ANDRÉ BECKERS

Cash geld in de cannabisbranche is problematisch

Onze hoofdredacteur vestigde mijn aandacht op een artikel van Justin Ray in de Californische krant ‘the Essential’ van maandag 31 januari 2022. Ray beschrijft de spanningen die in de Verenigde Staten ontstaan door het verschil tussen de wetten van een Staat en de Federatie.

Mojave woestijn

In de Staat Californië is het medicinaal gebruik van cannabis sinds 1996 legaal. Sinds november 2016 is ook het recreatieve gebruik gelegaliseerd. Lokale overheden mogen het volwassenen niet verbieden om cannabis voor persoonlijk gebruik te kweken, te gebruiken of te vervoeren. Bedrijven kunnen een vergunning krijgen voor de teelt en productie van cannabisproducten. De Staat Californië telt inmiddels vele ‘marijuana dispensaries’. Dit zijn cannabiswinkels vergelijkbaar met coffeeshops die over een retail licentie van de Staat beschikken.

Politie overvalt geldstransport

Vanuit deze winkels mogen cannabisproducten aan volwassenen worden verkocht. Met het regelen van de voordeur en de achterdeur lijkt dit beleid compleet te zijn. Bij een legale business mag (cash) geld en bankieren bij een bank geen probleem opleveren zou je denken. Dat blijkt niet het geval te zijn. Het probleem is dat naast en misschien zelfs boven de wetten van de Staat de wetten van de federatie gelden. Op federaal niveau is cannabis nog steeds een verboden genotmiddel waarin niet mag worden gehandeld. Dit weerhoudt banken ervan om zaken te doen met dispensaries en teeltbedrijven. Het gevolg hiervan is dat klanten hun aankopen cash moeten betalen en dat de shophouders op hun beurt hun leveranciers cash moeten betalen. Gelet op de grote bedragen die in deze markt omgaan wordt voor het vervoer van cashgeld gebruik gemaakt van beveiligd geldtransport. Maar wat als de politie zo’n geldtransport controleert?

FBI

Dat gebeurde in november vorig jaar op een snelweg in de Mojave woestijn. In een gepantserde geldauto trof de sheriff van San Bernardino County 712.000 USD aan. De chauffeur werd ondervraagd. Hij verklaarde dat hij op weg was met geld dat dispensaries hadden verdiend met de verkoop van cannabis. De sheriff overhandigde het geld aan de FBI (de federale politie). Een paar weken later gebeurde hetzelfde opnieuw. Dit keer werd 350.000 USD inbeslaggenomen en overhandigd aan de FBI. De FBI weigert het geld terug te geven, omdat dit in hun ogen is verdiend met drugs- en

witwasmisdrijven. Er worden nu rechtszaken gevoerd om de FBI te dwingen het geld terug te geven. Vooralsnog zonder succes. De risico’s dat bedrijven hun volgens de

Staat California legaal verdiende geld aan de Federale overheid kwijtraken, maakt de cannabisbranche tot een riskante branche voor investeerders. De oplossing lijkt voor de hand liggend. Als banken de legale cannabisbedrijven als normale ondernemingen behandelen, hoeft er geen cash meer te worden vervoerd.

Ik vertelde dat het veel makkelijker is om als foute Russische oligarch te bankieren bij een Nederlandse bank dan als eigenaar van een coffeeshop.

Doorgeslagen controles

In Nederland zijn de banken zodanig in de ban van antiwitwassen dat ze in de controles zijn doorgeslagen. Alle grote systeembanken kregen torenhoge boetes opgelegd vanwege het tekortschieten bij het verrichten van klantenonderzoek. Uit een soort angst worden bedrijven die actief zijn in de cannabisbranche het liefst de deur uitgewerkt. Banken bereiken dat door bij herhaling ellenlange vragenbrieven te sturen en bewijs te verlangen van zakelijke transacties die soms tientallen jaren geleden zijn verricht. Maar wat doe je als coffeeshopexploitant als je geen bankrekening meer hebt? Laat ik beginnen bij de verkoop van cannabisproducten. Zonder bankrekening kunnen klanten in de coffeeshop niet pinnen. Wat we vandaag de dag steeds vaker zien is dat in een coffeeshop een ATM machine is geplaatst waardoor klanten met hun pinpas in ieder geval cash uit de muur kunnen trekken. Zo kan worden voorkomen dat klanten weglopen doordat ze hun aankopen niet per pin kunnen betalen. Aan het eind van de rit beschikt de coffeeshopexploitant dan over een fors bedrag aan cash.

