MARZEC 2020 | NR • 3 • (186) | ISSN 1642-9869
KATARZYNA MICHALSKA
WYDOBYĆ POKŁADY KULTURY
2 | RYNEK 7 | MARZEC 2020
W TYM N U M E R Z E . . . 03
WSTĘP / FOTOGRAFIE Z KLIFÓW
04 ROZMOWA RYNKU / WYDOBYĆ POKŁADY KULTURY 11
ZIELONY BYTOM / 5 PYTAŃ O DZIKIE CHOMIKI
12
HISTORYCZNY BYTOM / GÓRNY ŚLĄSK: POLSKI CZY NIEMIECKI? ZDECYDOWAĆ MIAŁ PLEBISCYT
14
POZARZĄDOWY BYTOM / URATOWAŁA KAMIENICĘ PRZED RUINĄ
15
WYJĄTKOWE MIEJSCE / DO ZOBACZENIA W SĄDZIE
16
DZIEJE SIĘ W BYTOMIU / REPERTUAR
FOTOGRAFIE Z KLIFÓW Kolejna wystawa w SqArt Gallery odkryje piękno sztuki fotografii. Cień człowieka rzucony na płaską powierzchnię jest przewidywalny. Zupełnie inaczej jest, gdy układa się na potężnych skałach, ustawionych w różnych planach i pod różnymi kątami. Przybiera wtedy dynamiczne i intrygujące formy, przypominające afrykańską sztukę prymitywną. Zainspirowało to Bolesława Ryzińskiego, artystę malarza, rzeźbiarza, fotografika, od 40 lat mieszkającego i tworzącego w USA. Jego zdjęcia wykonane na skalistym wybrzeżu Cape Breton będziemy mogli oglądać od 19 marca. Kuratorem wystawy jest Lech Majewski, znakomity reżyser filmowy i teatralny, który o zdjęciach poetycko napisał: Twarda, ciężka, wieczna skała i ulotny, miękki cień tak uległy, że przyjmuje kształt kamienia, dotyka go i przywiera doń tak mocno, że żadna siła nie jest go w stanie oddzielić. Harmonia oppositorum. Wystawę będzie można oglądać do 30 marca.
Drodzy Czytelnicy, energia, z jaką bytomianie zmieniają miasto – to tematy, o których zawsze warto pisać. Katarzyna Michalska, edukatorka kulturalna, opowiedziała nam, jak z pasją pracuje nad tym, by nauczyciele otwierali młodym ludziom drzwi do pokładów kultury w Bytomiu. Zaś Daria Gendosz de Carillo, mieszkająca w kamienicy Hansa Haus (służącej dawniej jako sklep kolonialny), zdradzi, jak doprowadziła do remontu architektonicznej perły miasta. Nie zapominamy też o historii – w marcu obchodzimy rocznicę plebiscytu, jednego z ważniejszych wydarzeń w dziejach Górnego Śląska. Sezon na wycieczki poza miasto już wkrótce się rozpocznie. Podpowiemy z zoologiem Katarzyną Skowrońską-Ochmann, jak wypatrzeć na Żabich Dołach gigantyczne chomiki. Zaprosimy też do odwiedzenia urzekającej bytomskiej architektury – bajkowych krużganków w dziedzińcu bytomskiego sądu. Redakcja „Rynku 7”
Nakład: 6000 szt. | Wydawca: Urząd Miejski w Bytomiu, ul. Parkowa 2, 41-902 Bytom | Redakcja: Biuro Promocji Bytomia, Rynek 7, 41-902 Bytom, promo@um.bytom.pl | Redaktor naczelna: Małgorzata Węgiel-Wnuk | Redaktor prowadząca: Katarzyna Mołdawa | Skład: Krzysztof Więckowski | Zespół redakcyjny: Katarzyna Nawrot, Tomasz Sanecki, Grzegorz Goik | Druk: Mikopol | Zdjęcie na okładce: Grzegorz Goik. Numer zamknięto: 10.03.2020 r. Wydawca nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów oraz zastrzega sobie prawo do ich redagowania i skracania.
|2 3
ROZMOWA RYNKU
Katarzyna Michalska doktorantka na WSiNOE Uniwersytetu Śląskiego, świeżo upieczona urzędniczka z bagażem doświadczeń nauczycielki języka polskiego i edukatorki kulturalnej, współtwórczyni autorskiego programu Klas Aktywności Twórczej w Gimnazjum nr 1 w Bytomiu (2003 – 2019). Koordynatorka programu Pokłady Kultury dofinansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
4 | RYNEK 7 | MARZEC 2020
WYDOBYĆ POKŁ ADY K U LT U R Y Wtłaczanie suchych faktów z teorii sztuki w uczniowskie głowy to zdecydowanie nie są metody Katarzyny Michalskiej, z którą rozmawiamy o tym, jak edukacja kulturalna rozwija skrzydła młodym ludziom i daje siłę do zmieniania świata na lepsze. Tekst: Katarzyna Mołdawa / Zdjęcia: Grzegorz Goik
Coraz więcej mówi się o edukacji kulturalnej i jej roli. Zmienia się podejście do takich działań. Dlaczego? Przeszliśmy w tym temacie długą drogę ‒ i to nie tylko Bytom ‒ ale w ogóle ludzie. Kiedyś w programach nauczania sporo było i muzyki, i plastyki i działań wewnątrzszkolnych w tych kierunkach. Potem zaczęliśmy się z tego wycofywać, traktując te przedmioty jako coś zupełnie niepotrzebnego. Temat wrócił do debaty europejskiej, kiedy uświadomiono sobie, że gdy się nie pracuje nad dwoma półkulami mózgu jednocześnie i równomiernie, to rozwój młodego człowieka nie przebiega prawidłowo. Rodzice zawsze to wiedzieli i intuicyjnie posyłali swoje dzieci na kółka muzyczne czy taneczne, czuli, że dzieci nie mogą uczyć się wyłącznie ścisłych przedmio-
tów i zdobywać „twardej” wiedzy. Badania pokazały, że zaczynamy mieć kłopot z brakiem empatii, szacunku, tolerancji i to w skali globalnej, a jedynym kontekstem, w którym można te kompetencje rozwijać, jest kultura. Widoczne oddolne zmiany pojawiły się 5 - 6 lat temu za sprawą osób bardziej świadomych, które zaczęły realizować własne projekty. Szybko zauważyły, jak dobrze wpływa to na rozwój młodego człowieka, jego otwartość, postawę życiową. W Bytomiu takim działaniem oddolnym były prowadzone kilkanaście lat przez Ciebie i Olę Drzazgę Klasy Aktywności Twórczej ‒ zajęcia, które zbliżały młodych ludzi do kultury. Ich absolwenci są dziś na przykład organizatorami świetnego wydarzenia Bytom Film Festival.
