Salt #1 2009 Preview

FEBR./MAART 09

SALT 01

inhoud

5 2 Avontuurlijke

# 1 maart 09

70

32 Op de cover: X-Alps, Dolomieten Foto Red Bull

reistips

In het hart Zwitserland Special, deel 1

Bergspecial

Pm_ji[hbWdZ DWjkh[ i[Yh[ji

88 Neem je dromen bloedserieus

HeZX^VaZ j^i\VkZ kVc HVai bV\Vo^cZ '%%.

66

Happy Soles

Zürich stadsjungle Sihlwald Wallis de mooiste klettersteig Jungfrau lama trekking Graubünden 4000 km mountainbike trails

joufsftufe@!lffq!sfbejoh////

cover swiss.indd 49

17-02-2009 11:40:31

92

Smaakmakers 10 13

Sacred Site Round Tower of Glendalough

People Planet Play Nieuws, trends & gadgets

17

Onbekend maakt bemind Navarra

19

Vluggertje Hoge Veluwe

20 Cool People Skeleton Three 23 Dromenland Reistrends & tips 61 Huisstijl Wonen, kunst & design 66 Gear Happy Soles 82 Koek en Zopie Leuk en lekker 85 Body en Soul Voer voor je ziel 86

Lichaamstaal Haal eruit wat erin zit

92 101

Skills Fix your Fears

Routetips Top 3 Bergroutes NL

Fix your Fears

Spraakmakers

9 Pittig Kredietcrises 24 Reisreportage Mountainbiken in Noordoost Engeland 28 Interview Bas van de Goor High on insuline 62 Wereldroutes Appalachian Trail 88 Fascinatie Neem je dromen bloedserieus

Hoofdgerechten 32

Bergspecial

70

Reisspecial

Columns 83

Roxane Catz

97

Floortje Dessing

slechts e 9,95 per jaar

Nagerechten 107

Salt Homeshop

110

Colofon

111

Word Salt abonnee

Van de redactie Succes Wat is succes? Ik vind het een goed moment om deze vraag weer eens te stellen. Want sinds veel mensen, met dank aan de kredietcrisis, hun baan zijn kwijtgeraakt, hun (te grote) huis niet kwijtraken of bakken met geld hebben zien verdampen, is de relativiteit van het begrip succes wat mij betreft zichtbaarder dan ooit. Want was succes voor heel veel mensen niet synoniem voor geld en status? Iets wat ik overigens altijd wonderbaarlijk heb gevonden, ook zonder crisis. Ik heb nooit veel geld verdiend, sta – zeker voor mijn leeftijd en werkervaring – waarschijnlijk helemaal onderaan de financiële ladder maar ik vind mezelf allesbehalve sneu. Vind eigenlijk dat ik tot nu toe best behoorlijke successen heb geboekt. Mijn definitie van succes gaat dan ook over hele andere zaken dan geld. Iedere dag die ik leuk heb weten te maken, vind ik een succes. Ieder plan dat ik ten uitvoer heb kunnen

brengen, vind ik een succes. Elk avontuur dat ik heb beleefd, iedere Salt die ik heb kunnen maken, elke bijdrage die ik heb kunnen leveren of elk leuk gesprek, vind ik een succes. En wat blijkt, in plaats van geld had ik vooral aandacht nodig om deze successen te realiseren. Want door aandacht te geven kreeg ik veel meer terug dan verwacht.

Ook dit jaar verwacht ik, ondanks de economische hel die op ons af dendert, weer een aantal stevige successen te boeken. Ik heb me ingeschreven voor de Oxfam Novib Trailwalker (zie pagina 79) en ik hoop zo dat ik het red. Ik hoop mijn nieuwe woonboot weer een stuk verder af te bouwen (vooral met eigen zweet en creativiteit), ik wil mijn moeder vaker zien dan ik afgelopen jaar heb gedaan, hetzelfde geldt voor mijn vrienden. Ik wil weer zeilen op de Wadden en eindelijk ook weer eens gaan snowboarden én ik wil natuurlijk dit jaar zes mooie edities van Salt realiseren. Ondertussen spaar ik natuurlijk ook, vooral herinneringen, want de waarde hiervan stijgt met de jaren de pan uit. Ik kijk uit naar weer een succesvol jaar en hoop jullie ook.

Natasha Bloemhard | hoofdredacteur | Natasha@getsalt.com

MAART 09

SALT 01

Pittig

Kredietcrisis

Harde feiten

115 miljoen euro Dankzij dit prijskaartje is de Maltese Falcon het duurste zeiljacht ooit gebouwd. Deze valk is 88 meter lang en heeft drie masten die 55 meter de lucht in steken.

15 uur Elke 15 uur wordt het budget dat Unicef jaarlijks aan hulp kan besteden uitgegeven aan militaire doeleinden.

1472

In dit jaar werd de oudste bank ter wereld opgericht, het Italiaanse Banca Monte dei Paschi.

20 kilo per jaar De gemiddelde Nederlander kan in deze schrale tijden blijkbaar niet zonder zijn lapje varkensvlees. Maar wist je dat een varken in de bioindustrie op minder dan 1m2 moet zien te (over)leven?

Eet smakelijk.

1 miljoen Ondanks de kredietcrisis zijn

aan de einde van deze winter toch 1 miljoen Nederlanders op wintersport geweest. Hiervan skiet 71%, trekt 18% de wandelschoenen aan, staat 8% op het snowboard en langlauft 3%.

65.000

kilometer De grauwe pijlstormvogel heeft geen last van de prijzen aan de pomp.

Zonder tankpas legt hij per jaar namelijk met gemak meer dan 65.000 kilometer af.

e 9999,-

Meer geld kun je bijna niet kwijt zijn voor een mountainbike, maar dan heb je er ook eentje (een Merida 96) die alle hobbels gladstrijkt en zo licht is als een veertje.

