێش خرا پێشەنگایەتی ژنان‬ ‫لەبەرێوەبردنی سیاسەتدا گەورەترین گورزی‬ ‫كوشندەی لەزهنیەتی رەگەزگەرایی و سیستەمی‬ ‫پیاوساالری ودەسەاڵتدار داوە‪ .‬لەپێشەنگایەتی‬ ‫گەنجاندا نەناسینی هەمووسنورەكانی ئاستەنگی‬ ‫سیستەمی دەسەاڵتداری توانی نەریتێكی‬ ‫بەرخودانی وپشت نەبەستن بەهیچ هێزێكی‬ ‫دەرەكی پێشبخات‪ .‬پارتی چارەسەری بەردەوام‬ ‫رێچكەشكێن بووە بۆ شكاندنی هەموو قاڵبێكی‬ ‫پارتی سیاسی كالسیك وپێشەنگایەتیەكی‬ ‫بەهێزی كردلە تێكۆشانی نەتەوەی و‬ ‫دیموكراتیدا‪ .‬گرێدراو بەهەموو ئەونرخە‬ ‫بەهادارانەی كەبەخوێنی شەهیدان بەدەستمان‬ ‫هێنا لەرەنج وتێكۆشانی هەردووهەڤاڵی‬ ‫پێشەنگ هەڤاڵ ڤیان كارۆخ و دكتۆرسیرواندا‬ ‫لەگەڵ تەواوی شەهیداندا‪ ،‬توانیمان وەك‬ ‫پارتیەك كە خاوەنەكەی شەهیدانە بەزۆرترین‬ ‫قوربانی وتێكۆشانەوە هەموو زەحمەتیەكانی‬ ‫بەردەم خەبات هەڵبگرین هەنگاوی گرنگمان‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫[~]‬ ‫[ ژماره ‪[ ]2014/10/20[ ]44‬ساڵی چوارم]‬

‫‪9‬‬

‫راپۆرت‬

‫كۆنگرە ئاماژەی بۆ ئەوەكرد كە پەیڕەوی كردن لەسیاسەتێكی كوردستانی‪ ،‬دیموكراتی‬ ‫و سەربەخۆی هاوبەش لەالیەنی سەرجەم هێزوالیەنە كوردستانیەكان و حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان و حكومەتی كانتۆنەكانی رۆژئاوەوە دەرفەتی سەركەوتن و ئازادیمان زیاتر دەكات‪.‬‬ ‫بەپێچەوانەوە پەرتەوازەیی هێز و الیەنە سیاسیەكانی كوردستان ئەم دەرفەتەمان لەدەست دەدات‬ ‫نا‪ .‬بەاڵم سەرەڕای ئەم راستیانە زۆرێك‬ ‫لەئامانجەكانیشمان پێك نەهاتوون وژمارەیەك‬ ‫لەپرۆژە گرنگەكانمان كەلەسەربنەمای‬ ‫جیهانبینی نوێ رێبەرئاپۆ دامان رشتبوو‬ ‫وەك پێویست نەكەوتونەتە بواری كرداریەوە‪.‬‬ ‫بەبریارین كەئەوئەركانەی كەپێكنەهاتوون وەك‬ ‫ئەركی پێشینەمان بەزووترین كات پێكیان‬ ‫بهێنین‪.‬‬ ‫هەڤااڵنی هێژا‬ ‫سەركەوتن وپێش كەوتنی هێڵی ئاپۆچێتی‬ ‫لەسەرتاسەری كوردستاندا و لەگەڵ سەركەوتنی‬ ‫شۆڕش لەرۆژئاوای كوردستانداو بەدەستهێانی‬ ‫كۆمەڵێك دەسكەوتی نەتەوەیی ودیموكراتی‬ ‫لەهەمووبەشەكانی كوردستاندا‪ .‬روونبوونەوەی‬ ‫راستیەكان بۆجەماوەرو سەرنەكەوتنی‬ ‫هەمووئەو هێزو هێڵە سیاسیانەی كەپشت‬ ‫بەهێزی دەرەكی دەبەستێت‪ .‬وپارچەبوونی‬ ‫پیالنگێری نێودەوڵەتی لەسەركوردان بەتایبەتی‬ ‫لەگەڵ بەرخودانی بێوێنەی یەپەگەو یەپەژەو‬ ‫هەپەگەو یەژاستاروهێزی بەرخودانی شەنگال‬ ‫دژبەهێزی تیرۆرستی داعش لەسەرناوی‬ ‫هەمووكوردان داستانی قارەمانێتی دا بەگوێی‬ ‫هەمووجیهاندا‪ .‬لەهەمانكاتداخەباتی درێژخایەن‬ ‫و ماندونەناسانەی پارتی چارەسەری دیموكراتی‬

‫كوردستان و هەبوونی ئەو كێشەو قەیرانانەی‬ ‫كەلەباشوری كوردستان و ئێراقدا كەڵەكەبوون‪.‬‬ ‫بێ باوەربوونی جەماوەربەهێزوالیەنەكانی‬ ‫تر‪ .‬هەردەچێت جەماوەر بەكوردونەتەوەو‬ ‫ئاین و ئاینزا جیاوازەكان لەئیراق و باشوری‬ ‫كوردستان زیاترلەچواردەوری پارتی چارەسەری‬ ‫كۆدەبێتەوە‪ .‬بێگوومان بۆ وەاڵمدانەوەی هەموو‬ ‫داخوازیەكانی خەڵك و بۆئەوەی تێزوپرۆژەی‬ ‫خۆماڵی و سەربەخۆی وتایبەت بەگەلی كوردو‬ ‫گەالنی هەرێمەكە بەشێوەیەكی باشتر و واقع‬ ‫بینانە پێشكەش بەگەل بكەین وبەپشت بەستن‬ ‫و ئەزموون وەرگرتن لەخەباتی رابردوومان‪.‬‬ ‫بۆئەوەی بە قەبارەیەكی گەورەتر لەگۆرەپانی‬ ‫تێكۆشاندا رۆڵبگێڕین لەم كۆنگرەیەدا بەدروشمی‬ ‫گۆرانكاری و هەنگاونان بەرەو سیستەمی‬ ‫رێكخستنی نوێ )بریاری ئەوەماندا كەلەئێستا‬ ‫بەدواوە بەشداری لەو دەستپێشخەریەدا بكەین كە‬ ‫بەناوی (دەستپێشخەری تەڤگەری ئازادی)یەوە‬ ‫لەالیەنی كۆمەڵێك كەسی نیشتمانپەرەوەرەوە‬ ‫راگەیەندراوە‪ .‬لەوێدا درێژە بەخەباتمان دەدەین‪.‬‬ ‫هەر لەم كۆنگرەیدا ئەم پەیامانەمان دا بەگوێی‬ ‫جیهاندا‪:‬‬ ‫یەكەم‪ :‬لەرۆژهەاڵتی ناوەڕاستدا بەپێشەنگایەتی‬ ‫كورد شۆڕش دەستی پێكردووە‪ ،‬هەربۆیە لەم‬ ‫گۆرانكاریانەدا زۆرگرنگە كەتەواوی سیستەمە‬

‫دەسەاڵتدارەكان بەسیاسەتی كۆنی خۆیاندا‬ ‫بچنەوەو گۆڕانكاری بەئاڕاستەی دیموكراتی و‬ ‫ناسینی ناسنامەی هەمووگەالن هەنگاوبنێن‪.‬‬ ‫ئیتر زهنیەت وسیستەمی دەوڵەت نەتەوەو‬ ‫زهنیەتی نەتەوەپەرستی و عەقڵیەتی یەك‬ ‫ئااڵو یەك زمان و یەك ئاین كۆتایی پێ‬ ‫هات و لەسایەیدا تەنها گەالن زەرەرمەندبوون‬ ‫بەتایبەتی سیستەمی دەسەاڵتدارلەكوردستاندا‬ ‫یان دەبێت گۆڕانكاری ڕیشەیی ئەنجامبدەن یان‬ ‫هەڵدەوەشێنەوەو لەمێژووی رەشی مرۆڤایەتیدا‬ ‫جێگەدەگرن‪.‬‬ ‫دووەم‪ :‬لەكوردستاندا لەگەاڵ هەموو نیشانەكانی‬ ‫سەركەوتنی شۆڕش زۆرگرنگە كەكورد‬ ‫لەسەربنەمای ستراتیجی نەتەوەی بێنەالی‬ ‫یەكتری وئەو هێزوالیانانەی كەهەتا ئێستا‬ ‫چاوەڕوانی و ئومێدی چارەسەریان بەدەوڵەتانی‬ ‫سەردەستی هەرێمی و جیهانیەوە گرێدابوو‬ ‫بەزووترن كات دەبێت بەسیاسەتەكانیاندا‬ ‫بچنەوە‪ ،‬گەلی كورد لەسەرئاستی هەرچواربەشی‬ ‫كوردستان بەرژەوەندی تەنگی حیزبایەتی‬ ‫بەالوەبنێن وبەرەو یەكێتی نەتەوەیی و سیاسەتی‬ ‫هاوبەش و پاراستنی هاوبەش بچێت‪.‬‬ ‫سێهەم‪ :‬لەسەرئاستی هەرێمی كوردستان‬ ‫و ئێراق پێویستە بەزوترین كات كێشەكانی‬ ‫ناوەندو بەغداد چارەسەربكرێت و دەستور‬

‫راپۆرت‬

‫‪10‬‬

‫[~]‬ ‫[ساڵی چوارم] [‪ [ ]2014/10/20‬ژماره‪]44‬‬

‫بەئاڕاستەیەكی دیموكراتیانەدا بگۆڕێت‬ ‫كەتەواوی مافی گەالنی ئێراق بەتایبەتی ماف‬ ‫ودەسكەوتەكانی گەلی كورد گەرەنتی بكرێت‬ ‫وبەرفراوان بكرێت بەیاسا‪.‬‬ ‫كوردستانیش‬ ‫هەرێمی‬ ‫لەسەرئاستی‬ ‫پێویستەتەواوی كێشەكانی گەندەڵی و‬ ‫نادیموكراتی و نەبونی مووچەو كێشە ئابوریەكان‬ ‫وكێشەی خەڵكی ئاوارە ونیشتەجێبوون‬ ‫وخزمەتگوزاری كێشەی كۆمەاڵیەتی و كێشەكانی‬ ‫ژنان و گەنجان لەچوارچێوەی پرۆژەی هاوبەشی‬ ‫دیموكراتیانەدا چارەسەربكرێت‪ .‬پێویستە‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان بەسیاسەتی‬ ‫رابردویدا بچێتە و بەئاڕاستەیەكی نەتەوەیدا‬ ‫هەنگاوبنێت‪ .‬بەتایبەتی لەسەربنەمای هاوكاری‬ ‫وپشتیوانی و پشتگیری كردن‪ ،‬مامەڵە لەگەڵ‬ ‫هەموودەستكەوتەكانی رۆژئاوا و باكور و‬ ‫رۆژهەاڵتی كوردستاندا بكات‪ .‬بەزوترین كات‬ ‫گەمارۆكانی سەر رۆژئاوای كوردستان هەڵگیرێت‬ ‫و دەرگای سێماڵكابكرێتەو كانتۆنەكانی رۆژئاوا‬ ‫بەفەرمی وەك هەرێمی سەربەخۆی كوردان‬ ‫پەسەندبكەن‪ .‬بەگرنگ دەبینین باشوری‬ ‫كوردستان لەچوارچێوەی پاراستنی هاوبەش و‬ ‫نەتەوەیدا بەبەشداری ژنان وپیاوان دابمەزرێنرێت‬ ‫بۆپاراستین هەمووباشوری كوردستان بەتایبەتی‬ ‫ئەو ناوچەكوردستانیانەی كە كێشەیان لەسەرە‪،‬‬ ‫یان داعش داگیری كردوون بەتایبەتی (شەنگال‬ ‫و جەلەوال و سەعدیەوموسڵ)ئازادكردنیان وەك‬ ‫كاری سەرەكی خۆمان ببینین‪ .‬هەمووهیزێكی‬ ‫دەرەكی لە باشوری كوردستاندا دەرخرێنە‬ ‫دەرەوە بەتایبەتی بنكەوبارەگای سەربازی‬ ‫دەوڵەتی توركیا‪.‬‬ ‫ئێمەش وەك پارتی چارەسەری بەو پەیمان‬ ‫وسوێندانەی كەلەم كۆنگرەیەدا بۆ هەموو‬ ‫شەهیدان دووپاتمانكردەوە‪ ،‬لەئێستا بەدواوە‬ ‫هەمووئەندامانمان لەهەرجێگەیەك بێت لەناو‬ ‫رێكخستنی نوێ و لەناوتەڤگەری ئازادی‬ ‫كۆمەڵگای كوردستاندا بێ ووچان وماندوو‬ ‫نەناسانە بەهەمووشێوازێكی فیداكارانە‬ ‫لەسەربنەمای فەلسەفەو فكری ژیانێكی‬ ‫ئازاد كەبەرهەمی فكری رێبەرئاپۆیە‬ ‫پەرەبەتێكۆشانمان دەدەین‪ .‬جارێكی تر پەیمان‬ ‫بەهەمووشەهیدان‪ .‬ئەو هەڤااڵنەی كەلەماوەیەدا‬ ‫شەهیدبوون (ئامەدپێنجوێنی و دیاردەربەندیخان‬ ‫و ئامەدكەركوكی و جوتیارقەرەداغی و‬ ‫ئارام كەركوكی وگەنجۆخۆشناوی و گیڤارا‬ ‫قەاڵدزێی و دەریا زێباری) لەكەسایەتی ئەم‬ ‫قارەمانانەدا هەموو ئەوشەهیدانەی كە خەڵكی‬ ‫باشوری كوردستان بوون و سنورەكانیان‬ ‫پارچەپارچەكردو لەباكورورۆژئاواورۆژهەاڵت‬ ‫تێكۆشان و گیانی خۆیان بەخت كرد‬ ‫لەگەڵ ئەوقارەمانەی كەلەپارچەكانی تری‬ ‫كوردستانەوە بەبەرپرسیارێتی نەتەوەیی هاتن‬ ‫لەمەخمورو كەركوك و شەنگال و رەبیعە‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫بەقارەمانانە شەهید بوون قارەمانی وەك هەڤاڵ‬ ‫دەنیزفورات و بێستون و دیارو مەروان و‪. .‬‬ ‫‪) .‬وتەواوی شەهیدانی سەرهەڵدان لەباكوری‬ ‫كوردستان وبەگەرمایی بوركانی گیانفیدای‬ ‫هەڤاڵ ئارین میركان و بەرۆحی سەركەوتنی‬ ‫بەرخودانی كوبانی گۆرانكاریەكانمان دەكەینە‬ ‫وەرچەرخانێكی شكۆدارو ئاستی تێكۆشانی‬ ‫دیموكراتی و نەتەوەیمان دەگەیەنینە لوتكە‪.‬‬ ‫بۆجێبەجێكردنی ئەم بریارە مێژوویەی كەلەم‬ ‫كۆنگرەیەدا وەرمانگرت وبۆبەدەستهینانی‬ ‫هەموومافەنەتەوەیی و دیموكراتیەكانمان ولەدژی‬ ‫هەمووگەندەڵی وناغەدالەتیەك تێكۆشانمان‬ ‫بڵنددەكەین و لەپێنای و سەركەوتنی‬ ‫هەمووئامانجی شەهیدان و ئازادكردنی تەواوی‬ ‫لەسەروهەموویانەوە‬ ‫زیندانیەسیاسیەكان‬ ‫هەتا ئازادی رێبەری گەلی كورد بەرێز‬ ‫رێبەر عەبدوڵاڵئۆج ئاالن وهەتاسەركەوتنی‬ ‫سەرتاسەری ئیرادەی ئازادانەی كوردێكی‬ ‫ئازاد و سەربەخۆ بێووچان ئاستی تێكۆشان و‬ ‫رێكخستنمان بەرفراوان دەكەین‪.‬‬ ‫دەڵین یان سەركەوتن یان سەركەوتن‬ ‫نەمری بۆشەهیدان‪ ،‬بژی رێبەرئاپۆ‬ ‫نەجیبە عومەر‬ ‫كۆنگرەی شەشەمی پارتی چارەسەری‬ ‫دیموكراتی كوردستان كە ماوەی یەك رۆژی‬ ‫خایاند لەكۆتاییدا گەیشتە ئەم بڕیارانەی‬ ‫خوارەوە‪:‬‬ ‫راگەیاندنی ئەنجامی كۆتایی شەشەمین‬ ‫كۆنگرەی پارتی چارەسەری دیموكراتی‬ ‫كوردستان‬ ‫یەكەم‪ :‬كۆنگرە بارودۆخی ئەمڕۆی كوردستان‪،‬‬ ‫ئێراق‪ ،‬ناوچەكە و جیهانی هەڵسەنگاند‬ ‫و جەختی لەوە كردەوە كە هاوكێشە و‬ ‫نەخشەی سیاسی سەدەی بیستەم بەسەر‬ ‫چووە و توانای بەردەوابوونی نیە و ئیتر كاتی‬ ‫هەڵوەشاندنەوەیەتی‪ .‬ئەو ئاڵۆزی و شەڕ و‬ ‫ملمالنێیەی كە لەئارادایە وەكو دەرئەنجامی‬ ‫ئەو ڕەوشە هەڵیسەنگاند‪ .‬ئەمەش دەرفەتی‬ ‫ئازادی و رزگاربوونی بۆ گەلەكەمان و گەالنی‬ ‫تری بن دەست لەباركردووە‪ ،‬هاوكات ڕووبەڕووی‬ ‫مەترسیشی كردوینەتەوە‪ .‬واتە دەرفەتی ئازادی‬ ‫و مەترسی جینۆساید هاوتای یەكترن‪ .‬ئەمەش‬ ‫ئەركی هەموومان زیاتر دەكات‪ .‬كۆنگرە ئاماژەی‬ ‫بۆ ئەوەكرد كە پەیڕەوی كردن لەسیاسەتێكی‬ ‫كوردستانی‪ ،‬دیموكراتی و سەربەخۆی هاوبەش‬ ‫لەالیەنی سەرجەم هێزوالیەنە كوردستانیەكان‬ ‫و حكومەتی هەرێمی كوردستان و حكومەتی‬ ‫كانتۆنەكانی رۆژئاوەوە دەرفەتی سەركەوتن‬ ‫و ئازادیمان زیاتر دەكات‪ .‬بەپێچەوانەوە‬

‫پەرتەوازەیی هێز و الیەنە سیاسیەكانی‬ ‫كوردستان و هەبوونی ناكۆكی و پەیڕەویكردن‬ ‫لەسیاسەتی هێزە هەرێمی و جیهانیەكان و‬ ‫لەژێر سێبەری ئەواندا سیاسەت كردن‪ ،‬ئەم‬ ‫دەرفەتەمان لەدەست دەدات و شیمانەی‬ ‫كۆكوژی و قڕكردنمان لەسەر زیاتر دەكات‪.‬‬ ‫هەر بۆیە كۆنگرە بانگی لەسەرجەم الیەنە‬ ‫كوردستانیەكانی هەر چوار بەشی كوردستان‬ ‫كرد كە پەلە بكەن لەگەاڵڵەكردنی ستراتیژیەكی‬ ‫سیاسی‪ ،‬سەربازی و ئابووری هاوبەشدا‪.‬‬ ‫دووەم‪ :‬كۆنگرە ساڵوی لەبەرخۆدانی هاوبەشی‬ ‫پێشمەرگە‪ ،‬گەریال و شەڕڤانانی كوردستان كرد‪،‬‬ ‫بەتایبەتیش ساڵوی لەو بەرخۆدانە قارەمانانە و‬ ‫بێ وێنەیە كرد كە لەكۆبانی شەڕڤانانی یەپەگە‬ ‫و یەپەژە و گەلی كۆبانی ماوەی مانگێك زیاترە‬ ‫بەڕێوەی دەبەن و سەری كورد و ئازادیخوازانی‬ ‫ناوچەكە و جیهانیشیان پێ بەرزكردەوە‪ .‬ساڵوی‬ ‫لەو خۆپیشاندان و چاالكیانەش كرد كە بۆ‬ ‫پشتیوانی لەبەرخۆدانی كۆبانی ئەنجامدران و‬ ‫دەدرێن‪ .‬كۆنگرە ئەم بەرخۆدانە و هاوسەنگەری‬ ‫گەریال‪ ،‬شەڕڤانان و پێشمەرگەی وەكو گەرەنتی‬ ‫سەركەوتن و مانەوەی گەلی كوردی پێناسە‬ ‫كرد‪ .‬بەپێویستی بینی كە فەرماندارێتیەكی‬ ‫هاوبەشی سەربازی كوردستانی دروست ببێت‬ ‫بۆ ئەوەی ببێتە تەواوكەری ئەو هاوسەنگەرییەی‬ ‫لەزەمینی كرداریدا دروست بووە‪ .‬كۆنگرە‬ ‫بڕیاری دروستكردنی هێزی نیزامی لەرۆژئاوای‬ ‫كوردستان بەبڕیارێكی راست و پێویست بینی و‬ ‫داوای كرد كە پەرلەمانی كوردستانیش یاسایەكی‬ ‫لەوشێوەیە دربكات بۆ دروستكردنی هێزی‬ ‫نیزامی و نیشتمانی لەباشوری كوردستاندا‪.‬‬ ‫هاوكاتی ئەمە‪ ،‬كۆنگرە بەپێویستی بینی كە‬ ‫هەڵمەتێكی فراوانی سەرتاسەری ئەنجامبدرێت‬ ‫بۆ فێربوونی خۆپاراستنی سەرەتایی و جەماوەر‬ ‫لەسەر بنەمای ئامادەبوون بۆ خۆپاراستن‬ ‫پەروەردە بكرێت‪.‬‬ ‫سێیەم‪ :‬كۆنگرە بەپێویستی بینی هەرچی‬ ‫زووە ستراتیژییەكی هاوبەش دابڕێژرێت بۆ‬ ‫چارەسەركردنی ئەو كێشانەی لەنێوان هەرێم‬ ‫و بەغداددا هەیە و هاوشانی ئامادەبوون بۆ‬ ‫چارەسەری دیموكراتیانەی هاوبەش لەگەڵ‬ ‫بەغداددا‪ ،‬پالنی ئەڵتەرناتیڤیش هەبێت و‬ ‫كۆتایی بەو بارودۆخە ناهەموارە بهێندرێت كە‬ ‫گەلەكەمان تێیدا دەژی‪.‬‬ ‫چوارەم‪ :‬كۆنگرە بانگەوازی لەالیەنە‬ ‫پەیوەندیدارەكان كرد كە بەبەرپرسیاری و‬ ‫جددی هەڵوەستە لەسەر كێشە ناوخۆییەكان‬ ‫بكەن‪ ،‬لەوێنەی كێشەی كارگێڕی و دیموكراتی‪،‬‬ ‫كێشەی ئابووری و موچە و گەندەڵی‪ ،‬كێشەی‬ ‫سوتەمەنی‪ ،‬كێشەی ئەنجومەنی پارێزگاكانی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬هەولێر‪ ،‬دهۆك و هەڵەبجە‪ .‬هەروەها‬ ‫بەڕاوێژ لەگەڵ جەماوەری ناوچەكەدا‪ ،‬پرۆژەیەكی‬ ‫گونجاو بۆ چارەسەری كێشەی ناوچە ناكۆكی‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫[~]‬ ‫[ ژماره ‪[ ]2014/10/20[ ]44‬ساڵی چوارم]‬

‫‪11‬‬

‫راپۆرت‬

‫كۆنگرە خەباتی رابردووی پارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستانی بەرز نرخاند و بەپێشەنگی‬ ‫تێكۆشانی دیموكراتی ناوزەد كرد و بەداهێنەری جواڵنەوەی ئۆپۆزسیۆن بوونی دیموكراتیانەی‬ ‫جەماوەری و بەشداری پێكردنی ژنان و گەنجان لەسیاسەت و بەرێوەبەرێتیدا و جێبەجێ كردنی‬ ‫سیستەمی هاوسەرۆكی ژن و پیاوی لەباشوری كوردستاندا وەسف كرد و بەنمونەی خاوەنداری كردنی‬ ‫بەها نەتەوەیەكان و خۆبەخشی لەژیان و تێكۆشاندا پێناسە كرد‬ ‫لەسەرەكان گەاڵڵە بكرێت و كێشەكانیان‬ ‫چارەسەر بكرێت‪.‬‬ ‫پێنجەم‪ :‬كۆنگرە سەرنجی راكێشایە سەرزیادبوونی‬ ‫كێشە كۆمەاڵیەتیەكان لەخۆكوشتن و كوشتنی‬ ‫ژنان و گەنجان‪ ،‬دیاردەی دزی‪ ،‬گەندەڵی‪،‬‬ ‫باڵوبوونەوەی بەكارهێنانی ماددەی هۆشبەر و‬ ‫بازرگانیكردن پێوەی و چەندین جۆر گرفتی تر‪.‬‬ ‫هەر بۆیە بەپێویستی بینی ئەم بابەتانە ببنە‬ ‫بابەتی سەرەكی و كاریان لەسەر بكرێت‪.‬‬ ‫شەشەم‪ :‬كۆنگرە پشتیوانی بۆ خەباتی‬ ‫ئازادیخوازانەی گەلەكەمان لەبەشەكانی تری‬ ‫كوردستان دەربڕی و هەوڵەكانی كەجەكە و‬ ‫رێبەر عەبدوڵاڵ ئۆجاالنی بەرز نرخاند لەپێناوی‬ ‫ئاشتیدا و بەپێویستی بینی كە حكومەتی توركیا‬ ‫هەرچی زووە وەاڵمی هەنگاوەكانی كورد بداتەوە‬ ‫و بەهەڵوێستەكانی رێگا لەبەردەم قوڵبوونەوەی‬ ‫كێشەكان نەكاتەوە‪.‬‬ ‫حەوتەم‪ :‬كۆنگرە خەباتی رابردووی پارتی‬ ‫چارەسەری دیموكراتی كوردستانی بەرز نرخاند‬ ‫و بەپێشەنگی تێكۆشانی دیموكراتی ناوزەد كرد‬ ‫و بەداهێنەری جواڵنەوەی ئۆپۆزسیۆن بوونی‬ ‫دیموكراتیانەی جەماوەری و بەشداری پێكردنی‬ ‫ژنان و گەنجان لەسیاسەت و بەرێوەبەرێتیدا‬ ‫و جێبەجێ كردنی سیستەمی هاوسەرۆكی ژن‬ ‫و پیاوی لەباشوری كوردستاندا وەسف كرد و‬

‫بەنمونەی خاوەنداری كردنی بەها نەتەوەیەكان‬ ‫و خۆبەخشی لەژیان و تێكۆشاندا پێناسە كرد‪.‬‬ ‫كۆنگرە ئاماژەی بۆ ئەوە كرد كە پارتی‬ ‫چارەسەری و ئەو میراسەی كە ئەم پارتە‬ ‫خاوەنداری كردووە‪ ،‬هەمیشە گیانی تێكۆشان‬ ‫و خەباتی تاوداوە و وزەی شاراوەی سەرجەم‬ ‫دەسكەوت و گۆڕانكارییەكان بووە‪ .‬كۆنگرە‬ ‫ئاماژەی بۆ ئەوە كرد كە بارودۆخی ئەمڕۆی‬ ‫باشوری كوردستان و ئێراق و ناوچەكە‬ ‫خەبات و تێكۆشانی زیاتر و شێوازی‬ ‫دەوڵەمەندتری پێویستە‪ ،‬هەر بۆیە ئەو گفتوگۆ‬ ‫و هەڵسەنگاندنانەی كە ئەنجومەنی پارتی‬ ‫چارەسەری لەگەڵ كەسانی نیشتمانپەروەر و‬ ‫كۆمەڵە و رێكخراوی ئازادیخواز و دیموكراتخوازدا‬ ‫بەڕێوەیان بردبوو‪ ،‬بۆ هەنگاونان بۆ دامەزراندنی‬ ‫جواڵنەوەیەكی دیموكراتی فراوان لەالیەنی‬ ‫كۆنگرەوە بەگرنگ و پێویست پێناسەكرا و‬ ‫كۆنگرە بڕیاریدا بەشداری ئەو دەستپێشخەرییە‬ ‫ببێت كە بەناوی"دەستپێشخەری تەڤگەری‬ ‫ئازادی" لە"‪"2014/10/11‬دا راگەیەندرا و‬ ‫هاوسەرۆكان و ئەنجومەنی پارتی سەرپشك كرا‬ ‫لەرێكخستنی پرۆسەی بەشداریكردنەكە‪.‬‬ ‫هەشتەم‪ :‬لەپێناوی سەرخستنی پرۆسەی‬ ‫دیموكراتی و ئەو دەستپێشخەرییەی كە‬ ‫راگەیەندراوە‪ ،‬كۆنگرە بڕیاری راوەستاندنی‬

‫كاروخەباتی پارتی چارەسەریدا و سەرجەم‬ ‫تواناكانی دەخاتە خزمەتی سەرخستنی ئەو‬ ‫دەستپێشخەرییەوە‪ .‬ئاماژەی بۆ ئەوەش كرد‬ ‫كە ئەم هەنگاوە بەواتای دەستبەردان نییە‬ ‫لەتێكۆشان؛ بەڵكو بەواتای فراوان بوون‪،‬‬ ‫گەشەپێدان و وەرچەرخانی دیموكراتیانەی‬ ‫تێكۆشانە و سەرجەم ئەندامانی كۆنگرە پەیمانی‬ ‫ئەوەیاندا كە بەبێ دوودڵی تواناكانی خۆیان بۆ‬ ‫سەرخستنی ئەم هەنگاوە خەرج بكەن‪.‬‬ ‫نویەم‪ :‬كۆنگرە بڕیاری پەرلەمانی هەرێمی‬ ‫باشوری كوردستان سەبارەت بەپەسەندكردنی‬ ‫كانتۆنەكانی رۆژئاوای كوردستان بەرز نرخاند‬ ‫و هیوای خواست ئەم هەنگاوە‪ ،‬ببێتە مایە‬ ‫پتەوكردنی نێوان الیەنە كوردستانیەكان و‬ ‫بەزوترین كات‪ ،‬هەوڵی بەستنی كۆنگرەی‬ ‫نەتەوەیی و داڕشتنی ستراتیژیەتی نەتەوەیش‬ ‫بدرێت‪.‬‬ ‫كۆنگرە بەوتاری كۆتایی كە لەالیەن هاوسەرۆكی‬ ‫پارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان‪،‬‬ ‫هەڤاڵ"نەجیبە عومەر"ەوە پێشكەش كرا‬ ‫بەسەركەوتوویی كۆتایی بەكارەكانی خۆی هێنا‪.‬‬ ‫جێگای ئاماژە پێكردنە‪ ،‬بەالغی كۆنگرەی‬ ‫شەشەمی پارتی چارەسەری دیموكراتی‬ ‫كوردستان بەئامادەبوونی دام و دەزگا‬ ‫راگەیاندنیەكان بۆ رای گشتی ئاشكرا كرا‪.‬‬

‫راپۆرت‬

‫‪12‬‬

‫[~]‬ ‫[ساڵی چوارم] [‪ [ ]2014/10/20‬ژماره‪]44‬‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫تارا حسین‪":‬پارتی چارەسەری وەرچەرخانێكی نوێ لەخەباتی رێكخستنیدا دەكات"‬ ‫د‪ .‬بەكر‪":‬پێویستە ئیدی رابەرایەتی دەنگی ناڕەزای كۆمەڵگا بكرێت"‬ ‫ئا‪ /‬ژیال عەلی‬ ‫سەبارەت بەبەستنی كۆنگرەی شەشەمینی‬ ‫پارتی چــارەســەری دیموكراتی كوردستان‪،‬‬ ‫گۆڤاری"رۆژی واڵت"‪ ،‬ڕا و بیروبۆچوونی چەند‬ ‫ئەندامێكی نێوكۆنگرە لە لەمەڕ چوونیەتی‬ ‫بەرێوەچوون و جیاوازی ئەم كۆنگرەی شەشەمی‬ ‫پارتی چارەسەری لەچاو كۆنگرەكانی رابردوویدا‬ ‫و ئەرك و پالن و بەرنامەی ئەندامانی پارتی‬ ‫چارەسەری لەداهووتوودا دەپرسێت‪.‬‬ ‫"حسین كەركوكی"‪ ،‬كە پێشتر ئەندامی‬ ‫دەستەی كارگێڕی پارتی چــارەســەری بوو‪،‬‬ ‫پیرۆزبایی سەركەوتنی كۆنگرەی لەهەموو‬ ‫ئــەنــدامــان‪ ،‬دۆســتــان و الیەنگرانی پارتی‬ ‫چارەسەری كرد و ووتی؛ بێگومان بەهۆی ئەو‬ ‫بارودۆخەی لەناوچەكە و كوردستان لەئارادایە‪،‬‬ ‫ئێمەش بەهەستمكردنمان بەم بــارودۆخــە و‬ ‫بەرپرسیاریەتی و هەستكردنمان وەكو ئەركێكی‬ ‫نەتەوەیی و ئەخالقی ئەم هەڵەمان بەگونجاو‬ ‫زانی كە خۆمان باشتر بۆ ئەم قۆناخە ئامادە‬ ‫بكەین‪.‬‬ ‫كــەركــوكــی ووتــیــشــی؛ گرنگە لــەم قۆناخە‬ ‫هەستیارەدا كە گەلەكەمانی تێدا دەربارز دەبێ‪،‬‬ ‫هەم وەكو پارتی چارەسەری و هەمیش وەك گەل‬ ‫ئەو پرسیارە لەخۆمان بكەین كە ئاخۆ بۆ ئەم‬ ‫گۆڕانكاریانە ئامادەین‪ .‬هەر بۆیە بەپێویستیمان‬ ‫زانی لەچوارچێوەی كۆنگرە و بەئامادەبووانی‬ ‫زۆریــنــەی ئەندامانی پــارتــەكــەمــان بگەینە‬ ‫بڕیارێكی گرنگ‪ ،‬هەتاكو بتوانین خاوەن لەرەنج‬ ‫و تێكۆشانی گەلەكەمان و دەسكەوتەكانمان‬ ‫دەركەوین‪.‬‬ ‫ســەبــارەت بــەجــیــاوازی كۆنگرەی شەشەمی‬ ‫پارتەكەشی حسین كەركوكی ووتی؛ بێگومان‬ ‫پارتی چارەسەری تاكە پارتی سیاسیە كە‬ ‫لەباشوری كوردستان توانیوویەتی لەكاتی‬ ‫خــۆیــدا كۆنگرەكانی ببەستێت‪ .‬ئەمەش‬ ‫ئەزمونێكی سەركەتوو بوو لەكاری حزبیماندا‪.‬‬ ‫جیاوازیەكی ترمان‪ ،‬گرێدراو بەناوچەكە بوو‬ ‫كە لەگۆڕانكاریەكی جددیدایە و ئێمەش پێمان‬ ‫باش بوو كە لەم قۆناخەدا كۆنگرە ببەستین‬ ‫هەتاكو بتوانین خاوەنداری لەداخوازیە رەواكانی‬ ‫گەلەكەمان بەشێوەیەكی دیموكراتیانە و ئاشتیانە‬ ‫بكەین و دروشمی كۆنگرەشمان لەسەر ئەم‬

‫بنەمایە هەڵبژارد‪ ،‬بۆ ئەوەیە ببینە وەاڵمدرەوەی‬ ‫خواستەكانی ئەم قۆناخە‪.‬‬ ‫ســەبــارەت بەبەرنامەی داهــاتــوو و شێوە و‬ ‫میكانیزمەی تێكۆشانیان حسین كەركوكی‬ ‫ووتیشی‪":‬راستە پارتی چارەسەری كۆمەڵێك‬ ‫كاری جددی بەئەنجام گەیاندووە‪ ،‬بەاڵم ئیدی بۆ‬ ‫ئەم قۆناخە شێوە و میكانیزمەیەكی بەرفراوانتر‬ ‫لەكاروخەبات پێویستە‪ .‬هەر بۆ ئەوەش بەشداری‬ ‫دەستپێشخەری"تەڤگەری ئازاد"ی دەكەین كە‬ ‫رێكخستنێكی بەرفراوانترە و پێشەنگەكەی‬ ‫ژنان و گەنجانە‪ .‬بەشداریكردن و مۆشارەكەتی‬ ‫هەمەالیەنیە لەرۆشنبیران و هۆنەرمەندان‬ ‫و رێكخراو و الیەنەكانی تر بۆ سەرخستن و‬ ‫بەجێهێنانی پێوانەكانی دیموكراتی پێویستە و‬ ‫لەمەوبەدواش ئەرك و كاری تێكۆشەرانی ئازادی‬ ‫زۆتر و بەرفراوانتریش دەبێت‪ .‬ئەمەش ئەوە‬ ‫دەخوازێت كە هەنگاوی جددی تر و تۆكمەتر‬ ‫لەبرەودان بەتێكۆشانی دیموكراتیانە هەڵگرین بۆ‬ ‫ئەوەی بتوانین بەهەموو الیەكمان ئەو هێرش و‬ ‫پەالمارانەشی لەسەرگەلەكەمان لەهەرچواربەشی‬ ‫كوردستان لەئارادایە پووچەڵ بكەینەوە‪.‬‬ ‫"تـــــارا حــســیــن"‪ ،‬پـــارتـــی چـــارەســـەری‬ ‫هەرلەسەرەتای دامەزراندنیەوە هەتاكو ئێستا‬ ‫لەنوێبوونەوە و نوێخوازیدا بووە‪ .‬هەمیشە پالن‬ ‫و پــرۆژەی بۆ پێشخستن و گەیاندنی تاك و‬ ‫كۆمەڵگای سەردەمیانەی پێ بووە و گەلێك‬ ‫قۆناخیشی بڕیووە و توانیوویەتی لەزۆر بواردا‬ ‫لــەرووی پێشخستن و گیانی تەبایی و هێڵی‬ ‫نەتەوەیی و پێكەوەژیانی گەالنەوە سەرقافلە بێ‬ ‫و هەر بۆیە ئەم كۆنگرەیەش لەگەڵ كۆنگرەكانی‬ ‫رابردوودا جیاوازەترە‪ .‬لەگەڵ ئەو گۆڕانكاریانەی‬ ‫لەرۆژهەاڵتی ناوەڕاست بەرێوەدەچن و لەگەڵ‬ ‫ئەوەش كە هێڵی تێكۆشان و كاروخەباتمان‬ ‫لەبواری پێشختنی پێگەكانی دیموكراتیكبوونی‬ ‫تــاك و كۆمەڵگا و هۆشیاری نەتەوەیی و‬ ‫ئازادیخوازی ژن گەلێك سەركەوتوو بووینە‪،‬‬ ‫بەاڵم لەبەر ئــەوەی هەم بارودۆخی ناوچەكە‬ ‫و هەمیش چاوەڕوانیەكانی گەل لەوەی زیاترە‬ ‫لەئێمە‪ ،‬بۆیە پێویستە گوڕێكی زیاتر بەخەبات‬ ‫و تێكۆشانی خۆمان بدەینە خەباتی رابردوومان‬ ‫كە لەچوارچێوەی خەباتێكی سیاسی و حزبێكدا‬ ‫بــووە‪ .‬ئەم قۆناخەش لەوە زیاتر دەخوازێت‬

