Samsam Junior: Ontmoeting in conflict (2015/4)

GROEP 5 + 6

SAMSAM – MIDDEN IN DE WERELD

G T N C I LI T F N E O C O N I M T N O

Verschillend geloof?

Lekker belangrijk!

e d e Vr n je n ku ake m

Vrienden door dik en dun

R: A VA T! E G RA E I OS EEN L P EX RAIN T 01_cover.indd 1

01-07-15 11:30

Inhoud Ontmoeting in conflict Gaan we nou voetballen?

IN NEDERLAND is het gelukkig al 70 jaar vrede.

In veel andere landen groeien kinderen op in oorlog.

Als je naar het nieuws kijkt, zie je veel conflicten. Toch wordt de wereld vreedzamer.

Onderzoekers zeggen dat dat ook komt omdat we meer van elkaar weten. Door onderwijs, reizen en internet bijvoorbeeld. Als je de ander een beetje kent, maak je minder snel ruzie. Samsam is het daar helemaal mee eens. Deze Samsam gaat daarom over ontmoetingen – in vrede en na conflict.

APPELTJE SCHILLEN

Journalist Karin reisde naar Bosnië en Herzegovina en interviewde Semir (9).

Lees zijn verhaal op pagina 5.

Mirjam Bonting, hoofdredacteur

Op de cover: Nanda en Yanti uit Indonesië doen echt álles samen! Kijk op pagina 15.

LANDEN IN DIT NUMMER Op pagina 14 vind je de beste vriendschapstips!

NEDERLAND

AL IT

BOSN

IË

IË EN

ISRAË

HERZ

INA

L

S Y RI Ë

COLOMBIA

E G OV

INDIA INDO

AN RW

2

DA

UGA

NESIË

N DA

samsam junior ontmoeting in conflict

02-03_inhoud_junior.indd 2

01-07-15 11:19

pagina

14

IK VIND JE LEUK ZOALS JE BENT

Je moet niet meer bang zijn voor water!

pagina

5 18 20

NIEUWSBEGRIP SAMEN EEN FILM MAKEN

pagina

COOL IN KABUL Springende skaters op pagina 12.

MAURICE OP MIJNENJACHT

pagina

Samsam gaat over kinderen wereldwijd. Samsam laat zien hoe kinderen samen leven, spelen, delen, leren en samen verantwoordelijk zijn voor de wereld.

Wereldburgerschap heet dat.

REPORTAGE LETIZIA GEEFT ZWEMLES

EN VERDER 4 8 16

SAMSAM = SAMEN

Samsam gaat altijd over kinderrechten.

Ieder kind heeft recht op:

eten en drinken

gezondheidszorg

onderwijs

schoon milieu

spel

Allebei Infographic Puzzel

eigen mening

22 Lekker 23 Quiz 24 Strip

eigen geloof, cultuur, taal, identiteit

bescherming tegen oorlog en geweld

bescherming tegen kinderarbeid

samsam junior ontmoeting in conflict

02-03_inhoud_junior.indd 3

3 01-07-15 11:19

Allebei

Nieuwe vrienden Overal ter wereld maken kinderen nieuwe vrienden. Of niet? In deze Allebei vertellen Nudejma (10) en Bojana (11) uit Bosnië en Herzegovina over hun vriendschap.

Bojana

speelt keyboard

speelt accordeon

“Ik leerde Bojana kennen op de muziekschool. Ze kan heel goed geheimen bewaren. Ze vertelt nooit iets door. Het enige wat ik niet leuk vind, is dat ik soms geen foto’s mag bekijken op haar telefoon.”

Foto’s Wineke Onstwedder

“Wij hebben nog nooit ruzie gehad. Vorig jaar zijn we met de muziekschool naar Oostenrijk geweest.

Daar maakten we muziek met andere kinderen. Toen leerden we elkaar heel goed kennen.”

Nudejma

Wil je meer weten over de muziekschool in Srebrenica?

Lees meer op www.samsam.net

4

samsam junior ontmoeting in conflict

04_allebei.indd 4

01-07-15 11:21

Foto’s Wineke Onstwedder Tekst Karin Wesselink

OPGROEIEN

IN VREDE In Bosnië en Herzegovina was het twintig jaar geleden oorlog. Verschillende groepen vochten tegen elkaar. Bosnische moslims, Kroaten en Serviërs. Wat is daarvan nu nog te zien en te merken? Semir (9) vertelt erover.

samsam junior ontmoeting in conflict

05-07_nieuwsbegrip.indd 5

5 01-07-15 11:27

Nieuwsbegrip begrip

KIPPEN EN KOEIEN De haan kraait. Semir (9) hoort de twee koeien loeien. Hij rent naar buiten en pakt wat maïs uit een grote witte ton. De zon schijnt. Het is bijna zomer. De appels hangen al aan de bomen. Semir loopt naar de kippenren. Hij strooit de gele korrels tussen de kippen op de grond.

WANDELING Dan is het tijd om te gaan. Vandaag hoeven Semir en zijn zus niet naar school. Ze mogen meedoen met een speelfilm. Ze wandelen naar de bushalte.

Tijdens de lange wandeling komen ze langs de moskee. Daar bidden ze zelf ook.

Als ze in de bus zitten, komen ze langs een speciale plek. Hier vielen twintig jaar geleden veel doden en gewonden. In de oorlog stierven vooral moslims. Maar er gingen ook Kroaten en Serviërs dood.

