Bb200811

" " "RAND "RANDWEER

11 NOVEMbEr 2008

• Ondeugdelijke brandwerende scheidingen • Redden van grote huisdieren is vak apart

jaargaNg 32

• Project Aristoteles: verantwoorden van prestaties

vakblad v akblad voor brandweer, hulpverlening en rampenbestrijding

Crashtenders bestrijden zeer grote brand in Veghel

Bij Parfumerie Raats melden ze zich alleen ziek als ze ziek zijn.

Claudia werkt bij parfumerie Raats in Rotterdam.

Maar een tijdje terug voelde het voor haar alsof ze er alleen voor stond. Veel van haar collega’s zaten ziek thuis.

Parfumerie Raats had te maken met een enorm ziekteverzuim.

Samen met de personeelsmanager heeft Zilveren Kruis Achmea uitgezocht hoe dat kwam. Daarbij maakten we gebruik van de zogenaamde QuickScan. De QuickScan is een efficiĂŤnte onderzoeksmethode, gericht op verzuim in het midden- en kleinbedrijf.

We hebben het bedrijf kort doorgelicht, waaruit bleek dat de werksfeer niet optimaal was.

Vervolgens hebben we tips gegeven om hier wat aan te doen, zoals bijvoorbeeld een extraatje voor werknemers die zich niet ziek melden.

Inmiddels is het ziekteverzuim fors gedaald en is de goede sfeer helemaal terug. En Claudia heeft weer het gevoel dat ze in een team werkt.

Kijk voor meer informatie op www.zilverenkruis.nl/bedrijven

Haal het beste uit je bedrijf, haal het beste uit de zorg.

INHOUD

nummer 11 november 2008

Coverstory 570

Inzet crashtenders bij hardnekkige brand in Veghel

Veertig bewoners moeten hun woning verlaten als een grote bedrijfsloods in Veghel 7 oktober in vlammen op gaat. De brandweer schaalt op naar GRIP 2. Negen TS-en, twee crashtenders en inzet van bedrijfsbrandweer zijn nodig om de loods vol met veevoer uiteindelijk te kunnen blussen.

602

De regionale brandweer Zuidoost Brabant/ Brandweer Eindhoven, TNO en Efectis hebben drie blussystemen vergeleken, met praktijktesten op een oefencentrum.

ARTIKELEN 574

Het gevaar van giftige dampen in mest

606

Bij het mengen van mest in mestkelders kunnen gevaarlijke gassen vrijkomen. De mest in de mestkelder ligt namelijk vaak een seizoen lang te gisten. Allerlei gevaarlijke gassen worden gevormd.

578

Het redden van grote huisdieren: een vak apart

610

588

NVBR-congres

‘Het zijn veel meer doeners, dan denkers. Dat is de kracht, maar tegelijk de zwakte. Want de samenleving wordt zo complex, dat je over sommige dingen heel goed na moet denken.’ Deze uitspraak is de kernboodschap van NVBR-voorzitter Caroline van de Wiel op het NVBR-congres.

596

Applaus voor brandweer Spijkenisse

Een supermarktbrand in Spijkenisse mondt al snel uit in een zeer grote brand. Door snel en efficiënt optreden blijft de schade beperkt. De brandweer krijgt er later een staande ovatie voor.

Project Aristoteles: verantwoorden van prestaties Het verantwoorden van de prestaties van de brandweer en de GHOR binnen de veiligheidsregio’s. Dat is waar het project Aristoteles om draait.

Razendsnelle branduitbreiding in woonblokken

De brand die begin oktober elf woningen in Zaandam verwoest, doet denken aan de brand in Hoofddorp half augustus. De brandontwikkeling ging razendsnel via de plafonds onder het platte dak, terwijl de brandwerende scheidingen het vuur 20 minuten zouden moeten tegenhouden.

Het gevaar van koolmonoxide

De koolmonoxidemelder is nuttig, al kleven er voor de brandweer ook nadelen aan.

Het redden van grote huisdieren is een vak apart. Een vak waar volgens brandweerman Harko Kwakernaat te weinig aandacht aan wordt besteed tijdens opleidingen.

580

Roep om gestandaardiseerde methode voor vergelijking blussystemen

Rubrieken 565 566 577 583 584 586 591 595 598 615 622

Van de redactie Actueel Punt Edu Vraag-antwoord Dubbelinterview Oefenrubriek NVBR Brandweer Over Zee Van Buitenaf De website van Colofon en lijst van adverteerders

Op de voorpagina: De zeer grote brand in de veevoerloods in Veghel op 7 oktober.

Foto: Van Assendelft.

Brand&Brandweer

nummer 11 november 2008 563

%FUBDIFSJOH WBO #SBOEXFFSQFSTPOFFM

waterkanonnen

3FHJP4BGF IFFGU FSWBSFO CSBOEXFFSQFSTPOFFM NFU WFSTDIJMMFOEF DPNQFUFOUJFT CFTDIJLCBBS WPPS [PXFM LPSUF BMT MBOHF UFSNJKO

t #SBOEXFFSEJFOTUFO

FO QFSTPOFFM t #SBOEXBDIUUPF[JDIU t &)#0 EJFOTUFO t /BCMVTXFSL[BBNIFEFO t *OUFSWFOUJFUFBN t 7FSIVVS CSBOEXFFSNBUFSJFFM

3FHJP4BGF JT VVS QFS EBH CFSFJLCBBS FO CFTDIJLCBBS

564

nummer 11 november 2008

- Snelle, altijd veilige en stabiele opstelling.

