Lesbos
Griekenland 2016
Over het eiland Vakantiewoningen Hotels Wandelen Autorondreis
Even kennismaken Mijn naam is Stéfanos Stefánou en graag stel ik mezelf en mijn bedrijf aan u voor. Ruim 25 jaar ben ik actief met Ross Holidays en ga hier zeker de volgende 25 jaar mee door. Na mijn afgeronde studie aan de Hogere Hotelschool op Rhodos startte ik als receptionist bij een hotel op Corfú mijn loopbaan in het toerisme. In die periode ontstond het idee om vakanties aan te bieden naar Griekenland, maar anders dan anderen dat al deden. Door te kiezen voor een aanbod bestaande uit vakantiewoningen en appartementen op een kleinschalige basis, wilde ik mijn gasten een ander Griekenland laten zien. Als geboren Griek, sinds jaren woonachtig in Nederland, gebruikte ik mijn bekendheid met het land, de taal en de gebruiken om een interessant aanbod te verzamelen. Ik begon mijn programma op mijn geboorte-eiland Corfú. De persoonlijke ontvangst en begeleiding spraken velen aan en al snel bereikte ons het verzoek om ook andere bestemmingen aan te gaan bieden volgens hetzelfde concept. Zo breidde het aanbod zich langzaam uit en is inmiddels gegroeid tot drieëntwintig bestemmingen. Kleinschaligheid en persoonlijke benadering zijn nog steeds de sleutelwoorden van Ross Holidays. Met ingang van 2016 zijn ook enkele hotels toegevoegd aan het aanbod, voor hen die het gemak van een ontbijt een pluspunt vinden. Ook gasten vanuit België zijn vanaf 2016 meer dan welkom op onze bestemmingen. Behalve in Wijchen, zit nu ook een team in Hasselt klaar om u een advies te geven of meer te vertellen over onze bestemmingen. De vakantiewoningen en hotels zijn veelal centraal gelegen ten opzichte van een centrum of strand, en zelden in de drukte die enkele van de bestemmingen bieden. Een taverne, dorps- of stadskern zijn doorgaans op loopafstand. Zowel voor de rustzoeker als voor degene die meer levendigheid prefereert, biedt ons aanbod een keuze. Wandelen of met de auto op ontdekkingstocht door authentiek Griekenland is steeds ruimschoots aanwezig. Reisleiding ter plaatse ontvangt wekelijks slechts een klein aantal gasten, waardoor zij in de gelegenheid zijn in te gaan op persoonlijke interesses van onze gasten. Hierbij worden zij ondersteund door een lokale vertegenwoordiger die dezelfde service voor ogen heeft als wij. Ons aanbod bestaat uit Corfú, Paxos, Lefkas, Kefaloniá, Itháki, Épiros met Parga en de Zagória, Pílion, Skópelos, Alónissos, Évia, Skýros, Thassos, Limnos, Lesbos, Chios, Samos, Andros, Tinos, Kéa, Pelopónnesos, Kýthira, West-Kreta en Zuid-Kreta, autorondreizen, wandelen, trekkings en zeilen en ook voor wintervakanties kunt u bij ons terecht.
2
Zelf reis ik enige malen per jaar langs alle bestemmingen om het contact met onze samenwerkende partners optimaal te houden. Ook het team op de kantoren in Wijchen en Hasselt bezoekt regelmatig de bestemmingen om een goed en persoonlijk advies te kunnen geven. Uiteraard staan wij in nauw contact met de lokale vertegenwoordigers. Op pagina 3 stellen wij de mede werkers van Com Travel aan u voor. Bij het lezen van de volgende pagina’s zal het u duidelijk worden waarom wij Lesbos in ons programma hebben opgenomen. Hopelijk raakt u net zo enthousiast als wij hierover. Een vriendelijke groet van Stéfanos Stefánou
Ross Holidays & Com Travel
Lesbos heeft een eigen karakter en dat heeft ons aanbod hier ook. De kleinschaligheid komt hier goed naar voren. Dit in combinatie met de pracht en eigenheid van het landschap, is het een ideale plek om vakantie door te brengen. Om dit te realiseren werken we samen met Com Travel. Com Travel is in 1997 opgericht door Achilléas en Doris Sougioltzís, die nog steeds de leiding voeren. Achilléas Sougioltzís is geboren en getogen in Mólivos en kent Lesbos op zijn duimpje. Hij is al sinds lange tijd bezig met toerisme en werkte voor grote organisaties. Zijn vrouw Doris is geboren in Oostenrijk en studeerde daar reclamewetenschappen. Na een glansrijke carrière in Wenen besloot zij een bezoek te brengen aan het mooie Lesbos. Daar ontmoette ze haar grote liefde en de rest is bekend. Sinds jaren zijn zij partners, zowel privé als zakelijk. “Wij werken hard en ik durf te zeggen dat Com Travel een van de best uitgeruste en georganiseerde agenten van Lesbos is. Wij stoppen veel van onze energie in ons werk en we doen er alles aan om onze klanten die diensten te verlenen die een verblijf op ons mooie eiland kunnen veraangenamen,” zijn de woorden van de heer Sougioltzís. Wij zijn ervan overtuigd dat de liefde voor zijn eiland hem ertoe drijft een uitstekende service te verlenen aan onze gasten. Tevens biedt hij een werkplek aan reisleiding. Zij begeleidt gasten van en naar de luchthaven, brengt regelmatig een bezoek aan de accommodaties en voorziet gasten
van interessante tips en wetenswaardigheden. Bovendien kunt u bij haar terecht voor het huren van een auto of het boeken van een excursie. “Wij kijken uit naar uw komst en zullen uw vakantie op Lesbos onvergetelijk maken, wat overigens een makkelijke taak is op Lesbos. U hoeft alleen maar te komen en te genieten van al het moois dat Lesbos heeft.Vergeten doet u dan nooit meer,” aldus Achilléas Sougioltzís.
3
Lesbos, een eiland van uitersten
Zo groot als Lesbos is, zo gevarieerd is het ook. Van uitgestrekte olijfboomgaarden tot ruig begroeide berghellingen, van kalme binnenwateren tot de open zee, van lieflijke dorpen tot mondaine stad; Lesbos heeft het allemaal. Lesbos behoort tot de oostelijke Egeïsche Eilanden en is na Kreta en Évia, het derde grootste eiland van Griekenland met een oppervlakte van 1630 km². Het eiland is grillig van vorm en kent twee grote binnenzeeën. De grootste bevindt zich aan de zuidwestkant van het eiland en is bekend onder de naam Baai van Kaloní met in de kop van de baai het gelijknamige dorp. De baai is zeer rijk aan vis en de sardine in het bijzonder. Skála Kaloní is hierom vermaard. De smalle doorgang van het water is een oversteekplaats voor diverse soorten vogels. Er zijn in deze baai maar liefst 252 verschillende soorten vogels geteld, waaronder purperreigers, witte ooievaars en roze flamingo's. De kleinere baai bevindt zich in het zuiden van
het eiland. Dit is de Baai van Géra, die ook een rijke flora en fauna kent. Aan de oostkust van de baai bevindt zich een van de vele warmwaterbronnen van het eiland. Op een diepte van 2500 meter ontspringt het water en komt hier aan de oppervlakte. Met een voortdurende stroming heeft het een constante temperatuur van 39,5 ºC, is helder van kleur, reukloos en bevat hoge concentraties van geneeskrachtige mineralen. Ook op andere plaatsen op het eiland komen deze bronnen met eigen karakteristieken voor. Het eiland is relatief laag maar kent wel een glooiend oppervlak. Het telt drie toppen die de 1000 meter niet overschrijden. Het westelijk deel is vulkanisch en daardoor kaal en kent weinig begroeiing. Het overige deel van het eiland daarentegen is rijkelijk bedekt met diverse soorten bomen en vruchtbare vlaktes. Een belangrijke bron van inkomsten vormt de productie van ouzo, die van oudsher zijn oorsprong op Lesbos heeft. Het eiland Lesbos is het geboorte-eiland van de dichteres Sappho (6e eeuw v.Chr.). Deze dichteres waagde het als eerste in de geschiedenis zich te uiten over de vrouwenliefde. Lesbos is een bekend toevluchtsoord voor vele dichters, schrijvers en kunstenaars.
4
Mólivos
Skala Sykamiá Eftalóu
Pètra mandamados Skaliochóri Sigri
Antíssa
Agia Paraskeví Skala Kaloní
Skala Eresós Agiássos
Mytilíni
Políchnitos Vaterá Plomári
Een stukje geschiedenis
De oudste tekenen van leven dateren uit plusminus 5000 v.Chr. De mythologie verhaalt rijkelijk over dit eiland. Het eiland zou bewoond zijn geweest door Macaros, de zoon van de god Ilios (zon). Deze had vijf dochters en vier zonen, die later hun namen gaven aan diverse steden op het eiland. Een van de dochters, Mýthymna, zou verliefd geraakt zijn en trouwde met haar held Lesvos van Thessalía, zoon van Lapithós, de beschermgod van het eiland. Een andere uitleg is dat Macarós het eiland Lesvi genoemd zou hebben. Dit betekent groen. Lesvi zou in de loop der jaren verbasterd zijn naar Lesvos, Lesbos. Het eiland wordt door de Grieken zelf voornamelijk Mytilíni genoemd, naar de gelijknamige hoofdstad.
