เกมความรู้
ร่วมภูมิใจภูมิปัญญาและมรดกไทย รอบรู้ทุกเรื่องของบัวไทย
ในวรรณกรรมเรื่องรามเกียรติ์ ตอน “ศึกไมยราพ” พระรามถูกไมยราพพาไปขังไว้ที่เมืองบาดาล หนุมานจึงตามไปช่วยโดยลอดผ่านรูในก้านบัวไปถึงยังเมืองบาดาล และแปลงเป็นใยบัวติดสไบนาง พิรากวนเข้าไปถึงที่อยู่ของไมยราพ จนช่วยพระรามออกมาจากเมืองบาดาลได้ส�ำ เร็จ มาช่วยหนุมานหาก้านบัวที่จะไปยังเมืองบาดาลกันเถอะ (ถ้าเลือกผิดจะไปโผล่ที่จังหวัดที่มีดอก บัวเป็นตราประจำ�จังหวัดแทน)
• บัวหลวงต่างจากบัวสายอย่างไร • ไหลบัว หลดบัว รากบัว คืออะไร • ดอกบัวสายบานในเวลากลางวัน หรือกลางคืน • เพราะอะไรนํ้าจึงกลิ้งบนใบบัว • เหตุใดบัวจึงเป็นดอกไม้ประจำ�พระพุทธศาสนา • บัวสี่เหล่ามีความหมายถึงบุคคลที่มีลักษณะเช่นไร • ประเพณีรับบัวมีความเป็นมาอย่างไร • วงบัวลอยและเพลงบัวลอยคืออะไร
ช่วยหนุมานมุดก้านบัวไปเมืองบาดาล
หนังสืออ่านเสริมบูรณาการกลุ่มสาระการเรียนรู้สำ�หรับเยาวชน
• เมล็ดบัว ดีบัว รากบัว มีคุณค่าทางสมุนไพรอะไรบ้าง
อุบลราชธานี
ยโสธร
ปทุมธานี
สระแก้ว
อำ�นาจเจริญ
พิจิตร
หนองบัวลำ�ภู
• “เห็นกงจักรเป็นดอกบัว” มีที่มาและความหมายว่าอย่างไร
บัว ไทย
แผ่นป้ายความรู้คู่ห้องเรียน ร่วมภูมิใจภูมิปัญญาและมรดกไทย
บัวหลวงหรือปทุมชาติ
บัวไทย
ร่วมภูมิใจภูมิปัญญาและมรดกไทย
สนุกกับคำ�ถามนำ�ความรู้
บัวไทย ดอกไม้แห่งพุทธศาสนา
บัวปทุม
บัวฉัตร
บัวสายหรืออุบลชาติ
พร้อมกิจกรรม เกม และสื่อการเรียนในเล่ม
บัวสาย บัวกินสาย
บัวขาบ
บัวผัน บัวเผื่อน ISBN 978-974-484-300-5
สำ�นักพิมพ์ปลาตะเพียน
✄
เมืองบาดาล
ตัดตามรอยประ
หนุมาน
หมวดหนังสือเด็ก
ราคา ๑๔๐ บาท
สำ�นักพิมพ์ปลาตะเพียน
แผ่นป้ายความรู้คู่ห้องเรียน