|4 5
Co dała tym ludziom edukacja kulturalna? Mam kontakt z wieloma absolwentami tych klas, niedawno zresztą robiłam wśród nich badania. Chciałabym podkreślić, że konsekwencją edukacji kulturalnej wcale nie jest wybór przez nich ścieżki artystycznej. Rozmawiam z osobami, które na dalszym etapie kształcenia ukończyły np. fizykę molekularną, matematykę czy prawo. Wypowiadając się o wartościach, jakie zajęcia wniosły w ich życie, podkreślają ich siłę rozwoju osobowości. Kontakt ze sztuką i kulturą pozwala zmienić patrzenie na rzeczywistość w jakiej jesteśmy. To droga do wrażliwości na drugiego człowieka. Jeśli nauczę się skupić na artyście, to skupię się na sąsiadce, na człowieku w sklepie. Na tym to polega. Kontakt ze sztuką traktowałyśmy z Olą jako narzędzie. Tak jak narzędziem do wyliczenia podatku jest umiejętność np. obliczania procentów, tak w naszym przypadku ‒ by rozwijać jakiś rodzaj wrażliwości ‒ tym narzędziem był kontakt ze sztuką. Od roku jesteś zaangażowana w koordynowanie w Bytomiu trzyletniego programu ministerialnego Pokłady Kultury. Ma on zbliżyć dwa obszary: szkoły i instytucje kulturalne we wspólnym projekcie edukacji kulturalnej w mieście. Z jakimi problemami się mierzycie? Z mojego wcześniejszego doświadczenia w programie Bardzo Młoda Kultura, kiedy wielokrotnie spotykałyśmy się na warsztatach z edukatorami, nauczycielami, ludźmi kultury w różnych miejscach w Pol-
6 | RYNEK 7 | MARZEC 2020
sce, wynika, że największym problemem jest brak komunikacji człowiek – człowiek. Wyjścia ze swojej strefy komfortu, by poznać nowe. Chodzi o to, żeby doszło do spotkania, żeby te osoby – z jednego i drugiego obszaru – weszły ze sobą w jakieś relacje, były bliżej siebie. Kiedy zapraszam uczestników na warsztaty w Pokładach Kultury, to staram się, żeby odbyły się one w miejscu do tego najlepszym. Jeśli był to warsztat związany ze sztukami wizualnymi, to tym miejscem była Galeria Malarstwa Polskiego w Muzeum Górnośląskim lub Centrum Sztuki Współczesnej Kronika. W tych przestrzeniach pracują konkretne osoby i teraz dla uczestników Pokładów, to już nie jest CSW Kronika tylko Katarzyna Kalina, nie jest Muzeum, ale Anna Rak. Chodzi o personalne relacje. Chciałbym, żeby Pokłady Kultury były jeszcze czymś więcej. Żeby ci nauczyciele dostali od Pokładów dokładnie to, co dostawali uczniowie w Klasach Aktywności Twórczej – poczucie, że są dla kogoś ważni, że to, co robią, jest wspaniałe, że każdym swoim działaniem opartym na dobrych intencjach, naprawdę zmieniają rzeczywistość, pokazują innym cudowne obszary, z których ci inni mogą czerpać zysk i siłę. Pokłady Kultury są realizowane w kilku miastach: Warszawie, Krakowie, Łodzi, Poznaniu i Bytomiu. Nasza obecność w tym programie to między innymi zasługa Twojego wieloletniego zaangażowania w temat edukacji kulturalnej w Polsce. Jak wypada-
|6 7
my w towarzystwie takich potężnych ośrodków kulturalnych? Świetnie. Bytom może nie jest liderem, bo jest nim Warszawa, której program jest bardzo rozbudowany, ale my zdecydowanie nie jesteśmy zaściankiem. Wnosimy też pewną istotną jakość: jesteśmy jedynym miastem, które podeszło do zagadnienia z innej strony. U nas osobami generującymi debatę, spotkania i kierunek myślenia gminy nie są osoby wywodzące się ze świata kultury, tylko osoby, które wywodzą się ze szkoły, takie jak ja. To otwiera nową perspektywę. Pracujesz warsztatowo, kiedyś z młodzieżą, dziś z dorosłymi. Czym się różnią takie zajęcia? Niczym. I to jest właśnie fenomen. Tylko kategorią wiekową. W pracy z dorosłymi często wybierałam tego rodzaju działania, które wcześniej prowadziłam z moimi uczniami. Dorośli są może mniej spontaniczni, ale tak samo kreatywni. Zresztą uczniowie na poziomie gimnazjum też są powściągliwi, bo to taki wiek. Poza tym są też trochę „wytresowani” i wiedzą, że w szkole obowiązują pewne ramy. W takich działaniach kreatywnych pierwsze kroki to jest przełamywanie barier, tej głębokiej potrzeby ukształtowanej przez lata edukacji ‒ spełniania czyichś oczekiwań. Im jest bardzo trudno wejść i zrobić coś tylko dla siebie, dla takiej wewnętrznej satysfakcji. Tu zawsze jest pytanie, czy ja to zrobiłem dobrze i czy będzie z tego dobra ocena. I nauczyciele na warsztatach zachowują się dokładnie tak samo.
