Kusje geven?
je e leef j t i a a g Pape jaa! jaa dee e I ? g no
Tropische vogels: in een kooi en in het wild
samen delen samen leren samen werken samen delen samen leren samen werken samen delen samen leren samen werken samen delen samen leren samen werken
Groep 4 & 5 nummer 2 2012 Suriname / (zang)vogelS
1
Ga je mee?
Suriname In deze samsam maken we een lange reis. We gaan helemaal naar Suriname! Dat land ligt aan de andere kant van de wereld. Je zit wel tien uur in het vliegtuig om er te komen. En met de boot? Dan vaar je tien dagen lang op zee!
Wist je dat ... De hoofdstad van Suriname heet Paramaribo.
Dit is een kaart van de wereld
Dit is Nederland.
Dit is Suriname.
Weet je al iets over Suriname? Test het! 2 Wat eten ze er vaak?
1 Welke dieren leven in Suriname? a. Brulapen en jaguars b. Olifanten en kangoeroes
a. Pasta met kaas b. Rijst, kip en kousenband
4 Hoe warm is het in Suriname?
3 Suriname is ‌ oplossing op pag. 10
a. Net zo groot als Nederland b. Vier keer zo groot als Nederland
a. Net zo warm als in Nederland b. Heel warm, het kan wel 36 graden worden overdag
5 Hoe heet het oerwoud in Suriname? a. Amazone b. Ruiterbos
2
Vrienden met vleugels In de bossen van Suriname leven veel vogels. Piepklein, vliegensvlug, of felgekleurd. Sahiera (8) uit Paramaribo vertelt er alles over.
Christian (8) uit Suriname is
Ik heb vijf broers en vijf zussen. En ‌ een heleboel vogels! Dit zijn mijn papegaaien Lora en Lieverd.
gek op zijn parkieten! Ze heten Bloewie, Groenie en Wittetje.
Lora
Lieverd
Kleur je eigen ara
Een ara is een grote
gekleurde papegaai
Hoe heet jouw ara?
3
Sahiera houdt van vogels De papegaaien van Sahiera vliegen vrij rond in de tuin. Ze heeft ook zangvogels en een siervogel. Die zitten in een kooitje. Haar vogels komen allemaal uit het oerwoud. Sahiera op haar kamer
Dit is Sahiera’s kamer. Ze staat elke ochtend om zes uur op. Een wekker heeft ze niet nodig. Haar papegaai Lora maakt haar wakker. “Sta op!” schreeuwt hij dan.
-
Lora en Lieverd Lora zegt nog veel meer: “Papa, mama” en “kusjes geven!” Papegaai Lieverd roept niets. Zij is nog te jong om te praten. Maar ze kan wel kusjes geven!
Wist je dat ... Een papegaai leert het snelst praten in het donker. Koppie krauw!
4
-
Vogels in een kooitje
Kooi De zangvogels van Sahiera zitten in een kooi. Anders vliegen ze weg en dan gaan ze dood. Want dieren die lang in een kooi zitten, weten niet meer hoe ze in het wild moeten leven.
De zangvogels heten Goud, Nokia, Digicel en TeleG. Die namen heeft Sahiera’s vader bedacht. De grapjas. Wie noemt zijn huisdieren nou naar mobieltjes en telefefoon-bedrijven?
- Filmster
Sahiera wil later dierenverzorger worden. “Een paar leeuwtjes in je achtertuin, dat is toch cool,” zegt Sahiera. Maar filmster worden kan ook. En als ze dan heel beroemd is, zet ze een zonnebril op. Onherkenbaar.
-
Dansles van mama
Sahiera zit op zwemles en ze gaat ook naar de padvinderij. Maar dansen doet ze het liefst! Geen streetdance of ballet, maar salsa. Thuis oefent ze de danspassen met haar moeder.
5
Echte versierders
Als je verliefd bent, doe je vaak gekke dingen. Je gaat heel stoer doen. Of juist heel lief. De trucjes van verliefde vogels lijken wel een beetje op die van ons …
Twa twa In de paringstijd zingen de mannetjes op hun aller-aller-mooist. Het vrouwtje luistert goed wie het mooiste zingt. Met de beste zanger gaat ze paren.
Paringstijd In de paringstijd proberen vogels indruk op elkaar te maken. Zo doen ze dat: * Mooie veren opzetten. * Sierlijk door de lucht duiken.
Wist je dat ...
* Elkaar takjes geven voor het
In Nederland leggen
nest. Een soort ‘bruidsschat’.
vogels in mei een ei.
Als ze elkaar leuk vinden, dan
In Suriname doen ze dat
gaan ze paren
in januari!
