Born to Run

“

The real purpose of running isn’t to win a race, it’s to test the limits of the human heart.

” หมวดสุขภาพ

ISBN 978-616-465-000-8

cover UPDATE.indd 184

๑๘๙.-

ราคา ๑๘๙ บาท

Triathlon Trail Running

ฐิติพันธ พัฒนมงคล

เปาประสงค ที่แทจริงของการวิ่ง มิใชเพื่อพิชิตชัย แตเพื่อทดสอบ ขนาดหัวใจคน

BorntoRun

Bill Bowerman

Marathon

ฐิติพันธ พัฒนมงคล 3/20/18 1:51 PM

ISBN 978-616-465-000-8

หนังสือ Born to Run ผู้เขียน ฐิติพันธ์ พัฒนมงคล © สงวนลิขสิทธิ์โดยส�ำนักพิมพ์สารคดี ในนามบริษัทวิริยะธุรกิจ จ�ำกัด ห้ามการลอกเลียนไม่วา่ ส่วนหนึ่งส่วนใดของหนังสือ นอกจากจะได้รับอนุญาต พิมพ์ครั้งที่ ๑ เมษายน ๒๕๖๑ จ�ำนวนพิมพ์ ๓,๐๐๐ เล่ม ราคา ๑๘๙ บาท คณะผู้จัดท�ำ บรรณาธิการเล่ม : สุวัฒน์ อัศวไชยชาญ ผู้ช่วยบรรณาธิการ : นฤมล สุวรรณอ่อน ออกแบบปกและรูปเล่ม : บุญส่ง สามารถ พิสูจน์อักษร : รังสินี เห็นศิริศักดิ์ เกษณี วิลาวัลย์เดช ควบคุมการผลิต : ธนา วาสิกศิริ จัดพิมพ์ บริษัทวิริยะธุรกิจ จ�ำกัด (ส�ำนักพิมพ์สารคดี) จัดจ�ำหน่าย บริษัทวิริยะธุรกิจ จ�ำกัด ๓ ซอยนนทบุรี ๒๒ ถนนนนทบุรี (สนามบินน�้ำ) ต�ำบลบางกระสอ อ�ำเภอเมืองนนทบุรี จังหวัดนนทบุรี ๑๑๐๐๐ โทร. ๐-๒๕๔๗-๒๗๐๐ โทรสาร ๐-๒๕๔๗-๒๗๒๑ เพลต เอ็น.อาร์. ฟิล์ม โทร. ๐-๒๒๑๕-๗๕๕๙ พิมพ์ ด่านสุทธาการพิมพ์ โทร. ๐-๒๙๖๖-๑๖๐๐-๖ ส�ำนักพิมพ์สารคดี ผู้อ�ำนวยการ : สุวพร ทองธิว ผู้จัดการทั่วไป : จ�ำนงค์ ศรีนวล ที่ปรึกษากฎหมาย : สมพจน์ เจียมพานทอง ผู้อ�ำนวยการฝ่ายศิลป์/ฝ่ายผลิต : จ�ำนงค์ ศรีนวล ผู้จัดการฝ่ายตลาด/โฆษณา : กฤตนัดตา หนูไชยะ บรรณาธิการส�ำนักพิมพ์ : สุวัฒน์ อัศวไชยชาญ

หนังสือเล่มนี้ใช้หมึกพิมพ์ซึ่งมีส่วนผสมของน�้ำมันถั่วเหลือง ช่วยลดการใช้วัตถุดิบจากน�้ำมันปิโตรเลียม ช่วยลดผลกระทบต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อม