‫كە تەنیا بەحزبی سیاسی بتوانی ببیتە وەاڵم‬ ‫بۆ داخوازیەكانی جەماوەر‪ ،‬هەر بۆیە كۆنگرە‬ ‫بەتێكرای دەنــگ‪ ،‬بڕیار ئــەوەیــدا كە ئیدی‬ ‫لــەمــەوبــەدوا پارتی چــارەســەری وەكــو حزب‬ ‫كارەكانی خۆی رادەگرێت و درێژە بەخەبات و‬ ‫تێكۆشانی خۆی بەفۆرم و شێوازێكیتر بدات‪.‬‬ ‫تار حسین سەبارەت بەخەباتی پالن و خەباتی‬ ‫داهاتووشیان ووتی؛ لەچەند رۆژی رابــردوودا‬ ‫دەستپێشخەری"تەڤگەری ئازاد"ی راگەیەندرا‪،‬‬ ‫ئێمەش بەپێ ئەو پرس وڕا و لێكۆڵینەوانەی‬ ‫لەو تەڤگەرەمان كردووە بەباشمان زانی خەباتی‬ ‫خۆمان بگۆزاینەوە بۆ ناو تەڤگەری ئازادی و‬ ‫لەوێدا درێژە بەكاروخەباتی خۆمان بەشێوازێكی‬ ‫بەرفراوانتر بدەین؛ چونكە ئەمڕۆ چاوەڕوانی‬ ‫گەلیش لەئێمە زیاترە و گۆڕانكاری جددیش‬ ‫لەناوچەكەش هاتووتە ئاراوە و هێڵی نەتەوەیی‬ ‫و ئازادیخوازیش سەركەوتنی باشی قازانج‬ ‫كردووە‪ ،‬هەربۆیە دەمانەوێت بەم هەنگاوەش‬ ‫هەوڵی بەجێهێنانی ئەو ئەركانە بدەین كە‬ ‫لەماوەی رابردودا بەجێ نەهاتوون‪ ،‬هەتاكو ببینە‬ ‫وەاڵمدەرەوەی هەموو ئەو كێشە و قەیرانانەی‬ ‫بەڕوكی كۆمەڵگاكەمان گرتووتەوە‪.‬‬ ‫"بانو محەمەد"ی هەڵەبجەییش سەركەوتنی‬ ‫كۆنگرەی شەشەمی پارتی چارەسەری لەهەموو‬ ‫ئەندامان‪ ،‬دۆستان و الیەنگران و گەلی كوردی‬ ‫پیرۆز كــرد‪ .‬بانو ووتــی؛ وەكــو ئەندامێكی‬ ‫دامەزرێنەری پارتی چارەسەری ماوەی دووازدە‬ ‫ساڵە لەتێكۆشان و كاروخەباتداین‪ ،‬بەپێ توانا‬ ‫و هێزی خۆمان ئەركەكانمان بەجێهێناوە‪ .‬لەو‬ ‫قەناعەتەدا لەم ماوەیە توانیمان گەلەكەمان لەم‬ ‫بەشەی كوردستان هەتا ئاستێك بجوڵێنین‪.‬‬ ‫پارتی چارەسەری خۆی لەئەنجامی ئەو بۆشاییە‬ ‫سیاسیەی لەباشوری كوردستان دروست ببوو‬ ‫دامــەزرا‪ ،‬واتە دامەزراندنی پارتی چارەسەری‬ ‫زەروورەتــێــكــی مێژوویی بــوو خــۆی لەخۆیدا‬ ‫و پارتی چارەسەریش بۆ پڕكردنەوەی ئەو‬ ‫بۆشاییە دروست بوو و توانیمان هەتاكو ئاستێك‬ ‫ئەم ئەركە راپەڕێنین‪ .‬زۆرێك لەگەلەكەمان لەم‬ ‫هێڵەی تێكۆشانەدا جێیان گرت و بەگیان و دڵ‬ ‫كاروخەباتیان كرد و بۆ ماوەی دوازدە ساڵە ئەم‬ ‫ئەركە جێبەجێ دەكەن و لەمەوبەدواش ئەركی‬ ‫زیاتر دەكەوێتە سەر ئەندامەكانی لەسەرئەم‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫[~]‬ ‫[ ژماره ‪[ ]2014/10/20[ ]44‬ساڵی چوارم]‬

‫‪13‬‬

‫راپۆرت‬

‫ئێمە ئاگادارین كە ئەمڕۆكە خەڵكانێكی زۆر نەتەوەیی و رۆشنبیر و رێكخراوەی مەدەنی‬ ‫و كەسایەتی دیموكراتخواز بەپەڕۆشن بۆ گەلەكەمان بۆیە ماوەی ساڵێكە لەگەڵ ئەو كەس و‬ ‫الیەنانەش هەوڵ و تێكۆشانێكی گشتیمان هەیە كە نزیكن لەفكری ئێمە و بڕیارێكی هاوبەشمان‬ ‫هەیە كە پێكەوە خاوەنداری لەو قۆناخەدا و وەاڵمدەرەوەی قۆناخەكە بین و هاوكات سیستەمی‬ ‫حزبابەتی خۆمان فراوانتر و گەورەتر بكەین و بتوانین بەهەموو چین و تویژەكانی كۆمەڵگاوە ببینە‬ ‫وەاڵمدەرەوەی ئەم قۆناخەی كە گەلەكەمانی تێدا گۆزەر دەكات‬ ‫راستەهێڵەدا‪ .‬كاتێك پارتی چارەسەری دامەزرا‬ ‫بەشداری ژنان لەكایە سیاسیەكان زۆر كەم و‬ ‫الواز بوو‪ .‬هەرمۆناسبە و رووداوێك یان ئاهەنگ‬ ‫و یادكردنەوەیەك هەبووایا‪ ،‬پارتەكانی تر‬ ‫دەچونە ناو هەوڵە داخراوەكان بۆ بەجێهێنانی‬ ‫ئــەو مەراسیمەیان‪ ،‬بــەاڵم بەراستی پارتی‬ ‫چارەسەری و ئەندام و دۆستان و الیەنگرانی‬ ‫توانیان لەم رووەوە بەبەشداری ئاكتیڤانەی ژنان‬ ‫لەگۆڕەپانی سیاسی‪ ،‬هەر لەبەشداریكردنیان‬ ‫بەرێژەیەكی باش لەدەستەی بەرێوەبەرایەتی‬ ‫و هەمیش ئەزموونی هاوسەرۆكی وای كرد كە‬ ‫ئیدی خەباتی ناو هەوڵەكان‪ ،‬بێتە سەرشەقام‬ ‫و ژنانیش رۆڵێكی ئاكتیڤانەتری تێدا ببینن‪،‬‬ ‫ئەمەش خەبات و تێكۆشانێكی زۆری خایاند‪.‬‬ ‫هەرچەندە لەژێر بارودۆخێكی ناهەموار و‬ ‫سۆكایەتی و لێدان و زیندانكردن و نابڕیندا‬ ‫بووین‪ ،‬بــەاڵم كۆڵمان نــەدا و بەرخۆدانمان‬ ‫كرد و بەخۆشحاڵییەوە توانیمان بەسەر ئەو‬ ‫قۆناخەدا زاڵ ببین و لەپێناو ناسنامەی ژنی‬ ‫ئازاد ـ كۆمەڵگایەكی ئــازاددا بووینەتە هێزی‬ ‫وەرچەرخان لەچارەسەركردنی پرسی ژناندا‬ ‫لەباشوری كوردستان‪.‬‬ ‫لەو هیوایەشدام كە كاری باشتریش ئەنجام‬ ‫بدەین و لەهەركوێیەكیش جێ بگرین‪ ،‬خاوەنداری‬

‫لەهێڵی فكری‪ ،‬فەلسەفی رێبەر ئۆجاالن دەكەین‪.‬‬ ‫"ئازاد شێخانی"‪ ،‬كۆنگرە لەكاتێكی هەستیار‬ ‫و چارەنوسسازدا سازكرا‪ .‬لەبەرئەوەی دەزانین‬ ‫هێرشی داگیركاری سەركوردستان كە لەچەتەكانی‬ ‫داعشدا چڕكراوەتەوە و نوێنەرایەتی هەموو‬ ‫داگیركەرانی سەركوردستان دەكات‪ .‬لەكاتێكی‬ ‫وادا و پێداگری ئێمە لەسەر ئەوەی كە كۆنگرەی‬ ‫شەشەمی پارتیمان ببەستن گرنگیەكی خۆی‬ ‫هەیە‪ .‬بۆیە دەزانین قۆناخێكە كە گەلەكەمان‬ ‫بــەئــازادیــەوە نزیكە و نزیكە كە بــەتــەواوی‬ ‫بگاتە مافەكانی خۆی‪ .‬بەبەستنی كۆنگرەی‬ ‫شەشەمینی پارتیمان‪ ،‬نوێی كردنەوەیەكی‬ ‫رێكخستنی لەهەمواربوارەكاندا ئەنجامدەدەین‪،‬‬ ‫چ لەبواری میكانیزمەی رێكخستنی‪ ،‬چ لەبواری‬ ‫شێواز و هەڵسوكەوتی ئەندامانمانەوە بۆ‬ ‫ئەوەی بەشێوەیەكی كرداریانەتر و بەرۆحێكی‬ ‫بەرخۆدانڤانی زیاترەوە هەنگاو بۆ بەجێهێنانی‬ ‫ئامانجەكانی گەلەكەمان بنێنین‪ .‬بەهەستكردن‬ ‫بــەوەی كە ئیتر ئەو هێز و الیەنە سیاسیە‬ ‫كالسیكیانەی كە بەهەموویانەوە نەیانتوانیووە‬ ‫ببنە وەاڵم‪ ،‬ئێمە بەهۆی ئەوەی خاوەن كەلتور‬ ‫و فكر و هزرێكی نوێی شۆڕشگێڕین كە ئەویش‬ ‫هزری رێبەر ئۆجاالنە و هێڵێكی سەركەوتووە و‬

‫لەو قەناعەتەشداین كە بەو هزر و فكرە نوێیەی‬ ‫رێبەر ئۆجاالن ببینە وەاڵمدەرەوەی قۆناخەكە‪.‬‬ ‫سەبارەت بە قۆناخی داهاتووی كاروخەباتی‬ ‫ئەندامانی پارتی چارەسەری شێخانی وتیشی؛‬ ‫ئێمە ئاگادارین كە ئەمڕۆكە خەڵكانێكی زۆر‬ ‫نەتەوەیی و رۆشنبیر و رێكخراوەی مەدەنی‬ ‫و كەسایەتی دیموكراتخواز بەپەڕۆشن بۆ‬ ‫گەلەكەمان بۆیە ماوەی ساڵێكە لەگەڵ ئەو كەس‬ ‫و الیەنانەش هەوڵ و تێكۆشانێكی گشتیمان‬ ‫هەیە كە نزیكن لەفكری ئێمە و بڕیارێكی‬ ‫هاوبەشمان هەیە كە پێكەوە خاوەنداری لەو‬ ‫قۆناخەدا و وەاڵمـــدەرەوەی قۆناخەكە بین و‬ ‫هاوكات سیستەمی حزبابەتی خۆمان فراوانتر‬ ‫و گەورەتر بكەین و بتوانین بەهەموو چین و‬ ‫تویژەكانی كۆمەڵگاوە ببینە وەاڵمدەرەوەی ئەم‬ ‫قۆناخەی كە گەلەكەمانی تێدا گۆزەر دەكات‪.‬‬ ‫"د‪ .‬بەكر"یش‪ ،‬پێش هەموو شتێك هیوای‬ ‫سەركەوتن و پیرۆزبایی بۆ كۆنگرە و ئەندامان‬ ‫و دۆستان و الیەنگران و گەلەكەمان خواست‬ ‫و ووتی؛ بێگومان كۆنگرە ئەركێكی رێكخستنی‬ ‫هەموو پارت و رێكخستن و رێكخراوێكە‪ .‬هەموو‬ ‫پارت و رێكخراوێك پێویستیان بەپێداچوونەوە‬ ‫بە بەرنامە و پەیڕەو ستراتیژی و تاكتیكی‬

‫راپۆرت‬

‫‪14‬‬

‫[~]‬ ‫[ساڵی چوارم] [‪ [ ]2014/10/20‬ژماره‪]44‬‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫كاتێك پارتی چارەسەری دامەزرا بەشداری ژنان لەكایە سیاسیەكان زۆر كەم و الواز بوو‪.‬‬ ‫هەرمۆناسبە و رووداوێك یان ئاهەنگ و یادكردنەوەیەك هەبووایا‪ ،‬پارتەكانی تر دەچونە ناو‬ ‫هەوڵە داخراوەكان بۆ بەجێهێنانی ئەو مەراسیمەیان‪ ،‬بەاڵم بەراستی پارتی چارەسەری و ئەندام‬ ‫و دۆستان و الیەنگرانی توانیان لەم رووەوە بەبەشداری ئاكتیڤانەی ژنان لەگۆڕەپانی سیاسی‪،‬‬ ‫هەر لەبەشداریكردنیان بەرێژەیەكی باش لەدەستەی بەرێوەبەرایەتی و هەمیش ئەزموونی‬ ‫هاوسەرۆكی وای كرد كە ئیدی خەباتی ناو هەوڵەكان‪ ،‬بێتە سەرشەقام و ژنانیش رۆڵێكی‬ ‫ئاكتیڤانەتری تێدا ببینن‪ ،‬ئەمەش خەبات و تێكۆشانێكی زۆری خایاند‬ ‫رێكخستن و كاروخەباتی خۆی هەیە‪ .‬یەكێك‬ ‫لەجیاوازیەكانی پارتی چارەسەریش ئەوەیە‬ ‫كە لەماوەی دوازدە ساڵ تەمەنی خۆیدا شەش‬ ‫كۆنگرەی بەستووە و ئەمەش شەشەمین‬ ‫كۆنگرەیەتی كە سازیكرد‪ .‬موممكنە بەهۆی‬ ‫هەندێ رووداوی سیاسی و رێكخستنیەوە كۆنگرە‬ ‫لەكاتی خۆیدا نەبەسترابێت‪ ،‬بەاڵم ئەوەش زۆر‬ ‫دوانەكەوتوو و هیچ كاریگەریەكی لەسەر بەرنامە‬ ‫و ستراتیژی پارتی چارەسەریدا دانــەنــاوە‪.‬‬ ‫جیاوازی ئەم كۆنگرەیە لەگەڵ كۆنگرەكانی‬ ‫رابردودا ئەوەیە كە لەكۆنگرەكانی رابردوو تەنیا‬ ‫خۆ ئامادەكردن بوو لەچوارچێوەی پارتێكدا و‬ ‫خۆی بەرێكخستن دەكرد و ئیش و كارەكانی‬ ‫بەرێوەدەبرد‪ ،‬بەاڵم ئەم كۆنگرەیە لەچوارچێوەی‬ ‫گۆڕانكاریەكانی ناوچەكە و باشوری كوردستان و‬ ‫هەموو كوردستاندا دەبینێتەوە و خۆی جارێكی‬ ‫تر بەتەڤگەر و رێكخستن دەكاتەوە و هەوڵدەدات‬ ‫ببێتە وەاڵمێك بۆ هەموو داخوازیەكانی كۆمەڵگا‪.‬‬ ‫بەكر ووتیشی‪":‬بێگومان لەدوای شەڕی داعش‬

‫هەلومەرجی سیاسی ناوچەكە و كوردستان‬ ‫سەرلەنوێ دەگۆڕدرێن و دادەڕژێنەوە‪ .‬ئەمەش‬ ‫پێویستی بەگۆڕانكاری هەیە لەبواری سیاسی و‬ ‫ستراتیژیدا‪ .‬پارتی چارەسەریش لەم گۆڕەپانەدا‬ ‫كاروخەباتی خۆی بەرێوەدەبات و پێویستە‬ ‫هەرلەوچوارچێوەیەدا گۆڕانكاری لەكاروخەباتی‬ ‫خۆیدا بكات‪.‬‬ ‫خاڵێكی تر كە دەمەوێت ئاماژەی پێبكەم‪،‬‬ ‫ئــەوەیــە‪ ،‬ل ــەراب ــردوو هێزێك هــەبــوو بەناو‬ ‫ئۆپۆزسیۆن لەنێو پەرلەماندا كە كەم تا زۆر ئەم‬ ‫هێزە رەخنەی لەپەرلەمان و ئەدای بەرێوەبردندا‬ ‫دەگرێت‪ ،‬بەاڵم ئەم هێزە خۆی ئێستا چووەتە‬ ‫پاڵ دەسەاڵت كە چی لەمالشەوە لەناو گەلدا‬ ‫ناڕەزایەتیەكی زۆر هەیە‪ .‬گەل پێویستی بەهێزێك‬ ‫هەیە كە رابەرایەتی بكات‪ .‬پارتی چارەسەری‬

‫لەچوارچێوەی تەڤگەرێكی نوێیدا دەبێ‬ ‫رابەرایەتی ئەو دەنگە ناڕەزایەتیەی جەماوەر‬ ‫و نوێنەرایەتی ئەو هێزە ئۆپۆزسیۆنەی خەڵك‬ ‫بكات كە لەسەر شەقامە‪ ،‬رەخنەیان لەسەر‬

‫سیستەمی بــەرێــوەبــردن‪ ،‬سیاسەتكردن‪،‬‬ ‫ستراتیژ‪ ،‬مەسەلەی خزمەتگۆزاری هەیە‪.‬‬ ‫لەگشتیدا كۆمەڵێك رەخنەی زۆر زۆر هەیە‪.‬‬ ‫ئەم هەرێمە خۆی لەخۆیدا كەوتووەتە ناو‬ ‫قەیرانێكی گەورەی بەرێوەبردن‪ ،‬سیاسی و‬ ‫ئـــابـــوری و ك ــەل ــت ــوری ــەوە‪ .‬پێویستی‬ ‫بەبزوتنەوەیەكی وەهــا هەیە كە بتوانێت‬ ‫رابەرایەتی ئەوە بكات بۆ چارەسەركردنی ئەو‬ ‫كێشانە‪ .‬بێگومان لەبەر ئەوەی كە پارتی‬ ‫چــارەســەری دیموكراتی كوردستان خۆی‬ ‫هەڵگری فكر و فەلسەفەیەكی وەهایە كە‬ ‫بتوانێت ببێتە چــارەســەر بۆ كێشەكانی‬ ‫كۆمەڵگا‪ ،‬ئەمەش ئەو ئەرك و بەرپرسیاریەتیە‬ ‫دەخاتە سەرشانی پارتی چارەسەری لەم‬ ‫قۆناخەدا كە ئێستا لەوچوارچێوەیەدا خۆی‬ ‫بەتەڤگەر و رێكخستن بكاتەوە و سیاسەت‬ ‫بەرێوە بەرێ و بەپێ گۆرانكاریەكانی ناوچەكە‬ ‫دەست بەكاروخەبات و خۆرێكخستنەوەیەكی‬ ‫نوێی تر بكات‪.‬‬

‫[~]‬ ‫[ ژماره ‪[ ]2014/10/20[ ]44‬ساڵی چوارم]‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫دیار غەریب؛‬

‫‪15‬‬

‫چاوپێكەوتن‬

‫"لەكۆنگرەدا بڕیارماندا خەباتمان فراوانتر و مەزنتر بكەین"‬

‫"ئەو جواڵنەوە نوێیە تایبەتمەندی و شێوازی خەباتی تایبەت بەخۆی دەبێت"‬

‫ئا‪ /‬دیجلە دڵسۆز‬ ‫پارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان دوای زیاتر لەدوازدە ساڵ‬ ‫تێكۆشان لەشەشەمین كۆنگرەی خۆیدا بڕیاریدا كاروچاالكیكانی‬ ‫خۆی رابگرێت و كۆتایی بەتێكۆشان خۆی بهێنێت‪ .‬هاوكات‬ ‫بڕیاریدا كە شانبەشانی كۆمەڵێك كەسایەتی نیشتمانپەروەر‬ ‫و دیموكراتخواز بۆ دروستكردنی جواڵنەوەیەكی دیموكراتی‬ ‫تێكۆشان بكات‪ .‬بۆ تیشكخستنە سەرئەم بڕیارەی كۆنگرەی‬ ‫پارتی چارەسەری و ئایندەی تێكۆشانی ئەندام و الیەنگرانی چەند‬ ‫پرسیارێكمان ئاراستەی هەڤاڵ"دیار غەریب"هاوسەرۆكی پارتی‬ ‫چارەسەری دیموكراتی كوردستان كــرد‪ ،‬ئەویش بەمشێوەیە‬ ‫بۆمان دوا‪:‬‬ ‫* بۆچی خەباتی پارتی چارەسەریتان راگرت؟ ئایا ئەم بڕیارە لەژێر‬ ‫فشار و كاریگەریی دەركیدا بوو‪ ،‬یان وەكو پێویستیەكی ناوخۆیی‬ ‫رێكخستن بوو؟‬ ‫ـ ئەو تێكۆشانەی پارتی چارەسەری ماوەی زیاتر" لە"‪"12‬ساڵە پێشەنگایەتی‬ ‫دەكــات‪ ،‬ئەمڕۆ گەیشتۆتە ئاستێكی بەرز و ئەمەش خوێندنەوەی نوێی‬ ‫پێویست بوو بۆ ئەوەی بتوانین وەاڵمی ئەم قۆناخە بدەینەوە و هەنگاوی‬ ‫بەمشێوەیەمان بەپێویست بینی‪.‬‬

‫واتە ئەم بڕیار و گۆڕانكارییە وابەستەی بارودۆخی بابەتی و پێویستیەكانی‬ ‫ئەم قۆناخە و هەستكردنی ئێمە بەو بەرپرسیارێتیەیە‪ ،‬نەك هەبوونی فشاری‬ ‫دەرەكی؛ چونكە لەئەمڕۆدا پارتی چارەسەری بەبەراورد بەرابردوو كەمترین‬ ‫فشاری لەسەرەو ئاستەنگیەكانی بەردەمی لەنزمترین ئاستدایە‪ .‬ئەگەر ئەم‬ ‫گۆڕانكارییانە نەبوونا وابەستەی فشار و ئاستەنگی دەبووینەوە‪.‬‬ ‫* ئەگەر ئەمە وەكو پێویستی تێكۆشان بوو‪ ،‬بۆچی لەكۆنگرەەدا‬ ‫بڕیاری گۆڕانكاریتان نەدا و رێكخستنێكی نوێتان دروست نەكرد؟‬ ‫ـ لەوەاڵمی پرسیاری پێشوودا باسم لەوە كرد كە زەمینەیەكی بابەتی گونجاو‬ ‫خولقاوە بۆ تێكۆشانی نەتەوەیی و دیموكراتی‪ ،‬ئەمڕۆ خەڵكێكی زۆر بەرەو‬ ‫پیری ئەم شێوازە خەباتە دێن‪ ،‬بەاڵم هەموویان ئەندامی پارتی چارەسەری‬ ‫نین‪ ،‬دیارە ئێمەش نەمانتوانیوە ئەو زەمینە دروست بكەین كە ئەو كەسانە‬ ‫هەموویان خۆیان لەناو ئەم پارتە ببیننەوە‪ ،‬بەاڵم ئێمە و ئەوانیش كۆكین‬ ‫لەسەر ئــەوەی پێكەوە جواڵنەوەیەكی نوێ دەستپێكەین‪ .‬لەبەر ئەمە‬ ‫نەماندەتوانی ئەوان بانگ بكەین و لەكۆنگرەی پارتی چارەسەریدا بڕیار لەسەر‬ ‫جواڵنەوەیەكی نوێ بدەین؛ چونكە ئەمە دەبووە بەردەوامی راستەوخۆی پارتی‬ ‫چارەسەری و بەشێك لەو كەسایەتیانە پێیان وابوو كە ئەمە هەنگاوێكی‬ ‫سەركەوتوو نابێت‪ .‬هاوكات نەدەكرا پارتی چارەسەری خەباتی خۆی بەردەوام‬ ‫بكات و بەشداریش بێت لەجواڵنەوەیەكی نوێی سیاسی و كۆمەاڵیەتیدا و هەر‬ ‫بۆیە باشترین شێواز و چارەسەری بەالمانەوە ئەوە بوو كە خەباتی پارتی‬

‫چاوپێكەوتن ‪16‬‬

‫[~]‬ ‫[ساڵی چوارم] [‪ [ ]2014/10/20‬ژماره‪]44‬‬

‫چارەسەری راوەستێنین و هەموو توانامان بخەینە‬ ‫خزمەتی ئەو جواڵنەوە نوێیەوە‪.‬‬ ‫* كەواتە دەتوانین بڵێین ئەم هەنگاوە‬ ‫دەســت ب ــەردان نییە لەخەبات‪ ،‬بەڵكو‬ ‫گۆڕینی شێوازی خەباتە؟‬ ‫ـ بێگومان‪ ،‬ئێمە بڕیارمانداوە خەبات فراوان و‬ ‫مەزن بكەین‪ ،‬نەك دەست لەخەبات بەربدەین‪.‬‬ ‫* ئـــەو ج ــواڵن ــەوەی ــەی بــاســی دەكـــەن‬ ‫نابێتە بەردەوامیدان یان كۆپی پارتی‬ ‫چارەسەری؟‬ ‫ـ ئــەو جــواڵنــەوە نوێیە خــاوەنــداری لەبەها‬ ‫جوانەكانی پارتی چارەسەری و سەرجەم ئەو‬ ‫گروپ و كەسانە دەكات كە بەشدار دەبن تێیدا‬ ‫و وانە لەكەموكورتیەكانیشیان وەردەگرێت و‬ ‫هەوڵدەدا دووبارەیان نەكاتەوە‪ .‬بێگومان نابێتە‬ ‫كۆپی و بەردەوامی پارتی چارەسەری و هیچ‬ ‫كــەس و گروپێك لــەوانــەی كە بەشدار دەبن‬ ‫لەدروستكردنیدا‪ ،‬بــەاڵم گــوزارە لەهەموویان‬ ‫دەكات‪ .‬ئەو جواڵنەوەیە تایبەتمەندی و شێوازی‬ ‫خەباتی تایبەت بەخۆی دەبێت‪ .‬دەكرێت وەكو‬ ‫رووبارێك پێناسەی بكەین كە لەكۆبوونەوەی‬ ‫چەندین چەم و جۆگە دروست بووە‪.‬‬ ‫رووبــارەكــە نەناوی هیچ چەم و جۆگەیەكیان‬ ‫هەڵدەگرێت‪ ،‬نە هەمان قەبارە و رێرەوی دەبێت‪،‬‬ ‫بەاڵم هەرچەم و جۆگەیەكیان بەشێوەیەك لەناو‬ ‫رووبارەكەدا گوزارە لەخۆی دەكات‪.‬‬ ‫* ناترسن لەناو ئــەو رووبـــارەدا ئێوە و‬ ‫رابردووەكەتان ون ببن و رەنجتان بەفیرۆ‬ ‫بچێت؟‬ ‫ـ ئێمە بۆ ئامانجی حزبی و تاكەكەسی خەباتمان‬

‫نەكردووە‪ ،‬واتە بەرژەوەندی تایبەتمان نییە‪،‬‬ ‫ئیتر بۆچی لەمەزنبوونی جواڵنەوەی نەتەوەیی‬ ‫دیموكراتی بترسین‪ .‬ئەگەر ئەو جواڵنەوەیە گەشە‬ ‫بكات بەواتای تێكۆشانی نەتەوەیی و دیموكراتی‬ ‫گەشەی كردووە و ئەمەش ئامانج و بەرنامەی‬ ‫پارتی چارەسەری بووە و ئەندامانی ئەم پارتە‬ ‫خۆشحاڵ دەبن‪.‬‬ ‫* ئایا هیچ رێككەوتنێكی پێشوەخت هەیە‬ ‫بۆ دابەشكردنی پۆست و بەرپرسیاری‬ ‫جواڵنەوە نوێیەكە؟‬ ‫ـ ئەم جواڵنەوەیە باوەڕی بەتێكۆشانی دیموكراتی‬ ‫هەیە‪ ،‬ئەویش بەئەرك و خزمەت دەبێت نەك‬ ‫بەپۆست و دەسەاڵت و بەرژەوەندی‪ .‬لەناو پارتی‬ ‫چارەسەریدا كێ بەرپرسیاری زیاتر بوایە بەواتای‬ ‫ئەوە نەبوو كە دەسەاڵتی زیاترە و موچەی زیاترە‬ ‫و بەرژەوندی زیاتری هەیە؛ بەڵكو بەواتای ئەوە‬ ‫بوو كە دەبێت زۆرترین كاتی خۆی بخاتە خزمەتی‬ ‫پارتی و گەلەوە و كەمترین كاتی بۆ خۆی بێت‪.‬‬ ‫واتە ئەوەی ببێتە بەرپرس زۆرترین بەرژەوەندی‬ ‫لەدەست دەدات و پێم وایە جواڵنەوەی دیموكراتی‬ ‫بــەم چەمكە پێشدەكەوێت و پێشەنگانی‬ ‫جواڵنەوەی نوێش خاوەنی ئەم تایبەتمەندییەن‪.‬‬ ‫* واتە دابەشكردنی ئەرك و بەرپرسیارێتی‬ ‫نوێ نابێتە كێشە؟‬ ‫ـ بەدڵنیایەوە نابێتە كێشە؛ چونكە ئەرك و‬ ‫بەرپرسیارێتی الی ئێمە لەسەر بنەمای داخوازی‬ ‫تاكەكەسی رێكناخرێت؛ بەڵكو لەسەر بنەمای‬ ‫پێویستی خەبات و پێشنیاری بنكەی رێكخستنی‬ ‫رێكدەخرێت و هەر هەڤاڵێك بۆ هەر ئەركێك‬ ‫بپاڵیۆرێت و ئەركی پێ بسپێردرێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫هەموو توانای خۆی دەخاتە گەڕ بۆ سەرخستنی‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫ئەركەكەی‪ ،‬ئەگەر ئەركی بەرێوەبەرایەتیشی پێ‬ ‫نەسپێردرێت‪ ،‬ئەوا بەپێ پێگە و توانای خۆی‬ ‫خزمەت دەكات‪.‬‬ ‫لەكاتی دروستبوونی جواڵنەوەی نوێدا سەرجەم‬ ‫ئەندامانی ئێمە بەبێ دوودڵی بەشدار دەبن و هیچ‬ ‫مەرجێكمان نییە بۆ بەشداری كردن‪.‬‬ ‫* ئایا لەجواڵنەوەی نوێدا بەرێزتان یاخود‬ ‫هەڤاڵ نەجیبە بەرپرسیاری وەردەرگــرن؟‬ ‫یاخود دەكرێت بپرسم ســەرۆك یاخود‬ ‫هاوسەرۆكی جواڵنەوەی نوێ كێ دەبێت؟‬ ‫ـ نەمن و نە هەڤاڵ نەجیبە و نەهیچ هەڤاڵێكی‬ ‫پارتی چارەسەری بۆ بوونە هاوسەرۆكی یاخود‬ ‫سەرۆكی ناچێتە ناو جواڵنەوەی نوێیەوە‪ .‬ئاگادار‬ ‫نیم كە هیچ كــەس پاڵیوراو بێت بۆ ئەركی‬ ‫سەرۆك یاخود هاوسەرۆكی‪ ،‬من و هەڤاڵ نەجیبە‬ ‫ئامادەین خزمەتی ئەو جواڵنەوەیە بكەین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەباشتری دەبینین كە لەناو بەرێوەبەرایەتیدا‬ ‫نەبین و كەسانیتر و روخساری نوێ پێشەنگایەتی‬ ‫جواڵنەوەكە بكەن و ئێمەش پشتیوانیان بین‪.‬‬ ‫* پێتان وایە ئەم كارەی ئەنجامتان داوە‬ ‫ئەنجامی باشی لێ دەكەوێتەوە؟‬ ‫ـ بەدڵنیایەوە بڕیارەكەمان لەجێگەی خۆیدایە‪،‬‬ ‫بەاڵم سەركەوتنی پرۆژەكە وابەستەی ئەوەیە‬ ‫كە بەباشی كاری لەسەر بكرێت و لەو باوەڕەدام‬ ‫هەمووان بەو بەرپرسیارێتیە بۆ سەركەوتنی‬ ‫پــرۆژەكــە كــاردەكــەن‪ .‬هیوای سەركەوتنیش‬ ‫بۆ ئێوە دەخوازم و دەستی ماندوو نەبوونتان‬ ‫دەگوشم و لەو بــاوەڕەدام لەقۆناخی داهاتوودا‬ ‫ئێوەش ئەركتان زیاتر و فراوانتر دەبێت‪.‬‬ ‫بەرواری چاوپێكەوتنەكە‪2014-10-16 :‬‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫[~]‬ ‫[ ژماره ‪[ ]2014/10/20[ ]44‬ساڵی چوارم]‬

‫‪17‬‬

‫وتار‬

‫شەهید ئارام؛ نمونەی كەسێكی سادەو لەخۆ بردوو و ئازادیخواز بوو‬

‫هەڤاڵ ئارام و خێزانەكەی یەكێكن لەو خێزانانەی كەناوچەكەیان ڕووبەڕووی ئەنفال بوویەوەو‬ ‫ژمارەیەك زۆر لە خزم و كەسی لەدەست دەدات و گوندەكەیان خاپوور دەكرێت‪ .‬لەهەمووشی‬ ‫ناخۆشتر ئەوەیە لەو پرۆسە بەدناوەدا هەڤاڵ ئارام دایكی لەدەست دەدات و دایكی ئەنفال دەكرێت‪.‬‬ ‫ئەمەش كاریگەری لەسەر بونیادی كەسایەتی هەڤاڵ ئارام هەبوو‪ .‬لەناخی هەڤاڵ ئارامدا هەمیشە‬ ‫هەست بەخەمێكی قوڵ دەكراو لەچاویدا تینوبوونی ئازادی دەبینرا‬ ‫حسێن عەلی خەلیفە ناسراو بە هەڤاڵ ئارام‬ ‫كەركوكی لــە ساڵی ‪ 1974‬دا لەباوەشی‬ ‫بنەماڵەیەكی نیشتمانپەروەر لەگوندی‬ ‫خالۆبازیانی چاوی بەدونیا هەڵهێناوە‪ .‬هەر‬ ‫لەسەرەتای ژیانیەوە ئاشنای خەم و ئازارەكانی‬ ‫میلەتەكەی بووە‪ ،‬كە بەهۆی سیاسەتەكانی‬ ‫حكومەتی بەعس و شكستی جــواڵنــەوەی‬ ‫ئەیلولەوە گەلی كورد ڕووبەڕووی بویەوەو ئەویش‬ ‫لەگەڵیدا گەورە دەبوو‪ .‬هاوكات بەپەیامەكانی‬ ‫شەهید ئارام و كۆمەڵە بۆ بەرەنگاربوونەوەی‬ ‫ستەمی بەعس و تێكۆشان لەپێناوی ئازادی‬ ‫گەل و واڵتدا‪ ،‬بەتایبەتی بە دروشمەكانی"ئەم‬ ‫كوردستانە رزگار دەكەین و دەچین بۆ رزگاری‬ ‫كوردستانێكی تر"و "كەم بژی و كەڵ بژی"‬ ‫گۆش بوو‪ .‬لەسێبەری كاریگەری نەبەردیەكانی‬ ‫شەڕی پارتیزانانەی پێشمەرگەكانی دەشتی‬ ‫كەركوك و گەرمیان لەوێنەی سیروان تاڵەبانی‪،‬‬

‫خالید گەرمیانی و مامەڕیشەو هەڵوێستە‬ ‫شۆڕشگێڕیەكانی گەنجانی كـــورد لەناو‬ ‫زیندانەكانی موسڵ و بەغدادو هەیئەی كەركوكدا‬ ‫گەشەی دەكردو مەزن دەبوو‪ .‬ئەمانەش وایان‬ ‫دەكرد لەگەڵ مەزنبوونیدا هاوكات هەستكردنی‬ ‫بە ئێش و ئازارەكانی میلەتەكەی و تێكۆشان و‬ ‫قوربانیەكانیشی گەلیش لەناخیدا گەشە بكەن‪.‬‬ ‫هەڤاڵ ئارام و خێزانەكەی یەكێكن لەو خێزانانەی‬ ‫كەناوچەكەیان ڕووبــەڕووی ئەنفال بوویەوەو‬ ‫ژمارەیەك زۆر لە خزم و كەسی لەدەست دەدات‬ ‫و گوندەكەیان خاپوور دەكرێت‪ .‬لەهەمووشی‬ ‫ناخۆشتر ئەوەیە لەو پرۆسە بەدناوەدا هەڤاڵ‬ ‫ئارام دایكی لەدەست دەدات و دایكی ئەنفال‬ ‫دەكرێت‪ .‬ئەمەش كاریگەری لەسەر بونیادی‬ ‫كەسایەتی هەڤاڵ ئارام هەبوو‪ .‬لەناخی هەڤاڵ‬ ‫ئارامدا هەمیشە هەست بەخەمێكی قوڵ دەكراو‬ ‫لەچاویدا تینوبوونی ئازادی دەبینرا‪.‬‬