MAART 09

SALT 01

11

Noorse stokvis In de lente en zomer trekken kabeljauwen in enorme scholen vanuit de ijskoude Barentszee naar de Lofoten - een ruige eilandengroep hoog boven de noordpoolcirkel voor de kust van Noorwegen - om daar in het warmere water te paaien en kuit (waarin 5 miljoen eitjes zitten) te schieten. Ze trekken zo’n 20 kilometer per dag en het zijn de oudste vrouwtjes die in de winter als eerste bij de Noorse eilanden aankomen. Veel tijd om van hun lange reis uit te puffen hebben ze echter niet. De bijna twee meter lange vissen worden namelijk opgewacht door zowel hordes orca’s als Noorse vissers. Visserij is op de Lofoten, naast toerisme, de belangrijkste inkomstenbron voor de eilandbewoners.

Vissers doen er dus alles aan om in de ‘skreifisk’periode (april-december) hun slag te slaan. ‘Skrei’ is Noors voor kuit. Na de vangst wordt de vis volgens een oude traditie schoongemaakt en vervolgens maandenlang in zon en wind te drogen gehangen.

Het koude klimaat werkt als een koelkast en voorkomt dat de vis bederft. Dit was vroeger de enige manier om vis gedurende lange tijd te bewaren en over lange afstanden te vervoeren. Het gevolg van deze natuurlijke conserveringsmethode is dat het beeld op de afgelegen Lofoten eilanden, net zoals in de tijd van de Vikingen, ook nu nog wordt bepaald door eindeloze velden met houten stokken waaraan kabeljauw hangt te drogen. Het resultaat van dit alles is een heerlijke droge stokvis die vol vitamines, ijzer en calcium zit.

welkom bij

people planet PLAY GetSalt.com Poll: kunstsneeuw Op onze website plaatsten we de stelling: ­sneeuwkanonnen kunnen echt niet meer 8%

Dit was jouw mening: • Eens! Het energiegebruik is belachelijk. 57% • Zet aan!!! Ik wil de sneeuw in. 17% • Zonder kunstsneeuw overleven bergdorpen niet. 18% • Geen mening, ik haat sneeuw sowieso. 8%

17%

57% 18%

Wil jij ook je mening laten horen?

Doe dan mee aan onze poll die we regelmatig op onze website houden. Ga naar GetSalt.com

Deze staat op nummer 1!

Foto: Cor Vos

Wil je kans maken om wereldberoemd te worden?

Ga dan op zoek naar de Baiji, ofwel de Yangtze River dolfijn. Het zal je niet lukken want dit prachtige dier, dat al sinds lange tijd op de lijst van meest bedreigde diersoorten staat, is zeer waarschijnlijk uitgestorven.

Dat melden Nick Garbutt en Mike Unwin in hun boek ‘100 animals to see before they die’. Van de 100 bedreigde diersoorten die in het boek besproken worden, prijkt de Yangtze River dolfijn met een 1-score bovenaan de EDGE-lijst. Deze lijst wordt wereldwijd gehanteerd en meet het unieke karakter en de status van het behoud van een diersoort. De score 1 geeft aan dat het eigenlijk gedaan is met de soort, maar om officieel als uitgestorven te zijn verklaard moet er een generatie overheen zijn gegaan. Baiji was vroeger een vaste inwoner van de Yangtze rivier in Oost China. Vervuiling, visnetten en industriële ontwikkeling zorgden ervoor dat het zoetwaterdier in hoog tempo verdween. In 1997 waren er nog 17, in 1999 werden er nog slechts 4 geteld en sinds 2006 is er geen enkele dolfijn meer gesignaleerd.

Lance Armstrong rides again!

Hij is 37 jaar oud. Hij heeft zeven gele Tour de France truien in zijn kast hangen. Hij is drie jaar geleden met pensioen te gaan. Hij hoeft nooit meer een dag in zijn leven te werken. Wat bezielt ‘Mellow Johnny’ – een Amerikaanse verbastering van het Franse maillot jaune (gele trui) - om toch weer op de racefiets te stappen?

‘100 animals to see before you die’ is een boek dat je stil laat staan bij de keiharde feiten. Wat we een beetje missen is hoop, een praktische vertaling naar wat je zelf kunt doen om deze neergang te stoppen zodat wij maar ook toekomstige generaties meer voor de boeg hebben dan alleen een laatste blik.

Bradt. ISBN 9-781841-622361.

14

SALT 01

MAART 09

“Niet om te winnen”, verklaarde hij. In plaats van de gele trui gaat het hem nu vooral om het gele LiveStrong’ armbandje. “Ik kom terug vanwege de 8 miljoen mensen die volgend jaar aan de gevolgen van kanker zullen sterven,” vertelt hij in het Amerikaanse Outside magazine. “Ik weet dat er veel mensen rondlopen die denken dat de Lance Armstrong Foundation een vorm van oplichterij is. ‘Fuck them’. Mijn intenties zijn zuiver.” In een interview met Vanity Fair voegt Lance daaraan toe dat opgeven geen optie zal zijn omdat kankerpatiënten ook geen keuze hebben. Over extra dopingcontroles maakt de atleet zich ook dit keer geen zorgen. Hij wil de meest doorzichtige sporter ooit worden. Lance wil naast de Tour de France ook de Ronde van Vlaanderen en de Giro d’Italia op zijn sportieve verlanglijstje staan. Meer informatie over de Lance Armstrong Foundation vind je op livestrong.com.

people planet PLAY

Ode aan Shackleton In het vorige nummer van Salt heb je kunnen lezen hoe Ernest Shackleton een eeuw geleden tevergeefs de Zuidpool probeerde te bereiken.

Maar ook dat zes afstammelingen van het originele expeditieteam 100 jaar na dato in zijn voetsporen treden. Ter ere hiervan heeft Timberland een speciale Shackleton collectie op de markt gebracht die onder meer bestaat uit een canvas rugzak, schoenen, truien en een horloge met ingebouwde thermometer en kompas. Helaas zijn deze ‘coole’ producten alleen maar in Engeland of de VS te verkrijgen. Lees alles over Shackletons heldentocht op GetSalt.com.

Kerngetallen Wij zijn uitgedroogd

+

Begin jaren ’80 verkondigde de Iraanse intellectueel, Fereydoon Batmanghelidj, dat zeker 75% van de westerse mens is uitgedroogd en dat vrijwel iedere ziekte – en zeker elke moderne ziekte – is terug te voeren op een gebrek aan water. Het hebben van een droge mond allÊÊn is echter geen goede dorstindicator. Volgens Batmanghelidj laat het lichaam weten dat het dorst heeft door pijn te produceren.

