afieroma 4 by Αγιος Παύλος

IΣΤΟΡΙΚΟΙ

ΑΘΛΗΤΙΚΟΙ Σ ΥΛ ΛΟ ΓΟ Ι

ΠΕΙΡΑΙΑ

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 1

21/2/2010 1:08:56 μμ

αφιέρωμα 4

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 2

21/2/2010 1:09:01 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

α ν τ ί

π ρ ο λ ό γ ο υ

όρος «αθλητισμός», παραπέμπει σε όλες εκείνες τις προσπάθειες και ασκήσεις που καταβάλλει και εκτελεί ο άνθρωπος, για να βελτιώσει τη σωματική αλλά και την ψυχική του κατάσταση και να δημιουργήσει επιδόσεις. Ειδικότερα, αθλητικό ιδεώδες σημαίνει: “Θεώρηση του αθλητισμού στην πιο υψηλή και ευγενική του μορφή, όπου συνυπάρχουν η υγεία, το θέαμα, η άμιλλα, η προσπάθεια για επιβράβευση (άθλα) και η θεμιτή φιλοδοξία”. Για να πετύχει ο σκοπός του αγνού και γνήσιου αθλητισμού, πρέπει οι σωματικές ή πνευματικές δυνάμεις που καταβάλλονται να είναι υγιείς, να διακατέχονται οι αθλητές από αγνή εσωτερική διάθεση και ηθικές αρετές όπως βούληση, υπομονή, επιμονή, εντιμότητα... Οι υψηλοί στόχοι και τα αποτελέσματα του υγιούς αθλητισμού είναι: Βιολογικά: Ο οργανισμός του αθλητή με την άσκηση καθίσταται υγιής, ικανός, ανθεκτικός. Πνευματικά: Καλλιεργούνται οι ηθικές δυνάμεις και αρετές, όπως το πνεύμα της αγωνιστικότητας, η ισχυρή θέληση, η υπομονή και επιμονή, η ικανότητα να κυριαρχεί ο άνθρωπος του εαυτού του και να έχει αυτοπεποίθηση. Κοινωνικά: Καλλιεργούνται η άμιλλα και τα πρότυπα μίμησης, η αλληλεγγύη και ο σεβασμός του αντιπάλου. Ο αθλητισμός γίνεται σίγουρα τρόπος και στάση ζωής, αξία, γίνεται θαυμάσιο θέαμα και ευχάριστη μορφωτική ψυχαγωγία. Η ανάπτυξη της πόλης του Πειραιά, συνδέθηκε από πολύ νωρίς με την ανάπτυξη του αθλητισμού. Στον Πειραιά άλλωστε ανεγέρθηκε η πρώτη σύγχρονη αθλητική εγκατάσταση στην Ελλάδα, ο νεώσοικος του Ομίλου Ερετών το 1885. Εκατοντάδες σύλλογοι όλων των αθλημάτων δημιουργήθηκαν σε κάθε γειτονιά του Πειραιά και οι επιτυχίες των αθλητών τους έκαναν την πόλη γνωστή στα πέρατα του κόσμου. Μετάλλια ολυμπιακά, παγκόσμια, πανευρωπαϊκά, κύπελλα και πρωταθλήματα εθνικά και ευρωπαϊκά κοσμούν τις συλλογές των πειραϊκών σωματείων και συλλόγων, μαρτυρώντας τη ζηλευτή αθλητική ιστορία της πόλης. Αυτή την ιστορία φιλοδοξούμε να καταγράψουμε στο 4ο τεύχος του περιοδικού «αφιέρωμα». Να φανεί, μέσα από την ιστορία των πιο χαρακτηριστικών συλλόγων του Πειραιά, η πορεία τους από τις αλάνες και τον ερασιτεχνισμό στις σημερινές σύγχρονες εγκαταστάσεις και τον επαγγελματισμό. Ευχή μας να δούμε να δημιουργούνται πολύ σύντομα νέοι αθλητικοί χώροι που θα αποτρέψουν τους νέους του Πειραιά από τη νωχέλεια, την αδράνεια, την παθητικότητα, τον αθέμιτο ανταγωνισμό και τις κακές συνήθειες και θα τους φέρουν πιο κοντά στα αγνά ιδεώδη και ιδανικά του αθλητισμού, ώστε να πραγματώνεται το ρητό: «Νους υγιής εν σώματι υγιεί». Αντώνης Ρηγούτσος Γενικός Διευθυντής του Saint-Paul

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 3

21/2/2010 1:09:03 μμ

αφιέρωμα 4

Το παλιό δημαρχείο του Πειραιά

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 4

21/2/2010 1:09:21 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

τεύχος 4 • Δεκέμβριος 2009 • Διανέμεται Δωρεάν ιδιοκτήτης - εκδότης ΕΛΛΗΝΟΓΑΛΛΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΕΙΡΑΙΑ “SAINT-PAUL” Χαριλάου Τρικούπη 36, 185 36 ΠΕΙΡΑΙΑΣ Τηλ. 210 4511 954, Fax. 210 4537 721 www.saintpaul.gr fec@saintpaul.gr υπεύθυνος Αντώνης Ρηγούτσος συντακτική επιτροπή τεύχους 4 Κατερίνα Παπαδοπούλου Γιώργος Παππάς Αντώνης Βουτσίνος Μαρία Νικολούτσου Μιχάλης Μπιράκης εικαστική επιμέλεια τεύχους Κατερίνα Παπαδοπούλου - Γιώργος Τζαμτζής γλωσσική επιμέλεια Μάρκος Γ. Βαρθαλίτης γραμματεία Χριστίνα Αναγνώστου επιμέλεια έκδοσης Δημιουργικό γραφείο ΕΠΟΧΗ - Γιώργος Τζαμτζής ISSN: 1791-3047

Τα ανυπόγραφα άρθρα, τα σχόλια και τις προσθήκες επιμελήθηκε η Συντακτική Επιτροπή του τεύχους.

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 5

21/2/2010 1:09:24 μμ

αντί προλόγου γράφει ο Αντώνης Ρηγούτσος

Ολυμπιακός Σύνδεσμος Φιλάθλων Πειραιώς

επιμελούνται ο Αντώνης Βουτσίνος και η Μαρία Νικολούτσου

Πειραιάς και Ολυμπιακός Συμμετοχές Τίτλοι Οι αθλητικοί χώροι του Ολυμπιακού Η σημειολογία του ονόματος και της φανέλας Τι εστί “γαύρος”; Και γιατί Θρύλος; Ο ύμνος του Ολυμπιακού Οι πρόεδροι του Ολυμπιακού Μαρτυρίες Είσαι στο μυαλό κάτι μαγικό... Στιγμές δόξας και θρήνου Βασίλης Δουρίδας Συνεντεύξεις Νικήτας Κεχαγιόγλου Αντώνης Βλοντάκης Γιάννης Θωμάκος Λεωνίδας Ανδριανόπουλος Παναγιώτης Φασούλας

IΣΤΟΡΙΚΟΙ

ΑΘΛΗΤΙΚΟΙ Σ ΥΛ ΛΟ ΓΟ Ι

ΠΕΙΡΑΙΑ

46 48 49 50 52 54 56 58

Εθνικός

επιμελείται ο Μιχάλης Μπιράκης

Η ιστορία του Εθνικού γράφει ο Γιώργος Ληξουριώτης Τμήματα Εθνικού Πειραιά Εθνικός: πρωτοπόρος στα αθλητικά δρώμενα του Πειραιά Πρόσωπα Γιάννης Μαντζουράνης Ποδοσφαιριστές που άφησαν εποχή

67 75 90 90 93

9 14 22 33 36 38 39 41 43

Αθλητικός Όμιλος Φρεαττύδος Πορφύρας

επιμελείται η Κατερίνα Παπαδοπούλου Η ιστορία και η εξέλιξη Πρόεδροι του Α.Ο.Φ. Πορφύρας Αθλητές του Α.Ο.Φ. Πορφύρας Κανάκης Τσιριγωτάκης, πρόεδρος του Α.Ο.Φ. Πορφύρας Τμήματα του Α.Ο.Φ. Πορφύρας

95 104 105 106 108

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 6

21/2/2010 1:09:29 μμ

Αθλητικός Φυσιολατρικός Σύλλογος Φοίνικας επιμελείται η Κατερίνα Παπαδοπούλου

Η ιστορία του Συλλόγου Ανδρέας Γ. Κουτσούρης

111 113

Πειραϊκός Σύνδεσμος επιμελείται ο Γιώργος Παππάς

Η ιστορία του Συνδέσμου Αθλητικά τμήματα Πειραϊκού Συνδέσμου

117 118

Όμιλος Ερετών επιμελείται ο Γιώργος Παππάς

Η απαρχή του αθλητισμού και της κωπηλασίας Το αρχαιότερο αθλητικό σωματείο

123 125

Ναυτικός Όμιλος Ελλάδος

129

επιμελείται η Κατερίνα Παπαδοπούλου

Ιστιοπλοϊκός Όμιλος Πειραιά

133

επιμελείται η Κατερίνα Παπαδοπούλου

Ναυτικός Αθλητικός Σύνδεσμος

137

Πανελλήνιος Όμιλος Ιστιοπλοΐας Ανοικτής Θαλάσσης

143

επιμελείται η Κατερίνα Παπαδοπούλου

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 7

Μαρτυρίες - Εμπειρίες Στέλιος Μπόνας Θέμις Λεμπεσόπουλος Αντώνης Κοκκαλιάρης Μιχάλης Καραγιάννης Σοφία Κοκκαλιάρη Γιάννης Μανωλάκης Χαρά-Μαρία Κουτούβαλη

147 148 153 155 157 159 160

αντί επιλόγου γράφει ο Δημήτρης Καπράνος

163

Από το χθες στο σήμερα Επιστολές που λάβαμε Αλληλογραφία με αναγνώστες του 3ου τεύχους Ευχαριστίες - Χορηγίες

165 166 170 176

21/2/2010 1:09:34 μμ

Κατάλογος των ποδοσφαιριστών που αποτέλεσαν την πρώτη ομάδα του Ολυμπιακού ευθύς μετά την ίδρυσή του. Υπογράφει ο έφορος του τμήματος Ιωάννης Λουλουδάκης (22-9-1925).

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 8

21/2/2010 1:09:38 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Πειραιάς & Ολυμπιακός συνιστούν βίους παραλλήλους στη νεότερη ελληνική ιστορία. Η ταύτιση είναι αυτονόητη και προκύπτει ευθέως από τη σχέση που ανέπτυξε ο κόσμος του Πειραιά, οι πολίτες του, με τη συγκεκριμένη ομάδα, ήδη από την εποχή της σύστασής του το 1925. Πειραιάς του 1925. Το μωσαϊκό της πόλης συνθέτουν τόσο ανόμοια, αλλά και τόσο ιδιαίτερα στοιχεία... Υφαντουργεία, μηχανουργεία, καμινάδες εργοστασίων, η εργατιά διάχυτη παντού. Αυτοδημιούργητοι επιχειρηματίες, εργάτες με ταξική συνείδηση. Εμπορικά με προϊόντα των ευρωπαϊκών αγορών. Το λιμάνι πολύβουο. Μεγάλα ναυτικά γραφεία, σωροί το κάρβουνο στην αποβάθρα για τους ατμολέβητες. Ατελείωτα δρομολόγια για τα νησιά, για το εξωτερικό, την Αμερική. Μετανάστευση, διαβατήρια, επαρχιώτες και... πρόσφυγες. Περήφανοι άνθρωποι, νοικοκυραίοι της Ιωνίας που μπαρκάρησαν βιαστικά για να ξεφύγουν από τη λαίλαπα της καταστροφής. Τα σπίτια τους παράγκες. Στα Καμίνια, στη Δραπετσώνα, στον Κορυδαλλό, παντού. Ατέλειωτα στίφη που ψάχνουν τρόπο να σκεπάσουν την ανέχειά τους. Το βράδυ, καθώς, αποκαμωμένοι πιά, γυρνούν στα σπίτια τους, περνούν μια βόλτα από τις ταβέρνες. Εκεί που ακούγεται ένας παράξενος, οξύς, μεταλλικός ήχος... Ρεμπέτες, ζουρνάδες, μπαγλαμάδες. Η Ρόζα, ο Ρούκουνας, από κοντά κι άλλοι. Μέσα σε τέτοιες συνθήκες γεννιέται ο Ολυμπιακός. Από αυτόν τον κόσμο αναφύεται ο ίδιος ο Πειραιάς. Ο κόσμος του λιμανιού δεν ενδιαφέρεται για θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες. Άλλωστε, οι πρόσφυγες της Κοκκινιάς, της Δραπετσώνας και του Κερατσινίου έχουν μέσα τους τους μουσικούς ρυθμούς των χαμένων πατρίδων. Από αυτό τον κόσμο, από αυτή την κοινωνία των στερήσεων, γεννιέται ένα φαινόμενο που στο μέλλον θα σφραγίσει την κοινωνική ζωή του τόπου, το αθλητικό σωματείο. Βέβαια αθλητικά σωματεία υπήρχαν και πριν από τους Βαλκανικούς πολέμους, αλλά ήταν σωματεία τα οποία εκπροσωπούσαν κατά κόρον την αστική τάξη και εξέφραζαν νοοτροπίες και συμπεριφορές πολύ μακρινές από αυτές της κατά βάση αγροτικής κοινωνίας της Ελλάδας. Ο Πανελλήνιος, ο Παναθηναϊκός για την Ελλάδα και ο Ηρακλής, ο Πανιώνιος και ο Απόλλων για τον ευρύτερο ελληνισμό είναι τα σημαντικότερα παραδείγματα. Η πορεία του Ολυμπιακού ξεκινά από την Πειραϊκή Ποδοσφαιρική Ένωση που το 1923 μετονομάστηκε σε Αθλητικό και Ποδοσφαιρικό Σύλλογο Πειραιώς. Αυτό, καθώς φαίνεται, ήταν το πληρέστερο από πλευράς οργάνωσης σωματείο του Πειραιά. Η Πειραϊκή Ποδοσφαιρική Ένωσις, ο πρόγονος-σύλλογος του Ολυμπιακού, που ασχολείτο αρχικά με το ποδόσφαιρο και το στίβο, είχε ήδη δημιουργηθεί στα 1919. Μια δύναμη 34 ποδοσφαιριστών που μεταπήδησε αργότερα στον Ολυμπιακό, στελεχώνει τώρα την Ένωση. Οι προπο9

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 9

21/2/2010 1:09:40 μμ

αφιέρωμα 4 νήσεις γίνονταν δύο φορές την εβδομάδα, Τρίτη και Παρασκευή. Γι’ αυτήν την ομάδα γνωρίζουμε ότι έπαιζε τερματοφύλακας ο Γ. Μιχαλόπουλος, μπακ οι Ν. Καλούδης, Γ. Χαλκιόπουλος και ο Φ. Πρωτοψάλτης, χαφ οι Κ. Καλούδης, Χ. Καζάκος, Ν. Ανδρόνικος και κυνηγός ο Δ. Ήμερος. Στις εκλογές της Πειραϊκής Ένωσης, στις 22 Απριλίου 1924, για πρώτη φορά εμφανίστηκαν στα διοικητικά πράγματα ο Μιχάλης Μανούσκος, βιομήχανος του Πειραιά και ο Νότης Καμπέρος αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού. Και οι δυο θα γράψουν ιστορία ως ηγέτες του Ολυμπιακού που θα δημιουργηθεί μετά από έναν χρόνο. Ο Μανούσκος εκλέχθηκε πρόεδρος, ο Καμπέρος αντιπρόεδρος, ενώ γραμματέας έγινε ο Δ. Ανδρόνικος. Η διοικητική αναδιοργάνωση ανέπτυξε σημαντικά τον σύλλογο και τις δραστηριότητές του. Το ποδοσφαιρικό και τα άλλα τμήματα αύξησαν τα μέλη τους, απόδειξη ότι ο σύλλογος άρχιζε να επηρεάζει ευρύτερες μάζες της πειραϊκής μεσαίας και κατώτερης κοινωνικής τάξης. Στον ποδοσφαιρικό Όμιλο προστέθηκαν ο Κλειδουχάκης, ικανότατος τερματοφύλακας, και ο Φίλιππος Κουράντης, μπακ με πλούσια προσόντα. Η διεξαγωγή παιχνιδιών ήταν προφανώς δύσκολη υπόθεση. Οι λίγες ποδοσφαιρικές συναντήσεις με τον άλλο ποδοσφαιρικό εκπρόσωπο του Πειραιά, τον Όμιλο Φιλάθλων, έπαιρναν το χαρακτήρα επίσημης μάχης, όταν τύχαινε οι Αρχές της πόλης να αθλοθετήσουν κύπελλο για το νικητή. Το χειμώνα του 1924, οι συζητήσεις με τον Όμιλο Φιλάθλων Πειραιώς είχαν προχωρήσει σημαντικά για τη συνένωση των δύο σωματείων. Άλλωστε δύο ποδοσφαιρικοί σύλλογοι στον μικρό Πειραιά, μάλλον πολυτέλεια φαινόταν. Εξάλλου, έπρεπε να δημιουργηθεί ένας σύλλογος μεγάλος για να αξιοποιηθούν οι παίκτες των δύο ομάδων και το ικανό διοικητικό δυναμικό τους. Σε κοινή Γενική

Ο πρόεδρος Μιχάλης Μανούσκος, μαζί με παράγοντες της Διοίκησης (Λώτος, Β. Ανδριανόπουλος), απευθύνεται στους παίκτες του Ολυμπιακού.

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 10

21/2/2010 1:09:42 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

επάνω: Ντίνος, Βασίλης - κάτω: Γιάννης, Γιώργος, Λεωνίδας.

Συνέλευση που έγινε το Μάρτιο του 1925, μέλη των δύο συλλόγων συζήτησαν και συμφώνησαν την ονομασία ενός νέου σωματείου. Τον Μάιο, το Πρωτοδικείο Πειραιά ενέκρινε το καταστατικό και τον νέο σύλλογο. Είχε γεννηθεί πλέον ο Ολυμπιακός. Ο Ολυμπιακός ιδρύθηκε στις 10 Μαρτίου του 1925, από τη συγχώνευση δύο πειραϊκών σωματείων, του Αθλητικού και Ποδοσφαιρικού Συλλόγου Πειραιώς και του Ομίλου Φιλάθλων Πειραιώς. Ανάδοχος, και πρώτος αντιπρόεδρος, του συλλόγου ήταν ο Νότης Καμπέρος, ανώτατος αξιωματικός του πολεμικού ναυτικού, ο οποίος πολύ γρήγορα επέβαλε τη γνώμη του και διέλυσε όποιες διαφωνίες υπήρχαν. Οι υπόλοιποι συνιδρυτές του ΘΡΥΛΟΥ ήταν ο Σταύρος Μαραγκουδάκης, διευθυντής του ταχυδρομείου, ο έμπορος Νίκος Ανδρόνικος, ο Δημήτριος Σκλιάς, αξιωματικός του στρατού, ο δικηγόρος Νικόλαος Ζαχαρίας, ο συμβολαιογράφος Αθανάσιος Μέρμηγκας, ο χρηματομεσίτης Ιωάννης Κεκκές και η οικογένεια των εμπόρων Ανδριανόπουλων. Το υπόλοιπο της σημερινής ονομασίας, δηλαδή «Σύνδεσμος Φιλάθλων Πειραιώς» προήλθε από τον Μιχάλη Μανούσκο. Το όνομα του νέου συλλόγου επιλέχθηκε ώστε να υποδηλώνει το πάθος, την αθλητική ισχύ, την ευγενή άμιλλα, τη δίκαιη νίκη, έννοιες οι οποίες περικλείονται στο λεγόμενο ολυμπιακό ιδεώδες. Υπό το σκεπτικό αυτό επιλέχθηκε και ο δαφνοστεφανωμένος έφηβος ως έμβλημα, με χρώματα το κόκκινο και το λευκό. Το χρώμα προήλθε από τη μεγάλη αγάπη του Γιώργου Ανδριανόπουλου για την Arsenal, όταν αυτός σπούδαζε στην Αγγλία. Τα ιδρυτικά μέλη του Ολυμπιακού προσπαθούν με κάθε τρόπο να τον προβάλλουν σε κάθε τομέα της πειραϊκής ζωής και στην ανώτερη κοινωνική τάξη της πόλης. Στο ξενοδοχείο Ακταίον του Φαλήρου, τις παραμονές της πρωτοχρονιάς του 1925, βρίσκουν την ευκαιρία να προβάλουν με τον καλύτερο τρόπο το σωματείο. 11

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 11

21/2/2010 1:09:43 μμ

αφιέρωμα 4 Τον Απρίλιο του 1925 εγκαινιάζεται και η Λέσχη του συλλόγου στην οδό Κολοκοτρώνη 69. Ήταν μια πολύ σημαντική στιγμή για τον Ολυμπιακό, γιατί σε αυτό το χώρο μπορούσαν να γίνουν συναθροίσεις των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων του Πειραιά. Άνθρωποι με κοινωνική δύναμη και οικονομική ευμάρεια άρχιζαν να βρίσκονται κοντά στον Ολυμπιακό. Στην προσπάθεια του να οργανώσει λογοτεχνικό όμιλο, το σωματείο του Ολυμπιακού θα δημιουργήσει και τμήμα βιβλιοθήκης, την οποία παραχωρεί και στη σπουδάζουσα νεολαία της πόλης. O πρώτος επίσημος αγώνας που έδωσε ο Ολυμπιακός ήταν εναντίον της ομάδας του Γαλλικού πολεμικού πλοίου “Ζαν ντ’ Αρκ” στις 30 Απριλίου 1925 στο Ποδηλατοδρόμιο, την οποία και νίκησε με 5-0. Ο Ολυμπιακός πολύ σύντομα κατάφερε να επιβληθεί σε όλες τις υπόλοιπες πειραϊκές ομάδες και στη συνέχεια ακολούθησαν και επιτυχίες εναντίον των άλλων ιστορικών σωματείων της ελληνικής περιφέρειας. Αυτό βέβαια είχε σαν αποτέλεσμα η πλειοψηφία των Πειραιωτών να συσπειρωθεί γύρω από τον Ολυμπιακό, βάζοντας στο περιθώριο την άλλη μεγάλη ομάδα του Πειραιά, τον 1961, πανηγυρίζοντας το γκόλ του Ολυμπιακού στη νίκη επί Εθνικό. Εδώ θα ήθελα να της Σάντος με 2-1. αναφερθώ σε ένα άρθρο του Β. Τσοκόπουλου με το οποίο επιχειρεί να αναλύσει τα κοινωνικά δεδομένα της ιστορίας του ελληνικού ποδοσφαίρου. Σε αυτό το άρθρο θεωρεί ότι ο Ολυμπιακός ιδρύθηκε από τα μικροαστικά στοιχεία του Πειραιά, με κύρια αιτία το αντιαθηναϊκό μένος και με σκοπό να προσελκύσει τα λαϊκά στρώματα της πόλης. Από την άλλη μεριά, ο Εθνικός ήταν δημιούργημα της πειραϊκής αστικής τάξης, προσανατολισμένης προς την πρωτεύουσα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα ο Εθνικός να στερηθεί τη λαϊκή υποστήριξη. Ο Ολυμπιακός δεν θα αργήσει να επιβληθεί και σε άλλους ελληνικούς συλλόγους η οποίοι είχαν πολύχρονη παρουσία στο χώρο του ποδοσφαίρου. Ο Ηρακλής, ο Απόλλων και ο Άρης θα υποστούν βαριές ήττες από την ομάδα του λιμανιού. Ο Ολυμπιακός, από την αρχή της δημιουργίας του, παρουσιάστηκε πολύ δυνατός και παρέμεινε αήττητος από τις 4 Μαρτίου 1926 έως τις 3 Μαρτίου 1929, σε πρωτάθλημα και φιλικά παιχνίδια με ελληνικές ομάδες κάνοντας ρεκόρ. Μόνο που ο Ολυμπιακός δεν περιορίστηκε στο ποδόσφαιρο. Οργανώθηκαν τμήματα του συλλόγου στα ναυτικά αθλήματα και στις αθλοπαιδιές, καθώς επίσης και στον στίβο. 12

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 12

21/2/2010 1:09:43 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Η γρήγορη παντοδυναμία του Θρύλου είχε σαν αποτέλεσμα να ξεπεράσει γρήγορα τα στενά πλαίσια των περιοχών του λιμανιού και να αποκτήσει υποστηρικτές σε όλη τη χώρα. Επίσης, θα αποτελέσει πρότυπο για νέες ομάδες. Θα γεννηθούν σωματεία με το όνομα Ολυμπιακός σε όλη την επικράτεια. Οι απλοί άνθρωποι του λιμανιού και οι άνθρωποι της αγροτικής υπαίθρου λάτρεψαν αμέσως τον Ολυμπιακό και τον τοποθέτησαν στο επίκεντρο της καθημερινότητάς τους. Οι φτωχοί και λαϊκοί άνθρωποι μπορούσαν πλέον να αντιταχθούν στην «αθηναϊκή επικυριαρχία». Συνεπώς, οι νίκες επί του Παναθηναϊκού ήταν λόγος κοινωνικής καταξίωσης και προσωπικού θριάμβου. Ένας από τους πρώτους στόχους των ανθρώπων του Ολυμπιακού είναι και εύρεση χώρων άθλησης, καθώς είναι και η βασικότερη προϋπόθεση για την επίτευξη των στόχων και την ευόδωση των προσπαθειών των αθλητών. Το 1936, η ακτή Κουμουνδούρου στο Μικρολίμανο αποτελεί τη βάση των ναυτικών αθλημάτων. Τα τμήματα αθλοπαιδιών έχουν έδρα στην Καστέλα και το ποδηλατοδρόμιο του Φαλήρου χρησιμοποιείται για το ποδόσφαιρο και το στίβο. Η ομάδα ποδοσφαίρου του Ολυμπιακού δεν δίσταζε να αντιμετωπίσει οποιοδήποτε αντίπαλο και πολύ συχνά έδινε φιλικά ματς με υπερδυνάμεις της εκάστοτε εποχής. Τα φιλικά παιχνίδια είχαν πολύ μεγάλη σημασία, γιατί οι διεθνείς διοργανώσεις βρίσκονταν ακόμα σε αρχικό στάδιο. Αξιομνημόνευτη είναι η νίκη του Ολυμπιακού το 1961 επί της Σάντος από τη Βραζιλία, η οποία έχοντας στη σύνθεσή της τον σπουδαίο Πελέ και έπειτα από μια αήττητη περιοδεία στην Ευρώπη, αφού προηγουμένως είχε κερδίσει την Α.Ε.Κ. με 3-0 και τον Παναθηναϊκό με 3-2, έχασε από τον Ολυμπιακό με 2-1, προκαλώντας αίσθηση σε όλο τον κόσμο. Το 1962, η Μπαρτσελόνα έρχεται στην Αθήνα για μια σειρά φιλικών και αφού κερδίζει την Α.Ε.Κ. με 5-2 και τον Παναθηναϊκό με 2-0, ηττήθηκε από τον Ολυμπιακό με 1-0. Την ίδια χρονιά, ο Ολυμπιακός γίνεται η πρώτη ελληνική ομάδα η οποία κατακτά το Βαλκανικό κύπελλο. ⌘ 13

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 13

21/2/2010 1:09:47 μμ

ΣΥΜ ΜΕΤΟΧΕΣ

αφιέρωμα 4

Πρωταθλήματα Πειραιά

Ολυμπιακός συμμετείχε σε όλα τα πρωταθλήματα Πειραιά από τη αρχή της ύπαρξης του θεσμού το 1925, δηλ. αμέσως μετά από την ίδρυσή του. Με την πρώτη συμμετοχή του κατακτά και το πρωτάθλημα, νικώντας στον τελικό τον Πειραϊκό Όμιλο με 4-2. Ο μεγαλύτερος αντίπαλός του ήταν ο Εθνικός, ο οποίος κέρδισε το πρωτάθλημα του 1939, που ήταν το μοναδικό που συμμετείχε και έχασε ο Ολυμπιακός από άλλη πειραϊκή ομάδα. Σε ένα άλλο πρωτάθλημα του 1930, οι δυο σύλλογοι ισοβάθμησαν και ανακηρύχτηκαν συμπρωταθλητές. Από το πρωτάθλημα του 1930-1931, και έως αυτό του 1959, ο Ολυμπιακός έπαιζε χωρίς αντίπαλο, αφού τα κατέκτησε όλα. Δεν συμμετείχε στα πρωταθλήματα του 1932, 1933 και 1936 λόγω της σύστασης της εθνικής κατηγορίας, ενώ αποβλήθηκε από αυτό του 1928 δίνοντας μόλις ένα αγώνα και αποκλείστηκε στη συνέχεια από την ΕΠΟ, μαζί με την ΑΕΚ και τον Παναθηναϊκό, επειδή αρνήθηκαν τη συμμετοχή τους στο εθνικό πρωτάθλημα.

Περίοδος 1930-’31: Ο Ολυμπιακός κατακτά το πρώτο του πρωτάθλημα Ελλάδας που είναι συγχρόνως και το πρώτο που διεξήχθη με το σύστημα Εθνικής κατηγορίας. Διακρίνονται από αριστερά: Α΄ σειρά (στο βάθος), Κ. Τερεζάκης, Ντίνος, Γιώργος, Βασίλης, Λεωνίδας Ανδριανόπουλος Β΄ σειρά: Π. Κορωναίος, Ν. Πανόπουλος, Λ. Λεκκός. Γ΄ σειρά: Δ. Σοφράς, Φ. Κουράντης και Α. Γραμματικόπουλος. Οι υπόλοιποι παίκτες που συμμετείχαν στους αγώνες του πρωταθλητή ήταν οι Α. Χρυσαφόπουλος, Ο. Κοκκινάκης, Χ. Πεζώνης, Χ. Ράγκος, Β. Βοζικιάν, Γεωργουράκης και Γ. Δέδες.

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 14

21/2/2010 1:09:48 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Πρωτοσέλιδο από το αρχείο της εφημερίδας “Αθλητική Ηχώ” 28-1-1952

Πανελλλήνια & εθνικά πρωταθλήματα Στο πρώτο πανελλήνιο πρωτάθλημα το οποίο διεξήχθη το 1928, οι ομάδες του Ολυμπιακού, της ΑΕΚ και του ΠΑΟ δεν συμμετείχαν και γι’ αυτή τους την ενέργεια τιμωρήθηκαν από την Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία. Τη χρονιά 1929-’30 ο Ολυμπιακός συμμετείχε στο πρωτάθλημα μαζί με τον Άρη και τον ΠΑΟ, αλλά κατέλαβε την τελευταία θέση. Στο επόμενο πρωτάθλημα του 1930-’31 κατακτά τον πρώτο του τίτλο και άλλους 5 μέσα στη δεκαετία του ’30. Την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου και του Εμφυλίου διακόπηκαν όλες οι διοργανώσεις. Παίκτες του Ολυμπιακού σκοτώθηκαν (Αναματερός, Γόδας), άλλοι με τα χρώματα της αριστερής ΕΠΟΝ Πειραιά και άλλοι με τα χρώματα του εθνικού στρατού. Με το τέλος των πολέμων και την έναρξη των διοργανώσεων, ο Ολυμπιακός έδειχνε κουρασμένος και γερασμένος. Επίσης, εκείνη την περίοδο, η ομάδα του Ολυμπιακού επιλέχθηκε για να συμμετάσχει σε μια σειρά φιλικών παιχνιδιών με τούρκικες ομάδες. Το τέλος της δεκαετίας του ’50 βρήκε την ομάδα του Ολυμπιακού χωρίς τίτλο, πράγμα αφύσικο για τους οπαδούς του. Στη δεκαετία του ’50, όμως, ο Ολυμπιακός θα δείξει την πραγματική του δύναμη και για δέκα χρόνια πρωταγωνιστεί στον ελλαδικό χώρο και είναι ο καλύτερος πρεσβευτής του ελληνικού ποδοσφαίρου στο εξωτερικό. Απολογισμός της πρώτης θρυλικής δεκαετίας: 7 πρωταθλήματα, 7 κύπελλα και 5 νταμπλ. Την εποχή εκείνη καθιερώθηκε ως ο Θρύλος του ελληνικού ποδοσφαίρου και γίνεται ιδιαίτερα δημοφιλής σε όλη την Ελλάδα με φανατικό κόσμο να τον ακολουθεί παντού και να γεμίζει ασφυκτικά το στάδιο Καραϊσκάκη. 15

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 15

21/2/2010 1:09:49 μμ

Από το αρχείο της εφημερίδας “Αθλητική Ηχώ”, 22 Ιουνίου 1959. Η λεζάντα της εποχής αναφέρει: “Ο θρύλος του ελληνικού ποδοσφαίου - η ομάς που κατέρριψε ένα παγκόσμιο ρεκόρ: Ένα άθλο άνευ προηγουμένου επέτυχε ο λαοφιλής Ολυμπιακός, η τρισένδοξη ενδεκάδα που συγκινή και συναρπάζει τα πλήθη. Ύστερα από μια επική εξόρμησι στο πρωτάθλημα και αφού μετέτρεψε την χθεσινή ήττα της από την Α.Ε.Κ σε ισοπαλία, κατέκτησε τον τίτλο της πρωταθλήτριας Ελλάδος. Δι’ έκτην φορά μεταπολεμικώς και 15ην από της συστάσεως του θεσμού του πρωταθλήματος Ελλάδος! Ρεκόρ δηλαδή που όμοιό του δεν υπάρχει στον κόσμο. Αυτός είναι ο Ολυμπιακός και αυτά τα μυθικά κατορθώματά του. Ιδού τώρα οι ένδεκα από τους άσσους της πρωταθλήτριας που ηγωνίσθησαν στο πρωτάθλημα και που ωδήγησαν την όμάδα τους εις τον μεγαλειώδη θρίαμβον. Εξ αριστερών: Ρωσίδης, Θεοδωρίδης, Ιωάννου, Στεφανάκος, Σούλης, Πολυχρονίου, Ποσειδών, Παπάζογλου, Υφαντής, Μπέμπης και Ψύχος. Χθες ηγωνίσθησαν αντί του Ρωσσίδη, ο Ξανθόπουλος, και αντί του Ποσειδώνος ο Γκαβέτσος.”

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 16

21/2/2010 1:09:54 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

ΣΥΜ ΜΕΤΟΧΕΣ

Α΄ Εθνική κατηγορία Το 1959-’60, η ΕΠΟ αποφάσισε την ίδρυση μόνιμης εθνικής κατηγορίας με 16 ομάδες. Σε αυτή συμπεριλήφθηκε και ο Ολυμπιακός ως πρωταθλητής Πειραιά. Το 1961, ο Ολυμπιακός θα αντιμετωπίσει την βραζιλιάνικη Σάντος, η οποία μετά από τα 6 γκολ που έβαλε στη Μπενφίκα, 2 στη Γιουβέντους, 5 στη Ρόμα, 4 στην Ίντερ, ήρθε στην Ελλάδα αήττητη για να παίξει με τον Ολυμπιακό, την ΑΕΚ και τον ΠΑΟ. Αφού κέρδισε εύκολα την ΑΕΚ με 5-2 και τον ΠΑΟ με 2-0, ηττήθηκε από τον Ολυμπιακό με 2-1 μέσα στην κατάμεστη λεωφόρο. Κύπελλο για τον Ολυμπιακό το 1963 και το 1965 και Βαλκανικό κύπελλο το 1963 με νίκη επί της Λέφσκι (1-0) στην Κωνσταντινούπολη. Τη διετία 1965-’67, ο Ολυμπιακός δημιούργησε μια πολύ δυνατή ομάδα, της οποίας προπονητής ήταν ο Μάρτον Μπούκοβι, κατακτώντας 2 πρωταθλήματα. Επειδή όμως ο Μπούκοβι ήταν ιδεολόγος του σοσιαλισμού, διώχθηκε από τη χώρα διότι για την χούντα των συνταγματαρχών ήταν ανεπιθύμητος. Με την αποχώρηση του Μπούκοβι, τα πράγματα δεν ήταν και τόσο καλά για τον Ολυμπιακό, και το 1971 τερμάτισε στην 7η θέση. Μετά όμως το 1971, έκανε την εμφάνισή του ο Γουλανδρής, ο οποίος έμελλε να αφήσει τη σφραγίδα του ανεξίτηλη

Περίοδος 1973-’74: Ο Ο.Σ.Φ.Π. ξαναζωντανεύει τη «χρυσή εποχή» του (1950-’59) δημιουργώντας νέα εκπληκτικά παγκόσμια και ελληνικά ρεκόρ. Αριστερά όρθιοι: Ν. Γουλανδρής (πρόεδρος), Κουρέας, Περσίδης, Πουπάκης, Σιώκος, Κελεσίδης, Βιέρα, Αγγελής, Κυράστας, Συνετόπουλος, Β. Πετρόπουλος (προπονητής). Καθιστοί: Σταυρόπουλος, Λοσάντα, Κρητικόπουλος, Γιούτσος, Γκαϊτατζής, Παμπουλής, Παπαδόπουλος, Δεληκάρης, Τριαντάφυλλος και Γκλέζος.

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 17

21/2/2010 1:09:56 μμ

ΣΥΜ ΜΕΤΟΧΕΣ

αφιέρωμα 4

στις χρυσές σελίδες της ιστορίας της ομάδας. Γνήσιος Ολυμπιακός, έδωσε αρκετά χρήματα και έφερε μεγάλους παίκτες της εποχής στο λιμάνι και στον Ολυμπιακό. Μεγάλοι παίκτες ήρθαν στον Ολυμπιακό όπως ο Υβ Τριαντάφυλλος και ο Ρομέν Αργυρούδης από τη Γαλλία, οι διεθνείς Ουρουγουανοί Λοσάντα και Βιερά και ο Περσίδης από τη Αυστρία. Ο Γιούτσος παρέμενε και ο Δεληκάρης ήρθε από τον Αργοναύτη. Από το 1972 και έπειτα, η ομάδα ανασυντάχτηκε και άρχισε να παίζει εκπληκτικό ποδόσφαιρο, επιστρέφοντας στις επιτυχίες και κατακτώντας 3 συνεχόμενες φορές το πρωτάθλημα (1973, 1974 και 1975). Τη χρονιά 1973-1974, η ομάδα του Πειραιά πέτυχε ένα ασυναγώνιστο μέχρι σήμερα ρεκόρ στο σκοράρισμα, πετυχαίνοντας 102 γκολ. Από το 1975 έως και το 1979, ο Ολυμπιακός έμεινε χωρίς τίτλο, ακόμα και όταν το 1979 ισοβάθμησε με την ΑΕΚ, δεν δέχτηκε να συμμετάσχει σε αγώνα μπαράζ, με αποτέλεσμα να χάσει τον τίτλο. Αξίζει να σημειωθεί ότι την περίοδο εκείνη, σε έναν αγώνα που έδωσε ο Ολυμπιακός με την τοπική ομάδα των Τρικάλων, φίλαθλοι της ομάδας είχαν ταξιδέψει από όλη την Ελλάδα, πράγμα πολύ δύσκολο εκείνη την εποχή, και αφού διανυκτέρευσαν σε χωράφια και στους δρόμους, την επόμενη ημέρα γέμισαν ασφυκτικά το γήπεδο των Τρικάλων. Παράλληλα, στην Ευρώπη συνέχιζε να κάνει εκπληκτικές εμφανίσεις, αποκλείοντας το 1972 την κυπελλούχο Ιταλίας Κάλιαρι με δύο νίκες (στον πρώτο αγώνα κέρδισε 2-1 στο Καραϊσκάκη και στη ρεβάνς κέρδισε ξανά την ιταλική ομάδα με σκορ 1-0), στην Ευρωπαϊκή διοργάνωση των πρωταθλητριών τη χρονιά 1974-’75 απέκλεισε την Σέλτικ του Νταγκλίς με 1-1 έξω και 2-0 εντός έδρας. Στην επόμενη φάση, αντιμετώπισε την πρωταθλήτρια του Βελγίου Άντερλεχτ στον δεύτερο αγώνα με την οποία συνέβη κάτι απίστευτο στα ποδοσφαιρικά χρονικά. Ενώ ο Ολυμπιακός είχε χάσει με 5-1 στο Βέλγιο και η πρόκριση φαινόταν σχεδόν αδύνατη, ο Θρύλος κατάφερε στη ρεβάνς να πετύχει 7 γκολ, αλλά ο Ούγγρος διαιτητής Πιλοτάι του ακύρωσε 4 από αυτά, με αποτέλεσμα να αποκλειστεί.

Ο Ο.Σ.Φ.Π. πρωταθλητής την περίοδο 1999-2000

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 18

21/2/2010 1:09:58 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Περίοδος 1980-’81: Με άνεση ανανεώνει τον τίτλο του ο Ο.Σ.Φ.Π. Αριστερά: Γαλάκος, Νικολούδης, Ορφανός, Νοβοσέλατς, Σαργκάνης, Σ. Παπαδόπουλος. Καθιστοί: Κυράστας, Αναστόπουλος, Περσίας, Κουσουλάκης, Βαμβακούλας. Το μαύρο περιβραχιόνιο ήταν ένδειξη πένθους για το θάνατο του Β. Χέλμη.

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 19

21/2/2010 1:10:00 μμ

ΣΥΜ ΜΕΤΟΧΕΣ

αφιέρωμα 4

Επαγγελματικά Πρωταθλήματα

τις 19 Ιανουαρίου 1979, οι σύλλογοι μετατρέπονται σε Π.Α.Ε. και το επαγγελματικό ποδόσφαιρο στην Ελλάδα είναι γεγονός. Στον Ολυμπιακό, το πλειοψηφικό πακέτο μετοχών κατέχει ο Σταύρος Νταϊφάς και γίνεται ο νέος πρόεδρος του Ολυμπιακού. Σε αυτόν χρεώνονται δύο μεταγραφές όπου έφεραν στο λιμάνι δύο θρυλικές μορφές όχι μόνο του Ολυμπιακού, αλλά και ολόκληρου του ελληνικού ποδοσφαίρου. Ο Νίκος Αναστόπουλος και ο Τάσος Μητρόπουλος θα γράψουν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία με τη φανέλα του Θρύλου. Παράλληλα με αυτούς τους δυο, βρέθηκαν και άλλοι αξιόλογοι παίκτες στο λιμάνι, όπως ο Κουσουλάκης, ο Μίχος, ο Λεμονής, ο Ξανθόπουλος, ο Σαργκάνης και ένας εξαιρετικός ξένος ο Μάρτιν Νοβοσέλατς. Από το 1980 έως το 1983 κατακτά άλλα 3 πρωταθλήματα, 4 στο σύνολο μαζί με αυτό του 1979-’80 και σφραγίζει μια εκπληκτική περίοδο με τον αποκλεισμό του Άγιαξ, τον Σεπτέμβριο του 1983. Το τελευταίο πρωτάθλημα έρχεται τη χρονιά 1986-’87. Από εκεί και έπειτα αρχίζει η παρακμή. Ο Ολυμπιακός με πρόεδρο τον Κοσκωτά πλέον, κάνει πολλές και ακριβές μεταγραφές και ίσως μια από τις μεγαλύτερες μεταγραφές που έγιναν εκείνη την περίοδο στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο με τον Λάγιος Ντέταρι. Η υποδοχή και η παρουσίαση του Ντέταρι έγινε στο Δημαρχείο του Πειραιά με χιλιάδες οπαδούς του Ολυμπιακού να παραληρούν. Παρ’ όλ’ αυτά, ο Ολυμπιακός κερδίζει μόνο 2 κύπελλα το 1990 και 1992, το σούπερ καπ του 1992 και φορτώνεται με υπέρογκα χρέη. Ένας εξαιρετικός προπονητής που ακούει στο όνομα Όλεγκ Μπλαχίν έρχεται στην ομάδα και μαζί με αυτόν τρία πολύ μεγάλα ονόματα του σοβιετικού ποδοσφαίρου. Οι Προτάσωφ, Λιτοφτσένκο και Σαβίτσεφ κάνουν ό,τι μπορούν, αλλά η ομάδα πελαγοδρομεί ανάμεσα σε χρέη και ανυποληψία. Η τραγικότερη στιγμή της ιστορίας του είναι όταν τη χρονιά 1987-’88 τερματίζει στην 8η θέση. Η «πέτρινη» επταετία έχει αρχίσει για τον Ολυμπιακό με τους φιλάθλους του να μη βλέπουν με μεγάλη αισιοδοξία το μέλλον, αφού κανένας σοβαρός επιχειρηματίας δεν ήθελε να ανακατευτεί με τα διοικητικά του Ολυμπιακού. Το 1993, όμως, αναλαμβάνει τον Ολυμπιακό ο Σωκράτης Κόκκαλης, με σκοπό να τον κάνει ισόβιο πρωταθλητή του ελληνικού ποδοσφαίρου. Με την έλευση του Μπάγιεβιτς, με καλές μεταγραφές και στελέχωση του τμήματος, με εξειδικευμένους επιστήμονες που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του σύγχρονου ποδοσφαίρου, ο Θρύλος ξεκινά για ένα εκπληκτικό ρεκόρ. 11 πρωταθλήματα και 5 νταμπλ σε 12 χρόνια. Γίνονται επενδύσεις σε υπερσύχρονες εγκαταστάσεις στο Ρέντη και ο μεγάλος πόθος των φιλάθλων των παικτών του Ολυμπιακού γίνεται πραγματικότητα. Ένα υπερσύχρονο γήπεδο, ένα ολοκαίνουριο γήπεδο Καραϊσκάκη, είναι πραγματικότητα. Μεγάλες προσωπικότητες του παγκοσμίου ποδοσφαίρου θα παρελάσουν από το θρυλικό γήπεδο Καραϊσκάκη, όπως οι Καρεμπέ, Ζε Ελίας, Ζάχοβιτς, ο μάγος Τζιοβάνι και φυσικά ο Ριβάλντο. Άξιος εκπρόσωπος του ελληνικού ποδοσφαίρου τα τελευταία χρόνια στο Champions League, έχει πετύχει κάποιες από τις μεγαλύτερες διακρίσεις του ελληνικού ποδοσφαίρου στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις: 20

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 20

21/2/2010 1:10:00 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

• Σημαντικότερη επιτυχία του είναι η «καθαρή» πρόκρισή του στους 8 του Champions League μόλις στη δεύτερη παρουσία του στη διοργάνωση με τη νέα της μορφή, την περίοδο 1998-’99. • Προημιτελικά του κυπέλλου κυπελλούχων την περίοδο 1992-’93. • Σπουδαία επιτυχία για τον Ολυμπιακό ήταν η πρόκριση του στους 16 του Champions League την περίοδο 2007-’08, αφού προκρίθηκε από έναν δύσκολο όμιλο ως δεύτερος αλλά ισόβαθμος με την πανίσχυρη Ρεάλ Μαδρίτης στους 11 βαθμούς, αφήνοντας πίσω του τη Βέρντερ Βρέμης και τη Λάτσιο. Εκείνη τη χρονιά, πέτυχε ιστορικές νίκες εναντίον της Βέρντερ με 3-1 μέσα στη Βρέμη και εναντίον της Λάτσιο με 2-1 μέσα στη Ρώμη. Τη Βέρντερ, την ξανακέρδισε ο Ολυμπιακός και μέσα στο Καραϊσκάκη με 3-0 (2007-’08). • Νίκη επί της Μπάγιερν Λεβερκούζεν με 6-2 (2001-’02). • Νίκη επί της Γαλατασαράϊ με 3-0 (2001-’02). • Νίκη επί της Λίβερπουλ με 1-0 (2000-’01). • Νίκη επί της Γιουβέντους με 2-1 μέσα στην Ιταλία. • Nίκη επί της πρωτοπόρου στο πρωτάθλημα Γερμανίας Χέρτα με 4-0 (2008 -’09). • Nίκη επί της πρωταθλήτριας Πορτογαλίας Μπενφίκα με 5-1 (2008-’09). • Διπλή νίκη επί της Γαλλικής Σοσό (2004-’05). ⌘ 21

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 21

21/2/2010 1:10:01 μμ

ΤΙΤΛΟΙ

αφιέρωμα 4

Ποδόσφαιρο

37 Πανελλήνια πρωταθλήματα:

1931, 1933, 1936, 1937, 1938, 1947, 1948, 1951, 1954, 1955, 1956, 1957, 1958, 1959, 1966, 1967, 1973, 1974, 1975, 1980, 1981, 1982, 1983, 1987, 1997, 1998,1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009.

24 Κύπελλα Ελλάδος:

1947, 1951, 1952, 1953, 1954, 1957, 1958, 1959, 1960, 1961, 1963, 1965, 1968, 1971, 1973, 1975, 1981, 1990, 1992, 1999, 2005, 2006, 2008, 2009. 4 SUPER CUPS: 1980, 1987, 1992, 2007. Τη χρονιά που η ΕΠΟ τιμώρησε τον Ολυμπιακό, την ΑΕΚ και τον ΠΑΟ, αυτοί δημιούργησαν το Π.Ο.Κ. Η ένωση αυτή διοργάνωσε δύο διεθνή τουρνουά: το Κύπελλο Πάσχα και το Κύπελλο Χριστουγέννων με συμμετοχή και ομάδων από το εξωτερικό. Ο Ολυμπιακός πρωταγωνίστησε σε αυτά τα κύπελλα κατακτώντας το κύπελλο Χριστουγέννων 9 φορές (1948, 1952, 1953, 1954, 1956, 1959, 1960, 1961 και 1962) και 12 κύπελλα Πάσχα (1928, 1929, 1934, 1936, 1943, 1945, 1946, 1949, 1951, 1953, 1959, 1964). Οι διοργανώσεις αυτές σταμάτησαν να γίνονται, όταν δημιουργήθηκε η Α΄ Εθνική. Επίσης, το 1969 και το 1972, διοργανώθηκε μεταξύ της Ελλάδας και της Κύπρου ένα τουρνουά για τους πρωταθλητές των δύο χωρών, το οποίο ονομάστηκε Κύπελλο της Μεγάλης Ελλάδας και το οποίο κέρδισε ο Ολυμπιακός και τις δύο φορές εναντίον του ΑΠΟΕΛ το 1969 και της Ανόρθωσης το 1972.

Στεφανάκος, Αυγητίδης, Αρ. Παπάζογλου, Διαμαντόπουλος, Μποτίνος, Μίλησης, Γαϊτατζής, Βασιλείου εισέρχονται στο Καυτατζόγλειο στις 14-2-1965. Άρης – Ολυμπιακός 0-1.

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 22

21/2/2010 1:10:02 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Καλαθοσφαίριση

Μία από τις μεγαλύτερες δυνάμεις στην καλαθοσφαίρηση στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη, επιτυγχάνοντας πολύ μεγάλες επιτυχίες στο άθλημα, είναι ο Ολυμπιακός. To πρώτο πρωτάθλημα ήρθε το 1949, ενώ το δεύτερο το 1960. Τη χρονιά εκείνη, συμμετείχε στο Κύπελλο Πρωταθλητριών αντιμετωπίζοντας τη Γαλατασαράι. Το 1976, κατέκτησε το πρωτάθλημα αήττητος, έχοντας 22 νίκες σε ισάριθμα παιχνίδια. Την ίδια χρονιά, έφτασε στα προημιτελικά του Κυπέλλου Κυπελλούχων. Το 1978, κατέκτησε το πρωτάθλημα, ενώ το 1979 έφτασε στην τελική φάση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, η σημαντικότερη επιτυχία μέχρι τότε στην κορυφαία διασυλλογική διοργάνωση. Η περίοδος αυτή σφραγίζεται με την κατάκτηση 4 κυπέλλων το 1976, 1977, 1978 και 1980. Τη δεκαετία του ’80, ο Ολυμπιακός ξεκινάει μια εποχή πτώσης, η οποία θα διαρκέσει μέχρι την έλευση του Σωκράτη Κόκκαλη και του Γιάννη Ιωαννίδη. Η ομάδα πραγματοποίησε μεγάλες μεταγραφές (Ζάρκο Πάσπαλι) και μετακόμισε από το Παπαστράτειο στο Σ.Ε.Φ. Ο Ολυμπιακός είναι αυτός, ο οποίος πρώτος θα σπάσει τη κυριαρχία των ομάδων της Θεσσαλονίκης, του ΠΑΟΚ και του Άρη. Η μεταγραφή του Παναγιώτη Φασούλα θα δημιουργήσει ένταση μεταξύ των συλλόγων του ΠΑΟΚ και του Ολυμπιακού και των φιλάθλων τους. Ο Ολυμπιακός, με την προσθήκη του Φασούλα στις τάξεις του, θα γίνει ο απόλυτος κυρίαρχος του ελληνικού μπάσκετ για αρκετά χρόνια. Θα ακολουθήσουν πολλοί μεγάλοι παίκτες, κυρίως Αμερικανοί, και ο Ολυμπιακός θα πάρει 5 συνεχόμενα πρωταθλήματα την περίοδο 1993-1997 και 2 κύπελλα (1994, 1997). Παράλληλα, σημειώνει πολύ μεγάλες επιτυχίες στην Ευρώπη, φτάνοντας σε 2 συνεχόμενα φάιναλ φορ της Ευρωλίγκα, στο Τελ Αβίβ το 1994 και στη Σαραγόσα το 1995, όπου και τις δύο φορές κερδίζει τον ΠΑΟ στον ημιτελικό και χάνει στον τελικό και τις δύο φορές από ισπανική ομάδα, την Μπανταλόνα και τη Ρεάλ Μαδρίτης αντίστοιχα. Ο Ολυμπιακός πρωταθλητής Ευρώπης στο μπάσκετ, 1997 Final Four, Ρώμη. Διακρίνονται: Σιγάλας, Φασούλας, Τάρλατς, Τόμιτς Μπακατσιάς. Συμμετείχαν, επίσης, Ρίβερς, Νάκιτς, Παπανικολάου, Γλακτερός, Βελπ, προπονητής Ντούσαν Ίβκοβιτς.

