Preview Salt#6-2013

PEOPLE P NET PASSION P Y 8E JAARGANG #6 | DEC. JAN. 2013/14 | GETSALT.COM

“ Zestig meter boven de grond weet ik het zeker: dit ga ik niet overleven.”

Karina Hollekim, de vrouw die uit de hemel viel

PRIJS ¤ 4,50

BORN AGAIN BERGMAGIE hemelen in Yurt Hotel VOLLEMAANSTOCHT nachtelijk treinavontuur in Zwitserland RECEPT quinoasalade als energy boost SNURFER oer-snowboard is terug! REIZEN over één nacht ijs op Antarctica 2e LEVEN 8 plekken in de herkansing SURFEN EN SKATEN redding straatkinderen HOMEGROUND kandelaars van beton

6 SALT dec. jAn. 2013 - 2014 Op de cover

Toen Karina Hollekim zeven jaar geleden als een vleugellamme engel uit de hemel viel bungelde haar leven een tijd lang aan een zijden draadje.

Talloze operaties en heel wat bloed, zweet en tranen verder staat één van ’s werelds beste skydivers en skiërs inmiddels weer met beide benen in de sneeuw. Je leest haar inspirerende verhaal op pagina

36

64

reisreportage Antarctica

rubrieken 13 17 20 29 36 45 73 78 87 98

like dit vinden wij leuk!

Oud vs Nieuw sneeuwbril De 10 van Nico Kruis Natuurpraat inspiratie uit de natuur Natuurtalent de kwal Wanderlust leuke lekken ‘to go’ soulkitchen liefde voor lijf en ziel the list 8 plekken in de herkansing Kunststof onze oogsnoepjes Check uit March of the Penguins

InHOUd

56 Alive & kicking

46

nachtje tukken in Zwitserland

SALT dec. jAn. 2013 - 2014 7

90

Beestenbende gemaakt van afval

in ieder # 3 4 8 94 97

31 winterschilders zorgen voor kleur

32 come back kids

en skaten 75 Surfen redden kinderlevens

bad ass: 54 historische Shackleton

van de hoofdredactie redactie & Colofon Ongezouten reacties van lezers inspiratie Neem of geef salt magazine

18 oer-snowboard terug op de piste

columns 71 93 96

73

yoga voor runners

roxane Catz ilja gort Floortje Dessing

84

ode aan wol

Juan Cruz Rabaglia – Red Bull Illume

10 SALT dec. jAn. 2013 - 2014

cHecK In

cHecK In

SALT dec. jAn. 2013 - 2014 11

IJSgALeriJ Zelfs de grootste kunstenaars van deze aarde zullen toch af en toe diep moeten buigen voor de fijnkunst van Moeder Natuur. Tot in detail is deze ijsgalerij, die onder de Perito Morenogletsjer in Patagonië loopt, geslepen en ingekleurd. Het voorwerk van dit kunstwerk wordt gedaan door natuurlijke dammen van ijs en steen die kleine meren op de golvende gletsjer vormen. Vervolgens zorgt de waterdruk ervoor dat het ijs, als door een ware Messias, splijt en komt er een proces op gang waarin het water zich heel langzaam een weg door het ijs boort. Zodra deze klus is geklaard, staat de Argentijnse ijsklimmer Leonardo ‘Cuny’ Proverbio vooraan in de rij met zijn ‘museumpas’ te wapperen om snel naar binnen te mogen gaan.

Hij weet immers dat de tentoonstelling maar van tijdelijke aard is.

Zodra het smeltwater opkomt, vult de tunnel zich met water en wordt alles weer uitgeveegd. Maar Moeders kan de deuren met een gerust hart sluiten, ze weet dat ze op een later tijdstip weer terugkomt om het proces weer van voor af aan op te starten. En dat zal ze voorlopig ook blijven doen, want dit atelier zal, in tegenstelling tot een hoop andere gletsjers, nog wel even blijven bestaan. De Perito Morenogletsjer is namelijk een van de weinige gletsjers ter wereld die niet krimpt. Het ‘bruine hondje’ (zoals de gletsjer in het Spaans letterlijk heet) trekt om de zoveel jaar wel een nieuw jasje aan.

Per dag schuift de enorme ijsmassa namelijk een tot twee meter verder, zo’n 700 meter per jaar dus.

DIY Ook dichterbij huis zetten ijsgalerijen iedere winter hun deuren wagenwijd voor je open. Zo ligt in het Tennengebergte, in het Oostenrijkse Salzburg de grootste (42 km lang) ijsgrot ter wereld: Eisriesenwelt (eisriesenwelt.at).

