رۆژی واڵت
گۆڤارێکی مانگانەیە پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان دەریدەکات
[تایبەت بە هەڵبژاردن]
~ تایبەت بە هەڵبژاردن
خاوەنی ئیمتیاز
اگە� ین ند� PÇDK کۆمیتەی ر ای
سەرنووسەر
ین پەرو� حەسەن مستەفا
بەڕێوەبەری نووسین ائ�رام می کەر� اب� اب�ن
دەستەی نووسەران فەمهی حمەمەد سۆران ین حس� ائ�مینه حمەمەد چنوور غەریب
دیزاین
اكردۆ عەلیایل
ژمارەی متامنه 446
بۆ پەیوەندی ت ن گر� www.PCDK.org Rojiwelat.mag@gmail.com ان�و نیشان
یش وەرز� کەرکوک کەرکوک ،بەرامبەر ای�نەی
هەڵبژاردن
2
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری]
Rojiwelat.mag@gmail.com
جاڕنامەی لیستی پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان بۆ خولى چوارەمى هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان جەماوەری ئازادیخواز و دیموکراتخوازی کوردستان ئەمڕۆ هەرێمی کوردستان لەبەردەم گۆڕانکارییەکی ریشەیی مەزندایەو زەمینەی بابەتی ئەو گۆڕانکارییەش وەک هیوایەک دەبینرێت و دەکر ێ پرۆسەی گۆڕانکارییەکە بەئاڕاستەی بونیادنانی کۆمەڵگایەکی ئازادو دیموکرات و ئاسودەدا ببەین .بێگومان ئەمەش بەخستنەڕووی ک��رداری��ان��ەی ئ��ی��رادەی س��ەرب��ەخ��ۆی تاکی ئ��ازاد و جەماوەری رێکخستەبوو و دێ��ت��ەدی .هەڵبەتە پرۆسەکانی هەڵبژاردنیش وەک میکانیزم و ئامرازێکی گرنگی گۆڕانی دیموکراتی دەتوانێت ئەو زەمینەیەی گۆڕانکاری رەخساوتر و خێراتر بکات .لەسەر ئەم بنەمایە؛ ئێمە پرۆسەی هەڵبژاردنەکان بە گشتی و هەڵبژاردنی ئەمجارەی پەرلەمانی هەرێمی کوردستان بەتایبەتی ،وەک دەرفەتێکی زێڕین دەبینین بۆ ئەنجامدان و خێراکردنی پرۆسەی گۆڕانێکی ریشەیی لەهەموو بوارەکانی ژیانی تاک و کۆمەڵگاکەماندا. مسۆگەر ئ��ەوەی دەبێتە بنەماش بۆ بەدیهاتنی سەرکەوتن لەهەوڵەکانی گۆڕاندا ئەوا هەبوونی باوەڕی و هیوای ج��ەم��اوەرە بە گۆڕانکاری و گەیشتن بەژیانێکی ئازاد و شایستە بە گەلەکەمان. لەسەر ئەم بنەمایە؛ ئێمە وەک لیستی "پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان" کە پێکهاتووە لە ژم��ارەی��ەک ئەندامی پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان و کۆمەڵێک کەسێتی ئ��ازادی��خ��واز و دیموکراتخوازی سەربەخۆو نیشتمانپەروەرو نوێنەری ژمارەیەک رێکخراوی مەدەنی لە ژنان ،گەنجان و ژینگەپارێز ،رەنجدەران و کرێکاران ،جوتیاران و بێکاران ،وەک هاوپەیمانیەکی دیموکراتی و کۆمەاڵیەتی دەخ��وازی��ن ب��ەش��داری��ی��ەک��ی چاالکانە
لەپرۆسەی گۆڕانکاری دیموکراتیانەی ئەم دۆخەی هەرێمەکەماندا بکەین .بێگومان سەرچاوەی ئەم بڕیارەشمان ئەوەیە کە ئێمە خاوەن باوەڕی و هیواو ئیرادەیەکی سەربەخۆین و باوەڕی و هیوای تەواویشمان بەئیرادەی ئازادانەی جەماوەر و بەشداری چاالکانەی گ��ەل هەیە کە دەتوانێت گۆڕانکاری و وەرچەرخانی دیموکراتیانە ئەنجامبدات و خاوەنداری لەخۆی و لە بەها و دەسکەوتەکانی خ��ۆی بکات. وەک��و بڕیارە رۆژی""21/9/2013 پ��رۆس��ەی دەن��گ��دان ب��ۆ هەڵبژاردنی چوارەمین خولی پەرلەمانی کوردستان بەڕێوە دەچێت .ئەمەش دەرفەتێکی باشە بۆ ئەوەی کە گەلەکەمان لەڕێگەی سندوقی دەن��گ��دان��ەوە نوێنەری خۆی هەڵبژێرێت .بۆ ئ��ەوەی لەم رێگەیەوە هەنگاوی م��ەزن بنێین بۆ گەشەکردن و چەسپاندنى سیستەمى دیموکراتی. ئ��ەم پرۆسەیە دەرفەتێکە بۆ ئ��ەوەی پەرلەمان لەژێر سێبەری حزب دەربهێنین و شکۆی خۆی بۆ بگەڕێنینەوەو بیکەینە چەترێک کە هەمووان لەژێریدا کۆببینەوە. ئەم هەڵبژاردنە دەتوانێت ببێتە خاڵی وەرچ��ەرخ��ان لەپرۆسەی جێگیرکردنی سیستەمی دی��م��وک��رات��ی لەهەرێمی ک��وردس��ت��ان��دا ،چونکە پەرلەمانێکی کارا و چاالک دەتوانێت ببێتە هەوێنی ب��ەدام��ەزراوەک��ردن��ی دەزگ��اک��ان��ی تری کوردستان .هەر بۆیە ئێمە وەکو لیستی "پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان" پێمان وایە کە دەبێت سەرجەم هاواڵتیانی کوردستان و پارت و رێکخراو و کۆمەڵە بەبەرپرسیارێتیەکی م��ەدەن��ی��ەک��ان م��ێ��ژووی��ی��ەوە س��ەی��ری ئ��ەم پرۆسەیە ب��ک��ەی��ن و ب���ەش���داری ت��ێ��دا بکەین.