- Gebonden staal met grote worpwijdte.

- Met instelbare nozzle of vaste straalpijp.

- Robuust, compact en licht.

- Voor verdere gegevens, zie onze website.

Paltrokstraat 35 1508 EJ Zaandam

www. hollemanmachine.nl info@hollemanmachine.nl tel. 075-6123272 fax 075-6123272

XXX CSBOEXBDIUFO OM

b&b-holleman 080409.indd 1

sdu Uitgevers 15-04-2008 13:40:11

VAN DE REDACTI E

De waarheid?

T

erwijl ik dit redactioneel schrijf is de wereld in grote schok over het verval van de financiële instellingen.

Miljarden euro’s gaan per dag wereldwijd in rook op.

Beleggers en spaarders leven in onzekerheid. Nationaal en internationaal ingrijpen lijkt noodzakelijk. In het verloop van deze crisis spelen media, internet en de snelheid waarmee berichten circuleren een belangrijke rol. Op basis van geruchten ontstaan binnen enkele uren hevige koersdalingen en kunnen daarmee banken naar een acuut faillissement brengen.

Deze crisis is een interessante casus voor de onderzoekers onder ons. Wat in ieder geval opvalt, is dat in deze crisis ‘de waarheid’ van het verhaal vooral wordt bepaald door de positie waarin de luisteraar verkeert. Het maakt nogal wat uit of je net een nieuwe woning hebt gekocht, of je je spaargeld hebt weggezet bij een buitenlandse bank, of dat je werkgever in een bedreigde sector zit. Door de grote druk om snel te reageren en de enorme consequenties die het heeft voor je eigen financiën krijgt alles ook nog eens een extra lading, wat soms zelfs kan leiden tot regelrechte paniek. Het is moeilijk om in dit soort tijden en situaties te blijven analyseren en te luisteren. Om te reageren op basis van feiten en niet op emotie.

Gelukkig raken we bij de brandweer niet snel in paniek. Maar verhalen verschillend interpreteren kunnen we wel. Zeker als de positie van waaruit we luisteren verschillen. Daarnaast zijn we niet te beroerd om daar een primaire reactie te geven. Ook wij verliezen hierin soms de ratio en discussiëren op basis van emotie. Dat is jammer, want dat maakt het voeren van een werkelijk debat erg lastig.

Van de Sande beschrijft hoe mensen hun werk ervaren. Hij benut hiervoor twee uitgesproken uitersten. Hij beschrijft de liefhebber, die emotioneel bij zijn werk betrokken is, die zich sterk met de inhoud van het werk identificeert en die zijn motivatie vooral haalt uit het werk zelf. Aan de andere kant beschrijft hij de beroepsbeoefenaar met borging. Die afstand tot zijn werk kan nemen, die er emotioneel niet bij betrokken is, die zich met zijn positie identificeert en die zijn motivatie vooral haalt uit de resultaten. Zijn aanduiding hierbij: amateur en professional. Op dit punt overwon bij enkelen de emotie het van ratio. Termen als: ‘de professional is ook betrokken’ en ‘de amateur is ook professioneel bezig’ komen dan al snel los. Reacties die sterk worden gevormd door onze eigen interpretatie van woorden als amateur en professional. Hiermee verloren enkele luisteraars de rest van het betoog van Van de Sande uit het oog.

Jammer omdat hij juist daarna in zijn verhaal inging op bedoelde en onbedoelde gevolgen van professionalisering en ook een aantal interessante waarnemingen daarover had. Je hoeft het er niet mee eens te zijn, maar stof voor een debat was het zeker.

Sterker nog, het sluit goed aan bij de actuele discussies over vakbekwaamheid. Dus in navolging van adviezen naar aanleiding van de financiële crisis zou ik zeggen: geen paniek, rustig blijven, denk na en vooral: bediscussieer het samen.

Albert-Jan van Maren

Goed voorbeeld voor mij was de workshop van dr. Hans van de Sande tijdens het NVBR congres van dit jaar. Hans van de Sande is een sociaalpsycholoog die besloten had om op het congres dat als thema had “Over grenzen heen” juist de grenzen van professionalisering te betogen. Dat hij hier wat mee losmaakte bleek wel uit de reacties. De één liep bij de workshop weg, de ander kwam enthousiast naar buiten.

Waarom deze verschillende reacties? Was zijn verhaal niet goed? Wellicht, maar meer nog dan dat was hier, wat mij betreft, nadrukkelijk sprake van: hoe wil je het verhaal horen? Daarmee plaats ik mezelf natuurlijk meteen in een lastig parket, want alles wat ik hier schrijf en beredeneer is natuurlijk ook niet meer dan een subjectieve en wellicht verdraaide waarneming van wat gebeurde….

