Ribeira sacra

RIBEIRA SACRA Journal about clothes, music, food, craft, photography & travel

DENDE OS SENTIDOS

CIFP Carlos Oroza

Lucía Antonella Santillán Nanín

Denís Area Fernández

A Ribeira Sacra ...

Atópase na zona sur de Lugo e na zona norte de Ourense e comprende as ribeiras do río Sil, Cabe e Miño.

Para entender o nome de este fermoso lugar témonos que remontar ao século XII cando a raíña Dona Tareixa de Portugal empregou a denominación de Rivoyra Sacrata, termo antecedente para a Ribeira Sacra, que fai alusión a numerosa presenza de mosteiros e ermidas que dende o século V comezaron a poboar os vales dos ríos Sil e Miño.

Millóns de anos das inclemencias da auga e do vento no duro granito fixeron un perfecto panorama para o cultivo da vide. Os vales fluviais son os que favorecen a que o clima sexa lixeiramente diferente ao do Galicia interior.

A vexetación natural presenta unha gran riqueza e moitos contrastes, podemos atopar tanto carballos como bidueiros e amieiros, sen esquecernos dos soutos de castiñeiros e outras variedades arbóreas que configuran paisaxes propias de Galicia.

Respecto a arquitectura os templos románicos que

í

foron expand ndose por toda a Ribeira Sacra debido a súa profunda pegada espiritual. Non nos podemos esquecer da importancia da Idade Moderna neste espazo, sobre todo en Monforte de Lemos, onde se sitúa o Colexio dos Padres Escolapios chamado "O Escorial galego", que alberga dous cadros de El Greco.

ó ten riqueza material senón que pódenos tamén ofrecer unha magnífica gastronomía do interior, así como a súa carne de gran calidad.

A Ribeira Sacra non s

í

Productos caracter sticos son as androllas, botelos, choutizos, pasando polo polbo e sen deixar atrás a bica manteigosa de Castro Caldelas, entre outros.

í

Non Poder amos falar desta paraxe sen mencionar o ouro da Ribeira Sacra, o motor do desenvolvemento

ó

ó

ñ

ó

econ mico, a produci n do vi o. A creaci n da

ó

Denominaci n de Orixe Ribeira Sacra no 1997 e dun

í

Consello Regulador supuxo un est mulo para un

ñ

incremento da calidad de este vi o.

é

í

A Ribeira Sacra, polo tanto, ofr cenos un ampl simo abano de posinilidades á hora do disfrute da natutreza,

í

í

gastronom a e patrimonio art stico.

NOMADIC

|

24

A Ribeira Sacra comprende os concellos...

Portomarín

Esgos

Castro Caldelas

Chantada

Carballedo

O Saviñao

Monforte de Lemos

Parada de Sil

Pantón

Taboada

Xunqueira de Espadañedo

Boveda

Paradela

Nogueira de Ramuín

Quiroga

A Pobra de Brollón

Montederramo

A Teixeira

Ribas de Sil

Sober

Gastronomía

NOMADIC

|

24

Un turismo sen gastronomía

é coma un paseo a correr

Non poderíamos falar da Ribeira Sacra sen mencionar a súa gastronomía pois sería imposible pasar por toda-las súas rutas sen beber unha copa de viño, sen probar a súa carne de gran calidade, sen tomar un anaco da bica manteigosa ou sinxelamente sen degustar a Ribeira Sacra.

Se queredes sentir este marabilloso paraxe sen saír da casa, aquí vos deixamos unha receita de Carrilleiras de terneira ao Mencía de Ribeira Sacra.

Os ingredientes que necesitaríamos serían os seguintes: -300g de carrilleiras de tenreira galega -3 cenorias -2 cebolas galegas cortadas en círculos -Aceite suave -Sal -10dl de salsa de soia -1 bote de tomate concentrado -3 dentes de allos -0,75l de viño tinto de Mencía -Pementa -1 bouquet garni

Primeiro de todo, limparemos as carrilleiras e poñerémolas a dourar nunha pota con aceite.

Cando estén listas, reservámolas. Despois, cortamos as cenorias e as cebolas e poñémolas a rustrir.

Cando estean listas,engadimos o bouquet garni e as carrilleiras. Engadimos o sal, a salsa de soia, a salsa de tomate, os dentes de allo, o viño e a pementa. Deixamos cocendo durante unha hora e media, ata que a carne estea branda. Podemos acompañar con patacas asadas, cocidas ou puré de pataca.