Thérmi
Een van de bekendste beschavingen uit het verleden is die van de stad Thérmi. Naar verluid was het een bloeiende gemeenschap van 2800 tot 2400 v.Chr. De bewoners waren vermoedelijk zeelieden en vissers die de ontwikkeling en de handel hierin goed tot rijkom om wisten te zetten. Rond 1200 v.Chr. werd Thérmi verwoest door een grote brand en sindsdien is de stad verlaten.
5
Mytilíni
De hoofdstad van het eiland is Mytilíni, zoals door de Grieken het eiland ook wordt genoemd, ligt in het zuidoosten van het eiland met uitzicht op de kust van Klein Azië. De stad is genoemd naar een van de dochters van Macaros, de zoon van de zon.
De stad
Mytilíni dateert uit de 10e eeuw v.Chr. en is daarmee een van de oudste steden van de Oost Egeïsche Zee. Uit verschillende tijdperken zijn overblijfselen gevonden, die grotendeels tentoongesteld zijn in het Archeologisch Museum in Mytilíni. Het oude centrum dat zich zuidwaarts langs de kade uitspreidt, wordt gekenmerkt door statige bouwwerken uit de 19e eeuw zoals het Megálo Britania, een voormalig hotel, en het kafeníon Panhellínion, een traditioneel café. Tevens is hier het oude Gemeentehuis, dat nu als kantoor van de prefectuur in gebruik is. De stad beschikt over twee havens, waarvan de zuidelijke in gebruik is als handelshaven. De noordelijke haven, beter bekend als Epáno Skála, was in vroeger tijden de belangrijkste handelshaven, maar is sinds de 19e eeuw uit de gratie geraakt. Tegenwoordig is het een aangename plek om een koffie aan de kade te drinken. Tijdens de Turkse bezetting werd de stad in twee delen gesplitst, een Turks en een Grieks deel. Het Griekse deel ontwikkelde zich destijds rondom de marktplaats, de huidige Ermou-straat. Het ontwikkelde in de periode dat Mytilíni aangewezen werd als handelscentrum voor het Oost Egeïsche Zeegebied, eind 19e eeuw. De stad kent tal van parken, onder andere in de buurt van het Kástro en in
6
de omgeving van het Antieke Theater, in het noordwesten van de stad. Dit werd pas in 1958 ontdekt en biedt plaats aan 15.000 toeschouwers. Het zou als voorbeeld gediend hebben voor een bekend theater in Rome.
Kástro
Op de zuidpunt van het schiereiland ligt het Kástro op de heuvel, dat dateert uit het Byzantijnse tijdperk. Ook dit Kástro kende een veelvoud aan heersers. Midden 14e eeuw werd de bouw voltooid door de Genuezen. Tijdens een aardbeving stortte het in en bouwden de Turken het weer op. Nu staat er nog een vierkante toren, enkele panelen met afbeeldingen van wapenschilden, een waterreservoir van 4000 m3 en de door de Turken later bijgebouwde delen zijn goed bewaard gebleven.
Het Romeinse aquaduct in Moriá
Op 6 kilometer ten noorden van Mytilíni bevindt zich Moriá, met restanten van een Romeins aquaduct. Het is 170 meter lang, 27 meter hoog en bestaat uit 17 gewelven. Het dateert uit de 2e eeuw n.Chr. Het is uitgehouwen uit grijs marmer, afkomstig uit een groeve in de buurt. Het aquaduct diende voor het transport van water vanuit de omgeving van Agiássos, bestemd voor de inwoners van Mytilíni.
Tocht over het eiland
We nemen u mee in een veelzijdige tocht over het eiland. De vele vierkante kilometers hebben een grote variatie en bieden interessante plekken. Beginnend in het zuiden trekken we langzaam rond. Het zuiden wordt beheerst door het Ólympos-gebergte, niet te verwarren met het gelijknamige gebergte op het vasteland. De hoogste top op Lesbos bereikt een hoogte van 936 meter. Het is een beschermd natuurgebied, met verscholen dorpen en valleien. Het gehucht Karíni is een kleine nederzetting met een waterbron. De holle boom op het plein zou enige jaren de woonplaats geweest zijn van de kunstenaar Theófillos.
Agiássos
Kenmerkend voor de huizen op Lesbos zijn de zogenaamde sachnisiniá, oftewel houten, aangebouwde en overdekte balkons. Een wandeling door Agiássos laat dit goed zien. Houtsnijwerk en pottenbakken zijn veelvuldig uitgevoerde ambachten in het dorp. Het folkloremuseum geeft een goed beeld van het dagelijkse leven van vroeger. De Panagía tis Agiassiótissas-kerk met de icoon van de Heilige Maagd Maria met kind vormt de kern van het dorp. De icoon is hier in 803 gebracht door de monnik Agathón vanuit Jeruzalem en wordt bezocht door vele pelgrims, met als hoogtepunt op 15 augustus. Asómatos kent ook de karakteristieke balkons en de bewoners zijn bedreven in de houtsnijkunst. Hun paximádia, een soort dikke beschuiten, zijn vermaard op het hele eiland.Verder naar het zuiden ligt Ambelikó, met een karakteristiek dorpsplein, een oude vierkante toren en de kerk van Ágios Nikólaos. Andere dorpen in deze regio zijn Akrási, Neochóri en Megalochóri.Vooral het laatste
dorp heeft een uitzonderlijk karakter. Door de steile hellingen wordt dit deel ook wel het Zwitserland van Lesbos genoemd.
Plomári
Helemaal in het zuiden gelegen is Plomári een interessante bestemming. De bereiding van de sterk alcoholische drank ouzo kent hier zijn oorsprong. De Plomári ouzo is bij de Grieken zeer geliefd en heeft een verfijnde smaak. Niet alleen Plomári-ouzo wordt hier gestookt, ook andere merken hebben hier hun oorsprong. Of het nu komt door de ouzo of niet, de inwoners van Plomári staan bekend als liefhebbers van het uitbundige leven. De vrouwen van Plomári hebben de reputatie nogal eigenzinnig te zijn en een kinderversje dat gaat als volgt: Στιν Αγιάσσου υ Πλομάρι, óυτε ψενέκα, óυτε μυλάρι (Stin Agiássou y Plomári, óute ginéka, óute mulári) wat zoveel betekent als: Uit Agiássos of Plomári, noch vrouwen noch ezels. Maar laten we eerlijk zijn, wie wil er nu een willoos schepsel als vrouwelijke partner? Voor een bezoek aan het strand is Ágios Isídoros een perfecte plaats. Aan beide kanten wordt Plomári geflankeerd door prachtige stranden in Tartí en in Melínta.Vaterá heeft een oneindig strand van maar liefst 7 kilometer lengte. Landinwaarts ligt Políchnitos, in vroeger tijden een bekend handelscentrum. Net buiten Políchnitos zijn warmwaterbronnen die een rustgevende werking zouden hebben.
7
Tocht over het eiland Het centrale deel
In het midden van het eiland is alles groen en weelderig begroeid. Een tegenstelling vormt het westen van het eiland. Dit is vulkanisch van oorsprong en daardoor kaal, maar niet minder indrukwekkend. Midden op het eiland ligt Agía Pareskeví. Het dorp staat bol van tradities en gebruiken. Zo wordt ieder jaar het zogenaamde stierenfeest gevierd.Vijftig dagen na Pasen loopt men met een versierde stier door het dorp. Ook de paardenrennen trekken veel bekijks. 3 kilometer buiten het dorp zijn in Klopèdi de restanten van een tempel gewijd aan de god Apólon. Aan de oostelijke kant wordt het dorp geflankeerd door Chalinádos waar zich de restanten bevinden van de basiliek Ágios Geórgios. De Baai van Kaloní stulpt diep landinwaarts. In de kop van de baai ligt Skála Kaloní met het oorspronkelijke dorp enkele kilometers landinwaarts. De baai kent een uitgebreide flora en fauna.Vogelliefhebbers kunnen hier hun hart ophalen. Het water is visrijk en door het hoge mineralengehalte is er een grote hoeveelheid sardines. Jaarlijks viert men hier begin augustus het Sardinenfeest. Ouzo, zang en dans en natuurlijk de sardines op de grill vormen een weekend lang het feestelijk middelpunt. In het oude dorp, maar ook langs het uitgestrekte zandstrand van de baai zijn vele tavernes die de verse sardines overigens het hele jaar op het menu hebben staan. Het Limónos-klooster (1523) is te bezoeken, alhoewel de monniken zich slechts mondjesmaat laten zien. De kerk binnen de kloostermuren kent mooie muurschilderingen, alleen door mannelijke bezoekers te bewonderen. In een van de vleugels van het klooster bevindt zich een museum. Een blik over het landgoed van het klooster laat verspreid over het terrein wel 50 kleine kapellen zien. In de buurt is het klooster van Mirsinniótissa, wat door twee nonnen bewoond wordt. Andere kloosters op Lesbos zijn het Periviolís-klooster uit de 16e eeuw, op de weg naar Ántissa. Het oudste klooster (tussen 800 en 1100) van Lesbos is het Ypsilóu-klooster, boven op een berg tussen Ántissa en Sígri.
8
Het uiterste westen
Het uiterste westen lijkt, landschappelijk gezien, een heel eigen leven te leiden. Het vulkanische karakter is hier duidelijk zichtbaar. Het wordt door de bewoners wel liefkozend Het Wilde Westen genoemd.