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 23

21/2/2010 1:10:02 μμ

ΤΙΤΛΟΙ

αφιέρωμα 4

Το 1996, θα κερδίσει και πάλι το πρωτάθλημα Ελλάδος, νικώντας τον ΠΑΟ στον πέμπτο τελικό με 78-35, ρεκόρ το οποίο δεν έχει καταρριφτεί μέχρι σήμερα. Το 1997, θα είναι η χρυσή χρονιά του Ολυμπιακού, αφού θα κερδίσει και τους τρεις τελικούς στους οποίους θα συμμετάσχει και θα επιτύχει το Triple Crown. Στον τελικό της Ευρωλίγκα, νίκησε την Μπαρτσελόνα με 73-58 αποκλείοντας πάλι τον ΠΑΟ στα πλέι-οφ αυτή τη φορά, σπάζοντας την έδρα του με νίκη 69-49 μέσα στο Ο.Α.Κ.Α., ενώ στον τελικό του πρωταθλήματος κερδίζει την ΑΕΚ. Το 1998, θα αγωνιστεί στο McDonalds Open, όπου θα φτάσει στον τελικό για να αντιμετωπίσει τους Chicago Bulls απέναντι στον καλύτερο καλαθοσφαιριστή όλων των εποχών, τον Michael Jordan. Aξίζει να σημειωθεί ότι το τμήμα μπάσκετ του Ολυμπιακού αναδείχθηκε η κορυφαία ομάδα της Ευρώπης σύμφωνα με την επίσημη βαθμολογία της FIBA για την περίοδο 1994-1999. 9 Πανελλήνια πρωταθλήματα: 1949, 1960, 1976, 1978, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997. 7 Κύπελλα Ελλάδος: 1976, 1977, 1978, 1980, 1994, 1997, 2002. 1 Ευρωλίγκα: 1997. Ένας “θρύλος” απέναντι σε ένα “μύθο” (ο Ολυμπιακός εδώ με τον Μίλαν Τόμιτς και οι Chicago Bulls με τον Michael Jordan στο McDonalds Open)

Bόλεϊ Στο βόλεϊ ανδρών, ο Ολυμπιακός αποτελεί τον πρώτο σύλλογο σε τίτλους στην Ελλάδα, ενώ έχει συμμετάσχει σε 11 φάιναλ φορ ευρωπαϊκής διοργάνωσης, 7 φάιναλ φορ στο κύπελλο Πρωταθλητριών και 4 φάιναλ φορ στο Κυπελλούχων. Επιπλέον, είναι η μοναδική ελληνική ομάδα με ευρωπαϊκούς τίτλους. Το 1996 και το 2005, με το κύπελλο Κυπελλούχων και το Top Teams Cup αντίστοιχα. Το 2005, ο Ολυμπιακός επικράτησε της ολλανδικής Νεσελάντε μέσα στο Σ.Ε.Φ. με 3-0 σετ στον τελικό του Top Teams Cup και κατέκτησε τον τίτλο. Είχε προηγηθεί η 24

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 24

21/2/2010 1:10:03 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά κατάκτηση του κυπέλλου Κυπελλούχων το 1996 στο Σ.Ε.Φ. Κατέχει ένα πολύ σημαντικό ρεκόρ, κατακτώντας το πρωτάθλημα Ελλάδος για 8 συνεχόμενα χρόνια από το 1987 έως 1994. Εδώ πρέπει να κάνουμε μια αναφορά στο γυναικείο βόλεϊ της ομάδας, το οποίο μέσα σε λίγα μόνο χρόνια ανέβηκε στην Α1 κατηγορία και έκτοτε πρωταγωνιστεί διεκδικώντας το πρωτάθλημα, το οποίο και έχασε στις λεπτομέρειες το 2008, από την σαφώς πιο έμπειρη ομάδα του ΠΑΟ.

Κολύμβηση Μόνιμος πρωταθλητής στο πρωτάθλημα της κολύμβησης τα τελευταία 45 χρόνια είναι ο Ολυμπιακός, αφού έχει χάσει μόνο 7, από το 1960 μέχρι σήμερα. Οι μεγαλύτεροι έλληνες κολυμβητές έχουν ξεπηδήσει από τις ακαδημίες του όπως η Σοφία Δάρα, ο Χαράλαμπος Παπανικολάου. ο Δημήτρης Αλφατζής, ο Δημήτρης Μαγγανάς, ο Απόστολος Τσαγκαράκης, ο Ανδρέας Ζήσιμος, κ.ά. Επίσης, ο Ολυμπιακός, συμμετέχει κάθε χρόνο στα χειμερινά πανελλήνια πρωταθλήματα, τα οποία και κερδίζει με ευκολία και στα οποία οι αθλητές του σημειώνουν πανελλήνια ρεκόρ. 49 Πανελλήνια πρωταθλήματα: 1930, 1931, 1932, 1933, 1934, 1935, 1937, 1960, 1961, 1962, 1976, 1969, 1970, 1971, 1972, 1973, 1974, 1975, 1976, 1977, 1978, 1979, 1980, 1981, 1982, 1983, 1984, 1985, 1986, 1988, 1989, 1990, 1991, 1992, 1993, 1994, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008. Ο Κώστας Πρέκας, πρωταθλητής στις καταδύσεις με τα χρώματα του Ολυμπιακού, με τον συναθλητή του Κόρδα.

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 25

21/2/2010 1:10:04 μμ

ΤΙΤΛΟΙ

αφιέρωμα 4

Πόλο Το τμήμα της υδατοσφαίρισης του Ολυμπιακού ιδρύθηκε το 1928 και από τότε θεωρείται ο βασικός πρωταγωνιστής των εγχώριων πρωταθλημάτων και σημαντικός εκπρόσωπος της χώρας στην Ευρώπη. Είναι η μοναδική ελληνική ομάδα η οποία έχει κατακτήσει ευρωπαϊκό πρωτάθλημα το 2002. Επίσης, έχει συμμετάσχει 3 φορές σε τελικούς ευρωπαϊκών διοργανώσεων, 2 στο κύπελλο Κυπελλούχων (1998, 1999) και 1 στο Champions League (2001). Από το 1999-2005, κατέκτησε 7 συνεχόμενες φορές το πρωτάθλημα Ελλάδος. Το 2002 πέτυχε κάτι το οποίο σπάνια μπορεί να επαναληφτεί, αφού κατάφερε να κερδίσει το Πρωτάθλημα Ευρώπης και το Σούπερ Κάπ Ευρώπης εναντίον δύο πανίσχυρων Ουγγρικών ομάδων, της Χόνβεντ και της Βάσας. Παράλληλα, κέρδισε το πρωτάθλημα και το κύπελλο Ελλάδος, κατακτώντας όλους τους τίτλους τους οποίους διεκδίκησε εκείνη τη χρονιά. Το 2007 και το 2008, κατακτά αήττητος την πρώτη θέση με 22 νίκες σε ισάριθμα παιχνίδια και κατακτά το πρωτάθλημα στα πλέι-οφ. Στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις συμμετέχει στο φάιναλ φορ της Ευρωλίγκας το οποίο γίνεται στο Μιλάνο και στο οποίο κατακτά την 4η θέση. Το γυναικείο τμήμα παίζει εξίσου πρωταγωνιστικό ρόλο στο ελληνικό πρωτάθλημα, το οποίο έχει κατακτήσει 2 φορές, αλλά και στην Ευρώπη η συμμετοχή των κοριτσιών του Ολυμπιακού είναι πολύ καλή, αφού έχουν 4 συμμετοχές σε φάιναλ φορ ευρωπαϊκών τίτλων, χάνοντας μάλιστα στις λεπτομέρειες το Λεν Τρόφι του 2008 από την ιταλική Ρόμα με σκορ 9-10. Τον Μάιο του 2009, κατάφερε να κερδίσει την ομάδα του Εθνικού με 1-2 ματς έχοντας μειονέκτημα έδρας και να περάσει στον τελικό του πρωταθλήματος για να αντιμετωπίσει την πρωταθλήτρια Ευρώπης, Βουλιαγμένη. Κατάφερε να κερδίσει την πρωταθλήτρια Ευρώπης με 2-3 ματς, έχοντας και πάλι μειονέκτημα έδρας και να κατακτήσει το πρωτάθλημα. Για άλλη μια φορά μίλησε η Ολυμπιακή ψυχή.

22 Πανελλήνια πρωταθλήματα Ανδρών: 1933, 1934, 1947, 1949, 1951, 1952, 1969, 1971, 1992, 1993 1995, 1996, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2007 2008, 2009. 13 Κύπελλα (ανδρών): 1992, 1993, 1997, 1998, 2001, 2002, 2003, 2004, 2006, 2007 2008, 2009. 2 Super Cups Ελλάδας Ανδρών: 1997, 1998 1 Πρωτάθλημα Ευρώπης Ανδρών: 2002 1 Super Cup Ευρώπης Ανδρών: 2002 3 Πανελλήνια πρωταθλήματα Γυναικών: 1995, 1998, 2009

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 26

21/2/2010 1:10:04 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Η ομάδα πόλο του Ολυμπιακού το 1964.

Από το αρχείο της εφημερίδας “Αθλητική Ηχώ” 26-5-2002.

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 27

21/2/2010 1:10:05 μμ

ΤΙΤΛΟΙ

αφιέρωμα 4

Το σκάφος «Όνειρο» του Ολυμπιακού με κυβερνήτη τον Νικόλαο Αλτουβά, νικητή στο «Γύρο της Πελοποννήσου» το 1962.

Ιστιοπλοΐα 22 Πανελλήνια πρωταθλήματα κατηγορίας Finn: 1972, 1973, 1974, 1976, 1977, 1978, 1979, 1980, 1982, 1996, 1997, 1998 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008. 8 Πανελλήνια πρωταθλήματα κατηγορίας Soling: 1980, 1982, 1983, 1984, 1986, 1987, 1992, 1993 3 Πανελλήνια πρωταθλήματα κατηγορίας Star: 1986, 1987, 1995 3 Πανελλήνια πρωταθλήματα κατηγορίας Dragon: 1970, 1971, 1972 2 Πανελλήνια πρωταθλήματα κατηγορίας Optimist: 1985, 1986 1 Πανελλήνιο πρωτάθλημα κατηγορίας Laser: 1976

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 28

21/2/2010 1:10:07 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Επιτραπέζια αντισφαίριση (πινγκ-πονγκ) 3 Διασυλλογικά πρωταθλήματα Ελλάδας Ανδρών: 1980, 2004, 2005 4 Κύπελλα Ελλάδας Ανδρών: 2003, 2004, 2005, 2008 18 Διασυλλογικά πρωταθλήματα Ελλάδας Γυναικών: 1961, 1962, 1964, 1965, 1967, 1975, 1981, 1982, 1983, 2000, 2001, 2002 2005, 2006, 2007, 2009 11 Κύπελλα Ελλάδας Γυναικών: 1965, 1966, 1983, 1984, 1985, 1986, 2001, 2005, 2006, 2007, 2008 15 Πανελλήνια πρωταθλήματα Ατομικού Ανδρών: 1970, 1970 (Μαντζάρογλου), 1971, 1971 (Μαντζάρογλου), 1972, 1976 1976 (A΄Κατηγορία), 1976 (Μαντζάρογλου), 1977, 1977 (A΄ Κατηγορία) 1980 (A΄ Κατηγορία), 2004, 2005, 2006, 2007 37 Πανελλήνια πρωταθλήματα Ατομικού Γυναικών: 1956, 1957, 1957 (Μαντζάρογλου), 1957 (Κύπελλο Ο.Σ.Φ.Π.), 1959, 1960 1961, 1962, 1963, 1964, 1964 (Μαντζάρογλου), 1964 (Αθλητική Ηχώ) 1965, 1966, 1966 (Μαντζάρογλου), 1967 (Μαντζάρογλου), 1968, 1970 1971 (Μαντζάρογλου), 1975, 1975 (A΄ Κατηγορία), 1979 (A΄ Κατηγορία) 1980, 1980 (A΄ Κατηγορία), 1981, 1982, 1983, 1983 (A΄ Κατηγορία), 1984 1985, 1986, 2000, 2001, 2002, 2005, 2006, 2007 13 Πανελλήνια πρωταθλήματα Διπλού Ανδρών: 1970, 1971, 1972, 1973, 1977, 1978, 1979, 1981, 1982, 2004, 2005 2006, 2007 19 Πανελλήνια πρωταθλήματα Διπλού Γυναικών: 1959, 1959 (Εαρινό), 1961, 1962, 1963, 1965, 1966 (Τουρνουά Θεσ/κης) 1976, 1977, 1980, 1981, 1982, 1983, 1986, 1987, 1988, 2005, 2006, 2007 22 Πανελλήνια πρωταθλήματα Μικτού Ανδρών - Γυναικών: 1957, 1959, 1961, 1962, 1964, 1965, 1966 (Τουρνουά Θεσ/κης), 1970 1971, 1972, 1977, 1980, 1981, 1982, 1983, 1984, 1986, 2004, 2005, 2006 2007, 2008 3 Κύπελλα Αττικής Ανδρών: 2003, 2005, 2009 8 Κύπελλα Αττικής Γυναικών: 1998, 2000, 2001, 2002, 2005, 2006, 2007, 2009 Υπολείπονται 2 χρονολογίες στα διασυλλογικά πρωταθλήματα γυναικών τα οποία σύμφωνα με το επίσημο Site της ομοσπονδίας επιτραπέζιας αντισφαίρισης είναι 18

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 29

21/2/2010 1:10:07 μμ

ΤΙΤΛΟΙ

αφιέρωμα 4

Αγώνας δρόμου αντοχής στο Θεμιστόκλειο με συμμετοχή αθλητών του Ολυμπιακού. 12 Οκτωβρίου1958

Στίβος

To τμήμα του στίβου ιδρύθηκε στις 16 Νοεμβρίου 1953 και έχει αναδείξει ολυμπιονίκες, παγκόσμιους πρωταθλητές, πρωταθλητές Ευρώπης, μεσογειονίκες, βαλκανιονίκες και πάρα πολλούς πανελληνιονίκες στα ανοιχτά και κλειστά πρωταθλήματα στίβου. 3 Πανελλήνια πρωταθλήματα Ανοιχτού Στίβου Ανδρών: 2006, 2007, 2008 5 Πανελλήνια Πρωταθλήματα Μαραθώνιου Ανδρών: 1998, 1999, 2000, 2001, 2003 4 Πανελλήνια πρωταθλήματα Ανωμάλου δρόμου Ανδρών: 2004, 2007, 2008, 2009 1 Πανελλήνιo πρωτάθλημα Ανωμάλου δρόμου Γυναικών: 2008 1 Πανελλήνιο πρωτάθλημα Σύνθετων αγωνισμάτων Ανδρών: 2007 Τον Ιούνιο του 2006, ο Ολυμπιακός απέκτησε το δικό του υπερσύχρονο αθλητικό κέντρο για το τμήμα του στίβου στον Ρέντη απέναντι από το γήπεδο βόλεϊ της ομάδας. 30

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 30

21/2/2010 1:10:08 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Πάλη 1 Πανελλήνιο πρωτάθλημα ελευθέρας πάλης Ανδρών: 1977 1 Πανελλήνιο πρωτάθλημα ελληνορωμαϊκής πάλης Ανδρών: 2006 1 Ευρωπαϊκό Κύπελλο Cela Cup Ανδρών: 2006

Πυγμαχία 3 Πανελλήνια πρωταθλήματα Ανδρών: 1970, 1971, 1972

Καταδύσεις 13 Πρωταθλήματα Τραμπολίνο 3μ. Ανδρών: 1958, 1959, 1960, 1961, 1962, 1963, 1964, 1965, 1966, 1967, 1970, 1981, 1989 8 Πρωταθλήματα (Αναπηδητήριο) Ανδρών: 1960, 1963, 1964, 1965, 1966, 1967, 1969, 1992 2 Πρωταθλήματα Τραμπολίνο 1μ. Ανδρών: 1991, 1992 3 Πρωταθλήματα Τραμπολίνο 3μ. Γυναικών: 1992, 1993, 1996 2 Πρωταθλήματα (Αναπηδητήριο) Γυναικών: 1993, 1997

Κωπηλασία

Στις τάξεις του τμήματος της Κωπηλασίας ο Ολυμπιακός έχει κορυφαίους αθλητές, όπως ο Γιάννης Χρήστου, ο Βασίλης Πολύμερος και η Χρυσή Μπισκιτζή, όμως δεν έχει καταφέρει να κατακτήσει κάποιον τίτλο.

Κανόε-καγιάκ 1 Πανελλήνιο κύπελλο ήρεμων νερών στο διθέσιο των 500μ. Ανδρών: 2007

Σκοποβολή 1 Πανελλήνιο κύπελλο Πήλινου Στόχου Ανδρών: 2004

Τένις

Το τμήμα αυτό ιδρύθηκε το 1998 και είναι το νεότερο τμήμα του συλλόγου. ⌘

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 31

21/2/2010 1:10:08 μμ

αφιέρωμα 4

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 32

21/2/2010 1:10:23 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

ΟΙ ΑΘΛΗΤΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥ Στάδιο Γεώργιος Καραϊσκάκης Σήμα κατατεθέν του Πειραιά, άμεσα συνδεδεμένο τόσο με την αθλητική ιστορία όσο και με τη φυσιογνωμία της πόλης. Στο Φάληρο, το στάδιο Γεώργιος Καραϊσκάκης, είναι ο χώρος στον οποίο πριν από αρκετές δεκαετίες ξεκίνησαν να γράφουν τα πρώτα κεφάλαια της ιστορίας τους δυο μεγάλες αγάπες των Πειραιωτών, ο Ολυμπιακός και ο Εθνικός. Το στάδιο αυτό, σα δεύτερο σπίτι, στέγασε τις ελπίδες του μεροκαματιάρη ναυτεργάτη, τον ένθερμο ζήλο του έφηβου οπαδού, αλλά και τον ασίγαστο πόθο των μεγαλοεπιχειρηματιών. Χιλιάδες οπαδοί συνέρρεαν στο γήπεδο και βίωναν μια μοναδική εμπειρία: την προσπάθεια της ομάδας για την κορυφή. Η κατασκευή του σταδίου ξεκίνησε το 1895, με την ευκαιρία της διοργάνωσης στην Αθήνα των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων της σύγχρονης ιστορίας.

Και εγένετο ποδηλατοδρόμιο Σε πρώτη φάση το στάδιο κατασκευάστηκε για να καλυφθούν οι αγώνες ποδηλασίας σε πίστα. Ιδιαίτερη βεβαίως υπήρξε η συμβολή του τότε βασιλιά της Ελλάδος, Γεωργίου του Α΄ και της αγάπης του για την ποδηλασία. Το νέο στάδιο, η αρχική μορφή του οποίου διατηρεί κάποιες ομοιότητες με αυτήν που σήμερα γνωρίζουμε, βαφτίστηκε Ποδηλατοδρόμιο. Διέθετε –όπως όλα τα γήπεδα της εποχής– χωμάτινο αγωνιστικό χώρο και καρβουνόσκονη αντί για ταρτάν. Παρ’ όλη την πενιχρότητα των μέσων, το Ποδηλατοδρόμιο φιλοξένησε για πρώτη φορά αγώνες ποδοσφαίρου το 1920. H φορά του αγωνιστικού χώρου ήταν βορράς-νότος, με τα τέρματα να βρίσκονται προς την πλευρά της οδού Πειραιώς και της θάλασσας. Ακολούθησαν εκτεταμένες εργασίες ανακατασκευής. Το 1956 τοποθετήθηκε χλοοτάπητας και καινούργιος στίβος. Ο αγωνιστικός χώρος έγινε κάθετος προς τον παλιό (ανατολή-δύση) με τα τέρματα να βλέπουν προς την Καστέλλα και το Φάληρο. Το 1968, με αφορμή τη διοργάνωση του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος στίβου, ολοκληρώθηκε η μετατροπή του σε ένα πλήρως εξοπλισμένο και σύγχρονο, για τα δεδομένα της εποχής, στάδιο. Το 1956, το γήπεδο υιοθέτησε το νέο του όνομα, Γεώργιος Καραϊσκάκης. Απολύτως δικαιολογημένη η επιλογή, αφού ήταν χτισμένο στην περιοχή όπου είχε αφήσει την τελευταία του πνοή ο ήρωας της Επανάστασης στις 22 Απριλίου του 1826.

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 33

21/2/2010 1:10:24 μμ

αφιέρωμα 4

Το σύγχρονο Καραϊσκάκη Σύμφωνα με έναν αρχικό προγραμματισμό, το φαληρικό στάδιο επρόκειτο να φιλοξενήσει τους αγώνες χόκεϊ επί χόρτου των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Αυτός ήταν ο κυριότερος λόγος ανακατασκευής του γηπέδου, δεδομένου ότι η φθορά του χρόνου ήταν πλέον πρόδηλη και επικίνδυνη. Ύστερα από πολυετείς διαπραγματεύσεις, τον Απρίλιο του 2003, η χρήση του Σταδίου Καραϊσκάκη πέρασε στον Ολυμπιακό, που ανέλαβε να κατασκευάσει στη θέση του ένα νέο γήπεδο, με την υποχρέωση να το παραδώσει έτοιμο για χρήση στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Το έργο της ανοικοδόμησης πραγματοποιήθηκε σε διάστημα μόλις δεκατριών μηνών. Το γήπεδο απέκτησε και πάλι την παλαιά φορά βορράς-νότος, που είχε και το Ποδηλατοδρόμιο. Είναι ουσιαστικά μια σύμμεικτη κατασκευή με τη χρήση μπετόν μέχρι το επίπεδο των 6,4 μέτρων (concourse-περιμετρικός διάδρομος κίνησης θεατών) και μεταλλικών στοιχείων από εκεί και πάνω. Οι λόγοι γι’ αυτό ήταν η πίεση του χρόνου, η μείωση του κόστους, το υπέδαφος, κ.ά. Το κοίλο του γηπέδου αποτελείται από ένα διάζωμα κερκίδων γύρω από τον αγωνιστικό χώρο. Οι εξέδρες καλύπτονται από στέγαστρο, το οποίο με τη σειρά του καλύπτεται από πολλαπλά εντεταμένα κομμάτια μεμβράνης. Το νέο γήπεδο διαθέτει πλήρη μεγαφωνική εγκατάσταση, δύο ηλεκτρονικούς πίνακες και κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης. Έχουν ακόμη προβλεφθεί ειδικοί χώροι για άτομα μειωμένης κινητικότητας. 34

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 34

21/2/2010 1:10:29 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας* Το Σ.Ε.Φ. είναι ένα κλειστό γήπεδο που βρίσκεται στη δυτική γωνία του φαληρικού όρμου, στο Νέο Φάληρο, απέναντι από το στάδιο Γεώργιος Καραϊσκάκης. Κατασκευάστηκε την περίοδο 1981-1984 και έχει χωρητικότητα 14.095 θέσεων. Είναι γνωστό διεθνώς λόγω των σημαντικών Ευρωπαϊκών και Παγκοσμίων Πρωταθλημάτων στο Στίβο, στην Καλαθοσφαίριση, στο Βόλεϊ, αλλά και στα άλλα αθλήματα κλειστού χώρου που έχει φιλοξενήσει. Από το 1992, χρησιμοποιείται ως έδρα της ομάδας μπάσκετ του Ολυμπιακού. Στο Σ.Ε.Φ. έχουν διεξαχθεί αθλήματα για τους Μεσογειακούς αγώνες το 1991, αλλά και κατά τη διάρκεια των θερινών Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών αγώνων το 2004. Άλλα σημαντικά γεγονότα: - Tο 1987, φιλοξένησε το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Μπάσκετ όπου νικήτρια αναδείχτηκε η Ελληνική Εθνική Ομάδα. - Το 1996, διοργανώθηκε ο τελικός του Κυπέλλου Κυπελλούχων στο βόλεϊ με νικήτρια την ομάδα του Ολυμπιακού. - Για μια ακόμη φορά η ομάδα βόλεϊ του Ολυμπιακού θριάμβευσε το 2005, νικώντας στον τελικό του Top Teams Cup.

Κλειστό γυμναστήριο Μελίνα Μερκούρη* Το μεγαλύτερο κλειστό γυμναστήριο του Πειραιά μετά το Σ.Ε.Φ. λειτουργεί στο Ρέντη. 1.800 θεατές με δυνατότητα για άλλους 1.000 μπορούν να φιλοξενηθούν στους χώρους του γυμναστηρίου. Αποτελεί την έδρα των ερυθρόλευκων στο βόλεϊ. Τα τελευταία χρόνια, ο Ερασιτέχνης Ολυμπιακός δαπάνησε αρκετά χρήματα, ώστε το γυμναστήριο αυτό να μετατραπεί σε ένα από τα πλέον σύγχρονα για τους αθλητές και ελκυστικό για τους φιλάθλους. ⌘ * Έφη Σταθάκη, μαθήτρια 35

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 35

21/2/2010 1:10:35 μμ

αφιέρωμα 4

Η σημειολογία του ονόματος και της φανέλας

ι ιδρυτές του Ολυμπιακού ήταν όλοι αυτοδημιούργητοι επαγγελματίες και επιχειρηματίες: έμποροι οι Αδελφοί Ανδριανόπουλοι, μεσαίος βιομήχανος ο Μανούσκος, ανώτερος δημόσιος λειτουργός ο Καμπέρος. Ο Σταύρος Μαραγκουδάκης διευθυντής του Ταχυδρομείου, ο Νίκος Ανδρόνικος έμπορος, ο Δημήτριος Σκλιάς αξιωματικός του στρατού, ο Νικόλαος Ζαχαρίας δικηγόρος κ.ο.κ. Το όνομα εμπνεύστηκε ο οξύνους Καμπέρος, που, ως ανάδοχος, συνέδεσε την ομάδα με το πνεύμα του ολυμπισμού, την Ολυμπιακή ιδέα και το αθάνατο αθλητικό πνεύμα. Εύλογη η συμβολική σημασία του δαφνοστεφανωμένου νικητή στο σήμα που επιλέχθηκε. Σε ό,τι αφορά τα χρώματα και τις ριγέ φανέλες, ο Γ. Ανδριανόπουλος, έχοντας σπουδάσει σε κολέγιο του Καίμπριτζ, αντέγραψε τη φανέλα του κολλεγίου: ερυθρόλευκες κάθετες ρίγες. Κατά έναν περίεργο τρόπο, το κόκκινο χρώμα, η πιο συμβολική χρωματικά απεικόνιση των κοινωνικών αγώνων των εργατικών μαζών, θα σηματοδοτήσει την ιστορία του Ολυμπιακού. Πολύς κόσμος της δουλειάς θα συνδέει συνειρμικά έστω στο μέλλον τη στόχευση της κοινωνικής απελευθέρωσης με τις αθλητικές επιτυχίες της ομάδας. Έτσι, παρόλο που τα διοικητικά μέλη προέρχονταν παί από τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα, οι οπαδοί και οι παίχτες συσπείρωναν την αέναη εργατική δύναμη. Αστοί και μεσοαστοί, η μερίδα της διοίκησης δηλαδή, τα εκατομμύρια των εργαζομένων από την άλλη, η πλατιά μάζα των πιστών οπαδών, διαμορφώνουν από κοινού ένα πλαίσιο διευρυμένων πελατειακών σχέσεων και αναπαράγουν έτσι και στο χώρο του ποδοσφαίρου το κοινωνικό φαινόμενο, το οποίο σηματοδότησε τον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό ήδη από τη διαμόρφωση του νεοελληνικού κράτους. Με πατρικές νουθεσίες, παραινέσεις διαπαιδαγώγησης αλλά και εκδηλώσεις στοργής προς τους μικρότερους, με ιδεολογικές και ηθικοπατριωτικές συμβουλές και αισθήματα τιμής προς τους μεγαλύτερους σε ηλικία φίλους του συλλόγου, η διοίκηση εμπέδωσε αυτό που λέμε κοινωνικό 36

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 36

21/2/2010 1:10:39 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Επίθεση που άφησε εποχή χαρίζοντας πολλούς τίτλους στον Ολυμπιακό τη δεκαετία του 1930. Από αριστερά: Γεωργάτος, Ράγγος, Βάζος, Συμεωνίδης, Αναματερός.

προφίλ, προφανώς όπως το εννοούσε η τότε πλειοψηφία των μελών της. Στην ίδια κατεύθυνση αυτή η ιδεολογία προβλήθηκε με το ιδεολόγημα «Ολυμπιακή Ιδεολογία», ένα συγκεχυμένο περιεχόμενο με σαφές υπόβαθρο: τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Ολυμπιακού στα αθλητικά πράγματα και τη διεύρυνση της επιρροής του στα λαϊκά στρώματα. Με δυο λόγια, η ιστορία του Ολυμπιακού, ως μια συνιστώσα της ιστορίας του αθλητικού φαινομένου, συνθέτει σημαίνοντα κοινωνικά και ιστορικά. Και αυτό για δύο λόγους: αφενός από την άποψη της τομής στις κοινωνικές εξελίξεις που σχετίζονται με τον τομέα του αθλητισμού και αφετέρου από την άποψη έντονων κοινωνικών διεργασιών που έλαβαν χώρα σε εκτεταμένες περιοχές της χώρας και σε ευρύτερες μάζες, εκεί όπου ιδρύθηκαν και αναπτύχθηκαν αθλητικοί σύλλογοι. ⌘

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 37

21/2/2010 1:10:43 μμ

αφιέρωμα 4

Τι εστί “γαύρος”; Όσοι ασχολούνται με τα αθλητικά δρώμενα της χώρας, ανεξαρτήτως ομαδικών προτιμήσεων, θα έχουν υπόψη τους την προσφώνηση «γαύρος» προς τους οπαδούς του Ολυμπιακού. Λέγεται ότι με αυτό το προσωνύμιο βάφτισαν οι οπαδοί του Εθνικού τους φίλους του Ολυμπιακού, επειδή πάνε παντού πολλοί μαζί, κατά σμήνη, όπως οι γαύροι. Ο χαρακτηρισμός αυτός είναι ιδιαίτερα εύχρηστος, πάντα με ειρωνική και χλευαστική διάθεση, λόγω της σχέσης του Πειραιά τόσο με τη θάλασσα όσο και με τον Ολυμπιακό. Αναζητώντας την αρχική σημασία της λέξης θα διαπιστώσει κάποιος ότι η λέξη «γαύρος» σημαίνει υπερηφάνως σοβαρός και μεγαλοπρεπής, γαυρότητα και γαυρίαμα είναι η υπερηφάνεια, ενώ γαυρικός θα πει περήφανος. Η σημασία των λέξεων αυτών καταδεικνύεται με παραδείγματα από την αρχαία και νεότερη λογοτεχνία. Ο Ευριπίδης μιλούσε για τους «γαύρους όλβω», δηλαδή, για εκείνους που ήταν περήφανοι για την ευτυχία τους. Ο Λουκιανός θέλοντας να τονίσει ότι τον ενδιαφέρουν μόνο τα μεγάλα και τα σπουδαία και ότι δεν μακρολογεί ποτέ, γράφει: «γαύρος γαρ υπό του λόγου και μετέωρος ειμί και όλως μικρόν ουκέτι ουδέν επινοώ». Παράλληλα, το επίθετο γαύρος όταν προσδιορίζει τα κύματα της θάλασσας σημαίνει ορμητικός. Ο Κωστής Παλαμάς γράφει: «γαύρο το κύμα εξέσπαζε στο βροχερό ακρογιάλι». Τέλος, το συγγενές προς το ρήμα «γαυριάω-ω» είναι το ρήμα «γαίω» που σημαίνει χαίρομαι, ήδομαι. Αν και οι αντίπαλοι με την προσφώνηση αυτή υπονοούν τα κατά τα άλλα συμπαθέστατα ψαράκια που ζουν στη θάλασσα του Πειραιά, ακόμα και σήμερα δεν έχουν καταλάβει πόσο αναβαθμίζουν τους φίλους του Ολυμπιακού. Καλά θα κάνουν λοιπόν να μην μένουν στην επιφάνεια, αλλά να ψάχνουν πίσω από τις λέξεις. Έφη Σταθάκη, μαθήτρια 38

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 38

21/2/2010 1:10:45 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Και γιατί ΘΡΥΛΟΣ*; Το όνομα Ολυμπιακός σχετίζεται σημασιολογικά με την αρχαία Ολυμπία, το αθάνατο Ολυμπιακό πνεύμα, τους Ολυμπιακούς αγώνες και την εκεχειρία. Άλλοι αναζητούν ετυμολογική συνάφεια με το ελληνικό βουνό Όλυμπος, την κατοικία των θεών της αρχαίας Ελλάδας. Κατ’ επέκταση –από μια σύγχρονη οπτική– συνδέεται ακόμη και με την παγκοσμιοποίηση που ενέχει το όνομά του. Το όνομα «θρύλος» ακούστηκε για πρώτη φορά το 1929 μετά τα θρυλικά συνεχή αποτελέσματα της ομάδας σε Ελλάδα και Ευρώπη, όπως επιβεβαιώνουν σύσσωμες οι εφημερίδες της εποχής. Αναφέρουμε ενδεικτικά ορισμένα αποτελέσματα: Σεζόν 28/29 Σεζόν 28/29 Σεζόν 28/29 Σεζόν 28/29 Σεζόν 28/29 Σεζόν 28/29 Σεζόν 28/29 Σεζόν 28/29

Ελλάδα: Ελλάδα: Ευρώπη: Ευρώπη: Ευρώπη: Ελλάδα: Ελλάδα: Ευρώπη:

Ολυμπιακός – ΑΕΚ 4-1 ΠΑΟ – Ολυμπιακός 1-3 Ολυμπιακός – Βένους Σπάρτα 5-1 Ολυμπιακός – Μπεοργκάνσκη 3-0 Ολυμπιακός – Ουίπεστ 4-3 ΑΕΚ – Ολυμπιακός 2-3 Ολυμπιακός – ΠΑΟ 2-0 Ολυμπιακός – Φερεντσβάρος 3-2

*Θρύλος: θέμα κοινής και επαναλαμβανόμενης ομιλίας, προφορική διήγηση, ως επί το πλείστον επαινετική ή εκπληκτική και θαυμαστή, για πρόσωπα και γεγονότα του παρελθόντος, τα στοιχεία της οποίας βρίσκονται μεταξύ του πιθανού και του φοβερού (λεξικό Τριανταφυλλίδη). ⌘

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 39

21/2/2010 1:10:45 μμ

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 40

21/2/2010 1:10:50 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Ο ύμνος του Ολυμπιακού Στίχοι: Μίμη Ξ. Βασιλειάδη - Μουσική: Γιάγκου Ε. Λαουτάρη

Φευγάτ’ από μπρος φευγάτ’ από μπρος στο γήπεδο ο Ολυμπιακός. Φτερά στα ποδάρια, καρδιά μες στα στήθια που δώσαν θριάμβους. Σαν παραμύθια παίζουν με την τέχνη, ατρόμητοι λύκοι και τα φτερά της ξανανοίγει η νίκη. Πασάρει ο ένας, ο άλλος σουτάρει, ο εχθρός τα χάνει, σωστός πανικός, αυτός προσέχει, εκείνος μαρκάρει, θρίαμβος, νίκη, Ολυμπιακός.

Πάντοτε «Νίκη» το σύνθημα τους η περηφάνια στα μέτωπά τους μπαίνουν στο γήπεδο, αλαλαγμός, κόκκινο-άσπρο, Ολυμπιακός.

Φευγάτ ’ από μπρος, φευγάτ’ από μπρος, στο γήπεδο μπαίνει ο Ολυμπιακός. Ολυμπιακός, Ολυμπιακός.

Παλικάρια διαλεκτά, της νίκης παιδιά, δύναμη, τέχνη, ατσάλι, καρδιά. Ένα, δύο, τρία γκολ, παντού πανικός Θρίαμβος, νίκη, Ολυμπιακός

Παλικάρια διαλεκτά, της νίκης παιδιά, δύναμη ,τέχνη, ατσάλι, καρδιά. Ένα, δύο, τρία, γκολ, παντού πανικός θρίαμβος, νίκη, Ολυμπιακός.

Η αστραπή με τ’ άσπρο το χρώμα, κόκκινη λάμψη ο κεραυνός, όλα ενωμένα στου Πειραιά το χώμα, ανθίζουν λουλούδι “Ολυμπιακός”

Κόκκινο-άσπρο παντιέρα γνωστή από τις νίκες παντού ξακουστή. Πρωτάθλημα, αγώνας φιλικός, Πειραιάς, θρίαμβος, Ολυμπιακός.

Παλικάρια διαλεκτά, της νίκης παιδιά, δύναμη, τέχνη, ατσάλι, καρδιά. Ένα, δύο, τρία γκολ, παντού πανικός Θρίαμβος, νίκη, Ολυμπιακός.

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 41

21/2/2010 1:10:51 μμ

αφιέρωμα 4

Το πρώτο διοικητικό συμβούλιο του Ολυμπιακού ήταν: Πρόεδρος: Μ. Μανούσκος Αντιπρόεδρος: Π. Καμπέρος, Τρ. Κρέμος Γ. Γραμματέας: Στ. Μαραγκουδάκης Ταμίας: Θ. Κόκκινος Έφορος Ποδοσφαίρου: Π. Λαγουρατζής Μέλη: Δ. Σκλιάς, Καββαδίας, Κόσμος, Λουλουδάκης, Ζαχαρίας, Κασιμάτης, Κυρίμης 42

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 42

21/2/2010 1:10:56 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Οι πρόεδροι του Ολυμπιακού Συνολικά οι πρόεδροι που έχουν διοικήσει τον Ολυμπιακό είναι οι εξής: 1. Μιχάλης Μανούσκος (1925-’28, 1937-’39, 1945-’50) 2. Θανάσης Μέρμηγκας (1929-’31, 1953-’54) 3. Τάκης Ζάκκας (Οκτ. 1931, 1936) 4. Γιάννης Ανδριανόπουλος (1932, 1933-’35) 5. Γιάννης Μπαρμπαρέσσος (29/11/1946 - 22/12/1946) 6. Γιώργος Ανδριανόπουλος (1954-’67) 7. Κώστας Μπουζάκης (1967-’69) 8. Τάσος Οικονόμου (1969-’70) 9. Ευτύχιος Γκούμας (1970-’71) 10. Αριστείδης Σκυλίτσης (1971) 11. Δημήτρης Βαρδάνης (1971-’72) 12. Νικόλαος Γουλανδρής (1972-’75) 13. Κώστας Θανόπουλος (1975, 1976-’78) 14. Περικλής Λαναράς (1975) 15. Ηρακλής Τσιτσαλής (1978-’79) 16. Σταύρος Νταϊφάς (1979-’85, 1986, 1992-’94) 17. Νίκος Ευθυμίου (1986) 18. Γιώργος Κοσκωτάς (1987-’88) 19. Αργύρης Σαλιαρέλης (1988-1992) 20. Γιώργος Μπανασάκης (1992) 21. Σωκράτης Κόκκαλης (1993-σήμερα)

ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΝΟΥΣΚΟΣ – ΝΟΤΗΣ ΚΑΜΠΕΡΟΣ πρώτος πρόεδρος του Ολυμπιακού, ο αείμνηστος Μ. Μανούσκος, βιομήχανος, βουλευτής και δήμαρχος Πειραιά. Ο Ν. Καμπέρος, αεροπόρος και ανάδοχος του συλλόγου. Υπήρξαν ουσιαστικά οι ιδρυτές του Ολυμπιακού. Ο δεύτερος ανακοίνωσε το όνομα Ολυμπιακός και ο πρώτος το ολοκλήρωσε ορίζοντας το ως «Ολυμπιακός Σύνδεσμος Φιλάθλων Πειραιώς» (Ο.Σ.Φ.Π). «Συνιστάται εν Πειραιεί υπό τον τίτλον “Ολυμπιακός Σύνδεσμος Φιλάθλων Πειραιώς” σωματείον, ούτινος σκοπός είναι η ανάπτυξις της σωματικής αγωγής παρά την νεολαία και η κατά πάντα φίλαθλον τρόπον εξύψωσις αυτής» (από το καταστατικό της ίδρυσης της ομάδας). O Ολυμπιακός Σύνδεσμος Φιλάθλων Πειραιώς «γεννήθηκε» στον Πειραιά στην Ταβέρνα του Μοίρα, στη σημερινή οδό Καραολή και Δημητρίου. Επισήμως, ιδρύθηκε με την υπ’ αριθμόν 1247/1925 απόφαση του δικαστηρίου των εν Πειραιεί Πρωτοδικών.

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 43

Μιχάλης Μανούσκος

21/2/2010 1:10:58 μμ

αφιέρωμα 4

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΝΔΡΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ

Ελαιογραφία του Γιώργου Ανδριανόπουλου, Δημαρχείο Πειραιά.

ρόεδρος του Ολυμπιακού επί δεκατρία χρόνια (1954-67). Ήταν ο δευτερότοκος Ανδριανόπουλος και ηγέτης της ομώνυμης δυναστείας. Διακρινόμενος για το παροιμιώδες πνεύμα άμιλλας και αθλητικής αξιοπρέπειας, ψηλός και σωματώδης –το προσωνύμιο του ήταν Ποδάρας– είχε εξαιρετική επίδοση στο σκοράρισμα. Και στον πολιτικό στίβο, στον οποίο μετέφερε τη δράση του, μετά το 1931, οπότε και εγκατέλειψε τον αθλητισμό, δεν διακρίθηκε λιγότερο. Βουλευτής, δήμαρχος Πειραιά και Υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας ήταν τα αξιώματα που κατέλαβε. Αφού έγινε πέντε φορές διεθνής ως παίκτης της ομάδας, έγινε και πρόεδρος. Εγκατέλειψε τα εγκόσμια στις 24/02/1980 στο Λονδίνο. Γεννήθηκε το 1903.

ΝΙΚΟΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗΣ

άνθρωπος που πεθαίνοντας δήλωσε ότι το μόνο για το οποίο λυπάται είναι που δε θα βλέπει τον Ολυμπιακό, αποτελεί σημείο αναφοράς για όποιον ασχολείται με τους ανθρώπους που έκατσαν στην καρέκλα του προέδρου της ομάδας. Ανέλαβε τον Ολυμπιακό το 1972 κι έφερε στην ομάδα τούς καλύτερους παίκτες της εποχής μεταξύ των οποίων ήταν οι Βιέρα, Λοσάντα, Τριαντάφυλλος, Αργυρούδης, Δεληκάρης, Γιούτσος κι άλλοι. Ο Ολυμπιακός κατακτά τρία συνεχόμενα πρωταθλήματα (1973, 1974, 1975) και δυο νταμπλ, πριν ο μεγάλος Γουλανδρής αφήσει τον σύλλογο που υπεραγαπούσε. Στην Ευρώπη, στις διοργανώσεις της ΟΥΕΦΑ, απέκλεισαν την Κάλιαρι και τη Σέλτικ, προκαλώντας αίσθηση. Δημιουργήθηκαν αξεπέραστα ρεκόρ σε νίκες, σκορ, τέρματα, άμυνα, συγκομιδή βαθμών. Η περίοδος του προέδρου Νίκου Γουλανδρή γέμισε με χαρές τον φίλαθλο κόσμο του Ολυμπιακού. 44

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 44

21/2/2010 1:11:07 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΤΑΪΦΑΣ

τις αρχές της δεκαετίας του ’80, ο Ολυμπιακός με το Σταύρο Νταϊφά στη διοίκηση κατακτά τέσσερα συνεχή πρωταθλήματα με μεγάλους παίκτες στη σύνθεσή του, όπως ο Νίκος Αναστόπουλος, ο Νίκος Σαργκάνης και ο Τάσος Μητρόπουλος. Για οχτώ διαδοχικές περιόδους, ο Ολυμπιακός δεν χάνει στην έδρα του Παναθηναϊκού. Πέντε πρωταθλήματα συνολικά και ένα νταμπλ κοσμούν την τροπαιοθήκη της ομάδας. Ο Σταύρος Νταϊφάς συνολικά διοίκησε το Θρύλο για 9 χρονιές, σε τρεις διαφορετικές περιόδους. Η δεκαετία, βέβαια, του 1980 ξεκίνησε και με ένα τραγικό συμβάν που σημάδεψε για πάντα την ιστορία της ερυθρόλευκης ομάδας. Στις 8 Φεβρουαρίου του 1981, εικοσιένα παιδιά έχασαν τη ζωή τους, προσπαθώντας να βγουν από το γήπεδο Καραϊσκάκη πανηγυρίζοντας τη νίκη της ομάδας εναντίον της ΑΕΚ.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΚΟΚΚΑΛΗΣ

μφανίζεται όταν ο Ολυμπιακός πασχίζει να αντιμετωπίσει την κρίση του σκανδάλου Κοσκωτά και ενώ ο κατήφορος φαντάζει ατελείωτος. Οδηγεί και πάλι την ομάδα στα μονοπάτια των επιτυχιών και όλα θυμίζουν εποχές Γουλανδρή, καθώς το ένα ρεκόρ καταρρίπτεται μετά το άλλο και τα κύπελλα και τα πρωταθλήματα συναθροίζονται. Επί της εποχής του, ο Ολυμπιακός απέκτησε και το δικό του σπίτι. Το νέο γήπεδο Καραϊσκάκη ανεγέρθηκε με τις προσπάθειες και το πείσμα του Σωκράτη Κόκκαλη. ⌘

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 45

21/2/2010 1:11:15 μμ

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ

αφιέρωμα 4

Βουτσίνος Αντώνης, ένας οπαδός του Ολυμπιακού

Είσαι στο μυαλό κάτι μαγικό…

Κάποια στιγμή, ένας μαθητής με πλησίασε σε ώρα μαθήματος και με ρώτησε: - Κύριε, τι ομάδα είστε; - Ολυμπιακός, βέβαια! - …και, γιατί είστε ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ; - …εεε!! (σιωπή και απορία).

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 46

21/2/2010 1:11:16 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά Δεν το είχα σκεφτεί ποτέ. Δεν υπάρχει τίποτα άλλο. Από τη στιγμή που άρχισα να αντιλαμβάνομαι τι γίνεται γύρω μου, τα βλέπω όλα κόκκινα. Στο μυαλό μου δεν υπάρχει τίποτα άλλο εκτός από το τρίπτυχο ΠΕΙΡΑΙΑΣ - ΨΥΧΗ - ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ. Σε όλα αυτά θα προσθέσω και τη λέξη θάλασσα με την οποία έχω μια ερωτική σχέση, θα έλεγα. Όταν είσαι Πειραιώτης και μεγαλώνεις στο κέντρο ή στις συνοικίες του Πειραιά, περνάει μέσα σου χωρίς να το καταλάβεις η νοοτροπία του ψυχωμένου, του μάγκα, του αρσενικού. Σε αυτό έρχεται να προστεθεί και ο ΘΡΥΛΟΣ. Σε όλη την Ελλάδα γνωρίζουν ότι ο ΘΡΥΛΟΣ είναι η ομάδα του «τσαμπουκά» και της ψυχής, η ομάδα των ανθρώπων του μόχθου, του λιμανιού και της εργατιάς, η ομάδα των ανθρώπων με την αλύγιστη περηφάνια και την καθαρή καρδιά. Το 1995, όταν ήμουν στο τρένο, κατεβαίνοντας από την Θεσσαλονίκη μαζί με κάποιους φίλους για να δούμε έναν αγώνα μπάσκετ του Ολυμπιακού με τον ΠΑΟΚ, στο βαγόνι μαζί μας κάθονταν τρία άλλα άτομα, μεγαλύτερα σε ηλικία από εμάς, οι οποίοι δεν μίλησαν καθόλου κατά τη διάρκεια του ταξιδιού παρά μόνο όταν πλησιάζαμε στο νομό Αττικής. Μας είπαν ότι αυτοί έχουν ξεκινήσει το ταξίδι τους από τη Δράμα για να δουν τον αγώνα του Ολυμπιακού με τον ΠΑΟΚ. Τους ρωτήσαμε πώς είναι δυνατόν, άνθρωποι σαν αυτούς που έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει στη Δράμα να υποστηρίζουν τόσο θερμά τον Ολυμπιακό. Η απάντησή τους ήταν αφοπλιστική και ξεκάθαρη: «Ο ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ για εμάς είναι η έκφραση της ψυχής μας, και το όνειρο της ζωής μας είναι να μετακομίσουμε στο Πασαλιμάνι για να μπορούμε να είμαστε κοντά στο ΘΡΥΛΟ.». Βέβαια αυτό το είχα ξανακούσει από έναν πολύ καλό φίλο από την Πτολεμαΐδα, τον Αλέκο, ο οποίος μου έλεγε πως δεν μπορούσε να εξηγήσει τη λατρεία του για την ομάδα, τον Πειραιά και τη θάλασσα, με την οποία ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή στα 16 του χρόνια. Μου έλεγε χαρακτηριστικά: «Εγώ νιώθω σαν φιλοξενούμενος στο σπίτι μου. Κάποια στιγμή θα έρθω να μείνω στο Πειραιά απέναντι απ’ το Καραϊσκάκη!» Ο Παοκτζής λατρεύει τον ΠΑΟΚ γιατί μέσα από αυτόν εκφράζει την αγάπη του για την πόλη του και τη Μακεδονία γενικότερα. Ο φίλαθλος του ΠΑΟ επιλέγει την ομάδα αυτή, γιατί δεν θέλει ή δεν μπορεί να είναι Ολυμπιακός. Ο Αεκτζής αναπολεί τις χαμένες πατρίδες και τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Ο γαύρος όμως λατρεύει την ομάδα του για τον δαφνοστεφανωμένο έφηβο και το κόκκινο χρώμα της φανέλας. Είπε κάποια στιγμή ο Παναγιώτης Φασούλας ότι το μοναδικό γήπεδο στην Ελλάδα το οποίο για 90 λεπτά εκπέμπει θετική ενέργεια είναι το Καραϊσκάκη. Ο γαύρος βλέπει την ομάδα του να χάνει με 3-0 στο 85΄ και περιμένει ότι η ομάδα θα ισοφαρίσει ή ότι μπορεί και να κερδίσει μέχρι το 90΄. Δεν μπορείς να γράψεις σε μια κόλλα χαρτί τι είναι ο ΘΡΥΛΟΣ και τι είναι γαύρος. Μόνο όταν ανήκεις σε αυτήν την ομάδα, μόνο όταν υποστηρίζεις, αγαπάς, λατρεύεις αυτήν την ομάδα μπορεί να καταλάβεις αυτά τα οποία μόνο ο ΘΡΥΛΟΣ μπορεί να σου προσφέρει.

