Onderwijstrends door Jaap de Kruijf

Eduhuys

www.eduhuys.nl

IT Asset Management “… een groene, frisse school. Een duurzaam, flexibel gebouw met een gezond en plezierig leerklimaat. Een school, waar leraren en leerlingen zich thuis voelen...” onderwijshuisvesting

Bezoekadres Hintham 156 5246 AK ‘s-Hertogenbosch

T (073) 6924435 E info@eduhuys.nl W www.eduhuys.nl

Trends in Onderwijsland

Welke onderwijstrends zullen bestendig blijken na afloop en evaluatie van de corona-crisis? Ingrepen zoals scholen sluiten, eindtoets en centrale examens schrappen en vormen van onderwijs-op-afstand, zullen ongetwijfeld de richting veranderen. Voeg daarbij de maatschappelijke effecten van de ‘intelligente lockdown’ en het onthutsend beeld van tekorten aan werkers in de gezondheidszorg en hulpverlening, dan lijkt het onwaarschijnlijk dat een herwaardering van traditionele arbeidsmarktbeelden en geprognotiseerde ontwikkelingen uitblijft.

Zonder op evaluaties en onderzoeken vooruit te lopen, kan geconstateerd worden, dat herwaardering en upgrading van beroepen en functies in de sector zorg en welzijn vanzelfsprekend wordt. Met name de uitvoerende functies verdienen meer dan ooit een opwaardering in het functie-en salarisbouwwerk.

Scholen, universiteiten en opleidingsinstituten voor een langere tijd sluiten, kent talloze benoembare en niet-benoembare negatieve effecten voor leerlingen, studenten en medewerkers. Daarnaast biedt het ook mogelijkheden om na deze crisissituatie weer met een blik van ‘wederopbouw’ naar het onderwijs te kijken. Zonder nu in details te vervallen: Wat is de school als de sociale functie wegvalt en vrijwel alleen de taak van theoretische kennisoverdracht overblijft? Hoe blijf je leerlingen motiveren met ‘onderwijs-op-afstand’ en welke mogelijkheden zijn er om de praktijkgerichte vmbo-leerlingen bij de les te houden? De bijzondere situatie voor leerlingen met een speciale zorg- en begeleidingsvraag nog buiten beschouwing gelaten. De effecten van doorstroom met een ‘diploma-2020’ zal voor veel leerlingen en studenten niet onopgemerkt blijven. Hoe worden hiaten in de opleiding weggewerkt en praktische vaardigheden weer op peil gebracht?

De ervaring met de diverse varianten van ‘onderwijs-op-afstand’ biedt mogelijkheden om knelpunten uit het ‘vóór-corona-tijdperk’ opnieuw te bekijken. Kunnen groepsgrootte, te volle klassen en werkdruk-beleving anders en meer gevarieerd benaderd worden, nu blijkt dat voor theorie- en creatieve vakken scholen succesvol andere vormen van lesgeven hebben ontwikkeld? Voor het beroepsonderwijs (vmbo en mbo) vormt dit helaas geen panacee. Praktijklessen worden nu eenmaal anders gegeven en beleefd, zij het dat ook hier skypen en het gebruik van virtuele reality (VR) wellicht een klein deel van het probleem oplossen. Echter niet de oplossing voor de ‘doeners’ in ons onderwijs.

Naast de talloze andere facetten die een beschouwing verdienen, is er in ieder geval één die opvalt, namelijk het examensysteem in het voortgezet onderwijs. De sluiting van scholen rond de examenperiode toont nog weer eens aan hoe omvangrijk en divers het systeem van school- en centrale examens in het voortgezet onderwijs is. Waar de centraal ontwikkelde en georganiseerde examens wegvallen en de schoolexamens de diploma-norm worden, blijkt ineens hoe divers scholen naar inhoud en vorm met een ‘programma van toetsing en afsluiting’ (pta) omgaan. Ook laten leerlingen en studenten zien hoe het patroon van toetsing en examinering hun wijze van leren en studeren bepaalt.

Anders werken aan Duurzaamheid voor Morgen is het thema van deze Schooldomein. In de rubriek Architectuur en verbeelding geven architecten, ontwerpers en inrichters mooie voorbeelden daarvan.

GORTEMAKER ALGRA FEENSTRA ARCHITECTS

De Goudse Waarden

“De baksteen schaarste, waarvan eind jaren ‘50 moest worden gesproken, heeft mij genoodzaakt de gevels hoofdzakelijk samen te stellen uit een geheel zichtbaar gewapend-betonskelet.” - architect Corns Elffers over het schoolgebouw De Goudse Waarden in het Bouwkundig Vakblad uit 1963.