‫لــەدوای ڕاپەڕینەوە پێی وابــوو كە دەبێت‬ ‫بــاشــووری كوردستان ئـــاوەدان بكرێتەوەو‬ ‫پشتیوانی تێكۆشانی گەلەكەمان لەبەشەكانی‬ ‫تری كوردستان بكرێت و لەو بــاوەڕەدابــوو‬ ‫كەبەبێ هەنگاونان بۆ چارەسەری كێشەی‬ ‫گەلەكەمان لەبەشەكانی تــری كوردستان‪،‬‬ ‫ناتوانرێت چــارەســەری كێشەی گەلەكەمان‬ ‫لەباشوور گەرەنتی بكرێت‪ .‬هەر لەم قۆناخەدا‬ ‫بەخەباتی ئازادیخوازانەی پەكەكەو بیرو ڕامانی‬ ‫رێبەر عەبدوڵاڵ ئۆج ئاالن ئاشنا دەبێت و دەگاتە‬ ‫ئەو قەناعەتەی كە ئەم رێبازە وەاڵمی هیواو‬ ‫ئاواتەكانی دەداتــەوەو دەتوانێت كێشەكانی‬ ‫گەلی كوردستان و كێشە كۆمەاڵیەتیەكانیش‬ ‫چارەسەر بكات‪ .‬ئەمەش وای لێ دەكات بڕیار‬ ‫بدات كە بەشداری ئەم جواڵنەوەیە ببێت و لە‬ ‫ساڵی ‪ 1996‬دا بەشداری ریزەكانی پەكەكە‬ ‫دەكـــات‪ .‬وەكــو هەڵوێستێك و بــۆ درێــژە‬

‫وتار‬

‫‪18‬‬

‫[~]‬ ‫[ساڵی چوارم] [‪ [ ]2014/10/20‬ژماره‪]44‬‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫كاتێك پارتی چارەسەری دامەزرا بەشداری ژنان لەكایە سیاسیەكان زۆر كەم و الواز بوو‪.‬‬ ‫هەرمۆناسبە و رووداوێك یان ئاهەنگ و یادكردنەوەیەك هەبووایا‪ ،‬پارتەكانی تر دەچونە ناو‬ ‫هەوڵە داخراوەكان بۆ بەجێهێنانی ئەو مەراسیمەیان‪ ،‬بەاڵم بەراستی پارتی چارەسەری و ئەندام و‬ ‫دۆستان و الیەنگرانی توانیان لەم رووەبێتە سەرشەقام و ژنانیش رۆڵێكی ئاكتیڤانەتری تێدا ببینن‪،‬‬ ‫ئەمەش خەبات و تێكۆشانێكی زۆری خایاند‬ ‫پێدانی ڕێبازەكەی شەهید ئارام‪ ،‬ناوی خۆی‬ ‫دەكاتە ئارام و هەمیشە هەوڵی دەدا ئارامانە‬ ‫تێبكۆشێت‪.‬‬ ‫هەڤاڵ ئارام هەتا ساڵی ‪ 2002‬لەناو ڕیزەكانی‬ ‫گەریالی پەكەكەدا‪ ،‬سەرەتا وەكو شەڕڤانێكی‬ ‫ئــازادی و دواتــر وەكــو فەرماندارێكی بوێرو‬ ‫شارەزاو خاكی بەشداری لەزۆر نەبەردو داستاندا‬ ‫كردووەو نمونەی گەریالیەكی سەركەوتوو بووە‬ ‫لــەژیــان‪ ،‬شــەڕو تێكۆشانیدا‪ .‬دوای ئــەوەی‬ ‫بەپیالنگێڕیەكی نێودەوڵەتی رێبەر ئۆج ئاالن‬ ‫لەساڵی ‪ 1999‬دادەستگیر كــراو رادەستی‬ ‫توركیا كرایەوە‪ ،‬هەڤاڵ ئارام یەكێك بوو لەو‬ ‫هەڤااڵنەی كەبەپێشنیاری خۆی چــووە ناو‬ ‫هێزی گیانبازانەوەو خۆی بۆ چاالكی فیدایی‬ ‫تەرخان كردو یەكێك بوو لەو هەڤااڵنەی كەلەو‬ ‫بوارەدا پێشەنگ بوو‪ .‬لەساڵی ‪ 2002‬دا لەگەڵ‬ ‫ژمارەیەك لەهەڤااڵنی لەكادیرانی پەكەكەو‬ ‫كۆمەڵێك كەسایەتی نیشتمانپەروەردا بەشداری‬ ‫لەدامەزراندنی پارتی چارەسەری دیموكراتی‬ ‫كوردستاندا كــردو مــاوەی دوو ســاڵ زیاتر‬ ‫وەكو كادیرێكی چاالك و ئەندامی ئەنجومەنی‬ ‫سەركردایەتی پارتی چارەسەری و ماوەیەكیش‬

‫بەرپرسی رێكخستنی كەركوك تێكۆشا و‬ ‫نمونەی كادیر و سەركردەیەكی پێشەنگ‬ ‫بوو‪ .‬لەساڵی ‪ 2005‬داو بەتۆمەتێكی سیاسی‬ ‫هەڵبەستراو دەستگیر دەكرێت و ماوەی نۆ ساڵ‬ ‫لەزیندانی مەعەسكەر سەالم زیندانی دەكرێت‬ ‫و لە ‪ 2014-3-17‬دا ئــازاد دەكرێت‪ .‬دوای‬ ‫ئازادبوونی لەسەر داخوازی خۆی دەچێتە چیاو‬ ‫بەشداری لەپەروەردەی ئەكادیمیای ناوەندی‬ ‫شەهید مەزڵوم دۆغاندا دەكات و رۆژێك پێش‬ ‫كۆتایهاتنی خولی پەروەردە بەهۆی نەخۆشی‬ ‫سەرعەوە دەكەوێت و گیانی پاكی لەدەست‬ ‫دەدات و دەچێتە كاروانی شەهیدانەوە‪.‬‬ ‫هەڤاڵ ئ ــارام لــەو خەبات و تێكۆشانەیدا‬ ‫كــەكــردوویــەتــی و لــەنــاو خــێــزان و خــزم و‬ ‫دۆستەكانیداو لەناو هەڤاڵەكانیشیدا هەمیشە‬ ‫بەسادەیی و لەخۆ بوردوویی و گیانفیدایی‬ ‫دەناسراو خزمەتی گەل و نیشتمان و هەڤاڵەكانی‬ ‫بەئەركی سەرەكی خۆی دەزانی‪ .‬هەر ئەمەش‬ ‫وای كردبوو كەخۆشەویستی هەمووان بێت‪.‬‬ ‫هەرچەندە بارودۆخی نالەباری ناوچەكەیان‬ ‫دەرفەتی ئــەوەی ناداتێ كە خوێندن تەواو‬ ‫بكات‪ ،‬تەنیا قۆناخی سەرەتایی تەواو دەكات‪،‬‬

‫بەاڵم لەناو خەباتدا گرنگیەكی زۆری بەخوێندن‬ ‫و خوێندنەوە دەداو هەر ئەوەش وای لێ دەكات‬ ‫كە لەقۆناخی زینداندا لەڕێگەی تاقیكردنەوەی‬ ‫دەرەكیەوە قۆناخی ناوەندی و ئامادەیی تەواو‬ ‫بكات‪ .‬هاوكات لەبیرو فەلسەفەی رێبەر ئۆج‬ ‫ئاالندا خۆی قوڵ كردەوە‪ .‬بەاڵم ئەوەی جێگەی‬ ‫نیگەرانی بوو لەزینداندا توشی نەخۆشی سەرع‬ ‫دەبێت و هەر ئەو نەخۆشیەش بووە هۆی گیان‬ ‫لەدەستدانی‪.‬‬ ‫زیــنــدان و نەخۆشی نەیانتوانی ئیرادەی‬ ‫تێكۆشانی هەڤاڵ ئارام الواز بكەن و هەڤاڵ‬ ‫ئــارام زیندانی كــردە قوتابخانەو گەشەی‬ ‫بەبیری ئازادیخوازانەی خۆی داو ئەمەش‬ ‫لــەژیــان و كــرداریــدا ڕەنــگــیــدابــووە‪ ،‬بــەاڵم‬ ‫بەداخەوە نەخۆشی دەرفەتی زیاتری پێ‬ ‫نەدا‪ ،‬بەاڵم ئاسوودە بوو چونكە لەئامێزی چیا‬ ‫سەركەشەكانی كوردستاندا ژیانی بەخشی‪.‬‬ ‫هــەزار ســاو لەگیانی پاكی شەهید ئــارام‬ ‫بەردەوامیدەری راستەقینەی گیانی خەبات و‬ ‫تێكۆشان‬ ‫سەركەوتوو بێت تێكۆشانی ئازادیخوازانەی‬ ‫گەلەكەمان‪.‬‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫[~]‬ ‫[ ژماره ‪[ ]2014/10/20[ ]44‬ساڵی چوارم]‬

‫‪19‬‬

‫چاوپێكەوتن‬

‫"ژۆ فرانسیس" بۆ رۆژی واڵت؛‬

‫"كـــــۆبانێ كەرامەتـــی مرۆڤایەتـــی و مرۆڤبــــوون دەپارێـــــزێت"‬ ‫چاالكوانی سیاسی دیاری واڵتی بەریتانیا‬ ‫و ب ــەرپ ــرس ــی هــەرێــمــی ســەنــدیــكــای‬ ‫فەرمانبەران لەو واڵتــە"ژۆ فرانسیس"‪،‬‬ ‫لــەم هەڤپەیڤینە تــایــبــەتــەدا لەگەڵ‬ ‫رۆژی واڵت باس لەبەرخۆدانی كۆبانێ و‬ ‫دەرئەنجامە سیاسی و مەعنەویەكانی‬ ‫دەكات و دەڵێت‪ ":‬لەئەساسەوە داعش‬ ‫بزووتنەوەیەكی فاشیستی جیهانخوازە‬ ‫و دەیەوێت لەهەموو دنیادا دەسەاڵتی‬ ‫فاشیستی باڵو بكاتەوە و هێرشەكانی‬ ‫بۆ سەر بێتاوانەكان بەرباڵو بكات‪ .‬ئەمە‬ ‫بەمانای ئەوە دێت كە داعش مەترسییە‬ ‫ب ــۆ ســـەر ه ــەم ــوو جــیــهــان و هــەمــوو‬ ‫مرۆڤایەتی‪ .‬كەواتە بەرخۆدانی كۆبانێ‬ ‫بەرگریكردنە لەبەهاكانی مرۆڤبوون و‬ ‫مرۆڤایەتی"‪.‬‬

‫ئا‪ /‬رۆژ ئەحمەد‬ ‫* بـــەرخـــۆدانـــی كــۆبــانــێ لــەبــەرامــبــەر‬ ‫هێرشەكانی داعــش ئــەوە پێی خستە‬ ‫مانگێكەوە‪ ،‬ئێوە لەدەرەوەی كوردستان‬ ‫چۆن دەیبینن؟‬ ‫ـ لەراستیدا بەرخۆدانی كۆبانێ مانگێك نییە‪،‬‬ ‫ئەوە لەمیدیا باوەكاندا وا دەوترێت؛ چونكە تەنیا‬ ‫نزیكەی مانگێكە میدیاكان باسی لێوە دەكەن و‬ ‫خەڵك لەئەوروپا ئیتر ناوی كۆبانێ دەبیستێت‪.‬‬ ‫راستیەكەی ئەوەیە كە كۆبانێ ساڵێكە لەالیەن‬ ‫داعشەوە و هێزگەلێكی فاشیستەوە گەمارۆ دراوە‬ ‫و لەكانتۆنەكانی دیكەی رۆژئــاوای كوردستان‬ ‫دابڕاوە‪ .‬كەواتە كۆبانێ ساڵێكە بەرخۆدان دەكات‬ ‫لەبەرامبەر هێرشی بەردەوامی فاشیستەكانتی‬ ‫داعش و هاوشێوەكانیان نەك تەنیا مانگێك‪.‬‬ ‫ئەم بەرخۆدانە زۆر گرنگە بۆ هەموو مرۆڤێك‬ ‫لەم دنیایەدا كە هیوای پێكەوەژیانی ئاشتیانە و‬ ‫یەكسانیخوازی و بڵندراگرتنی نرخەكانی ئازادییە‬ ‫بەهەموو ماناكانیەوە‪ .‬بەرخۆدانی كۆبانێ لەوە‬ ‫دەرچووە كە تەنیا كاریگەریەكەی لەسەر كورد‬ ‫بێت و دۆزێكی تەنیا كوردستانی بێت‪ .‬بۆچی ئەمە‬ ‫دەڵێم؛ چونكە لەئەساسەوە داعش بزووتنەوەیەكی‬ ‫فاشیستی جیهانخوازە و دەیەوێت لەهەموو دنیادا‬ ‫دەسەاڵتی فاشیستی باڵو بكاتەوە و هێرشەكانی‬ ‫بۆ سەر بێتاوانەكان بەرباڵو بكات‪ .‬ئەمە بەمانای‬ ‫ئەوە دێت كە داعش مەترسییە بۆ سەر هەموو‬

‫جیهان و هەموو مرۆڤایەتی‪ .‬كەواتە بەرخۆدانی‬ ‫كۆبانێ بەرگریكردنە لەبەهاكانی مرۆڤبوون و‬ ‫مرۆڤایەتی‪ .‬بەرخۆدانێكە بۆ مانەوەی گەلی‬ ‫كورد و بەها جیهانییەكانی مۆرڤبوون‪ .‬زۆرێك‬ ‫بەوشێوەیە لەدەرەوە چاوی لێدەكەن و زۆرێكی‬ ‫دیكەش وەك بابەتێك كە چــاوەڕوان نەكرابوو‬ ‫لێی دەڕوانن‪ .‬ئەمە بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە؛ چونكە‬ ‫زۆرێك وایان دانابوو كە كۆبانێ بكەوێت لەرووی‬ ‫سەربازییەوە‪ ،‬بەاڵم ئەمە رووی نەدا و ئەمەش‬ ‫هەموو دنیای سەرسام كردووە لەئێستادا و بۆتە‬ ‫بابەتێكی سەرنجراكێش‪ ،‬كەواتە دوو الیەنەیە‪.‬‬ ‫زۆرێك وەك بەرخۆدانی خۆیان دژ بەداعش لێی‬ ‫دەروانن و بەشێكی دیكە وەك سەرسامبوون بەو‬ ‫شێوازە لەبەرخۆدانی سەربازی لێی ورددەبنەوە‪.‬‬ ‫ئەمەش بەتایبەتی بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە ئەم‬ ‫فاشیستانەی داعش توانیویانە لەشوێنی دیكە‬ ‫لەئێراق و سوریا بەرامبەر سوپا فەرمیەكانی‬ ‫دەوڵەتەكان لــەرووی سەربازییەوە پێشرەوی‬ ‫گەورە بكەن‪ .‬لێ‪ ،‬لەكۆبانێ بەرخۆدانێكی مەزن‬ ‫بەرێوەدەچێت كە كــەس لەدنیادا پیشبینی‬ ‫نەدەكرد لەرووی سەربازییەوە‪.‬‬ ‫الیەنێكی زۆر گرنگیش ئەوەیە كە ژنــان لەم‬ ‫بەرخۆدانەدا جێگایان گرتووە‪ .‬لەكاتێكدا ژنانی‬ ‫خۆرهەاڵتی ناوین لەتێروانینێكی ئۆریانتالیستیەوە‬ ‫زیاتر لێیان دەڕوانرێت لەدەرەوە‪ ،‬بەاڵم لەكۆبانێ‬ ‫ئەو بۆچونەش تێكشكا لەشەڕی دژە فاشیزمی‬ ‫داعــش‪ .‬ئینجا‪ ،‬ئــەوە گــەورەتــریــن شانازییە‬ ‫بۆ گەلی كورد كە ژنی كورد ئەمڕۆ بڵندترین‬ ‫ئاستی بەرخۆدان لەبەرامبەر فاشیزم لەجیهاندا‬ ‫بەرێوەدەبن و تەسلیمیەت بەهەموو شێوەیەك‬ ‫رەتــدەكــەنــەوە‪ .‬ئــەم شانازیەش شەرڤانانی‬ ‫بەرخۆدانی كۆبانێ خوڵقاندوویانە بۆ كورد و بۆ‬ ‫هەموو ئازادیخوازەكانی جیهان‪.‬‬ ‫* ئەگەر بەرخۆدانی كۆبانێ لەدنیادا دەنگی‬ ‫داوەتەوە ئەمڕۆ ئێوە تایبەتیانتەتر هۆكارە‬ ‫سەرەكیەكەی بۆچی دەگەڕێننەوە؟‬ ‫ـ پێموایە گەورەترین كاریگەری بەرخۆدانی كۆبانێ‬ ‫بۆ دنیا ئەوەیە كە توانی ئەو سایكۆلۆژیەتە‬ ‫تێكبشكێنێت كە پێی وابوو لەبەرامبەر هێرشە‬ ‫فاشیستیەكانی داعش ناكرێت بەرگری بكرێت‬ ‫و بەرخۆدان كارێكی موستەحیلە لەخۆرهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاست لەسەردەستی خەڵك‪ .‬ئەمە كرۆكی‬ ‫سەرەكی كاریگەری بەرخۆدانی كۆبانێیە‪ .‬خەڵك‬

‫لەئەوروپا و دەرەوەی كوردستان دەیانوت كە‬ ‫مادام سوپاكانی دەوڵەتی ناوچەكە ڕادەكەن و‬ ‫خۆیان لەبەردەم داعش ناگرن ئیتر وەستانەوە بۆ‬ ‫پێشگرتن لەبەردەم ئەم فاشیزمە نوێیە مومكین‬ ‫نییە؛ چونكە پریسان دەكــرد ئەگەر سوپای‬ ‫دەوڵــەت ڕابكات گــەل چــۆن دەتوانێت خۆی‬ ‫بگرێت؟ لێ بەرخۆدانی كۆبانێ نیشانی دنیای‬ ‫داوە ئێستا كە ئەوان ئەو موستەحیلە پراكتیك‬ ‫دەكەن و ئەمەش بۆ ڕێكخستنكردنی جڤاك و‬ ‫بەسیاسیكردنی كۆمەڵگە بەگشتی دەگەرێتەوە‪.‬‬ ‫كۆبانێ لەرووی سیاسیەوە ئامادەبوو دژی داعش‬ ‫بۆیە دەتوانێت ئەو بەرخۆدانە بكات‪ .‬ئەمڕۆ‬ ‫بەرگریكردن ئەوەتا لەئاستێكی هێندە بڵند‬ ‫بەڕێوەدەچێت لەسەر دەستی شەرڤانانی ژن كە‬ ‫تەنانەت بەمێژووی مۆدێرنی ناوچەكە هەر زۆر‬ ‫نامۆیە‪ .‬بۆیە تێكوپێكشكاندنی ئەو سایكۆلۆژیەی‬ ‫كە ترسی باڵودەكردەوە و پروپاگەندەی ئەوەی‬ ‫دەكــرد كە داعــش ئیتر بەرگری لەبەرامبەردا‬ ‫ناكرێت‪ ،‬بۆ دەرەوە زۆر گرنگە‪ .‬ئــەو ترسە‬ ‫لــەداعــش خەریك بــوو بۆ دنیای دەرەوەش‬ ‫دزە بكات‪ ،‬بــەاڵم كۆبانێ ئەو سایكۆلۆژیەتە‬ ‫تەسلیمچیەی رەتــكــردەوە و بەرهەمی نوێ‬ ‫پێشكەش بەمۆرڤایەتی دەكات لەشەری دژ بە‬ ‫فاشیزم‪ .‬بیریشمان نەچێت لەكۆبانێ هەموو‬ ‫هێزی تەڤگەری ئازادیخوازی كورد لەبەرگریدا‬ ‫نییە ئێستا؛ بەڵكو تەنیا هێزی ئەو كانتۆنەیە‬

‫چاوپێكەوتن‬

‫‪20‬‬

‫[~]‬ ‫[ساڵی چوارم] [‪ [ ]2014/10/20‬ژماره‪]44‬‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫نازانم كورد لەم سەدەیەدا ئەگەر شانازی بەكۆبانێیەوە نەكات ئەی چی دیكە هەیە شایانەی ئەوە بێت‬ ‫هێندە بڵند وەك كۆبانێ ئەم گەلە بتوانێت شانازی پێوە بكات؟ ئەگەر هەیە من نایزانم بۆمان شرڤە بكەن باشە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوە دەزانم كۆبانێ ڕاستینەی كوردی خستەرو و ئەگەر كوردیش دەخوازن لەسەر راستینەی خۆیان‬ ‫بوەستن و پاریزگاری لەبونی خۆیان و بەهاكانیان بكەن لەبەرامبەر ئەو هێرشانەی فاشیستەكان و زۆربەی‬ ‫الیەنە هەرێمیەكان دەیكەنە سەریان ئەوە ئیتر پێویستە كۆبانێ بكەنە نمونەی مانەوەی خۆیان‬ ‫كە بەرخۆدان دەكــات‪ .‬دەكرێت بابڵێین چەند‬ ‫شەرڤانی بەئەمەكی كورد توانیبێتیان سنوورەكان‬ ‫ببڕن و بچن لەوێ بجەنگن لەپاڵ شەرڤانانی‬ ‫كۆبانێ‪ ،‬بەاڵم ئەمە زۆر كەمە بەهۆی جوگرافیای‬ ‫كۆبانێ و ئەو گەمارۆ و ئابڵوقەیەی لەسەری بووە‬ ‫ساڵێكە و دابڕانی لەهەموو ناوچەكانی دیكە‪.‬‬ ‫لەدیدێكی دیكەوە‪ ،‬هێزی بەرگری كورد بە هەموو‬ ‫قورسایی خۆی لەكۆبانێ ئامادە نییە‪ .‬بۆیە ئەگەر‬ ‫هێزی كورد لەوێ بە هەموو توانای سەربازی‬ ‫خۆی ئامادەبێت ئەوە تێكشكاندنی داعش تاوەكو‬ ‫ناوجەرگەی پایتەختەكەیان نەك هەر مومكینە‬ ‫وەك شەرڤانانی یەپەگە و یەپەژە نیشانی دنیای‬ ‫دەدەن؛ بەڵكو مسۆگەریشە‪.‬‬ ‫* ئــەی بۆچی هەندێك میدیا و الیەن‬ ‫پێێان وایە كە دەكرێت كۆبانێ بروخێت؛‬ ‫چونكە داعش چۆتە ناو كۆبانێ؟‬ ‫ـ خۆی كۆبانێ دەمێكە سەركەوتووە و داعش‬ ‫تیایدا شكستی هێناوە‪ .‬كۆبانێ دەمێكە مێژووی‬ ‫تۆماركردووە لەناوچەكەدا بەراستی و هەركەسێك‬ ‫لـــەرووداوەكـــان روون بروانێت و وردبێتەوە‬ ‫دەزانێت كە رۆژئــاوای كوردستان بەگشتی و‬ ‫كۆبانێ بەتایبەتی دەمێكە سەركەوتوون‪ .‬ئیتر‬ ‫كەوتنی كۆبانێ نازانم لەكوێوە دەكرێت ئەم‬

‫پرۆپاگەندەیەی لەدژ بكرێت‪ .‬ئەگەر الیەنێك‬ ‫هەبێت وا پێناسە بكات كە كۆبانێ دەشكێت‬ ‫و ئەمانە ئەوە لەبەرەی داعشەوە قسە دەكات‬ ‫براستی نەك لەبەرەی ئازادیخوازانەوە‪ .‬ئەوەی‬ ‫كۆبانێ دەیكات گەورەترین مێژووە كە تۆماری كرد‬ ‫لەمێژووی بەرخۆدانڤانی لەكوردستان و سوریا و‬ ‫ناوچەكەش‪ .‬پاشان‪ ،‬دەستبەسەرداگرتنی هێزێكی‬ ‫سەربازی بەسەر شارێكدا مانای ئەوە نییە كە‬ ‫ئەو شەڕە شكاوە‪ .‬ئەوە ئەو كەسانەی كە خۆیان‬ ‫فێرە شكستن و ئەو الیەنانەی كە دەمێكە بە‬ ‫شكست تەسلیم بوون دەكرێت وا لێكی بدەنەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم مێژوو وا لێكی ناداتەوە و وانەكانی مێژووش‬ ‫وامــان پێناڵێن‪ .‬بەهیچ جۆرێك ئەمە راست‬ ‫نییە كە كۆبانی دەكرێت بشكێت‪ .‬روسەكان‬ ‫لەستالینگراد لەناو شاردا بەرخۆدانیان كرد و ئەو‬ ‫بەرخۆدانەش لەناوجەرگەی ستالینگرادەوە بە‬ ‫شكستی ئەڵمانیای نازی لەناو بەرلینی پایتەختی‬ ‫ئەڵمانیا كۆتایی هات‪ .‬بیرمان نەچێت ئەڵمانیە‬ ‫نازیەكان بە ئیمپراتۆریەتێك گەشتبوون كەچی‬ ‫لەستالینگرادەوە مەرگی بۆ هێنراو بەرگریكردن‬ ‫لەناوجەرگەی ستالینگراد جاڕی شكستی ئەو‬ ‫ئیمپراتۆریەتە خوێنخۆرەی بەگوێی دنیادا دەدا‬ ‫لەجەنگی جیهانی دووەمـــدا‪ .‬ئەوانەی دەڵێن‬ ‫گوایە كۆبانێ دەشكێت لەبەرەی داعشەوە قسە‬

‫دەكەن لەشكستی خۆیانەو ەدەڕواننە دنیا‪ .‬با‬ ‫وای دابنێین سبەینێ داعش لەرووی سەربازییەوە‬ ‫كۆبانێ دەگرێت‪ ،‬بەاڵم ئەمە هەرگیز بەمانای‬ ‫شكستی كۆبانێ نایەت؛ چونكە بەرخۆدان لەناو‬ ‫ئەم شارە هەتاهەتایە بەردەوام دەبێت و فاشیستە‬ ‫داعشەكان بۆ یەك خولەكیش چییە ناتوانن‬ ‫بە ئیسراحەت تیایدا بمێننەوە‪ .‬بەرخۆدانڤانانی‬ ‫كۆبانێ سەلماندیان بۆ جیهان كە بەگیانفیدایی‬ ‫خۆیان وەاڵم بەهەموو جــۆرە تەسلیمبونێك‬ ‫دەدەنــەوە‪ .‬ئەوەی دەڵێت كۆبانێ شكاوە ئەوە‬ ‫دەمێكە خۆی تەسلیمی داعش كردووە و دەمێكە‬ ‫شكستی خۆی قەبوڵ كــردووە‪ .‬كۆبانێ ئەمڕۆ‬ ‫لەهەموو كات زیاتر زیندووترە‪ .‬ئاخر كەس هەر‬ ‫ناوی كۆبانێ نەبیستبوو لەجیهاندا و بەر لەوەی‬ ‫ئەم بەرخۆدانە بەڕێوە بچێت كەس نەیدەزانی ئەم‬ ‫شوێنە دەكەوێتە چی جوگرافیایەكی ناوچەكەوە‪.‬‬ ‫كەچی ئێستا‪ ،‬دوای بەرخۆدانی كۆبانێ‪ ،‬لەمپەری‬ ‫دنیاوە بۆ ئەوپەری دنیا باس باسی كۆبانێیە‪.‬‬ ‫هەربۆیە من دەڵێم ئەم شارە كوردیە دەمێكە‬ ‫سەركەوتووە و سەركەوتنی ئەو بەرخۆدانەش بە‬ ‫كۆتایی داعش دواجار بەئەنجام دەگات‪.‬‬ ‫* وەك چاودێر و چاالكوانێكی سیاسی‬ ‫و دۆستێكی دێرینی ك ــورد‪ ،‬ئیوە چۆن‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫[~]‬ ‫[ ژماره ‪[ ]2014/10/20[ ]44‬ساڵی چوارم]‬

‫‪21‬‬

‫چاوپێكەوتن‬

‫گەورەترین كاریگەری بەرخۆدانی كۆبانێ بۆ دنیا ئەوەیە كە توانی ئەو سایكۆلۆژیەتە تێكبشكێنێت كە‬ ‫پێی وابوو لەبەرامبەر هێرشە فاشیستیەكانی داعش ناكرێت بەرگری بكرێت و بەرخۆدان كارێكی موستەحیلە‬ ‫لەخۆرهەاڵتی ناوەڕاست لەسەردەستی خەڵك‪ .‬ئەمە كرۆكی سەرەكی كاریگەری بەرخۆدانی كۆبانێیە‬ ‫كــاریــگــەریــیــە نــاوخــۆیــیــەكــانــی كۆبانێ‬ ‫لێكدەدەنەوە بۆ سەر كورد و كوردستاندا؟‬ ‫ـ پێموایە كۆبانێ بۆ كورد ئیتر الپەرەیەكی نوێیە‬ ‫بۆ و الپەرەیەكی نوێیە بۆ مێژووی كوردیش‬ ‫لەناوچەكەدا‪ .‬بۆ؟ با سەرەتا لەئێمەی بیانیەوە‬ ‫تەماشای بابەتەكە بكەین و ئینجا بچین بەرەو‬ ‫كوردستان و كورد و دێمە سەر ئەو باسە ئێستا‪.‬‬ ‫لەدنیای دەرەوە‪ ،‬بەتایبەتی لەئەوروپا بە گشتی‪،‬‬ ‫خەڵكی هەمیشە لەمیدیاكانەوە كوردیان وەك‬ ‫نەتەوەیەكی ستەمدیدە‪ ،‬بەاڵم بێدەسەاڵت پێ‬ ‫نیشاندەدرا‪ .‬لەراستیدا خودی رەوشی كوردەكان‬ ‫لەئێراق كە بەهۆی رژێمی ســەدام حسێنەوە‬ ‫دەكەوتنە رۆژەڤــی میدیا بیانیەكان هەروابوو‬ ‫لەسااڵنی نەوەدەكان بەدواوە‪ .‬بۆیە باو بوو كە‬ ‫دەیــانــوت"كــوردە چەوساوە بێدەسااڵتەكان"‪.‬‬ ‫هەموو دنیا هەروا كوردی دەبینی‪ ،‬بەاڵم ئەوەی‬ ‫لەرۆژئاڤا و بەتایبەتی ئێستا لەكۆبانێ دەگوزەرێ‬ ‫بەو ئاستە بڵندە‪ ،‬ئەو تێروانینە باوەی تەواو‬ ‫پێچەوانە كــردۆتــەوە‪ .‬راستە داوای هاوكاری‬ ‫نێودەوڵەتی دەكرێت‪ ،‬بەاڵم ئەمە ئەركی واڵتانی‬ ‫نێودەوڵەتییە؛ چونكە داعش هێرشێكە بۆ سەر‬ ‫هەموو مرۆڤایەتی وەك باسمكرد‪ .‬هەروەها‪،‬‬ ‫راستە كۆبانێ داوای هاوكار لەگەالنی دنیا دەكات‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەمەش هەقە؛ چونكە كۆبانێ لەبڕی هەموو‬ ‫گەالنی دنیا بەرگری لەكەرامەتی مرۆڤ دەكات و‬ ‫هێرشەكانی داعــش بۆسەر نــرخ و بەهاكانی‬

‫مرۆڤایەتی پوچەڵدەكاتەوە‪ .‬لێ دواجــار ئەوە‬ ‫كۆبانێیە كە بەرخۆدان دەكات‪ .‬بۆیە دەتوانین‬ ‫بڵێێن كۆبانێ وێنەیەكی دیــكــەی كــوردی‬ ‫نەخشاندووە‪ .‬ئێستا كورد‪ ،‬كوردێكە بۆ ئازادی‬ ‫خۆی بە بەخشینی گیانی تەسلیمیەت بەفاشیزم‬ ‫رەتدەكاتەوە‪ .‬كۆبانێ توانی ئەو بۆچونە باوە‬ ‫بگۆڕێت كە كورد"بێدەسەاڵتن" ئەم بەرگریە ئێستا‬ ‫پێمان دەڵێت كە كوردەكان بێدەسەاڵت نین و‬ ‫بەئەمەكن بۆ خۆیان و بۆ گەالنی ناوچەكە و بۆ‬ ‫نرخەكانی مــرۆڤ لەتەواوی جیهاندا‪ .‬كۆبانێ‬ ‫پێمان دەڵێت كورد بۆ خۆشیان و بۆ گەالنی‬ ‫دیكەش گیانیان فیدا دەكەن‪ .‬لەم سۆنگەیەشەوە‬ ‫پێم وایە كە دەبێت كورد بەرخۆدانی كۆبانێ زۆر‬ ‫بڵندڕابگرن؛ چونكە گەورەترین شانازی بۆ كورد‬ ‫تۆماركرد لەم سەدەیەدا تاوەكو ئێستا‪ .‬من‬ ‫پێموایە فێربوون لەكۆبانێەوە بۆ كورد وەك ئاو و‬ ‫هەوا پێویستە‪ ،‬چونكە لەهەموو الیەكەوە كورد‬ ‫هێرشی لەسەر دەكرێت لەناوچەكەدا‪ ،‬چی لەالیەن‬ ‫دەوڵەتانی ئیقلیمیەوە بێت چی لەالیەن ئەو‬ ‫هێزانەوە بێت كە ئەجێندایان لەسەر نكوڵیكردنی‬ ‫گەلی كــورد ڕێــرەوی خۆی دەبڕێت‪ .‬هێرشی‬ ‫گەورە لەسەر كورد ئێستا بەڕێوەدەچێت و كورد‬ ‫لەئێمەی بیانی باشتر ئاگادارە لەو هێرشانە‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەو رۆحی بەرخۆدانەی كۆبانێ لەبەرامبەردا بۆ‬ ‫مانەوەی كورد زێدە پێویستە‪ .‬ئێمە لەئەوروپا كە‬ ‫كە زۆر شارەزاییمان لەسەر مێژووی دێرینی كورد‬

‫نییە و لەڕیگای رووداوەكانی ئێستاوە و رۆژەڤەوە‬ ‫بڕیار دەدەین‪ ،‬شتێكی دیكەی وەك كۆبانێمان‬ ‫لەو كوردانەوە نەبینیەوە كە پێشتر میدیا و رای‬ ‫گشتی باسیان لێوەدەكرد‪ .‬بۆیە كۆبانێ بۆ‬ ‫ئەوروپیەكان زۆر راستی لەسەر كورد سەلماند كە‬ ‫نەوترابوون یان وەالنرابوون‪ .‬بۆیە نازانم كورد لەم‬ ‫سەدەیەدا ئەگەر شانازی بەكۆبانێیەوە نەكات‬ ‫ئەی چی دیكە هەیە شایانەی ئەوە بێت هێندە‬ ‫بڵند وەك كۆبانێ ئەم گەلە بتوانێت شانازی پێوە‬ ‫بكات؟ ئەگەر هەیە من نایزانم بۆمان شرڤە بكەن‬ ‫باشە‪ ،‬بــەاڵم ئــەوە دەزانــم كۆبانێ ڕاستینەی‬ ‫كــوردی خستەرو و ئەگەر كوردیش دەخــوازن‬ ‫لەسەر راستینەی خۆیان بوەستن و پاریزگاری‬ ‫لەبونی خۆیان و بەهاكانیان بكەن لەبەرامبەر ئەو‬ ‫هێرشانەی فاشیستەكان و زۆربـــەی الیەنە‬ ‫هەرێمیەكان دەیكەنە سەریان ئەوە ئیتر پێویستە‬ ‫كۆبانێ بكەنە نمونەی مــانــەوەی خۆیان و‬ ‫نرخەكانی تێكۆشانی خۆیان بۆ ئـــازادی و‬ ‫دیموكراسی‪ .‬بۆ كورد ئێستا لەهەموو كاتێكی‬ ‫دیكە گرنگترە لەبەرگری و بەرخۆدانی كۆبانێ فیر‬ ‫بێت بۆ بەردەوام خستنەرووی راستینەی كورد بۆ‬ ‫جیهان‪ .‬ئەمە زۆر پێویستە‪ .‬هاوكات‪ ،‬شكاندنی‬ ‫بونیادەكانی فاشیزم لەهەموو الیەكەوە لەتەواوی‬ ‫ناوچەكەدا بۆ بردنەپێشەوەی پێكەوەژیان و‬ ‫بەهاكانی ئازادی و دیموكراسیش پێویستیەكی‬ ‫حەتمیە‪ .‬بۆ ئەمەشیان هەر فێربون لەكۆبانێیەوە‬ ‫گرنگە‪.‬‬