ئازادیخوازانی کوردستان لەدوای راپەڕینە شکۆدارەکەی بەهاری س����اڵ����ی""1991ەوە س��ێ پ��رۆس��ەی دەنگدان بۆ پەرلەمان ئەنجام دراوە، ،ب��ەاڵم لەبەر ئ��ەوەی لە پرۆسەکانی هەڵبژاردندا بنەما و رێکارە یاسییەکانى هەڵبژاردنێکى دادپەروەرانە و دیموکرایانە پ��ەی��ڕەون��ەک��راوە ئ���ەوەش رێخۆشکەر ب���ووە ب��ۆ گ���زی و ک���اری نایاسایی لەالیەنی حزبە دەس��ەاڵت��دارەک��ان��ەوە و خواستویانە ئەنجامەکانی دەنگدان بە پێی خواستەکانی خۆیان ئاڕاستە بکەن، هاوکاتی ئەمە پەرلەمان لەژێر هەژموونی حزبە دەسەاڵتدارەکاندا کاری کردووە و زۆربەی کات بەرژەوەندی هەردوو پارتی دەسەاڵتداری خستۆتە پێش بەرژەوەندی بااڵی گەلەوە ،ئەمەش وای کردووە کە نەتوانرێت هەموو خواستەکانی گەل لەرێگەی ئەو پەرلەمان و دامەزراوانەی کە ب��ەره��ەم ه��ات��وون ب��ەدی بهێنرێت. ئەمانە بوونەتە هۆکاری ئەوەی بەشێکی کۆمەڵگاکەمان بەگەرمی پێشوازی لەم پرۆسەیە نەکەن .لەالیەکی ترەوە بەشێوەیەکی ناڕاستەوخۆ و بەئاگاییەوە بێت یاخود بێ ئاگایی بانگەشەی ئەوە دەکرێت کە هەڵبژاردن ناتوانێت هیچ شتێک بگۆڕێت .بەم شێوەیەش دەیانەوێت جەماوەر بێ باوەڕ بکەن بە پرۆسەکە و نەچنە سەر سندوقی دەنگدان .ئەمەش تەنیا و تەنیا بەسوودی ئەوانە تەواو دەبێت کە ن��اخ��وازن دەسکەوتەکانی گ��ەل ببنە ه��ی گ��ەل و مەبەستیانە بەقۆرخکراوی بمێنێتەوە .دەبێت ئەو راستیەمان لەبەرچاو بێت کە سەرەڕای هەموو کەم و کورتی و ئەو هەواڵنەی دراون بۆ ئەوەی کە پرۆسەی هەڵبژاردن بێ رۆڵ بکرێت ،دەبینین کە خول لە دوای خ��ول لە پێکهاتەی پەرلەماندا
Rojiwelat.mag@gmail.com
گۆڕانکاری رووی��داوە .لەخولی یەکەمدا پارتی دیموکراتی کوردستان و یەکێتی نیشتمانی کوردستان پەنجا بەپەنجا پەرلەمانیان لەنێوخۆیاندا دابەش کردبوو، تەمەنی ئەم خولەش نزیکەی" "13ساڵ ب��وو .خولی دووەم کە کورسیەکانی پەرلەمان بوە( )111کورسی ،هەردوو پارتی بااڵدەست نزیکەی" "80کورسیان بەدەستهێنا ،ئەم خولە تەمەنی بووە چوار ساڵ و نیو ،واتە هەم پێکهاتەی خولەکەو هەم تەمەنەکەی گۆڕانکاری ب��ەس��ەردا ه��ات .لەخولی سێیەمیشدا پارتی دیموکراتی کوردستان و یەکێتی نیشتمانی کوردستان تەنیا" "59کورسی پەرلەمانیان بەدەست هێناو تەمەنی ئ��ەم خ��ول��ەش ک��ەم ب��وی��ەوە ب��ۆ چ��وار ساڵ و چوارمانگ .دیارە ئەمانە ئەگەر کەمیش بن دەکرێت بڵێین گۆڕانکارین. لەگەڵ ئەمەدا لەخولی سێیەمی پەرلەماندا ئەزمونێکی ن��وێ ه��ات��ە ن��او کایەی سیاسی هەرێمی کوردستانەوە ،ئەویش دروستبوونی ئۆپۆزسیۆن ب��وو لەناو پەرلەماندا ،ئەمەش گۆڕانکارییەکی ئەرێنی بوو لە پرۆسەی سیاسی و دیموکراتی کوردستاندا ،چونکە سنورێکی بۆ ئەو سەردەمە دانا کە هەرچی پارتەکانی ناو پەرلەمانە بەشداری لەحکومەتدا بکەن و ببنە شەریکی بەڕێوە ب��ردن .دیارە بەهۆی پاشخانی ئەو الیەنانەی کە بوونە ئۆپۆزسیۆن لەناوپەرلەماندا لەالیەک و نەبوونی ئەزموونی ئۆپۆزسیۆن بوون لە پەرلەمانی کوردستانداو هەوڵەکانی دەس��ەاڵت��ی��ش ب��ۆ پ��ەراوێ��زخ��س��ت��ن و ناوزڕاندنی ئۆپۆزسیۆنی ناوپەرلەمان ،ئەم ئەزموونە نەیتوانی وەاڵمی هیواکانی گەل بداتەوە .لە ئەمڕۆشدا هەوڵدانێک هەیە بۆ ئەوەی ئەم ئەزموونە بکرێتە هۆکار بۆ ساردکردنەوەی جەماوەر لەپرۆسەی ه��ەڵ��ب��ژاردن .بێگومان ئ��ەم راستیانە ئەوەمان پێ دەڵێن کە دەکرێت لە پرۆسەی هەڵبژاردنی ئەم جارەشدا گۆڕانکاری ئەنجام بدەین ،ئەمەش کاتێک بەرجەستە دەبێت کەجەماوەر وشیارانەو بەرفراوان بەشداری لەپرۆسەکەدا بکەن .دیارە ئەرکی ئازادیخوازان و دیموکراتخوازانی
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری ]
ک��وردس��ت��ان��ە ک���ار ب��ک��ەن ب��ۆ ئ���ەوەی جەماوەر بەواتا و بەبایەخەوە بەشداری لە پرۆسەکەدا بکات و ئەم پرۆسەیە بکەنە وێستگەیەک بۆ وەرچەرخانێکی دیموکراتیانە لەهەرێمی کوردستاندا. جەماوەری ئازادیخوازی کوردستان لیستی "پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان پاڵێوراوەکانى لەسەر بنەمای دڵ��س��ۆزی بۆ گ��ەل و نیشتمان دی��اری کردووە .باوەڕمان بەخۆمان و بە ئیرادە و دەنگى ئێوەی ئازادیخواز هەیە کە دەتوانین پێکەوە سەردەمێکی نوێ دەس��ت پێ بکەین؛ چونکە الم��ان وایە کە ئ��ازادی و دیموکراتی پرۆسەیەکی رانەوەستاو و بەردەوامە و تێکۆشانی بەردەوامی پێویستە .گەلەکەشمان چۆن لەرابردوودا درێغی نەکردووە لە قوربانی دان و تێکۆشان ،لە ئێستاو ئایندەشدا درێغی ناکات و دەتوانێت چارەنووسی خ��ۆی دی��اری بکات .لیستەکەی ئێمە پێکهاتەیەکی ه��ەی��ە ک��ە دەت��وان��ێ��ت نوێنەرایەتی هیواو خواستەکانی گەل بکات .راب��ردووی خەبات و تێکۆشانی ئەم لیستە گەواهیدەری لیستەکەیەو بڕوای سەرکەوتنمان الدروست دەکات. لیستی پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان پێکهاتەیەکە لەو کەسانەی ک��ە ل���ەدوای راپ��ەڕی��ن��ە ش��ک��ۆدارەک��ەی س��اڵ��ی""1991ەوە بەهیچ شێوەیەک دوای بەرژەوەندی تایبەت نەکەوتوون و بەرژەوەندی نەتەوەیی و دیموکراتی گەلیان خستۆتە پێش بەرژەوەندی تاکەکەسی و حزبی خۆیانەوە .کەسانێکن لەبەرامبەر نادادی و ناڕەوایی و کەمی خزمەتگوزاری بێدەنگ نەبوون ،بەاڵم پەنایان بۆ شێوازو رێبازی نەشیاو نەبردووە .پاڵێوراوانی ئەم لیستە کەسانێکن کە هەمیشە الیەنگری جەماوەرو بنەماڵەی شەهیدان و کەس و ک��اری ئەنفاڵکراوان و بەرکەوتوانی کیمیابارانی کوردستان بوون و چاالکی دیموکراتی جۆراوجۆریان لەم پێناوەشدا ئەنجامداوە .هەمیشە الیەنگری ئازادی رادەربڕین و رێکخراوەبوون و چاالکی مەدەنی