ISBN 978-974-484-300-5 ข้อมูลทางบรรณานุกรม หนังสือชุด ภูมิใจไทย : บัวไทย สุวัฒน์ อัศวไชยชาญ และ ชนันสิริ มากสัมพันธ์ ผู้เขียน สุวัฒน์ อัศวไชยชาญ และ ชนันสิริ มากสัมพันธ์ บัวไทย.--กรุงเทพฯ : ปลาตะเพียน, ๒๕๕๓. หน้า.--(หนังสือเด็กชุดภูมิใจไทย). © สงวนลิขสิทธิ์โดยสำ�นักพิมพ์ปลาตะเพียน ในนามบริษัทวิริยะธุรกิจ จำ�กัด ๒๔ ๑. บัว--ไทย. I. ชื่อเรื่อง. ห้ามการลอกเลียนไม่ว่าส่วนหนึ่งส่วนใดของหนังสือ นอกจากจะได้รับอนุญาต ๒. บัว--รวมเรื่อง. พิมพ์ครั้งที่ ๑ มีนาคม ๒๕๕๓ จำ�นวนพิมพ์ ๕,๐๐๐ เล่ม ๖๓๕.๙๑ ราคา ๑๔๐ บาท ISBN 978-974-484-300-5 คณะผู้จัดทำ� บรรณาธิการเล่ม : สุวัฒน์ อัศวไชยชาญ ผู้ช่วยบรรณาธิการ : ชนันสิริ มากสัมพันธ์ ออกแบบและจัดรูปเล่ม : นัทธินี สังข์สุข วาดภาพประกอบ : สุธีรา รุ่งเรืองเสาวภาคย์ บรรณาธิการภาพ : บุญกิจ สุทธิญาณานนท์ ภาพถ่าย : จำ�นงค์ ศรีนวล สกล เกษมพันธุ์ บันสิทธิ์ บุณยะรัตเวช ประเวช ตันตราภิรมย์ วิจิตร แซ่เฮ้ง พิชญ์ เยาว์ภิรมย์ พิสูจน์อักษร : นฤมล สุวรรณอ่อน ควบคุมการผลิต : ธนา วาสิกศิริ จัดพิมพ์ สำ�นักพิมพ์ปลาตะเพียน (ในนามบริษัทวิริยะธุรกิจ จำ�กัด) จัดจำ�หน่าย บริษัทวิริยะธุรกิจ จำ�กัด ๒๘, ๓๐ ถนนปรินายก แขวงบ้านพานถม เขตพระนคร กรุงเทพฯ ๑๐๒๐๐ โทร. ๐-๒๒๘๑-๖๑๑๐ (อัตโนมัติ) โทรสาร ๐-๒๒๘๒-๗๐๐๓ แยกสี/เพลต เอ็นอาร์ฟิลม์ โทร. ๐-๒๒๑๕-๗๕๕๙ พิมพ์ บริษัททวีวัฒน์การพิมพ์ จำ�กัด โทร. ๐-๒๗๒๐-๕๐๑๔
บัวหลวงหรือปทุมชาติ (lotus)
มีก้านใบและก้านดอกแข็ง ก้านมีหนาม สามารถชูแผ่นใบและดอกสูงพ้นเหนือผิวน้ำ� ดอกมีฝักบัวเห็นเด่นชัด ดอกบานตอนกลางวัน หุบดอกตอนกลางคืน
ปทุม ปัทมา โกกนุท บัวหลวงแดง
บุณฑริก ปุณฑริก บัวหลวงขาว
ร่วมภูมิใจภูมิปัญญาและมรดกไทย
สัตตบงกช บัวฉัตรแดง
สัตตบุษย์ บัวฉัตรขาว สำ�นักพิมพ์ปลาตะเพียน ผู้อำ�นวยการ : สุวพร ทองธิว ผู้จัดการทั่วไป : จำ�นงค์ ศรีนวล ที่ปรึกษากฎหมาย : สมพจน์ เจียมพานทอง ผู้อำ�นวยการฝ่ายตลาด/โฆษณา : ปฏิมา หนูไชยะ ผู้อำ�นวยการฝ่ายศิลป์/ฝ่ายผลิต : จำ�นงค์ ศรีนวล ผู้จัดการฝ่ายตลาด : พิเชษฐ ยิ้มถิน ผู้จัดการสำ�นักพิมพ์ : อภิวันทน์ อดุลยพิเชฏฐ์
บัวสายหรืออุบลชาติ (waterlily)
จงกลนี ดอกบานตลอดเวลา
สำ�นักพิมพ์ปลาตะเพียน
โกมุท ดอกบานกลางคืน