Uitdroging is de aanleiding voor vele soorten pijn en degeneratieve ziekten. De boodschap is duidelijk: veel mensen zijn niet ziek, maar hebben dorst. Zorg dus dat je voldoende drinkt. Voor mensen geldt zo’n 2 liter water per dag. Maar er zijn uitzonderingen. Dit zijn de grootste slurpers (en niet alleen van water):

1 liter per uur

is de hoeveelheid water die een sporter kan drinken (of zou moeten drinken).

20-40 liter per dag

drinkt een paard en bracht ons de uitdrukkingj: ‘dorst hebben als een paard’.

Andere merknamen of helden?

Nike Inmiddels uitgegroeid tot het grootste sportmerk ter wereld, in de Griekse Oudheid was Nike echter geen sportschoen, maar de godin van de overwinning.

700 BC tot 476 AD

1999 O’Neill De man met het ooglapje (en van het O’Neill logo) stond aan de wieg van dit bekende boardsportmerk. Jack O’ Neill (85) begon zijn imperium door in 1952 het wetsuit uit te vinden.

60 liter per dag

101,25 liter per jaar

200 liter per dag

,

300-400 liter per dag Is wat een jonge walvis aan melk bij zijn moeder tankt.

)

-

/ *,

'&

Slurpt een olifant met zijn allesbehalve be­sparende

‘douchekop’ naar binnen.

1997 1952

BjÜrn Borg Hoewel zijn onderbroeken erg lekker zitten, is BjÜrn Borg (52) vooral beroemd vanwege zijn ongelofelijke tennissucessen in de jaren ’70.

Zo won de langharige Zweed 5 x achter elkaar Wimbeldon.

GetSalt.com Poll: eerlijke kleding

is wat een kameel dagelijks aan de kassa afrekent en waarmee hij tevens zijn voorraad op peil houdt

is wat een Europaan gemiddeld aan alcohol naar binnen tikt.

1979

Naish De bekendste windsurfer allertijden, Roby Naish (45), staat aan het hoofd van het bekende Naish merk dat o.a. windsurfboards en –zeilen, en kites omvat.

Tony Hawk’s Pro Skater Nee, Tony Hawk is niet alleen een personage in de best verkochte extreme sport videogame ooit, Tony (40) is ook een levende skateboardlegende van vlees en bloed.

'.

Op onze website vroegen we naar je mening over eerlijke kleding. Dit is wat je zei: • vind ik belangrijk, dus let ik op wat ik koop 7% • vind ik belangrijk maar ik let er nog te weinig op 46% • vind ik de verantwoordelijkheid van de merken zelf 9% • moet eerst duidelijk herkenbaar zijn 10% • geeft mij een goed gevoel 3% • let ik totaal niet op, ik koop vooral wat ik leuk vind en kan betalen 18% • ik weet te weinig van het onderwerp af 6%

Wil jij ook je mening laten horen? Doe dan mee aan onze poll die we regelmatig op onze website houden. Ga naar GetSalt.com MAART 09

SALT 01

15

cool people Create, Play & Care

Skeleton 3 2nd life to the unloved Afval; dat wat we niet meer nodig hebben, overbodig is, weg moet. Maar daar waar mensen hun afval vaak achteloos dumpen staat het Skeleton 3 kunstcollectief klaar om het op te vangen. Drie mannen, allemaal surfer én tevens kunstenaar, bundelden hun creativiteit met als doel bewustzijn te creëren bij de mensen die de natuur nodig hebben als voeding voor hun passie voor de sport.

Door Natasha Bloemhard

Bedenk alle troep die je op het strand kunt vinden, hoe verweerd of aangevreten ook, inclusief visskeletten; het maakt de drie kunstenaars, Luis de Dios, Xandi Kreuzer en Joao Parrinha niets uit. Voor hen is het goud waard. Dankzij hun artistieke interpretatie worden al deze materialen weer terug tot leven gebracht. Het collectief startte zo’n zes jaar geleden tijdens een surftrip naar de Azoren. Geïnspireerd door het drijf- en wrakhout, plus de andere troep dat onafgebroken aanspoelde op de maagdelijke stranden, creëerden de drie surfers/kunstenaars hun eerste sculpturen. Eenmaal thuis ging ieder van hen, op individuele basis, verder met het project dat de naam Skeleton Sea kreeg. Een ontmoetingsplaats tussen Moeder Natuur, sport en kunst. Met hun kunstwerken willen de drie niet alleen het belang van een schone oceaan benadrukken, maar ook communiceren dat de natuur maar ook de mensenrechten respect verdienen.

De Flip-Flop Fish is de nieuwste creatie van het collectief en werd in slechts 24 uur gemaakt op het strand van het Canarische eiland Fuerteventura. “Onder alle troep die we samen met een klein groepje vrijwilligers en andere surfers op het strand vonden, was het verbazingwekkend hoeveel slippers we vonden”, vertelt Luis. “Toen we ze allemaal op een

22

SALT 01

MAART 09

cool people Create, Play & Care

Als we zo doorgaan, liggen er dadelijk meer slippers dan vissen in de oceaan.

grote stapel op het strand hadden gegooid en we al die kleuren bij elkaar zagen, was het net een grote tropische vis. Zo ontstond ons idee voor het Flip-Flop Fish concept.” Terwijl de zon al aan het ondergaan was startte Xandi en Luis met de constructie van de vis. Ze werkten 24 uur lang non-stop om 250 slippers en een aantal zwemvliezen te verwerken in een frame dat ze met niet meer dan staaldraad en een cirkelzaag in elkaar hadden gezet.

Toen de vis af was droegen ze hem, als klein gebaar naar de oceaan, naar het water om hem ook even te laten ‘zwemmen’. Van de ‘making of’ is tevens een film gemaakt die je op de website kunt bekijken.

