Stephen Hawking
พระเจ้าอาจมีอยู่จริง แต่วิทยาศาสตร์ สามารถอธิบายเอกภพได้ โดยไม่จำ� เป็นต้องมีผู้สร้าง
ชีวิต & ผลงาน ของอัจฉริยะระดับต�ำนาน ผู้สั่นสะเทือนวงการฟิสิกส์ ของโลก
A Brief History of
God may exist, but science can explain the universe without the need for a creator.
A Brief History of
ดร. บัญชา ธนบุญสมบัติ
ดร. บัญชา ธนบุญสมบัติ
หมวดชีวประวัติ / วิทยาศาสตร์ ISBN 978-616-465-006-0
AWcover4.indd 1
190.-
ราคา 190 บาท
10/10/2018 13:41
ในยุ ค สมั ย ของเราจะมี นั ก วิ ท ยาศาสตร์ สั ก กี่ ค นที่ ส ร้ า ง ความสั่นสะเทือนไปทั่วทั้งโลกได้เท่า สตีเฟน ฮอว์กิง เมื่อครั้งที่นักฟิสิกส์เชื่อกันว่าหลุมด�ำนั้นด�ำสนิท เพราะไม่มีอะไรหลุดรอดออกมาได้แม้แต่แสง เขาท�ำให้ วงการฟิสิกส์สั่นสะเทือนด้วยการเสนอทฤษฎีว่าหลุมด� ำ ไม่ได้ “ด�ำ” อย่างที่เข้าใจ แต่แผ่รังสีออกมาได้ ทุกวันนี้ นักฟิสิกส์เรียกรังสีที่หลุมด�ำแผ่ออกมาว่า รังสีฮอว์กิง ตามชื่อของเขา วงการหนังสือวิทยาศาสตร์ส� ำหรับคนทั่วไปก็สั่น สะเทือนเมื่อหนังสือที่เขาเขียน A Brief History of Time ท�ำให้สาธารณชนหันมาสนใจว่าเอกภพ ท�ำงานอย่างไร ด้วยยอดจ�ำหน่ายทัว่ โลกกว่า จากส� ำนักพิ มพ์ 10 ล้านเล่ม มีฉบับแปลมากกว่า 35 ภาษา แม้ ก ระทั่ ง เมื่ อ ไม่ กี่ ป ี ก ่ อ นที่ เ ขาจะจากโลกนี้ ไ ป เขาก็สั่นสะเทือนโลกอีกครั้งด้วยการเตือนว่า ภาวะโลก ร้อน สงครามนิวเคลียร์ และปัญญาประดิษฐ์ คือปัจจัย ส�ำคัญที่จะท�ำให้โลกพบจุดจบในอนาคตอันใกล้ เผ่าพันธุ์ มนุ ษ ย์ จ ะอยู ่ ร อดได้ ก็ ต ่ อ เมื่ อ ออกไปตั้ ง อาณานิ ค มบน ดาวดวงใหม่ โลกสั่นสะเทือนทุกครั้งที่เขาออกความเห็น มารู้จักเรื่องราวชีวิตอันสุดแสนจะไม่ธรรมดาของ สตีเฟน ฮอว์กิง นักวิทยาศาสตร์ผู้ยิ่งใหญ่ที่สุดคนหนึ่งใน ประวัติศาสตร์กันเถอะ ส�ำนักพิมพ์สารคดี
8
Timeline
25
ชีวิต & ผลงาน
77
หนังสือแนววิทยาศาสตร์ ส�ำหรับคนทั่วไป
สารบัญ
1 0 1
ใคร ๆ ก็อยากรู้จัก Stephen Hawking
113
Einstein vs Hawking ใครเจ๋งกว่ากัน ?