���� intro.indd 2

3/16/18 6:49 PM

Check Point

๑๔ Marathon

Born to be Runner มาราธอน ๔๒.๑๙๕ กิโลเมตร

๖๐ Triathlon

คนเหล็กไตรกีฬา ว่าย ปั่น วิ่ง

๑๐๔ Trail Running

เทรลรันนิง : ผจญภัยในโลก แห่งการวิ่งวิบาก

���� intro.indd 3

3/16/18 6:49 PM

ค�ำนิยม ผมได้รจู้ กั กับเต้ย - ฐิตพิ นั ธ์ ครัง้ แรกในงานอบรมเรือ่ งวิง่ เท้าเปล่า เต้ยเข้ามา แนะน�ำตัวว่าก�ำลังรวบรวมข้อมูลเพื่อเขียนบทความเรื่องวิ่งฯ ลงในนิตยสาร สารคดี ที่เต้ยท�ำงานอยู่ ด้วยลักษณะท่าทางเหมือนเด็กชายตัวเล็กๆ เคลือ่ นไหวช้าๆ พูดเนิบๆ แวบแรกก็รสู้ กึ ได้ทนั ทีวา่ คงไม่คอ่ ยได้ออกก�ำลังกาย หรือไม่นา่ จะมีทกั ษะด้าน กีฬามากนัก เหมาะอย่างยิ่งกับค�ำว่า “หนอนหนังสือตัวน้อยๆ” จากวันนัน้ เส้นทางชีวติ ของผมกับเต้ย โคจรแวะเวียนมาตัดกันทัง้ โดย นัดหมายและไม่ได้นัดหมาย ที่ท�ำงาน ที่สนามวิ่ง ที่สนามไตรกีฬา ที่สนาม วิง่ เทรล ฯลฯ มีทงั้ ได้พบกันโดยตรงและได้รว่ มประสบการณ์หรือสถานการณ์ เดียวกัน มีครั้งหนึ่งทางบ้านเล่าให้ฟังว่า เต้ยบุกเข้าไปถึงบ้านสวนที่คลอง จรเข้น้อย แม้จะอยู่ใกล้มากจากตลาดหัวตะเข้บา้ นเกิดของเต้ย แต่บ้านสวน นี้เข้าถึงได้ยากล�ำบากมากๆ (สุดท้ายน้องสาวผมก็ต้องออกมารับ^^) ทั้งนี้ เพื่อเข้าไปขอสัมภาษณ์คุณพ่อของผม หรือที่รู้จักกันในวงการวิ่งว่า “ลุง ต้นกล้วย เรื่องวิ่งเรื่องกล้วย” อดีตครูประชาบาลผู้ซึ่งเริ่มต้นชีวิตการวิ่งด้วย วัย ๗๔ ปี และวิ่งจบมาราธอนแรกด้วยวัย ๗๕ ปี รวมถึงสนามวิ่งเทรลอีก หลายแห่ง ผมอาจไม่ได้เป็นตัวละครหลักในทุกเรื่องของงานเขียนของเต้ย แต่ บังเอิญบทความของเต้ยทั้งสามเรื่องนี้ที่ผมได้ติดตามอ่านมาตลอด ผมรู้สึก

4

BorntoRun

���� intro.indd 4

ฐิติพันธ์ พัฒนมงคล

3/16/18 6:49 PM

ผูกพันอย่างมาก อาจถือได้วา่ เรือ่ งราวเกือบทัง้ หมดเป็นความทรงจ�ำร่วมกับ เส้นทางชีวิตของผมจริงๆ เพราะตัวผมเองก็ได้เริ่มต้นจากการวิ่ง การวิ่งเท้า เปล่า การวิ่งกับพ่อ การวิ่งและปั่นไปท�ำงาน การแข่งขันไตรกีฬา/ไอร์ออน แมน และการวิ่งอัลตราเทรล จากความตัง้ ใจ ทุม่ เท ใส่ใจกับภารกิจหน้าทีข่ องตัวเอง หนอนตัวน้อย ลงทุนด้วยเวลาและการฝึกฝนร่างกายตัวเอง เพือ่ ให้มศี กั ยภาพเพียงพอทีจ่ ะ ได้เรียนรู้ประสบการณ์จริงของการเป็นนักวิ่ง นักไตรกีฬา และนักวิ่งเทรล เช่นเดียวกับพวกเราหลายๆ คน ถึงวันนี้ที่บทความได้กลายมาเป็นรูปเล่ม พร้อมๆ กับพัฒนาการทางด้านร่างกาย ดีใจและชื่นชม กับความเป็นมือ อาชีพของน้องชายคนนี้มากครับ

ดร. จุ๋ง - ชุมพล ครุฑแก้ว นักวิ่งอัลตราเทรล “ผู้ซึ่งหิมาลัยไว้ชีวิต”

5

���� intro.indd 5

3/16/18 6:49 PM

ค�ำนิยม ครั้งหนึ่ง “เรา” เคยวิ่งสวนกันในเทรลยาวไกล ๒๕ กิโลเมตร โดยไม่รู้ว่า ใครเป็นฝ่ายน�ำ ผมได้แต่ก้มหน้าก้มตาวิ่ง หวังจะไล่ให้ทัน...จนถึงเส้นชัย นั่นเป็นประสบการณ์จากการวิ่งเทรลครั้งแรกของตัวเอง และประสบ การณ์แรกที่พบกับ เต้ย-ฐิติพันธ์ ในสนามที่ต่างออกไป ต่างออกไป (มาก)...จากสนามข่าวสนามสารคดี และเจาะจงลงไปอีก ก็คือ ค่ายสารคดี ที่เราร่วมงานกัน - CP1 เต้ยเข้ามาเป็นนักเรียนในค่ายสารคดีครั้งที่ ๕ เมื่อเกือบสิบปีก่อน ผมเป็นวิทยากรหรือครูประจ�ำค่ายฯ จ�ำได้วา่ ไปลงพื้นที่ตลาดน�้ำคลองลัดมะยม ความตัง้ ใจ กระตือรือร้น ที่จะฝึกฝน ทั้งการเก็บข้อมูล เขียนและปรับปรุงงานตามค�ำวิจารณ์ รวมๆ กันนั่นคือแววนักสารคดีในตัวที่รอการเจียระไน ไม่นานเขาก็เข้ามาประจ�ำ กองบรรณาธิการนิตยสารสารคดี เป็นพี่เลี้ยงค่ายสารคดี ส่วนผมยังเป็น ครูค่ายฯ และผู้ติดตามงานเขียนของเขาเช่นเดิม ผมชอบกระบวนการฝึกฝน (มากกว่าผลลัพธ์) ค่ายสารคดีคล้ายวิ่ง มาราธอนในแง่ของการเคีย่ วกร�ำฝึกฝน ขุดหาตาน�ำ้ ในตัวเอง และน่าแปลก สองสิง่ นีย้ งิ่ ฝึกมากเท่าใดก็ยงิ่ ได้ผลตอบแทนกลับมามากเท่านัน้ บางประโยค ในหนังสือ Born to Run ก็เห็นคล้อยตามความคิดนี้ ระยะเวลา ๔ เดือน ในค่ายสารคดีและ ๑๖ สัปดาห์ในตารางซ้อมฟูลมาราธอน ไม่เคยหลอกใคร