Terugkijkend op de boodschap achter dit project zegt Xandi: “Het is belangrijker dan ooit dat ieder mens zijn bijdrage levert aan de bescherming van de natuur, zelfs als dat betekent dat je iets kleins oppikt van het strand of van de straat in je eigen buurt. Want als we zo doorgaan, liggen er dadelijk meer slippers dan vissen in de oceaan. Onze creatie is een vertegenwoordiging van dit soort kleine gebaren die een groot verschil kunnen maken voor ons milieu.”

SK Sea & Art Camp Het project is zo aangeslagen dat er in april van dit jaar voor het eerst een Skeleton Sea Surf & Art Camp wordt georganiseerd op Fuerteventura. Behalve meedoen aan de surfsessies help je ook mee met de ‘beach cleaning’-initiatieven. Daarnaast speel je een sleutelrol in de creatie van nieuwe kunstwerken die geïnspireerd zijn op de strandtroep. Op de website vind je meer informatie over dit unieke camp.

Brought to you by Keen HybridLife De rubriek Cool People gaat over mensen die een verschil maken.

Mensen die inspireren door hun levensstijl en hun inzet om de wereld weer een beetje mooier te maken. Een HybridLife noemt het duurzame schoenenmerk, Keen dit. Samen met Salt is Keen Footwear op zoek naar mensen die inspireren, die een HybridLife leven.

Ken jij zo iemand of leef je het zelf, laat ons dit dan weten. Wie weet staat jouw verhaal de volgende keer in Salt. Stuur een mail naar ard@getsalt.com o.v.v. Cool People).

Skeletonsea.com / Cleanoceanproject.org MAART 09

SALT 01

23

ReisREPORTAGE

New kid on the Rock mountainbikeparadijs in de groei

26

SALT 01

MAART 09

reisreportage Ken je buren en kijk om je heen, altijd handig, zo blijkt ook nu weer. Dachten we onze buren door en door te kennen, blijkt er aan de west(over)kant een buur te zitten die ‘stiekem’ met iets bezig is waar je hartje sneller van gaat kloppen. Letterlijk en figuurlijk welteverstaan. En bijna niemand weet het nog. In het noordoosten van Engeland ligt namelijk een mountainbike-topbestemming in wording waar het ene na het andere prachtparcours wordt aangelegd.

Het gebied ontwikkelt zich, onder meer met hulp van 100 miljoen pond staatssubsidie, in rap tempo tot een topbestemming Tekst & Beeld Nils Elzenga

De autorit is van een onwerkelijke schoonheid. Op het heuvelachtige platteland tussen de Noord-Engelse industriestad Newcastle en het Kielder Water & Forest Park tegen de Schotse grens, heeft het begrip ruilverkaveling, dat zoveel Nederlands landschap degradeerde tot eindeloze eenvormigheid, nooit wortel geschoten. Hier scheiden heggen, gammele natuurstenen muren en rivieren het grasgrond. Bestrooid met eeuwenoude bomen, afbrokkelende kerkhofjes en majestueuze landhuizen. Overal grazen schapen met zwarte koppen en poten.

De doodstille dorpjes onderweg dragen namen als Whygate, Donkleywood en Stonehaugh. Ook in het Kielder Water & Forest Park, een onderdeel van het ­North­umber­land National Park, lijkt de tijd stil te hebben gestaan. Kielder is verkozen tot Engelands stilste plek en herbergt een van de grootste wouden van Groot-Brittannië. Toch hebben hier de afgelopen decennia bescheiden veranderingen plaatsgevonden. In 1982 werd begonnen met het onder water zetten van een natuurlijke vallei, een project dat uitgroeide tot het grootste aangelegde meer van NoordEngeland. De plas is een watervoorraad voor heel Groot-Brittannië en trekt vissers, zeilers, wind- en kitesurfers en waterskiërs.

De belangrijkste outdoorsport in Kielder is echter onbetwist mountainbiken. Het gebied ontwikkelt zich, onder meer met hulp van 100 miljoen pond staatssubsidie, in rap tempo tot een topbestemming. Een eerste teken daarvan is de 18 kilometer lange Deadwater Trail, de eerste ­singletrack trail van het gebied en officieel de hoogste mountainbikeroute van Engeland. Deadwater, nu een jaar open, trok al snel de aandacht van de internationale mountainbike-elite: op 17 en 18 mei 2008 streek de Saab Salomon Avalanche Trophy 2008 er neer. Belangrijker nog: de vermaarde wedstrijd, die onder meer ook wordt gehouden in het Franse Alpe d’Huez en Brixen in het Italiaanse Zuid-Tirol, keert in april 2009 terug. ‘‘Een grote overwinning voor Kielder’’, zegt gids Alex MacLennan, een joviale Schot die zijn hart verpandde aan het gebied en al 22 jaar actief is in de Forestry Commission, het Britse Staatsbosbeheer. MacLennan: ‘‘Maar dat betekent niet dat we op onze lauweren rusten. We zijn druk bezig met de aanleg van een nieuwe singletrack trail van 32 kilometer.’’

Het drukke bouwschema was hard nodig, meent MacLennan: ‘‘Op dit moment zijn de mountainbike-routes hier nog niet bepaald druk bezocht.’’

MAART 09

SALT 01

27

BERGSPecial

Nederlands hoogste berg: 877 meter De hoogste berg van Nederland is niet, zoals we denken, de 322 meter hoge Vaalserberg maar een vulkaan die maar liefst 877 meter meet en 1064 treden telt: Mt.Scenery op Saba, met ingang van 2010 een zogenaamde bijzondere gemeente van Nederland.

Saba is simpel gezegd niets meer dan een vulkaan zo groot als het hele eiland, ééntje met een bijzonder vriendelijke bevolking dat wel. Geen misdaad, geen stress maar wel met een ongelooflijke hoop natuur, Engelse cottages en een overmatig aantal mensen met rood haar. Het eiland heeft stevige Ierse roots, vandaar. Letterlijk en figuurlijk hoogtepunt van het eiland is de beklimming van de vulkaantop, die overigens vaker wel dan niet in een dik wolkendek is gehuld. Op je weg naar boven zie je de vegetatie om je heen veranderen; de begroeiing wordt uitbundiger, tropischer, een jungle haast. In de buurt van de top lijkt de hellingshoek af te nemen, maar schijn bedriegt, want nog geen honderd meter verderop gaat het laatste stuk naar de top weer fors omhoog.

