Positief over plastic

Door: Marian Henderson

In het vorige nummer schreef ik over de plastic soep, de vervuiling van de oceanen, met eilanden vol plasticafval. Het was nogal deprimerend. Zeker voor de mensen die ook nog de plasticverwerking”, merkte mijn hoofdredacteur op. “Schrijf de volgende keer maar over die positieve ontwikkelingen.”

Plastic is bijna een scheldwoord geworden. Toch heeft dit materiaal ook goede kanten. Door plastic te gebruiken, kunnen we besparen op schaarse natuurproducten. Het is licht materiaal, gemakkelijk te vormen, het roest niet en je hoeft het niet te schilderen. Ook breekt het niet zo snel en gaat het lang mee. Door voedingsmiddelen met plastic te omhullen, wordt bederf en beschadiging voorkomen, zodat deze artikelen netjes door ons worden opgegeten en niet op de afvalberg belanden. Met de stof op zich is dus eigenlijk niet zo veel mis. Wel wordt plastic van olie gemaakt en fossiele brandstoffen dreigen op te raken. We moeten plastic dus niet verspillen. Ook moeten we voorkomen dat de aarde ermee raakt vervuild. Hergebruik is hier dus het toverwoord. Een woord dat gelukkig steeds vaker wordt gehoord.

422 miljoen kilo plastic

Sinds 2010 is het in Nederland verplicht om plastic afval gescheiden in te zamelen, of om het - dit gebeurt in 50 gemeenten - na het inzamelen te scheiden. Een geruststellende gedachte. In 2009 werd er 422 miljoen kilo plastic op de Nederlandse markt gebracht. Daarvan werd 38,2 procent hergebruikt. We zijn dus op de goede weg. In 2010 zou er zelfs 48% gerecycled zijn. Dat klinkt mooi, maar er wordt wel gerommeld met de cijfers. Het schijnt dat de grootte van de op de markt gebrachte hoeveelheid plastic naar beneden wordt bijgesteld en dat de hoeveelheid die gerecycled wordt, nogal eens wordt overdreven. De industrie heeft er belang bij haar aandeel gunstig voor te stellen, en wil bereiken dat het statiegeld op PET- essen wordt afgeschaft. Nou goed, we doen er een klein korreltje zout bij, maar zeker is dat Nederland twee maal zoveel plastic hergebruikt als het gemiddelde EU-land en dat het hergebruik toeneemt.

Wat gebeurt er met al dat ingezamelde plastic? In veel gemeenten worden zakken of bakken verstrekt waarin de consument zijn plastic kan sparen. Dat wordt dan twee keer per maand opgehaald. Op zich prima, maar de consument moet er nog aan wennen. In de keuken is vaak geen plaats voor een extra bak en een loopje naar het schuurtje wordt liever vermeden. In andere gemeenten staan grote oranje bakken, waarin men zelf zijn plastic kan deponeren. Het wordt via overslagbedrijven vervoerd naar sorteerbedrijven in Duitsland. Het is de bedoeling dat er in Nederland ook zo’n bedrijf komt.

Voetbalshirt

Het plastic wordt samengeperst, zodat de overtollige lucht verdwijnt. Vervolgens wordt het gedroogd. Machines scheiden vervolgens de verschillende soorten plastic, zoals PVC, polystyreen, PET, polypropeen en polyethyleen. 20% van het plastic is te vuil om te recyclen. Voedselresten, bijvoorbeeld. Dit wordt als brandstof gebruikt, zodat er energie van wordt gewonnen. Van de overige 80% zou het grootste deel worden hergebruikt, al beweren boze tongen dat het slechts om 50% gaat. Van dit afval wordt bijvoorbeeld granulaat geperst, ruwe plastic korrels, die weer gebruikt worden om nieuwe verpakkingsmaterialen te maken. Er zijn een ink aantal Europese inkopers die het plastic afnemen om er iets nuttigs mee te doen. Er worden bijvoorbeeld champignonbakjes van gemaakt,

nieuwe PET- essen, dvd-hoesjes, mobiele telefoons, auto-onderdelen, eece-sjaals, tennisballen, bloempotten, kratten, jerrycans of zelfs een hele straatlantaarn. Het Nederlands voetbalelftal speelde tijdens het WK in Zuid Afrika in ‘plastic’ shirts. Gemaakt van 8 plastic PET- essen per shirt!