Brand&Brandweer

nummer 11 november 2008 565

ACTU EEL

Nieuw branddetectiesysteem voor rieten daken

Een nieuw branddetectiesysteem voor rieten daken is op de markt. Groot voordeel is dat het aan de buitenkant, op een bestaand rieten dak, aangebracht kan worden. De brandweer Laren werkte mee aan de proef om het systeem te testen.

Het Lightspeed Fire Detection System laat een luide sirene horen als brand gedetecteerd wordt. Het systeem bestaat uit een dunne kunststofvezel die een lichtsignaal verzendt. Bij brand smelt de vezel, waardoor de ontvanger geen licht meer ontvangt en detectie een feit is. De vezel wordt aan de rand van het dak, op het riet bevestigd. Uit testen blijkt dat de ontwikkeling van de brand langs de rand het snelst verloopt. Daarbij worden branden in rieten daken vaak aangesto-

ken bij de rand van het dak. Een brand aan de rand van het dak kan binnen zes seconden gedetecteerd worden. Ook kan de vezel in de nok worden bevestigd, wat vooral bij blikseminslag zijn werk doet.

Door middel van het alarm kunnen de bewoners snel het huis uit vluchten. Ook kan het systeem worden aangesloten op een meldkamer of telefoon. De brandweer Laren is erg blij met het systeem.

‘De mensen kunnen als gevolg ervan snel het pand verlaten, en dat is natuurlijk het belangrijkste’, aldus commandant Maarten Haring van het korps Laren. De brandweer werkte mee aan de proef om het systeem te testen. Die proef bestond uit een stuk rieten dak, waarin het systeem was aangebracht.

Veel allochtonen hebben geen rookmelder Onderzoek van de Nederlandse Brandwonden Stichting toont dat aan. Vooral de lagere sociale klasse heeft geen rookmelders in huis. Allochtonen binnen deze klasse scoren nog eens extra laag.

De Stichting Nationale Brandpreventieweek start samen met de Brandwonden Stichting en de brandweer een campagne om het aantal rookmelders in de Nederlandse woningen te verhogen. De campagne richt zich dit jaar extra op mensen met een laag inkomen en op de allochtone gemeenschap.

In de lagere sociale klasse heeft 63% een rookmelder in huis. Dit staat in schril contrast met de 87% van de huishoudens met een hoger inkomen. De brandveiligheid van allochtonen is nog ernstiger in het gedrang. Van deze groep heeft 43% geen rookmelder. Gemiddeld heeft 72% van de Nederlandse huishoudens één of meerdere rookmelders.

Uit het onderzoek blijkt dat 42 % van de allochtonen zonder rookmelder er nog nooit aan gedacht heeft om er een te kopen. Bij de autochtonen is dat 19%.

2008 is het laatste jaar van een driejarige rookmeldercampagne, die de laatste twee jaar bijzonder succesvol was. Het aantal rookmelders is sinds 2006 gestegen van 62% naar 72% van de Nederlandse huishoudens.

Grote brand op Bataviawerf in Lelystad De Bataviawerf in Lelystad is half oktober getroffen door een grote brand. De replica van het oorlogsschip De 7 Provinciën bleef gespaard. Onder meer de zeilmakerij, de blokkenmakerij en de werktuigenopslag gingen in vlammen op.

De brand begon maandagavond 14 oktober rond kwart over tien, waarschijnlijk in de zeilmakerij op de werf. De zeilen van de

566

nummer 11 november 2008

replica van het VOC-schip gingen verloren.

De zeilmakerij brandde volledig af.

Even dreigde het vuur over te slaan naar het naastgelegen koopjesdorp Bataviastad.

De brandweer wist, mede door de gunstige wind, te voorkomen dat het vuur oversloeg op de replica van het zeventiende-eeuwse oorlogsschip De 7 Provinciën en het koopjespark Bataviastad.

Rond middernacht leek het vuur onder

controle. De brandweer hield grote delen van de werf nat om te voorkomen dat het vuur weer oplaaide. Om kwart voor vier werd het sein brand meester gegeven. De brandweer zette 75 man uit Lelystad en Almere in bij de bestrijding van de brand.

Bij de brand kwam asbest vrij, dat de volgende dag werd opgeruimd. Omwonenden hebben een brief gekregen van de gemeente met informatie.

Sdu Uitgevers

ACTU EEL

foto: Job Hendriks

Nieuw uitgaansuniform eindelijk klaar Het nieuwe brandweer uitgaansuniform is eindelijk klaar. Vanaf nu dragen alle brandweermensen hetzelfde uniform bij controles en voorlichting op straat.

Het uniform is van hetzelfde model als het politie-uniform, maar door de kleur en de brandweertekens is het onderscheid duidelijk. De modellen en kleuren zijn beschermd en Europees vastgelegd. De regio kan het uniform bestellen via een webshop, waarbij opslag en distributie door de leverancier worden uitgevoerd. Het oude uniform dateert uit de jaren tachtig en was aan vernieuwing toe, ook vanwege de in 2003 ingevoerde nieuwe huisstijl.

De komst van het nieuwe uniform liep fors vertraging op. In november 2005 werd het nieuwe brandweeruniform al gepresenteerd. Daarna moesten echter nog draagproeven worden gedaan, de vakbonden hadden het ministerie van BZK hierom gevraagd.

