Preview Salt Magazine #1-2010

+ HUUR EEN HUTJE OP DE BERG + VOLG DE PENNINE WAY ENGELAND + THE GREAT ‘APP’-DOORS + DRIJFHOUTKUNST Extra Zout Mountainbiken op Texel Huthike Adelaarsweg Wildspotten Transbike Costa Rica IJskoud ondergronds Urban kajaktochten

INTO THE WILD ROADTRIP CANADA

METHUSALEM DEZE BOOM IS 4841 JAAR

EUR ᙄ 4,50 | JPY g 558,80 | INR ᙀ 281,71 | CUP ᙉ 61,04

SALT KANO & KAJAK CLINIC SCHRIJF JE IN

5e jaargang | #1 maart/april ‘10 | GetSalt.com

EPIC

4

SALT #1

MRT./APRIL 2010

EPIC

Duizelingwekkend Waarschijnlijk heb je wel eens een aflevering van de Discoveryserie Storm Chasers gezien waarin een bonte verzameling van meteorologen, fotografen, filmers en wetenschappers zich in de Amerikaanse ‘Tornado Alley’ (Texas, Kansas en Oklahoma) waagt om op een van Moeder Natuurs meest gewelddadige natuurverschijnselen te jagen; tornado’s.

Jaarlijks worden deze staten zo'n duizend keer door tornado's getroffen. Om dit fascinerende natuurverschijnsel op foto en video vast te leggen, reizen de door passie gedreven tornadojagers rond in omgebouwde en vaak zelfs gepantserde voertuigen. Maar het voornaamste doel is het ontstaan en de werking van deze grillige stormen, die meestal in het voorjaar razen, te kunnen begrijpen.

Een manier waarop ze dit doen, is door gevoelige meetapparatuur, zogenaamde probes, op het pad van een tornado te leggen. Als zo’n probe namelijk door een wervelwind wordt opgeslokt, dan levert dit (na afloop) een enorme schat aan informatie op. Met de data hopen wetenschappers beter deze nietsontziende winden te kunnen voorspellen, waardoor uiteindelijk minder slachtoffers zullen vallen.

Het enige nadeel van deze methode is dat de jagers zich griezelig dicht bij deze allesvernietigende slurf moeten wagen.

De windsnelheden variëren namelijk van 64 (F1 tornado) km/uur tot ruim 418 km/uur (F5 tornado).

In Nederland maken we gelukkig zelden kennis met dit natuurverschijnsel. Een van de meest krachtige tornado’s uit onze geschiedenis trok in 1674 over Utrecht en veranderde in een paar seconden het middenschip van de Utrechtse Domkerk in een hoop puin.

MRT./APRIL 2010

SALT #1

5

INHOUD

salt #1 2010

#1 MAART/APRIL 10

Spraakmakers 12 17 18 25 32 36 40 61 64 75 80 83 84 90 92

PEOPLE, PLANET, PASSION, PLAY Nieuws & trends NEXT De nieuwste technologieën INHEEMS De Sámi, het rendiervolk NATUURPRAAT 4841 jaar oude boom KUNSTSTOF Geïnspireerd door de natuur SPULLENHULP Oogopeners, beschermengels en water ICOON North Face Duffel BODY & SOUL Voer voor je ziel LICHAAMSTAAL (H)oren KID-DING Spullen voor kids HUISSTIJL Wonen, design, architectuur TOPPLEK Jagdhütte Gruberberg, Tirol FASTFOOD Stilt je honger MEGAPIXEL Fotografie, video, exposities ONBEKEND MAAKT BEMIND Sarek, Zweden

Geïnspireerd door de natuur

FRISSE BLIK

20 26 76 82

Hoofdgerechten 41

68

Roadtrip Yukon

Van de

IN DE MEDIA Films, muziek, boeken, internet INTERVIEW Notes from sealevel WERELDROUTE Pennine Way, Engeland BEROEMDE REIZEN Zij gaven de wereld vorm

EXTRA ZOUT Doe-het-zelf gids voor je avontuurlijke lifestyle; mountainbiken, kajakken, bergbeklimmen, fietstochten, hiken, hardlopen, ondergronds, wild spotten REISVERHAAL Roadtrip Yukon

Columns

Nagerechten

35 63 67

94 98 99

Roxane Catz Tijn Touber Floortje Dessing

Shop Service / Colofon Word Salt abonnee

Extra zout

Notes from sealevel

redactie

Ik vertelde onlangs tegen een vriendin dat ik een stedengids van Amsterdam en een reisboek over Nederland had gekocht.

Je had haar gezicht moeten zien; Verontwaardiging, vebazing en nieuwsgierigheid wisselden elkaar in rap tempo af.

Waarom in hemelsnaam koop je een reisgids over je eigen land en al helemaal over de stad waar je al jaren bijna wekelijks in ronddoolt? Mijn antwoord maakte haar even stil. Juist omdat ik het allemaal zo goed denk te kennen, merkte ik dat ik er haast met mijn ogen dicht doorheen liep. In Amsterdam vind ik als een blinde de weg. Dat is ook lekker, je voelt je er thuis, het geeft een vertrouwd gevoel, dus neig je er naar om telkens voor hetzelfde te kiezen. Je loopt dezelfde weg, kiest de bekende tenten om wat te gaan eten of drinken enzovoorts. Ik neem nu Amsterdam als voorbeeld, maar eigenlijk geldt het voor heel veel dingen die we doen. Zodra het vertrouwd is en het bevalt goed, nestelen we ons in de zekerheid ervan. Op zich helemaal niets mis mee, het geeft immers ook rust, maar ik word op zo’n moment ook altijd een beetje zenuwachtig.

Want blind kiezen voor de vertrouwde weg sust mij ook in slaap waardoor ik een hele hoop dingen mis. Zo bleek dus toen ik gewapend met die stedengids Amsterdam in trok. Het leek wel of ik voor het eerst in die stad kwam. Ik zag plekken waar ik nooit eerder was geweest, ontmoette mensen, proefde dingen, werd gewezen op details die ik hier allemaal nooit eerder had gezien.

Opeens had ik weer heel veel te vertellen over een plek die ik in de loop der jaren als zo vertrouwd was gaan beschouwen, dat ik er dus geen aandacht meer aan schonk.

En die frisse blik op mijn eigen hoofdstad, omdat ik er domweg anders doorheen ging, is de basis geweest voor de verandering die we in deze Salt hebben doorgevoerd. Een frisse blik op iets wat hopelijk al een beetje vertrouwd voor je is en ook na deze uitgave gewoon zo zal blijven. Blijf verwonderd en daar hoef je echt niet ver voor te gaan. Veel leesplezier weer, ik hoor graag reacties.

Natasha Bloemhard | Hoofdredacteur | Salt magazine MRT./APRIL 2010

SALT #1

3

PITTIG

zout Wist je dat je per dag maar 6 gram zout nodig hebt, maar dat de

gemiddelde Nederlander dagelijks ongemerkt 9x zoveel binnenkrijgt?

Zelfs als je veel sport heb je maar zo’n 3 à 4 gram extra zout nodig.

Laat die zak chips dus maar staan.

Blij dat je aan het einde van iedere maand je salaris krijgt? Romeinse soldaten waren dit vroeger ook, zij kregen echter deels zout (Sal in het Latijns) uitbetaald.

Salt–n–Pepa was een Amerikaanse hiphop groep die

in de jaren ’80 megahits scoorden met Push it en Shake your thang.

Als iemand opzouten tegen je roept, dan betekent dit dat je moet oprotten.

Oorspronkelijk betekent opzouten echter dat je iets ‘ter bewaring’ in zout legt, dus eigenlijk oppot.

De Salar de Uyuni in het zuidwesten

van Bolivia is met 10.000 m2 de grootste zoutvlakte ter wereld.

Chinezen hebben waarschijnlijk het zout ontdekt;

er bestaat een paar duizend jaar oud Chinees document waarin al veertig verschillende soorten zout worden beschreven.

Water drinken is goed voor je. Teveel water in een te kort

tijdsbestek kan echter tot vergiftiging leiden. Je spoelt dan namelijk teveel zout (natrium) uit je lijf.