Andere grotten waar je je in een ijsbol waant, vind je in: het Franse La Meije (la-grave.com), de ijsgrot van het Duitse Schellenberg (eishoehle.net) en het Gletscher Palast bovenop de Zwitserse Matterhorn (zermatt.ch). Zelf een keer een gletsjertocht maken? De NKBV organiseert regelmatig begeleide tochten over de mooiste ijstongen van Europa. Meer info: bergsportreizen.nl

22 SALT dec. jAn. 2013 - 2014

SmAAKmAKeR

born AgAin! ‘One person can make a difference, and everyone should try’, verwoordde de Amerikaanse president John F. Kennedy ooit al op treffende wijze. Dat zijn uitspraak nog steeds beklijft, blijkt wel uit het werk van Stronghold Society, Surfers Not Street Children en Skateistan.

Drie kleinschalige organisaties die zonder ontwikkelingsgeld maar met met eigen bloed, zweet en tranen het verschil maken voor kansarme kinderen in Amerika, Zuid-Afrika en Afghanistan. Salt sprak de drijvende krachten die Kennedy’s woorden omzetten in daden.

Tekst Ard Krikke, Andreas trortzis (stronghold society)

P

eople try to put us d-down. Just because we get around.

Things they do look awful c-c-cold. I hope I die before I get old.’

Ondanks dat de Amerikaanse Jaydin (10), de Zuid-Afrikaanse Xolani (19) en de Afghaanse Faranaz (13) waarschijnlijk nog nooit My Generation van The Who hebben gehoord, zou het de soundtrack van hun leven kunnen zijn. Bittere armoede, zwerven op straat, drugsverslaving; als kansarme kinderen betalen ze een dure rekening voor hun leven. Tot nu toe, want met surfen en skateboarden keert het tij.

Zo zorgen skateparken ervoor dat jonge Native Americans in het Pine Ridge Indian Reservation zelfmoord niet meer als enige uitvlucht zien, verruilen steeds meer Zuid-Afrikaanse straatkinderen het woelige straatleven voor onstuimige golven en groeit dankzij skateboarden een generatie Afghaanse tieners op die kan lezen en schrijven. Aan de wieg van deze revival staan grassroots organisaties die hun stinkende best doen om kinderen en tieners hoop op een betere toekomst te geven. ‘Talkin’ about my generation.’

SURFERS NOT STREETCHILDREN (ZA)

Drijvende kracht Tom Hewitt life saver voor straatkinderen in Durban Dankzij surfen Dit is hun soundtrack Where the streets have no name (U2) Meer weten tomhewitt.org

surfen als verslaving Sihle Mbutho (20), Andile Zulu (20) en Xolani Mdunge (19) hebben het goed voor elkaar. De Zuid-Afrikaanse surfers winnen wedstrijden, spelen de hoofdrol in een documentaire over hun leven en worden ook nog eens gesponsord door (inter)nationale surfmerken. Schijn bedriegt. Slechts een paar jaar geleden zwierf het drietal nog door de straten van Durban. De miljoenenstad, die bekend staat als surfmekka, heeft ook een donkere kant.

Honderden straatkinderen voeren dag en nacht een bikkelharde strijd om het bestaan.

Bedelen, criminaliteit, vecht- en moordpartijen, prostitutie; hun toekomst ziet er verre van rooskleurig uit. Veel kids snuiven lijm om even alle pijn, honger en gevaren van het straatleven te vergeten.

Gelukkig duikt er sinds een paar jaar een nieuwe drug in het grimmige straatbeeld op: surfen. ‘Gelukkig’ omdat dit middel tieners niet verdooft, maar juist wakker schudt.

Het stimuleert ze om zilte zeelucht in plaats van lijm te snuiven. Tom Hewitt is de man die deze reddingsboei toewierp. Jarenlang zwierf de Engelse surfer over de wereld en hielp hij straatkinderen. Totdat hij verliefd werd op Zuid-Afrika. Hewitt streek neer in Durban en richtte in 1998 het Durban Street

SALT dec. jAn. 2013 - 2014 23

alexcallister.com

SmAAKmAKeR

Team (later omgedoopt tot Umthombo) op met als doel kinderen door middel van sport, creativiteit en psychologische hulp uit de goot te halen. “Een van activiteiten waar kinderen het meest positief op reageerden, was surfen” lacht Hewitt. “Straatkinderen die gewend zijn aan kicks, moet je een spannend alternatief als surfen bieden.” Toen bleek dat het surfprogramma uit zijn jasje groeide, startte Tom in 2005 met Surfers Not Street Children.

“Surfen stimuleert straatkinderen om zilte zeelucht in plaats van lijm te snuiven.”

geen straatkinderen maar surfers “In het water voel ik me zo vrij als een kind.

Dit bracht me op een idee. Zou ik een positieve draai aan het leven van straatkinderen kunnen geven door ze te leren surfen?” Uit het enorme succes van Surfers Not Street Children blijkt dat Toms idee zo gek nog niet was. De afgelopen jaren heeft het straatproject ervoor gezorgd dat tientallen kinderen niet ten onder zijn gegaan aan het woelige straatleven. Hewitt: “Surfen laat straat-

kinderen niet alleen lachen en alle ellende om zich heen vergeten, het geeft ze ook hun eigenwaarde en zelfvertrouwen terug.

