epic
Met je hoofd in de wolken The're riding hard To caTch ThaT herd BuT They ain'T caughT 'em yeT, 'cause They've goT To ride forever on ThaT range up in The sky, yippee-ya-oh,yippee-ya-eh ghosT riders in The sky - Johnny cash -
Wie RenĂŠ Wildhaber Wat Mountainbike freeride Waar Flims (Zwitserland) Fotograaf christophe Margot/Red Bull Photofiles
4
SALT #5
NOV./DEC. 2010
epic
NOV./DEC. 2010
SALT #5
5
inhoud
salt #5 2010
nov./dec. 2010
SMaakmakers
Spraakmakers
4 Epic met je hoofd in de wolken 14 People, Planet, Passion, Play Nieuws, trends, gadgets 18 Next E-bikes: hip, hot en hurry 29 Natuurpraat Gobiwoestijn 33, 50, 78 Spullenhulp Dons, schoenen en onderkleding 38 Kunststof Musher, muziek uit de bergen 43 Onbekend maakt bemind Cap de Formentor, mallorca 68 Inspiratie Op zoek naar je talent 72 Body & Soul Voer voor je ziel 81 Icoon Zwitsers zakmes 82 Huisstijl Alles van papier 84 Fastfood Stilt je honger 87 Topplek Strandtenten: deze blijven open 90 Inheems Tuareg, blauwe mannen van de woestijn
20 30 34 88
20
Interview: Felix Baumgartner
Van de
82
Door de bomen het bos niet meer zien?
Interview Felix Baumgartner, God of the skies In de media Films, muziek, boeken, internet Wereldroute Via Verdes, fietsen over oude spaanse spoorlijnen Beroemde reizen De aarde van een afstand
Hoofdgerechten 53
44
ExTra ZOuT Doe-het-zelf gids voor je avontuurlijke lifestyle; mountainbiken, workshops, de nieuwe grachtengordels, prikkel je zintuigen, blije beesten en dutch mountains rEISvErHaal Noorwegen, sssilence please
Columns
Nagerechten
41 94
95 98 85
Huisstijl: alles van papier
Het lijkt ongeloofwaardig, maar Nederland telt grofweg een half miljard bomen, waarvan zo’n 6 miljoen in de bebouwde kom staan.
Roxane Catz Floortje Dessing
44
Shop Service / Colofon Word Salt abonnee: e 15,- per jaar, 6 edities
Noorwegen: witte kilometers
50
Spullenhulp: dons, snuggle in
redactie
ik zoek niet, ik vind Een uitspraak van de Spaanse kunstenaar Pablo Picasso die ik een tijdje geleden in een boek tegenkwam. Sindsdien blijft hij aan mijn gedachten knagen. ‘Ik zoek niet, ik vind’; hoe langer ik er over na denk, hoe mooier ik hem vind. De uitspraak geeft namelijk rust. Een groot deel van ons leven zijn we immers op zoek. Op zoek naar de juiste partner, een fijn huis, de perfecte baan, weer een betere baan en vooral naar onze ‘bestemming’, wat dat dan ook moge zijn, maar het heeft te maken met harmonie, vrede en rust. En aangezien dat dat nu juist niet te koop is, zoeken we ons rot, maar eigenlijk weten we niet waar we naar uit moeten kijken. Om gek van te worden. Langzaam maar zeker, ik moest er kennelijk ouder voor worden, kom ik erachter dat het met stilte en aandacht te maken heeft. Alsof je plotsklaps stilstaat, je oren en ogen op scherp zet en dan pas in staat bent om iets écht goed te horen of te zien. Een van de mooiste verhalen over dit thema, vind ik, is geschreven door een van mijn favoriete schrijvers, de Braziliaan Paulo Coelho.
Zijn boek De Alchemist (1988), waarin hij deze zoektocht zo treffend beschrijft, ging de hele wereld over. Meer dan 20 miljoen exemplaren vlogen in alle talen over de toonbank. Het is zo’n boek dat je leven verandert. En dat komt niet alleen door het fantastisch mooi geschreven verhaal, maar vooral omdat duidelijk wordt gemaakt dat je ‘de schat’ juist niet vindt als je er naar op zoek gaat, maar dat hij gewoon voor je neus blijkt te liggen. Stilstaan, kijken en luisteren; het heeft Picasso in ieder geval geen windeieren gelegd. En ik stap na het afsluiten van deze editie op mijn mountainbike en zonder te zoeken naar mooie paadjes, weet ik zeker dat ik vanzelf een fantastische route vind. Veel leefplezier
Natasha Bloemhard | Hoofdredacteur | natasha@getsalt.com
NOV./DEC. 2010
SALT #5
3
pittig
donkere dagen
Een nummer dat in deze maanden niet op je iPod mag ontbreken is
uiteraard November Rain van Guns N’ Roses. Hoewel de melancholische rock ballad een wereldhit werd, vonden bandleden Duff en Slash het ruim acht minuten durende nummer niet bij het imago van de band passen.
Wist je dat de naam ‘november’ van het Latijnse ‘novem’ komt dat negen betekent? De oude Romeinen lieten het jaar namelijk in maart beginnen, waardoor november de negende maand was.
De traditie om tijdens het Sinterklaasfeest je schoen
te zetten stamt al uit de 15e eeuw. Schoenen werden in kerken gezet (en gevuld door rijke burgers) om zo geld op te halen voor de armen.
‘November warm en fijn, dan zal het een strenge winter zijn.’
Als je een vallende ster wilt zien, kun je het beste in de week van 18 november de nachtelijke hemel afspeuren. In deze periode trekt de aarde traditiegetrouw door de Leoniden meteorenwolk. Je kunt het je nu nauwelijks meer voorstellen, maar in 1933 was het zo
koud dat al in december de Elfstedentocht werd verreden. De winnaar deed
toen 9:53 uur over 195 kilometer. Dit is heel wat langzamer dan de 6.47 uur, de
snelste tijd ooit, die in 1985 door Evert van Benthem op de klokken werd gezet.
