In 6
SALT#1/mrt.-apr./2013
Op de cover Een uitsnede van de New York City Bicycle Map waarop zichtbaar is hoe New York zich tot de belangrijkste fietsstad van Amerika aan het ontwikkelen is. nyc.gov
Spring is nature’s way of saying, “Let’s party!” Robin Williams 45
extra Zout katern
CrOss Over 46 48 49 50
51 52
53 54 56 57 58
trailhunt Zo eet je van twee walletjes Facebook Bradley Wiggins Het ontwerp Het kompas locals Dit zijn de copycats van de natuur Oud vs Nieuw De hybride fiets Zogenaamd De oorsprong van het woord ‘lente’ stamboom De triatlon Gearfinder Multitaskers World Wide local One-wall handball Op het spoor Deutsches Auswanderer Haus Quick Fix 5 tips voor een speelkwartier
SALT#1/mrt.-apr./2013
7
66 Reisreportage new York city Met 1500 km fietspad de grootste van het land
20
Interview sir ranulph fiennes “Ik ben geen krankzinnige�
in ieder #
32 Hoogglans e-bikes 3.0 When the going gets tough
4 11 92 97
42 Oogopener
dokter hond Speurneus helpt bij opsporen van ziekte
rubrieken 12
60 Cool People
29
Zij combineren best of both worlds
37 75
87 98 Johan Skullman
Martin Fickweiler
redactie & Colofon Ongezouten Portie inspiratie Neem of geef salt magazine
Gerlinde Kaltenbrunner
Ed Stafford
78 Kunststof Kunst aan de ketting
columns 41
De verborgen tederheid van een roestige ketting
82 The List 8 crossovers Met deze routes bereik je de overkant
gezouten Zoutkunstenaar Motoi Yamamoto Natuurpraat Inspiratie uit de natuur Check in Leuke plekken to go Outside the Box Het resultaat van anders denken soulKitchen Met liefde voor lijf en ziel uit De zonnegroet van Ruben Lenten
65 91
ilja gort Vlees witwassen roxane Catz Win Win Floortje Dessing
22
InTERVIEW
SALT#1/mrt.-apr./2013
RAnuLPH FIEnnES
The greATesT exPlOrer Alive Hij ontdekte een verloren woestijnstad, rende in één week een marathon op elk continent en is de enige die ooit te voet de Noordpool, Zuidpool en Mount Everest bedwong. Maar nu staat avonturier Ranulph Fiennes (69) voor zijn grootste uitdaging: ‘s werelds allereerste oversteek van Antarctica gedurende de winter. Een gesprek over angst, aambeienzalf en het afzagen van zijn vingertoppen. ‘Ik ben geen krankzinnige’. Tekst: Matthijs Meeuwsen Foto’s: ranulph Fiennes
I ‘
k heb twee keer eerder het Antarctische continent doorkruist.’ Ranulph Fiennes spreekt de woorden uit alsof hij vertelt over een last-minute naar de Costa Brava. Argeloos. Nonchalant bijna. Gortdroog, zoals de eindeloze ijswoestijn zelf. ‘De eerste keer was in 1979 per sneeuwscooter, toen ik zonder een meter te vliegen de eerste rondreis langs de verticale as van de aardbol voltooide. De Zuidpool was simpelweg een obstakel onderweg. De tweede keer was in 1992 met mijn vriend Mike Stroud, toen we als eerste mensen het continent op eigen kracht overstaken. Beide expedities vonden echter plaats gedurende de Antarctische zomer. Er zat dus maar één ding op: de allereerste crossover in de winter.’ Het moge duidelijk zijn: Antarctica heeft Fiennes altijd gefascineerd en spookte ook na zijn twee succestrips nog rond in zijn dromen. ‘De Noren – de beste poolreizigers in de geschiedenis – kennen het woord polarhullar, wat honger naar de polen betekent. Reizen naar deze steenkoude uiteinden van de wereld is verslavend, zeggen ze. Van de zeven continenten is Antarctica de enige die zelfs in deze hightech tijd nog nooit in de winter is doorkruist. Dat zegt genoeg, vind je niet?’