…όπου πας εσύ, θα είμαι πάντα εγώ να σου τραγουδώ!!! 47

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 47

21/2/2010 1:11:16 μμ

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ

αφιέρωμα 4

Στιγμές δόξας και θρήνου

ι πολυάριθμοι τίτλοι που πανηγύρισε ο Ολυμπιακός στο Καραϊσκάκη, οι δεκάδες ευρωπαϊκοί αγώνες, τα αντίστοιχα παιχνίδια του συμπολίτη του Εθνικού, το παγκόσμιο ρεκόρ στο άλμα επί κοντώ του Χρήστου Παπανικολάου, είναι μερικές από τις όμορφες αθλητικές ιστορίες που διαδραματίστηκαν στο φαληρικό στάδιο. Στον ίδιο αγωνιστικό χώρο, μαύρη και άραχλη η σελίδα που γράφτηκε στις 8 Φεβρουαρίου του 1981, με 21 θύματα –κυρίως νέους ανθρώπους που πλήρωσαν ακριβά την αγάπη τους για την ομάδα. 1. Παναγιώτης Τουμανίδης, 14 ετών 2. Κώστας Σκλαβούνης, 16 ετών 3. Ηλίας Παναγούλης, 17 ετών 4. Γεράσιμος Αμίτσης, 18 ετών

11. Μιχάλης Κωστόπουλος, 21 ετών 12. Ζωγραφούλα Χαϊρατίδου, 23 ετών 13. Σπύρος Ανδριώτης, 24 ετών 14. Κώστας Καρανικόλας, 26 ετών. (οπαδός της ΑΕΚ) 15. Μιχάλης Μάρκου, 27 ετών. 5. Γιάννης Κανελλόπουλος, 18 ετών 16. Κώστας Μπίλας, 28 ετών. 6. Σπύρος Λεωνιδάκης, 18 ετών 17. Αναστάσιος Πιτσώλης, 30 ετών. 7. Γιάννης Σπηλιόπουλος, 19 ετών 18. Αντώνης Κουρουπάκης, 34 ετών. 8. Νίκος Φίλος, 19 ετών 19. Χρήστος Γεωργίου, 34 ετών. 9. Γιάννης Διαλυνάς, 20 ετών 20. Δημήτριος Αδαμόπουλος, 40 ετών 10. Βασίλης Μάχας, 20 ετών 21. Ευστράτιος Πούπος, 20 ετών.

Στα 28 χρόνια που έχουν περάσει από τη μεγαλύτερη τραγωδία στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου, οι φίλοι του Ολυμπιακού δεν έχουν αμελήσει ποτέ να τιμήσουν τη μνήμη αυτών των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους για αυτόν που αγαπούσαν περισσότερο… τον ΘΡΥΛΟ.

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 48

21/2/2010 1:11:17 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Βασίλης Δουρίδας, ο θρυλικός “Ατίλιο”

ία επισκόπηση της ιστορίας της ομάδας θα ήταν πολύ φτωχή, εάν δεν είχε έστω και μία αναφορά στον Βασίλη Δουρίδα, τον θρυλικό Ατίλιο. Ξεχώριζε πάντα μεταξύ των φιλάθλων του Ολυμπιακού για το ήθος του και τη φίλαθλη παρουσία του στις κερκίδες. Όλοι οι φίλοι του ποδοσφαίρου, ανεξαρτήτως ομάδας, τον γνώριζαν και τον αποδέχονταν χτυπώντας ρυθμικά παλαμάκια στο άκουσμα της θρυλικής τρομπέτας του, όταν αυτός ήταν παρών στους αγώνες της εθνικής ομάδας. Κάθε φορά που ο Ατίλιο βρισκόταν στη Θύρα 7 και έδινε το σύνθημα όλα σταματούσαν…, τα χέρια σηκώνονταν ψηλά! Εκείνος έπαιζε με την τρομπέτα του τον γνωστό πολεμικό ρυθμό για να ακολουθήσουν όλοι έπειτα με το γνωστό «Ολυμπιακός, Ολυμπιακός, Ολυμπιακός!» Ο Ατίλιο υπήρξε το σύμβολο του σταδίου Καραϊσκάκη, το οποίο δυστυχώς δεν πρόλαβε να δει στη σημερινή του μορφή. Είχα την τιμή και την τύχη να τον γνωρίσω και αυτό που μου έχει μείνει από αυτόν τον άνθρωπο είναι το ήθος του και ο απόλυτος σεβασμός που ενέπνεε σε όλους τους φιλάθλους της ομάδας. Έφυγε από τη ζωή στις 11 Νοεμβρίου 1994, και όλοι έμειναν με το παράπονο. Πολλοί ήταν αυτοί οι οποίοι προσπάθησαν να μιμηθούν τον Ατίλιο και την τρομπέτα του, αλλά κανείς δεν κατάφερε να ξεσηκώσει με τον ίδιο ρυθμό και τον ίδιο παλμό ξανά το στάδιο. ⌘ 49

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 49

21/2/2010 1:11:18 μμ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

αφιέρωμα 4

Νικήτας Κεχαγιόγλου, αθλητής και προπονητής Ιστιοπλοΐας Συνέντευξη στη Μαρία Νικολούτσου 1997: μέλος της Εθνικής Ομάδας - συμμετοχή με την Εθνική Ομάδα στο Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα optimist. 1999: 1ο Πανελλήνιο Νέων-Εφήβων, 1ο Πανελλήνιο Ανδρών. 2001: 4ο Πανευρωπαϊκό 470 Νέων. ▶ Πότε ασχοληθήκατε για πρώτη φορά με το άθλημα της Ιστιοπλοΐας και με ποια ομάδα έκανες τα πρώτα σου βήματα σε αυτόν το χώρο; - Το 1995 ήταν η χρονιά που ξεκίνησα για πρώτη φορά να ασχολούμαι με το άθλημα με τον Ιστιοπλοϊκό Όμιλο Πειραιώς. Η επιλογή μου αυτή βασιζόταν σε δυο λόγους, αφενός είμαι Πειραιώτης και ακολουθώ, όπως είναι φυσιολογικό, την παράδοση της ιδιαίτερη πατρίδας μου και αφετέρου, ο Ολυμπιακός, ως σωματείο ιστιοπλοϊκό, δεν είχε τότε τις υποδομές στην κατηγορία των optimist που αποτελεί βασικό εναρκτήριο στάδιο για παιδιά. Έτσι, δεν είχα άλλη επιλογή. ▶ Πότε και για ποιό λόγο βρέθηκες στο χώρο του Ολυμπιακού; - Το 2002, ως προπονητής πλέον. Σε προσωπικό επίπεδο εκείνη τη χρονιά ξεκίνησα την προπονητική μου καριέρα, ενώ σε ό,τι αφορά στον Ολυμπιακό, τέθηκαν οι βάσεις για να οικοδομηθεί η έως τότε ανύπαρκτη κατηγορία των optimist. Εκείνο το διάστημα, είχα έρθει σε επαφή με τον Αιμίλιο Παπαθανασίου και τον πατέρα του Λάκη, οι οποίοι μου εμπιστεύθηκαν, ως προπονητή πλέον και παιδαγωγό, τα τμήματα των αρχαρίων του optimist, καθώς και τη δημιουργία προαγωνιστικών και αγωνιστικών ομάδων. ▶ Ποιο ήταν το δυναμικό του Ολυμπιακού, τότε, στην κατηγορία των optimist; - Το σωματείο ξεκίνησε με 10 παιδιά. Μετά από διαφήμιση μέσω του καναλιού Magic, τα παιδιά πολλαπλασιάστηκαν με γρήγορους ρυθμούς. Έτσι από 10 έγιναν 30 και μετά 50. ▶ Πόσο καιρό έχετε εργαστεί ως προπονητής στον Ολυμπιακό; - Στον Ολυμπιακό παρέμεινα για τρία συναπτά έτη, στα οποία είχα δεχτεί κάθε βοήθεια από ανθρώπους του ομίλου για την εξέλιξη τη δική μου και συνακόλουθα της ομάδας μας. ▶ Πώς νιώθατε αυτά τα τρία χρόνια ως μέλος της οικογένειας του Ολυμπιακού; - Ο Ολυμπιακός, όπως γνώριζα αλλά και διαπίστωσα, είναι ένα πολύ μεγάλο σωματείο, μια μεγάλη οικογένεια, με πάρα πολύ υψηλούς στόχους, τόσο στον αθλητισμό όσο και στον πρωταθλητισμό. Το τμήμα της Ιστιοπλοΐας δεν είναι αυτόνομο. Υπάγεται στον Ερασιτέχνη Ολυμπιακό, όπου μέσα από συμβούλια λαμβάνονταν τότε αποφάσεις κυρίως για οικονομικά ζητήματα (ενίσχυση των τμημάτων, χρήματα για 50

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 50

21/2/2010 1:11:19 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

υλικά, μισθοδοσία). Μέσα από αυτή τη διαδικασία συνειδητοποίησα πόσο ο Αιμίλιος Παπαθανασίου ενδιαφερόταν πραγματικά για το τμήμα της Ιστιοπλοΐας και την προβολή του Ολυμπιακού. ▶ Ο Αιμίλιος Παπαθανασίου θεωρείται διακεκριμένη φυσιογνωμία στο χώρο της Ιστιοπλοΐας. Ποια είναι η γνώμη σας γι’ αυτόν; - Ο Αιμίλιος, ως αθλητής, χαρακτηρίζεται από το πάθος για τις δυο μεγάλες του αγάπες, την Ιστιοπλοΐα και τον Ολυμπιακό. Με μοναδικά εφόδια την αθλητική οργάνωση και τον επαγγελματισμό του, έχει καταφέρει να σημειώσει επιτυχίες τόσο σε συλλογικό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Χαρακτηριστική κίνηση, που συγκίνησε όλο τον κόσμο, η βοήθεια που προσέφερε το 2003 σε Τούρκο συναθλητή του την ώρα που συμμετείχε σε αγώνες. Για την προσφορά του αυτή τιμήθηκε με το παγκόσμιο βραβείο «ευ αγωνίζεσθαι» από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή. Ως επικεφαλής των τμημάτων της Ιστιοπλοΐας στον Ολυμπιακό, μου άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις από την άρρηκτη συνεργασία που είχαμε. Συγκεκριμένα, λόγω της θέσης του αλλά και μέσα από τις γνώσεις του για το άθλημα, με βοηθούσε ώστε να λαμβάνουμε τις ορθότερες και ασφαλέστερες πάντοτε αποφάσεις για την ομάδα. Καθώς αποτελεί πρότυπο για τους νέους αθλητές, οι εμψυχωτικές παρεμβάσεις του στην ομάδα των optimist που προπονούσα ήταν πάντοτε σημαντικές και αποτελεσματικές. ▶ Ποιος ο λόγος που αποχώρησατε από την ερυθρόλευκη ομάδα του Πειραιά; - Η συνεργασία με την ομάδα έληξε στο τέλος του 2004. Ο κύριος λόγος της αποχώρησής μου ήταν ότι η ιδέα του πρωταθλητισμού ήταν τόσο έντονη σε όλα τα αθλήματα του Ολυμπιακού που πήρε διαστάσεις εμμονής, κάτι που εγώ δύσκολα πάλευα. Στο χώρο της Ιστιοπλοΐας, για να σημειωθούν επιδόσεις πρωταθλητισμού, 51

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 51

21/2/2010 1:11:23 μμ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

αφιέρωμα 4

χρειάζεται υπομονή, μιας και δημιουργούνται όλα από το μηδέν (για παράδειγμα, δε γίνονται μεταγραφές, όπως σε άλλα ομαδικά αθλήματα). Η πίεση αυτή λοιπόν, καθώς και κάποιες μικροδιαφωνίες δεν μου επέτρεπαν να εργαστώ όπως θα ήθελα. ▶ Μετά την αποχώρησή σας άλλαξε έκτοτε η εντύπωση και η εικόνα που είχατε για την ομάδα; - Καθόλου. Εξάλλου, πρέπει να πω χαρακτηριστικά κάτι που μου έκανε μεγάλη εντύπωση. Ένα χρόνο μετά τη λήξη της συνεργασίας μας βραβεύτηκα από τον Ολυμπιακό για την προσφορά μου στο Ιστιοπλοϊκό τμήμα, κίνηση που στη χώρα μας δε συνηθίζεται. Έκτοτε, συνειδητοποίησα ότι είχα να κάνω με ανθρώπους που αναγνώριζαν το έργο μου. Παρόλο που τότε υπαγόμουν σε αντίπαλο σωματείο, φάνηκε ότι η μισαλλοδοξία και τα πάθη δε χωρούν στην ομάδα του Ολυμπιακού. ▶ Πώς βλέπετε σήμερα τον Ολυμπιακό στο άθλημα της Ιστιοπλοΐας; - Συνεχίζεται το μέλλον και η πορεία του Ομίλου με αμείωτη ένταση, ενώ έχουν οργανωθεί όλες οι κατηγορίες του αθλήματος της Ιστιοπλοΐας. Πρόκειται για μεγάλη ομάδα, μεγάλη ιστορία με δυνατές προοπτικές για εξέλιξη και πρόοδο.

Αντώνης Βλοντάκης, πολίστας Συνέντευξη στη μαθήτρια Έφη Σταθάκη

Αδιαμφισβήτητα το άθλημα της υδατοσφαίρισης βρίσκεται στην καρδιά των Πειραιωτών φιλάθλων, αφού ο Εθνικός και ο Ολυμπιακός ανέκαθεν κυριαρχούσαν στο άθλημα αυτό. Για την πορεία του στις δύο αυτές ιστορικές ομάδες μας μίλησε ο πολίστας κ. Αντώνης Βλοντάκης.

- Ουσιαστικά στον Ολυμπιακό ανδρώθηκα και απέδειξα ότι μπορώ να παίξω πόλο σε πολύ υψηλό επίπεδο. Ο Ολυμπιακός ήταν αυτός που μου έδωσε το κίνητρο και τα εφόδια. Θυμάμαι την εποχή που πήγα εγώ στην ομάδα, είχε φέρει έναν πολύ μεγάλο προπονητή, ο οποίος ουσιαστικά με πήρε από ένα χαμηλό επίπεδο και με πήγε σε ένα υψηλό. Οι συνθήκες που επικρατούσαν στον Ολυμπιακό ήταν ιδανικές εκείνη την εποχή. Την ομάδα αποτελούσαν παίκτες με δίψα για διάκριση και γι’ αυτό καταφέραμε και φτάσαμε το 2002 στην κορυφή της Ευρώπης, κατακτώντας το πρωτάθλημα Ευρώπης. Μετά, μετακόμισα στον Εθνικό. Συνάντησα και εκεί παίκτες οι οποίοι ήθελαν να φτάσουν σε πολύ υψηλό επίπεδο, ήθελαν να πρωταγωνιστήσουν. Κατάφερα με την ομάδα του Εθνικού να κερδίσω ένα πρωτάθλημα και ένα κύπελλο. ▶ Δυστυχώς, φέτος, ο Εθνικός υποβιβάστηκε στην Α2 κατηγορία και είναι μεγάλη απώλεια για το άθλημα. Πιστεύετε ότι μπορεί να επανέλθει την επόμενη χρονιά στην Α1; - Σίγουρα μπορεί να επανέλθει, αρκεί να ξεκαθαρίσει το τοπίο με τα διοικητικά. Μ’ αυτό το θέμα πρέπει να ασχοληθούν άνθρωποι οι οποίοι πραγματικά αγαπούν τον Εθνικό. Διότι, όταν δεν σε αφορά η ομάδα, αλλά σε αφορά μόνο το προσωπικό σου όφελος, αυτό βλάπτει άμεσα και την ομάδα. 52

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 52

21/2/2010 1:11:23 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

▶ Είναι βέβαιο ότι σημαντική θέση στην καριέρα σας έχει η εθνική ομάδα. Στην ομάδα σας τώρα υπάρχουν πολλοί νέοι παίκτες. Πιστεύετε πως μπορούν να αποτελέσουν τα νέα στελέχη την εθνικής ανδρών; - Θα πρέπει να δουλέψουν πάρα πολύ για να φτάσουν σε ένα τόσο υψηλό επίπεδο, δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα. Σίγουρα κάποια παιδιά είναι το μέλλον του ελληνικού πόλο, αλλά το ταλέντο από μόνο δεν φτάνει, θέλει πολλή δουλειά. Ελπίζω να δείξουν την ίδια όρεξη και τα επόμενα χρόνια, ώστε πραγματικά η Εθνική Ελλάδος να βρεθεί πάλι στις πιο υψηλές θέσεις.

▶ Το πόλο είναι ένα άθλημα που έχει φέρει πολλές διακρίσεις τόσο σε συλλογικό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Παρ’ όλ’ αυτά θεωρείται ακόμα ερασιτεχνικό άθλημα. - Ερασιτεχνικό άθλημα θα θεωρείται για όσο καιρό η διοίκηση ασκείται ερασιτεχνικά. Θεωρώ ότι οι αθλητές και οι προπονητές από τη μεριά τους έχουν κάνει το καλύτερο δυνατό, έχουν φέρει πραγματικά πολύ μεγάλες διακρίσεις στο χώρο της υδατοσφαίρισης. Από εκεί και πέρα, αν αυτοί οι παράγοντες που βρίσκονται στα υψηλότερα κλιμάκια δεν καταφέρουν οι ίδιοι να προωθήσουν το άθλημα, δυστυχώς θα μείνει για πάντα στα ρηχά νερά. ▶ Τι έχετε αποκομίσει από την μέχρι τώρα πορεία σας στο χώρο της υδατοσφαίρισης και του αθλητισμού γενικότερα; Στους νέους τι συμβουλή θα δίνατε; - Το πόλο ήταν και είναι όλη μου η ζωή. Είναι το άθλημα το οποίο έφτιαξε τη ζωή μου σε πάρα πολλούς τομείς. Στα θετικά συγκαταλέγω τη γνωριμία μου με σημαντικούς ανθρώπους, τη συμμετοχή μου στην εθνική ομάδα… Κατάφερα και κέρδισα αρκετά 53

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 53

21/2/2010 1:11:23 μμ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

αφιέρωμα 4

πράγματα. Βέβαια, όλα αυτά μετά από μεγάλο αγώνα. Θεωρώ, πως όχι μόνο στο πόλο, αλλά γενικά με τον αθλητισμό, μπορεί να βρεθεί μια καλή διέξοδος για όλους τους νέους. Καταφέρνεις να κερδίσεις αρκετά πράγματα και αποφεύγεις άλλα μονοπάτια. Επειδή, όπως σου είπα και πριν, ήταν και είναι το πόλο όλη μου η ζωή, πραγματικά, όταν σταματήσω αυτό το άθλημα, θα έχω κρατήσει πάρα πολλά.

Γιάννης Θωμάκος, πολίστας συνέντευξη στην μαθήτρια Έφη Σταθάκη

Σε μια από τις τελευταίες προπονήσεις της σεζόν, ο αρχηγός του Πανιωνίου, κ. Γιάννης Θωμάκος, μας ξενάγησε στον υδάτινο κόσμο του: ▶ Τι αποκομίσατε από τη θητεία σας στον Ολυμπιακό; - Αγωνίστηκα στον Ολυμπιακό εννέα χρόνια. Είναι μια από τις μεγαλύτερες ομάδες στην Ελλάδα –αν όχι η μεγαλύτερη– και μου έδωσε τη δυνατότητα να παίξω με παίκτες παγκόσμιας κλάσης, να προπονηθώ με προπονητές επίσης μεγάλης αξίας και να με διδάξουν, να μου δείξουν πώς πρέπει ένας αθλητής να αγωνίζεται σε ένα πολύ υψηλό επίπεδο στο άθλημά μας. Ταυτόχρονα, η ομάδα του Ολυμπιακού μου έδωσε τη δυνατότητα να διεκδικήσω τίτλους, κάτι το οποίο είχα στόχο από την αρχή της καριέρας μου, με αποτέλεσμα να καταφέρω να κερδίσω με την ομάδα του Ολυμπιακού 7 πρωταθλήματα, 5 κύπελλα, 1 Champions League, 1 Super Cup Ευρώπης, να παίξω και σε κάποιους άλλους τελικούς Ευρώπης και ταυτόχρονα να μου δώσει τη δυνατότητα με την καλή αγωνιστική μου επίδοση και λόγω της κατάστασης που επικρατούσε στον Ολυμπιακό να αγωνιστώ και στην Εθνική ομάδα. ▶ Τώρα αγωνίζεστε στον Πανιώνιο, όπου αγωνίζονται μόνο Έλληνες παίκτες και νέοι από τις ακαδημίες της ομάδας. Αυτό πιστεύετε πως θα βοηθήσει στην ανανέωση που γίνεται τώρα στην Εθνική ομάδα; - Σίγουρα θα βοηθήσει. Εμείς το θέλουμε αυτό, να έρχονται νέα παιδιά στο άθλημα της υδατοσφαίρισης, γιατί είναι το μέλλον του αθλήματος. Αυτή τη στιγμή, πράγματι, ο Πανιώνιος έχει ένα μείγμα έμπειρων παικτών αλλά και πολλών νέων ταλαντούχων οι οποίοι πραγματικά είναι το μέλλον, όπως είπατε και εσείς, για την εθνική ομάδα η οποία θα πρέπει να έχει νεαρούς παίκτες και με την προσθήκη τους θα έχει η ομάδα μια συνέχεια. Γιατί ξέρουμε ότι η εθνική ομάδα τα τελευταία χρόνια έχει πολλές επιτυχίες και παρουσίες σε Ολυμπιακούς Αγώνες. ▶ Ο Πανιώνιος έφτασε φέτος στον τελικό του Len Trophy. Πιστεύετε πως τα επόμενα χρόνια θα μπορέσει να κοντράρει ισάξια τον Ολυμπιακό; - Ο Πανιώνιος αυτή τη στιγμή, με μια αμιγώς ελληνική ομάδα, κατάφερε να φτάσει

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 54

21/2/2010 1:11:23 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

στις τρεις διοργανώσεις με συμμετοχή σε τρεις τελικούς. Πρέπει να τονίσουμε ότι στον τελικό του πρωταθλήματος και του Len Trophy φτάνουμε για πρώτη φορά στην ιστορία μας. Αυτό μας δίνει το δικαίωμα και τις ελπίδες για κάτι καλύτερο στο μέλλον. Πρέπει να ξέρουμε ότι οι ομάδες φτιάχνονται και χτίζονται σιγάσιγά. Πιστεύω ότι υπάρχει η δυνατότητα να συνεχίσουμε να κοντράρουμε τον Ολυμπιακό και, γιατί όχι, κάποια στιγμή να καταφέρουμε να κερδίσουμε κάποιο τίτλο. ▶ Τέλος, τι συμβουλή θα δίνατε στους νέους που ασχολούνται με τον αθλητισμό; - Η συμβουλή που θέλω να τους δώσω είναι να προσπαθούν συνέχεια για το καλύτερο. Να πηγαίνουν στην προπόνηση συγκεντρωμένοι, με στόχο την καθημερινή βελτίωση τους και γενικότερα να συμπεριφέρονται και να λειτουργούν σωστά και σοβαρά σε αυτή τη μικρή κοινωνία που λέγεται αθλητισμός και η οποία είναι μια υγιής κοινωνία. Θέλω να πω στους νέους αθλητές να κάνουν σωστή και σοβαρή προσπάθεια για να γίνουν σωστοί και καλοί αθλητές, αλλά και σωστοί άνθρωποι..

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 55

21/2/2010 1:11:24 μμ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

αφιέρωμα 4

Λεωνίδας Ανδριανόπουλος, ο ιδρυτής Συνέντευξη στους μαθητές Γιώργο Δαρούσο & Έφη Σταθάκη

οικογένεια των Ανδριανόπουλων αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας του Ολυμπιακού. Λίγο πολύ όλοι γνωρίζουν τον Γιώργο, τον Γιάννη, τον Βασίλη και τον Ντίνο, τα τέσσερα αδέλφια και ιδρυτικά μέλη του Ολυμπιακού. Κανείς όμως δεν ξεχνά και τον Λεωνίδα, τον νεότερο και τελευταίο από τη θρυλική πεντάδα των Ανδριανόπουλων, ο οποίος –όπως και τα αδέλφια του– έπαιξε στον προπολεμικό Ολυμπιακό. Ο βενιαμίν της οικογένειας, Λεωνίδας Ανδριανόπουλος, μας υποδέχθηκε με ένα ζεστό χαμόγελο, πρόθυμος να δεχθεί τις ερωτήσεις μας. Γεννημένος το 1911, έζησε από κοντά την ίδρυση του Ολυμπιακού. Του ζητήσαμε, λοιπόν, να μας πάει ένα ταξίδι στο χρόνο και να μας εξιστορίσει το χρονικό της ίδρυσης του συλλόγου. “Τα δυο μου αδέλφια, ο Γιάννης και ο Ντίνος παίζανε στο Φαληρικό –τον παλαιό Εθνικό. Ο Γιώργος με τον Βασίλη, στην Πειραϊκή Ένωση. Εγώ ήμουν 14 χρονών. Συμφώνησαν λοιπόν με έναν κύριο Καμπέρο, πιλότο, και έναν κύριο Μανούσκο, βιομήχανο, σε μια ταβέρνα, εδώ πιο κάτω, να κάνουν μια ομάδα. Το χρώμα το έδωσε ο αδελφός μου ο Γιάννης, ο οποίος σπούδαζε στο Cambridge και έφερε τα χρώματα του κολεγίου, κόκκινο και άσπρο. Στη συνεδρίαση λοιπόν, τα βάλανε κάτω και λέγαν, πώς να τον βγάλουμε, πώς να τον βγάλουμε, και εν τέλει πετάχτηκε ο Καμπέρος –ήτανε τότε και η Ολυμπιάδα νομίζω– και λέει να τον βγάλουμε Ολυμπιακό. Και έτσι ξεκίνησε ο Ολυμπιακός. Το 1925.” Στη συνέχεια, μας μίλησε για το γήπεδο Γεώργιος Καραϊσκάκης και για το ξεκίνημά του στον Ολυμπιακό. “Το Γεώργιος Καραϊσκάκης ήταν ποδηλατοδρόμιο. Έγινε δωρεά στην Ε.Ο.Ε. στην οποία ανήκει ακόμα και σήμερα. Το ποδηλατοδρόμιο είχε τσιμέντο, το έσπασαν για να κάθεται ο κόσμος. Εγώ ήμουν αθλητής αλλά έπαιζα και μπάλα. Τα αδέλφια μου παίζανε και οι τέσσερις και είχαν έναν τσεχοσλοβάκο προπονητή. Αυτός με είδε και μου είπε να αφήσω τον αθλητισμό και να πάω με τα αδέλφια μου. Παίζαμε λοιπόν εμείς και ο κόσμος καθόταν στις πέτρες. Σιγά-σιγά,φτιάχτηκε μια ξύλινη εξέδρα με 3.000 θέσεις. Τα εισιτήρια ανάρπαστα. Οι υπόλοιποι κάθονταν στα τσιμέντα.” Ξαφνικά, εμφανίζεται η εγγονή του. Μας τη συστήνει όλο υπερηφάνεια –όπως και κάθε παππούς άλλωστε. Εκείνη μας χαιρετά και μας αφήνει να συνεχίσουμε τη συζήτησή μας, η οποία τώρα περιστρέφεται γύρω από το ποδόσφαιρο. “Εμείς παίζαμε με το εγγλέζικο σύστημα. Τώρα έχουν άλλα συστήματα. Εμείς περνάγαμε την μπάλα μπροστά και παίζαμε με επτά κυνηγούς. Γι’ αυτό και βάζαμε 4-5 γκολ. Με τρεις μπαλιές, ήμασταν μπροστά. Ήταν αλλιώς τα πράγματα.”. Σπουδαιότερος αντίπαλος ακόμα και τότε ήταν ο Παναθηναϊκός και γι’ αυτό ένα 56

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 56

21/2/2010 1:11:25 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά παιχνίδι που θυμάται ακόμα είναι εναντίον του αιωνίου αντιπάλου που, ενώ ένα τέταρτο πριν τη λήξη έχαναν με 1-0, ωστόσο κατάφεραν να αποσπάσουν τη νίκη με 1-2. Στη συνέχεια, μας μίλησε για τα παιδικά του χρόνια που ήταν άρρηκτα συνδεδεμένα με το ποδόσφαιρο: “Εμείς, όταν παίζαμε, δεν παίρναμε λεφτά. Ούτε πεντάρα. Μια λεμονάδα στα δύο. Στο σχολείο με είχαν αφήσει δύο χρονιές στην ίδια τάξη. Ήμουν στην εθνική ομάδα, σπεσιαλίστας στα πέναλτι και πολύ γρήγορος, και κάναμε ταξίδια. Σόφια, Βελιγράδι, Κωνσταντινούπολη, Μιλάνο. Πολλές μέρες. Να πω πως δεν είχα βαθμούς; Ήμουν καλός και στα μαθηματικά. Μετά ασχολήθηκα με το εμπόριο.” Ζητήσαμε από τον «στραβοσουγιά», όπως τον αποκαλούσαν, να μας πει ποιοι παίκτες από τον σημερινό Ολυμπιακό του αρέσουν περισσότερο. “Ο Diogo είναι ωραίος γκολτζής, ο τερματοφύλακας ο Νικοπολίδης αλλά και ο Αργεντινός ο Galletti. Όλους τους ρωτάς, τι δουλειά κάνεις; Παίζω μπάλα. Και είναι εκατομμυριούχοι. Γιατί να πάει να δουλέψει;Τώρα πια ακούνε οι μανάδες τα λεφτά και με ρωτάνε και εγώ τους λέω πως για να γίνεις ποδοσφαιριστής πρέπει να έχεις ταλέντο. Ας γραφτούν από μικροί σε ομάδες, ώστε να πάνε σιγά-σιγά στη δεύτερη ομάδα και να προοδεύσουν.” Τέλος μας αποκάλυψε κάτι που ίσως λίγοι ξέρουν. “Τα πέντε αδέλφια ήταν να κάνουμε έναν αγώνα με την Αμερική. Ήταν πέντε αδέλφια και εκεί αλλά ο ένας σκοτώθηκε και χάλασε η δουλειά. Γιατί το φλέγον είναι ότι σε κανένα μέρος του κόσμου δεν έπαιζαν πέντε αδέλφια στην ίδια ομάδα.” Θα μπορούσαμε να τον ακούμε για ώρες. Ο χρόνος όμως μας πιέζει. Κάπου εκεί η κουβέντα μας τελειώνει. Μας εύχεται τα καλύτερα και μας αποχαιρετά. Κάθε σύλλογος έχει κάποιες ιστορικές μορφές. Ο Λεωνίδας Ανδριανόπουλος, λοιπόν, ήταν, είναι και θα είναι κομμάτι της ιστορίας του συλλόγου. Μπορεί πολλοί να μην το είδαν να παίζει. Στο πρόσωπο του όμως θα αναγνωρίζουν πάντα τον δαφνοστεφανομένο έφηβο, τον Πειραιά, τη θάλασσα, το γήπεδο Γεώργιος Καραϊσκάκης, τον ίδιο τον Ολυμπιακό.

Ο Ολυμπιακός με τους Ανδριανόπουλους στη σύνθεσή του αμέσως μετά την ίδρυσή του

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 57

21/2/2010 1:11:25 μμ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

αφιέρωμα 4

Παναγιώτης Φασούλας, παίκτης-ζωντανό σύμβολο Συνέντευξη στους μαθητές Έφη Σταθάκη, Νίκο Γονίδη και Γιώργο-Ραφαήλ Μπεκάκο

Ο Παναγιώτης Φασούλας είναι ένας μπασκετμπολίστας που έχει συνδέσει τη ζωή του με τον Πειραιά, τόσο μέσα από την πολύχρονη αθλητική του παρουσία στον Ολυμπιακό όσο και μέσα από τη δραστηριοποίησή του στα πολιτικά πράγματα της πόλης στη θέση του ανώτατου άρχοντα, του δημάρχου. ▶ H μεταγραφή σας στον Ολυμπιακό από τον ΠΑΟΚ έγινε το 1993, μια περίοδο όχι και τόσο καλή για την ομάδα. Ποιες ήταν οι προσδοκίες σας, όταν ήρθατε στον Πειραιά; Τι περιμένατε από αυτό το σύλλογο; - Καταρχήν, εκείνη την περίοδο ο Ολυμπιακός ανέβαινε και η εικόνα του δεν ενέπνεε ελπίδες. Δεν είχε κερδίσει πρωτάθλημα, αλλά ήταν σε ανοδική πορεία την εποχή εκείνη. Υπήρχε ο ΠΑΟΚ που είχε γκρεμίσει την αυτοκρατορία του Άρη και μετά ήρθε ο Ολυμπιακός. Εγώ πήγα στον Ολυμπιακό, γιατί μ’ αυτό τον τρόπο θα προκαλούσα περισσότερο τους παράγοντες της προηγούμενης ομάδας μου και θα αποδείκνυα ότι είχα μπροστά μου κι άλλα χρόνια στον αθλητικό χώρο. Ερχόμενος εδώ, τα παιδιά που έπαιζαν στον Ολυμπιακό –τότε ήταν όλοι φίλοι, βέβαια, από τις εθνικές ομάδες– με υποδέχτηκαν με πολλή αγάπη, στήριξη, δηλαδή σαν να ήμουν χρόνια μαζί τους. Αμέσως κατάλαβα ότι σ’ ένα τέτοιο σωματείο δεν μπορείς να μην ταυτιστείς με τους οπαδούς τού Ολυμπιακού και τον Πειραιά. Μετά έπαιξα έξι χρόνια στον Ολυμπιακό, κατακτώντας συνεχώς πρωταθλήματα και κύπελλα. Περάσαμε μια πολύ ωραία περίοδο. Ακόμα δηλαδή πιστεύω ότι τον Πειραιά, αν 58

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 58

21/2/2010 1:11:28 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

κάτι μπορεί να τον κάνει περήφανο στη σύγχρονη ιστορία του, το τονίζω αυτό, στη σύγχρονη ιστορία του, είναι οι αθλητικές του ομάδες: ο Ολυμπιακός σε ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ, κολύμβηση, στίβο, δηλαδή σε όλα τα αθλήματα, αλλά και ο Εθνικός, κυρίως με το πόλο. Αυτό το αθλητικό παρόν κάνει περήφανους τους Πειραιώτες. ▶ Πως ήταν το κλίμα στην ομάδα την περίοδο που ήρθατε; - Ήρθα τότε που περνούσε δύσκολα χρόνια το ποδόσφαιρο του Ολυμπιακού, οπότε η κατάσταση ήταν πάρα πολύ άσχημη και είχαν όλοι οι Ολυμπιακοί αφιερωθεί στο μπάσκετ. Υπήρχε μεγάλος φανατισμός και μεγάλη τρέλα από τους φιλάθλους για να δουν κάτι διαφορετικό, να κερδίσουν κάτι επιτέλους, γιατί ήταν δέκα χρόνια, ίσως και παραπάνω, που δεν είχαν κερδίσει τίποτα στο ποδόσφαιρο. Το κλίμα ήταν εξαιρετικό. Το Σ.Ε.Φ. γέμιζε ακόμα και σε αγώνες με τη Δάφνη. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι είχαμε παίξει ένα παιχνίδι, με μια τούρκικη ομάδα, εδώ, στην έδρα μας, και το στάδιο ήταν γεμάτο ενώ τρεις μέρες μετά είχε προγραμματιστεί ένας αγώνας με την ομάδα της Δάφνης. Φυσικά, εμείς δεν περιμέναμε ιδιαίτερη κοσμοσυρροή. Τα πράγματα μάς διέψευσαν, ήρθαν 12.000 άνθρωποι μόνο για να μας δούν να παίζουμε. Παρόλο που χάσαμε, είχε μεγάλη υπομονή ο κόσμος, γιατί ήθελε να στηρίξει πολύ την ομάδα. ▶ Θα μας πείτε τις διαφορές μεταξύ των φιλάθλων του ΠΑΟΚ και του Ολυμπιακού; - Οι διαφορές δεν επισημαίνονται μεταξύ των δύο αυτών κατηγοριών. Θα ήταν καλύτερο να μιλήσουμε για τα χαρακτηριστικά των οπαδών του Ολυμπιακού. Συνήθως, η υπομονή τους εξαντλείται πολύ αργότερα απ’ ότι των άλλων φιλάθλων. Δεν τους αρέσει να κερδίζουν αλλά να βλέπουν όμορφο παιχνίδι. Δεν είναι μίζεροι, δεν περιμένουν να χάσει η ομάδα τους για να την κατακρίνουν. Τιμούν την ομάδα, την αγαπούν, τη στηρίζουν και κυρίως την πιστεύουν, γιατί παρακολουθούν από πάρα πολύ κοντά τα πράγματα του αθλητισμού, και ξέρουν ότι είναι δύσκολο να γίνει κάποιος καλός ποδοσφαιριστής, μπασκετμπολίστας, γενικά επαγγελματίας αθλητής. Αγαπάνε τους παίκτες, τους δοξάζουν. Όταν φεύγουν οι παίκτες –εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων– τους υποδέχονται με χειροκρότημα, τους σέβονται. Όταν έρχονται παίκτες άλλων ομάδων με μεταγραφή, τους δείχνουν εκτίμηση και αγάπη, κάτι που το έχω ζήσει και εγώ ο ίδιος. Δεν σε κάνουν να αισθάνεσαι ξένο σώμα. ▶ Οι φίλαθλοι του Ολυμπιακού γκρινιάζουν για τους κακούς προέδρους... - Γκρινιάζουν και για τους προέδρους και για τα διοικητικά σχήματα, στα οποία, όμως, δεν παρεμβαίνουν ιδιαίτερα. Δεν συνδιοίκησαν ποτέ τον Ολυμπιακό οι φίλαθλοί του, δεν ήταν μες στις απαιτήσεις τους. ▶ Τι έχετε να πείτε για τα επεισόδια που κάποιες φορές προκαλούνται από τους φιλάθλους; Χρόνια έχουν να γίνουν επεισόδια από Ολυμπιακούς στο Καραϊσκάκη. 59

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 59

21/2/2010 1:11:28 μμ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

αφιέρωμα 4

▶ Το 1994 ο Ολυμπιακός έφτασε για πρώτη φορά στο final-4 ποια ήταν τα συναισθήματα τότε; - Ήταν μεγάλη επιτυχία. Ήταν φαβορί ο Ολυμπιακός. Στον ημιτελικό έτυχε να νικήσουμε τον Παναθηναϊκό. Εμπειρία δεν είχαμε από final-4, γεγονός που μας έκανε να χαλαρώσουμε και να μην παίξουμε καλά με την Μπανταλόνα, γι’ αυτό και χάσαμε. Αλλά στο μπάσκετ υπάρχει υπομονή, υπάρχει συσπείρωση, υπάρχει και πίστη. Ενώ, σε ό,τι άλλο γίνεται καθημερινά είτε στα πολιτικά, είτε στα κοινωνικά πράγματα, δεν έχουμε καμιά υπομονή. Δεν αισθανόμαστε ότι πρέπει να στηρίξουμε ο ένας τον άλλον για να πετύχουμε κάτι παραπάνω. Εμείς βρεθήκαμε νοκ άουτ μετά το final-4, αλλά ο Ολυμπιακός, επειδή είχε ανθρώπους που ήξεραν ότι το μέλλον τους ήταν σε αυτή την ομάδα, ξαναμαζεύτηκε, ισχυροποιήθηκε και ξαναπροσπαθήσαμε όλοι μέχρι που το πήραμε το 1997. Αυτό είναι που σε μαθαίνει ο αθλητισμός. Στη ζωή υπάρχουν τα πάνω και τα κάτω, υπάρχουν δυσκολίες, πίκρες, απογοητεύσεις, αποτυχίες, μέχρι που θα έρθει μια επιτυχία. ▶ Για τον Ολυμπιακό ήθρε, τελικά, η επιτυχία… - Ήρθε και πήραμε το πρωτάθλημα και το κύπελλο. Αυτό που θέλαμε όλοι ήταν να κερδίσουμε ένα πανευρωπαϊκό, αλλά δυστυχώς δεν τα καταφέραμε. ▶ Τι έχετε να πείτε για το κλίμα στα παιχνίδια Ολυμπιακού-Παναθηναϊκού; - Στα παιχνίδια του Ολυμπιακού με τον Παναθηναϊκό, ξέρετε, καμιά φορά ακούω που λένε ότι γίνονται φασαρίες. Τα επεισόδια κρατάνε από το 1930, από τότε υπάρχει φανατισμός. Θυμάμαι έναν τελικό κυπέλλου που είχε φτάσει ο Ολυμπιακός με τον Παναθηναϊκό και έγινε στη Θεσσαλονίκη το 1934. Επειδή δεν υπήρχε δρόμος οι οπαδοί πήγαν με καράβια για να μην γίνουν επεισόδια. Ο Ολυμπιακός εκφράζει το συναίσθημα των Πειραιωτών και όχι μόνο. Δεν είναι πειραιώτικο σωματείο. Από το όνομα του ξεκινάει, δεν πήρε ποτέ τοπική σημασία, δεν επικεντρωνόταν στον Πειραιά. Έγινε ομάδα όλης της Ελλάδας. ▶ Εσείς, πώς αντιμετωπίζετε τους Παναθηναϊκούς; - Οι αθλοπαιδίες είναι παιχνίδι. Το απολαμβάνουν οι παίκτες, το απολαμβάνουν οι φίλαθλοι. Για ποιο λόγο; Για να πάμε την άλλη μέρα στο καφενείο ή στο σχολείο και να δουλέψουμε οι μισοί τους άλλους μισούς. Γιατί ο Ολυμπιακός έχει τους περισσότερους φιλάθλους παιδικής ηλικίας; Γιατί έχει πάρει 37 πρωταθλήματα και όλα τα παιδάκια μεγαλώνοντας θέλουν να είναι με τον νικητή. Γι’ αυτό έχει περισσότερους φιλάθλους. Αν είχε πάρει η Δόξα Δράμας τα 37 πρωταθλήματα, θα ήμασταν όλοι Δόξα Δράμας. ▶ Ποιο παιχνίδι στην καριέρα σας στον Ολυμπιακό θυμάστε πιο έντονα; - Θυμάμαι έναν ημιτελικό που παίξαμε εδώ στον Πειραιά για να προκριθούμε στο final-4 με τον Παναθηναϊκό το 1997. Ήταν τότε που τους κερδίσαμε με 20 πόντους στην έδρα τους με 20.000 κόσμο. Ήταν πάρα πολύ ωραία αίσθηση. Επίσης, πάρα πολύ έντονα θυμάμαι τη χρονιά που γύρισαν νικητές και τροπαιούχοι, όταν είχαν πάρει το 60

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 60

21/2/2010 1:11:28 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Ο Δήμαρχος Πειραιά, κ. Παναγιώτης Φασούλας με τους μαθητές της Σχολής «Saint Paul» και τον καθηγητή τους κ. Αντώνη Βουτσίνο.

Ευρωπαϊκό και τους κερδίσαμε με 73-38. Αυτό το ρεκόρ δεν το έχει σπάσει ακόμα ο Παναθηναϊκός και ελπίζω να μην το σπάσει. ▶ Στα αποδυτήρια μετρούσε πιο πολύ η φανέλα ή κάποιοι μπασκετμπολίστες έπαιζαν για τον εαυτό τους; - Όλοι οι μπασκετμπολίστες για τον εαυτό τους παίζουν. Τα λεφτά παίζουν πολύ μεγάλο ρόλο για να πας σε ένα σωματείο, αλλά όχι για να παίξεις. Για να βγάλεις λεφτά από τον αθλητισμό, πρέπει να έχεις τουλάχιστον μια δεκαπενταετία εθελοντής, να τρέχεις πάνω κάτω σαν τρελός μέχρι να βρεθεί κάποιος να σου προσφέρει ένα συμβόλαιο. Δηλαδή, ξεκινάς από τα 10 για να φτάσεις στα 25 και να κάνεις ένα επαγγελματικό συμβόλαιο. Βέβαια, τα λεφτά είναι πολλά, αλλά έχεις δώσει πολλά, έχεις δείξει ότι έχεις μέσα σου καρδιά και μπορείς να κάνεις πρωταθλητισμό για να είσαι σε αυτό το επίπεδο. Όταν πας να παίξεις είτε η ομάδα είναι πληρωμένη είτε απλήρωτη, οι παίκτες προσπαθούν πάντα. Το μυαλό σου λέει ότι θέλω να κερδίσω, όχι ότι θέλω λεφτά. Και βέβαια ο Βαλβέρδε λέει «Είμαι Ολυμπιακάρα!» Κι εγώ, από την πρώτη στιγμή έγινα Ολυμπιακός, ενώ πριν ήμουν ΠΑΟΚ. Όταν μπαίνεις στο γήπεδο και σε αποθεώνουν 15.000 άνθρωποι, καταλαβαίνεις ότι σ’ αγαπούν. Αν χάσεις το παιχνίδι, τους βλέπεις να λυπούνται και λυπάσαι και εσύ. Όταν χαίρονται χαίρεσαι κι εσύ. Πως μπορείς λοιπόν να είσαι άλλη ομάδα; Στον Παναθηναϊκό αν πήγαινα, Παναθηναϊκός θα γινόμουν. Πιστεύω ότι αυτό γίνεται αυτόματα στο μυαλό του ανθρώπου. Δεν είναι δυνατόν να παίζεις σε μια ομάδα και να μην ανήκει η ψυχή σου σ’ αυτή. 61

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 61

21/2/2010 1:11:29 μμ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

αφιέρωμα 4

▶ Τι σας έκανε να αλλάξετε και να γίνετε όχι μόνο Ολυμπιακός αλλά και πρώτος πολίτης αυτής της πόλης και να είστε Πειραιώτης φανατικός εδώ και χρόνια; Είναι δύσκολο ένας Θεσσαλονικιός και Παοκτζής να γίνει Ολυμπιακός και Πειραιώτης; - Ίσως είναι το πιο εύκολο να γίνεις Ολυμπιακός αλλά, Πειραιώτης, όμως, είναι δύσκολο να γίνεις, γιατί πρέπει να σε αποδεκτούν οι Πειραιώτες. ▶ Τι αποκομίσατε από τη θητεία σας στον Ολυμπιακό; - Καταρχήν, όχι μόνο στον Ολυμπιακό, αλλά και στον ΠΑΟΚ, με το μπάσκετ και οικονομικά βελτιώθηκα και κοινωνικά. Όχι μόνο ανέβηκα αλλά άνοιξαν και οι ορίζοντες μου. Είδα και γνώρισα πράγματα που δεν τα έχουνε δει άλλοι. Εκείνη την εποχή ταξιδέψαμε σε όλο τον κόσμο από την ηλικία των 17-18 χρονών. Οι περισσότεροι από τους συμμαθητές μου δεν έχουν βγει από τα σύνορα της Ελλάδας ακόμα και σήμερα, και μιλάμε για μια χώρα που σήμερα μόνο το 15% των Ελλήνων έχει ταξιδέψει στο εξωτερικό. Εμείς ταξιδέψαμε έτσι από το 1980. Αυτό ήταν πολύ μεγάλη εμπειρία, για να δούμε πως ζει ο κόσμος έξω. Με τα πράγματα που βλέπαμε, διορθώθηκε το μάτι μας, το μυαλό μας. Ποτέ δεν αναπτύξαμε φανατισμό για το μεγαλείο της ελληνικής ψυχής ή της ελληνικής πατρίδας ή της Ελλάδας ως της πιο όμορφης, πιο καλής ή της πιο έξυπνης χώρας του κόσμου. Βλέπαμε τα πράγματα πιο αντικειμενικά. Αυτό είναι το πρόβλημα που έχουμε και σήμερα. Γι’ αυτό κι εγώ δεν μπορώ να φανατιστώ ιδιαίτερα ούτε με κόμματα, ούτε με ιδεολογίες. Δεν βλέπω τον άλλον σαν εχθρό αλλά σαν παραπλανημένο καμιά φορά ή βλέπω και τον εαυτό μου παραπλανημένο. Αυτά είναι τα βασικότερα που έχω αποκομίσει. Το κυριότερο όμως, είναι ότι ενώ είμαι από την Θεσσαλονίκη, πράγματι αυτοί οι άνθρωποι εδώ, από τον Πειραιά, μέσα από τον Ολυμπιακό, με αγαπήσανε και με τιμήσανε και με τιμή που όμοια δεν έχει ξαναγίνει και δεν θα ξαναγίνει. Δεν θα μπορούσε ποτέ Πειραιώτης να γίνει Δήμαρχος στη Θεσσαλονίκη. Αυτό δείχνει ίσως την ανεκτικότητα και τον κοσμοπολιτισμό που έχουν οι Πειραιώτες, πιθανώς, λόγω του λιμανιού. ▶ Τι άλλο έχετε να πείτε για τους φιλάθλους; Ξέρεις ποιο είναι το ωραίο; Όταν πηγαίνεις στο γήπεδο και έχει 35.000 κόσμο, 35.000 άνθρωποι για δύο ώρες δεν έχουν κανένα πρόβλημα στο μυαλό τους εκτός από το πώς θα κερδίσει ο Ολυμπιακός. Αυτό μου κάνει φοβερή εντύπωση, μου δίνει τρομερή θετική ενέργεια. Εγώ το βαριέμαι το ποδόσφαιρο, πηγαίνω όμως, αλλά περισσότερο μου αρέσει να κάθομαι στο εστιατόριο... απλώς και μόνο για να πάρεις τη θετική ενέργεια του γηπέδου. Είναι 35.000 άνθρωποι που έχουν έρθει με θετική σκέψη. Η θετική σκέψη είναι πολύ καλή. Δεν βρίσκεις αλλού 35.000 ανθρώπους με τόσο πάθος ούτε σε μια πολιτική συγκέντρωση.

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 62

21/2/2010 1:11:30 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

▶ Με τους παλιούς σας συμπαίκτες, ας πούμε με τον κ. Γιαννάκη συζητάτε για διάφορους αγώνες; - Θα μιλήσουμε για μπάσκετ, αλλά εγώ δεν παρεμβαίνω στα προπονητικά. Εγώ λέω απλώς καμιά φορά αν πρέπει να μείνεις ή να φύγεις από μια ομάδα. Με ευκολία θα πω δημόσια σε έναν φίλο μου πως, αν δεν τον σηκώνει το κλίμα, θα ήταν καλό να φύγει. Στον Γιαννάκη, ας πούμε, είχα πει να πάει στον Ολυμπιακό. ▶ Δεν θελήσατε ποτέ να γίνετε προπονητής; - Όχι, όχι, ποτέ. Δεν μπορώ να δεχθώ μια απόρριψη. Πρώτον στην προπονητική καριέρα σου στα 20-25 χρόνια, θα απολυθείς 1015 φορές. Δεν μπορώ να το ζήσω Στιγμιότυπο από αγώνα Ολυμπιακού-Παναθηναικού αυτό. Και δεύτερον, δεν πρέπει να κάνεις τίποτε άλλο στη ζωή σου παρά να σκέφτεσαι το επόμενο παιχνίδι και να διαχειριστείς 12 ανθρώπους. Είναι πάρα πολύ δύσκολο να διαχειριστείς 12 μπασκετμπολίστες ή 25 ποδοσφαιριστές. Καθώς είναι πολύ δύσκολοι άνθρωποι, πολύ μεγάλοι εγωισμοί, πολύ σκληροί χαρακτήρες και όλους αυτούς πρέπει να τους συνδέσεις μαζί για να παίξουνε για ένα κοινό στόχο. ▶ Τέλος, τι συμβουλή θα δίνατε στους νέους που ασχολούνται με τον αθλητισμό; - Η συμβουλή είναι να συνεχίσουν να ασχολούνται με τον αθλητισμό γιατί νομίζω ότι μέσα απ’ αυτόν χτίζεις πολύ καλό χαρακτήρα. Ξέρει κανείς τι είναι ομαδική δουλειά; Όταν είσαι συμπαίκτης σε μια ομάδα, παλεύεις για τη νίκη, στηρίζεις τον άλλον, σκοντάφτει και τον σηκώνεις, σκοντάφτεις και σε σηκώνει, δεν τον μαχαιρώνεις. Εδώ είναι η διαφορά. Και αυτό, όταν είσαι σε μια ομάδα, σε ένα γκρουπ ανθρώπων και το εφαρμόσεις, δεν υπάρχει περίπτωση να μην πετύχεις. Αυτό μόνο ο αθλητισμός το πετυχαίνει. ⌘

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 63

21/2/2010 1:11:30 μμ

αφιέρωμα 4

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 64

21/2/2010 1:12:06 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ «Κατάλογος Ιστορικού αρχείου Ολυμπιακού Πειραιώς» - ΔΟΚΙΜΕΣ - ΕΚΔΟΣΗ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΝΤΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ. Γ. Αρκουλή - Δ. Καπράνου, «Το στάδιο Καραϊσκάκη αφηγείται», Αθήνα 2004, Εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ. Δ. Καπράνου, «Ο τελευταίος των πέντε / Ο Λεωνίδας Ανδριανόπουλος αφηγείται», Αθήνα 2004, Εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ. Γ. Χ. Αλεξανδρή, «Η ιστορία του Ολυμπιακού». Βασίλη Καρδάση, «Ολυμπιακός: ένα αρχείο, μια ιστορία» Εκδόσεις ΜΙΛΗΤΟΣ. «Θρύλος-πορεία μέσα στο χρόνο», 1997, Εκδόσεις ΗΛΙΟΤΡΟΠΙΟ. Γ. Αρκουλή, «Η αληθινή Ιστορία του Θρύλου» 1925-1978, Εκδόσεις ΙΩΑΝΝΟΥ. Γ. Γαβαλά, «Χρυσός Θρύλος» Έκδοση ΑRT PRESS ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΕΠΕ. «1925-1987 – Θρύλος: Η χρυσή ιστορία του Ολυμπιακού», Έκδοση ΑRT PRESS ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΕΠΕ. «Πειραιάς – Ιστορία και Πολιτισμός», 2001, ΔΗΜΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑ. Α. Μπόμπη, «Γκολ 2000 - ένας αιώνας ποδόσφαιρο», 2000, Εκδόσεις ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ. «Όλα για το ποδόσφαιρο», τρίτομο Αλμανάκ ’91, 1991 Έκδοση περιοδικό «ΕΙΚΟΝΕΣ». Γ. Διακογιάννη, «100 χρόνια ποδόσφαιρο» τόμος 4ος, Εκδόσεις ΜΙΛΗΤΟΣ.