3
هەڵبژاردن
بوون و لەم پێناوەدا گەلێک قوربانیان پێشکەش کردووە .پاڵێوراوانی ئەم لیستە هەمیشە لەپێشەوەی داکۆکیکاران بوون لە ئازادی ژنان و الیەنگری هاوسەنگی رەگەزی بوون و تێکۆشاون لەبەرامبەر ئەو السەنگیەی لەنێوان هەردوو رەگەزدا هەیە وکە تێیدا ژنان بوونەتە قوربانی لەم پێناوەشدا لەپێشەوەی ئەو چاالکیانەوە بوون کە لەدژی ژنکوژی بەڕێوەچوون. پاڵێوراوانی ئەم لیستە ،کەسانێکن کە هەمیشە خواستوویانە دەرفەتی زیاتر بدرێتە گەنجان و گەنجبوونیان لەجەستە و فکردا بەبنەما وەرگ��رت��ووەو بەهیچ شێوەیەک لەگەڵ چەمکی تەمەن ساالریدا نەبوون و ئەمەشیان لەکردار و ئەزموونی خۆیاندا پەیڕەو کردووە .هاوکاتی ئەمە هەمیشە ب��ەڕێ��زەوە سەیری ئەزموونی بەتەمەنەکانیان ک��ردووەو خواستوویانە ئەزموونەکانیان بخەنە خزمەتی کۆمەڵگاوە. پاڵێوراوانی ئەم لیستە هەمیشە لەپێناوی مافی کرێکاران ،جوتیاران ،رەنجدەران، ف��ەرم��ان��ب��ەران و خ���اوەن پێداویستیە تایبەتەکان ،مندااڵندا تێکۆشانیان کردووە و پشتیوانیان لەداواو پێداویستیەکانیان ک��ردووە .هاوکات هەوڵیانداوە گرنگی بە گوندەکان بدرێت و لەم رێگەیەوە ژێرخانی ئابووری و کۆمەاڵیەتی کۆمەڵگا ببوژێتەوە و ژینگەی کوردستانیش س���ەوز و خ��اوێ��ن پ���ارێ���زرا و بێت. پاڵێوراوانی ئەم لیستە گرنگی زۆریان بەپرۆسەی پ���ەروەردەو خوێندن داوەو هەوڵیانداوە گۆڕانکاری لەسیستەمی پەروەردەو فێرکارى دا ئەنجام بدرێت و بەشێوەیەک رێکبخرێتەوە کە بتوانێت تاکێکی تەندروست و خاکی و بەخۆباوەڕ و مرۆڤدۆست و ژینگەدۆست بونیاد بنێت. هاوکاتی ئەمە گرنگیان بەکردنەوەی ئەکادیمیای پ���ەروەردەی���ی گشتی و ژنان و گەنجان داوەو خولی رۆشنبیری و پ����ەروەردەی تایبەتیان ک��ردۆت��ەوە. پاڵێوراوانی ئەم لیستە هەمیشە بەژیان و هەڵوێستی خۆیان ل��ەدژی گەندەڵی راوەستاون و خواستویانە سەرچاوەکانی گەندەڵبوون و هۆکارەکانی لەناو کۆمەڵگا و سیستەمدا بنەبڕ ب��ک��ەن؛ چونکە
هەڵبژاردن
4
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری]
پێیان وایە کە گەندەڵی پێش ئەوەی دیاردەیەکی ئیداری یاخود ئابووری بێت، دیاردەیەکی کۆمەاڵیەتیە .ئەگەر لەرووی کۆمەاڵیەتییەوە هۆکارەکانی دیاری بکرێت و بنەبڕ بکرێت ،دەتوانرێت سنووردار بکرێت و چارەسەر بکرێت .هەر ئەمەش هۆکارە بۆ ئەوەی پاڵێوراوانی ئەم لیستە و الیەنگرانیان ،سەربەرز بن و بەبێ دوودڵی پەنجە بخەنە سەر برینەکانی ئەم دیاردەیە. پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری لەبواری نەتەوەیشدا هەمیشە خاوەن هەڵوێست بوون و خواستویانە گەشە بەهەست و هۆش و هەڵوێستی نەتەوەیی بدەن و لەم پێناوەشدا قوربانی زۆریانداوە و هەر ئەمەش هۆکارێک بووە بۆ ئەوەی رووب��ەرووی سزای سیاسی و نایاسایی ببنەوەو ل��ەزۆرب��ەی بوارەکانی ژیاندا کێشەو گرفتیان بۆ دروس��ت بکرێت. هەر ئەو قوربانی و خەباتە بووە بنەما بۆ گەشەکردنی هەڵوێست و هۆشیاری نەتەوەیی ،ئەمڕۆ بەشێکی زۆری کۆمەڵگا داکۆکی لە خەباتى ئ��ازادى خوازانەى بەشەکانى دیکەى کوردستان و چەمک و دەس���ت���ەواژەی ن��ەت��ەوەی��ی دەک���ات. جەماوەری دیموکراتخوازی کوردستان ئ��ەوەی س��ەرەوە مشتێکە لەخەرمانی هەڵوێستە ئازادیخواز و دیموکراتخواز و نەتەوەییەکانی پاڵێوراوانی لیستی پ���ارت���ی چ����ارەس����ەری دی��م��وک��رات��ی کوردستان ،لەجێگەی خۆیدایە لێرەدا ئ��ام��اژە ب��ۆ هەندێک ل��ە هەڵوێست و پرۆژەو داهێنانەکانی پارتی چارەسەری دی��م��وک��رات��ی ک��وردس��ت��ان��ی��ش بکەین. 1ـ پ��ارت��ی چ���ارەس���ەری دیموکراتی کوردستان لە سەرەتای دامەزراندنیەوە لە گەڵ ئ��ەوەدا بووە کەدامەزراوەکانی هەرێمی کوردستان ببنە دامەزراوەی گەل و لەرێگەی ئەو دامەزراوانەوە پەیوەندی لەگەڵ ئێراق و واڵتانی دەرەوەدا بونیاد بنرێت و کۆتایی بەپەیوەندی حزبە کوردستانیەکان و دەوڵەتان بهێندرێت 2ـ لە ساڵی""2002دا و پێش رووخاندنی