Nu 55 jaar later staat het architectenbureau Gortemaker Algra Feenstra voor hetzelfde probleem. Niet het materiaal, maar de metselaars zijn schaars en dus moeten er andere technieken en materialen worden bedacht en toegepast om gebouwen betaalbaar te maken. Met dit in het achterhoofd is er een ontwerp gemaakt, waarbij hergebruik van het bestaande skelet de basis vormt. Dit was niet de meest voor de hand liggende optie, maar een raadslid vatte het mooi samen: “Het is een aanpak waarbij er gekozen wordt voor hergebruik en tegelijkertijd een volledig duurzame aanpak.”

Binnen het ontwerp is er ruimte gecreëerd voor sociale duurzaamheid. De regie over afvalscheiding ligt, door deze optie overal aan te bieden, bij de leerlingen. Daarnaast wordt de wateropvang zichtbaar gefiltreerd, in samenwerking met het Waterschap, hierdoor zien de leerlingen de voordelen en wordt er bewustwording gecreëerd. Naast duurzaamheid is er binnen het ontwerp ook focus op de gezondheid van de leerlingen. Naast dat de kantine een gezond aanbod van eten aanbiedt, is er ook gedacht aan het stimuleren van de beweging van de leerlingen. De inrichting van het plein en de route om de school heen nodigt uit tot bewegen. Zodat er niet alleen bij sport wordt bewogen, maar ook in de pauzes en vrije tijd in en rondom school. Door deze aspecten toe te voegen wordt de school echt van de leerlingen. Hun plek voor ontmoeten, veiligheid en leren.

BERGER BARNETT ARCHITECTEN

De Wereldboom is het eerste Integrale Kindcentrum op Humanistische grondslag in Amsterdam. Het nieuwe gebouw biedt ruimte aan ca. 500 leerlingen voor basisonderwijs, een kinderdagopvang en voorzieningen voor de BSO.

Het gebouw is vormgegeven als een op zichzelf staand alzijdig volume in een groene ruimte tussen

twee woongebieden in. De vorm van het gebouw

is het resultaat van de inpassing van de maximaal

toegestane voetafdruk in combinatie met het sparen van zoveel mogelijk bomen. Het onderwijs wordt georganiseerd rond leerpleinen die in verbinding staan met de aula. De drie leerpleinen zijn speciaal ontworpen voor verschillende vormen van samen

werken. De lesruimten zijn gegroepeerd rond een patio met een bestaande Esdoorn.

Door een combinatie van innovatieve installatietechnische oplossingen en een slimme gebouw vorm

is het ontwerp een Nul-Op-de-Meter (NOM) duurzame nieuwbouw school met lage exploitatiekosten en de ambitie energieleverend te worden. Met name het op

het zuiden gerichte schuine dak is integraal onderdeel van het duurzaamheidsconcept van het gebouw, omdat de PV-panelen in een veel hogere dichtheid op het hellende dak worden gelegd. Daarnaast zijn duurzame materialen met een lange levensduur gebruikt die weinig of geen onderhoud vragen. Het ontwerp is all-electric en heeft geen gasaansluiting. Het gebouw heeft een Lucht Water Warmtepomp, lage temperatuur vloerverwarming, 654 stuks PVpanelen, hoge rc-waarden voor de buitenschil, CO 2 gestuurde MV installatie met WTW, LED verlichting met bewegingsdetectie en automatisch gestuurde zonwering.

KOSSMANNDEJONG

BOLIDT

Hoe kun je je klanten betrekken in het maakproces van je product? Kossmanndejong bedacht een concept voor een klantenexperience dat verder gaat dan het inrichten van een tentoonstelling. Samen met Bolidt en architect Joris Luchinger ontwikkelden ze een plek waar klanten geïnspireerd raken door het verhaal van familiebedrijf Bolidt. Wie door het gebouw loopt ziet en voelt alle stappen van het maakproces van de custom made gietvloeren: de executive room, brainstormruimtes, kantoorplekken, zelfs het laboratorium is zichtbaar. Daarvoor moesten de gehele werkwijze en veiligheidsvoorzorgen in het lab herzien worden. Het gevolg? Bezoekers én

medewerkers krijgen direct inzicht in wat en wie er allemaal nodig zijn voor een nieuwe vloer. Bezoekers ontdekken ook de eindeloze technologische mogelijkheden en duurzame oplossingen. Zo kun je materiaaltests doen, het lab induiken, medewerkers wereldwijd in actie zien en een film met lichtshow bekijken. Overal vind je samples van de (co-)creaties van Bolidt en hun cliënten. Zo zijn het dakterras en de publiekstribune een enorme staalkaart. Uit alles spreekt de familiecultuur en de passie voor innovatie. Het gehele gebouw ademt het verhaal van Bolidt door middel van een grafische beeldtaal die alles met elkaar verbindt.