6

BorntoRun

���� intro.indd 6

ฐิติพันธ์ พัฒนมงคล

3/16/18 6:49 PM

- CP2 วิ่งมาราธอนเริ่มบูมในประเทศไทยราวๆ ปี ๒๕๕๖ และยังคงแรง ต่อเนื่อง ขณะที่กระแสวิ่งเทรล-อัลตราเทรล และไตรกีฬา ก็พุ่งตามติด ส่วนหนึง่ สืบเนือ่ งจากนักวิง่ ต้องการความท้าทายใหม่ๆ แสวงหาขีดจ�ำกัดใหม่ ของร่างกาย ดังค�ำฝรั่งพูดว่า beyond marathon คนหนุ่มสาวออกมาวิ่งด้วยเหตุผลแง่บวกมากหลาย ผมมักนึกถึง ความท้าทายแบบน่ารักๆ ว่ามัน (แทบจะ) เป็นกีฬาประเภทเดียวที่คุณ สามารถลงแข่งกับนักวิ่งระดับโลกแม้เป็นแค่มือสมัครเล่นวัยล่วงเข้าเลข ๕ และสวมกางเกงวิ่งจากตลาดนัด ทีมนิตยสารสารคดี น�ำโดยเต้ย ติดตามท�ำสกู๊ปวิ่งมาราธอน วิ่งเทรล และไตรกีฬา ออกมาได้นา่ สนใจต่อเนือ่ ง และยิง่ น่ายินดีเมือ่ เขาสวมรองเท้า วิ่ง ติดเบอร์หน้าอก ไปยืนท่ามกลางหมู่นักวิ่งในเช้าวันอาทิตย์ และออกวิ่ง ซึมซับบรรยากาศ “การแข่งกับตัวเอง” ของนักวิ่งระยะไกล

7

���� intro.indd 7

3/16/18 6:49 PM

เต้ยเริ่มก้าวทีละก้าว จากระยะฟันรัน มินิมาราธอน ฮาล์ฟมาราธอน จนถึงซูเปอร์ฮาล์ฟมาราธอน (เทรล ๒๕ กิโลเมตร) ซึ่งนับว่าไม่ธรรมดาเลย ส�ำหรับคนท�ำงานประจ�ำกองบรรณาธิการนิตยสาร - CP3 เมื่อก้าวขึ้นเป็นครูค่ายสารคดี (ทั้งค่ายประชาชนและนักศึกษา) เขา สนใจน�ำวิธ ี “สังเกตการณ์แบบมีสว่ นร่วม” ของนักสังคมวิทยา หรือแบบชาว บ้านว่า “เอาตัวเข้าแลก” มาสอนนักเรียน เปิดเป็นทางเลือกในการเก็บข้อมูล หากมีโอกาส วิธีสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วมซึ่งเขาเคยใช้อย่างได้ผลในสกู๊ปวิ่ง มาราธอน วิ่งเทรล รวมถึงไตรกีฬา ได้ผลในแง่ที่ช่วยให้ลดจ�ำนวนค�ำถาม และบุคคลที่จะสัมภาษณ์ลง และที่ส�ำคัญคือการได้รับการยอมรับว่าเราเป็น ส่วนหนึ่งของสังคมนักวิ่งและเกิดความไว้วางใจ เพราะเรา “ผ่านพิธีกรรม” เดียวกันมา แม้มิใช่นักสารคดีคนแรกที่น�ำวิธีการนี้มาประยุกต์ใช้เก็บข้อมูล และ อาจยังมีข้อให้แซวในแง่ที่เขามีงานประจ�ำงานจ๊อบล้นมือ สนใจประเด็นสิ่ง แวดล้อม สนใจกีฬาหลากหลาย เขาจึงเป็นเพียงนักวิ่งสายชื่นชมธรรมชาติ ไม่เคยยกระดับการวิ่งขึ้นไปแตะระดับ “ซ้อมถึง” โดยไม่ต้องพูดถึงการเข้า โปรแกรมฝึกซ้อมจริงจัง (แบบนักเขียนอย่าง ฮารูกิ มูราคามิ และอีกหลาย คน) แปลความอีกแบบก็คอื วิธขี องเขายังไม่เข้มข้นถึงขัน้ ท�ำให้ตวั เอง “กลาย เป็น” หนึ่งเดียวกับสิ่งที่สนใจศึกษา แต่ถึงอย่างนั้นมันก็เพียงพอที่จะท�ำ