Eressós
Gelegen in het zuidwesten van het eiland en is de geboorteplaats van de dichteres Sapphó. De smalle straatjes leiden naar het dorpsplein met uiteraard de traditionele plataan. Er zijn restanten van een oude stadsmuur en ergens voor de kust liggen de wrakstukken van een Turks fregat dat tijdens de strijd in de Onafhankelijkheidsoorlog tegen de Turken (1821) tot zinken is gebracht door de Griekse generaal Papanikolis. Skála Eressós is de badplaats aan zee met een sympathieke uitstraling. Aan het strand bevindt zich een reeks van tavernes, waarvan de terrassen boven het strand hangen. Het strand van Eressós is bekroond met de Blue Flag, een internationaal toegekend eco-label. In de zomer vindt er tal van artistieke evenementen plaats in dit dorp.
Sígri en het Versteende Woud
In het uiterste westen ligt het vissersdorp Sígri met een lieflijke haven. In het dorp is het museum gewijd aan het Versteende Woud, dat ten oosten van het dorp ligt. De hoofdingang van het Versteende Woud bevindt zich op weg van Ántissa naar Sígri. Dit natuurverschijnsel is een unieke geologische bezienswaardigheid waarvan men vermoedt dat het zo’n 20 miljoen jaar oud is. Ooit was hier een dichte, subtropische begroeiing, uniek voor Europa. Onder andere de Sequoia-boom stond hier. Familie van deze boomsoort komt alleen voor in de Verenigde Staten. In Arizona is een dergelijk versteend woud ook te vinden, echter met een veel kleinere omvang. Een vulkaanuitbarsting heeft het gebied destijds bedekt met een laag kokende lava. Na jaren van erosie kwamen de stammen versteend en met bijzondere kleurschakeringen weer aan de oppervlakte. Het is inmiddels een officieel beschermd natuurgebied. De kale vlakte heeft enkele afzettingen waar de stammen liggen.
9
Mólivos
Na de laatste bocht richting het noorden van het eiland, is het zicht op Mólivos adembenemend. De burcht staat als een kroon op het dorp, boven op de berg, terwijl de straatjes een labyrint vormen met als einddoel de haven. Mólivos, of Mýthimna, is de meest noordelijk gelegen stad op Lesbos. Mýthimna is de oude naam van de stad en stamt uit de mythologie. De bewoners van Lesbos gebruiken deze naam en ook op de bewegwijzering op het eiland is deze naam overal te vinden. De stad zou vernoemd zijn naar een van de vijf dochters van koning Macaros, Mýthimna. Tijdens de middeleeuwen heeft de stad de naam Mólivos gekregen. Dit zou zijn afgeleid van Mont d’olives,
naar de vele olijfboomgaarden die het eiland kent. Er zijn bewijzen dat de stad gesticht zou zijn in de 3e eeuw v.Chr. De stad zou diverse aanvallen van de Romeinen en de Byzantijnen weerstaan hebben. Ook de tegenstand tegen de Turken was hier sterker dan waar dan ook op het eiland. Homerus schreef in zijn werken dat het zelfs Achilles niet lukte de stad te veroveren tijdens de Trojaanse Oorlog. Uiteindelijk kreeg hij de stad toch in handen doordat de dochter van koning Peisidikes verliefd op hem werd en de stad aan hem doneerde. Mólivos strekt zich uit tegen de helling van de heuvel met op de top het Kastro. Het Kastro is gebouwd door de Byzantijnen en later door de heersende Genuezen gerenoveerd, midden 14e eeuw. Andere overblijfselen uit het verleden zijn de oude muren in de stad, historische huizen, een Romeins aquaduct en een aantal sarcofagen. De smalle trapstraatjes leiden van de haven kris kras naar het kasteel. In de straat langs de kust en in de daarachter liggende straatjes, hebben zich diverse winkeltjes en tavernes gevestigd en is het een gezelligheid van belang. Tradities en vakantieplezier gaan in Mólivos hand in hand. Overblijfselen in en rond de stad herinneren aan vervlogen tijden. Men hoeft hier geen schop in de grond te steken, of men stuit op het verleden. Aan het begin van Mólivos ligt een grote opgraving. Tevens heeft Mólivos een bibliotheek waar meer dan 10.000 oude boeken en manuscripten
10
bewaard worden. In het gemeentehuis is een interessante archeologische collectie te bezichtigen.Verder kent Mólivos een aantal kerken, zoals de Taxiarchiskerk uit 1795, de Agía Kyriakí-kerk en de Ágios Panteleimon-kerk uit 1844.
Rondom Mólivos zijn smalle stranden voor verkoeling op een warme dag. Richting Eftalóu zijn verschillende stranden, rustiger en enkele met faciliteiten. Ook snorkelaars kunnen hier hun hart ophalen. Langs de rotsen leven diverse vissoorten en het water is er helder als kristal.
De olijven speelden altijd een grote rol op het eiland. Op diverse plaatsen op Lesbos zijn oude persen te zien, waar de olie uit de olijven geperst werd. Bij het strand van Mólivos is een toren te zien die de plaats van een dergelijke oude pers aanduidt. Tegenwoordig is in de omliggende gebouwen een hotel gevestigd. Ook in het kantoor van Com Travel aan de haven, waar de hostess haar werkplek heeft, zijn nog delen van oude persen aanwezig. In Mólivos werd de god Dionissos veelvuldig aanbeden. De inwoners van deze stad laten het alcoholische vocht rijkelijk vloeien tijdens hun vele uitgaansavonden. Het is algemeen bekend dat de muzikale vaardigheden van deze inwoners goed ontwikkeld zijn. Ook levert de plaats sinds lange tijd inspiratie aan schrijvers en dichters. Zo kunt u in het dorp bekende, hedendaagse tekstschrijvers tegen het lijf lopen. In de avonduren is het goed toeven in de haven en langs de toegangsstraat. De terrassen langs het water vragen om een bezoek en de maag wordt hier met gemak tevreden gesteld. Als het eten dan is gezakt, is een bezoek aan de bouzoúkia een belevenis. De Griekse muziek gaat hier tot in de late uurtjes door en een betere plaats om een Griekse avond te beleven is er ons inziens niet.
11
Huize Pinelópi Aan de rand van Mólivos, ter hoogte van het Kástro, ligt Huize Pinelópi en is via een pad vanaf de parkeerplaats bereikbaar. De eigenaresse woont op de begane grond. Er zijn vier studio’s, gelegen op de bovenste verdieping. De woning is in de typische bouwstijl van het dorp en vanwege de ligging hebben de studio´s prachtig uitzicht. Doordat de woning tegen de helling gebouwd is, is de ingang van de studio’s na enige treden. Drie studio’s, type A, zijn geschikt voor 2 tot 3 personen en beschikken over een ruime woon/slaapkamer met twee eenpersoonsbedden en een sofa, die als slaapplaats dient
12
voor de eventuele derde persoon, een kitchenette en een eethoek. De badkamer heeft een douche en toilet. Studio type B is geschikt voor 2 personen. Deze is iets kleiner dan type A en heeft geen sofabank. Alle balkons hebben prachtig uitzicht over de zee en Mólivos. De studio´s beschikken over airconditioning, die niet bij de prijs is inbegrepen. De schoonmaak en de wisseling van handdoeken en bedlinnen is driemaal in de week. Huize Pinelópi bevindt zich in het bovendeel van Mólivos. Op weg naar het centrum zijn diverse winkeltjes en tavernes. Het strand bevindt zich op 800 meter afstand.
Huize Michaéla Nog onder de indruk van de eerste aanblik op Mólivos, ziet u de afslag naar Huize Michaéla. Direct aan het strand van Mólivos gelegen met uitzicht op het Kastro en de zee. In totaal zijn er vijf appartementen die geschakeld gebouwd zijn. Hierdoor bieden alle balkons zijzeezicht. De woningen zijn sfeervol en met smaak ingericht. Iedere woning is bereikbaar via een trap en is geschikt voor 2 tot 4 personen. Zowel aan de voor- als aan de achterzijde is een ruim terras. Zo kan men hier genieten van zowel het uitzicht op de zee als van een blik op het Kastro van Mólivos. De woningen beschikken over een woongedeelte met een zithoek waarvan de sofa uitgeklapt als slaapplaats dient voor de eventuele derde en vierde persoon, een keukenhoek en
een eethoek. In het slaapgedeelte, dat deels is afgescheiden van de woonkamer, staat een tweepersoonsbed. Openslaande deuren leiden naar het balkon. De badkamer beschikt over een bad en toilet. De schoonmaak en de wisseling van de handdoeken en het bed-
linnen is driemaal in de week. De woningen beschikken over airconditioning in de slaapkamer, die is inbegrepen bij de prijs, televisie en wifi. Huize Michaéla is ruim opgezet en grenst direct aan het strand. Tussen de woningen en de zee is een overdekt terras met
stoelen. De dichtstbijzijnde minimarkt is op 350 meter afstand. De afstand naar Mólivos is 650 meter en via het strand is het in 10 minuten lopen te bereiken. De bushalte is aan het begin van Mólivos.
13
Huize Zinovía Huize Zinovía is een echte dorpswoning en gelegen aan een van de hellende straatjes van Mólivos. Op korte loopafstand is de haven waar tal van tavernes zich om het water geschaard hebben. Aan de overkant van de woning kan men een drankje gebruiken op het terras van de buurman die hier een kafeníon runt. Huize Zinovía is geschikt voor 2 tot 3 personen en is eenvoudig, maar compleet ingericht. De woonkamer is ruim en er is een zithoek, een eethoek en een open keuken. In de slaapkamer staat een tweepersoonsbed. Boven de keuken is een vide waar een slaapplaats is voor de eventuele derde persoon. De badkamer beschikt over douche en toilet. Aan de
14
voorzijde is een terras. Door het gebruik van natuursteen is het in deze woning zelfs in de zomermaanden koel. De schoonmaak en de wisseling van de handdoeken en het bedlinnen is driemaal in de week. Er is airconditioning in de woonkamer, die bij de prijs is inbegrepen, en televisie. Een verblijf in Huize Zinovía garandeert een verblijf tussen en met de Grieken. De haven is op slechts 200 meter afstand en het strand van Mólivos op 700 meter.