رژێمی ئێراق ،پ��رۆژەی دەستورێکی بۆ ئێراقی دوای رژێمی بەعس ئامادە کردو تێیدا بەروونی پەیوەندییەکانی هەرێمی کوردستان و ئێراق و سنووری جوگرافی و دەسەاڵتی لەسەربنەمای فیدراڵی و پێوەرە دیموکراتیەکان دیاری کرد و لەسەر ئەو بنەمایانە کاری کرد بۆ بونیادنانەوەی کوردستان و گۆڕانکاری لە ئێراقدا. 3ـ وەک��و هەڵوێستێکی دیموکراتی و نەتەوەیی لەکاتی ری��ف��ران��دۆم لەسەر دەستووری ئێراق لە 15-10-2005دا دەنگی خۆی بە"نا" بەکار هێناو ئاماژەی بەمەتاتیەتی ژمارەیەک لە ماددەو بڕگەکانی دەستور کردبوو ،هەروەها ئاماژەی بۆ جێگیرنەکردنی پێوەرە دیموکراتیەکان و ن��اڕوون��ی ل��ە سیستەمدا ک��ردب��وو. ئاماژەی بەهەڵواسینی کێشەکانی نێوان بەغدادو هەرێم کردبوو ،ئەم راستینەش دواتر لەالیەن زۆرێک لە ناوەندەکانەوە ه��ەس��ت��ی پ��ێ��ک��را و ب��ۆچ��وون��ەک��ان��ی پارتی چ��ارەس��ەری راس��ت دەرچ��وون. 4ـ سەبارەتبەپرسیکەرکوکوناوچەکێشە لەسەرەکان لەسااڵنی"2004،2006 و "2008س��ێ پ���رۆژەی گونجاوی ئامادەکردووە و پێشکەشی رای گشتی و الیەنە پەیوەندیدارەکانی ک��ردووە و کاریشی ل��ەس��ەرک��ردووە و لەڕوانگەی گرنگیدان بەم ناوچانەشەوە کەرکوکی کردۆتە ن��اوەن��دی کاروخەباتی خۆی. 5ـ لەبواری کۆمەاڵیەتی و ئیداریدا چەندین پرۆژەی پێشکەشی پەرلەمانی کوردستان ک���ردووە ،دیاریترنییان پ��رۆژە یاسای رێگرتن لەتوندوتیژی سەرژنان و پرۆژە بۆ هەموارکردنی پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمان. 6ـ لەسەر بنەمای هێڵی نەتەوەیی دیموکراتی سەبارەت بەدۆزی نەتەوەیی کورد هەمیشە خاوەنی هەڵوێست بووە.و زۆرترین ئامادەیی هەبووە لەسەر شەقامی کوردستان و رۆڵی بینیوە لەگەشەدان بەچاالکی ل��ەدەرەوەی هۆڵەداخراوەکان و ک��ۆن��ف��ران��س و ۆرک��ش��ۆپ��ەک��ان. 7ـ پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان لە رووی رێکخستنیشەوە ،داهێنەر بووە و توانیوویەتی بەپێی پەیڕەوی ناوخۆی
Rojiwelat.mag@gmail.com
خۆی کۆنگرە و کۆنفرانسەکانی خۆی ئەنجام ب��دات و ل��ەم��اوەی""11س��اڵ��دا " "5ک���ۆن���گ���رەی ئ���ەن���ج���ام���داوەو لەپەیڕەوی ناوخۆشیدا بەرپرسیارێتی س��ن��ووردارک��ردووەو بەرپرسانی پارتی چارەسەری نمونەی جوانیان پێشکەش ک�����ردووە و دەس��ت��اودەس��ت��ی��ان بە بەرپرسیارێتیەکەیان ک��ردووەو ئەمەی ک��ردووە بە نەریت لەناو رێکخستندا. 8ـ پارتی چارەسەری داهێنەر بووە لەبوونی هاوسەرۆکداو بەم هەنگاوە توانیوویەتی تاکڕەوی بەرپرسیارێتی کەم بکاتەوە و ژن و پیاو بکاتە هاوبەش لەبەڕێوەبردندا. 9ـ پارتی چارەسەری لەناو رێکخستنی خ��ۆی��دا نمونەیەکی نوێی پێشکەش کردووە سەبارەت بەڕەگەز بەگشتی و ژن بەتایبەتی و رێژەی""40%ی بۆ هەردوو رەگەز لەبەرێوەبەرێتی خۆیدا خستۆتە ژێر گەرەنتیەوە و لەخولی ئێستای ئەنجومەنی پارتیدا""47%ی ئەنجومەن ژنە .هاوکات وەکو پێوەر ئەو ئەندامە دەردەک��ات لە رێکخستن کە هاوسەرگیری هەبێت و ژیانی هاوسەری بۆ جاری دووەم پێک بێنێت. وەک��و ئەنجام دەتوانین بڵێین پارتی چارەسەری و پاڵێوراوانی لیستی پارتی چ��ارەس��ەری دی��م��وک��رات��ی کوردستان دەت���وان���ن ببنە گ��وڕوت��ی��ن��ێ��ک��ی ن��وێ ب��ۆ پ��ەرل��ەم��ان و پ��رۆس��ەی سیاسی ل��ە هەرێمی ک��وردس��ت��ان و ئێراقدا.. لەکۆتاییدا بەدروشمی: (نەخێر بۆ بێ چارەیی ..بەڵێ بۆ چارەسەری)( ،نەخێر بۆ دەسەاڵتی حزبی ..بەڵێ بۆ بەدەزگابوونی دام������ەزراوەک������ان)و (ب��ەدەن��گ��ی ئ��ێ��وە گ��ەن��دەڵ��ی بنبڕ دەک��ەی��ن و س��ەردەم��ێ��ک��ی ن���وێ دەس���ت پێ دەکەین) بەشداری لەم پرۆسەیەدا دەک��ەی��ن و بەپشتیوانی ئێوەی تێکۆشەر و ئازادیخواز سەردەمێکی ن����وێ دەس�����ت پ���ێ دەک���ەی���ن. پاڵێوراوانى لیستی پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان
Rojiwelat.mag@gmail.com
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری ]
5
هەڵبژاردن
هەڵبژاردن
6
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری]
Rojiwelat.mag@gmail.com
Rojiwelat.mag@gmail.com
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری ]
7
هەڵبژاردن
هەڵبژاردن
8
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری]
Rojiwelat.mag@gmail.com
Rojiwelat.mag@gmail.com
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری ]
9
هەڵبژاردن
هەڵبژاردن
10
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری]
Rojiwelat.mag@gmail.com
Rojiwelat.mag@gmail.com
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری ]
11
هەڵبژاردن
هەڵبژاردن
12
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری]
Rojiwelat.mag@gmail.com
Rojiwelat.mag@gmail.com
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری ]
13
هەڵبژاردن
هەڵبژاردن
14
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری]
Rojiwelat.mag@gmail.com
Rojiwelat.mag@gmail.com
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری ]
15
هەڵبژاردن
هەڵبژاردن
16
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری]
Rojiwelat.mag@gmail.com
Rojiwelat.mag@gmail.com
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری ]
17
هەڵبژاردن
هەڵبژاردن
18
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری]
Rojiwelat.mag@gmail.com
Rojiwelat.mag@gmail.com
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری ]
19
هەڵبژاردن
هەڵبژاردن
20
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری]
Rojiwelat.mag@gmail.com
Rojiwelat.mag@gmail.com
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری ]
21
هەڵبژاردن
هەڵبژاردن
22