8

BorntoRun

���� intro.indd 8

ฐิติพันธ์ พัฒนมงคล

3/16/18 6:49 PM

ให้เขาเข้าถึงข้อมูลส�ำคัญบางอย่างในมิติที่แตกต่างไปจากวิธีที่เคยท�ำมา - Finish ? - นิยามค�ำว่า “สู้อย่างถึงที่สุด” ของแต่ละคนนั้นต่างกันในต่างกรรม ต่างวาระ สู ้ อ ย่ า งถึ ง ที่ สุ ด ของเด็ ก น้ อ ยอาลี - ซาราห์ ใ นภาพยนตร์ Children of Heaven (๑๙๙๗) อาจหมายถึงการสลับกันใส่รองเท้า วิง่ สุดชีวติ ไปเรียน หนังสือ และอาลีลงแข่งวิ่งระยะไกลเพื่อให้ได้อันดับที่ ๓ เพื่อเอารางวัล- รองเท้ากีฬามาให้น้องสาว จากประสบการณ์ผ่านมาราธอนและอัลตรามาราธอนมาจ�ำนวนหนึ่ง ทั้ ง ผ่ า นการเขี ย นสารคดี ม าบ้ า ง ผมน่ า จะพู ด ได้ ว ่ า ระยะฟู ล มาราธอน ๔๒.๑๙๕ กิโลเมตร คือการสูอ้ ย่างถึงทีส่ ดุ ของมนุษย์ปถุ ชุ นคนหนึง่ ซึง่ ควรได้ รับการเคารพ ขณะที่การผลิตสารคดีคุณภาพก็นับเป็นการสู้อย่างถึงที่สุด ของงาน non-fiction ควรค่าแก่การเคารพ...อย่างน้อยก็จากผมคนหนึ่ง

วิวัฒน์ พันธวุฒิยานนท์ เดือนกุมภาพันธ์ ๒๕๖๑

* CP คือจุดตรวจสอบ (check point) บางครั้งอาจมีการให้น�้ำควบคู่กัน เป็นค�ำที่นักวิ่งมาราธอนรู้จักดี

9

���� intro.indd 9

3/16/18 6:49 PM

Born

ม าราธอน to ๔๒.๑๙๕

ก โ ิ ลเมตร be Runner ภาพ : บันสิทธิ์ บุณยะรัตเวช, วิจิตต์ แซ่เฮ้ง

����1 �������.indd 14

3/16/18 6:51 PM

จะเหนื่อยแค่ไหนพรุ่งนี้ก็วันใหม่ หนักหนาแค่ไหนร่างกายปรับตัวได้เสมอ เหล่านักวิ่งออกวิ่งสุดก�ำลังนานติดต่อกันเป็นชั่วโมง เส้นชัยส�ำหรับบางคนอาจเป็นภาวะทางสุขภาพกายและจิตที่ดี บางคนวิ่งเพื่อพิสูจน์ศักยภาพ บางคนวิ่งเพราะเสพติดสารเอนดอร์ฟินจากการวิ่งเข้าให้แล้ว

����1 �������.indd 15

3/16/18 6:51 PM

18

BorntoRun

����1 �������.indd 18

ฐิติพันธ์ พัฒนมงคล

3/16/18 6:51 PM

๑๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๕, สแตนดาร์ดชาร์เตอร์ด กรุงเทพมาราธอน ครั้งที่ ๒๔

จุดเริ่มต้นคือเส้นชัย สี่นาฬิกา พระอาทิตย์ยังไม่ทันเบิกฟ้า ผมพบตัวเองปะปนอยู่ท่ามกลางฝูง ชนร่วมหมื่นคนบนเกาะรัตนโกสินทร์ ภารกิจในการเขียนสารคดีเรื่องวิ่งมาราธอนพาผมมาอยู่ท่ามกลาง เหล่านักวิ่งที่นี่ พร้อมทีมช่างภาพ สารคดี กระจายก�ำลังกันไปตลอดระยะ ทาง ๔๒.๑๙๕ กิโลเมตร คนที่ไม่เคยสัมผัสรายการวิ่งมาราธอนมาก่อนไม่เชื่อสายตา ว่าก่อน รุ่งสางอันเป็นเวลาที่ตามปรกติของชีวิตประจ�ำวันน่าจะซุกกายอยู่ใต้ผ้าห่ม จะมีผู้คนออกมารวมตัวกันกลางถนนมากมายถึงเพียงนี้ ณ สถานที่อันเป็นเหย้าของงานวิ่งมาราธอน นักวิ่งแต่ละคนล้วนมี ปลายทาง เส้นชัย หรือมวลอากาศอันลอยคว้างอยูร่ ะหว่างสองเสาสุดปลายทาง วิ่ง แท้จริงนั้นคือจุดเริ่มต้น ในงานวิง่ มาราธอน ทุกคนออกวิง่ สุดก�ำลังเพือ่ กลับมายังต�ำแหน่งเดิม

< กองทัพนักวิ่งเต็มสะพานพระปิ่นเกล้าในงานสแตนดาร์ดชาร์เตอร์ด กรุงเทพมาราธอน ต้นปี ๒๕๕๕ งานวิ่งมาราธอนนิยมปล่อยตัวก่อนฟ้าสาง เพื่อเลี่ยงปัญหาจราจร และลดการเผชิญแดดร้อนยามเช้า (ภาพ : สกล เกษมพันธุ์)