Huize Rรณdi De eigenaar en zijn vrouw hebben een woning gebouwd naast hun eigen huis en zijn hierdoor uw naaste buren. Zij zijn overigens ook de eigenaren van Com Travel die alle lokale services verleend aan de gasten van Ross Holidays. Door het realiseren van Huize Rodi hebben zij een verblijf mogelijk gemaakt, tussen en met de bewoners van Mรณlivos. Huize Rรณdi is gelegen tegen de helling van Mรณlivos en is geschikt voor 2 tot 4 personen. Er is een sfeervolle woonkamer met een zithoek waarvan de sofa dienst doet als slaapplaats voor de eventuele derde en vierde persoon, een open keuken en eethoek. Er is een
slaapkamer met een tweepersoonsbed. De badkamer heeft douche en toilet. Het ruime terras aan de voorzijde van de woning biedt riant uitzicht over de omgeving. Aan deze zijde is tevens een goed verzorgde tuin met een grasveld. Aan de woonkamer grenst een balkon. De schoonmaak en het wisselen van de handdoeken en het bedlinnen is driemaal per week. Huize Rodi beschikt over airconditioning in de slaapkamer, die niet bij de prijs is inbegrepen, televisie en wifi. Deze woning is gelegen aan de rand van Mรณlivos. De eerste taverne en minimarkt zijn op 300 meter afstand gelegen en het strand is op 700 meter afstand.
15
Huize Dímitra Huize Dímitra is gelegen aan een van de vele hellende trapsteegjes, middenin Mólivos. Het is geheel in de lokale stijl gebouwd en laat u beleven hoe het is een inwoner van Mólivos te zijn. De eigenaresse en haar man wonen direct achter de woning. Huize Dímitra is geschikt voor 2 tot 4 personen. Doordat de woning gelegen is tegen de helling, heeft Huize Dímitra een ingang op de begane grond die toegang geeft tot de woonkamer met een zithoek waarvan de sofabank slaapplaats biedt aan de eventuele
16
derde en vierde persoon, een eethoek en een middels een lage afscheiding deels open keuken. Op deze verdieping bevindt zich de badkamer met douche en toilet. Openslaande deuren vanuit de woonkamer leiden naar een balkon aan de voorzijde van de woning. Vanaf hier heeft men mooi uitzicht over het dorp en de zee. Er is een open trap naar de bovenverdieping waar zich de grote slaapkamer bevindt met een tweepersoonsbed. Een tweede balkon grenst aan de slaapkamer en heeft vanwege de ligging, een nog mooier uitzicht dan het balkon op de
onderverdieping. De tweede ingang van de woning is in deze slaapkamer. De schoonmaak en het wisselen van de handdoeken en het bedlinnen is driemaal in de week. Er is airconditioning in de slaapkamer, die niet bij de prijs
is inbegrepen, televisie en een wasmachine. Huize Dímitra ligt in het oude centrum van Mólivos en heeft restaurants en winkels op loopafstand. Het strand is op 600 meter afstand van de woning.
Huize Marinikí Deze traditionele dorpswoning ligt precies achter de haven van Mólivos, aan een van de trapstraatjes van het dorp. Het is niet alleen volgens de lokale architectuur gebouwd, maar de eigenares heeft het ook volgens deze stijl ingericht. Tijdens een vakantie in Huize Marinikí krijgt u zeker het gevoel een inwoner van Mólivos te zijn.
De woning is geschikt voor 2 tot 6 personen en heeft een woonkamer met een traditionele zithoek, een open keuken, een eethoek en een slaapkamer met een tweepersoonsbed. De badkamer heeft douche en toilet. Op de eerste verdieping is een tweede slaapkamer met een tweepersoonsbed en een vide met slaapplaats voor
2 personen. Op deze verdieping is de tweede badkamer met douche en toilet. Aan de slaapkamer grenst een groot terras met uitzicht over de haven. De schoonmaak en de wisseling van de handdoeken en het bedlinnen is driemaal in de week. Huize Marinikí beschikt over airconditioning, die bij de prijs is inbegrepen. Afstand naar de haven is enkele meters en het strand is op 400 meter gelegen.
17
Huize Heli谩des Achter de haven van M贸livos, ligt aan een van de hellende straatjes Huize Heli谩des. Deze in de voor Molivos typische bouwstijl opgetrokken woning bevat vier maisonnettes en een appartement, die zeer comfortabel zijn ingericht. Elke woning heeft een eigen naam en door de ligging op de heuvel is er naar beide kanten mooi uitzicht. Het appartement is gelegen op de benedenverdieping en bereikbaar middels enkele treden. Het is geschikt voor 2 tot 4 personen en heeft een woonkamer met zithoek waarvan de sofa uitgeklapt
18
dienst doet als slaapplaats voor de eventuele derde en vierde persoon, een open keuken, een eethoek, een slaapkamer met een tweepersoonsbed en een badkamer met douche en toilet. Het terras spreidt zich uit over de volle breedte van het appartement en heeft zicht op de baai van M贸livos. De maisonnettes zijn geschikt voor 2 tot 6 personen. De woonkamer heeft een zithoek met een sofa, uitgeklapt als slaapplaats voor de eventuele vijfde en zesde persoon, keuken, eethoek en een badkamer met douche en toilet en een ruim terras. Op de bovenverdieping zijn
twee slaapkamers met een tweepersoonsbed en twee eenpersoonsbedden en een tweede badkamer met douche en toilet. De schoonmaak en de wisseling van handdoeken en het bedlinnen is tweemaal in de week. Huize Heliades beschikt over airconditioning, die bij de prijs is inbegrepen, televisie en wifi. Afstand naar de haven is slechts 100 meter en naar het strand 600 meter.
Huize Orféas Huize Orféas is gelegen tussen de olijfboomgaarden op de heuvel tussen Mólivos en het strand van Eftaloú. In de goed verzorgde tuin is een zwembad. De eigenaar is veelal in de buurt en doet er alles aan om zijn gasten een goed verblijf te geven. Er zijn zeven geschakelde studio’s en twee appartementen, waarvan Ross Holidays de beschikking heeft over de studio’s. De geschakelde studio’s liggen op de begane grond en zijn geschikt voor 2 personen. Er is een kitchenette met een eethoek en er staan twee eenpersoonsbedden of een tweepersoonsbed. De badkamer beschikt over douche en toilet. Er is een groot balkon, vanwaar u uitzicht heeft over de heuvelachtige omgeving en de Egeïsche zee. Aan de voorkant van iedere studio is ook een terras. De schoonmaak is
vijfmaal in de week, de wisseling van de handdoeken drie keer en het bedlinnen twee keer per week. De studio’s beschikken over airconditioning, die niet bij de prijs is inbegrepen, televisie en wifi. In de tuin is een zwembad met apart kinderbad, zodat u bij uw woning kunt genieten van een frisse duik. Rondom het zwembad staan diverse ligbedden en parasols. Naast het zwembad is de ruimte waar de eigenaar, tegen betaling, ontbijt, drankjes, snacks en dagelijks wisselende, Griekse maaltijden serveert. De dichtstbijzijnde taverne buiten Huize Orféas is op 400 meter afstand. Het Tsipouristrand ligt op 800 meter en naar Mólivos bedraagt het 1200 meter. In Mólivos zijn verschillende tavernes en minimarkten. De bushalte ligt op 600 meter afstand.
19
Eftalóu Naast Mólivos ligt Eftalóu. Stranden, soms zelfs bijna privé, een paar tavernes en een aantal vakantiewoningen vormen het dorp. Ondanks het feit dat er geen echte kern is, kent het toch populariteit om kennis te maken met de Griekse keuken. In Eftalóu bevindt zich tevens een van de belangrijkste waterbronnen van Lesbos met een aangename temperatuur en geneeskrachtige waarden.
Hotel Bella Vista Aan een van de stranden van Eftalóu ligt Hotel Bella Vista. Dit strandhotel biedt een comfortabele vakantie met alle gemakken van dien. Het is een smaakvol ingericht hotel en het ontbijt is inclusief. De kamers zijn geschikt voor 2 personen en beschikken over een tweepersoonsbed of twee
20
eenpersoonsbedden en een badkamer met bad of douche en toilet. Balkon met zeezicht of met zicht op de bergen. De schoonmaak is zesmaal in de week en de handdoeken en het bedlinnen worden driemaal in de week gewisseld. De kamers beschikken over airconditioning, die bij de prijs is inbegrepen en minibar.
Het hotel heeft een receptie, zwembad met rondom ligbedden en parasols, bar, wifi en restaurant. Er is een shuttlebusje dat regelmatig naar Mólivos rijdt voor de gasten.