Minstens zo belangrijk is dat de rest van de maatschappij geen medelijden heeft, maar respect voor ze krijgt.” Dat surfen voor deze kinderen veel meer is dan een coole lifestyle blijkt wel uit het verhaal van Lucky Nozisale.

In de documentaire Kushaya Igagasi, vrij vertaald ‘de golven induiken’, vertelt hij hoe

moeilijk het is om de verleiding te weerstaan zijn oude leventje weer op te pakken. Maar dankzij het surfen verdient Nozisale inmiddels zijn brood als life guard. Andere voormalige straatkinderen houden hun hoofd boven water door bijvoorbeeld surflessen te geven of een surfshop te runnen.

golf van verandering Hewitt is druk bezig om ook in andere delen van Afrika soortgelijke straatprojecten als Surfers Not Street Children op te zetten.

“Veel Afrikaanse steden zijn gezegend met perfecte golven. Als het in Durban werkt, moet het ook op andere plekken kunnen lukken. Het surfteam van Surfers Not Street Children speelt hierin een belangrijke rol: vier kinderen die op straat zijn opgegroeid fungeren nu als surfende rolmodellen. Door surflessen te geven en hun levensverhaal te vertellen, vormen ze een inspiratiebron voor andere lokale straatkinderen. Hopelijk komt hiermee een golf van verandering op gang.”

34 SALT dec. jAn. 2013 - 2014

nATUURTALenT

Het eeuwige leven van de

benjAMin buttOn KwAl Van de Bijbel tot Star Trek en van de Griekse mythologie tot Harry Potter: sinds mensenheugenis filosoferen we al over het eeuwige leven. Één diersoort lijkt ondertussen de sleutel gevonden te hebben: Turritopsis nutricula. Lang leve de onsterfelijke kwal!

Tekst Matthijs Meeuwsen

N

ieuw is hij niet. De Turritopsis nutricula werd in de negentiende eeuw al beschreven in de biologieboeken, maar lange tijd bleef men in het ongewisse over zijn knettergekke tovertruc. Tot 1988, toen een Duitse student mariene biologie per toeval een exemplaar in zijn net ving tijdens het snorkelen bij het Italiaanse Portofino. Eenmaal in het lab toonde het diertje – in de Middellandse zee ook wel Turritopsis dohrnii genoemd – pas zijn bizarre eigenschap: hij weigerde simpelweg dood te gaan. Sterker nog, naarmate de dagen vorderden leek het kwalletje, nauwelijks vierenhalve millimeter in doorsnede, er alleen maar jonger op te worden. Dit was Benjamin Button in een petrischaaltje!

in zijn achteruit Om de knappe kunstjes van deze baas iets beter te kunnen begrijpen is het noodzakelijk om eerst wat te snappen over de complexe levenscyclus van kwallen in het algemeen. In het eerste deel van zijn leven heeft een kwal de vorm van een poliep: een soort geleiachtige sliert die aan de zeebodem vastzit en weinig meer doet dan langsdrijvend voedsel opslurpen en zichzelf op eigen houtje voortplanten zodat een kolonie van poliepen ontstaat. Zoals alle pubers willen de poliepen na enige tijd vrijheid – elke kwal heeft zijn seizoen – en laten ze de zeebodem los om een larve te worden. Die groeien op hun beurt weer uit tot een medusa: zo’n koepel met tentakels dus, zoals de meeste mensen kwallen kennen. Volwassen mannelijke en vrouwelijke medusa’s laten vervolgens tegelijkertijd hun voortplantingscellen los in het water, waarna er buiten de kwal een bevruchting plaatsvindt. Uit de bevruchte eicel groeit een larve, die uiteindelijk naar de bodem zakt en zicht weer vasthecht als poliep. Et voilà: de cirkel is rond.

We zijn er nog? Mooi. Maar nu de Turritopsis nutricula, die er niet voor terugdeinst om zijn leven even in zijn achteruitversnelling te

zetten. Meneer is tot op heden namelijk de enige diersoort op de planeet waarvan we weten dat ‘ie, indien nodig, zijn levenscyclus om kan keren. Vergis je niet, het beestje kan nog steeds sterven, bijvoorbeeld door opgegeten te worden. Maar in geval van ziekte, letsel of voedselschaarste kan hij er ook voor kiezen om van medusa weer een tandje terug te schakelen tot de staat van poliep weer is bereikt.

Je kunt het nog het beste vergelijken met een kip die na een stevig potje vechten zijn snavel, vleugels en veren intrekt en vrolijk transformeert tot een ei; om later weer te verschijnen als ongeschonden kuikentje. Of een kikker die in zijn vijver even nergens eten meer vindt en zich dus maar terugtovert tot die veilige staat van kikkerdril.