ΙΣΤΟΤΟΠΟΙ www.gavros.gr www.red-dna.com www.ribo.gr www.opadoi.gr beta.olympiacos.org www.stadia.gr

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 65

21/2/2010 1:12:11 μμ

αφιέρωμα 4

Σήματα Εθνικού: νέο - παλιό

Ο Εθνικός, κυπελλούχος 1933 66

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 66

21/2/2010 1:12:14 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ “Οι δε δεύτεροι έσονται πρώτοι“

Γιώργος Ληξουριώτης

ανάληψη από ένα φίλαθλο του “Εθνικού” της καταγραφής της ιστορίας του συλλόγου του είναι πράγματι μια πρόκληση που περιέχει άμεσα τον κίνδυνο να τον μετατρέψει σε οπαδό! Γιατί για μας ο τίτλος του “δεύτερου” δεν είναι παρά μόνο μια έκφραση όποιων θέλουν να θεωρούνται πρώτοι. • Για τον ερχομό γενικά του ποδοσφαίρου στην Ελλάδα είναι γεγονός πως οι μαρτυρίες φαίνεται να διαφωνούν και να τον τοποθετούν κάπου ανάμεσα στα χρόνια 1865 και 1896 (με την ευκαιρία των πρώτων Ολυμπιακών αγώνων). Οι ίδιες ομιχλώδεις μαρτυρίες αναφέρουν αθλητές του Εθνικού Γυμναστικού Συλλόγου Αθηνών να παίζουν κάποια μορφή ποδοσφαίρου χωρίς κανόνες και... με ένα τέρμα σε ένα χώρο πίσω από τους στύλους του Ολυμπίου Διός! Και κάποιες άλλες μαρτυρίες τον μεταφέρουν στην Κέρκυρα με την καταγραφή της διεξαγωγής ενός ποδοσφαιρικού αγώνα μεταξύ μιας ομάδας του νησιού και του πληρώματος ενός αγγλικού πλοίου. • Για την πόλη μας, κάποιες πηγές αναφέρουν πως το πρώτο σωματείο που συνέστησε ποδοσφαιρικό τμήμα ήταν ο Πειραϊκός Σύνδεσμος το 1894 και πως το άθλημα συνέχισε, με ερασιτεχνική βέβαια μορφή, να αναπτύσσεται με τη συμμετοχή και αντιπροσωπευτικών ομάδων σε ολυμπιακούς αγώνες. • Ο ερχομός των προσφύγων στην πόλη μας μετά τη μικρασιατική καταστροφή έδωσε νέα ώθηση στο άθλημα –και ασφαλώς γενικότερα στον αθλητισμό– οπότε και αρχίζει η εμφάνιση αρκετών ομάδων, μεταξύ των οποίων και ο Εθνικός, μάλιστα προγενέστερος του Ολυμπιακού σύμφωνα με τη μαρτυρία που καταθέτει ο Γ. Ανδριανόπουλος στο βιβλίο του Δ. Καπράνου “Ο τελευταίος των πέντε”.

...Η προϊστορία Η ιστορική πορεία του Εθνικού φαίνεται να αρχίζει από το 1912 όταν με τη συγχώνευση της “Πειραϊκής Ένωσης” και του “Πειραϊκού Συνδέσμου” δημιουργείται ο “Αθλητικός Ποδοσφαιρικός Σύλλογος Πειραιά” (ΑΠΣΠ), που με αυτή την επωνυμία δραστηριοποιείται στην πόλη μας μέχρι το 1924 και μετέχει πρωταγωνιστικά στο τελευταίο πρωτάθλημα της ΕΠΣ Αθηνών - Πειραιώς την ίδια χρονιά (1924). Κάποια… στιγμή του 1924 αρχίζει το “μπέρδεμα”, όταν ο ΑΠΣΠ διασπάται και τα κορυφαία στελέχη του φεύγουν, και άλλα πηγαίνουν στον Ολυμπιακό (αδελφοί Ανδριανόπουλοι) και άλλα (Γιώργος Χατζηανδρέου), στον Πειραϊκό. Όσοι απέμειναν, φαίνεται πως δημιούργησαν ένα νέο σωματείο, αφού συγχωνεύτηκαν –αυταπόδεικτο πλέον πως η ιστορία του Εθνικού… στηρίζεται στις συγχωνεύσεις! – με κάποια ομάδα με τον ξενικό τίτλο “Young Boys”. 67

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 67

21/2/2010 1:12:16 μμ

αφιέρωμα 4

Πάντως, από τα επίσημα στοιχεία των εγγραφών στο Πρωτοδικείο Πειραιά φαίνεται μια πρώτη εγγραφή με αριθμό 1148/21-11-1923 με επωνυμία “Κεραυνός” Πειραιά που τροποποιείται με την απόφαση 1381/15-10-1924, όπου επωνυμία της ομάδας φέρεται να είναι “Young Boys Τιτάν” και, τελικά, με τη νεότερη απόφαση 2007/23-121924 η επωνυμία της ομάδας γίνεται ΕΘΝΙΚΟΣ. Επιτέλους ! Έτσι από αυτόν τον πρώτο μικρό σύλλογο, τον “Κεραυνό”, φαίνεται να αρχίζει η σύγχρονη ιστορία του Εθνικού. Αυτός ο μικρός σύλλογος κάλεσε τον Χαρ. Βολωνάκη να γίνει ο πρώτος σύγχρονος πρόεδρός του και το όνομά του συνδέθηκε με την ανάπτυξη του Εθνικού μετά από σειρά απορροφήσεων μικρότερων πειραϊκών σωματείων. Ο ίδιος, μάλιστα, το 1926-1927, διατέλεσε και πρόεδρος της νεοσύστατης Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (ΕΠΟ), γεγονός που δικαιολογεί και το γιατί ο Εθνικός δεν προσχώρησε αργότερα (1928) στο ...κίνημα του περιβόητου Π.Ο.Κ. αλλά παρέμεινε πιστός στην Ομοσπονδία, παίρνοντας με το μέρος του και την πλειοψηφία των πειραϊκών σωματείων. Ο ΑΠΣΠ διαλύθηκε τέλη 1924 αρχές 1925 σε δύο ομάδες, σε μία που επονομάζεται κάπως σαν ...Όμιλος Φιλάθλων Πειραιώς –αργότερα θα γίνει ο ιδρυτικός πυρήνας του ...“ακατανόμαστου” Ο.Σ.Φ.Π.– και σε μια άλλη που ονομάζεται Πειραϊκός Ποδοσφαιρικός Όμιλος (Π.Π.Ο.). Αυτή η δεύτερη ομάδα, αφού δεχθεί και μέλη της “Φαληρικής Ενώσεως”, θα αποφασίσει να συγχωνευτεί με τον Εθνικό του Χ. Βολωνάκη και να μετονομαστεί σε Εθνικός Όμιλος Φιλάθλων Πειραιώς και λίγο αργότερα σε Εθνικός Ο.Φ.Π.Φ. (Όμιλος Φιλάθλων Πειραιώς-Φαλήρου.) Εκτός από τα συγχωνευθέντα κατά καιρούς σωματεία (“Φαληρική Ένωση - ΠΠΟ - Εθνικός (του Χαρ. Βολωνάκη), φαίνεται πως η ίδρυση του Εθνικού οφείλει πολλά και σε ατομικές προσπάθειες ποδοσφαιρικών προσωπικοτήτων (παραγόντων ή ποδοσφαιριστών) της εποχής, όπως ο Γιώργος Χατζηανδρέου, προερχόμενος προφανώς από τη “Φαληρική Ένωση” και οι Χρήστος Πέππας (μέλος της Εθνικής Ολυμπιακής ομάδας για τους Ολυμπιακούς της Αμβέρσας του 1920) και Κώστας Φερλέμης, διακεκριμένοι ποδοσφαιριστές εκείνων των χρόνων με συμμετοχές στην τότε ολυμπιακή εθνική ομάδα και στις μεικτές των πόλεων, που για την εποχή εκείνη ήταν μια από τις μεγαλύτερες διακρίσεις για έναν ποδοσφαιριστή. Κάποιες πηγές της εποχής (Αθλητική εφημερίδα «Αθλητισμός», φύλλο 3 της 14/8/1927), αναφέρουν πως ο Χρ. Πέππας σε κάποια συνέλευση του ΠΠΟ, πρότεινε η ΠΠΟ να μετονομαστεί σε “Ολυμπιακό”. Η ιδέα απορρίφθηκε από τα υπόλοιπα μέλη του ΠΠΟ, μετέπειτα Εθνικού (...ασφαλώς λογικότατο!), μέχρι που ο Νότης Καμπέρος λίγο αργότερα τη δανείστηκε και την υιοθέτησε για τον ποδοσφαιρικό συμπολίτη μας. Παιχνίδια της μοίρας, να είναι νονός του Ολυμπιακού ένα ιδρυτικό μέλος του Εθνικού! (...ρε αδέλφια πείτε κι ένα ευχαριστώ στο νονό σας και θα σας στέλνει λαμπάδα το Πάσχα!).

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 68

21/2/2010 1:12:16 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Η ιστορία και το σύγχρονο «κατεστημένο» Τα δημοσιεύματα της εποχής θεωρούν τον Εθνικό πόλο έλξης πολλών μικρότερων σωματείων του πειραϊκού αθλητισμού, όπως θα μπορούσε να καταλάβει κανείς από τις 12 μεταγενέστερες αλλαγές - προσθήκες του αρχικού καταστατικού του, χωρίς ποτέ να υπάρξει εποχή αδράνειας ή αποχής του συλλόγου από τις δραστηριότητες όλων των αθλημάτων που υπηρετούσε. Αξίζει να αναφερθεί πως πάνω από 50 ποδοσφαιριστές του Εθνικού μέχρι σήμερα έχουν τιμήσει το εθνόσημο των αντιπροσωπευτικών μας συγκροτημάτων. Παλιοί “άσσοι” που ο γράφων δεν είχε την ευκαιρία να τους προλάβει στη καρβουνόσκονη του παλιού “Καραϊσκάκη”, όπως ο Χούμης (κορυφαίος σκόρερ και ο πρώτος που έπαιξε σε ομάδα του εξωτερικού, στην τότε μεγαλουργούσα Ρουμανία), ο κέρβερος των γκολ-ποστ Μανταλόζης (χωρίς διάθεση υποκειμενικότητας, από τους κορυφαίους τερματοφύλακες όλων των εποχών, μαζί με τον αείμνηστο Γραμματικόπουλο) και άλλοι, όπως οι Τσιριτάκης, Ιωάννου, Βάβουλας, Λεκατσάς, Ζουρντός. Προσωπικά, έχω στη μνήμη μου να τιμούν τη φανέλα του Εθνικού πολύ μεγάλα ονόματα του σύγχρονου ελληνικού, και όχι μόνο, ποδοσφαίρου όπως ο Ιλούγκα, αρχηγός της Εθνικής του Ζαΐρ του Μουντιάλ του 1974, ο Καλκαντέρα, Ουρουγουανός, πρώτος σκόρερ του πρωταθλήματος το 1975 (που ας ...όψεται κάποιο σκληρό τάκλιν στις Σέρρες!), οι Γιόβισιτς και Γιοβάσεβιτς, δεινοί “ζογκλέρ” και σκόρερ από Ο τερματοφύλακας Μανταλόζης την ποδοσφαιρομάνα Σερβία. Φυσικά, στον κατάλογο των άξιων ξένων ποδοσφαιριστών που ενίσχυαν κατά καιρούς τον Εθνικό (Ντάνεφ κ.λπ.), προστίθεται ο μεγαλύτερος κατάλογος των Ελλήνων παικτών που μόνο το ότι έπαιζαν στον “μικρό” Εθνικό, δεν τους είχε φτάσει σε μεγαλύτερα επίπεδα διακρίσεων. Τις διακρίσεις αυτές, τις έπαιρναν βέβαια, τις περισσότερες φορές, όταν με διάφορους τρόπους, υποσχέσεις και τεχνάσματα μετεγγράφονταν σε ομάδες του Π.Ο.Κ., όπως οι παλιότεροι Λεκκός, Κουράντης και Αδελφοί Χέλμη, που διακρίθη-

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 69

21/2/2010 1:12:17 μμ

αφιέρωμα 4

καν ασφαλώς περισσότερο ως παίκτες ...του φίλου γείτονα Ο.Σ.Φ.Π., και οι νεότεροι (Μητρόπουλος, Κρητικόπουλος, Νινιάδης κ.ά.). Δεν μπορώ όμως να μη κάνω μια πιο ξεχωριστή αναφορά στην ομάδα των νεανικών μου χρόνων, ομάδα άξια να έχει πάρει πολλούς τίτλους, που οι συγκυρίες αλλά και άλλες ...συμπτώσεις της στέρησαν, παρά τις προσπάθειες του Δημήτρη Καρέλλα, από τους μεγαλύτερους και δυστυχώς –κατά τη γνώμη μου– τους πιο αθώους Έλληνες παράγοντες (!). Τον συναντούσαμε και στο πιο μικρό παιχνίδι άλλων τμημάτων του συλλόγου, στον Υμηττό, στο Παγκράτι, ακόμα και στους ...“Νέους Ευγενείας”, για να είναι κοντά σε όλους τους αθλητές όλων των αθλημάτων, όπως, ασφαλώς, θα θυμούνται οι φίλοι μου από εκείνη την εποχή –αλλά και τώρα– Κ. Μπρούστας, Θ. Κορκόδειλος και άλλα “παιδιά”. Η ομάδα, με τη σοφή καθοδήγηση άξιων προπονητών, είχε στην ενδεκάδα της ποδοσφαιριστές, όπως τους πιο παλιούς Κλικόπουλο, Κοζομπόλη κ.ά., αλλά και τους πιο νέους, όπως τον Τουρκομένη, τον Αρβανίτη, τον Μουκέα, τον Δοξάκη κάτω από τα δοκάρια, τον Γ. Ντάϊκο, τον Αγγ. Κρεμμύδα, τον Μ. Βαμβακούση, τον Φ. Παπαδόπουλο, τον Καψή στην απροσπέλαστη άμυνα, τον Νικηφοράκη, τον Αντωνάκο, τον Λεβεντάκο, τον Κατσικογιάννη στη δημιουργική μεσαία γραμμή και τον Κοττίδη, τον Κρητικόπουλο και τον Χατζηωάννογλου, το μεγαλύτερο και ταχύτερο “εξτρέμ”, νομίζω, όλων των εποχών, τον ποδοσφαιριστή που έχω δει να βάζει γκολ με τη σέντρα έχοντας φτάσει στο αντίπαλο τέρμα ...πριν από την μπάλα! Και όμως, αυτή η ομάδα όχι μόνο δεν ευτύχησε να έχει μεγάλο μερίδιο στη πίτα των τίτλων, αλλά σιγά-σιγά εξασθένησε, αποδυναμώθηκε από αθλητικό δυναμικό και, από το 1990, από σφάλματα των πιο παλιών διοικήσεων (από τη δεκαετία του 1980), και των πιο νέων, αρχίζει... την κατηφόρα και για πρώτη φορά στην ιστορία της αγωνίζεται στο πρωτάθλημα της Β΄ Εθνικής.

Ασφαλώς εκτός της “εσωτερικής διοικητικής κακοδαιμονίας” η ...ιστορία έχει να επιδείξει μεγάλα κατορθώματα των ισχυρών κάθε εποχής! Ο Εθνικός αφέθηκε να πάρει πέντε τοπικά πρωταθλήματα τη δεκαετία του 1930, ένα κύπελλο Ελλάδας το 1933 – ίσως να μη γινόταν και διαφορετικά νικώντας στις 25/3/1933 τον Άρη, στο γήπεδο της Λ. Αλεξάνδρας με τέρματα των Τσιριτάκη και Αλεξόπουλου – και ένα πρωτάθλημα Νοτίου Ελλάδος, το 1935, αφού την ίδια χρονιά ο τελικός Βορρά-Νότου, γιατί έτσι διεξαγόταν τότε το Εθνικό πρωτάθλημα, δεν έγινε ποτέ (!) με τη δικαιολογία πως ...είχε αρχίσει η προετοιμασία της Εθνικής για το ...Βαλκανικό κύπελλο!!! Ακόμα πιο χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του πρωταθλήματος του 1957, όταν ο Εθνικός, προηγούμενος κατά τέσσερις βαθμούς των “μεγάλων” αντιπάλων του, αποκλείστηκε από τη συνέχεια του πρωταθλήματος αφού του είχαν αφαιρεθεί ήδη τέσσερις βαθμοί (!), επειδή είχε διοργανώσει τουρνουά για φιλικούς αγώνες με την τότε περιοδεύουσα “Εθνική” Ουγγαρίας χωρίς την άδεια της Ε.Π.Ο. 70

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 70

21/2/2010 1:12:17 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Επρόκειτο για μια ομάδα από διάσημους Ούγγρους παίκτες (Πούσκας, Κότσις, Γκρόσιτς, Μπόζικ, Χιντεγκούτι κ.ά.!), που, όντας εξόριστοι για πολιτικούς λόγους από την πατρίδα τους, περιόδευαν την Ευρώπη ψάχνοντας για ομάδα, πράγμα που επιβεβαιώνεται πολύ σύντομα με τη μεταγραφή των περισσοτέρων απ’ αυτούς στη Ρεάλ Μαδρίτης και άλλους μεγάλους συλλόγους της Ευρώπης. Αυτό που μπορεί να συμπεράνει κανείς από τον Τύπο της εποχής ήταν πως δεν ενδιέφερε τόσο το ποιος θα έπαιρνε το πρωτάθλημα της σεζόν 1956-1957, όσο το να μη πετύχει ο μεγάλος “Εθνικός” παράγοντας, Δημήτρης Καρέλλας, τη μεταγραφή κάποιων απ’ αυτούς στην τότε μεγάλη ομάδα του Εθνικού, που έτσι θα γινόταν ακόμα μεγαλύτερη και θα ...μετρούσε και αυτή κάποια σειρά πρωταθλημάτων!

Ο Εθνικός σήμερα Πριν από περίπου τριανταπέντε χρόνια, το 1974, ο Εθνικός τερματίζοντας τέταρτος στο πρωτάθλημα αφήνοντας στην 5η θέση τον Παναθηναϊκό με τις κερκίδες του “Καραϊσκάκη” –άλλη πονεμένη ιστορία!– να δονούνται από την ιαχή “Αέρα! Αέρα! Καλκαντέρα!” (γιατί κανένας, ακόμα και αντίπαλος δεν μπορεί να ξεχάσει τον μεγάλο Ουρουγουανό Ρομπέρτο Καλκαντέρα!), έδινε υποσχέσεις για ακόμα μεγαλύτερες ημέρες επιτυχημένων εμφανίσεων και ανάλογων διακρίσεων.

Η ομάδα όταν γέμιζε το “παλιό” Καραϊσκάκη με τον Καλκαντέρα στη σύνθεσή της

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 71

21/2/2010 1:12:18 μμ

αφιέρωμα 4 Μια εποχή, από τις προσωπικές μου μνήμες, στο “Καραϊσκάκη”, υπήρχε πολλές φορές η ανάγκη να καταφεύγουμε στο “μαυραγορίτη” της εποχής για να προμηθευτούμε το εισιτήριό μας και να δούμε τις μαγικές κούρσες του Τάκη Χατζηιωάννογλου, τα φαρμακερά σουτ του νεοφερμένου “Ούγγρου” Νίκου Γιούτσου (για να θυμόμαστε από πού ξεκινήσανε μερικοί θρυλικοί άσσοι), τις μακρινές πάσες ακριβείας του Γιώργου Καραΐσκου, το απροπέλαστο αμυντικό τείχος που όρθωναν ο Άγγελος Κρεμμύδας με τους άξιους αμυντικούς του συνεργάτες (Κουρέα, Παπαδόπουλο, Βαμβακούση, Σιώκο), αλλά και τα γκολ του αείμνηστου Μιχάλη Κρητικόπουλου, του Τάσου Μητρόπουλου και του Κώστα Μπατσινίλα (για να ξαναθυμόμαστε πως στον Εθνικό κάποτε έπαιζε η μισή Εθνική Ελλάδας!). Μόνο που, περιέργως, οι περισσότεροι γινόντουσαν “διεθνείς” μόλις διάβαιναν το κατώφλι της εξόδου από τον “μικρό Εθνικό!”. Τότε, τον Εθνικό δεν τον κέρδιζαν ευκολα ο ΠΑΟΚ του Γιώργου Κούδα, η ΑΕΚ του Μίμη Παπαϊωάννου, ο ΠΑΟ του Μίμη Δομάζου και ο “Ηρακλής” του τεράστιου Βασίλη Χατζηπαναγή, στα μεγάλα “ντέρμπι” εντός και εκτός “Καραϊσκάκη”. Όλα ετούτα αποτελούν εφηβικές και μεταγενέστερες μνήμες, που δεν χωρούν εύκολα στις λίγες αράδες μιας μικρής ιστορικής ανασκόπησης των σωματείων του Πειραιά. Εμείς, οι πλέον “παλιότεροι Εθνικοί”, απλά μπορούμε να τις διηγούμαστε στα εγγόνια μας! Κι αυτό όχι “για να κλαίμε κακομοίρικα τη μοίρα μας”, αλλά για να οριοθετούνται τα πράγματα στη σωστή, ιστορικά, θέση τους. ...Δυστυχώς όμως το σήμερα δεν επιβεβαιώνει το χθες. Η ομάδα με τεράστια οικονομικά προβλήματα και τεράστιο χρέος ...δεν κατάφερε να σταθεί ούτε στη Β΄ Εθνική (παρά τις προσπάθειες άξιων πραγματικών “Εθνικών” παραγόντων του, όπως των φίλων αδελφών Απέργη που επί της προεδρίας του Ν. Απέργη, μπορούμε να πούμε πως ήταν μια από τις τελευταίες φωτεινές παρενθέσεις και με μεγάλες προσδοκίες επιστροφής στα “μεγάλα σαλόνια”), αντίθετα έπεσε το 2000 στη Γ΄ Εθνική και από εκεί το 2003, έγραψε την πιο μαύρη σελίδα της ιστορίας της ώστε να πέσει στην τωρινή Δ΄ Εθνική (τότε περιφερειακό πρωτάθλημα!).

Αναζητώντας... γήπεδο Η “πονεμένη ιστορία” του γηπέδου Καραϊσκάκη ανάγεται στην εποχή του “ποδηλατοδρόμιου” (μετέπειτα γηπέδου “Καραϊσκάκη” υπό την εποπτεία της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής - ΕΟΑ), όταν ο Εθνικός ήταν αυτός που πλήρωνε για πολλά χρόνια το ενοίκιο του γηπέδου, ενώ φαίνεται πως και η χρηματοδότηση-κατασκευή της θύρας 14 οφείλεται στον Δημήτρη Καρέλλα. Παρά ταύτα, ο Εθνικός για αρκετά χρόνια ήταν ένας “περιφερόμενος θίασος” ψάχνοντας να βρει την “έδρα” του άλλοτε στη Νίκαια, (γήπεδο Προοδευτικής), άλλοτε στο Περιστέρι (γήπεδο Ατρόμητου), άλλοτε και στο ...Σχιστό! ( Έτσι μπορεί να αποτυπωθεί η απαξίωση της ομάδας από όσους θα είχαν την ευθύνη να έχει ο Εθνικός το γήπεδό του και μάλιστα όταν στο παρελθόν είχε χώρο πολλών στρεμμάτων... κάπου στον Κορυδαλλό! Και ασφαλώς αυτή η πρόταση γράφεται με πολύ θυμό!). Το μεγάλο οικονομικό τίμημα για τη χρήση του “Καραϊσκάκη”, παρά τη διατήρηση χρήσης 72

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 72

21/2/2010 1:12:19 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Το νέο γήπεδο του Εθνικού στο Ελληνικό (πρώην γήπεδο μπέιζμπολ)

του... αν επανέλθει στην Α΄ Εθνική (;) κάνουν την επιστροφή στο φυσικό του χώρο μάλλον απίθανη. Ας είναι... Γι’ αυτό τον Ιούνιο του 2004 (1924 - 2004, στα ογδοηκοστά του γενέθλια!), αποδέχονται την ελκυστική για τη στιγμή εκείνη πρόταση του Ν. Πηρούνια για τη συγχώνευση (προφανώς λέξη-κλειδί στην ιστορία της ομάδας, αφού από συγχωνεύσεις ξεκίνησε και... εις συγχωνεύσεις κατέληξε), με το πειραϊκό σωματείο του ΑΟ Μάνης. Μια συγχώνευση που, κατά τη γνώμη μου, “ψάχνει” ακόμα να βρει την πορεία του Εθνικού σε ένα βέβαιο ελπιδοφόρο μέλλον, σ’ ένα μέλλον επιστροφής στους μεγάλους. Η ομάδα, στη νέα έδρα της στο Ελληνικό (πρώην γήπεδο Μπέηζ-μπωλ), γήπεδο πράγματι αξιοπρεπέστατο και μακριά από τη νομαδική της –γηπεδικά– περιπέτεια, έχει τη δυνατότητα να ξαναγίνει μεγάλη, να αναδεικνύει παίκτες μεγάλης αξίας και να κάνει εμάς τους παλιούς φιλάθλους της να μην αναπολούμε το παρελθόν, και τους νέους φιλάθλους της να ξανατραγουδούν με καμάρι τους ύμνους της ομάδας. Και επειδή η παρούσα έκδοση μάς βρίσκει περίπου στην αρχή μιας νέας περιόδου, καθολική πρέπει να είναι η προσδοκία των φιλάθλων του Πειραιά να εκπροσωπηθεί η πόλη τους και πάλι στην Α΄ κατηγορία (σούπερ λίγκα τώρα) και με την “άλλη” ομάδα του. Το επίθετο “δεύτερη” ομάδα απορρίπτεται ως ανυπόστατο! 73

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 73

21/2/2010 1:12:19 μμ

αφιέρωμα 4

Υ.Γ. Πρέπει να ευχαριστήσω ιδιαίτερα για τη συγκέντρωση των στοιχείων και του φωτογραφικού υλικού τον φίλο και συναπόφοιτο της Σχολής κ. Νίκο Απέργη, παλιό αθλητή αλλά και πρόεδρο του Εθνικού σε δύσκολες, αλλά ελπιδοφόρες, μέρες για τον αγαπημένο του σύλλογο. Ιδιαίτερες ευχαριστίες, από τον συντάκτη της όλης προσπάθειας για να παρουσιαστεί όσο γίνεται πιο αντικειμενικά η ιστορία του “Εθνικού” Πειραιά, στη δ. Γιαννικίου Κωνσταντίνα υπεύθυνη της λέσχης του “ερασιτέχνη” συλλόγου για τη χρησιμότατη και κυρίως ευγενέστατη εξυπηρέτησή που μου παρείχε. ⌘

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 74

21/2/2010 1:12:20 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Τμήματα Εθνικού Πειραιά

α πρώτα τμήματα πού δημιουργούνται με την ίδρυση του Εθνικού είναι του ποδοσφαίρου, της κολύμβησης, της υδατοσφαίρισης και της πυγμαχίας. Ακόμα υπάρχουν τμήματα μπάσκετ, βόλεϊ και στίβου. Σήμερα δραστηριοποιούνται τα τμήματα του ποδοσφαίρου, της υδατοσφαίρισης, του μπάσκετ και του βόλεϊ.

φωτ. 1: Οι παίκτες του Εθνικού που κέρδισαν το πρώτο πρωτάθλημα Ελλάδος το 1931. Από αριστερά: Σερίκος, Σ. Πετρούτσος, Χατζηγεωργίου, Σιτζάνης, Νικολαϊδης, Μ. Πετρούτσος, Μακρής.

Υδατοσφαίριση Ο Εθνικός Πειραιώς θεωρείται ο αυτοκράτορας της ελληνικής υδατοσφαίρισης. Αυτό μαρτυρούν τα 37 συνολικά πρωταθλήματα (ένα πρωτάθλημα το 1926 δεν αναγνωρίζεται επίσημα από την Κ.Ο.Ε.) Ο Εθνικός έχει στεφθεί πρωταθλητής Ελλάδας τις παρακάτω χρονιές: 1931, 1948 1953, 1954, 1955, 1956, 1957, 1958, 1959, 1960, 1961, 1962, 1963, 1964, 1965 1966, 1967, 1968, 1970, 1972, 1973, 1974, 1975, 1976, 1977, 1978, 1979, 1980 1981, 1982, 1983, 1984, 1985, 1988, 1994, 2006 Επίσης, έχει ένα ρεκόρ με 16 συνεχόμενα πρωταθλήματα από το 1953 έως και το 75

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 75

21/2/2010 1:12:21 μμ

αφιέρωμα 4

φωτ. 2: Η ομάδα του Εθνικού που κατέκτησε το 1953 το πρωτάθλημα Ελλάδας και ξεκίνησαν τη μεγαλειώδη πορεία των 16 συνεχόμενων πρωταθλημάτων. Από αριστερά: Γουναράκης, Κακούσης, Κουράντης, Λεκάκης, Γαρύφαλλος Α., Καλφαμανώλης, Χατζηκυριακάκης.

Πανηγυρισμοί των φιλάθλων του Εθνικού για την κατάκτηση ενός πρωταθλήματος.

Αγώνας Εθνικού-Ολυμπιακού 6-4, το 1975, στο Ζάππειο κολυμβητήριο παρουσία 3000 θεατών.

1968, κάτι που δεν έχει πετύχει καμιά άλλη ομάδα σε ομαδικό άθλημα στην Ελλάδα. Ο Εθνικός κατακτά το πρώτο πρωτάθλημά του μετά την ίδρυση της Ε.Κ.Ο.Φ. (τωρινή Κ.Ο.Ε.), το 1931 με τους: Μαυρογιώργο, Πετρούτσο, Γιάνναρο, Μακρή, Παπαδέα, Περδίκη, Σκριβάνο, Χατζηγεωργίου, Σιτζάνη, Νικολαϊδη, Σέρικο (φωτ. 1). Το δεύτερο πρωτάθλημα έρχεται αρκετά χρόνια αργότερα το 1948, με τους Βαρβαρέσο, Χατζηκυριακάκη, Κουράντη, Λύκα, Ανδρεάδη, Γαρύφαλλο Α., Πετρούτσο, Γεωργιάδη. Όμως, το 1953 αρχίζει η μεγάλη ιστορία του Εθνικού στο χώρο της υδατοσφαίρισης. Ένας από τους παίκτες εκείνης της ανίκητης ομάδας, ο Μανώλης Πατλάκας θυμάται για εκείνα τα χρόνια: «Σαν πρώτος στόχος του Εθνικού το 1953, ήταν να κερδίσει το πρωτάθλημα, για να καταφέρει να σπάσει το σερί των δυο συνεχομένων πρωταθλημάτων του Ολυμπιακού το 1951 και το 1952. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα ο Ολυμπιακός να μην καταφέρει να κερδίσει το τριετές επαμοιβόμενο κύπελλο που είχε αθλοθετήσει ο μεγάλος επιχειρηματίας της Πάτρας, Μαραγκόπουλος. Ο Εθνικός τα κατάφερε και με ξεκίνημα το 1953, κατέκτησε αυτός το τρόπαιο του Μαραγκόπουλου με τρία συνεχόμενα πρωταθλήματα. Από εκεί και πέρα σαν στόχος ήταν τα πέντε συνεχόμενα πρωταθλήματα και γιατί όχι τα δέκα.

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 76

21/2/2010 1:12:25 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Αφού επιτεύχθηκε η κατάκτηση των 10 συνεχομένων πρωταθλημάτων ήρθε και η πρώτη βράβευση από τον τότε υπουργό των οικονομικών Αλυπραντή, για να φθάσουμε αργότερα στην κατάκτηση 16 συνεχών πρωταθλημάτων (φωτ. 2, 3). Τα πλεονεκτήματα αυτής της ομάδας ήταν ότι ήμασταν όλοι φίλοι μεταξύ μας. Χρήματα δεν παίρναμε, παρά, κάθε φορά που κατακτούσαμε το πρωτάθλημα, μας έκαναν ένα τραπέζι σε κάποιο κοσμικό κέντρο όπως της «Νεράιδας» ή του «Παρασκευά». Επίσης, χάρη στον Δημήτρη Καρέλλα, είχαμε το πλεονέκτημα να είμαστε η πρώτη ομάδα μεταπολεμικά, που το 1957 πήγε στη Ρώμη. Όταν το 1964 άνοιξαν τα σύνορα με τη Βουλγαρία, ο Εθνικός ήταν η πρώτη ομάδα που πήγε στη Σόφια. Πολλοί είχαν να ζηλέψουν, όταν σε ολόκληρη την Ελλάδα υπήρχε ένα και μόνο κολυμβητήριο του Ζαππείου και, όταν γίνονταν αγώνες υδατοσφαίρισης, ήταν κοσμικό γεγονός. Πολλοί βουλευτές, υπουργοί, επιχειρηματίες, ήταν φίλοι του αθλήματος. Οι μαυραγορίτες έβγαζαν περισσότερα χρήματα από τους 5-6 χιλιάδες θεατές που ήθελαν να παρακολουθήσουν του αγώνες πόλο, σε σχέση με ένα αγώνα ποδοσφαίρου μεταξύ Ολυμπιακού-Παναθηναϊκού ή ΑΕΚ. Η κυριαρχία του Εθνικού συνεχίστηκε από τα νεότερα παιδιά που είχαν την ευτυχία να βρίσκονται στις τάξεις του Εθνικού και ο κάθε ένας από εμάς τους παλιούς παίκτες ήταν ένας δάσκαλος για τους νέους».

φωτ. 3: Η πρωταθλήτρια ομάδα του 1965 σε αγώνες στη Γαλλία. Όρθιοι από αριστερά: Καλομοίρης Α., Πατλάκας Μ., Τσανγκάς, Χατζηκυριακάκης, Θυμαράς, Γαρύφαλλος Α., Καθιστοί από αριστερά: Τζαφώλιας, Κουγεβετόπουλος, Τσαντάς (διαιτητής) Χατζηκυριακάκης, Κεχαγιάς.

φωτ. 4: Η πρωταθλήτρια ομάδα του 1980 που συμμετείχε στους 4 του κυπέλλου πρωταθλητριών. Πίσω σειρά: Καραφαντής, Κώνστας, Σταθάκης. Μεσαία σειρά: Γαρύφαλλος Γ., Ιωσηφίδης, Σιταρένιος, Αρμενάκης. Μπροστινή σειρά: Τζαφώλιας (Β΄ προπονητής), Καραλόγος Θ., Κουγεβετόπουλος, Αρώνης, Πατλάκας Γ., Λίνο Ρεπέτο (προπονητής).

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 77

21/2/2010 1:12:28 μμ

αφιέρωμα 4

Κυπελλούχος Ελλάδος 1957. Όρθιοι από αριστερά: Μακρής, Α. Γαρύφαλλος, Γεωργιάδης, Καλφαμανώλης, Κουράντης, Χατζηκυριακάκης. Καθιστοί από αριστερά: Μορφέσης, Βενετούλιας (δημοσιογράφος), Βλάχος (μέλος Εθνικού).

φωτ. 5: Ο Λίνο Ρεπέτο και οι παίκτες του Εθνικού κατά τη διάρκεια των τελικών του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος το 1980.

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 78

21/2/2010 1:12:32 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά Σπουδαίοι παίκτες εκείνης της ανίκητης ομάδας ήταν οι Γουναράκης, Κακούσης, Κουράντης, Λεκάκης, Α. Γαρύφαλλος, Καλφαμανώλης, Θυμαράς, Χατζηκυριακάκης, Καλομοίρης, Τσανγκάς, Μ. Πατλάκας. Ήταν δε αξιοσημείωτο ότι όλοι οι παίκτες του Εθνικού ήταν και παίκτες της εθνικής ομάδας. Η κυριαρχία του Εθνικού συνεχίστηκε με δυο διακοπές, το 1969 και το 1971, όπου πρωταθλητής ήταν ο Ολυμπιακός, όμως από το 1972 έως και το 1985 έχουμε ένα νέο σερί από 14 συνεχόμενα πρωταθλήματα. Παίκτες αυτής της ομάδας είναι οι Κώνστας, Σταθάκης, Κουγεβετόπουλος, Ιωσηφίδης, Σιταρένιος, Κοντός, Α. Γαρύφαλλος, Γ. Καραλόγος, Θ. Καραλόγος, Ν. Αρμενάκης, Αρώνης, Α. Κεχαγιάς, Καραφαντής, Γ. Πατλάκας. Κορυφαία στιγμή αυτής της ομάδας, η συμμετοχή της στα τελικά του κυπέλλου πρωταθλητριών ομάδων Ευρώπης το 1980, με προπονητή τον Λίνο Ρεπέτο στο Ντουμπρόβνικ, με αντιπάλους την Γιουγκ Ντουμπρόβνικ, την Σπαντάου Βερολίνου και την Βάσας Βουδαπέστης (φωτ. 4-5). Επίσης, σπουδαίοι παίκτες της νεότερης ιστορίας του Εθνικού είναι ο αείμνηστος Σαμαρτζίδης, που έφυγε πολύ νωρίς από τη ζωή, και οι Σαριδάκης, Ν. Αρμενάκης, Πάτρας, Καϊάφας, Μουστακαρίας, Μαρκόπουλος, Καλακώνας. Μεγάλη είναι όμως και η ιστορία του Εθνικού στο κύπελλο Ελλάδας με 12 κατακτήσεις κυπέλλων τις παρακάτω χρονιές: 1953, 1954,1955, 1956, 1957, 1958, 1984, 1985, 1988, 1991, 2000, 2005. Το κύπελλο Ελλάδας χωρίζεται σε δυο περιόδους από το 1953 έως και το 1958 και από το 1984 έως και σήμερα. Η τότε Ε.Κ.Ο.Φ. (τωρινή Κ.Ο.Ε.), με πρόεδρο τον Νικόλαο Μπαλτατζή-Μαυροκορδάτο, καθιέρωσε το 1952 το θεσμό του επαμοιβόμενου κυπέλλου που για μια δεκαετία ήταν αφιερωμένο στη μνήμη του Παντελή Ψυχά. Όποια ομάδα κατακτούσε τον τίτλο 6 φορές θα τοποθετούσε το κύπελλο μόνιμα στην τροπαιοθήκη της. Στον πρώτο τελικό του 1953 αντιμέτωποι βρέθηκαν ο Εθνικός και ο Ολυμπιακός με τους κυανόλευκους να υπερισχύουν στην τρίτη παράταση με 5-4 (3-3 η κανονική διάρκεια), με γκολ του Ανδρέα Γαρύφαλλου που ήταν και ο μοναδικός τους σκόρερ. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο αγώνας τελείωσε στις 10:40 το βράδυ μετά από 58 αγωνιστικά λεπτά. Ο Εθνικός κατέκτησε 6 συνεχόμενες χρονιές το κύπελλο Ελλάδας, οπότε πήρε το κύπελλο στην τροπαιοθήκη του και ανάγκασε τους διοργανωτές στην πρόωρη ολοκλήρωση του θεσμού. Ο Εθνικός κατέκτησε και το πρώτο κύπελλο, όταν η ομοσπονδία επανάφερε το θεσμό σε ισχύ το 1984. Ο Εθνικός απώλεσε το 2007 το απόλυτο των κατακτήσεων σε ισάριθμες συμμετοχές σε τελικό της διοργάνωσης. Όμως και στη γυναικεία υδατοσφαίριση ο Εθνικός έχει να επιδείξει τρία πρωταθλήματα Ελλάδας το 1988, 1990 και 1992. 79

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 79

21/2/2010 1:12:32 μμ

αφιέρωμα 4

Καλαθοσφαίριση Μετά την Κατοχή, ξεκινάει να οργανώνεται πιο συστηματικά το τμήμα καλαθοσφαίρισης, με παίκτες τους κολυμβητές του Συλλόγου. Έφορος της ομάδας διατελεί και ο πρώην πρόεδρος της επιτροπής ολυμπιακών αγώνων Νίνος Τσήγκας. Έως το 1972, στην Ελλάδα υπάρχουν 4 κατηγορίες πρωταθλημάτων: Η Α΄ εθνική, η Α΄ κατηγορία, η Β΄ κατηγορία και η Γ΄ κατηγορία. Η ομάδα μπάσκετ του Εθνικού έως το 1964 δεν είχε δικό της γήπεδο και γι’ αυτόν το λόγο χρησιμοποιούσε το ανοιχτό γήπεδο του Ολυμπιακού στο Πασαλιμάνι. Εκείνη τη χρονιά, ο έφορος της ομάδος, Δημήτρης Αναγνωστόπουλος, έρχεται σε συμφωνία με την Ελληνογαλλική Σχολή «Saint-Paul», έτσι ώστε να χρησιμοποιεί ο Εθνικός το γήπεδο της Σχολής τα σαββατοκύριακα για προπονήσεις. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα πολλοί μαθητές της Σχολής να ενταχθούν στην ομάδα μπάσκετ του Εθνικού.

φωτ. 1: Πρωταθλητής παίδων 1968. Όρθιοι από αριστερά: Βασιλακόπουλος (προπονητής), Καρακατσάνης, Μανωλέμης, Καραγιάννης, Χατζηελευθερίου. Καθιστοί από αριστερά: Μπάρδης, Τουμπαλάκης, Κορκόδειλος, Σπανίδης, Δόγκας.

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 80

21/2/2010 1:12:35 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Από το 1968, έδρα της ομάδας είναι το Θεμιστόκλειο. Εκείνη τη χρονιά, ο Εθνικός με παίκτες τους Καρακατσάνη, Κορκόδειλο, Τουμπαλάκη, Σπανίδη, Μανωλέμη, Δόγκα, Διαμαντή, Σκούταρη (οι οποίοι ήταν και μαθητές της Ελληνογαλλικής Σχολής «SaintPaul»), μαζί με 2-3 άλλους παίκτες κατέκτησε το παιδικό πρωτάθλημα Ελλάδος νικώντας το Μαρούσι στο Σπόρτινγκ με 57-54. (φωτ. 1) Προπονητής εκείνης της ομάδας ήταν ο Γιώργος Βασιλακόπουλος, τωρινός πρόεδρος του ευρωπαϊκού μπάσκετ. Αξίζει να σημειωθεί ότι εκτός του πρωταθλήματος του 1968, οι ομάδες εφήβων και παίδων του Εθνικού πρωταγωνιστούσαν σε όλα τα πρωταθλήματα των χρόνων εκείνων. Αυτή η ομάδα, μαζί με τον Μπρούστα, o οποίος ήταν ο αρχηγός και ο καλύτερος παίκτης με συμμετοχές στην Εθνική ομάδα και τους Συμεωνίδη, Φράγκου,

Φάση από τον αγώνα Εθνικός – Ακαντέμικα Σόφιας

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 81

21/2/2010 1:12:38 μμ

αφιέρωμα 4

φωτ. 2: Άνοδος από την Β΄ κατηγορία στην Α΄ κατηγορία 1968. Από αριστερά: Μπρούστας, Συμεωνίδης, Χατζηελευθερίου, Τσαπαρλής, Καρακατσάνης, Κορκόδειλος, Σπανίδης, Τουμπαλάκης.

φωτ. 3: Εθνικός Πειραιά 1968

φωτ. 4: Εθνικός Πειραιά 1969

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 82

21/2/2010 1:12:43 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά Χατζηελευθερίου, κατάφερε να ανεβεί από την Β΄ στην Α΄ κατηγορία κερδίζοντας στον τελικό τους Αμπελοκήπους. (φωτ. 2 & 3). Από το 1968 έως το 1972, πάλευε σε ανοικτά γήπεδα με τον Τρίτωνα, τον Ιωνικό Νέας Φιλαδέλφειας, τον Έσπερο, το Μαρούσι για άνοδο στην Α΄ Εθνική και πάντα τερμάτιζε μέσα στις 3 πρώτες ομάδες. (φωτ. 4). Το 1972, αλλάζουν οι κατηγορίες και για πρώτη φορά γίνεται η Β΄ Εθνική. Η ομάδα του Εθνικού κάνει κάποια ανανέωση, με τον Μπρούστα να πηγαίνει στον Παναθηναϊκό και τον Χατζηελευθερίου στην ΑΕΚ, και έτσι δημιουργείται μια πιο νέα ομάδα. Το 1973, ο Εθνικός ανεβαίνει στη Β΄ εθνική και το 1974, γυρνάει ο Μπρούστας από τον Παναθηναϊκό (φωτ. 5). Μεγάλο ρόλο αυτή την περίοδο έπαιξε ο Δημήτρης Καρελλάς ο οποίος έφερε 3 Ελληνοαμερικανούς (η δεύτερη ομάδα στην Ελλάδα που έκανε κάτι τέτοιο μετά την ΑΕΚ), τον Βασίλη Αλεξόπουλο, τον Χρήστο Ανάγνο και τον Τζίμη Νησιώτη. Έως το 1979, προσπάθησε να ανεβεί στην Α΄ Εθνική κατηγορία χάνοντας διαδοχικές χρονιές την άνοδο από τον Απόλλωνα Πάτρας (του Κώστα Πετρόπουλου), τον Ιωνικό Νίκαιας (του Παναγιώτη Γιαννάκη), το Μαρούσι (των Φωσσέ, Δαρίβα), τον Πανιώνιο (των Μίσσα, Δενδρινού), με αποκορύφωμα την ήττα από τον Τρίτωνα σε έναν επεισοδιακό αγώνα στην παράταση. Μέχρι το 1981, ο Εθνικός έπαιζε στη Β΄ Εθνική, όπου σε αγώνα μπαράζ στο Βόλο με τις ομάδες των Ιωαννίνων, του Τρίτωνα και της Ολυμπιάδας Πατρών υποβιβάστηκε στην Γ΄ φωτ. 5: Άνοδος στη Β΄ Εθνική 1973 Εθνική. Μεγαλύτερη στιγμή του Συλλόγου ήταν το 1981, όταν για το κύπελλο Ελλάδος απέκλεισε τον Απόλλωνα Πάτρας στην προημιτελική φάση για να αποκλειστεί στη συνέχεια στα ημιτελικά από τον Ηρακλή. Το 1991, έφτασε στους 16 του κυπέλλου Ελλάδος, όπου αποκλείστηκε από τον Άρη Θεσσαλονίκης των Γκάλη, Γιαννάκη, Φιλίππου. Από το 1997, ο Εθνικός αγωνίζεται στα τοπικά πρωταθλήματα του Πειραιά. Το 2009, κατακτά το πρωτάθλημα της Α΄ κατηγορίας Πειραιά και επανέρχεται στη Γ΄ Εθνική κατηγορία.

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 83

21/2/2010 1:12:45 μμ

αφιέρωμα 4

Πετοσφαίριση

Η ομάδα του 1983

Μετά τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια και τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης, η ύπαρξη αθλητικών συλλόγων ήταν σε πολύ μικρή άνθιση. Τα πράγματα αρχίζουν να γίνονται καλύτερα μετά το 1950, αφού η ενασχόληση με τον αθλητισμό είναι πιο έντονη. Ο Εθνικός είναι από τις πρώτες ομάδες που έχουν τμήμα βόλεϊ και παίζει στα πρωταθλήματα τα οποία έχουν τοπικό χαρακτήρα, όπως το πρωτάθλημα του Πειραιά ή της Αθήνας. Ομάδες πολλές δεν υπήρχαν, και κάποιες από αυτές ήταν το Ν. Φάληρο και ο Πειραϊκός. Οι αθλητές του Εθνικού ήταν παιδιά συνήθως σχολείων που ανήκαν στις γειτονιές του Φαλήρου, της Καστέλας, του Προφήτη Ηλία, παιδιά που πήγαιναν στο 6ο γυμνάσιο Καστέλας. Κάποια χαρακτηριστικά ονόματα είναι του Μάκη Μαρούτσου και του Γιάννη Σαμουηλιάν. Μετά το 1955, το βόλεϊ του Εθνικού κάνει πιο έντονη την παρουσία του, αφού αγωνίζεται στην εθνική κατηγορία. Σπουδαίοι παίκτες εκείνης της εποχής είναι ο Κώστας Γαλατσάτος (παίκτης της Εθνικής Ελλάδος), ο Τάκης Επιτρόπουλος (δεκαθλητής και ποδοσφαιριστής), ο Μιλτιάδης Κοζάνης, ο Λευτέρης Βελιώτης, ο Δικαίος Καβαλιεράκης, ο Βασίλης Φράγκου, ο Δημήτρης Παξινός, ο Ηλίας Χατζηπαυλής (πρωταθλητής ιστιοπλοΐας), ο Θοδωρής Μορφέσης. Γήπεδα δεν υπήρχαν, και οι προπονήσεις γίνονταν σε αλάνες και σε οικόπεδα. Μια από τις αλάνες όπου γίνονταν οι προπονήσεις ήταν ένας χώρος πίσω από την εκκλησία τη Μυρτιδιώτισα στο Μικρολίμανο, στον κωπηλατικό όμιλο. Εκεί υπήρχε ένα μεγάλο οίκημα της εποχής (του Παππά), στο οποίο έμεναν οι Έλληνες μετανάστες από τη Ρουμανία. Εκείνη την εποχή, η Ρουμανία, όπως και όλες οι βαλκανικές χώρες, είχε μεγάλη άνθιση στο βόλεϊ. 84

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 84

21/2/2010 1:12:47 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Εθνικός Πειραιά, Α΄ Εθνική κατηγορία 1989

Οι Έλληνες, λοιπόν, από τη Ρουμανία είχαν φτιάξει έναν σύλλογο, τον Σύνδεσμο Ελλήνων Ρουμανίας (Σ.Ε.Ρ.), και έπαιζαν φιλικά με τον Εθνικό. Όμως, επειδή η Σ.Ε.Ρ. δεν έπαιζε στα πρωταθλήματα, οι παίκτες της έπαιζαν με την ομάδα του Εθνικού. Ο Εθνικός έως το 1968 δεν έχει δικό του γήπεδο. Όμως τη χρονιά εκείνη του παραχωρείται το Θεμιστόκλειο και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την άνθιση του τμήματος βόλεϊ. Πολλοί από τους παίκτες των προηγούμενων χρόνων που προαναφέραμε αναλαμβάνουν θέσεις διοίκησης και μαζεύουν παιδιά από τα γυμνάσια των γύρω περιοχών (Αγία Σοφία, Ταμπούρια, Δραπετσώνα, Πειραιά). Αποτέλεσμα όλης αυτής της προσπάθειας ήταν να μαζευτούν περίπου 200 παιδιά τα οποία επάνδρωσαν τις ομάδες μπάσκετ, βόλεϊ, στίβου. Μόνο το τμήμα του βόλεϊ είχε 6-8 ομάδες που η κάθε μία αποτελείται από 10 άτομα. Έτσι στις αρχές της δεκαετίας του 1970, καταφέρνει να ανέβει από τη Β΄ κατηγορία στην Α΄ κατηγορία και αργότερα στη Β΄ εθνική. Επίσης, πρωταγωνιστεί σε όλες τις μικρές κατηγορίες παίδων και εφήβων. Τη δεκαετία του 1980, ο Εθνικός έχει να επιδείξει τρεις παρουσίες στην Α΄ Εθνική κατηγορία το 1981, 1983, 1989. Σπουδαίοι παίκτες της δεκαετίας του 1980, με αρκετούς από αυτούς να έχουν συμμετοχές στην Εθνική ομάδα, ήταν οι: Δωριάδης, Μπαμπούνης, Πετρόπουλος, Πρωτοψάλτης, Ιωάννου, Λαζαρίδης, Ηλιόπουλος, Κούρτογλου, Παπαζήσης, Μανουσαρίδης. Μετά το 1989, η ομάδα υποβιβάζεται στη Β΄ Εθνική, όπου παραμένει στάσιμη για μερικά χρόνια χωρίς στόχους ανόδου αλλά και χωρίς να πέφτει κατηγορία. Τα τελευταία χρόνια, αγωνίζεται στα τοπικά πρωταθλήματα του Πειραιά.