ตารางแสดงเนื้อหาที่สอดคล้องกับสาระการเรียนรู้ ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑-๖
บัวเผื่อน ดอกบานกลางวัน
ลินจง ดอกบานกลางคืน
ตัดตามรอยประ
สัตตบรรณ ดอกบานกลางคืน
บัวขาบ ดอกบานกลางวัน
บัวผัน ดอกบาน กลางวัน
✄
มีก้านใบก้านดอกอ่อน แผ่นใบมักลอยติดผิวน้ำ� ส่วนดอกอยู่บนผิวน้ำ�หรือสูงพ้น น้ำ�เล็กน้อย บางพันธุ์ดอกบานเวลากลางวันแล้วหุบดอกตอนกลางคืน บางพันธุ์ ดอกบานกลางคืน หุบดอกตอนกลางวัน
สาระการเรียนรู้ เนื้อหา ๑. เกิดแต่ตม ๒. บัวสายหรืออุบลชาติ ๓. บัวหลวงหรือปทุมชาติ ๔. บัวในอดีต ๕. บัวในศาสนา ๖. บัวบูชา ๗. บัวในลายไทย ๘. บัวในชื่อ ๙. บัวในอาหาร ๑๐. ปลูกบัว ๑๑. บัวในภาษิต คำ�พังเพย สำ�นวนไทย ๑๒. ศัพท์น่ารู้ ภาคผนวก - กิจกรรม - เกมความรู้
ภาษาไทย
คณิตศาสตร์
วิทยาศาสตร์
สังคมศึกษา สุขศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม และพลศึกษา
ศิลปะ
การงานอาชีพ และเทคโนโลยี
ภาษาต่างประเทศ
กิจกรรม
นอกห้องเรียน
มือน้อยพับดอกบัว
แหล่งเรียนรู้
• พิพิธภัณฑ์บัว จังหวัดปทุมธานี
อุปกรณ์ - กระดาษสีรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส (อาจตัดจากกระดาษขนาด A4)
ด้วยกระดาษเพียงแผ่นเดียว สามารถพับกระดาษ ให้เป็นดอกบัวสวยๆ ไดไม่ยาก มาลองฝีมือกันเลย วิธีทำ� ๑. ทำ�รอยกากบาทโดยพับกระดาษจาก ขอบขวามาทับขอบซ้ายและพับจาก ขอบบนมาทับขอบล่าง แล้วคลี่ออก ๒. พับมุมกระดาษเข้าหากันที่จุดกึ่งกลาง กระดาษ ใช้รอยพับจากข้อ ๑ เป็นแนว ๓. ทำ�ให้ครบทั้งสี่มุม ๔. พับมุมกระดาษทั้งสี่เข้าหากัน ที่จุดกึ่งกลางอีกครั้ง ๕. พลิกกระดาษกลับ ๖. พับมุมทั้งสี่เขาหากันที่จุดกึ่งกลาง ๗. พับที่มุมเข้ามาเป็นสามเหลี่ยมเล็กๆ ทุกมุม ๘. พลิกกระดาษกลับจะเห็นกลีบสี่กลีบ ค่อยๆ ดึงกลีบพลิกกลับไปอีกด้าน โดยใช้นิ้วช่วยกดบริเวณที่พับมุมไว้ด้วย ๙. เมื่อทำ�ทีละกลีบจนครบสี่กลีบ กระดาษจะพลิกเป็นกลีบดอกบัวดังรูป ๑๐. พับกระดาษที่อยู่ด้านหลังขึ้นมา เป็นกลีบรองดอก แล้วดัดกลีบต่างๆ ให้โค้งสวยงามก็เสร็จแล้ว วิธีพับดอกบัวยังมีอีกหลายวิธี ลองหามาพับกันอีกดีกว่า