-80°C Fiennes’ keurige, Britse tongval sterft weg in gekraak en na een paar onverstaanbare zinnen wordt de verbinding verbroken. Salt spreekt de oude poolvos exclusief via satelliettelefoon omdat hij al in Arcti-
sche wateren bivakkeert op het expeditieschip S.A. Algulhas. Op 21 maart barst het avontuur los voor ‘the greatest explorer alive’ – zoals het Guinness Book of World Records hem noemde – maar of de 69-jarige gentleman ook het laatste deel van zijn eretitel lang zal volhouden is allerminst zeker. De helletocht van zes maanden en 4.000 kilometer door de Antarctische winter staat zelfs volgens positief ingestelde commentatoren gelijk aan een serieuze poging tot zelfmoord. ‘Ik heb met mijn team van vijf expeditieleden getraind in het noorden van Zweden, maar het werd er niet kouder dan -42°C’, reageert Fiennes als het contact na talloze onverstaanbare telefoontjes weer via de mail hersteld is. ‘In vrieskamers konden we het oprekken tot -58°C, maar in de Antarctische winter kan het zomaar -80°C worden. En dan hebben we het nog niet over de hoogte (gemiddeld 2300 meter boven zeeniveau, red.) en het feit dat het zes maanden lang pikdonker zal zijn.’ Door de duister en het gevaar op bevroren brandstof zijn reddingsvluchten dan ook uitgesloten. ‘Normaal kijk ik ontzettend uit naar expedities, maar in dit geval zijn er zoveel onzekere factoren dat ik me wel wat onrustig voel.’ Koeltjes: ‘Maar, ik vrees bevroren ledematen nog steeds het meest, hoor.’ En Fiennes kan het weten. In 2000 liep hij in zijn uppie naar de Noordpool, toen de slee die hij voorttrok – met proviand voor zeventig dagen – vast kwam te zitten. Slechts een paar seconden stak hij zijn linkerhand in het ijswater om het ding los te wrikken, maar de buiten-
SALT#1/mrt.-apr./2013
‘Ik ben geen krankzinnige, waanzin zit in de blik van de toeschouwer.’
23
32
HOOggLAnS
“Steeds meer automerken overwegen serieus om hun assortiment met e-bikes uit te breiden.�
audi.com
SALT#1/mrt.-apr./2013
SALT#1/mrt.-apr./2013
HOOggLAnS
33 in elke salt een trend of innovatie belicht
e-biKes 3.0 when The gOing geTs TOugh
Om meteen maar met de fiets…eh…deur in huis te vallen; e-bikes hebben er letterlijk en figuurlijk flink de vaart in en zijn hipper dan hip. Dankzij een flink aantal nieuwkomers wordt het laatste stof dat er nog aan e-bikes hangt definitief van de fietspaden geblazen. Tekst: Ard Krikke
D
e frisse wind die de afgelopen jaren door e-bike land waait is behalve voortschrijdend inzicht vooral te danken aan de nieuwste technologieën. Leken de eerste elektrische fietsen nog verdacht veel op met accu’s volgehangen pakezels die je om de haverklap moest ‘bijvoeren’, tegenwoordig zijn de batterijen zo klein en goed in het frame weggewerkt dat je al bijna niet meer kunt zien of een fiets wel of geen hulpmotor heeft. Dit ‘paard van Troje’ -gevoel wordt nog eens versterkt door gelikte (carbon) framedesigns, hightech onderdelen als automatische versnellingsbakken, vering en handige snufjes als energie opwekkende schijfremmen en geïntegreerde smart phone houders. Zo lijkt de futuristische Andi Scott zo uit Star Wars te komen, heeft de ebike van Smart een brutaal stadssmoel en zou de strakke Specialized Turbo geen slecht figuur in het wielerpeloton slaan. Tel hier de toenemende snelheid en de groeiende actieradius bij op en je snapt waarom e-bikes aan een niet te stuiten opmars bezig zijn. De cijfers liegen er in ieder geval niet om. Zo is 16% van alle verkochte fietsen in Nederland elektrisch. In 2012 vlogen, of beter gezegd reden, 171.000 e-bikes met een gemiddelde prijs van ruim 1.800 euro over de toonbank. In totaal rijden er nu ruim 1 miljoen e-bikes in ons landje rond.
Niets nieuws onder de zon Hoewel je tegenwoordig bijna in de rij moet staan als je een elektrische fiets wilt kopen, zijn e-bikes eigenlijk niets nieuws onder de zon. Zo vond de Amerikaan Odgon Bolton al in 1895 een tweewieler met een elektrische motor in het achterwiel uit. Twee jaar later vroeg zijn langgenoot Hosea Libbey een patent aan op een fiets die werd aangedreven door twee, in de trapas geïntegreerde, elektrische motors. In 1. Audi E-bike
42
OOgOPEnER
SALT#1/mrt.-apr./2013
SALT#1/mrt.-apr./2013
OOgOPEnER
43
in elke salt een verhaal dat verbaast, verrast of een nieuw inzicht geeft.