VERHALEN “Ik weet niet veel over de oorlog,” vertelt Semir. “Het interesseert me niet. Het is al lang geleden.” Maar zijn moeder vertelt wel verhalen over de oorlog. Elke keer als ze op bezoek gaan bij opa en oma. “Mijn moeder vluchtte

Wachten op de regisseur. En ... actie!

OP DE SET

“Ik weet niet zoveel over de oorlog.”

naar dit dorp. Want hier was het veiliger.

Er zijn hoge bergen. Daardoor konden de bommen niet zo makkelijk op de huizen vallen. Na de oorlog werd ze verliefd op mijn vader. Ze is hier blijven wonen.”

GATEN IN DE GROND Semir weet wèl dat er nog steeds lege huizen in de buurt staan. Die bewoners zijn gevlucht en nooit meer teruggekomen. “En iets verderop was een heel groot gat in de grond. Daar kwam een bom neer. In het gat paste wel een huis.

Gelukkig is het gat dichtgemaakt, want het was best gevaarlijk.”

BOOS EN VERDRIETIG Het is al twintig jaar vrede in het land. Maar dat betekent niet dat alle Bosnische moslims en Kroaten nu goed met elkaar op kunnen schieten. Sommige mensen zijn nog verdrietig en boos over wat er tijdens de oorlog is gebeurd. Dat bracht twee filmmakers uit Nederland op een idee. Zij reisden naar Bosnië en Herzegovina om daar een speelfilm te gaan maken. In de film doen katholieke en islamitische kinderen mee.

6

samsam junior ontmoeting in conflict

05-07_nieuwsbegrip.indd 6

01-07-15 11:27

VIP

Woensdag 23 september is de Nederlandse première van de speelfilm. Wil je erbij zijn? Ga naar

Na de eerste draaidag wil Semirs moeder alles horen.

THUIS

ALLEEN MOSLIMS Op de school van Semir zitten alleen moslims. Dat vindt Semir goed.

“Op andere scholen zitten katholieke en islamitische leerlingen. Ik hoor dat zij wel eens vechten. Dat gebeurt bij ons niet. Er wordt wel eens gepest. Maar dat gebeurt overal.” Semir werkt nu samen met katholieke kinderen aan de film.

Daar denkt hij eigenlijk niet over na.

“Iedereen is gewoon heel aardig.”

NIET SCHREEUWEN “Ik heb een leuke rol. Want in de film pak ik vóór het ontbijt een koekje. Dat mag niet van mijn moeder in de film.

Mijn echte moeder vindt dat ook niet goed.” In de film gebeuren ook dingen die volgens Semir in het echt niet kunnen. “De hoofdpersoon schreeuwt tegen haar moeder. Dat doen kinderen

hier niet. En in de film gaan kinderen naar de burgemeester om iets over de oorlog te vragen. Dat zou ik niet doen. Ik zou juist vragen waarom we geen asfalt op onze wegen hebben.

Nu woon ik aan een zandweg.”

APPELS Na een lange filmdag komt Semir weer thuis. Zijn moeder zet een schaal met appels op tafel. Appels van de boom uit de tuin.

Heerlijk!

HELD Xxx weet één Semir ding zeker: “Ik wil geen acteur worden! Liever word ik profvoetballer. Mijn held is Messi.”

samsam junior ontmoeting in conflict

05-07_nieuwsbegrip.indd 7

7 01-07-15 11:27

Zo zit het Vrede kun je meten

INDEX zeer vredig

NR. 1

vredig

Op IJsland ...

- wonen weinig mensen. (die veel op elkaar lijken).

- is weinig verschil in rijk en arm.

- zijn weinig grote steden (minder criminaliteit).

- is al heel lang een stabiele regering.

- is geen leger.

minder vredig niet vredig helemaal niet vredig niet bekend

Is het vrede in een land als er geen oorlog is? De makers van deze wereldkaart zeggen: vrede is meer dan dat. Het is ook naar school kunnen, veilig buiten spelen, gelijke rechten en nog véél meer. Op deze kaart kun je dat zien.

Hoe hoger op de lijst, hoe vrediger het land.

LANDEN 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

8

IJsland Denemarken Oostenrijk Nieuw-Zeeland Zwitserland Finland Canada Japan Australië Tsjechië Portugal Ierland Zweden België

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

Slovenië Duitsland Noorwegen Bhutan Polen Nederland Spanje Hongarije Slowakije Singapore Mauritius Roemenië Kroatië Maleisië

29.

30.

31.

32.

33.

34.

35.

36.

37.

38.

39.

40.

41.

Chili Quatar Botswana Bulgarije Koeweit Costa Rica Taiwan Italië Litouwen Estland Verenigd Koninkrijk Letland Laos

42.

43.

44.

45.

46.

46.

48.

49.

49.

51.

52.

Zuid-Korea Mongolië Uruguay Frankrijk Oman Indonesië Servië Namibië Senegal Verenigde Arabische Emiraten Malawi Albanië

53.

54.

55.

56.

57.

58.

59.

60.

61.

62.

63.

64.

64.

Bosnië en Herzegovina Ghana Zambia Vietnam Montenegro Oost-Timor Sierra Leone Argentinië Griekenland Nepal Lesotho Panama Tanzania

66.

67.

68.

69.

70.

71.

71.

71.

74.

74.

76.

77.

78.