19

����1 �������.indd 19

3/16/18 6:51 PM

๒๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๖, ไบเทคฮาล์ฟมาราธอน

ก้าวแรก นักวิ่งคนหนึ่งบอก หากอยากให้ใครสักคนวิ่ง ชวนมาเที่ยวงานวิ่งมาราธอน สักครั้ง แล้วที่เหลือบรรยากาศงานวิ่งจะชักน�ำคนผู้นั้นให้รู้สึกอยากวิ่งขึ้น มาเอง ผมพบว่าค�ำกล่าวนี้มีเค้าลางความจริง หลังลงพืน้ ทีเ่ ก็บข้อมูลมาราธอนครัง้ แรก สแตนดาร์ดชาร์เตอร์ด กรุง- เทพมาราธอน ครั้งที่ ๒๔ (๑๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๕) และจอมบึงมาราธอน (๒๐ มกราคม ๒๕๕๖) ความรู้สึกที่มีต่อการวิ่งมาราธอนของ “คนนอก” อย่างผมเริ่มเปลี่ยนไป จากไม่เคยไยดีการวิ่งสักเท่าไหร่ แต่แล้วหลายเหตุการณ์ในงานวิ่ง ก็ได้เริ่มท�ำหน้าที่ของมัน ที่ จุ ด สตาร์ ต (start) ซึ่ ง กลายเป็ น เส้ น ชั ย (finish) หลั ง ปล่ อ ยตั ว ภาพนักวิ่งทะยานเข้าเส้นชัยใต้นาฬิกาดิจิทัลเรือนใหญ่กระแทกใจผม ผมเห็นนักวิ่งบางคนเข้าเส้นชัยทั้งน�้ำตา บางคนหัวเราะร่า บางคนชู ก�ำปั้นขึ้นฟ้าอย่างสะใจ บางคนเหมือนหมดสภาพไปแล้ว แต่พอเข้าใกล้เส้น ชัย มองเห็นปลายทางกลับระเบิดพลังฮึด พอผ่านเส้นแบ่งแห่งความเป็นผู้ ชนะก็เริ่มมองหาตารางงานวิ่งมาราธอนครั้งต่อไป ผมได้สมั ผัสว่าในสนามวิง่ มาราธอน ไม่วา่ หญิงหรือชาย เด็กหรือผูใ้ หญ่ ทุกคนเสมอภาคเท่าเทียม ทุกคนต่างออกวิง่ ด้วยสองขาหนึง่ ใจ ถึงปลายทาง

20

BorntoRun

����1 �������.indd 20

ฐิติพันธ์ พัฒนมงคล

3/16/18 6:51 PM

ต�ำนาน มาราธอน

เดือนสิงหาคม (หรือกันยายน) ราว ๔๙๐ ปีก่อนคริสตกาล ทหารเปอร์เซียราว ๑ แสนนายกรีธาทัพเข้ารุกรานกรีก การโจมตีเกิดขึ้นที่อ่าวมาราธอนทางตะวันออก เฉียงเหนือของกรุงเอเธนส์ ครานั้นแม้ทัพกรีกมีไพร่พลเพียง ๑ หมื่นนาย น้อยกว่า เปอร์เซียอย่างเทียบไม่ได้ ทว่ากลับพลิกปราบศัตรูอย่างเหลือเชือ่ การรบพุง่ โชกเลือด บนชายหาดจบลงด้วยชัยชนะของฝ่ายกรีก และการล่าถอยแตกทัพของกองก�ำลัง เปอร์เซีย ตามต�ำนานที่เล่าขานต่อกันมา พลน�ำสารแจ้งข่าวสงครามนามเฟดิปปิเดส (Pheidippides) ออกวิง่ จากสมรภูมมิ าราธอนกลับกรุงเอเธนส์เป็นระยะทางเกือบ ๔๐ กิโลเมตรด้วยความกระหายและหิวโซ ถึงเอเธนส์แล้วเขาเปล่งเสียง “Nenikèkamen” อันหมายถึง “เราชนะแล้ว” จากนั้นก็ล้มลงสิ้นใจ (เฮโรโดตุส นักประวัติศาสตร์สมัย กรีก บันทึกเหตุการณ์หลังสงครามไว้เพียงว่า การถอยทัพของเปอร์เซียซ่อนข่าวร้าย ไว้ในข่าวดี ทัพกรีกเกรงว่ากองเรือจากเปอร์เซียจะเสริมก�ำลังยกทัพกลับมาตีใหม่ จึงรีบถอนทัพกลับไปปกป้องเมืองเอเธนส์ในวันนั้น ส่วนพลน�ำสารชื่อเฟดิปปิเดส เป็นผูส้ ง่ ข่าวเพือ่ ไปขอความช่วยเหลือในอีกสงครามหนึง่ ไม่เกีย่ วข้องกับการรบทีอ่ า่ ว มาราธอนแต่อย่างใด) ไม่วา่ ต�ำนานจะเป็นจริงหรือไม่กต็ าม ก้าววิง่ ประวัตศิ าสตร์ของพลน�ำสารได้กลาย เป็นจุดเริ่มต้นของการวิ่งแข่งมาราธอน ผ่านไป ๒,๐๐๐ กว่าปียังมีเสียงสรรเสริญว่า วิถี “มาราธอนเนอร์” คือวิถีแห่งผู้กล้า ค.ศ. ๑๘๙๖ ประเทศกรีซให้ก�ำเนิดกีฬาโอลิมปิกสมัยใหม่ พร้อมกับจัดให้มกี ฬ ี า วิ่งมาราธอนระยะทาง ๔๐ กิโลเมตร ถึงกีฬาโอลิมปิกเกมส์ ครั้งที่ ๔ กรุงลอนดอนแห่งอังกฤษเป็นเจ้าภาพ พระเจ้า เอ็ดเวิรด์ ที ่ ๗ ผูค้ ลัง่ ไคล้ในกีฬา มีพระราชประสงค์ให้นกั กีฬามาราธอนวิง่ เข้าเส้นชัย ในพระราชวังวินด์เซอร์ เพือ่ ทอดพระเนตรวินาทีแห่งชัยชนะ ระยะทางของมาราธอน จึงถูกบวกเพิ่มเข้าไปเป็น ๔๒.๑๙๕ กิโลเมตรตามที่ยึดถือสืบเนื่องมาจนปัจจุบัน ทุกวันนี้การวิ่งมาราธอนเป็นหนึ่งในกีฬาส�ำคัญของโอลิมปิก เป็นกีฬาพิสูจน์ ศักดิ์ศรีแห่งหัวจิตหัวใจ ซึ่งแสดงศักยภาพอันไร้ขีดจ�ำกัดของมนุษย์