Dokter honD Opsporing verzocht Als er iemand niet bang hoeft te zijn dat er in de toekomst geen werk meer te vinden is, dan is dat wel de hond. Dankzij de kracht van zijn natte speurneus krijgt hij er alleen maar meer werk bij. Zijn recherchewerk blijkt zo grondig te zijn dat nu ook zelfs dokters onze viervoetige vriend steeds vaker raadplegen bij het opsporen van ziektes. In Japan is een onderzoek gedaan met 48 patiënten (en een controlegroep van 258 personen) bij wie darmkanker was geconstateerd. Wat bleek? Een speciaal in geurdetectie getrainde labrador was in staat onderscheid te maken tussen personen met en zonder kanker. De speurneus had het bij 33 van de 36 ademtests en 37 van de 38 ontlastingsmonsters bij het goede eind. Een succespercentage van meer dan 90 procent. Vergeleken met conventionele diagnosestelling met colonoscopie, waarbij rectaal met een camera in de darm wordt gekeken, was de sensitiviteit van de hond (mensen die hij terecht de ‘diagnose’ kanker gaf) 91 procent voor de ademtests en 97 procent voor de ontlasting. De specificiteit (het correcte aantal personen zonder kanker) van fikkie was 99 procent voor beide tests. Bij kanker in een vroeg stadium was de nauwkeurigheid van ‘doktor hond’ zelfs nog hoger. Soortgelijke resultaten werden gevonden in diverse andere onderzoeken waaruit blijkt dat kanker waarschijnlijk een specifieke geur met zich meebrengt die een geoefende natte neus in de adem, de urine of de ontlasting van een patiënt kan ontdekken.
Kunsthonden Deze intrigerende uitkomsten kunnen leiden tot verbeterde methoden om kanker, maar ook diverse andere ziektes zoals epilepsie en diabetes, te ontdekken en ook zelfs in een heel vroeg stadium. Een vroege diagnose is cruciaal voor een succesvolle behandeling, maar veel van de tests die momenteel tot onze beschikking staan, slagen er niet in de ziekte in een vroeg stadium te ontdekken. Testen op bloed in de ontlasting bijvoorbeeld ontdekt kanker slechts in een op de tien gevallen. Hoewel het onwaarschijnlijk is dat kankerscreening door viervoeters de norm zal worden in de klinische praktijk, werken
wetenschappers momenteel aan het idee van ‘elektronische neuzen’, die kanker op dezelfde manier kunnen ontdekken als honden. Of die machines even goed zullen zijn als honden is nog de vraag.
verklaringen Hoe dit bij de vierpotige speurders precies in zijn werk gaat, is een mysterie, maar het kan zijn dat het net zo werkt als voor kanker werd aangetoond – dat ze reageren op een bepaalde geur. Volgens dr. John Kirkwood van het Kankerinstituut van de universiteit van Pittsburgh ‘zou het kunnen zijn dat honden zo’n scherp reukvermogen hebben, dat ze geuren kunnen ruiken zoals het immuunsysteem lichaamsvreemde stoffen kan signaleren. Hun reukzin zou in zekere zin verwant kunnen zijn aan het immunologisch vermogen om verschillende dingen op basis van de moleculaire samenstelling te herkennen’. Een andere verklaring zou zijn dat honden reageren op uiterst kleine veranderingen in het gedrag of het lichamelijk functioneren van hun baasje. Maar gezien het feit dat er ook verslag is gedaan van honden die buiten het zicht van hun baasje waren en plotseling naar hem toe kwamen om hem te waarschuwen is deze verklaring wat al te simpel.