79.

Gabon Madagaskar Cyprus Kosovo Moldavië Jordanië Togo Macedonië Nicaragua Oman Tunesië Benin Liberia Georgië

80.

81.

82.

83.

84.

84.

86.

87.

88.

89.

90.

91.

92.

Mozambique EquatoriaalGuinea Cuba Burkina Faso Bangladesh Ecuador Marokko Kazachstan Angola Paraguay Bolivia Armenië Guyana

samsam junior ontmoeting in conflict

08-09_infographic.indd 8

01-07-15 13:05

Nederland hoort bij de veiligste landen in Europa.

Met dank aan 2015 Global Peace Index -Institute for Economics & Peace

NR. 20

NR. 162 In Syrië ...

- is het oorlog.

- is veel geweld.

- zijn veel wapens.

- vallen veel slachtoffers.

- vluchten veel mensen.

- gaan weinig kinderen naar school.

Meer weten?

Kijk op samsam.net

92.

94.

95.

96.

97.

98.

99.

100.

101.

102.

Peru Verenigde Staten Saoedi-Arabië Papoea Nieuw-Guinea Trinidad en Tobago Haïti Gambia Dominicaanse Republiek Swaziland Djibouti

103.

104.

105.

106.

107.

108.

109.

110.

111.

111.

113.

114.

115.

116.

Brazilië Algerije Ivoorkust Turkmenistan Bahrein Tadzjikistan Jamaica Wit-Rusland Cambodja Uganda Uzbekistan Sri Lanka Congo Honduras

117.

118.

119.

120.

121.

122.

123.

124.

125.

126.

127.

128.

129.

130.

Guinea Guatemala Ethiopië Guinea-Bissau Kirgizië Mauretanië El Salvador China Zimbabwe Thailand Eritrea Mali Niger Burundi

130.

132.

133.

134.

135.

136.

137.

138.

139.

140.

141.

142.

143.

144.

Myanmar Azerbeidzjan Kenia Kameroen Turkije Zuid-Afrika Egypte Iran Rwanda Tsjaad Filipijnen Venezuela India Mexico

145.

146.

147.

148.

149.

150.

151.

152.

153.

154.

155.

156.

157.

Libanon Colombia Jemen Israël Libië Oekraïne Nigeria Rusland Noord-Korea Pakistan Democratische Republiek Congo Sudan Somalië

158.

159.

160.

161.

162.

Centraal Afrikaanse Republiek Zuid-Sudan Afghanistan Irak Syrië

In totaal zijn er 195 landen op de wereld. 162 landen zijn onderzocht.

De rest niet.

samsam junior ontmoeting in conflict

08-09_infographic.indd 9

9 01-07-15 13:05

Interview met Samouil

ALS IK BOOS BEN: ga ik alleen zitten en nadenken. Ik vind terugschelden niet fijn.

Op school heb ik goede vrienden.

WIL LATER WORDEN:

voetballer of dokter.

>8

3¼ = 2 12

LEUKSTE VAKKEN:

taal en rekenen.

±

TOEKOMSTDROOM VOOR SYRIË: dat de

oorlog stopt en het vrede wordt.

LIEVELINGSETEN:

pizza met salami, door mama gemaakt.

10

samsam junior ontmoeting in conflict

10-11_interview.indd 10

01-07-15 11:19

Foto’s & tekst Gerdien Wolthaus Paauw

Gevlucht voor de oorlog De hele flat trilde. Samouil (12) uit Syrië schrok wakker en rende naar het raam. Buiten stond alles in brand.

Wat was er aan de hand?

“Er waren bommen gevallen. Het is namelijk oorlog in Syrië. Er gebeuren daar veel nare dingen.

Mijn buurjongetje is bijvoorbeeld ontvoerd. Hij kwam pas terug toen zijn vader heel veel losgeld betaalde. Ik vind het echt erg wat er daar allemaal gebeurt.”

Zijn jullie meteen gevlucht?

“Eerst ging mijn vader naar Libanon. Via Turkije kwam hij in Nederland. Na drie maanden ging ik met mijn moeder, mijn zusje Mirey (15) en broertje Semil (11), mijn oma (88) en de familie van mijn vader naar hem toe.”

Kregen jullie hulp onderweg?

“Een vriend van onze vader bracht ons ’s nachts met de auto naar Libanon. Ik was bang. Soms moesten we stoppen. Agenten doorzochten alle tassen. We mochten doorrijden toen iemand zag dat mijn moeder een kettinkje droeg met een kruisje. Misschien waren de agenten zelf ook christenen, dat weet ik niet. Ze waren erg aardig.”

Hoe ging de reis verder?

“We vlogen van Libanon naar Schiphol. Daar wachtte onze vader ons op. Ik verlangde zó naar hem. Ik had hem drie maanden niet gezien. Wat was ik blij!”

En toen?

“De eerste nacht sliepen we bij een tante. De volgende dag moesten we naar een asielzoekerscentrum. Daar waren we twee weken. Daarna gingen we drie maanden naar een ander centrum. Toen kregen we een huis in Haarlem.”

Hoe vind je het hier?

“Ik heb alleen maar vrienden op school. Daar zijn Abu, Mohand en Ayman m’n beste maatjes. Ze zijn lief en aardig en ik kan goed met ze praten. We lachen veel over van alles en nog wat. In mijn buurt wonen veel moslims. De kinderen daar pesten me. Ze zeggen: ‘Waarom ben je christen en geen moslim? Je mag hier niet blijven!’