De kern van dit ingewikkelde verhaal is een nog ingewikkelder proces dat transdifferentiatie heet. Oftewel: het verschijnsel uit de biologie waarbij cellen zich ontwikkelen tot andersoortige celtypen. Ook een salamander bezit dit kunstje bijvoorbeeld, wanneer je de lens uit zijn oogbol snijdt en de voormalige iriscellen transdifferentiëren tot nieuwe lenscellen.

eeuwig leven Nou is de Turritopsis nutricula niet alleen aan een opmars bezig in bijna alle zeeën op aarde (wat wil je als onsterfelijke?), maar werkt hij ook hard aan zijn PR sinds een bewogen coverartikel in het magazine van de New York Times vorig jaar. Het stuk, Can a jellyfish unlock the secret of immortality?, windt er geen doekjes om en hint volop naar de baanbrekende mogelijkheden die het verjongingskuurtje van de onsterfelijke kwal in petto zou kunnen hebben voor kankeronderzoek, of nog fantastischer: het eeuwige leven voor mensen zelf.

De belangrijkste bron in het artikel, een Japanse wetenschapper die zijn leven aan het onderzoek naar de kwal heeft gewijd, stelt namelijk resoluut: “De onsterfelijke medusa is het meest miraculeuze soort in het hele dierenrijk. Ik geloof dat zijn mysterie van onsterfelijkheid

nATUURTALenT

SALT dec. jAn. 2013 - 2014 35

Wijst een kwal ons de weg naar onsterfelijkheid?

gemakkelijk te ontcijferen is en we het kunnen toepassen op een eeuwig leven voor mensen.”

Je staat al te springen op de bank met Who wants to live forever van Queen uit de stereo? Ga nog even rustig zitten. Na publicatie van het artikel ontstond er onder wetenschappers namelijk een kleine storm van tegengeluid omdat de Turritopsis nutricula helemaal niet zo onsterfelijk zou zijn als de New York Times deed voorkomen. Tenminste, het hangt er helemaal van af hoe je onsterfelijkheid definieert. Ja, de medusa slaagt er wel degelijk in om de tijd terug te draaien tot zijn jeugd als poliep. Maar de kwal die daar later weer uit ontstaat zou helemaal geen voortzetting zijn van medusa 1.0, maar gewoon een nieuw organisme. Om bij de vergelijking met ons pluimvee te blijven: de kip wordt een ei, het ei wordt weer een kip, maar beide kippen zijn gewoon verschillende beesten. Geen onsterfelijkheid dus, slechts een nogal absurde manier van voortplanting. Al is dat ook een talent.

bIomImIcrY De Turritopsis nutricula is niet de enige kwal die door wetenschappers in de gaten wordt gehouden. Zo ontdekten Amerikaanse biologen onlangs dat oorkwallen wellicht de sleutel bezitten naar duurzamere energiecentrales, doordat ze bij elke zwemslag ‘gratis’ een duwtje in de rug krijgen door onder hun lijf een draaikolk in het water te slaan. Maar ook in de medische wetenschap dragen kwallen hun steentje bij, bijvoorbeeld bij de vroege ontdekking van kankercellen in het lichaam van (mogelijke) patiënten. Zo hebben Britse wetenschappers een proces ontwikkeld waarbij de fluorescente proteïnen van kwallen vroege tumoren zichtbaar maken en denken collega’s uit Boston zeldzame kankercellen zelfs nog eerder te kunnen ‘vangen’ met minuscule biochips geïnspireerd door kwallententakels.

Check ons board ‘buitenaardse kwallen’ voor onze top 30 meest onwaarschijnlijk mooie kwallen.

36 SALT dec. jAn. 2013 - 2014

InTeRVIeW

kArinA hoLLekim

de vrouw die uiT de hemeL vieL Als een van ’s werelds meest getalenteerde skiërs en basejumpers leefde Karina Hollekim (37) haar eigen droom. Maar dan is er De Val en hangt haar leven ineens aan een zijden draadje. Met Salt blikt ze terug op de zwaarste, maar meest leerzame jaren van haar leven.

“Zoek datgene waarvoor je iedere ochtend op wilt staan.”

Tekst Matthijs Meeuwsen Foto’s garth Milan/red bull Content Pool - vegard breie/Jubafilm - starshot

Z

estig meter boven de grond weet Karina Hollekim het zeker: dit gaat ze niet overleven. Amper een halve minuut eerder is ze nog met een brede glimlach uit een ronkende Cessna gestapt op drieduizend meter boven het Zwitserse Meer van Genève. Het is een routinesprong zoals ze er al honderden heeft gemaakt. Een camera op haar helm. Gekleurde rook uit een fles aan haar enkels. En haar wingsuit wapperend tussen haar ledematen als het vel van een vliegende eekhoorn. De sfeer tussen haar kameraden is jolig. Ik leef mijn eigen droom, denkt Karina nog. Tot ze haar parachute uitrukt en het scherm niet goed opent omdat de lijnen verstrikt blijken te zijn. Tollend als een helikopterzaadje stort ze zonder enige controle met meer dan honderd kilometer per uur richting de aarde.