Pétra en omgeving
Behalve Mólivos, ligt ook Pétra in het noorden van het eiland. Niet zo groot als de eerste, maar gezelligheid ten top. Het dorp spreidt zich uit langs de kust en bestaat uit twee delen die slechts een kleine wandeling langs zee van elkaar gescheiden zijn. Pétra is sinds de oudheid bewoond, getuige de restanten die hier gevonden zijn. Homerus schreef in zijn werken dat Achilles in de baai van Pétra voor anker ging toen hij op weg was naar Troje. Het dorp heeft zijn naam te danken aan de Pétra, wat in het Grieks steen betekent, duidend op de rots waarop de kerk van Glykofilóusa gebouwd is in 1747. De 114 treden leiden naar de ingang van de kerk en vanaf de top van de ‘pétra’ is er mooi zicht over de vlakke omgeving van het dorp. De kerk heeft een prachtige iconostase van fijn houtsnijwerk. Pétra is door deze kerk van verre te herkennen. Een andere bijzondere kerk is de Ágios Nikólaos kerk uit de 16e eeuw, beneden in het dorp. De wandschilderingen en de mozaïekvloer zijn uniek. Het ene deel van Pétra is rondom de rots met de kerk gevormd. De smalle straten herbergen gezellige terrassen, tavernes en winkeltjes van verschillende aard. Langs de zee hebben zich tevens verschillende eetgelegenheden
verzameld. De zee komt tot aan de muur die de boulevard afbakent. Een wandeling langs de zee en woningen, het gemeentehuis en enige eetgelegenheden brengt u naar het andere, later gevormde deel van Pétra. Hier spreidt het strand zich uit langs het dorp. De diverse winkeltjes en nog meer keuze aan tavernes langs het strand, bieden de gast een aangenaam verblijf.
Petrí
Boven Pétra ligt het dorpje Petrí. Een wandeling bergopwaarts brengt u bij de ingang van het dorp, waar een taverne wacht op zijn gasten. Het terras biedt prachtig uitzicht over de vallei met Pétra en de zee. Indien men met de auto een bezoek brengt aan Petrí is het slim om deze hier te parkeren. Een dwaaltocht door de doolhof van kleine straatjes tegen de berg maken al snel duidelijk waarom. De oude huizen worden door de bewoners momenteel veelal gerestaureerd om het dorp weer het aanzien van weleer te geven.
21
De dorpen van het noorden
Het is niet voor niets dat het noorden van Lesbos zich op deze manier ontwikkeld heeft. Op korte afstand van elkaar bevinden zich een aantal dorpen die niet voor elkaar onderdoen in gastvrijheid en authenticiteit. We sommen er graag een paar op.
Mantamádos
Dit dorp heeft een naam in het maken van kaas op ambachtelijke wijze. Ook de pottenbakkerskunst is hier een eeuwenoude traditie. Er zijn een aantal ateliers waar de pottenbakkers hun kunst uitvoeren.
Net buiten Mantamádos bevindt zich het befaamde Taxiárchis-klooster, verscholen tussen de dennenbomen. De kerk is rond 1700 gesticht. Het verhaal gaat dat de icoon die het klooster bevat, gemaakt is door een monnik. Hij mengde hiervoor het bloed van de door piraten vermoorde monniken met zand.
Vafiós
Het is een klein schilderachtig dorp, gelegen tegen de hellingen van het berglandschap van Lepétemnos. Een blik over uw schouder wanneer u bergopwaarts wandelt richting het dorp, geeft u prachtig zicht over de vallei en Mólivos, dat slechts op een paar kilometer afstand ligt.
Skála Sykaminéas
Voordat men het dorp bereikt, zijn talrijke bochten genomen. De tavernes liggen aan het water en bieden de lekkerste verse vis. Het kerkje aan het begin van het haventje, is letterlijk als een rots in de branding. Klein en wit ligt het op een rots en houdt als het ware de wacht over de uitvarende en binnenkomende vissersboten. Al met al is een middag in dit dorp, geen verloren tijd.
Kágia
Dit is niet echt een dorp, maar toch een vermelding waard. Een wandeling van ongeveer een kwartier vanuit Skála Sykaminéas brengt u bij dit mooie strand. Het is hier geweldig om te snorkelen. Zeeschoentjes zijn gewenst. Ook dolfijnen worden hier regelmatig gespot. Op dit noordelijk deel van Lesbos liggen verschillende bergdorpen tegen de hellingen geplakt. Breng zeker een bezoek aan een ervan om de sfeer van ooit te proeven. De straten slingeren zich door het dorp en hier en daar zit een taverne waar men makkelijk aanschuift aan een van de tafels. We noemen Stípsi, Sykaminéas, Kápi, Kleió en Argennos. U zult hier geen spijt van krijgen.
22
Huize Kalirói Deze woning ligt aan de rand van Pétra, in een natuurrijke omgeving. De omringende tuin is gevuld met bloemen en fruitbomen en de eigenaar laat zijn gasten regelmatig meegenieten van de oogst. Huize Kalirói is geschakeld gebouwd en bestaat uit twee studio’s en twee appartementen. Studio type A is geschikt voor 2 personen en heeft een keukenhoek, een tweepersoonsbed en een badkamer met douche en toilet. Aan de voorzijde van de studio grenst een terras. Aan de zijkant in de tuin is een extra terras met ligbedden voor gebruik van de gasten van deze studio. Studio type B is geschikt voor
2 tot 4 personen. Deze is gelijk aan de indeling van het appartement, echter met als verschil dat het woon- en slaapgedeelte van elkaar gescheiden zijn door middel van een lage muur. De appartementen zijn geschikt voor 2 tot 4 personen en bereikbaar middels enkele treden. Ze beschikken over een woonkeuken met eethoek en een sofa die slaapplaats biedt aan de eventuele vierde persoon. De slaapkamer heeft twee eenpersoonsbedden en een extra sofa die uitgeklapt dienst doet als slaapplaats voor de eventuele derde persoon. De badkamer beschikt over douche en toilet. Zowel aan de voor- als aan de achterzijde is een terras met ligbedden.
De schoonmaak en het wisselen van de handdoeken is driemaal in de week en het linnengoed wordt twee keer in de week verwisseld. Er is airconditioning in de slaapkamer, die niet bij de prijs is inbegrepen, en wifi. Huize Kalirói is gelegen aan de rand van Pétra. De eerste tavernes en winkeltjes zijn op 500 meter afstand en het strand op 300 meter.
23
Huize Géa Mooi gelegen, net buiten het dorp Pétra, heeft de eigenaar van Huize Géa drie vrijstaande studio’s en een halfvrijstaande studio neergezet. Ze zijn smaakvol ingericht en niet ver van het dorp in een vrije omgeving. De vrijstaande studio’s zijn geschikt voor 2 tot 3 personen en bereikbaar via enkele treden. Er staan twee eenpersoonsbedden of een tweepersoonsbed en er is een sofa die als slaapplaats dient voor de
24
eventuele derde persoon. Er is een keukenhoek met eethoek. De badkamer heeft een douche en toilet. Er is een ruim balkon met fraai uitzicht richting de zee. De halfvrijstaande studio is voor 2 personen en is gebouwd tegen de woning van de eigenaar. Ook deze is bereikbaar via enkele treden en beschikt over een tweepersoonsbed, een kitchenette met een eethoek en een badkamer met zitbad en toilet. Uiteraard ontbreekt het balkon hier niet.
Huize Géa beschikt over airconditioning, die niet bij de prijs is inbegrepen, televisie en wifi. De schoonmaak en de wisse-
ling van handdoeken en bedlinnen is driemaal in de week. Afstand naar het strand van Pétra is 100 meter en naar het dorp is 500 meter.
Huize Móusses De eigenaar heeft in de landelijke omgeving van Pétra Huize Móusses gebouwd. Het bestaat uit vier sfeervolle woningen. Het terrein ligt te midden van een rijkelijk met olijf- en fruitbomen bezaaid gebied. De woningen zijn rondom een kleine, weelderig begroeide tuin gebouwd. De woningen zijn elk geschikt voor 2 tot 4 personen en
beschikken over een zithoek waar de sofa uitgeklapt slaapplaats biedt aan de eventuele derde en vierde persoon, een keukenhoek met eethoek en een wasmachine. De slaapkamer beschikt over een tweepersoonsbed. De badkamer heeft een zitbad of douche en toilet. Aan de achterzijde van deze woningen is een tweede terras. De schoonmaak en de wisseling van de handdoeken
is driemaal in de week en het bedlinnen wordt twee keer per week verwisseld. Huize Móusses beschikt over airconditioning, die niet bij de prijs is inbegrepen, televisie en wifi. De afstand naar Pétra is 300 meter, terwijl het strand op 900 meter gelegen is.
25
Michaélia Hotel Dit traditionele en gemoedelijke dorpshotel is gelegen aan de kade van Pétra en beschikt over een zwembad. Het bestaat uit enkele gebouwen omringd door een goed onderhouden tuin. De kamers zijn netjes en eenvoudig ingericht en hebben een centrale ligging ten opzichte van Pétra. Het ontbijt is inclusief. De kamers zijn geschikt voor 2 personen en hebben een tweepersoonsbed of twee eenpersoonsbedden, een badkamer met douche en toilet
26
en een balkon. De schoonmaak is zesmaal in de week en de handdoeken en het bedlinnen worden drie keer in de week gewisseld. De kamers hebben airconditioning, die bij de prijs is inbegrepen. Het hotel beschikt over een verzorgde tuin, zwembad met jacuzzi en ligbedden, restaurant met terras dat uitzicht biedt op zee. De zee is direct voor de deur en het strand op 150 meter afstand. Hotel Michaélia ligt aan de boulevard van Pétra.