Of iemand duwt me zodat ik op straat val, en zegt dan: ‘Kijk uit waar je loopt.’ ”

Vertel je dat aan iemand?

“Ik kan mijn ouders alles vertellen. Als mijn vader hoort over het pesten is hij boos. Hij vindt het heel erg. Maar hij zegt: ‘Niets terug zeggen. Negeer het.

Anders heb jij straks een probleem en dat willen mama en ik niet.’ ” Wat vind je leuk op school?

“Buiten voetballen en volleyballen met m’n vrienden, boeken lezen en spelling. Het is hier fijn. In Syrië sloeg de juf de kinderen soms met een stok. Dat gebeurt hier gelukkig niet.”

NU IS DE FAMILIE

weer compleet.

samsam junior ontmoeting in conflict

10-11_interview.indd 11

11 01-07-15 11:19

Poster Afghanistan

Kickflip in Kabul

Spelen in Afghanistan?

Kijk op samsam.net voor meer foto’s.

12

samsam junior ontmoeting in conflict

12-13_poster.indd 12

01-07-15 11:29

Foto Jacob Simkin

samsam junior ontmoeting in conflict

12-13_poster.indd 13

13 01-07-15 11:29

5 x vriendschap door dik en dun

Vriendschap boven alles

Heb je niet hetzelfde geloof als je beste vriend of vriendin? Andere afkomst? Lekker belangrijk!

Deze kinderen vinden elkaar gewoon leuk om wie ze zijn.

BOJANA (11), NUDEJMA (10) EN MILICA (10)

uit Bosnië en Herzegovina kennen elkaar van de muziekschool in Srebrenica. “Als je samen muziek maakt, dan hoeft het nergens anders meer over te gaan. Je hebt dan gewoon lol.”

Ruzie maken de vriendinnen nooit. “Wel heel veel plezier!”

TIP: Respecteer elkaars geloof.

MADEEHA (9) EN SHALINI (9)

In India zijn wel eens gevechten tussen moslims en hindoes. Deze twee vriendinnen snappen dat niet. Shalini is hindoe. Zij eet vegetarisch. Madeeha is moslim. Zij eet soms kip. Maar ze maken nooit ruzie. “In de ogen van God zijn we allemaal gelijk.”

14

Foto’s Foto’s Ruhani Kaur, Anaïs López, Wineke Onstwedder, Howard Shippin

TIP: Steun elkaar door dik en dun.

samsam junior ontmoeting in conflict

14-15_5manierenom.indd 14

01-07-15 11:30

TIP: Samen spelen maakt gelukkig!

Lees meer over deze vrienden en het conflict in hun landen op samsam.net.

JEAN-CLOUDE (11) EN FISTO (12) waren twintig jaar geleden nog niet geboren. In hun land Rwanda was toen oorlog tussen de Hutu’s en Tutsi’s. De jongens zelf vinden het niet belangrijk wie bij welke groep hoort. “Wij zijn gewoon het liefst samen.”

TIP: Trek gekke gezichten naar elkaar.

BAYAN (9) EN MAAYAN (9) TIP: Ga vaak bij elkaar logeren.

uit Israël kennen elkaar pas één maand, maar ze zijn nu al beste vriendinnen. Ze gaan naar een school met islamitische, joodse en christelijke leerlingen.

Dat is bijzonder in Israël. Maayan is joods en Bayan is moslim. “In onze fantasie hebben we een contract getekend. Voor levenslange vriendschap.”

NANDA (9) EN YANTI (9)

wonen op het Indonesische eiland Ambon.

Moslims en christenen voerden daar vijftien jaar geleden oorlog. Nanda gelooft in God en Yanti in Allah. De vriendinnen maken daar geen ruzie over. Ze delen alles. Zelfs pakjes sap. Die drinken ze met twee rietjes. En omdat ze naast elkaar wonen, slapen ze vaak samen in één bed. samsam samsam junior ontmoeting junior kinderrechten in conflict