๑
๖
๗ ๒ ๘ ๓ ๙ ๔ ๑๐ ๕
ตั้งอยู่ภายในมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี ถ. รังสิต-นครนายก กม. ที่ ๑๓ ต. คลองหก อ. ธัญบุรี จ. ปทุมธานี ๑๒๑๑๐ โทร. ๐-๒๕๔๙-๓๐๔๓ รวบรวมพันธุ์บัวไทยและต่างประเทศกว่า ๑๐๐ สายพันธุ์ เช่น บัวหลวง บัวผัน บัวเผื่อน บัวกระด้ง ฯลฯ ปลูกทั้งในกระถางและในสระ เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ ค้นคว้า วิจัย ขยายพันธุ์ และศึกษาการใช้ประโยชน์จากบัว เปิดทุกวัน ๐๘.๓๐-๑๗.๐๐ น. ไม่เสียค่าเข้าชม
• สวนสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ กรุงเทพฯ
ตั้งอยู่บน ถ. กำ�แพงเพชร กรุงเทพฯ เป็นสวนป่าพฤกษศาสตร์ที่รวบรวมพันธุ์ไม้ไทย และต่างประเทศกว่า ๑๐๐ วงศ์ ภายในสวนมีลานพักผ่อนที่รายล้อมไปด้วยบัวหลวง บัวสาย ปลูกในกระถางและในบ่อ เปิดทุกวัน ๐๕.๓๐-๑๘.๓๐ น. ไม่เสียค่าเข้าชม หากมาเป็นหมู่คณะและต้องการวิทยากรนำ�ชม โทร. ๐-๒๒๗๒-๔๓๗๔
เว็บไซต์
www.banbuathai.com ความรู้เรื่องบัว โดยเฉพาะสรรพคุณด้านการแพทย์และสมุนไพร www.ku.ac.th/agri/bau/ ความรู้เรื่องบัวและการทำ�นาบัว www.kmitl.ac.th/agridata/lotus/ ฐานข้อมูลบัวในประเทศไทย สายพันธุ์ การปลูก และโรค
บรรณานุกรม
กรมศิลปากร. ปกิณกคดีวิถีไทยในเรื่องบัว. อนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพ พลโทจิตต์ สุนทานนท์, ๒๕๔๓. มหัศจรรย์บัวสายไทย. สมาคมพืชสวนแห่งประเทศไทย, ๒๕๕๐. มหัศจรรย์บัวหลวงไทย. สมาคมพืชสวนแห่งประเทศไทย, ๒๕๕๐. ฤดีรัตน์ กายราศ. บัว : องค์ประกอบประวัติศาสตร์ ศิลปวัฒนธรรมไทย. กรุงเทพฯ : วรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. ๒๕๔๐. สุชาดา ศรีเพ็ญ. พรรณไม้น�้ำ ในประเทศไทย. กรุงเทพฯ : อมรินทร์ บุ๊ค เซ็นเตอร์, ๒๕๔๓. เสนีย์ รักษ์ขิตวัน. ปลูกบัว. กรุงเทพฯ : สำ�นักพิมพ์บ้านและสวน, ๒๕๔๓. เสริมลาภ วสุวัต. บัวประดับในประเทศไทย. กรุงเทพฯ : เนชั่นบุ๊คส์, ๒๕๔๗.