Ook zorgde een reorganisatie- en bezuinigingsronde binnen het Korps Landelijke Politie Diensten (KLPD) voor onzekerheid. Het KLPD zou namelijk in eerste instantie leverancier van het uniform worden, maar stapte uit het project. Het uniform is nu geleverd via het KPU (Kleding, Persoonlijke Uitrusting) van het ministerie van Defensie.

Brandweer Leeuwarden beklimt Alpe d'Huez

Cartoon

Zeven brandweerlieden van het korps Leeuwarden hebben eind september de Alpe d’Huez in de Franse Alpen beklommen. Ze hebben daarbij 15.000 euro opgehaald. De donaties voor hun prestaties leveren ze aan de Brandwonden Stichting.

De fietstocht van 13,8 kilometer en een stijgingspercentage van soms 11,5% staat bekend als een zeer zware. De zeven brandweerlieden haalden na intensieve training zaterdag 27 september alles uit de kast. Joost de Geus fietste in een toptijd van 1 uur en 13 minuten naar de top van de berg. Martijn Brouwer, Karin Zomers en Jan Beuving zijn de trotse nummers twee, drie en vier. De overige fietsers, AndrĂŠ Kooistra, Henk Hasenbos en Ronald Wouda hadden het erg zwaar, maar bereiken toch de top, waar commandant Johan Postma hen allemaal opwachtte.

Brand&Brandweer

nummer 11 november 2008 567

ACTU EEL

foto: Brandweer Enschede

Brandweer Enschede rukt uit met groene bluswagen

De jeugdbrandweer van Alblasserdam, Roosendaal en Oisterwijk zijn 27 september en 4 oktober landskampioen geworden.

De brandweer Enschede rukt uit met een groene TS. Het korps doet dit om zichtbaar in de stad aanwezig te zijn en voorlichting te geven aan inwoners en bedrijven. Doel is een toenemend risicobewustzijn.

De auto is in het leven geroepen in het kader van ‘Meer Rood Op Straat’. Deze campagne, die gericht is om te laten zien dat de brandweer meer doet dan alleen branden blussen, loopt nu drie jaar en had een nieuwe impuls nodig. De brandweer koos voor groen omdat dit staat voor veiligheid, terwijl rood een alarmkleur is. ‘De groene auto is een grote publiekstrekker’, vertelt coördinator van de campagne Joost Nijenhuis van de brandweer Enschede. ‘Burgers komen snel op de groene bluswagen af om te vragen waarom ie groen is. En dan kunnen we mensen ook vragen hoe het met hun brandveiligheid thuis gesteld is’, aldus Nijenhuis. De groene auto wordt onder andere ingezet tijdens de brandpreventieweek.

Het korps won voor de campagne de Jan van der Heydenprijs, de nieuwe jaarlijkse prijs voor het meest innovatieve brandweerkorps.

De prijs is tijdens het NVBR-congres uitgereikt. Een goede andere kanshebber voor de prijs was de brandweer Nijmegen met de blusbom. Deze 'bom' wordt gebruikt om het overslaan van branden naar andere ruimtes in een gebouw te voorkomen en tijd te winnen om een pand te kunnen doorzoeken.

568

Alblasserdam, Roosendaal en Oisterwijk kampioen jeugdbrandweer

nummer 11 november 2008

De wedstrijden van de jeugdbrandweer zijn in drie categorieën verdeeld: Junioren Lage Druk, Aspiranten Lage Druk en Aspiranten Hoge Druk. Alblasserdam won in de categorie aspiranten HD. Tweede waren Veenendaal en Utrecht. De ploegen moesten een brand bestrijden in het magazijn van voertuigenfabriek Terberg.

De aspiranten LD moesten een brand bestrijden in een – door krakers bezette - woonboerderij. Op deze baan behaalde Roosendaal de landstitel. Vorig jaar behaalden de junioren van Roosendaal de landstitel. De ploegen van Huizen en Ede eindigden op de tweede en derde plaats.

De junioren kregen te maken met een brand in een boerderij waarbij ook een aantal geiten gered moesten worden. Oisterwijk was de beste en werd landskampioen. De ploegen van Ede en Veere werden tweede en derde.

De jeugdbrandweer Nederland bestaat uit ongeveer 150 korpsen.

Aan deze finales namen de beste tien van de jeugdbrandweerkorpsen deel. De landkampioenen kregen uit handen van de burgemeesters van de deelnemende gemeenten de kampioensschaal uitgereikt.

De Aspiranten van de jeugdbrandweer Roosendaal in actie tijdens de finale.

Sdu Uitgevers

ACTU EEL

Brandweer wil Mont Blanc beklimmen

Koos Janssen stopt als redactielid

In de zomer van 2009 organiseren drie brandweermensen samen met Mountain Network de eerste Brandweer Mont Blanc Expeditie.

Doel is het bedwingen van de 4.807 meter hoge Mont Blanc, de hoogste berg van de Alpen.

Burgemeester Koos Janssen van Zeist stopt als redactielid van Brand & Brandweer. Acht jaar lang maakte hij met veel plezier deel uit van de redactie. ‘Het is een heel inhoudelijk blad dat de afgelopen jaren meegegroeid is met het vak. Op dit moment heb ik het te druk om lid van de redactie te blijven en daarom stop ik,’ aldus Janssen.