Unha auténtica delicia!

AUTHENTIC ITALIAN

Saborea o doce

Prefermento O primeiro que temos que facer

Non sería unha boa comida sen un bo postre, polo que optamos por ensinarvos esta receita da bica manteigosa e para facela só necesitarás os seguintes ingredientes: Ingredientes para o prefermento:

é misturar os

ingredientes do prefermento nun bol, cando os

é

í

ingredientes est n todos unidos entre s , deixamos a masa cuberta cun pano.

Masa final Pasamos agora a facer a masa e o primeiro paso

é acender o forno a 180º calor arriba e abaixo para precalentalo.

ó

A continuaci n, forramos un molde cadrado ou

-200gr de fariña de forza -135ml de auga templada -5gr de levadura fresca de panadaría

rectangular con papel vexetal. Despois, derretimos a manteiga de vaca e deseguido vertemos nun bol a manteiga fundida, engadimos a azucre e batemos durante uns minutos para obter unha mezcla blanquecina.

Ingredientes para a masa final -O prefermento resultante -250gr de fariña --Unha pizca de sal -6 ovos -Ralladura de medio limón -250gr de manteiga de vaca

Imos incorporando os ovos un a un e continuamos engadindo a ralladura de medio

ó

lim n. Cando estos pasos estean feitos, engadiremos o prefermento a culleradas e

ñ

continuamos batendo ata que a mezcla te a un

í

aspecto semil quida. Agora, imos incorporando

ñ

a fari a, anteriormente tamizada coa pizca de sal e a canela. Por

último, vertemos a mezcla no

molde que xa preparáramos e cubrimos cos 60 gr de azucre restantes mezclados cun pouco de canela. Metemos o molde no forno durante 30

í

hora aproximadamente e xa tendr amos a nosa bica manteigosa feita.

Bo proveito!

Rutas

RUTA DO

ROMÁNICO Comezaremos a nosa ruta en Pantón, onde visitaremos a Igrexa de San Miguel de Eiré;unha igrexa pouco usual en Galicia por ser unha obra tan esvelta, elegante e compacta que nos recorda ao prerrómanico asturiano.

Tomou parte dun conxunto monacal benedictino do século XII e foi declarada Monumento Nacional en xuño de 1964. Poderémonos achegar a Mosteiro das Bernardas de Ferreira, lugar de gran importancia para a Ribeira Sacra, xa que foi o único mosteiro que non foi abandonado do xeodestino. Recomendámosvos visitar o seu interior, onde venden guías e libros relacionados coa zona, así como riquísima gastronomia feita polas monxas de clausura que o habitan. Poderíanse visitar tamén lugares como o castelo de Maside ou o pazo de Ferreiroá.

Seguiremos agora cada Monforte de Lemos. Veremos no centro unha maxestuosa construcción renacentista, O Colexio da Nosa Señora da Antiga, chamado o "Escorial Galego" pola súa perfecta simetría nas alas laterais e a igrexa central.

Dentro presenta unha brillante pinacoteca que alberga obras de autores tan importantes como El Greco ou Andrea del Santo, un paraíso para os amantes da arte e arquitectura. Se queremos asentar coñecementos sería perfecto pasear polo zardín que se atopa ao lado do edificio, un lugar onde relaxarse mentres escoitas a auga dos seus pequenos estanques. Se imos os domingos non estaría demáis botarlle un ollo á feira que se prepara no mesmo parque. No alto da vila veremos o característico Conxunto monumental de San Vicente de Pino, que acolle á Torre Homenaxe; resto máis importante do antigo castelo, Pazo Condal e o Mosteiro benedictino; hoxe parador en gran parte da edificación.Neste último poderemos aloxarnos para repoñer forzas cunha boa cea galega e descansar pola noite nalgunha das súas magníficas habitacións.

í

Ao espertar recomendamos non almorzar en abundancia, pois a nda que a comida do Parador

ó

é digna de mención,

poderemos esperar á pr xima parada para disfrutar dun luxoso almorzo galego.

