ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΣΤΕΛΙΟΣ ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
1
) Γενικά για την βιομηχανική επανάσταση 2 ) Γενικά για τα μέσα μεταφοράς 3 ) Ειδικότερα για το αυτοκίνητο 4 ) Το αεροπλάνο 5 ) Το ατμόπλοιο 6 ) Η επιρροή της βιομηχανικής επανάστασης στη δομή της κοινωνίας
Η Βιομηχανική επανάσταση ήταν ένα ιδιαίτερα σύνθετο σύστημα ραγδαίων μεταβολών και ανακατατάξεων - τεχνικών, οικονομικών, κοινωνικών και πνευματικών, οι οποίες οδήγησαν για πρώτη φορά στην εμφάνιση της "εκβιομηχανισμένης" (industrialized) κοινωνίας στη Μεγάλη Βρετανία μεταξύ των ετών 1760 - 1860. Την αλλαγή αυτή ακολούθησαν ανάλογες, αλλά όχι και ταυτόσημες βιομηχανικές επαναστάσεις και στις άλλες ευρωπαϊκές κοινωνίες που από την αγροτική κυρίως μορφή τους επέφεραν την εκβιομηχάνισή τους. Ιδιαίτερα επηρεάστηκε η Γαλλία και αργότερα οι ΗΠΑ σε σχέση με το τρόπο λειτουργίας και ανάπτυξης της οικονομίας και της δομής της κοινωνίας. Οι ιδέες του διαφωτισμού που κυριαρχούσαν την εποχή αυτή, ήρθαν να ντύσουν με το πνευματικό μανδύα το σύνολο των μεταρρυθμίσεων και στον ιδεολογικό μεταρρυθμιστικό χάρτη. Πολλοί ιστορικοί της οικονομίας ερίζουν ως προς το παραπάνω χρονικό προσδιορισμό όπως και προς τον χαρακτήρα, τον ρυθμό και την έκταση τόσο επί της βρετανικής όσο και επί των μεταγενέστερων βιομηχανικών επαναστάσεων, λόγω ακριβώς της πολυπλοκότητας των φαινομένων αυτών, κατά τους παραπάνω μεταβληθέντες τομείς, που εμποδίζει έτσι μια ενιαία ακρίβεια του ορισμού.
Ιστορία του όρου Ο όρος "Βιομηχανική Επανάσταση" εγκαινιάσθηκε, πολύ αργότερα της περιόδου που αυτή εκδηλώθηκε. Πρωτοαναφέρθηκε σχεδόν στα μέσα του 19ου αιώνα και μάλιστα σαν ένα μέσον σύγκρισης μεταξύ του γαλλικού ταξικού εμφυλίου πολέμου που ονομάστηκε Γαλλική επανάσταση και των εντυπωσιακών οικονομικών και τεχνικών μεταβολών που συνέβαιναν τη ίδια εποχή στη Μεγάλη Βρετανία. Ειδικότερα ο όρος πέρασε σε ακαδημαϊκή χρήση αμέσως μετά τη δημοσίευση των σχετικών διαλέξεων του A. Toybee, το 1884, όπου πολύ γρήγορα και καθιερώθηκε ως ιδιαίτερα επιτυχής σε λαϊκή χρήση. Χαρακτηριστικά H εκτεταμένη χρήση νέων τεχνικών μέσων που περιόριζαν τη χειρωνακτική εργασία, αυξάνοντας την παραγωγή και μειώνοντας το κόστος των προϊόντων. H αξιοποίηση νέων μορφών ενέργειας. H εφαρμογή καινοτομιών στη μεταλλουργία. H ανάδειξη του εργοστασίου ως του βασικού τόπου παραγωγής, όπου συγκεντρώθηκε η πλειοψηφία των εργατών. Οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης.