Amerikanen hebben voor alles een feestdag, zo ‘vieren’ ze op 17 november ‘Take a hike day’. NOV./DEC. 2010
SALT #5
13
next | Blik Op DE tOEkOmst
hip, Hot & hurry Fast forward over het fietspad
E-bikes...... èhhh, zijn dat niet van die ontzettend suffe en zware fietsen waar vooral 65 plussers hun boodschappen
mee halen? Eerlijk is eerlijk, ook wij liepen niet heel erg warm voor het hele elektrische concept. Totdat we deze
zomer op de grootste fietsbeurs van Europa, de Eurobike, zagen hoe toonaangevende merken het publiek verbluften met modellen die je niet alleen qua looks, maar ook qua gewicht en snelheid je oogbollen uit hun kassen laten rollen. Het begon in Nederland allemaal in 1985 met de Spartamet, een fiets met hulpmotor, een zogenaamde snorfiets, die al snel razendpopulair werd onder de oudjes van dagen die hiermee hun fietsleven aanzienlijk wisten te verlengen. Een totaal ander concept dan de E-bike van vandaag, maar de toon was met deze fietsrollator wel gezet. Fietsen met ‘hulp’ is alleen voor mensen die niet anders (meer) kunnen! En de modellen die er toen op de markt waren, hielpen ook niet echt mee om dat te veranderen. Hoe zorg je er als fietsmerk dan voor dat niet alleen senioren, maar ook een jong(er), hip en sportief publiek op een elektrische fiets gaat zitten? Op de Eurobike gaven toonaangevende merken zoals Cube, Scott, PG-Bikes, Trek, Kona en Cannondale het antwoord. In de eerste plaats door de fietsen er zo mooi uit te laten zien dat alleen het accublok - dat overigens door alle merken verrassend goed in het totale plaatje is verwerkt – verraadt dat het hier om een E-bike gaat. Zo lijkt de hieronder
PG Bikes Black Trail
18
SALT #5
NOV./DEC. 201
afgebeelde Black Trail van PG-Bikes zo van de set van een Batmanfilm weggefietst te zijn. Daarnaast worden de fietsen steeds lichter, de Cube EPO weegt bijvoorbeeld slechts 18 kilo, en kun je na een oplaadsessie meer en meer kilometers fietsen. Ook zijn steeds meer modellen uitgerust met hoogwaardige onderdelen als schijfremmen, een 30 speed ‘versnellingsbak’, een hightech carbon frame en lichtgewicht wielen. En, niet te vergeten, de snelheid die je met een E-bike kunt halen. Het principe van een E-bike is dat de elektrische hulpmotor ondersteuning geeft aan de trapenergie. Een soort duwtje in de rug. Hoe harder je trapt, des te meer hulp je krijgt en des te harder je gaat. Hier profiteren zowel de geoefende als de niet geoefende fietsers van. Tel je deze feiten allemaal bij elkaar op, dan begrijp je waarom de E-bike momenteel een zegetocht door Europa maakt. Ook in Nederland rijden er inmiddels 600.000 verkochte modellen rond.
Blik Op DE tOEkOmst | next
deZe ZiTTen AL SnoR Cannondale E-Series concept
cube ePo Salt vindt dit leuk Omdat je op deze lichtgewicht Cube ongestraft EPO kunt gebruiken. • Batterij in zadelpen, vervangbaar, 36V - 9Ah; 324Wh, maximaal bereik 100 km • Gewicht ± 18 kg • Frame lichtgewicht aluminium • versnellingsbak Shimano XT 10 speed • remmen Shimano 180 mm schijfremmen, geïntegreerde kabels, • Ground control Schwalbe Marathon banden • Elektronisch betalen vanaf € 2599,• Info cube.eu
Sprintje van woon naar werk En die verkoopaantallen zullen alleen maar blijven groeien, vooral als mensen de E-bike gaan ontdekken als ideaal vervoersmiddel voor woon/werk-verkeer. Fietsen naar het werk is voor veel mensen nog steeds een drempel omdat ze niet helemaal bezweet aan willen komen. Met een E-bike trek je met twee vingers in je neus een sprintje naar je werk! Nou, niet helemaal, maar je hoeft niet zo hard te trappen om toch vaart te maken. Bovendien komt er steeds meer keuze in de modellen. Van lichte, sportieve en futuristisch uitziende modellen tot en met trekkingbikes, mountainbikes en zelfs vouwfietsen. Behalve fietsmerken zien ook onderdelengiganten als het Japanse Shimano – die met een speciale onderdelenlijn voor E-bikes (genaamd Steps) op de markt komt – en branchevreemde bedrijven als Samsung, Yamaha en Bosch brood in elektrische fietsen. Zo heeft Bosch inmiddels 440 miljoen in elektrisch aangedreven voertuigen geïnvesteerd. Tot slot lijkt het erop dat E-bikes ook politiek gezien een serieuze duw in de rug gaan krijgen. Afgelopen voorjaar erkende de Europese Commissie namelijk dat elektrische fietsen (en scooters) een belangrijke rol, naast elektrische auto’s, moeten gaan spelen in de ‘European strategy on clean and energy-efficient vehicles.’
Cube Epo
cannondale e-series concePt
De gemiddelde afstand die op een gewone fiets wordt afgelegd bedraagt 6,3 kilometer. E-bikes hebben dit gemiddelde naar 9,8 kilometer verhoogd.