ó

ó

A pouco máis de media hora at pase Castro Caldelas, un lugar cheo de historia e arte cun elemento gastron mico

í

afamado na Ribeira Sacra, a Bica Manteigosa, que poderemos degustar na maior a dos locais da zona. Unha vez

ñ

é

ó

é

te amos a fame saciada achegar monos ao Castelo de Castro Caldelas, unha construcci n datada no s culo XIV cuxa estructura consta de tres torres: Torre Homenaxe, Torre do Reloxo e Torre da Cárcere, nelas poderemos sacar

ó

ó

as mellores fotos da vila e paisaxe da Ribeira pois a súa posici n no precipicio dos Can ns do Sil crean un

í

miradoiro id lico.

Continuaremos ata a igrexa e Mosteiro de San Paio de

ó

Abeleda, unha construcci n de orixe medieval que foi un dos centros monásticos de máis importancia da Ribeira Sacra, nestes

ó

í

momentos at pase en ru nas

é

dende o s culo XIX. Pasaremos agora a visitar Parada de Sil que consta cun dos mosteiros máis bonitos e curiosos de toda a Ribeira Sacra, o mosteiro de Santa Cristina de Ribas de Sil, un mosteiro que

ó se remontan ao século V

ten indicios hist ricos que

d.C pero non queda nada da

ó

antiga edificaci n sendo a que está agora posterior. Se despois de este fin de semana repleto de andainas

í

a nda non acougaches recomndámosche a druta de senderimo PR-G 98 que ten como curiosidade que

é

circular polo que non hai problema de deixa-lo coche no principio.

RUTA DO

VIÑO Está máis que claro que para disfrutar en todo o esplendor da Ribeira Sacra debemos probalo seu viño, pois deixar pasar a oportunidade de catar unha Denominación de Orixe na propia zona de cultivo e elaboración é algo imperdoable. Para entender o viño da Ribeira Sacra deberemos entender a forma de cultivo, xa que as viñas son atípicas, estando estas nas ladeiras dos ríos Miño e Sil sendo así imposible a implicación de maquinaria á hora da colleita polo seu difícil aceso. A este tipo de vendima chámaselle "viticultura heroica".

A D.O. Ribeira Sacra está dividida en subzonas: Amandi, Chantada, QuirogaBibei, Ribeiras do SilOurense e Ribeiras do Miño.

Polo feito de ter tantas subzonas é complexo organizar unha ruta completa que pase por todas e cada unha delas en pouco tempo e a que vos daremos agora serán recomendacións onde poder catar de mellor maneira o sangue do Sil e Miño.

Viaxaremos ata Sober para a nosa primeira adega.

A adega Rectoral de Amandi recibe o seu nome dunha antiga parroquia do século XVII situada no mesmo corazón da Ribeira Sacra. Esta adega garda, xa dende as súas orixes, unha estreita relación de identidade coa Denominación de Orixe Ribeira Sacra, sendo a primeira adega amparada pola D.O e impulsora directa do seu desenrolo, crecemento e comunicación por todo o mundo.

Durante séculos, nestas míticas paisaxes veñen florecendo unha lendaria tradición vitivinícola, que pervive ata os nosos días e da que o viño Rectoral de Amandi é o seu máximo expoñente. É máis que recomendable visitar esta adega pola súa historia e importancia na expansión da D.O Ribeira Sacra. Os horarios son: Todo o ano, os martes e venres de 10:00 a 13:00 horas.

Chegaremos despois a Castro Caldelas para visitar Ponte da Boga, elixímolo pola súa maior flexibilidade horaria (horario de tarde) e porque temos sitio para aloxarnos esa noite.

é unha antiga adega excavada na rocha, fundada en 1898. É unha í para adaptar aos tempos modernos a infraestrutura. Os viñedos acadan as 8 hectáreas e ampliou a súa propiedade con 12 hectáreas de viñedo novo. Conta cunha máis que respectable produción anual de 150.000 litros de viño, dos que 6.000, aproximadamente, son envellecidos en barrica de carballo francés. As súas variedades son Mencía, Merenzao, Godello e Albariño.

Ponte da Boga

ó

edificaci n centenaria que conserva a estrutura orixinal a nda que foi restaurada

Para visitar esta adega os horarios son: De maio a outubro: de luns a domingo. Luns e martes (cita previa). De 11:00 a 14:00 h. e de 16:00 a 20:00 h.

De outubro a maio: de luns a venres: 09.00-13.30h e 14.30-18.00h. Sábado e domingo previa cita Despois da visita poderemos visitar a vila que consta de moitas zonas de interese

í

í

tur stico e culinario. Á fin do d a recomendámosvos a Casa de Caldelas, un hotel

ñ É moi acolledor e hospitalario xa que é unha casa da vila reconstruída hotel.

de dúas estrelas onde poder repo er forzas.

