LEAP NEDERLAND OPGERICHT

Politiemensen vechten verbod op drugs aan

LEAP (Law Enforcement Action Partnership) is twintig jaar geleden in Amerika opgericht door politiemensen die de War on Drugs niet (meer) zagen zitten. Onlangs werd de Nederlandse afdeling van LEAP opgericht.

Er wordt een beetje vanuit gegaan dat het wietexperiment een eerste opstap is naar een gereguleerde cannabismarkt in Nederland. Ondanks deze ontwikkeling is de gedachte dat drugs in de toekomst wel eens legaal zouden kunnen worden voor veel mensen onwennig. Dat heeft deels te maken met het verhaal waarin de samenleving gelooft.

Bestrijden: wat levert het op en wat kost het?

Politiemensen uit verschillende landen in de wereld realiseren zich dat de gevolgen van het drugsverbod groot zijn. Zij vragen zich steeds vaker af waar ze mee bezig zijn. Of drugs nou illegaal zijn of legaal, ze zijn er en er zijn ook mensen die drugs gebruiken. De illegale status van bijna alle drugs in de meeste landen heeft tot enorm veel criminaliteit geleid. Kritische politiemensen zien dagelijks de sociale en economische ontwrichting die dit oplevert. In 2002 richtten doorgewinterde crimefighters in de VS daarom de organisatie LEAP (Law Enforcement Action Partnership) op. Zij zagen in dat de War on Drugs vele keren meer schade opleverde dan de consumptie van drugs. Het bestrijden van drugscriminaliteit levert de samenleving niets op. Het gebruik van drugs zou niet meer moeten worden gezien als een veiligheidsprobleem maar als een sociaalmedisch probleem, stellen de oprichters van LEAP. De organisatie ijvert voor het legaliseren van drugs (zowel cannabis als ook hard drugs) en een evidence-based drugsbeleid: Het politie-management en de overheid moeten volgens hen inzichtelijk maken wat het bestrijden van drugscriminaliteit oplevert en wat de kosten daarvan zijn. Al gauw sloten officieren van justitie, rechters en wetenschappers zich bij de politiemensen van LEAP aan. In enkele jaren groeide de organisatie uit tot een gerespecteerde beweging in de VS, de rest van Amerika en in Engeland. Langzamerhand begint de beweging nu Europa te bereiken en op 20 juni werd in Amsterdam een Nederlandse

Politie & drugs – door de ogen van dienders

tak opgericht tijdens de door LEAP Europe georganiseerde bijeenkomst ‘Politie & drugs – door de ogen van dienders’.

LEAP in Nederland

De bijeenkomst is georganiseerd door Has Cornelissen die al decennialang voor legalisering van drugs ijvert. Gespreksleider en voorzitter Bart de Koning laat agenten uit verschillende buitenlanden en enkele Nederlandse politiemensen aan het woord. Ook mensen van buiten de politie-organisatie delen hun verhaal. Onderzoekster Gemma Blok wijst erop dat activisme veel invloed heeft gehad op het drugsverbod dat in 1912 leidde tot een Internationaal Opiumverdrag dat de handel van opiaten en cocaïne aan banden legde. Dat verdrag resulteerde in 1919 in Nederland in de Opiumwet, waarbij opgemerkt dat cannabis pas in 1928 in de Opiumwet werd opgenomen.

Ook maakt een moeder uit Engeland die haar dochter verloor aan een overdosis duidelijk hoe zinloos het is om drugs te bestrijden. Ja, ze is zeer verdrietig vanwege het verlies van haar dochter aan drugs. Maar ‘nee’ dit betekent niet dat je de situatie verbetert met nog meer politie-inzet. De politiek moet zijn verantwoordelijkheid nemen en ervoor zorgen dat mensen die drugs willen gebruiken niet in handen vallen van criminelen. Druggebruikers laten zich niet tegenhouden door de illegale status van drugs en legaliseren maakt druggebruik veiliger. De politiemensen vertellen allemaal op hun eigen manier over hun ervaringen als bestrijders van drugs. Het komt erop neer dat het erg weinig zin heeft om te jagen op grammen, kilo’s en criminelen. Het Engelse LEAP-kopstuk Neil Woods, voormalige undercover agent en schrijver van het boek ‘Good Cop Bad War’, benadrukt het belang van een drugsbeleid dat gebaseerd is op feiten. En het is een feit, aldus Woods, dat het wettelijk verbieden van (consumptie)gedrag de bron is van alle misdaad: ‘Prohibiton is the mother of all crime’.

