จิตรกรรมฝาผนัง
จิตรกรรมฝาผนังวัดคงคาราม
จิตรกรรมฝาผนังวัดคงคาราม Mural Paintings of Wat Khongkharam
ISBN 978-974-7385-56-4
วัดคงคาราม Mural Paintings of Wat Khongkharam
หมวดศิลปะ ราคา ๔๐๐ บาท
AW cover watkhongkharam.indd 1
1/9/15 11:58 AM
8 8
สารบัญ
๖ ๑๐ ๒๐ ๑๔๓ ๑๕๓ ๑๗๘
จากส�ำนักพิมพ์ วัดคงคาราม : มรดกแผ่นดินบนลุ่มนํ้าแม่กลอง สุนทรียศิลป์ ในจิตรกรรมฝาผนังวัดคงคาราม ภาพจิตรกรรมฝาผนังวัดคงคาราม แผนผังภาพจิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถ วัดคงคาราม : ศรีแห่งโพธาราม
9 9
CONTENTS
7
FROM PUBLISHER
15
WAT KHONGKHARAM :
TREASURE ON
THE MAEKLONG BASIN
20
BEAUTY IN THE ART
OF PAINTINGS
153
PLAN OF MURAL PAINTINGS
154
MURAL PAINTINGS OF
WAT KHONGKHARAM
181
WAT KHONGKHARAM :
SPLENDOR OF PHOTHARAM
46 46
47 47
142 142
ภาพเหนือพุทธประวัติขึ้นไปบนผนังด้านข้าง ทางทิศเหนือและทิศใต้ เขียนเป็นรูปอดีตพุทธะ เทคนิคการใช้สีเป็นแบบอยุธยาโบราณคือ สีขาว ด�า ดินแดง และดินเหลือง ระบายบนพื้นสีขาวซึ่งเป็นแบบแผน การเขียนสมัยอยุธยาอย่างชัดเจน ดังปรากฏในภาพเขียนสมัยอยุธยาทั่วไป เช่น ที่วัดช่องนนทรี กรุงเทพฯ วัดปากคลองบางแก้ว นครชัยศรี พระวิหารเล็ก วัดใหญ่อินทาราม ชลบุรี เป็นต้น Above the scene from the Life of the Lord Buddha, on the northern and southern bays, the previous Lord Buddhas are depicted. The painting technique and color rendition are typical of the classical Ayutthaya Period and are also found in Ayutthaya paintings found in other places. Specifically, the choice of colors is limited to white, black, red earth and yellow earth applied on white foundation.
143 143
ภาพจิตรกรรมฝาผนัง วัดคงคาราม
น. ณ ปากนํ้า
การชมภาพจิตรกรรมฝาผนังวัดคงคารามควรจักด�าเนินไปตามผนังแรก เข้ามา ทางประตูซา้ ยมือของท่านผูช้ ม โดยการทักษิณาวัตรพระประธานในอุโบสถ มหา- เวสสันดรชาดกพระชาติสดุ ท้ายในทศชาติเป็นชาดกส�าคัญ ท่านได้จดั ไว้ตรงกลาง สลับกัน ทั้งยังเอาจุลปทุมชาดกเข้ามาปะปนด้วย เป็นชาดกที่แปลกปลอมเข้ามา เรื่องเดียวเท่านั้น เราจึงเริ่มต้นจากผนังทิศใต้เป็นปฐม 1. มโหสถชาดก อยู่ตรงใกล้ประตูทางเข้าพระอุโบสถ ด้านขวามือพระ ประธาน ภาพที่น่าดูคือ ตอนที่ข้าศึกจับนางสนมใส่สาแหรกซึ่งโยงกับเพดาน ปราสาท และไกวสาแหรกนั้น เห็นพื้นปราสาทสีแดงชาดเข้ม เสื้อทหารใช้สีเขียว มีปริมาณ 2๐ ต่อ ๘๐ เปอร์เซ็นต์ ท�าให้ภาพดูน่าชมอย่างยิ่ง ภาพนี้ได้พบในที่ ต่าง ๆ หลายแห่ง กล่าวถึงพระเจ้ากรุงมิถิลา ถูกพระเจ้าจุลนีพรหมทัตยกไพร่พลมหาศาล มาล้อมเมือง พระมโหสถบัณฑิตผู้มีปัญญายิ่ง สามารถป้องกันมิให้ศัตรูเข้ามา พระนครได้ ทั้งยังไปลักพาพระญาติส�าคัญของพระเจ้าจุลนีพรหมทัตมายังเมือง มิถิลาอีกด้วย ภาพพระมโหสถก�าลังยืนอยู่บนก�าแพงเมือง มีกองทัพของพระเจ้าจุลนี- พรหมทัตรุมเร้าเข้ามา การเขียนภูเขาและธรรมชาติแทรกระหว่างกองทัพอันมาก มายนั้นเป็นภาพที่น่าชมมาก 2. ผนังทางทิศใต้ พรรณนาเรื่องราวภูริทัตชาดก ภูริทัตเป็นจ้าวแห่ง นาคพิภพ มีความรังเกียจในการบริโภคเนื้อสัตว์ต่าง ๆ เช่น กบ เขียด จึงตั้งใจ ถือศีลอุโบสถเพือ่ ในอนาคตชาติจะไปสูภ่ พภูมทิ สี่ งู เช่น เทวโลกของพระอินทร์ ดังที่ เคยไปเห็นมา โดยขึน้ มารักษาอุโบสถศีลทีฝ่ ง่ั น�้าในเมืองมนุษย์ กล่าวถึงพราหมณ์ ซึ่งไปได้มนตร์จับนาคจากฤษี ที่ครุฑเป็นผู้ถวายมนตร์วิเศษไว้ให้เป็นผู้รู้ความลับ อันนี้ เนื่องจากภูริทัตก�าลังถือศีล ประกอบด้วยพราหมณ์อีกคนหนึ่งได้นา� ลูก
จิตรกรรมฝาผนัง
จิตรกรรมฝาผนังวัดคงคาราม
จิตรกรรมฝาผนังวัดคงคาราม Mural Paintings of Wat Khongkharam
ISBN 978-974-7385-56-4
วัดคงคาราม Mural Paintings of Wat Khongkharam
หมวดศิลปะ ราคา ๔๐๐ บาท
AW cover watkhongkharam.indd 1
1/9/15 11:58 AM