Achterdeur

Maar hoe worden kosten dan betaald? De inkoopkosten van hasj, wiet en joints kunnen (beter gezegd moeten) cash worden betaald. Zo lang de achterdeur niet is geregeld verdwijnt op die manier ruim de helft van de cashomzet in het niet gedoogde circuit. Lonen van personeelsleden mogen volgens de wet niet cash worden betaald. En ook de huur of hypotheek laat zich in de regel niet cash betalen. In die

gevallen worden coffeeshopexploitanten gedwongen om ongebruikelijke wegen te bewandelen om simpelweg aan hun betalingsverplichtingen te kunnen voldoen. De bank voorkomt met het opzeggen van rekeningen geen witwasrisico’s, maar creëert deze.

Dagobert Duck gevoel

Het is mij een doorn in het oog dat banken niet gedwongen worden om coffeeshopexploitanten een zakelijke betaalrekening aan te bieden. Velen kunnen zich geen beeld vormen van wat het betekent als je niet kunt bankieren. Een voorbeeld. Een coffeeshopexploitant raakte zijn bankrekening kwijt. Daardoor werd hij opgezadeld met grote hoeveelheden cash. Pogingen om de Belastingdienst cash te betalen en geld af te

storten bij de Nederlandse Bank liepen op niets uit. Vraag me niet hoe, maar op enig moment deed de politie een doorzoeking in het pand waar de cash lag opgeslagen. Manshoge kluizen werden geopend en daaruit kwamen pakken met geld tevoorschijn. Dozen vol met briefjes in verschillende coupures (met uitzondering van briefjes van € 200 en € 500). Bij het zien van de vele dozen vol met geld kreeg ik het Dagobert Duck gevoel. Met al deze biljetten had een mooi badje gevuld kunnen worden. De vele dozen met cashgeld werden onder politiebewaking afgevoerd naar de Nederlandse Bank. De politie en het openbaar ministerie startten een onderzoek naar witwassen. De administratie van de coffeeshopexploitant werd eerst onderzocht door de politie en daarna door de Belastingdienst. Daardoor werd de herkomst van iedere aangetroffen euro duidelijk. Het geld was eerlijk verdiend met de verkoop van telkens niet meer dan 5 gram cannabis.

Dagobert Duck gevoel Ongeloof

Voor de politie en justitie was het een raadsel waarom de bank de rekening had opgezegd en geen andere bank bereid was een rekening te openen. Vol ongeloof luisterden de politiemensen naar mijn uitleg. Echt waar? Weigeren banken categorisch coffeeshops en proberen zij met man en macht dit soort bedrijven eruit te werken? Ik vertelde dat het veel makkelijker is om als foute Russische oligarch te bankieren bij een Nederlandse bank dan als eigenaar van een coffeeshop. Ik liet de politiemensen mijn briefwisseling met de Belastingdienst en de Nederlandse Bank zien. Daaruit bleek dat al veel eerder was aangekaart dat de cashgelden zich opstapelden, maar dat geen enkele instantie de wil en daadkracht toonde om daar een oplossing voor te vinden. Ik gaf de politiemensen mee dat ik de inbeslagneming wel prettig vond voor de coffeeshopexploitant omdat de politie dit geld nooit cash terug zou kunnen geven. Uiteindelijk kreeg ik gelijk. Het geld werd teruggeven en om dat mogelijk te maken kon de opening van een buitenlandse bankrekening worden bereikt.

Als je na het lezen van het Amerikaanse verhaal waarmee ik begon denkt dat die Amerikanen nu eenmaal gek zijn weet je na het lezen van het tweede verhaal dat wij in dit land geen haar beter zijn. Bij wetten en regelgeving is ook in Nederland vaak sprake van een enorm verschil tussen theorie en praktijk. De politiek praat veel maar doet weinig. Wetgevers verzuimen in te grijpen en gunnen banken hun contractsvrijheid. Sommige rechters grijpen adequaat in bij geschillen en anderen verwijzen naar de politiek. Feit is dat een ondernemer die alleen over cashgeld kan beschikken wordt afgesneden van het maatschappelijk betalingsverkeer. De wetgever doet er goed aan om snel in te grijpen.