Om de gladheid van afgelopen winter te bestrijden strooide Rijkswaterstaat ruim 90 miljoen kilo zout uit over de Nederlandse wegen.

MRT./APRIL 2010

SALT #1

11

PEOPLE | PLANET | PASSION | PLAY

THE GREAT HIMALAYA TRAIL IN 2011 OPEN Nog een jaartje wachten en dan kun je een van de mooiste trekkings ter wereld maken; de 4506 kilometer lange The Great Himalaya Trail.

Hoewel nu alleen nog het Nepalese deel van de trail klaar is, wordt verwacht dat de andere landen – China, Pakistan, Bhutan en India – binnen afzienbare tijd hun deel van het traject af hebben. Dat geeft jou in ieder geval de tijd om je WVVh cj Va iZ bZaYZc YVi _Z kda\ZcY _VVg odÉc &*% kV`Vci^ZYV\Zc l^ai decZbZc# :Zc kddgegdZ[_Z kVc Èi]Z bdi]Zg d[ Vaa trekkings’ vind je op thegreathimalayatrail.org

IN ELKE UITGAVE VAN SALT EEN UPDATE RECHTSTREEKS VANUIT DE EOG SUSTAINABILITY WORKING GROUP, WAARIN TOONAANGEVENDE OUTDOORMERKEN SAMENWERKEN OP WEG NAAR VERDUURZAMING.

AAN HET WOORD DIT KEER: CORTNEY MCDERMOTT CSR & SUSTAINABILITY MANAGER THE NORTH FACE

KARINA HOLLEKIM WEER OP SKI’S Vier jaar na haar bijna fatale sprong, stond de BASE-jumpster Karina Hollekim weer op ski’s en deed wat iedereen voor onmogelijk had gehouden, namelijk zelfstandig skiën. Met haar eerste afdaling liet ze tevens een gitzwart hoofdstuk in haar leven achter zich. @Vg^cV =daaZ`^b (( lVh _VgZcaVc\ ]Zi Zfj^kVaZci kVc ZmigZZb# 6ah professioneel freeskiër en BASE-jumpster stond ze letterlijk en figuurlijk op het hoogste toneel. Maar in 2006 sloeg het noodlot toe.

Tijdens een skydive weigerde haar parachute en sloeg ze met 100 kilometer per uur tegen de grond. Als een wonder overleefde de professionele BASE-jumpster deze doodsmak. De Noorse bleek 25 botten in haar onderlichaam gebroken te hebben en dokters dachten dat ze haar rechterbeen moesten amputeren om haar in leven te houden. @Vg^cV lVh ZX]iZg iVV^Zg YVc YZ VgihZc YVX]iZc! lVci oZ dkZgaZZ[YZ de operatie en behield haar rechterbeen. De door Redbull en The North Face gesponsorde atlete stond voor de moeilijkste opgave uit ]VVg XVgg^ gZ0 Èh^beZaÉ aZgZc adeZc# >cb^YYZah ^h @Vg^cV (!* _VVg Zc ZZc twintigtal zware operaties verder en staat ze na een lang en zwaar revalidatieproces weer op haar eigen benen. Sterker nog, de Noorse stond afgelopen winter door pure wilskracht voor het eerst weer op ski’s. Op onze website kun je in een filmpje zien hoe dat ging. Als je bZZg l^ai lZiZc dkZg @Vg^cVÉh ^cYgj`lZ``ZcYZ aZkZchkZg]VVa! WZhiZa dan de prijswinnende documentaire 20 Seconds of Joy in de Salt Shop.

12

SALT #1

MRT./APRIL 2010

GetSalt.com Bekijk het filmpje van Karina Hollekims eerste afdaling

ECO INDEX Pratend over duurzaamheid zou ik eerst iets willen zeggen over een onderwerp dat er op het eerste gezicht misschien niets mee te maken heeft, namelijk ÈiVVaÉ# =dZ odj _Z ]Zi k^cYZc Vah ^` ^c ]Zi Mandarijn tegen je zou praten?

Je zou waarschijnlijk stoppen met luisteren, of in ieder geval vragen of ik een taal kan spreken die we beiden verstaan en begrijpen. Zo is het ook met duurzaamheid. Hoewel we globaal wel hetzelfde bedoelen, wordt de gemiddelde consument door overheden, NGO’s en de media bedolven onder allerlei groene labels, keurmerken, regels etc.. Groen, duurzaam, gifvrij of eco-vriendelijk; waar moet je op letten als je iets bewust wilt kopen?

In de outdoorindustrie praten we al enige tijd met een aantal toonaangevende merken - Vaude, Patagonia, Petzl, Salomon, Adidas, Mammut, Gore en Deuter en wij zelf van The North Face – over een verduurzaming van onze industrie.

Maar dat begint met het spreken van dezelfde taal. Verenigd in twee organisaties, de OIA Eco Working Group en de EOG Sustainability Working Group, hebben we daarom besloten om onze krachten te bundelen en een zogenaamde Eco Index te ontwerpen.

Deze geeft niet alleen een handvat over hoe als merk te werken, maar geeft ook meteen de impact van outdoorproducten op het milieu duidelijk weer. Daarnaast geeft het ons als outdoorfabrikanten een platform om Babylonische spraakverwarringen aan te pakken. Het is als het leren spreken van een nieuwe taal. Maar de industrie is op de goede weg en het feit dat we samenwerken is op zich al een unicum te noemen. europeanoutdoorsustainability.org

PEOPLE | PLANET | PASSION | PLAY

JAAR VAN DE TIJGER

Toch hopen organisaties als de Wildlife Conservation Society (WCS) en het Wereld Natuurfonds dat 2010 de bedreigde dieren wat meer geluk zal brengen, zeker nu 2010 het Chinese Jaar van de Tijger en het Jaar van de Biodiversiteit is. Het jaar is in ieder geval goed begonnen met de Tijgertop; dertien Aziatische landen hebben besloten maatregelen te nemen die er voor moeten zorgen dat het leefgebied van de tijger niet verder inkrimpt. Daarnaast sprak men af om de handel in tijgerhuiden permanent te verbieden. In september komen de landen weer bij elkaar om de afspraken te bekrachtigen. Wrang detail; in de VS leven 5000 tijgers in gevangenschap, meer dus dan de 3000 tijgers die nog in het wild voorkomen. wnf.nl, wsc.org

HELP, WIJ ZIJN DE LAATSTEN! ?VkVVchZ cZjh]ddgc 60 exemplaren DZkZg`dc^_c Oj^Y"6[g^`V 250 exemplaren DcV\Zg >gVc 570 exemplaren GZjoZceVcYV 8]^cV 1600 exemplaren <djY`gddch^[V`V BVYV\Vh`Vg 2400 exemplaren OlVgiZ cZjh]ddgc IVcoVc^V! @Zc^V! CVb^W^ ! OVbW^V 3725 exemplaren KVg`ZchcZjhkaZZgbjh (Thailand, Myanmar) 4000 exemplaren

(c)Mark Watson/Red Bull Photofiles

Het aantal wilde tijgers neemt schrikbarend af. Een eeuw geleden zwierven nog zo’n 100.000 exemplaren in het wild rond.

Ontbossing en jacht hebben er voor gezorgd dat er nu nog maar 3000 van deze schitterende beesten zijn overgebleven.

TSUNAMI OF THE SKY Een van de beste hanggliders ter wereld, Jon Durand (28) vervult hier een levenslange droom; surfen op de 1000 kilometer lange Morning Glory.

De Morning Glory - een onverklaarbaar natuurfenomeen die in deze vorm alleen boven de verlaten Australische Golf van Carpentaria (het noorden van Queensland) voorkomt – is een zeldzame wolk die zich van horizon tot horizon uitstrekt en met een snelheid van 50 tot 80 km/uur door de lucht rolt. Jons

È\da[g^iÉ lVh ZX]iZg c^Zi \Z]ZZa odcYZg \ZkVVg# Æ:Zc l^eZ dji de YZoZ \da[ ]ZZ[i desastreuze gevolgen. Als de wolk me namelijk zou hebben ingehaald, dan was ik in de zeer turbulente lucht aan de achterkant van de wolk terecht gekomen en waarschijnlijk als een dood vogeltje uit de lucht gevallen,” aldus de Red Bull atleet. Gelukkig gebeurde dit niet en bleef Jon 100 kilometer lang in zijn droomvlucht.