หนังสืออ่านเสริมบูรณาการกลุ่มสาระการเรียนรู้สำ�หรับเยาวชน
บัวไทย
ในวันสำ�คัญทางพุทธศาสนา หลายคนคงเคยพนมมือถือดอกบัวและธูปเทียน เดิ น เวี ย นเที ย นรอบพระอุ โ บสถ บางคนอาจเคยจั ด แจกั น ดอกบั ว ตั้ ง บู ช า พระพุทธรูป หรือปลูกบัวแสนสวยน่าทะนุถนอมไว้ในกระถาง ยิ่งมองไปรอบตัว เราจะพบสิ่งของหลายอย่างที่เรียกว่าบัว เราอาบน้ำ� กับฝักบัว สวมเสื้อคอบัว ลอยกระทงดอกบัว แล้วใครเคยกินแกงส้มสายบัว กับไอศกรีมกะทิใส่เมล็ดบัวบ้าง คนไทยหลงใหลความงามของดอกบัวมานานแสนนาน แต่เรารู้ไหมว่า บัวไทยมีกี่พันธุ์ ลายไทยที่มาจากบัวมีอะไรบ้าง ทำ�ไมบัวจึงเป็นดอกไม้สำ�คัญ ในพุทธศาสนา มาค้นหาความหมายและความเป็นมาของบัวที่ทุกคนชื่นชมและชื่นใจ กันเถอะ
ร่วมภูมิใจภูมิปัญญาและมรดกไทย
สารบัญ
๒
• •
เกิดแต่ตม ๔ บัวสายหรืออุบลชาติ ๖ บัวหลวงหรือปทุมชาติ ๘ บัวในอดีต ๑๐ บัวในศาสนา ๑๒ บัวบูชา ๑๔ บัวในลายไทย ๑๖ บัวในชื่อ ๑๘ บัวในอาหาร ๒๐ ปลูกบัว ๒๒ บัวในภาษิต คำ�พังเพย สำ�นวนไทย ๒๔ ศัพท์น่ารู้ ภาคผนวก กิจกรรม : มือน้อยพับดอกบัว นอกห้องเรียน : แหล่งเรียนรู้ เว็บไซต์ บรรณานุกรม เกมความรู้ : ช่วยหนุมานมุดก้านบัวไปเมืองบาดาล
•
๑
บัวสายหรืออุบลชาติ
บัวสายไทยมีกี่ชนิด
บัวสายนับเป็นพืชมีดอกเก่าแก่ที่สุดกลุ่มหนึ่งโดยถือกำ�เนิดมานานกว่า ๑๖๐ ล้านปีแล้ว ปัจจุบันพบอยู่ ทั่วโลกราว ๔๐ ชนิดทั้งในเขตร้อนและเขตอบอุ่นหรือเขตหนาว บัวสายพื้นเมืองของไทยเป็นบัวเขตร้อน มี ๔ ชนิด ได้แก่ บัวสาย บัวผันหรือบัวเผื่อน บัวขาบ และบัวจงกลนี บางชนิดยังแบ่งเป็นอีกหลายพันธุ์ และ มักมีชื่อไพเราะสมกับความงามของบัว ดอกบัวสายส่วนใหญ่จะบานให้เราชื่นชม ๓-๔ วันแล้วดอกถึงจะโรย แต่ดอกบัวไม่ได้บานตลอดทั้งวัน ทั้งคืน บางชนิดดอกบานเวลากลางวันแล้วหุบดอกตอนกลางคืน บางชนิดดอกบานตอนกลางคืน หุบดอก ตอนกลางวัน
บัวสาย ดอกบานกลางคืน ส่วนมากไม่มีกลิ่น เศวตอุบล โกมุท กมุท ดอกสีขาว
หุบดอกตอนกลางวัน
ลินจง ดอกสีชมพู
สัตตบรรณ รัตตอุบล ดอกสีแดง มีกลิ่น หอมอ่อนๆ
รูปทรงของดอกบัว
ถ้าเราสังเกตดี ๆ เวลาดอกบัวแต่ละชนิด บานเต็มที่จะเป็นทรงต่างกัน
๔
ทรงป้อมรูปถ้วย
ทรงครึ่งวงกลม
ทรงค่อนวงกลม