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 85

21/2/2010 1:12:50 μμ

αφιέρωμα 4

Κολύμβηση Από τα πρώτα του χρόνια, ο Εθνικός ιδρύει τμήμα κολύμβησης και στις 21 Δεκεμβρίου 1927 ο εκπρόσωπός του, Τ. Κοσμίδης, υπέγραψε μαζί με άλλα 11 σωματεία την ιδρυτική πράξη της Ελληνικής Κολυμβητικής Ομοσπονδίας. Η κολυμβητική ομάδα του Εθνικού είναι από αυτές με τις μεγαλύτερες πανελλήνιες διακρίσεις, έχοντας κατακτήσει και μια φορά τον τίτλο του πρωταθλητή Ελλάδος το 1949. Επίσης, πολλοί αθλητές του έχουν αγωνιστεί με τα χρώματα της εθνικής ομάδας και έχουν μετάσχει σε ολυμπιακούς αγώνες, πετυχαίνοντας σημαντικές διακρίσεις. Ο κατάλογος των πρωταθλητών κολύμβησης είναι μακρύς και συμπεριλαμβάνει τους: Ι. Μακρή, Α. Πετρίδη, Μάρκο και Σπύρο Πετρούτσο, Σ. Μαυρογιώργο, Α. Γουδή, Δ. Βασιλόπουλο, Γ. Γεωργιάδη.

Πηγές: Επίσημη ιστοσελίδα Π.Α.Ε. Εθνικού Πειραιά. Επίσημη ιστοσελίδα Ερασιτέχνη Εθνικού Πειραιά. Επίσημη ιστοσελίδα Κ.Ο.Ε. Μαρτυρία Μανώλη Πατλάκα για την υδατοσφαίριση. Μαρτυρία Θέμη Κορκόδειλου για την καλαθοσφαίριση. Μαρτυρία Θοδωρή Μορφέση για την πετοσφαίριση.

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 86

21/2/2010 1:12:51 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Πανελληνιονίκης ομάδα σκυταλοδρομ ίας 1926

Αθλητές και μέλη του Εθνικού

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 87

21/2/2010 1:13:20 μμ

αφιέρωμα 4

Η παρουσία του ποδοσφαιρικού τμήματος του Εθνικού στην Α΄ Εθνική από το 1924 έως το 1996 Μεγαλύτερη εντός έδρας νίκη, 17 Μαΐου 1981: 10-0 την ερασιτεχνική ομάδα του Ατρόμητου Περιστερίου Μεγαλύτερη εκτός έδρας νίκη, 21 Φεβρουαρίου 1971: 6-0 την ΕΠΑ Λάρνακας (Κύπρος) Μεγαλύτερη εντός έδρας ήττα, 16 Απριλίου 1970: 0-6 από τον Παναθηναϊκό Το κύπελλο του 1933

Μεγαλύτερη εκτός έδρας ήττα: 6-0 από τον Παναθηναϊκό τις σεζόν 1965 και 1978 Πρώτος παίκτης σε συμμετοχές: Άγγελος Κρεμμύδας (384) Πρώτος σκόρερ: Τάκης Χατζηιωάννογλου (102) Τελικός Κυπέλλου Ελλάδος, 5 Φεβρουαρίου1933: Εθνικός - Άρης 2-2. Γήπεδο Χαριλάου. Σκόρερ: Τσιριτάκης Ι. 30’, Δεληγιώργης 47’ - Αγγελάκης 25’, Κίτσος 65’

Εθνικός 1945-46

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 88

21/2/2010 1:13:23 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Εθνικός 1956

Επαναληπτικός Τελικός Κυπέλλου Ελλάδος, 25 Μαρτίου1933: Εθνικός - Άρης 2-1. Γήπεδο Λεωφόρου Αλεξάνδρας. Σκόρερ: Τσιριτάκης Ι. 54’, Αλεξόπουλος 55’ - Καλτέκης 48’ Συνθέσεις: Εθνικός: Ζαντιώτης, Ζουρντός, Κωσταντουδάκης, Χέλμης Ιωάν., Τσιριτάκης Ι., Χέλμης Ευάγγ., Δεληγιώργης, Αλεξόπουλος, Τσιριτάκης Π., Μπουρλετίδης, Λαπατός. Άρης: Κουμπλής, Βικελίδης Κ., Πασχαλίδης, Γκικόπουλος, Κατσαούνης, Βικελίδης Νίκ. Βογδάνου, Ιετιών, Κίτσος, Καλτέκης, Αργυριάδης. Ας δούμε μερικούς μεγάλους παίκτες που πέρασαν από τον Εθνικό: • Γ. Χατζηανδρέου • Δ. Ζουρντός • Στάθης Μανταλόζης • Κ. Φερλέμης • Δ. Βάβουλας • Β. Χέλμης • Γ. Χέλμης • Κ. Χούμης • Ν. Λεκατσάς • Μ. Μπενάρδος • Ν. Τσιριτάκης • Γ. Ιωάννου • Θ. Ιντζόγλου • Α. Αντωνάτος • Φ. Κουράντης • Χ. Καραουλάνης • Μ. Κρητικόπουλος • Ρομπέρτο Καλκαντέρα • Στ. Νικηφοράκης • Άγ. Κρεμμύδας • Α. Κοζομπόλης • Σ. Πομώνης • Τ. Ελευθεριάδης • Τ. Χατζηϊωάννογλου • Μ. Κλικόπουλος • Τ. Μητρόπουλος • Μ. Ιλούνγκα • Π. Κατσικογιάννης • Γ. Κατσικογιάννης • Σ. Τουρκομένης • Χρ. Αρβανίτης • Μ. Καρνασόπουλος • Φ. Στρακόσια • Α. Νινιάδης • Ντ. Μπατίστα • Κ. Μπατσινίλας • Γ. Αναστασίου • Λ. Γεωργαμλής • Μ. Καψής • Ζ. Επαλέ • Γ. Ντένεφ • Κ. Βαλιάνος • Η. Αρμόδωρος • Χ. Κυριακού 89

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 89

21/2/2010 1:13:24 μμ

αφιέρωμα 4

Εθνικός: πρωτοπόρος στα αθλητικά δρώμενα του Πειραιά

Εθνικός Όμιλος Φιλάθλων Πειραιώς-Φαλήρου ιδρύθηκε στις 21 Νοεμβρίου 1923, όπως λένε τα αρχεία. Πρώτος πρόεδρος του Ομίλου υπήρξε ο Γ. Χατζηανδρέου. Τα πρώτα τμήματα που δημιουργήθηκαν ήταν του ποδοσφαίρου, της κολύμβησης και της πυγμαχίας. Το 1925, έγινε Ιδρυτικό μέλος της Ενώσεως ποδοσφαιρικών σωματείων Πειραιώς με αύξοντα αριθμό 2. Οι παλαιότεροι θα θυμούνται τους αγώνες των ποδοσφαιριστών της εποχής στον αγωνιστικό χώρο της καρβουνόσκονης, με την οποία ήταν «στρωμένο» το γήπεδο. Από τα πρώτα χρόνια ιδρύθηκε και τμήμα κολύμβησης. Στις 21 Δεκεμβρίου 1927, ο εκπρόσωπος του Εθνικού Τ. Κοσμίδης υπέγραφε μαζί με άλλα 11 σωματεία την ιδρυτική πράξη της Ελληνικής Κολυμβητικής Ομοσπονδίας. Είναι μακρύς ο κατάλογος των πρωταθλητών κολύμβησης από τότε μέχρι σήμερα. Ποιόν να πρωτοθυμηθούμε; Τον Ι. Μακρή, τον Α. Πετρίδη, τους Μάρκο και Σπύρο Πετρούτσο, τον Σ. Μαυρογιώργο, τον Α. Γουδή, τον Δ. Βασιλόπουλο, τον Γ. Γεωργιάδη. Το 1931, ο Εθνικός κατέκτησε το πρώτο πρωτάθλημα υδατοσφαίρισης με τους Μαυρογιώργο, Πετρούτσο, Γιάνναρο, Μακρή, Παπαδέα, Περδίκη, Σκριβάνο, Χατζηγεωργίου. Το 1948, ήρθε η κατάκτηση του δεύτερου πρωταθλήματος με τους Βαρβαρέσο, Χατζηκυριακάκη, Κουράντη, Λύκα, Ανδρεάδη, Γαρύφαλλο, Πετρούτσο, Γεωργιάδη. Την περίοδο της Κατοχής, ο Μήτσος Παναγιωτάκος εγκατέστησε στην Καστέλα, κάτω από τον σημερινό ΝΑΣ, το κολυμβητικό τμήμα, και μαζί με τον Ανδρέα Περδίκη ως έφορο πέτυχε τη μεγάλη ανάπτυξη του κολυμβητικού τμήματος μαζεύοντας τα νέα παιδιά της Καστέλας, από τα οποία δημιουργήθηκε η μετέπειτα άτρωτη ομάδα υδατοσφαίρισης, με τους Γαρύφαλλο, Χατζηκυριακάκη, Λεκάκη, Κουράντη, Καλφαμανώλη, Θυμαρά, Λέλο, Τακούση, Μακρή, Γεωργιάδη κ.λπ., που, από το

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 90

21/2/2010 1:13:24 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

1953 έως το 1970 και για 18 συνεχή χρόνια, κατακτούσε συνεχώς το πρωτάθλημα Ελλάδος, γεγονός που υπήρξε παγκόσμιο ρεκόρ. Τότε, οι κρατούντες ανέστειλαν τη διεξαγωγή του Κυπέλλου (1970). Ίσως ήταν βαρετό να ακούγεται συνεχώς «Πρωταθλητής Ελλάδος ο Εθνικός – Κυπελλούχος ο Εθνικός». Συνολικά, από το 1927 που ιδρύθηκε η Κολυμβητική Ομοσπονδία, ο Εθνικός έχει κατακτήσει 37 φορές το πρωτάθλημα και 12 φορές το κύπελλο Ελλάδος. Κορυφαία στιγμή υπήρξε η συμμετοχή της ομάδας στα τελικά του κυπέλλου πρωταθλητριών ομάδων Ευρώπης το 1980 κάτω από πραγματικά αντίξοες συνθήκες την εποχή εκείνη: προημιτελικά στην Αθήνα στο ανοικτό Ολυμπιακό κολυμβητήριο στο Ζάππειο, προπόνηση στο ίδιο κολυμβητήριο, ημιτελικά στο Βερολίνο σε κλειστό κολυμβητήριο. Πράγματι μεγάλος άθλος! Ας θυμηθούμε τους Δημήτρη Κώνστα, Σωτήρη Σταθάκη, Θωμά Καραλόγο, Μάρκελο Σιταρένιο, Νάσο Κοντό, Κούλη Ιωσηφίδη, Γιάννη Γαρύφαλλο, Δημήτρη Κουγιεβετόπουλο, Αντώνη Αρώνη, Νίκο Αρμενάκη, Γιάννη Πατλάκα και Στέλιο Καραφατή και τη συμβολή του Σωτήρη Τζαφόλια, βοηθού του Ιταλού προπονητή Ρεπέτο. Πρέπει να αναφέρουμε ότι η σπονδυλική στήλη της εθνικής ομάδας υδατοσφαίρισης που συμμετέχει συνεχώς στους Ολυμπιακούς αγώνες αλλά και στα παγκόσμια κύπελλα είναι, επί σαράντα χρόνια, οι παίκτες του Εθνικού. Το τμήμα καλαθοσφαίρισης ιδρύθηκε αμέσως μετά την Κατοχή με παίκτες τους κολυμβητές! Έφορος καλαθοσφαίρισης έχει διατελέσει και ο επί σειρά ετών πρόεδρος της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων, Νίνος Τζήκας. Το τμήμα καλαθοσφαίρισης παίδων έχει κατακτήσει το πρωτάθλημα με προπονητή τον Γιώργο Βασιλακόπουλο, μετέπειτα πρόεδρο της ΕΟΚ και πρώην Γ.Γ.Α. Την περίοδο 1960-’70, με έδρα το «Θεμιστόκλειο», η ομάδα απέκτησε αρκετούς φιλάθλους από την περιοχή. Στον Εθνικό είχαν αθλητικό δελτίο ο δήμαρχος Χρήστος Αγραπίδης και ο υπουργός Σταύρος Σουμάκης. Θετική υπήρξε η συμβολή του Ομίλου στον κλασικό αθλητισμό. Το τμήμα στίβου ιδρύθηκε το 1969 και πέρασαν οι πρωταθλητές Αυθίνος-Παπατώλης (αρχιπροπονητής του ΣΕΓΑΣ), ο Επιτρόπουλος, ο Φυγετάκης, ο Γεντέκος κ.ά. Το τμήμα βόλεϊ του Ομίλου, κατακτώντας πρωταθλήματα, έφθασε να παίζει στην Α1 κατηγορία με την πλήρη υλική και ηθική συμπαράσταση του προέδρου Βαγγέλη Λίτσα. Γεώργιος Χατζηγεωργίου πρόεδρος του Συλλόγου Αποφοίτων “Saint-Paul” 91

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 91

21/2/2010 1:13:24 μμ

ΠΡΟΣΩΠΑ

αφιέρωμα 4

Γιάννης Μαντζουράνης Ο γνωστός σε όλη την Ελλάδα Εθνικάρας. Από το 1950, ακολουθεί την ομάδα του Εθνικού σε όλα τα αθλήματα, κάτω από οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες, στερούμενος προσωπικές και οικογενειακές στιγμές. Όλα αυτά τα χρόνια, έχει χάσει μόνο 8 παιχνίδια. Το σταυρουδάκι από τίμιο ξύλο που έχει πάντα στην τσέπη του, με το οποίο σταυρώνει όλους τους παίκτες, είναι το γούρι του για θετικό αποτέλεσμα. Παράδειγμα προς μίμηση, όχι μόνο για την αφοσίωσή του στην ομάδα της καρδιάς του, αλλά και για το ήθος, την ποιότητα και το επίπεδό του ως φιλάθλου, αφού το μόνο που κάνει είναι να εμψυχώνει τους ποδοσφαιριστές της ομάδας του, χωρίς να καταφέρεται ούτε κατά των αντιπάλων ούτε κατά των διαιτητών.

Ο Γιάννης Μαντζουράνης σε κατάκτηση κυπέλλου της ομάδας πόλο

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 92

21/2/2010 1:13:26 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Ποδοσφαιριστές του Εθνικού που άφησαν εποχή Ένας από τους μεγαλύτερους ποδοσφαιριστές όλων των εποχών που ανέδειξε το ελληνικό ποδόσφαιρο είναι και ο Κώστας Χούμης που έπαιξε με τα χρώματα του Εθνικού. Ήταν ο πρώτος ποδοσφαιριστής που έπαιξε σε ξένη χώρα, συγκεκριμένα στη Ρουμανία. Το 1935, ο Χούμης αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ με 15 γκολ, ενώ το ίδιο έγινε και στο πρωτάθλημα του 1936. Πρώτος σκόρερ στο πρωτάθλημα της Α΄ Εθνικής με τα χρώματα του Εθνικού βγήκε το 1975 και ο Ουρουγουανός Ρομπέρτο Καλκατέρα με 20 γκολ. Για πολλά χρόνια ο Εθνικός «τροφοδότησε» την εθνική ομάδα με αξιόλογους ποδοσφαιριστές. Το ίδιο γινόταν παλαιότερα όταν υπήραν οι Μικτές ομάδες των πόλεων. Στη Μικτή Πειραιώς, ο Εθνικός ήταν μαζί με τον Ολυμπιακό ο βασικός «αιμοδότης». Οι ποδοσφαιριστές που άφησαν εποχή στον Εθνικό και γενικά στο ποδόσφαιρο μας ήταν οι Χούμης, Λεοντής, Φερλέμης, Σχίζας, Βαγγ. Χέλμης, Γιάν. Χέλμης, Ζουρντός, Άγας, Μπουρλετίδης, Βάβουλας, Λεκατσάς, αδελφοί Γαρύφαλλοι, Μανταλόζης, Ιωάννου, Γράφας, Τάκης Φερλέμης, Καραουλάνης, Μπενάρδος, Πέστροφας, Αντωνάτος, Λεβεντάκος, Τσερεγκώφ, Κλικόπουλος, Βαλλιάνος, Ε. Παπάζογλου, Χατζηϊωάννογλου, Κρητικόπουλος, Κρεμύδας, και άλλοι. Ο Τάκης Χατζηϊωάννογλου είναι και ο πρώτος σκόρερ όλων των εποχών για τον Εθνικό με 104 γκολ στο ενεργητικό του. Τώρα, με τεχνικό τον Άγγλο Μπράϊαν Μπερτς, ο Εθνικός έχει ξεκινήσει μια προσπάθεια για την ανανέωση του συλλόγου από πλευράς νοοτροπίας και έμψυχου υλικού. Και τα καταφέρνει ομολογουμένως πολύ καλά. Οι Μουκέας, Μακαρατζής, Αρμόδωρος, Μακρυωνίτης, οι Άγγλοι Μπράουν, Έκκλς και αρκετοί ακόμη είναι οι παίκτες που αποτελούν τη βάση για τη δημιουργία του νέου Εθνικού.⌘

Κώστας Χούμης

1975, Τάκης Χατζηϊωάννογλου

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 93

21/2/2010 1:13:28 μμ

αφιέρωμα 4

Η πρώτη ποδοσφαιρική ομάδα το 1957. Όρθιοι: Χατζηωαννίδης (έφορος), Πρωτόγερος, Νάκης, Φρατζής, Γιαννίκος, Μπαχτής, Χριστοφίδης, Βουλάς (γενικός αρχηγός). Καθιστοί: Γεροδήμος, Χριστοφής, Στριγγάνης, Μέσιας, Καλογερόπουλος.

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 94

21/2/2010 1:13:32 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Α.Ο.Φ. ΠΟΡΦΥΡΑΣ

η ιστορία και η εξέλιξη του σωματείου

έμπνευση και η πρωτοβουλία μιας παρέας κατοίκων της –διαχρονικά όμορφηςΦρεαττύδας δημιούργησαν τον Αθλητικό Όμιλο «Πορφύρας». Στα χρόνια που ο Πειραιάς προσπαθεί να επουλώσει τις πληγές του από τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο και τον Εμφύλιο, ο «Πορφύρας» έδωσε την ευκαιρία σε νέους μιας παραθαλάσσιας γειτονιάς να αθληθούν. Έτσι, με τη δημιουργία του «Πορφύρα» ήρθε στο προσκήνιο της αθλητικής και κοινωνικής ζωής του Πειραιά ένας από τους πιο ζωντανούς οργανισμούς του. Η ιδέα για την ίδρυση του «Πορφύρα» γεννήθηκε το 1957, όταν κατατέθηκε στο Πρωτοδικείο Πειραιά η αίτηση για την αναγνώριση του νεοσυσταθέντος συλλόγου. Το καταστατικό του ορίζει με σαφήνεια, από το πρώτο κιόλας άρθρο, με ποιο σκεπτικό δημιουργήθηκε: “Σκοπός του σωματείου τούτου είναι η σύμμετρος και αρμονική ανάπτυξη των σωματικών και ψυχικών δυνάμεων και δεξιοτήτων των μελών και η δημιουργία ισχυρών και ηθικών χαρακτήρων διαμέσου της γυμναστικής, της αγωνιστικής και λοιπών ασκήσεων σε συνδυασμό με την εφαρμογή μορφωτικού προγράμματος για τους αθλουμένους”. Από αυτές τις αρχές ποτέ δε ξέφυγε ο Αθλητικός Όμιλος Φρεαττύδος Πορφύρας. Γι’ αυτό και κέρδισε πάμπολλες τιμές και διακρίσεις όχι μόνο για τις αθλητικές επιτυχίες του αλλά και για την κοινωνική προσφορά και δράση του, ενώ εκατοντάδες αθλητές κι αθλήτριές του διακρίθηκαν στα γράμματα, τις επιστήμες και τις τέχνες κι αναδείχθηκαν σε εξέχουσες φυσιογνωμίες όχι μόνο του Πειραιά αλλά και σε πανελλήνιο επίπεδο. Ουσιαστικά, ο «Πορφύρας» έπαιξε και συνεχίζει ασφαλώς να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της ζωής στον Πειραιά, καθώς δίνει πάντα διέξοδο, μακριά από ακρότητες, μισαλλοδοξίες και φανατισμούς, σε όλους όσους θέλουν να αθληθούν και έδωσε μαθήματα άμιλλας κι «ευ αγωνίζεσθαι» σε παιδιά που μεγάλωσαν και, τώρα, παρακολουθούν τα παιδιά ή και τα εγγόνια τους να φορούν την τιμημένη κοκκινόμαυρη φανέλα του «Πορφύρα» μας. Το πρώτο μέλημα εκείνης της παρέας, που αποφάσισε να δώσει υπόσταση στα όνειρα για ενεργό συμμετοχή στην άθληση, ήταν να φτιάξει μία ποδοσφαιρική ομάδα που θα μπορούσε να πάρει μέρος στο τοπικό πρωτάθλημα. Έτσι κι έγινε, αφού σε πρώτη φάση ο «Πορφύρας» ήταν ποδοσφαιρικό σωματείο και γι’ αυτό άλλωστε η πρώτη ονομασία του ήταν “Ποδοσφαιρικός και Αθλητικός Όμιλος Φρεαττύδος Πορφύρας”, για να γίνει στη συνέχεια “Αθλητικός Όμιλος Φρεαττύδος Πορφύρας” σύμφωνα και με το πνεύμα του καταστατικού του που δεν περιόριζε την ενασχόληση με ένα μόνο άθλημα. Η επιλογή του ονόματος ήταν, μάλλον, εύκολη υπόθεση. Τα παιδιά της γειτονιάς έπαιζαν τότε ποδόσφαιρο στην πλατεία Φρεαττύδας, 95

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 95

21/2/2010 1:13:33 μμ

αφιέρωμα 4 μπροστά από το άγαλμα του ποιητή Λάμπρου Πορφύρα. Όταν, λοιπόν, πήγε με ένα τετράδιο στο χέρι ο πρωτεργάτης της ίδρυσης του Α.Ο.Φ. Πορφύρας, Γεράσιμος Βουλάς, ζητώντας από τους φίλους του να υπογράψουν για τη δημιουργία μιας επίσημης ομάδας, ώστε να παίζουν πιο οργανωμένα πλέον, είχε έτοιμη την απάντηση όταν τον ρώτησαν “ποιο θα είναι το όνομα της ομάδας;”. Έδειξε το άγαλμα του Πορφύρα. Αυτό ήταν. Τα ...βαφτίσια είχαν ήδη γίνει. Λάμπρος Πορφύρας είναι το ψευδώνυμο με το οποίο έγινε γνωστός ο Δημήτρης Σύψωμος (1879-1932), που χρησιμοποιούσε το Λάμπρος Πορφύρας για να υπογράφει τα ποιήματά του. Τα βασικά χρώματα του συλλόγου αποφασίσθηκε να είναι το κόκκινο και το μαύρο. Η δράση του «Πορφύρα» αρχίζει από το 1958, αφού τότε δόθηκε πλέον η έγκριση από το Πρωτοδικείο για την ίδρυσή του. Η απόφαση εγκρίσεως του Πρωτοδικείου Πειραιώς είναι η 380/10-2-1958. Από τις 10 Φεβρουαρίου 1958 αρχίζει, τυπικά, να αναγνωρίζεται ο Αθλητικός Όμιλος Φρεαττύδος Πορφύρας. Στις 23 Φεβρουαρίου 1958, συγκεντρώνονται τα 26 μέλη του «Πορφύρα»

Η πρώτη ομάδα μπάσκετ το 1958, στο γήπεδο του Πειραϊκού. Επίσημα, ακόμα, ο Πορφύρας δεν είχε αποκτήσει τμήμα μπάσκετ, αλλά οι προσπάθειες των φίλων του αθλήματος είχαν ήδη ξεκινήσει.

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 96

21/2/2010 1:13:34 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά στο καφενείο του Ε. Αποστολάτου, στην ακτή Θεμιστοκλέους 32, και αποφασίζουν να ιδρύσουν αυτόν το σύλλογο, προκειμένου να συγκροτηθεί η πρώτη Διοίκηση του Ομίλου που ήταν απαραίτητη ώστε να αρχίσει η δραστηριότητά του αλλά και να πάρει νομική υπόσταση πλέον ως σωματείο. Πρόεδρος της Γενικής Συνελεύσεως αλλά και της Προσωρινής Διοικούσας Επιτροπής, που είχε ωστόσο διορισθεί από το Πρωτοδικείο, ήταν ο Νίκος Πετράκος (κάτοικος Φρεαττύδας ασφαλώς), ο οποίος και ανέλαβε πρώτος Πρόεδρος του Α.Ο.Φ. Πορφύρας. Όπως σε κάθε ξεκίνημα έτσι και σε αυτό παρουσιάσθηκαν αρκετές δυσχέρειες, ενώ είχε υπάρξει χρονοτριβή και στην έγκριση του καταστατικού του Ομίλου. Προστέθηκε σε όλα αυτά κι ένα τροχαίο ατύχημα που είχε ο (επίσης μετέπειτα Πρόεδρος του «Πορφύρα») Γεράσιμος Βουλάς, που ήταν από τα ιδρυτικά μέλη του «Πορφύρα», ένας άνθρωπος εξαιρετικά δραστήριος και με μεγάλη προσφορά στον όμιλο. Με προσπάθεια και καλή διάθεση όλα ξεπεράστηκαν κι έτσι έγιναν, κανονικά, οι εκλογές με συμμετοχή των, κατά σειρά υπογραφής στο βιβλίο της γενικής συνελεύσεως, Χαράλαμπου Καπιδάκη, Λουκά Δούρου, Γεράσιμου Βουλά, Σπύρου Γουζούαση, Νίκου Πετράκου, Μιχάλη Γιαννίκιου, Χρήστου Δόβα, Δημήτρη Παναγόπουλου, Χαρίδημου Σάμιου, Αλέξανδρου Τσούβαλη, Ευάγγελου Κρέστα, Ανδρέα Πολίτη, Κωνσταντίνου Σοβατζή, Γιώργου Κωνσταντάρα, Κωνσταντίνου Βενιέρη, Βασίλη Κωνσταντίνου, Ανδρέα Καλαγκάτση, Νίκου Βουζουναρά, Θεοφάνη Πίκουλα, Νίκου Νάκη, Κωνσταντίνου Φρατζή, Φραγκίσκου Καφούση, Αντώνη Τοράκη, Δημήτρη Τρακάκη, Ευάγγελου Γκιάκου και Εμμανουήλ Παπαντωνάκου. Μέλη της Εξελεγκτικής Επιτροπής ήταν οι Χαρίδημος Σάμιος, Αλέξανδρος Τσούβαλης και Μιχάλης Γιαννίκιος. Στην ψηφοφορία καταμετρήθηκαν 25 έγκυρα ψηφοδέλτια και 1 άκυρο. Τους περισσότερους ψήφους πήραν οι Βουλάς 25, Δούρος 25, Πετράκος 22, Γουζούασης 22, Βενιέρης 19, Βουζουναράς 17, Κωνσταντάρας 16, Καπιδάκης 16,Γκιάκος 14. Αυτοί οι 9 εξελέγησαν ως τα μέλη της πρώτης Διοίκησης του Α.Ο.Φ. Πορφύρας. Αναπληρωματικά μέλη εξελέγησαν οι Κρέστας 13, Παναγόπουλος 13, Κουλούρας 8, Τρακάκης 8. Πρόεδρος ψηφίστηκε, κατά τη συγκρότηση της νεοεκλεγείσας Διοίκησης σε σώμα, ο Ν. Πετράκος. Τα πρώτα γραφεία του Ομίλου στεγάσθηκαν στο οίκημα της Ακτής Θεμιστοκλέους 38. Η παραχώρηση του χώρου έγινε από τον φίλαθλο Πρ. Πανταλέοντα, που θέλησε με αυτή τη χειρονομία να διευκολύνει τον «Πορφύρα» στα πρώτα του βήματα. Οι πρώτες προπονήσεις της ποδοσφαιρικής ομάδας που δημιούργησε ο «Πορφύρας» έγιναν στο γήπεδο του Δήμου Νέου Φαλήρου (τότε ήταν Δήμος, ανεξάρτητος από τον Πειραιά), αφού στον Πειραιά υπήρχαν τότε ελεύθεροι χώροι αλλά δεν είχαν διαμορφωθεί κατάλληλα. Οι ποδοσφαιριστές του «Πορφύρα» τα κατάφερναν μάλιστα πολύ καλά, αν και πρωτόπειροι, αφού έδωσαν 8 φιλικούς αγώνες στους οποίους σημείωσαν 6 νίκες με αντιπάλους σωματεία από τη Γ΄ και τη Δ΄ κατηγορία της Ενώσεως Ποδοσφαιρικών Σωματείων Πειραιώς. Τα προβλήματα βέβαια, δεν

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 97

21/2/2010 1:13:35 μμ

αφιέρωμα 4 ήταν πάντα εύκολο να αντιμετωπισθούν και να επιλυθούν. Στις συνεδριάσεις της διοίκησης του Πορφύρα εντοπίσθηκαν, εξ’ αρχής, δύο βασικές δυσκολίες: “Υπάρχει αναγκαστική έκπτωση ποιότητας εις την αγορά εμφανίσεων λόγω ελλείψεως χρημάτων”, παραδέχονταν οι πιονέροι της εποχής, οι άνθρωποι που με ελάχιστα μέσα προσπαθούσαν να κρατήσουν ζωντανό και σε επίπεδο ανταγωνιστικό έναν σύλλογο που έψαχνε να βρεί το δρόμο του. Παράλληλα, ήταν φανερό πια ότι δεν επαρκούσε ο χώρος των προσωρινών γραφείων του «Πορφύρα», ενώ και στα οικονομικά η κατάσταση δεν ήταν ανθηρή. Ναι μεν, τα πρώτα έσοδα ήταν 7.869 δραχμές και τα έξοδα 6.962 δραχμές, αλλά, το πλεόνασμα των 727 δραχμών που έμενε στο ταμείο του συλλόγου δεν έφθανε για τις ανάγκες του. Όπου υπάρχει όμως μεράκι κι

Ανδρική ομάδα μπάσκετ, 1960

αγάπη, όλα είναι δυνατό να γίνουν. Ο αθλητής του «Πορφύρα» Αθ. Καλογερόπουλος βοήθησε σε μεγάλο βαθμό κι έτσι η ποδοσφαιρική ομάδα κατάφερε να σταθεί όρθια παρά τις αντιξοότητες και την έλλειψη υποδομής και οικονομικής άνεσης. Προοδευτικά, πάντως, ο «Πορφύρας» συσπείρωνε από τη Φρεαττύδα και άλλες περιοχές όλο και πιο πολλούς κατοίκους, οι οποίοι πλαισίωναν τον νεοσύστατο σύλλογο και του έδιναν μεγαλύτερη δυναμική. Μοιραία, ήλθε και το επόμενο βήμα. Η Γενική Συνέλευση του Α.Ο.Φ. Πορφύρας, στις 12 Ιουλίου 1959, με Πρόεδρο τον Σπύρο Γουζούαση, αποφάσισε να εγκρίνει την ίδρυση κι άλλου αθλητικού τμήματος. Άλλωστε, όσο δεν πραγματοποιούνταν αγώνες για να δοκιμάσει η ομάδα ποδοσφαίρου τις δυνάμεις της σε δόκιμη κατηγορία, 98

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 98

21/2/2010 1:13:35 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά προκειμένου να ενταχθεί στη Δ΄ τοπική, υπήρχε περιθώριο ενασχόλησης και με άλλο σπορ. Ήδη από το 1958 είχε αρχίσει να δραστηριοποιείται η ομάδα μπάσκετ που συγκροτήθηκε από μέλη και φίλους του «Πορφύρα». Έτσι, με την απόφαση της Γενικής Συνέλευσης, ο «Πορφύρας» απέκτησε, από τις 12-7-1959, τμήμα Μπάσκετ Ανδρών. Πρωτεργάτες σε αυτό το νέο ξεκίνημα ήταν ο Γενικός Γραμματέας του συλλόγου Δημήτρης Τρακάκης κι ο αθλητής του Πορφύρα Γιώργος Τσιγκριμάνης. Η ομάδα μπάσκετ του «Πορφύρα» πήρε μέρος στην Γ΄ κατηγορία του πρωταθλήματος του ΣΕΓΑΣ και βγήκε πέμπτη σε σύνολο έντεκα ομάδων. Εξαιρετική αρχή για μία νέα ομάδα η οποία, στη συνέχεια, ανέβηκε διαδοχικά κατηγορίες χάρη στις εντυπωσιακές εμφανίσεις της και βρέθηκε στην Α΄ κατηγορία του ΣΕΓΑΣ. Πρώτος προπονητής της ομάδας μπάσκετ ήταν ο Γ. Τσιγκριμάνης που ήταν ποδοσφαιριστής του «Πορφύρα». Οι προπονήσεις ήταν τρείς την εβδομάδα Τρίτη, Πέμπτη και Σάββατο στο ανοικτό γήπεδο του Ολυμπιακού, στη Ζέα. Μοναδικό έσοδο του συλλόγου ήταν τότε το ποσό της μηνιαίας συνδρομής των μελών του, που το 1961 ορίσθηκε στις 10 δραχμές το άτομο. Σποραδικά, υπήρχαν βέβαια και έκτακτες προσωπικές εισφορές που σπάνια επαρκούσαν, ωστόσο, με το νοικοκυριό και την καλή διαχείριση ο Α.Ο.Φ. Πορφύρας έβρισκε τον τρόπο να προχωρά. Αξιοσημείωτο είναι ότι εκείνη την εποχή ιδρύθηκε και τμήμα κολυμβήσεως από τον «Πορφύρα», με έφορο τον Μιχάλη Γιαννίκιο, αλλά επί της ουσίας δε λειτούργησε ποτέ. Το επόμενο στάδιο για τον «Πορφύρα» ήταν να αποκτήσει, πλέον, δικό του γήπεδο, ώστε να δημιουργήσει σε αυτό τις εγκαταστάσεις, όπου θα μπορούσαν να γυμνάζονται και να παίζουν τα ολοένα και πιο πολλά παιδιά που άκουγαν για τις επιτυχίες, αλλά και για το υψηλό αθλητικό επίπεδο των ομάδων του «Πορφύρα» και έσπευδαν να εγγραφούν στη δύναμή του. Ήδη, άλλωστε, στις Γενικές Συνελεύσεις του Ομίλου ψήφιζαν 75 μέλη, τριπλάσια δηλαδή από όσα ήταν στο ξεκίνημα, μόλις πριν από 2-3 χρόνια. Έπειτα από παραστάσεις, πιέσεις και αγώνες και χάρη, αναμφίβολα, στην κατανόηση που επέδειξαν οι Αρχές, αποφασίσθηκε το 1962 να παραχωρηθεί στον Α.Ο.Φ. Πορφύρα ο χώρος όπου σήμερα στεγάζονται το ανοιχτό γήπεδό του και τα γραφεία του. Το οικόπεδο ανήκε στο Υπουργείο Οικονομικών κι είχε την ονομασία Κτήμα Λουβάρη. Μετά από προσεκτική μελέτη, χωροθετήθηκε το οικόπεδο και νοικιάσθηκε με το συμβολικό ποσό των 150 δραχμών ετησίως, το οποίο καταβαλλόταν στην Γ΄ Εφορία Πειραιώς ως τίμημα. Τα σχέδια έγιναν από τον Γιώργο Κωνσταντάρα που είχε ήδη διατελέσει Πρόεδρος του «Πορφύρα». Σημαντικός ήταν ο ρόλος του τότε Υπουργού Πολιτισμού Σάββα Παπαπολίτη που βοήθησε σε μεγάλο βαθμό τον «Πορφύρα». Υπήρξαν αντιρρήσεις από την Αρχαιολογική Υπηρεσία αλλά ξεπεράσθηκαν κι έτσι, με την έγκρισή της πλέον, άρχισαν τα έργα για να μετατραπεί αυτός ο χώρος σε γήπεδο μπάσκετ. Καθοριστική, υπέρ του «Πορφύρα», ήταν και η παρέμβαση του Εξωραϊστικού Πολιτιστικού Συλλόγου Πειραϊκής Χερσονήσου που επέμενε ότι πρέπει να δίδονται χώροι για τη δημιουργία

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 99

21/2/2010 1:13:35 μμ

αφιέρωμα 4 γηπέδων. Η άδεια της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας δόθηκε το 1965 και οι εργασίες ξεκίνησαν το 1968, αφού έπρεπε βέβαια να εξασφαλισθεί έστω ένα μέρος της χρηματοδότησής τους. Ήδη από τις 15 Ιανουαρίου 1967, η διοίκηση του «Πορφύρα» είχε αποφασίσει “την επιχωμάτωση κι επίστρωση του γηπέδου εις θέση Πειραϊκή Πειραιώς”, όπως σημείωνε σε δημοσίευμα της η εφημερίδα «Ελληνική Ώρα». Η προκήρυξη ενδιαφέροντος για τον ανάδοχο του έργου δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Δημότης», στις 8 Δεκεμβρίου 1967. Στις 10 Οκτωβρίου 1968, εγκρίθηκε η οικονομική ενίσχυση του Α.Ο.Φ. Πορφύρας για να εξοπλισθεί το γήπεδό του με ηλεκτροφωτισμό. Την Επιτροπή Έργων αποτελούσαν τα μέλη του Δ.Σ. του «Πορφύρα» Μιχάλης Τοξόπουλος, Παύλος Βλαχάκης, Κώστας Σοβαντζής και Μπάμπης Φαρμάκης. Στις 7 Ιουνίου 1968, αποφασίσθηκε από την Επιτροπή Έργων η ανάθεση εγκατάστασης του αναδόχου εκτελέσεως εργασιών στο εργοτάξιο του γηπέδου. Ανάδοχος μηχανικός ήταν ο Γιώργος Σαρρής. Προσφορές είχαν καταθέσει επίσης οι Αγγελής και Ρόδης. Το 1970, μπήκαν οι ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις, και το γήπεδο ήταν έτοιμο προς χρήση, έστω ημιτελές, το 1974. Αργότερα, το 1980, φτιάχθηκαν και αποδυτήρια (με την έγκριση του Εφόρου Αρχαιοτήτων Βασίλη Χ. Πετράκου στις 25 Αυγούστου 1980), και το 1982, δημιουργήθηκαν αποθήκη και γραφείο ενώ, το 1983, μπήκε η περίφραξη και το 1984, ολοκληρώθηκε η κατασκευή του γηπέδου με την προέκταση του τεραίν. Το 1999, δημιουργήθηκαν ιδιόκτητα γραφεία στο ανοικτό γήπεδο του «Πορφύρα». Μέχρι τότε, τα γραφεία του «Πορφύρα» στεγάζονταν αρχικώς στην οδό Ζαννή και μετά στην οδό Αποστόλη κι εν συνεχεία επί της οδού Ήβης. Μόνο τυχαίο δεν είναι, πάντως, το γεγονός ότι ο «Πορφύρας» γνώρισε μεγάλες δόξες μετά τη δημιουργία του γηπέδου του, αφού είχε πια το δικό του σπίτι όπου, σταδιακά αλλά με αποτελεσματικότητα, αναπτύχθηκαν οι Ακαδημίες που συγκρότησε κι από τις οποίες αναδείχθηκαν πολλά ταλέντα που ενίσχυσαν τις ομάδες του συλλόγου. Στις 23 Νοεμβρίου 1976 συζητήθηκε στο Δ.Σ. του Α.Ο.Φ. Πορφύρας η ίδρυση γυναικείου τμήματος μπάσκετ κι εγκρίθηκε η μελλοντική οργάνωσή του με πρώτο υπεύθυνο του τμήματος τον Αργύρη Ματιάτο. Από το 1977 άρχισε η δράση του γυναικείου τμήματος μπάσκετ που παρουσίασε ραγδαία πρόοδο, και με τις επιτυχίες του έκανε γνωστό τον «Πορφύρα» και πέρα από τα όρια της Αττικής, σε όλη την Ελλάδα πλέον. Το 1977 δημιουργήθηκαν Ακαδημίες Μπάσκετ αγοριών και κοριτσιών ενώ η ποδοσφαιρική ομάδα κέρδισε μέσα σε 4 χρόνια δύο ανόδους και έπαιξε τη σαιζόν 1982-’83 στην Α΄ κατηγορία Πειραιά, για πρώτη φορά στην ιστορία της. Τότε, ο «Πορφύρας» είχε στο ποδόσφαιρο την “ομάδα των επιστημόνων’’, όπως είχε χαρακτηριστεί επειδή όλοι σχεδόν οι αθλητές της ήταν φοιτητές. Ο «Πορφύρας» έχει από το 1980 και τμήματα παίδων κι εφήβων στο ποδόσφαιρο. Τον Νοέμβριο του 1981, ο «Πορφύρας» επελέγη, λόγω και της εξαιρετικής παρουσίας του στο πρωτάθλημα της Β΄κατηγορίας Πειραιά, ως αντίπαλος της Εθνικής μας ομάδας ποδοσφαίρου για φιλικό παιχνίδι προετοιμασίας που έγινε 100

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 100

21/2/2010 1:13:37 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Οι μπασκετμπολίστριες του Πορφύρα ακούνε τις οδηγίες του προπονητή τους Βαγγέλη Πεταλά, σε αγώνα που έγινε το 1984, στο γήπεδο του Παναθηναϊκού.

Η γυναικεία ομάδα βόλεϊ του Πορφύρα, στο ξεκίνημά της στην Γ΄ ΕΣΠΕΔΑ.

101

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 101

21/2/2010 1:13:41 μμ

αφιέρωμα 4

Δημοσίευμα της περιόδου 1989-1990, στο οποίο γίνεται αναφορά στην άνοδο της ομάδας μπάσκετ στη Β΄ Εθνική κατηγορία.

Η παιδική ομάδα μπάσκετ, που πήρε τη δεύτερη θέση στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα το 1988. Όρθιοι από αριστερά: Μπαρδουνιώτης, Ηλιόπουλος, Βερέβης, Βολιανίτης, Παπαγεωργίου, Ι. Πετρόπουλος (έφορος). Καθιστοί: Πετρόπουλος, Κοτσοβόλης, Δεσύπρης, Ματζώρος (προπονητής), Λυκούδης, Ρεβύδης, Τζαμαργιάς.

102

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 102

21/2/2010 1:13:45 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά στο γήπεδο Καραϊσκάκη, στα πλαίσια της προετοιμασίας του αντιπροσωπευτικού μας συγκροτήματος για την αναμέτρηση του με την Εθνική Γιουγκοσλαβίας, στο πλαίσιο των προκριματικών του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1982. Ο Α.Ο.Φ. Πορφύρας έφθασε στο ζενίθ των επιτυχιών και των διακρίσεών του στο διάστημα από το 1980 έως το 1985. Τη σαιζόν 1979-’80, όπως και το 1982-’83, η γυναικεία ομάδα μπάσκετ του συλλόγου τερμάτισε δεύτερη στο πρωτάθλημα της Α΄ Ε.Σ.Κ.Α. που ισοδυναμούσε τότε με πρωτάθλημα Α΄ Εθνικής και το 1984-’85 αγωνίσθηκε στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα, που τότε καθιερώθηκε, καταλαμβάνοντας την 5η θέση. Τη σαιζόν 1985-’86 τα κορίτσια του Πορφύρα τερμάτισαν στην 8η θέση κι υποβιβάσθηκαν. Η ανδρική ομάδα μπάσκετ του «Πορφύρα» αγωνίσθηκε την περίοδο 1983-’84 στη Β΄ Εθνική κατηγορία ενώ το 1990 ήταν και πάλι στη Β΄ Εθνική. Από το 1991, ο Α.Ο.Φ. Πορφύρας έχει και τμήμα βόλεϊ γυναικών με ιδρυτή και γενικό αρχηγό του τον Μανώλη Κελέκο. Η ομάδα μπάσκετ παίδων του «Πορφύρα» κατέκτησε τη δεύτερη θέση στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα το 1988, παίζοντας στον τελικό με τον ΠΑΟΚ από τον οποίο έχασε στην Κατερίνη, ενώ η ομάδα των ανδρών κατέκτησε το κύπελλο Ε.Σ.ΚΑ.Ν.Α. την περίοδο 1998-1999. Η ανδρική ομάδα μπάσκετ κέρδισε τον τίτλο στο πρωτάθλημα της Α΄ Ε.Σ.ΚΑ.Ν.Α. τη σαιζόν 2000-2001 κι ανέβηκε πανηγυρικά και πάλι στη Γ΄ Εθνική κατηγορία ενώ, την ίδια χρονιά, η ομάδα ποδοσφαίρου επέστρεψε στη Β΄ κατηγορία Πειραιά κι η γυναικεία ομάδα βόλεϊ πήρε την άνοδο στην Β΄ κατηγορία Ε.Σ.ΠΕ.Δ.Α και, στη συνέχεια, ανέβηκε και στην Α΄ κατηγορία Ε.Σ.ΠΕ.Δ.Α. από όπου έπεσε για να επιστρέψει την περίοδο 2004-2005. Τη σαιζόν 2006-2007, η γυναικεία ομάδα μπάσκετ κέρδισε το Κύπελλο Ε.Σ.ΚΑ.Ν.Α. Η περίοδος 2007-2008 ήταν η καλύτερη στην ιστορία του τμήματος βόλεϊ του «Πορφύρα», αφού η γυναικεία ομάδα του κατέκτησε το πρώτο Κύπελλο στην ιστορία της Ε.Σ.ΠΕ.Δ.Α. και τερμάτισε τρίτη στη βαθμολογία της Α΄ κατηγορίας με συνέπεια να αγωνιστεί και στα πλέι οφ για την άνοδο στην Α2. Και όλες αυτές οι επιτυχίες του «Πορφύρα» ήρθαν χωρίς μεγάλα λόγια, ακρότητες και υπερβολές αλλά μόνο με δουλειά, φιλότιμο και θυσίες. Σήμερα, 50 χρόνια μετά την ίδρυσή του, ο Α.Ο.Φ. Πορφύρας έχει 20 τμήματα σε Μπάσκετ, Ποδόσφαιρο, Βόλεϊ κι αποτελεί μία αληθινή αθλητική κυψέλη για τον Πειραιά. Το γήπεδο δε μας χωράει πια, αφού καθημερινά όλο και πιο πολλά παιδιά έρχονται κοντά μας. Ο Α.Ο.Φ. Πορφύρας, με 500 και πλέον παιδιά, αγόρια και κορίτσια, στο ενεργό δυναμικό του, είναι ένα κοινωνικό κύτταρο δουλειάς και καθημερινού αγώνα στην πόλη μας. Το στολίδι της Φρεαττύδας έγινε καμάρι για όλο τον Πειραιά κι υπόδειγμα για τον ερασιτεχνικό αθλητισμό στην Ελλάδα. ⌘

103

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 103

21/2/2010 1:13:46 μμ

αφιέρωμα 4

Διατελέσαντες πρόεδροι του Α.Ο.Φ. Πορφύρας Δεκαεννέα είναι οι διατελέσαντες Πρόεδροι στο Δ.Σ. του Α.Ο.Φ. Πορφύρας από την ημέρα της ίδρυσής του. Η αναφορά τους γίνεται με τη χρονική σειρά στην οποία ανέλαβαν καθήκοντα στον προεδρικό θώκο. Ορισμένοι από αυτούς δεν είναι πια ανάμεσα μας, αλλά κανείς στον Πορφύρα δεν πρόκειται να τους ξεχάσει ποτέ αφού όλοι έκαναν ό,τι μπορούσαν γι αυτόν τον σύλλογο. 1958 1959, 1960 1961, 1962, 1963 1964, 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1971 1972, 1973 1973 1974, 1975 1976, 1977 1978, 1979 1980, 1981, 1982 1982 1983, 1984 1985 1986 1987, 1988, 1989 1990, 1991 1992 έως 1995 1996, 1997 1998, 1999 1999-2004 2004 2004

ΠΕΤΡΑΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΟΥΖΟΥΑΣΗΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΟΥΖΟΥΑΣΗΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΚΑΛΦΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΓΟΥΖΟΥΑΣΗΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΟΥΖΟΥΑΣΗΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΦΟΥΡΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΓΑΛΟΥΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΓΙΑΝΝΕΛΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΙΠΠΑΣ ΠΕΡΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΡΥΩΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΚΑΡΡΑΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΡΥΩΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΑΝΤΖΩΝΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΒΟΥΛΑΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΡΕΚΑΝΤΖΗΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΤΣΑΚΑΛΑΚΟΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΤΣΙΡΙΓΩΤΑΚΗΣ ΚΑΝΑΚΗΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΝΑΚΗΣ ΤΣΙΡΙΓΩΤΑΚΗΣ (έως και σήμερα)

Ο γηραιότερος εν ζωή διατελέσας Πρόεδρος του Α.Ο.Φ. Πορφύρας είναι ο 85χρονος Φίλιππας Γιαννελόπουλος.

104

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 104

21/2/2010 1:13:46 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Αθλητές του Α.Ο.Φ. Πορφύρας που αγωνίστηκαν σε μεγαλύτερους συλλόγους Ο Α.Ο.Φ. Πορφύρας ανέδειξε πολλούς σημαντικούς αθλητές κι αθλήτριες που ξεχώρισαν. Κάποια μάλιστα από τα παιδιά που πρωτόπαιξαν στον «Πορφύρα» αγωνίστηκαν και σε αρκετά υψηλό επίπεδο, καθώς τα πλούσια αθλητικά προσόντα και το ήθος τους είχαν ως αποτέλεσμα να προσελκύσουν το ενδιαφέρον συλλόγων που έκαναν αγώνα για να τους εντάξουν στο δυναμικό τους. Την αρχή έκανε, στις 27 Αυγούστου του 1974, ο μπασκετμπολίστας Γιάννης Γκαρώνης (που ήδη ήταν διεθνής με την Εθνική Νέων με την οποία αγωνίστηκε 25 φορές), ο οποίος παραχωρήθηκε στον Ολυμπιακό από όπου επέστρεψε στον «Πορφύρα» το 1980. Ακολούθησε το 1981, ο μπασκετμπολίστας Ανδρέας Πολέμης που δόθηκε στον Σπόρτιγκ. Είναι χαρακτηριστικό ότι Πολέμης και Γκαρώνης ήταν συμπαίκτες, για ένα διάστημα, όχι μόνο στην ομάδα μπάσκετ του «Πορφύρα» αλλά και σε εκείνη του ποδοσφαίρου, με εξαιρετικές μάλιστα επιδόσεις καθώς συνεργάζονταν με ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα και μεγάλη παραγωγικότητα στο σκοράρισμα. Ο Γκαρώνης κατάφερε, ως ποδοσφαιριστής του «Πορφύρα», να σημειώσει 98 γκολ σε 121 επίσημα παιχνίδια. Το 1983 μετακινήθηκε από τον «Πορφύρα» στον Ατρόμητο Πειραιώς, που τότε αγωνιζόταν στη Β΄ Εθνική κατηγορία, ο κεντρικός αμυντικός της ποδοσφαιρικής ομάδας του συλλόγου μας, Γιώργος Σαρρής. Ακολούθησε η μεταγραφή της μπασκετμπολίστριας Σοφίας Κλιγκοπούλου στον Σπόρτιγκ το 1986. Η Κλιγκοπούλου αγωνίσθηκε επανειλημμένως και στην Εθνική ομάδα μπάσκετ γυναικών, της οποίας μάλιστα ήταν αρχηγός, ενώ σήμερα είναι ομοσπονδιακός τεχνικός.