MRT./APRIL 2010

SALT #1

13

INHEEMS

Het rendiervolk

Sámi De Sámi zijn één van de grootste en oudste inheemse volkeren van Europa. DNA-studies tonen aan dat dit nomadische oervolk afstamt van de allereerste homo sapiens die Europa bevolkten. Ze woonden lang voordat de Zweedse-, Finse-, en Vikingcultuur zich ontwikkelden in het noorden van Scandinavië en Rusland, nu beter bekend als Lapland.

Tekst Knut Alsemgeest. Beeld visit.norway.com

18

SALT #1

MRT./APRIL 2010

INHEEMS Waar >c ]Zi cddgYZc kVc HXVcY^cVk^ Zc GjhaVcY AVeaVcY leven ruim 70.000 Sámi (50.000 Noorwegen, 20.000 Zweden, 6500 Finland, 2000 Rusland) Sinds 10.000 jaar v. Chr. Uiterlijke kenmerken Donkergrijze ogen, zwart haar, hoge jukbeenderen, een klein postuur en natuurlijk de typische klederdracht waarvan de vrolijke kleuren geïnspireerd zijn op de natuur.

Taal Het Samisch is onder te verdelen in negen dialecten en is verwant aan het Fins, Estisch en Hongaars, en is gebaseerd op de natuur. Zo kennen de Sámi wel 300 woorden voor het beschrijven van een rendier, sneeuw of ijs. Ander dekVaaZcY YZiV^a/ ^c ]Zi HVb^hX] `dbi ]Zi lddgY Èddgad\É niet voor.

Levensstijl De Sámi levenstijl floreerde door hun perfecte aanpassing aan het arctische (pool)klimaat. Ze volgden de rendierkuddes in hun jaarlijkse voedseltrek, ze molken de dieren en gebruikten het vlees en de ingewanden voor voedsel, de huiden voor kleren en lavvu’s (tenten), en de spieren als touw. Daarnaast was een rendier het vervoersmiddel bij uitstek in die tijd. Dit nomadische bestaan wordt vandaag de dag nog door slechts een klein deel van de Sámi geleefd.

SPOREN

De Sámi waren waarschijnlijk één van de allereerste volken die ski’s gebruikten om van A naar B te komen. | Eén Samisch woord heeft zich een weg

weten te vinden naar onze woordenboeken: toendra. Het is afgeleid van het Sámi woord tundar, wat ‘boomloze steppe’ betekent. | Veel (Scandinavische) outdoormerken hebben

tenten in het assortiment die zijn gebaseerd op de traditionele lavvu; een ruime tipi-achtige tent met één stok in het midden zoals de Bergans of Norway Teepee (bergans.com). |

De Sámi hadden geen veldflessen of Sigg bottles, maar dronken uit zogenaamde kuksa; houten mokken gemaakt van berkenhout. Een moderne variant zijn de van hout en plastic (100% recyclebaar) gemaakte Kupilka mokken. (kupilka.fi) | Sámi sieraden zijn inmiddels in heel Europa te koop. De sieraden wor-

den volgens traditie gemaakt van rendierleer, lamsvacht en rendiergewei gecombineerd met zilver. saami.nl

Geloof Het geloof van de Sámi is net als bij veel andere, oude inheemse volkeren gebaseerd op de natuur. Ze geloven in de eenheid en de balans tussen de natuur, de zon, de maan, de aarde, de dieren en de mens. Dit in tegenstelling tot onze huidige samenleving waar het idee overheerst dat de mens boven de natuur staat. De spiritueel leider van de Sámi is de Sjamaan. Hij of zij heeft contact met de spirituele wereld.

Zwarte bladzijde In de 16e en de 17e eeuw breidden de Zuid-Scandinavische koninkrijken zich uit naar het Noorden, waarbij de Sámi uit hun leefgebied werden verdrongen. Ze werden gedwongen om onder erbarmelijke omstandigheden in de mijnen te werken of te helpen bij het transport van ertsen. Tegelijkertijd werd de Sámi (jacht)cultuur verwoest en het Christendom opgelegd. In de eeuwen die volgden werden alle sporen die maar enigszins met het geloof, het volk of de gebruiken te maken hadden uitgewist. De Sámi taal werd verboden en de muziek met haar traditionele Joik hdc\h lZgYZc Vah Èa^ZYZgZc kVc YZ Yj^kZaÉ WZhiZbeZaY# Tot slot werden de Sámi’s in de jaren ’20 en ’30 onder dwang naakt gefotografeerd en anatomisch opgemeten door wetenschappers. Het doel hiervan was om aan te tonen dat de Sámi bevolking als ras ondergeschikt, minderwaardig, en zelfs niet-menselijk was. Het tij keerde voor de Sámi in 1948 bZi YZ kZg`aVg^c\ kVc YZ ÈGZX]iZc kVc YZ BZchÉ# IdX] odj het nog tot 1986 duren voordat het nationale Sámi volkslied en de nationale vlag werden geïntroduceerd. Vandaag de dag bezitten de Sámi in zowel Noorwegen, Zweden als Finland een eigen parlement, het Sameting.

Sámi of Lappen? BVV` cdd^i YZ [dji db ZZc H{b^ ZZc AVe te noemen. Dit zien ze namelijk als een grove belediging.

9Z iZgbZc AVe d[ AVee Zc AVeaVcY o^_c kda\Zch YZ H{b^ vroeger door de verschillende overheden bedacht om de H{b^Xjaijjg od hcZa bd\Za^_` j^i iZ l^hhZc# =Zi lddgY ÈAVeÉ WZiZ`Zci Z^\Zca^_` ]ZioZa[YZ Vah dch lddgY ÈaVeÉ! ZZc hij` hid[ lVVgbZZ _Z `aZgZc ÈdeaVeiÉ# BZi AVe oZ\ _Z Z^\Zca^_` YVi alle Sámi vodden dragen. Niet echt positief dus.

sami.nl

LESSONS TO LEARN

KIJKEN

De mens en de natuur zijn volgens de Sámi elkaars gelijken en moeten elkaar in balans houden. In andere woorden: Ga met respect om met je directe leefomgeving, buit het niet uit, maar leef in balans met de natuurlijke elementen. De Sámi wisten zo als geen ander te overleven in een klimaat, waarin wij het met al onze kennis en techniek nog geen maand zouden uithouden. Ook op het gebied van eten kunnen we nog wat van ze leren. Zo komen bij dit (semi-)nomadische volk nog steeds minder (darm)kanker en hartproblemen voor. Waarschijnlijk komt dit omdat ze veel rendiervlees (rijk aan vitamine E en selenium) eten, maar ook vis, bessen en bramen op het menu hebben staan.

Wil je meer over de Sámi-cultuur te weten `dbZc4 @^_` YVc YZ OlZZYhZ [^ab Varg (ook bekend als Wolf) uit 2008. Varg brengt mooi in beeld hoe Sámi-tradities in een NoordZweeds dorpje botsen met de moderne maatschappij. De film heeft verschillende internationale prijzen gewonnen.

Meer weten? galdu.org sami.uit.no itv.se/boreale/samieng.htm

MRT./APRIL 2010

SALT #1

19

INTERVIEW

Jon Bowermaster

Oceans 8 Notes from sea level

26

SALT #1

MRT./APRIL 2010

INTERVIEW

7 CONTINENTEN 1 OCEAAN 8 EXPEDITIES 10 JAAR

Schrijver en filmmaker Jon Bowermaster (55) begon in 1999 aan een avontuur dat hem niet alleen over de hele wereld zou brengen, maar hem ook inzicht gaf in de invloed van de oceanen op de mens. Peddelend in een zeekajak langs alle continenten op aarde, gaf hij in woord en beeld vorm aan een 10 jaar durende expeditie: Oceans 8. “Op het moment dat de oceaan dood is, heeft de mens niets meer op aarde te zoeken.”

Een fotoverslag.