‫وتار‬

‫‪22‬‬

‫[~]‬ ‫[ساڵی چوارم] [‪ [ ]2014/10/20‬ژماره‪]44‬‬

‫"ژن الی یەپەگە و داعش"‬ ‫ن‪ :‬لەتیف فاتیح فەرەج‬ ‫ئەوەی كچە شەڕوانەكانی یەپەژە دەبین ‌ێ لەوە‬ ‫تێدەگات مرۆیی بوونی راستی ئەوەیە‪ ،‬ئەو‬ ‫كچە ئازا و شەنگانە بەچەكەكانی دەستیانەوە‬ ‫دەیانەو ‌ێ مانا بۆ شۆڕش‪ ،‬بۆ بەرگری‪ ،‬بۆ‬ ‫ئازادی‪ ،‬بۆ مرۆییبوون و ژنبوون"مێینە بون"‬ ‫بگێڕنەوە‪ ،‬ئەوان ئەمڕۆ هەر بەرگری لەشاری‬ ‫كۆبانی و ناوچەیەك ناكەن‪ ،‬ئەوان بەرگری‬ ‫لەچەمكی پیرۆزی ژنایەتی دەكەن‪ ،‬ژنایەتی‬ ‫بەمانای دایك‪ ،‬بە مانای خاك‪ ،‬بەمانای ئازادی‬ ‫و بــوون‪ ،‬ئــەوەی ئەو كچ و ژنانە دەیكەن‪،‬‬ ‫لەمێژودا دەگمەنە‪ ،‬تەنانەت لەمێژوی هەموو‬ ‫ئەو شارانەشدا كە وەك كۆبانێ گەمارۆ دراون‪.‬‬ ‫من لێرەدا نامەو ‌ێ قسە لەسەر دیــرۆك و‬ ‫ئەو بابەتە بكەم‪ ،‬من دەمەو ‌ێ تەنیا لەسەر‬ ‫تێگەیشتن لــەژن الی پەیەدە و یەپەگە و‬ ‫یەپەژە و ژن الی داعش هەڵوەستە بكەم‪،‬‬ ‫ئەمەش بەسە بۆ ئەوەی لەوە تێبگەین ئایا‬ ‫ئەوە ئەو ئااڵ رەشە تاریكویستانەن‪ ،‬رێزی‬ ‫ژن دەگــرن‪ ،‬یــان پەیەدەیەك كە دەیــەوێ‌‬ ‫بایەخ و بون بۆ ژن بگێڕێتەوە و هەموو ئەو‬ ‫ئەفسانە و پڕوپاگەندانە بەتاڵكاتەوە كە‬ ‫هەمیشە ژنی لەدەرەوەی ئازایەتی و بەرگری‬ ‫و بەرخوداندا پێناسە كردوە‪ .‬الی پەیەدە و‬ ‫لەرۆژئاوای كوردستان ژن مرۆڤە‪ ،‬مرۆڤێك‬ ‫بەقەدەر مرۆییبوونەكەی بە دوی شوناسی‬ ‫راستی خۆیەوەیەتی‪ ،‬ئەو شوناسەی هەزاران‬ ‫ساڵە بەهەر بیانویەك لەژن سەنراوەتەوە و‬ ‫تەنانەت لەواڵتە هەرە دیموكرات و مۆدێرن و‬ ‫پێشكەوتووەكانیشدا هێشتا نەگەیشتوەتەوە‬ ‫پێی‪ ،‬پەیەدە د ‌ێ نەك هەر لەرێگەی بەرگری و‬ ‫بەرخودانەوە‪ ،‬لەرێگەی بەشداریكردنەوە لەكۆی‬ ‫كایەكانی ژیان بایەخ بۆ ژن دەگێڕێتەوە‪ ،‬ئەمە‬ ‫گەڕانەوەیە بۆ رووحە كوردیەكە‪ ،‬ئەوەی بەر‬ ‫لەتێكەڵبوونی كەلتوری ئەوانی تر بەژیانی‬ ‫كورد‪ ،‬ژنی كورد وابوو‪ .‬پەیەدە ئەم شوناسە‬ ‫بەشێوەیەكی زۆر پێشكەوتوو دەگێڕێتەوە بۆ‬ ‫ژن‪ ،‬ئەم بابەتە بابەتی هەڵوەستە و قسە‬ ‫لەسەر كردنە‪ ،‬ئەمە پێچەوانەی ئەو روانینە‬ ‫داعشیەیە كە ژن وەك كااڵ و بگرە سوكتر‬ ‫لەكااڵ و وەك هۆیەك بۆ بەتاڵكردنەوەی چێژ و‬ ‫ئارەزووە سێكسییەكانی پیاو سەیری دەكات‪.‬‬ ‫مامەڵەكردن لەگەڵ ژن وەك كۆیلە و كەنیزەك‬ ‫و هۆیەك بۆ ئــارەزوە سیكسیەكانی پیاو و‬ ‫هاوسەرینی نیكاح لەمرۆڤ خستنی ژنە‪ ،‬ئەم‬ ‫كەلتورە تاریكە نە لەئاین و نە لەكۆمەڵ و نە‬ ‫لەژیاندا جێی نابێتەوە‪ .‬روانینی داعش دەرهەق‬ ‫بە ژن‪ ،‬روانینێكی ئەوەندە گەمژانە و كوێرانەیە‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫مــرۆڤ بێزی لێدەكاتەوە‪ ،‬ئــەو چیرۆك و‬ ‫بەسەرهاتانەی باڵودەكرێنەوە و داعش خۆیشی‬ ‫نەك هاشای لێناكات‪ ،‬برەوی پێئەدا و بەئێمە‬ ‫ئەڵ ‌ێ مرۆڤایەتی لەگەڵ چ جاهلێكی شەیتانیدا‬ ‫دەستوپەنجە نــەرم دەكــات‪ ،‬چەند شەرمە‬ ‫لەبەرانبەر ئەم جۆرە لەرەفتاری وەحشیانە‬ ‫ئازایەتی ئەوە نەبێت داكۆكی لەئاینەكە بكرێت‬ ‫و ئەوانی لێدەركرێنە دەرەوە ‪.‬‬ ‫دوو تێگەیشتنی چەند دورن لەیەكەوە بۆ‬ ‫روانینە ژن‪ ،‬الی پەیەدە ژن مێژوو دروستدەكات‬ ‫و بەو پێوەرە سەیری دەكات كە بەهەشت‬ ‫نەك لەژێر پێی دایكاندا لەژێر پێی ژناندایە‪،‬‬ ‫الی داعشیش ژن باشترین هۆیەكە بۆ ئەوەی‬ ‫پیاو ئارەزوەكانی خۆی پێبشكێنێ‌‪ ،‬هەندێك‬ ‫نووسەری عەرەب ناهەقیان نیە لەو رۆژانە‬ ‫زۆر بەبەرزی و وەك نمونەیەكی بااڵ سەیری‬ ‫خەبات و بەرخودانی ئەو چاالك و شەڕڤانە‬ ‫ژنانەی یەپەژە دەكــەن و ئــاوڕ لەدنیاكەی‬ ‫خۆیان دەدەنەوە و شەرم دەیانگرێ‌‪ ،‬بۆ من‬ ‫ئەم رۆڵ و ئازایەتیەی ژنانی یەپەژە شتێكی‬ ‫چاوەڕوانكراوە لەبەر ئەوەی هەرك ‌ێ فەلسەفە‬ ‫و بیری وردی ئاپۆی خوێندبێتەوە سەبارەت‬ ‫ژن و ئازادی و خودخاوەنی هەر ئەوە دەبینێ‌‬ ‫كە هەیە‪ ،‬هەر ئەوە بەسە كە مرۆڤ جیاوازی‬ ‫ئەو دوو دنیایە دەبینێ‌‪ .‬دنیایەك ژن دەكاتە‬ ‫خــاوەنــی خــۆی و خــاوەنــی مرۆڤایەتیش‪،‬‬ ‫دنیایەكیش ژن دەكاتە كااڵیەكی هەرزانی‬ ‫دەستی پیاو‪ ،‬كۆبانی و موسڵ تەمسیلی‬ ‫دوو دنیابینی زۆر دژبەیەك دەكەن‪ ،‬لێرەوە‬ ‫دەتوانی وردتر كۆمەڵ و دەستەجیاجیاكان‬ ‫بخوێنیتەوە‪.‬‬

‫بۆ من ئەم رۆڵ و‬ ‫ئازایەتیەی ژنانی یەپەژە‬ ‫شتێكی چاوەڕوانكراوە لەبەر‬ ‫ێ فەلسەفە‬ ‫ئەوەی هەرك ‌‬ ‫و بیری وردی ئاپۆی‬ ‫خوێندبێتەوە سەبارەت ژن‬ ‫و ئازادی و خودخاوەنی‬ ‫ێ كە هەیە‪،‬‬ ‫هەر ئەوە دەبین ‌‬ ‫هەر ئەوە بەسە كە مرۆڤ‬ ‫جیاوازی ئەو دوو دنیایە‬ ‫دەبینێ‌‪ .‬دنیایەك ژن دەكاتە‬ ‫خاوەنی خۆی و خاوەنی‬ ‫مرۆڤایەتیش‪،‬دنیایەكیشژن‬ ‫دەكاتە كااڵیەكی هەرزانی‬ ‫دەستی پیاو‬

‫[~]‬ ‫[ ژماره ‪[ ]2014/10/20[ ]44‬ساڵی چوارم]‬

‫‪23‬‬

‫وتار‬

‫وتار‬

‫‪24‬‬

‫[~]‬ ‫[ساڵی چوارم] [‪ [ ]2014/10/20‬ژماره‪]44‬‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫پەشێو بۆ كۆبانێ؛‬

‫"كۆبانێ یەكەم رستەی بۆ مێژووی تازە تۆماركرد و بووە كاراترین كارگەی نەتەوەسازی"‬

‫لەمەوال‪ ،‬كێ زات دەكا‪ ،‬ئەو سنوورە حەرامزادانە بە سنوور بزانێ؟ كێ زات دەكا بڵێ‬ ‫كوردستانی عێراق‪ ،‬كوردستانی ئێران‪ ،‬كوردستانی توركیا‪ ،‬كوردستانی سووریا‪ ،‬كوردستانی‬ ‫جیبۆتی و جڕتاوە؟ كێ‪...‬؟‬ ‫"مانیفێستووی كۆبانێ"‬ ‫برینی شنگال شەو و ڕۆژ دەتریوێنێ‪.‬‬ ‫دەشــێ ڕۆژێــك لە ڕۆژان ژانەكەی لە زیڕە‬ ‫بكەوێ‪ ،‬بەاڵم قەت ناشێ ساڕێژ بێ‪.‬‬ ‫وێنەی سەر شاشەكان مێردەزمەن‪ ،‬شەوان‬ ‫لێت وەژوور دەكــەون‪ ،‬ســواری سەر سنگت‬ ‫دەبن و چەمۆڵەت لێ دەنێن‪.‬‬ ‫ئێستاش‪ ،‬دوای شنگال‪ ،‬جەستەمان شەبەقی‬ ‫برینێكی نوێی تێبووە‪ ،‬برینی كۆبانێ‪.‬‬ ‫شیروەشێن‪ ،‬هەمان شیروەشێنە‪ ،‬جەستە‬ ‫هەمان جەستەیە و خوێنەكەش هەر هەمانە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئێشەكەیان جودایە‪ .‬ناتوانم باسی ئەو‬ ‫جیاوازییە بە زمانی سەربازی‪ ،‬زانستی یا‬ ‫لێكدانەوەی لۆژیكی بكەم‪ ،‬هەر ئەوەندە دەڵێم‪،‬‬ ‫شنگال خاڵێكی لەو جێیە دانا‪ ،‬كە ئەخالقسزیی‬ ‫سیاسی گەیشتە لووتكە و كۆبانێش یەكەم‬ ‫ڕستەی بۆ مێژوویەكی تازە تۆمار كرد و بووە‬ ‫كاراترین كارگەی نەتەوەسازی‪.‬‬

‫***‬ ‫لە مــاوەی كەمتر لە دوو مانگدا‪ ،‬چاخێك‬ ‫تێپەڕی و بەراییی چاخێكی نوێ پشكووت‪.‬‬ ‫هەموو ڕۆژێ دەمــەوێ داستانێك بنووسم‬ ‫لەسەر كۆبانێ‪ ...‬سارد دەبمەوە‪.‬‬ ‫چما داستان لەسەر داستان دەنووسرێ؟‬ ‫دەمەوێ‪ ،‬بۆ چەند پەیڤێك‪ ،‬پەنا ببەمە بەر‬ ‫ئەفسانە‪ ،‬چەند پەیڤێك‪ ،‬كە شایانی بەژنی‬ ‫كۆبانێ بــن‪ ،‬بــەاڵم كۆبانێ خــۆی بــووە بە‬ ‫ئەفسانە و پێویستی بە ئەفسانەنووس نییە!‬ ‫***‬ ‫سەدان ساڵ شۆڕەسوارانی ڕۆژهەاڵت ببوونە‬ ‫كۆنە مەرەكەبی سەر كاغەز و تەنیا بە خەیاڵی‬ ‫ڕۆژهەاڵتناساندا دەهاتن‪ ،‬كەچی ئەوەتا‪ ،‬نەوەی‬ ‫میدییەكان‪ ،‬هەسپی مێژوویەكی تازەیان زین‬ ‫كردووە و بەرەو ئاسۆیەكی هەزارڕەنگی لینگ‬ ‫دەدەن‪.‬‬

‫ئەو سوارانەی من باسیان دەكەم لە ڕەگەزێكی‬ ‫دیكە و لە تیرەیەكی دیكەن‪.‬‬ ‫پێشتر نەمانبینیون‪ ،‬نەمانناسیون‪.‬‬ ‫ئاخر‪ ،‬ئەوانەی پێشتر یا لەناو تۆز و غوماری‬ ‫سەرپەڕێنەكانی سەدەی حەفتەمدا ون بوون‪،‬‬ ‫یا شاعەباسێك ڕایپێچان سەرحەدەكانی بۆ‬ ‫بپارێزن‪ ،‬یا لووسكەیەكی جەنگیزخان بە‬ ‫مەیتەر لە ئاستانە دایمەزراندن‪،‬‬ ‫یا بوونە فشەحیزبی خۆخۆری بێ پڕۆژە‬ ‫و ستراتیژ‪ ،‬حیزبی سایكسبیكۆپەرست و‬ ‫لۆزاندۆست و بتەوان و موفاوەزاتچیی بودجە‪.‬‬ ‫***‬ ‫ئەوانەی من باسیان دەكــەم لە ڕەگەزێكی‬ ‫دیكە و تیرەیەكی دیكەن‪ :‬كیژگەل و كوڕگەلی‬ ‫كۆبانێن‪ ،‬ئــەوانــەن‪ ،‬كە چاویان بریسكەی‬ ‫ئاتەشگەكانی بابوباپیرانی تێدایە‪ ،‬ئادگاریان‬ ‫پڕاوپڕە لە گزنگی گاتاكانی زەردەشت‪.‬‬ ‫ئەمانە كۆتاییان بە مێژووی هەاڵتهەاڵت و‬ ‫ڕاكەڕاكە و نووزانەوە و شەڕەپەڕۆ و ئاڕئاڕ و‬

‫[~]‬ ‫[ ژماره ‪[ ]2014/10/20[ ]44‬ساڵی چوارم]‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫‪25‬‬

‫وتار‬

‫سەدان ساڵ شۆڕەسوارانی ڕۆژهەاڵت ببوونە كۆنە مەرەكەبی سەر كاغەز و تەنیا بە‬ ‫خەیاڵی ڕۆژهەاڵتناساندا دەهاتن‪ ،‬كەچی ئەوەتا‪ ،‬نەوەی میدییەكان‪ ،‬هەسپی مێژوویەكی‬ ‫تازەیان زین كردووە و بەرەو ئاسۆیەكی هەزارڕەنگی لینگ دەدەن‬ ‫قاچاخچییاتیی سنووران هێنا‪.‬‬ ‫ئەمانە لە ڕەگەزێكی دیكە و تیرەیەكی دیكەن‪.‬‬ ‫ئەمانە سەرەتای قڕبوونی سەركردەی بندیوار‬ ‫و سكرتێری بندیوار و وەزیــری بندیوار و‬ ‫ڕاوێــژكــاری بندیوار و جەنەراڵی بندیوار و‬ ‫هەموو شتێكی بندیوارن‪.‬‬ ‫ئەوانە‪ ،‬ئەو جگەرگۆشانەی من‪ ،‬بە زگی‬ ‫قۆپاو و رەنگی پەڕیو و كالشینكۆفی سەدەی‬ ‫ڕابردوو‪ ،‬بەرامبەر تانك و زرێپۆش‪ ،‬بەرامبەر‬ ‫تاعوونی ڕەش و قاسەی پڕی نەوتفرۆشان‬ ‫چەقیون و بە دنیادا جاڕ دەدەن‪ ،‬دەڵێن‪:‬‬ ‫نــا‪ ،‬ئێمە لە قــەاڵی دمــدم داناگەڕێین‪ ،‬بە‬ ‫فتوایەك پایتەختی ســۆران جێناهێڵین و‬ ‫ناچینە خزمەت سوڵتان‪ .‬هــەزار گفتولفتی‬ ‫شیرینی شای ئێران تەفرەمان نادا و نامانباتە‬ ‫بەر سێدارەی چوارچرا‪ .‬ئێمە هەزار پەیمانی‬ ‫جەزایر بە قرۆشێك ناكڕین‪ .‬ئێمە لە ڕەگەزێكی‬ ‫دیكە و تیرەیەكی دیكەین‪.‬‬

‫تەماشایان دەكەم‪ ،‬جارێك و دووجار و دە جار‬ ‫‪ ...‬لە پڕمەی گریان دەدەم‪.‬‬ ‫نازانم گریانەكەم هی خۆشییە‪ ،‬یا نیشانەی‬ ‫پێشبینییەكی تــاڵ‪ ،‬یا هی هەردووكیانە؟‬ ‫ئــەوان بە زەردەخەنەیەك دڵم دەدەنــەوە‪،‬‬ ‫حاڵیم دەكەن‪ ،‬كە ڕۆژی سایكسبیكۆپەرستان‬ ‫و پیرەجامبازانی موفاوەزاتچی تەواو‪ .‬لەمەوال‪،‬‬ ‫كێ زات دەكا‪ ،‬ئەو سنوورە حەرامزادانە بە‬ ‫سنوور بزانێ؟ كێ زات دەكا بڵێ كوردستانی‬ ‫عێراق‪ ،‬كوردستانی ئێران‪ ،‬كوردستانی توركیا‪،‬‬ ‫كوردستانی سووریا‪ ،‬كوردستانی جیبۆتی و‬ ‫جڕتاوە؟ كێ‪...‬؟‬ ‫مەگەر هەتیوچەكانی"كاڵوڕەش و كاڵوسوور"‪،‬‬ ‫مەگەر ئەوانەی‪ ،‬لە سەدەی بیستویەكەمدا‪،‬‬ ‫بــە ئەقڵییەتی موختاری گوند دەوڵــەت‬ ‫بەڕێوە دەبەن‪ ،‬ئەوانەی بە دووربین تەماشای‬ ‫ئەوپەڕی دنیا دەكەن‪ ،‬كەچی بە زەڕەبینیش‬ ‫بنپێی خۆیان نابینن!!‪.‬‬

‫***‬

‫***‬

‫جەیالن‪ ،‬ئەو تەوارەی لە توخمی هەڵۆیانی‬ ‫زاگرۆس بوو‪،‬‬ ‫ئەوەی لەگەڵ گوللە ژوانی دانا‪،‬‬ ‫چما هەر جەستەی گوڵبەدەمی خۆی پێكا؟‬ ‫نا‪ ،‬ڕابردوویەكی پڕ لە شەرمەزاری و سنووری‬ ‫حەرامزادەی سیمالكەشی پێكا‪.‬‬ ‫ئارین‪ ،‬ئەو پڵنگەكیژەی‪ ،‬لەباتی دەستی یار‪،‬‬ ‫ئاگربەندی لە كەمەری خۆی ئااڵند‪،‬‬ ‫چما هەر بۆ ئەوە جەستەی پیرۆزی خۆی ئاگر‬ ‫دا ڕەوەئەسپێخۆرێك بۆ دۆزەخ ڕادا؟‬ ‫نا‪ ،‬ئەو لەگەڵ خۆیدا خەندەقی براكوژان‬ ‫و شـــەڕەپـــەڕۆی بــەرەبــابــان و تانكەری‬ ‫قاچاخچییانیشی ئاگر دا‪.‬‬ ‫ئەمانە‪ ،‬كوڕینە‪ ،‬لە ڕەگەزێكی دیكە و لە‬ ‫تیرەیەكی دیكەن!!‬

‫عەبدوڵاڵ پەشێو‬ ‫هێلسنكی ‪٢٠١٤/١٠/١٢‬‬

‫وتار‬

‫‪26‬‬

‫[~]‬ ‫[ساڵی چوارم] [‪ [ ]2014/10/20‬ژماره‪]44‬‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫گۆشتخۆرەكانی كۆبانێ دوای سەركەوتن زۆردەبن‬

‫"كـــۆبانێ پایتەختــی بەرخودانـــی كـــوردان ە"‬

‫ن‪ :‬كامەران گوڵپی‬ ‫دوای سەركەوتنی كۆبانێ گۆشتخۆرەكان زۆر‬ ‫دەبن‪ ،‬بۆیە پێویستە مافی خۆبەڕێوەبەری تەنها‬ ‫بەپارێزەرانی ڕەواببینرێت نەك حازرخۆرەكان‬ ‫بەناوی دۆستەوە‪ .‬لەسەردەمێكدا دەژین تەنانەت‬ ‫براكانمان لەبڕی دوژمــن ڕۆڵی پیالنگێڕی ئاوا‬ ‫دەكەن بەجۆرێك خەمساردیەكانیان بەئاستی‬ ‫دوژمنكاری گەیشتووە‪ ،‬تەنها لەبەر بەدەستهێنانی‬ ‫ئافەرینی بەناو واڵتانی دراوسێ‪ ،‬بەداخەوە هێشتا‬ ‫ئەوانەی خۆیان بەنوێنەری گەلەكەمان دەزانن‬ ‫نوقمی دەبڵ مۆڕاڵیبوون بەجۆرێك پاراستنی‬ ‫سەرمایەكانیان لەخودی ئازادی پیرۆزتر دەبینن‪.‬‬ ‫كۆبانی تەنانەت دوژمنانی نەتەوەكەمانی هێنایە‬ ‫قسەكردن تائاستی ئەوەی بەرخودانی كۆبانێ‬ ‫بــووە هــەواڵــی ســەرەكــی میدیاكانیان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەباشوور هێشتا سەرمەستی وەرگرتنی ئەو‬ ‫چەك و جبەخانەیەن كە لەواڵتانی ئەوروپیەوە‬ ‫پێیان دەگ ــات‪ ،‬بــەاڵم سنورەكانیان بــەڕووی‬ ‫ڕۆژئــاوادا داخستووە بەجۆرێك ئەم گەماڕۆیە‬ ‫هیچی لەگەمارۆی واڵتانی سەردەست كەمترنیە‪،‬‬ ‫بۆیە بەرخودانی كۆبانێ بەگوێی هەموو زلهێزانیدا‬

‫چڕی"ئێرە كۆبانیە" گۆڕستانی داعش و بڕیارە‬ ‫شومەكانی ئێوەیە‪ ،‬هەربۆیە خــۆبــواردن لێی‬ ‫نەفرینی مێژووی گەالنی ئازادیخوازی هەموو‬ ‫جیهانی لەدوایە‪.‬‬ ‫كۆبانێ بەرخودانی كردەوە بەری شۆڕشی كوردان‬ ‫لەپارچەكانی تری كوردستان بەجۆرێك چاندنی‬ ‫بیری بەرخودان وا ئاوێتەی بیری تاكی كوردی‬ ‫كرایەوە كە بەتەنها ڕێگای گەیشتن بەسەربەخۆیی‬ ‫نەتەوەكەمان ئەژمار بكرێت‪ .‬لەڕێی كۆبانێیەوە‬ ‫فشۆڵی ڕێچكەی پەیوەندی دیبلۆماسی و بازرگانی‬ ‫خرایەڕوو كە ئەم ڕێچكەیە جگە لەشەرمەزاری بۆ‬ ‫نەتەوەكەمان هیچ دەستكەوتێكی لەدوادا نییە‪.‬‬ ‫كۆبانی من وەك داستانی سەدەی بیستویەكی‬ ‫دەبینم لەبەرامبەر دڕندەترین گروپی تیرۆرستی‬ ‫كە بەرامبەر بەمرۆڤایەتی بەگشتی و كوردان‬ ‫بەتایبەتی هاتبێتە كایەوە‪ .‬ئەوبەرخودانەی‬ ‫شەڕەڤانانی كۆبانێ بەجیهانیان پیشاندا كەم‬ ‫وێنە و بێ وێنەیە‪ .‬بۆیە دەبێت هەموو كوردێك‬ ‫شانازی بەم بەرخودانەوە بكات و خاوەنداریەتی‬ ‫لەگیانبازانی كۆبانێی خۆشەویست بكات‪.‬‬ ‫كۆبانێ بۆیە جیاوازە لەسەردەمی شكست و‬ ‫پاشەكشێی هێزێكی كوردی وەكو پێشمەرگەی‬

‫لەشەنگال بەدرۆخستەوە و سەلماندی بەدوژمنان‬ ‫كە ئەگەر لەوێستەگەیەكدا لەبازنەی سیاسیدا‬ ‫بتوانن بمانخەڵتێنن ئەوا ئێوە بەهەڵەداچوون؛‬ ‫چونكە دیوی ڕاستەقینەی كوردان ئەمەیە كە"ماف‬ ‫نــادرێــت؛ بەڵكو دەســەنــدرێــت"‪ .‬كۆبانی دڕنی‬ ‫بەشەوەزەنگی شكستهێنا و ئاسۆی رۆژێكی نوێی‬ ‫بەنەتەوەكەمان بەخشی‪ .‬كۆبانێ توانی كەرامەتی‬ ‫تاكی كورد بەپارێزراوی بهێڵێتەوە و خەونی داعش‬ ‫و هاوبیرەكانیان بكاتە بڵقی سەرئاو‪ ،‬بۆیە كۆبانێ‬ ‫تەنها لەخۆی دەچێت نەك شوێنێكی تر؛ چونكە‬ ‫داستانی بەرخۆدانی ڕاستی ئاشتیخوازی نەتەوەی‬ ‫كوردی بە واڵتانی ئەوروپی سەلماند بەجۆرێك‬ ‫ئــەوان لەپێناو ئاشتی گەلەكانیان لەجەنگی‬ ‫دژەتیرۆردان لەسنورێكی دیاریكراو و مەرجداردا‪،‬‬ ‫بەاڵم كۆبانێ هەموو دژواریەكانی بەرەنگاری‬ ‫لەبڕی گەالنی جیهان لەئەستۆ گرتووە‪ ،‬ئەویش‬ ‫بەبەخشینی خوێنی ئاڵی الوەكانمان لەكچان و‬ ‫كوڕان لەپێناو بەرزڕاگرتنی ناوی نەتەوەكەمان‪،‬‬ ‫بەاڵم بەداخەوە لەباشوور سەركردایەتی الیەنە‬ ‫سیاسیەكان نەیانتوانی لەئاست داخوازیەكانی‬ ‫نەتەوەكەماندا هەڵسوكەوت بكەن ئەویش‬ ‫لەبەرهۆیەكی سادە كە هێشتا كەلتوری تۆڵە زاڵە‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫بەسەر كەلتوری هاوكایدا بەهەموو الیەنەكانەوە‬ ‫بەبێ جیاوازی لەچەپەوە بۆ ڕاست لەلیبراڵەوە بۆ‬ ‫ئیسالمی؛ چونكە ڕێبازی نەتەوەیی هەموو حەزە‬ ‫كەسیەكان و پیرۆزیە حزبیەكان تێكدەشكێنێت‪.‬‬ ‫هــەروەك ئیبراهیم بتەكانی تێكشكاند‪ ،‬لێرەوە‬ ‫دەبینین بەرخودان دۆستی نیە چ لەسەر ئاستی‬ ‫ناوخۆ و چ لەسەر ئاستی ناوچەیی و نێودەوڵەتی‪.‬‬ ‫لەسەدەی ڕابردوودا هەڵەبجەی سونبولی كوردان‬ ‫مەزڵومیەتی نەتەوەكەمانی بەجیهان ناساند لەم‬ ‫سەدەیەشدا كۆبانی زیندویەتی نەتەوەكەمانی‬ ‫سەلماند‪ ،‬بەاڵم حزبە كالسیكیەكان هەرچۆن‬ ‫توانیان"هەڵەبجە"‪ ،‬بكەنە قوربانی گیرفان و‬ ‫مەرامە حزبیەكانیان بەتەمان كۆبانیش بەهەمان‬ ‫شێوە بێت‪ ،‬بەاڵم ئەمەیان مەحاڵە؛ چونكە كۆبانێ‬ ‫داكۆكیكارێكی سەرسەختی هەیە ئەویش خودی‬ ‫نەتەوەی كوردە بۆیە لەبێ ئومێدی خودی ئەم‬ ‫حزبانە لەداهاتووی كۆبانێ بازنەی دژایەتیان‬ ‫فراوان كردووە هەندێك جار بەنهێنی و هەندێك‬ ‫جاریش بەئاشكرا‪.‬‬ ‫ئێستاش تەنها الیەنێك بێ بەرامبەر و دوور‬ ‫لــەبــەرژەوەنــدی و دەستكەوتی مــادی خۆی‬ ‫گەیاندبێتە هەموو بەرەكانی جەنگ"گەریالكانن"‪،‬‬ ‫بۆیە پارتی كرێكارانی كوردستان لــەدەرەوەی‬ ‫بازنەی مەرامی زلهێزاندا بەرخودان دەكات ئەمەش‬ ‫بووەتە مایەی دژایەتی سیاسیەكانی كورد بۆ‬

‫[~]‬ ‫[ ژماره ‪[ ]2014/10/20[ ]44‬ساڵی چوارم]‬

‫ئەمان؛ چونكە خۆیان لەبازنەی دۆستایەتی‬ ‫بێ مەرجی ئەو زلهێزانەدا دەبیننەوە و زۆربەی‬ ‫كاتیش پەكەكە بەڕێگر دەبینن لەبەردەم مەرامە‬ ‫حزبیەكانیاندا تەنانەت كــار بــەوە گەشتووە‬ ‫ئەندامێكی مەكتەب سیاسی"یەكگرتوو"هەمان‬ ‫قسەی"پارتی دیموكرات"بكات و لەسەر شاشەی‬ ‫تیڤی بڵێت نابێت پەیەدە هەموو شتەكان بۆخۆی‬ ‫قــۆرخ بكات بەڕاستی ئەمە توانەوەیە تاسەر‬ ‫ئێسقان لەسیاسەتی دەستەمۆبوون لەپێناو‬ ‫وەرگرتنی چەند پۆستێكی ئیداری بۆ ئەوحزبە‬ ‫لەباشووردا‪ ،‬من بۆیە دەڵێم كۆبانێ جیاوازە؛‬ ‫چونكە لەسەردەمی خۆبەڕێوەبەری دیموكراتیدا‬ ‫تیرۆریان بــەرەو ڕووكــردەوە كە هەموو جیهان‬ ‫شایەتی سەركەوتنی ئەم جۆرە خۆبەڕێوەبەرییەیان‬ ‫دەدا‪ .‬بۆیە كەلتوری حزبی لەباشوور ئەم جۆرە‬ ‫خۆبەڕێوەبەرییەی پێ قەبوڵ نەكرا و بەردەوام‬ ‫دژایــەتــی كـــردووە و بەبەخشینەوەی تۆمەت‬ ‫داتاشین كە گوایە ڕۆژئاوای كوردستان تیرۆرستن‬ ‫لەكاتێكدا خۆیان شەڕی تیرۆریان دەكرد‪.‬‬ ‫كۆبانێ و بەرخودان دوانەیەكی لێكجیانەكراوەن‪،‬‬ ‫دەبێت ئەم ڕاستیە قەبوڵ بكرێت و ئەوەش‬ ‫بزانین كە سەركەوتنی دۆزی ڕەوای نەتەوەكەمان‬ ‫بەستراوەتەوە بە پڕۆگرامی قوتابخانەی كۆبانێ؛‬ ‫چونكە نەوەی داهاتوو سەرمەشقی لەبەرخودانی‬ ‫كۆبانیەوە وەردەگرن نەك كۆشكنشینان و خاوەن‬ ‫ژمارەی بانكیەكان لەئەوروپادا‪.‬‬

‫‪27‬‬

‫وتار‬

‫كۆبانێ هەوێنی هەرچوارپارچەی كوردستانە بۆ‬ ‫یەكگرتنەوەیان؛ چونكە مەشخەڵی بەرخودان‬ ‫لەوێوە هەڵكرا و تیرۆریش شكستی هەرلەوێوە‬ ‫پێهێنرا‪ ،‬لــەم روانگەیەوە كۆبانی"پایتەختی‬ ‫بەرخودانی كوردانە"‪.‬‬ ‫كۆبانێ ژیانی كۆیالیەتی و كورسی رەتكردەوە‬ ‫بەجۆرێك شەڕەڤانان تەنها عشق و ئەوینێكیان‬ ‫وەرگرتبوو كە بریتی بوو لەعەشقی نیشتمان و‬ ‫بەرخودان لەپێناویدا‪ ،‬هەربۆیەش ڕاستی رێبازی‬ ‫نەپساوەی بەرخودانیان بەبەخشینی گیانیان بۆ‬ ‫هەمووان سەلماند‪ .‬كۆبانێ هانابردنی بۆ واڵتانی‬ ‫زلهێز رەدتكردەوە و قورسایی ئەركی بەرخودانی‬ ‫بــەنــەتــەوەكــەمــان بــەخــشــی بــەجــۆرێــك ئــەم‬ ‫بێنیازمەندیەبووەهۆیڕەواندنەوەی"دەستەمۆبوون"‬ ‫لەژێر ناوی "دۆستایەتی" واڵتانی سەردەستدا ئیتر‬ ‫لەم هەنگاوەی كۆبانێیەوە دەكرێت داڕشتنەوەی‬ ‫نــوێ بكرێت بــۆ پەیوەندیەكانمان لەگەڵ‬ ‫دەوروبەرماندا‪ .‬هەرلێرەوە كۆبانێ راستیەكی تری‬ ‫سەلماند ئــەویــش نەبوونی دەســتــەواژەیــەك‬ ‫بەناوی"شكست"ە لەفەرهەنگی نەتەوەیدا؛ چونكە‬ ‫دەستەمۆبوون شێوەیەكی مۆدێرنە لەشكست‬ ‫لــەژێــرنــاوی دۆستایەتی‪ .‬كۆبانێ سەدەیەك‬ ‫لەبەرخودانی نەتەوەیەكی بەڕێ خستەوە لەژێر‬ ‫دەســتــەواژەی شەهیدان خاوەنی ڕاستەقینەی‬ ‫نیشتمانن‪.‬‬

‫وتار‬

‫‪28‬‬

‫[~]‬ ‫[ساڵی چوارم] [‪ [ ]2014/10/20‬ژماره‪]44‬‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫پرســـی كورد و سەرلێشواوی دەوڵەتـــی تورك‬ ‫ن‪ :‬سەفین میرە‬ ‫ئــەوەی ئەمڕۆ دەوڵــەتــی تــورك لەگۆڕەپانی‬ ‫سیاسی ناوچەكەدا ئەنجامی دەدات‪ ،‬تاكە‬ ‫هەوڵێكی سەرنەگرتووە بۆ لەباربردنی ئەزموونی‬ ‫خۆسەری كانتۆنەكانی ڕۆژئــاوای كوردستان‬ ‫و ڕێگریكردن لەسوودمەندبوونی گەلی كورد‬ ‫لەداڕشتنەوەی سەرلەنوێی نەخشەی سیاسی‬ ‫ڕۆژهەاڵتی ناوەڕاستە‪.‬‬ ‫لــە"‪١٩٢٠/٨/١٠‬ز"دا‪" ،‬پەیمانی سیڤەر" بەسترا‬ ‫لەنێوان دەوڵەتە براوەكانی جەنگی یەكەمی‬ ‫جیهانی و پاشماوەی ئیمپراتۆریەتی ڕووخاوی‬ ‫عوسمانی‪ ،‬كە لــەو پەیمانەیەدا مافەكانی‬ ‫گەلی كــورد سەلمێنرابوو‪ ،‬بــە تایبەتیش‬ ‫لــەبــرگــەكــانــی"‪"٦٢،٦٣،٦٤‬دا‪ ،‬بــەاڵم بەهۆی‬ ‫بەرژەوەندی تایبەتی دەوڵەتانی براوەی جەنگەكە‬ ‫و دواكەوتوویی و ناكارایی سەرانی كورد لەو‬ ‫ڕۆژگارەدا‪ ،‬ئەو پەیمانە لەباربراو"پەیمانی لۆزان"‬ ‫جێگەی گرتەوە و خاكی كوردستان دابەشی‬ ‫سەرچەند دەوڵەتێك كــرا‪ .‬وەكــو ئاشكرایە‬ ‫زۆرترین ڕێژەی خاك و گەلی كورد خرایە سەر‬ ‫دەوڵەتی نوێی توركیای كەمالی‪.‬‬ ‫"پەیمانی لۆزان"‪ ،‬لــە"‪"١٩٢٣/٧/٢٤‬زدا لەنێوان‬ ‫سەرانی تورك و دەوڵەتە براوەكانی جەنگدا‬ ‫بــەســتــرا‪ ،‬ئــەم پەیمانە بــوو بەجێگرەوەی‬ ‫پەیمانی سیڤەر‪ ،‬دەوڵەتی توركیا وەكو خاوەن‬ ‫زۆرترین ڕێژەی كورد‪ ،‬لەو كاتەوە و بەدرێژای‬ ‫نــزیــكــەی"‪ "١٠٠‬ساڵی ڕابـــردوو سیاسەتێكی‬ ‫نالۆژیكیانەی بەرامبەر بەپرسی كورد پیادە‬ ‫كردووە‪ ،‬چ لەسەرئاستی ناوخۆی واڵتەكەی و چ‬ ‫لەسەر ئاستی بەشەكانی تر‪ ،‬بەو پێیەی كە ئەم‬ ‫دەوڵەتە خۆی هەڵقواڵوی بیری ڕەگەزپەرستی‬ ‫كەمالیزمە و هەموو نەتەوەكانی تــری ناو‬ ‫توركیای بەتورك ئەژمار دەكات‪ ،‬بەدرێژای ئەو‬ ‫ماوەیەی ڕابردوو سیاسەتی سڕینەوەی زمان و‬ ‫ناسنامەی گەالنی توركیای كردوە بە ستراتیژ‪،‬‬ ‫بە تایبەتیش سڕینەوەی زمان و ناسنامەی گەلی‬ ‫كوردی كردوە بە سەرەكیترین كاری دەوڵەت‬ ‫و هەرگیز هەنگاوێكی لۆژیكیانەی نەناوە بۆ‬ ‫چارەسەركردنی ئەم پرسە گرنگە كە ڕاستەوخۆ‬ ‫پەیوەستە بە ئاسایشی هەموو ناوچەكە؛ چونكە‬ ‫ئاسایشی ناچەكە بەبێ نەتەوەێكی گەورەی‬ ‫وەكو كورد هەرگیز بەرقەرار نابێت‪.‬‬ ‫سیاسەتی نالۆژیكیانەی دەوڵەتی تورك كە‬ ‫سەرچاوەكەی بیری كەمالیزمە‪ ،‬خۆی لەخۆیدا‬ ‫سیاسەتێكە لەسەر بنەمای سڕینەوەی هەموو‬ ‫نەتەوەكانی تری توركیا بنیاتنراوە بەتایبەتیش‬ ‫گەلی كورد كە هەمیشە وەكو مەترسی دەزانن‬ ‫بۆ سەر یەكپارچەی خاكی ئەو دەوڵەتەی كە‬ ‫پەیمانی لۆزان ناویان نا توركیا‪ .‬هەرلەبەر‬