Salt vindt dit leuk Omdat deze elektrische Cannondale zich zowel in de urban jungle als in het bos lijkt thuis te voelen. • Batterij in zadelpen, vervangbaar, Li-ion 288 Wh accu, 4 standen (eco, tour, sport, speed), maximaal bereik 85 km • Gewicht ± 22,8 kg • Frame aluminium • versnellingsbak 9 speed SRAM versnellingsnaaf • remmen Shimano schijfremmen • Ground control Schwalbe Crazy Bob banden • Elektronisch betalen concept, dus nog onbetaalbaar • Info cannondale-e-series.com
PG bikes black trail Salt vindt dit leuk Wil je met de snelste E-bike ter wereld 100 km/uur over het fietspad knallen, dan moet je er wel snel bij zijn, want deze in Duitsland (hand)gemaakte ‘bat out of hell’ op wielen wordt slechts in een gelimiteerde en genummerde oplage van 667 stuks gemaakt. Talkshow host en verwoed autoverzamelaar Jay Leno heeft de zwarte ‘roadster’ al in zijn garage staan. • Batterij Onder bovenbuis, vervangbaar, CM 48V Hybrid Motor, afneembare 17 AH lithium ion accu, maximaal bereik 200 km • Gewicht ± 19,8 kg • Frame carbon • versnellingsbak traploze interne versnelling • remmen Hope Tech V2 schijfremmen • Ground control Schwalbe Super Moto • Elektronisch betalen € 59.500,• Info pg-bikes.com
NOV./DEC. 2010
SALT #5
19
interview
FeLix bauMgartNer
god oF tHe SkieS eerSte MeNS door Het geLuid Als het aan professioneel skydiver Felix Baumgartner ligt, stapt hij binnenkort, na drie jaar voorbereiding, op ruim 36 kilometer hoogte uit een heliumballon om vervolgens met een
snelheid van 1274 km p/uur richting de aarde te vallen. Met deze sprong zou de Oostenrijkse ‘daredevil’ niet alleen het hoogterecord skydiven verbreken, hij zou ook de eerste mens zijn die door de geluidsbarrière vliegt. Felix over de gevaren van zijn space jump: “Als ik dit overleef, heb ik al mijn dromen bereikt.” tekst Ard krikke Beeld Red Bull photofiles
g
"Het zal zeker geen pleziervluchtje worden"
20
SALT #5
oogle de naam Felix Baumgartner en het resultaat is 218.000 hits. Bekijk er een paar en je komt er al snel achter dat de 41-jarige Oostenrijker behalve professioneel Hollywood stuntman ook ’s werelds bekendste BASE jumper en skydiver is. Zo was hij de eerste die van de 452 meter hoge Petronas Twin Towers in Kuala Lumpur sprong en de eerste die van het slechts 29 meter hoge Jezus standbeeld in Rio de Janeiro durfde af te stappen. Baumgartner kwam een paar jaar geleden pas echt in het wereldnieuws toen hij als een soort batman, gekleed in een zogenaamde wing suit, op eigen kracht over het Kanaal richting het Franse Calais vloog. Toch zullen al deze prestaties verbleken bij wat misschien wel de meest gedurfde stunt aller tijden wordt, de Red Bull Stratos Missie; een 36 kilometer hoge skydive, of beter gezegd space dive. Als Felix deze sprong overleeft, zal hij door de vele records die hij hiermee verbreekt onsterfelijk worden. Eitje toch? Niet echt. Zo kunnen supersonische schokgolven zijn lichaam als een pop uit elkaar trekken, kan hij in de stratosfeer zo hard gaan spinnen dat zijn hersenstam knapt of kunnen zijn parachutes domweg niet opengaan. “Wat ik ga doen, heeft nog niemand ooit gedaan” vertelt Felix. “Het is een van de laatste onontdekte gebieden, een plek
NOV./DEC. 2010
waar mensen eigenlijk niet thuis horen. Dus natuurlijk maak ik me zorgen. Maar ja, ik kan morgen ook in mijn slaap sterven.”
Stunt of wetenschap? Felix Baumgartner had als klein jochie slechts twee dromen. “Ik wilde piloot worden en een ruimtevlucht maken. Ik ben de afgelopen jaren op allerlei mogelijk manieren door het luchtruim gevlogen en inmiddels ook in het bezit van mijn helikopterbrevet, dus bij die droom kan ik een vinkje zetten. Nu is het tijd om mijn tweede droom uit te laten komen. Ik kwam al in 2004 op het idee van een space jump toen de Russische ballonvaarder Ivan Trifonov me vertelde over de plannen die hij ooit had om met een ballon richting de ruimte te vliegen. Hoewel ik hier wel brood in zag, lukte het me niet om serieuze partijen te vinden die me hierbij zouden kunnen helpen. Tot ik een paar jaar geleden Art Thompson tegen het lijf liep. Hij was vliegtuigontwerper en lucht- en ruimtevaartdeskundige en onder andere betrokken geweest bij de ontwikkeling van de B2 Stealth-bommenwerper. Art was eigenlijk de eerste die het project zag zitten en wist binnen no time grote namen uit de lucht- en ruimtevaart aan de huidige Stratos missie te verbinden.
interview
ik ga Naar eeN pLek waar MeNSeN eigeNLiJk Niet tHuiSHoreN, duS NatuurLiJk Maak ik Me zorgeN NOV./DEC. 2010
SALT #5
21
wereldroute
34
SALT #5
NOV./DEC. 2010
wereldroute
Vía Verdes 1800 km fiets- en wandelroutes over oude Spaanse spoorlijnen Wat doe je met oude spoorlijnen die al decennialang niet meer worden gebruikt en als roestige slangen door het landschap kronkelen? In Spanje kwamen ze op het idee om deze oude treintrajecten te recyclen en zo nieuw leven in te blazen als fiets- en wandelpaden. Het leverde tot nu toe al 1800 km aan nieuwe routes op, verspreid over heel Spanje. Het netwerk kreeg de naam ‘Vias Verdes’ (groene wegen). Een van de mooiste trajecten is de 160 kilometer lange Ojos Negros die je van Valencia aan de Middellandse Zee diep de Spaanse binnenlanden in voert.
v
olg al fietsend of lopend de Via Verde de Ojos Negros vanaf het bruisende Valencia richting schitterende Werelderfgoed steden als Ceruel of Cuenca en we garanderen je dat je vanzelf wordt besmet met de Spaanse Griep. Het ‘virus’ bestaat uit groen heuvellandschap, bloedmooie dorpjes, verlaten hooggebergte, sinaasappel- en olijfboomgaarden, kastelen, vriendelijke mensen en uiteraard overheerlijk Spaans eten. En omdat je over een voormalig spoortraject fietst of loopt blijven de stijgingspercentages van Spanje’s langste fietspad beperkt tot een paar procent en hoef je dus geen Nederlandse Alberto Contador of Miguel Indurain te zijn om deze route te kunnen volgen. Uiteraard helpen de vijftien tunnels en acht bruggen je hierbij een handje.
Zwarte ogen ‘Ojos Negros’ is Spaans voor ‘Zwarte Ogen’. De naam is ontleend aan de oude ijzerertsmijnen in de buurt van het huidige dorpje Ojos Negros. De mijnen werden vroeger namelijk toepasselijk ‘zwarte gaten’, oftewel ‘hoyos negros’, genoemd. ‘Hoyos’ is met de tijd veranderd in ‘ojos’. Omdat vroeger wagonladingen vol ijzererts vanuit het dorp vertrokken, kreeg het oude spoor dezelfde naam. Het vreemde is echter dat deze Via Verde ook nu nog vlak langs een in gebruik zijnd spoor loopt. Dit is te danken aan de Baskische koppigheid. In het begin van de 20e eeuw zagen twee ondernemers met het oog op de toenemende vraag naar grondstoffen wel brood in de exploitatie van ijzererts in de buurt van Ojos Negros. Ze dachten de al bestaande spoorweg richting Valencia hiervoor te kunnen gebruiken. Maar omdat de beide Basken en de nationale spoormaatschappij het niet eens werden over de vervoersprijs
besloten de ondernemers hun eigen smalspoor aan te leggen, op luttele meters afstand van het bestaande traject. Pas in 1972 raakte dit spoortje buiten gebruik. Het zou vervolgens nog dertig jaar duren voordat de Valenciaanse overheid het spoor in een Via Verde ‘recyclede’ .