Το νεότευκτο οικονομικό σύστημα του καπιταλισμού οδήγησε αρχικά, από τη μία πλευρά τους ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής σε οικονομική ανάπτυξη και πλουτισμό και από την άλλη μετέτρεψε τους εργαζόμενους σε θύματα εκμετάλλευσης και οικονομικής εξαθλίωσης. Το κράτος τήρησε αρχικά ουδέτερη στάση σ' αυτή τη σύγκρουση συμφερόντων, στη συνέχεια όμως, μέσα από κοινωνικές ανακατατάξεις και μετά τις επαναστατικές εκρήξεις και τη σταδιακή άνοδο των σοσιαλιστικών κινημάτων, υιοθέτησε ένα παρεμβατικό ρόλο αναδιανομής του πλούτου (Κεϋνσιανή ρύθμιση). Η Τεχνική δεν ήταν προφανώς η μοναδική συνιστώσα που ώθησε στη βιομηχανική επανάσταση, έπαιξε όμως αποφασιστικό ρόλο με τον εκμηχανισμό των παραγωγικών διαδικασιών, την αυξανόμενη αξιοποίηση των πορισμάτων της επιστήμης και τη χρήση όλο και περισσότερων υλικών, μορφών ενέργειας και πληροφοριών. Η δεσπόζουσα θέση της Τεχνικής στην οικονομία άρχισε να απαιτεί μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων με εξειδικευμένες γνώσεις, με αποτέλεσμα να ιδρυθούν στο 19ο αιώνα τεχνικές και πολυτεχνικές σχολές κάθε κατευθύνσεως και επιπέδου. Αυτή η βελτίωση της κατάρτισης είχε ως αποτέλεσμα, πέρα από την άνοδο του γενικότερου μορφωτικού επιπέδου της κοινωνίας, νέες τεχνικές βελτιώσεις, επινοήσεις και εφευρέσεις . Εκτός, όμως, από την Ευρώπη, ο αντίκτυπος της Βιομηχανικής Επανάστασης έφτασε και στον υπόλοιπο κόσμο μέσω των εξερευνήσεων στις λεγόμενες αποικίες των ευρωπαϊκών δυνάμεων.
■ Την ίδια εποχή πραγματοποιείται και η επανάσταση στα μέσα μεταφοράς μετά το σιδηρόδρομο και τα ατμόπλοια όπου κατασκευάζονται το αυτοκίνητο και το αεροπλάνο.
Μέσα μεταφοράς
1. 2. 3.
■ Το αυτοκίνητο Το πρώτο αυτοκίνητο είναι γεγονός όταν η μηχανή εσωτερικής καύσης που είναι γνωστή από το 1860 ενσωματώνεται σ' ένα όχηµα από το Γερµανό Μπένζ (Benz) (1885). Τα επόµενα χρόνια τελειοποιούνται: κιβώτιο ταχυτήτων, ελαστικά, ηλεκτρικός φωτισµός, ανάρτηση. Η πρώτη μαζική παραγωγή αρχίζει στις Η.Π.Α. από τον αυτοκινητοβιοµήχανο Φορντ (Ford) το 1908. Το μικρό αυτοκίνητο διαδέχεται η παραγωγή : φορτηγών για τις μεταφορές των προϊόντων, λεωφορείων, για τη μεταφορά ανθρώπων τρακτέρ, που θα επιτρέψουν την αύξηση του ρυθµού της αγροτικής παραγωγής.
■ Το αεροπλάνο Την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα επιτυγχάνεται η απογείωση πτητικής συσκευής µε τη βοήθεια κινητήρα με πρωτοπόρους στον τοµέα αυτό τον Γάλλο μηχανικό Κλεµάν Αντέρ (Klément Ader, 1897) και οι αμερικανοί αδελφοί Ράιτ (Wright, 1903). Την πρώτη, δεκαετία του 20 ου αιώνα θα διασχίσει για πρώτη φορά τη Μάγχη (1909) το αεροπλάνο του Γάλλου Λουί Μπλεριό (Louis Blériot). Η μεταφορά διαµέσου του αέρα είναι πλέον πραγματικότητα .Οι αποστάσεις στον πλανήτη θα μειωθούν σε βαθµό που κανείς δεν τολμούσε να διανοηθεί στο παρελθόν. ■ Ο ηλεκτρικός σιδηρόδρομος Η ηλεκτρική ενέργεια χρησιμοποιείται για την κίνηση των σιδηροδρόμων και αυξάνει την ταχύτητά τους αλλά η ηλεκτροδότηση του σιδηροδρομικού δικτύου θα απαιτήσει χρόνο ακόµη . Στις πόλεις εµφανίζονται οι πρώτοι ηλεκτροκίνητοι τροχιόδρομοι (τραμ) και αντικαθιστούν τα λεωφορεία - άµαξες που τα έσερναν άλογα ενώ δημιουργούνται οι πρώτες γραµµές ηλεκτροκίνητων αστικών υπόγειων σιδεροδρόμων (μετρό). Οι αστικές συγκοινωνίες βελτιώνονται συνεχώς καθώς αυξάνεται η ταχύτητα των μέσων μαζικής μεταφοράς µε τους τροχιόδρομους και τον υπόγειο σιδηρόδρομο . Ως προς τις θαλάσσιες μεταφορές τα πρωτοποριακά ατμόπλοια ταράζουν τα τότε ‘ λιμνάζοντα νερά ’ .