8 | RYNEK 7 | MARZEC 2020
Edukacja kulturalna to sposób na wyrwanie młodych ludzi z wirtualnego świata? Kiedy się zaczyna taką metodą pracować z młodymi osobami, to szybko dochodzi do sytuacji, w której pokazują swoje bolączki, chcą mówić o tym co ich gniecie, z czym sobie nie radzą. Doszłam do przekonania, że młodzież zatapia się w świecie wirtualnym – nieważne, czy to są gry, czy media społecznościowe – bo tam zawsze można znaleźć grupę, która mnie lubi takiego, jakim jestem, albo grupę, która ma takie same problemy jak ja, albo grupę, która jest tym, czym ja nie jestem. Oni się tam przenoszą, żeby być w świecie oswojonym, który jest im bliski, przyjazny. Kiedy wychodzą z tej bańki, okazuje się, że ich problem to jest „wymyślanie”, „zawracanie głowy”, „pierdoły”, którymi sobie zaprzątają głowy, zamiast się uczyć. Są w wieku, w którym potrzebują znaleźć siebie. Jak nie znajdują wsparcia tu, to szukają na innym terenie. Kiedyś taki człowiek poszedłby na inny plac, spotkać się z innymi ludźmi, a dzisiaj przenosi się do świata wirtualnego. Dla mnie sztuka, kontakt z nią, działania kreacyjne, czyli możliwość tworzenia czegoś, jest formą wyjścia z wirtualnego świata. Trzeba pracować tak, żeby młodzi ludzie czuli się wzmocnieni w świecie realnym, mieli poczucie, że mogą zmieniać siebie, otoczenie, że nie muszą być tacy, jak chcą tego inni, albo mogą, jeśli chcą. Że nie muszą uciekać do tamtej rzeczywistości, bo mogą znaleźć wsparcie tutaj. Kontakt ze sztuką to doskonała przestrzeń do dialogu.
|8 9
7 marca | w godz. 1900 Plateau choreografia: Maciej Kuźmiński Bilety w cenie: 40 zł normalny, 20 zł ulgowy
14 marca | 1400 - 1815 Warsztaty swingowe / w dwóch blokach zajęć / Koszt: jeden blok zajęć (75 min.) 40 zł/osoba, dwa bloki zajęć (150 min.) 70 zł.
14 marca | godz. 1900 W rytmach swinga koncert / potańcówka prowadzenie: Łukasz Jemioła Bend Bilety w cenie 50 zł
w Teatrze ROZBARK 19 marca | w godz. 1800 Bilety w cenie: 10 zł normalny
21 marca PREMIERA / 22 marca | godz. 1800 Mały las, krótki sen dyplom studentów IV roku WTT AST w reżyserii Pawła Passiniego. Bilety w cenie: 20 zł normalny, 10 zł ulgowy.
i wiele innych
pokaz Stowarzyszenia Rodzin i Przyjaciół Osób z Zespołem Downa „SZANSA”
28 marca | godz. 1900 Zen_it spektakl studentów WTT AST w Bytomiu reżyseria: Paulina Prokopiuk Bilety w cenie: 25 zł normalny, 15 zł ulgowy Szczegółowe informacje: Teatr ROZBARK, ul. W. Kilara 29, 41-902 Bytom www.teatrrozbark.pl | tel.: 32 428 13 11
10 | RYNEK 7 | MARZEC 2020
ZIELONY BYTOM
PYTAŃ O DZIKIE CHOMIKI Tekst: Katarzyna Mołdawa / Zdjęcie: Jerzy Parusel
Skrzeczek, pyrczek, ziemny pies – to niektóre z określeń barwnego stworzenia, które można spotkać w rejonie Żabich Dołów. O chomika europejskiego, który niemal zniknął już z obszaru Europy, pytamy Katarzynę Skowrońską-Ochmann, zoologa z Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. Nie taki mały ten gryzoń. Jak go rozpoznamy? Chomik europejski osiąga do 30 cm długości ciała. Wyróżnia go barwne futro: rdzawobrązowe na grzbiecie, białe miejscami na bokach ciała i – co charakterystyczne – czarne na brzuchu.
Gdzie żyją chomiki? Zwierzęta te występują przede wszystkim na obszarach upraw rolnych, nierzadko w granicach miast, jak w przypadku naszej Metropolii. Ich schronieniem są nory, do których prowadzą wejścia średnicy ok. 7 cm.
Nasz chomik ma charakter, prawda? Tak, wiosną samce chomików walczą między sobą o najlepsze terytoria. Ponadto, w razie ataku drapieżnika chomiki potrafią aktywnie się bronić. Proszę jednak nie obawiać się chomików – nie są dla nas groźne, a często ich obroną jest po prostu ucieczka do nory.