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری]
Rojiwelat.mag@gmail.com
Rojiwelat.mag@gmail.com
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری ]
23
هەڵبژاردن
هەڵبژاردن
24
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری]
Rojiwelat.mag@gmail.com
Rojiwelat.mag@gmail.com
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری ]
25
هەڵبژاردن
هەڵبژاردن
26
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری]
Rojiwelat.mag@gmail.com
Rojiwelat.mag@gmail.com
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری ]
27
هەڵبژاردن
هەڵبژاردن
28
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری]
Rojiwelat.mag@gmail.com
Rojiwelat.mag@gmail.com
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری ]
29
هەڵبژاردن
هەڵبژاردن
30
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری]
Rojiwelat.mag@gmail.com
Rojiwelat.mag@gmail.com
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری ]
31
هەڵبژاردن
هەڵبژاردن
32
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری]
Rojiwelat.mag@gmail.com
Rojiwelat.mag@gmail.com
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری ]
33
هەڵبژاردن
هەڵبژاردن
34
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری]
Rojiwelat.mag@gmail.com
Rojiwelat.mag@gmail.com
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری ]
35
هەڵبژاردن
هەڵبژاردن
36
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری]
Rojiwelat.mag@gmail.com
Rojiwelat.mag@gmail.com
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری ]
37
هەڵبژاردن
هەڵبژاردن
38
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری]
Rojiwelat.mag@gmail.com
Rojiwelat.mag@gmail.com
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری ]
39
هەڵبژاردن
هەڵبژاردن
40
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری]
Rojiwelat.mag@gmail.com
Rojiwelat.mag@gmail.com
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری ]
41
هەڵبژاردن
هەڵبژاردن
42
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری]
Rojiwelat.mag@gmail.com
کارنامەی لیستی پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی هەرێمی کوردستان 2013 لیستی پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان لە ئەندامانی پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان و ژمارەیەک کەسێتی سەربەخۆی واڵتپارێز و ئ��ازادی��خ��واز و دیموکراتخواز پێکهاتووە .ئەندامانی ئەم لیستە لەرابردوودا هەمیشە ل��ەب��ەرەی گ��ەل و واڵت��دا ب��وون و دەربارەی هەموو بابەتە دیموکراتی ،نەتەوەیی و نیشتمانی و خزمەتگوزارییەکاندا خاوەنی هەڵوێست بوون و لەم پێناوەشدا رووبەڕووی گەلێک سزای سیاسی بوونەتەوە ،بەاڵم هەرگیز کۆڵیان نەداوە .ئەم لیستەیە خاوەنی هزر و فەلسەفە و ئایدیۆلۆژیایەکی ئازادیخوازی نوێ و هێڵێکی سیاسی نەتەوەیی دیموکراتییە و دەخوازێت وەکو هاوپەیمانییەکی کۆمەاڵیەتی دیموکراتی بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانی کۆمەڵگای کوردستان کار بکات .بەتایبەتی لەبواری سەرلەنوێ داڕشتنەوەی دەستوورێکی دیموکراتی ،هەنگاونان بۆ بەدەزگابوونی دامەزراوەکانی هەرێم ،دیموکراتیزەکردنی ک��ۆم��ەڵ��گ��ا ،داب��ی��ن��ک��ردن��ی پێداویستییە خزمەتگوزارییەکان ،چارەسەرکردنی کێشە نەتەوەییەکان .ئەم لیستەیە هۆشیارکردنەوە و بونیادنانەوەی تاک و کۆمەڵگای کوردستان لەچوارچێوەی پەروەردەیەکی دیموکراتیدا وەکو ستراتیژ دەبینێت .بۆ ئەم مەبەستەش پرۆسەی هەڵبژاردن و تێکۆشانی دیموکراتیش بە رێباز و شێوازی هەرە گونجاو و راست دەبینێت ب��ۆ گەیشتن ب��ەو ئامانجانە و گۆڕانکاری لەسیستەمی بەڕێوەبردنی واڵتدا. لەسەر ئەم بنەمایە؛ لیستی پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان ،کە ژمارە ()113ی پێدراوە و خاوەن ( )38کاندیدی ئازادیخوازە لەکاتی سەرکەوتنیدا لە پەرلەمانی هەرێمی کوردستاندا بەپێی ئەم کارنامەیە کار دەکات: تەوەری یەکەم :دەربارەی دیموکراتیزەبوونی هەرێمی کوردستان Aـ دەرب�������������ارەی دەس������ت������وور و ب��ەدەزگ��اب��وون��ی دام��ەزراوەک��ان��ی هەرێم:
1ـ داڕشتنەوەو هەموارکردنەوەی پرۆژەی دەستووری هەرێمی کوردستان بەئامانجی گەاڵڵەکردنی دەستوورێکی هاوچەرخی دیموکراتی نیشتمانی ،کە هەرێمی کوردستان لەسەر بنەمای سیستەمێکی پەرلەمانی و جیاکردنەوەی دەسەاڵتەکانی یاسادانان، دادوەری و جێبەجێکردن رێک بخات ،مافی هاواڵتیبوونی ئازاد و یەکسان بۆ سەرجەم گەل ،نەتەوە ،رەگەز ،گروپ ،ئەتنیک ،ئایین، ئایننزا و باوەڕییەکان دەستەبەر بکات. 2هەموارکردنەوەی ئەو یاساو بڕیارانەیلەالیەن پەرلەمانی هەرێمی کوردستان، سەرۆکایەتی هەرێم و حکومەتی هەرێمی ک��وردس��ت��ان��ەوە دراون و ل��ەگ��ەڵ پێوەرە دی��م��وک��رات��ی��ەک��ان��دا ی��ەک��ن��اگ��رن��ەوە .بۆ نموونە :یاسای ب��اری کەسێتی ،یاسای رۆژنامەوانی و ئ��ازادی رادەرب��ڕی��ن ،یاسای پ��ارت��ە سیاسییەکان ،ی��اس��ای س���زادان، یاسای خۆپیشاندان ،یاسای ئەنجوومەنی ئاسایش و دەزگ��ای ئاسایشی کوردستان. 3ـ ه��ەم��وارک��ردن��ەوەی پ��ەی��ڕەوی ناوخۆی پ��ەرل��ەم��ان و رێ��س��ای ک��اری حکومەت و دامەزراوەکانی تری هەرێم .بۆ ئەوەی پەرلەمان ببێتە پەرلەمانێکی ئەکتیڤ و جێگەی بڕیاردان و دەرکردنی یاسای دیموکراتی و چاودێری کردنی حکومەت لەجێبەجێکردنی یاساکاندا .وات��ە پەرلەمان لەژێر سایەی مەکتەبی سیاسی حزبەکان دەربهێنرێت. 4ـ کار بۆ ئەوە دەکەین کە حکومەت لەژێر سێبەری حزب رزگار بکرێت و کارەکانی بە شەفافی بەڕێوەببات و لەالیەن پەرلەمانەوە چاودێری بکرێت و داڕشتنی بودجەی سااڵنە و راپۆرتی سااڵنەی ئاشکرا بکات بۆ جەماوەر ،تاکو کۆتایی بەو گەندەڵییە سیستماتیکە بهێنرێت. 5هێزی پێشمەرگە ،ئاسایش ،دەزگ��ایهەواڵگری ،پۆلیس و سەرجەم دەزگاکانی تری گەل بە سەربەخۆیی و لە چوارچێوەی یاسادا رێکبخرێن و بکرێنە دام و دەزگای حکومەت و نیشتمان .حزبەکانیش لە پێشمەرگە و دەزگ����ا ه��ەواڵ��گ��ری��ی��ەک��ان
دابماڵرێت و ک��ار و چاالکی حزبەکان بە پێی یاسایەکی دیموکراتی رێکبخرێت. 6رێکخراوەکانی کۆمەڵگای مەدەنی،راگەیاندنەکان بە پێی یاسایەکی دیموکراتی رێکبخرێن کە سەربەخۆییان بپارێزرێت و رێگە لە دەستێوەردانی حزبەکان و دەسەاڵت بگرێت. 7دیموکراتیزەکردنی سیستەمی پەروەردەو فێرکردن و رێکخستنەوەی بەشێوەیەک کە ئاستی زانستی بەرزبکاتەوە و تێیدا بەهرەی نەوەکانی دواڕۆژ پەرەپێبدات و لەژێردەستی پارتەکان و دەسەاڵتی سیاسی رزگار بکرێت. 8داڕشتنی یاسایەک بۆ پاراستنی ژیان وتەندروستی مندااڵن پارێزراو بێت و کارکردن بە مندااڵن قەدەخە بکرێت و دەرف��ەت بە نەشونماکردنی سروستیانەی مندااڵن بدات و سیستەمێکی پ��ەروەردەی��ی پێشکەوتوو بۆ مندااڵن لە دایەنگە و باخچەی مندااڵن و خوێندگای س��ەرەت��ای��ی جێگیر بکات. 9گۆڕینی سیستەمی تەندروستی ودابینکردنی بیمەی تەندروستی بۆ هاواڵتیان بەگوێرەی پێوەرە جیهانییەکانی ئێستا. 10ک��ار ب��ۆ ئ��ەوە دەک��ەی��ن سیستەمیکارگێڕی هەرێم سەرلەنوێ رێک بخرێتەوە، بەشێویەک یاسای ئەنجوومەنی پارێزگاو قەزاو شارەدێیەکانیش بەگوێرەی رێژەی دانیشتوان هەموار بکرێتەوە کە دەستڕۆیی ناوچەیی بەرفراوان بکات و ناوەندێتی کەم بکاتەوە. 11کار بۆ ئەوە دەکەین کە پەرلەمان وحکومەتی هەرێم جاڕنامەی مافەکانی مرۆڤ و سەرجەم پەیماننامەکانی مافەکانی مرۆڤ ل���ەڕووی یاسایی و ک��رادری��ی��ەوە پەسندی بکات و بیکاتە پێوەری بنچینەیی هەر یاسا و کار و کردەوەیەک و ژیان و و گوزەران و کەرامەتی مرۆیی بپارێزێت .بەتایبەتی لە زیندانەکان و شوێنە گشتی و تایبەتییەکاندا. Bـ دەربارەی بنەبڕکردنی گەندەڵی ئیداری و دارایی 1ـ چ��اودێ��ری کردنی حکومەت و هەموو
Rojiwelat.mag@gmail.com
دەس��ت��ە سەربەخۆکان و جەختکردنەوە ل��ەوەی کە دەبێت سااڵنە راپۆرتی دارایی خۆیان بەوردەکاری پێشکەشی پەرلەمان و رای گشتی بکەن و هەموو حیساباتەکانیان کراوە بێت بە ڕووی دەستەی دەستپاکی و دیوانی چاودێری دارایی هەرێمی کوردستاندا. 2ـ لەپێناو بنەبڕکردنی گەندەڵی ئیداری و دارای���ی���دا؛ ک��ار ب��ۆ ئ���ەوە دەک��ەی��ن کە دروستکردنی کۆمسیۆنێکی تایبەت بەناوی (کۆمسیۆنی ئ��ەم��ەت ل��ەک��وێ ب���وو؟) لە پەرلەماندا بۆ لێکۆڵینەوەو لێپێچینەوەی یاسایی لەو ملیاردێر و ملیۆنێرانەی هەرێمی ک��وردس��ت��ان ک��ە ل��ە ٢٢ساڵی راب���ردوودا پۆستی ئیداریان لە (پەرلەمان ،حکومەت، دادوەری ،حزبی) وەرگرتووەو بەشێوەیەکی نائاسایی و نایاسایی دەوڵ��ەم��ەن��دب��وون. 3ـ گەڕاندنەوەی ئەو موڵکە گشتیانەی کە بەهەر شێوەیەک دەستیان بەسەردا گیراوە. 4ـ پێداچوونەوە بە سیستەمی دارای��ی و مووچەو دەرماڵە لەهەرێمی کوردستاندا، بەشێوەیەک کە جیاوازی لەنێوان بەرزترین پلەی وەزی��ف��ی و نزمترین پلەی وەزیفی رێ����ژەی ی��ەک ب��ۆ پێنج تێپەڕ ن��ەک��ات. 5ک��اردەک��ەی��ن ب��ۆ ئ����ەوەی م��ووچ��ەیپ��ەرل��ەم��ان��ت��ارن ،وەزی������ران و پۆستە بااڵکانی دیکە بەشێوەیەک کەمبکرێتەوە ک��ە ج��ی��اوازی ل��ەگ��ەڵ نزمترین موچەی فەرمانبەرێتی یەک بۆ پێنج تێپەڕ نەکات. 6کار بۆ ئەوە دەکەین کە پەرلەمانتارانو وەزی��ران دوای کۆتاییهاتنی ئەرکەکانیان ب��گ��ەڕێ��ن��ەوە س����ەر ک�����اری خ���ۆی���ان و ب���ەو س��ی��ف��ەت��ە خ��ان��ەن��ش��ی��ن ن��ەک��رێ��ن. 7ک��ار ب��ۆئ��ەوە دەک��ەی��ن ک��ە لەنێوانه���ەرێ���م���ی ک���وردس���ت���ان و ئ��ێ��راق��دا هاوسەنگییەک لە رێژەی مووچەدا هەبێت. Cـ دەربارەی ماف و ئازادی ژن 1ـ کار بۆ ئەوە دەکەین کە لە دەستوور و یاساکاندا ماف و ئازادییەکانی ژن پارێزراو بن. 2ـ کار بۆ ئ��ەوە دەکەین کە هەموو ئەو یاسایانە هەمواربکرێنەوە ک��ەوا جیاکاری نەرێنی رەگ��ەزی بە بنەما گرتووە ،وەک: یاسای ب��اری کەسێتی ،یاسای س��زادان، یاسای کار و یاسای دژ بە لەشفرۆشی. 3ـ دەرک���ردن���ی ی��اس��ای��ەک��ی ت��ای��ب��ەت بە