‫ئەم هۆكارەیە كە هەمیشە سیاسیەكانی دەوڵەتی‬ ‫تورك دروشمی یەك نەتەوە‪ ،‬یەك دەوڵەت‪،‬‬ ‫یەك ئااڵ بەرزدەكەنەوە‪ .‬بەڵێ ئەم سیاسەتە‪،‬‬ ‫سیاسەتێك نییە تەنها لەسەردەمی"مستەفا‬ ‫كەمال"دا پیادە كرابێت؛ بەڵكو ئەم سیاسەتە‬ ‫تاكو ئەم چركە ساتە درێژەی هەیە و كاری لەسەر‬ ‫دەكرێت‪ ،‬ئەمە ســەرەڕای دەستاودەستكردنی‬ ‫دەسەاڵت لەپارتە نەتەوەپەرستەكانەوە بگرە‬ ‫تا دەگاتە سیكۆالریزم و ئیسالمیە توندڕە و‬ ‫ئیسالمیە بەناومیانڕەكانی ئەمڕۆ‪.‬‬ ‫ئەگەرچی لــەمــاوەی چەند ساڵی ڕابـــردوودا‬ ‫كۆمەڵێك كــەس و الیــەنــی تــورك و كــورد‬ ‫لەناویشیاندا بە ناوسەرۆكەكانی كورد لەباشور‪،‬‬ ‫باسیان لەوە دەكرد كە گوایە "ئەردۆغان" و‬ ‫پارتەكەی هەوڵی چــارەســەری پرسی كورد‬ ‫دەدەن‪ ،‬بەاڵم ڕووداوەكانی ئەم دوایە پەردەی‬ ‫لەسەر ئەو ڕاستیە هەڵماڵی كە ئەردۆگان و‬ ‫پارتەكەی بەهەمان سیاسەتی نالۆژیكیانەی‬ ‫ڕابردوو لەپرسی كورد نزیك دەبنەوە‪ ،‬كە بریتییە‬ ‫لەسیاسەتی نكوڵی كردن و قڕكردنی گەلی كورد‬ ‫لەهەموو بەشەكانی كوردستان‪.‬‬ ‫ڕووداوەكانی ئەم دوایەی شەنگال و كۆبانێ بە‬ ‫بەرچاوی ڕای گشتی دونیاوە سەلمێنەری ئەو‬ ‫ڕاستیەن كە دەوڵەتی تورك بەهەمان سیاسەتی‬ ‫كەمالیزم لەپرسی كورد نزیكدەبێتەوە و هەمیشە‬ ‫هەوڵی دوبارەكردنەوەی كوشتارگەی"دەرسیم‬ ‫و گەلی زیالن" دەدەن‪ ،‬هاوكات ئەو ڕاستیەش‬ ‫دەسەلمێنێت كــە دەوڵــەتــانــی بــێ شەرمی‬ ‫ســەرمــایــەداری و دەهــۆڵ كوتی بەناو مافی‬ ‫مــرۆڤ هەرگیز چاویان ئــەو تاوانە گەورانە‬ ‫نابینێت كە دەوڵەتانی ئەڵقە لەگوێی خۆیان‬ ‫دژ بە گەلی كورد ئەنجامی دەدەن و هەمیشە‬ ‫بە دوای بەرژەوەندیە ئابووریەكانی خۆیانەوەن‬ ‫لەناوچەكەدا‪ .‬هەروەكو چۆن لەساڵی"‪١٩٨٨‬ز"دا‬ ‫چاویان لەتاوانی"هەڵەبجە و ئەنفال" پۆشی‪.‬‬ ‫بەاڵم پرسیار لێرەدا ئەوەیە‪ :‬ئایا دەوڵەتی تورك‬ ‫دەتوانێت ڕێگر بێت لەبەردەم خۆڕاگری و لەبن‬ ‫نەهاتوویی ئیرادەی گەلی كورد بۆ گەیشتن بە‬ ‫ئازادی و سەربەخۆیی؟‪.‬‬ ‫هــەروەكــو زۆربــەمــان دەزانــیــن چ دوێنێ و چ‬ ‫ئــەمــڕۆش دەوڵــەتــی تــورك خــۆی لــەبــەردەم‬ ‫لەتبوونێكی چــاوەڕوانــكــراودا دەبینێتەوە‪،‬‬ ‫بەتایبەتیش دوای ســەرهــەڵــدانــی بزاڤی‬ ‫ڕزگاریخوازی گەلی كورد لەباكوری كوردستان بە‬ ‫ڕێبەرایەتی پارتی كرێكارانی كوردستان"پەكەكە‬ ‫و فیكر" و فەلسەفەی عەبدوڵاڵ ئۆجاالن‪ .‬بەڵێ‬ ‫ئیتر لەوساتەوەختە بــەدواوە دەوڵەتی تورك‬ ‫چركە بە چركە لەو ساتەوەختە نزیك دەبێتەوە‬ ‫كە گەلی كورد لەباكوری كوردستان بە كەمتر‬ ‫لەسەربەخۆیی ڕازی نەبن‪ ،‬بەتایبەتیش ئەمڕۆ‬

‫كە هاوزەمان لەگەڵ شۆڕش و بەرخودانی‬ ‫گەلی كورد لەڕۆژئاوای كوردستان بەگشتی و بە‬ ‫تایبەتیش بەرخودانی سەرسەختی شەرڤانانی‬ ‫كورد لەكۆبانی‪ ،‬دەوڵەتی تورك ترسی لەوەدایە‬ ‫كە گەلی كورد لەباكوری كوردستان لەجیاتی‬ ‫خۆبەڕێوەبەری دیموكراتی‪ ،‬بەكەمتر لەئازادی و‬ ‫سەربەخۆیی ڕازی نەبن و لەنەخشەی داهاتووی‬ ‫ڕۆژهەاڵتی ناوەڕاستدا ئیتر دەوڵەتێك بێتە‬ ‫ئــاراوە بەناوی دەوڵەتی كــوردی‪ ،‬ئەمە جگە‬ ‫لەوەی كە لەباشوری كوردستانیش هەموو گەل‬ ‫چاوەڕوانی ئەو چركە ساتەن كە ڕیفراندۆم بۆ‬ ‫سەربەخۆیی و دامەزراندنی دەوڵەتی سەربەخۆی‬ ‫كوردی ئەنجامبدەن‪.‬‬ ‫بەڵێ هەموو ئەمانە جارێكی تر وای لەسەرانی‬ ‫تورك كردووە كە توشی شۆكی سیاسی ببن‬ ‫و بەهەمان سیاسەتی نالۆژیكیانەی جارانیان‪،‬‬ ‫لەپرسی كــورد نزیك ببنەوە چ لەباكوری‬ ‫كوردستان و چ بەشەكانی تر‪ ،‬بە تایبەتیش‬ ‫دوای جــاڕدانــی خۆبەرێوەبەری دیموكراتی‬ ‫لـــەڕۆژئـــاوای كــوردســتــان و دروســتــكــردنــی‬ ‫كانتۆنەكان و دامەزراندنی یەكینەكانی پاراستنی‬ ‫گــەل"یــەپــەگــە"‪ ،‬دەوڵــەتــی تــورك كە گوایە‬ ‫خاوەن هێزێكی گەورەیە لەناوچەكەدا و توانای‬ ‫كاریگەری دورستكردنی هەیە لەگۆڕانكاریەكاندا‪،‬‬ ‫هەموو قورسایی خۆی خستۆتە سەر ڕۆژئاوای‬ ‫كوردستان بۆ لەناو بردنی ئەزموونی كورد لەو‬ ‫بەشەی كوردستاندا‪ ،‬لەم پێناوەشدا هەوڵی‬ ‫ئــەوە دەدات كە الیەنێكی كــوردی باشوور‬ ‫لەبەرژەوەندی خۆی بەكار بهێنێت‪ ،‬بەتایبەتیش‬ ‫لەسەرەتاكانی دروستكردنی ڕێكخراوی داعش‬ ‫دەوڵەتی تورك بەهەموو جۆرێك هاوكاری ئەم‬ ‫ڕێكخراوەی كرد و ئەو الیەنە كوردیەش بەهەمان‬ ‫شێوەی توركیا دژی ڕۆژئـــاوای كوردستان‬ ‫هەنگاوی دەنا و لەبەرژەوەندی سیاسەتەكانی‬ ‫توركیا ڕووداوەكانی ناوچەكەی دەقۆستەوە‪،‬‬ ‫نمونەی داخستنی سنور لەسەر ئاوارەكان و‬ ‫ڕێگریكردن لەناردنی هاوكاری بۆ گەلی كورد‬ ‫لەڕۆژئاوای كوردستان و هەڵكەندنی خەندەق‬ ‫لەنێوان سنوری قەڵەمڕەوی ئەو و ڕۆژئــاوای‬ ‫كوردستان‪ .‬هەموو ئەمانەش لەبەرامبەر ئەوەدا‬ ‫بوو كە توركیا ڕێگە بدات بەفرۆشتنی نەوت‬ ‫لەڕێگەی بۆریەوە و بەخاكی توركیادا‪.‬‬ ‫بەڵێ هەموو ئەم ڕووداوانەی كە لەم دوو ساڵی‬ ‫ڕابــردوودا هاتنە پێشەوە و گەلی كورد توانی‬ ‫لــەڕۆژئــاوای كوردستان ســوودی لێ ببینێت‬ ‫دەوڵەتی تورك و ئەردۆغان توشی هیستریا‬ ‫كردووە و نازانێت چۆن لەپرسەكە نزیك بێتەوە‪،‬‬ ‫ئەوەتا دەست تێكەڵكردنی لەگەڵ ڕێكخراوێكی‬ ‫وەكو داعش ال پەسەندترە لــەوەی دراوسێی‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫ئەزموونی خۆسەری دیموكراتی بێت لەڕۆژئاوای كوردستان‪ ،‬ئەمە‬ ‫لەكاتێكدا كە پێڤاژۆی چارەسەری ئاشتی لەنێوان دەوڵەتی تورك و پارتی‬ ‫كرێكارانی كوردستان"پەكەكە" خەریكە پێدەنێتە ساڵی سێهەمەوە‪ ،‬كە ئەمە‬ ‫بە ڕای زۆربەی شارەزایانی سیاسی ئەوپەڕی سەرلێشێواوی دەوڵەتی تورك‬ ‫و نالۆژیكی سیاسەتەكانی ئەردۆغانە و هیچ واتاێكی بۆ پێڤاژۆی ئاشتی‬ ‫نەهێشتۆتەوە و پێویستە پەكەكە هەنگاوی تر بهاوێژێت و بەدووری نازانن‬ ‫جارێكی تر ڕووبەرووبوونەوەی چەكداری بێتە رۆژەڤەوە‪ .‬ئەگەر دەوڵەتی‬ ‫تورك بەسیاسەتە نالۆژیكیەكانیدا نەچێتەوە و هەنگاوی ڕاستەقینە نەنێت‬ ‫بۆ چارەسەی ئەم پرسە؛ چونكە بەڕای زۆرێك لەسیاسیەكانی كورد توركیا‬ ‫تەنها مەبەستیەتی كات بە فیڕۆبدات‪.‬‬ ‫لەكۆتایدا دەمەوێت بڵێم‪:‬‬ ‫دەبێت دەوڵەتی تورك ئەو ڕاستیە باش بزانێت كە هەرگیز كات لەبەرژەوەندی‬ ‫ئەواندا نییە و ڕۆژ لەدوای ڕۆژ گەلی كورد و پرسە ڕەواكەی چ لەسەرئاستی‬ ‫ناوچەی و چ لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی لەپێشوەچوونی خێرادایە و ڕۆژ‬ ‫لەدوای ڕۆژ تاكی كورد چ لەناوخۆ و چ لــەدەرەوە لەهەوڵی بەردەوامی‬ ‫ناساندنی پرسەكەیدا لەخەباتی بێ ماندووبووندان‪ ،‬ئەمە جگە لەوەی ئەو‬ ‫هەنگاوەی گەلی كورد بەڕێبەرایەتی پەكەكە ناویەتی هەرگیز گەڕانەوەی بۆ‬ ‫نییە و جگە لەسەركەوتن هیچی تر ناناسێت و هەمیشە ئامادەی مەرگن‬ ‫لەپیناو دۆزە ڕەواكەیاندا‪.‬‬ ‫ئەوەی ماوەتەوە بوترێت ئەوەیە كە لەسەر هەموو تاكێكی كورد پێویستە‬ ‫بەگیانیكی نەتەوەیی و واڵتپارێزی یەكگرتوویی رێزەكانی گەل بپارێزێت و‬ ‫ڕێگە بەدوژمن نەدات درز بخاتە ناو یەكڕیزی گەلی كورد؛ چونكە لەم كاتە‬ ‫هەستیارەدا پێویستە زۆر بەئاگا بین لەوەی چی دەگوزەرێت لەناوچەكەدا و‬ ‫هەمیشە هەوڵبدەین كە سیاسیەكانمان بەڕخنەی دروستكەر بخیەنەوە سەر‬ ‫ڕیگەی دروستی سیاسەتكردن‪ ،‬لەپێناو ئەوەی ڕووداوەكانی ناوچەكە‬ ‫لەبەرژەوەندی گەلەكەمان بقۆزینەوە و پالنی دوژمنانی كورد هەرەس‬ ‫پێبهێنین‪.‬‬ ‫‪safinmira@yahoo.co.uk‬‬

‫[~]‬ ‫[ ژماره ‪[ ]2014/10/20[ ]44‬ساڵی چوارم]‬

‫‪29‬‬

‫وتار‬

‫دەوڵەتی تورك كە گوایە خاوەن هێزێكی‬ ‫گەورەیە لەناوچەكەدا و توانای كاریگەری‬ ‫دورستكردنی هەیە لەگۆڕانكاریەكاندا‪ ،‬هەموو‬ ‫قورسایی خۆی خستۆتە سەر ڕۆژئاوای‬ ‫كوردستان بۆ لەناو بردنی ئەزموونی كورد‬ ‫لەو بەشەی كوردستاندا‪ ،‬لەم پێناوەشدا‬ ‫هەوڵی ئەوە دەدات كە الیەنێكی كوردی‬ ‫باشوور لەبەرژەوەندی خۆی بەكار بهێنێت‪،‬‬ ‫بەتایبەتیش لەسەرەتاكانی دروستكردنی‬ ‫ڕێكخراوی داعش دەوڵەتی تورك بەهەموو‬ ‫جۆرێك هاوكاری ئەم ڕێكخراوەی كرد و‬ ‫ئەو الیەنە كوردیەش بەهەمان شێوەی‬ ‫توركیا دژی ڕۆژئاوای كوردستان هەنگاوی‬ ‫دەنا و لەبەرژەوەندی سیاسەتەكانی توركیا‬ ‫ڕووداوەكانی ناوچەكەی دەقۆستەوە‪،‬‬ ‫نمونەی داخستنی سنور لەسەر ئاوارەكان و‬ ‫ڕێگریكردن لەناردنی هاوكاری بۆ گەلی كورد‬ ‫لەڕۆژئاوای كوردستان و هەڵكەندنی خەندەق‬ ‫لەنێوان سنوری قەڵەمڕەوی ئەو و ڕۆژئاوای‬ ‫كوردستان‪ .‬هەموو ئەمانەش لەبەرامبەر ئەوەدا‬ ‫بوو كە توركیا ڕێگە بدات بەفرۆشتنی نەوت‬ ‫لەڕێگەی بۆریەوە و بەخاكی توركیادا‬

‫وتار‬

‫‪30‬‬

‫[~]‬ ‫[ساڵی چوارم] [‪ [ ]2014/10/20‬ژماره‪]44‬‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫كۆبانێ رووبەرێك ی‌ بچوك و شكۆمەندیەك ی‌ گەورە ‬

‫ی بەرگریكردنیان سادە و ساكار‬ ‫ی هەیە و ئامێر ‌‬ ‫ی بچوك ‌‬ ‫ی روبەڕێك ‌‬ ‫كۆبانێ‌‪ ،‬گەر چ ‌‬ ‫ی بچوك و دیاریكراو‬ ‫ی لەچوارچێوەیەك ‌‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫ی شۆڕشگێڕ ‌‬ ‫و خۆماڵین‪ ،‬بەاڵم مێژوو ‌‬ ‫ی ستالینگراد‬ ‫ی جیهان‪ ،‬وەك مانەوە ‌‬ ‫ی مێژووە گەورەكان ‌‬ ‫بردەدەرەوە و بووە هاوشان ‌‬ ‫ی یابانیەكان و فەلسەفەی‌‬ ‫ی جەزائیر و ملنەدان ‌‬ ‫ی گەل ‌‬ ‫ی ڤێتنام و كۆڵنەدان ‌‬ ‫و ئیرادە ‌‬ ‫ی لیبیەكان‬ ‫ی كۆباییەكان و خۆڕاگیر ‌‬ ‫ی هندیەكان و بەردەوام ‌‬ ‫ناتوندوتیژ ‌‬ ‫ن‪ :‬دیار ‌ی خالید‬ ‫ملمالنێ ‌ی سەرە گەورەكان ‌ی جیهان لەرووبەرێك ‌ی‬ ‫بچوك ‌ی شارێك ‌ی گـــەمـــارۆدراو ‌ی كوردستان‬ ‫كۆبوەتەوە‪ .‬دوژمنان ‌ی ئەم شارە تەنهایە زۆرن و‬ ‫چاوەڕوان ‌ی كەوتن ‌ی دەكەن‪ .‬هەرچەندە فشارێكی‌‬ ‫زۆر لەسەر ئەو شارە بچوكەیە‪ ،‬بەاڵم قارەمانانی‌‬ ‫ئەم شارە دەیانەوێت مێژوویەك ‌ی تر ‌ی كوردایەتی‌‬ ‫بنوسنەوە و شكۆمەندیەك ‌ی گەورە تۆماربكەن‪.‬‬ ‫گەمارۆدان ‌ی كۆبانێ‌‪ ،‬لەالیەن داعش و توركیا‬ ‫و بەهاوكار ‌ی هەندێك لەواڵتان ‌ی عــەرەبـ ‌ی و‬ ‫گوێپێنەدان ‌ی ئەمریكا و بێدەنگ ‌ی دۆستان ‌ی ئەم‬ ‫پارچە ‌ی كوردستان لەمانگێك نزیك دەبێتەوە‬ ‫و ئەوانیش بێ‌وچان خەبات دەكەن‪ ،‬بەاڵم ئەم‬ ‫خەباتە ‌ی كوردەكان جیاوازە لەهەموو جواڵنەوە‬ ‫و راپەڕینەكان ‌ی كورد لەو جوگراقیا دیاریكراوەدا‬ ‫تێدەكۆشن‪.‬‬ ‫كۆبانێ‌‪ ،‬گەر چ ‌ی روبەڕێك ‌ی بچوك ‌ی هەیە و ئامێر ‌ی‬ ‫بەرگریكردنیان سادە و ساكار و خۆماڵین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫مێژوو ‌ی شۆڕشگێڕ ‌ی كورد ‌ی لەچوارچێوەیەك ‌ی‬ ‫بچوك و دیاریكراو بردەدەرەوە و بووە هاوشانی‌‬

‫مــێــژووە گــەورەكــانـ ‌ی جیهان‪ ،‬وەك مانەوە ‌ی‬ ‫ستالینگراد و ئیرادە ‌ی ڤێتنام و كۆڵنەدان ‌ی گەل ‌ی‬ ‫جەزائیر و ملنەدان ‌ی یابانیەكان و فەلسەفە ‌ی‬ ‫ناتوندوتیژ ‌ی هندیەكان و بەردەوام ‌ی كۆباییەكان‬ ‫و خۆڕاگیر ‌ی لیبیەكان‪.‬‬ ‫كەوتن ‌ی كۆبانێش شانازییە؛ چونكە یەكەم‬ ‫بەرخودان ‌ی كــوردە خیانەت ‌ی تێدا نەكرێت و‬ ‫لەژێرەوە بەشێكیان پەیوەندیان بەدوژمنانەوە‬ ‫هەبێت و دژ ‌ی یەكتر بوەستنەوە‪.‬‬ ‫كۆبان ‌ێ گەر بیشكەوێت یەكەم هەستانەوە ‌ی‬ ‫دیرۆك ‌ی كوردە‪ ،‬بەوپێیە ‌ی زۆرینە ‌ی دەوڵەتانی‌‬ ‫جیهان ‌ی سەرسامكردوە و بەگرنگیەوە بۆ ‌ی دەڕوانن‬ ‫و وەك شكۆمەندیەك تەماشا ‌ی كورد دەكرێت‪.‬‬ ‫ئەمە یەكەم شەڕە لەمێژوو ‌ی كورددا كە دۆست‬ ‫و دوژمنان گەواهیدەر ‌ی هەقڕەو ‌ی كورد دەدەن‬ ‫و بەناڕەوا ‌ی نازانن‪ .‬لەگەڵ ئەوە ‌ی هیچ الیەك‬ ‫ئامادە ‌ی هاوكار ‌ی نیە‪.‬‬ ‫یەكەم تێكۆشان ‌ی كوردە سەركردە دیارەكانی‌‬ ‫وەك شــەڕڤــانــان شــەڕ دەكـــەن و لـــەدوورەوە‬ ‫تەماشاكەرنییە و ئامادە ‌ی چۆكدادان نین‪ .‬شەڕی‬ ‫ئــەوان تەنها شەڕكردن نیە لەسەر رووبەرێكی‌‬ ‫مانەوەی‬ ‫بچوك ‌ی دیاری‌كراو ‌ی زەوی‌؛ بەڵكو شەڕ ‌ی‬ ‫‌‬

‫نەتەوەیەكە بەرامبەر هێزێك كە كار لەسەر‬ ‫سڕینەوە ‌ی جیاوازیەكان و لەناوبردن شوناسی‌‬ ‫ئەوانیتر دەكات‪.‬‬ ‫یەكەم دەركەوتن ‌ی روون ـ ‌ی مێژوو ‌ی كــوردە كە‬ ‫سەركردەكان ‌ی ئەم شارە و رۆژئاوا كە بەئیرادەیەكی‌‬ ‫بەهێزەوە ئامادە ‌ی گوێڕایەڵ ‌ی واڵتێك نابن لەپێناو‬ ‫خۆشبەخت ‌ی خۆیان‪.‬‬ ‫كۆبان ‌ێ لەزۆرشتدا یەكەمە لەمێژوو ‌ی كــوردا‪،‬‬ ‫هەموو كات لەبەرامبەر كەوتن ‌ی شۆڕش و بزوتنەوە‬ ‫و خەبات ‌ی كورددا ناوخۆمان بەهۆكار ‌ی سەرەكی‌‬ ‫زانیوە و نەیانتوانیوە تاكۆتا پشت لەیەكتر نەكەن‪،‬‬ ‫بەاڵم كۆبان ‌ێ ئەو شكۆمەندییە ‌ی بۆ مێژوو ‌ی كورد‬ ‫تۆماركرد و یەكڕیز ‌ی پارساتوە و هەر ئەمەش‬ ‫كلیل ‌ی سەركەوتنەكانن‪.‬‬ ‫گەرچ ‌ی هەندێك لەتێكۆشانەكان ‌ی كورد لەجەنگدا‬ ‫سەركەوتوبون‪ ،‬لەدیبلۆماسیەت و گفتۆگۆدا‬ ‫تێكشكاون‪ ،‬بەاڵم كۆبان ‌ێ شانبەشان ‌ی خەبات ‌ی‬ ‫چەند رۆژەیان دیبلۆماسیەتێك ‌ی باش ‌ی هەبوە و‬ ‫نەكەوتوەتە ژێر ركێف ‌ی سۆز و عاتیفە ‌ی هیچ الیەك‬ ‫و بەشێوەیەك ‌ی واقیع ‌ی جواڵونەتەوە‪ .‬بۆیە بێكەس‬ ‫و تەنهان‪.‬‬

‫[~]‬ ‫[ ژماره ‪[ ]2014/10/20[ ]44‬ساڵی چوارم]‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫‪ 31‬چاوپێكەوتن‬

‫میراودەلی؛‬

‫مۆدیلی خۆبەڕێوەبەری رۆژئاوا؛ جوانترین نموونەیە کە لەجیهاندا نموونەی نییە‬

‫"داعش گەر دروستکراوی تورکیا نەبێت‪ ،‬نەیدەتوانی و ناتوانێ ببێ و بجوڵێتەوە"‬

‫نــووســەرو سیاسەتمەدارو کەسایەتی‬ ‫ناسراو"کەمال میراودەلی" لەچاوپێکەوتنی‬ ‫بەشی دووەمــی "رۆژی واڵت" لەمەڕ ئەو‬ ‫مۆدیلەی لە رۆژئاوای کوردستان پێشخراوە‪،‬‬ ‫جــوانــتــریــن نــمــوونــەیــە کــە لــە جیهاندا‬ ‫نموونەی نییە بە تایبەتی لەو دەورە مەزنەو‬ ‫ئەفسانەییەدا کە ژنی کورد دەیبینێت‪.‬‬ ‫هەروەها لەسەر بەشداریکردنی پەکەکە‬ ‫بۆ پاراستنی باشوور"میراودەلی"دەڵێ‪،‬‬ ‫تەنیا کاتێ لە ئاستی هەموو کوردستاندا‬ ‫سەرکردایەتییەکی نەتەوەیی کوردستانیی‬ ‫دڵــســۆزو خەباتکاری وەک پەکەکەمان‬ ‫دەبـــێـــت و پــەیــمــانــێــکــی نــەتــەوەیــی‬ ‫هاوبەشمان بۆ هەموو بەشەکان دەبێت و‬ ‫دەبێتە دەستووری کۆنگرەیەکی نەتەوەیی‬ ‫سەرانسەریی‪ ،‬تەنیا ئەو کاتە دەتوانین‬ ‫باسی یەکیتی نەتەوەیی راستەقینە و‬ ‫پرسی سەربەخۆیی بکەین‪.‬‬

‫ئا‪ /‬بەهرۆز حسین‬ ‫* ئەو هێزانەی لە شەنگال و مەخموور‬ ‫و زۆر شوێنی تری باشووری کوردستان‪،‬‬ ‫پشتگیری هێزەکانی پێشمەرگەیان کرد‬ ‫کە هەموومان دەزانین لەزۆر شوێندا چۆن‬

‫بەرخۆدانییەک کرا‪ ،‬بۆچی دەسەاڵتی کوردی‬ ‫پشتگیری کوردان لەرۆژئاوای کوردستان‬ ‫ناکەن؟‬ ‫ـ لە بەر ئەوەی کورد نین‪ .‬ئەمە دەگەڕێتەوە‬ ‫بۆ پرسیارە سەرەکییەکە‪ :‬کورد کێیە؟ چۆن‬ ‫هێزێک دەتــوانــێ بڵێ من کـــوردم‪ ،‬جا چ جا‬ ‫بانگەشەی سەرکرادیەتی و ڕێبەرایەتی بزوتنەوەی‬ ‫کورد بکات کە نەتوانیت وەاڵمی ئەم پرسیارە‬ ‫بداتەوە‪ ،‬کە فەلسەفەیەکی روونــی کوردایەتی‬ ‫نەبێت سەرچاوەکانی لە جوگرافیا و مێژووی‬ ‫کوردستان و کەلتووری کــوردەواریــی و بیری‬ ‫کوردبوون و ئامانجی یەکێتی و سەربەخۆیی‬ ‫کورد و کوردستان وەک یەک پرس و پرۆسەی‬ ‫دانەبڕاو و لەتنەکراو وەرگرتبێت‪ .‬رێبەرانی فیکریی‬ ‫جوولەکەکان لەئەوروپا ‌هێرتزل و ئەوانی تر‪،‬‬ ‫لەسەر کاغەز نەتەوەیەکی نەبوویان دروستکرد‬ ‫و وەک تاک هەموویان بوونە بەشێک لەو پرۆژە‬ ‫و یەکێتییەکی نەتەوەیی و بزاڤێکی بیریی و‬ ‫دیپلۆماسیی و دوایی زانستیی و ئابووری بەهێزیان‬ ‫بەرپا کرد‪ .‬ئێستا لەرووی فیکری و میدیایی و‬ ‫داهێنانی زانستیی و تەکنۆلۆجییەوە پێشەنگی‬ ‫دنیان‪ .‬واتــە جوولەکەکان لەرێگەی ئایدیاوە‬ ‫ئینسانیان دروستکرد‪ ،‬لە رێگەی ئینسانەوە‬ ‫هێزی نەتەوەیی و نەتەوە‪ .‬کەمال ئەتاتورک‬ ‫هەمان شتی کرد‪ .‬یەکەم جار ئایدیای نەتەوەی‬ ‫تورکی و تۆرانیزمی دروستکرد‪ .‬ئەو زمانەی ئێستا‬ ‫تورک قسەی پێ دەکات و پێی دەنووسێت و‬ ‫فێر دەبێت‪ ،‬پێش کەمال ئەتاتورک نەبوو‪ .‬یەکەم‬ ‫وتاری کەمال ئەتاتورک لەپەرلەمانی تورکیدا کە‬ ‫بەتورکییەکی داهێنراوی خۆی قسەی کرد‪ ،‬کەس‬ ‫تێی نەگەیشت‪ .‬ویستیان زمانی تورکی پەتی‬ ‫دروست بکەن نەیانتوانی و فەرهەنگۆکەیەکیشیان‬ ‫پێ دروستنەکرا‪ .‬هیچیان نەبوو‪ .‬دوایی تیورییەکی‬ ‫ساختە و درۆیان دروستکرد بەناوی (تیۆری رۆژ)‪،‬‬ ‫کە گوایە هەموو زمانەکانی دنیا ئەسڵی تورانییان‬ ‫هەیە و زمانی تورکی دایکی هەموو زمانەکانی‬ ‫دنیایە لەبەر ئەوە وەرگرتن لەهەر زمانێک قەبوڵە‬ ‫مادام گەڕانەوەیە بۆ ئەسڵە تورکییەکە‪ .‬هەروەها‬ ‫تورک کە داگیرکەر بوو لەئەناتۆلیا و فۆلکلۆر و‬ ‫کەلتووریی رەسەنی خۆی نەبوو‪ .‬ئەتاتورک یەکەم‬ ‫شت ئەنیستووتی زمانی دروستکرد و دەسەاڵت‬ ‫و بوودجەیەکی زۆری دایە‪ .‬کاری ئەو ئەوە بوو‬ ‫فۆلکلۆری کوردیی زەبەندە بێ ساحەب وەک‬ ‫گۆرانی و بەیت و بەستە و بالۆرە و حیکایەت و‬

‫داستان و مەتەڵ و هتد کۆبکاتەوە تەرجەمەیان‬ ‫بکات بۆ ئەو تورکییە نوێیە دروستکراوە و هەموو‬ ‫ناوە کوردییەکان هی کەس و عەشیرەت و گوند و‬ ‫شاخ و داخ و ئاماژەکان بۆ تایبەتمەندیی کوردیی‬ ‫و مێژووی کورد و خانەدان و پاڵەوانانی کورد‬ ‫بگۆڕن و بیانکەن بە ناو و ئاماژەی تورکی‪.‬‬ ‫دوایی کوردییەکان بفەوتێنێت و زمانی کوردیی‬ ‫قەدەغە بکات و مناڵی کورد وا لێ بکات هەم‬ ‫بە تورکی قسە بکات و هەم گۆرانی و کەلتووری‬ ‫خۆیان بە تورکی و وەک موڵکی تــورک پێ‬ ‫بفرۆشێتەوە‪ .‬ئاوا تورک شتێکی دروســت کرد‬ ‫کە ناوی نەتەوەی تورک بێت‪ ،‬واڵتی داگیرکراوی‬ ‫کوردی ناونا تورکیا؛ چونکە دەسەاڵتی هەبوو‬ ‫بۆشی چووە سەر‪ .‬پێشتر لەدەوڵەتی عوسمانیدا‬ ‫تەنیا ناسنامەی عوسمانی بۆ هەموو نەتەوەکان‬ ‫هەبوو کە ناسنامەیەکی شکلی پاتریارکی شێوە‬ ‫دینی و جوگرافی بوو‪ ،‬نەتەوەیی و عونسوری‬ ‫نەبوو‪ .‬تورکەکان نەتەوایەتی تورکیان بە خاک‬ ‫و خۆڵ و خوێن و کەلتوور و تەنانەت فیکری‬ ‫کوردیی دروستکرد‪ .‬ئەتاتورک خۆی کەسێکی‬ ‫رۆشنبیر نەبوو‪ ،‬بەاڵم لەبەشی ئەوروپای دەوڵەتی‬ ‫عوسمانییدا گــەورە بــوو‪ ،‬ئــاگــاداری بزوتنەوە‬ ‫نەتەوەیییەکانی گەالنی سێرب و بولغار بوو دژی‬ ‫عوسمانییەکان‪ ،‬ئەو مودێلی نەتەوایەتی ئەوروپی‬ ‫وەرگرت‪ ،‬بەاڵم پرۆژە سیاسییە فیکرییەکە کورد‪،‬‬ ‫مێشکی کوردیی‪ ،‬بۆی دانا‪.‬‬ ‫‌هێزە سەربازییەکەشی بە پلەی یەکەم کورد بوو‪.‬‬ ‫ئەمە بۆیە دەڵێم تا جەخت لەوە بکەمەوە رێبەر‬ ‫و سەرکردەی نەتەوایەتی لەزمان و کەلتوور و‬ ‫توخمە نەتەوایەتییەکان و ناسنامەی نەتەوەیییەوە‬ ‫فەلسەفە و ستراتیجی نەتەوەیی خۆی دادەڕێژێ و‬ ‫یەکێتی کوردبوونی خۆی دەسەلمێنێت‪ .‬بەم پێیە‬ ‫بیرکردنەوە بۆ نموونە لەسەربەخۆیی باشوور بەبێ‬ ‫و لەسەر حیسابی باکوور یان رۆژئاوا نەتەوایەتی‬ ‫نییە‪ ،‬سیاسەت نییە‪ ،‬گ‪ ...‬یان هەروا دەشکێتەوە‪.‬‬ ‫لەبەرئەوەی سەرانی کورد فەلسەفەی نەتەوەییان‬ ‫نییە‪ ،‬پێناسەیان بۆ کوردبوون نییە‪ ،‬ستراتیجی‬ ‫یەکێتی نەتەوەییان نییە‪ ،‬سەرانێکی دروستکراوی‬ ‫مێژوویەکی رەشی بێگانەپەرستیی و جاشێتیی‬ ‫دیــار و نادیار و نۆکەرایەتی و گەندەڵیی و‬ ‫خیڵپەرستیی و خۆپەرستیین‪ ،‬نەک هەر هەستی‬ ‫نەتەوەییان نییە‪ ،‬هەستی ئینسانی و مرۆڤبوون‬ ‫و کەرامەتی ئینسانیشیان نەماوە‪ .‬بۆیە ئەوانە‬ ‫بەپەلەن هەواڵی کەوتنی کۆبانێیان پێ بگات نەک‬

‫چاوپێكەوتن ‪32‬‬

‫[~]‬ ‫[ساڵی چوارم] [‪ [ ]2014/10/20‬ژماره‪]44‬‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫من خەیاڵم وابوو یەکگرتوو پرۆژەیەک بێت بۆ بەرامبەربوونەوەی نەتەوایەتی فاشیستی‬ ‫عەرەب و تورک و فارس بە بەکارهێنانی زیرەکانەی دین لەخزمەتی بیر و بزاڤی نەتەوایەتی کورد‬ ‫و مافە نەتەوەیی و ئینسانییەکانی لەهەموو بەشەکاندا‪ ،‬نەک بە پێچەوانەوە‬ ‫سەرکەوتنی رۆڵە نەبەردەکانی‪.‬‬ ‫تەنیا کاتێ لەئاستی هــەمــوو کوردستاندا‬ ‫سەرکردایەتییەکی نەتەوەیی کوردستانی دڵسۆز و‬ ‫خەباتکاری وەک پەکەکەمان دەبێت و پەیمانێکی‬ ‫نەتەوەیی هاوبەشمان بۆ هەموو بەشەکان دەبێت‬ ‫و دەبێتە دەستووری کۆنگرەیەکی نەتەوەیی‬ ‫سەرانسەری‪ ،‬تەنیا ئەو کاتە دەتوانین باسی‬ ‫یەکیتی نەتەوەیی راستەقینە و پرسی سەربەخۆیی‬ ‫بکەین‪.‬‬ ‫* هــەتــا ئێستا پــەرلــەمــانــی هەرێمی‬ ‫کــوردســتــان لــەهــۆکــارەکــانــی کارەساتی‬ ‫شەنگال ناپرسێتەوە‪ ،‬ئاخۆ ئەوە ئەرکی‬ ‫پەرلەمان نییە؟‬ ‫ـ ئەم پرسیارە مرۆڤ بێزی لێدەکاتەوە‪ .‬تکایە‬ ‫نــاوی پەرلەمان بۆ ئەم شتە سەخیفە بەکار‬ ‫مەهێنە‪ .‬تا ئێستا تەنیا یــەک کۆبوونەوەی‬ ‫ئاسایی یان نائاسایی بۆ باسی شەنگال‪ ،‬خیانەت‪،‬‬ ‫کۆبانێ‪ ،‬داعشی نەکردووە‪ .‬فشەسەرۆکەکەی وەک‬ ‫هەرزەکارێکی فەیسبووکی راگەیاندنی سەخیف‬ ‫بــاودەکــاتــەوە‪ .‬بەراستی گـــۆڕان سیستەمی‬ ‫‪ ...‬سیاسیی تــەواو کــرد‪ .‬بەهیچ شێوەیەک‬ ‫چاوەڕێم نەدەکرد بەبێ دەستوور و دامەزراندنی‬

‫موئەسسەساتی دەســتــووریــی و زامنکردنی‬ ‫سەروەریی یاسا‪ ،‬گۆڕان ئاوا خۆفرۆشانە بچێتە‬ ‫ناو حکومەتی خیانەت و واڵتفرۆشتنەوە و ئەوەندە‬ ‫هیچ و پووچ و الواز و بێ قیمەت بێت‪.‬‬ ‫* لــەم کاتە هەستیارەدا ئــەو هەموو‬ ‫گــەنــدەڵــیــیــە ئــاشــکــرا کـــرا لەکاتێکدا‬ ‫سەرکردایەتی کورد و دامەزراوە حکومیی‬ ‫و ئیدارییەکەیان باسی مەترسییەکان‬ ‫دەکەن کە چی لەمالشەوە ئەوەندە بەڵگەی‬ ‫گەندەڵییان لەسەریەکدی باڵوکردەوە‪ ،‬کێ‬ ‫لەپشت ئەم باڵوکراوانەوەیە؟‬ ‫ـ بەڵگەی گەندەڵیی باڵوکردنەوە تەنیا گەمەی‬ ‫سیاسییە‪ ،‬بەاڵم گەمەیەکی خەتەرناکیشە واتە‬ ‫گەمەی خیانەت‪ .‬هەر کاتێ پێشهات و ئەرکێکی‬ ‫نەتەوەیی گەورە لەپێش بێت‪ ،‬بەزمێکی سەخیفی‬ ‫کــۆن دەژێــنــنــەوە‪ .‬ئــەم تەکتیکە بێشەڕمانە‬ ‫بەتایبەتی گــۆڕان دەیــکــات‪ .‬دیــارە هەمووش‬ ‫جاشی یەک ‪ ...‬خیانەت و گەندەڵین و کەس‬ ‫نییە کەس موحاسەبە بکات‪ .‬پەرلەمان دەبێ‬ ‫مەرجەعی دەستووریی و یاسایی بێت‪ ،‬بەاڵم وەک‬ ‫وتمان دەستوورمان نییە و یاسا و دادگا نییە و‬ ‫پەرلەمان ‪ ...‬ئیدی هەزاران بەڵگەی گەندەڵیی‬ ‫‪ ...‬باڵوببێتەوە کێ گوێی پێدەدات و ئەنجامی‬