21

����1 �������.indd 21

3/16/18 6:51 PM

“วิง่ มันง่าย แต่ผมต้องสอนให้เขาวิง่ ด้วยความสุข ไม่บาดเจ็บ ให้เห็นพัฒนาการ การซ้อมเองบางทีเห็นพัฒนาการไม่ชัด จะรู้สึกว่าใช้เวลานานแล้วน่าเบื่อ ถ้าได้มา ฝึกซ้อม เห็นว่าสัปดาห์ต่อไปมีความก้าวหน้าไม่ว่าอัตราการเต้นของชีพจร ระยะทาง ความเหนื่อยอ่อนลดลง ก็จะเป็นก�ำลังใจ “ตามปรกติการฝึกวิง่ มาราธอนโดยใช้เวลาสัน้ ๆ ไม่เกิดผลดี เพราะร่างกายต้อง บีบเค้นอย่างมาก เราต้องดูช่วงอายุ ต้นทุนร่างกาย คนอายุ ๒๐-๔๐ กับคนอายุ ๔๐ ปีขึ้นไปต่างกันอยู่แล้ว ฉะนั้นพื้นฐานการซ้อมวิ่งแตกต่างกัน “นักวิ่งหน้าใหม่จะไม่ใช้ความเร็ว ในช่วงเริ่มต้นผมจะพัฒนาเรื่องความอดทน ก่อน ค่อยๆ เพิ่มระยะทางกับความนานโดยไม่ต้องพะวงเรื่องความเร็ว “ผมจะไม่ได้ให้วิ่งทันทีนะ ให้เขาเริ่มเดินก่อน เดินมากกว่าปรกติ ต่างจากการ เดินในชีวิตประจ�ำวัน เดินอย่างต่อเนื่องและมีอัตราการเต้นของหัวใจสูงกว่าปรกติ เล็กน้อย จากนัน้ ให้เดินช้าสลับเดินเร็ว ไม่ให้รา่ งกายท�ำงานหนักทันที อาจจะเดินช้า ๑ นาทีครึ่งสลับเดินเร็ว ๒ นาที แล้วเพิ่มเดินเร็วมากขึ้นเป็นเดินช้า ๑ นาทีครึ่งสลับ เดินเร็ว ๓ นาที จนสามารถเดินเร็วต่อเนือ่ งได้ถงึ จะให้เดินสลับกับวิง่ เหยาะๆ จนวิง่ เหยาะๆ ติดต่อกันอย่างน้อย ๑๕ นาทีขึ้นไป “คนที่จะวิ่งมาราธอน ๔๒.๑๙๕ กิโลเมตรได้ดี ต้องเป็นคนวิ่ง ๑๐ กิโลเมตรได้ดี ด้วย ผมถึงพยายามให้พัฒนาการวิ่ง ๑๐ กิโลเมตรให้ดีก่อนแล้วถึงค่อยๆ เพิ่มระยะ ทางและความอดทน “ในการซ้อมเราไม่สามารถซ้อมหนักทุกวัน ต้องมีหนักสลับเบา สลับวันพัก เปลี่ยนไปเล่นกีฬาอื่นๆ ที่ไม่ปะทะ เช่น ว่ายน�้ำ กระโดดเชือก ชกลม เต้นแอโรบิก แต่ไม่ใช่วา่ ต้องฝึกอย่างจ�ำเจหรือใช้มดั กล้ามเนือ้ เดิม ใน ๑ สัปดาห์อาจมีวงิ่ ไกลทีส่ ดุ อย่างน้อย ๑ วัน ระยะทางอย่างต�่ำ ๓ ใน ๔ ของระยะทางจริง ส�ำหรับมาราธอน อาจถึง ๓๐ หรือ ๓๕ กิโลเมตร “ผมเจอนักวิง่ ใจร้อนอยากวิง่ ให้ได้เร็วบ่อย ต้องคอยบอกให้ทอ่ งคาถาอย่าใจร้อน เราต้องสร้างฐานให้มีความมั่นคงขึ้นมาก่อน ความอดทนคือพื้นฐานของการวิ่งระยะ ไกล”