tekst Robert nieuwland Beeld Spaincenter.org vvojosnegros
Fietsfeest Omdat het oude treintraject op bepaalde plekken plaats heeft moeten maken voor gebouwen of wegen is de volledig bewegwijzerde Ojos Negros in tweeën verdeeld. Het eerste deel is 70 kilometer lang en loopt van het Valenciaanse plaatsje Algimia de Alfara, door Europa’s Mekka van de sinaasappelindustrie, tot aan Barracas (Castellón). Waar ooit de met ijzererts volgeladen wagons zeewaarts koersten, doorkruis je nu op je dooie gemak de vallei van de (rivier) Palancia, het middengebergte van Ragudo en de hoogvlakte van Barracas. Je fietst of loopt in dit deel zowel over strak asfalt als over een grindachtig wegdek. Het tweede deel, 92 kilometer lang, gaat vanaf Barracas verder tot Santa Eulalia (Teruel) - eventueel te verlengen naar Cuenca. Net als zijn kleinere broertje combineert ook dit traject van de Ojos Negros sport met natuur, cultuur en geschiedenis. Van eeuwenoude dorpen, ruïnes, kastelen, forten, kathedralen en zelfs rotsschilderingen tot sportklimparadijzen, mountainbiketrails en relatief makkelijke bergwandelingen.
Tranquillo Heb je een dag geen zin om de route te volgen of heb je gewoon maar een paar dagen de tijd, tranquilo. De Ojos Negros loopt bijna in zijn geheel langs de moderne spoorlijn Valencia-Teruel.
NOV./DEC. 2010
SALT #5
35
reisreportage
NoorwegeN SSSSSiLeNCe pLeaSe... Here we reSt iN peaCe tekst natasha Bloemhard i.s.m Fred Geers Beeld visitnorway.nl
44
SALT #5
NOV./DEC. 2010
reisreportage
Dankzij de Noren bestaan er ski’s! En dankzij de Noren zijn er ook nog landen waar je als wintersporter het gevoel hebt levend in de hemel terechtgekomen te zijn. En waar je vervolgens tot de ontdekking komt dat alle verhalen hierover waar zijn: intens wit, heel veel ruimte en het is er stil! Hier vind je duizenden kilometers playground.
s
inds ‘trekking’ de hardcore expeditie reiziger voorbij is en ook het zogenaamde ‘grote publiek’ heeft ontdekt hoe leuk het is om door een ongerept landschap te trekken is het hek letterlijk van de dam. Vooral in Noorwegen, dat in de eerste plaats niet opvalt door zijn ‘smashing’ wintersportarena’s voor skiërs en snowboarders waarmee de Alpenlanden zich zo op de borst kloppen, maar vooral door de bizarre ruimte waaraan maar geen eind lijkt te komen en een horizon die je constant loopt te foppen. Een ideaal landschap voor mensen die wintersport wel eens letterlijk vanuit een compleet ander perspectief willen meemaken. Stap op de langlauflatten, in de sneeuwschoenen of in een slede en ervaar dat ongereptheid een Noors landschaps-DNA is en dat outdoorgekte diep in de genen van de Noren geworteld zit. Langlaufen – hoe ‘suf’ het misschien ook klinkt, tótdat je het een keer gedaan hebt – is volkssport nummer 1 én bovendien een belangrijk onderdeel van de Noorse geschiedenis. De ‘Birkebeiners’, (zie het schilderij uit 1869 op pag. 46, symboliseren belangrijke figuren. Zij redden in het begin van de 13e eeuw, tijdens de onlusten van de burgeroorlog het kind van Koning Håkon Håkonsson en brachten het al skiënd via de bergen ten oosten van Lillehammer in veiligheid. Jaarlijks wordt deze heldendaad herdacht met een zogenaamde ‘Birkebeiner volkslanglauf’ over dezelfde historische afstand (58 km) en met exact het gewicht van het koninklijke kindje op de rug. De Noren zijn trots op dit geschiedenisverhaal en het laat zich dus raden dat dit evenement razendpopulair is, ook bij buitenlanders trouwens die hiervoor jaarlijks in grote getale naar het Noorse ‘wintertapijt’ afreizen. Mocht je denken; die Birkebeiners komen mij bekend voor, dan kan dat kloppen. De historische figuren zie je in gestileerde vorm terug in het logo van het outdoorkledingmerk Bergans of Norway dat in Noorwegen haast een instituut is. Als liefhebber van de ‘The Great Outdoors’ hoef je dus niet zo ver te gaan. Hoe mooi Noord-Amerika ook is, Noorwegen is écht een stuk dichterbij. Het ligt op een dagafstand rijden (of nog geen twee uur vliegen), het is maar liefst tien keer groter dan Nederland en telt slechts vijf miljoen inwoners. Het is er zo leeg dat je haast je eigen echo hoort, wat betekent dat je de natuur voor jezelt hebt. Niet verwonderlijk dus dat er inmiddels ook veel Nederlanders naartoe getrokken zijn. Sommigen zijn er zelfs gaan wonen, anderen blijven maar op en neer reizen, waaronder de buitensporter Fred Geers die Noorwegen inmiddels als zijn tweede thuis beschouwt. “Ik weet niet of het nu het Noordelijke avontuur is, of de natuur die overal (over)heerst of dat het de Noren zelf zijn; zodra ik er ben, ben ik thuis. Het beste wintersportgebied? Heel Noorwegen eigenlijk, althans voor wintersporters die graag kriskras door het landschap trekken waaronder langlaufers maar ook mensen die graag op snowshoes of met een hondenslede door de witte poeder reizen, is het terrein eindeloos groot.” NOV./DEC. 2010
SALT #5
45
›› extra zout | GRAChtENGORDEls
Dit zijn De nieuwe grachtengorDels Leken veel nieuwbouwwijken in het verleden nog op vorm- en fantasieloze blokkendozen, tegenwoordig laten steeds meer architecten zich inspireren door oer-Hollandse grachtengordels. Het mooie van deze nieuwerwetse grachtenpandjes is dat ze door hun ligging aan het water vaak de ideale uitvalsbasis zijn voor je actieve levensstijl!