Het is 20 augustus 2006 en de 30-jarige Noorse voelt nog net hoe haar onderlijf aan splinters wordt geslagen op het alpengesteente. Dan wordt alles zwart.

Magie van de vogels “Als kind had ik al tig botten gebroken”, lacht ze, inmiddels zeven jaar later, vanachter een grote mok thee. “Een val tijdens het klimmen.

Skiën tegen een boom. Of een sprong vanaf de tafel in ons opblaasbadje. Tsja, de andere kleuters konden nog niet duiken, dus ik moest

en zou het voordoen.” Grijnzend: “Ik was nogal een rusteloos meisje.”

Het is de opvoeding van vader Björn, zweert ze. Ze is nog geen drie als hij – de trainer van de Noorse paraglideselectie – voor haar beentjes twee gaten uit zijn rugzak knipt, en haar vanuit Oslo voortdurend meeneemt naar de bergen. Bungelend op zijn rug ontstaat zo de liefde voor de buitenlucht. Barbiepoppen zijn er niet in huize Hollekim, maar Karina heeft al een kamer vol outdoorspullen als ze nog nauwelijks droog achter de oren is.

“De bergen waren mijn thuis. Ik wilde altijd hoger. Hoger pappa!

En eenmaal op de top moest hij me echt vasthouden, omdat ik als een magneet naar de klif werd getrokken. Op een bergrand kun je de wereld overzien. Je voelt hoe de wind omhoog blaast uit het dal en hebt bijna het idee dat je zo kunt worden opgetild. Ik was volkomen gebiologeerd en kon er uren naar de vogels kijken. In mijn hoofd vertegenwoordigden ze alles waar vrijheid over gaat. Het was magie.

Ik vroeg me constant af hoe het zou voelen om ook zelf van zo’n klif te stappen.”

Onzin, benadrukt haar kleuterjuf als Karina vertelt over haar droom om ooit zelf te vliegen. Vogels vliegen, mensen niet. “Maar ik was een eigenwijs kind; ik geloofde de juf gewoon niet. Ik had mijn vader gezien aan zijn paraglide. Mensen konden heus wel vliegen.”

InTeRVIeW

SALT dec. jAn. 2013 - 2014 37

46 SALT dec. jAn. 2013 - 2014

WAndeRLUST

YurT hoTeL ZwiTSerLAnd

nAChtje heMelen Om in een yurt te slapen hoef je gelukkig al lang niet meer helemaal naar de Aziatische steppe af te reizen. Zo passen de Mongoolse tenten ook vlekkeloos in de wonderschone leegte van het Zwitserse GraubĂźnden. Hoofdredactrice Natasha bleef een nachtje tukken.

En wilde bijna niet meer weg.

Tekst & foto’s Natasha bloemhard

WAndeRLUST RLUST

SALT dec. jjAn. 2013 - 2014 47

“We laven ons eerst aan het landschap voordat we, dronken van de bergmagie, aan de fonduetafel schuiven.”

I

‘‘

k kom jullie halen” hoor ik gastvrouw Mouna aan de andere kant van de lijn zeggen. En dan is het weer stil langs de kant van weg in het Zwitserse Sur waar we zojuist door de Postauto (de bus) zijn afgezet. Niet veel later horen we het geluid van een sneeuwscooter de berg afkomen met op het regenscherm ‘Taxi’. Mouna gooit de bagage achterop en wij mogen aan de zijkanten, boven de enorme rupsbanden, op een paardendeken plaatsnemen. Na zo’n twintig minuten rijden we op 2000 meter hoogte de witte wereld van Alp Flix in en doemt in de totale leegte ons ‘hotel’ op.

Ik word instant gegrepen door de plek en heb het gevoel hier nooit meer vandaan te willen gaan. Het landschap is zó perfect dat het haast angst inboezemt. Omringd door imposante bergpieken en een vallei die zich uitstrekt zover mijn oog reikt, ben ik op zoek naar superlatieven die deze pure schoonheid het best weergeven. Tevergeefs. De momenten opslurpen is het beste dat je hier kunt doen.

Mouna stelt voor nog even te genieten van de zon die zich voorbereid op de avond. Hangend in een strandstoel, verwarmd door een paardendeken en een glühwein, zien we ‘em langzaam achter de rafelige horizon zakken. Gelukkig zorgt de opkomende (volle) maan ervoor dat Alp Flix - dat behoort tot Zwitserlands grootste kanton, Graubünden – nog lang magisch verlicht blijft.

Dan is het tijd om onze tassen, die nog steeds in de sneeuw staan, naar onze ‘kamer’, een van vijf originele Mongoolse yurts, te brengen.