105

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 105

21/2/2010 1:13:47 μμ

αφιέρωμα 4

Κανάκης Τσιριγωτάκης πρόεδρος του Α.Ο.Φ. Πορφύρας Απόσπασμα από την ομιλία του σε φίλους, αθλητές και αθλήτριες του συλλόγου. Είναι τιμή για εμένα που από το 1999 υπηρετώ ως Πρόεδρος τον Πορφύρα, τον Αθλητικό Όμιλο που από τη Φρεαττύδα άνοιξε τα φτερά του και πέταξε σε όλη την Ελλάδα, μεταφέροντας τον σπόρο της αγάπης στον αθλητισμό και στα ιδανικά του, αλλά, κυρίως δίνοντας προτεραιότητα στο συνδυασμό της αθλητικής δράσης με την πρόοδο στο σχολείο και την ανάδειξη της σημασίας που έχουν το ήθος κι η ευγενής άμιλλα. Στα 50 χρόνια ζωής του, ο Α.Ο.Φ. Πορφύρας έχει, πολλάκις, αναγνωριστεί ότι αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση και στολίδι αληθινό για το χώρο του αθλητισμού. Σε δύσκολες γι’ όλους συνθήκες και με δεδομένα τα προβλήματα που καθημερινά αντιμετωπίζουμε όλοι και τα οποία πυκνώνουν πια κυρίως για τα παιδιά μας, ο Α.Ο.Φ. Πορφύρας κάνει το καλύτερο δυνατό ώστε να διδάξει, σε συνθήκες σωστής συμπεριφοράς κι ασφάλειας, τις βασικές αρχές της ζωής κι όχι απλώς και μόνο του αθλητισμού. Μας ενδιαφέρει πριν και πάνω από οτιδήποτε άλλο να συνεχίσει να αποτελεί ο Α.Ο.Φ. Πορφύρας, όπως διαχρονικά άλλωστε ήταν, ένα υγιές αθλητικό σωματείο που δίνει την ευκαιρία στα παιδιά του Πειραιά κι όχι μόνο να τρέξουν, να παίξουν, να συναναστραφούν με συνομήλικους και συνομήλικές τους, να ενταχθούν σε ένα κοινωνικό σύνολο που τους προετοιμάζει για τις δυσκολίες της ζωής, μαθαίνοντας τους να συνεργάζονται, να πειθαρχούν και να έχουν αλτρουιστική συμπεριφορά . Το γέλιο αλλά και το κλάμα, το χαμόγελο και το δάκρυ κάνουν όμορφο κι ιδιαίτερο τον αθλητισμό, απλά γιατί είναι η ίδια η ζωή μας. Όλοι όσοι υπηρετούν τον Α.Ο.Φ. Πορφύρας φυλάττουν Θερμοπύλες αλλά δεν απεμπολούν βέβαια το δικαίωμα να ονειρεύονται. [...] [...] Η παράδοση που έχει δημιουργήσει ο Α.Ο.Φ. Πορφύρας είναι

106

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 106

21/2/2010 1:13:52 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Φρεαττύδα, 1938 (Θωμάς Ιωνάς/Ν.Ε.Τόλης)

σπουδαία. Και γι’αυτό έχουμε το δικαίωμα να μιλάμε με καμάρι κι υπερηφάνεια γι’ αυτόν τον σύλλογο και τις ομάδες του σε μπάσκετ, ποδόσφαιρο και βόλεϊ. Η οικογένεια του Α.Ο.Φ. Πορφύρας μεγαλώνει. Κάποιοι φεύγουν γιατί έρχεται το πλήρωμα του χρόνου, άλλοι επειδή αλλάζουν προτεραιότητες ή γιατί κουράζονται, αλλά πάντα βρίσκονται εκείνοι που παίρνουν τη σκυτάλη και συνεχίζουν. Σε μία εποχή απαξίωσης των πάντων και διαρκούς συρρίκνωσης του ερασιτεχνικού αθλητισμού, ο Α.Ο.Φ. Πορφύρας αντιστέκεται και ελπίζει. Ελάτε όλοι μαζί να στοχεύσουμε πιο ψηλά και πιο μακριά, έχοντας πάντα πρωταρχικό μέλημα μας να κάνουμε σωστό και καθαρό αθλητισμό, προστατεύοντας τα παιδιά μας με την ίδια αγάπη για τα σπορ, όπως εκείνοι οι πρωτοπόροι που αποφάσισαν να ιδρύσουν αυτόν τον σύλλογο για τον οποίο, από εκεί ψηλά όπου βρίσκονται, θα πρέπει να καμαρώνουν.

107

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 107

21/2/2010 1:14:00 μμ

αφιέρωμα 4

Τμήματα του Α.Ο.Φ. Πορφύρας ΜΠΑΣΚΕΤ

ΑΝΔΡΕΣ Προπονητές: Τάκης Καλατζής Γιώργος Μπενίσης Γενικός Αρχηγός: Κώστας Καλοϊδής Έφορος: Βασίλης Πρέντζας ΕΦΗΒΟΙ Προπονητής: Μιχάλης Σταθάκης Έφορος: Δημήτρης Φιόρης ΠΑΙΔΕΣ Προπονητής: Γιώργος Λιτόπουλος Έφορος: Κώστας Ιωαννίδης ΠΑΜΠΑΙΔΕΣ Α΄ και Β΄ Προπονητής: Τάσος Φίλντισης Έφορος: Γιώργος Κωνσταντίνου ΜΙΝΙ Προπονητής: Γιώργος Λιτόπουλος Έφορος: Κέλλυ Παπανικολάου ΠΡΟΜΙΝΙ - ΑΚΑΔΗΜΙΕΣ (6 Τμήματα) Αρχιπροπονητής: Νίκος Λατροβαλης Προπονητές: Νίκος Μπεσίνης Γιάννης Ζαβός ΓΥΝΑΙΚΕΣ - ΚΟΡΑΣΙΔΕΣ Προπονήτρια: Ντορίτα Δέδε Έφορος: Γιάννης Βασιλείου ΜΙΝΙ - ΑΚΑΔΗΜΙΕΣ Προπονήτρια: Τίνα Σαρίκου Έφορος: Γιάννης Βασιλείου

ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ

ΑΝΔΡΕΣ Προπονητής - Γενικός Αρχηγός: Παναγώτης Κούβαρης ΕΦΗΒΟΙ - ΠΑΙΔΕΣ - ΤΖΟΥΝΙΟΡ Προπονητές: Κώστας Αθανασίου Διονύσης Σόφιος Έφορος: Γιώργος Χρονάς

ΒΟΛΕΪ

ΓΥΝΑΙΚΕΣ Προπονητής: Σωκράτης Μαρμαρινός Γενικός Αρχηγός: Μανώλης Κελέκος ΝΕΑΝΙΔΕΣ Α΄ ΤΜΗΜΑ Προπονητής: Σωκράτης Μαρμαρινός Έφορος: Νίκος Δελαγραμμάτικας ΝΕΑΝΙΔΕΣ Β΄ ΤΜΗΜΑ Προπονήτρια: Μίνα Τσαμπούρη Έφορος: Νίκος Δελαγραμμάτικας ΚΟΡΑΣΙΔΕΣ Προπονητής: Σωκράτης Μαρμαρινός Έφορος: Νάσος Δημητρίου ΠΑΓΚΟΡΑΣΙΔΕΣ Προπονήτρια: Τζοάννα Παπαγεωργίου Έφορος: Τασούλα Λιάρου ΜΙΝΙ Προπονήτρια: Πόπη Χατζηκωνσταντή

108

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 108

21/2/2010 1:14:00 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Προπονητές της ανδρικής ομάδας μπάσκετ Γιώργος Τσιγκριμάνης, Γιάννης Σπανουδάκης Δουράτσος, Βαγγέλης Σεβδίνογλου Θύμιος Φιλίππου, Βύρων Κριθάρης Στηβ Γιατζόγλου, Κώστας Διαμαντόπουλος Γιώργος Μαγιώπουλος, Κώστας Κουτσούκος Δημήτρης Πέτσας, Βαγγέλης Πεταλάς Νίκος Τσοσκούνογλου, Νίκος Ζωγράφος Δημήτρης Ματζώρος, Θέμης Κορκόδειλος Γιάννης Γκαρώνης, Ανδρέας Πολέμης Νίκος Σαραντάκος, Θανάσης Δελαπάσχος Θεόδωρος Ορφανίδης, Νίκος Τόλιας Σταύρος Μυκονιάτης, Τάκης Καλατζής

Προπονητές της γυναικείας ομάδας μπάσκετ Αργύρης Ματιάτος, Μάνος Μαρουλάκης Βαγγέλης Πεταλάς, Μάκης Ποτόσογλου Γιώργος Γαλάνης, Μιχάλης Καρελλάς Ουρανία Βλαντή, Ανδρέας Πολέμης Αντώνης Βατίστας, Γιάννης Γκαρώνης Αρσένης Κοντογούρης, Νίκος Μανιάτης Ευάγγελος Μπαξεβάνος, Ελένη Μίχα Γιάννης Τσουμπρής, Γιώργος Κατσίγρας Γιώργος Λιβάδης, Ντορίτα Δέδε

Προπονητές της ποδοσφαιρικής ομάδας Μανώλης Κλιγκόπουλος, Γιάννης Χριστοφής Αντώνης Τσαβάρης, Νίκος Κουρτάλης Λάμπρος Φασίλης, Γιώργος Πνευματικός Αντώνης Καρυτινός, Κανέλλος Τσίρμπας Γιώργος Ματθαίου, Στέλιος Βολονάκης Στέφανος Ηλιάδης, Γιάννης Μαρινάκης Ηρακλής Ζαγοραίος, Γιώργος Αδράμης Παναγιώτης Κούβαρης

Προπονητές της γυναικείας ομάδας βόλεϊ Νατάσσα Γεροπούλου, Τέλης Ιωάννου Ευάγγελος Κοντομάνης, Θανάσης Τράπαλης Γιάννης Κυριαζόπουλος, Βασίλης Αρναούτης Σωκράτης Μαρμαρινός

109

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 109

21/2/2010 1:14:00 μμ

αφιέρωμα 4

Η ομάδα μπάσκετ του Φοίνικα με έφορο τον Τάκη Καρυδάκη (1980)

110

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 110

21/2/2010 1:14:04 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

ΦΟΙΝΙΚΑΣ 1949-2009 η ιστορία του συλλόγου

ο βιβλίο της ιστορίας του Φοίνικα άρχισε να γράφεται από τον Σεπτέμβριο του 1949· συγκεκριμένα από τις 15 Σεπτεμβρίου1949. Το μόνο που χρειάσθηκε ήταν απλά μια παρέα φίλων, και μάλιστα νέων ανθρώπων τότε, μόνιμων κατοίκων της Καλλίπολης. Σκέφτηκαν και αποφάσισαν να ιδρύσουν έναν Αθλητικό Σύλλογο της περιοχής που, στην πορεία του μέσα στο πέρασμα του χρόνου, εκτός από την αθλητική του διάσταση, κάλυψε και άλλες κοινωνικές, μορφωτικές αλλά και πολιτιστικές δραστηριότητες, σε σημείο να τον καμαρώνουν σήμερα όχι μόνο οι φίλοι του αλλά και όλη η ευρύτερη πειραϊκή κοινωνία. Σήμερα, το 2009, είναι ένα έτος πρόκλησης για τον Ερασιτεχνικό Αθλητισμό. Προσφέροντας πραγματικά κοινωνικό έργο, ο Φοίνικας συμπληρώνει ακριβώς 60 χρόνια παρουσίας και προσφοράς στη νεολαία και το κοινωνικό σύνολο. Στο σπίτι του Δαμιανού Στρουμπούλη, επί της οδού Σημίτου 23, συγκεντρώθηκαν για πρώτη φορά χωρίς μέσα, αλλά με μοναδικό όραμα να δημιουργήσουν έναν Σύλλογο που θα γινόταν το πραγματικό καμάρι της περιοχής. Η δράση του Συλλόγου όλα αυτά τα χρόνια έδειξε ότι δεν είχαν άδικο. Εκεί, στο σπίτι του Δαμιανού Στρουμπούλη διατυπώθηκε η ιδρυτική Διακήρυξη και ορίστηκε η πενταμελής προσωρινή Διοικούσα Επιτροπή από τους Δαμιανό Στρουμπούλη, Νικόλαο Δρίβα, Βασίλη Ισόπουλο, Κωνσταντίνο Ζώη και Δημ. Παπαδόπουλο, που ανέλαβε να κάνει όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την αναγνώριση του Συνδέσμου και να συγκαλέσει την πρώτη Γενική Συνέλευση στις 29 Ιανουαρίου του 1950. Θα ήταν αδιανόητο να μιλάς για την ιστορία του Φοίνικα και να μην αναφερθούν αναλυτικά τα ονόματα των Ιδρυτών του:

1. Βασίλειος Αναστασόπουλος 2. Σταματίνα Αναστασοπούλου 3. Ιωάννης Αγγελόπουλος 4. Χρήστος Βλάχος 5. Νικόλαος Δρίβας 6. Ελένη Δρίβα 7. Δημήτριος Διαμαντόπουλος 8. Κωνσταντίνος Ζώης 9. Βασίλειος Ισόπουλος 10. Αικατερίνη Ισόπουλου

11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19.

Κωνσταντίνος Κυπραίος Ελευθέριος Μαστρογιάννης Βασίλειος Μπετσάκος Μαρία Μπετσάκου Γεώργιος Οικονομίδης Δημήτριος Παπαδόπουλος Δαμιανός Στρουμπούλης Άννα Στρουμπούλη Διονύσιος Κεδίκογλου 111

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 111

21/2/2010 1:14:06 μμ

αφιέρωμα 4

Θα ήταν επίσης παράληψη να μην αναφερθεί το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο που προέκυψε από τη Γενική Συνέλευση στις 29 Ιανουαρίου του 1950: 1. Δαμιανός Στρουμπούλης Πρόεδρος 2. Βασίλειος Μπετσάκος Μέλος 3. Νικόλαος Δρίβας Μέλος 4. Διονύσιος Κεδίκογλου Μέλος 5. Ελευθέριος Μαστρογιάννης Μέλος Στην εξελεγκτική συμμετείχαν ο Βασίλειος Ισόπουλος, η Άννα Στρουμπούλη και ο Κωνσταντίνος Ζώης. Μέσα στην πορεία των 60 χρόνων από τότε μέχρι σήμερα, ο Φοίνικας δημιούργησε μια λαμπρή ιστορία με τα μέλη του αλλά και τα αθλητικά τμήματά του: ομάδα μπάσκετ ανδρών και γυναικών, βόλεϊ, πόλο, κατά καιρούς και άλλα αθλήματα. Δημιούργησε αθλητές και αθλήτριες με ήθος και κατόρθωσε να προάγει αθλητές σε μεγαλύτερα Σωματεία μεγαλυτέρων κατηγοριών. Σήμερα ο Α.Φ.Μ.Σ. Φοίνιξ συνεχίζει να υλοποιεί τα όνειρα της νεανικής παρέας που τον οραματίσθηκε πριν από 60 χρόνια, διατηρώντας αναλλοίωτες τις θεμελιώδεις αρχές της ίδρυσής του. Είναι ένα από τα λίγα Ερασιτεχνικά Σωματεία με ιδιόκτητη λέσχη, που και αυτή αποκτήθηκε στο διάβα του χρόνου χάρη στις προσπάθειες των μελών του. Συνεχίζει με τα νεώτερα Δ.Σ. να διατηρεί τον Σύλλογο σε υψηλές αθλητικές θέσεις αλλά και σε περίοπτη θέση μέσα στην πειραϊκή και όχι μόνο κοινωνία. Έχει στο δυναμικό του περισσότερους από 250 αθλητές και αθλήτριες και διατηρεί τμήματα μπάσκετ και βόλεϊ ανδρών και γυναικών. Εκείνο όμως που δίνει δύναμη στους τωρινούς διοικούντες είναι ότι, παρ’ όλες τις δυσμενείς συνθήκες που επικρατούν στην κοινωνία και παρ’ όλη την έλλειψη γηπέδων και αθλητικών χώρων στον Πειραιά, σε σύγκριση με άλλους δήμους, στις ακαδημίες του Φοίνικα συμμετέχουν 200 μικροί αθλητές και αθλήτριες. ⌘

112

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 112

21/2/2010 1:14:07 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Ανδρέας Γεωργίου Κουτσούρης υπεύθυνος υποδομών – προπονητής παιδικού τμήματος του Α.Σ. Φοίνιξ

εννήθηκε στον Πειραιά το 1960. Σπούδασε στο Τζάνειο Πειραματικό Γυμνάσιο και αποφοίτησε από το 2ο Λύκειο Πειραιά (Βρυώνη), το 1977. Την ίδια χρονιά εισήχθη στα ΤΕΦΑΑ Αθήνας από όπου αποφοίτησε με ειδικότητα στο μπάσκετ το 1981. Η αγάπη του για τα παιδιά και η χαρά της δημιουργίας τον έκανε να ασχοληθεί με τη διδακτική από το δεύτερο κιόλας έτος της φοίτησής του. Έτσι, από το 1978 έως το 1981 δίδαξε στο Ιδιωτικό Δημοτικό Σχολείο «Σχολή Μπαχλιτζανάκη», και από το 1981 έως το 1995 στο Ιδιωτικό Δημοτικό Σχολείο «Δουρατσίνου-Τσέτου» στον Κορυδαλλό. Το 1995, διορίζεται στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην Α΄ Διεύθυνση Πειραιά και παραμένει για δύο χρόνια στο 1ο Γυμνάσιο Περάματος. Το 1997, η διδακτική πορεία τον βρίσκει στην Δ΄ Διεύθυνση Αθήνας, στο Πολυκλαδικό Λύκειο Αλίμου καθώς και στο 1ο Γυμνάσιο Αργυρούπολης μέχρι το 1999. Από το 1999 έως και σήμερα διδάσκει στο 1ο Γυμνάσιο Ελληνικού με πλήρη δράση, όχι μόνο στη διδασκαλία της Φυσικής Αγωγής, αλλά και με συνεχή συμμετοχή σε προγράμματα όπως Αγωγή Υγείας «Στηρίζομαι στα πόδια μου», Ψυχοκινητική Άσκηση Νέων, Θεατρικό Παιχνίδι, καθώς και συμμετοχή στην Επιτροπή Παιδείας του Δήμου Ελληνικού. Από το 1972 έως το 1981 υπήρξε αθλητής του Συλλόγου Α.Σ. Φοίνιξ, απ’ όπου «γεύτηκε» την άνοδο τριών συνεχόμενων κατηγοριών έως και τη Β΄ Εθνική κατηγορία (σημερινή Α2), που αποτελούσε μια καταπληκτική επίδοση για την ομάδα του Φοίνικα αλλά και για την περιοχή του Πειραιά. Το 1981, μεταγράφεται στον ΑΟΝΣ-Μίλων και μέχρι το 1991 πρωταγωνίστησε στο πρωτάθλημα της Α2 κατηγορίας παραμένοντας ψηλά σε όλες τις στατιστικές της κατηγορίας. Το 1991, έκανε μεταγραφή στον Πειραϊκό Σύλλογο απ’ όπου γεύτηκε την άνοδο στην Α1 κατηγορία (όνειρο που δεν πραγματοποιήθηκε τρεις φορές σε μπαράζ με την ομάδα του Μίλωνα). Το 1993-’94 επέστρεψε στην ομάδα του Φοίνικα για να κλείσει μια ένδοξη καριέρα 22 χρόνων, πράγμα σπάνιο ακόμη και για τα σημερινά δεδομένα. Παράλληλα με όλες αυτές τις ασχολίες, το μεράκι της προπονητικής είχε μπεί από νωρίς στις προτεραιότητές του, αναλαμβάνοντας τα τμήματα υποδομής του Α.Σ. Φοίνιξ από το 1976 έως το 1981. Είναι μέλος του Σ.ΕΠ.Κ. (Σύνδεσμος Ελλήνων Προπονητών Καλαθοσφαίρισης) από το 1985 (από τα ιδρυτικά μέλη του συνδέσμου), με συμμετοχή στα περισσότερα σεμινάρια.

113

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 113

21/2/2010 1:14:07 μμ

αφιέρωμα 4 Σταθμοί στην προπονητική του πορεία είναι: 1980 «Α.Σ. Περάματος», Α΄ Ομάδα - Α΄ ΕΣΚΑ 1981-1991 «ΑΟΝΣ Μίλων», (Υποδομές-Μίνι-Παιδικό-Εφηβικό) απ’ όπου αναδείχθηκαν παίκτες ακόμη και Εθνικής Ομάδας 1995-1998 «ΑΟΝΣ Μίλων», Α΄ Ομάδα - Α2 βοηθός και παράλληλα προπονητής Παίδων-Εφήβων: 3η Πανελλήνια θέση Παίδων, 4η Πανελλήνια θέση Εφήβων 1993 «Α.Ο. Τελαμών», Α΄ Ομάδα - Α΄ ΕΣΚΑ 1994 & 2004 «Ελευθερία Μοσχάτου», Α΄ Ομάδα Άνοδος στην Α΄ ΕΣΚΑ 1992 & 1998 «Α.Σ. Φάρος», Α΄ Ομάδα - Α΄ ΕΣΚΑΝΑ 1985, 1990, 1994 «Α.Σ. Φοίνιξ», Α΄ Ομάδα Άνοδος από Γ΄, Β΄, Α΄ ΕΣΚΑΝΑ Από το 2006 έως και σήμερα είναι Υπεύθυνος Υποδομών και παράλληλα προπονητής του Παιδικού τμήματος του Α.Σ. Φοίνιξ, ανεβάζοντάς το στην Α΄ Κατηγορία ΕΣΚΑΝΑ, διδάσκοντας με μεράκι όχι μόνο τα μυστικά του μπάσκετ αλλά και της αθλητικής συμπεριφοράς. ⌘

Η παιδική ομάδα μπάσκετ του Α.Σ. Φοίνικα

114

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 114

21/2/2010 1:14:08 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Η εφηβική ομάδα μπάσκετ του Α.Σ. Φοίνικα

Η ανδρική ομάδα μπάσκετ του Α.Σ. Φοίνικα την περίοδο 1994-95 στην Α΄ ΕΣΚΑΝΑ

115

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 115

21/2/2010 1:14:10 μμ

αφιέρωμα 4

Διοικητικοί παράγοντες και αθλητές του Πειραϊκού Συνδέσμου

116

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 116

21/2/2010 1:14:13 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

ΠΕΙΡΑΪΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ η ιστορία του συνδέσμου

Πειραïκός Σύνδεσμος είναι από τα αρχαιότερα σωματεία της Ελλάδας. Ιδρύθηκε το 1894 στον Πειραιά. Η πρώτη ιδέα γεννιέται το φθινόπωρο του 1893 από τους Α. Ελευθερίου, Α. Λεοντόπουλο, Αλ. Παΐζη, Κ. Παρασκευά και Δ. Ρουμελιώτη. Αρχικά λειτουργεί σαν μουσικός σύνδεσμος και τον Οκτώβριο του 1894 ιδρύεται ο Πειραïκός Σύνδεσμος. Το πρώτο τμήμα του συνδέσμου είναι το Μουσικό, το οποίο το 1897 μετονομάζεται σε Καλλιτεχνικό και το 1903 σε Ωδείον Πειραιώς. Το δεύτερο τμήμα που ιδρύει ο Πειραïκός Σύνδεσμος το φθινόπωρο του 1895 είναι το Φιλολογικό και ως παράρτημά του αργότερα δημιουργούνται οι Σχολές Απόρων Παίδων και Τεχνιτών. Το Γυμναστικό τμήμα ιδρύεται το 1896 αμέσως μετά τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες. Το 1900, η Σχολή Τεχνιτών μετατρέπεται σε Σχολή Μηχανικών Εμπορικού Ναυτικού με μεγάλη προσφορά στην Ελληνική Ναυτιλία. Η σχολή αυτή σταμάτησε τη λειτουργία της στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Το 1931 ιδρύεται από τον Πειραïκό Σύνδεσμο η Σχολή Ραδιοτηλεγραφητών και το Τμήμα Σχολών Τεχνικής Εκπαίδευσης. Ο Πειραïκός Σύνδεσμος στεγάζεται αρχικά στην οδό Καραΐσκου 154 στον Πειραιά. Από το 1918 ως το 1933, μεταφέρεται στην οδό Κολοκοτρώνη 72Α στο μέγαρο Παπαγεωργακοπούλου. Οι λειτουργίες του Συνδέσμου αρχίζουν να οργανώνονται σταδιακά από το 1933 σε νέο κτίριο, στην οδό Καραΐσκου 104 σε οικόπεδο που παραχωρήθηκε από το Δήμο Πειραιά επί Δημαρχίας Αθανασίου Δρίβα. Το κτίριο αποπερατώθηκε το 1938 και ανεγέρθηκε χάρη στο κληροδότημα του βαρώνου Κίμωνος Ράλλη, σε δωρεές Πειραιωτών και σε δάνεια που χορηγήθηκαν από το Ν.Α.Τ. Την περίοδο 1957-’58 αγοράζεται το κτίριο της οδού Καραΐσκου 153 και ανεγείρεται το νέο μέγαρο του Συνδέσμου σε σχέδια του αρχιτέκτονα και μέλους του Συνδέσμου Κων. Καψαμπέλη. Τη Διοίκηση του Πειραïκού Συνδέσμου ανέλαβαν εξέχουσες προσωπικότητες της Πειραïκής κοινωνίας: Νικ. Φίλων (1898–1902) Γεώργιος Σημίτης (1902–1912) Βασ. Βασιλειάδης (1912–1918) Γεώργιος Μανούσης (1918–1920) Μιλτ. Πουρής (1920–1924) Δευκαλίων Ρεδιάδης (1924–1954) 117

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 117

21/2/2010 1:14:15 μμ

αφιέρωμα 4

Μιλτιάδης Πουρής (1954–1957) Ιάκωβος Μάγκος (1957–1958) Δημήτρης Παρασκευάς (1960–1964) Ευάγγελος Περάκης (1964–1971) Μιχαήλ Μπακούρης (1971–1972) Κωνσταντίνος Σαραïντάρης (1972–1974) Παναγιώτης Θεοχάρης (1974–1984) Παναγιώτης Λεούσης (1984–1988) Γιώργος Ρεδιάδης (1988–1998) Παναγιώτης Λεούσης (1998–2000) Ιωάννης Πολυχρονόπουλος(2000–2002) Βασίλης Κούτσης (2002–2004) Θεοχάρη Φερενίκη (2004–σήμερα).

ΣΤΙΒΟΣ Ο Πειραïκός Σύνδεσμος ίδρυσε και αθλητικά τμήματα. Το πρώτο γυμναστήριο του Συνδέσμου δημιουργείται το 1896 σε γήπεδο επί της οδού Χαρ. Τρικούπη. Το γυμναστήριο αυτό λειτουργεί μέχρι το 1899, οπότε και εγκαταλείπεται ο χώρος λόγω έξωσης των ιδιοκτητών. Τελικά, το 1902, εγκαινιάζεται νέο γυμναστήριο στη λεωφόρο Αρτέμιδος, οπότε και αρχίζει η κανονική λειτουργία του. Στις εγκαταστάσεις του, ο Πειραïκός Σύνδεσμος τελούσε κατά διήμερον αγώνες οι οποίοι προσέλκυσαν τη νεολαία του Πειραιά. Το 1904, αθλητές του Πειραïκού Συνδέσμου διακρίνονται στους πανελλήνιους αγώνες και τον ίδιο χρόνο, αθλητές του Συνδέσμου παίρνουν μέρος στους Πανιωνίους Αγώνες που γίνονται στη Σμύρνη. Αθλητές του Συνδέσμου που διακρίθηκαν: • Ο αθλητής Καρακούσης το 1899 κατέχει το πανελλήνιο ρεκόρ στη δισκοβολία με επίδοση 31,98 μέτρα. • Στους πανελλήνιους αγώνες του 1905 το αθλητικό τμήμα του Συνδέσμου κατακτά οκτώ βραβεία. • Στους πανελλήνιους αγώνες του 1906 το αθλητικό τμήμα του Συνδέσμου κατακτά δεκατέσσερα βραβεία και διακρίσεις στα 800 και 1500 μέτρα. • Ο πρωταθλητής του Συνδέσμου Γρηγορόπουλος κατέχει το πανελλήνιο ρεκόρ στον ακοντισμό με επίδοση 40,77 μέτρα. • Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1906, οι αθλητές του Πειραïκού Συνδέσμου εκπροσωπούν την Ελλάδα σε όλα τα αγωνίσματα και τρεις από αυτούς ανακηρύσσονται ολυμπιονίκες στην διελκυνστίδα. • Σε αγώνες το 1907 στο Παναθηναϊκό Στάδιο, οι αθλητές του Συνδέσμου κερδίζουν τα περισσότερα και σημαντικότερα βραβεία. 118

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 118

21/2/2010 1:14:15 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

• Την περίοδο 1909-1911, ο αθλητής Διαμαντής βελτιώνει τρεις φορές το πανελλήνιο ρεκόρ στα 800 μέτρα με χρόνο 2΄06˝2, επίδοση που καταρρίπτεται μετά από 19 χρόνια. • Το 1919, ο αθλητής Νικολάκης καταρρίπτει το πανελλήνιο ρεκόρ στα 100 μέτρα με χρόνο 11˝ • Το 1914, ο αθλητής Κάντζιας κατακτά την πανελλήνια επίδοση στα 5000 μέτρα με χρόνο 16΄45˝8. • Το 1920, ο αθλητής Καράκαλος κατακτά την πανελλήνια επίδοση στα 10000 μέτρα με χρόνο 35΄43˝4. • Ο πρωταθλητής του Συνδέσμου Καντζιάς διατηρεί για σειρά ετών το πανελλήνιο ρεκόρ στα 1500 μέτρα. • Από το 1923, ο Πειραïκός Σύνδεσμος αποφασίζει να περιορίσει τις δραστηριότητές του στα αθλήματα στίβου. • Ο πρωταθλητής του Συνδέσμου Μ. Φιλιάκος σπάει το φράγμα των 11˝ στα 100 μέτρα, πετυχαίνοντας χρόνο 10˝8. • Τη δεκαετία του 1930, ο πρωταθλητής και ρέκορντμαν Χρήστος Βαρτζάκης ανακηρύσσεται τρεις φορές βαλκανιονίκης στους αγώνες δρόμου μεγάλων αποστάσεων. • Ο γιατρός και βουλευτής της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης με 7,15 μέτρα σημειώνει πανελλήνιο ρεκόρ στο μήκος το 1935. Το 1938, βελτιώνει το ρεκόρ του με 7,37 μέτρα και συμμετέχει στους Ολυμπιακούς αγώνες του Βερολίνου. • Ο αθλητής Γούτης κατέχει το πανελλήνιο ρεκόρ στα 3000 μέτρα steeple με 9΄37˝ και συμμετέχει στους Ολυμπιακούς αγώνες του Βερολίνου. Από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι και σήμερα, ο Πειραïκός Σύνδεσμος εξακολουθεί να τροφοδοτεί με νέο αίμα τον ελληνικό κλασικό αθλητισμό.

ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ Το 1921, εμφανίζονται οι πρώτες ποδοσφαιρικές ομάδες του Συνδέσμου. Από τα φυτώρια του Πειραïκού Συνδέσμου ξεπηδούν οι πρώτοι άσσοι του ελληνικού ποδοσφαίρου μεταξύ των οποίων και οι αδελφοί Ανδριανόπουλοι. Η πρώτη ποδοσφαιρική ομάδα του Συνδέσμου πήρε το κύπελλο την περίοδο 1922-1923, στους αγώνες που προκύρηξε η Ένωσις Ποδοσφαιρικών Σωματείων της Ελλάδος. Την ομάδα αποτελούσαν οι: Γ. Χατζηανδρέου (αρχηγός), Ι. Ανδριανόπουλος, Γ. Ανδριανόπουλος, Ν. Βλάσσης, Α. Καραμούζης, Γ. Αλεκάκης, Γ. Χαλκιόπουλος, Ν. Γαβαλάς, Ν. Πανόπουλος, Χ. Πέππας, Ε. Μωραΐτης, Τ. Λεκκός, Χ. Παζώνης, Γ. Βασιλειάδης, Κ. Φερλέμης και Δ. Καριντινός. Το 1924, συγχωνεύτηκε με την Πειραϊκή Ένωση και δημιουργήθηκε ο Α.Π.Σ. Πειραιά. 119

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 119

21/2/2010 1:14:15 μμ

αφιέρωμα 4

ΣΠΑΘΑΣΚΙΑ Το 1907, ο Πειραïκός Σύνδεσμος έχει μια πολύ καλή ομάδα, αποτελούμενη από τους Η. Γαïτάνο, Π. Πολιτάκη, Δ. Ρεδιάδη και Κ. Ρόγκα. Η ομάδα αυτή πήρε μέρος σε αγώνες με τους καλύτερους σπαθιστές από την Αθήνα και την Κωνσταντινούπολη. Στους αγώνες αυτούς, ο Δ. Ρεδιάδης πήρε το Α΄ Βραβείο στον ατομικό αγώνα σπάθης. Το τμήμα σταμάτησε τη λειτουργία του το 1915.

ΝΑΥΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Για πολλά χρόνια, το ναυτικό τμήμα του Συνδέσμου είχε πολλές διακρίσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Πληρώματα δικώπων και τετρακώπων λέμβων πέτυχαν πολλές νίκες σε αγώνες με αθλητές ελληνικών σωματείων. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1906, η λέμβος του Πειραϊκού Συνδέσμου ήρθε πρώτη μεταξύ των ελληνικών λέμβων.

ΜΠΑΣΚΕΤ Το τμήμα καλαθοσφαίρισης του Πειραïκού Συνδέσμου ιδρύεται το 1935. Το 1938 κατακτά άτυπα το πρωτάθλημα Ελλάδας. Το τμήμα επαναλειτουργεί μετά τον πόλεμο, το 1945 και συνεχίζει τη δράση του μέχρι σήμερα. Λειτουργούν ένα τμήμα ανδρών και ένα γυναικών. Από τα τμήματα αυτά αναδείχθηκαν μεγάλοι αθλητές και αθλήτριες, όπως οι Τάκης Σακελλαρίου, Γιώργος Βασιλακόπουλος, Πέτρος Καπαγέρωφ, Σταύρος Ελληνιάδης, Κώστας Δήμου, Πρόδρομος Ποτόσογλου, Βασίλης Μουζακιώτης, Βασίλης Τσιγγούνης, Μαριάννα Σωΐτου, Λουκία Σκρίβανου, Τούλα Ρούσσου κ.ά. Σήμερα, το γυναικείο τμήμα καλαθοσφαίρισης του Πειραïκού Συνδέσμου αγωνίζεται στην Α1 κατηγορία και το ανδρικό τμήμα στη Β΄ Εθνική κατηγορία. Οι χρονιές σταθμοί για τα τμήματα μπάσκετ του Πειραïκού Συνδέσμου: 1968: 1969: 1970: 1971: 1972: 1973: 1982: 1985:

Πρωταθλήτρια ομάδα μπάσκετ γυναικών ΕΣΚΑ Πρωταθλήτρια ομάδα μπάσκετ γυναικών ΕΣΚΑ Πρωταθλήτρια Ελλάδας ομάδα μπάσκετ γυναικών Πρωταθλήτρια ομάδα μπάσκετ γυναικών ΕΣΚΑ Πρωταθλήτρια Ελλάδας ομάδα μπάσκετ γυναικών Πρωταθλήτρια Ελλάδος ομάδα μπάσκετ γυναικών ΕΣΚΑ Πρωταθλήτρια Ελλάδος ομάδα μπάσκετ γυναικών ΕΣΚΑ Πρωταθλήτρια Ελλάδος ομάδα μπάσκετ γυναικών ΕΣΚΑ Πρωταθλήτρια ομάδα μπάσκετ παίδων ΕΣΚΑ Πρωταθλήτρια Ελλάδος η παιδική ομάδα του Πειραïκού Συνδέσμου Πρωταθλήτρια Α΄ κατηγορίας ΕΣΚΑ ανδρών και άνοδος στην Β΄ Εθνική κατηγορία

120

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 120

21/2/2010 1:14:15 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

1986: 1988: 1989: 1991: 1995: 1996: 2000: 2001: 2002:

2003:

Δευτεραθλήτρια Ελλάδος η ομάδα μπάσκετ παίδων Άνοδος ανδρικής ομάδας μπάσκετ στην Α2 Εθνική κατηγορία Πρωταθλήτρια Ελλάδος η ομάδα μπάσκετ εφήβων Παγκόσμια πρωταθλήτρια η ομάδα μπάσκετ εφήβων Δευτεραθλήτρια Ελλάδος η ομάδα μπάσκετ εφήβων Άνοδος ανδρικής ομάδας μπάσκετ στην Α1 Εθνική κατηγορία 4η θέση στο Πανελλήνιο πρωτάθλημα μπάσκετ εφήβων Ανδρική ομάδα Πρωταθλήτρια Α2 Εθνικής κατηγορίας και άνοδος στην Α1 Εθνική κατηγορία Πρωταθλήτρια ομάδα μπάσκετ γυναικών στην ΕΣΚΑΝΑ και άνοδος στην Β΄ Εθνική κατηγορία 4η θέση στο Πανελλήνιο πρωτάθλημα μπάσκετ εφήβων Κυπελλούχος ΕΣΚΑΝΑ ομάδα μπάσκετ γυναικών Πρωταθλήτρια ομάδα μπάσκετ γυναικών στην Β΄ Εθνική κατηγορία και άνοδος στην Α2 Εθνική κατηγορία Δευτεραθλήτρια Ελλάδος η ομάδα μπάσκετ ανδρών στην Β΄ Εθνική κατηγορία και άνοδός της στην Α2 Εθνική κατηγορία Κυπελλούχος ΕΣΚΑΝΑ ομάδα μπάσκετ γυναικών Δευτεραθλήτρια Ελλάδος η ομάδα μπάσκετ γυναικών και άνοδός της στην Α1 Εθνική κατηγορία. ⌘ 121

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 121

21/2/2010 1:14:16 μμ

αφιέρωμα 4

4 Ιανουαρίου 1896, σχεδιαγράμματα ξύλινων παραπηγμάτων

122

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 122

21/2/2010 1:14:19 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

ΟΜΙΛΟΣ ΕΡΕΤΩΝ

η απαρχή του αθλητισμού και της κωπηλασίας στην Ελλάδα

Όμιλος Ερετών (ερέτης= κωπηλάτης), είναι το αρχαιότερο εν δράσει αθλητικό σωματείο στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια, καθώς και ένα από τα αρχαιότερα στη Μεσόγειο, με έτος ίδρυσης το 1885. Στις 15 Ιουνίου 1885, μία ομάδα 52 εκλεκτών πολιτών της κοινωνικής και επαγγελματικής ζωής του Πειραιά, με κύριο εμπνευστή τον Παύλο Δαμαλά και πρώτο Πρόεδρο τον πρώην Δήμαρχο Θεόδωρο Ρετσίνα έβαλαν τα θεμέλια για τη λειτουργία του Ομίλου. Αρχικά, οι εγκαταστάσεις του Ομίλου βρίσκονται στο Φάληρο, αλλά πολύ γρήγορα, το 1886, μεταφέρονται στο ιστορικό κτίριο που είναι μέχρι σήμερα στο Πασσαλιμάνι. Η αγωνιστική δράση του Ομίλου ξεκινά πολύ γρήγορα και, μόλις στις 8 Ιουνίου 1886, διοργανώνει τους πρώτους επίσημους αγώνες με τη συμμετοχή του Πολεμικού Ναυτικού. Στις 5 Ιουνίου 1894, διοργανώνει διεθνείς λεμβοδρομίες υπέρ του Γηροκομείου Πειραιά. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896, μέλη του Ομίλου Ερετών συμμετέχουν στην Κεντρική Οργανωτική Επιτροπή και στην Εθνική Επιτροπή Ναυτικών Αγωνισμάτων, ενώ ο Παύλος Δαμαλάς είναι Γραμματέας σ’ αυτήν. Πρωτοπορεί για τα τότε δεδομένα και δημιουργεί στο αγωνιστικό του τμήμα γυναικεία ομάδα. Στην Ολυμπιάδα του 1928, ο Όμιλος συμμετέχει με δικό του πλήρωμα και σκάφος τύπου τετρακώπου με πηδαλιούχο κατασκευής 1924, που διασώζεται μέχρι σήμερα στο Μουσείο του Ομίλου Ερετών. Στην Ολυμπιάδα του 1948, δίνει το παρών στο αγώνισμα της δικώπου με τη συμμετοχή δικού του πληρώματος, αποτελούμενο από τους Ιάκωβο Διακουμάκο και Γιώργο Βενιέρη. Η παρουσία του Ομίλου Ερετών στους Ολυμπιακούς Αγώνες συνεχίστηκε με τον Κώστα Κοντομανώλη, που το 1984 στέφθηκε ολυμπιονίκης, καταλαμβάνοντας την έκτη νίκη στο αγώνισμα του σκιφ Ανδρών. Στο πέρασμα των χρόνων, η προσφορά του Ομίλου Ερετών στα αγωνιστικά και κοινωνικά δρώμενα είναι μεγάλη. Έδωσε και δίνει τις δικές του μάχες σε φαινόμενα των καιρών της κάθε εποχής, υπερπηδώντας εμπόδια, πολέμους, κοινωνικές αναταράξεις, διδάσκοντας τη δύναμη του αθλητισμού. Είναι το πρώτο κωπηλατικό σωματείο που ξεκινά το 1994, και συνεχίζει μέχρι σήμερα, το πρόγραμμα εκμάθησης κωπηλασίας για άτομα με ειδικές ανάγκες (νοητική στέρηση), και επιτυγχάνει με αμιγές πλήρωμα να κερδίσει με τα ελληνικά χρώματα 123

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 123

21/2/2010 1:14:21 μμ

αφιέρωμα 4 την 3η Παγκόσμια Νίκη στο αγώνισμα της τετρακώπου με πηδαλιούχο (Α.Μ.Ε.Α.) στο Μιλάνο με τους αθλητές: Μοναχό Κωνσταντίνο, Αξαγοράρη Αντώνη, Κιτρομηλίδη Αθανάσιο, Γιουρούκη Λάμπρο και Πολλάκη Χρήστο (πηδ.). Ο Όμιλος Ερετών μπορεί να περηφανεύεται για τη μεγάλη του προσφορά στο άθλημα, αφού ανέδειξε ολυμπιονίκες, παγκόσμιους πρωταθλητές και βαλκανιονίκες. Αναφέρουμε τους πιο πρόσφατους: Κώστα Κοντομανώλη, Τσίνζου Ιουλία, Μαραγκό Γιάννη, Κούβαρη Δημοσθένη, Βλάχο Χαράλαμπο, Τζανίνη Βασίλη, Νικολακάκη Ιωάννα, καθώς επίσης και πλειάδα άλλων αθλητών που στέφθηκαν πανελληνιονίκες. Τα τρία τελευταία χρόνια, φιλοξενεί στις εγκαταστάσεις του το Τμήμα Επιστήμης και Φυσικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου πραγματοποιούνται όλα τα πρακτικά μαθήματα για τους αυριανούς πτυχιούχους προπονητές κωπηλασίας. Τα τελευταία χρόνια, έχει δημιουργήσει πρόγραμμα άσκησης ατόμων που επιθυμούν να γνωρίσουν το άθλημα και να ασκηθούν, διαθέτοντας τον αθλητικό εξοπλισμό του και προπονητική ομάδα ικανή να μύησει τους ενδιαφερόμενους στην ομορφιά του αθλήματος της κωπηλασίας. Ο Όμιλος Ερετών έχει τιμηθεί για την ιστορική του προσφορά από την Ακαδημία Αθηνών, καθώς και από την Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή, την Ελληνική Κωπηλατική Ομοσπονδία, το ΣΕΓΑΣ, την ΕΘΕΛ, τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, το Δήμο Πειραιά, κ.ά. Ο Όμιλος Ερετών στεγάζεται στο ίδιο νεοκλασικό κτήριο το οποίο, το 1994, χαρακτηρίστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού διατηρητέο «Ιστορικής Μνήμης», και διατηρεί Μουσείο σε άλλες εγκαταστάσεις (στο Πασαλιμάνι), με εκθέματα παλαιά κωπηλατικά σκάφη, ιστορικά βιβλία, κύπελλα, μετάλλια και όλο τον αθλητικό εξοπλισμό που χρησιμοποιούσαν στα 125 χρόνια λειτουργίας του και αθλητικής δράσης. Ο Όμιλος Ερετών είναι ένα καράβι που πλέει 125 χρόνια και θα συνεχίσει να το κάνει, πιστός στις αξίες και τα ιδεώδη των εμπνευστών και ιδρυτών του, που όλα αυτά τα χρόνια απέδειξαν ότι είναι ο μόνος τρόπος για να ΕΙΣΑΙ Ο ΠΡΩΤΟΣ. 124

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 124

21/2/2010 1:14:26 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

4 Ιανουαρίου 1896, σχεδιαγράμματα ξύλινων παραπηγμάτων

το αρχαιότερο αθλητικό σωματείο Ιδρύθηκε στις 15 Ιουνίου 1885. Πριν από το έτος ίδρυσης του ιστορικού αυτού σωματείου, υπήρχε παντελής έλλειψη οργανωμένης αθλητικής υποδομής, δηλαδή φίλαθλα σωματεία, φίλαθλο κοινό, φίλαθλοι κανονισμοί και άρχοντες αγώνων. Η ίδρυση του Ομίλου Ερετών ήταν το βασικό κίνητρο και η αφορμή για την αναβίωση του ελληνικού αθλητισμού, γιατί παρακίνησε τη νεολαία να ενδιαφερθεί για την άθληση και προκάλεσε την εξοικείωση της κοινωνίας με την άγνωστη αυτή νεανική δραστηριότητα. Η οργάνωση, το καταστατικό και οι κανονισμοί, η άρτια λειτουργία οφείλονται αποκλειστικά στην έμπνευση του πρώτου προέδρου Παύλου Δαμαλά και των συνιδρυτών του και είναι σχεδόν παρόμοιοι με των σημερινών αθλητικών σωματείων. Ο Παύλος Δαμαλάς υπήρξε ο εμπνευστής της αναβίωσης, της ίδρυσης του πρώτου φίλαθλου σωματείου, του καθορισμού ορθών κατευθύνσεων και της σύνταξης άρτιων κανονισμών. Υπήρξε ο πρώτος πρόεδρος. Επί 20 χρόνια ήταν ο στυλοβάτης και συνεχής επόπτης της λειτουργίας του σωματείου. Παραιτήθηκε το 1905, με την εκλογή του ως Δημάρχου στον Πειραιά. Ο θρυλικός Νικόλαος Παπακώστας πήρε τη σκυτάλη από τον Παύλο Δαμαλά και εργάστηκε στη διοίκηση επί 53 έτη μέχρι το θάνατό του. Με το θάνατο του Παπακώστα, η σκυτάλη της καθημερινής ευθύνης με125

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 125

21/2/2010 1:14:28 μμ

αφιέρωμα 4 ταβιβάστηκε στον στενότερο συνεργάτη του, Ιάκωβο Διακουμάκο που ανέλαβε αργότερα τη Γενική Εφορία. Για τον Ι. Διακουμάκο, η αφοσίωση στον Όμιλο ήταν ο σκοπός της ζωής του. Νέος αθλητής ακόμη, «άνοιγε» το πρωί τον Όμιλο από τα χαράματα για την προπόνηση όσων είχαν αργότερα σχολείο ή εργασίες και τον «έκλεινε» αργά το βράδυ. Όλα αυτά τα χρόνια ο Όμιλος είχε και άλλα πιστά στελέχη που κατά καιρούς εργάστηκαν, αλλά δεν μπόρεσαν να προσφέρουν καθημερινή επί συνεχή χρόνια «ουσιαστική» εργασία λόγω οικογενειακών υποχρεώσεων. Θα πρέπει να αναφέρουμε τους: Μαν. Λέκκα, έφορο υλικού και αναπληρωτή του Γενικού Έφορου, τον έφορο κωπηλασίας Γεώργιο Βενιέρη, τον αναπληρωτή έφορο κωπηλασίας Ιωάν. Βλάχο, που ήταν επί πολλά χρόνια ο πηδαλιούχος του εθνικών μας ομάδων και τον Δημ. Ανατσίτο, επίτιμο αντιπρόεδρο του Ομίλου που συμπλήρωσε 62 χρόνια ενδιαφέροντος με το άθλημα και το σωματείο του. Δεν είναι γνωστό γιατί οι ιδρυτές επέλεξαν την πολυδάπανη κωπηλασία σαν το πρώτο άθλημα που θα καλλιεργούσαν με την αναβίωση του αθλητισμού μας, παραβλέποντας τόσα άλλα αθλήματα. Η κωπηλασία, παρουσιάζει σοβαρές δυσκολίες για την εξάπλωσή της, όπως τεράστια δαπάνη, προχωρημένη τεχνική, «περιορισμένο» αριθμό αθλητών που μπορούν να ασκηθούν. Είναι λοιπόν αξιοθαύμαστοι οι ιδρυτές του Ομίλου Ερετών γιατί τόλμησαν και πέτυχαν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που απασχολούν το άθλημα της κωπηλασίας μέχρι σήμερα. Οι πρώτες εγκαταστάσεις έγιναν στη γωνία του Φαληρικού όρμου, κάτω από την Καστέλα. Ο Όμιλος Ερετών επέδειξε εκπληκτική δραστηριότητα. Οργάνωσε τους πρώτους αγώνες αμέσως μετά την ίδρυσή του και παρουσίασε πληρώματα και λέμβους. 126

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 126

21/2/2010 1:14:30 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Οι πρώτοι «επίσημοι» αγώνες στη σύγχρονη Ελλάδα είναι οι κωπηλατικοί που οργάνωσε ο Όμιλος Ερετών στον Όρμο Φαλήρου στις 8 Ιουνίου 1886, μεταξύ πληρωμάτων του ίδιου και των δύο μεγάλων πλοίων του τότε στόλου μας, της «Βασ. Όλγας» και της «Ελλάδος». Στις 7 Σεπτεμβρίου 1886, ο Όμιλος οργάνωσε και τους δεύτερους ελληνικούς αγώνες μεταξύ πληρωμάτων του ίδιου και της μοίρας γυμνασίων του στόλου. Πρέπει να αναφερθεί ότι η κωπηλασία ευτύχησε να εξασφαλίσει την πολύτιμη και πρόθυμη βοήθεια του πολεμικού ναυτικού μας. Η προθυμία του πολεμικού ναυτικού να ενισχύσει το άθλημα φαίνεται και από το ότι αρκετοί αρχηγοί του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού ή και άλλα ανώτερα στελέχη χρημάτισαν πρόεδροι της Κωπηλατικής Ομοσπονδίας. Πολύ σύντομα, οι ιδρυτές του Ομίλου Ερετών Φαλήρου αποφάσισαν τη μεταφορά του στο κέντρο του Πειραιά, στο Γ΄ Λιμένα Ζέας. Το 1886, ο Όμιλος Ερετών σημειώνει μια τρίτη «πρωτιά» στην ιστορία του αθλητισμού με την οργάνωση των πρώτων Διεθνών Αγώνων στην Ελλάδα. Προηγήθηκαν οι δύο «πρωτιές», η ίδρυση του πρώτου αθλητικού σωματείου (1885) και η οργάνωση των πρώτων φιλάθλων αγώνων (1886). Αργότερα θα σημειώσει και τέταρτη, την ίδρυση του πρώτου αθλητικού τμήματος γυναικών. ⌘ Ευχαριστούμε για τη βοήθειά τους και για το υλικό που μας διέθεσαν: την κ. Ελένη Κυριακοπούλου από την Εφορία Δημοσίων Σχέσεων και την Ειδική Γραμματέα, κ. Φωτεινή Βενιέρη.