5
A Brief History of
Stephen
Hawking
อังกฤษรบกับ เยอรมนีในสงคราม โลกครั้งที่ 2
1949
1942
เฟรด ฮอยล์ 8 มกราคม พูดค�ำว่า “Big Bang” เกิดที่เมือง ออกอากาศทางวิทยุ ออกซฟอร์ด BBC ประเทศอังกฤษ
Stephen Hawking
TIME LINE
อายุ
1950
0
7 อายุ ปี
เข้าเรียนที่ โรงเรียนมัธยมฯ เซนต์อัลบันส์ (กันยายน)
เข้าเรียนที่ โรงเรียนมัธยมฯ 10 เซนต์อัลบันส์ ส�ำหรับสตรี
3
1945
1952
8
ได้รถไฟจ�ำลอง ซึ่งเป็นของเล่นสุดโปรด
เหตุการณ์ส�ำคัญในชีวิต
เหตุการณ์ แวดล้อม
8
สงครามโลก ครั้งที่ 2 สิ้นสุด (2 กันยายน)
ช า ร์ ล ส์ ด า ร์ วิ น
1963 แพทย์วินิจฉัย ว่าเป็นโรค เข้าศึกษาที่ กล้ามเนื้อ ทรินิตีฮอลล์ อ่อนแรง มหาวิทยาลัย เคมบริดจ์ (ตุลาคม) 21
1962 1958 ครูคณิตศาสตร์ สร้างแรง บันดาลใจให้ ชอบวิทยาศาสตร์
20
16 17
19
1959
1961
เข้าศึกษาที่ มหาวิทยาลัย ออกซฟอร์ด โดยได้รับทุน การศึกษา
สมัครเป็น สมาชิกชมรม พายเรือ ต�ำแหน่ง คนคัดท้าย
ก�ำเนิดแห่งชีวิตและทฤษฎีวิวัฒนาการ
นักข่าวชื่อ แอน อีวิง (Ann Ewing) ใช้ค�ำว่า “Black Holes” ในบทความชื่อ “‘Black Holes’ in Space” หลังจากที่เธอ ได้ยินค�ำนี้ในการประชุมจัดโดย The American Association for the Advancement of Science อย่างไรก็ดีเธอไม่ได้ระบุแหล่ง ที่มาของค�ำนี้ 22
1964 • เริ่มมีชื่อเสียงในแวดวงวิชาการ จากการจับผิดงานของ เฟรด ฮอยล์ • หมั้นกับ เจน ไวลด์ (ตุลาคม)
9
2014 • ภาพยนตร์เรื่อง The Theory of Everything • หนังสือ George and the Unbreakable Code (เขียนร่วมกับ ลูซี ฮอว์กิง) • เตือนว่าปัญญาประดิษฐ์ขั้นก้าวหน้า อาจเป็นความส�ำเร็จสุดท้ายและน�ำไปสู่จุดจบ ของมนุษยชาติ • ยอมรับว่าที่เคยเชื่อว่าข้อมูลในหลุมด�ำ สูญหายไปนั้นเป็น “ความผิดพลาดครั้งใหญ่ ที่สุด” (มกราคม) • ด�ำรงต�ำแหน่ง Dennis Stanton Avery and Sally Tsui Wong-Avery Director of Research ที่ DAMTP 72 71
2013 • หนังสือ My Brief History • ได้รับรางวัล The Russian Special Fundamental Physics Prize
20
73
2015 • ช่วยเริ่ม Breakthrough Initiatives ความพยายาม ในการค้นหาสิ่งมีชีวิตนอกโลก (20 กรกฎาคม) • ระบุว่าอาจมีโอกาสที่จะน�ำ ข้อมูลออกมาจากหลุมด�ำ • ยื่นขอให้ชื่อของเขาเป็น เครื่องหมายการค้า และใช้ ชื่อเสียงในการโฆษณา ผลิตภัณฑ์หลายอย่าง