Eleia Seafront Villa's Tussen Pétra en Ánaxos liggen vier mooie villa’s met elk een privé zwembad, direct aan zee. Ze dragen elk een eigen naam. Alle terrassen en kamers genieten van een geweldig uitzicht over de baai. Zelfs vanuit uw zwembad heeft u dit prachtige uitzicht.Voor een vakantie in luxe en rust bent u hier aan het juiste adres. De villa’s zijn geschikt voor 2 tot 4 personen en hebben een woonkamer met zithoek en aangrenzend terras, een open keuken, een eethoek, een slaapkamer met een tweepersoonsbed en een badkamer met douche en toilet. Op de
bovenverdieping is een open slaapkamer met een tweepersoonsbed, balkon en een badkamer met bad en toilet. De schoonmaak is dagelijks en de wisseling van handdoeken en bedlinnen is driemaal per week. De villa’s beschikken elk over een privé zwembad met ligbedden, airconditioning, die bij de prijs is inbegrepen, wifi en televisie. De zee ligt op nog geen 50 meter afstand van de villa’s en naar Ánaxos met een geweldig strand, verschillende tavernes en minimarkten is het 450 meter. Pétra ligt op 3 kilometer afstand.
27
Skála Kaloní Op weg van Mytilini naar het noorden gaat een deel van de route langs de binnenzee de Golf van Kaloní. De ingang vanuit zee is zo nauw dat het wel een meer lijkt te zijn. Het brakke water is mineraalrijk en zowel vissen als vogels vinden hier hun basis. Skála Kaloní is gelegen in de kop van de binnenzee, aan de Golf van Kaloní. Het is een vredig plaatsje met een mooi strand en een ruime keuze aan tavernes aan het strand, maar ook aan de binnenstraten van het dorp.Vooral vistavernes zijn hier goed bekend en hebben vaak de voor dit dorp zo vermaarde sardientjes op de menukaart staan. Een keer per jaar, in augustus, is er het zogenaamde Sardinenfestival dat met muziek, dans en natuurlijk sardines op de barbecue gevierd wordt. Maar ook buiten augustus worden de sardines geserveerd. Men zegt dat deze door het hoge mineraalgehalte van het water, de gezondste van heel Griekenland zijn.
Het oorspronkelijke dorp ligt 3 kilometer landinwaarts en kent een dagelijkse bedrijvigheid. De mensen doen hier hun ding en kijken niet meer op van een voorbij komende wandelaar met een verrekijker om zijn nek. Die verrekijker is voor het spotten van de mooie elementen in de natuur in deze omgeving. Of men nu langs de oost- of de westkant langs de Golf van Kaloní naar beneden gaat, de natuur is werkelijk prachtig. Vooral in het voorjaar en in de vroege zomer is het hier een explosie van wilde bloemen die zich in alle kleuren en geuren laten zien. En natuurlijk een grote trekker in deze binnenzee is de grote hoeveelheid aan vogels. Het maakt niet uit in welke periode u komt, er is steeds iets te zien. Op verschillende punten staan uitkijkposten vanwaar er prachtig zicht is op het water. Zelfs de prachtig rose getinte flamingo’s zijn hier veelgeziene gasten. Niet alleen voor de natuurliefhebber is het hier goed toeven, langs de kust van het binnenmeer bevinden zich diverse mooie stranden met hier en daar een taverne. Ook hier sardines op het menu, maar daarnaast is het vooral genieten van de lokale gerechten die zij serveren.
28
Kaloní Village Buiten Skála Kaloní bevindt zich Kaloní Village en zoals de naam al zegt, is het gebouwd als een dorp. Het bevat een dertigtal huisjes die per vier stuks beschikken over een zwembad. In ieder huisje zijn twee appartementen. Het is rustig gelegen en er is een platform gebouwd vanwaar men de vogels in het binnenmeer kan spotten. De appartementen zijn geschikt voor 2 tot 4 personen en zijn bereikbaar via enkele treden. Er is een woonkamer met een sofa, die uitgeklapt als slaapplaats dient voor de eventuele derde en vierde persoon, een open keuken en een eethoek, een slaapkamer met een tweepersoonsbed of
twee eenpersoonsbedden en de badkamer beschikt over een douche en toilet. Er is een groot terras over de volle breedte van het appartement. De schoonmaak is vijfmaal per week, de handdoeken worden drie keer in de week gewisseld en het bedlinnen twee keer. Er is airconditioning, die bij de prijs is inbegrepen. Kaloní Village heeft een restaurant waar ook het ontbijt wordt geserveerd, tegen betaling, verschillende zwembaden met ligbedden en parasols en een receptie. Het is direct aan het privé zandstrand gelegen. Skála Kaloní en Kaloní liggen beide op 3 kilometer afstand van Kaloní Village.
29
Wandelen Lesbos leent zich uitstekend voor het maken van wandeltochten. Daarom heeft Com Travel een afwisselend wandelprogramma voor onze gasten samengesteld. Een ervaren Engelstalige gids brengt u naar plaatsen die u op eigen gelegenheid wellicht niet zou kunnen ontdekken. Het vervoer naar het beginpunt van de wandelingen en terug is geregeld en bij de prijs inbegrepen. U heeft een gemiddeld tot goede conditie nodig om deel te nemen.
Dag 1 Aankomst op Lesbos
Dag 4 is een rustdag
Dag 2 Skála Sykamineás Sykamineás - Lepétimnos - Skála Sykamineás
Dag 5 Drie kloosterroute - Skála Kalloní
Vandaag beginnen en eindigen in het pittoreske vissersdorpje Skála Sykamineás.Vandaar lopen we, steeds over paden en soms zandwegen, in ongeveer een uur omhoog richting het bergdorpje Sykamineás. Een schitterende route met uitzichten op de noordkust van Lesbos en Turkije, brengt ons richting het dorpje Lepétimnos. We dalen via een smal, hier en daar dichtbegroeid zandpad, weer af naar Skála Sykamineás. Hoogteverschil: 15 m - 300 m - 15 m Wandeluren: 4
Dag 3 Skoutáros - Tsigráda Ambélia - Ánaxos - Pétra
Deze schitterende wandeling voert vanuit het bergdorpje Skoutáros over een brede zandweg afdalend naar het strand van Tsigrada.Vandaar uit lopen we via een smal pad de berg over naar het rustige strand van Ambelia. We lopen het strand over en gaan aan de andere kant weer een berg pad op dat ons wat hoger langs de kust naar de olijfboomgaarden van Ánaxos voert. Daar nemen we mooie weggetjes, langs fruit- en notenbomen en later een mooi pad naar het dorpje Pétra. Hoogteverschil: van 0 tot 150 m Wandeluren: 3,5
Een redelijk ontspannen en eveneens prachtige route leidt ons vandaag vooral over oude kalderimi’s, oftewel ezelpaden, die ons langs drie bijzondere, middeleeuwse kloosters voert; het kleine vrouwenklooster Mirsiniótissas, het mannenklooster Limónos, waar we een pauze houden, en het aan particulieren verhuurde klooster Agious Anargirous. Vervolgens nemen we een fraaie agrarische route richting Skála Kalloní. Hoogteverschil: 0 tot 170 m Wandeluren: 4
Dag 6 Anemótia - Monastiréli – Anemótia
Anemótia is het begin en het eind van de wandeling van vandaag, een traditioneel dorp bekend vanwege zijn steenhouwers. De tocht gaat door de vallei en brengt ons door een bos met zwarte dennenbomen. Ook komen we langs het klooster van Monastirélli. Hiervandaan worden we getrakteerd om mooie vergezichten. Een afwisselende tocht brengt ons uiteindelijk weer terug naar Anemótia. Hoogteverschil: van 160 tot 570 m Wandeluren: 4
Dag 7 is een rustdag Dag 8
Transfer naar de luchthaven voor uw terugreis of naar een van onze vakantiewoningen of hotels voor een verlenging.
30
Autorondreis Lesbos heeft zoveel vierkante kilometers te ontdekken, dat Ross Holidays in samenwerking met Com Travel een mooie route voor u heeft samengesteld. Bij aankomst op de luchthaven van Lesbos staat er een huurauto voor u klaar en gedurende een week rijdt u langs vooraf gereserveerde hotels volgens een interessante route. Wij hebben voor u een tweepersoonskamer gereserveerd op basis van logies en ontbijt.
Dag 1 Mytilíni - Plomári
(40 km)
Aankomst op Lesbos en op weg naar Plomári voor de eerste overnachting.
Dag 2 Omgeving Plomári
Vandaag staat de ontdekking van het zuidelijk deel van Lesbos op het programma.Via de zuidkust kunt u via smalle wegen rijden naar Vrissa. Dit dorp is gemoedelijk en een wandeling door de smalle straatjes langs verschillende kafenions brengt u op deze dag al direct in Griekse sferen. In de omgeving zijn enkele opgravingen. De tavernes van Políchnitos aan de kust zijn bekend vanwege de goede kwaliteit vis die hier geserveerd wordt.Vervolgens door naar het charmante Agiássos.Voor een verfrissende duik kunt u naar de mooie stranden van Vaterá en Ágios Isídoros. Overnachting in Plomári.
Dag 3 Plomári - Agiássos - Kaloní Agra - Skála Eressóu (105 km)
Was u gisteren niet meer toe gekomen aan een bezoek aan Agiássos dan valt dit vandaag nog in te halen. Daarna passeren we Kaloní waar we de volgende dagen nog zullen komen. De route gaat verder evenwijdig langs de baai van Kaloní. Hier zijn diverse vogelkolonies te zien. Heeft u even de tijd dan kunt u hier een wandeling langs het water maken. Overnachting in Skála Eressóu.
