Door: Nicole Maalsté
Dertig jaar onderzoek bepaalt beeld hennepteelt Onderzoek is zeer bepalend voor de manier waarop we tegen de wietsector aankijken. Waarom dacht de overheid in de jaren ’90 dat de wietsector vooral uit kleinschalige, zelfvoorzienende thuistelers bestond? En waardoor ontstond in 2002 het idee dat die hobbytelers verdrongen waren door criminele organisaties die uitsluitend uit waren op winstbejag?
Om bepaalde beleidskeuzes rondom
nationaal politiek draagvlak te vinden voor
hennepteelt beter te begrijpen is het
verdere Nederlandse gedoogexperimenten.
interessant om een aantal onderzoeken
Voorstellen voor legalisering van hennepteelt
onder de loep te nemen die vooraf zijn
verdwijnen naar de achtergrond.
gegaan aan (veranderingen in) de aanpak
Criminelen nemen de wietsector over
van hennepteelt. Dit artikel geeft geen uitputtend overzicht.
De denkbeelden over het relatief onschul-
Kleine spelers domineren de markt
dige karakter van de wietsector veranderen
Een van de onderzoekers die in de jaren ’80 en
drastisch als in 2002 een studie verschijnt,
’90 inzicht verschafte in de wietsector was
waarin criminoloog Frank Bovenkerk op het
econoom Adriaan Jansen, die verschillende
georganiseerde karakter van de hennepteelt
etnografische studies deed naar het
wijst en op de betrokkenheid van bewoners
assortiment dat coffeeshops in die tijd
van achterstandswijken en woonwagenkam-
aanboden. Het beeld van een sector die
pen. Politici raken gealarmeerd door
grotendeels bestaat uit niet-criminele
Bovenkerk’s publicatie. De ministers van
wiettelers is voor een belangrijk deel
Volksgezondheid, Justitie en Binnenlandse
gebaseerd op zijn veldonderzoek. Volgens
Zaken schrijven in 2004 in een brief aan de
Jansen was buiten het gezichtsveld van de
zo’n twintigtal middelgrote (gemiddeld 200 à
Tweede Kamer dat grootschalige hennep-
overheid een relatief criminaliteitsvrije
300 kilo omzet) en kleinere ‘kantoren’
teelt streng moet worden aangepakt. Justitie
economische sector van zo’n 35.000
(gemiddeld 50 à 100 kilo omzet).
en politie treden vanaf dat moment hard op
hobbykwekers ontstaan omdat cannabis in de jaren ’80 een lage opsporingsprioriteit kende.
tegen illegale hennepkwekerijen. De onderzoeken van Jansen en Boekhoorn speelden een belangrijke rol bij de zoge-
Zware straffen voor wiettelers
1995: 50.000 thuistelers
noemde Paarse Drugsnota (officiële naam:
Hennepkwekers die gepakt worden met
Het beeld dat de wietsector voornamelijk uit
Het Nederlandse drugsbeleid: Continuïteit en
meer dan vijf hennepplanten, krijgen niet
kleinschalige spelers bestaat wordt in 1995
verandering) die in 1995 verscheen. In deze
alleen een strafblad maar moeten vanaf 2005
bevestigd in een zeer uitgebreid sociaaleco-
nota stelt de overheid dat opsporing van
een fikse boete betalen voor het geld dat zij
nomisch onderzoek waaraan vijf onderzoe-
kleinschalige wiettelers geen prioriteit heeft.
met de kwekerij hebben verdiend. Voor het
kers meewerkten. Onderzoeker Boekhoorn
bepalen van dit zogenaamde wederrechte-
schat (samen met andere onderzoekers) het
Groene lawine
lijk verkregen voordeel wordt de zogenoem-
aantal thuistelers op 50.000. Met een
In de jaren daarna stelt Jansen zijn beeld over
de BOOM-norm gebruikt die gebaseerd is op
productie van 20-24 ton per jaar zouden de
de wietsector bij. In zijn veldonderzoek stelt
een onderzoek van Toonen & Thissen van de
thuistelers een stevig marktaandeel hebben.
hij vast dat de in Nederland geproduceerde
universiteit Wageningen. Op basis van de
Verder stellen de onderzoekers dat er zo’n
wiet ook in het buitenland populair wordt. Er
gegevens van 77 ontmantelde hennepkwe-
1500-1700 coffeeshops zijn met een
ontstaat een levendige handel in nederwiet,
kerijen ontwikkelen zij een opbrengstmodel.
gemiddelde omzet van omgerekend 94.000
zaden en know-how naar het buitenland.
Zij berekenden dat in een doorsnee hennep-
euro per jaar. De coffeeshops kopen de
Jansen noemt dat in 1996 de ‘groene lawine’.
kwekerij 15 planten per vierkante meter staan
cannabisproducten direct in bij de huistelers
Hoewel het volgens Jansen overduidelijk is
en dat een gemiddelde teler 510 Watt
of via ‘kantoren’. Volgens de onderzoekers zijn
dat de winstgevendheid van cannabispro-
assimilatiebelichting per vierkante meter
er enkele grote groothandelskantoren met
ductie verdwijnt als het verbod wordt
gebruikt. De opbrengst zou in dat geval 28,2
een omzet van 500 à 1000 kilo per week en
opgeheven, blijkt het lastig te zijn om (inter)
gram per plant zijn. Als er meer planten per m2
26 HighLife