ดอกบัวมีวิธีผสมเกสรอย่างไร
ดอกบัวเป็นดอกสมบูรณ์เพศ คือมีทั้งเกสรเพศผู้และเกสร เพศเมียในดอกเดียวกัน แต่เกสรจะไม่ผสมกันเองในดอก ดอกบัวอาศัยผึ้งและแมลงช่วยผสมเกสรข้ามดอกให้ ดอกบัว จึงมีสีสวยหรือมีกลิ่นหอมเพื่อดึงดูดแมลงให้มาดอมดม บัวยังเป็นพืชมหัศจรรย์ เพราะดอกบัวสามารถสร้าง ความอบอุ่นให้ตัวเองแม้อากาศรอบๆ จะเย็นลง คล้ายกับ คนเราและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่รักษาอุณหภูมิร่างกายให้ คงที่ เชื่อว่าความพิเศษนี้ช่วยแพร่กลิ่นหอมของดอกบัวให้ ไปไกลขึ้นเพื่อล่อแมลงมาช่วยผสมเกสร
บัวผันหรือบัวเผื่อน ดอกบานกลางวัน มีกลิ่นหอม
บัวผัน ดอกเปลี่ยนสีได้ แรกเริ่มบานตอนเช้า ปลายกลีบสีม่วงครามอ่อน ตอนบ่ายเปลี่ยนเป็นสีม่วงชมพู
บัวเผื่อน ดอกสีขาวอมฟ้า ไม่เปลี่ยนสี
บัวขาบ ดอกบานกลางวัน มีกลิ่นหอม นิลุบล นิโลบล บัวขาบ
จงกลนี ดอกสีชมพูมีกลีบซ้อนกันหลายชั้น บานแล้วจึงหุบไม่ได้
ต่างจากบัวสายพันธุ์อื่น พบจงกลนีเฉพาะที่เมืองไทยเพียงแห่ง เดียวในโลก เชื่อว่ากลายพันธุ์มาจากบัวผันหรือบัวเผื่อน เป็นบัวที่ ไม่มีเกสรเพศผู้และเพศเมีย
๕
บัวในภาษิต คำ�พังเพย ส แม่สายบัวแต่งตัวค้าง
การรอคอยนัดที่อีกฝ่ายหนึ่งไม่มาตามนัด บ้างว่า “คุณแม่สายบัว”
บัวไม่ช�้ำ น้ำ�ไม่ขุ่น
กระทำ�สิ่งที่อาจมีผลกระทบต่อผู้อื่น อย่างถนอมน้ำ�ใจ ไม่ให้เกิดความขุ่นเคืองใจ
น้ำ�ผักบุ้งไป น้�ำ สายบัวมา มีน้ำ�ใจให้กัน ตอบแทนให้กันและกัน
เด็ดบัวไม่ไว้ใย
ตัดความสัมพันธ์หรือไมตรีที่เคยมีให้กัน อย่างเด็ดขาด
เห็นกงจักรเป็นดอกบัว
๒๒
เห็นผิดเป็นชอบ, เห็นสิ่งไม่ดีเป็นสิ่งดี
ย สำ�นวนไทย บัวใต้น้ำ� กบเกิดใต้ใบบัว
แม้จะอยู่ใกล้ชิดสิ่งดีๆ แต่ก็ไม่รู้จักคุณค่าของสิ่งนั้น
น้ำ�กลิ้งบนใบบัว
บุคคลที่ถูกห่อหุ้มด้วยกิเลส ไม่อาจขัดเกลาให้ดีได้
คนที่มีใจรวนเรไม่แน่นอน
บัวบังใบ
เห็นไม่ชัด เห็นรำ�ไร เห็นเพียงเล็กน้อย
บัวแล้งน้ำ�
ความฝันที่ไม่อาจเป็นจริง เพราะขาดปัจจัยส่งเสริม
เห็นกงจักรเป็นดอกบัว