Αυτοκίνητο ονομάζεται κάθε τροχοφόρο επιβατικό όχημα με ενσωματωμένο κινητήρα. Σύμφωνα με τους συνηθέστερους ορισμούς τα αυτοκίνητα σχεδιάζονται ώστε να κινούνται (ως επί το πλείστον) στους αυτοκινητόδρομους, να έχουν καθίσματα για ένα ως έξι άτομα, έχουν συνήθως τέσσερις τροχούς και κατασκευάζονται κυρίως για τη μεταφορά ανθρώπων (και όχι αγαθών). Ωστόσο ο όρος αυτοκίνητο ενίοτε καλύπτει και άλλα οχήματα (φορτηγά, λεωφορεία κλπ)
Ιστορία
Το Αυτοκίνητο, με κινητήρα του Nicholaus Otto, εσωτερικής καύσης, Βενζίνης, εφευρέθηκε στην Γερμανία το 1885 από τον Karl Benz. Ο Benz κατέθεσε τα σχέδια αυτού του αυτοκινήτου στις 29 Ιανουαρίου 1886 στο Mannheim για την ευρεσιτεχνία του. Παρότι ο Benz χρεώθηκε την ανακάλυψη του σύγχρονου αυτοκινήτου, αρκετοί άλλοι Γερμανοί μηχανικοί κατασκεύαζαν ένα παρόμοιο όχημα την ίδια εποχή. Το 1886,ο Gottlieb Daimler και ο Wilhelm Maybach στην Στουτγάρδη κατέθεσαν την ευρεσιτεχνία για την μοτοσυκλέτα, κατασκευασμένη και δοκιμασμένη το 1885. Το 1870, ο Γερμανο-Αυστριακός εφευρέτης Siegfried Marcus συναρμολόγησε ένα μηχανοκίνητο αμαξίδιο, βέβαια το όχημα του Marcus δεν ξεπέρασε το δοκιμαστικό στάδιο.
Παραγωγή του αυτοκινήτου
Αυτοκίνητα με μηχανές εσωτερικής καύσης παραχθήκανε για πρώτη φορά στην Γερμανία από τον Karl Benz το 1885-1886, και τον Gottlieb Daimler ανάμεσα στο 1886 και το 1889. Ο Karl Benz ξεκίνησε να δουλεύει πάνω στα σχέδια ενός νέου κινητήρα το 1878. Στην αρχή επικεντρώθηκε στην κατασκευή ενός αξιόπιστου δίχρονου βενζινοκινητήρα, βασισμένος στα σχέδια του τετράχρονου κινητήρα του Nicholaus Otto. Τα σχέδια του Otto απορριφθήκανε ενώ ο Benz είχε έτοιμο τον κινητήρα του την Πρωτοχρονιά και πήρε άδεια ευρεσιτεχνίας το 1879. Ο Benz κατασκεύασε τα πρώτα τρίκυκλα αυτοκίνητα το 1885 και πήρε άδεια ευρεσιτεχνίας από την πόλη του Mannheim, τον Ιανουάριο του 1886. Αυτό ήταν το πρώτο εξ ολοκλήρου σχεδιασμένο και κατασκευασμένο αυτοκίνητο και όχι η μετατροπή μιάς άμαξας ή ενός κάρου. Μεταξύ άλλων ο Benz εφεύρεσε ένα σύστημα ρύθμισης της ταχύτητας γνωστό ως επιταχυντής, την ανάφλεξη χρησιμοποιώντας σπινθήρα από μια μπαταρία, το μπουζί, τον συμπλέκτη, το σύστημα επιλογής ταχυτήτων και το ψυγείο νερού. Κατασκεύασε βελτιωμένες εκδόσεις το 1886 και το 1887. Άρχισε την παραγωγή το 1888, η πρώτη παραγωγή αυτοκινήτου στην ιστορία. Η σύζυγος του, Bertha, έκανε σημαντικές υποδείξεις για καινοτομίες τις οποίες ο Karl Benz συμπεριέλαβε στο καινούργιο μοντέλο. Κατασκευάστηκαν περίπου 25 οχήματα μέχρι το 1893, που εισήγαγε το πρώτο τετράτροχο αυτοκίνητο. Κινούνταν από έναν τετράχρονο κινητήρα που είχε σχεδιάσει ο ίδιος. Το ίδιο διάστημα ο Emile Roger στην Γαλλία, κατασκεύαζε κινητήρες του Benz με την άδεια του σχεδιαστή, αρχίζοντας και την κατασκευή ολόκληρων αυτοκινήτων. Καθώς η Γαλλία ήταν πιο προοδευτική δέχτηκε εύκολα τα καινούργια αυτοκίνητα. Περισσότερα από αυτά κατασκευάσθηκαν και πουλήθηκαν στην Γαλλία παρά στην πατρίδα του εφευρέτη την Γερμανία.