ช า ร์ ล ส์ ด า ร์ วิ น
เริ่มมีการให้รางวัล Stephen Hawking Medal for Science Communication
2016 • หนังสือ George and the Blue Moon (เขียนร่วมกับ ลูซี ฮอว์กิง) • หนังสือ Black Holes : The BBC Reith Lectures
Stephen Hawking
76
74
2018 75
TIME LINE
14 มีนาคม เสียชีวิต ที่เคมบริดจ์
2017 • ได้รับปริญญา ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ จาก Imperial College London (กรกฎาคม) • สารคดี “Stephen Hawking : Expedition New Earth”
ก�ำเนิดแห่งชีวิตและทฤษฎีวิวัฒนาการ
21
มนุษย์ตั้งค�ำถามเกี่ยวกับเอกภพมาเนิ่นนานแล้ว แทบทุก วัฒนธรรมต่างมีค�ำตอบเป็นเรื่องเล่าในแบบของตนเอง วิทยาศาสตร์กม็ ี “ค�ำตอบ” เช่นกัน โดยอยูใ่ นรูปแบบจ�ำลอง และทฤษฎีอันซับซ้อน ซึ่งน่าพิศวงไม่น้อยไปกว่าเรื่องเล่า โบราณ แต่มักเข้าใจยากกว่า
ชีวิต & ผลงาน จักรวาลวิทยาสมัยใหม่เริ่มต้นขึ้นเมื่อไอน์สไตน์เสนอ ทฤษฎีสัมพัทธภาพทั่วไปเมื่อกว่า 100 ปีที่แล้ว การก้าว กระโดดในเชิงความรู้แต่ละครั้งเป็นเรื่องน่าตื่นเต้นในวงการ วิชาการ แต่อาจเป็นแค่ขา่ วเล็ก ๆ ส�ำหรับคนทัว่ ไป อย่างไร ก็ดใี นยุคร่วมสมัยกับเรา มีนกั วิทยาศาสตร์ผหู้ นึง่ ทีส่ ามารถ สร้างความตืน่ ตัวครัง้ ใหญ่ให้แก่สาธารณชน เมือ่ หนังสือ A Brief History of Time ของเขาขายดีระดับปรากฏการณ์ นักวิทยาศาสตร์ผู้นั้นคือ สตีเฟน ฮอว์กิง (Stephen Hawking)
Stephen Hawking
25
ฮอว์กิงในวันรับปริญญา ที่มหาวิทยาลัย ออกซฟอร์ด ที่มา : http://metro. co.uk/2018/03/14/ stephen-hawking-young-manrecent-public-appearances-life-pictures-7385576/
แรกเข้าเคมบริดจ์ : โรคร้าย & ก�ำลังใจ
ฮอว์กงิ เข้าศึกษาต่อทีม่ หาวิทยาลัยเคมบริดจ์ในเดือนตุลาคม ค.ศ. 1962 ในระยะแรกเขาผิดหวังทีไ่ ด้ เดนนิส วิลเลียม ชามา (Dennis William Sciama) เป็นอาจารย์ที่ปรึกษา แทนที่จะเป็น เฟรด ฮอยล์ ผู้มีชื่อเสียงโด่งดัง (ฮอยล์ ปฏิเสธใบสมัครของฮอว์กงิ ) นอกจากนีเ้ ขายังพบว่าตนเอง 38
A Brief History of