Dag 4 Omgeving Eressós
De bijnaam ‘het Wilde Westen’ zult u al snel kunnen herleiden tijdens de tocht van vandaag. Dit deel van Lesbos heeft landschappelijk een ander karakter dan het deel dat u gisteren reeds heeft gezien. Droger en kaler, maar daarom niet minder boeiend. Skála Erresóu heeft een 4 kilometer lang strand met een Blue Flag kwalificatie. Eressós is de geboorteplaats van de dichteres Sappho (630 v.Chr.). Een bezoek aan het Versteende Woud mag vandaag niet ontbreken. Een stop aan het haventje van Sigri is een welkome onderbreking van de dag. Daarna door via Vatoússa om aan het einde van de dag terug te keren naar Skála Eressóu, waar tevens de overnachting is.
u komt vervolgens bij het vrouwenklooster Mirsiniótissas. Al snel daarna komt u in het meest centraal gelegen dorp van Lesbos; Kaloní. De badplaats heeft zich aan de diepe landinwaarts strekkende baai gevormd. Hier is het eindpunt van vandaag en tevens de overnachting.
Dag 6 Skála Kaloní - Agía Pareskeví - Mantamádos - Mytilíni (60 km)
Via het authentieke dorp Agía Pareskeví, met 3 kilometer verderop de restanten van de tempel van Klopédi. Daarna via het dorp Mantamádos door naar de kust waar we de weg volgen langs het water naar Mytilíni. Op onze route liggen Thermí en Moriá. Overnachting in Mytilíni.
Dag 7 Omgeving Mytilíni
De stad verkennen is wat we vandaag gaan doen. De statige herenhuizen en de levendige haven geven volop de gelegenheid hiertoe. Bent u meer van de natuur dan van de stad dan is het de moeite waard om een tocht over de zuidpunt van deze ‘poot’ te maken. Onder andere Loutró en de diverse stranden zullen u verrassen. Overnachting in Mytilíni.
Dag 8
U rijdt naar de luchthaven voor de terugvlucht naar huis of naar een van de woningen of hotels uit ons aanbod voor een verlenging.
Dag 5 Skála Eressóu - Kaloní - Skála Kaloní (55 km) Een rustig begin met een koffie in een van de tavernes die met hun terrassen boven het strand van Skála Eressóu hangen. Daarna op pad naar Kaloní. Tijdens de route passeert u het fraaie Limonas-klooster dat omringd wordt door diverse kapellen. De kloostertocht zet zich voort en
31
Excursies Dat Lesbos een veelzijdig en interessant eiland is, is in de voorgaande pagina’s zeker duidelijk geworden. Om uw verblijf nog boeiender te maken, biedt onze lokale agent Com Travel een aantal te maken tochten aan. In de welkomstenvelop die u van de reisleiding ontvangt bij aankomst, vindt u verschillende mogelijkheden. Onderstaand alvast een greep hieruit.
Het wilde westen
Kookworkshop
Een van de geneugten van het leven is eten. Griekenland kent een rijke traditie en wat is er leuker om ook de thuisblijvers te verrassen met een Griekse maaltijd. De vaardigheden om dit op tafel te toveren leert u tijdens deze workshop. Samen met mevrouw Irini, in een groepje van maximaal 6 personen, maakt u een gehele maaltijd bij haar thuis klaar. Uiteraard wordt deze na afloop door uzelf gekeurd en opgegeten. Er zijn drie verschillende menu’s die als totaal ook vooraf in Nederland al geboekt kan worden.
32
Deze tocht naar het westen gaat langs het klooster van Limónos. Rondom de hoofdkerk liggen meer dan vijftig kleine kapellen.Vervolgens gaat de tocht door naar het bergdorpje Vatóussa voor een kop koffie op het pittoreske plein. Daarna rijden we door naar Sígri, het versteende woud, in het westen van Lesbos. Het park is uniek in zijn soort in Europa.Vervolgens gaan we naar Skála Eressós, de geboorteplaats van Sapphó, de dichteres uit de 7e eeuw v.Chr. Hier bestaat de mogelijkheid om te zwemmen of op eigen gelegenheid iets te gebruiken in een van de tavernes aan het strand.
Avondcruise
Na een dag vol indrukken of gewoon lui een boek lezen, 's avonds een boottocht over zee. U vertrekt aan het einde van de middag en vaart gemoedelijk langs de kust richting Skála Sykaminéas. Daar kunnen de gasten genieten van de gezelligheid in het schilderachtige haventje en de zonsondergang. De tavernes hier staan bekend om hun goede keukens. Rond 21.00 uur bent u weer thuis.
Combinatie met Lesbos Door de ligging van Lesbos is het goed te combineren met Chios. Transfers kunnen via ons agentschap ter plaatse voor u worden geregeld en eventueel kan de host(ess) u assisteren bij het maken van de reservering voor de bootovertocht. Alle wetenswaardigheden over Chios vindt u in de aparte brochure die wij u met veel plezier, op verzoek, toezenden.
Lesbos
Lesbos en Chios
Gezien de goede verbindingen onderling en de tamelijk korte afstand vormt Chios een mooie uitbreiding van uw vakantie op Lesbos. Ondanks het feit dat Chios de helft van het aantal vierkante kilometers meet dan Lesbos, heeft ook Chios heel wat te ontdekken. Het landschap en het karakter van zowel het eiland als de bewoners, laten zich in geen opzicht vergelijken met elkaar. Misschien dat daarom de combinatie zo interessant te noemen is. De mastiekdorpen in het zuiden, het ooit zeer welvarende Kambos en het bergachtige noorden met vruchtbare valleien. De natuur is kleurrijk en laat zich van alle kanten bewonderen.
Chios
´
33
De specialistische keuze van Ross Holidays in Op deze pagina’s geven wij u een overzicht van onze bestemmingen, elk met een eigen karakter en charme. De bewoners zijn overal gastvrij, behulpzaam en vriendelijk. Van de meeste bestemmingen hebben wij aparte brochures beschikbaar. Kijkt u ook op onze website voor nog meer informatie over onze bestemmingen www.rossholidays.nl of www.rossholidays.be
34
Limnos
Nieuw
Vanaf 2016 is Limnos toegevoegd aan het aanbod. Authentiek, gouden stranden, unieke locaties, rijke wijntraditie en cultuur zijn de sleutelwoorden voor dit bijzondere eiland. Laat u verrassen en bezoek dit nog slechts weinig bezochte eiland.
Corfú is rijk aan natuur en in baaien verscholen stranden. Er zijn schittterende panorama’s. De stad staat bol van herinneringen uit het verleden. De Pantokrator domineert het noorden van het eiland.
Skópelos is een van de Sporaden. De hoofdstad is een levendig centrum van vertier, het binnenland beschikt over heuvelachtig landschap en de kustlijn wordt bepaald door prachtige baaien met de mooiste stranden.
Lefkas met azuurblauwe wateren en gezellige vissersdorpen heeft een groen en heuvelachtig binnenland. Door de landtong verbonden met het vasteland waardoor er nog meer mogelijkheden voor ontdekken zijn.
Alonissos beschikt over een geweldige natuur en de stad is gezellig rond de haven. De zee eromheen is een beschermd natuurgebied en dolfijnen en vogels hebben hier hun vaste verblijfplaats. Ideaal wandeleiland met prachtige stranden.
Kefaloniá is kleurrijk en fotogeniek met een grillige kustlijn en het imponerende Áenos-gebergte als middelpunt. De kustdorpen bieden de vakantieganger gezelligheid en een uitgebreide keuze aan tavernes.
Évia is het op een na grootste eiland van Griekenland. Het zuiden is wat robuuster dan het noorden, maar beide kennen de prachtigste stranden. Een bestemming die vooral ook bij Grieken zelf geliefd is.
Itháki is bekend als de thuishaven van Odysseus. Het is lieflijk en iedere vierkante meter is om verliefd op te worden. De gezellige haven van Vathi en de dorpen op het eiland bieden een schilderachtige aanblik.
Skyros is bereikbaar door een oversteek over het eiland Évia. Het stadje op de berg torent boven het eiland uit en de kustlijn is bezaaid met mooie stranden. De straatjes van de stad bieden een ruime keuze aan levendigheid.
Épiros kent een grote variatie. Parga aan de kust heeft een pittoresk centrum en een levendige boulevard met een grote keuze aan tavernes en winkels, terwijl het achterland wordt gevormd door de Zagoria en imposante bergen.
Thassos heeft een prachtige natuur en wandelmogelijkheden te over. Daarnaast beschikt het over gouden stranden en lieflijke skala’s en authentieke bergdorpen.
Pílion is een schiereiland dat ruwweg gelegen is tussen Athene en Thessaloníki. Een unieke combinatie van bergen en zee met bijzondere kleurenschakeringen. Een gebied met rijke tradities en een eigen karakter.
Lesbos is een veelzijdig eiland met gezellige dorpen, mooie natuur en mooie stranden. Maar vooral de sfeer van het eiland zal de bezoeker aanspreken. Een bezoek is niet voldoende om alles te ontdekken.
Griekenland Thassos
Paxos
Nieuw
Klein maar fijn.Voorzien van paradijselijke stranden en gemoedelijke dorpen. De typische eilandsfeer is hier overal merkbaar en gezelligheid is er volop te vinden. Met name in de zomermaanden weten de Grieken dit eiland te vinden.