De laak, amersfoort Onder het motto 'beter goed gejat, dan slecht verzonnen' keken architecten bij de aanleg van de De Laak, onderdeel van de Amersfoortse nieuwbouwwijk Vathorst, goed naar historische grachtensteden. In deze moderne en strak vormgegeven grachtengordel is meer dan 60 procent van de panden gelegen aan nieuw aangelegde waterwegen. Het is de bedoeling dat in de nabije toekomst het lokale riviertje De Laak op de gordel wordt aangesloten zodat je hier zo met je kano richting de randmeren kunt varen. Bieden? vathorst.com Hier is het gras groener De Laak ligt in een van de kleinste en mooiste poldergebieden van Nederland, de Arkemheen. Volg vanuit Spakenburg de 13 kilometer lange Veen- en Veldendijkroute en dit interessante, cultuurhistorische landschap komt tot leven. Overal zie je namelijk nog sporen (o.a. in de vorm van paaldijken en terpen) van de voormalige strijd tegen de Zuiderzee. klompenpaden.nl
GRAchTenTRiviA
• Afgelopen zomer werden de bewoners van de Amsterdamse grachten opgeschrikt door Nederlands beste wakeboarders, Duncan Zuur en Denise de Haan, die zich achter een jetski door de grachten lieten sleuren tijdens de Amsterdamse Grachtenrace. 58
SALT #5
NOV./DEC. 2010
• Nederland telt ongeveer 25 historische grachtensteden. • Wist je dat de meest legendarische achtervolgingsscène uit de Nederlandse geschiedenis, de speedboat race in de thriller Amsterdamned (1988) van Dick Maas, niet in de Amsterdamse grachten, maar in de binnenstad van Utrecht is opgenomen? • Je zou deze speedboat scène na kunnen spelen in de videogame Grachtenracer. Je scheurt in dit spel onder de talloze smalle bruggetjes door en laat Amsterdamse rondvaartboten ver achter je. • Als het niet te hard vriest, kun je ’s winters ook prima door de grachten varen. Huur een sloep in Amsterdam (boothurenamsterdam.com) of een kano in Utrecht (kanoverhuurutrecht.nl). • Het woord gracht komt van ‘graft’, waarin je nog duidelijk het werkwoord graven herkent. In de loop van de tijd is de zachte f-klank in een harde ch-klank veranderd.
De veste brandevoort, helmond Wie in de Veste gedropt wordt, denkt waarschijnlijk in de grachtengordel van Amsterdam te zijn beland. Niet vreemd, dit deel van de nieuwbouwwijk Brandevoort werd ontworpen naar het voorbeeld van Brabantse grachtenstadjes in de 17e eeuw en die hadden behoorlijk wat weg van de Amsterdamse variant. Het uitzicht over de Brabantse weilanden is uiteraard compleet anders dan in de hoofdstad. Leuk detail: geen grachtenpand is hetzelfde. Bieden? brandevoort.nl Hier is het gras groener De Stiphoutse bossen zijn je buren. In het bosgebied van 525 hectare ‘ruim’ kun je naar hartelust wandelen, paardrijden en mountainbiken. Zo liggen er twee gemarkeerde mountainbikeroutes van ieder 15 kilometer op je te wachten. Al fietsend pik je meteen de hoogste 'berg' van Brabant, de 60 meter hoge Gulbergen, mee. tcnuenen.nl
›› GRAChtENGORDEls | extra zout
stad van de zon, heerhugowaard De Stad van de Zon is het ultieme voorbeeld van een wijk in en om het water. Het centrum van de wijk, Carré, ligt op een opgehoogd vierkant eiland dat door verschillende waterwegen wordt doorsneden. Maar water is niet het enige element dat hier een hoofdrol speelt. Omdat zo goed als alle huizen van zonnepanelen zijn voorzien moet dit de eerste emmissieneutrale wijk van Nederland worden. Bieden? heerhugowaardstadvandezon.nl Hier is het gras groener: In en om de wijk ligt het 179 hectare grote Park van Luna; een recreatiegebied met wandel-, fiets-, skate- en mountainbikemogelijkheden. De enorme waterplas is zomers ideaal voor kanoërs en zwemmers, ‘s winters kun je hier schaatsen. In het nabijgelegen sportcomplex SportLagune (sportlagune.nl) leef je je uit op de indoor klimwand. Bovendien sta je in een half uurtje aan de Noord-Hollandse kust.
grachtengorDel op werelDerfgoeD
In Leeuwarden hebben studentenverenigingen een leuke ontgroeningtraditie. Ze laten aankomende studenten gewoon fietsen uit de grachten van de Friese hoofdstad dreggen.
urban oP Je iPod Naar de Amsterdamse Grachten Wim Sonneveld Het ultieme grachtennummer komt van Wim Sonneveld (Het Dorp) en kan door iedere Amsterdammer worden meegebruld Venice Drowning, Duran Duran Nummer van een van de grootste Britse jaren ’80 bands over het ten onder gaan van Venetië. London Calling, The Clash Dit nummer - ‘London is drowning and I, live by the river’ - staat op het gelijknamige album van de Engelse punkband The Clash, dat wordt gezien als een van de meest vernieuwende albums ooit.
De fotogenieke amsterdamse grachtengordel trekt al sinds jaar en dag miljoenen toeristen uit alle uithoeken van de wereld naar onze hoofdstad. Dit jaar heeft de oer-Hollandse grachtenstrook eindelijk ook officiële erkenning gekregen met een plek op de prestigieuze Werelderfgoedlijst. Het netwerk van waterwegen en bijbehorende grachtenpanden werd in de 17e eeuw ontworpen omdat Amsterdam uit zijn voegen barstte. De drie chique hoofdgrachten Herengracht, Keizersgracht en Prinsengracht omsluiten de oude binnenstad. Met dit staaltje architectuur wilde het stadsbestuur pronken als machtige handelsstad in de Gouden Eeuw. Opvallend zijn ook de bomen die in strakke rijen langs de grachten werden geplant. We staan nu niet meer stil bij het groen in de stad, maar voor die tijd was dit uniek in Europa. In het voorjaar van 2011 wordt er naar aanleiding van de erkenning door UNESCO een grachtenmuseum geopend. amsterdam.nl/werelderfgoed/grachtengordel
San Francisco (Be Sure to Wear Flowers in Your Hair), Scott McKenzie Na het horen van dit liedje vertrokken hippies massaal naar deze Amerikaanse stad aan de Stille Oceaan. Amsterdam, Coldplay Gevoelig liefdesverklaring van de Engelse band aan onze hoofdstad.