Στη Γαλλία, επίσης, εμφανίζονται ακόμη οι κατασκευαστές Πανάρ και Λεβασόρ (Panhard & Levassor) και Αρμάν Πεζό (Armand Peugeot). Οι δύο πρώτοι κατασκεύασαν το όχημά τους το 1891 σε από κοινού εγχείρημα με τον Εντουάρ Σαραζέν (Edouard Sarazin), ο οποίος είχε τα δικαιώματα κατασκευής του κινητήρα Μπεντς στη Γαλλία και ακολούθησε ο Πεζό. Οι Πανάρ και Λεβασόρ ήταν οι δημιουργοί του πρώτου συστήματος μετάδοσης όπως το γνωρίζουμε σήμερα. Το τοποθέτησαν στο μοντέλο Πανάρ του 1895. Ο Αρμάν Πεζό ήταν, παράλληλα, ο κατασκευαστής που κέρδισε τον πρώτο αγώνα αυτοκινήτου στη Γαλλία το 1895. Ένας ακόμη σταθμός στην ιστορία της αυτοκίνησης σημειώνεται το 1892. Είναι το έτος που ο Ρούντολφ Ντίζελ (Rudolf Diesel) κατασκευάζει τον πρώτο κινητήρα εσωτερικής καύσης με καύσιμο το πετρέλαιο. Αρχικά ο κινητήρας του δεν χρησιμοποιήθηκε στα αυτοκίνητα, καθώς ήταν αρκετά βαρύς, αλλά το 1898 κινητήρες ντίζελ χρησιμοποιούνταν σε εργοστάσια, για να κινούν αντλίες σε υδρευτικά και αρδευτικά δίκτυα, σε θαλάσσια οχήματα κτλ. Με τη συνεχή βελτίωσή του, ο κινητήρας ντίζελ άρχισε να χρησιμοποιείται σε φορτηγά αυτοκίνητα και, αργότερα, σε λεωφορεία. Η παραγωγή επιβατικών αυτοκινήτων συνεχίστηκε και διαδόθηκε και σε άλλες χώρες. Το [[1891] τα πρώτα αυτοκίνητα της Αμερικής κατασκευάσθηκαν από τον Τζον Λάμπερτ {John Lambert). Ήταν τρίτροχα με οροφή δανεισμένη - ως κατασκευή - από τις άμαξες, ενώ το 1895 ο ίδιος παρουσίασε και τετράτροχη έκδοση. Η κατασκευή παρέμεινε σε επίπεδο βιοτεχνίας, όταν οι αδελφοί Τσαρλς και Φρανκ Ντάρια (Duryea), μετά την πρώτη κατασκευή και επιτυχείς δοκιμές του δικού τους οχήματος (1893), ίδρυσαν την εταιρεία "Duryea Motor Wagon Company" το 1896. Αυτή ήταν η πρώτη εταιρεία βιομηχανικής κατασκευής αυτοκινήτων στις ΗΠΑ, ενώ ο Φρανκ, οδηγώντας το δικό τους αυτοκίνητο, ήταν ο νικητής του πρώτου αγώνα αυτοκινήτου στις ΗΠΑ το 1895. Η κατασκευή αυτοκινήτων αυξανόταν με ταχείς ρυθμούς, ωστόσο το υψηλό κόστος και οι δυσκολίες ένταξης του στην πραγματικότητα της εποχής, δεν επέτρεψαν τη διάδοση του προϊόντος στις ευρείες λαϊκές μάζες, μολονότι είχε αρχίσει η κατασκευή του σε βιομηχανική κλίμακα από τον Ράνσομ Ολντς (Ransome E. Olds) και την εταιρεία του Oldsmobile το 1897. Ωστόσο, το κόστος παρέμενε πάντα πρόβλημα. Αυτό ίσχυε μέχρι το 1908, οπότε και σημειώνεται ο πρώτος μεγάλος σταθμός στην ιστορία του αυτοκινήτου: Ο Χένρυ Φορντ (Henry Ford), έχοντας δημιουργήσει από το 1903 τη δική του ομώνυμη εταιρεία κατασκευής