127

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 127

21/2/2010 1:14:34 μμ

αφιέρωμα 4

Ο Ναυτικός Όμιλος Ελλάδος

Ο κεντρικός νεώσοικος του Ναυτικού Ομίλου Ελλάδος (ναύς+οίκος)

128

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 128

21/2/2010 1:14:39 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

ΝΑΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

χουν περάσει εβδομήντα πέντε χρόνια από τότε που ιδρύθηκε ο Ναυτικός Όμιλος Ελλάδος στο Μικρολίμανο του Πειραιά. Ένας Όμιλος-μύθος με μεγάλη ιστορία, χάρη στον οποίο η ιστιοπλοΐα γνώρισε καθοριστικής σημασίας ανάπτυξη στη χώρα μας. Από το 1938, ο Ναυτικός Όμιλος Ελλάδος πρωτοστατεί στην ίδρυση τόσο της Ελληνικής Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας, όσο και του Εθνικού Κέντρου Ιστιοπλοΐας Πειραιώς. Τελικά, η Ελληνική Ιστιοπλοϊκή Ομοσπονδία (Ε.Ι.Ο.), ιδρύεται από τον Ν.Ο.Ε. το 1952 και το κράτος τον διορίζει αντιπρόσωπό του για τη διοργάνωση διεθνών αγώνων και την αποστολή αθλητών σε αγώνες στο εξωτερικό. Ο Ναυτικός Όμιλος ιδρύθηκε την 1η Νοεμβρίου του 1933 από τον Αντώνιο Μπενάκη, τον Αλέξανδρο Βλάγκαλη, τον Αρτέμη Δεναξά, τον Βασίλειο Ροσόλιμο, τον Χριστόφορο Καρόλου και από άλλους διακεκριμένους Έλληνες. Αρχικά, ονομάσθηκε «Ναυτικός Όμιλος Αθηνών». Το 1936, ο Όμιλος πήρε τη σημερινή του ονομασία και έγινε «Ναυτικός Όμιλος Ελλάδος». Στις 11 Φεβρουαρίου 1940, μετονομάζεται σε «Βασιλικό Ναυτικό Όμιλο Ελλάδος» (Β.Ν.Ο.Ε.) επί Βασιλέως Γεωργίου Β΄ και διατηρεί αυτή την ονομασία μέχρι το 1973. Κύριος σκοπός του Ομίλου ήταν και εξακολουθεί να είναι η συστηματική καλλιέργεια και η ανάπτυξη των δυνατοτήτων των αθλητών του για τη συμμετοχή τους σε αθλητικούς αγώνες. Εξ’ ίσου σημαντικούς σκοπούς του Ομίλου αποτελούν η ανάπτυξη εθνικού θαλασσίου πνεύματος, η προαγωγή της πίστης στη θάλασσα ως στοιχείου ζωής και προόδου του έθνους, η συμβολή στη διάδοση της ιδιωτικής ψυχαγωγικής ναυσιπλοΐας και η συμμετοχή σε κάθε εκδήλωση αγάπης προς τη θάλασσα. Το κεντρικό κτίριο του Ναυτικού Ομίλου Ελλάδος βρίσκεται στην κορυφή του σημαντικής αρχαιολογικής αξίας λόφου Κουμουνδούρου (οχυρωματικά τείχη Κόνωνος, αρχαίος ναός της Αρτέμιδος), στη βορειοδυτική πλευρά του Μικρολίμανου και περιβάλλεται από κήπους και τη θάλασσα του Σαρωνικού. Η περίβλεπτη θέα που προσφέρεται στους επισκέπτες είναι μοναδική. Το Εντευκτήριο Λιμένος βρίσκεται στους πρόποδες του λόφου. Είναι ένας ζεστός και φιλόξενος χώρος δίπλα στη θάλασσα που έχει διαμορφωθεί ειδικά για τους αθλητές και μαθητές των σχολών ιστιοπλοΐας και τους γονείς τους, καθώς και για τα μέλη του Ομίλου και τους φίλους τους. Σε αντίθεση με τους κύριους χώρους του Ομίλου, στο Εντευκτήριο Λιμένος δεν υπάρχει κώδικας ενδυμασίας και οι επισκέπτες του μπορούν, εφόσον επιθυμούν, να φέρουν πρόχειρη ή αθλητική περιβολή, εντός των πλαισίων της ευπρέπειας. Οι ναυτικές εγκαταστάσεις του βρίσκονται στο ιστορικό λιμάνι της Μουνιχίας, το ναύσταθμο της Αρχαίας Αθηναϊκής Δημοκρατίας. Ο Όμιλος έχει περίπου 1.400 εγγεγραμμένα εκλεκτά μέλη στα οποία διαθέτει τις ακόλουθες εγκαταστάσεις και δυνατότητες: 129

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 129

21/2/2010 1:14:41 μμ

αφιέρωμα 4 - Τα κτήρια όπου στεγάζονται οι χώροι υποδοχής, τα εντευκτήρια καθώς και τις υπηρεσίες του Ομίλου. - Τις εγκαταστάσεις του λιμανιού, με θέσεις για ιστιοπλοϊκά σκάφη τα οποία ανήκουν στα Μέλη του Ομίλου, γερανούς για μικρά σκάφη, χώρους αποθήκευσης για τα σχετικά εξαρτήματα, χώρους για ενημερωτικά σεμινάρια και σχολές. Φιλοξενεί επίσης διάφορα ιστιοπλοϊκά γεγονότα και διεθνείς αθλητικές συναντήσεις. - Ένα πλήρως εξοπλισμένο γυμναστήριο με επαγγελματίες γυμναστές. - Σκάφη τριγώνου και ανοικτής θαλάσσης. - Σκάφη για ΑμεΑ (αθλητές με αναπηρίες). Στον Ν.Ο.Ε. λειτουργούν Σχολές Ιστιοπλοΐας τριγώνου (για σκάφη Optimist, Lazer, και Lightning), και ανοικτής θαλάσσης. Από ιδρύσεώς του, ο Όμιλος έχει διοργανώσει πολλά παγκόσμια και ευρωπαϊκά πρωταθλήματα. Οι επιτυχίες των αθλητών του σε εθνικούς και διεθνείς ιστιοπλοϊκούς αγώνες είναι σημαντικές, αρχής γενομένης από την πρώτη νίκη και το χρυσό μετάλλιο που κατέκτησε στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ρώμης το 1960, το σκάφος τύπου Dragon «Nηρεύς» του Ν.Ο.Ε. με κυβερνήτη τον τότε διάδοχο Κωνσταντίνο και πλήρωμα τους Οδυσσέα Εσκιτζόγλου και Γεώργιο Ζαΐμη. Από τότε η παράδοση συνεχίζεται μέχρι σήμερα με τον ολυμπιονίκη Νίκο Κακλαμανάκη. Από το 1937, ο Όμιλος έχει οργανώσει πολλούς διεθνείς ιστιοπλοϊκούς αγώνες όπως: 1970: Διεθνής Αγώνας VIP - Power Yacht 1977: Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Lightning 1977: Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Soling 1979: Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα FINN 1982: Παγκόσμιο Πρωτάθλημα 1/2 Ton 1987: Παγκόσμιο Πρωτάθλημα J/24 1989: Παγκόσμιο Πρωτάθλημα 3/4 Ton 1989: Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Lightning 1996: Παγκόσμιο Πρωτάθλημα ILC 40 1998: Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Corel 40 2003: Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Νέων 420 2003: Παγκόσμιο Πρωτάθλημα για ατομα με ειδικές ανάγκες (συνδιοργάνωση με τον Ιστιοπλοϊκό Όμιλο Πειραιώς) 2007: Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Lightning Πέραν της αθλητικής δραστηριότητας, λόγω ιστορίας, θέσεως, εγκαταστάσεων και επιπέδου των προσφερομένων υπηρεσιών, ο Όμιλος αποτελεί πόλο έλξεως και κέντρο διοργανώσεως ποικιλίας πολιτιστικών, πνευματικών και κοινωνικών εκδηλώσεων, όπως ημερίδες, σεμινάρια, διαλέξεις, χοροεσπερίδες, βρα-

130

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 130

21/2/2010 1:14:41 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Το Μικρολίμανο σε ώρα ιστιοπλοϊκής δραστηριότητας

διές προβολής κουζίνας νησιωτικών περιοχών, έκδοση του περιοδικού «Αελλώ» κ.λπ. Δεν είναι τυχαίο ότι τον Όμιλο επισκέπτονται πέραν των μελών του και αρχηγοί κρατών, πολιτικοί, επιχειρηματίες, στρατιωτικοί και διπλωμάτες, ενώ πολλοί δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς τον επιλέγουν, μέσω των μελών του, ως χώρο υλοποιήσεως μέρους της δραστηριότητάς τους. Η πανέμορφη τοποθεσία του Ομίλου, οι υπέροχοι χώροι του, οι ιδιόκτητες εγκαταστάσεις που διαθέτει και οι αθλητικές του επιδόσεις τον έχουν καταξιώσει διεθνώς. Ο Ν.Ο.Ε. είναι αδελφοποιημένος με μερικούς από τους πλέον γνωστούς Ομίλους του εξωτερικού και αναπτύσσει αμοιβαίες σχέσεις και επαφές. Από τον Αντώνη Μπενάκη στον Αλέξανδρο Παπαδόγγονα. Από τον Β.Ν.Ο.Ε. στον Ν.Ο.Ε. Από το 1933 στο 2009, ο κόσμος μεταβάλλεται, αλλά ο Όμιλος συνεχίζει να καθοδηγείται από διαχρονικές αξίες και να διαπνέεται από το ίδιο πάθος και αγάπη για τον ναυταθλητισμό, τη θάλασσα και τις παραδόσεις της, που συνδέονται άρρηκτα με την ευημερία και την ισχύ της χώρας μας. ⌘

131

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 131

21/2/2010 1:14:43 μμ

αφιέρωμα 4

Ο Ιστιοπλοϊκός Όμιλος Πειραιά στην ίδρυσή του το 1937

132

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 132

21/2/2010 1:14:46 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Ο ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

Ιστιοπλοϊκός Όμιλος Πειραιώς ιδρύθηκε το 1937 και είναι από τους παλαιότερους ομίλους στο χώρο της ιστιοπλοΐας και του ναυταθλητισμού. Η έδρα του είναι στο Μικρολίμανο, που αποτελούσε άλλωστε το κατεξοχήν πολεμικό φυσικό λιμάνι από την αρχαιότητα. Η πρωτοβουλία οκτώ φίλων, που τους συνέδεε η αγάπη τους για τη θάλασσα, οδήγησε στη δημιουργία του Ι.Ο.Π. που αποτέλεσε θεμέλιο λίθο στο χώρο του Ελληνικού Ναυταθλητισμού, τον οποίο προώθησε με συνέχεια και συνέπεια. Οι στόχοι του Ομίλου καθορίστηκαν με σαφήνεια από το πρώτο καταστατικό του και προέβλεπαν τη σημαντική δράση του. Χαρακτηριστικά μπορεί ο μελετητής να διαβάσει: «Στόχοι του Ομίλου είναι η ανάπτυξις του θαλάσσιου πνεύματος της νεολαίας και η παρόρμησις αυτής εις την αγάπην προς την θάλασσαν, η διάδοσις και η εκλαΐκευσις της ιστιοπλοΐας, των ναυτικών εν γένει αγωνισμάτων, η αμοιβαία και ηθική υποστήριξις των ναυτικών αθλητικών συμφερόντων δια της μεταξύ των μελών αρμονικής συνεργασίας και επικοινωνίας. Μέσα προς την επίτευξιν του σκοπού τούτου είναι η οργάνωση ναυτικών αγώνων, ναυτικών επιδείξεων, θαλάσσιων εορτών και εκδρομών, διαλέξεων, μαθημάτων, η απόκτησις ιδιοκτήτων σκαφών, νεωσοίκων, νεωλκίων, ως και παν μέσον όπερ κρίνεται σκόπιμον». Πλήρως ενημερωμένη για τους στόχους καθώς και τις προσδοκίες του Ι.Ο.Π. έγραφε στις 15 Οκτωβρίου 1937 η εφημερίδα «Τύπος» σε ειδικό άρθρο της με τίτλο «Το πρώτο έτος της θετικής προόδου της Ελληνικής Ιστιοπλοΐας»: «Εντός του τρέχοντος μηνός πρόκειται να εορτασθεί επισήμως υπό των φίλων των ναυτικών αθλημάτων, η λήξις του Ιστιοπλοϊκού έτους 1937. Ο εορτασμός αυτός δεν στερείται σημασίας, έχει την έννοιαν της χαράς την οποίαν αισθάνονται όλοι οι ενδιαφερόμενοι δια την πρόοδον του θαλασσίου τούτου αθλήματος διότι η εφετεινή ιστιοπλοϊκή περίοδος υπήρξε γόνιμος εις λαμπρά αποτελέσματα». Οι πρώτοι αγώνες ανοικτής θάλασσας του Ι.Ο.Π. πραγματοποιήθηκαν σε συνεργασία με την Ε.Θ.Ε. τον Ιούλιο του 1938, θέτοντας τις βάσεις για τη δυναμική ανάπτυξη του αθλήματος της ιστιοπλοΐας. Παράλληλα, δόθηκαν τα κατάλληλα κίνητρα σε νέες και νέους οι οποίοι αξιοποίησαν τις δυνατότητές τους μέσα στα πλαίσια του ομίλου και κέρδισαν πολλές και μεγάλες διακρίσεις τόσο σε ελληνικές όσο και παγκόσμιες ναυταθλητικές διοργανώσεις. «Η ιστιοπλοΐα, η οποία μέχρι πρότινος απησχόλει μονοπωλιακώς σχεδόν στενούς κύκλους, έμενε δε απρόσιτος δι’ όσους ησθάνοντο αληθινήν αγάπην προς τη θάλασσαν, αλλά εστερούντο των αναγκαίων μέσων, έγινε κατάκτησις του λαού. Σήμερον οι ιστιοδρόμοι μας δεν μετρούνται εις τα δάκτυλα. Δεν είναι λίγοι, ελάχιστοι, εκλεκτοί της μοίρας. Ηυξήθη ο αριθμός των καταπληκτικώς και προ παντός η μεγάλη πλειοψηφία αποτελείται από ανθρώπους του λαού, παλλομένους 133

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 133

21/2/2010 1:14:48 μμ

αφιέρωμα 4

Ιστιοπλοϊκός Όμιλος Πειραιά σήμερα

Από το πανελλήνιο πρωτάθλημα στην Αίγινα, 2008

134

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 134

21/2/2010 1:14:48 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

από τον θείον έρωτα προς το γαλάζιο κύμα και τους λευκούς αφρούς. Το θαύμα αυτό, θαύμα διότι η ιστιοπλοΐα, το κατ’ εξοχήν τούτο ελληνικό άθλημα, ήτο πολύ καθυστερημένη εις τον τόπο μας, συνετελέσθη με την πρωτοβουλίαν μερικών αληθινών εραστών της, με την ίδρυσιν ιστιοπλοϊκών ομίλων εις διαφόρους επαρχιακάς πόλεις και κυρίως με την ίδρυσιν του Ιστιοπλοϊκού Ομίλου Πειραιώς.» Σήμερα, ο Ιστιοπλοϊκός Όμιλος Πειραιώς με ενεργή συμμετοχή σε Πανελλαδικούς, Ευρωπαϊκούς, Βαλκανικούς, Παγκόσμιους και Ολυμπιακούς αγώνες, έχει αναδείξει αθλητές και αθλήτριες με σημαντικές διακρίσεις. Στις άρτια εξοπλισμένες εγκαταστάσεις του Ομίλου στο Μικρολίμανο, συνεχίζεται η εξαίρετη παράδοση της σωστής εξειδικευμένης εκπαίδευσης, μετατρέποντας την ικανότητα τού κάθε νέου αθλητή σε δυνατότητα για διάκριση. Με εγγραμμένους πάνω από 200 αθλητές και αθλήτριες, πολλοί από τους οποίους έχουν κατακτήσει ξεχωριστή θέση στην ιστορία του αθλήματος της ιστιοπλοΐας, ο Ιστιοπλοϊκός Όμιλος Πειραιώς έχει επεκτείνει εδώ και χρόνια τις αθλητικές του δραστηριότητες στις περισσότερες ολυμπιακές κατηγορίες. Πιο συγκεκριμένα στην ιστιοπλοΐα τριγώνου έχει παρουσία στις ακόλουθες κατηγορίες: Optimist, 420, 270, Finn, 49ER, Lightning, Laser Radial, Laser Standard, Laser 4.7, Star. Κάθε χρόνο ο Ιστιοπλοϊκός Όμιλος Πειραιώς διοργανώνει επτά Αγώνες Τριγώνου, οι οποίοι εντάσσονται και στο επίσημο πρόγραμμα της Ελληνικής Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας. Παράλληλα με την ιστιοπλοΐα τριγώνου, στον Ιστιοπλοϊκός Όμιλος Πειραιώς η σχολή Ιστιοπλοΐας Ανοικτής Θαλάσσης λειτουργεί από το 1981, μαθαίνοντας τα μυστικά αυτού του ιστιοπλοϊκού είδους σε νέους και νέες μέσα σ’ ένα φιλικό και φιλόξενο περιβάλλον. Ο Ιστιοπλοϊκός Όμιλος Πειραιώς διοργανώνει κάθε χρόνο πέντε Αγώνες Ανοικτής Θαλάσσης με τεράστια επιτυχία και ανταπόκριση. Ο Ιστιοπλοϊκός Όμιλος Πειραιώς διατηρεί αδιάσπαστα μέχρι σήμερα την παράδοση της ναυτικής εκπαίδευσης αλλά και των αθλητικών επιτυχιών, αποτελώντας πρότυπο αθλητικού συλλόγου που πληρεί όλες τις σύγχρονες προδιαγραφές για ανάπτυξη και εξέλιξη στο χώρο της ιστιοπλοΐας και του ναυταθλητισμού. ⌘ Βιβλιογραφικό υλικό από την ιστοσελίδα του Ι.Ο.Π.

135

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 135

21/2/2010 1:14:48 μμ

αφιέρωμα 4

Το κτήριο του Ν.Α.Σ.

136

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 136

21/2/2010 1:14:52 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

ΝΑΥΤΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ

Ναυτικός Όμιλος Πειραιά ιδρύεται στις 24 Ιουλίου 1929 από τους Θεόφιλο Φεράλδη, Νικόλαο Ζαχαρίου, Χαρίλαο Πασαντωνόπουλο, Φώτη Ισακίδη και Φωκίωνα Ποταμιάνο. Σκοποί ίδρυσης του σωματείου, όπως άλλωστε καταγράφονται στο πρώτο καταστατικό του, είναι η μεγαλύτερη διάδοση των ναυτικών αθλημάτων στους νέους και η καλλιέργεια της αγάπης προς τη θάλασσα και τα θαλάσσια αγωνίσματα. Ο δυτικός λιμενοβραχίονας του Μικρολίμανου φιλοξενεί το νεοϊδρυθέν σωματείο στον πρώτο του χώρο. Εκεί αρχίζουν να δημιουργούνται και να αναπτύσσονται τα αθλητικά τμήματα της κωπηλασίας, της κολύμβησης και αργότερα της ιστιοπλοΐας. Έτσι ξεκινούν και οι πρώτες διακρίσεις. Ο πόλεμος έρχεται να διακόψει την αναπτυξιακή πορεία του ομίλου, καθώς χάνεται μεγάλο μέρος από το αρχειακό υλικό του. Ωστόσο, μετά τον πόλεμο αρχίζει η διαδικασία αναθέρμανσης του ομίλου, στην οποία πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιξαν ο Κρίτωνας και η Αθηνά Δηλαβέρη. Ενισχύουν το κτήριο του Ν.Α.Σ. προσθέτοντας έναν ακόμα όροφο, όπου μέχρι και σήμερα βρίσκεται το εντευκτήριο του ομίλου. Επί προεδρίας του Κρίτωνα Δηλαβέρη, αναπτύχθηκε ιδιαίτερα η ιστιοπλοΐα και η κωπηλασία, δίνοντας λαμπρές διακρίσεις σε παγκόσμια πρωταθλήματα και τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Σήμερα στον Ν.Α.Σ. λειτουργούν τρία αθλητικά τμήματα: • της κωπηλασίας • της ιστιοπλοΐας • του κανόε-καγιάκ Παράλληλα με τα άλλα αθλητικά τμήματα, στον Όμιλο λειτουργεί από το 1985 Σχολή Ιστιοπλοΐας Ανοιχτής Θαλάσσης, με δίμηνα και ταχύρρυθμα τμήματα διδασκαλίας. Ο Ν.Α.Σ. κάθε χρόνο διοργανώνει ετησίους διασυλλογικούς αγώνες στην κωπηλασία, την ιστιοπλοϊα και το κανόε-καγιάκ, καθώς και αγώνες Ανοιχτής Θαλάσσης. Επίσης, με τους αθλητές του συμμετέχει σε πανελλήνιες και διεθνείς διοργανώσεις.

137

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 137

21/2/2010 1:14:54 μμ

αφιέρωμα 4

ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΑ

Σκάφος τύπου Optimist

Ναυτικός Αθλητικός Σύλλογος δραστηριοποιείται ιδιαίτερα στο χώρο της ιστιοπλοΐας. Το άθλημα αυτό έχει έναν ξεχωριστό ρόλο για τον Όμιλο, γεγονός που αποδεικνύεται από τις αμέτρητες διακρίσεις των αθλητών τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στην επίσκεψή μας στον Όμιλο συνομιλήσαμε με τους προπονητές, κ. Χανιώτη και κ. Βαρβαρίγου, οι οποίοι μας ενημέρωσαν ότι ένα παιδί μπορεί να ξεκινήσει ως αθλητής ιστιοπλοΐας από την ηλικία των 7 ετών. Φυσικά, όπως διευκρινίστηκε, η ιστιοπλοΐα είναι ένα άθλημα για όλες τις ηλικίες, αφού μπορεί κανείς να ξεκινήσει σε οποιαδήποτε ηλικία. Ένα παιδί μπορεί να συμμετάσχει σε αγώνες από τη ηλικία των 14 ετών περίπου. Οι ιστιοπλοϊκές κατηγορίες που υπάρχουν στον Ναυτικό Αθλητικό Σύλλογο αφορούν σκάφη όπως Optimist, Laser, 420 και 470, οι οποίες εντάσσονται στην κατηγορία «σκαφών τριγώνου». Σε κάθε σκάφος τριγώνου μπορούν να απασχοληθούν ένας, δύο ή και τρεις αθλητές αντίθετα με τα σκάφη ανοικτής θαλάσσης, στα οποία επιβαίνουν μέχρι και 15 αθλητές.

Σκάφος τύπου 470

138

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 138

21/2/2010 1:14:57 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Όπως ανέφεραν οι προπονητές, ο καιρός είναι μια αναγκαία προϋπόθεση, ώστε μια προπόνηση ή ένας αγώνας ιστιοπλοΐας να διεξαχθεί ομαλά. Μπορεί να επηρεάσει άμεσα την πλεύση των σκαφών. Η κ. Βαρβαρίγου μας ενημερώνει πως, όταν αντιληφθούν μια καιρική ανατροπή, τα σκάφη αποσύρονται στο λιμάνι για να προφυλαχθούν. Έτσι, η ιστιοπλοΐα είναι ένα ασφαλές άθλημα που δίνει στον αθλητή τη δυνατότητα να έρθει σε επαφή με τον εαυτό του, αφού την ώρα που «πέφτει» στη θάλασσα, όπως λένε οι αθλητές, δεν σκέφτεται τίποτε άλλο παρά τη σχέση που θα έχει με το σκάφος του και τη θάλασσα. Ο νούς καθαρίζει, τα πνευμόνια γεμίζουν αέρα και η ψυχή νιώθει ελεύθερη. Η ιστιοπλοΐα είναι ένα αληθινά συναρπαστικό άθλημα, το οποίο απαριθμεί χιλιάδες λάτρεις ανά τον κόσμο. Όποιος λατρεύει τη θάλασσα θα μπορούσε να είναι δυνάμει ιστιοπλόος.

Σκάφος τύπου Laser

Γιώργος Δαρούσος, μαθητής

Σκάφος τύπου 420

139

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 139

21/2/2010 1:15:01 μμ

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ

αφιέρωμα 4

140

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 140

21/2/2010 1:15:07 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

ΚΩΠΗΛΑΣΙΑ

κωπηλασία είναι αρκετά δημοφιλές άθλημα στη χώρα μας. Η ιδανικότερη ηλικία ώστε να ξεκινήσει κάποιος είναι περίπου τα 12 με 13. Ο λόγος που τα παιδιά ξεκινούν σ’ αυτή την ηλικία και όχι νωρίτερα είναι γιατί μόνο από την ηλικία των 13 χρόνων μπορούν να λαμβάνουν μέρος σε αγώνες, ώστε να έχουν κάποιο σκοπό και να μη βαρεθούν. Όμως, αρκετοί διστάζουν να αρχίσουν, αφού φοβούνται ότι θα τους καθυστερήσει στην πρόοδο των σπουδών τους. Βέβαια, αυτό δεν είναι παρά ένας μύθος που χρησιμοποείται ως πρόσχημα. Γενικότερα, η κωπηλασία αποτελεί αποτελεσματική άσκηση του σώματος. Παρ’ όλα αυτά, πάντα προτείνεται ο συνδυασμός της και με άλλου είδους γυμναστική όπως τρέξιμο και βάρη. Επειδή τα παιδιά ξεκινάνε σε αρκετά μεγάλη ηλικία, καλό θα ήταν να έχουν ασχοληθεί και με άλλα αθλήματα πιο πριν, όπως την κολύμβηση. Στην κωπηλασία υπάρχουν δυο βασικές κατηγορίες που έχουν σχέση με τον αριθμό των κουπιών: το skiff στο οποίο ο κάθε κωπηλάτης χρησιμοποεί ένα κουπί και το κανονικό στο οποίο ο καθένας χειρίζεται δύο κουπιά. Επιπλέον, η κάθε κατηγορία χωρίζεται σε κάποιες άλλες με βάση τον αριθμό των αθλητών σε κάθε πλωτό. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν η μονόκωπος, η δίκωπος, η τετράκωπος και η οκτάκωπος λέμβος. Άλλο ένα σημαντικό άτομο είναι ο πηδαλιούχος, ο οποίος είναι υπεύθυνος για τον έλεγχο και τη σταθερή πλεύση του σκάφους. Το καλό με την κωπηλασία είναι ότι δεν έχει μεγάλη σημασία το βάρος και το ύψος, αν και η ιδανικότερη φυσική κατάσταση για έναν αθλητή κωπηλασίας είναι να είναι λεπτός και δυνατός, ώστε να μπορεί να έχει καλή ισορροπία μέσα στη βάρκα. Δεν είναι όμως απαγορευτική η συμμετοχή για κάποιον που δεν έχει τις απαραίτητες φυσικές προδιαγραφές, αφού έχει την ικανότητα να εξελιχθεί. Βέβαια, παίζει μεγάλο ρόλο και η τεχνική του καθενός, διότι από μόνη της η κωπηλασία είναι ένα τεχνικό άθλημα. Επίσης, σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει τους αθλητές είναι ο καιρός, που πολλές φορές μπορεί, σε συνδυασμό με τη σωστή τεχνική για άλλους αθλητές, να χρησιμοποιηθεί προς όφελός τους, ενώ για άλλους να είναι κακός σύμβουλος για την ψυχολογία τους. Γενικά, η ψυχολογία παίζει μείζονα ρόλο στην πορεία ενός αθλητή, όπως μας εξομολογήθηκε ο μεταλλιούχος αθλητής Διονύσης Αγγελόπουλος και ο προπονητής του στο εντευκτήριο του ΝΑΣ. Με μεγάλη προσπάθεια και αντοχή, έχει καταφέρει να κατακτήσει πολλές διακρίσεις σε πανελλήνιο και βαλκανικό επίπεδο μεταξύ των οποίων και χρυσό μετάλλιο στις κατηγορίες τετραπλό skiff εφήβων και ανδρών και είναι ιδιαίτερα περήφανος για τον όμιλό του που τον βοήθησε στις επιτυχίες τους. Ελένη Κοκκώλη-Παπαδοπούλου, μαθήτρια

141

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 141

21/2/2010 1:15:09 μμ

αφιέρωμα 4

Το εντευκτήριο του Π.Ο.Ι.Α.Θ.

142

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 142

21/2/2010 1:15:12 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΑΣ ΑΝΟΙΚΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΗΣ

Πανελλήνιος Όμιλος Ιστιοπλοΐας Ανοικτής Θαλάσσης ιδρύθηκε το 1961 με έδρα τον Πειραιά και με πρωταρχικό καταστατικό σκοπό την ανάπτυξη και διάδοση της Ιστιοπλοΐας στην ανοικτή θάλασσα σε ολόκληρο τον ελληνικό χώρο, πράγμα το οποίο δηλώνεται και στην επωνυμία του. Από την ίδρυσή του και για πολλά χρόνια, ήταν ο πρώτος και μοναδικός ιστιοπλοϊκός όμιλος στη χώρα μας με αποκλειστική δραστηριότητα στην ιστιοπλοΐα ανοικτής θαλάσσης. Τα γραφεία-εντευκτήρια του Ομίλου βρίσκονται στο Μικρολίμανο του Πειραιά, στο ιδιόκτητο τετραώροφο νεοκλασικό κτίριο στην Ακτή Αθηνάς Δηλαβέρη 3. Στο κτίριο αυτό, εκτός από τις διοικητικές υπηρεσίες, υπάρχει εντευκτήριο της Σχολής Ιστιοπλοΐας στον πρώτο όροφο, αίθουσα διδασκαλίας/σεμιναρίων και το εντευκτήριο των μελών στον δεύτερο όροφο, ενώ στον τρίτο όροφο βρίσκεται η πολλαπλών χρήσεων Αίθουσα Αιγαίου και το αίθριο. Στο λιμενίσκο του Μικρολίμανου ελλιμενίζονται τα σκάφη ιδιοκτησίας του, καθώς και ένας περιορισμένος αριθμός σκαφών των μελών του. Ο Πανελλήνιος Όμιλος Ιστιοπλοίας Ανοικτής Θαλάσσης έχει τέσσερα ιδιόκτητα σκάφη ανοικτής θαλάσσης. Οργανώνει ετησίως μεγάλους ιστιοπλοϊκούς αγώνες με κορυφαία διοργάνωση από το 1964, τη Διεθνή Ιστιοπλοϊκή Εβδομάδα Αιγαίου, γνωστή ως Ράλλυ Αιγαίου, η οποία εξασφαλίζει κάθε χρόνο τη συμμετοχή των περισσοτέρων ελληνικών αγωνιστικών σκαφών και μεγάλη συμμετοχή ξένων σκαφών. Η άρτια από κάθε πλευρά οργάνωση των ιστιοπλοϊκών αγώνων και το μεγάλο κύρος του Ομίλου οδήγησε στην ανάθεση στον Π.Ο.Ι.Α.Θ. της διεξαγωγής των ακολούθων μεγάλων διεθνών διοργανώσεων: • Παγκόσμιο Πρωτάθλημα σκαφών ανοικτής θαλάσσης 1/2 Τόνου το 1982, σε συνεργασία με τον Ναυτικό Όμιλο Ελλάδος και χορηγό την εταιρία Dunhill. • Παγκόσμιο Πρωτάθλημα σκαφών ΜΙΝΙ ΤΟΝ 1984, που διεξήχθη στην Κέρκυρα στις εγκαταστάσεις του παραρτήματός μας. • Παγκόσμιο Πρωτάθλημα σκαφών 3/4 Τόνου 1989, σε συνεργασία με τον Ναυταθλητικό Όμιλο Αθηνών και χορηγούς τις εταιρίες Εθνική Ασφαλιστική Α.Ε. και Ελληνικό Νηογνώμονα Α.Ε. Πέραν της αγωνιστικής δραστηριότητας, ο Όμιλος λειτουργεί από το 1969 συνεχώς τη Σχολή Ιστιοπλοίας Ανοικτής Θαλάσσης (Σ.Ι.Α.Θ.), με έξι εκπαιδευτικές σειρές αρχαρίων κάθε χρόνο.

143

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 143

21/2/2010 1:15:13 μμ

αφιέρωμα 4 Μέχρι σήμερα έχουν παρακολουθήσει τα μαθήματα της Σ.Ι.Α.Θ. και έχουν αποφοιτήσει με επιτυχία περίπου 15.000 μαθητές. Η Σχολή, επίσης, περιλαμβάνει το τμήμα Προχωρημένης Ιστιοπλοΐας με εκπαιδευτές Έλληνες πρωταθλητές της Ιστιοπλοΐας και το τμήμα Αγωνιστικής Ιστιοπλοΐας με πέντε σειρές ετησίως. Παράλληλα, πραγματοποιείται ετησίως μία ειδική σειρά Κυβερνητών σκαφών αναψυχής για απόφοιτους της Σχολής Ιστιοπλοΐας που έχουν στο ενεργητικό τους συμμετοχή ως πληρώματα ιστιοπλοϊκών σκαφών σε πλόες 1.500 μιλίων.

Πέραν όμως από τη διάδοση της ιστιοπλοίας στην περιοχή της Αττικής, ο Π.Ο.Ι.Α.Θ. έχει επεκτείνει τη δραστηριότητά του και στην περιφέρεια. Έτσι, με το σκάφος που διετέθη στη Θεσσαλονίκη λειτούργησε από το 1971 σχολή ιστιοπλοΐας σε συνεργασία με τον Ναυτικό Αθλητικό Όμιλο Καλαμαριάς. Τη σχολή παρακολούθησαν περίπου 500 μαθητές οι οποίοι και αποτέλεσαν τον πυρήνα του αθλήματος στην περιοχή αυτή της Βορείου Ελλάδος. Από το 1979, λειτουργούν σχολές στο Ηράκλειο και στα Χανιά σε συνεργασία με τον Ναυτικό Όμιλο Χανίων, αλλά και στην Κάλυμνο, την Κω και τη Ρόδο, όπου η συνεργασία συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Ακόμη, ο Όμιλος ίδρυσε παράρτημα στην Κέρκυρα (Π.Ο.Ι.Α.Θ. Κερκύρας) το 1976, το οποίο έχει σήμερα 150 μέλη και λειτουργεί σχολή η οποία έχει εκπαιδεύσει μέχρι σήμερα περισσότερους από 1.000 ιστιοπλόους. Το 1984, ιδρύεται παράρτημα του Ομίλου στη Χαλκίδα (Π.Ο.Ι.Α.Θ. Χαλκίδος), με περισσότερα από 70 μέλη και από 144

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 144

21/2/2010 1:15:14 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά τη σχολή ιστιοπλοίας που λειτουργεί έχουν αποφοιτήσει πάνω από 200 ιστιοπλόοι. Επίσης, το 1991, ιδρύει παράρτημα στο Ρέθυμνο Κρήτης, όπου ήδη λειτουργεί σχολή αρχαρίων και προχωρημένων. Στις αρχές του 1992, ιδρύει στο Γύθειο παράρτημα όπου λειτουργεί ανάλογη σχολή ιστιοπλοΐας και, το 1994, ιδρύει παράρτημα στην Ιεράπετρα. Δεν σταματήσαμε όμως εκεί: το 1996 ιδρύεται ο ΠΟΙΑΘ Πύλου, και ο ΠΟΙΑΘ Ύδρας, και το 1997 ιδρύεται και λειτουργεί ο ΠΟΙΑΘ στο Καστελόριζο. Το 1998, ο ΠΟΙΑΘ ιδρύει παράρτημα στη Λέρο και στο ακριτικό Αγαθονήσι, όπου σε συνεργασία με τον ΟΤΕ εγκαθιστά σύστημα τηλεπαιδιατρικής. Το 2000, ιδρύεται το παράρτημα του ομίλου στο ηρωικό νησί των Ψαρών, ενώ το 2001 ιδρύεται παράρτημα στην Ίο και τη Λευκάδα. Από το 1987, εκδίδει τριμηνιαίο περιοδικό με την επωνυμία «Ιστιοπλοϊκός κόσμος» σε 3.000 αντίτυπα ανά τεύχος, με θέματα που αφορούν την ιστιοπλοΐα και τη ναυτική παράδοση της Ελλάδας. Το περιοδικό αποστέλλεται δωρεάν σε κρατικούς φορείς που έχουν σχέση με τη θάλασσα, όπως Γενικό Επιτελείο Ναυτικού, Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, Ελληνικό Νηογνώμονα, Ναυτικούς Ομίλους κ.λπ. και στα μέλη και απόφοιτους της σχολής. Παράλληλα, συνεργάζεται με ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα για την προαγωγή και διάδοση της ιστιοπλοΐας, όπως με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το Πανεπιστήμιο Πειραιώς, για τη διοργάνωση διαλέξεων και ημερίδων πολιτιστικού περιεχομένου. Τελειώνοντας το σύντομο αυτό πορτρέτο του Π.Ο.Ι.Α.Θ., πρέπει να αναφέρουμε ότι συμμετέχει ως εκπρόσωπος της Ελλάδας στη Διεθνή Επιτροπή Ανοικτής Θαλάσσης της Μεσογείου από της ιδρύσεώς της. ⌘ 145

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 145

21/2/2010 1:15:20 μμ

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ-ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ

αφιέρωμα 4

◀ Τύπος σκάφους Lightning Ν.Ο.Ε., 1951 (από το λεύκωμα Β.Ν.Ο.Ε. Μια τριακονταετία 1933-1963).

Τύπος σκάφους Sharpie Ν.Ο.Ε., ▶ 1955 (από το λεύκωμα Β.Ν.Ο.Ε. Μια τριακονταετία 1933-1963).

146

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 146

21/2/2010 1:15:21 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Στέλιος Μπόνας, ένας κλασικός ιστιοπλόος

ε καταγωγή από την Κέρκυρα και τον πατέρα του κυβερνήτη στο σκάφος Αίολος, ο Στέλιος Μπόνας ασχολιόταν από μικρός με τη θάλασσα και ένα λατινάκι (βάρκα με πανί). Ξεκίνησε σαν κωπηλάτης στον Ν.Α.Σ. το 1946, όταν ήταν 16 ετών. Ήθελε να γίνει αθλητής, ξεκινώντας από το άθλημα της κολύμβησης και προχώρησε με την κωπηλασία. Μπήκε γρήγορα στην εθνική ομάδα κωπηλασίας και σημείωσε πανελλήνιες και διεθνείς νίκες. Το 1955, κατετάγη στο βασιλικό ναυτικό. Αργότερα σταματά την κωπηλασία και ξεκινάει ιστιοπλοΐα στον Ι.Ο.Π. Το 1954, μαζί με τον αδελφό του Σπύρο και τον Οδυσσέα Εσκιτζόγλου (μετέπειτα χρυσό ολυμπιονίκη μαζί με τον Κωνσταντίνο και τον Γιώργο Ζαΐμη), ξεκινούσε Lightning. Το 1956, κερδίζει την πρόκληση με τον αδελφό του σε σκάφη Sharpie για τους Ολυμπιακούς Αγώνες στη Μελβούρνη, όπου κατακτούν τη δέκατη θέση. Κερδίζει πέντε φορές ευρωπαϊκά πρωταθλήματα Lightning και ένα μεσογειακό πρωτάθλημα Star. Στη συνέχεια, μεταπηδά σε σκάφη Soling συνεχίζοντας μια λαμπρή πορεία με αρκετές διεθνείς διακρίσεις. Παράλληλα, ξεκινά την ανοιχτή θάλασσα με την οποία ασχολείται μέχρι τώρα. Σήμερα, είναι υπεύθυνος της σχολής Ιστιοπλοΐας Ανοιχτής Θαλάσσης στον Ν.Ο.Ε. Ο ίδιος μιλώντας για την ιστιοπλοΐα σήμερα αναφέρει: «Παρ’ όλες τις αντιξοότητες και τη δύσκολη οικονομική συγκυρία, οι Όμιλοι του Πειραιά καταβάλλουν προσπάθεια για την ανάπτυξη του αθλήματος της ιστιοπλοΐας ειδικά με μικρά παιδιά σε σκάφη Optimist, γιατί, αν ξεκινήσει κάποιος στην ηλικία των 7 ετών, μπορεί να έχει μεγάλη εξέλιξη, πράγμα που παλαιότερα δεν υπήρχε. Τη μεγάλη προσπάθεια του κέντρου και της περιφέρειας στο χώρο της ιστιοπλοΐας αποδεικνύουν οι διακρίσεις των αθλητών.» Τη μαρτυρία κατέγραψε ο Αντώνης Κοκκαλιάρης ιστιοπλόος του Ν.Ο.Ε., και απόφοιτος του Saint-Paul

147

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 147

21/2/2010 1:15:21 μμ

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ-ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ

αφιέρωμα 4

Θέμις Λεμπεσόπουλος, ένας ιστιοπλόος διηγείται «Ξεκίνησα να κατεβαίνω στο Μικρολίμανο το 1950. Έβλεπα τα σκαφάκια να πηγαινοέρχονται και πήγαινα και τα χάιδευα. Οκτώ χρονών, πηγαίνοντας βόλτα στον Ιστιοπλοϊκό Όμιλο Πειραιώς (Ι.Ο.Π.), με βρήκε ο Πάνος ο Πολέμης με τον Οδυσσέα Εσκιτζόγλου και με τράβηξαν μέσα σε ένα Lightning για να συμμετά-

Το κτήριο του Ναυτικού Ομίλου Νέου Φαλήρου

σχουμε σε έναν αγώνα, καθώς χρειάζονταν έναν ακόμα για να συμπληρώσουν το απαιτούμενο πλήρωμα. Στον αγώνα τερματίσαμε πρώτοι αλλά ακυρωθήκαμε, εξαιτίας ενός κανονισμού που δεν επέτρεπε τη συμμετοχή αθλητών που δεν είχαν κλείσει το δέκατο έτος της ηλικίας τους. Όλη τη νύχτα δεν κοιμήθηκα, από χαρά που κερδίσαμε και από λύπη που ακυρώθηκε η συμμετοχή μας. Από εκείνη τη μέρα περίμενα να γίνω δέκα ετών για να μπορώ να συμμετέχω σε αγώνες. Το 1933, ερχόμενος ο Αντώνης Μπενάκης από την Αίγυπτο με το σκάφος του, σκέφτεται να ιδρύσει έναν όμιλο στο Μικρολίμανο για ιστιοπλοϊκές θαλαμηγούς. Η κίνηση αυτή βρίσκει αντίθετους του ντόπιους ψαράδες, οι οποίοι φοβούνταν πως θα χάσουν τις θέσεις τους στο λιμάνι και θα τις καταλάβουν πλούσιοι ιδιοκτήτες σκαφών. Βεβαίως, τότε, το Μικρολίμανο μόνο λιμάνι δεν ήταν, αφού οι σοροκάδες (ισχυροί νότιοι άνεμοι), κατέστρεφαν το χειμώνα τα φτωχά ψαροκάικα. Συγκεντρώνοντας τα ιδρυτικά μέλη του Ομίλου, ο Αντώνης Μπενάκης αγόρασε τη βίλα Κουμουνδούρου που δέσποζε στο λόφο πάνω από το Μικρολίμανο 148

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 148

21/2/2010 1:15:22 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

και ξεκίνησε να φτιάξει τον πρώτο αμιγώς ιστιοπλοϊκό όμιλο στην Ελλάδα. Πριν τον Ν.Ο.Α. (Ναυτικός Όμιλος Αθηνών), όπως ονομαζόταν τότε ο σημερινός Ν.Ο.Ε., υπήρχε ο Ν.Ο. Νέου Φαλήρου και ο Όμιλος Ερετών, ο οποίος είχε ιδρυθεί το 1896, λίγο πριν από τους Ολυμπιακούς αγώνες. Οι δύο αυτοί όμιλοι ήταν κωπηλατικοί, και η ελίτ των Αθηνών που έκανε μπάνιο στο Νέο Φάληρο ήταν μέλη τους. Ο Αντώνης Μπενάκης έφτιαξε το λιμάνι του Τουρκολίμανου, όπως λεγόταν τότε, με εκβαθύνσεις και προστατευτικούς μόλους για τους νότιους ανέμους. Τότε, ήταν πολύ δύσκολο να γίνει κάποιος μέλος στο Ν.Ο.Α., και γι’ αυτό οι ντόπιοι Πειραιώτες δημιούργησαν τον Ι.Ο.Π., το 1937, και η ιστιοπλοΐα διαδόθηκε και στα πιο λαϊκά στρώματα ανθρώπων του Πειραιά. Έκτοτε, ο Ν.Ο.Α. μετονομάστηκε σε Β.Ν.Ο.Ε (Βασιλικός Ναυτικός Όμιλος Ελλάδος) και κατόπιν σε Ν.Ο.Ε. (Ναυτικός Όμιλος Ελλάδος), όπως ονομάζεται μέχρι σήμερα. Όπως ανέφερα, ξεκίνησα ως αθλητής-ιστιοπλόος από τον Ι.Ο.Π. (Ιστιοπλοϊκός Όμιλος Πειραιώς), με σκάφη τύπου Lightning. Όταν ο πατέρας μου Βασίλης Λεμπεσόπουλος ίδρυσε τον Ολυμπιακό, πήγα εκεί μαζί με ένα αξιόλογο αριθμό αθλητών και συνέχισα την ιστιοπλοΐα με σκάφη Flying Dutchman και Lightning. Ωστόσο, το μεγάλο άνοιγμα στην ιστιοπλοΐα για τον πολύ κόσμο ξεκινά το 1960, όταν ο τότε διάδοχος Κωνσταντίνος, μετά από παρακίνηση του πατέρα του Παύλου, αποφασίζει να αφήσει την ιππασία και να ασχοληθεί με την ιστιοπλοΐα. Μετά την πρώτη νίκη του στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ρώμης, παραγγέλθηκαν και έφτασαν στην Ελλάδα 24 σκάφη τύπου Dragon, με τα οποία η ελίτ των Αθηνών ήθελε να τρέχει μαζί με το διάδοχο. Βέβαια, πριν από το 1960, υπήρχε μια ομάδα ικανών ιστιοπλόων του Ν.Ο.Ε. που έτρεχε με σκάφη Star, όπως οι αείμνηστοι Ραζέλος, Βλάγκαλης, Κεμπ, Καρόλου, Βασιλιάς Παύλος καθώς και η πρώτη κυρία του ναυταθλητισμού η Π. Βλάγκαλη. Το 1964, ο Γιάννης Γουλανδρής επισκέπτεται το Μικρολίμανο με τη θαλαμηγό «Τρίαινα» έχοντας πάνω στο σκάφος του ένα Bebe (ιστιοπλοϊκό) και ένα μικρό σκαφάκι που λεγόταν Optimist. Όταν κάποια μέρα ο Πάνος Βολέμης επισκέφθηκε τη θαλαμηγό, ο Γουλανδρής χάρισε το Optimist στον Ολυμπιακό, που ήταν το πρώτο τέτοιου τύπου σκάφος στην Ελλάδα, υποσχόμενος πως αν αρέσει στα παιδιά θα φέρει κι άλλα. Το σκάφος δοκιμάζει για πρώτη φορά ο Τάσος Μπουντούρης, που στη συνέχεια διέπρεψε στο χώρο της ιστιοπλοΐας. Σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, ο Γουλανδρής φέρνει στην Ελλάδα 10 Optimist και έτσι ξεκινά ο μαζικός αθλητισμός στην ιστιοπλοΐα. Κατόπιν, ο πρόεδρος της ιστιοπλοϊκής ομοσπονδίας φέρνει και άλλα Optimist, τα οποία μοίρασε σε όλους του Ομίλους. Εκείνη την εποχή, η Ελλάδα ήταν το κέντρο της ιστιοπλοΐας στην Ευρώπη, καθώς ο διάδοχος έφερνε πολλούς διεθνούς φήμης αθλητές για να διδάξουν στους Έλληνες ιστιοπλοΐα (Elstrom, 6 φορές ολυμπιονίκης, Sorentino και πολλοί 149

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 149

21/2/2010 1:15:22 μμ

αφιέρωμα 4

άλλοι). Ακολουθούν μεγάλες διακρίσεις, όπως ο Ηλίας Χατζηπαυλής, δεύτερος ολυμπιονίκης στο Κίελο, ο Τάσος Μπουντούρης, τρίτος ολυμπιονίκης στο Ταλίν (Ρωσία). Το άθλημα της ιστιοπλοΐας συνεχίζει να ανεβαίνει βγάζοντας πολύ μεγάλους ιστιοπλόους (Κωνσταντίνο, Εσκιτζόγλου, Γιαπαλάκης, τέσσερις αδελφοί Μπόνες κ.ά.). Το 1967, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος σταματά την ιστιοπλοΐα λόγω των πολιτικών γεγονότων, αλλά, σε σύντομο χρονικό διάστημα, ο γενικός γραμματέας αθλητισμού Ασλανίδης φέρνει τα πρώτα σκάφη ανοιχτής θαλάσσης. Τρία σκάφη δωρίζονται στον Π.Ο.Ι.Α.Θ., έναν όμιλο που ασχολείται αποκλειστικά με σκάφη ανοιχτής θαλάσσης, και ένα Swan σε όμιλο της Θεσσαλονίκης. Ο Πανελλήνιος Όμιλος Ιστιοπλοΐας Ανοιχτής Θαλλάσης (Π.Ο.Ι.Α.Θ.), ήταν ιδέα και δημιουργία του πατέρα μου Βασίλη Λεμπεσόπουλου, η συμβολή του οποίου υπήρξε πολύ μεγάλη στο άθλημα της ιστιοπλοΐας. Οι σχολές ιστιοπλοΐας ανοιχτής θαλάσσης έμαθαν σε πάνω από 20.000 Έλληνες ότι η θάλασσα δεν πίνεται. Τα χρόνια αυτά, ο Ν.Ο.Ε. μαζί με άλλους ομίλους δημιούργησε την Ελληνική Ιστιοπλοϊκή Ομοσπονδία, καθώς μέχρι το 1955 δεν υπήρχε ομοσπονδία, και μετέπειτα το Εθνικό Κέντρο Ιστιοπλοΐας Πειραιώς. Πριν από αυτούς τους δύο οργανισμούς, που βοήθησαν παρά πολύ στη διάδοση της ιστιοπλοΐας, το άθλημα υπαγόταν στην Κολυμβητική Ομοσπονδία. Σημαντικό ρόλο στη διάδοση της ιστιοπλοΐας έπαιξε και η Ελληνική Θαλάσσια Ένωση (Ε.Θ.Ε), η οποία, με τη βοήθεια των λιμεναρχείων που είχε σε όλη την Ελλάδα, προσπάθησε και κατάφερε να διοργανώσει πολλούς ιστιοπλοϊκούς αγώνες και ομίλους. Σα μανιτάρια ξεφύτρωσαν ο Ν.Ο. Πάτρας, Θεσσαλονίκης, Ιτέας καθώς και ναυτικοί όμιλοι σε πολλά νησιά. Στην Ελλάδα, μετά το 1960, διεξαγόταν ένα κύπελλο διεθνούς εμβέλειας, το οποίο λεγόταν κύπελλο Βασιλέως Παύλου, με σκάφη τύπου Dragon. Σ’ αυτό συμμετείχαν πάνω από 50 σκάφη κάθε φορά και είχαν στηθεί μόνιμοι στίβοι στον φαληρικό όρμο για προπόνηση και αγώνες. Οι ξένες συμμετοχές ήταν πάρα πολλές. Εκτός του Κωνσταντίνου, το κύπελλο είχε κερδίσει ο Γιαπουλάκης και η πριγκίπισσα Σοφία. Μετά το 1967, το κύπελλο βρίσκεται στην παγκόσμια ομοσπονδία Dragon –επαμειβόμενο για όποιον κέρδιζε το παγκόσμιο πρωτάθλημα». Ο Θέμις Λεμπεσόπουλος από τον Ολυμπιακό μεταπηδά στον Ν.Ο.Ε., σε σκάφη τύπου Flying Dutchman και γίνεται ένας από τους πρώτους εκπαιδευτές σε Lightning. Καταφέρνει να πείσει την Παγκόσμια Ομοσπονδία του 420, μια κατηγορία εγκαταλειμμένη μέχρι τότε, να διεξαχθούν στην Ελλάδα τρία παγκόσμια και δύο πανευρωπαϊκά πρωταθλήματα, στα οποία διακρίθηκαν πολλοί Έλληνες και Ελληνίδες αθλητές.

150

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 150

21/2/2010 1:15:22 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Πρόεδρος και μέλη της Διεθνούς Επιτροπής του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Ιστιοπλοΐας Σκαφών 420. Διακρίνεται ο Θ. Λεμπεσόπουλος δεύτερος από δεξιά, (Μπάρι, Ιταλία Παγκόσμιο Πρωτάθλημα 1990).

Είναι περίπου 12 χρόνια διεθνής κριτής και βοήθησε παρά πολλούς Έλληνες αθλητές στην εκμάθηση κανόνων ιστιοπλοΐας. Υπήρξε μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ι.Ο.Π. της Ε.Ι.Ο. και έγινε μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ν.Ο.Ε., που κάποτε σαν παιδάκι θαύμαζε με δέος. Δημιούργησε τον Ν.Ο. Γαλαξιδίου, την Ελληνική Ιστιοπλοϊκή Εκπαιδευτική Ένωση, η οποία ασχολείται με σκάφη παραδοσιακά κλασικά. Επίσης, με τον Ν.Ο.Ε., εισήγαγε το «Piraeus Classic Week», που αποτελεί μέρος της ναυτικής εβδομάδας κάθε δύο χρόνια και διεξάγεται με κλασικά σκάφη και αυτοκίνητα αντίκες. Όπως ο ίδιος ο Λεμπεσόπουλος υποστηρίζει, η ιστιοπλοΐα έχει μέλλον στην Ελλάδα και αυτό το έχουν αποδείξει μέχρι σήμερα τόσο οι λαμπροί ολυμπιονίκες, Νίκος Κακλαμανάκης, Δήμητρα Τσουλφά, Σοφία Μπεκατόρου, όσο και η εκπροσώπησή μας στην Παγκοσμία Ομοσπονδία Ιστιοπλοΐας με τον Γιώργο Ανδρεάδη που είναι αντιπρόεδρός της. Τη συνέντευξη πήρε ο Αντώνης Κοκκαλιάρης, ιστιοπλόοος του Ν.Ο.Ε. και απόφοιτος του Saint-Paul

151

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 151

21/2/2010 1:15:23 μμ

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ-ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ

αφιέρωμα 4

Ο Αντώνης Κοκκαλιάρης σε Musto Performance Skiff

152

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 152

21/2/2010 1:15:24 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΑ, ιστιο ...αγάπη Αντώνης Κοκκαλιάρης, ιστιοπλόος του Ν.Ο.Ε., απόφοιτος Saint-Paul τριγώνου ή ανοικτής θαλάσσης, αγωνιστικό τμήμα ή αναψυχής, πρωταΙ στιοπλοία θλητισμός ή απλά ενασχόληση, με όποιον τομέα και αν ασχοληθεί κανείς, το σκάφος και η θάλασσα θα κερδίσουν γρήγορα το χρόνο και την καρδιά του.