Wat brengt de toekomst? De slotconclusie is dat meer onderzoek naar de ziekte-opsporing door honden is vereist, omdat dit geheel nieuwe onderzoeksveld in de toekomst kan leiden tot vooruitgang in de geneeskunde en de technologie. De ontdekking hoe viervoeters een epileptische aanval of kankercellen kunnen ‘ruiken’ bijvoorbeeld, kan de basis worden voor ontwikkeling van nieuwe technologieën om op eenzelfde manier moleculen met een speciale geur op te sporen. In de tussentijd helpen speciale medische alarmeringshonden al honderden mensen met levensbedreigende chronische ziekten door hun cruciale rol als vroeg waarschuwingssysteem. Voor alle andere hondenbezitters geldt: gaat jouw huisdier zich vreemd gedragen ten opzichte van jou – snuffelen of extreem veel likken bijvoorbeeld – dan moet je misschien toch maar eens de ‘echte’ dokter opzoeken voor een onderzoek. Meer lezen? Wie geïnteresseerd is in het hele verhaal gaat naar GetSalt.com/downloads en download de pdf. Met toestemming bewerkt en overgenomen uit Medisch Dossier, de Nederlandse uitgave van het Britse maandblad ‘What Doctors Don’t Tell You’. Meer info: medischdossier.org
60
SALT#1/mrt.-apr./2013 inspirerende mensen vertellen hun verhaal
COOL PEOPLE Treed eens uit je comfort zone; voor de meesten een behoorlijke kluif, maar deze vier mensen doen niet anders. Hun leven is een aaneenschakeling van alles of niets. Hoe doen ze dat?
“Paradijs bleek een hel te zijn”
Ed Stafford even voorstellen Voormalig Brits legerofficier Ed Stafford (37) kwam wereldwijd in het nieuws toen hij er 2,5 jaar geleden in slaagde om als eerste mens de gehele lengte van de Amazone te lopen. De avonturier had 860 dagen nodig om van Peru naar de kust van Brazilië, zo’n 9600 kilometer, te overbruggen. Op zoek naar nieuwe uitdagingen liet Stafford zich in zijn nakie op een onbewoond Fiji-eiland aanspoelen. Slechts gewapend met een camera en zijn twee blote handen wilde Stafford uitvinden of hij zonder enige hulp van buitenaf 60 dagen lang in de wildernis kon overleven. “Paradijs bleek een hel te zijn.”
less is more? “Iedereen wil tegenwoordig de wildernis intrekken. Door terug naar de basis te gaan, hopen veel mensen weer in contact met zichzelf te komen. Wat ze voor het gemak vergeten, is dat echte natuur keihard is en met niets of niemand rekening houdt. Moeder Natuur heeft geen gevoelens. Dit is een van de belangrijkste lessen die ik tijdens mijn verblijf op het eiland heb geleerd. Ik moest dag en nacht werken om mezelf in leven te houden. Ik ben bijvoorbeeld twee weken lang bezig geweest om een vuurtje aan de praat te krijgen. Ik was dusdanig uit mijn comfort zone dat ik mezelf eigenlijk geen moment de tijd heb gegund om van de natuurlijke
schoonheid van het eiland te genieten.” society, you ’re a crazy breed “Als ik zou moeten kiezen tussen een comfortabel leven in de moderne maatschappij en een primitief leven in de natuur? Het maakt me eigenlijk niet uit. Zolang ik af en toe over mijn eigen grenzen kan stappen, ben ik allang blij. Veel belangrijker dan hoe en waar je leeft, is met wie je je ervaringen uiteindelijk deelt. Zo werd ik op het eiland bijna knettergek van de eenzaamheid. Al had ik op dat moment al het geld van de wereld kunnen krijgen, dan had ik toch voor gezelschap gekozen. Schoonheid van het paradijs kan dus bedrieglijk zijn, of dit nu op een ‘Bounty’
eiland is of in de bewoonde wereld. Een mens is niet gemaakt om alleen te zijn.” lering getrokken? “Zeker, dat sociale contacten - je vrienden, familie en collega’s -, goud waard zijn. Ook heb ik geleerd dat je problemen die onoplosbaar lijken op kunt lossen door ze in delen te hakken.” Crossover Vanaf 3 april brengt Discovery Channel de driedelige serie Naked and Marooned over Ed’s Robinson Crusoe-avontuur op de televisie. Over zijn recordbrekende wandeltocht schreef de Brit het boek Walking The Amazone. ISBN 9781905264568. 320pag.
SALT#1/mrt.-apr./2013
61
Eenzaamheid is voor mij iets positiefs
thuis en daar zal ik dus altijd naar terug moeten keren. Ik waardeer mijn comfortabele leven thuis enorm. Het is fijn om na een lange tijd in de bergen weer een warme douche te hebben, te slapen in een echt bed, een gewone maaltijd te kunnen bereiden en vrienden en familie te zien. Maar als ik zou moeten kiezen, dan kies ik voor een stil leven in de natuur.” lering getrokken? De natuur kent vele lessen, de belangrijkste is dat je als mens weinig nodig hebt om tevreden te zijn en dat minder hebben bevrijdt. Ook heb ik geleerd spaarzaam om te gaan met onze bronnen. Wie vaak en lang in de bergen verblijft, weet hoe kostbaar bijvoorbeeld een kopje water is en wat je daar allemaal voor moet doen om dat te krijgen. Ik kan gewoon niet verspillen! Nog een wijze les van de natuur is om onder alle omstandigheden kalm te blijven en dat angst nodig is om te voorkomt dat je grenzen overschrijdt.w Crossover Wil je meer weten over deze inspirerende vrouw die de klimwereld vaak heeft moeten overtuigen van het feit dat klimmen voor haar eerder een spirituele ervaring is dan een race, klim dan naar haar website: gerlinde-kaltenbrunner.de. Hier kun je ook haar boek ‘Ganz bei Mir’ bestellen.