Tekst Ard Krikke. Beeld archief Jon Bowermaster

MRT./APRIL 2010

SALT #1

27

EXTRA ZOUT | MOUNTAINBIKEN

TEXELS MOUNTAINBIKEPARADIJSJE Ik geef het meteen toe, mountainbiken op Texel klinkt niet echt uitdagend. Het Waddeneiland is immers zo plat als een dubbeltje en bestaat grotendeels uit weiland.

Toch? Klopt helemaal, maar geloof mij als ik zeg dat hier een van de mooiste routes van Nederland ligt.

WAPENFEITEN

Biker Ard Krikke, 39 jaar, redacteur Mountainbike een custom made titanium Van Nicholas Tuareg Bril Adidas Terrex Pro Helm Specialized Decibel Inhoud bidon ouderwetse limonade Eten Corny repen van de Lidl

42

SALT #1

MRT./APRIL 2010

Als je vanaf de boot Texel voor het eerst op rijdt, dan zie je inderdaad weiland, weiland en nog eens weiland. Toch bevindt zich in het zuidwesten van het eiland (ter hoogte van Westerslag) een onbekend mountainbikeparadijsje. Diep verscholen in een smalle bosstrook (De Dennen) - dat onderdeel uitmaakt van Nationaal Park Duinen van Texel â&#x20AC;&#x201C; wringt zich een golvende singletrack van zoâ&#x20AC;&#x2122;n 8 kilometer langs bomen, door kuilen en over duinen. De trail is in een paar opzichten uniek: a) het ligt in een mooi en rustig natuurgebied. b) dankzij de goede flow komen zowel beginnende als gevorderde bikers aan hun trekken - geloof me, ik heb het rondje zonder

echtscheidingsperikelen met mijn vrouw gefietst. c) door de zanderige ondergrond kun je hier in tegenstelling tot veel andere Nederlandse routes ook na een paar fikse regenbuien blubbervrij fietsen.

FAST FACTS

Routelengte 8 kilometer Startpunt Parkeerplaats het Turfveld aan de Westerslag Beste periode Voorjaar, herfst en winter Niveau Van beginner tot die hard mountainbiker Koek & Zopie Strandpaviljoen Westerslag, (westerslag.nl) Informatie mtb-noordwest9.nl.

Flop of top -----

MOUNTAINBIKEN | EXTRA ZOUT

PAASEILAND TEXEL

VRAAG & ANTWOORD

Wist je dat Paaseiland zijn naam dankt aan de ontdekkingsreiziger Jacob Roggeveen? Roggeveen, die in augustus 1721 vanaf de Rede van Texel vertrok, was namelijk de eerste Europeaan die in 1722, op Paaszondag, voet op het onbekende eiland zette. Sindsdien heet het dus Paaseiland. Op zoek naar een blijvend symbool van de historische band tussen beide eilanden, verrees op Texel, een kleine drie eeuwen na Roggeveens ontdekking, een drie meter hoog stenen Moai-beeld. Het is een van de weinige Moai-beelden buiten Paaseiland en het staat in het piepkleine plaatsje Zuid-Eierland, voor De Eilandgalerij. De galerij zelf is overigens ook zeer de moeite waard. Je vindt hier op de natuur geĂŻnspireerde kunst van Niek Welboren en Kerstin Edelmann. eilandgalerij.nl

Erik van der Spek (54), boswachter Staatsbosbeheer Texel staatsbosbeheer.nl Hoe is het mountainbikeparcours ontstaan?

Het rondje is voortgekomen uit de wens van lokale wielerclubs die een jaar of tien geleden bij ons op de deur klopten.

Hoeveel mountainbikers maken gebruik van het rondje?

Dat weten we niet precies.

Er trekken jaarlijks zoâ&#x20AC;&#x2122;n 2,5 miljoen recreanten onze natuurterreinen in.

Ongeveer 1% hiervan doet dit met de mountainbike, zoâ&#x20AC;&#x2122;n 25.000 mensen dus. We gaan er vanuit dat het merendeel van deze mensen ook wel eens het parcours fietst.

Zijn uitgezette routes een goede zaak of hebben mountainbikers niks in natuurgebieden te zoeken?

Ik ben er zeker niet voor om een hek om natuurgebieden te plaatsen.

Dat zou pure armoede zijn. Ik vind het juist een uitdaging om natuur en verschillende soorten recreanten samen te brengen. Op dit moment bekijken we zelfs de mogelijkheden om het mountainbikerondje uit te breiden. Ruiterpaden openstellen voor fietsers zou een optie kunnen zijn.

Natuurtip?

Op ongeveer driekwart van het rondje (ter hoogte van Fonteinsnol) fiets je op zoâ&#x20AC;&#x2122;n 30 meter langs een uitkijktoren. Als je hierin klimt, heb je een schitterend uitzicht over het omliggende bos. Daarnaast is het dĂŠ ideale plek om buizerds te spotten.

Het is een machtig gezicht om deze grote roofvogels, met een spanwijdte van zoâ&#x20AC;&#x2122;n 120 centimeter, laag over de boomtoppen te zien scheren.

RONDJE TEXEL We hebben het hier niet over de vermaarde internationale catamaranrace (die dit jaar op 19 juni plaatsvindt), maar over het bier dat op Texel wordt gebrouwen. Tussen Den Burg en Oudeschild vind je de Texelse bierbrouwerij waar maar liefst 9 verschillende biersoorten worden gemaakt. De bierbrouwerij gebruikt hiervoor alleen gerstemout dat op het eiland zelf is verbouwd.

KVcYVVg dd` ]Zi egZY^`VVi Ă&#x2C6;:X]i Texelsâ&#x20AC;&#x2122; dat op elke etiket prijkt.

Wapenfeiten: de Texelse Skuumkoppe is het eerste originele op Beierse wijze donkergebrouwen tarwebier in Nederland en het Texels bockbier werd vorig jaar gekozen tot het Ă&#x2C6;AZ``ZghiZ 7dX`W^ZgĂ&#x2030; kVc CZYZgaVcY# Je kunt langsgaan bij de brouwerij voor een rondleiding en uiteraard om te proeven hoe een Rondje Texel smaakt. Speciaalbier.com

eilandgalerij.nl

TOP 5 MOUNTAINBIKEROUTES

SKILLS

KIES HET JUISTE RUBBER Ondergrond

Bar

Bandensoort (achter/voor)

Harde bosgrond

2-3 bar

semislick/semislick

7ajWWZg

' idi '!* WVg

cdeeZc$cdeeZc

@j^aZc WddbldgiZah

' idi '!* WVg

hZb^ha^X`$cdeeZcWVcY

6h[Vai

) WVg

ha^X`$ha^Xk

Woordenlijst Bar = hoeveelheid lucht; minder lucht is meer comfort (kijk altijd op de band voor max. en min. hoeveelheid bar); meer lucht is minder comfort, maar lagere rolweerstand.

A^X]iZ W^`Zgh lVVgdcYZg kZZa kgdjlZc `jccZc hdl^Zhd met minder lucht in hun banden dan zwaargewichten rondrijden.

Slick = profielloze band; rolt soepel, maar geen grip.

Semislick = band met vrijwiel profielloos loopvlak, wel noppen aan de zijkant; goede mix van lage rolweerstand en grip.

Noppenband = de naam zegt het al, band met veel uitste`ZcYZ cdeeZc0 \dZYZ \g^e! \dZY gZbkZgbd\Zc# Addei lZa zwaarder.

Iedere maand stellen de bezoekers van de zeer populaire site mtbroutes.nl de mooiste Nederlandse mountainbikeroutes samen. Hun top 5.

1. Lemele (Overijssel).

Zwaar en uitdagend rondje rondom de 77 bZiZg ]d\Z AZbZaZgWZg\# 6[hiVcY/ &( `b# 2. Schoorl (Noord-Holland).

Een lange slingerende achtbaan door de duinen met de Schoorlse Nok (48 meter) als hoogtepunt. Afstand: 15 km.

3. Heerlen (Limburg).

De route bestaat uit drie lussen die onderling verbonden zijn.

Totaal aantal hoogtemeters: 1069 meter.

Afstand: 51,5 km.

4. Zeddam (Gelderland).

Minder bekend dan de nabijgelegen Posbankroute (52 km), maar minstens net zo mooi.

Afstand: 25 km.

5. Nijmegen (Gelderland).

Hier kun je twee routes met elkaar verbinden. Zeer heuvelachtig. Afstand: 43 km.