‫چی دەبێت؟‪.‬‬ ‫* هــێــزەکــانــی رۆژهـــەاڵتـــی کــوردســتــان‬ ‫بــەشــداریــان پێنەکرا لــەشــەڕی بەرگری‬ ‫لەباشووری کوردستان؟ هۆکارەکانی چین؟‬ ‫ـ هەندێ شت هەیە دەبێ حیسابی بۆ بکرێت‪،‬‬ ‫بەشدارییەکە هەر دەبوو بە شتێکی رەمزیی و‬ ‫خۆنیشاندانی حیزبیی بێ نــاوەرۆک‪ .‬بێگومان‬ ‫گەر بیانەوێت دەتوانن بەشداری بکەن بە بێ‬ ‫ئەوەی کەسیش بزانێت گەر بەدوای دروستکردنی‬ ‫شەهید و ناودا بۆ خۆدەرخستن نەگەڕێن‪ .‬دەتوانن‬ ‫لەکۆبانێ بەشدار بن‪ .‬دوژمنی گــەورەی کورد‬ ‫ئەمڕۆ تورکیا و داعشی دروستکراوی تورکیا و‬ ‫سوننە ئەنفالچییەکانن‪ .‬بەچاک یان خراپ‪ ،‬ئێران‬ ‫دوژمنە ‪ -‬دۆست بووە‪ .‬سەرانی هەموو حیزبەکان‬ ‫لەوێ پێگەیون‪ .‬بنەماڵەی بارزانی وەک مێژوو‬ ‫بنەماڵەیەکی ئێرانییە‪ .‬ئێرانییەکان نێچیروان‬ ‫وەک بەچەی خۆیان ناو دەبەن‪ .‬بارزانی کە وای‬ ‫دادەنا تورکیا دۆستێتی و دوژمنایەتی مالکی و‬ ‫شیعە و ئێران دەکا و لەپاداشی ئەوە تورکیا‬ ‫دەیکا بەدەوڵەت و یەکێتی بە بــەرەی ئێراندا‬ ‫دەنــا‪ ،‬دوایــی هەموو شتەکان بە هاتنی داعش‬ ‫بۆ گرتنی هەولێر پێچەوانە بوونەوە‪ .‬تورکیا‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫[~]‬ ‫[ ژماره ‪[ ]2014/10/20[ ]44‬ساڵی چوارم]‬

‫‪33‬‬

‫چاوپێكەوتن‬

‫دیارە بنەماڵەی بارزانی کە ناشییانە تەمای دەستبەسەرداگرتنی بنەماڵەییانەی بزاڤی‬ ‫کوردییان هەیە حەز ناکەن پەکەکە دەوری نەتەوەیی و جیهانیی شایستەی خۆی ببینێت‪.‬‬ ‫ئەمەش بۆچوونێکی ئینسانی و نەتەوەیی و عەقاڵنی و لۆجیکی و واقیعیی و دیموکراتی نییە‬ ‫بارزانی فرۆشت و ریسوای کرد‪ .‬تورکیا رۆژئاوای‬ ‫گەمارۆ داوە‪ ،‬تا ئێستا یەک هەنگاوی جددی بۆ‬ ‫باکووری نەناوە‪ .‬بارزانی خۆی زۆر سوپاسی‬ ‫ئێرانی کرد کە یارمەتی داون دژی داعش‪ .‬ئێران‬ ‫دەڵێت ئەوان هەولێریان پاراست رەنگە راست‬ ‫بکەن بەوەدا کە ئەمریکا و تورکیا هیچیان بۆ‬ ‫شەنگال و موسڵ نەکرد و رەنگە هیچیش بۆ‬ ‫کۆبانێ نەکەن‪ .‬مەبەستم ئەوەیە هیچ واڵتێک نییە‬ ‫لەدنیادا سەربەخۆ بێت و پاڵپشتی ستراتیجی‬ ‫نەبێت‪ .‬بۆ کورد بەبەراورد بە تورکیا و ئیسرائیل‬ ‫گرنگە پاڵپشتی ستراتیجی ئێران بپارێزین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەبێدەنگبوون دەربارەی تاوانەکانی ئێران نا‪ ،‬بۆ‬ ‫نموونە سەرانی کورد دەیانتوانی دەیان جار باسی‬ ‫مافە دەستوورییەکانی کورد لەئێران بکەن‪ ،‬داوای‬ ‫ئازادکردنی زمانی کوردیی و خوێندن بە کوردیی‬ ‫بکەن و دژ بە لەسێدارەدانی رۆڵەکانی کورد‬ ‫قسە بکەن‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە ئامادەن تەنیا وەک‬ ‫‪ ...‬سیاسەت بکەن‪ .‬واتە هەموو خزمەتێک بە‬ ‫داگیرکەرێک بکەن بە بێ ئەوەی هیچ لەبری داوا‬ ‫بکەن تەنیا مانەوەی خۆیان و دەسەاڵتی گەندەڵی‬ ‫خۆیان نەبێت‪ .‬خۆ گەر کوردی رۆژهەاڵت سبەینێ‬ ‫بۆ خۆی راپەڕێت و ئازادییەک بەدەست بێنێت‪،‬‬ ‫ئەوا وەک لەسوریا دەیکەن ئامادەن بەخیانەت‬ ‫دەستی تێبخەن و خۆیان بۆ مەبەستی خیانەت‬

‫هەڵوەشاندنەوەی شۆڕشەکە بکەنە خاوەنی‪.‬‬ ‫* هێزە ئیسالمیەکان لەو ژینۆسایدەی‬ ‫بەسەر کوردانی ئێزدیدا هات خاوەن هیچ‬ ‫کاردانەوەیەک نەبوون‪ ،‬بۆچی؟‬ ‫ـ جێی سەرسامییەکی گەورەیە بۆمن‪ ،‬لەکاتی‬ ‫هەڵبژاردنی"‪"٢٠٠٩‬دا براو خوشکانی یەکگرتوو‬ ‫پاڵپشتییەکی گەورەیان کردم‪ ،‬بە کەسانی بە‬ ‫رەوشت و سەنگین و دیموکراتم دەزانین‪ .‬تەنانەت‬ ‫خوشکانی یەکگرتووش هیچ بابەتێکی دینیان‬ ‫لەگەل باس نەکردم‪ ،‬باس تەنیا باسی پێشخستنی‬ ‫دیموکراسی و مەدەنییەت بوو لەکوردستان‪.‬‬ ‫من خەیاڵم وابوو یەکگرتوو پرۆژەیەک بێت بۆ‬ ‫بەرامبەربوونەوەی نەتەوایەتی فاشیستی عەرەب‬ ‫و تورک و فارس بە بەکارهێنانی زیرەکانەی دین‬ ‫لەخزمەتی بیر و بزاڤی نەتەوایەتی کورد و مافە‬ ‫نەتەوەیی و ئینسانییەکانی لەهەموو بەشەکاندا‪،‬‬ ‫نەک بە پێچەوانەوە‪ .‬هەزاران دەزگا و زانکۆ و‬ ‫رێکخراو لەجیهاندا خزمەتی ئیسالم و سەلەفییەت‬ ‫و زمانی عەرەبی دەکەن و ئیسالم پێویستی بە‬ ‫کورد نییە ئەم کارە بکات تا ماڵ پێی بوێت‬ ‫لەمزگەوت حەرامە‪ ،‬کوردیش پێوسیتی بەوە نییە‬ ‫بانگەوازخوازی هەبێت و بکرێ بە موسڵمان ئەمە‬ ‫‪ ...‬دینیە‪ .‬ئێستا کە ئەم بێ هەڵوێستییە بەرامبەر‬

‫شەنگال و کۆبانێ دەبینم بە المــەوە سەیرە‪.‬‬ ‫هەروا مامۆستا عەلی باپیر هەمیشە مرۆڤێکی‬ ‫نیشتمانپەروەر بــووە و چــاوەڕێــی لی ناکرێ‬ ‫خیانەت بەکورد و کوردستان بە ناوی دینەوە‬ ‫بکات‪ ،‬بەاڵم بێدەنگییەکەیان لەمەڕ شەنگال و‬ ‫کۆبانێ و تاوانەکانی داعش جێگەی گومان و‬ ‫شایانی ئیدانەکردن و ریسواکردنی بەهێزە‪ .‬من‬ ‫لەالی خۆمەوە قسوورم پێ نەکردوون‪ .‬بەهیوای‬ ‫ئەوەی هەمیشە خاک و نەتەوەی خۆمان لەپێش‬ ‫بن و دینیش بۆ کۆنەپەرستیی کۆمەاڵیەتی و‬ ‫سنووردارکردنی ئازادییە تاکی و کۆمەڵییەکان‬ ‫بەکار نەیەت‪ .‬بەتایبەتی لەبەر ڕۆشنایی تاوانەکانی‬ ‫داعشدا‪ ،‬کورد پێویستە وەک نەتەوە و خاک دیفاع‬ ‫لەخۆی بکات ئەوەی ئەمە نەکات خائینە‪.‬‬ ‫* لەمەوبەدوا پێویستە گەلی کوردی ئێزدی‬ ‫خۆیان چۆن بەڕێوەببەن‪ ،‬بۆ ئەوەی خاوەن‬ ‫هێزی بەڕێوەبەری خۆیان بن و بتوانن‬ ‫سەربەخۆیانە کەلتوور و رەسەنایەتی‬ ‫خۆیان بپارێزن؟‬ ‫ـ جیاکردنەوەی هیچ بەشێکی کورد باش نییە‪.‬‬ ‫دیارە رۆڵەکانی ئێزیدیمان هەقیانە جارێکی تر‬ ‫باوەڕیان بە پارتی نەبێت‪ ،‬تا ریسوا و موحاسەبە‬ ‫نەکرێن‪ ،‬بەاڵم گرنگ گەڕانەوەیانە بۆ شەنگال و‬

‫چاوپێكەوتن ‪34‬‬

‫[~]‬ ‫[ساڵی چوارم] [‪ [ ]2014/10/20‬ژماره‪]44‬‬

‫سەرانی کورد فەلسەفەی‬ ‫نەتەوەییان نییە‪ ،‬پێناسەیان‬ ‫بۆ کوردبوون نییە‪ ،‬ستراتیجی‬ ‫یەکێتی نەتەوەییان نییە‪،‬‬ ‫سەرانێکی دروستکراوی‬ ‫مێژوویەکی رەشی‬ ‫بێگانەپەرستیی و جاشێتیی‬ ‫دیار و نادیار و نۆکەرایەتی‬ ‫و گەندەڵیی و خیڵپەرستیی‬ ‫و خۆپەرستیین‪ ،‬نەک هەر‬ ‫هەستی نەتەوەییان نییە‪،‬‬ ‫هەستی ئینسانی و مرۆڤبوون‬ ‫و کەرامەتی ئینسانیشیان‬ ‫نەماوە‪ .‬بۆیە ئەوانە بەپەلەن‬ ‫هەواڵی کەوتنی کۆبانێیان پێ‬ ‫بگات نەک سەرکەوتنی رۆڵە‬ ‫نەبەردەکانی‬

‫هەموو ناوچەی خۆیان و قەرەبووکردنەوەیان و‬ ‫پاراستنی ئایین و کەلتووری خۆیان و رێگەگرتن‬ ‫لەپەرت و باڵوبوونەوە و ئاوارەبوونیان‪ ،‬ئەمەش‬ ‫پێویستە وەک ئامانجێکی نەتەوەیی بە هاوکاری‬ ‫هەموو الیەک بە پارتیشەوە بکرێت بەمەرجێک‬ ‫دەست لەخیانەت و نۆکەرایەتی بۆ تورک هەڵبگرن‪.‬‬ ‫* ل ــەئ ــێ ــس ــت ــادا کــــە ئــێــمــە خـــــاوەن‬ ‫دامــەزراوەیــەکــی ســەربــازی نیشتمانی‬ ‫نین مەترسی ئەو چەک و چۆاڵنەی کە‬ ‫بەناو هاوکاری دێنە هەرێمی کوردستان‬ ‫و دەنگۆ لەسەر شــێــوازی دابەشکردنی‬ ‫بەسەر هێزەکانیشدا لەئارادایە‪ ،‬لەئایندەدا‬ ‫مەترسی بۆ ریزەکانی ناوخۆی کــوردان‬ ‫دروست ناکات؟‬ ‫ـ چەک بۆ جەنگ و بەرگرییە‪ ،‬هێزی چەکداریش‬ ‫بۆ پاراستنی واڵت و دەوڵەتە‪ .‬وەک پێشتر وتم‬ ‫ئامانجی ئەو شەڕە دیار نییە کە کورد لەداقوق‬ ‫و جەلەوال و موسڵ دەیکات‪ .‬کام دەوڵــەت و‬ ‫واڵت دەپارێزین‪ ،‬هی کێ کە هێشتا شەنگال‬ ‫ئازاد نەکراوە؟ گەر پێشتر پەیمان و ڕێکەوتن‬ ‫نەبێت ئامانج و ئەنجامی نابێت‪ .‬چەکەکە زیاتر بۆ‬ ‫ناوچەی پارتی دەچێت ئەمەش باش نییە‪ ،‬وەزیری‬ ‫پێشمەرگە دەڵێت بۆ هەموو الیەک دابەشدەکرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم دیارە ئەوە هەر قسەی بۆش دەمێنێتەوە؛‬ ‫چونکە پێشمەرگە خۆی سیستەمێکی سەربازیی‬ ‫پرۆفیشنال و دەزگــای مەرکەزیی یەکگرتووی‬ ‫بڕیاردان و تەنسیق و ئۆپەراسیۆنی نییە‪ .‬لەبەر‬

‫ئەوە کەس نازانێت کێ سیاسەتی دابەشکردنی‬ ‫چەکەکان و ئامانجەکان و پرۆسەکان دیاری‬ ‫دەکات و بۆ چ ئامانجێک‪ .‬بۆیە گومانێکی دیار‬ ‫الی یەکێتیەوە لەمبارە دروستبووە‪.‬‬ ‫* بۆچی لەم کاتەدا تورکیا لەبەرامبەر بە‬ ‫پاراستنی باشووری کوردستان بێدەنگی‬ ‫هــەڵــبــژارد و هیچ کــاردانــەوەیــەکــی دژ‬ ‫بــەداعــش لەبەرامبەر بەپەالمارەکانی‬ ‫سەرباشووری کوردستان نیشان نــەدا؟‬ ‫لەکاتێکدا چەندین بنکەی سەربازیشی‬ ‫لەبامەڕنی و کانی ماسی و ‪ ...‬لەبادیناندا‬ ‫هەیە؟‬ ‫ـ ئاشکرایە داعش گەر دروستکراوی تورکیا نەبێت‬ ‫بە بێ یاریدە و ئاسانکاریی و پشتگیریی تورکیا‬ ‫نەیدەتوانی و ناتوانێ ببێ و بجوڵێتەوە‪ .‬تورکیا‬ ‫و ئەوانەی لەپشتییەوەن ویستیان نوسرە و‬ ‫هێزە جیهادییەکانی تر بۆ داگیرکردنی سوریا و‬ ‫رووخاندنی ئەسەد و دەسەاڵتگرتن بەسەر هەموو‬ ‫سوریادا بەکاربێنن‪ ،‬کە ئەمە سەری نەگرت و‬ ‫کوردی رۆژئــاواش زیرەکانە و ئازایانە توانیان‬ ‫ســوود لەم دەرفەتە بۆ دروستکردنی واڵتێک‬ ‫بۆخۆیان بەکاربێنن‪ ،‬تورکیا ناوی گروپەکان و‬ ‫ئامانجەکەیان گۆڕی بەرەو داگیرکردنی کوردستان‬ ‫و ناوچە نەوتییەکان و ژیاندنەوەی مەسەلەی‬ ‫ویالیەتی موسڵ و بەشێوەیەکی ئیستراتیجی‬ ‫فراوانتر پرۆژەی سەڵتەنەتی عوسمانی نوێ‪ .‬بۆیە‬ ‫تورکیا پشتگیری داعش دەکات دژی کورد نەک‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫بەپێچەوانەوە‪ .‬داعش دێت جیهاد دژی کوردی‬ ‫هەرە موسڵمان دەکات‪ ،‬تورکیا ئەندامی ناتۆ و‬ ‫هاوپەیمانی ئیسرائیلە و ‪ ...‬گەورەیە داعش هیچ‬ ‫بەرامبەری ناکات‪ .‬پرسی بارمتەکان لەسیناریۆ‬ ‫زیاتر نەبوو‪ .‬حاجی قــادر لەسەدەی نــۆزدەدا‬ ‫کــوردی ئینزار کــردووە هەرگیز بــاوەڕ بەتورک‬ ‫نەکەن و پشتیان پێ نەبەستن‪ .‬ئەوکاتە داوا دەکا‬ ‫کورد خۆی لەشکر و چەکی سەربەخۆی خۆی‬ ‫دروست بکات و ڕەخنە لەسەرۆک عەشیرەتەکان‬ ‫دەگرێ کە لەبەر ئەوەی دنیا نەگەڕاون و نازانن‬ ‫لەدنیا چ باسە وا دەزانن تەنیا پادشای عەجەم‬ ‫و تورک هەن و دەبێ هەر نۆکەرایەتی یەکێکیان‬ ‫بکەن‪ .‬هەمان عەقڵی ئێستای سەرانی پارتی و‬ ‫یەکێتی دوای زیاتر لەسەدوچل ساڵ نووسینی‬ ‫هۆنراوەکەی حاجی قادر‪:‬‬ ‫"رۆمی وەکو بەنی موون کەس پشتیان پێ‬ ‫نەبەستێ‬ ‫کەوتوونە داوی خۆیان‪ ،‬سەرگەشتە ماون و‬ ‫حەیران‬ ‫جۆشێک بدەن وەکو هەنگ‪ ،‬تەگبیر بکەن بە بێ‬ ‫دەنگ‬ ‫ئەسبابی جەنگ پەیدا کەن تۆپ و تفەنگ و‬ ‫هاوان‬ ‫یەکتان نەچوونە گەردش وا تێ دەگەن لە دنیا‬ ‫هەر پادشاهی رۆمە و شاهی عەجەم لە تاران‬ ‫بولغار و سیرب و یۆنان‪ ،‬هەم ئەرمەن و قەرەتاغ‬ ‫هەر پێنجیان بە تەعداد نابن بە قەددی بابان‬ ‫هەر ئێکە موستەقیللن‪ ،‬کوللێکی دەوڵەتێکن‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫[~]‬ ‫[ ژماره ‪[ ]2014/10/20[ ]44‬ساڵی چوارم]‬

‫‪ 35‬چاوپێكەوتن‬

‫بەڵگەی گەندەڵیی باڵوکردنەوە تەنیا گەمەی سیاسییە‪ ،‬بەاڵم گەمەیەکی‬ ‫خەتەرناکیشە واتە گەمەی خیانەت‪ .‬هەر کاتێ پێشهات و ئەرکێکی نەتەوەیی گەورە‬ ‫لەپێش بێت‪ ،‬بەزمێکی سەخیفی کۆن دەژێننەوە‬ ‫ساحیبی جەیش و ڕایەت‪ ،‬ئەرکانی حەرب و‬ ‫مەیدان"‬ ‫بەاڵم بەداخەوە چەند بۆش و خۆفرۆشی کورد خانی‬ ‫و حاجی یان خوێندۆتەوە؟ لەیادی کۆمەڵکوژی‬ ‫شێخ سەعید و د‪ .‬فوئاد و هاوڕێکانیان سەرانی‬ ‫خۆفرۆشی کورد دەبوو لەمێژوو فێربن و خۆیان‬ ‫نەخەنە باوەشی ئەردۆغانی فاشیستەوە‪.‬‬ ‫* ئــایــا ک ــورد تەنیا بەپشتگیری هێزە‬ ‫نێودەوڵەتییەکان دەتوانێت گەرەنتی‬ ‫ژیانی خۆی لەهەموو روویەکەوە مسۆگەر‬ ‫بکات؟‬ ‫ـ دیسان پرسەکە ئەوەیە‪ ،‬کــورد کێیە؟ کام‬ ‫کورد؟ گەر کورد وەک پێشتر وتم پەیماننامە‬ ‫و دەستوورێکی نەتەوەیی هەبێت و ستراتیج و‬ ‫سیاسەتی لەستراکتوری کۆنگرەیەکی نەتەوەییدا‬ ‫یەکخات و رێگە نەدا هێزە ئیقلیمییەکان یان‬ ‫جیهانییەکان بەشێکی دژی بەشێکی تر بەکاربێنن‪،‬‬ ‫ئەوا کورد ئیختیاری فراوانتر و راستتری دەبێت‪ .‬بۆ‬ ‫نموونە دەتوانێت هاوپەیمانییەکی ستراتیجی لەگەڵ‬ ‫ئێراندا دابمەزرێنێت کە بەپەیمانی نووسراو بێت‪،‬‬ ‫هەمان شت لەگەڵ تورکیادا‪ .‬دیارە کورد دەرفەتی‬

‫پشتگیریی جیهانیی و نێونەتەوەیی بەشێوەی‬ ‫یاسایی و دەستووریی بەدروستکردنەوەی ئێراق‬ ‫و فەرامۆشکردنی دەسەاڵتگرتن بە سەر کەرکوک‬ ‫و شەنگال و خانەقیندا دوای رووخانی ئێراق و‬ ‫سووربوون لەسەر رێفراندۆم بۆ سەربەخۆیی و یان‬ ‫تەنانەت راگەیاندنی سەربەخۆیی هەموو باشوور‬ ‫لەو کاتەدا کە ئێراق نەمابوو‪ ،‬لەدەست خۆیدا‪ .‬کە‬ ‫ئەمەی نەکرد دەرفەتی دامەزراندنی دەوڵەتێکی‬ ‫دەستووریی بەیاسای نەتەوە یەکگرتووەکان‬ ‫لــەدەســت دەرچـــوو‪ ،‬خــۆی تــووشــی پرۆسەی‬ ‫دەستووریی ئێراق کرد‪ .‬هێشتا گەر کورد یەک‬ ‫بێت تورکیا ناچار دەبێت کێشەی کورد بە جددی‬ ‫لەتورکیا چارەسەر بکات و دەســت لەرۆژئاوا‬ ‫نــەدات‪ ،‬ئەمەش سەرکەوتنێکی گەورە دەبێت‪.‬‬ ‫هەروەها دەتوانێت گوشار بخاتە سەر ئێرانیش‬ ‫چارەسەرییەکی دەستووریی کێشەی کورد لەئێران‬ ‫بکات‪ ،‬بــەاڵم راستە تەنیا ئەو کاتەی واڵت و‬ ‫سنووری خۆت دەبێت و نەتەوەیەکگرتووەکان‬ ‫دەتناسێت و دەوڵەتیکی هاوپەیمانی بەهێز‬ ‫ئیلتیزام بەپاراستنتەوە دەکات‪ ،‬تەنیا ئەو کاتە‬ ‫لەزامنی ئاشتیی و ئاسایشی نەتەوەیی دڵنیا‬ ‫دەبیت‪ ،‬بەاڵم لەم دنیا هــەژاوەدا کە لەپشتەوە‬

‫زلهێزەکان و میکانیزمی بەربەرەکانی شەرق‬ ‫و غەرب و نەوت دەیجووڵێنێت هەموو زامنێک‬ ‫رێژەییە و پێویستیت بەدەزگای لێکۆڵێنەوەی‬ ‫ستراتیجی و زانستیی کاریگەر هەیە تا بتوانی‬ ‫پێشبینی رووداوەکان بکەیت و خۆتیان بۆ ئامادە‬ ‫بکەیت‪.‬‬ ‫* کێ بەدەرکردنی پەکەکە لەلیستی تیرۆر‬ ‫ناحەرەتە‪ ،‬بەتایبەتی لەالیەنە کوردیەکان‬ ‫و لەراگەیاندنەکانیاندا دەیکەنە رۆژەڤ‬ ‫و ئامانج لــەبــەرۆژەڤ کردنی ئــەوە کە‬ ‫پەکەکە لەلیستی تیرۆردایە چییە؟‬ ‫ـ ئەمە گەورەترین نیشانەی نیفاق و ناهەقیی‬ ‫ئــەوروپــا و غەربە کە پەکەکە بەتێرۆریست‬ ‫دادەنێن کە دەزانن وا نییە‪ ،‬بەاڵم مادام تورکیا‬ ‫ئەندامێکی گەورە و ستراتجیی و جیۆپۆلیتیکی‬ ‫گرنگی ناتۆیە‪ ،‬تا تورکیا ســوور بێت لەسەر‬ ‫ئەمە ئەمریکا و ئەوروپا لەگەڵی دەڕۆن‪ .‬گەر‬ ‫دانوستانی تورکیا لەگەڵ پەکەکە سەربگرێت ئەمە‬ ‫دەگۆڕێت‪ .‬دیارە بنەماڵەی بارزانی کە ناشییانە‬ ‫تەمای دەستبەسەرداگرتنی بنەماڵەییانەی بزاڤی‬ ‫کوردییان هەیە حــەز ناکەن پەکەکە دەوری‬

‫چاوپێكەوتن ‪36‬‬

‫[~]‬ ‫[ساڵی چوارم] [‪ [ ]2014/10/20‬ژماره‪]44‬‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫بارزانی کە وای دادەنا تورکیا دۆستێتی و دوژمنایەتی مالکی و شیعە و ئێران دەکا و‬ ‫لەپاداشی ئەوە تورکیا دەیکا بەدەوڵەت و یەکێتی بە بەرەی ئێراندا دەنا‪ ،‬دوایی هەموو شتەکان بە‬ ‫هاتنی داعش بۆ گرتنی هەولێر پێچەوانە بوونەوە‬ ‫نەتەوەیی و جیهانیی شایستەی خۆی ببینێت‪.‬‬ ‫ئەمەش بۆچوونێکی ئینسانی و نەتەوەیی و‬ ‫عەقاڵنی و لۆجیکی و واقیعیی و دیموکراتی نییە‬ ‫و هەمیشە عاقیبەتی خراپی دەبێت وەک ئەوەی‬ ‫لە"‪"٣١‬ی ئاب و شەنگال بینیمان‪.‬‬ ‫* بۆچی ئەوەندە هێرشی پەیەدە دەکرێت‬ ‫لەرۆژئاوای کوردستان و ئامانج چییە و‬ ‫ئەو کەسانەی کە بەتایبەتی لەناو هێزە‬ ‫کوردیەکاندا نایانەوێت پەیەدە و هێڵی‬ ‫فکری ئەو حزبە بەجێ ببێ کێن؟‬ ‫ـ پەیەدە دیاردەیەکی موعجیزەییە لەبزاڤی کوردا‪،‬‬ ‫بۆ یەکەم جار لەمێژوودا گەلی کورد و هێزێکی‬ ‫رێبەری‪ ،‬تەنیا و تەنیا بەپشتیوانیی خۆیان‬ ‫دەتوانن خاکی خۆیان ئازاد بکەن و بیپارێزن‪.‬‬ ‫لەماوەی کەمتر لە سێ ساڵدا سیستەمێکی‬ ‫خۆبەڕێوەبردنی مۆدێرن دابمەزرێنن‪ ،‬لەشکرێکی‬ ‫جەنگاوەری مودێرن مەشق پێبکەن و دیفاعێکی‬ ‫ئەفسانەیی لەخاکی خۆیان بکەن‪ ،‬کچ و ژنی کورد‬ ‫دەورێکی پڕ شەرەف و شانازیی ببنێت کە لەدنیادا‬ ‫دەنگ بداتەوە و شاشەی تەلەفزیۆن و الپەڕەی‬ ‫رۆژنامەکانی دنیا پڕ بکات‪ .‬واتە سەربەخۆیی‬ ‫بڕیار و دامەزراندنی ژێرخانی دەوڵەتی سەربەخۆ؛‬ ‫تۆ هەموو ئەمانە لەگەڵ"‪ "23‬ساڵی سیستەمی‬ ‫شــەڕی خۆکوژیی‪ ،‬گەندەڵیی‪ ... ،‬سیاسیی‪،‬‬ ‫ژنکوشتن و کۆنەپەرستیی کۆمەاڵیەتی‪... ،‬‬ ‫دینیی‪ ،‬هتد بەربەرییەکانی باشوور بەراورد بکە‬ ‫یا لەگەڵ بزوتنەوەی گۆڕان بەراوردی کە هەر زوو‬ ‫بوو بەبەشێکی بەهێزی سسیتەمی ‪ ...‬سیاسیی‪،‬‬

‫ئەمە وای کردووە هێزە تەقلیدیی و جاشییەکانی‬ ‫باشوور بە گۆڕانیشەوە چاویان بەم نموونە و‬ ‫مودێلە نوییە هەڵنەیەت و لە ریسوابوونی مودێلە‬ ‫ئێکسپایەر و خیانەتکارەکەی خۆیان بترسن و‬ ‫دیارە خیانەت و نۆکەرایەتی بۆ ئێران و تورکیاش‬ ‫هۆکارێکی گرنگی ترە‪.‬‬ ‫* ئەگەر کــورد لــەم کــاتــەدا هێزەکانی‬ ‫پاراستنی خۆی رێکنەخات و هەڵوێستە‬ ‫سیاسیەکان و ستراتیژی سیاسی و‬ ‫نــەتــەوەیــی و دیموکراتی خــۆی دیــاری‬ ‫نــەکــات‪ ،‬چ مــەتــرســیــەک رووبـــــەرووی‬ ‫دەبێتەوە لەئایندەدا؟‬ ‫ـ ئـــەوە روو دەدا کــە روویــــدا‪ .‬شەنگال‪،‬‬ ‫تاقکردنەوەی کۆبانێ و کوردی رۆژئاوا بە تەنیا‬ ‫بەرگریی بکەن‪ ،‬تورکیا یــاری بە بنەماڵە و‬ ‫حکومەتی هەرێم بکات‪ ،‬ئێران یاری بەیەکێتی‬ ‫و بنەماڵەکەی بکات‪ ،‬چارەنووسی باشوور و‬ ‫پێوەندی بە ئێراقەوە نادیار بێت‪ ،‬تورکیا خۆی‬ ‫لەچارەسەری جددیی پرسی باکوور بدزێتەوە‪،‬‬ ‫ئێران لەسێدارەدان و فەرامۆشکردنی مافی‬ ‫کورد بەردەوام بێت‪ ،‬مەسەلەی کورد لەجیهاندا‬ ‫پاشەکشە بکات و نەبێتە کێشەیەکی جهانی کە‬ ‫نەتەوە یەکگرتووەکان چارەسەری بکات و‪...‬‬ ‫هتد‪.‬‬ ‫* لــە کــۆتــایــدا ئ ــەو مــۆدێــلــەی ئێستا‬ ‫لەرۆژئاوای کوردستان پێشخراوە چۆنی‬

‫دەبینی و داهاتووی چۆن دەبێت؟‬ ‫ـ جوانترین نموونەیە کە لە جیهاندا نموونەی‬ ‫نییە‪ ،‬بەتایبەتی لەو دەورە مەزنە و ئەفسانەییەدا‬ ‫کە ژنــی کــورد دەیبینێت‪ .‬پــاشــەڕۆژی ئەوە‬ ‫بەستراوەتەوە بەوەی کە دەهێڵن بژیت یان وەک‬ ‫کۆماری مەهابادی لێدەکەن‪ .‬کــوردی باشوور‬ ‫دەوری خۆیان نەبینی‪ ... .‬پەرلەمان تەنانەت‬ ‫دانی بەکانتۆنەکانیشدا نەنا لەکاتێکدا لەسەرەتاوە‬ ‫ئامادەبوون دان بە داعش لەموسلدا بنێن واتە‬ ‫بارزانی بە فیعلی دانی بە سنوورەکەیدا نا‪ .‬هیچیان‬ ‫بۆ کۆبانی چ وەک یاریدەی چەک و سەربازیی چ‬ ‫وەک یاریدەی مەعنەویی و دیپلۆماسی جیهانی و‬ ‫چ وەک پشتگیریی جەماوەریی بەخۆپیشاندانی‬ ‫میلیۆنی نەکرد‪ .‬ئەوە مۆرێکی خیانەت و ‪ ...‬بە‬ ‫ناوچەوانیانەوە‪.‬‬ ‫ئەوەی کە ئێستا دەکرێت هێزی ئاسمانیی و هێزی‬ ‫زەمینیی تایبەتی نهێنی ئەمریکی و بەریتانی‬ ‫لەناوچەی موسڵ و هی ئێرانی و ئێراقیی لە‬ ‫ناوچەکانی تر دەیکەن و کورد وەک پاشکۆیەک‬ ‫شەڕ دەکات و قوربانی دەدات بەبێ ئەوەی بزانی‬ ‫بۆ؟ چی لەم شەڕە نەخوازراوانە دەستدەکەوێت‬ ‫جگە لەقوربانی و ئاوارەیی و تێشکان و جاشێتیی‬ ‫بۆ ئەمریکا و تورکیا و ئێران و ئێراق؟‬ ‫بەبێ رێکەوتن و پەیماننامەیەکی یاسایی‬ ‫نێونەتەوەیی ئاشکرا لەگەڵ ئەمریکا و تورکیا و‬ ‫ئێراق کە پەرلەمان ئیمزای بکات و روون بێت کورد‬ ‫چی دەسدەکەوێت ئەمە تەنیا شەڕی جاشێتیی‬ ‫و شەهید و قوربانیدانی بێهوودە دەبێت‪.‬‬

‫[~]‬ ‫[ ژماره ‪[ ]2014/10/20[ ]44‬ساڵی چوارم]‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫ئارێز عەبدوڵاڵ؛‬

‫‪37‬‬

‫چاوپێكەوتن‬

‫هەڵوێستی حەیدەر عەبادی لەسەر"پەكەكە" راست و دروستبوو‬

‫ئەردۆغان دەیهەوێت بارودۆخەكە بشێوێنێت و پڕۆسەی ئاشتی كورد و دەوڵەتی توركیا لەناوبەرێت‬

‫پەرلەمانتاری ئەنجومەنی نوێنەرانی‬ ‫ئێراق لەسەر لیستی یەكێتی نیشتمانی‬ ‫كـــوردســـتـــان و هـــاوكـــات ئــەنــدامــی‬ ‫سەركردایەتی ئەو حزبە لەچاوپێكەوتنێكدا‬ ‫رایدەگەیەنێ كە هەڵوێستی ســەرۆك‬ ‫وەزیرانی ئێراق لەبەرامبەر "پەكەكە"‪،‬‬ ‫هەڵوێستێكی راســـت و دروســتــبــوو‪.‬‬ ‫ئارێز عەبدوڵاڵ وتیشی‪":‬خەباتی پارتی‬ ‫كرێكارانی كوردستان"پەكەكە" لەئێستادا‬ ‫زۆر سەركەوتووە و واڵتانی جیهانیش‬ ‫خوێندنەوەی باشیان بۆی هەیە"‪.‬‬

‫سەرچاوە‪ :‬ئاژانسی رۆژنیوز‬ ‫* هەڵوێستەكەی سەرۆك وەزیرانی ئێراق‬ ‫لە بارەی (پەكەكە) چۆن هەڵدەسەنگێنن؟‬ ‫ـ بێگومان ئەو هەڵوێستەی سەرۆكوەزیرانی ئێراق‬ ‫حەیدەر عەبادی لەبەرامبەر (پەكەكە) نواندی‬ ‫هەڵوێستێكی راست و دروستبوو‪ .‬هیوادارین‬ ‫عەبادی لەسەر ئەو جۆرە هەڵوێستانەی بەردەوام‬ ‫بێت و كاریش لەسەر هەڵوێستەكانی بكات؛‬ ‫چونكە لەماوەی رابردوودا هێزەكانی پەكەكە و‬ ‫پەیەدە‪ ،‬رووبەڕووی تیرۆر و چەتەكانی داعش‬ ‫بوونەتەوە و قارەمانییەتییەكی گەورەیان نیشانی‬ ‫گەالنی جیهاندا‪.‬‬ ‫لەالیەكی دیكەشەوە دەوڵەتی توركیا بەرامبەر‬ ‫بە ئێراق هەڵوێستێكی نالەباری هەیە ئەمەش‬ ‫لەكاتێكدایە كــەوا دوڵەتی توركیا ماوەیەكە‬

‫ناڕاستەوخۆ پشتیوانی چەتەكانی داعش دەكات‪،‬‬ ‫هەروەها دەوڵەتی توركیا لەهەڵوێستەكانی ئەم‬ ‫دواییەشی دەریخست كەوا پشتیوانێكی داعشە‪.‬‬ ‫چەتەكانی داعــش مەترسییەكی گــەورەن بۆ‬ ‫ئێراق و سەرجەم ناوچەكە‪ ،‬بۆیە ئەوەی كە‬ ‫سەرۆكوەزیرانی ئێراق حەیدەر عەبادی ئەو‬ ‫هەڵوێستەی نواندوویەتی بەرامبەر (پەكەكە) زۆر‬ ‫ڕاستە لەبەر ئەوەی جیاوازی دەوڵەتی توركیا و‬ ‫پەكەكە دەردەخات‪ ،‬ئەوەیە كەوا پەكەكە دژی‬ ‫تیرۆر و چەتەكانی (داعــش) شەڕ دەكــات و‬ ‫بەرەنگاریان دەبێتەوە‪ ،‬بەاڵم بینیمان دەوڵەتی‬ ‫توركیا بەشێوەیەكی ڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆ‬ ‫پشتیوانی چەتەكانی داعــش و تیرۆریستان‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫* قۆناغی پڕۆسەی ئاشتی لەتوركیا چۆن‬ ‫دەبینیت؟‬ ‫ـ دوای ئەوەی پارتی كرێكارانی كوردستان بە هۆی‬ ‫هەنگاونەنانی دەوڵەتی توركیا لەپڕۆسەی ئاشتی‬ ‫ئاگربەستی هەڵوەشاندەوە لەئێستاشدا پەكەكە‬ ‫بەردەوام لەچاوەڕوانی ئەوەدایە كەوا دەوڵەتی‬ ‫توركیا هەڵوێستەكانی بەرامبەر بە دۆزی كورد و‬ ‫پڕۆسەی ئاشتی لەباكوری كوردستان بگۆڕێت‪،‬‬ ‫بەاڵم كاتێك دەبینین بەپێچەوانەوە دەوڵەتی‬ ‫توركیا لەچەند ڕووێكەوە هێرشی كردووەتەوە‬ ‫ســەر پەكەكە و دبینین كــەوا لەبەرچاوی‬ ‫دەوڵەتی توركیا كۆبانێ وێران ئەكرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫توركیا بێدەنگە و سەرباری ئەوەش ئەندامانی‬ ‫چەتەكانی داعش لەواڵتانی دیكەوە دێنە خاكی‬ ‫توركیا و لەوێوە بە ئازادی دەڕۆنە سوریا بۆ ناو‬ ‫چەتەكانی داعش لەالیەكی دیكەشەوە دەوڵەتی‬ ‫توركیا رێگری دەكــات لەپشتیوانی كــوردان‬ ‫و ناردنی كۆمەك و هاوكاری مرۆیی كورد و‬ ‫هەرێمی كوردستان بۆ كۆبانێ هاوكات دەوڵەتی‬ ‫توركیا هەڵدەستێت بە بۆردومانكردنی پەكەكە‪،‬‬ ‫بۆیە ئامانجی دەوڵەتی توركیا ئاڵۆزكردنی‬ ‫ئەو پڕۆسە سیاسییەی ناوچەكە و شێواندنی‬ ‫بارودۆخەكەیە و دەیهەوێت شەڕی ناوچەكە‬ ‫بقۆزێتەوە بەناوی پەكەكە و توركیا‪.‬‬ ‫* بۆچی دوڵەتی توركیا نەچووە ڕیزی‬ ‫هــاوپــەیــمــانــان بــۆ بــەرەنــگــاربــونــەوەی‬ ‫چەتەكانی داعش؟‬ ‫ـ هۆكاری ئەوەی لەماوەی ڕابردوودا دەوڵەتی‬ ‫توركیا نەچووە ناو ریزی واڵتانی هاوپەیمانان‬ ‫بۆ بەرەنگاربوونەوەی داعش ئەوەیە كە دەوڵەتی‬ ‫توركیا خۆی پشتیوانی چەتەكانی داعش بووە‪،‬‬ ‫جگە لەوەش دەوڵەتی توركیا بەردەوام لەهەوڵی‬ ‫ئەوەشدا بووە كەوا هاوپەیمانان ناچاربكات بۆ‬