มี ค วามรู ้ ท างด้ า นคณิ ต ศาสตร์ ไ ม่ เ พี ย งพอส� ำ หรั บ การ ศึกษาทฤษฎีสัมพัทธภาพทั่วไปและจักรวาลวิทยา ใน ค.ศ. 1963 เมื่ออายุได้ 21 ปี ฮอว์กิงก็ได้รับ การวินิจฉัยจากแพทย์ว่าป่วยเป็นโรคกล้ามเนื้ออ่อนแรง ALS (amyotrophic lateral sclerosis) จริง ๆ แล้วโรคนี้ เริ่ ม ส่ ง สั ญ ญาณมาตั้ ง แต่ ต อนที่ เ ขาเรี ย นอยู ่ ป ี สุ ด ท้ า ยที่ ออกซฟอร์ดแล้ว เพราะเคยตกบันได แต่แพทย์เพียง บอกแค่ว่า “เลิกดื่มเบียร์ซะ” เท่านั้น แต่หลังจากมาอยู่เคมบริดจ์ อาการกล้ามเนื้ออ่อน แรงก็หนักขึน้ จนวันหนึง่ ขณะเล่นสเก็ตน�ำ้ แข็งในทะเลสาบ ฮอว์กิงหกล้มแต่ลุกขึ้นไม่ได้ คุณแม่จึงพาไปหาแพทย์ ประจ�ำครอบครัวซึ่งส่งเขาต่อไปยังแพทย์เฉพาะทาง ท�ำให้ รู้ว่าเป็นโรคดังกล่าว ฮอว์กิงเริ่มเดินเหินได้อย่างยาก ล�ำบาก เสียงพูดก็ฟังยากขึ้นทุกที แพทย์ประเมินว่าเขา จะมีชีวิตอยู่ได้อีกราว 2 ปี ! ฮอว์กิงรู้สึกท้อใจอย่างมาก แม้ว่าแพทย์จะแนะน�ำ ให้เขากลับไปเรียนและท�ำงานวิจัยต่อ แต่เขาเห็นว่าไม่มี ประโยชน์อันใดที่จะท�ำเช่นนั้น อีกทั้งงานวิจัยก็ไม่ก้าวหน้า เพราะเขามีความรู้ทางคณิตศาสตร์ไม่เพียงพอ แต่ ด ้ ว ยก� ำ ลั ง ใจและการสนั บ สนุ น จากอาจารย์ ที่ ปรึกษา และที่ส�ำคัญคือ ฮอว์กิงได้พบรักกับ เจน ไวลด์ (Jane Wilde) นักศึกษาด้านภาษา เขาจึงมีก�ำลังใจหวน กลับมาศึกษาต่ออีกครั้ง ฮอว์กิงเขียนเล่าว่า “สิ่งที่ท�ำให้ทุกอย่างเปลี่ยนไป คือ ผมหมั้นกับหญิงสาวคนหนึ่งชื่อ เจน ไวลด์ ซึ่งผม Stephen Hawking
39
76
A Brief History of
นอกเหนือจากผลงานวิจยั ขัน้ แนวหน้าทางด้านฟิสกิ ส์ทฤษฎี ทีม่ งุ่ เน้นจักรวาลวิทยาและหลุมด�ำแล้ว สตีเฟน ฮอว์กงิ ยัง เป็นนักเขียนเรื่องทางวิทยาศาสตร์ส�ำหรับคนทั่วไปที่โดด เด่นอีกด้วย ตัวหนังสือของเขาผสมผสานฟิสิกส์ระดับ แนวหน้า (ที่เขาเองก็มีส่วนร่วมในการสร้างสรรค์) กับ อารมณ์ขันแสบ ๆ คัน ๆ หรือท�ำให้อมยิ้มโดยการพูดเรื่อง จริงสะกิดใจที่ฝรั่งเรียกว่า dry wit
หนังสื อ แนววิทยาศาสตร์ ส� ำหรับคนทั่วไป
ในที่ นี้ ข อแนะน� ำ หนั ง สื อ บางเล่ ม เผื่ อ คุ ณ ผู ้ อ ่ า น สนใจไปตามหาต้นฉบับภาษาอังกฤษหรือฉบับแปลมา อ่านกัน
Stephen Hawking
77
A Brief History of Time
พิมพ์ครั้งแรก : 1988
เล่มนี้เป็นหนังสือที่คนรักวิทยาศาสตร์ควรได้อ่าน ไม่ใช่ เพียงเพราะว่าเป็นหนังสือวิทยาศาสตร์ส�ำหรับคนทั่วไปที่ ขายดีที่สุดในโลก แต่เพราะว่าผู้เขียนน�ำเสนอความรู้ความ เข้าใจของมนุษย์ต่อเอกภพไว้อย่างน่าสนใจ เนื้อหาในเล่มไล่เรียงจากบทแรกไปจนถึงบทสุดท้าย ดังนี้ (1) Our Picture of the Universe (2) Space and Time (3) The Expanding Universe (4) The 78