NOV./DEC. 2010
SALT #5
59
inspiratie
waar beN Je iN?
goed
SCHatgraVeN Naar Je uNieke taLeNt Door Roxane catz
68
SALT #5
NOV./DEC. 2010
inspiratie
Voor wie de film Precious (2009) van regisseur Lee Daniels heeft gezien, is getuige geweest van de geboorte van een ziel. Van hoe de 16-jarige Claireece ‘Precious’ Jones een grote ommekeer in haar leven meemaakt wanneer ze haar bijzondere talenten ontdekt. De film won dit jaar met recht twee Academy Awards en is een mooi voorbeeld dat laat zien hoe wezenlijk talent voor je leven is. Life is hard, life is painful, life is short, life is rich, life is precious. Aanleiding voor freelance journalist Roxane Catz op zoek te gaan naar haar eigen unieke gave. Het antwoord bleek verrassend.... subtiel.
i
edereen heeft bepaalde kwaliteiten, maar één aspect voert duidelijk de boventoon. Dat is onze unieke gave, ook wel talent genoemd. Helaas is niet iedereen zich hier altijd even bewust van, sterker nog, we zijn vaak veel drukker met het ‘fixen’ van waar we niet goed in zijn. “Waar ben je goed in?”, is de eerste vraag die Lidwien Janssen, cursusleidster van de workshop ‘Vind je gave’, aan de groep stelt. We zitten in een kring, een opstelling die ik thuis altijd angstvallig vermijd. Ze kijkt uitnodigend de groep rond. Het blijft stil. Dan stelt ze de vraag nog eens, dit keer gericht aan een cursist. “Ik ben best muzikaal,” antwoordt deze na enige aarzeling en zo weet uiteindelijk iedereen wel een zekere kwaliteit van zichzelf te benoemen. Bij mij popte als eerste het woord ‘verkopen’ naar boven. Niet voor niets heb ik in het verleden vele sales-functies versleten. Het lukte mij nog om iemand voor een dooie muis te laten betalen.
Zesjes-cultuur Toch is het opvallend hoe lastig we het vaak vinden om over onszelf te denken in termen van ‘overvloed en meesterschap’, want dat is wat talent in wezen is. We zijn veel eerder geneigd onszelf kritisch te bekijken en de dingen op te merken waarin we niet goed zijn. Wat er allemaal aan ons schort weten we feilloos op te sommen. “Dat is ook niet zo vreemd,” legt Lidwien uit. “Als kind wordt het je al snel duidelijk waar je niet goed in bent en wat je zou moeten verbeteren. Op je rapport prijkt een negen voor geschiedenis, maar tegelijkertijd staat er een vier voor wiskunde. Wat is de reactie? Fijn hoor die negen, maar die vier is het die je omhoog moet zien te krijgen. Daar wordt de nadruk op gelegd.” Met behulp van bijlessen, remedial teaching of ander geploeter krijg je het vervolgens voor elkaar om van die vier een zes te maken, waardoor die negen voor geschiedenis ineens tot een zes is verworden. Zo blijven we gevangen in onze zogenaamde ‘zesjes-cultuur’ en zijn we voorturend gefocust op zaken die beter zouden kunnen, in plaats van het versterken van onze pluspunten.
Zwaar verlicht Ter verduidelijking legt Lidwien uit hoe een en ander werkt met betrekking tot ons bewustzijn, dat als het ware uit vier dimensies bestaat. De eerste is het ‘slaap- en gewoontebewustzijn’. Op dit
niveau bevinden zich al onze vastgeroeste ideeën, ons zelfbeeld en onze oordelen. Hier handelen we vanuit de automatische piloot. ‘Ik ben wat ik vind’ komt hieruit voort. De bewustzijnsdimensie die daarboven zit is het ‘dag- en taakbewustzijn’. Hier functioneren we in al onze taken en rollen die we in het leven hebben en identificeren we ons met de dingen die we doen. ‘Ik ben wat ik doe’ hoort hierbij. De derde dimensie is het 'zelfbewustzijn'. Op dit niveau zit je authentieke ‘Zelf’, dat wat je in essentie bent, los van alle randvoorwaarden die er vanaf je geboorte zijn bijgekomen. Dit bewustzijn gaat voorbij tijd en ruimte en al het gedoe in ons dagelijks bestaan. Het is vol creativiteit, inspiratie en overvloed. Dit is de staat van ‘ik ben’. Hier heerst niet het idee dat je iemand moet worden, want je bént al compleet. De vierde dimensie tenslotte is het 'albewustzijn'. Dat is de wereld van de geest, de bron, de oorsprong. Hier komen we vandaan en keren we weer terug. Het behelst totale vereniging. Deze staat wordt voor steeds meer mensen bereikbaar en is niet meer beperkt tot zwaar verlichte types zoals Jezus en Boeddha. Ook iemand als Eckhart Tolle schijnt zich in dit bewustzijn te bevinden, alhoewel dat hij dat nooit zelf zal beweren. De meeste mensen verkeren afwisselend in de diverse dimensies van bewustzijn. En bijna iedereen kent wel zo’n plotseling moment van opperst geluk. Zo’n gevoel dat je je met alles en iedereen verbonden voelt en alles goed is. Dat zijn de momenten waarin je even in het 'al-bewustzijn' mag verkeren. Als een soort van teaser voor deze opperste staat van gelukzaligheid
we MoeteN aF VaN Het idee dat Je ieMaNd Moet wordeN Wakker worden! Deze bovengenoemde verdeling van ons bewustzijn is alleen maar bedoeld om ons een beeld te geven en moeten we vooral niet te letterlijk te nemen. Het is nu eenmaal geen technisch verhaal. Daarbij is het ook belangrijk te beseffen dat het ene bewustzijn niet belangrijker is dan het andere. We hebben ze allemaal nodig. Bij de gratie van de eerste twee niveaus zijn we namelijk in staat onze NOV./DEC. 2010
SALT #5
69
spullenhulp
1
2
3
giMMe SHeLter Oh, a storm is threat'ning My very life today If I don't get some shelter Oh yeah, I'm gonna fade away (Rolling Stones)
4
1.odlo Quantum Waarom dragen Omdat je een ambitieuze hardloper bent die veel bewegingsvrijheid en ademend vermogen vraagt. Kenmerken Zogenaamde ‘zoned function’ inzetstukken op de plaatsen die het vaakste bewegen zoals de armen en de rug. Op plaatsen waar het lichaam het meeste transpireert is de kleding uitgerust met ademende ‘mesh’. 360 graden reflecterende strips zorgen voor maximale zichtbaarheid in het donker. Zowel voor dames als heren verkrijgbaar. Geen blauwtje lopen? € 150,-. odlo.com 2. vaude yale 3 in 1 Jacket ii Waarom dragen Met deze stoere Yale heb je eigenlijk drie jassen voor de prijs van één. Kenmerken Water- en winddichte winterjas met ‘inritsbare’ fleece. De jas is verder uitgerust met een verwijderbare capuchon, 2-way rits en een iPod binnenzak. Gewicht 1709 gram. Verkrijgbaar in drie kleuren, zowel voor dames als heren. Geen blauwtje lopen? € 300,-. vaude.nl 3. arc’teryX Phase hoody cascade Waarom dragen Het Canadese merk ontwikkelde de