αυτοκινήτων, πήρε μια σημαντική απόφαση: Να δημιουργήσει ένα αυτοκίνητο, που ο μέσος πολίτης θα μπορούσε να αποκτήσει και να χρησιμοποιήσει σε καθημερινή βάση. Το 1908 παράγεται και διοχετεύεται στην αγορά το αυτοκίνητο - ιστορικός σταθμός της αυτοκίνησης: Είναι το ΦορντModel-T, το οποίο στοίχιζε μόνο 950 δολάρια. Το όχημα έγινε ανάρπαστο, ενώ η τιμή του μειωνόταν συνεχώς. Στα δεκαεννέα χρόνια που παρέμεινε στην αγορά πουλήθηκαν 15.500.000 τεμάχια, ενώ η τιμή του είχε πέσει στα 280 δολάρια. Το Model-T είναι το δεύτερο σε αριθμό πωληθέντων τεμαχίων αυτοκίνητο στον κόσμο. Ο Φορντ πέτυχε αυτό το εγχείρημα οργανώνοντας την κατασκευή σε γραμμή παραγωγής και καθετοποιώντας την εταιρεία του.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ
Τη θεωρία της πτήσης ενός οχήματος βαρύτερου από τον αέρα διατύπωσε πρώτος ο Βρετανός Σερ Τζορτζ Κέιλι, που έζησε στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα· τότε όμως δεν υπήρχαν οι κατάλληλοι κινητήρες και οι ιδέες του έμειναν απραγματοποίητες. Το αεροπλάνο είναι ένα αεροσκάφος (πτητική συσκευή) βαρύτερη από τον αέρα, (σε αντίθεση με το αερόστατο), με ακίνητες πτέρυγες, (σε αντίθεση με το ελικόπτερο), υπό τις οποίες εκ της ταχύτητας που αναπτύσσει δημιουργείται δύναμη άνωσης, που κρατά αυτή στον αέρα. Η κίνηση προς τα εμπρός επιτυγχάνεται με την προωθητική δύναμη του κινητήρα, ελικοφόρου ή στροβιλοκινητήρα. Χρησιμοποιείται για τη μεταφορά ανθρώπων και εμπορευμάτων, σε ειρηνικούς αλλά και πολεμικούς σκοπούς. Οι πρώτες δοκιμές έγιναν με απλά ανεμόπτερα και με ατμομηχανές, οι οποίες λόγω του υπερβολικού βάρους τους δεν μπόρεσαν να ανυψώσουν τα αεροσκάφη. Η επιτυχέστερη προσπάθεια ήταν του ιδιοφυούς Γάλλου μηχανικού Κλεμάν Αντέρ, ο οποίος το 1890 με το ιδιότυπο μονοπλάνο του με έλικα κατόρθωσε να πραγματοποιήσει μια "πτήση" λίγων δεκάδων μέτρων. Τη μεγαλύτερη πείρα στην πτήση με ανεμόπτερα συγκέντρωσε ο Γερμανός Ότο Λίλιενταλ, που σκοτώθηκε από πτώση το 1896. Συστηματικές μελέτες και δοκιμές με ανεμόπτερα έκανε ο Γάλλος Οκτάβ Σανίτ με τους συνεργάτες του, στην περιοχή του Σικάγου, στα τέλη του περασμένου αιώνα και τις αρχές του 20ού. Η εκμετάλλευση του πετρελαίου και η ανακάλυψη του εμβολοφόρου βενζινοκινητήρα ήταν γεγονότα αποφασιστικής σημασίας για την κατασκευή του αεροπλάνου. Παρά την αποτυχία της, αξίζει να αναφερθεί η προσπάθεια του Αυστριακού Βίλχελμ Κρες το 1901, που επιχείρησε να ανυψώσει το υδροπλάνο του με τη βοήθεια βενζινοκινητήρα.