18 μου χρόνια, φοιτητής πλέον στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, έχοντας περάσει από Σ τασκάφη τύπου Lightning, 420, 470, 49 και με το χρόνο σύμμαχό μου, αποφασίζω να er

ασχοληθώ συστηματικότερα με το άθλημα της ιστιοπλοΐας.

καλοκαίρι του 2006, εισάγω στη χώρα μας το πρώτο Musto Performance Skiff Τ ο(MPS), ένα ευέλικτο, γρήγορο και υψηλών προδιαγραφών και απαιτήσεων μονοθέσιο σκάφος.

ταλία 2007, στη λίμνη Garda στο 1 Παγκόσμιο Πρωτάθλημα MPS, είμαι η μοναδική Ι ελληνική συμμετοχή και καταλαμβάνω την 4η θέση Νέων Ανδρών. Την προσπάθειά ο

μου στηρίζει ο όμιλός μου (Ν.Ο.Ε) και ο Οργανισμός Νεολαίας Αθηνών (Ο.Ν.Α).

μου οι προσπάθειες επικεντρώνονται στην προετοιμασία της επόμενης αγωνιΟλες στικής χρονιάς. Νέες προκλήσεις, καινούρια δεδομένα, παλιές και νέες γνωριμίες σε οικεία αγαπημένα ή άγνωστα νερά.

Πρωτάθλημα 2008, στην Ελβετία στη Λίμνη Silvaplana, καταλαμβάνω την Π αγκόσμιο 5η θέση. και ήταν χθές, όταν για πρώτη φορά πήγα με τους γονείς μου –που μέχρι σήμερα Λεςστηρίζουν την πορεία και τις επιλογές μου– σε μικρή ηλικία στον Ιστιοπλοϊκό Όμιλο Πειραιά (Ι.Ο.Π), για να γνωρίσω το χώρο της ιστιοπλοΐας. Από εκείνη τη μέρα, κάθε στιγμή στη θάλασσα, κάθε προπόνηση έχει και μία διαφορετική εμπειρία να μου δώσει. Γνωρίζω καθημερινά αξιόλογους ανθρώπους, διατηρώ και επενδύω σε φιλίες. Τελικά, με μεγάλη μου χαρά γίνομαι αθλητής του Ναυτικού Ομίλου Ελλάδος (Ν.Ο.Ε).

στόχος μου τώρα είναι να γίνει δημοφιλές το σκάφος μου στην Ελλάδα και να ασχοΟ ληθούν και άλλοι αθλητές με αυτό. Στόχος της παγκόσμιας κλάσης είναι η ανάπτυξη και η ένταξη της κατηγορίας στους Ολυμπιακούς Αγώνες.

2009, Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα. Με την ευγενική χορηγία της Α.Γ.Ε.Τ Ι ταλία Ηρακλής, μέλος του ομίλου Lafarge, τη στήριξη του ομίλου μου (Ν.Ο.Ε) και τη βοήθεια του προπονητή μου Ιάκωβου Κικιανή, προετοιμάζομαι σε έντονους ρυθμούς για τη συμμετοχή μου με στόχο μια διάκριση. παιδί μέχρι σήμερα, η ιστιοπλοΐα κατέχει κυρίαρχο ρόλο στη ζωή μου. Δεν Απόείναιμικρό μόνο η επιθυμία για την ικανοποίηση που προσφέρει μια νίκη ή τα τεράστια οφέλη του αθλητισμού, είναι περισσότερο η μαγεία της θάλασσας και των ποικίλων συγκινήσεων που προσφέρει και κάνει κάθε ιστιοπλόο εξαρτημένο από αυτήν. 153

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 153

21/2/2010 1:15:24 μμ

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ-ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ

αφιέρωμα 4

154

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 154

21/2/2010 1:15:28 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Μοναδικές εμπειρίες Μιχάλης Καραγιάννης ιστιοπλόος, μαθητής Γ΄ γυμνασίου Saint-Paul Μάλλον δε χρειάζεται να εξηγήσουμε τι σημαίνει ιστιοπλοΐα σ’ ένα λαό που από τα αρχαία χρόνια παράγει ναυτικούς. Η Ελλάδα είναι ταυτόσημη με τη θάλασσα και η θάλασσα με τα σκάφη που πρώτοι οι Έλληνες κατασκεύασαν για να τη διασχίσουν. Έτσι η ιστιοπλοΐα έγινε το άθλημα με τους πιο ένθερμους φίλους και αποτελεί τρόπο ζωής για πολλούς ανθρώπους. Είναι ένα από τα λίγα αθλήματα (όπως το σκάκι!) στα οποία η ηλικία δεν παίζει σημαντικό ρόλο, καθώς η εμπειρία είναι αυτή που βοηθάει πιο πολύ. Είναι ο μόνος οικολογικός τρόπος να χρησιμοποιούμε τη δύναμη του ανέμου για να μετακινηθούμε, να κάνουμε διακοπές, να παίξουμε, να ανταγωνιστούμε μεταξύ μας, να απολαύσουμε τη φύση και τη θάλασσα. Μπορείτε λοιπόν να ξεκινήσετε με ένα Optimist σε μικρή ηλικία (6-7 ετών), να περάσετε στα Splash, τα Europe, τα Laser ή στα 420, 470 49er και Catamaran. Με τα σκάφη ανοικτής θαλάσσης μπορείτε ακόμη να περάσετε αξέχαστες διακοπές και να ανακαλύψετε παρθένες παραλίες του τόπου μας. Πολύ γρήγορα θα καταλάβετε ότι οι εμπειρίες και οι συγκινήσεις που προσφέρει η ιστιοπλοΐα είναι μοναδικές! 155

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 155

21/2/2010 1:15:30 μμ

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ-ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ

αφιέρωμα 4

Σκάφος τύπου Laser Radial

156

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 156

21/2/2010 1:15:31 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Η ιστιοπλοΐα στη ζωή μου Σοφία Κοκκαλιάρη, απόφοιτη Saint-Paul

πό τη νεαρή μου ηλικία, θυμάμαι πάντα τον αδελφό μου να μου λέει πόσο ωραία είναι η ιστιοπλοΐα. Έτσι, αποφάσισα και ξεκίνησα στην ηλικία των 12 ετών στον Ιστιοπλοϊκό Όμιλο Πειραιά (Ι.Ο.Π.). Λίγα χρόνια αργότερα, στην ηλικία των 15 ετών, άλλαξα όμιλο και πήγα στον Ναυταθλητικό Σύνδεσμο (Ν.Α.Σ). Εκεί βρίσκομαι τα τελευταία χρόνια. Αν και είναι ένας μικρός όμιλος, συγκριτικά με τους άλλους του Μικρολίμανου, το κλίμα που επικρατεί είναι εξαιρετικό. Η σχέση μου με τους συναθλητές μου, καθώς και με τους προπονητές είναι πολύ καλές. Κάθε Σαββατοκύριακο συναντιόμαστε το πρωί για να ετοιμάσουμε τα σκάφη μας και να βγούμε για προπόνηση. Στο τέλος κάθε προπόνησης, ανεξάρτητα από την κούραση, το συναίσθημα που διακατέχει τόσο εμένα όσο και τους άλλους αθλητές είναι χαρά, διότι, ακόμα και στις δύσκολες καιρικές συνθήκες όταν βρίσκεσαι στη θάλασσα με το σκάφος σου, ηρεμείς και είσαι ευτυχισμένος. Ακόμη, έχεις την επιθυμία να ξανάρθεις στην προπόνηση. Όπως είναι εύκολα κατανοητό, η προπόνηση γίνεται με στόχο τη βελτίωση των ικανοτήτων του αθλητή, ώστε να επιτύχει στους αγώνες. Προσωπικά, έχω νίκες σε διασυλλογικό επίπεδο, όπου παίρνουν μέρος αθλητές από τους ομίλους του Μικρολίμανου και γενικότερα της Αττικής. Οι αγώνες είναι μια καλή ευκαιρία να συναντηθείς με άλλους αθλητές, να αποκτήσεις εμπειρία και να γίνει ανταλλαγή ιδεών και γνώσεων. Στον Ν.Α.Σ., υπάρχουν δύο αγωνιστικές ομάδες. Η μία είναι της κατηγορίας Optimist, όπου οι αθλητές είναι ηλικίας 8 έως 15 ετών και η άλλη είναι η κατηγορία των Laser Radial, στην οποία ανήκω και εγώ. Κάθε Σαββατοκύριακο από τις 11 το πρωί έως τις 3 το απόγευμα τουλάχιστον και άλλοτε ως τις 5, οι δύο αυτές ομάδες προπονούνται για τους επόμενους αγώνες. Η είσοδος ενός αθλητή στην αγωνιστική ομάδα απαιτεί δουλειά και προσπάθεια. Εγώ, έγινα μέλος της αγωνιστικής ομάδας των Laser Radial λίγους μήνες μετά τη μετακίνησή μου στον Ν.Α.Σ. Χρειάστηκε συνεχής προπόνηση και ήταν ιδιαίτερα δύσκολο, διότι η ιστιοπλοΐα πρέπει να μπει στη ζωή ενός παιδιού στην ηλικία των 6 με 7 ετών. Προσωπικά, άργησα να αρχίσω να ασχολούμαι με το συγκεκριμένο άθλημα, γι’ αυτό χρειάστηκα περισσότερη προπόνηση για να φτάσω στο επίπεδο των άλλων αθλητών που ξεκίνησαν από πιο νεαρή ηλικία. Πρέπει να γίνει κατανοητό πως είναι ένα άθλημα που απαιτεί πολλές ώρες απ’ τον ελεύθερο χρόνο του καθενός. Γι’ αυτό το λόγο οι περισσότεροι αθλητές, ανάμεσά τους και εγώ, σταματούν στην τρίτη λυκείου και συνεχίζουν μετά το τέλος της. Πρέπει να συμπληρώσω ότι το διάστημα αυτό που έμεινα μακριά από την ιστιοπλοΐα και τη θάλασσα μου φάνηκε μεγάλο και συνεχώς νοσταλγούσα τις προπονήσεις. Έτσι, όταν τελείωσαν οι σχολικές μου υποχρεώσεις, επέστρεψα στον όμιλο και στις προπονήσεις με ανανεωμένη διάθεση και όρεξη να συνεχίσω. Η ενασχόλησή μου με το άθλημα καλλιέργησε την υπομονή και την επιμονή που χρειάζεται για να επιτυγχάνω τους στόχους μου, με έκανε εργατική, προνοητική και επινοητική για να αντιμετωπίζω δυσκολίες και έκτακτες περιστάσεις, με δίδαξε άμιλλα και μου προσφέρει καθημερινά «καθαρό» χώρο, όπου κινούμαι, σκέφτομαι και προγραμματίζω το μέλλον μου. 157

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 157

21/2/2010 1:15:31 μμ

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ-ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ

αφιέρωμα 4

Τρεις από τους τέσσερις αδελφούς Μανωλάκη. Και οι τέσσερις είναι ...υπέροχοι ιστιοπλόοι!

158

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 158

21/2/2010 1:15:33 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Και οι τέσσερις είναι υπέροχοι... Γιάννης Μανωλάκης, ιστιοπλόος, απόφοιτος Saint-Paul

τον Ναυτικό Όμιλο Ελλάδος (Ν.Ο.Ε.) πρωτοπήγα στα πέντε μου, όταν τα δύο μεγαλύτερά μου αδέρφια, Ηλίας και Αντώνης, ήταν ήδη αθλητές. Τα πρώτα χρόνια τα πέρασα στον παιδικό σταθμό του ομίλου όπου παίζαμε, τρώγαμε και διασκεδάζαμε μέχρι το απόγευμα, όταν τέλειωναν την προπόνηση οι μεγάλοι. Σε ηλικία 6 ετών ξεκίνησα με την κατηγορία των Optimist και παρέμεινα μέχρι τα 14. Όλα αυτά τα χρόνια, εκτός από τις αξέχαστες στιγμές στη θάλασσα, στη στεριά με τους συναθλητές μου και τα αδέρφια μου, κάθε μέρα ήταν και μια ξεχωριστή εμπειρία. Σημαντικό ρόλο έπαιζαν οι μοναδικές εγκαταστάσεις του ομίλου, όπως και το ανθρώπινο δυναμικό του. Η μέρα ξεκινούσε με πολλά παιχνίδια στην αυλή. Δε θα ξεχάσω το ποδόσφαιρο με κουκουνάρια, τα ατέλειωτα τρεξίματα στους καλοφτιαγμένους κήπους και στο τέλος τα μπουγελώματα κάτω στη γλύστρα (γλύστρα είναι το σημείο από το οποίο ρίχνουμε τα σκάφη στο νερό). Η συνεχής προπόνηση και οι καλοί προπονητές μού έφεραν τις πρώτες συμμετοχές σε αγώνες. Επιτυχίες αλλά και αποτυχίες γεύτηκα και γεύομαι μέχρι και σήμερα, μιας και είμαι ακόμα στην ενεργό δράση. Όμως αγαπώ τόσο τη θάλασσα και ολοένα παλεύω για το καλύτερο. Ο συνεχής και μοναχικός αγώνας ενάντια στα στοιχεία της φύσης και τους αντιπάλους σε κάνει να είσαι δυνατός και μαχητής και στην προσωπική σου ζωή. Με αφορμή τους διάφορους αγώνες, έκανα πολλά ταξίδια από τον Καναδά μέχρι τη μακρινή Αυστραλία, γνωρίζοντας διαφορετικούς πολιτισμούς, ανθρώπους ξεχωριστούς, θάλασσες και λίμνες που χωρίς την ιστιοπλοΐα θα ήταν για εμένα ένα όνειρο. Αξέχαστος θα μου μείνει ο αγώνας του 2005, με σκάφη τύπου Lightning στην Ιταλία, όπου το πλήρωμα αποτελείτο από τα δύο αδέρφια μου, Αντώνη και Σπύρο, και εμένα. Το άγχος όλου του αγώνα αποδείχτηκε παράλογο, όταν περάσαμε πρώτοι τη γραμμή του τερματισμού. Ήμασταν πρωταθλητές Ευρώπης. Στήριγμά μου σε όλες τις προσπάθειές μου ήταν πάντα οι γονείς μου. Όνειρό μου είναι η συμμετοχή μου στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Πιστεύω ότι βρίσκομαι στον καλύτερο όμιλο, με το πιο καταρτισμένο προσωπικό, και θα είναι τύχη για όποιο παιδί ξεκινήσει εκεί τον αθλητισμό. 159

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 159

21/2/2010 1:15:33 μμ

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ-ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ

αφιέρωμα 4

IΣΤΙΟΠΛΟΪΑ – τα πανιά της ελευθερίας «Τη θάλασσα πρέπει να τη σέβεσαι, και να μην την ...προκαλείς, όμως αν χρειαστεί να παλέψεις μαζί της με ιστιοφόρο, μοναδικά σου όπλα έχεις τα χέρια και το μυαλό σου!»

Χαρά-Μαρία Κουτούβαλη, απόφοιτη Saint-Paul

τελευταίος αιώνας σημαδεύτηκε από πολλές αλλαγές, περισσότερες από όσες μπορούμε να καταγράψουμε. Σύνορα υψώθηκαν και καταργήθηκαν, θεωρίες τεκμηριώθηκαν και καταρρίφθηκαν, πολιτικά συστήματα άνθισαν και εξανεμίστηκαν, άνθρωποι έζησαν και πέθαναν. Όμως, κάτι παρέμεινε αναλλοίωτο. Κάτι, άντεξε

στον κυκεώνα των εξελίξεων, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της ηθικής κατάπτωσης. Κάτι διατηρήθηκε κρυμμένο σε καλά χαραγμένα από την αρμύρα πρόσωπα. Κάτι, που ακόμα και σήμερα πολλοί αναζητούν πέρα από τον φουρτουνιασμένο ορίζοντα. Το κάτι αυτό, που εξακολουθεί να αγγίζει τις καρδιές των ανθρώπων, να τις ζεσταίνει και να τις αναζωογονεί, δεν είναι άλλο από το μοναδικό αίσθημα ελευθερίας που βιώνεται με την ιστιοπλοΐα, μέσα από το ταξίδεμα στη θάλασσα. Για τους ανθρώπους της ιστιοπλοΐας, όμως, οι αλλαγές αυτές ήταν καθοριστικές. Το ιστιοπλοϊκό σκάφος που μέχρι τις αρχές του 1900, το χρησιμοποιούσαμε ως μέσο μεταφοράς, έδωσε τη θέση του στο μηχανοκίνητο, χωρίς όμως να χάσει την ταυτότητά του. Σταδιακά, μετουσιώθηκε σε σύμβολο της ελευθερίας και τα πανιά μεταμορφώθηκαν σε φτερά της ελευθερίας. Τα ιστιοπλοϊκά σκάφη δεν χρησιμοποιούνται πλέον για μεταφορές, παρά μόνο σε κάποιες απομακρυσμένες, 160

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 160

21/2/2010 1:15:33 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά ξεχασμένες από τους ανθρώπους και το χρόνο περιοχές του πλανήτη μας. Τα πανιά, στο κατώφλι του 21ου αιώνα, έχουν μετουσιωθεί σε φτερά της επιθυμίας, και το σκάφος σε κιβωτό του ονείρου για τους ιστιοπλόους που αναζητούν την ελευθερία. Ο άνεμος εξακολουθεί να πνέει από όπου αυτός θέλει και παρασύρει μαζί του όσους είναι έτοιμοι να τον ακολουθήσουν στην περιπέτεια. Και η θάλασσα είναι έτοιμη να τους αποκαλύψει την ηρεμία της, την αγριάδα της, το μεγαλείο της! Είναι αλήθεια ότι, ακόμα και στις μέρες μας, η ψυχή πολλών ανθρώπων αρμενίζει. Αρμενίζει και λικνίζεται εκστασιασμένη από το ρυθμό των κυμάτων και τις εναλλαγές των νεφών. Κάποιοι κάθε τόσο ανοίγονται στο πέλαγος για να τη συναντήσουν και μερικοί, λίγοι, την ακολουθούν για πάντα σαν τρόπο ζωής! Η ενασχόληση με τη θάλασσα είναι διαχρονική. Μάλιστα, η θάλασσα έχει μια

μοναδική ικανότητα να εκμηδενίζει το χρόνο. Οι τρόποι με τους οποίους ο άνθρωπος την προσεγγίζει εξαρτώνται από την ιδιοσυγκρασία τού καθενός προσωπικά. Σίγουρα, κάποιοι, ακολουθώντας την τεχνολογία, θα συνεχίσουν την θεαματική εξέλιξη των τελευταίων χρόνων. Κάποιοι, όμως, θα επιμένουν πάντα στην πιο παραδοσιακή και, κατά την κρίση τους, πιο αγνή προσέγγιση. Στον κόσμο μας, όπου οι πιέσεις που ασκούνται καθημερινά στο άτομο είναι ασφυκτικές, σε έναν κόσμο όπου οι εναλλακτικές λύσεις περιορίζονται, η μόνη διέξοδος, ο μόνος χώρος όπου μπορεί κάποιος να είναι απόλυτος άρχων του εαυτού του είναι η θάλασσα! Σίγουρα, ο καλύτερος τρόπος για να βιώσει κανείς την ανάταση που αυτή προσφέρει, είναι μέσα από την ανεξαρτησία των πανιών. Τα πανιά αποτελούν για τον σύγχρονο άνθρωπο τα φτερά της ελευθερίας, γι’ αυτό και όσο υπάρχουν ανήσυχα πνεύματα τόσο κάποιοι θα χάνονται στους ορίζοντες!... 161

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 161

21/2/2010 1:15:34 μμ

αφιέρωμα 4

Xατζηπαυλή (απόφ. 1968), Η υποδοχή του ολυμπιονίκη μας, Ηλία Οκτωβρίου 1972. 14 στις ul t-Pa στη Σχολή Sain λλιο στην ιστιοπλοΐα Είχε κερδίσει αργυρό ολυμπιακό μετά 2 στο Μόναχο. 197 του νες Αγώ στους Ολυμπιακούς

162

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 162

21/2/2010 1:15:52 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

α ν τ ί

ε π ι λ ό γ ο υ

ίναι βέβαιο ότι με τον Πειραιά μας ασχολούνται πλέον ελάχιστοι. Συνήθως μόνο για κακό! Η πόλη, τα τελευταία χρόνια, έχει περάσει σε δεύτερο πλάνο. Θέλεις η γιγάντωση της Αθήνας, θέλεις η γιγάντωση των προβλημάτων, ο Πειραιάς, είναι αλήθεια, εκλαμβάνεται –και φέρεται, δυστυχώς– σαν επαρχιακή πόλη. Η προσπάθεια των παιδιών και των καθηγητών του Saint-Paul να καταγράψουν στα προηγούμενα τεύχη την ιστορία της πόλης, να καταγράψουν τα σημεία αναφοράς της, να θυμίσουν τους ποιητές και τους ευεργέτες της, είναι σημαντική. Πολύ σημαντική. Κι αυτό επειδή δεν γίνεται «κατά παραγγελία» ή «κατ’ αποκοπή», όπως γράφτηκαν πολλά από τα πονήματα με αναφορές στην πόλη μας, αλλά από φρέσκα μυαλά και φρέσκες σκέψεις. Στο τεύχος αυτό, τα παιδιά –κάθε ηλικίας– του Saint-Paul ασχολήθηκαν με τα κυριότερα αθλητικά σωματεία του Δήμου μας. Του αρχαιότερου Δήμου του κόσμου, που ιδρύθηκε χιλιάδες χρόνια πριν και όχι το 1835, όπως γράφουν τα επίσημα χαρτιά (τι ντροπή) του Δήμου Πειραιώς! Όταν η Μασσαλία λέει και γράφει ότι ιδρύθηκε από τους Φωκαείς χιλιάδες χρόνια πριν, πώς εμείς θεωρούμε ότι ο Δήμος Πειραιώς «γεννήθηκε» το 1835; Τέλος πάντων, ας αφήσουμε τη –δικαιολογημένη– γκρίνια κι ας γυρίσουμε στα δικά μας. Ο Πειραιάς είναι δεμένος με τον αθλητισμό. Ο «Πειραϊκός» έβγαλε αθλητές μεγάλους, πολύ πριν ανακαλύψουν τον κλασικό αθλητισμό άλλα σωματεία. Ακολούθησαν ο Ολυμπιακός και ο Εθνικός. Ο Βαρτζάκης, ο Βαγιανός, ο Μεσημέρτζης, ο Βασιλείου, η Βρεττάκου, ο Παπατώλης ήταν αθλητές πειραϊκών σωματείων. Όπως είναι και αρκετοί σημερινοί. Ο Πειραιάς είχε πάντα καλές ομάδες καλαθόσφαιρας και πετόσφαιρας, υδατοσφαιρίσεως και επιτραπεζίου αντισφαιρίσεως (Μαρία Λουκά). Αλλά και η Σχολή μας, το “Saint-Paul”, είχε αθλητές καλούς. Ο ιστιοπλόος Ηλίας Xατζηπαυλής (απόφ. 1968) κέρδισε αργυρό ολυμπιακό μετάλλιο στο Μόναχο, το 1972! Ο μακαρίτης ο Λαγός, ήταν άριστος εμποδιστής. Αθλητής σπουδαίος ο Ζαχαρίας Γραβιάς. Άριστοι καλαθοσφαιριστές ο Γαλάνης, ο Γιάγκας, ο Τουμπαλάκης, ο Καρακατσάνης, ο Κορκόδειλος. Διεθνής πετοσφαιριστής ο Μανουσαρίδης, άριστος υδατοσφαιριστής ο Χατζηγεωργίου. Πρώτευε η ομάδα μας στα σχολικά πρωταθλήματα. Και όταν φτιάξαμε ομάδα μπάσκετ, παίξαμε σε «κατηγορία». Άρα έχουν λόγο τα παιδιά του Saint-Paul στα αθλητικά του Πειραιά! Η εργασία που έγινε γι’ αυτό το τεύχος έχει δροσιά και νιάτα. Και δεν είναι «αντικειμενική» όπως κάποιες άλλες εκδόσεις, που γίνονται για άλλους λόγους. Είναι μια προσπάθεια γεμάτη χυμούς, σχετικά «ροκ» και με πάθος! Γι’ αυτό και θα σας αρέσει! Δημήτρης Καπράνος, απόφοιτος 1968 (συμμαθητής με τον Χατζηπαυλή και τον Γραβιά!). 163

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 163

21/2/2010 1:15:53 μμ

αφιέρωμα u l” 4 “ S a in t-Pa

“Δελασάλ”

164

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 164

21/2/2010 1:16:35 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

...από το χθες στο σήμερα

o “Saint-Paul” ανήκει στον παγκόσμιο εκπαιδευτικό οργανισμό La Salle που δημιουργήθηκε τον 17ο αιώνα στη Γαλλία από τον Jean-Baptiste de La Salle, πρωτοπόρο για την εποχή του παιδαγωγό. Σήμερα, τα σχολεία που εξακολουθούν να εμπνέονται από τις παιδαγωγικές αρχές του De La Salle –και από το όνομα του οποίου αποκαλούνται λασαλιανά– ανέρχονται περίπου στα 1.000 και αριθμούν 1.300.000 μαθητές και φοιτητές σε 82 χώρες ανά τον κόσμο. Πρόκειται για μονάδες όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης από νηπιαγωγεία μέχρι και πανεπιστήμια, τα οποία διευθύνονται από τους συνεχιστές του έργου του Jean-Baptiste de La Salle, αδελφούς (Frères) των Χριστιανικών Σχολείων και τους συνεργάτες τους, δασκάλους και καθηγητές που συνολικά ξεπερνούν τις 80.000. “Saint-Paul”, Γυμνάσιο-Γενικό Λύκειο Η Ελληνογαλλική Σχολή “Saint-Paul” κλείνει εφέτος 116 χρόνια διαρκούς και ζωντανής παρουσίας στην πόλη του Πειραιά. Πρόκειται για εκπαιδευτικό ίδρυμα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που αποτελείται από μικτό Γυμνάσιο και Γενικό Λύκειο στο οποίο φοιτούν μαθητές και μαθήτριες από τον Πειραιά, όπως επίσης και από άλλες περιοχές του λεκανοπεδίου. Το “Saint-Paul” χρησιμοποιεί όλα τα σύγχρονα μέσα για να προσφέρει στους μαθητές και μαθήτριές του ολική αγωγή και εκπαίδευση. Παράλληλα με τον βασικό του στόχο που είναι η επιτυχία των τελειοφοίτων στις Πανελλαδικές εξετάσεις, ενδιαφέρεται πρωτίστως για την αγωγή όσων φοιτούν στη Σχολή, βοηθώντας τους να ανακαλύψουν τα ταλέντα τους και να τα καλλιεργήσουν, με σκοπό να αποκτήσουν ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Προσφέροντας ανεκτίμητες υπηρεσίες στην πνευματική και πολιτιστική ζωή του πρώτου λιμανιού της πατρίδας μας, το “Saint-Paul” αποτελεί για τον Πειραιά σημείο αναφοράς. Όλα αυτά τα χρόνια, έχουν περάσει από τα θρανία του μορφές των τεχνών, των γραμμάτων και του αθλητισμού, καθώς και σημαντικές προσωπικότητες της πολιτικής και οικονομικής ζωής της πατρίδας μας. Απόφοιτοι της Σχολής κατέχουν υψηλές θέσεις στην κοινωνία και διαπρέπουν τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. “Δελασάλ”, Δημοτικό Από τον Σεπτέμβριο του 2009, το “Saint-Paul” επεκτείνει το σχέδιο δράσης του στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και δημιουργεί στον Άλιμο δημοτικό σχολείο με την επωνυμία “Δελασάλ”. Πρόκειται για μια νέα δυναμική σχολική μονάδα, η οποία λειτουργεί σε ολοκαίνουργιες εγκαταστάσεις που εξασφαλίζουν στους μικρούς μαθητές ένα ευχάριστο και ασφαλές περιβάλλον. Στόχος του νέου δημοτικού, να βοηθήσει τους μικρούς μαθητές να διαπαιδαγωγηθούν σωστά, να μάθουν να κατακτούν τη γνώση, προκειμένου να αποκτήσουν τα απαραίτητα εφόδια για τη μελλοντική εξέλιξή τους. Το “Saint-Paul” και το “Δελασάλ” αντλούν έμπνευση από την πλούσια παράδοσή τους, βιώνουν δημιουργικά το σήμερα και ατενίζουν το μέλλον με αισιοδοξία. 165

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 165

21/2/2010 1:16:37 μμ

αφιέρωμα 4

επιστολές που λάβαμε

Αγαπητέ κ. Ρηγούτσο, Με σημαντική καθυστέρηση –για την οποία ζητώ συγνώμη– γράφω για να σας ευχαριστήσω για το τρίτο τεύχος του επιστημονικού περιοδικού «Αφιέρωμα» που είχατε την καλοσύνη να μου στείλετε. Το βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρον και ενημερωτικό μιας εποχής που ο Πειραιάς ήταν πολύ καλύτερος από ό,τι είναι σήμερα. Συγχαρητήρια, λοιπόν, για την πρωτοβουλία και την αξιολογότατη έκδοση –και πάλι πολλές, πολλές, ευχαριστίες. Με θερμούς χαιρετισμούς Θύμιος Μητρόπουλος International Maritine Organisation

166

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 166

21/2/2010 1:16:42 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Αξιότιμε κύριε Γενικέ, Σας ευχαριστώ θερμά για την ευγενική σας πρωτοβουλία να μου αποστείλετε το τρίτο τεύχος του ετήσιου επιστημονικού περιοδικού «Αφιέρωμα», μια έκδοση που προβάλλει την τοπική ιστορία του Πειραιά και προάγει την αισθητική και τον πολιτισμό του. Εύχομαι επιτυχία σε ανάλογες μελλοντικές εκδόσεις της Ελληνογαλλικής Σχολής Πειραιά «Saint-Paul» και περαιτέρω ευδόκιμη συνέχεια στο έργο σας. Με φιλικούς χαιρετισμούς Ανδρέας Θ. Λυκουρέντζος

Ενιαίος Διοικητικός Τομέας Π/θμιας & Δ/θμιας Εκπ/σης Δ/νση Σπουδών Δ/θμιας Εκπ/σης Θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε για την αποστολή του ετήσιου επιστημονικού περιοδικού του σχολείου σας «Αφιέρωμα» και να σας εκφράσουμε τα θερμά μας συγχαρητήρια για την τόσο αξιόλογη προσπάθεια της Εκδοτικής Ομάδας του. Με την ευκαιρία της προσέγγισης του 3ου τεύχους εξαίρουμε την πρωτότυπη, δημιουργική πρωτοβουλία των συντακτών και την ευαισθησία τους σε θέματα δημόσιας τέχνης και αισθητικής. Η περιδιάβαση σε εικαστικά έργα, η εικονογράφηση της πολιτικής και πολιτιστικής ιστορίας μιας πόλης με ιδιαίτερη αξία και σημασία για την ιστορία της Νεότερης Ελλάδας, όπως είναι ο Πειραιάς, αποδεικνύει την επιστημονική κατάρτιση, το μεράκι και το ζήλο των εκπαιδευτικών, καθώς και το ενδιαφέρον τους για την ανάδειξη της τοπικής παράδοσης. Ευχόμαστε το δημιουργικό αυτό ταξίδι στον κόσμο της ποιοτικής δημοσιογραφίας και η άριστη συνεργασία σας να έχουν αίσια εξέλιξη και να ευαισθητοποιήσουν και άλλα σχολεία της ελληνικής επικράτειας να ακολουθήσουν το παράδειγμά σας. Ο Διευθυντής Αθανάσιος Νικολόπουλος

167

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 167

21/2/2010 1:16:43 μμ

αφιέρωμα 4

Το Δ.Σ. της Ε.Ε.Φ. μεταφέρει τις ευχές στους Συναδέλφους τού Σχολείου και εύχεται υγεία, αγάπη και προκοπή μαζί με τα θερμά ευχαριστήρια για την παραλαβή του τρίτου τεύχους του ετήσιου επιστημονικού περιοδικού «Αφιέρωμα». Με ιδιαίτερη εκτίμηση Για το Δ.Σ. της Ε.Ε.Φ. ο Α΄ Αντιπρόεδρος Παναγιώτης Κ. Φιλντίσης ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Κύριε Διευθυντά Με την ευκαιρία παρουσίασης του τρίτου τεύχους του επιστημονικού περιοδικού «Αφιέρωμα», που είχατε την καλοσύνη να μας αποστείλετε, σας ευχαριστούμε θερμά και σας συγχαίρουμε για την ποιοτική και στοχευόμενη δουλειά. Πιστεύουμε ότι αποτελεί χρήσιμο εργαλείο και αξιόπιστη πηγή πληροφόρησης για την ιστορία της πόλης μας και ελπίζουμε ότι θα συνεχίσει ανοδικά την πορεία του, ικανοποιώντας τις απαιτήσεις των αναγνωστών του. Ελπίζουμε να συνεχίζετε αυτή σας την προσπάθεια, την οποία και επικροτούμε, και ευχόμαστε κάθε επιτυχία στο δημιουργικό έργο σας. Ο πρόεδρος Βασίλης Κορκίδης και Ο γεν. γραμματέας Παύλος Πολιτάκης Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων Θερμά συγχαρητήρια για την αξιόλογη έκδοση «Αφιέρωμα» των εκπαιδευτικών της Σχολής σας και την εντυπωσιακή απεικόνιση της δημόσιας τέχνης του Πειραιά. Περιμένουμε με ενδιαφέρον το επόμενο τεύχος σας, με την ευχή να είστε δυνατοί και να συνεχίζετε το παιδαγωγικό σας έργο. Ο Προϊστάμενος Κιάμος Χρήστος

168

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 168

21/2/2010 1:16:43 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Φίλε κύριε Διευθυντά, Έλαβα το τρίτο τεύχος του περιοδικού «ΑΦΙΕΡΩΜΑ» με θέμα την υπαίθρια τέχνη του Πειραιά, τα γλυπτά και τις τοιχογραφίες. Ολόθερμες ευχαριστίες και θερμότατα συγχαρητήρια για την εκπόνηση του στους άξιους έγκριτους εκπαιδευτικούς της ιστορικής Ελληνογαλλικής Σχολής «Saint-Paul» που συνέβαλαν στην έκδοσή του. Το καλαίσθητο, περιεκτικό και εύληπτο εγχείρημα που εκπόνησαν προβάλλει βέβαια την υπαίθρια τέχνη του Πειραιά, κυρίως όμως υπενθυμίζει πράγματι ιστορικά γεγονότα και τιμά τις προσωπικότητες που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στον πολιτισμό της χώρας. Επιτρέψτε μου να αναφερθώ ιδιαίτερα στο Νεκροταφείο της Ανάστασης, της κ. Ευαγγελίας Μπαφούνη, ιστορικού, διευθύντριας του Ιστορικού Αρχείου Πειραιά, η οποία ορθώς επισημαίνει ότι «η διατήρηση του Νεκροταφείου της Ανάστασης και η ανάδειξή του σε μνημείο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς επιβάλλεται τόσο από το κάλλος και την καλλιτεχνική αξία των ταφικών τους μνημείων όσο και από το γεγονός ότι οι τάφοι αυτοί συνιστούν ανεκτίμητη ιστορική πηγή για τον ερευνητή της νεότερης ιστορίας της πόλης». Ενδιαφέρουσα επίσης η επισήμανση του ίλαρχου Γ. Αγγελόπουλου στο βιβλίο του Στατιστική Πειραιώς (1852) σχετικά με το πρώτο νεκροταφείο της πόλης που βρισκόταν στη Δραπετσώνα: «Επειδή οι Δυτικοί, μη έχοντες ίδιον νεκροταφείον, ηναγκάζοντο να θάπτωσι τους νεκρούς των τήδε κακείσε, η δημοτική του Πειραιώς αρχή, παρεχώρησε αυτοίς μέρος τι του μνησθέντος νεκροταφείου, προς ενταφιασμόν των νεκρών των, το δε παραχωρηθέν αυτό μέρος εδωρήσατο τω δήμω από ενός έτους ο χρηστός πολίτης Ανδρέας Νικολάου». Συγχαρητήρια λοιπόν και πάλι για το τρίτο Τεύχος της περιοδικής έκδοσης σας «ΑΦΙΕΡΩΜΑ». Δημήτριος Σαλάχας Αποστολικός Έξαρχος των Ελληνορρύθμων Καθολικών Ελλάδος

169

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 169

21/2/2010 1:16:43 μμ

αφιέρωμα 4

αλληλογραφία με αναγνώστες του 3ου τεύχους Κάποια άρθρα του Αφιερώματος 3 με τίτλο “Τέχνη Δημοσία” προκάλεσαν το ενδιαφέρον ορισμένων αναγνωστών. Δημοσιεύουμε δύο ενδιαφέρουσες μαρτυρίες από αναγνώστες μας όσον αφορά την έκρηξη του Clan Fraser, καθώς και για το πώς βρέθηκε το άγαλμα του Κώστα Βαλσάμη ο “ Έφηβος” από το Παρίσι στον Τινάνειο κήπο.

7 Απριλίου 1941: μια μικρή…ατομική βόμβα στον Πειραιά του Παναγιώτη Ανακέφαλου, Οικονομολόγου ΟΕΕ

ξήντα οκτώ χρόνια συμπληρώθηκαν από το ξημέρωμα της Δευτέρας 7 Απριλίου 1941, ώρα τρισήμιση, όταν μια κατακλυσμιαία έκρηξη διακοσίων πενήντα τόνων τρινιτροτολουόλης κατέστρεψε το λιμάνι του Πειραιά, πυρπόλησε και βούλιαξε έντεκα πλοία και ισοπέδωσε εκατοντάδες κτίρια στην περίμετρο του λιμανιού. Είχε την ισχύ ατομικής οβίδας πυροβολικού, δηλαδή από εκείνες που οι αντίπαλοι του ψυχρού πολέμου σχεδίαζαν να ρίξουν σε χερσαία πεδία μάχης για να εξουδετερώσουν, αστραπιαία, ολόκληρη εχθρική στρατιά. Αυτή η τεράστια ποσότητα εκρηκτικής ύλης ήταν μέρος του φορτίου του βρετανικού φορτηγού Clan Fraser και προοριζόταν για το εργοστάσιο κατασκευής οβίδων και φυσιγγίων του Ελληνικού Στρατού. Την προηγούμενη ημέρα, Κυριακή 6 Απριλίου 1941 η ναζιστική Γερμανία είχε κηρύξει τον πόλεμο στη χώρα μας με πρόσχημα την παρουσία στη Βόρειο Ελλάδα ενός πλημμελέστατα εξοπλισμένου Βρετανικού Εκστρατευτικού Σώματος πενήντα χιλιάδων ανδρών. Έτσι, από τις πρώτες νυκτερινές και μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, διακόσια γερμανικά αεροπλάνα, σε αλλεπάλληλα κύματα, βομβάρδιζαν το λιμάνι του Πειραιά και ναρκοθετούσαν τον Σαρωνικό για ν’ αποτρέψουν την αποβίβαση ενισχύσεων αλλά και να εμποδίσουν τον απόπλου τριών βρετανικών καταδρομικών και άλλων μεγάλων πλοίων. Από ιστορικά στοιχεία προκύπτει ότι οι Γερμανοί δεν είχαν την πρόθεση να καταστρέψουν το λιμάνι του Πειραιά γιατί ήθελαν να το χρησιμοποιήσουν για την κατάληψη της Κρήτης και για μερικά σχέδια τους εισβολής στη Μέση Ανατολή με τη βοήθεια επαναστατημένων Αράβων. Η άποψη αυτή ενισχύεται και από το γεγονός της επίπληξης του διακριθέντα στη Μάχη της Αγγλίας, αεροπόρου Hans-Joachim

170

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 170

21/2/2010 1:16:44 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά

Herrmann γιατί, αυτόβουλα, χρησιμοποίησε βόμβες των 250 κιλών, αντί για μικρότερες που, απλά, δεν θα βούλιαζαν πλοία αχρηστεύοντας το λιμάνι, αλλά θ’ απέτρεπαν τον απόπλου τους με επιφανειακές ζημιές και τρομοκράτηση των πληρωμάτων. Κατά τη διήγηση –στις Σπέτσες, το 1945– του λιμενάρχη Πειραιά, κατά το 1941, Περικλή Μπούμπουλη (απόγονος της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας, Αξιωματικού του Πολεμικού Ναυτικού, ΑεροπόρουΔιοικητή της Αεροπορίας Ναυτικού και Βουλευτή) η φωτιά μεταδόθηκε στο Clan Fraser μάλλον από φλεγόμενα βαρέλια, κιβώτια και άλλα αντικείμενα που είχαν ξεφορτωθεί πλάι του στην αποβάθρα. Όταν πληροφορήθηκε («την τελευταία στιγμή, γιατί οι Άγγλοι είχαν κάνει το λιμάνι κράτος τους εν κράτει») το είδος του φορτίου και διαπίστωσε ότι η φωτιά ήταν ανεξέλεγκτη, επιβιβάστηκε στο Σουηδικό Ναυαγοσωστικό Ανοιχτής Θαλάσσης Viking και μαζί με δύο ρυμουλκά, προσπάθησαν, με τη βοήθεια του Πλοιάρχου και μελών του πληρώματος του Clan Fraser, να το ρυμουλκήσουν έξω από το Λιμάνι. Όμως, όταν η φωτιά έφθασε στο αμπάρι της πλώρης, τα ρυμούλκα κόπηκαν και το πλοίο έμεινε ακυβέρνητο στη μέση, σχεδόν, του λιμανιού. Το ναυαγοσωστικό στο οποίο επέβαινε με την κεκτημένη ταχύτητα έφθασε έξω από το λιμάνι και έτσι όταν, μετά δέκα λεπτά περίπου, έγινε η πρώτη έκρηξη, βρέθηκε σε σχετικά ασφαλή απόσταση. Τότε, για να περισωθεί, τουλάχιστον, το μοναδικό διαθέσιμο μεγάλο ναυαγοσωστικό διέταξε τον πλοίαρχο του Viking να το μεθορμίσει στο Κερατσίνι. Αντίθετα, όπως πληροφορήθηκε αργότερα όταν επέστρεψε στο λιμάνι του Πειραιά, τα δύο άλλα ρυμουλκά προσπάθησαν να ξαναρυμουλκήσουν το πλοίο και διαλύθηκαν από την έκρηξη. Από το Clan Fraser είχαν διασωθεί μόνο ο πλοίαρχος και πέντε ή έξι μέλη του πληρώματος που το εγκατέλειψαν μόλις κόπηκαν τα ρυμούλκια. Μάλιστα, μάλλον χαριτολογώντας, περάτωσε την διήγησή του ισχυριζόμενος ότι ένα σιδερένιο εξάρτημα του Clan Fraser είχε πέσει στην Αθήνα, στην Οδό Χατζηγιάννη-Μέξη, όπου έμεναν τότε οι Μπουμπουλαίοι. Ίσως και να κυριολεκτούσε, αφού ο γράφων εντεκάχρονος τότε, ξύπνησε έντρομος στο Παγκράτι από μια ισχυρότατη σεισμική δόνηση και κρότο κοντινής βροντής... Πραγματικά, τα αποτέλεσματα εκείνης της έκρηξης ήταν τρομερά. Το λιμάνι του Πειραιά έγινε σε δευτερόλεπτα, φλεγόμενη λίμνη. Και στο μέσο αυτής της κόλασης σίδερου και φωτιάς, σαν από θαύμα,

171

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 171

21/2/2010 1:16:44 μμ

αφιέρωμα 4 έπλεε άθικτο ένα πλοίο με παιδιά του Ορφανοτροφείου Ροδόπης που είχαν καταφύγει στον Πειραιά, φυγάδες των κινδύνων της αδυσώπητης μάχης των συνόρων. Το Clan Fraser, πλοίο 7.500 τόνων, σε κλάσμα του δευτερολέπτου είχε διασκορπιστεί σ’ ολόκληρο τον Πειραιά και τα περίχωρα, σαν θανάσιμη βροχή από τεράστιες φλεγόμενες λαμαρίνες. Μια από αυτές, αφού διαπέρασε την οροφή, πέρασε ξυστά από το προσκέφαλο τού συμμαθητή και φίλου μου Βάκη και σφηνώθηκε πλάι του στο πάτωμα... Μετά την 7η Απριλίου 1941 το λιμάνι του Πειραιά έπαυσε να είναι στόχος της συνήθως επίμονης Λούφτβαφε –έστω και για ν’ αποκλείσει την ένοπλη αποχώρηση των συμμάχων μας. Τελικά, οι ίδιοι οι Γερμανοί άφησαν τους... Γερμανούς, για έναν και πλέον χρόνο, χωρίς λιμάνι στο Αιγαίο. Όμως, όταν η μικρή μας συντροφιά τής Κουντουριώτου και Ευεργετών ξαναείδε τα καμάρια της, το Ακρόπολις, την Αρντέννα, το Πατρίς, το Φρίντων, την Έλλη και το μικρό Υδράκι –το Υδράκι μας που την ταξίδευε στις καλοκαιρινές Σπέτσες– μισοβυθισμένα και καρβουνιασμένα ναυάγια, για χρόνια χάζευε πλεούμενα μόνο στο Πασαλιμάνι και στο Τουρκολίμανο.

Η έκρηξη του CLAN FRASER και ο “Έφηβος” του Κώστα Βαλσάμη του Ιάκωβου Βαγιάκη

(Μαθηματικός – Επίτιμος Γυμνασιάρχης –Απόφοιτος 1945-’46)

πως είναι γνωστό, στον Τινάνειο κήπο βρίσκεται το μοναδικό απομεινάρι της έκρηξης του αγγλικού αυτού πλοίου στο λιμάνι του Πειραιά, τη νύχτα της 6ης προς την 7η Απριλίου 1941. Όπως γνωρίζουν οι ελάχιστοι επιζώντες αυτού του περιστατικού του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η έκρηξη έφερε μεγάλη καταστροφή στον Πειραιά και την πρώτη προσφυγιά των κατοίκων του προς την Αθήνα. Πότε-πότε περνούσα από εκεί και βλέποντας την καρφωμένη στο δρόμο λαμαρίνα, δεν μπορούσα να ξεχάσω ποτέ τα όσα εμείς οι Πειραιώτες υποστήκαμε τότε. Κάποια ημέρα (ήταν αρχές του 2002), πέρασα από αυτό το σημείο και είδα ότι η λαμαρίνα αυτή είχε ξεκολλήσει και κρεμόταν με ένα σύρμα από το ξεραμένο δέντρο. Σκέφτηκα τον κίνδυνο κάποιος ρακοσυλλέκτης να την αρπάξει και να την πουλήσει για παλιοσίδερο και αμέσως τηλεφώνησα στον τότε πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου

172

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 172

21/2/2010 1:16:44 μμ

ιστορικοί αθλητικοί σύλλογοι Πειραιά κ. Παναγιώτη Κουβάτσο αναφέροντάς του το γεγονός. Εκείνος προς τιμήν του έδωσε αμέσως εντολή σε κάποιο συνεργείο του Δήμου να διορθώσει το κακό. Κάποιος υπεύθυνος του συνεργείου με πήρε στο τηλέφωνο και μου ζήτησε πληροφορίες, καθώς και να συνεργαστούμε σχετικά. Όμως αυτό δεν έγινε ποτέ από δική του ευθύνη. Όταν μετά κάποιες ημέρες πέρασα από τον κήπο, είδα ότι το δέντρο είχε συντηρηθεί αλλά η λαμαρίνα τοποθετήθηκε όπως ακριβώς βρίσκεται σήμερα, δηλαδή τελείως λάθος. Δεν μίλησα, διότι σκέφθηκα «φθάνει που σώθηκε»... Πέρασαν κάποιες ημέρες και ξαφνικά έμαθα ότι στις 27 Απριλίου 2002, έγινε ειδική τελετή μαζί και μνημόσυνο των νεκρών της 6ης-7ης Απριλίου 1941, επάνω στην ειδική στήλη που στήθηκε μπροστά στο δέντρο. Ομολογώ ότι πειράχτηκα που με αγνόησαν, διότι κανείς δεν σκέφθηκε ότι εγώ ήμουν εκείνος που συνέβαλε καθοριστικά στο να σωθεί αυτή η λαμαρίνα. Ειλικρινά τη θεωρώ ένα ιστορικό κειμήλιο του Πειραιά. Τώρα όμως έρχομαι στο λόγο για τον οποίο έγραψα αυτό το κείμενο. Όπως γνωρίζουμε όσοι ζήσαμε αυτά τα γεγονότα στον Πειραιά, το Clan Fraser εξερράγη λίγο πριν τον προλιμένα. Άρα η λαμαρίνα που έπεσε βέβαια από τον ουρανό, ήλθε από τα νοτιοδυτικά του δέντρου. Όμως, όπως στήθηκε το 2002, φαίνεται σαν να ήρθε από τα ανατολικά και το κυριότερο από τα βάθη της Γης! Τα υπόλοιπα αφήνω στην κρίση του αναγνώστη. Όλα αυτά βέβαια έγιναν διότι το συνεργείο του Δήμου τότε δεν έλαβε υπόψη του την εντολή του προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου να συνεργαστεί μαζί μου. Και δεν μίλησα ποτέ. Τώρα όλα αυτά τα γράφω εξαιτίας της δημοσίευσης στο «Αφιέρωμα». Δεν θέλω να μείνει στην ιστορία η λανθασμένη εικόνα που παρουσιάζει αυτό το μνημείο όπως είναι σήμερα. Τώρα, δυο λόγια όσον αφορά στον Έφηβο του Κώστα Βαλσάμη. Ο Κ. Βαλσάμης ήταν φίλος μου (έχω δημοσιεύσει για την αντιστασιακή του δράση της Κατοχής). Κάποια ημέρα που συζητούσαμε για τον Πειραιά, μου είπε ότι το συγκεκριμένο άγαλμα το είχε εκθέσει σε ατομική του έκθεση στο Λονδίνο. Κάποιοι Έλληνες εφοπλιστές το είδαν και το αγόρασαν για να στηθεί στον Πειραιά ως «Νέος Έλληνας ναυτικός». Ίσως να μη θυμούμαι ακριβώς τον τίτλο αυτό, αλλά κάπως έτσι το είπε λίγο καιρό πριν πεθάνει. Και μάλλον αυτή είναι η αλήθεια. Σημείωση: Το κείμενο για την έκρηξη του Clan Fraser βρίσκεται στις σελίδες 52-53 του “Αφιερώματος Νο3” και για τον “ Έφηβο” στη σελίδα 73.

173

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 173

21/2/2010 1:16:45 μμ

εκπαιδευτική συνεργασία

Ελληνογαλλική Σχολή Πειραιά “Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ” Γυμνάσιο - Γενικό Λύκειο Collège SAINT-PAUL Χαρ. Τρικούπη 36, 185 36 Πειραιάς τηλ.: 210 451 1954 fax: 210 453 77 21 e-mail: fec@saintpaul.gr www.saintpaul.gr

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 174

Εκπαιδευτήρια “ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ - BIRDS” Δημοτικό Σχολείο - Νηπιαγωγείο Δημοτικό: Διστόμου 7-9, 185 32 Πειραιάς τηλ.: 210 411 05 95-6, fax: 210 412 84 64 Προσχολική εκπαίδευση: Νικοδήμου 2 & Μαβίλη, 185 33 Πειραιάς Τηλ.: 210 417 33 41, 210 411 98 56, fax: 210 417 34 97 www.pedagogiki-birds.gr

21/2/2010 1:16:45 μμ

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 175

21/2/2010 1:16:45 μμ

ευχαριστίες - χορηγίες Ευχαριστούμε θερμά τους συντελεστές του 4ου τεύχους του περιοδικού «Αφιέρωμα» τους αθλητικούς συλλόγους του Πειραιά που μας παραχώρησαν υλικό για τη συγγραφή των άρθρων τους καθηγητές που επιμελήθηκαν τα κείμενα των ιστορικών αθλητικών συλλόγων του Πειραιά τους καθηγητές, μαθητές και αποφοίτους που έγραψαν για τους ιστορικούς αθλητικούς συλλόγους του Πειραιά και όσους μας παραχώρησαν συνεντεύξεις και μαρτυρίες Εκφράζουμε τις θερμές ευχαριστίες μας στους χορηγούς του 4ου τεύχους του περιοδικού «Αφιέρωμα»: κ. Μιχάλη Βουρλίδη, απόφοιτο της Σχολής (1963) κ. Αναστάσιο Μαυροφιδόπουλο, πατέρα αποφοίτου της Σχολής

afieroma 11-2008 (CS3) FINAL (version 1-2010).indd 176

21/2/2010 1:16:46 μμ