Dlaczego ten gatunek jest zagrożony? Zasięg występowania i liczebność chomików europejskich znacząco zmalały w ciągu ostatnich 50 lat. Przyczyną tych zmian są przekształcenia w rolnictwie, zabudowa pól, zmiany klimatyczne oraz presja drapieżników. Jak każdy z nas może pomóc w ochronie? Pamiętajmy, że będąc w terenie, nie możemy płoszyć zwierząt i niszczyć ich schronień. Psy wyprowadzajmy na smyczy, koty trzymajmy w domu. Osoby, które zaobserwowały chomiki lub ich nory, prosimy o zgłaszanie obserwacji do Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. To pozwoli na poznanie rozmieszczenia i ochronę tego gatunku.
||10 11
HISTORYCZNY BYTOM
GÓRNY ŚLĄSK: POLSKI CZY NIEMIECKI? ZDECYDOWAĆ MIAŁ PLEBISCYT Tekst: Tomasz Sanecki / Zdjęcia: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Zorganizowano go, aby mieszkańcy Górnego Śląska mogli się wypowiedzieć za przynależnością tego regionu do Niemiec czy Polski. W końcowym efekcie wydarzenie to było jedną z przyczyn wybuchu III powstania śląskiego. 20 marca 1921 roku odbył się na Śląsku plebiscyt. O plebiscycie na Górnym Śląsku, który miał zadecydować o przynależności państwowej tych ziem, postanowiono w traktacie wersalskim z 28 czerwca 1919 roku. Zgodnie z art. 88 tego dokumentu miejscowa ludność Górnego Śląska w głosowaniu miała zadecydować, czy region ten pozostanie w Niemczech, czy też zostanie przyłączony do odrodzonej w 1918 roku Polski. Zgodnie z decyzją mocarstw zachodnich teren objęty plebiscytem został przejęty przez Międzysojuszniczą Komisję Rządzącą i Plebiscytową na czele z francuskim generałem Henri Le Rondem, która 11 lutego 1920 roku zaczęła działać w Opolu. Wraz z nią na Górny Śląsk przybyły wojska fran-
12 | RYNEK 7 | MARZEC 2020
cuskie, brytyjskie i włoskie, których zadaniem było utrzymywanie ładu i porządku. Równocześnie powołano do życia polski i niemiecki Komisariat Plebiscytowy, które miały prowadzić kampanię plebiscytową. Plebiscyt na Górnym Śląsku odbył się 20 marca 1921 roku i objął w sumie 1573 gminy. Zgodnie z wcześniejszym życzeniem strony polskiej w głosowaniu wzięło udział około 192 tysiące tzw. „emigrantów”, czyli osób urodzonych na Górnym Śląsku, ale zamieszkałych w czasie plebiscytu poza jego terenem. W sumie za Polską opowiedziało się 40,3% uprawnionych, za Niemcami 59,4%, olbrzymia większość emigrantów głosowa-
ła za Niemcami, było ich około 182 tysiące, zaś za Polską niecałe 10 tysięcy. Decydujące miało być jednak głosowanie za gminami, gdzie za Polską opowiedziały się 674 gminy, zaś za Niemcami 624. Polacy najwięcej głosów uzyskali w powiatach pszczyńskim, rybnickim, tarnogórskim, zaś w bytomskim, strzeleckim i zabrskim wyniki były wyrównane. W powiatach katowickim, lublinieckim, opolskim, raciborskim, oleskim, kozielskim, kluczborskim i prudnickim przewaga głosów za Niemcami była duża lub bardzo duża. Wyniki zgodnie z artykułem 88 traktatu wersalskiego miały być rozpatrywane według rezultatów głosowania w gminach. Te gminy, które opowiedziały się za Polską, tworzyły zwarty blok, zaś za Niemcami były rozrzucone po całym Górnym Śląsku. W tej sytuacji Wojciech Korfanty zwrócił się do aliantów z żądaniem przyznania Polsce prawobrzeżnej części Górnego Śląska, która w plebiscycie głosowała za Polską. 22 marca 1920 roku Korfanty przedstawił aliantom plan podziału Górnego Śląska, zwany „Linią Korfantego”, zgodnie z którym Polska miała otrzymać 59% terytorium i 70% ludności zamieszkującej przyznane terytorium. Z propozy-
cją Korfantego nie zgadzali się przedstawiciele Wielkiej Brytanii i Włoch, którzy Polsce chcieli przyznać jedynie powiat rybnicki i pszczyński, z niewielkimi skrawkami tarnogórskiego i katowickiego, a okręg przemysłowy z największymi zakładami przemysłowymi pozostawić Niemcom. Sytuacja taka spowodowała gwałtowne protesty ludności polskiej, która dała temu pełny wyraz w wystąpieniach i demonstracjach antyniemieckich. Wojciech Korfanty naciskany przez przywódców ugrupowań politycznych i kierownictwo Polskiej Organizacji Wojskowej na Śląsku nakazał opracowanie planu operacyjnego, który miał być wstępem do III powstania śląskiego. Głównym celem polityczno-strategicznym nowego powstania miało być opanowanie i utrzymanie obszaru pokrywającego się z polskimi roszczeniami rewindykacyjnymi do czasu, kiedy Rada Najwyższa i mocarstwa europejskie podejmą decyzję zgodną z aspiracjami ludności polskiej na Śląsku. 30 kwietnia w hotelu „Lomnitz” podczas spotkania Wojciecha Korfantego z dowódcami wojskowymi podjęto ostateczną decyzję o wybuchu powstania, które rozpoczęło się z 2 na 3 maja.