14-15_5manierenom.indd 15

15 01-07-15 11:30

........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ . . . . . . . . . . Hersenkrakers .............................................................................................................. ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ . . . . . . . . . . Streep . . . . . . . . woorden . . . . . . . . . . . .Van . . . . . . . naar . . . . . . . . . .of. .van . . . . . . . . naar ............................................................... . . . . . . . . . . . . . . . .de . . . . . . . . . .weg. . . . . . . . links . . . . . . . . rechts . . . . . . . . . . .rechts . . . . . . . . . links, ........................................................... . . . . . . . . . . van . . . .boven . . . . .naar . . . .beneden . . . . . . . of . . van . . . .beneden . . . . . . .naar . . . .boven, . . . . . .of. .schuin. . . . . . .De ........................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .letters ........................................................ . . . . . . . . . . die . . . overblijven, . . . . . . . . . .vormen . . . . . . vier . . . woorden. . . . . . . . . Als . . . je. .ruzie . . . . hebt, . . . . .kun . . . je. .eraan . . . . .denken! ........................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ . . . . . . . . . . . .V. . . . .L. . . .R. . . . .V. . . .A. . . . .S. . . .T. . . . .E. . . .N. . . . .R. . . .E. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ . . . . . . . . . . . .M. . . . .E. . . .N. . . . .S. . . .E. . . . N . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .T. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .R. . . . .L. . . .U. . . . M .................................................................... ........................................................................................................................ . . . . . . . . . . . . F. . . . .E. . . .E. . . . .S. . . .T. . . . D . . . . .K. . . . .E. . . .O. . . . .B. . . .H. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ . . . . . . . . . . . .E. . . . U ........................................................................................................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .R. . . . .E. . . .G. . . . .E. . . . L. . . . .S. . . .D. . . . .L. . . .O. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ . . . . . . . . . . . .G. . . . .T. . . .E. . . . .B. . . .M. . . . .K. . . .K. . . . .I. . . .T. . . . N .................................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .R. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................................................................ . . . . . . . . . . . . I. . . . .I. . . .D. . . . .I. . . . S. . . . .E. . . .N. . . . .S. . . .D. . . . .R. . . .A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ . . . . . . . . . . . . L. . . . .R. . . .N. . . . D ............................................................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .E. . . . .K. . . .G. . . . .A. . . .U. . . . .E. . . .G. . . . . . . . .Zoek . . . . . . . . . . .woorden ........................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .de ............................................... ........................................................................................................................ . . . . . . . . . . . . I. . . . .A. . . . I. . . . D . . . . . . . . . . . . . .A. . . . .Z. . . .R. . . . .E. . . .E. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .R. . . . N ...................................................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ANDERS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . MENSEN .............................. . . . . . . . . . . . .E. . . . U . . . . .K. . . . .E. . . .A. . . . .K. . . . I. . . . .J. . . .Z. . . . O . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .HUIDSKLEUR . . . . . . . . . . . . MOSKEE .............................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .E. . . . . . . . .ANGST . . . . . . . . . . . .IDEE .......................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BIDDEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ONRECHT .............................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .KERK .......................................... . . . . . . . . . . . .H. . . . .S. . . .K. . . . N . . . . .R. . . . .E. . . .D. . . . .I. . . .E. . . . .L. . . .K. . . . . . . . .BOEK . . . . . . . . . . . .KINDEREN . . . . . . . . . . . . REGELS .............................. ........................................................................................................................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .FEEST . . . . . . . . . . . .KORAN . . . . . . . . . . . . RITUEEL .............................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .GEZIN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . RUZIE .............................. . . . . . . . . . . . .A. . . . .T. . . .H. . . . C . . . . .E. . . . .R. . . .N. . . . O . . . . .M. . . . .E. . . .N. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .LEIDER .......................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .HEILIG . . . . . . . . . . . .LOL . . . . . . . . . . . . THORA .............................. ........................................................................................................................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VASTEN .............................. ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ . . . . . . . . . . Vul . . . . . . .de . . . . .in: .................................................................................................. . . . . . . . . . . . . . hier . . . . . . zin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .De . . oplossing ....................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .staat ......................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .op ..................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .samsam.net ......................... ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ . . . . . . . . . . 16 . . . . . . . . . . .junior . . . . . . . . . . . . . in . . . . . .ict ................................................................................ . . . . . . . . . . . . . . .samsam . . . . . . . . . . .ontmoeting . . . . . . . . . . confl .................................................................................... ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ . . . .16-17_puzzelspread.indd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11:24 .......... . . . . . . . . . . . . . . . . . .16. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 01-07-15 ................

Puzzelen!

Puzzel Anzicht

STREPEN MAAR

––––– –––– –– –––––

Strip Studio de Leijer

KUIKENTJE TWIDO

............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ . . . . . . . . . . . . . . .Trek . . . . . . . . . lijnen . . . . . . . .punt . . . . . . . .punt. . . . . . . . .1. naar . . . . . . . . . 2. .naar . . . . . . . zo ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . .rechte . . . . . . . . . .van . . . . . . . naar . . . . . . . . .Van . . . . . . . . 2,. .van . . . . . . . . .3.en ........................................................... . . . . . . . . . . . . . . .verder, . . . . . .tot . . je . . bij . . punt . . . . .54. .bent. . . . . .Succes! ..................................................................................... ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Lees . . . . . . . . over . . . . . . . . .beste . . . . . . . . . . . . . .op . . . . . . . . 14. ..................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .meer . . . . . . . . deze . . . . . . . . . vriendinnen . . . . . . . . . . . . .pagina .......................... ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .samsam . . . . . . . . . . .ontmoeting . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 ................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . junior . . . . . . . . . . . . . .in. .conflict ....................... ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ . . . . . . . . .16-17_puzzelspread.indd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11:24 ......... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .01-07-15 ...............

Puzzel & Illustratie Anzicht

WAT IS ER TUSSEN DIE TWEE?

Foto Ruhani Kaur

ZOEK DE 10 VERSCHILLEN

Onder de Loep

Het neusje van de rat Gewapend met een loep onderzoekt Maurice Lede uitvindingen.

Vandaag ontmoet hij ratten. Deze dieren sporen landmijnen op.

Met hun neus! Daarna worden de mijnen onschadelijk gemaakt.

Een stuk veiliger voor iedereen.

Minas: dat betekent mijnen. Ai!

Geen spoor van de ratten, maar wel staan overal geheimzinnige bordjes.

Jazeker! Ik heb een neus voor gevaar!

Deze rat is klaar voor het echte werk!

Speciale beschermende kleding is nodig.

18

Foto’s Rob Keeris Tekst Karin Wesselink Met medewerking van Apopo

Ze ontploffen bij een gewicht van meer dan 5 kilo.