34

SALT 01

MAART 09

De meeste topgangers doen er ongeveer een uur over om boven te komen. Het is dan nog een klein stukje hiken naar de kraterrand maar dan is het uitzicht ook echt letterlijk adembenemend. De steile wand loopt haast direct in zee, nog net is er wat ruimte overgelaten voor één van de vier dorpjes van het eiland. Dan pas besef je hoe bijzonder het is dat men hier ooit een weg heeft kunnen aanleggen. Ook aan de andere kant van de krater zie je een stukje durfwerk: een ieniemienie landingsbaantje dat is aangelegd op een kleine uitloper van de vulkaan. Het is met 400 meter de kortste commerciële landingsbaan ter wereld met aan weerszijden rechte drops zo de oceaan in. Een fijne gedachte als je hier later weer vandaan moet opstijgen. sabatourism.com / fotograferen.net/saba.htm

Bergspecial door

Ard Krikke, Natasha Bloemhard & Rosanne Vriend

Andere toppers De Amerongse berg, de Lemelerberg, de Holterberg, als je niet beter zou weten zou je bijna denken dat Nederland vol met bergen ligt. Niets is minder waar. Juist omdat ons landschap zo plat is als een pannenkoek, noemen we iedere molshoop trots een berg. Een overzicht van de hoogste bergpieken per provincie.

322,5 m> Vaalserberg - Limburg

49 m> Groot-Valkenisse - Zeeland

Bergsport: Hoewel de Vaalserberg voor een echte klimgeit niets voorstelt, zorgt de 2600 meter lange klim (oostzijde) met een gemiddelde stijging van 4,2% er toch voor dat je serieus terug moet schakelen op je racefiets en je je een moment op een echte bergweg waant. Op heuvelsfietsen.nl staan nog veel meer ‘kuitenbijters’ in de buurt van het Drielandenpunt.

De hoogste duin van Zeeland (duinovergang 9) is precies 49 meter en 10 centimeter. Bergsporten? Niet echt. Of je moet natuurlijk een paar keer achter elkaar de 128 treden naar de duintop omhoog rennen. Wedden dat je na deze work-out die suffe ‘stairclimber’ op de sportschool zo vergeten bent. stranden-zeeland.nl

110 m> Rozendaalse Veld - Gelderland

Bergsport: Je hebt geen bergen nodig om toch te kunnen parapenten. Als de wind recht op de kust staat, dan onstaat hier vlak voor de duinen een bepaald soort thermiek waarop je urenlang langs de Hollandse duinrij kunt vliegen (ook wel soaren genoemd). Voor informatie over een soar-cursus zweef je naar paragliding.nl.

Bergsport: Het Rozendaalse Veld is met diverse wandelroutes een paradijs voor hikers. Door de hoogte kun je hier heerlijk uitwaaien en ligt de rest van de Veluwezoom, een van de grootste aaneengesloten natuurgebieden van Europa, aan je voeten. veluwezoom.nl

85 m>Tankenberg – Overijssel

36 m> Vuurboetsduin Vlieland - Friesland

Bergsport: Met een maximaal stijgingspercentage van 8% (vanuit Denekamp) is het beklimmen van deze Twentse berg, ‘het dak van Overijssel’, een goede training als je deze zomer van plan bent om naar die andere ‘Nederlandse berg’ in de Alpen te gaan. In de buurt liggen ook de pieken van de Paasberg (80 m) en de Hakenberg (55 m). vvvtwente.nl

Tel de hoogte van de vuurtoren bij de 36 meter hoge Vuurboetsduin op en je komt uit op 54 meter. Alleen door een afspraak te maken kun je de Vuurduin ‘beklimmen’ en bereik je de hoogste top van Friesland. vlieland.net

69 m> Amerongse Berg - Utrecht Bergsport: In het weekend is de 69 meter hoge berg een verzamelplaats voor mountainbikers uit de wijde omgeving. Er zijn twee uitgezette routes (15 en 7 kilo­ meter), met uitdagende singletracks die zowel steil naar boven als naar beneden wijzen.

Ga naar mtbroutes.nl voor een uitgebreide beschrijving. De Utrechtse heuvels lenen zich daarnaast ook uitermate goed voor een serieus rondje trailrunnen.

Hoogste nepberg 35 m> Monte Cervino - Bergschehoek Bergsport: Op de hoogste nepberg van Nederland, de monte Cervino (Matterhorn) heb je niets te zoeken als je niet van klimmen houdt. Doe je dat wel dan heb je de keuze uit maar liefst 220 routes en kun je zowel binnen als buiten klimmen. Degenen die de top bereiken wacht een schitterend uitzicht op de skyline van Rotterdam.

Outdoorvalley.nl

37 m> Vlaggeduin Katwijk - Zuid-Holland

60 m> Gulbergen - Noord-Brabant Bergsport: Deze voormalige vuilstort van de gemeentes Nuenen-Mierlo is omgetoverd tot recreatiegebied Gulbergen. Het plan is om hier in de nabije toekomst een netwerk van wandel- en fietspaden aan te leggen.

Je kunt er nu al wel een balletje slaan op Golfclub De Gulbergen, de meest bergachtige golfbaan van Nederland. golfclubdegulbergen.nl

57 m> Schoorlse Nok - Noord-Holland Bergsport: Een mountainbikerondje van 16 kilometer waar je ongeveer een uur over doet? Hiervoor hoef je niet naar de Alpen af te reizen, het vaste parcours van Schoorl doet je door alle pittige klimmen vanzelf naar adem snakken. Kijk op mtb-schoorl.nl hoe het parcours er bij ligt.

32 m> Hondsrug - Drenthe Bergsport: Als je een hoogte van 32 meter te laag vindt, dan kun je in de bossen van Gieten-Borger als een eekhoorn over het Boomkroonpad tussen de boomtoppen lopen. Ideaal om met kinderen te doen. staatsbosbeheer.nl (natuurgebieden).