MRT./APRIL 2010

SALT #1

43

EXTRA ZOUT | DUISTERE PRAKTIJKEN

Wil je het wintergevoel nog even vasthouden? Duik dan onder in de grootste ijsgrot ter wereld. De Oostenrijkse Eisriesenwelt is een imposant grottencomplex waar het zelfs hartje zomer een diepvries blijft. Een onderwereld van meer dan veertig kilometer lange ijsgangen, bevroren watervallen en bizarre ijssculpturen.

EISRIESENWELT - OOSTENRIJK Hiken in de ijzige onderwereld

Het geheim van dit natuurverschijnsel schuilt in de kracht kVc YZ l^cY# @djYZ Zc lVgmere luchtstromen holden het broze kalksteencomplex vlakbij Salzburg de afgelopen eeuwen van binnen steeds verder uit.

Wanneer het in de zomer binnen kouder is dan daarbuiten, ontstaan er door het smeltwater nieuwe ijssculpturen. Resultaat daarvan is een wondere ^_hlZgZaY lVVg È]da^YVn dc ^XZÉ jaloers op is. Hier dus gelukkig ook geen Disney-figuren op schaatsen maar pure ijspracht en –kracht.

Na een pittige twee uur durende klim vanaf het dorpje Werfen, of een korte rit per kabelbaan – de steilste van Oostenrijk - , wacht de ingang van de grot op 1640 meter hoogte. Gewapend met een gids en een zoeklicht daal je af in dit donkere ijspaleis. Hoewel de meeste grotten moeilijk te verlichten zijn, is deze lamp meer dan genoeg om het weerkaatsende ijs in een mysterieus schijnsel te zetten.

Onderweg loop je door smalle gangen, om ineens in een enorme zaal van 80 meter breed uit te komen. Imposante ijswanden, zuilen en sculpturen wisselen elkaar af. Het groene magnesiumlicht en het zonlicht dat op sommige plekken door de kieren van de rots glipt, zetten de ijstuin in bloei.

FAST FACTS

Openingstijden 1 mei tot eind oktober Duur tocht met een gids duurt ongeveer 2 uur Niveau redelijke conditie vereist.

Info eisriesenwelt.at 48

SALT #1

MRT./APRIL 2010

Österreich Werbung / Eisriesenwelt

DUISTERE PRAKTIJKEN | EXTRA ZOUT

DIT ZIJN DUISTERE PRAKTIJKEN Wat Grotbiken Geheime locatie De mergelgrotten in Valkenburg.

Duistere praktijk Samen met een gids daal je tot 40 meter af in de Sibbergroeve. Tijdens een tocht van 8 tot 10 kilometer laat hij je de mooiste plekken van het 70 kilometer lange gangenstelsel zien. De afstand is voor ervaren fietsers dan wel een eitje, maar het is hoe dan ook een onvergetelijke ervaring om in het schijnsel van je eigen lamp onder de grond te fietsen.

Voor grotbiken hoef je geen ervaren mountainbiker te zijn, geen last hebben van claustrofobie is voldoende.

Licht aan aspadventure.nl

Wat Een nacht onder de grond Geheime locatie Coober Pedy, Australië.

Duistere praktijk In het afgelegen woestijnstadje Coober Pedy in de Australische outback hebben ze te maken met extreme weersomstandigheden.

Om in de zomer het hoofd koel te houden en in de winter niet te bevriezen, wonen de meeste mensen letterlijk en figuurlijk ÈYdlc jcYZgÉ# Dd` Vah idZg^hi kun je ondergronds verblijven in een tot motel omgebouwde opaalmijn of luxe in het Desert Cave hotel.

Licht aan radekadownunder. com, desertcave.com

Wat Grothotel Geheime locatie Matmata, Tunesië.

Duistere praktijk @gViZgh! ]Zjvels en eindeloze vlaktes maken het landschap van Matmata, aan het randje van de Sahara, tot een buitenaards maanlandschap. <ZZc ldcYZg YVi <Zdg\Z AjXVh deze setting tot filmlocatie van Star Wars bombardeerde. Ook de bijzondere grotwoningen van de berbers komen in de film voor.

Om niet door andere stammen te worden aangevallen, bouwden zij ondergronds. De grotwoning die in een van de films als thuisbasis kVc YZ _dc\Z Aj`Z H`nlVa`Zg fungeerde, doet tegenwoordig dienst als het Sidi Driss hotel.

Licht aan Reserveren via expedia.com FILM

AMAZING CAVES 6a ZZjlZcaVc\ ]ZWWZc \gdiiZc ZZc enorme aantrekkingskracht op avonturiers. Gedreven door het onbekende laten ze zich afzakken in de donkerste, nauwste en diepste gangen. In Journey into Amazing Caves YVaZc CVcXn 6aZcWVX] Zc Yg# =VoZa Barron af naar plaatsen waarvan niemand ooit dacht te komen.

Zo verkennen ze ijsgrotten in Groenland, onderwatergrotten in de jungle van Mexico en de grotten van de Grand Canyon.

Naast het avontuur zijn ze daarbij op zoek naar nieuwe organismen. Microscopisch kleine wezens die alleen in het extreme milieu van de grotten kunnen voorkomen.

9Z )% b^cjiZc YjgZcYZ [^ab ^h h^cYh januari uit op dvd en te koop in verschillende winkels en op omniversium.nl.

Salt geeft 3 exemplaren weg. Ga naar

3 X ONDERGRONDS

GetSalt.com (winnen) voor de prijsvraag.

Turkije, Derinkuyu

China, Beijing

Canada, Montreal

In de landstreek Cappadocië liggen eeuwenoude ondergrondse steden, waarvan Derinkuyu de grootste is. De stad strekte zich uit over vier kilometer, op maar liefst dertien verschillende verdiepingen. In dit immense onderaardse gangenstelsel lagen woon- en slaapvertrekken, keukens, wijnkelders, winkels, kerken en zelfs stallen. Toch werd het complex niet permanent bewoond. Alleen wanneer er een aanval van de Arabieren dreigde, doken de christenen in hun slim gebouwde ondergrondse verdedigingsvesting.

Tegenwoordig bezoek je de immense stad met een gids. welkominturkije.nl

Uit angst voor een aanval van de Sovjet-Unie in YZ _VgZc È+% WdjlYZ bZc dcYZg ]Zi \^\Vci^hX]Z Beijing een toevluchtsoord. Onder leiding van het leger bouwde men een enorm stelsel van tunnels en ruimtes, compleet ingericht met slaapplaatsen, keukens, een bioscoop en een ziekenhuis. Uiteindelijk konden maar liefst één miljoen mensen in de underground city terecht. Zover is het echter gelukkig nooit gekomen. Samen met een gids dwaal je door wat er nog over is van de spookstad.

Wanneer je op een extreem koude dag door het centrum van Montreal loopt, vraag je je waarschijnlijk af waar alle mensen gebleven zijn. Nou, die zitten lekker warm onder de grond. In het hypermoderne ondergrondse stadsdeel vind je namelijk zo'n negentig kantoorgebouwen, negen metrostations, zeven hotels, 1700 winkels, restaurants en warenhuizen, 29 theaters en bioscopen, ruim twintig appartementencomplexen, een kathedraal, een universiteit en een ijsbaan. En in de zomer? Dan is het koeler beneden. montrealkiosk.com

MRT./APRIL 2010

SALT #1

49

EXTRA ZOUT | HUTHIKEN

3 DAGEN VAN HUT NAAR HUT OP DE OETZTAL, TIROL | OOSTENRIJK Tekst & Beeld: Natasha Bloemhard

50

SALT #1

MRT./APRIL 2010

HUTHIKEN | EXTRA ZOUT Zwerven door de bergen van hut naar hut; man, wat een opluchting moet dat zijn als je in het drukke Nederland woont. En dat was het, meer dan dat zelfs, toen ik afgelopen herfst drie

dagetappes (van de 126!) van de Adelaarsweg in het Oostenrijkse Tirol aflegde. Intens gelukkig

werd ik van het natuurgeweld en het praktisch alleen zijn. Op zoek naar een avontuurlijk (lang) weekendje weg? Dan is dit je tip!