‫هاوكاریكردنی دەوڵەتی توركیا تا بتوانن دژایەتی‬ ‫پەكەكە بكەن‪ .‬بۆیە توركیا لەئێستادا فشارێكی‬ ‫نێودەوڵەتی گەورەی لەسەرە‪ ،‬هاوكات واڵتانی‬ ‫ئەمەریكا و رۆژئاوای لەهەڵوێستەكانی دەوڵەتی‬ ‫توركیا زۆر نیگەرانن و هاوكاتیش بینیشمان‬ ‫لەناوخۆی توركیاش نیگەرانی خەڵك لەبەرامبەر‬ ‫هەڵوێستەكانی دەوڵەتی توركیا چۆن بوو و دواتر‬ ‫ناڕەزایەتییەكان گەیشتە رادەیــەك كەوا چۆن‬ ‫لەماوەكانی رابردوودا خۆپێشاندان و ناڕەزایەتی‬ ‫لەدژی چەتەكانی داعش نیشان دەدرا بەهەمان‬ ‫شێوە خەڵكی توركیا ناڕەزایەتییان لەبەرامبەر‬ ‫دەوڵەتی توركیا نیشاندا و لەخۆپێشاندانەكانیشدا‬ ‫بە دەیان هاواڵتی كوژرا و برینداریشی بەدوای‬ ‫خۆیدا هێنا‪.‬‬ ‫* دوای ئــەوەی پەكەكە پێش ئێستا‬ ‫دەســتــپــێــشــخــەری كـــرد و بــە فــەرمــی‬ ‫ئاگربەستی ڕاگەیاند‪ ،‬بــەاڵم دەوڵەتی‬ ‫توركیا هیچ هەنگاوێكی نەنا پێتانوایە‬ ‫دەوڵەتی توركیا بۆ هەنگاوی جدی بۆ‬ ‫دەستپێكردنی پڕۆسەی ئاشتی نانێت؟‬ ‫ـ دوای ئەوەی پەكەكە شەڕی چەكداری لەگەڵ‬ ‫دەوڵەتی توركیا ڕاگرت و داوایكرد بە شێوەی‬ ‫دیالۆگ پڕۆسەی ئاشتی بەڕێوە بچێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەداخەوە دوڵەتی توركیا پڕۆسەكەی بەعاقارێكی‬ ‫دیكەدا برد‪ .‬سیاسەت و خەباتی پارتی كرێكارانی‬ ‫كوردستان"پەكەكە" لەئێستادا زۆر سەركەوتووە‬ ‫و واڵتانی جیهانیش خوێندنەوەی باشیان بۆی‬ ‫هەیە بەرامبەر پەكەكە‪ ،‬بــەاڵم لەبەرامبەردا‬ ‫دوڵەتی توركیا حەز بە ڕاگرتنی كۆتایهێنانی شەڕ‬ ‫ناكات و بە نیازی ئەوەیە لەو بارودۆخە ئاڵۆزەی‬ ‫ئێستای ناوچەكەدا دەرگایەكی دیكە وەكو ڕێگە‬ ‫خۆشكەر بدۆزێتەوە بۆ دەستپێكردنەوەی شەڕ‬ ‫لەگەڵ پەكەكە بەو بیانوەی دیهەوێت خۆی‬ ‫لەبەرەنگاربونەوەی تیرۆر و چەتەكانی داعش‬ ‫بدزێتەوە و هەوڵی ئەوەش ئەدا مەرج بخاتە‬ ‫سەر هاوپەیمانان بۆ ئەوەی ئەگەر هاوپایمانان‬ ‫دژایەتی پەكەكە نەكەن ئەوا دوڵەتی توركیاش‬ ‫دژایەتی چەتەكانی داعش ناكات‪.‬‬ ‫ئۆمێد دەكەم پڕۆسەی ئاشتی بەردەوام بێت و‬ ‫ســـەركـــردایـــەتـــی پـــارتـــی كــرێــكــارانــی‬ ‫كوردستان"پەكەكە" نەكەوێتە ژێــر ڕكێفی‬ ‫سیاسەتە ناتەندروستەكانی دەوڵەتی توركیا؛‬ ‫چونكە ڕەجــەب تەیب ئــەردۆغــان دەیهەوێت‬ ‫بارودۆخەكە بشێوێنێت و پڕۆسەی ئاشتی كورد‬ ‫و دەوڵەتی توركیا لەناوبەرێت‪ ،‬بۆیە دەبێت‬ ‫سەركردایەتی پەكەكە خۆی بڕیاری پڕۆسەی‬ ‫ئاشتی یان بڕیاری چەكداری بدات نەوەك بە‬ ‫كاردانەوەكان‪.‬‬

‫وتار‬

‫‪38‬‬

‫[~]‬ ‫[ساڵی چوارم] [‪ [ ]2014/10/20‬ژماره‪]44‬‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫پارتی تۆڵەی شەنگال لەكۆبان ‌ێ دەكاتەوە‬

‫ن‪ :‬سۆران مێوژەیی‬ ‫هاتنی داعش بۆئێراق‪ ،‬پالنێكی سوننە و بەعسی‬ ‫و توركیا و پارتی بوو و لەئەردەن كۆبوونەوە‪.‬‬ ‫ئەوپالنە مەبەستی لێدان بوو لەئێراق‪ ،‬پارتیش‬ ‫بەقسەی توركیا بەشداربوو‪ .‬توركیا وای لەپارتی‬ ‫گەیاندبوو كەگوایە داعش دەگاتە بەغدا و شەڕی‬ ‫كۆاڵن بەكۆاڵن لەنێوان سوننە و شیعە دروست‬ ‫دەبێت و دەرفەتێكی باشە بۆ راگەیاندنی دەوڵەتی‬ ‫كوردی لەالیەن پارتیەوە‪ .‬ئەم گفتەی توركیا و‬ ‫نەخشەكەی‪ ،‬كە بەپارتی ڕاگەیاندبوو‪ ،‬نەخشە‬ ‫راستەكە نەبوو؛ بەڵكو هەڵخەڵەتاندن بوو بۆ‬ ‫ئەوەی بكەوێتە ناوبەرەی پیالنگێڕیەكە‪ .‬داعش‬ ‫هات و بەرەو بەغداد لەپێشڕەویدا بوو‪ ،‬پاشان‬ ‫بــەرەو هەولێر گــەڕایــەوە‪ ،‬پارتی لــەو تاكتیكە‬ ‫تێگەیی كە توركیا فریوی داوە و فریای ناكەوێ‌‪.‬‬ ‫چۆڵكردنی شەنگال بەب ‌ێ تەقە و هاتنە ناوەوەی‬ ‫داعش‪ ،‬ئەوكارەساتەی لێكەوتەوە‪ .‬ئۆباڵەكەشی‬ ‫كەوتە ئەستۆی پارتیەوە؛ چونكە لەوێدا فەرمانڕەوا‬ ‫بوو‪ .‬كارەساتی شەنگال هەم شكست و هەمیش‬ ‫پەڵەیەكی ڕەشبوو بۆ پارتی‪ .‬پارتی بۆ ئەوەی‬ ‫ئــەم ئــابــڕوچــوونــەی لــەســەرالچـ ‌ێ یــان كەمێك‬ ‫لەو بەرپرسیاریەتەی لەسەركەمبێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەرچۆنێك بێت پارتی بەشدارە لەوهێرشانەی‬ ‫داعش كە لە"‪"9/15‬دەستیپێكرد بۆسەر كۆبانێ‌؛‬ ‫چونكە دەروازە سنوریەكانی بــەڕووی ڕۆژئــاوادا‬ ‫داخستووە و رێگە بەهیچ یارمەتیەك نــادات‬ ‫لەباشورەوە بگاتە خۆرئاوا‪.‬‬ ‫كاتێك پارتی شەنگال چۆڵ دەكات و بەهەزاران‬ ‫ئێزیدی لەشاخ لەالیەن داعش گەمارۆدەدرێن و‬ ‫بەهۆی نەبوونی ئاو و خۆراكەوە و مەترسی كەوتنە‬ ‫دەستی داعشەوە‪ ،‬ژیانی هەزاران كەسی دەخستە‬ ‫مەترسیەوە هەرلەو كاتەدا"یەپەگە"بەفریایان‬ ‫دەكەوێت و دەروازەیــەك بۆ خۆرئاوا دەكاتەوە و‬ ‫ژیانی هەزاران كەسی لەمردن ڕزگاركرد و هێزی‬ ‫پاراستنیشی لەسەر شاخی شەنگاڵ جێگیركرد‪.‬‬ ‫ئەمەش بۆ پارتی ئیحراج بوون و شەرمەزارییە‪.‬‬

‫ێ تۆڵە بكاتەوە‪ ،‬بەاڵم ئەم‬ ‫لەبەرئەوە پارتی دەخواز ‌‬ ‫تۆڵەیە لەتوركیا و داعش نا؛ بەڵكو لە"یەپەگە و‬ ‫گەلی كــورد لەخۆرئاوا" بۆ ئــەوەی هاوشێوەی‬ ‫شەنگال كارەساتێكی تر ڕووبدات تابیانو بەپارتی‬ ‫بدات و بڵ ‌ێ ئەوەتا ئێوەش شكان و شەنگالێكتان‬ ‫بــەســەرداهــات‪ .‬هێرشی ئێستای داعــش بۆسەر‬ ‫كۆبانێ‌‪ ،‬بەرهەمی سپیكردنەوەی ڕووی تاوانی‬ ‫پارتییە لەبەرامبەر بەشەنگال‪ .‬پارتی ویستی‬ ‫دەستە خوشكێكی هەبێت وەك شەنگال‪ ،‬ئەویش‬ ‫كۆبان ‌ێ بێ‌!‪ .‬پارتی لەجیاتی ئەو فریودانەی توركیا‬ ‫و كارەساتی شەنگال نزیك بوو هەولێری سەڵتەنەتی‬ ‫بڕووخێ‌‪ .‬دەبوو پارتی هۆشیار بێتەوە و دۆست و‬ ‫دوژمــنــی كــورد بناسێ‌‪ ،‬كــە چــی زیــاتــر هۆگر‬ ‫بەداگیركەران دەبێت و بەخوێنی سەری كوردان‬ ‫تینوتر دەبێت‪ .‬پارتی لەجیاتی تۆڵەكردنەوەی‬ ‫تاوانی شەنگال لەتوركیا و داعش‪ ،‬تۆڵە لەیەپەگە‬ ‫ێ بیرۆكەی داگیركردنی‬ ‫و كۆبان ‌ێ دەكاتەوە‪ .‬دەكر ‌‬ ‫كۆبانێ‌‪ ،‬خاوەنەكەی پارتی ب ‌ێ یان چاكەیەكی‬ ‫توركیا ب ‌ێ بۆ ئەوەی باری شەرمەزاریەكەی سوك‬ ‫بكات‪ .‬بۆئەوەی هاوشێوەی شەنگال لەخۆرئاوای‬ ‫كوردستان كارەساتێك دووبــارە بكاتەوە‪ ،‬تاكو‬ ‫بەرپرسیارێتی و ئیحراجبوونی كارەساتی شەنگال‬ ‫شوێن بزر و دێزەبەدەرخۆنەی بكات‪ .‬ئەگەر كۆبانێ‌‬ ‫هاوشێوەی شەنگال بكەوێتە دەستی داعــش و‬ ‫كۆمەڵكوژی ڕووبدات‪ ،‬ئەوە دەروویەكی خێرە بۆ‬ ‫پارتی و زمانی تاوانباركردنی دەبێتەوە‪ .‬لەالیەكی‬ ‫ترەوە خۆی لەبەرپرسیارێتی شەنگال دەدزێتەوە و‬ ‫دەڵ ‌ێ ئەوە نیە كۆبانێش هاوشێوەی شەنگالی‬ ‫بەسەرهات‪ ،‬كەواتە تاوانباركردنی من هەمووی‬ ‫ناڕاست بوو؛ بەڵكو تفەنگ هاویشتن بوو بەتاریكی‬ ‫ئەوەتا ئێوەش تووشی هەمان كارەسات بوونە!‪،‬‬ ‫بەاڵم با پارتی ئەوە بزان ‌ێ كە ڕووی هاوپەیمانیەتی‬ ‫لەگەڵ توركیا و داعشی بەخوێنی خەڵكی كۆبانێ‌‬ ‫بۆسپی نابێتەوە و گەلی كورد ئەوەندە نەزان نیە‬ ‫عەقڵێكی ناپاكی ئاشبەتاڵیەت و سی ویەكی ئاب‪،‬‬ ‫فریوی بــدات‪ .‬پارتی باباش ئــەوە بزان ‌ێ نەك‬ ‫بەئەنفالكردنی كۆبانێ‌؛ بەڵكو ئەگەر خۆرئاوای‬ ‫كوردستان لەخوێن هەڵكێشێ‌‪ ،‬ئەوە تاوانی شەنگال‬

‫لەبیری گەلی كــورد ناسڕێتەوە و تەوقێكە و‬ ‫لەگەردنی مێژوویاندایە و بریسكەی جاشایەتی‬ ‫بەرچاومان ڕووندەكاتەوە‪ .‬دەبوو پارتی لەبەر چەند‬ ‫هۆكارێك ئەوە بزان ‌ێ كە بەكەوتنە دەستی كۆبانێ‌‬ ‫و ڕوودانی كارەساتێكی هاوشێوەی شەنگال‪ ،‬نابنە‬ ‫دووكارەساتی دەستی دوژمــن و داگیركەر لێی‬ ‫بەرپرس بێ‌؛ بەڵكو خاڵی جیاوازیان زۆرە‪ .‬بەوەی‬ ‫دەسەاڵتداریەتی پارتی لەباشور شەنگالی بەبێ‌‬ ‫تەقە ڕادەستی داعشی كرد‪ ،‬بەاڵم كۆبانێی لەژێر‬ ‫پاراستنی یەپەگە‪ ،‬شەڕوبەرگریەكی سەخت و دژوار‬ ‫هەیە‪ ،‬جەنگاوەران ئامادەنین كۆبان ‌ێ تەسلیم بكەن‪.‬‬ ‫یەپەگە ڕۆژانــە شەهید دەدەن‪ ،‬داعش بەچەك‬ ‫وچۆڵی سوریا و ئێراق و پەیتاپەیتای توركیاش‪،‬‬ ‫كەچی بە چەكی بچوك و كەمی یەپەگە گورزی‬ ‫كوشندە دەخـــۆن و ڕۆژانـــە دەیـــان چەتەیان‬ ‫لێدەكوژرێت‪ .‬وەختێك فریاكەوتنی یەپەگە‪ ،‬بۆ‬ ‫شەنگالیان و ڕزگاركردنیان لەالیەن گەلی كوردەوە‬ ‫ئەم هەڵمەتەی یەپەگە بەرزنرخێنرا و ستایشكرا و‬ ‫لەبەرامبەردا پارتی بەخیانەتكار ناوبرا‪ ،‬وەاڵمی‬ ‫پارتی ئەوە بوو"بۆچی یەپەگە نەیتوانی ڕێگە‬ ‫لەقەتڵوعامی ئێزیدیەكانی خۆرئاوای ژێردەسەاڵتی‬ ‫خــۆی بــگــرێــت؟!‪ .‬دەیــویــســت ئـــەوە بڵ ‌ێ كە‬ ‫هەرلەبندەستی من كورد كۆمەڵكوژ نەكراوە‪ ،‬ئەوەتا‬ ‫ئێزیدیەكان بەرلەباشور لەخۆرئاوا كۆمەڵكوژكران‪.‬‬ ‫ئەم چنگە خۆڵەی پارتی چاوی گەلی كوێر نەكرد‬ ‫و نوزەنوزەكەی تێری نەكرد‪ ،‬بۆئەوەی خەڵك‬ ‫ێ بێتە ئاراوە‪ ،‬بیرۆكەی‬ ‫سەرقاڵ بكەن و شتێكی نو ‌‬ ‫كۆبان ‌ێ بەدەردی شەنگال بچ ‌ێ داڕێژرا‪ .‬تا بەیەپەگە‬ ‫بڵ ‌ێ ئەگەرمن تاوانبار دەكەن لەسەر شەنگال‪ ،‬ئەوە‬ ‫ئێوەش لەسەر كۆبان ‌ێ تاوانبارن‪ ،‬لەبەر ئەوە‬ ‫هەرتاوانباربوونێكی من دواجــار بەتاوانباربوونی‬ ‫خۆشتان دەشكێتەوە‪ .‬لەبەرئەوە وەرە بابێدەنگەی‬ ‫لێبكەین و بەردی لەسەردانێین و هیچمان لەهیچ‪.‬‬ ‫دەیەوێت سەودای شەنگال بەكۆبان ‌ێ بكات!‪ .‬پارتی‪،‬‬ ‫دەبــوو ســەودا و مامەڵە بە"بەغدا و ئەنقەرە و‬ ‫دیمەشق و تارانەوە بكات‪ ،‬نەك پیالنی مەرگەسات‪،‬‬ ‫لـــەدژی گــەلــەكــەی و جــەنــگــاوەرانــی داڕێـــژی‪.‬‬

‫[~]‬ ‫[ ژماره ‪[ ]2014/10/20[ ]44‬ساڵی چوارم]‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫"شام شەكرە‪ ،‬واڵت شیرنترە"‬

‫‪39‬‬

‫هۆنەر‬

‫جگەرخوێن كوردستان بەبووكی جیهان دادەنێ‬ ‫ئا‪ /‬سیامەند یوسف‬ ‫ژیان‬ ‫شێخ مووس كوڕی حەسەن كوڕی موحەمەد‪ ،‬ناسراو بە جگەرخوێن‪،‬‬ ‫شاعیرێكی كورد زمانە‪ .‬جگەرخوێن لەساڵی"‪ "١٩٠٣‬لەباكووری كوردستان‬ ‫لەگوندی حەسار نزیك بەشاری ماردین لەدایكبووە‪ .‬بەمنداڵی شوانی و گاوانی‬ ‫كردووە‪ .‬لەبەر ئەوەی نەداربوە و باوكی كۆچی دواییكردوە‪ ،‬خوشكەكەی‬ ‫گرتوویەتییە خۆی و بەخێوی كردووە و دواتر لەبەر هێندە دەردەنەداری‬ ‫و هەژاری بەناچاری گوندی حەسار جێدەهێڵن و لەساڵی"‪ "١٩١٤‬بۆ گوندی‬ ‫عاموودە دەیگوێزنەوە‪.‬‬ ‫جگەرخوێن هەر لەمنداڵییەوە زیرەكی و هۆشیاری و توندوتۆڵی پێوە دیاربووە‬ ‫و حەزی لەخوێندن كردووە‪ ،‬بۆیە بەهەر جۆرێك بێت‪ ،‬ناردوویانە بەر خوێندن‬ ‫لەحوجرەی مزگەوت و سەرجەم خوێندنەكانی زۆر زیرەكانە بەرێكردووە‪،‬‬ ‫وەك خوێندنی زمانی عەرەبی و زانستەكانی ئایینی ئیسالم‪ ،‬بۆیە بە ئومێدی‬ ‫تەواوكردنی مۆڵەتی دوازدە زانستی باكوور و هەر چوار پارچەی كوردستان‬ ‫گەڕاوە و دواتر لەسەر دەستی مەال عوبێد وەریگرتووە‪ .‬جگەرخوێن ماوەیەك‬ ‫لەڕۆژئاوای كوردستان و ماوەیەكیش لەباشووری كوردستان و ڕۆژهەاڵتی‬ ‫كوردستان مەالیەتی كردووە‪.‬‬ ‫جگەرخوێن لەساڵی"‪"١٩٤٦‬ی زائینی ڕوو دەكاتە شاری قامیشلی و دەست‬ ‫بەكاری ڕامیاری دەكات و دەبێتە ئەندامی پارتی جڤاتا ئازادی و یەكیەتییا‬ ‫كورد (‪ .)Civata Azadî û Yekîtiya Kurd‬لەساڵی"‪"١٩٤٨‬ی‬ ‫زائینیدا دەبێتە ئەندامی پارتی كۆمنیستی سوری و لەساڵی"‪"١٩٥٤‬ی زائینیدا‬ ‫بۆ ئەندامێتی پەرلەمانی سوریا دەپاڵێورێت‪ .‬لەساڵی"‪"١٩٥٧‬ی زائینی واز‬ ‫لەپارتی كۆمۆنیست دەهێنێت و ڕێكخراوی ئــازادی دادەمەزرێنێت‪ .‬ئەو‬ ‫ڕێكخراوەش پاشتر دەچێتە ناو پارتی دیموكراتی كوردستانی سوریاوە‪.‬‬ ‫لەساڵی"‪"١٩٥٩‬ی زائیندا جگەرخوێن ڕوودەكاتە باشووری كوردستان و تا‬ ‫ساڵی"‪ "١٩٦٣‬لەزانكۆی بەغدا دەبێتە مامۆستای وانەبێژی لەبەشی زمانی‬ ‫كوردی‪ .‬دواتر دەگەڕێتەوە بۆ قامیشلی و سەرقاڵی نووسین و كاری ڕامیاری‬ ‫دەبێت‪ .‬هەر لەو ساڵەدا و لەشاری دیمەشق دەخرێتە گرتووخانەوە‪.‬‬ ‫بۆ بەشداریكردن لەشۆڕشی مەال مستەفا با‌رزانی جگەرخوێن لەساڵی"‪"١٩٦٩‬‬ ‫ڕوو دەكاتە باشوری كوردستان و چاالكی كوردایەتی خۆی پێشكەشی‬ ‫شۆڕشی كورد دەكات‪ .‬لەساڵی"‪"١٩٧٣‬دا بەرەوو لوبنان دەچێت و لەوێش‬ ‫هۆنراوەی كیمە ئەز (‪ )Kîme Ez‬دەنووسێت‪.‬‬ ‫جگەرخوێن لەساڵی"‪"١٩٧٦‬دا بۆ سوریا دەگەڕێتەوە و لەساڵی"‪ "١٩٧٩‬ناچار‬ ‫دەبێت ڕووبكاتە واڵتی سوێد و لەوێ وەك پەنابەرێك دەگیرسێتەوە و‬ ‫بەنووسینەوە سەرقاڵ دەبێت و لــە"‪"1984-10-22‬دا كۆچی دوایی دەكات‬ ‫و تەرمەكەی بۆ قامیشلی دەگوێزرێتەوە و لەوێ بەخاكی كوردستان‬ ‫دەسپێدرێت‪ ،‬ئەوەش هەروەك خۆی پێش مردنی داوایكردبوو‪.‬‬ ‫جگەرخوێن و شیعر‬ ‫جگەر خوێن دواتر بەهۆكاری بینینی زۆرداری‪ ،‬ئەوەی دوژمنان دژی كورد‬ ‫ئەنجامی دەدەن‪ ،‬بەباشی دەزانێ لەپیشەی مەالیەتی دووربكەوێتەوە و‬ ‫بەڕۆحیەتێكی گەورە و بەبڕوایەكی هێندە بەتین بچێتە جیهانی كاری ڕامیاری‬ ‫و باوەڕەكەی و خۆشەویستی كوردستان بخزێنێتە جیهانی وێژە و بەوشەی‬ ‫ناسك دایبڕێژێ بۆ ئەوەی خوێنەران هەست بەستەمی زۆرداران بكەن كە‬

‫هۆنەر‬

‫‪40‬‬

‫[~]‬ ‫[ساڵی چوارم] [‪ [ ]2014/10/20‬ژماره‪]44‬‬

‫چۆن دژی گەلی كوردن‪ .‬جگەر خوێن بەكاریگەریی‬ ‫هۆنراوە نەتەوەییەكانی"ئەحمەدی خانی و حاجی‬ ‫قــادری كۆیی و شۆڕشە نەتەوەییەكی شێخ‬ ‫سەعیدی پیران لەباكووری كوردستان لە"‪"١٩٢٥‬دا‪،‬‬ ‫بووە شاعیرێكی لێهاتووی هۆنراوەی نەتەوەیی و‬ ‫كەوتە سەر باسكردنی كوردستانی نیشتمانی‬ ‫خۆشەویستی و هاندانی ئافرەتی كورد بۆ خوێندن‬ ‫و خەباتی نیشتمانی و‌باڵوكردنەوەی بیرو باوەڕی‬ ‫كوردایەتی‪ .‬لەسەرەتادا هۆنراوەیەكی نەتەوەیی‬ ‫لەباسی كوردستاندا بەناونیشانی"شام شەكرە‪،‬‬ ‫واڵت شیرنترە" داناوە و نیشتمانەكەی خۆی بە‬ ‫بووكی جیهانی دادەنــێ و باخ و بە بەهەشت‪،‬‬ ‫مێرگ و سەرچاوەی ئاوی سازگاری دەچوێنێ و‬ ‫بەكچێكی شۆخ و شەنگی جوان و ڕازاوی دادەنێ‬ ‫و ئەندامەكانی ئەو بووكەی كوردستانی بە تاجی‬ ‫سەالحەدینی ئەیووبی و بە ڕۆژ و دەریا و ئەڵماس‬ ‫و دیوانەكانی هۆنراوەی‌‌حاجی قادر و ئەحمەدی‬ ‫خانی‌دەچوێنێ و دەڵێت‪:‬‬ ‫"واڵتی من تووی بووكا جیهانی‬ ‫هەمی باغ و بهشت و مێرگ و كانی‬ ‫سەری تاجا سەال‌حەددینی كوردی‬ ‫ئەنی ڕۆژە دەبورجا ئاسمانی‬ ‫دوو چاڤێن تە وەكی دەریایی هورمز‬ ‫كەپوو ئەلماسە كاری كووش و وانی‬ ‫دوو زولفێن تە كتێبا حاجی قادر‬ ‫زمانێ تە ژ بەندا شێخی خانی‬ ‫جگەر خوینە كورێ تە هەر دنالی‬ ‫ژ بەرنەزانی و خزانی!!"‬ ‫دوای ئەم باسە جوانەی كوردستانی نیشتمانی‬ ‫خۆشەویستی‪ ،‬داوا لەكچانی كورد دەكات‪ ،‬ڕاپەڕن‬ ‫و بكەونە سەر خوێندن و لەخەوی بێهۆشیدا‬ ‫هۆشیار بنەوە و پێیان دەڵێت‪" :‬گەر بخوێنن‬ ‫پێشدەكەون و گەر نەشخوێن ‌ن كەس ئێش و‬ ‫دەردمان لێ دوور ناخاتەوە‪".‬‬ ‫جگەرخوێن توانی ئــەو بـــاوەڕەی هەیبوو‬

‫بیگەیێنێتە ئەو ئاستەی بەنەمری بمێنێتەوە و‬ ‫نەوە‌ی ئەوسا و ئەمڕۆ و سبەی لەخوێندنەوەی‬ ‫هۆنراوە و پەخشان و فەرهەنگ و ڕێزمانی كوردی‬ ‫سوودمەندبن‪.‬‬ ‫جگەرخوێن بە هەستی پڕ سۆزی نەتەوایەتی‪،‬‬ ‫هەڵوێستی شاعیری نەتەوەیی كورد"ئەسیری"‬ ‫پەسند دەكات و ستایشێكی جوانی بە هۆنراوە‬ ‫كردووە و لەهۆنراوەیەكیدا بەناوی "بەر دیلك"‪،‬‬ ‫واتا خۆشەویستی لەژمارەی"‪"١٠‬ی ساڵی"‪"١٩٣٢‬ی‬ ‫گۆڤاری هاوار لەشامدا باڵوكردۆتەوە و بەم جۆرە‬ ‫دەست بەستایشەكەی دەكات‪:‬‬ ‫"ئەی برای شەهبازی ئەوجی فەن و هەم‬ ‫عیرفانی توو‬ ‫سەد وەكی ابن االثيرى گووری و قوربانی توو!!"‬ ‫جگەرخوێن ابــن االثير بە قوربانی ئەسیری‬ ‫شاعیری نەتەوەیی كوردمان دەكات؛ چونكە الی‬ ‫وایە (ابن االثير)‪ ،‬كە كوردێكی مێژوونووس بووە‪،‬‬ ‫نەك مێژوو نووسێكی بۆ كــوردی نووسیبێت؛‬ ‫چونكە لەئاستی "ئەسیری"دا هیچ باشەیەكی‬ ‫بۆ كورد نەبووە ‌و شاعیر لەدێڕە هۆنراوەیەكی‬ ‫دیكەدا دەڵێت‪:‬‬ ‫"سەد سەالحەدین و بی سەد وەك ئەبی موسلم‬ ‫هەبێ‬ ‫فائیدە هیچ بوومە نادەن سەتوەتی شاهانی توو"‬ ‫شاعیر دەڵێت‪":‬ئێمە گەر سەدی وەك سەالحەدین‬ ‫و ئەبو موسلیمی خۆراسانیمان هەبێت‪ ،‬كە‬ ‫هــەردووكــیــان كــورد بــوون‪ ،‬بــەاڵم هیچیان بۆ‬ ‫كورد نەكردووە‪ ،‬بۆیە هیچ سوودێكیان بۆ ئێمە‬ ‫نەبووە‌و ئەمەشی بۆ بەرزكردنەوەی هۆنراوەی و‬ ‫شاعیریەتی ئەسیری كوردپەروەر بووە"‪.‬‬ ‫بەمجۆرە بــۆمــان دەركـــەوت كــە جگەرخوێن‬ ‫شاعیرێكی خەباتی كوردایەتی بووە و لەزۆربەی‬ ‫هۆنراوەكانیدا داوای هۆشیاركردنەوەی الوی كوردی‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫كردووە بۆ وەدەستهێنانی مافی نەتەوەییان‪.‬‬ ‫جگەرخوێن و ئافرەت‬ ‫شاعیر زۆر دەناڵێت‪ ،‬تاكو ئافرەت پێشكەون و‬ ‫ئەو كاتە بڵێن بژی میللەتی كورد و دەڵێت‪:‬‬ ‫"ئەی كچێ ڕابە بخوێنە دا تو سەربەست هەر‬ ‫بژی‬ ‫زوو ژ خەو توو سەرهلینە بەس بمینە بێ مەژی‬ ‫گەر بخوێنی دێ بدی خواندن تو ئێ هونەرتەڤا‬ ‫گەر نەخوێنی كە‌س ژ بوومە ئێش و دەردان‬ ‫ناكوژی‬ ‫وا جگەر خوین خووەش دناڵی دا كوژن‬ ‫پیشڤەهەڕن‬ ‫دا ببیژن هەر بژی كورد هەر بژی كورد هەر‬ ‫بژی!!"‬ ‫بەرهەمەكان‬ ‫دیوانی یەكەم‪ :‬پریسك و پــەتــی(‪Prîsk û‬‬ ‫‪ ،)Pêtî‬ساڵی ‪ ١٩٤٥‬ز دیمەشق ‪ -‬دیوانی دووەم‪:‬‬ ‫سەورا ئازادی(‪ ،)Sewra Azadî‬ساڵی ‪١٩٥٤‬‬ ‫ز دیمەشق ‪ -‬دیوانی سێیەم‪ :‬كیمە ئەز (‪Kîme‬‬ ‫‪ ،)Ez‬ساڵی ‪ ١٩٧٣‬ز دیمەشق ‪ -‬دیوانی چوارەم‪:‬‬ ‫ڕۆنــاك(‪ ،)Ronak‬ساڵی ‪ ١٩٨٠‬ز ستۆكهۆڵم‬ ‫ دیــوانــی پێنجەم‪ :‬زەنــد ئاڤست(‪Zend-‬‬‫‪ ،)Avista‬ساڵی ‪ ١٩٨١‬ز ستۆكهۆڵم ‪ -‬دیوانی‬ ‫شەشەم‪ :‬شــەفــەق(‪ ،)Şefeq‬ساڵی ‪ ١٩٨٢‬ز‬ ‫ستۆكهۆڵم ‪ -‬دیوانی حەوتەم‪ :‬هێڤی(‪،)Hêvî‬‬ ‫ساڵی ‪ ١٩٨٣‬ز ستۆكهۆڵم ‪ -‬دیوانی هەشتەم‪:‬‬ ‫ئاستی(‪ ،)Astî‬ساڵی ‪ ١٩٨٥‬ز ستۆكهۆڵم ‪-‬‬ ‫دەســـتـــوورا زمــانــێ كـــــــوردی(‪Destûra‬‬ ‫‪ ،)Zimanê kurdî‬ساڵی ‪ ١٩٦١‬ز بەغدا‬ ‫ فەرهەنگ (پەرچێ یەكەم) (‪Ferheng،‬‬‫‪ ،))perçê yekem‬ساڵی ‪ ١٩٦٢‬ز بەغدا‬ ‫ فەرهەنگ (پەرچێ دوەم(‪Ferheng)،‬‬‫‪ ،)(perçê diwem‬ساڵی ‪ ١٩٦٢‬ز بەغدا‪.‬‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫[~]‬ ‫[ ژماره ‪[ ]2014/10/20[ ]44‬ساڵی چوارم]‬

‫‪41‬‬

‫ژنان‬

‫ئۆجاالن؛‬

‫هیچ شارستانیەك بەقەدەر سەرمایەداری یاری بەژن نەكردووە و‬ ‫بەو رادەیەش قۆستنەوەی ژنانی بەدامەزراوەیی نەكردووە‬

‫ئا‪ /‬دڵناز كەریم‬ ‫لەبەرامبەر بەئایینە نوێیەی زایەندپەرستی ماددە كیمیاوییە بیهۆشكەرەكان‬ ‫وەك سفری پاش فاریزەن‪ .‬لەرێگای كامپینە ریكالمییەكانی میدیاكانەوە‬ ‫تەواوی تاكەكانی كۆمەڵگا دەكرێن بە گومڕایی و الدەری زایەندی‪ .‬الو‪،‬‬ ‫پیر‪ ،‬تەنانەت منداڵیش جیاوازی نییە‪ ،‬هەموو كەسێك بەكار دەهێنرێت‪ .‬ژن‬ ‫كراوە بە بەهێزترین بابەتی سێكس‪ .‬هەر تۆزقاڵێك (شوێنێك)ی سێكس‬ ‫نەوروژێنێت مەحكومی زهنییەتێك كراوە هەروەكو بڵێی پارە ناكات‪ .‬النەی‬ ‫پیرۆزی خێزان بۆ تەكیەی سێكس گۆڕاوە‪" .‬پیرە ژنەكان"‪ ،‬وەك پاشماوەی‬ ‫خوداوەندە ژن و دایكی پیرۆز ماونەتەوە‪ ،‬كە فڕێدراونەتە قوژبنێكەوە‪.‬‬ ‫رەوشێكی خەمناك و پڕ بەئێشە‪ .‬لەرێگای دووگیانی دروستكراو (پیتاندنی‬ ‫منداڵ لەناو لوولەكان)ەوە پرۆسەی بوونی ژن بە ئامرازی سێكس بە لووتكە‬ ‫گەیەنراوە‪.‬‬ ‫رەوش و پێگەیەكی پێچەوانەش پێویستی سیستەم وەهای لێكردووە‬ ‫كە تەحەمول نەكرێت‪ .‬داخوازی وەچەخستنەوەی زۆر و بەتایبەتیش كوڕ‬ ‫كە لەناوەڕۆكدا نەریتێكی كۆمەڵگای پیاوساالرییە‪ ،‬لەرێگای خستنەگەڕی‬ ‫تەكنۆلۆژیای تەندورستییەوە لەژنانی چینی خــواروودا بۆ رۆڵی ئامێری‬ ‫منداڵبوون گۆڕاوە‪ .‬بەمجۆرە بەخێوكردنی مندااڵن كە كارێكی قورسە دەخرێتە‬ ‫ئەستۆی هەژاران‪ ،‬لەالیەك پێویستی كرێكاری الو دابین دەكرێت‪ ،‬لەالیەكی‬ ‫دیكەشەوە خراپبوونێكی ئەوتۆ لەخێزاندا پێشدەخرێت كە دەركەوتن لێی‬ ‫زەحمەتە‪ .‬بە بەردێك چەند چۆلەكەیەك دەكوژێت‪ .‬ژن و پیاوی چینی‬ ‫سەرەوە لەرێگای منداڵی(لوولەكان) دروستكراو‪ ،‬هەڵگرتنەوەی منداڵ و‬ ‫بەخێوكردنی ئاژەڵەوە زاراوەی منداڵیشیان شێواندووە و بەمجۆرە هەوڵی‬ ‫قەرەبووكردنەوەی ناتەواویەكانیان دەدەن‪ ،‬هەوڵدەدەن تا دوایی بە سێكسی‬ ‫بمێننەوە‪ ،‬ئایینی نوێی سێكس دەكەن بە مەراسیم و لەهۆش خۆیان دەچن‪.‬‬ ‫ئەنجام‪ ،‬ژمارەیەكی ئێكجار زۆری بێواتای دانیشتوان‪ ،‬بێكارییەك كە لەهیچ‬ ‫قۆناخێكی مێژوودا نەبینراوە‪ ،‬لەگەڵ قەیرانی ژینگە‪ ،‬بارێكی وەهای مرۆڤیان‬