50

BorntoRun

����1 �������.indd 50

ฐิติพันธ์ พัฒนมงคล

3/16/18 6:51 PM

ซ้อมวิ่งกับ “ครูดิน” สถาวร จันทร์ผ่องศรี

เรียงล�ำดับ “วอร์มอัป” และ “คูลดาวน์” การวอร์มอัปและคูลดาวน์ รวมถึงการ “ยืดเหยียด” ก่อนและหลังวิ่งให้ ถูกตามล�ำดับจะช่วยท�ำให้การวิ่งสนุกขึ้น และลดโอกาสบาดเจ็บ นักวิ่งไม่ว่า หน้าเก่าหรือหน้าใหม่บางคนอาจละเลย คิดว่าไม่เห็นต้องยืดเลย หรือยืดก็ท�ำ อย่างขอไปที ท�ำให้เกิดการสะสมของความเครียดในกล้ามเนือ้ แสดงผลออกมา ในวันที่ร่างกายเริ่มอ่อนแอหรือแก่ตัวลง เรื่องนี้จึงส�ำคัญมาก ให้เรียงล�ำดับการปฏิบัติก่อนวิ่งและหลังวิ่ง ดังนี้

๑. วอร์มอัป เดินหรือวิ่งเหยาะๆ ๑๐-๑๕ นาทีเพื่อเตรียมพร้อมส�ำหรับ การยืดเหยียด

๒. ยืดเหยียด กายบริหาร-ยืดเหยียดร่างกายทุกส่วน เพื่อเตรียมพร้อมส�ำหรับการวิ่ง

๓. วิ่ง

๔. คูลดาวน์ เดินหรือวิ่งเหยาะๆ ๑๕-๒๐ นาทีเพื่อให้ร่างกาย สลายกรดแล็กติกในกล้ามเนื้อ

๕. ยืดเหยียด ยืดเหยียดร่างกายทุกส่วนเพื่อคลายความตึงตัวของกล้ามเนื้อ ห้ามตัดข้อ ๑, ๒, ๔, ๕ ออกเด็ดขาด และอย่ายืดเหยียดโดยไม่วอร์มอัป มิฉะนัน้ อาจบาดเจ็บได้ ถ้าท�ำได้ครบทุกข้อจะลดโอกาสบาดเจ็บและปวดเมือ่ ย (อ้างอิง : เอกสารประกอบการสอนวิง่ ของสโมสรสถาวร รันนิง่ คลับ โดยครูดนิ - สถาวร จันทร์ผอ่ งศรี) 51

����1 �������.indd 51

3/16/18 6:51 PM

����1 �������.indd 52

3/16/18 6:51 PM

[ที่มา : โครงการ “วิ่ง...สู่ชีวิตใหม่” จัดโดยส�ำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)]

แบบฝึกหัดส�ำหรับผู้เริ่มต้นวิ่ง ตารางซ้อมส�ำหรับผู้ไม่เคยผ่านการวิ่งหรือเล่นกีฬาชนิดอื่นๆ มาก่อน โดยร่างกายต้องไม่มขี อ้ จ�ำกัดในการออกก�ำลังกาย หลังฝึกซ้อมครบตามตาราง นี้จะสามารถวิ่งได้อย่างต่อเนื่อง ๕ กิโลเมตร วันที ่ ๑

๒

๓

๔

๕

๖

กิจกรรม เดินช้าสลับเดินเร็ว (เดินช้า ๑.๓๐ นาที เดินเร็ว ๒ นาที สลับกัน) เดินช้าสลับเดินเร็ว (เดินช้า ๑.๓๐ นาที เดินเร็ว ๒ นาที สลับกัน) ว่ายน�้ำหรือเล่นกีฬาอื่นๆ ที่ไม่ปะทะ เช่น ว่ายน�้ำ กระโดดเชือก ชกลม เต้นแอโรบิก เดินช้าสลับเดินเร็ว (เดินช้า ๑.๓๐ นาที เดินเร็ว ๒ นาที สลับกัน) เดินช้าสลับเดินเร็ว (เดินช้า ๑.๓๐ นาที เดินเร็ว ๒ นาที สลับกัน) เดินช้าสลับเดินเร็ว (เดินช้า ๑.๓๐ นาที เดินเร็ว ๒ นาที สลับกัน)

ระยะเวลา ๒๐ นาที ๒๐ นาที ๓๐ นาที ๓๐ นาที ๓๐ นาที ๓๕ นาที

๗ -- พัก – ๘

๙

๑๐

๑๑

เดินช้าสลับเดินเร็ว (เดินช้า ๑.๓๐ นาที เดินเร็ว ๓ นาที สลับกัน) เดินช้าสลับเดินเร็ว (เดินช้า ๑.๓๐ นาที เดินเร็ว ๓ นาที สลับกัน) ว่ายน�้ำหรือเล่นกีฬาอื่นๆ ที่ไม่ปะทะ เช่น ว่ายน�้ำ กระโดดเชือก ชกลม เต้นแอโรบิก เดินช้าสลับวิ่งช้า (เดินช้า ๑.๓๐ นาที วิ่งช้า ๑ นาที สลับกัน)