National geographic/Maxut Zhumayev
even voorstellen Gerlinde Kaltenbrunner (43) is een Oostenrijkse bergbeklimster die wereldwijd als meest extreme wordt beschouwd. Internationaal verwierf ze bekendheid door als tweede vrouw ter wereld alle 14 ‘achtduizenders’ te beklimmen en als eerste vrouw ter wereld die dit zónder het gebruik van zuurstofflessen en dragers deed. “Klimmen is voor mij geen bergsport waarin vooral je prestaties tellen. Klimmen is mijn levensweg. Als ik het gevoel heb dat ik niet moet gaan of terug moet keren, draai ik om.” less is more Ik houd mijn leven graag leeg. Dat geeft overzicht en ruimte voor eenzaamheid wat voor mij iets positiefs is. Eenzaamheid leert me mijn eigen stilte kennen. Ik ben vaak met mijn man in de bergen en dan zijn we uren achtereen stil. Hoe hoger ik kom, hoe beter ik begrijp waar alle energie op aarde vandaan komt. Ik hoop dan dat hij hetzelfde ervaart als ik. Ondanks dat ik ook een leven thuis heb, hoef ik geen afscheid te nemen van dingen zodra ik de bergen intrek. Ik ben niet aan spullen of luxe gehecht, wil er niet over nadenken en mis het dus ook niet. society, you ’re a crazy breed “Ik ben opgegroeid met de natuur, daar vind ik alles wat ik nodig heb. De natuur is mijn
R.Dujmovits
Gerlinde Kaltenbrunner
66
REISREPORTAgE
SALT#1/mrt.-apr./2013
Het extra duwtje in de rug krijgt New York van de tijdsgeest waarin green living en urban lifestyle de toon zetten en fietsen ‘fashionable’ is.
SALT#1/mrt.-apr./2013
REISREPORTAgE
67
new YOrK fieTssTAd in de MAAK
‘Listening to you, I get the music; gazing at you, I get the heat; following you, I climb the mountain; I get excitement at your feet.’ Ondanks dat Roger Daltrey van de legendarische Britse rockband The Who hier niet over New York zingt, geeft zijn songtekst treffend het gevoel weer van wat fietsen in deze stad bij je losmaakt. En dat fietsen hot in the city is, blijkt niet alleen uit het (groeiend) aantal fietsevenementen in de stad, maar ook uit het plan voor een netwerk van bijna 1500 kilometer aan fietspaden. Tekst en foto’s: Natasha Bloemhard
KunSTSTOF
78
Nikita
SALT#1/mrt.-apr./2013
SALT#1/mrt.-apr./2013
KunSTSTOF
79
KunST
AAn de KeTTing Sitting Sit
De uitdrukking ‘een nieuw leven inblazen’ krijgt bij de Israëlische Nirit Levav bijna een letterlijke betekenis. Als geen ander weet zij rommel om te toveren tot levensechte dieren. Wat dacht je van een reusachtige schildpad die is gemaakt van roestige fietstandwielen of een hond van afgetrapte fietskettingen.” Ik vind het mooi om van levenloze materialen een beest met emotie te maken zodat mensen zich iets bewuster worden van hun afval.” Tekst: luke Nieuwman Foto’s: Archief Nirit levav
82
SALT#1/mrt.-apr./2013
8 crossovers The list:
verrassende
‘Break on through to t wordt door een moeras, rivier, snelweg of ander obstakel? Met een van onze favoriete crossovers ben je zo aan de overkant. Tekst: Matthijs Meeuwsen
1. Zonnepont, Friesland
Barrière Het Prinses Margrietkanaal, langs het Friese laagveenparadijs De Alde Feanen. Bruggen slaan Slimme jongens daar in het hoge noorden! Waarom een vuile dieselmotor aan je veerpont hangen of jezelf in het zweet werken als je ook De Grote Gouden Knikker voor je karretje kunt spannen? Al in 1995 werd het pontje tussen de dorpjes Garyp en Suwâld uitgerust met zonnepanelen, waarna de trotse Friezen het al gauw bombardeerden tot ’s werelds allereerste veerdienst op zonneenergie. Inmiddels worden jaarlijks zo’n 15.000 wandelaars en fietsers door De Schalkediep heen en weer getuft en is het concept tot in Hongkong onder de kopieermachine gelegd. Crossover De ‘Zonnepont’ is onderdeel van fietsklassieker De Acht van Grou, waarbij je in een lus van 26 of 55 km acht – en sinds 2010 zelfs negen – Friese pontjes aan elkaar kunt rijgen. Huiswerk Beide fietsroutes zijn voor € 2,- te koop bij Friese VVVkantoren. GPS-coördinaten van de langste lus zijn ook gratis te downloaden op gpstracks.nl. Kijk voor vaartijden van de pontjes (van april t/m september!) op grouaktief.nl of zonnepont.nl.