De drie organisatoren, Eric Vaartjes, Klaas de Graaf en Aletha Huisman, zoeken nog enthousiaste brandweermensen die samen met hen dit avontuur willen aangaan. Een sportieve instelling is een absolute must en een sporttest hoort bij de selectieprocedure.

De organisatoren willen met deze expeditie ook brandweermensen ondersteunen die al grenzen verleggen. Daarom hebben zij een goed doel aan de expeditie gekoppeld: de stichting Brandweer Zonder Grenzen. Deze stichting geeft training en stelt materieel beschikbaar voor brandweerorganisatie in ontwikkelingslanden. Voor meer informatie zie www.brandweer-expeditie.nl.

Janssen roemt het vakmanschap van de brandweer. Hij merkt op dat het vak zich de laatste jaren zowel verbreedt als verdiept heeft. ‘De brandweer staat veel meer in de samenleving, het publiek is terug als partij. Dat bedoel ik met verbreding. De verdieping zit in het systematisch nadenken over de verschillende schakels. Alle onderwerpen, van pro-actie, preventie, preparatie, repressie en nazorg zijn de afgelopen jaren goed ontwikkeld. Dat zie je ook terug in het blad.’

Brandweerkorpsen uit noorden oefenen in Hoogezand

Het gaat om realistische bevelvoerdersoefeningen, die voor de negende keer worden georganiseerd. De oefening heet Pal(l) et, dat verwijst naar het palet met kennis, vaardigheden en gedrag waarover brandweermensen moeten beschikken.

Daarnaast is het een verwijzing naar de locatie, waar pallets worden gemaakt.

Voorgangers waren Koploper, Blikvanger, Horizon, Ruimzicht, Combine, Knapzak, Terra Nova en Triangel. Verschillende incidenten (branden en ongevallen) werden in scene gezet. De brandweereenheden van de deelnemende korpsen bestreden deze incidenten, onder leiding van de bevelvoerders, in ‘carrousselvorm’.

Brand&Brandweer

foto: hulpverleningsdienst Groningen

Ruim 540 brandweermensen van tientallen korpsen uit de regio’s Groningen, Drenthe en IJssel-Vecht oefenden twee weken in oktober realistisch op het industrieterrein Foxham in Hoogezand.

nummer 11 november 2008 569

Brand van de maand

Bij de brand komt veel dikke rook vrij. De brandweer besluit daarom om op te schalen naar GRIP 2.

570

nummer 11 november 2008

Sdu Uitgevers

foto: Studio van Assendelft

Brand van de maand

Grote brand Veghel vergt inzet crashtenders Bij een brand in Veghel op 7 oktober is een grote bedrijfsloods verwoest. Veertig bewoners uit de omgeving moesten hun woning verlaten. Schade voor de volksgezondheid was er niet. De brandweer schaalde het incident op naar GRIP 2.

Negen TS-en, twee crashtenders en inzet van bedrijfsbrandweer waren nodig om de loods vol met veevoer uiteindelijk te kunnen blussen.

Door Marco van der Leest

D

e eerste melding kwam om 0.56 uur. Een inwoonster van Veghel meldde via de telefoon een brand in een bedrijfsloods van 40 bij 50 meter aan de NCBlaan. Het bleek te gaan om het pand van veevoederbedrijf Cehave, dat in werkelijkheid veel groter is: ongeveer 200 bij 60 meter. De brandweer rukte snel met twee eenheden uit en was al om 1.07 uur met de eerste tankautospuit ter plaatse. Vier minuten later meldde de bevelvoerder van dit voertuig een middelgrote brand. En even over half twee waren de uitslaande vlammen aanleiding om op te schalen naar zeer grote brand en werden er nog twee TS-en, een ambulance en de AGS opgeroepen.

Kort na twee uur maakte de Officier van Dienst van de brandweer GRIP 1. Daardoor werd de boel ‘eenhoofdig’ aangestuurd, vertelt Heinrich Bonzet, Hoofdofficier van Dienst van de brandweer Brabant-Noord. ‘Ik ging vervolgens direct het eerste COPI-overleg in met de OvD’s van de drie hulpdiensten en de AGS. Nog voor half drie schaalde ik op naar GRIP 2.

Er stond weinig wind, waardoor de dikke rook heel langzaam richting omliggende woonwijken trok. GRIP 2 was noodzakelijk omdat de gemeente het communicatieproces en de Brand&Brandweer

nummer 11 november 2008 571

foto: Studio van Assendelft

Brand van de maand

opvang en verzorging moest gaan uitvoeren. Later kwamen er nog twee ‘overheids-TS-en’ bij en werden drie bluseenheden van de bedrijfsbrandweer van Cehave en de nabijgelegen melkverwerker DHV ingezet om de brand te beheersen.’

Geen gevaar volksgezondheid Grootste zorg voor de hulpdiensten was de gezondheid van de bevolking. Mogelijk zaten er schadelijke stoffen in de dikke rook, aanleiding voor de OvD om de politie al in het begin opdracht te geven twintig huizen te ontruimen. ‘Het ging om veertig personen’, weet Bonzet.