78
SALT #5
NOV./DEC. 2010
Phase speciaal als tussenlaag voor activiteiten als rennen, skiën of schaatsen. Kenmerken Gemaakt van vochtopnemend Phasic materiaal. Het gebruik van antibacteriële zilverionen voorkomt vieze geurtjes. Uitgerust met capuchon, 170 gram licht. Geen blauwtje lopen? € 64,95, arcteryx.com 4. mountain hardWear JalaPeno Glove outdry Waarom dragen Zelfs als je met de Jalapeno’s door het ijs zou zakken blijven je handen kurkdroog. Kenmerken Gemaakt van een mix van onverwoestbaar geitenleer en nylon, en uitgerust met het 100% waterdichte en ademende Outdry Waterproof Technology membraam. Gewicht 174 gram. Geen blauwtje lopen? € 100,-. mountainhardwear.com 5. columbia men’s shimmer me timbers Jacket Waarom dragen Omdat je met Omni-Heat om je lijf met een van de laatste technologieën op het gebied van ‘warmte-management’ rondloopt. Kenmerken Columbia ontwikkelde Omni-Heat, herkenbaar aan de zilveren binnenvoering, met de isolerende kwaliteiten van een aluminium reddingsdeken in het achterhoofd. Het ‘shield’ werkt als een reflector
die lichaamswarmte opvangt en isoleert zodat er geen warmteverlies optreedt. Geen blauwtje lopen? € 119,95. columbia.com 6. helly hansen multi GraPhic ls Waarom dragen Dit ondershirt houdt je niet alleen warm, het ziet er ook nog eens erg ‘cool’ uit. Kenmerken Hoog absorberend vermogen door de holle vezels. Ideaal voor intensieve sporten als mountainbiken of hardlopen. Platte naden, materiaal: 59% polyester, 41% Lifa. Meerdere uitvoeringen, zowel voor mannen als vrouwen. Geen blauwtje lopen? € 49,95. hellyhansen.com 7.craft Warm creWneck Waarom dragen Als je dit ondershirt draagt hoef je geen buikspieroefeningen meer te doen. Kenmerken Ultieme bewegingsvrijheid door naadloos 3D bovenlijf en super elastische Thermalyarn stof. De 'ribben' geven je extra warmte. Door goede isolerende werking ideaal voor wintersporten. Geen blauwtje lopen? € 63,95. craft.nl
spullenhulp Waterdicht en toch ademend?
5
Je kunt op twee verschillende manieren een stof waterdicht maken en deze toch laten ‘ademen’. De eerste manier is door een microporeuze coating op de binnen- en buitenzijde van de stof aan te brengen. Microporeus wil zeggen dat het zulke kleine gaatjes bevat (ruim 1,4 miljard per vierkante centimeter) dat waterdamp (zweet) er wel doorheen kan, maar regendruppels geen schijn van kans hebben. Dit komt omdat deze poriën 20.000 maal kleiner zijn dan een waterdruppel, maar 700 keer groter dan een waterdampmolecuul. De tweede manier is door flinterdun microporeus materiaal tegen de buitenstof te verlijmen (lamineren). Zo’n gelamineerde laag wordt een membraam genoemd. De (PTFE, oftewel teflon) membranen van Gore-Tex zijn nog altijd de referentie en worden daarom door veel merken in hun producten verwerkt. Toch zie je ook steeds meer waterdichte en ademende varianten op Gore. Zo heeft Columbia Omni-Shield en Omni-Heat, Helly Hansen de Helly TechO2, The North Face gebruikt Hyvent, Patagonia heeft de H2No barrier en Vaude maakt gebruik van Sympatex.
ziJ hebben het soWieso Warm
6
muskusos
caPtain caveman
inuït
De Muskusos heeft misschien wel de dikste winterjas van alle dieren. Dit oerrund zwerft over de bevroren toendra’s van Noord-Amerika, Groenland en Rusland. Dankzij zijn superdikke en zachte vacht, die het rund van top tot hoef bedekt en bijna over de grond lijkt te slepen, heeft hij het nooit koud. De os dankt zijn naam overigens aan de muskusachtige geur van zijn urine.
Iedereen die ooit wel eens de tekenfilm Captain Caveman heeft gezien weet dat deze harige holbewoner het nog nooit een dag in zijn stripleven koud heeft gehad. Daarnaast gebruikt ‘Cavey’ zijn dikke vacht als handige schuilplaats voor allerlei voorwerpen waarmee hij in iedere aflevering zijn vijanden te lijf gaat. Captain CAAAAAVEMAAAAAAANNNN!!
De Inuït – een verzamelnaam voor de inheemse volkeren uit het hoge noorden van Alaska, Canada, Groenland en Rusland – trotseerden vroeger de arctische elementen door huiden van dieren als zeehonden, muskusossen en elanden tot bijvoorbeeld schoenen (‘mukluk’), tenten en jassen (‘anorak’) te verwerken.
Waarom laGen Gebruiken?
7
Fanatieke buitensporters weten al lang dat meerdere dunne lagen altijd beter werken dan één dikke laag. Veel outdoormerken benadrukken dan ook dat je deze wintermaanden het zogenaamde drie-lagen-systeem tijdens het buitensporten gebruikt. Dit werkt als volgt: de eerste laag bestaat uit technische onderkleding van polyester of merinowol (of een combi van beiden). Deze neemt transpiratievocht op en verspreidt het over een zo groot mogelijk oppervlak zodat het snel verdampt. Hierbij is het van belang dat de kleding goed op je lichaam aansluit. De tussenlaag zorgt er voor dat je lijf warm blijft en voert daarnaast het transpiratievocht nog verder naar buiten af. Denk bijvoorbeeld aan een fleece. De buitenste (3e) laag kan het beste water- en/of winddicht zijn, bijvoorbeeld een softshell jack, zodat elementen als wind, sneeuw en regen buiten de deur blijven. Daarbij is het wel van belang dat de stof een hoog ademend vermogen heeft zodat het vocht kan absorberen van de tussenlaag om deze vervolgens weer naar de buitenlucht te ‘transporteren’. Het hierboven beschreven systeem werkt alleen als a) Iedere laag van een technisch materiaal is gemaakt. Je kunt een hightech jas dragen, maar met een katoenen shirt er onder zweet je alsnog. b) Drie lagen heeft uiteraard weinig zin als de mussen van het dak vallen. Ga je mountainbiken en is het buiten een graad of 10, dan is een ondershirt in combinatie met een Windstopper jack vaak al meer dan voldoende. Alleen als je lichaamstemperatuur namelijk hoger is dan de buitentemperatuur zal door het verschil in druk vocht naar buiten worden ‘geduwd’.