We moeten bukken om binnen te komen maar worden direct omarmd door de geur en de warmte van het houtkacheltje. Mouna wijst ons nog op de sauna, de douches en de toiletten en vraagt vervolgens hoe laat we aan tafel willen.

We besluiten eerst nog even naar buiten te gaan om ons te laven aan het landschap en schuiven dan, dronken van de bergmagie, aan tafel in de sfeervolle Gaststube, een voormalige stal. Er staat fondue op het menu en iets anders kun je je hier ook niet voorstellen. Er komt een fles wijn op tafel, het haardvuur knispert, ‘jazzy’ klanken uit de speakers, schapenvel onder de billen; soms is geluk heel gewoon en ik fantaseer over een leven hier boven op de berg. Op dit moment lijkt me niets mooiers dan dat.

Tegen middernacht lopen we terug naar onze yurt, steken de kaarsen aan, gooien nog wat houtblokjes op het vuur en duiken diep onder de dekens. Slapen wil ik eigenlijk niet, door het glazen dakraam zie ik hoe de maan de hemel paars kleurt. Naast me op het tafeltje ligt een boek van ene Uwe Linke met de titel ‘Die Psychologie des Wohnens.

Vom Glück, sich ein authentisches Zuhause zu schaffen.’ Zonder het gelezen te hebben, voel ik, liggend in mijn bedje, haarfijn wat de man bedoelt.

cOOL PeOPLe

56 SALT dec. jAn. 2013 - 2014

Alive and kicking ‘What you gonna do when things go wrong? What’s it gonna take to make a dream survive?

Who’s gonna save you? Alive and Kicking.’ Beter dan de Simple Minds hadden we het zelf niet kunnen verwoorden. Salt sprak met vier mensen die zichzelf of iets anders een nieuw leven inbliezen.

Craig DeMartino even voorstellen De Amerikaan Craig DeMartino (47) maakte in 2002 een doodsmak toen hij tijdens een klim in het Rocky Mountain National Park ruim 30 meter naar beneden tuimelde. Ondanks dat de val hem uiteindelijk zijn been kostte, hing DeMartino twee jaar later alweer aan loodrechte rotswanden. “Mensen vragen me vaak of ik mijn leven van voor het ongeluk niet mis. Het klinkt misschien raar, maar ik zou de klok niet willen terugdraaien.” breekpunt “Ondanks dat ik als door een wonder de val overleefde, lag ik volledig in puin.

Zo waren mijn rug en nek gebroken, stak er een rib door mijn long heen en waren mijn enkels en voeten volledig verbrijzeld. Achttien maanden later en tientallen

“Het klinkt misschien raar, maar ik zou de klok niet willen terugdraaien.”

operaties verder zat ik nog steeds aan een rolstoel gekluisterd. Ik had helse pijnen. Mijn rechterbeen was gevoelloos. Het was alsof ik van binnen dood ging.

Totdat ik de bekende klimmer Malcolm Daly tegenkwam. Daly, die zelf ooit zijn been na een klimongeluk had laten amputeren, vertelde me honderduit over zijn klim-, fiets- en wandelavonturen.

Ik kreeg weer zin om te leven en besloot dat mijn rechterbeen eraf moest.”

Alive and kicking “Begin 2004, drie maanden na de amputatie, kreeg ik mijn eerste prothese aangemeten. Vanaf dat moment kon ik langzaam maar zeker weer op eigen benen staan. Ik ging weer lopen, kon weer fietsen en met mijn kinderen stoeien. Alleen

klimmen lukte niet. Samen met een specialist ontwikkelde ik een speciale klimprothese. Na veel geëxperimenteer kwamen we erachter dat een klein ‘klimvoetje’ qua drukverdeling tijdens het klimmen het beste werkt. In mijn hoofd stelde ik een lijst van tien beklimmingen op die ik per se wilde doen.” DeMartino’s nieuwe klimgereedschap bleek verbazingwekkend goed te werken.

Binnen no time werkte hij zijn droomlijstje af en in 2005 verscheen er ook een vinkje achter El Capitan: een van Amerika’s bekendste en beruchtste big wall beklimmingen. In datzelfde jaar won hij ook boulder- en klimgoud op de Extremity Games: de X-Games voor minder valide sporters.

lessons learned “Voor het ongeluk was ik een vader, een echtgenoot en een klimmer. Ik nam mijn leven als vanzelfsprekend aan. Hoewel ik ook nu nog genoeg slechte dagen heb, geniet ik veel meer van vrienden, familie en buiten in de natuur zijn.

Ik laat me niet meer leiden door mijn angsten, maar door mijn hart.” Behalve met professioneel (wedstrijd)klimmen houdt de in Colorado woonachtige DeMartino zich ook bezig met fotografie, is hij een veelgevraagd spreker en motiveert hij andere mensen die geamputeerd zijn om te gaan sporten. uit het leven gegrepen Scan deze pagina en luister op Salt TV naar Graigs levensverhaal.

cOOL PeOPLe

SALT dec. jAn. 2013 - 2014 57

Pascale Honore even voorstellen Pascale Honore (50) belandde 18 jaar geleden door een tragisch autoongeluk in een rolstoel. Toch is ze sinds een jaar volledig in de greep van het surfvirus.