32 m> Kardinge Groningen - Groningen Bergsport: Ten noordoosten van Groningen steekt plotseling een hoge puist boven het landschap uit. Hier storten downhill mountainbikers zich van de 32 meter hoge fourcrossbaan (bikepark.nl) naar beneden. Als klimmer ga je uit je dak aan een van de klim-/boulderwanden (de hoogste is 37 meter) van klimcentrum Bjoeks (bjoeks.nl).

8 m> Urk

- Flevoland

Bergsport: Als je als bergsporter in Flevoland woont heb je een probleem. Deze provincie ligt namelijk gemiddeld 5 meter onder de zeespiegel. Zelfs met heel veel fantasie kun je de bult van Urk geen berg noemen.

Voor een portie ijle lucht is de 11 meter hoge klimwand in Sportcentrum De Koploper (de-koploper.nl) in Lelystad je enige uitweg.

MAART 09

SALT 01

35

in de media

Hero for the Planet

door

Meindert Brouwer

Marc van Roosmalen (61) is een wereldberoemde primatoloog, botanicus en moderne ontdekkingsreiziger. In de regenwouden van de Amazone ontdekte hij tal van nieuwe apensoorten en andere diersoorten zoals de zwarte jaguar met een witte bef. Eind 2008 verscheen zijn fascinerende boek Blootsvoets door de Amazone / De evolutie op het spoor. Voor Salt redenen genoeg om in gesprek te gaan met de man die in het jaar 2000 door Time Magazine werd uitgeroepen tot Hero for the Planet en later door de Braziliaanse overheid in de gevangenis werd gegooid op beschuldiging van biopiraterij.

46

SALT 01

MAART 09

in de media

Nog niet eens één procent van de plantensoorten in de Amazone is onderzocht.

Ik weet 100 procent zeker dat er medicinale soorten zijn waarvan de bestanddelen aids en kanker kunnen genezen Wat heb jij met apen?

We hebben gemeenschappelijke voorvaderen en dat maakt dat ik ze makkelijk begrijp. Apen zijn sociale dieren en ik vind het interessant om te zien hoe apen onderling communiceren. Ze maken uiteraard geluiden, maar bij het gezamenlijk overleven in het bos, spelen hun non-verbale lichaamsexpressie en gelaatsuitdrukkingen een belangrijke rol.

Het is soms niet te bevatten waartoe apen in staat zijn. Vrouwtjes slingerapen, bijvoorbeeld, die de groep door het bos leiden, kunnen de fourageerroute langs vruchtbomen in hun hersenen in ruimte en tijd uitzetten.

Ik heb waargenomen dat deze vrouwtjesapen de subgroep in één rechte lijn naar 30 tot 40 vruchtbomen brengen in een bosgebied van 400 hectare. En dat niet alleen. Deze apen gaan ook heel economisch te werk. Ze komen bij elke boom precies op het moment aan dat de vruchten gerijpt zijn, maar nog niet op de grond zijn gevallen waar andere dieren ermee aan de haal zouden kunnen gaan. Fascinerend, wij zouden een computer nodig hebben om dit allemaal te berekenen.

Waarom de Amazone en niet Afrika of Azië?

Als biologiestudent op een woonboot in Utrecht wilde ik heel graag een aapje als huisdier. Dat mocht toen nog van de wet. In de regel hebben apen uit de nieuwe wereld een beter humeur dan oude wereld apen die veel bijteriger zijn. Het werd dus een Zuid-Amerikaans aapje. Ik raakte geobsedeerd om het gedrag van zijn soortgenoten in het wild te gaan onderzoeken en dat bracht me naar Zuid-Amerika, eerst naar Suriname en later, vanaf 1987, naar Brazilië. Er was eind jaren zeventig vrijwel nog geen literatuur over deze apen, ik betrad een terra incognita.

Hoe vind je de weg in de dichte, groene jungle?

Met een vruchtenboek in de hand vond ik stap voor stap mijn weg. Ik bracht neergevallen, losse stukjes vruchten bij elkaar. Zo lokaliseerde ik vruchtbomen en gaf ik die een naamplaatje. Op die manier maakte ik routes en leerde ik de weg kennen zoals je in een stad die nieuw voor je is de straten leert kennen. Door veel individuele bomen op naam te brengen en te herkennen raakte ik op m’n gemak in die voor mij vreemde, nieuwe leefomgeving. In de jungle ben je veiliger dan in een stad met geweld. Als je je goed gedraagt zal een jaguar je niet aanvallen.

Bovendien, omdat we rechtop lopen, lijken we veel groter dan wanneer we viervoeters zouden zijn en bijvoorbeeld op een pekari, een wild varken, zouden lijken. Wel is het zo dat als je als westers mens te lang in de jungle bent, je een beetje vreemd en minder communicatief wordt. Op een gegeven moment moet je dan echt wel weer even in de bewoonde wereld zijn. In Suriname was ik noodgedwongen nogal eens alleen in de jungle, de bosnegers daar zijn ’s nachts bang voor geesten en blijven om die reden niet bij je. Het voordeel van alleen zijn is wel dat je meer ziet en als onderzoeker productiever bent. Juist daarom heb ik nieuwe apensoorten kunnen ontdekken.

Hoe ging dat ontdekken in zijn werk?

Bij de stad Manaus in het hart van de Braziliaanse Amazone runde ik een rehabilitatiecentrum voor apen ter voorbereiding op hun mogelijke terugkeer naar de natuur. In beslag genomen apen die illegaal als huisdier waren gehouden. Of apen die lokale mensen kwamen brengen, zoals baby-aapjes waarvan de moeder was doodgeschoten. Daar zaten onbekende soorten onder. Dan ging ik samen met die lokale mensen, die weten waar de soort voorkomt, op zoek. Dat bracht me in 1996 naar een gebied in het regenwoud waarvan ik op dat moment nog niet wist dat het niet was bemonsterd, nog nooit had een wetenschapper daar onderzoek gedaan. Het was een kwadrant zo groot als Frankrijk, waar helderwaterrivieren door het regenwoud stromen. Hier ontdekte ik mijn eerste nieuwe apensoort in het wild, een heel klein aapje: het dwergzijdeaapje.