‫هێناوەتە كایەوە كە هەڵناگیرێت‪.‬‬ ‫چاوسووری و خۆپەرستی پیاو سەبارەت بەبابەتی ژن وەك دیاردەی‬ ‫هەنووكەیی هەر سات و كاتژمێرێك دەشێت تێبینی بكرێت‪ .‬هەر كەسێكی‬ ‫خاوەن ویژدان ناتوانێت ئەو واقیعە رەچاو نەكات كە پیاو لەهەرچینێكی‬ ‫كۆمەاڵیەتیدا بێت بەبێئەوەی رێز لەهیچ یاسایەكی ئەخالقی و یاسایی‬ ‫بگرێت‪ ،‬بەبێچاو ترووكاندن سەبارەت بەو بابەتە تاوان دەكات‪ .‬زۆربەی‬ ‫زۆری ئەو هەڵوێستەوە حشیگەریانە لەژێر ناوی"ئەشق"وە ئەنجامدەدرێن‪.‬‬ ‫لەڕاستیدا ئەگەر كەم زۆر پەیوەندی ئەشق بە حەقیقەتەوە راڤە بكرێت‪،‬‬ ‫یەكسەر ئاشكرا دەبێت كە ئەو گوتەیە چرووكترین درۆیە‪ .‬هیچ سۆبژەیەكی‬ ‫لەجیهانی رووەك و ئاژەاڵن‪ ،‬تەنانەت لەدونیای فیزیای بە(بێگیان) شرۆڤەی‬ ‫دەكەین بووبێتە بابەتی ئەشق هەرگیز پەنا ناباتەبەر كردەوەیەكی بەمجۆرە‪.‬‬ ‫هەرچەندە هەندێك الدان لەدونیا ئاماژەپێكراوەكان جێگای باس بێت‬ ‫كە تائێستا ماناكەیان شیكار نەكراوە‪ ،‬ئاشكرایە كە هۆكار و مانای ئەو‬ ‫تاوانانەی لەم الیەنەوە لەجۆری مرۆڤدا دەبینرێت زۆر جیاوازترە‪ .‬پەیوەندی‬ ‫ئەو تاوانانە بەزۆرداری و چەوسانەوە لەسەرووی ئەو فاكتەرانەوە دێت كە‬ ‫پێویستە ئاماژەیان پێوە بكرێت‪.‬‬ ‫سەرەكیترین پرسیاری لەم بــارەیــەوە بوروژێنرێت؛ بۆچی سەبارەت‬ ‫بەمەسەلەی ژن پیاو هێندە ئیرەییی و زۆردارە‪ ،‬بەپێی ئارەزووەكانی رۆژانە‬ ‫بیست و چواركاتژمێر لەدۆخی دەستدرێژی كردندا دەژیت و دەستبەرداری‬ ‫ئەو پێگەیەی خۆی نابێت‪ .‬بێگومان دەستدرێژی و زۆرداری دەستەواژەیەكی‬ ‫گرێدراوی قۆستنەوەی كۆمەڵگایە‪ ،‬ماهیەتی كۆمەاڵیەتی رووداوەكــان‬ ‫دەخاتەڕوو‪ ،‬زیاتریش پلەداری‪ ،‬باوكساالری و دەسەاڵت دێنێتەوە بیری‬ ‫مرۆڤ‪ .‬مانایەكی دیكەی لەقوواڵییەكاندا شاراوەیە؛ خیانەتكردنە لەژیان‪.‬‬ ‫پەیوەستبوونی هەمەالیەنەی ژن بەژیانەوە دەشێت هەڵوێستی رەگەزگەرایی‬ ‫كۆمەاڵیەتی پیاو ئاشكرا بكات‪ .‬لەژێر كاریگەری لەكارخستن و لەناوبەرانەی‬ ‫رەگەزگەرایی‪ ،‬رەگەزپەرستی كۆمەڵگا گوزراشت لەڕق‪ ،‬هەڵوێستی دەستدرێژی‬ ‫و زۆردارانە دەكات كە لەدەستدانی دەولەمەندێتی ژیان لەژێر كاریگەری رۆڵی‬ ‫پەكخستن و لەناوبەرانەی رەگەزگەرایی لەگەڵ خۆیدا دێنێت‪ .‬پەیوەندی‬

‫ژنان‬

‫‪42‬‬

‫[~]‬ ‫[ساڵی چوارم] [‪ [ ]2014/10/20‬ژماره‪]44‬‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫لەژێر كاریگەری لەكارخستن و لەناوبەرانەی رەگەزگەرایی‪ ،‬رەگەزپەرستی كۆمەڵگا‬ ‫گوزراشت لەڕق‪ ،‬هەڵوێستی دەستدرێژی و زۆردارانە دەكات كە لەدەستدانی دەولەمەندێتی ژیان‬ ‫لەژێر كاریگەری رۆڵی پەكخستن و لەناوبەرانەی رەگەزگەرایی لەگەڵ خۆیدا دێنێت‪ .‬پەیوەندی‬ ‫غەریزەی زایەند لەگەڵ بەردەوامی ژیان ئاشكرایە‪ ،‬بەاڵم هیچ بوونەوەرێك تێبینی نەكراوە كە‬ ‫رۆژانە بیست و چوار كاتژمێر لەناو زهنیەتی برسێتی زایەندیدا بێت‪ .‬ئاشكرایە كە ژیان تەنیا‬ ‫بریتی نییە لەزایەند‪ .‬بەپێچەوانەوە جووتبوونی زایەندی بریتیە لەساتێكی جۆرێك لەمردن‪،‬‬ ‫بەمانایەكی دیكە هەڵمەتێكی تەواوكەری ژیانە بەرامبەر بەمردن‪ .‬لەم سۆنگەیەوە چەندە كردەی‬ ‫زایەندی زیادبێت‪ ،‬بەو رادەیە مانای لەدەستدانی ژیانە‬ ‫غەریزەی زایەند لەگەڵ بەردەوامی ژیان ئاشكرایە‪ ،‬بەاڵم هیچ بوونەوەرێك‬ ‫تێبینی نەكراوە كە رۆژانە بیست و چوار كاتژمێر لەناو زهنیەتی برسێتی‬ ‫زایەندیدا بێت‪ .‬ئاشكرایە كە ژیان تەنیا بریتی نییە لەزایەند‪ .‬بەپێچەوانەوە‬ ‫جووتبوونی زایەندی بریتیە لەساتێكی جۆرێك لەمردن‪ ،‬بەمانایەكی دیكە‬ ‫هەڵمەتێكی تەواوكەری ژیانە بەرامبەر بەمردن‪ .‬لەم سۆنگەیەوە چەندە‬ ‫كردەی زایەندی زیادبێت‪ ،‬بەو رادەیە مانای لەدەستدانی ژیانە‪.‬‬ ‫تەواوی كردەی زایەندی بەكوشندە دانانێم؛ بەڵكو خەیاڵی ئەبەدیەتیش‬ ‫لەخۆوە دەگرێت‪ ،‬بەاڵم ئەو خەیالە خودی ژیان نییە‪ ،‬بەپێچەوانەوە تەگبیرێكە‬ ‫بەرامبەر ترسی مردن‪ ،‬هێندە هەڵگری بەهای حەقیقەتیش نییە‪ .‬دەشێت‬ ‫گوتەكە بەمجۆرە ڕوون بكرێتەوە؛ دووبارەبوونەوەی بازنەی ژیان گرنگەیان‬ ‫خودی بازنەكە وەك تاقانەیەك؟ دوای گوزارشتكردنی تەواوەتی حەقیقەتی‬ ‫تاقانەكە‪ ،‬تا ناكۆتا دووبارەبوونەوەی بازنەكە مانایەكی ئەوتۆ نابەخشێت‪.‬‬ ‫ئەو مانایەی لەخۆشیەوە دەگرێت پێویستی گەیشتنە بە"مەعریفەی رەها"‪.‬‬ ‫لەدۆخێكی بەمجۆرەدا بازنەكە چەندە بەباشی خۆی بناسێت بەو رادەیە‬ ‫پێویستی مەعریفەی رەهای دەستەبەر دەكرێت‪ ،‬ئەو كاتەبازنەكان و لەم‬ ‫سۆنگەوە زێدەبوونی زایەندیش بەها و مانایەكی ئەوتۆی نامێنێت‪.‬‬ ‫لەكاتێكدا ژیانێكی هاوبەش كە لەمیانەی فەلسەفەیەكی باركراو بە‬ ‫دیموكراسیخوازی‪ ،‬یەكسانخوازی و ئازادیخوازییەكی ریشەیی لەگەڵ ژن‬ ‫رێكبخرێت‪ ،‬لەبەركەماڵترین ئاستدا توانای بەرقەراركردنی جوانی‪ ،‬چاكی و‬ ‫راستی هەیە‪ .‬من خۆم لەژێر سایەی ئەم ستاتۆیەی لەئارادایە ژیان لەگەڵ ژن‪،‬‬ ‫شانبەشانی ئەوەی زۆر بەكێشە دەبێت‪ ،‬لەهەمانكاتدا زۆر قێزەون‪ ،‬خراپ و‬ ‫هەڵەی دەبینم‪ .‬لەژێر ئەم ستاتۆیەدا ژیان لەگەڵ ژن بابەتێكە لەمنداڵییەوە‬ ‫جەسارەتم بۆی نەكردووە‪ .‬ئەوەی لەئارادایە و جێگای باسە ژیانێكە تەنانەت‬ ‫رەمەكێكی بەهێزی وەك زایەندیش دەخاتە ژێر لێپرسینەوە‪ .‬رەمەكی زایەند‬ ‫لەپێناو بەردەوامكردنی ژیانە‪ .‬یەكێك لەسەمەرەكانی سروشتە و شایستەی‬ ‫پیرۆز بینینە‪ ،‬بەاڵم پاوانی پیاو و سەرمایە تارادەیەك ژنیان پیسكردووە‪،‬‬ ‫تەنانەت ئەم توانا سەمەرەیەی سروشتیشیان بۆ دەزگایەك"كارگەی منداڵ"‬ ‫گۆڕیوە كە كەوتووترین كااڵ بەرهەمدێنێت‪ .‬لەكاتێكدا لەرێگای ئەم كااڵیانەوە‬ ‫كۆمەڵگا سەراوبن دەكرێت‪ ،‬ژینگەش لەژێر قورسایی ژمارەی دانیشتوان‬ ‫(ئێستا شەش ملیارە‪ .‬بەم خێراییە بەردەوام بێت‪ ،‬دە یان پەنجا ملیار بێت‬ ‫ژینگە چی دەكات) سات بە سات لەناو داڕووخاندا دەژیت‪ .‬بێگومان ژیان‬ ‫لەگەڵ ژن و منداڵ لەناوەڕۆكدا بوویەرێكی پیرۆزە‪ ،‬نیشانەی كۆتایی نەهاتنی‬ ‫ژیانە‪ .‬وا دەكات هەست بەنەمری بكەیت‪ .‬ئایا سۆز و هەستێكی لەمە بەهادارتر‬ ‫هەیە؟ لەژێر ئەم راستینەیەدا بەهەموو جۆرێك لەناوجۆشی هەنگاونان بۆ‬ ‫نەمری دەژیت‪ .‬بەتایبەتیش ئەم رەوشە لەمرۆڤی رۆژی ئەمڕۆماندا هەروەك‬ ‫شاعیرێك دەڵێت‪":‬وەچەكانمان بەاڵی سەرمانن" بەئاستێكی بەمجۆرە‬ ‫گەیشتووە‪ .‬لێرەوە ناتوانرێت نكوڵی لەو راستییە بكرێت‪ .‬جارێكی دیكە‬ ‫رووبەڕووی هەڵە‪ ،‬قێزەونی و بێ ئەخالقییە گەورەكەی پاوانخوازێتی پیاو و‬ ‫سەرمایەین كە پێچەوانەی سروشتی یەكەم و دووەمە‪.‬‬ ‫ئەوەی بەدەستی مرۆڤ ئاواكراوە‪ ،‬دەتوانرێت بەدەستی مرۆڤیش بڕووخێنرێت‪.‬‬ ‫لێرەدا نەیاسایەكی سروشت‪ ،‬نەچارەنووسێك‪ ،‬هیچیان جێگای باس نین‪.‬‬ ‫ئەوەی باس دەكرێت رووخاندنی دابەشكردن و هەاڵواردنی پاوانەكانە كە‬ ‫دەستێكی هۆرمۆنی و شێرپەنجەیی ژیانی سیستەمەكانی تۆڕ‪ ،‬پیاوی‬

‫بەهێز و فێڵباز و پاوانەكانە‪ .‬بەردەوام لەناخەوە هەستم بەقوواڵیی واتاداربوونی‬ ‫سەمەرەترین جووتی (هێندەی كە زانراوە) ژیانی گەردوون كردبوو‪ .‬بوێری‬ ‫ئەوەم پیشاندا سەرەتا لەگەڵ ژن بیر بكەمەوە‪ ،‬دواتر لەبارەی كات و شوێن‬ ‫و رادەی خراپەكاریەكانی سەری و چۆنیەتی بەالوەنانی‪ ،‬گفتوگۆم لەگەڵ‬ ‫كرد؛ ئەوەشم خستە پێشەوەی تەواوی پەیوەندییەكانم لەگەڵ ژندا‪ .‬بێگومان‬ ‫تەنیا ئەو ژنەی بەهێزە‪ ،‬ژیرە‪ ،‬باشە‪ ،‬جوانە و دەتوانێت بڕیاری راست بدات‪،‬‬ ‫بەمجۆرە كاتێك منیش تێپەڕدەكات و شەیدام دەكات و دەتوانێت ببێتە‬ ‫موخاتەبم‪ ،‬هەڵبەتە لەسەرووی بژارەكانی لێگەڕینی فەلسەفیمەوە دێت‪.‬‬ ‫بەردەوام لەو بڕوایەدا بووم كە نهێنیەكانی لێشاوی ژیانی گەردوون لەگەڵ‬ ‫ئەم ژنەوە لەمیانەی باشترین‪ ،‬جوانترین و راستترین الیەنەوە واتاداربێت‪،‬‬ ‫بەاڵم بەڕادەیەك كە هیچ پیاوێك تێیدا سەركەوتوو نەبووە‪ ،‬بڕوام بەئەخالقی‬ ‫خۆم هەبوو كە هەرگیز هورمزی نەوەد هەزار مێردە و موڵكی "پیاو و‬ ‫سەرمایە" ناكاتە هاوبەشی شێوازی هەبوون و ژیانم‪ .‬لەدۆخێكی وەهادا‬ ‫لەفێمینیزم بەوالوە دەشێت زاراوەی" ژنۆلۆژی" (زانستی ژنناسی) باشتر‬ ‫وەاڵمی ئامانجەكە بداتەوە‪.‬‬ ‫زۆر جار دۆخی خۆم لەگەڵ ئەو رەوشەی ناسنامەی ژنەوە بەراورد دەكرد كە‬ ‫بەدرێژایی مێژووی شارستانی بەسەریدا سەپێنراوە‪ .‬لێكچوونم لەنێوان ژیانە‬ ‫كورتە ئانتی ـ مۆدێرنیستەكەی خۆم و بەرخودانی هەزاران ساڵەی ئانتی ـ‬ ‫شارستانی ژن دەدۆزیــەوە كە لەگەڵیدا بــەراوردم دەكرد‪ .‬بەمجۆرەش تا‬ ‫دەچوو نەفرەتم لەهەڵوێستی رەگەزپەرستانەی بەرامبەر بە ژن دەكرد‪ ،‬زۆر‬ ‫چەپەڵ و قێزەونم دەبینی‪ .‬هەر زوو پەیم بەوە بردبوو كە هونەری ژنێتی زۆر‬ ‫ریسواكەرە‪ .‬ئەو ئەنجامەی لەو هەڵسەنگاندنە كورتە هەڵبەێنجرێت؛‬ ‫لەسەردەمی سەرهەڵدانی پیاوساالرییەوە ژن دووچاری سەركوتكردن و‬ ‫چەوسانەوەیەكی سیستەماتیك و دامەزراوەیی هاتووە‪ .‬كۆیالیەتی ژن‬ ‫بەجۆرێك ئاڵۆز و بونیادییەكە ناتوانرێ لەگەڵ هیچ شێوەیەكی دیكەی‬ ‫كۆیالیەتیدا بەراورد بكرێت‪ ،‬دامەزراوەكانی بازاڕی ژن‪ ،‬كۆیلەكان‪ ،‬كەنیزەكی‬ ‫و حەرەمسەراكانی مێژووی شارستانی تاڕادەیەك دیاردەكە رووندەكەنەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم رەفتار و كردەوەكانی مۆدێرنیتەی سەرمایەداری بۆ زیاتر بەكۆیلەكردنی‬ ‫ژنان بەبێحیساب زیادی كردووە‪ .‬هیچ شارستانیەك بەقەدەر سەرمایەداری‬ ‫یاری بەژن نەكردووە‪ .‬بەو رادەیــەش قۆستنەوەی ژنانی بەدامەزراوەیی‬ ‫نەكردووە‪ .‬دیاردەكە قۆستنەوەیەكی وەهای بەخۆوەدیوە‪ ،‬زۆربەی زۆرینەی‬ ‫ژنان كردەگەلێكی ژنیان خستۆتە دۆخێكی سووك و بچووكەوە‪ ،‬وەك‬ ‫تایبەتمەندێتیە سەرەكییەكانی ناسنامەی ژن پیشانیدەدەن؛ تەنانەت‬ ‫بەجۆرێك داگیركراون كە دەبــن بەبەشێكی ئەو یارییانەی لەسەریان‬ ‫بەرێوەدەبرێت و بەبێنیگەرانی جێگای خۆیان لەو یاریانەدا دەگرن‪ .‬تەنیا‬ ‫باسی چەوسانەوەو سەركوتكردنی دیاردەیی ناكەین‪ .‬ژن لەپێشكەشكردنی‬ ‫خۆبەختانەی شێوەكانی زهنیەت‪ ،‬جەستە‪ ،‬رەنگ و دەنگی كۆیالیەتییەك كە‬ ‫لەالیەن سەرجەم خانە و پێكەاتەكانی ژیانی ژن پەسەندكراوە دووڵی ناكات‪.‬‬ ‫تەنانەت بێئاگایە لــەوەی پەیوەندی خۆی لەگەڵ حەقیقەتی كۆمەڵگا‬ ‫لەدەستداوە و كــراوە بەژیانێك كە لەسەر شانۆ پێشكەش دەكرێت‪.‬‬ ‫بەمانەیەكی دیكە دەرفەتی هەستكردن و پەیبردن بەو راستییەی نییە‪.‬‬ ‫لەپێناو دەستەبەركردنی كەرامەت و حەقیقەت و ژیان نەهێشتنی تەمومژەكەی‬ ‫دەوروبەری ژن زۆر گرنگ و بایەخدارە‪.‬‬

‫[~]‬ ‫[ ژماره ‪[ ]2014/10/20[ ]44‬ساڵی چوارم]‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫‪ 43‬بیرەوەری گەریال‬

‫كەناری ڕووباری دیجلە ڕزگاری كردین‬

‫"بەڵێنت ئەدەمێ نایەڵم هیچتان بەسەربێ"‬ ‫ن‪ :‬ش نورهاق چیا‪ -‬و‪ /‬ڕێبوار هەمەوەندی‬ ‫بڕیارماندا لەنیوەی شەودا ڕێ بگرینەبەر؛ چونكە‬ ‫ڕێیەكی درێژ و چەتونمان لەپێشدا بوو‪ ،‬جارێكی‬ ‫تر بە ڕووبــاری دیجلەدا دەپەڕاینەوە‪ ،‬ڕووباری‬ ‫دیجلە جارێكی تر ڕێی بۆدەكردمەوە و تێدەپەڕام‬ ‫و ماڵئاوایشمان لەگەڵیەكدا دەكرد تا جارێكی‬ ‫تر بەیەك شاددەبوینەوە‪ ،‬ئەوەندە لە ڕووباری‬ ‫دیجلە پەڕیومەتەوە وەك دوو دۆستمان لێهاتووە‬ ‫و شارەزایی تەواومان لەخوڕەوشتی یەكتر هەیە‪،‬‬ ‫ڕووبــاری دیجلە دەزانێت بۆچی من بە قاچاخ‬ ‫لێی دەپەڕمەوە و جارناجارێكیش قومێ ئاوی‬ ‫لێدەخۆمەوە‪ ،‬منیش باش دەزانم كە ڕووباری دیجلە‬ ‫چەندێك ڕەسەنە و خێروبەرەكەت دەبەخشێنێتەوە‬ ‫بە خاكەكەمان‪ ،‬بڕوا بكەن ئەوەندە روبەڕوی مردن‬ ‫بومەتەوە لەكەنارەكانی ڕووباری دیجلە ژمارەیانم‬ ‫هەر لەبیر نەماوە‪ ،‬چەندینجار بە شەپۆلەكانی‬ ‫منی لەمردن دوركردۆتەوە؛ چونكە ئەو دەزانێت‬ ‫بۆ من قاچاخم‪ ،‬ڕووباری دیجلە باش دەزانێت كە‬ ‫من خیانەت لەو خاكە ناكەم كەئەو بەرەكەتی‬ ‫بەسەردا دەبارێنێت و دەزانێت كە لەپێناو ئەواندا‬ ‫من قاچاخم‪ ،‬من ئیتر فێری زمانی خاك و ئاو‬ ‫و بــەردی جوغرافێكەی خۆم بوومە‪ ،‬بێگومان‬ ‫ئەوانیش گەریال باش دەناسن‪.‬‬ ‫ئەی دیجلەی بەناز و نارین ئەم شەویش ڕێم بۆ‬ ‫دەكەیتەوە‪ ،‬دەبێت باوەش بۆ من و هەڤاڵەكانیشم‬ ‫بكەیتەوە‪ ،‬دەبێت ژیانمان بپارێزیت‪ ،‬دەزانم كە‬ ‫ئێمە بكوژرێین تۆ لەداخا شێت دەبیت و خەڵتانی‬ ‫غەم و پەژارە دەبیت‪ ،‬دەزانم ئیتر ناتەوێت مەرگی‬ ‫ئێمە ببینیت‪ ،‬هەربۆیە باوەشێكی فراوانت بۆ‬ ‫كردوینەتەوە‪.‬‬ ‫ئامادەباشێكانمان تەواو كرد و خۆماندا بەدەم‬ ‫كەناری ڕووبــاری دیجلەوە‪ .‬ئێمە چوار هەڤاڵ‬ ‫بوین‪ ،‬من و سینان و دوو هەڤاڵی نوێمان‪ ،‬ئەم‬ ‫دوو هەڤاڵە چەند ڕۆژێك بوو ببوون بە گەریال‪،‬‬ ‫پێویست بوو بیانبەین بۆ ناوچەی گابار‪ ،‬ناوی ئەم‬ ‫دوو هەڤاڵەمان نا هێڤی و شۆڕش‪ ،‬هەردووكیان‬ ‫وەك شەكر بوون و دڵیان بە دونیا زۆر خۆش‬ ‫بوو‪ ،‬دەبوایە ئــەوەی لەدەستمان بهاتایە ئەم‬ ‫شەو بمانكردایە تاكو بە ساغوسەالمەتی ئەم دوو‬ ‫هەڤاڵە بگەهێنینە شوێنی مەبەست لەناوچەی‬ ‫گابار‪ ،‬بۆ ئەوەی بەیانی كەیفخۆش بوینایە دەبوایە‬ ‫تەحەمولی ناڕەحەتیەكانی شەومان بگرتایە‪ ،‬من‬ ‫ڕێبەری ئەم گروپە بچكۆلەیە بووم‪ ،‬هەردوو ئەم‬

‫بیرەوەری گەریال ‪44‬‬

‫[~]‬ ‫[ساڵی چوارم] [‪ [ ]2014/10/20‬ژماره‪]44‬‬

‫هەڤاڵە تازەمان خستە نێوان خۆمانەوە‪ ،‬بەرەو‬ ‫گابار ڕێمانگرتە بەر‪ ،‬ئەو ڕێڕەوەی دەمانگرتەبەر‬ ‫زۆر مەترسیدار بوو‪ ،‬لەم ڕێڕەوەدا هێزی دوژمن‬ ‫بـــەردەوام بۆسەیان دادەنــا و ئۆپەراسیۆنیان‬ ‫ئەنجامدەدا‪ ،‬هەربۆیە ناڕەحەت بووم‪ ،‬هەستی‬ ‫هاتنەئاراوەی ڕووداوی ناخۆش سەرودڵمی‬ ‫گرتبوو‪ ،‬هەستم دەكــرد كە شتێكی ناخۆش‬ ‫دێتە ئاراوە‪ ،‬بەڕاستی ئەم هەستەم منی بەهەڵە‬ ‫دەرنەخست‪ ،‬پێش ئەوەی بگەینە (كانیەبانا)‬ ‫وەك باران فیشەكیان بەسەرماندا باران‪ ،‬بەچەكی‬ ‫گران كەوتنە تەقەكردن لێمان‪ ،‬ڕومانەیەكی زۆریان‬ ‫تێگرتین‪ ،‬خۆمكێشا بە گابەردێكدا من بەالیەك و‬ ‫چەكەكەشم بەالیەكدا كەوت‪ ،‬خۆشبەختانە بریندار‬ ‫نەبووم‪ ،‬كاتێك تاسانمی و بەریدام‪ ،‬ئەوەی بیرم‬ ‫لێدەكردەوە دوو هەڤاڵە تازەكەمان بوو‪ ،‬هەرچۆنێك‬ ‫بوو توانیم بگەمەالی تفەنگەكەم و هەڵمگرتەوە و‬ ‫تەماشایەكی ئەو شوێنەم كرد كە لێوەی هاتبوین‪،‬‬ ‫كەس لەپشتمانەوە نەبوو‪ ،‬نازانم ئەمە باش بوو‬ ‫یان نا كە پشتمان كەسی لێوە نەبوو‪ ،‬ئەمەشمان‬ ‫دوای ماوەیەكی تر بۆ دەردەكەوت‪ ،‬وەك بروسكە‬ ‫كەوتمە راكردن بەرەو ئەو شوێنەی لێیهاتبوین‪،‬‬ ‫توانیم خۆمبگەهێنمە الی هــەڤــااڵن‪ ،‬بینیانم‬ ‫هەرسێكیان هیچیان لێنەهاتبوو‪ ،‬من دەستی‬ ‫یەكێكیان و هەڤاڵ سینانیش دەستی هەڤاڵەكەی‬ ‫تری گرت و بەخێرایی لەوێ دوركەوتینەوە‪ ،‬ئەوەی‬ ‫جێی سەرسوڕمانی من بوو ئەم دوو هەڤاڵە تازەمان‬ ‫بەرامبەر بەم ڕوداوەی هاتبووە ئاراوە زۆر بێخەم‬ ‫و هیچ شڵەژاویەكیان پێوە دیار نەبوو‪ ،‬لەڕێیەكی‬ ‫جیاوازەوە بەڕێ كەوتین و خۆمان لەناو بۆسەكەدا‬ ‫دوورخستەوە و لەمەترسی ڕزگارمان بوو‪ ،‬لەناكاو‬ ‫هەڤاڵ هێڤی پێی ووتم‪":‬هەڤاڵ نورهاق سێبەرێكم‬ ‫بەرچاو كەوت"‪ .‬من پێم وابوو ترساوە بۆیە دار‬ ‫و بەردی لێدەبێت بە سێبەری مرۆڤ‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫هەست بكات كە قسەكەیم بە جدی وەرگرتووە‬ ‫بەباشی لەو شوێنە ووردبومەوە كە ئیشارەتی‬ ‫بۆ كردبوو‪ ،‬بەاڵم دوایی بۆمدەركەوت بەڕاستی‬ ‫ئەوەی هەڤاڵ هێڤی بینیبوی سێبەری مرۆڤ بوو‪،‬‬ ‫سەربازێكم بینی‪ .‬دەستی هەڤاڵ هێڤیم گرتوو‬ ‫بەهەڤاڵ سینانم ووت‪":‬بــا هێواش ‪ ...‬هێواش‬ ‫پاشەكشێ بكەین"‪ .‬بۆجارێكی تر گەڕاینەوە‬

‫ئــەو شوێنەی كە لێی كەوتبوینە بۆسەوە‪،‬‬ ‫بەرەو كەنارەكانی ڕووباری دیجلە كەوتینە ڕێ‪،‬‬ ‫كە چوینە نزیك كەناری ڕووبارەكەوە بینیمان‬ ‫هێزێكی زۆری دوژمــن لەكەنارەكانی رووبــاری‬ ‫دیجلە كۆبونەتەوە‪ ،‬بۆمان ئاشكرابوو كە دوژمن‬ ‫هەرچواردەورمانیان گرتووە‪ ،‬هێواش ‪ ...‬هێواش‬ ‫ڕۆژدەب ــۆوە‪ ،‬پشویەكی كەممانداو بیرمكردەوە‬ ‫كەچی بكەین باشە‪ ،‬لەوكاتەدا هەڤاڵ هێڤی پێی‬ ‫ووتم‪":‬هەڤاڵ نورهاق ئەم شەو لە خەونمدا بینیم‬ ‫بەرگی بوكێنیت لەبەر كردبوو"‪ .‬ئەم خەونەی‬ ‫هەڤاڵ هێڤیم بەالوە سەیر بوو‪ ،‬ئەوەی لەدەستم‬ ‫بهاتایە ئەمكرد بۆئەوەی ئەم خەونەی هەڤاڵ‬ ‫هێڤی نەیەتەدی‪ ،‬لەناو خەڵكیدا بەخراپی شیكاری‬ ‫ئەم خەونە دەكرێت؛ چونكە پێیان وایە بەرگی‬ ‫بوكێنی لەخەوندا بە مانای كەفەن دێت‪ .‬من و‬ ‫هەڤاڵ هێڤی مانای ئەم خەونەمان دەزانی چییە‪،‬‬ ‫بە هەڤاڵ هێڤیم ووت‪":‬بەڵێنت ئەدەمێ نایەڵم‬ ‫هیچتان بەسەربێ"‪ .‬ئێمە جگە لەشۆڕبونەوە بۆ‬ ‫كەناری رووباری دیجلە شوێنێكی ترمان نەبوو‬

‫رووی تێبكەین‪ ،‬ئەو تەنها شتەی كە دەبوایە‬ ‫بمانكردایە ئەوە بوو كە لەناو پوشوپەاڵشەكاندا‬ ‫خۆمان حەشاربدەین‪ ،‬خۆمان لەناو ئەو‬ ‫پوشاوپەاڵشانەی كەناری دیجلە شاردەوە‪.‬‬ ‫رۆژبــۆوە و هەمووالیەك روونــاك بوو‪ ،‬هێزی‬ ‫ئیرادە و عەقڵ ئێمەی بەرەو سەركەوتن دەبرد‪،‬‬ ‫مــاوەی دوو ڕۆژ لەكەناری دیجلە كە لەناو‬ ‫ئاودابوین و سەری خۆمان بە پوشوپەاڵش‬ ‫داپۆشی بوو بەبێ ئەوەی هیچ دەنگێك یان‬ ‫جواڵنەوەیەك بكەین لەشوێنی خۆمان ماینەوە‪،‬‬ ‫ئەو شوێنەی ئێمە خۆمانمان لێحەشاردابوو‬ ‫نزیكی جادە بوو‪ ،‬یەك لەدوای یەك ماشێن‬ ‫تێدەپەڕی‪ ،‬زریپۆشی هێزی دوژمن بەردەوام‬ ‫لەوناوەدا هاتوچۆیان بوو‪ ،‬ئەگەر جواڵنەوەیەكی‬ ‫ناگونجاومان بكردایە و دوژمن هەستی بە بونی‬ ‫ئێمە بكردایە هەموومان شەهید دەبووین‪ ،‬هیچ‬ ‫خواردنێكمان پێنەبوو‪ ،‬ئێمە لەگەڵ ئەم جۆرە‬ ‫روداوانــەدا ڕاهاتبوین‪ .‬من و هەڤاڵ سینان‬ ‫برسێتی چەند ڕۆژەمــان چێشتبوو پێشوتر‪،‬‬ ‫بەاڵم بۆ هەڤاڵ هێڤی و شۆڕش دیاردەیەكی‬ ‫تازە بوو‪ ،‬هەربیرم لەوە دەكــردەوە كە ئایا‬

‫‪Roji_Wilat@yahoo.com‬‬

‫ئەم دوو هەڤاڵەمان بەرامبەر ئەم برسێتیە‬ ‫دەتوانن خۆڕاگربن‪ ،‬لەوەی چاوەڕوانیم لێدەكرد‬ ‫لەهەردوكیاندا؛ بەڵكو زیاتر بە ئیرادە و خۆراگر‬ ‫بوون‪ ،‬لەتاقیكردنەوەی بە گەریالبونیان بەپلەی‬ ‫باش سەركەوتنیان بەدەست خستبوو‪ ،‬ئەی‬ ‫باشە گەریالبوون شەڕێكی ئیرادەیی نییە؟‪،‬‬ ‫هەردوكیان توانیان زۆر بەباشی ئەم ئیرادەیە‬ ‫لەخۆیاندا بەرجەستە بكەن‪.‬‬ ‫دوای سێیەمین ڕۆژ بڕیارماندا كە لەنیوەی‬ ‫شەودا بەڕێبكەوین‪ ،‬هێزی دوژمن گرانی خۆیان‬ ‫دابووە سەر (گەلیۆك)‪ ،‬ئێمەش ئەمەمان بە‬ ‫هەلزانی و لەشوێنەكەی خۆمان دەرچوین‪ ،‬ئەم‬ ‫جارەیان ئەو گرجوگۆڵیەی پێشوترمان نەبوو؛‬ ‫چونكە مــاوەی سێ ڕۆژێــك بوو یەك پارو‬ ‫نانمان نەخواردبوو‪ ،‬سەرەرای ئەم برسێتییە؛‬ ‫بەاڵم ئێمە سوربوین لەسەر بەهێز راگرتنی‬ ‫ئیرادەمان و بەرەو شوێنی مەبەستی خۆمان‬ ‫كەوتینە ڕێ‪ ،‬ئەم ڕێگرتنەمان كەم مەترسی‬ ‫بوو‪ ،‬لەپێشمانەوەدا بۆسە هەبوو‪ ،‬بەاڵم زۆر‬ ‫ژیرانە توانیمان خۆمان لەو بۆسەیە بەدور‬ ‫بگرین‪ ،‬جارێكی تر دوژمن ئاواتیان نەهاتەدی‬ ‫و توانیمان خۆمان بگەهێنینە ناوچەی گابار‪،‬‬ ‫ئێمە وەك ناولەپی دەستمان شارەزای ئێرە‬ ‫بوین‪ ،‬بۆئەوەی بەزوترین كات بگەینە الی‬ ‫هەڤااڵنمان پێویستیمان بە ووزەی زیاتر هەبوو‪،‬‬ ‫ملماننایە ئەو شوێنەی كە ڕەزی ترێی هەبوو‪،‬‬ ‫پڕ بە باوەشمان ترێمان كــردەوە‪ ،‬ترێیەكی‬ ‫باشمان خوارد و بەڕێ كەوتینەوە‪.‬‬ ‫لەئاكامدا گەیشتینە الی هەڤااڵن‪ ،‬توانیم ئەو‬ ‫بەڵێنەی دابووم بە هەڤاڵ هێڤی بیگەهێنمە‬ ‫جێی خــۆی‪ ،‬بــەاڵم سێ دەدانــی پێشەوەم‬ ‫لەدەستدابوو؛ چونكە ئەوكاتەی كەوتینە ناو‬ ‫بۆسەی دوژمنەوە خۆم بە گابەردێكدا دابوو و‬ ‫سێ دگانی پێشەوەم شكابوو‪ ،‬بەس هەڤااڵن‬ ‫هیچیان لێنەیەت ئەگەر سێ دانیشم شكابێت‬ ‫خەم نەبوو‪ ،‬هەتا عەشقی ئازادی لەدڵمدا بێت‬ ‫دەتوانم بەرگەی هەموو ناخۆشییەك بگرم‪،‬‬ ‫بەم بەسەرهاتەوە بۆمدەركەوت ئەو ئیرادەیەی‬ ‫بەشێوازی ژیانی ئاپۆجێتیەوە هاتۆتە دەست‬ ‫ئیرادەیەكی زۆر شكۆمەندە‪.‬‬

‫ژیاننامەی ئەندامی یەكینەكانی پاراستنی گەل‪ ،‬شەهید"ئەمیر فاخر ئەنوەر"‪ ،‬ناسراو بە"گەنجۆ حەسەكە"‬

‫شەهید"ئەمیر فاخر ئەنوەر"‪ ،‬ناسراو‬ ‫بــە"گــەنــجــۆ حــەســەكــە"‪ ،‬نــاوی‬ ‫دایكی"رازیە"یە و ناوی باوكی"فاخر‬ ‫ئـــــەنـــــوەر"ە و ل ــەدای ــك ــب ــووی‬ ‫ســـــاڵـــــی"‪"1984‬ی هــەولــێــرە و‬ ‫لـــەبـــەواری"‪"2013‬دا پەیوەندی بە‬

‫بــزاڤــی ئــازادیــخــوازی كوردستان‬ ‫كـــــردووە‪ .‬بــە پــێ زانــیــاریــەكــان‬ ‫شەهید"گەنجۆ" لـــە"‪"2014/8/14‬دا‬ ‫لەبەرخۆدانی شەهیدان شەنگاڵدا‬ ‫هاوكات لەگەڵ پێنج هاورێبازیدا‬ ‫دەگاتە پلەی شەهادەت‪.‬‬

‫چەند دیمەنێك لەمەراسیمی پرسەی شەهید"حسین عەلی خەلەیفە"‪ ،‬ناسراو بە"ئارام كەركوكی"‬

Rojî Wilat Organî Rageyandinî Partî Çareserî Dîmukratî Kurdistan [Jimarey: 44 ] [Salî: 2014]

‫گەریالی شەهید"ئەمیر فاخر‬ ‫ ناسراو بە"گەنجۆ‬،"‫ئەنوەر‬