Limnos
Corfú
Lesbos
Pílion
Épiros
Alónissos Skópelos
Paxos
Skýros
Lefkas
Chios
Évia
Itháki Kefaloniá
Andros Kéa
Samos
Tinos
Pelopónnesos
Chios is vol met tradities en cultuur. Het interessante landschap met weelderige begroeiing, mooie stranden en bijzondere middeleeuwse dorpen met muurversieringen en Byzantijnse monumenten zijn boeiend.
Kýthira
West-Kreta
Zuid-Kreta
Samos heeft blauwe zeeën, groene natuur, tal van stranden en witte huisjes. Natuurliefhebbers kunnen hun hart hier ophalen. De veelheid aan kerkjes en overblijfselen vormen een culturele tegenhanger.
Kýthira is een stukje ongerept Griekenland. Een doolhof van wegen en paden leiden over het eiland. Lieflijk en ruig, met deze woorden is Kýthira in het kort te omschrijven. Deze combinatie is even verrassend als het eiland zelf.
Andros is het meest groene eiland van de Cycladen. De sfeer is gemoedelijk en er zijn prachtige stranden. Het gezellige Batsi is niet alleen voor de bewoners een aangename plaats, ook de bezoeker vindt hier zijn plezier.
West-Kreta heeft mooie zandstranden, levendige badplaatsen en een indrukwekkend achterland. Chaniá-stad is een van de mooiste steden van Griekenland, met een veelvoud aan bezienswaardigheden.
Tinos heeft de hectiek van de stad, eveneens een bekend bedevaartsoord, die vooral door Grieken wordt bezocht en de rust van het overige deel van het eiland als tegenhanger met een bijzonder landschap en de bekende duiventillen.
Zuid-Kreta is bergachtig en heeft geweldige stranden met authentieke dorpen. De sfeer van vroeger is hier nooit opgetrokken. Tochten per auto of te voet brengen u bij bijzondere natuurverschijnselen.
Kéa is een ontdekking voor de Griekenlandliefhebber; een gegarandeerde vakantie met en tussen de Grieken. Een netwerk van wandelpaden laat u kennismaken met alle hoeken van het eiland.
Pelopónnesos is de bakermat van Griekenland. De spectaculaire bergen met karakteristieke torendorpen en Byzantijnse kerkjes aan de ene kant en de prachtige natuur en uitgestrekte zandstranden aan de andere kant.
Zeilvakanties zelf of met een schipper over de Griekse wateren langs de vele baaien en stranden die Griekenland rijk is. Actieve vakanties trekkings en wandelen in verschillende delen van Griekenland. Achter iedere bocht een andere verrassing. Wintervakanties laten u kennismaken met het Griekenland van de Grieken. Open haard en een terras onder een prille zon.
Karakter & Comfort
Het nieuwe label van Ross Holidays met een aanbod aan villa’s en hotels met een ander karakter en comfort, www.insidegreece.nl
35
Wat bieden wij? – Een ruime keuze aan vakantiewoningen en hotels, eilandhoppen, wandelen, trekkings, zeilen, autorondreizen, stedentrips en wintervakanties. Het is ook mogelijk om bestemmingen te combineren of binnen een bestemming in verschillende plaatsen te verblijven. De Nederlands sprekende reisleiding en/of de lokale agenten zijn ter plaatse aanwezig voor de gasten van Ross Holidays en informeren u graag over het gebied, excursiemogelijkheden en autohuur. Brochures – Ross Holidays heeft afzonderlijke brochures van veelal iedere bestemming. U vindt hierin uitgebreide informatie over de bestemmingen, de accommodaties, geschiedenis en cultuur. Autorondreizen en wandelen zijn opgenomen in de brochure van de betreffende bestemming. Zeilen, trekkings, stedentrips en wintervakanties worden gepresenteerd op onze websites www.rossholidays.nl en www.rossholidays.be
Overboekingen uitgesloten – Het merendeel van de vakantiewoningen is op garante basis gecontracteerd. Dat wil zeggen dat alleen Ross Holidays er gedurende het gehele zomerseizoen over kan beschikken. Het is dus niet mogelijk dat dezelfde woning in dezelfde periode per abuis aan verschillende geïnteresseerden toegezegd wordt, waardoor overboekingen in de vakantiewoningen zijn uitgesloten. In de hotels hebben wij de beschikking over enkele kamers die direct door ons te boeken zijn. Gegarandeerd op vakantie – Voor de maximale zekerheid van onze gasten zijn wij aangesloten bij de toonaangevende fondsen en verenigingen in Nederland en België. VOOR NEDERLAND Stichting Garantiefonds Reisgelden (SGR) De in ons aanbod gepubliceerde reizen vallen onder de voorwaarden van de SGRgarantieregeling. Dit houdt in dat u ervan verzekerd bent uw vooruitbetaalde reissom terug te krijgen als de wederpartij door financieel onvermogen de overeengekomen reisafspraak niet kan nakomen. Voor zover de afspraak inclusief vervoer is en de bestemming reeds is bereikt, wordt zorg gedragen voor de terugreis. Zie voor de voorwaarden: www.sgr.nl/garantieregeling.
ANVR – De ANVR hanteert strenge normen voor het lidmaatschap en bevordert de kwaliteit van en informatie over vakanties. De ANVRConsumentenvoorwaarden zijn van toepassing op de in dit programma gepubliceerde aanbod, tenzij uitdrukkelijk een uitzondering wordt aangegeven. Zie voor de ANVR-Consumentenvoorwaarden www.anvr.nl/consumentenvoorwaarden. Calamiteitenfonds – Ross Holidays is aangesloten bij het Calamiteitenfonds. Hiervoor geldt een publieksbijdrage van € 2,50 per boeking tot maximaal 9 personen. Dit fonds biedt een garantie van terugbetaling van (een deel) van de reissom als de reis wegens een calamiteit geen doorgang kan vinden, of een vergoeding van de meerkosten die ontstaan door het aanpassen van de reis of een vervroegde terugkomst van uw bestemming. Zie voor uitgebreide voorwaarden www.calamiteitenfonds.nl/garantieregeling Duurzaam Toerisme – Dat is reizen, rekening houdende met milieu, mens, natuur en cultuur zodat ook in de toekomst gereisd kan blijven worden. Wij voldoen aan de gestelde verplichtingen conform de eisen van de Stichting Milieuzorg ANVR Reisorganisatoren. U kunt onze milieubeleidsverklaring en milieuprogramma nalezen op onze website. Duurzaam toerisme is een gezamenlijke onderneming door zowel reisorganisaties als vakantiegangers. Meer hierover op www.anvr.nl. VOOR BELGIË Garantiefonds Reizen® – De in ons aanbod gepubliceerde reizen vallen onder de garantie van het Garantiefonds Reizen (GFG). Dit houdt in dat u bij financieel onvermogen van de reisorganisatie uw reeds betaalde reissom retour ontvangt of wordt gezorgd voor repatriëring of verderzetting indien u reeds op de bestemming bent. Zie voor meer informatie www.gfg.be ABTO – Wij zijn aangesloten bij de ABTO. Derhalve zijn de Algemene Reisvoorwaarden van de Geschillencommissie Reizen van toepassing op de in dit programma gepubliceerde aanbod, tenzij uitdrukkelijk een uitzondering wordt aangegeven. Zie voor de uitgebreide voorwaarden www.abto.be/info
Ons kantoor – Ross Holidays is gevestigd in Wijchen (NL) en in Hasselt (BE). In de kantoren heerst een Griekse sfeer. De betrokkenheid van het team is groot en zij kunnen uit eigen ervaring veel over Griekenland vertellen; ze zijn vakbekwaam en goed opgeleid. Ook in Griekenland staat enthousiaste reisleiding voor u klaar op de meeste bestemmingen. Zij verwelkomen u bij aankomst, verzorgen de transfers, informeren u over de omgeving en de excursiemogelijkheden en bezoeken u regelmatig om uw vragen te beantwoorden. Sommige bestemmingen maken gebruik van een mobiele hostessservice. Indien u een trekking heeft geboekt, wordt u ontvangen door de gids. Ross Holidays laat zijn klanten kennis maken met de Grieken zelf. Kleinschaligheid en persoonlijke benadering zijn de kernwoorden van onze filosofie. Stéfanos Stefánou, eigenaar van Ross Holidays, is steeds op zoek naar nieuwe bestemmingen. Bij zijn zoektocht houdt hij altijd in gedachten wat hij ú als bezoeker van ‘zijn’ Griekenland zou willen laten zien. U bent meer dan welkom bij ons, onze deur staat altijd open.
Kasteellaan 28c • Postbus 513 • 6600 AM Wijchen • T 024 642 48 48 • info@rossholidays.nl • www.rossholidays.nl Pijpersveldstraat 12 bus 1 • 3500 HASSELT • T 011 719270 • info@rossholidays.be • www.rossholidays.be
Fotografie: Giorgos Agapiou. De inhoud en vormgeving van deze brochure zijn beschermd door het auteursrecht en mogen dientengevolge niet zonder schriftelijke toestemming door derden gebruikt worden.
Wie zijn wij? – Ross Holidays richt zich uitsluitend op Griekenland. U vindt ons aanbod op Corfú, Paxos, Lefkas, Kefaloniá, Itháki, Épiros met Parga en de Zagória, Pilion, Skópelos, Alónissos, Évia, Skýros, Thassos, Limnos, Lesbos, Chios, Samos, Andros, Tinos, Kéa, Peloponnesos, Kythira, West-Kreta, Zuid-Kreta en ook voor actieve vakanties, zeilen en wintervakanties kunt u bij ons terecht. Sinds 1988 vanuit Nederland en vanaf 2016 ook vanuit België.