Dus jij kunt mijnen opsporen?

samsam junior ontmoeting in conflict

18-19_onder_de_loep_mijnen.indd 18

01-07-15 11:34

Zijn neus werkt al als de beste!

Hoe is dat nou mogelijk?

In Tanzania worden de ratjes getraind vanaf dat ze een baby zijn.

Herkennen ze de geur van een mijn? Dan horen ze een klikje en krijgen ze iets lekkers.

Doordat ratten zo licht zijn, ontploffen de mijnen niet.

Maar hoe herkennen ratten die geur dan?

Dit is een echte mijn. Nu maken mensen ‘m onschadelijk.

Ga voor het antwoord op deze vraag naar samsam.net

Hiervoor laat ik mijn neus graag werken!

samsam junior ontmoeting in conflict

18-19_onder_de_loep_mijnen.indd 19

19 01-07-15 11:34

Reportage Sicilië

Flessenpost Met een flinke zwaai slingert Letizia (12) de fles de blauwe zee in. In de fles zit een tekening. “Voor de mensen aan de overkant, in Afrika. Dan weten ze dat wij hen helpen als ze hier komen.” Met haar vriendinnen staart ze de flessenpost na.

Letizia woont op het Italiaanse eiland Sicilië. Bijna elke dag komen daar vluchtelingen aan. Op bootjes uit Afrika. Op school mochten Letizia en haar klasgenoten een tekening maken voor de vluchtelingen. Die komen uit oorlogsgebieden als Syrië, maar ook uit arme Afrikaanse landen.

VRIENDSCHAP De ouders van Letizia helpen de vluchtelingen. Ze nodigen ook vaak vluchtelingen bij hen thuis uit. Om wat te eten, maar vooral voor de gezelligheid.

“Deze mensen zijn helemaal

alleen, want ze hebben hun familie achtergelaten. Ze hebben veel ellende meegemaakt. Het belangrijkste wat zij nodig hebben is dus vriendschap. En die kan ik geven,” zegt Letizia luchtig.

haar op bed zit. “Ik zou een mooie boot schilderen met een regenboog.” Letizia vindt het een goed idee. “En de achtergrond zou ik roze doen. Of paars.” Het zijn Mohammeds lievelingskleuren.

REGENBOOG

WOESTIJN

Er is altijd wel iemand uit Afrika bij haar thuis. “Dat is heel gezellig. Ik leer van alles over de wereld en ik maak grappen met ze. Ze geven me ook goede raad.” “Welke kleur zal ik mijn muur verven?” vraagt Letizia aan Mohammed (22) die naast

Mohammed is gevlucht uit het Afrikaanse land Mali. Als soldaat in het leger, werd hij erg gepest.

De andere soldaten vonden hem

IN DE KLAS

IN DE HAVEN

20

samsam junior ontmoeting in conflict

20-21_reportage.indd 20

01-07-15 16:26

Foto’s Stefano Bertacchini en Els van Driel Tekst Els van Driel

De bootvluchtelingen zijn net grote broers voor Letizia BANG

niet stoer. Het pesten werd zo erg dat Mohammed uit het leger vertrok. Omdat dat verboden is, liep hij gevaar. Na een lange tocht door de woestijn, kwam hij bij de kust. Daar waren bootjes die hem naar Europa konden brengen.

“Ik hoopte dat ik daar veilig zou zijn.”

GERED De boot was gammel en veel te vol. De zee was woest.

Mohammed zag mensen in het water vallen en verdrinken.

Gelukkig werden hij en de meeste andere bootvluchtelingen gered.

Door de Italiaanse reddingsdienst.

Nu wil hij nooit meer de zee op.

Hij is heel bang voor het water geworden.

rustig: “Je moet niet bang meer zijn voor water. Hier ben je veilig.

Ontspan maar. Blijf ademen.

Je verdrinkt niet, ik ben bij je.

Mohammed, zwemmen is het leukste wat er is!”

ZWEMLES

LETIZIA

Daarom geeft Letizia Mohammed nu zwemles. Ze neemt hem soms mee naar het strand. Samen lopen ze dan het water in. Letizia praat heel

OP TV: in november, in de serie ‘Mensjesrechten’ van de IKON, een film over Letizia. Check ook het filmpje op samsam.net samsam junior ontmoeting in conflict

20-21_reportage.indd 21

21 01-07-15 16:26

Lekker Eitje!

TIP Knoflook snijden veel gedoe?

Gebruik een knijper!

Verras iemand met een omelet! Bak je ei volgens het recept van Diane (10) uit Rwanda.

NODIG 3 eieren 1 eetlepel boter 2 tomaten in stukjes 1 ui en 1 teen knoflook (in stukjes gesneden) Beetje zout en peper Tip Uien bak je glazig op zacht vuur.

Tip Ook koud lekker in je lunch-trommel.

MAKEN

Foto Petterik Wiggers

Smelt de boter in een koekenpan. Als de boter bruin is, doe je de ui en knoflook erbij.

Zet het vuur laag. Bak de uien tot ze zacht en glazig zijn. Voeg dan de stukjes tomaten toe.

Kluts ondertussen de eieren in een bakje met wat zout en peper. Zijn de tomaten zacht?

Giet de eieren in de pan en laat ze stollen.

Draai je omelet om in de pan en bak nog even. Serveer je omelet met vers brood.