Als de golven van de Zuid-Australische West Coast goed zijn, ‘staat’ ze op de plank, vastgetapet op de rug van een andere surfer. breekpunt “Ik ben altijd al gek geweest van de oceaan. Deze liefde was een van de redenen waarom ik tijdens mijn wereldwijde omzwervingen ooit in Elliston in Zuid-Australië ben blijven plakken. Mijn droom was om hier een leven op te bouwen en om te leren surfen. Helaas

zette het ongeluk hier een lelijke streep door. Een van de eerste dingen die ik hoorde toen ik in het ziekenhuis mijn ogen weer opendeed, was dat ik nooit meer zou kunnen lopen.”

Alive and kicking “Gelukkig hebben mijn zoons, Tom en Morgan, de liefde voor de zee van hun moeder geërfd. Surfen is hun leven en voor mij bestaat er niets mooiers dan mijn jongens in het water te zien spelen. Toch voelde ik me tegelijkertijd gefrustreerd.

Ik wilde namelijk samen met hun surfen. Toen Tyron Swan, een big wave surfer en een goede vriend van mijn zoons, dit hoorde, stelde hij voor om mij op zijn rug vast te tapen. Ik was

overdonderd door het idee, maar realiseerde me ook dat dit waarschijnlijk mijn enige kans zou zijn om te gaan surfen. Tom en Morgan waren in eerste instantie nogal sceptisch, maar besloten uiteraard om me te helpen. Van een simpele rugzak fabriceerden we een soort harnas waardoor Tyron me op zijn rug kon hijsen.

Vervolgens tapeten mijn zoon ons letterlijk aan elkaar vast.

Gelukkig weeg ik maar 40 kilo waardoor Tyron ‘nauwelijks’ merkte dat ik aan hem hing. De eerste poging in de golven was meteen raak. Ik surfte! Het was een onbeschrijflijk euforische gevoel. Voor het eerst in achttien jaar was ik één met de golven en

had ik geen rolstoel meer nodig.” lessons learned Sinds die eerste golf is de in Parijs geboren Honore overspoeld door mediaaandacht. Haar filmpje, Duct Tape Surfing, werd een paar honderdduizend keer online bekeken en ze verscheen breedlachend op de voorkant van verschillende Australische kranten.

“Al deze aandacht heeft me de kans gegeven om de wereld mijn verhaal te vertellen. Ik wil mensen laten zien dat ze in oplossingen in plaats van problemen moeten denken.” uit het leven gegrepen Bekijk Duct Tape Surfing op Salt TV of volg Pascal op facebook.com/ ducttapesurfing.

“Voor het eerst in achttien jaar was ik één met de golven en had ik geen rolstoel meer nodig.”

ReISRePORTAGe

SALT dec. jAn. 2013 - 2014 65

ANTARCTICA

over ÉÉn nAchT iJS Één nacht kamperen op Antarctica is het hoogtepunt van een reis die toch al moeilijk te overtreffen valt. Redacteur Matthijs kreeg de kans. Over afgebeten vingertopjes, huilen in de sneeuw en languit in de pinguïnpoep.

Tekst Matthijs Meeuwsen Foto’s Matthijs Meeuwsen en Daniël Ohlsson

H

ij zit er nog. Bewegingsloos op zijn ijsschots, als een onverstoorbare nachtbewaker. Het zeeluipaard is een indrukwekkend dier, zeker om twee uur ’s nachts op Antarctica, als het maanlicht over zijn kaken danst. En zeker op nauwelijks vijf meter van mijn tent.

Hij patrouilleerde al pal langs de kustlijn toen reisgenoot Daniel, een dozijn medekampeerders en ik een paar uur geleden onze haringen in het bevroren kiezelstrandje staken. Links, rechts, links, rechts, briesend als een wilde stier. “Waarschijnlijk wordt hij aangetrokken door de luchtbellen uit de motor van onze zodiak”, legt de Chileense scheepsbioloog Rudolf Thomann uit. “Als pinguïns zwemmen worden er ook bubbels tussen hun veren vandaan geperst.”

Dat, en het feit dat er pal naast mijn tent een lopend buffet van de beestjes zelf rond waggelt uiteraard. “Hij gaat voorlopig nergens heen”, plaagt Rudolf. “Die denkt ook: als ik die pinguïns niet te pakken krijg, zit mijn ontbijt gewoon een deurtje verder.”