‘Ook hebben we de straat afgezet. De bewoners zijn in eerste instantie opgevangen in een tankstation in de omgeving. Kort daarna konden ze terecht in de kantine van DHV. Daarna heb ik de gemeente gevraagd de verzorging over te nemen. Twee uur later konden de bewoners terecht in het tegenover gelegen zalencentrum Ambiance waar ze verder werden geholpen.’

‘Halverwege de ochtend konden zij onder begeleiding even terug naar hun woningen om belangrijke spullen op te halen’, gaat Bonzet verder. ‘De nacht doorbrengen in de eigen woning was niet mogelijk. De meeste mensen vonden een slaapplek bij vrienden of familie. Vier personen hebben gebruik gemaakt van de nachtopvang van de gemeente bij een hotel in de omgeving. Na twee nachten mochten ze weer terug in hun eigen woning.

Bewoners van de straat Binnenveld mochten overigens eerder terugkeren naar hun woning. De luchtkwaliteit was ondertussen sterk verbeterd. Wel werd bewoners geadviseerd hun huizen te 572

nummer 11 november 2008

ventileren als de luchtkwaliteit buiten beter was dan binnen. De rook bevatte geen gevaarlijke stoffen. Maar goed, gezond is het natuurlijk ook niet.

Gelukkig zijn er geen gewonden gevallen. Ook had niemand ademhalingsproblemen.’

Om bewoners te waarschuwen voor de rook maakte de gemeente gebruik van ‘sms-alert’. Verder stond er in de buurt een voertuig van de politie, waar mensen informatie over de brand konden krijgen. En de bedrijven in de omgeving?

Die werden per brief gewaarschuwd. Het advies: houd werknemers thuis. Bonzet: ‘Ik heb ook sterk de indruk dat de meeste bedrijven dat ook in de praktijk hebben gedaan.’ Melkveehouders in de omgeving werd verzocht hun dieren binnen te houden.’

Crashtenders voor sterke straal Terug naar de brand. ‘’s Nacht hielden we ons vooral bezig met het beperken van de brand’, vertelt Bonzet.

‘Dat betekende de naastgelegen wonin-

foto: Studio van Assendelft

De brandweer heeft uiteindelijk drie dagen nodig om de brand te blussen.

Brand van de maand

gen en bedrijven nat houden en het vuur zoveel mogelijk in de loods houden. Naar binnen gaan was geen mogelijkheid, zeker gezien de gebeurtenissen bij De Punt van enkele maanden geleden. Met negen TS-en rond het gebouw hebben we de brand in toom weten te houden. Rond een uur of vier hebben we samen met de coördinator van Salvage en de vertegenwoordiger van de verzekeraar, een plan van aanpak voor het afblussen gemaakt.’

Om de brand definitief te blussen, moest de loods gecontroleerd gesloopt worden. ‘We hadden dus sloopmateriaal nodig: een sorteerkraan en een knipkraan. Ook moest het afval worden afgevoerd, waarvoor vrachtwagens en containers nodig waren. Verder was er nog een risico waar we rekening mee moesten houden: door de combinatie van slopen en blussen zouden de vlammen tijdelijk weer oplaaien en, erger, de rook toenemen. Omdat we niet dichtbij konden komen, moesten we blusmateriaal met een grote worplengte hebben, een crashtender dus. Uiteindelijk kwamen er twee. Een van de vliegbasis Volkel bij Uden en een van vliegveld Eindhoven. De eerste Crashtender was rond zeven uur ter plaatse. Alles voor de sloop was rond 8 uur gereed. Een half uur later gaf het gemeentelijk beleidsteam groen licht voor het afblussen.’

Dat bleek nog een hele klus. ‘De loods was voor de helft gevuld met voedingsmiddelen die over datum waren, zoals brood, olienoten en chocola’, aldus Bonzet. ‘Allemaal voor de productie van veevoer, brandbare producten dus een met hoge energetische waarde. Delen die geblust waren, werden door de crashtenders en de schuimcontainer van de brandweer met schuim bespoten, zodat de vlammen niet weer opnieuw konden oplaaien.’

Schade vooral financieel Om 9 uur werden de negen TS-en met bemanning afgelost door het peloton Bravo 100 met vier TS-en. ‘De brand was toen al onder controle’, zegt de regionale

Hoofdofficier van Dienst. ‘Toch zijn we uiteindelijk nog drie dagen aanwezig geweest om te blussen. Donderdag 9 oktober om 15.30 uur waren we klaar. De bedrijfsbrandweer heeft toen het laatste stukje van ons overgenomen.’

Er stond weinig wind, waardoor de dikke rook heel langzaam richting omliggende woonwijken trok.