D

e Adelaarsweg is een wandelroute dwars door Tirol. De hoofdroute start in St. Johann in het Tiroler Unterland en eindigt 23 etappes later in St. Anton am Arlberg. Bekijk je deze route van bovenaf, dan zie je de contouren van een Adelaar, vandaar de naam. En uiteraard behoort de Adelaar tot het Oostenrijkse bergvolk, dus deze vogel tijdens je trekking tegenkomen kan ook nog eens. Naast de hoofdroute kun je nog tal van regionale trajecten volgen. Alles bij elkaar opgeteld bestaat de Adelaarsweg uit maar liefst 126 etappes waarbij gemoedelijke dalwandelingen worden afgewisseld met pittige hoogalpine etappes. De dagafstanden variëren in kilometers tussen de 5 en 25 kilometer. Hoewel dit op zich weinig zegt. Het terrein en de hoogtemeters zijn veel meer bepalend voor de duur van je tocht.

Aangezien wij geen 126 dagen de tijd hadden maar slechts drie, kozen we voor etappes in het hoogalpienegebied, het Ötztal. Hoger dan in de Ötztal Alpen kom je over de Adelaarsweg niet. Het hoogste punt is hier het Ramoljoch op 3200 meter. Ik houd van het ruige van het hooggebergte, van de stuwmeren en van de gletsjers. Bovendien hoort een beetje afzien er wel bij, vind ik. Met klimmen en dalen verbrand je niet alleen calorieën maar ook een hoop gedachten in je kop.

Spiritueel of niet, zo’n hike dwingt je haast als vanzelf in een soort van zenstand.

Ons startpunt voor onze 3-daagse huthike werd dus het station Ötztal vanwaar wij met de bus naar Hoch Oetz reisden. Hier namen we de lift omhoog, naar 2000 meter, en stapten zo op de Adelaarsweg, met etappe 46, 47 en deels 48 voor de boeg. Plus drie dagen in de bergen, want overnachten zouden we doen in berghutten die overal langs de route liggen. De trajecten zijn ook zo samengesteld dat je altijd van hut naar hut loopt. Qua moeilijkheidsgraad kleurden onze dagetappes rood (pittig). Net als bij skipistes hebben alle bergetappes op de Adelaarsweg een kleur die de moeilijkheidsgraad weergeeft: wit (licht), rood (pittig) of zwart (zwaar). Onze gemiddelde dagafstand was 10 kilometer waar je, volgens het boekje, zo’n 3-4 uur over doet. Wij deden er echter veel langer over, 5-6 uur, omdat we onderweg heel veel foto’s maakten maar ook regelmatig op uitzichtpunten bleven hangen. Het was herfst, de bessenstruiken ontploften en de bergen zagen, net als wij, rood van de opwinding. De weg vinden was geen enkel probleem. De roodwitrood-markering was altijd van veraf te zien. Hoogtepunten? Elke dag had er meerdere, maar ik ging juichen van de Höhenwanderweg op dag 1, het traject langs het Finstertaler stuwmeer op dag 2 en tijdens ]Zi È\ZldghiZaÉ dkZg ]Zi hiZcZckZaY aVc\h YZ \aZih_Zg cVVg ]Zi Ol^ZhZaWVX]_dX] (2868 m) op dag 3. ii

%&

FAST FACTS

Hoofdroute 290 km (23 etappes) Totaal aantal dagetappes 126, inclusief de regioroutes Hoogtemeters 87.000 Markering ja Niveau van beginner tot gevorderde wandelaar met een goede conditie Beste periode voorjaar, zomer en herfst Info adlerweg.tirol.at Flop of top -----

%& AdeZc ^c ]dd\Vae^ZcZ \ZW^ZY de lZ\ cVVg het Joch (2868 m) 02 De Winnebachsee Hütte, een van onze overnachtingsplaatsen 03 Het (wandel)stokschildje dat op uitsterven staat

%(

%'

MRT./APRIL 2010

SALT #1

51

LICHAAMSTAAL

(H)Oren

mens vs dier Oren hebben we nodig voor het opvangen van geluid. Doordat we kunnen horen, kunnen mensen elkaar verstaan en kunnen we dingen waarnemen. Toch gaat minstens de helft van de geluidssignalen compleet aan ons voorbij omdat er domweg teveel herrie is. En wie gebruikt zijn oren nog bewust als zintuig voor het bepalen van je positie in een ruimte, voor het opvangen van een dreigend gevaar of juist om de kracht van stilte te kunnen waarnemen?

Tekst Natasha Bloemhard en Knut Alsemgeest

E

Gibbon-slacklines.com

en goede, wellicht huis-tuin-en-keukenmanier, om meer te leren over de wijze waarop wij horen - of beter gezegd; luisteren - is door op dcoZ ]j^hY^ZgZc iZ aZiiZc# @^_` ZZch cVVg _Z `Vi of hond. Zelden staan hun oren stil, met name bij de kat draaien ze alle kanten op waardoor ze in staat zijn de kleinste geluiden van veraf waar te nemen. Je kunt ook altijd aan je huisdier zien of er iemand of iets aankomt, terwijl jij hoogstwaarschijnlijk nog niets gehoord hebt.

Heeft dat met een slechter gehoor van de mens te maken?

Ook! Ons gehoor is in vergelijking met dat van dieren absoluut veel minder goed ontwikkeld, bovendien maken we er ook nog eens slecht gebruik van. Aan de ene kant komt dit doordat er zoveel geluid om ons heen is dat we drukker zijn met buitensluiten dan met opvangen, maar er is c \ ZZc gZYZc# 7^\ LVkZ hjg[Zg AV^gY =Vb^aidc dbhX]gZZ[ het in zijn boek Forces of Nature als volgt: “Onze huidige moderne maatschappij heeft het gebruik van onze zintuigen min of meer overbodig gemaakt. Het is in deze veilige en comfortabele wereld niet meer nodig dat we dagelijks op scherp staan. Ons bestaan hangt er niet meer van af.

Dus we zien, horen, voelen, ruiken en proeven dingen die we willen en meer eigenlijk niet. Hierdoor missen we heel veel signalen en dat wordt steeds erger.

Hoe minder je immers op signalen reageert, des minder je er ook krijgt. Je zintuigen vallen domweg in slaap en zijn op een gegeven moment ook niet meer wakker te schudden, ook niet op de momenten dat je ze wél nodig hebt.

Hoe meer je je zintuigen negeert, des te vaker je tegen je eigen natuurlijke instincten zult indruisen met de kans op het nemen van verkeerde beslissingen, zowel in je dagelijks leven als in situaties die gevaarlijk kunnen zijn.

64

SALT #1

MRT./APRIL 2010

Als big wave surfer ben ik enorm afhankelijk van mijn zintuigen, waaronder mijn gehoor dat niet alleen bepalend is voor mijn evenwicht, maar mij ook duidelijk maakt waar ik bZ ^c YZ Ègj^biZÉ WZk^cY# 6Vc ]Zi \Zaj^Y kVc ZZc \da[ `Vc ^` bijvoorbeeld heel veel afleiden, zoals richting, afstand en kracht. Zintuigen zijn voor mij van essentieel belang, die moet je net als je spieren regelmatig trainen. Vandaar dat ik er een gewoonte van heb gemaakt om vrijwel iedere dag ZZc VcYZg o^cij^\ iZ ÈigV^cZcÉ# 6ah ]Zi \Z]ddg VVc YZ WZjgi is, probeer ik me bewust te zijn van alles wat ik hoor; van geluiden dichtbij en veraf, hard of zacht, hoog, laag, richting enzovoorts. Probeer het maar eens, het zal je verbazen hoeveel je hoort en wat de invloed ervan is op je doen en laten.”

Hoe werkt je gehoor? Er komen geluidsgolven je oorschelp in die via het trommelvlies, de gehoorbeentjes, het vloeistof in het slakkenhuis en de gehoorzenuwen uiteindelijk bij de hersenen uitkomen. Je hersenen zetten deze trillingen tenslotte om in geluiden. Naast goed kunnen horen is het oor ook van groot belang voor je evenwicht. In je (binnen)oor zit je evenwichtsorgaan. Hier liggen in een stroperige vloeistof kleine haarvaatjes die zijn bevestigd aan zenuwen. Bij het bewegen van je hoofd zakt de vloeistof een bepaalde kant op. Deze verandering wordt waargenomen door je hersenen en jij weet vervolgens of je draait of naar voren of naar achteren beweegt. Dit is precies de reden waarom verstopte oren heel irritant zijn als je aan (evenwicht)sporten als (wind)surfen en snowboarden doet.