Plakpleisters en pillenstrips Precies een week eerder sta ik met 214 medepassagiers op de kade van het Argentijnse Ushuaia: de meest zuidelijke stad van ZuidAmerika, waar het leeuwendeel van de scheepsreizen naar Antarctica begint. De boeg van de MS Fram blinkt nog in het zonnetje, maar de Noorse ijsbreker zag al meer braaksel dan de toiletjuffrouw van een allergiepoli. Het is allemaal de schuld van de Drake Passage. Maar liefst 400 zeemijlen lang verspert dit beruchte water de weg naar het Antarctisch schiereiland. Goed voor bijna twee dagen varen door een

ontzagwekkende leegte over de wildste zeestraat op aarde. Met plakpleisters, pillenstrips, drukpuntarmbandjes of kauwend op stukjes gember wapenen de opvarenden zich tegen de zeeziekte in het verschiet. Tevergeefs. De weergoden tonen zich deze dagen nog van hun coulante kant, maar sommige passagiers verschijnen de volgende ochtend alsnog bij het ontbijt met de kleur van de borden krabsalade.

Om de tijd wat te doden tijdens de oversteek door Het Grote Niets, worden de uren ondermeer gevuld met lezingen over de natuur en de geschiedenis van Antarctica. Een interessante spoedcursus biodiversiteit bijvoorbeeld van scheepsbioloog Rudolf. “Antarctica is een continent van superlatieven”, doceert hij. “Het is het hoogste, droogste, leegste, winderigste en koudste werelddeel op aarde. De extreme condities in deze woestijn van 29 miljoen kubieke kilometer ijs zijn niet bepaald geschikt voor leven. Als we pinguïns en zeehonden – die vooral in het water leven – niet meetellen, is het grootste landdier een vleugelloos muggetje van amper een centimeter. Je vraagt je bijna af wat we als mensen in vredesnaam op zo’n plek te zoeken hebben.”

vingertopjes afbijten Het is niet voor niets dat de ontdekkingsreizen naar ‘het zevende continent’ pas op gang kwamen toen een groot deel van de planeet al lang en breed in kaart was gebracht. Pas in 1821 zet de Amerikaanse zeehondenjager John Davis als eerste mens voet op het vasteland, leer ik in de scheepsbibliotheek. Het duurt vervolgens nog eens bijna een eeuw voordat legendarische poolgangers als Ernest Shackleton,

78 SALT dec. jAn. 2013 - 2014

THe LIST

THe LIST

8 plekken in de herkansing

SALT dec. jAn. 2013 - 2014 79

een TWEEDE Leven Verlaten vliegvelden, stoffige spookpanden, afgedankte afvalbergen en roestende rails.

Ons landschap is bezaaid met fossielen uit vroeger tijden. Game over? Nope. Door visie en creativiteit – én tal van goede voorbeelden in het buitenland – bereiden deze plekken zich voor op een tweede leven.

1. SPoorZoeken Metamorfose Oude spoorlijnen. in een vorig leven Falende Fyra’s, propvolle coupés en een golf van vertragingen: we zeuren wat af op onze nationale spoorwegen. Dat dit echter niets nieuws is, bewijst het Limburgse ‘Miljoenenlijntje’ tussen Schaesberg en Simpelveld.

Het traject zorgde al in de jaren ’20 voor gemor omdat het per kilometer – 12,5 in totaal – een miljoen gulden kostte.

Nieuwe jas Inmiddels boemelt hier alleen een museumtreintje, maar vanaf Wijlre is langs het spoor wel een wandelroute ontstaan.

Het is een van de tochten langs overwoekerde spoorbruggen en oude stationnetjes, die staan beschreven in ‘Fietsen en wandelen langs oude spoorwegen in Nederland (2009, 108 pag., ISBN 9789038918983). lichtend voorbeeld Ook in de rest van Europa weten ze wel raad met oude rails. Neem het Italiaanse Albisola (foto), waar een afgedankt spoorwegtraject, inclusief toffe tunnels, is omgetoverd tot een sfeervolle wandelpromenade langs de kust. Liever wat actiever? De Noorse Rallarvegen is één van Europa’s mooiste fietsroutes, maar werd ooit uitgesleten door de zwoegende spoorwegarbeiders die eind 19e eeuw de parallelle Bergenbaan aanlegden. Vanaf Haugastøl voert de route in 80 kilometer langs indrukwekkende vergezichten, steile hellingen en klaterende watervallen tot eindpunt Flåm (of door naar Voss in 108 km). Als herboren rallarvegen.com.

De borst nat maken fi.is, adventures.is, marathon.is/laugavegur.

PeOPLe PlaneT PASSIOn Play

LESS WORK MORE BIKE RIDES MORE HIKING MORE SURFING MORE NATURE MORE ZEN MORE TRAINS MORE SALT LESS BULLSHIT

6 x per jaar, 100 pagina’s inspiratie voor een actief en avontuurlijk leven tot 1 februari 2014 nog voor ¤ 18,(hierna ¤ 22,50 per jaar)

Aanmelden doe je op GetSalt.com