NICOLE MAALSTÉ

Ode aan dappere strijders

Afgelopen maand overleed Doede de Jong. De bekende Friese hennepteler streed een leven lang tegen het verbod op cannabisplanten en het recht op zelfbeschikking. De dood van deze dappere strijder raakt mij.

Voor een journalistiek onderzoeksproject in Athene sprak ik afgelopen maand met Vasilis (niet zijn echte naam), een Griekse milieuactivist. Vasilis is een berggids. De afgelopen jaren zag hij steeds meer windturbineparken op bergtoppen verschijnen. Om de windturbines daar te kunnen plaatsen worden uitgebreide wegennetten aangelegd dwars door ongerepte Griekse natuurgebieden, ten koste van de biodiversiteit. Vasilis is niet tegen windturbines maar wil dat deze op locaties worden geplaatst waar de mens al heeft ingegrepen. Het omgekeerde NIMBY idee, de windturbines moeten juist wel in de achtertuinen van de stedelingen komen die de opgewekte energie gebruiken. In zijn piepkleine appartementje dat volhangt met ‘wildlife’ posters in de Griekse bergen, leidt hij mij door een 5-uur durende presentatie met kaarten, foto’s en statistieken die hij de afgelopen jaren heeft verzameld. Vasilis is een strijder. Samen met gelijkgestemden spant hij rechtszaken aan tegen projectontwikkelaars, schrijft hij brieven naar de media, geeft hij lezingen aan geïnteresseerden en werkt hij samen met wetenschappers om het tij te keren. In Griekenland is dit niet ongevaarlijk. Met het ontwikkelen van windturbineparken zijn grote bedragen gemoeid van investeerders die gewend zijn de wet naar hun hand te zetten. De invloed van die mensen strekt zo ver dat ze iemands leven goed zuur kunnen maken. Tijdens de gesprekken die volgen met medestrijders, merk ik dat mensen bang zijn om het achterste van hun tong te laten zien. De partijen waartegen ze strijden schuwen geen geweld.

Verdienmodel

Een vriendin voert een vergelijkbare strijd op een Grieks eiland. Daar staan door de Europese Unie gesubsidieerde paarden en koeien zonder eten en drinken in de brandende zon weg te kwijnen. Mensen die normaalgesproken geen dieren houden, hebben de Europese geldpot ontdekt. Ze blijken een flink bedrag te kunnen verdienen voor het onderhouden van dieren. Uiteraard zijn de Europese subsidies hier niet voor bedoeld, maar zo werkt het als er geen duidelijke regels en controle zijn. De dierenarts die de controles moet uitvoeren, ziet het ook als een verdienmodel. Mijn vriendin en haar medestrijders hebben inmiddels een rechtszaak aangespannen en gewonnen. Maar een bevriende dierenarts die haar in eerste instantie bijstond, zegt inmiddels zich niet meer te herinneren wie zij is. Zijn leven op het eiland gaat door. Zij zal het eiland verlaten.

Respect en steun

Activisme kost niet alleen heel veel tijd en geld (mijn vriendin besteedt een groot deel van inkomen aan het tegengaan van dierenleed). In landen waar de rechtstaat niet goed werkt, is het niet zonder risico. En zelfs als je uiteindelijk wel je gelijk haalt, dan kan de prijs die je daarvoor betaalt hoog zijn. Doede heeft aan den lijve ondervonden wat het betekent om tegen ‘het systeem’ te strijden. Hij stond verschillende keren voor de rechter en dreigde zijn boerderij kwijt te raken. Maar hij hield zijn rug recht en bleef onverwoestbaar doorstrijden. Hij werd daardoor een symbool voor de strijd voor legalisering van cannabis. Doede, Vassilis en mijn vriendin strijden een ongelijke strijd. We hebben de gedrevenheid van deze mensen nodig om dingen die scheef lopen aan de kaak te stellen. Ieder op hun eigen manier proberen ze stapjes te zetten naar een rechtvaardigere wereld. Zij verdienen onze respect en steun.