| 12 13
POZARZĄDOWY BYTOM
URATOWAŁA KAMIENICĘ PRZED RUINĄ Tekst: Katarzyna Nawrot / fot. Grzegorz Goik
Jedna z najokazalszych kamienic wypiękniała dzięki zaangażowaniu jej mieszkanki. Daria Gendosz de Carillo doprowadziła do remontu przedwojennego domu handlowego – Hansa Haus przy ul. Webera 4. 15 lat temu Daria Gendosz de Carillo złożyła wniosek o przyznanie mieszkania do remontu. Udało się. Niestety kamienica, w której mieściło się mieszkanie była w opłakanym stanie. – Budynek był zaniedbany, na ścianach wilgoć, dach przeciekał – wymienia pani Daria. Mimo tego postanowiła tam zamieszkać – zafascynowała ją duża liczba okien i zabytkowa elewacja. Początkowo chciała założyć wspólnotę mieszkaniową, ale ponieważ była jedyną chętną, nie udało się. – W 2011 roku zawiązaliśmy wspólnotę. Fundusz remontowy dla Zakładu Budynków Miejskich (zarządcy obiektu) wynosił wówczas 1 zł, więc marzenia o remoncie musiałam odłożyć na później – wspomina. Szczęśliwie, w 2013 roku pojawił się kupiec – firma, która przejęła 3 lokale użytkowe i mieszkanie w kamienicy. – Jej właściciele mieli podobny zamysł jak ja: chcieli ratować perełkę architektoniczną – zachować szczegóły z pierwotnego wzoru wraz z wykutym gotycką czcionką napisem „Hansa Haus” i odtworzyć wszystkie ozdoby fasady. Musieliśmy podnieść fundusz remontowy do 12,70 zł za metr kwadratowy. Tak wysoka kwota pozwoliła na zebranie pieniędzy na wkład wła-
14 | RYNEK 7 | MARZEC 2020
sny i umożliwiła wzięcie kredytu w banku na kompleksowy remont kamienicy - dodaje bytomianka. Pani Daria dopięła swego: bank przyznał im kredyt na 15 lat. Kolejnym krokiem było znalezienie firmy posiadającej doświadczenie w remontach zabytkowych budynków. Wszystkie szczegóły inwestycji musiały być konsultowane z konserwatorem zabytków. Remontu podjęła się firma z Rudy Śląskiej. Pierwszą kondygnację zaadaptowano na lokale użytkowe, remont przeszła klatka schodowa oraz elewacja, a wszystkie okna wymieniono na jednolite. Kapitalnego remontu doczekał się również dach i instalacja elektryczna. Budynek przy ul. Webera 4 znany jako „Hansa Haus” został wybudowany w 1925 r. w stylu art deco i ekspresjonizmu. Jego właścicielem, a także projektantem był Felix Wieczorek – znany bytomski mistrz budowlany, autor kilku innych bytomskich kamienic. Budynek służył jako sklep kolonialny. Oznacza to, że można było w nim nabyć towary eksportowe. Na „Hansa Haus” pamiątką po dawnej funkcji jest płaskorzeźba nad wejściem przedstawiająca karawelę symbolizującą towary zza granicy.
WYJĄTKOWE MIEJSCE
DO ZOBACZENIA W SĄDZIE Tekst: Katarzyna Mołdawa / fot. Wojciech Sokolnicki
Sprawy toczą się tu ważne i poważne, ale miejsce nie jest surowe czy ponure. Przeciwnie – oczarowuje bajkowym widokiem. Jeśli Temida czasem ściąga opaskę z oczu, by popatrzeć na coś urzekającego, to z pewnością są to bytomskie krużganki. Choć zewnętrzna elewacja neorenesansowego budynku Sądu Rejonowego w Bytomiu prezentuje się niezwykle elegancko, to nie zapowiada ona architektonicznego kunsztu, jaki znajdziemy w środku. Trójkondygnacyjny dziedziniec z okalającymi go krużgankami, ze stylowym oświetleniem, lekkim szklanym dachem i detalami każdemu odwiedzającemu szeroko otwiera oczy. Zdolny projektant inspiracji szukał zapewne we włoskich pałacach z XVII i XVIII wieku. Kim był? Tu nie ma zgodności. Jednym z typowanych architektów jest Karl Friedrich Endell, projektant wielu pięknych budynków sądowych. W jednym z nich znajduje się dziś Muzeum Narodowe we Wrocławiu i w nim także cieszy oko krużganko-
wy dziedziniec. Trzeba tu dodać, że neorenesansowe skrzydło sądu zostało dobudowane w latach 1891-1895 do stojącego już wcześniej (od 1860 roku) budynku sądu w stylu neogotyckim, projektu Paula Jackischa. Zaprojektował on zresztą w tym nieco mrocznym stylu cały bytomski kompleks sądowo-więzienny. Dopiero później, kiedy potrzeby sądownicze dynamicznie rozwijającego się miasta rosły, dobudowano skrzydło z dziedzińcem. Czy tylko ludzie mający sprawy w sądzie mogą obejrzeć bytomską perełkę? Otóż nie. Dzięki otwartości i przychylności władz sądu od wielu lat można zwiedzać go z przewodnikiem podczas letnich wycieczek po mieście, a nawet posłuchać w nim koncertu.