Spreek uit als piekoolet
Picolet Een mannetjes-picolet versiert de vrouwtjes door in de lucht te dansen! Hij beweegt zijn vleugels naar voren. Zo snel als hij kan!
6
Rode ibis
Zet een kruisje
Wist je dat ...
of vul zelf in...
In Suriname leven 735 vogelsoorten. In Nederland 286.
Wat doe jij als je wilt dat iemand je leuk vindt? Ik …
Het mannetje laat zijn
0 trek mijn mooiste kleren aan.
mooiste veren aan een
0 deel iets lekkers.
vrouwtje zien. Als ze hem
0 schrijf een lief briefje.
leuk vindt, gaan ze samen
0 laat zien hoe goed ik kan voetballen.
verder. Verliefd! Als de jonkies uit het nest
0 …………………………………………………….................
vliegen, gaan ze weer
……………………………………………………....................
uit elkaar.
……………………………………………………....................
Oranje rotshaan Kolibrie
De mannetjes komen bij elkaar en De kolibrie leeft het liefst alleen. Ze kijken elkaar het hele jaar niet aan. Behalve in de paringstijd! Dan zoekt het mannetje takjes. Het vrouwtje bouwt het nest.
dansen samen om de vrouwtjes heen. Het vrouwtje kiest de beste danser uit om mee te paren. Heel bijzonder: het mannetje miauwt als een kat!
Zij broedt de eieren uit.
7
Afblijven! In Suriname zijn vogels op de markt te koop. Sommige vogels mogen niet verkocht worden. Ze zijn beschermd. Niet iedereen houdt zich aan de regels ...
P ie p ! h e
Hebbes!
Vogelvanger Lorenzo gaat al heel vroeg het oerwoud in.
Zo kleine makkers, jullie gaan met mij mee!
lp!
Lorenzo stopt de vogels in lege wc-rollen.
Dat is dan 500 euro mener.
In het ruim van het vliegtuig is het heel koud.
In Nederland verkoopt een handelaar de vogels
Veel vogels gaan dood.
stiekem door. Ze zijn veel geld waard.
Grrr... Hebbes!
Maar de politie weet de boosdoeners te vinden.
8
Mooie oranje rotshaan!
Tjilp! Hihi!
Pff, de vogels zijn gered!
Pieppiep! Afblijven dus!
Suriname ligt in de tropen. Daar is het altijd warm. Tropische vogels kunnen niet tegen vrieskou. In Nederland zitten ze daarom binnen. Vogeltjes buiten mag je in de koude winter best verwennen! Help jij mee?
Vogels voeren
Gooi je lege melkpak niet weg! Maak er een voederhuisje voor vogels van. Zo maak je een voederhuisje: Wist je dat ... Wilde parkieten in Nederland zijn ooit uit volières ontsnapt.
1. Spoel het melkpak
Eigenlijk komen ze uit
goed schoon.
Afrika en AziĂŤ.
2. Knip vier
grote gaten
in de zijkanten
van het pak, vlak
boven de onderkant.
3. Prik bovenin
twee gaatjes voor
de touwtjes.
4. Verf het pak in
een mooie kleur.
5. Vogelzaad,
stukjes brood
of muesli erin.
Ophangen en
wachten maar
op de vogels!
9
Puzzelen maar! Een bekende naam In Suriname ligt een plaats die
1
p b e s c a t v ee r r w m v r a a k o ij m t oo g s a w i e t r a t l t i w a r m b a m p a o s u r i
genoemd is naar een stad in Nederland. Welke plaats? Maak deze puzzel en je weet het!
twatwa warmte Paramaribo rijst Nederland tropen oerwoud kooi
beschermd vogel parkiet picolet Suriname ara veer
Streep deze woorden weg. Ze staan van boven naar beneden en van links naar rechts.
h a s a r a e t r n
e t r o p e n e k a
r m p oe i r c w o ou l d e r t d ie t m e
d n e d e r l a n d
Welke letters blijven over? Vul ze hieronder in.
Nieuw –
2
Wat is dit? Los de rebus op
-rk
-d
nd = k
- ei
- dbei
Een
Pag. 2 1a 2b 3b 4b 5a
Pag. 10-11 puzzel 1. Nieuw-Amsterdam puzzel 2. vogelsmokkelaar puzzel 3. Nederlands puzzel 4. vlag, ara, rode vogel, T.shirt, lepel bij pannetje, theedoek, samsam op de muur
Pag. 15 papegaai, dansen, vrieskou, vangen, Archie, kolibrie. De oplossing = gevaar. Pag. 14 Antwoord B.
10
Pag. 13 1. waar, Groningen en Wageningen zijn ook plaatsen in Suriname. 2. niet waar, Suriname ligt aan de Atlantische Oceaan. 3. waar, kijk maar naar de foto op pag 13. 4. niet waar, ze gaan alleen ’s ochtends. ‘s Middags is het te warm.