Adega Ponte da Boga

realmente

í

í

í

Ao d a seguinte e xa con enerx a para outro d a de catas poderemos almorzar unha boa bica manteigosa ao estar en Castro Caldelas. Partiremos logo cara Quiroga, unha longa viaxe que merecerá a pena; polas vistas, e polas experiencias que nos agardan á chegada.

Despois da visita poderemos visitar a vila que consta de moitas zonas de interese

í

í

tur stico e culinario. Á fin do d a recomendámosvos a Casa de Caldelas, un hotel

ñ É moi acolledor e hospitalario xa que é unha casa da vila reconstruída hotel.

de dúas estrelas onde poder repo er forzas. realmente

í

í

í

Ao d a seguinte e xa con enerx a para outro d a de catas poderemos almorzar unha boa bica manteigosa ao estar en Castro Caldelas. Partiremos logo cara Quiroga, unha longa viaxe que merecerá a pena; polas vistas, e polas experiencias que nos agardan á chegada.

A adega Val de Quiroga

ó

é unha empresa familiar que leva catro xeracións ñ ñ

adicada á elaboraci n de vi os. Dos vi edos da comarca, situados nas ladeiras

í

que descenden cara os r os Sil e Quiroga, recollen a uva e elaboran brancos

ñ

í

Albari o, Treixadura, Godello e tintos ou rosados Menc a, comercializados hoxe

ó

baixo o amparo da Denominaci n de Orixe Ribeira Sacra. A moderna adega Val de Quiroga S.L. constitúese en 1986 cando os fillos do fundador collen o relevo

ó

na direcci n dunha empresa con moitos anos de traxectoria, ubicada primeiro en San Clodio e logo en Quiroga. Unha adega de alta calidade amparada polo

ó

Segundo galard n dos Premios AGADER 2006.

Os horarios de visita son: Durante todo o ano (cita previa. Luns a venres: de 09:00 a 13:00 h. e de 16:00 a 20:00 h

é

Despois da visita a Val de Quiroga iremos á adega Mondelo tam n en Quiroga.

é unha adega tradicional, que nace no seo dunha familia í funcionalidade co sabor do popular. A extensión dos seus viñedos alcanza as 4 hectáreas e a súa produción anual é de 12.500 litros, dos que uns 1.000 son envellecidos en barricas de carballo americano. As súas variedades son Mencía, A Adega de Mondelo

ó

con longa tradici n de adegueiros. Constru da en pedra, combina a

Godello, Treixadura e Garnacha.

Para unha visita deberiamos chamar previamente para informarnos xa que non hai un horario fixado.

í

ó

Ata aqu a nosa ruta de recomendaci ns adegueiras, agardamos que a cata sexa do voso gusto.

Viaxa con nenos

VIAXAR EN FAMILIA Non hai nada máis fermoso que viaxar coa familia. Se te decantas por emprender esta viaxe cos teus fillos, ou

ó é o tren enoturismo. Os

con nenos a mellor opci n

entornos da Ribeira Sacra son ideais para unhas

ó

vacaci ns en familia ou con amigos;

é o unico lugar do

ó

Intentaremos que interactúen connosco a

é

ñ

trav s dos vi edos da zona de Amandi,

ó

berce da actual Denominaci n de Orixe (D.O).

mundo onde se dá unha proliferaci n tal de ermidas,

ñ

cenobios, igrexas e mosteiros que non te en

ó

comparaci n con ningunha outra. Con todo un espazo natural para que os màis pequenos e os maiores

ó

desfruten de xogos e diversi n.

ó

í

Unha opci n para pasar un d a diferente, rodeado de incribles paisaxes, patrimonio cultural, historia, viticultura, cos manxares da Calicia interior nos que

ñ

descubrirá o sabor da coci a da avoa feitos con

í

í

ó

percibirán sensaci ns sobrenaturais: ops

ó

impresionantes Can ns con %esniveis de ata un 70%. A irregular paisaxe de ermitas, cenobitas, mosteiros creados por monxes medievais e como non, os

ñ néctar divino que levaban a Roma hai miles de anos para a degustación de

vi edos imposibles dos que se sacaba o

riqu simos produtos.