22

TIP VAN DIANA : “Verkruimel een bouillonblokje boven de uien en tomaten in de pan.”

Omkeren moeilijk?

Bekijk het filmpje ‘Eitje bakken’ op samsam.net.

samsam junior ontmoeting in conflict

22_recept_junior.indd 22

02-07-15 14:15

........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... . . . . . . . . . . . . . .Doe . . . . . . . . . . . .quiz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .op: . . . . . . . zijn . . . . . . . . antwoorden ............................................................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .de . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Let . . . . . .soms . . . . . . . .meer . . . . . . . . . . . . . . goed! ................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... . . . . . . . . . . . . . . .1 ............................................................................................................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5 ....................................... ........................................................................................................................... . . . . . . . . . . . . . .Wat . . . . .er . . . . . . . . . . .aan . . . . . .fi.lm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ik . . . . .dat . . . . . . . . . .gepest ....................... . . . . . . . . . . . . . . . . . is . . . . bijzonder . . . . . . . . . . . .de . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Als . . . . . zie . . . . . . iemand .............................. . . . . . . . . . . . . . .waarin . . . . . .Semir . . . . .(9) . . .meespeelt? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wordt, . . . . . . dan . . . .…. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................................................................... . . . . . . . . . . . . . .A.. . De . . . . . . . . . . . . . .heeft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. . . . . . . .ik. niet . . . . . . . . maar ......................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . .burgemeester . . . . . . . . . . . . . . . een . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .doe . . . . . . . . .mee, . . . . . . . . .ik. .zeg .................. . . . . . . . . . . . . . . . . rol. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .er . . ook . . . .niets . . . .van. ............................ ........................................................................................................................... . . . . . . . . . . . . . .B.. . De . . . . . . . . . hebben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. . . . . . . ik . . . . .pester . . . . . . . .hij/zij ...................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . .acteurs . . . . . . . . . . . . .een . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .zeg . . . . . de . . . . . . . .dat ......................... . . . . . . . . . . . . . . . . verschillend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .moet ...................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . geloof. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .stoppen. ................................. . . . . . . . . . . . . . .C.. . Het . . . .verhaal . . . . . .is. echt . . . . gebeurd. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. . . .pest . . . . . . . . pester, . . . . . . . . . voelt ..................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ik. .de . . . . . . . .dan ........................ . . . . . . . . . . . . . .D.. . De . . .fi.lm. .komt . . . . in. .de . . bioscoop. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .hij/zij . . . . .hoe . . . het . . . is. ........................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. . . . . . . ik . . . . . tegen . . . . . . . .meester ...................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .zeg . . . . . het . . . . . . . . de ......................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .of . . juf. .................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... . . . . . . . . . . . . . . .2 ............................................................................................................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6 ....................................... ........................................................................................................................... . . . . . . . . . . . . . .Vrede . . . . .…. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................................................................... . . . . . . . . . . . . . .A.. . is. .het . . . . . .er. .geen . . . . . . . . . .is.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Letizia . . . . . . (12) . . . .uit . . .Sicilië . . . . . heeft ....................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .als . . . . . . . . .oorlog . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . geen . . . . . . . . . . .of. .zussen. ............................ . . . . . . . . . . . . . .B.. . is. .ook . . . dat . . . je . . veilig . . . . .buiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .broers .................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. . . . . . . . . ze . . . . . . .zich .......................... . . . . . . . . . . . . . . . . kunt . . . . spelen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Klopt, . . . . . . . .voelt . . . . . . . .vaak ...................... . . . . . . . . . . . . . .C.. . heeft . . . . .ook . . . te . . maken . . . . . . met . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .eenzaam. ...................................... ........................................................................................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . gelijke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. . . . . . . .waar, . . . . . . . . .broer ......................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .rechten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Niet . . . . . . . . .haar . . . . . . . . vaart ..................... . . . . . . . . . . . . . .D.. . is. .het . . . . . . . . op . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .op ...................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .alleen . . . . . . . .IJsland. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .zee. ................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. . . . . . . is. .niet . . . . . . alle ........................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Dat . . . . . . . . zo, . . . . . . .Italianen ....................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .hebben . . . . . . .een . . .broer . . . . .of. .zus. ..................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. . . . . . . . . maar . . . . . . . . . . . . . . .is. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Klopt, . . . . . . . . . .Mohammed ............................ . . . . . . . . . . . . . . .3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . een ................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .net . . . . . . .broer. ............................... ........................................................................................................................... . . . . . . . . . . . . . .Als . . . . ruzie . . . . . . . . .met ................................................................................................ . . . . . . . . . . . . . . . . ik . . . . . . .heb . . . . . . . mijn ............................................................................................. . . . . . . . . . . . . . .beste . . . . .vriend . . . . .