Mindfuck

Alex van der Plas, voormalige commandant Ondermijning van de politie in Rotterdam, is een van de voortrekkers van LEAP Nederland. Hij werkte 32 jaar bij de politie. Hij vertelt op de

bijeenkomst dat hij 25 jaar lang geloofde dat de strijd tegen drugs een goede zaak was. ‘Het omslagpunt kwam toen we weer 300 miljoen erbij kregen, deze keer om kopstukken op te pakken. Vorige keer was het om mensen op te pakken die niet te vervangen zijn. Voor de zoveelste keer zag ik dat er weer geld bij kwam, maar dat het niets oploste. Hoeveel onderscheppen we nou eigenlijk in de Rotterdamse haven? 5% van de import? En van de export pakken we bijna helemaal niets.’ Van der Plas voelde zich nutteloos. ‘Ik heb een diep geloof gehad dat het bestrijden van drugs zoden aan de dijk zette. Ik durf het bijna niet te zeggen. Ik voel me bijna dom achteraf. Als politieman kies je voor het avontuur. Ik heb met veel plezier gewerkt. Je vindt het allemaal prachtig en belangrijk. Het zit heel diep in onze identiteit dat we geloven dat we het goede doen. We beschouwen onszelf als superhelden. Het is verdomd lastig om dan iemand als Has tegen te komen, die zegt dat de harde politie-aanpak niets aan de situatie heeft veranderd. Het is een mindfuck voor de politie.’ Van der Plas realiseerde zich dat hij als politieman zijn identiteit ter discussie moest stellen. ‘Ik had een ander verhaal nodig om in te kunnen geloven. Dat kost tijd. Het is ook lastig om dat verhaal uit te leggen.’ Hij nam ontslag bij de politie en ging voor de NS werken. Ook besloot hij om LEAP te gaan steunen, omdat hij ervan overtuigd is dat een organisatie als LEAP een grote groep mensen kan overtuigen van een nieuw verhaal. Want politiemensen realiseren zich volgens hem wel dat deze aanpak weinig effectief is en dat er niks verandert. Maar ze hebben een nieuw verhaal nodig. ‘Je gelooft met zijn allen in hetzelfde verhaal: “Alleen harde bestrijding lost de drugscriminaliteit op”. Maar dat verhaal is nergens op gebaseerd. Uiteindelijk zorgt die strijd ervoor dat er nog meer problemen ontstaan.’

We beschouwen onszelf als superhelden. Het is een mindfuck voor de politie.

Oude grijze mannen

Een heel groot deel van de politiecapaciteit gaat naar drugs. Dat kost veel geld en levert niets op. Bob Hoogenboom, hoogleraar aan de Vrije Universiteit zegt dat verandering hard nodig is: ‘Er is een andere agenda nodig met andere, jonge mensen. Alleen dat kan het klassieke repressieve model, uitgedragen door die versteende, in zichzelf gekeerde oude grijze mannen veranderen. De oerconservatieven zitten al jarenlang in een repressieve groef. Ze houden projecten die een andere aanpak propageren klein. Innovatie wordt niet gewaardeerd en niet serieus genomen door de organisatie. Dat wordt nog een hele uitdaging voor LEAP.’ Maar een van de politiemensen uit Engeland blijft betogen: ‘Als je de macht van de georganiseerde criminaliteit wil afpakken dan moet je hun verdienmodel aanpakken. Dat doe je door legaliseren!’ LEAP Nederland zal door heel Nederland naar politiebureaus en gemeentehuizen trekken om uitleg te geven over de noodzaak en voordelen van decriminalisering en regulering van de Nederlandse drugsmarkt. Een interessante aanpak. Het ‘andere verhaal’ zal bij de politie uit de mond van een (gewezen) politieman vast geloofwaardiger klinken, dan het verhaal van een cannabisconsument.