ในเรื่องพระมาลัยเล่านิทานซึ่งเป็นที่มาของสำ�นวนนี้ว่า มีชายหนุ่มชื่อ มิตตวินทุ เป็นคนเกเร ต้องการ ไปเที่ยวทางทะเลกับพ่อค้าเรือสำ�เภา แต่แม่ห้าม ด้วยความห่วงและรักลูก เขากลับทำ�ร้ายแม่และหนีไป ปรากฏว่าเรือแตก เขาว่ายนํ้าไปขึ้นเกาะ แห่งหนึ่งซึ่งมีเปรตที่เคยทำ�ร้ายพ่อแม่และรับกรรมโดยมีกงจักรหมุนตัดเฉือนบนศีรษะต้อง ร้องครวญครางด้วยความเจ็บปวด แต่มิตตวินทุกลับเห็นว่าเป็นดอกบัวและเปรตกำ�ลังร้องรำ� ด้วยความสนุกสนาน จึงอยากได้ดอกบัวนั้น เปรตรู้ว่าเขาคงทำ�กรรมชั่วมาแบบเดียวกับตนจึง มอบกงจักรให้ เมื่อมิตตวินทุรับกงจักรมาแล้วถึงรู้ว่าตนเห็นกงจักรเป็นดอกบัว และต้อง รับกรรมที่ตนก่อไว้
๒๓
เกมความรู้
ร่วมภูมิใจภูมิปัญญาและมรดกไทย รอบรู้ทุกเรื่องของบัวไทย
ในวรรณกรรมเรื่องรามเกียรติ์ ตอน “ศึกไมยราพ” พระรามถูกไมยราพพาไปขังไว้ที่เมืองบาดาล หนุมานจึงตามไปช่วยโดยลอดผ่านรูในก้านบัวไปถึงยังเมืองบาดาล และแปลงเป็นใยบัวติดสไบนาง พิรากวนเข้าไปถึงที่อยู่ของไมยราพ จนช่วยพระรามออกมาจากเมืองบาดาลได้ส�ำ เร็จ มาช่วยหนุมานหาก้านบัวที่จะไปยังเมืองบาดาลกันเถอะ (ถ้าเลือกผิดจะไปโผล่ที่จังหวัดที่มีดอก บัวเป็นตราประจำ�จังหวัดแทน)
• บัวหลวงต่างจากบัวสายอย่างไร • ไหลบัว หลดบัว รากบัว คืออะไร • ดอกบัวสายบานในเวลากลางวัน หรือกลางคืน • เพราะอะไรนํ้าจึงกลิ้งบนใบบัว • เหตุใดบัวจึงเป็นดอกไม้ประจำ�พระพุทธศาสนา • บัวสี่เหล่ามีความหมายถึงบุคคลที่มีลักษณะเช่นไร • ประเพณีรับบัวมีความเป็นมาอย่างไร • วงบัวลอยและเพลงบัวลอยคืออะไร
ช่วยหนุมานมุดก้านบัวไปเมืองบาดาล
หนังสืออ่านเสริมบูรณาการกลุ่มสาระการเรียนรู้สำ�หรับเยาวชน
• เมล็ดบัว ดีบัว รากบัว มีคุณค่าทางสมุนไพรอะไรบ้าง
อุบลราชธานี
ยโสธร
ปทุมธานี
สระแก้ว
อำ�นาจเจริญ
พิจิตร
หนองบัวลำ�ภู
• “เห็นกงจักรเป็นดอกบัว” มีที่มาและความหมายว่าอย่างไร
บัว ไทย
แผ่นป้ายความรู้คู่ห้องเรียน ร่วมภูมิใจภูมิปัญญาและมรดกไทย
บัวหลวงหรือปทุมชาติ
บัวไทย
ร่วมภูมิใจภูมิปัญญาและมรดกไทย
สนุกกับคำ�ถามนำ�ความรู้
บัวไทย ดอกไม้แห่งพุทธศาสนา
บัวปทุม
บัวฉัตร
บัวสายหรืออุบลชาติ
พร้อมกิจกรรม เกม และสื่อการเรียนในเล่ม
บัวสาย บัวกินสาย
บัวขาบ
บัวผัน บัวเผื่อน ISBN 978-974-484-300-5
สำ�นักพิมพ์ปลาตะเพียน
✄
เมืองบาดาล
ตัดตามรอยประ
หนุมาน
หมวดหนังสือเด็ก
ราคา ๑๔๐ บาท
สำ�นักพิมพ์ปลาตะเพียน