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری ]
ژنکوژی و بڕینەوەی س��زای هەتاهەتایی ب��ۆ ه���ەر ژن��ک��وژێ��ک ،ب��ەم��ەرج��ێ��ک هیچ لێبوردنێکی گشتی و تایبەت نەیگرێتەوە. 4ـ چەسپاندنی رێ��ژەی %40بۆ ژنان لەسەرجەم کاروباری دەزگاکانی هەرێمدا و هەموارکردنەوەی هەموو ئەو یاساو رێسایانەی کە ئەم رێژەیەی تێدا لەبەرچاو نەگیراوە. 5ـ دەرخستنی یاسایەک ک��ە لەهەموو دامەزراوەکاندا سەرۆک یان جێگرەکەی ژن بێت، یاخود سیستەمی هاوسەرۆکی پەیڕەو بکرێت. تەوەری دووەم :دەربارەی گەشەپێدانی بوارە خزمەتگوزارییەکان 1ـ بۆ دابینکردنی پێداویستییە سەرەکییەکانی وەک خ��ۆراک ،سووتەمەنی و پێداویستییە ژیانییەکانی ت��ری هاواڵتیان ،سیستەمی کۆبۆنی مانگانەی خ��واردن رێکبخرێتەوە. هاوکاتی ئەمە گرنگی بەکۆنترۆڵی جۆرێتی (کوالێتی) بدرێت و بکرێتە مەرج لەسەر هەموو ئ��ەو خواردەمەنی و کەلوپەالنەی بەرهەمدەهێنرێن ی��ان ه���اوردە دەکرێن. 2ـ لە بواری خزمەتگوزاریدا ،ئاو ،کارەبا و ڕێگەوبانەکان بەشێوەیەک چاک بکرێن و پێشبخرێن کە پێداویستی هاواڵتییان بە ئاسانترین شێوە و کەمترین نرخ دابین بکات. 3ـ داڕشتنەوەی یاسای تایبەت بە کارو کرێکاران کە شایستەی رەنج و ماندووبوونی کرێکاران بێت؛ بە شێوەیەک بێت کەوا کاتی کارکردنی رۆژانە کەم بکاتەوە بۆ 6کاتژمێر یان لەهەفتەیەکدا 52کاتژمێر کار زیاتر نەبێت و بەهەمان ئیمتیازاتەوەو مافی کرێکاران بپارێزیت و لەکاتی پەککەوتن یان ژیان لەدەستداندا گەرەنتی ژی��ان��ی خ��ان��ەوادەک��ەی��ان بکات. 4ـ ب��ە ی��اس��ای��ەک��ی ت��ای��ب��ەت پاراستنی ژینگەی هەرێم گەرەنتی بکرێت ،رێ��ژەی 10%بۆ خانووبەرە و رێ��ژەی %20 یش بۆ کارگە و پرۆژەکان وەکو مەرج دیاری بکرێت کە دەبێت ب��اخ و س��ەوزای��ی بێت. 5ـ چارەسەرکردنی ریشەییانەی کێشەی کرێچێتی و ق��ەی��ران��ی نیشتەجێبوون ل��ەچ��وارچ��ێ��وەی بیمەی ک��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��دا. 6دانانی یاساییەکی تایبەت بە بیمەیک��ۆم��ەاڵی��ەت��ی ب��ۆ س��ەرج��ەم ه��اواڵت��ی��ان، بەشێوەیەک ژیان و گوزەرانی مندااڵن لە قۆناخی
43
هەڵبژاردن
کۆرپەییەوە تا تەمەنی 18ساڵی گەرەنتی بکات و ژیانی هەموو ئەو هاواڵتیانەش گەرەنتی بکات کە دەرفەتی کاریان بۆ نادۆزرێتەوە. 7ـ سەرجەم دەرچووانی زانکۆ و پەیمانگاو ئامادەییە پیشەییەکان داب��م��ەزرێ��ن یان دەرفەتی (کاری گەرەنتیکراو)یان بۆ دابین بکرێت .هەروەها سەرجەم خوێندکارانی وەرن��ەگ��ی��راو ل��ە زان��ک��ۆ و پەیمانگاکان وەرب��گ��ی��ردرێ��ن و ت��ەم��ەن رێگیر نەبێت. 8ـ پێداویستی گەنجان ب��ۆ گ���وزەران و خوێندن و سەفەرکردن و هاوسەرگیری و خۆرێکخستەکردن و مومارەسەکردنی چ��االک��ی��ی��ە م���ەدەن���ی و رۆش��ن��ب��ی��ری و هونەری و وەرزشییەکانی دابین بکرێت. 9ی��اس��ای خانەنشینی بەشێوەیەکهەمواربکرێتەوە کە تەمەنی خانەنشینی کەمبکرێتەوە و ژی���ان و گ��وزەران��ێ��ک��ی شایستە بۆ بەسااڵچووان دابین بکات و دەرفەتی ک��اری زیاتر بە گەنجان بدرێت. 10ـ لەمیانەی پالنێکی 5ساڵییدا؛ لەسەرجەم شار و قەزا و ناحیە و گوندەکاندا ،بەگوێرەی پێداویستی و رێژەی دانیشتوان خوێندنگا، کتێبخانە ،نەخۆشخانە ،پ��ارک ،یاریگا، پەرستگا ،هۆڵی کۆبوونەوە و چاالکییەکان و نمایشە هونەری و رۆشنبیرییەکان دابین بکرێن. 11ـ دابینکردنی دادپ��ەروەری کۆمەاڵیەتی و چ���ارەس���ەرک���ردن���ی ک��ێ��ش��ەی گ��ران��ی، ب��ێ��ک��اری ،ب���ەدخ���ۆراک���ی ،ک��ەم��خ��ۆراک��ی. 12ـ دەرخستنی یاسایەکی تایبەت بۆ چارەسەرکردنی کێشەی زەویە کشتوکاڵی و موڵکدارییەکان و تاپۆکردنی زەوی و زارە دێمی و بەراوییەکان بۆ جووتیاران و گ��ەڕان��دن��ەوەی مافی موڵکێتی .هەروەها بەمەستی پێشخستنی کەرتی کشتوکاڵی، قەرز و هاوکاری ماددی بە جووتیاران بدرێت و هانی کاری هەرەوەزی نێوان جوتیاران بدرێت. 13ـ ئاوەدانکردنەوەو پێشخستنی گوندەکان بەشێوەیەک ک��ە س��ەرج��ەم پێداویستیە ژیانیەکانی تێدا دەستەبەر بکرێت و ببێتە ه��ان��دەر بۆ گ��ەڕان��دن��ەوەی گوندنشینان و ب��وژان��دن��ەوەی کشتوکاڵ و ئ��اژەڵ��داری و رێگەگرتن ل��ە هەڵئاوسانی ش��ارەک��ان و بەالوەنانی دیاردەی ملیتاریزەکردنی کۆمەڵگا لەمیانەی چەکدارکردنی گوندنشیناندا. 14دابینکردنی ژیان و گوزەران و دەرفەتی کاربۆ هەموو ئەو کەسانەی بەهۆکاری جیاوازەوە
هەڵبژاردن
44
[~] [ پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری]