De dag ervoor werd de brandweer nog geconfronteerd met een veranderde windrichting. ‘Daardoor kregen de bewoners van de Noordkade, Zuidkade en Heilig Hartplein te maken met rookoverlast. Volgens de gemeente konden de mensen zelf afwegen of ze in het gebied wilden blijven of niet.’ Tot slot nog de oorzaak van de brand. Daarover is nog steeds niets bekend. Ook over de exacte omvang van de schade bestaat nog onduidelijkheid. Wel is zeker dat Cehave met een miljoenenschade te maken heeft. Uit metingen van het RIVM bleek dat de rook inderdaad geen schadelijke stoffen bevatte. ■

Twee crashtenders worden ingezet bij het blussen van de brand.

foto: Jetty Middelkoop

Het gevaar van giftige

Nadat vier kalveren zijn overleden door gassen die vrijkwamen bij het mixen van mest doet Middelkoop vier dagen later opnieuw metingen.

Bij het mixen van mest in mestkelders kunnen gevaarlijke gassen vrijkomen. De mest in de mestkelder ligt namelijk vaak een seizoen lang te gisten. Hierbij worden allerlei gevaarlijke gassen gevormd zoals, zwavelwaterstof (zeer giftig en zeer brandbaar), kooldioxide (verstikkend), methaan (zeer brandbaar), ammoniak (giftig en bijtend) en mogelijk ook blauwzuurgas (zeer giftig). De giftige gassen zijn het gevaarlijkst. Tijdens het mixen of rondpompen van mest komen zij soms in grote hoeveelheden vrij, wat kan lijden tot gevaarlijke situaties. In mei dit jaar kwamen twee boeren in Friesland bij het mixen van mest om het leven. Ook de brandweer moet heel alert zijn bij inzetten.

A

Door Neeltsje Marije de Boer

ls de boer in de lente de mest in de kelder gaat mixen, komt de mest na maandenlang stil te hebben gelegen eindelijk in beweging. ‘Je krijgt dan het colafles effect.

De CO2 in de colafles blijft opgelost totdat je ermee schudt. Dan wil het gas er ineens heel graag uit en krijg je een grote laag schuim. Met mest in de mestkelder is precies hetzelfde aan de hand. Als je de mest mengt kan er ineens een zeer hoge concentratie gassen (vooral H2S) vrijkomen. Zoveel zelfs dat je hier in één ademteug aan kunt overlijden,’ zo vertelt Adviseur Gevaarlijke

574

nummer 11 november 2008

Stoffen Jetty Middelkoop, van brandweer Amsterdam-Amstelland.

Giftige gassen worden gemeten in parts per million(ppm). Zolang de hoeveelheid gas niet groter is dan enkele tientallen ppm gedurende korte tijd is er geen blijvende schade te verwachten. ‘Maar concentraties van 700-1000 ppm H2S zijn al binnen enkele minuten dodelijk. Bij het mixen van mest kan er zelfs wel tot 20.000 ppm aan H2S ineens vrijkomen.’ De meeste slachtoffers die met de giftige gassen in aanraking komen, hebben niets in de gaten. ‘H2S stinkt in lage concentraties naar rotte eieren, maar bij een concenSdu Uitgevers

dampen in mest tratie vanaf 100 ppm wordt het geurvermogen uitgeschakeld en dus merk je het ook niet of te laat op.’ Zwavelwaterstof staat dan ook bekend als een ‘stille’ moordenaar. Het gas is iets zwaarder dan lucht. Tijdens het mixen kan het door de heftige beweging van de mest meters hoog worden opgestuwd maar een groot deel blijft laag boven de grond hangen en heeft zo al vele koeien en varkens de kop gekost.

Volgens Middelkoop komen de laatste paar jaren ‘mest-ongevallen’ vaker voor. Dit heeft verschillende oorzaken. Het heeft onder andere te maken met de verandering van de samenstelling van het veevoer. ‘Het voer bestaat uit veel bestanddelen van mindere kwaliteit, zoals reststoffen van de productie van plantaardige oliën. De dieren verteren dit voedsel minder gemakkelijk, waardoor er voor de bacteriën in de mest meer te eten valt.’ En ten tweede zoals eerder genoemd de overstap van mestgreppels naar mestkelders.

Schuim Extra gevaarlijk wordt het wanneer er ineens een grote hoeveelheid voedingsstoffen bij de mest in de mestkelder terechtkomt, bijvoorbeeld doordat een voersilo lekt of de boer melkzuur in de mestkelder loost. ‘De mest kan dan sterk gaan schuimen en daarbij komen dodelijke gassen vrij zonder dat de mest wordt gemixt’, aldus Middelkoop. ‘Deze gassen blijven voor een groot deel hangen in het bovenste deel van de schuimlaag, die tientallen centimeters hoog kan staan. Dieren die met hun kop in of direct boven het schuim staan, kunnen dan al snel sterven.’ Vorig jaar zijn in Son bij een varkensboerderij tientallen varkens op deze wijze om het leven gekomen. Door een fout in het voersysteem kwam een aanzienlijke hoeveelheid varkensvoer in de mest terecht. De bacteriën in de mest kregen hierdoor veel extra voedingsstoffen, werden enorm actief en produceerden zoveel extra gas dat de mest ging schuimen. Hierbij kwamen hoge concentraties giftige gassen vrij.

De brandweer constateerde de aanwezigheid van blauwzuurgas.