Sommige gemeenten nemen het plastic gewoon via de grijze container in, maar laten het er achteraf uithalen met speciale machines. Het is inmiddels mogelijk om via deze methode per persoon 20 kilo plastic per jaar te scheiden. Dit is goedkoper dan inzamelen. Bovendien ben je niet afhankelijk van de bereidheid om plastic te scheiden, want mensen zien vaak het belang wel, maar hebben het nog niet ‘’in hun systeem’’. Overigens is dit natuurlijk een kwestie van tijd. Ook de papierinzameling raakte langzaam geworteld.

De TassenBol

Jaarlijks worden in Nederland 420 miljoen plastic tasjes verkocht. Samen met de gratis oddertjes kom je al gauw op meer dan een miljard exemplaren. Caroli Buitenhuis, werkzaam in de groene sector, werd wat moedeloos van al die plastic tasjes in haar keukenkastje. Daar moest toch iets beters mee kunnen worden gedaan. Ze kreeg een brainwave. Als supermarkten al die gebruikte tasjes zouden inzamelen, hoefden de klanten niet telkens nieuwe tasjes te kopen. Het idee van de TassenBol was geboren. Toen moest zij dit goede idee nog aan de man zien te brengen. Dat lukte. Met een TassenBol waarin men zijn overtollige tasjes achterlaat voor de volgende gebruiker, kunnen jaarlijks 184 miljoen tasjes worden hergebruikt. Daarmee wordt 30 miljoen kilo CO2 uitstoot bespaard. Veel supermarkten hebben er al een.

Van plastic naar olie

Er worden tegenwoordig vissersboten uitgerust met speciale netten, waarmee ze 2 tot 8 ton afval kunnen opvissen. In grote havens staan dan containers, waarin ze dit afval kunnen kwijtraken.

Een Japans bedrijf, Blest, heeft een machine ontwikkeld waarmee van 1 kilo plastic 1 liter olie kan worden gemaakt. Het apparaat is niet veel ingewikkelder dan een kof ezetapparaat. De olie wordt op hoge temperatuur gesmolten, dan ontstaat er gas, dat vervolgens door water wordt geleid en daaruit ontstaat dan weer olie. De ontwerper, Akinori Ito, wil bewerkstelligen dat mensen plastic niet langer als afval zien, maar juist als een schat. Op YouTube is een aardig lmpje (Plastic tot Oil Fantastic OW2.0) te zien waarin hij over zijn uitvinding en het belang ervan vertelt.

Dan zijn er natuurlijk volop kleinschalige initiatieven van mensen die willen stoppen met het verspillen van plastic. Kleine individuele bedrijfjes, soms een enkele persoon, die gebruiksartikelen van plastic tasjes breien of haken, zoals dassen en vazen. Sommigen smelten tasjes om tot een soort van canvas, waarvan fraaie laptoptassen en schoenen kunnen worden gemaakt. Steeds meer mensen zien in dat het verspilling en vervuiling is om je onnadenkend te ontdoen van deze grondstof.

Zelf iets doen?

De landelijke Stichting Vrijwillige Zwerfafvalopruimers wil alle beschikbare krachten bundelen. Er zijn genoeg mensen die zelf de handen uit de mouwen willen steken om de wereld om zich heen wat schoner te maken. Bij deze Stichting kun je je aanmelden als vrijwilliger om in je eigen woonplaats zwerfafval te gaan verzamelen. Je kan dan bijvoorbeeld een afvalgrijper van ze krijgen, en support, of adressen. Ook zoekt de stichting donateurs. www.svzo.nl

Mentaliteitsverandering

Het belangrijkste is misschien wel, dat we gaan nadenken over onze eigen rol. Als iedereen in Nederland ging winkelen met een boodschappentas, in plaats van steeds maar weer nieuwe tasjes te kopen, zou dat al een geweldige plasticbesparing zijn. Als al die waterdrinkers met hun PET- esjes een hervulbare roestvrijstalen es zouden aanschaffen, die ook nog eens een stuk hygiënischer is, zou dat alweer gigantisch schelen. We denken nog te vaak dat een enkel mens geen verschil maakt, maar dat is gelukkig helemaal niet waar. Daarom worden ook kinderen steeds meer betrokken bij dit onderwerp. Zo raken ze doordrongen van het nut om plastic te verzamelen en verspilling ervan te voorkomen.