A Brief History of
Uncertainty Principle (5) Elementary Particles and the Forces of Nature (6) Black Holes (7) Black Holes Ain’t So Black (8) The Origin and Fate of the Universe (9) The Arrow of Time (10) The Unification of Physics และ (11) Conclusion ปิดท้ายเล่มด้วย เกร็ดเกี่ยวกับนักฟิสิกส์สามคน ได้แก่ อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ กาลิเลโอ กาลิเลอี และ ไอแซก นิวตัน บทแรกเริ่มจากการทบทวน “ภาพ” ของเอกภพ นับตั้งแต่ยุคโบราณ และพัฒนาการส�ำคัญที่เกิดขึ้น บท ที่ 2 กล่าวถึงทฤษฎีสัมพัทธภาพของไอน์สไตน์ ซึ่งผนึก รวมอวกาศและเวลาเป็นโครงสร้างสี่มิติ เรียกว่า กาล- อวกาศ (space-time) ทั้งนี้ตามทฤษฎีสัมพัทธภาพทั่วไป เมือ่ วัตถุเคลือ่ นที ่ จะส่งผลต่อความโค้งของกาล-อวกาศ ใน ขณะเดียวกันลักษณะโครงสร้างของกาล-อวกาศก็ส่งผลต่อ การเคลื่อนที่ของวัตถุเช่นกัน บทที่ 3 ว่าด้วยเอกภพที่ก�ำลังขยายตัว ฮอว์กิง เล่ า ถึ ง แง่ มุ ม ทางด้ า นการสั ง เกตการณ์ แ ละด้ า นทฤษฎี โดยเฉพาะอย่างยิ่งแบบจ�ำลองเอกภพของฟรีดมานน์ซึ่ง เป็นค�ำตอบหนึ่งของสมการสนามของไอน์สไตน์ (สมการ สนามคือ สมการส�ำคัญที่เป็นหัวใจของทฤษฎีสัมพัทธภาพ ทั่วไป) เขาชี้ให้เห็นว่า หากคิดเฉพาะภายใต้กรอบของ ทฤษฎี สั ม พั ท ธภาพทั่ ว ไป จะสรุ ป ได้ ว ่ า เอกภพต้ อ งมี จุ ด ก� ำ เนิ ด จากภาวะเอกฐาน ณ บิ๊ ก แบง (big bang singularity) อย่างไรก็ดีเขาแย้มไว้สั้น ๆ ว่า แต่หากคิด ผลทางควอนตัมร่วมด้วย อาจพบว่าไม่มีภาวะเอกฐาน Stephen Hawking
79
Stephen Hawking
พระเจ้าอาจมีอยู่จริง แต่วิทยาศาสตร์ สามารถอธิบายเอกภพได้ โดยไม่จำ� เป็นต้องมีผู้สร้าง
ชีวิต & ผลงาน ของอัจฉริยะระดับต�ำนาน ผู้สั่นสะเทือนวงการฟิสิกส์ ของโลก
A Brief History of
God may exist, but science can explain the universe without the need for a creator.
A Brief History of
ดร. บัญชา ธนบุญสมบัติ
ดร. บัญชา ธนบุญสมบัติ
หมวดชีวประวัติ / วิทยาศาสตร์ ISBN 978-616-465-006-0
AWcover4.indd 1
190.-
ราคา 190 บาท
10/10/2018 13:41