NOV./DEC. 2010
SALT #5
79
beroemde reizen | zij mAAktEN GEsChiEDENis
Enkele bijzondere ontdekkingsreizen hebben onze planeet laten krimpen tot het formaat van een bolletje. Het bekijken van onze aarde van een afstand biedt nieuwe perspectieven. Letterlijk, of in overdrachtelijke zin. Salt kijkt mee. tekst Michiel van Straten
88
SALT #5
NOV./DEC. 2010
zij mAAktEN GEsChiEDENis | beroemde reizen
aarde
van een afstand Wie léon Foucault (1819 - 1868) Wat liet zien dat de aarde draait Toen Copernicus had het gezegd in de 16e eeuw, Galilei had het astronomisch bewezen in de 17e eeuw, maar niemand had ooit met eigen ogen gezien dat de aarde rond haar eigen as draait. Foucault’s reis was er één van de geest: hij stelde mensen in staat imaginair afstand te nemen van de aardbol en haar te zien draaien om de eigen as. Foucault gebruikte hiervoor een pendule – een bol van 28 kilogram zwaar die hing aan een koord van 67 meter lang. Deze slinger kreeg een zet en kon uren ongestoord heen en weer slingeren. Doordat het geheel bijna wrijvingsloos was gemonteerd bleef de pendule recht heen en weer gaan terwijl de aarde zijn rondjes draaide, eenmaal in de 24 uur. Een schaalverdeling die Foucault onder de slinger aanbracht liet dit duidelijk zien: de slinger beschreef gedurende een dag een cirkel. Nu Foucault liet zijn slinger in 1851 zien aan wetenschappers en publiek in het Panthéon (pantheonparis.com) in het Parijse Quartier Latin. Hier kun je zijn pendule nog steeds bewonderen. Het verhaal van Foucault is meeslepend te volgen in Amir Aczel’s boek Pendulum – Léon Foucault and the Triumph of Science (ISBN 9780743464796). In de Grote Kerk van het Zeeuwse Veere kun je overigens ook een 24 meter lange slinger van Foucault bekijken.
Wie Sandford Fleming (1827 - 1915) Wat bedacht standaardtijd en 24 tijdzones Toen De Schot Sandford Fleming miste in 1876 zijn treinaansluiting. Hevig geïrriteerd dat hij op een zomerse dag op de trein van 5.35 p.m. zat te wachten terwijl die in werkelijkheid pas om 5.35. a.m. bleek te arriveren, besloot hij dat tijdsaanduiding makkelijker en eenduidiger moest kunnen. In gedachten zag hij de wereld als een planeet met een innerlijke 24-uurs klok. Hoewel andere wetenschappers één universele klok niet zagen zitten, zou zijn idee uiteindelijk wel bijdragen aan de instelling van de 24 tijdzones en één wereldwijd referentiepunt hiervoor, namelijk de nulmeridiaan in Greenwich, Londen. Nu Er is één plek op de wereld die de baas is over tijd en plaats: de nulmeridiaan in Greenwich. Deze wereldstandaard voor tijd en plaats splitst oost van west. Aangezien Londen westelijk van Nederland ligt, bevinden wij ons hier dus, in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, op het oostelijk halfrond. De nulmeridiaan is te zien en te ervaren: je kan er met het ene been in het westen en het andere in het oosten staan. Zie voor de vele (gratis) bezoekmogelijkheden in het prachtige Greenwich Park (nmm.ac.uk, royalparks.org.uk). Een aanrader is het boek Heer van tijd – Een eenzaam genie en de uitvinding van de standaardtijd’ van Clark Blaise. (ISBN 9789026316791)
Wie Michael Collins (geb. 1930) Wat cirkelde in zijn eentje rond de maan Toen Wie kent de naam Michael Collins? ‘A small step’ verwijderd van de maan, maar daardoor wel ‘a giant leap’ afstand tussen zijn naamsbekendheid en die van zijn collega’s Neil Armstrong en Buzz Aldrin. De twee laatstgenoemden stapten op 21 juli 1969 op de maan en keken op een afstand van 400.000 kilometer naar de aarde. Maar ja, iemand moest aan boord van het ruimteschip blijven: Michael Collins cirkelde tijdens de maanwandeling van zijn collega’s in zijn uppie rond de maan. Nu: Dat ruimtelijk beeld van ons kleine aardbolletje heeft de Nederlandse astronaut Wubbo Ockels na zijn ruimtemissie geïnspireerd om zich in te zetten voor onze planeet. Op ockels.nl vind je tal van initiatieven, waaronder een kilometerslange vlieger die als een windmolen fungeert (de Laddermolen), een supersonische OV-bus die 250 km/uur haalt, een zelfvoorzienend zeilschip en petitie2050 - waarmee hij handtekeningen verzamelt om de overheid te ‘dwingen’ zich 100% in te zetten voor het milieu. Het onderbelichte verhaal van Collins kun je nalezen in zijn boek Flying to the moon – An Astronaut’s story (ISBN 978-0374423568). Een stukje van de maan is te zien in Space Expo in Noordwijk (space-expo.nl)
Wie zes vrijwilligers (2010-2011) Wat uitvinden of toekomstige marsreizen mogelijk zijn Nu Mars, de mysterieuze rode planeet oefent een magische aantrekkingkracht uit. Knappe koppen verwachten dat de eerste ruimtereizigers rond 2030 naar Mars kunnen afreizen. Om te kijken wat een 105 dagen lange missie met astronauten doet, zitten zes vrijwilligers uit vier landen sinds juni van dit jaar ruim 500 dagen opgesloten in een ruimte van zo’n 500m³. Ze vliegen virtueel naar Mars en terug, maar hun nepruimteschip staat in werkelijkheid veilig op Russische bodem in Moskou. later Het doel is om te ondervinden wat dergelijke langdurige isolatie betekent voor toekomstige reizen naar de maan en Mars. Wat gebeurt er als je zo lang gewichtsloos bent? Krijg je slaapproblemen als er geen dag en nacht meer zijn? Sla je elkaar de hersens in? Communicatie bijvoorbeeld is wel mogelijk, maar met een vertraging tot 12 minuten. De bemanning leeft en werkt gedurende deze 18 maanden durende proefopstelling als echte astronauten. Meer info, waaronder videodagboeken, vind je op esa.int/esaMI/ Mars500/.
Winnen
Space Expo geeft 4 toegangskaarten weg om te verloten onder de lezers van Salt. Wil je hierop kans maken, stuur dan een mail naar laura@ getsalt.com waarin je kort uitlegt wat je daar wilt gaan bekijken.
NOV./DEC. 2010
SALT #5
89