Πτήσεις με μη επανδρωμένα ατμοκίνητα αεροσκάφη πέτυχε στην Αμερική ο Σάμιουελ Πίρποντ Λάνγκλι, ο οποίος όμως αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις προσπάθειες μετά τις αποτυχίες των πρώτων εγχειρημάτων με βενζινοκινητήρα, αν και το μοντέλο του - όπως αποδείχτηκε αργότερα - μπορούσε να πετάξει. Οι πρώτοι που πέτυχαν να πετάξουν πραγματικά ήταν οι αδερφοί Ράιτ, οι οποίοι γνώριζαν τις προσπάθειες του Λίλιενταλ και τα μεθοδικά πειράματα του Σανίτ, με τον οποίο διατηρούσαν προσωπική επαφή, έχοντας μελετήσει και το βιβλίο του "Εξέλιξη των ιπτάμενων μηχανών". Αυτοί, στα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα, πραγματοποίησαν μια συστηματική σειρά πειραμάτων με ιπτάμενες κατασκευές, που αρχικά χρησιμοποίησαν ως χαρταετούς, για να μελετήσουν την ευστάθειά τους και τους μηχανισμούς ελέγχου. Κατόπι πειραματίστηκαν με επανδρωμένα ανεμόπτερα που είχαν πηδάλια ελέγχου και επειδή οι γνώσεις τους δεν ήταν ακόμη αρκετές, μελέτησαν σε αεροδυναμική σήραγγα διάφορες κατασκευές τους. Στο κατοπινό ανεμόπτερο προστέθηκαν ουραία κινητά πτερύγια ευστάθειας και ελέγχου και πραγματοποιήθηκαν πολυάριθμες πτήσεις. Γενικότερα, παρατηρούμε πως η πορεία του αεροπλάνου είναι ιστορικά μεταγενέστερη συγκριτικά με τα υπόλοιπα μέσα μεταφοράς .
Ατμόπλοιο Α/Π
(Steam ship S/S ή Steamer) ονομάζεται το πλοίο που χρησιμοποιεί, για τη πρόωσή του, ατμομηχανή. Τα ατμόπλοια αντικατέστησαν τα σκάφη που κινούνταν με ιστία, τα ιστιοφόρα. Το πρώτο πλοίο που κατασκευάστηκε να κινείται με ατμομηχανή ήταν το τροχήλατο πλοίο «Κλερμόντ» το1807, κατασκευαστής του οποίου ήταν ο Ροβέρτος Φούλτον. Το 1820 η χρήση του ατμού στα πλοία άρχισε να γενικεύεται. Από δε το 1850 που άρχισε η ευρύτερη εφαρμογή (εγκατάσταση) του διαμήκη ελικοφόρου άξονα, αντί του εγκάρσιου των τροχήλατων, ο εκτοπισμός των ιστιοφόρων αφενός αλλά και αυτών των ατμοκίνητων τροχήλατων αφετέρου διαγράφονταν πλέον ως δεδομένος. Οι πρώτες ατμοτουρμπίνες (ατμοστρόβιλοι) που τοποθετήθηκαν σε πλοίο ήταν το 1907, στο αγγλικό υπερωκεάνιο «Μαυριτάνια». Το τροχήλατο «Κλερμόντ» του Ρόμπερτ Φούλτον, το πρώτο ατμόπλοιο του κόσμου Από ναυπηγικής πλευράς η εμφάνιση των ατμόπλοιων οδήγησε στο διαχωρισμό ναυπήγησης φορτηγών πλοίων και επιβατηγών πλοίων που αποτέλεσαν έκτοτε τους δύο βασικούς κλάδους στη ναυτιλία.