Later deed ik er nog veel meer bijzondere ontdekkingen: zes andere nieuwe apensoorten, drie nieuwe soorten navelzwijnen, een nieuw reuzenknaagdier, nieuwe soorten grondvogels, twee nieuwe soorten bosherten, de dwergtapir, een nieuwe grijze dolfijnensoort en in de jungle verderop ontdekte ik een zwarte jaguar met een witte bef.

Al meer dan 500 jaar trekken ontdekkingsreizigers en in hun spoor de wetenschappers de wereld over. Je zou toch zeggen dat in de 21e eeuw in ieder geval alle zoogdiersoorten wel beschreven zijn. Hoe kan het dat er in de Braziliaanse Amazone nog steeds zoveel nieuwe diersoorten worden ontdekt? En dat er nog zo weinig plantensoorten zijn beschreven?

De Braziliaanse autoriteiten zijn altijd xenofoob – een extreme afkeer van vreemdelingen - geweest. De beroemde Franse natuurvorser en wereldreiziger Alexander von Humboldt exploreerde aan het begin van de negentiende eeuw de Spaanstalige Amazonegebieden maar werd bij de rivier de Cassiquiare waar die de grens vormt tussen Venezuela en Brazilië, door de Brazilianen tegengehouden. De Duitse onderzoekers Spix en Martius konden op voorspraak van de Braziliaanse keizer Brazilië wel in. Hetzelfde gold voor Wallace, Bates en Spruce uit Engeland.

En dat was het dan, allemaal in de negentiende eeuw. Sindsdien heeft de wetenschappelijke exploratie van de Braziliaanse Amazone zo’n 150 jaar stilgelegen. In Brazilië zelf was er in de koloniale tijd en lange tijd daarna geen interesse. De natuur werd meer gezien als obstakel voor vooruitgang. Er is dus nog heel veel te ontdekken.

De druk op de Braziliaanse Amazone is groot. Elk jaar verdwijnt daar zo’n 20.000 vierkante kilometer regenwoud, de helft van het oppervlak van Nederland. Hoe erg is het eigenlijk als er een paar soorten apen en planten verloren gaan?

Op zichzelf is dat niet zo erg, maar dat betekent wel dat hun biotoop is vernietigd. En dat is slecht voor de mensheid want de betekenis van de Amazone voor de wereld is groot. Denk alleen al aan de opslag van CO2 om klimaatverandering te beteugelen. Maar nog erger is dat met de verMAART 09

SALT 01

47

GEAR

Happy Soles

Love baby Dit is de Blazerboat en wordt door de liefhebbers van Nike ACG - dat dit haar overigens haar 20-jarige bestaan viert omschreven als de love baby. Voortgekomen uit de Soaker van 2007 en de iconische Blazer van Nike. Net als de Soaker is ook de Blazerboat gemaakt van gerecyled plastic en uiteraard met een considered point of view in mind. € 80,-. nike.com

Is dit...?

Ja, dit is een heuse Crocs, de Axis waarmee het merk letterlijk een eerste stap op de sneakermarkt zet. Maar dat doen ze niet zonder deze schoen natuurlijk wel het kenmerk mee te geven dat van Crocs een celebrity heeft gemaakt: Croslite, superlicht dus. € 59,95. crocs.nl

Real Classic De 917 Lo Factory van Puma is vernoemd naar de Porsche 917 waarin de acteur Steve McQueen rondreed in de filmklassieker uit 1971 ‘Le Mans’. Uitgevoerd met een canvas ‘upper’ met een knipoog naar de Pop Art uit de jaren 60. € 70,-. puma.nl

80’s flavor

De Owens High va n Vans is een schoen die letterli jk altijd past; of je nu staat te rocken op 80’s speed metal, te jammen in de halfpipe of je ge woon een dag op kantoor bent . Onder het ­ fijn e ­ uiterlijk gaan echter wel de ­ eigen­schapp en schuil die bij een functione le skateboardschoen horen zoals een stevige enkel support. € 110. vans.nl

68

SALT 01

MAART 09

Huiselijk

de Lauren van Deze stoere sneakers, geven je zo’n Rucanor, voor dames, er bijna niet je huiselijk gevoel dat t gaan. wil ten meer mee naar bui rsels aan duu bor oie mo t Uitgevoerd me satijnzachte de buitenkant en een binnenkant. € 34,95. rucanor.nl

GEaR

Funky style Met de Mary Jane van Keen voeg je niet alleen een funky smaak aan je lifestyle toe maar ben je ook nog eens op de duurzame weg. De schoenen zijn namelijk gemaakt van oude rijstzakken. Hierdoor is ook nog eens ieder model uniek. In het voetbed vind je gerecycled PU en kurk. € 79,95. Keeneurope.eu

Yogamat Ooit begon Teva als sandalenmerk speciaal voor mensen die veel op en rond het water vertoeven. Die roots worden met de Ochoa2 ook niet verloochend maar er is een stevig mode­aspect aan toegevoegd waardoor je met deze stappers ook net zo makkelijk door het winkelcentrum banjert. De binnenzool is gemaakt van het materiaal van een yogamat. Lekker comfy dus. € 69,95. tevafootwear.nl

Walk the Talk Worn Again

Hydro power Met de komst van de Hydro North van Helly Hansen is het oppassen geblazen voor het traditionele bootschoentje.

Behalve een goed uiterlijk is de Hydro ook nog eens gemaakt van het comfortabele, maar ook waterdichte en ademende soft shell. Ideaal voor op de boot maar ook gewoon op straat. Verkrijgbaar voor hem en voor haar. € 140,-. hellyhansen.com

Worn Again staat voor een scho enencollectie gemaakt van gerecycled materiaal, waaronder deze Bike Hi die van canvas en oude fietsbanden is gemaakt. Ban denplakset en fietspomp kun je gewoon thuislaten, het is de eers te Bike die met platte band wordt geleverd en dat hoort ook zo.