Chcesz, aby w „Rynku 7” pojawiła się informacja o wyjątkowej działalności, którą prowadzisz w Bytomiu? Napisz do nas: promo@um.bytom.pl
Tu zjesz i poczytasz „Rynek 7” Bistro Krauza ul. Piłsudskiego 33 Fajrant ul. Webera 2 Fokus kawowy ul. Powstańców Warszawskich 6/2 Stara Piekarnia ul. Reptowska 4 Suplement ul. Jainty 9 Wagon ul. Rycerska 5 W Lufcie ul. Piastów Bytomskich 13 U Fiołków ul. Gliwicka 27 Zelter ul. Strażacka 3A Kawiarnia Mikko ul. Felińskiego 17 Kawiarnia Niebieskie Migdały Rynek 22a
| 14 15
DZIEJE SIĘ W BYTOMIU Biuro Promocji Bytomia Rynek 7 tel. 32 386 36 69 14.03, g. 11.00 Wernisaż wystawy prezentującej twórczość malarską i fotograficzną bytomskiego klubu Energetyk-Elektronik. Prace zaprezentują: Jan Dziedzic, Adam Lempa, Irena Czerny, Emilia Lipka, Kazimierz Wąsowicz. Współorganizatorka wydarzenia: Elżbieta Sochacka. Bytomskie Centrum Kultury pl. Karin Stanek 1, tel. 32 389 31 09 13.03, g. 19.00 Kabaret Weźrzesz w cyklu „20 zeta dla Kabareta”. Nagradzani na prestiżowych imprezach, jak: Lidzbarskie Wieczory Humoru i Satyry, Rybnicka Jesień Kabaretowa Ryjek, finaliści Paki. Goście kabaretowych programów telewizyjnych. Bilet: 20 zł 14.03, g. 17.00 Kabaret Moralnego Niepokoju z nowym programem „Tego jeszcze nie grali”. Zgodnie z tytułem wszystkie skecze są premierowe, eksploatujące nowe formy, z których KMN wcześniej nie korzystał. Bilety: 90 zł, 80 zł 15.03, g. 17.00 Diamentowy Jubileusz Ireny Santor, niekwestionowanej Pierwszej Damy
Polskiej Piosenki, uwielbianej przez kolejne pokolenia słuchaczy. Artystka będzie go świętować podczas wyjątkowej trasy koncertowej. Muzyczną podróż dopełnią opowieści i wspomnienia Jubilatki. Bilety: 60 i 70 zł 18.03, g. 19.00 „10 tenorów” – wydarzenie w ramach trasy koncertowej 10 utalentowanych wokalistów z Polski i Ukrainy. Usłyszymy bogaty repertuar: piosenki romantyczne pop, ballady rockowe, utwory ludowe, a także arie operowe. Perfekcja i skala talentu śpiewaków pozwala na wykonywanie utworów Johanna Straussa, jak i Leonarda Cohena. Bilety: 125 zł, 110 zł 21.03, g. 17.00 Kabaret Skeczów Męczących w programie „Najśmieszniejszy”. To niemal dwugodzinne spotkanie, gdzie premierowe wcielenia Jarka, Marcina, Karola i Michała przeniosą widzów do historii pozornie absurdalnych i niemożliwych, w istocie opowiadających o naszej codzienności, pełnej odniesień do bieżących wydarzeń z kraju i ze świata. Bilet: 80 zł 22.03, g. 19.00 Kasia Kowalska akustycznie – koncert znakomi-
16 | RYNEK 7 | MARZEC 2020
tej wokalistki, kompozytorki, autorki tekstów, jednej z najbardziej rozpoznawalnych artystek na polskiej scenie muzycznej. W swoim dorobku ma wiele prestiżowych nagród, w tym: Fryderyki, SuperJedynki, MTV European Music Awards oraz ponad milion sprzedanych płyt. Bilet: 89 zł 27.03, g. 19.00 „Telewizja kłamie!” – spektakl teatralny będący wybuchową mieszanką teatru i kabaretu. Tamara Arciuch jako Ania Lawendowska, Adam Fidusiewicz jako Krzysztof Wybisz, Bartek Kasprzykowski jako Maciej Dobor, Bartosz Opania jako ojciec Tadeusz. Na scenie pojawią się też Krzysztof Zniemiec, Tomasz Karmel i Marcin Prochop... oraz publiczność jako telewidz, który może zadecydować, jaką telewizję w spektaklu chce oglądać. Bilet: 95 zł 28.03, g. 13.30 Becekowy Pokój Gier. Bilet: 5 zł 28.03, g. 18.00 Gala „Przyjaciele Beceku”. Wyjątkowe wydarzenie, którym Becek dziękuje swoim darczyńcom za pomoc. Wystąpi Piotr Polk z zespołem, prezentując utwory z płyty „Mój film” oraz klasykę polskiej piosenki artystycznej. Usły-