Hier staan de oplossingen van alle puzzels
n
Talen in Suriname
Suriname hoorde een tijd bij Nederland
In Suriname wonen heel veel verschillende volken.
3
Daarom worden er wel twintig talen gesproken. Welke taal spreken ze op school?
d
Volg de lijnen en vul de letters in.
d e
n
s
e l
a
r
4
Christian doet de afwas. Zie jij de 7 verschillen? Schrijf hier de
verschillen op:
11
In een kooi en in het wild Sahiera gaat naar de dierentuin in Paramaribo. Ze is dikke maatjes met ara Archie. Ara’s leven ook in het wild. Ze komen graag langs bij hun vrienden in de dierentuin. Wat een feest!
Hé Archie, ga je mee buiten spelen?
n letse We k en! f sam a t a w
Waar plas jij eigenlijk, Archie, op een wc?
Ik laat het lekker lopen in de hoogste boomtop!
Pas op, Sahiera!!
Dierentuinen in Nederland In dierentuinen zie je wilde dieren van dichtbij. Ze zijn daar gefokt of gekocht in andere landen. Sommige dieren zijn afgepakt van smokkelaars die hen stiekem wilden verkopen.
12
z Ge
el
lig
A
hè
h rc
,
ie
?
Waar loert het gevaar? Veel vogelsoorten in Suriname zijn beschermd. Je mag deze vogels niet vangen, schieten, opeten of verkopen. Anders sterven ze uit. Maar er loeren meer gevaren: bosbrand en andere dieren zoals slangen en roofvogels.
Kobus en Rosa Kolibrie Kobus wil naar zijn vriendin Rosa de Rode Ibis. Help jij Kobus? Je mag niet langs de gevaren!
Kobus
De klas van Christian
Waar of niet waar? Lees de vragen hieronder. Wat denk jij dat waar is?
11
Groningen ligt in Suriname.
0 Waar
0 Niet waar
22
Suriname ligt aan de Noordzee
0 Waar
0 Niet waar
33 Veel kinderen in Suriname
dragen een schooluniform.
0 Waar
0 Niet waar
Rosa
Kinderen gaan alleen ’s middags
naar school.
0 Waar
0 Niet waar
oplossing op pag. 10
44
13
Vogels daar, Je hebt vast wel eens een duif horen koeren. En het tsjilpen van een mus ken je ook. Maar wie kent het gezang van een picolet?
Suriname
Dit is Christian met zijn picolet. Dit kleine zangvogeltje leert prachtig zingen door naar andere vogels te luisteren. Daarom draait Christian de hele dag een cd voor hem. Met het Samen met zijn vader gaat Christian naar de
gezang van een volwassen picolet!
vogeltjesmarkt. Daar leren de vogeltjes zingen door goed naar andere vogels te luisteren.
en vogels hier Nederland
Dit is Boris (7) uit Nederland met Crox, een jong kauwtje. gevallen. Boris gaf hem eten. Na een tijdje was Crox sterk genoeg. Hij vloog weer mee met de andere kauwen.
14
oplossing op pag. 10
Het vogeltje was uit het nest
Raad eens hoe de picolet van Christian heet: A Kleintje
B Pico
C Poepie
Wat heb je gelezen? TEST het! Lees de vraag en vul het goede woord in. Weet je het antwoord niet? Zoek het dan op in deze samsam.
pag. 3
Wat voor soort vogel is een ara? Een... Sahiera houdt van de padvinderij en van zwemmen. Wat doet Sahiera het liefst?
pag. 5
Tropische vogels kunnen niet zo goed tegen pag. 9
Wat doet Lorenzo in het oerwoud? pag. 8 Hij is vogels aan het pag. 12
Hoe heet de ara in de dierentuin?
Welke vogel leeft het liefst alleen?
De twa twa in Suriname loopt...
oplossing op pag. 10
pag. 7
15
Een uitgave van samsam voor groep 4-5 Adres samsam: postbus 94020, 1090 GA Amsterdam • Tel: 31(0)20 5688440 • E-mail: samsam@ncdo.nl • Website: www.samsam.net Grafisch ontwerp: Studio Boot • Tekst: Hans Serrarens en Marieke van Zutphen (Team>21) • Lithografie: Veronica Litho • Druk: Roto Smeets • Fotografie: Hans Serrarens, Sabine Joosten (NL) Illustraties: Studio Boot - Caroline van Pelt p. 6,7,12 - Milja Praagman p. 8 - Margriet Heymans p.13 • Strip: Willem Lagerwaard • samsam is een gratis uitgave van NCDO
16