Online te bestellen voor 58 pond. wornagain.co.uk

Multitasker

Veel vrouwen zullen blij zijn met deze Dragonfly van Columbia. Het is een ideale mix van een schoen waarmee je je graag in je sociale omgeving vertoont, op reis gaat of er de bossen mee inloopt. Een echte multitasker dus, dankzij technische ‘specs’ als Omni Grip (zool), TechLite (laag gewicht), Contour Comfort (pasvorm) en een smetteloze kleur. € 89,95. columbia.com

MAART 09

SALT 01

69

Reisspecial

25 Avontuurlijke reistips

Sinds de ware aard van veel reizen die we in het verleden hebben gemaakt naar boven is gekomen, zijn we ons toch wel een beetje rotgeschrokken. En dat is goed nieuws, want sinsdien kiezen we veel vaker voor authentieke reizen en kleinschalige projecten, leggen we minder - en minder grote - afstanden af en helpen we onderweg ook wel eens een handje mee. Kortom; we reizen meer met respect voor mens en milieu. Toch? Nog niet helemaal? Dan volgt hier wat inspiratie.

Wat is verantwoord reizen?

Reizen leert je relativeren, creeërt bewustzijn voor wat je hebt en respect voor wat er is. Kies bewust, reis zo duurzaam mogelijk en lever positieve bijdrages.” Verantwoord reizen dus, maar wat is dat nu precies?

Als we de woorden van Achim Steiner – de executive director of the United Nations Environment Program – serieus nemen (en we hebben geen enkele reden om dit niet te doen), dan zullen aan het eind van deze eeuw meer dan 1,6 biljoen mensen over de wereld reizen. En dat is bijna twee keer zoveel als het huidige aantal reizigers. “Dat betekent dus een enorm toenemende impact op het milieu, maar”, voegt Steiner hier met klem aan toe, “het groeiende toerisme is ook een enorme kans voor de ontwikkelingslanden die voor het grootste deel afhankelijk zijn van deze inkomstenbron.” Als voorbeeld noemt hij de situatie in Masai Mara, het reservaat in zuidwest Kenia dat vorig jaar als gevolg van de politieke situatie zijn scholen moest sluiten. Doordat de toeristen wegbleven droogden ook de fondsen op.

Hoe meer mensen gaan reizen, des te belangrijker het wordt het om dit ook op een verantwoorde en duurzame manier te doen. “En die verantwoordelijkheid begint” zegt Steiner bij de aanbieders – van reisorganisaties, hotelliers tot en met de vervoersbedrijven – en bij de regeringen.

“Er zijn op dit moment ruim 130 verschillende certificatiesystemen voor 72

SALT 01

MAART 09

‘groen reizen’”, zegt Erika Harms, de executive director for sustainable development at the U.N. Foundation. “Hoe moet een consument hier ooit wijs uit worden?” En hiermee wordt misschien wel gelijk de koe bij de bekende horens gevat. “Door het ontbreken van een wereldwijde universele standaard zijn de begrippen ‘duurzaam toerisme’,‘groen toerisme’ en ‘eco toerisme’ een geheel eigen leven gaan leiden en past iedereen de labels te pas en te onpas toe. Niet verrassend dus dat de termen veel van hun geloofwaardigheid hebben verloren.

De onduidelijkheid in keurmerken heeft echter wel geleid tot een nieuw model, tegenwoordig hebben we het over verantwoord reizen. In het kort kan dit als volgt worden gedefinieerd: verantwoord reizen streeft naar een evenwicht in de relatie tussen economische, ecologische en sociaalculturele aspecten. Simpeler gezegd; toerisme waarbij behoud van de natuur, de cultuur en de mensenrechten centraal staan.

Voor jou als reiziger betekent het dat je verantwoordelijkheid neemt voor je handelen onderweg. Door bewust te kiezen kun je je persoonlijke impact verkleinen en een positieve bijdrage leveren. Word deel van de oplossing in plaats van het probleem! Als iedereen dit in overweging zou nemen, kan verantwoord reizen een enorm krachtig instrument zijn voor het behoud van alle zaken die we belangrijk vinden en het verder ontwikkelen van duurzaam toerisme.

Verantwoord reizen staat voor drie zaken: 1. Milieu

Reis op een manier die zo min mogelijk impact heeft op het milieu. Lever waar mogelijk je bijdragen (geld of fysieke hulp) aan het behoud van biosystemen, wildernis en natuurlijk erfgoed. Als reizigers en locals hun informatie en kennis delen, leidt dit automatisch tot meer waardering en een beter begrip.

2. Sociaal/culturele aspect

Reis met respect voor de cultuur en haar tradities en erken de mensenrechten. Wees je bewust van keuzes die je maakt en die het leven en de toekomst van mensen zowel negatief als positief kunnen be誰nvloeden. Door de lokale bevolking te betrekken ontstaat er ruimte voor authentieke ervaringen en groeit de culturele trots en het zelfvertrouwen van de bevolking.

Enkele tips voor verantwoord reizen *Laat je niet verleiden om souvenirs te kopen die gema akt zijn van dierlijke produ cten zoals huiden, botten of ivoor. Het is niet alleen illega al om deze produ cten in of uit te voeren, je houdt tevens illegale praktijken in stand die een vernietigende impact hebben op de dierenpopulaties.

3. Economische aspect

Steun de lokale economie. Zorg dat het geld dat je besteedt in de plaatselijke woongemeenschap terechtkomt en niet afvloeit naar grote buitenlandse bedrijven. Handel zo veel mogelijk volgens de fair trade principes.

*Kies alleen voor reisorganisaties of accom modaties die een gedragscode hebben met betrekking tot verantwoord reizen.

Vraag hier ook naar. *Vermijd lokaties die al een overkill hebben aan toeristen of reis buiten het hoogseizoen.

*Wil je wildlife gaan bekijken, kies dan bewust voor een organ isatie die de hiervoor geldende regels respecteert. In het algemeen geldt: veran dert het gedrag van het dier door jouw aanwezigheid, dan ben je te dichtbij.

Bron: Code Green, experiences of a lifetime.

Lonely Planet ISBN 1-74104-791-9

Info:

Fairtourism.nl nl Travelfoundation. nl ie. nt ka va in in bz Ikhe Idut.nl rtpagina.nl Ecotoerisme.sta

MAART 09

SALT 01

73