Maar ook bij het fietsen of wandelen kan een verstoord evenwichtsorgaan je letterlijk uit balans brengen.

LICHAAMSTAAL

ZINTUIGEN MOET JE NET ALS JE SPIEREN REGELMATIG TRAINEN - LAIRD HAMILTON

Zij horen het best

De moderne mens mag dan niet langer afhankelijk zijn van het gehoor voor het voortbestaan, in de dierenwereld is dat wel anders.

Het kan het verschil zijn tussen leven en dood.

Uilen Scherpste gehoor ‘Meneer den uil’ kan er prat op gaan dat zijn soort het scherpste gehoor ter wereld heeft. Een uil hoort niet alleen met zijn oorschelpen maar met zijn hele kop die als een grote satellietschotel fungeert en beweegt. Hierdoor kunnen ze geluidsbronnen van heel veraf opvangen maar ook haast op de millimeter nauwkeurig traceren.

Dolfijnen en vleermuizen Beste sonarsysteem Ook dolfijnen en vleermuizen blijken extreem goed te kunnen horen. Zij beschikken over ’s werelds beste natuurlijke sonarsysteem waardoor ze in staat zijn om in complete duisternis moeiteloos

hun weg te vinden. Het systeem staat bekend als ‘echolocatie’ waarbij geluidstrillingen - geluid dat eerst door het dier zelf is uitgezonden - worden teruggekaatst. De echo van een teruggekaatste geluidstrilling geeft informatie over de omgeving waardoor ze feilloos overal doorheen weten te manoeuvreren.

Tegenwoordig maken ook blinden gebruik van deze techniek.

Olifanten Beste regendetector Olifanten beschikken eveneens over een fenomenaal gehoor. Zij pikken geluidsfrequenties op die twintig keer lager liggen dan de mens in staat is om te horen. Hiervoor gebruiken ze niet alleen hun grote flappers, maar ook hun

slurf en hun voeten komen er aan te pas.

Deze zijn voorzien van speciale ‘receptoren’ (ontvangers) waarmee ze de vibraties van lage frequenties kunnen opvangen.

Hierdoor zijn olifanten in staat om een regenbui eerder dan welk ander dier ook, aan te horen komen en zijn ze altijd als eerste ter plekke.

Duiven Beste navigator Net als olifanten zijn ook duiven in staat om extreem lage geluidsfrequenties op te vangen. Alles in het landschap heeft een eigen geluid. Zo zijn duiven bijvoorbeeld in staat een bergwand op honderden kilometers afstand te ‘horen’. Aan de hand van de objecten bouwen duiven zo een akoestisch landschap op wat voor

mensen totaal onbekend is. Tel daar hun ingebouwde kompas bij op en je hebt de beste navigators van de natuur.

Kat vs hond De kat wint Katten horen niet alleen hogere frequenties dan honden (en mensen), ze kunnen ook de bron van het geluid haarfijn traceren. De kat heeft zijn verfijnde geluidsinstallatie te danken aan zijn 30 verschillende oorspieren waardoor het dier niet alleen zijn oor 180 graden kan draaien maar ze ook nog eens onafhankelijk van elkaar kan bewegen. Bovendien zorgt de vorm van een kattenoor ervoor dat elk geluid extreem effectief wordt doorgesluisd.

MRT./APRIL 2010

SALT #1

65

REISREPORTAGE

Into the Wild Road trip

Yukon

Wachtend op de luchthaven van Frankfurt, tover ik met Google Earth het voor mij nog onbekende Yukon op mijn laptopscherm.

Ik zie heel veel bergen en een paar rivieren. Pas als ik maximaal inzoom, verschijnen er wat stipjes en lijntjes. â&#x20AC;&#x2DC;Blijkbaar heeft Google Earth dit gebied nog niet helemaal in kaart gebrachtâ&#x20AC;&#x2122; denk ik bij mezelf. Maar sinds ik zeven dagen lang een roadtrip door het gebied heb gemaakt, weet ik wel beter. Yukon is echt een van de laatste wildernissen op aarde.

Tekst en beeld Ard Krikke

68

SALT #1

MRT./APRIL 2010

REISREPORTAGE

N

a een vlucht van negen uur kom ik voor het eerst van mijn leven in Whitehorse, de hoofdstad van Yukon aan.

Hoewel ik al meerdere malen in Canada ben geweest en altijd zwaar onder de indruk was van al het natuurschoon dat het land te bieden heeft, hoorde ik vaak verhalen over The Yukon Territories. Het gebied in het hoge noorden van Canada zou compleet leeg zijn, de grootste grizzly beer populatie ter wereld hebben, een outdoorparadijs zijn en een paar van 's werelds mooiste natuurparken herbergen. Bovendien dampt het verleden van de beroemde Goldrush nog na. Reizend in een camper, ga ik na of deze reputatie klopt.

Mijn reis begint echter slenterend door Whitehorse, de hoofdstad van Yukon. Een van de eerste dingen die me opvalt is dat de stad meer weg heeft van een dorp, zowel qua grootte (23.000 inwoners), maar vooral qua gemoedelijkheid. Zelden zoveel gemeende vriendelijkheid meegemaakt als hier. Zo kom ik in de koffieshop Baked Cafe & Bakery al snel aan de praat met een paar locals, waaronder een geëmigreerde Nederlander. Het blijkt dat veel mensen in Whitehorse elkaar kennen en ook op een dorpse manier op de hoogte zijn van elkaars doen en laten. Als ik het café verlaat, maak ik nog even een rondje langs de talloze felgekleurde muurschilderingen. Van First American afbeeldingen tot plaatjes van goudzoekers, ze zijn hier duidelijk trots op hun verleden.

FAST FACTS

Beste reisperiode mei-september Huur een camper: travelhome.nl Verrassing de leegte die zich in je hoofd nestelt.

Info travelyukon.com, pc.gc.ca

THERE IS A LAND WHERE THE MOUNTAINS ARE NAMELESS, AND THE RIVERS ALL RUN GOD KNOWS WHERE - ROBERT SERVICE, DICHTER

Alaska Highway De volgende ochtend zit ik achter het stuur van een enorme camper. Denk nu bij een camper niet aan een VW busje met een bed en een gammel gasfornuis. De campers hier zijn van alle gemakken voorzien en zo groot dat je je al snel King of the Road voelt. Volgende stop: Dawson City, 600 kilometer verderop. Ik reken op een uurtje of zeven rijden, hooguit. Het pakt echter anders uit. Pas nu begrijp ik waarom ik op Google Earth bijna niets zag. Er is namelijk niets.

De Alaska Highway die vanuit Whitehorse naar het noordelijk gelegen Dawson City loopt, bestaat uit een gravel road vol met kuilen waar je maximaal zo’n 70 kilometer per uur kunt rijden. Onderweg kom ik welgeteld drie gehuchten en twee afslagen tegen. Twee van deze gehuchten hebben een benzinepomp en omdat ik niet zonder benzine wil komen te staan, gooi ik de tank iedere keer maar vol.

De natuur die links en rechts langs het raam voorbij glijdt is fantastisch. Zo ver het oog reikt, zie ik oranje, geelgekleurde bomen, spiegelende meren met bevers, heuvels en enorme stukken verbrand Boreaal bos. Onwillekeurig moet ik aan de film Into the Wild denken. Op een gegeven moment spot ik zelfs twee grizzly’s langs de kant van de weg. Blij als een kind pak ik mijn camera en schiet meteen mijn halve geheugenkaart vol. Ondanks al deze overweldigende indrukken ben ik opgelucht als ik aan het eind van de avond de camper op de Goldrush Campground aan de rand van Dawson City, het hart van de vroegere Goldrush, parkeer.