پەناهەندەی دەرەوەی واڵت بوونە و ئێستا گەڕاونەتەوە یان دەیانەوێ بگەڕێنەوە واڵت. 15داڕشتنی یاسایەک ک��ەوا مووچە وئیمتیازاتەکانی فەرمانبەرێتی ژیان و گوزەرانێکی هاوسەنگ و گونجاو بۆ فەرمانبەران دابین بکات. 16داڕشتنی یاسایەک کە ک��ردن��ەوە وپێشخستنی خوێندنگا و زانکۆ ئەهلییەکان ل��ەس��ەر حیسابی ن��زم��ک��ردن��ەوەی ئاستی زانستی خوێندنگا و زانکۆ گشتییەکان نەبێت و بەدووربگیردرێت لە پاوانخوازێتی و بازرگانیکردن بە بواری فێرکردن و پەروەردە و دژ ب��ە ب���ەرژەوەن���دی ب��ااڵ و ئاسایشی نەتەوەیی و نیشتمانی کوردستان نەبێت. تەوەری سێیەم :کێشە نەتەوەیی و نیشتمانییەکان یەکەم :دەربارەی کێشەی نێوان هەرێمی کوردستان و ناوەند 1ـ هەوڵدان بۆ هەموارکردنەوەی دەستووری هەمیشەیی ئێراق بەئامانجی چەسپاندن و گەرەنتیکردنی ت��ەواوی ماف و ئازادییە نەتەوەیی و دیموکراتییەکانی گەلی کوردستان و گەالنی تری ئێراق .بەشێوەیەک بنەماکانی دیموکراتی و فیدراڵی بەڕوونی جێگیر بکرێت، دەستوور نوێنەرایەتی هەرێمی کوردستان لەدەزگا نێودەوڵەتیەکاندا مسۆگەر بکات. 2ـ گەاڵڵەکردنی پرۆژەیەکی هاوبەش بۆ چارەسەرکردنی سەرجەم کێشەکانی نێوان هەرێم و ناوەند ،بەتایبەتی کێشەی کەرکوک و خانەقین و شەنگار و سەرجەم ناوچە کێشە لەسەرەکان و ئەمەش بکرێتە مەرجێکی سەرەکی مانەوە لەچوارچێوەی ئێراقدا. 3ـ ک��ارەس��ات��ی ئ��ەن��ف��ال و هەڵەبجە و کیمیابارانکردنی ناوچەکانی دیکەی کوردستان لەسەر ئاستی ئێراق و نێودەوڵەتیدا بە (ژینۆساید) بناسرێت و گەلی کورد بە گشتی و کەسوکاری شەهیدان و قوربانیان لەرووی مەعنەوی و ماددییەوە قەرەبوو بکرێنەوە. هەروەها کەسوکاری ئەنفالکراوان و کیمیابارانی کوردستان لە باج و رسوماتی قورس ببەخشرێن. دووەم :دەربارەی هەندێک دۆسیەی تایبەت
1ـ لەسەر بنەمای گەیشتن بە راستی و دادپ����ەروەری و ئاشتییەکی کۆمەاڵیەتی کاردەکەین بۆ دروستکردنی کۆمسیۆنێکی تایبەت لە پەرلەماندا بەناوی (کۆمسیۆنی دادپ��ەروەری و لێکۆڵینەوەی راستیەکان). 2ـ لێکۆڵینەوە و ی��ەک�لای��ی��ک��ردن��ەوەی چارەنووسی سەرجەم ئەوانەی لەشەڕەکانی ن���اوخ���ۆدا ی���ان ب���ە ه���ۆک���اری سیاسی ش��وێ��ن��ب��زرک��راون و ق��ەرەب��ووک��ردن��ەوەی م�����اددی و م��ەع��ن��ەوی ک��ەس��وک��اری��ان. 3ـ سەرجەم قوربانیان و زیانلێکەوتووانی شەڕ و هێرشی هێزە تیرۆریستییەکان و واڵتانی دەوربەری هەرێم قەرەبووی مەعنەوی و ماددیان بکرێتەوە و بپارێزرێن و توانستی گەڕانەوەیان بۆ شوێنی خۆیان گەرەنتی بکرێت. 4ـ هەموو ئەو هاواڵتیانەی کەبەشداربوون یان پشتیوانی تێکۆشانی گەلەکەمانیان کردووە لە بەشەکانی تری کوردستان و شەهید بوون یان زیانیان بەرکەوتووە لەتۆماری وەزارەتی ئەنفال و شەهیدانی هەرێمدا بەشەهید تۆمار بکرێن. 5ب���ەدواداچ���وون ب��ۆ ه��ەم��وو ئ��ەو ژن ومنداڵنەی لە پرۆسەی ئەنفال و کیمیابارانی کوردستاندا بۆ دەرەوەی ئێراق رەوانەکراون. 6ک���ار دەک���ەی���ن ب��ۆ رادەس��ت��ک��ردن��یه��ەم��وو ئ��ەوان��ەی ل��ەالی��ەن دادگ���ای ب��ااڵی تاوانەکانی ئێراق بە تۆمەتی بەشداریکردن ل��ە پ��رۆس��ەی ب��ەدن��اوی ئەنفال ه��ەب��ووە. سێیەم :دەربارەی پرسی یەکێتی نەتەوەیی 1ـ خ���اوەن���داری ل��ەس��ەرج��ەم ب��ڕی��ار و راسپاردەکانی ئ��ەو کۆنفرانس و کۆنگرە ن��ەت��ەوەی��ی��ان��ە دەک���ەی���ن ک��ە لەئاستی نەتەوەییدا بەئامانجی داڕشتنی ستراتیژێکی نەتەوەیی بۆ گەلی ک��ورد بەڕێوەدەچن. 2ـ پشتگیری لە تێکۆشانی ئازادیخوازانەی بەشەکانی دی��ک��ەی ک��وردس��ت��ان دەکەین ک��ە ب��ۆ چ���ارەس���ەری دی��م��وک��رات��ی��ان��ەی دۆزی ک��ورد ل��ەو بەشانە بەڕێوەدەچێت. 3خاوەنداریکردن لە کوردانی ئ��اوارەیبەشەکانی دیکەی کوردستان کە لە هەرێم نیشتەجێن و دابینکردنی ژیان و گوزەرانیان. چوارەم :دەربارەی ئاساییشی نەتەوەیی
Rojiwelat.mag@gmail.com
1ـ رێکخستنی یاساییانەی پەیوەندییەکانی ه��ەرێ��م��ی ک��وردس��ت��ان ل��ەگ��ەڵ دەرەوەی ه��ەرێ��م��دا ب���ۆئ���ەوەی ل��ەچ��وارچ��ێ��وەی دام�����ەزراوە فەرمیەکانی ه��ەرێ��م��دا بێت. 2ـ داڕشتنی ستراتیژییەکی درێژخایەن بۆ بوژاندنەوەی ژێرخانی ئابووری و پەرەپێدانی کەرتی کشتوکاڵی و پیشەسازی و وەبەرهێنان. لەسەر بنەمای خۆبژێوی و هاوسەنگکردنی بەرهەمهێنان و پێداویستی بەکاربردن و دام��ەزران��دن��ی سیستەمی بانکی گشتی، ئاوەدانکردنەوە و گەشەپێدانی گوندەکان. 3ـ سامانە سروشتیەکان وەک��و ن��ەوت و کانزاکان و سەرچاوەکانی وزە ،سامان و موڵکی هەموو گەلن و نابێت بەهیچ شێوەیەک بکرێنە موڵکی تایبەت و حزبی .دەبێت بەشێوەیەکی دادپ����ەروەر و شەفافانە بەکاربهێنرێت. 4هەوڵدان بۆ دەرکردنی سەرجەم بنکەسەربازییەکان و دەزگ��ا هەواڵگیرییەکانی دەوڵ���ەت���ان ل��ە ه��ەرێ��م��ی ک��وردس��ت��ان��دا. 5ەبێت دانیشتوانی ناوچە کوردستانییەکێشە لەسەرەکان و کوردانی دانیشتوانی ناوچەکانی دیکەی ئێراق بەگوێرەی رێژەی دانیشتوانیان نوێنەریان لە پەرلەمانی هەرێم هەبێت و بودجەیەکی تایبەت لەالیەن پەرلەمانی هەرێمەوە بۆ خزمەتگوزاری ئەو ناوچە کێشە لەسەرانە تەرخان بکرێت. پێنجەم :دەربارەی چاند و هونەر و کەلەپووری نەتەوەیی 1ـ زمانی کوردی بکرێتە زمانی فەرمی خوێندن و کاری ئەکادیمی و زانستی و یاسایی و بازرگانی و گرنگی بەزاراوەکانی زمانی کوردی بدرێت و لە پرۆگرامی خوێندندا جێگیر بکرێن. 2ه��ەوڵ��ی هەمەالیەنە ب��درێ��ت لەپێناوپاراستنی چاند و هونەری کوردی لەو هێرش و هەژموونگەراییەی رووب��ەرووی بۆتەوە و گەیاندنی بە کاروانی پێشکەوتنی مرۆڤایەتی. 3ـ پاراستن و نۆژەنکردنەوەی شوێنەوارە دێرینەکان و شارستانییەتی کوردستان. پاڵێوراوانی لیستی پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان
Rojî Wilat