… ................................................................................................... ........................................................................................................................... . . . . . . . . . . . . . .A.. . zeggen . . . . . . . . . heel . . . . . . . . niks .......................................................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .we . . . . . . lang .............................................................................................. . . . . . . . . . . . . . . . . tegen . . . . . elkaar. ...................................................................................................... ........................................................................................................................... . . . . . . . . . . . . . .B.. . vergeet . . . . . . .ik. .dat . . .meteen. ............................................................................................... . . . . . . . . . . . . . .C.. . wil . . .ik. .het . . .weer . . . . goedmaken. ............................................................................................... ........................................................................................................................... . . . . . . . . . . . . . .D.. . ga . . .ik. met . . . .iemand . . . . . . anders ............................................................................................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . OPLOSSING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . &. .Sam .......................... . . . . . . . . . . . . . . . . spelen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Sam . . . . . . . . detectives ....................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... . . . . . . . . . . . . . . .4 ............................................................................................................ ........................................................................................................................... . . . . . . . . . . . . . .Shalini . . . . . .(9) . . . . .Madeeha .................................................................................................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . en . . . . . . . . . . .(9) .......................................................................................... . . . . . . . . . . . . . .uit . . India . . . . .hebben . . . . . . .…. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Surf . . . .voor .............................................................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . antwoorden . . . . . . . .de .......................................................... . . . . . . . . . . . . . .A.. . vaak . . . . . . .slappe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . naar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Surf . . . .voor . . . .de .................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . de . . . . . . . . lach. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . samsam.net . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . antwoorden ............................ . . . . . . . . . . . . . .B.. . veel . . . .speelgoed. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . naar ............................ ........................................................................................................................... . . . . . . . . . . . . . .C.. . kippen. ........................................................................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . samsam.net ............................ . . . . . . . . . . . . . .D.. . nooit ........................................................................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ruzie. ...................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... . . . . . . . . . . . . . . .COLOFON . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mirjam . . . . . . . . .(hoofdredacteur), . . . . . . . . . . . . . . . Hurenkamp, . . . . . . . . . . .Serrarens, . . . . . . . . .Wesselink, . . . . . . . . .te. Rehorst . . . . . . . . . . . . . .&. sales), ..................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Redactie . . . . . . . . . Bonting . . . . . . . . . . . . . . . Marinde . . . . . . . . . . . . Hans . . . . . . . . . Karin . . . . . . . . . .Layla . . . . . . . . .(communicatie ............................... . . . . . . . . . . . . . . .Liane . . .Verheul . . . . .(marketing), . . . . . . .Madeleine . . . . . .Vreeburg . . . . . (Samsam . . . . . .Academie) . . . . . .Verder . . . . werkten . . . . . .mee . . Aletta . . . .André, . . . .Paulien . . . . Bakker, . . . . .Stefano . . . . Bertacchini, . . . . . . . Carry . . . .Brugman, . . . . . Els . . van ................... . . . . . . . . . . . . . . .Driel/IKON, . . . . . . Dick . . . Heins, . . . . . . . . Kaur, . . . Rob . . .Keeris, . . . .Maurice . . . . .Lede, . . . Anaïs . . . . . . . .Anne . . .Nederkoorn, . . . . . . . Wineke . . . . .Onstwedder, . . . . . . . Willem . . . . Ritstier, . . . . .Howard . . . . .Shippin/Wahat-al . . . . . . . . . .Salam ................... . . . . . . . . . . . . . . .Neve . . .Shalom, . . . . .Studio . . . .de.Ruhani .Leijer, . . .Petterik . . . . .Wiggers, . . . . .Gerdien . . . . .Wolthaus-Paauw, . . . . . . .López, . . .Jacob . . . .Simkin . . . .Met . . dank . . . .aan . .Liesbet . . . . van . . .Wijk/Apopo, . . . . . . .Institute . . . . .for. .Economics . . . . . . and . . .Peace, .................... . . . . . . . . . . . . . . .Desiree . . . . Heeren . . . . ./Internationale . . . . . . . . Taalklas . . . . .Haarlem . . . . .Illustraties . . . . . . .Max . . Grünfeld . . . . . .Ontwerp . . . . . en . . vormgeving . . . . . . . .Barbara . . . . Pilipp, . . . .Bouwe . . . . van . . .der. .Molen . . . .Lithografi . . . . . .e .en. druk . . . .Dinq .................. ........................................................................................................................... . . . . . . . . . . . . . . .Media . . . &. .Roto . . .Smeets . . . .Adressenbeheer . . . . . . . . . .Pondres . . . . .Abonnement . . . . . . . . in. .de. klas . . .of. .thuis . . .kijk . .op. .samsam.net/leerkrachten . . . . . . . . . . . . . . .Nieuwsbegrip . . . . . . . . scholen . . . . .met . . .een. .abonnement . . . . . . . .op. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Samsam . . . . .krijgen . . . . . elk . . . . . . . .een . . . . . . met . . . . . . . . . . .van . . . . . . . . . Lesopdrachten . . . . . . . . . . . lesbrief . . . . . . . . op . . . . . . . . . Adres . . . . . . .Heinkade . . . . . . . . . 1019 .................... . . . . . . . . . . . . . . .Amsterdam . . . . . . . . .bijinfo@samsam.net . . . nummer . . . . . . . .lesbrief . . .samsam.net . . . .Nieuwsbegrip . . . . . . . . . . CED-groep . . . . . . . . . . . . . . . . zie . . . . . . .of. kijk . . . . samsam.net . . . . . . . . . . . Piet . . . . . . . . 181-H, . . . . . . . HC ................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mail . . . . . . . . . . . . . .Web ........................................................................................ ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . samsam . . . . . . . . . . .ontmoeting . . . . . . . . . . . . . . ict ..................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . junior . . . . . . . . . . . . . .in. .confl . . . . . . 23 .................. ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ...........................................................................................................................

Ik krijg een kater van ruzie

23_quiz.indd 23

01-07-15 11:54

24_strip.indd 24

01-07-15 11:56