Dawson City Overal in Dawson City vind je nog sporen van de goudkoorts. Niet raar als je bedenkt dat dit meer dan een eeuw geleden, in 1897-98, het centrum van de beroemde Klondike Goldrush was. Tienduizenden gelukszoekers uit heel de wereld trokken naar Dawson in de hoop om goud te vinden. Het inwoneraantal groeide in twee jaar tijd van 5000 naar 30.000 mensen. Wat al deze avonturiers niet wisten, was dat slechts een handjevol gelukkigen al een jaar eerder de twee rijkste vindplaatsen, Rabbit Creek en Bonanza Creek, hadden geclaimd. Tegen de tijd dat de op hol geslagen goudzoekers, hierdoor ook wel stampeders genoemd, op de plaats van bestemming aankwamen, waren er alleen nog maar een paar goudkruimels over. Toch ademt dit stadje nog steeds de wildwest sfeer van die

tijd uit; stoffige wegen, authentieke gebouwen in western stijl en houten vlonders in plaats van stoeptegels. Een leuke manier om nog wat van de goudkoorts te proeven, is door naar het oudste legale casino van Canada te gaan, Diamond Tooth Gerties. Ondanks dat het natuurlijk vrij toeristisch is, is het hier dankzij de aanwezigheid van pokertafels, gokkasten en uiteraard can-can danseressen niet moeilijk om je voor te stellen hoe het er hier vroeger aan toe gegaan moet zijn. Na dit verplichte nummertje ga ik op aanraden van een local naar de obscuur uitziende kroeg The Pit. Hoewel ik ieder moment een dronken cowboy verwacht die met veel lawaai door de klapdeuren komt, ga ik toch naar binnen. Al vrij snel raak ik aan de praat met Sach, een 28-jarige monteur die in dienst is van een van de grootste nog opererende goudmijnbedrijven. De rauwdauwer vertelt me dat hij zeven maanden per jaar in de bush zit en YVi ^` ]Zb cj idZkVaa^\ VVc ]Zi Z^cYZ kVc ]Zi hZ^odZc ^c ÈYZ hiVYÉ tref. Trots laat hij me een goudklomp zien die hij als eindejaarsbonus van zijn baas heeft meegekregen. Ik vraag aan Sach of het geen eenzaam bestaan is, met name in de winter als hij van de buitenwereld is afgesloten. Sach denkt even na en moet dan lachen: “Eigenlijk zou ik dit niet tegen je moeten zeggen, zeker omdat je een journalist bent. In de Yukon hebben we een gezegde: In summer we fish and fuck. In winter we don’t fish.”

MRT./APRIL 2010

SALT #1

69

WERELDROUTE REISVERHAAL

FAST FACTS

Route lengte 429 km Locatie Peak District, Yorkshire Dales en Northumberland Gebruikers 100% voor wandelaars, 30% voor fietsers en ruiters Gemiddeld aantal dagen 16 Startpunt The Nags Head Pub in Edale Eindpunt The Borders Inn in Kirk Yetholm Niveau beginnende (dagtrip) en gevorderde wandelaars Info nationaltrail.co.uk/PennineWay, thepennineway.co.uk

429 KM | DE ‘BACKBONE’ VAN ENGELAND

Pennine Way

Als een ruggengraat slingert de 429 kilometer lange Pennine Way zich door Engeland, van zuid naar noord, verleidelijk knipogend naar mensen die lonken naar ruige natuur en het avontuur dat het lopen op deze finest trail, zoals de Engelsen hun route liefkozend noemen, met zich meebrengt.

Tekst Robert Nieuwland. Beeld visitbritain.com

D

e Pennine Way staat bekend als een van de mooiste langeafstandswandelroutes van Engeland, een status die de trail verworven heeft omdat je onderweg zo’n beetje alle troeven van het land passeert: Via het Pennine gebergte, dat van zuid naar noord loopt, kom je eerst door het ruige Peak district, vervolgens door de lieflijke Yorkshire Dales en zijn de woeste heiden van Northumberland het decor voor het laatste traject.

Een goede manier – volgens Engelse traditie - om aan de Pennine Way te beginnen is door op het startpunt, Edale, in het zuiden, in de Old Nag’s Head pub eerst een onvervalste pint achterover te kiepen. Vervolgens zet je je eerste stappen op weg naar het noorden, cVVg @^g` NZi]dab! ]Zi Z^cYejci kVc YZ gdjiZ VVc YZ HX]dihZ \gZch# Hoewel de langeafstandsroute niet als zwaar bekend staat, is het best aardig doorstappen. De meeste full length walkers zijn zo’n 76

SALT #1

MRT./APRIL 2010

zestien tot negentien dagen onderweg.

Appalachian Trail We hebben de Pennine Way te danken aan de inspanningen van journalist Tom Stephenson die werd geïnspireerd door Benton BVX@VnZ! ZZc 6bZg^`VVchZ WdhlVX]iZg Y^Z ^c &.'( ZZc (*%% `^lometer lange trail langs de oostkust van Amerika – van New Engeland naar de zuidelijke Appalachen – creëerde om stadsmensen kVc YZ cVijjg iZ aViZc \Zc^ZiZc# 7Zcidc cdZbYZ Èo^_cÉ igV^a YZ 6epalachian Trail (AT) en tot op de dag van vandaag trekken jaarlijks duizenden wandelaars afkomstig uit de hele wereld naar Amerika om van deze route te genieten. Stephenson wilde ook zo’n trail in Engeland en beschreef twaalf jaar na de start van de AT zijn idee in de Engelse toonaangevende krant, de Daily Herald. In een artikel bZi YZ `de ÈLVciZY/ 6 Adc\ <gZZc IgV^aÉ eaZ^iiZ ]^_ Zgkddg db kVc

WERELDROUTE REISVERHAAL

de bestaande Pennine Way een officieel wandelpad te maken. Het odj cd\ idi &.+* YjgZc kddgYVi YZ igV^a d[[^X^ZZa lZgY È\ZdeZcYÉ# 9Z Pennine Way ging de geschiedenis in als het eerste Long Distance Path ^c ]Zi KZgZc^\Y @dc^c\g^_`# >cb^YYZah `jc _Z ^c :c\ZaVcY `^Zzen uit vijftien soortgelijke routes, beter bekend als National Trails.

Lang in het kort De Pennine Way begint dus, zoals eerder vermeld, in het spectaXjaV^gZ EZV` 9^hig^Xi lVVg _Z _Z Y^gZXi de YZ ÈhZiÉ kVc ZZc [VciVhi^hX] YZXdg WZk^cYi bZi Vah aZiiZga^_` ]dd\iZejci YZ @^cYZg HXdji! met 636 meter het hoogste punt van de omgeving. Voorbij Haworth doorkruis je de rivierrijke valleien van de lieflijke Yorkshire Dales, langs kalkstenen afgronden en de rotsachtige Gordale Scar. De route loopt vervolgens langzaam omhoog en neemt je mee naar Pen-y-ghent, onderdeel van de beroemdste bergtoppen van de

9VaZh! YZ I]gZZ EZV`h# :kZc aViZg Èheg^c\É _Z =VYg^VcÉh LVaa " ZZc 117 kilometer lange Romeinse verdedigingsmuur die dwars door <gddi"7g^iiVcc^ addei " dkZg Zc `gj^h _Z W^_ @ZaY ]Zi kVc"`jhi"idi" kustpad. Hoogste tijd voor een biertje in de hoogste pub van Engeland, de Tan Hill Inn. Na de kolkende watervallen van Teesdale loop je bij Housesteads en Vindolanda langs de Romeinse forten en krijg je uiteindelijk het Z^cYejci! @^g` NZi]dab! ^c o^X]i lVVg ^c YZ 7dgYZgh >cc lZYZgdb een welverdiende pint klaarstaat. We zijn immers in Engeland.

KgVV\ _Z YZ ÈigV^a d[[^XZghÉ cVVg ]jc [Vkdg^ZiZ YZZa kVc YZ gdjiZ! YVc is dit het antwoord: “Van Middleton in Teesdale naar Dufton vanwege de geweldige omgeving en de waanzinnige bloemenpracht in het voorjaar.” ii

GetSalt.com Surf naar onze website (tv) en bekijk in vogelvlucht de Pennine Way vanuit de lucht.

MRT./APRIL 2010

SALT #1

77