O tren tur stico Aba Sacra

Trátase dunha viaxe no tempo no que se

é un proxecto turístico-

cultural, creado dende a inicitativa privada, que

ñ

ós nosos amigos visitantes a riqueza paisaxísticca, gastronómica e pretende po er en valor e amosar

patrimonial da Ribeira Sacra levándoos porlos

ó

abraiantes Can nns do Sil, opnde se desenrola dende

ó

fai dous mil anos a viticultura her ica.

emperadores e xente de alto rango.

é

Poderase sentir coma unha aut ntica

é

ñéndose

persoa do s culo XIX po

nas

carnes dun monxe ou dun labrego galego.

A CASA DE CHOCOLATE ñ í é que desexarían poder entrar nunha fábrica coma esa. Pois que mellor forma de cumprirlle os seus soños realidade que levándoos a Parada de Sil, onde recentemente se abriu unha casa museo dunha antiga fábrica de chocolate de finais do século XIX totalmente restaurada. Só diremos que o día no que se inaugurou este museo non deron abasto, pois as ganas de entrar eran enormes e achegáronse centenares de persoas. É o lugar idóneo para levar os nenos a De seguro que os máis cativos te en a pel cula de Charlie e a fábrica de chocolate no seu top de

í

í

pel culas, e máis seguro a nda

disfrutar dunha bonita visita: doce e didáctica. O percorrido consta de dúas partes onde podes ve-las

í

dependencias da fábrica e ao rematar poráseche un v deo explicativo para encher de saber os ocos

ñ

que te amos. Unha experiencia inesquecible.

Festas

Se hai algo que representa o espírito galego é o de tomarse a degustación como unha festa, por iso hai milleiros de festas ao ano con tódolos pratos galegos, a Ribeira Sacra non ía ser menos e aquí vai un pequeno resumo dalgunhas das festividades máis importantes cunha breve explicación.

Sempre temos tempo para unha

FESTA máis

En Sober, celébrase cada ano unha festa que conseguiu a declaración de Festa de Interese Turístico de Galicia, a Feira do Viño de Amandi, na que se exalta un dos tesouros producidos co traballo conxunto do home e da natureza na Ribeira Sacra.

Ademais das festas gastronómicas son moi importantes as festas culturais que tentan volver a unha época do pasado recuperando tradicións.

O Folión de Carros en Chantada e a Festa das Fachas de Castelo en Taboada son festas que conseguiron na zona a mesma declaración que a anterior. Son mostras dos costumes tradicionais dunha zona que foron pasando de pais a fillos e que chegan aos nosos días tamén co perfil de reclamo turístico.

NOMADIC | 24

Souvenirs

LÉVATE UN ANAQUIÑO

ó

í

Se falamos de viaxes virásenos á mente toda clase de afirmaci ns f sicas da nosa

í

estancia no lugar para ensinar a familia e amigos. Na maior a dos lugares hai

ó

pequenas pezas que recordan algo simb lico do lugar, neste caso, na Ribeira Sacra

í

ñ

ó

recomendamos enormemente a oler a de Ni odaguia e Gundiv s. Centros dunha

ó

produci n moi apreciada.

ó

í

ó

No concello de Sober elab rase a oler a de Gundiv s, coa peculiaridade da cor dos seus xerros, un negro que acada grazas a un verniz especial que os impermeabiliza,

ó

quedando moi brillantes no interior e polo exterior escuro polo fume da cocci n.

í

ñ

Por outra man temos a oler a de Ni odaguia, no concello de Xunqueira de

í

Espadanedo. A nda que os talleres desapareceron quedaron algúns fornos de artesáns que producen hoxe fermosos recipientes feitos cunha arxila propia da zona, de ton branco o cal se cubre posteriormente por un verniz amarelo ou alaranxado.

Se queremos levarnos algo especial para preparar pratos e deixar abraiados a todos os coñecidos podemos ir a Quiroga onde se produce hoxe en día aceite puro de oliva sen refinar, a partir de olivas da zona. A produción artesanal deste aceite destaca polo seu carácter excepcional, sendo caso único en Galicia. Recolle unha vella tradición asociada á presenza de olivas e de muíños na zona oriental da Ribeira Sacra, con clima e vexetación de claras influencias mediterráneas. Podémonos mercar algunha botella para que as nosas receitas teñan un toque á Ribeira Sacra.

S贸 queda co帽ecernos...