SALT#1/mrt.-apr./2013
83
Luchtsingel in Rotterdam
2. luchtsingel, Rotterdam
Barrière centrum Rotterdam. Bruggen slaan Zet in Rotterdam een nieuw gebouw neer en je kunt er donder op zeggen dat de inwoners het ding met hun droge humor al een bijnaam hebben gegeven voor het cement goed en wel is opgedroogd. De Centrale Bibliotheek werd zo de Buisbaby. Het WTC de Poederdoos. En de Erasmusbrug de Wipkip, de Zwaan of Harp. Crossover De brug is nog altijd het vlaggenschip van de moderne Maasstad, maar in zijn kielzog herrijzen continu nieuwe pareltjes in de skyline, zoals de Luchtsingel, een 350 meter lange, houten wandelbrug die momenteel in drie fases (het eerste deel is al af) in elkaar wordt getimmerd boven de wegen tussen Centraal Station en de Hofbogen. Deze loopplank is in twee uur doorstappen te combineren met de gratis architectuurwandelroute. Liever op de pedalen? Op architectuurinrotterdam.nl kun je uit 217 gebouwen jouw favorieten aanklikken, waarna je een kaart uitprint om ze in een persoonlijke route aan elkaar te fietsen. Huiswerk De wandelfolder download je gratis op rotterdam.info (zoek op architectuur wandelroute). Op luchtsingel.org kun je vanaf € 25,- een plank of brugdeel voor de Loopplank sponsoren. Ook leuk: op bijnamenvoorgebouwen.nl check je welke architectonische hoogstandjes er schuilgaan achter de Hunkerbunker, Kotskom, Patatzak en meer dan honderd andere Rotterdamse koosnaampjes.
3. Moerputtenbrug, Den Bosch
Barrière De Moerputten: een uniek natuurgebied van hooilanden, rietvelden en vooral heel veel moeras in de achtertuin van Den Bosch. Deze zompige hel maakte de stad tijdens de Tachtigjarige Oorlog een onneembare vesting en bezorgde Den Bosch zo de bijnaam ‘Moerasdraak’. Bruggen slaan Zo’n vier eeuwen later is niet alleen de draak getemd, maar is ook zijn zompige slotgracht prima met droge voeten te bezoeken. Dit is vooral te danken aan de Moerputtenbrug: een 19e-eeuwse spoorbrug van geklonken staal die het moeras in een kaarsrechte lijn van 600 meter en 35 bakstenen peilers doorkruist. Crossover Al in 1972 boemelde de laatste trein over dit imposante gevaarte, maar Staatsbosbeheer heeft de sloop weten te voorkomen en tussen de gerenoveerde rails de laatste jaren een strak wandelpad platgewalst. Drie uitgezette looproutes van 1,4 km (blauw), 5 km (geel) en 7,6 km (rood) voeren deels over het stalen moerasmonster. Alleen de gele ‘Bruggenroute’ legt de hele lijn af. Huiswerk Download de kaart met de drie routes op www.staatsbosbeheer.nl (zoek op Moerputten).
92
InSPIRATIE
SALT#1/mrt.-apr./2013
SALT#1/mrt.-apr./2013
InSPIRATIE
93
Far over the misty mountains cold To dungeons deep and caverns old We must away ere break of day To seek the pale enchanted gold J.J.R. Tolkien, The Hobbit
Lorenz Richard/Red Bull Content Pool
Check
/SaltMagazine voor je dagelijkse portie inspiratie
Inspired by