szymy teksty m.in. Jana Wołka, Wojciecha Kejne czy Marka Dutkiewicza, oraz muzykę Seweryna Krajewskiego, Krzesimira Dębskiego i innych. Płyta nasycona swingiem i jazzem oraz smyczkowym brzmieniem. Bilet: 40 zł. Ilość biletów do sprzedaży ograniczona. 30.03, g. 19.00 Another Pink Floyd zagra na 25-lecie płyty „Pulse”. Doskonała gra świateł, dźwięku oraz charakterystyczna wizualizacja przeniesie widzów w świat Pink Floyd. Płyta „Pulse” to jedna z najbardziej spektakularnych i zaawansowanych technologicznie tras koncertowych połowy lat 90. Zespół Another Pink Floyd odwzorowuje klimat i atmosferę tego widowiska podczas swoich koncertów. Odtworzona zostanie cała setlista utworów, identyczna z tą, która pojawiła się na trasie „Pulse”. Bilety: 85 zł, 90 zł (pierwsze trzy rzędy) Miejska Biblioteka Publiczna pl. Jana III Sobieskiego 3 tel. 32 787 06 01 do 03 18.03, g. 17.00 „Rozwój przestrzenny dzielnic Bytomia od XIX do XXI wieku” – spotkanie z Karoliną Waldman, w ramach cyklu „Promocja prac magisterskich i li-
cencjackich o Bytomiu”, przygotowanego przez Towarzystwo Miłośników Bytomia. 20. 03, g. 17.00 „Maria Halina Szulc – bytomianka ze Zbaraża. O życiu zapisanym w wierszach” - spotkanie autorskie z Anną Meiser, autorką opracowań zbioru wierszy Marii Haliny Szulc, mało dziś znanej bytomskiej poetki. Wiersze Marii Szulcowej nawiązują do historii Polaków doświadczonych wojną, którzy – tak jak sama poetka - przybyli do Bytomia, by rozpocząć nowe życie. 21.03, g. 10.30 Spotkanie dzieci i rodziców w Klubie Czytających Rodzin 25.03, g. 16.00 „Biblioteka? To jest to!” – projekt pod hasłem „Filmy i baśnie”, skierowany do dzieci ze szkół podstawowych. Do 31.03 „The Biut” – wernisaż wystawy plakatu Artura Szczyrbowskiego, absolwenta ASP w Katowicach, ucznia prof. Romana Kalarusa, Moniki Starowicz i Filipa Ciślaka. Laureat wielu konkursów i nagród, w tym nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Do 31.03 „Ekologiczna kultura = czysta natura” – wystawa plakatu ekologicznego zrealizowanego dzięki współpracy z Organizacją Odzysku SA Rekopol Teatr Rozbark ul. W. Kilara 29 tel. 32 428 13 11 14.03 g. 14.00-15.15 Warsztaty swingowe. Pierwszy blok zajęć g. 17.00-18.15 Warsztaty swingowe. Drugi blok zajęć. Koszt: jeden blok zajęć ‒ 40 zł, dwa bloki zajęć ‒ 70 zł 14.03, g. 19.00 Koncert/potańcówka w rytmach swinga. Prowadzenie: Łukasz Jemioła Bend. Bilety: 50 zł 19.03, g. 18.00 Pokaz przygotowany przez Stowarzyszenie Rodzin i Przyjaciół Osób z Zespołem Downa „Szansa”. Prezentacja taneczno-ruchowa, która jest efektem pracy z podopiecznymi. Bilety: 10 zł 21.03, g.18.00 „Mały las, krótki sen” ‒ premierowy spektakl dyplomowy studentów IV roku Akademii Sztuk Teatralnych, w reżyserii Pawła Passiniego. Bilety: 20 i 10 zł 22.03, g. 18.00 „Mały las, krótki sen” ‒
| 16 17
spektakl dyplomowy studentów IV roku Akademii Sztuk Teatralnych, w reżyserii Pawła Passiniego. Bilety: 20 i 10 zł 28.03, g.19.00 „Zen_it” ‒ spektakl studentów bytomskiego Wydziału Teatru Tańca AST w reżyserii Pauliny Prokopiuk na podstawie dramatu Karoliny Fortuny. Spektakl powstał w ramach programu II Katowickiej Rundy Teatralnej. Zdobył 5 nagród, m. in. za najlepszą reżyserię i Grand Prix – za najlepszy spektakl. Bilety: 25 i 15 zł Opera Śląska ul. Moniuszki 21-23, tel. 32 396 68 00 14.03, g. 18.00 „Urodziny Beethovena” – koncert kameralistów Opery Śląskiej. Sala koncertowa. Bilet: 30 zł 15.03, g. 16.00 Opera blisko Ciebie: Porozmawiajmy o Operze z... Henrykiem Grychnikiem, wybitnym tenorem Opery Śląskiej. Sala koncertowa. Bilet: 1 zł 20.03, g. 18.00 „Łucja z Lammermoor” – opera. G. Donizettiego. Duża scena. Bilety: 30 – 100 zł 22.03, g. 18.00 „Łucja z Lammermoor” – opera. G. Donizet-
tiego. Duża scena. Bilety: 15 – 80 zł 23.03, g. 17.30 Spektakl gościnny. S. Judaszko, F. Donnio „Wąsik”. Duża scena. Bilety: www. adria-art.pl 23.03, g. 20.00 Spektakl gościnny. S. Judaszko, F. Donnio „Wąsik”. Duża scena. Bilety: www.adria-art.pl 27.03, g. 18.00 Balet. Dyplom Szkoły Baletowej. Duża scena. 28.03, g. 18.00 Balet. N. Rimski-Korsakow/S. Barber „Szeherezada/ Medea”. Bilety: 15 – 70 zł 29.03, g. 18.00 „Łucja z Lammermoor” – opera. G. Donizettiego. Bilety: 15 – 80 zł 31.03, g. 18.00 „Łucja z Lammermoor” – opera. G. Donizettiego. Bilety: 55 – 70 zł Muzeum Górnośląskie w Bytomiu pl. Jana III Sobieskiego 2 ul. W. Korfantego 34 tel. 32 281 82 94 12.03, g. 17.00 „Józefa Bramowska. Senatorka ze Śląska” – pokaz filmu dokumentalnego, prowadzi Bożena Janik i Beata Przybylska (Instytut Myśli Polskiej im. W.Korfantego w Katowi-