๓๐ นาที ๔๐ นาที ๓๐ นาที ๓๐ นาที

53

����1 �������.indd 53

3/16/18 6:51 PM

คนเหล็ก ไตรก ฬ า ี ง ิ ่ ว น ่ ั ป ย

ว่ า

ภาพ : ฝ่ายภาพนิตยสารสารคดี

����2 ���.indd 60

3/16/18 6:53 PM

บทพิสูจน์ความ ทรหดอดทน ของไตรกีฬา ประกอบขึ้นจาก การผสมผสาน กีฬาสามชนิด เข้าเป็นหนึ่งเดียว ว่ายน�ำ้ ขี่จักรยาน และวิ่ง

����2 ���.indd 61

3/16/18 6:53 PM

การวิ่งตีคู่กันในช่วงสุดท้ายใช่ว่าจะเกิดขึ้นได้ง่ายๆ มันหมายความว่าคนสองคนมีพละก�ำลัง ความอึดอดทนที่ทัดเทียม ทั้งยังหมายถึงมีขนาดหัวใจที่ใกล้เคียงกันด้วย

68

BorntoRun

����2 ���.indd 68

ฐิติพันธ์ พัฒนมงคล

3/16/18 6:53 PM

ว่ า ย ๑.๗ | ๕๒ | ๑๓ กิโลเมตร

สามเหลี่ยมทองค�ำไตรกีฬา ๒๕๕๗, ไทย ลาว พม่า ระยะทางรวม ๖๖.๗ กิโลเมตร อีก ๑๐ วินาที ๙... ๘... ๗... แม่น�้ำโขงเต็มตลิ่ง ตะเข็บแผ่นดินฝั่ง สปป. ลาว เปลี่ยนจากสีส้ม เป็นขาว เมื่อคืนฝนเพิ่งเทลงมา สายน�้ำไหลเร็ว ๖... ๕... ๔... แพขนานยนต์ติดเครื่องเลี้ยงตัวไม่ให้ไหลไปตามกระแสน�้ำ ตัวเลขนับถอยหลัง ๓...

69

����2 ���.indd 69

3/16/18 6:53 PM

150 BorntoRun

����3 ����.indd 150

ฐิติพันธ์ พัฒนมงคล

3/16/18 6:55 PM

ฐิติพันธ์ พัฒนมงคล จบจากคณะวิ ท ยาศาสตร์ วิ ท ยาการคอมพิ ว เตอร์ สถาบั น เทคโนโลยี พระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง หลังเรียนจบเบนเข็มจาก “โปรแกรมเมอร์” มาเป็น “กองบรรณาธิการ” ท� ำ งานที่ นิ ต ยสาร บี เ วลล์ เกี่ ย วกั บ สุ ข ภาพแนวการแพทย์ ท างเลื อ ก ๔ ปี แล้วย้ายมาอยู่นิตยสารสารคดี กระทั่งปัจจุบัน เดิมสนใจประเด็นสิ่งแวดล้อม สังคม แต่เมื่อได้ยินพี่ฝ่ายโฆษณาคุยกับ บรรณาธิการว่าตอนนี้คนรุ่นใหม่ก�ำลังสนใจเรื่องวิ่ง ถ้าสารคดี ท�ำน่าจะเป็น สกู๊ปปก จึงรับอาสา ก่อนแตกแขนงความสนใจมาสู่เทรลรันนิง ไตรกีฬา รวม ทั้งสารคดีกีฬาๆ อย่างแบดมินตันบ้านทองหยอด เรือใบ แต่ไหนแต่ไรก็มักเสนอตัวเขียนสกู๊ปปก แม้ว่าจะไม่ได้มีความสนใจอยู่ เป็นทุน เช่น คอสเพลย์ ลายสัก มะพร้าว ไม่ผดิ หากจะบอกว่าการรับเขียนเรือ่ งทีไ่ ม่คอ่ ยรูจ้ กั ท�ำให้พบเส้นทางใหม่ มีความฝันว่าอยากให้ “สารคดีกีฬา” ได้รับการพูดถึง และจารึกอยู่ใน หมวดสารคดีประเภทหนึ่งอย่างเข้มแข็ง

ภาพ : วิจิตต์ แซ่เฮ้ง

151

����3 ����.indd 151

3/16/18 6:55 PM

“

The real purpose of running isn’t to win a race, it’s to test the limits of the human heart.

” หมวดสุขภาพ

ISBN 978-616-465-000-8

cover UPDATE.indd 184

๑๘๙.-

ราคา ๑๘๙ บาท

Triathlon Trail Running

ฐิติพันธ พัฒนมงคล

เปาประสงค ที่แทจริงของการวิ่ง มิใชเพื่อพิชิตชัย แตเพื่อทดสอบ ขนาดหัวใจคน

BorntoRun

Bill Bowerman

Marathon

ฐิติพันธ พัฒนมงคล 3/20/18 1:51 PM