18 | RYNEK 7 | MARZEC 2020
cach), Angelika Blinda (Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Katowicach) oraz dr Joanna Lusek (Muzeum Górnośląskie w Bytomiu) 14.03, g. 12.30 „Przyrodnicze manewry. Po co nam komar?” – warsztaty dla dzieci, prowadzi Zuzanna Orzeł. Gmach główny. Bilety 10 zł (obow. zap. tel.) 15.03, g. 12.30 „Zwierzęta przeklęte. Wilk” – oprowadzanie kuratorskie, prowadzi Waldemar Żyła. Gmach przy ul. Korfantego 34. Wstęp w cenie biletu na wystawę czasową 19.03, g. 17.00 „Andrzej Biernacki. Przewrót… do źródeł” – wernisaż. Gmach główny. Wstęp wolny 21.03, g. 13.00 „Warsztaty kroszonkarskie” – warsztaty dla dorosłych, prowadzi Izabella Terlecka-Synowiec. Gmach przy ul. Korfantego 34. Bilety 10 zł (obow. zap. tel.) g. 16.00 „Górnośląskie kroszonki 2020” – otwarcie wystawy pokonkursowej. Gmach przy ul. Korfantego 34. Wstęp wolny 22.03, g. 12.30 „Pokaz wiązania purpurki” – warsztaty dla dorosłych,
prowadzi Danuta Cholewa (Oddział Śląski PTL). Gmach przy ul. Korfantego 34. Wstęp w cenie biletu na wystawę czasową g. 13.00 „Andrzej Biernacki. Przewrót… do źródeł” – oprowadzanie kuratorskie, prowadzi Helena Kisielewska. Gmach główny. Wstęp w cenie biletu na wystawę czasową g. 15.00 „Kurs koronki klockowej cz. 1” – warsztaty dla dorosłych, prowadzi Małgorzata Połubok. Gmach przy ul. Korfantego 34. Karnet na 3 spotkania 45 zł, przedsprzedaż 25.03, g. 17.00 „Jerzego Andrzejewskiego życiorys polityczny” – wykład, prowadzi Jolanta Zaczkowska. Gmach przy ul. Korfantego 34. Bilety 1 zł 26.03, g. 18.00 „Śląsk, jakim go widzę – prezentacja najnowszych projektów fotografii dokumentalnej” – spotkanie z cyklu Akademia Fotografii, prowadzi Arkadiusz Gola. Gmach przy ul. Korfantego 34. Wstęp 5 zł 28,03, g. 12.30 „Zrób sobie zabawkę” – warsztaty dla dzieci, prowadzą Magdalena Pospieszałowska i Zuzanna Orzeł. Gmach główny. Bilety 10 zł (obow. zap. tel.)
g. 14.00 „Warsztaty tworzenia biżuterii” – warsztaty dla dorosłych, prowadzą Funny & Franz. Gmach główny. Bilety 70 zł, przedsprzedaż (obow. zap. tel.) g. 16.00 „Rzemieślnicza twarz Śląska” – spotkanie z cyklu Śląsk w kontekście, gość Bogdan Kosak, prowadzi Magdalena Pospieszałowska. Gmach przy ul. Korfantego 34. Bilety 1 zł 29.03, g. 12.30 „Niedziela z etnografią. Górnośląskie kroszonki 2020” – oprowadzanie kuratorskie, prowadzi Anna Grabińska-Szczęśniak. Gmach przy ul. Korfantego 34. Wstęp w cenie biletu na wystawę czasową g. 15.00 „Kurs koronki klockowej cz.2” – warsztaty dla dorosłych, prowadzi Małgorzata Połubok. Gmach przy ul. Korfantego 34. Karnet na 3 spotkania 45 zł, przedsprzedaż 31.03, g. 09.00 „Konkurs Gwar Śląskich” – konkurs. Gmach przy ul. W. Korfantego 34. Wstęp wolny Gmach główny, pl. Jana III Sobieskiego 2 Wystawy stałe: „Przyroda Górnego Śląska. Lasy. Wody i mokradła”, „Z życia ludu śląskiego XIX–XX wieku”, „Galeria Malar-
stwa Polskiego”. Wystawy czasowe: „Rewizje 4. Wszystko płynie” do 31.05 „Andrzej Biernacki. Przewrót… do źródeł” do 7.06 „Górnośląskie kroszonki 2020. Wystawa pokonkursowa” do 26.04 SqArt Gallery ul. Wrocławska 32/34 19.03, g. 18.00 „Kamienne cienie” ‒ wernisaż wystawy fotograficznej Bolesława Ryzińskiego, artysty malarza, rzeźbiarza, fotografika. Kuratorem wystawy jest Lech Majewski, reżyser, pisarz, poeta i malarz. Wstęp wolny Do 30.04 „Andrzej Strumiłło” ‒ wystawa z kolekcji Edyty Wittchen. Unikatowe sygnowane inkografie z rodzimymi motywami fauny, takimi jak: żubr, dzik, bocian autorstwa, jak również zwierzętami domowymi. Prace z bibliofilskiej teki rysunków profesora Andrzeja Strumiłło m.in. „Miłosz”, „Koń”, „Las”, „Ptaki”.Wstęp wolny Do 11.05 „Ziemia z kosmosu” ‒ wystawa malarstwa Ewy Blaut w hołdzie dla piękna naturalnego planety, poruszająca tematykę nadmiernej eksploatacji planety i potrzeby ochrony środowiska. Wstęp wolny
| 18 19
WZNOWIE 20 MARCAN2IE SCENICZNE 020
ski w Kato E L – Teatr Ślą K A A C T R K SPE , 31 MA A C R A M 22, 29 NIA 5 KWIET
wicach,