Middelkoop: ‘Of dit daadwerkelijk aanwezig is geweest, kan niet met zekerheid worden gezegd. HCN is voor de brandweer namelijk een stof die moeilijk aan te tonen is.’ De meeste brandweerkorpsen gebruiken meetbuisjes om blauwzuurgas te meten. Daarnaast hebben sommige korpsen hier elektronische meters voor. Het probleem is, dat zowel de meetbuisjes als de elektronische meters niet alleen reageren op de aanwezigheid van blauwzuurgas. Ze zijn ook erg kruisgevoelig voor H2S. Dit betekent dat zij ook reageren als er H2S in de lucht zit. Het is daarom goed mogelijk dat er in de praktijk geen (of een lage concentratie) blauwzuurgas in de stal aanwezig was, maar de uitslag op de blauwzuurgasmeters werd veroorzaakt door een hoge concentratie H2S – die hier zeker aanwezig moet zijn geweest Inzet Bij een ‘mestkelder’ongeval met gevaarlijke stoffen komt de brandweer vaak pas in actie als er al een slachtoffer is gevallen.

‘Een snelle redding kan daarbij altijd worden gedaan in uitrukkleding met ademlucht’, aldus de AGS. ‘Een gaspakinzet is daarvoor niet nodig, ook als meters de aanwezigheid van blauwzuurgas lijken aan te geven. De meest belangrijke vergiftigingsroute voor zowel H2S als blauwzuurgas is namelijk via inademing. Zoals veel Brand&Brandweer

brandweermensen wel weten, kan blauwzuurgas het lichaam ook binnen dringen via de huid. Dit gaat echter een stuk langzamer dan via de luchtwegen en is daarom bij een snelle redding tijdens een mestkelderongeval niet relevant.’

Na een inspannende redding wordt de ademlucht vrijwel meteen afgezet zodra men weer in de buitenlucht komt (in ‘veilig gebied’).

‘En dit moeten de brandweerlieden dus niet doen. Als je meteen je adembescherming afdoet, kun je alsnog de giftige gassen inademen die in de kleding zijn gedrongen’, aldus Middelkoop. In Rhadereistedt in Duitsland zijn op deze manier in 2004 meerdere brandweerlieden in het ziekenhuis beland, nadat zij vier H2Sslachtoffers uit een loods hadden gehaald. Zij hadden na deze zeer inspannende inzet hun adembescherming buiten de stal meteen afgedaan. ‘Je moet de ademlucht ophouden tot de gassen uit de kleding zijn verdwenen. Een noodontsmetting met water heeft in zo’n geval geen zin. Misschien wordt een kleine fractie gas die is opgelost in vocht op het pak weggespoeld, maar het grootste deel van het gas zit dan nog steeds in de kleding. Op de wind of voor een overdrukventilator gaan staan met ademlucht op en de uitrukkleding open (of uit) is de enige goede remedie.

Ventilatie Een goede ventilatie is ook erg belangrijk wanneer er sprake is van veel vergiftigde dieren, die niet direct uit de stal kunnen worden gehaald. Er moet hierbij niet de fout worden gemaakt om de vaste ventilatoren in de stal aan te zetten. ‘Dan wordt namelijk een deel van de lucht uit de mestkelder naar boven gezogen en komen er dus in de stal nog meer giftige gassen vrij.’

Ventilatie met behulp van een ventilator helpt alleen als er een externe ventilator gebruikt wordt, waarmee verse lucht van buiten wordt aangevoerd. ‘Bijvoorbeeld door de inzet van de overdrukventilator van de brandweer.’

De MAC-waarde ( de maximaal aanvaarde concentratie op de werkplek) is bij zwavelwaterstof ongeveer 2 ppm. De concentratie H2S die in een stal hangt is vaak al 2 ppm of hoger. Met andere woorden als je zo’n meter in de stal ophangt zal hij vaak piepen en dan zetten mensen hem vaak uit.

Veiligheid bij het mixen van mest in de mestkelder valt eigenlijk niet te regelen met meetapparatuur. Het zit hem meer in de werkprocessen. ‘Vaker mixen (waardoor de concentratie per keer wordt verlaagd), goede ventilatie en mixen op een dag waarop het redelijk waait maakt het proces al veiliger. Eigenlijk zouden de boeren met adembescherming op moeten mixen, maar dat zie ik de boeren nog niet zo snel doen.’ ■

De maatschappij verandert!

Verandert hulpverlening mee?

www.sdu.nl/congresrboh nummer 11 november 2008 575

EXTRA VEILIG De revolutie in brandbestrijding

DRY SPRINKLER POWDER AEROSOL DE MARKTLEIDER OP HET GEBIED VAN KLEURNALICHTENDE VEILIGHEIDSSIGNALERING.

T 024 3789581 - INFO@SYSTEMTEXT.NL

W W W. S Y S T E M T E X T. N L

576

nummer 11 november 2008

HĂŠt volumetrisch blusmiddel voor beginnende en gevorderde binnenbranden. De stof aerosol werkt vlamafbrekend, dus geen herontsteking.

De DSPA-5 voorkomt zelfs backdrafts en flashovers.

Alles over dit unieke systeem op DSPA.nl

DSPA .nl

T 024 3522573 E info@dspa.nl

Sdu Uitgevers

PU NT EDU

Ed Oomes is de nieuwe columnist van Brand&Brandweer. Veel brandweermensen kennen hem als ome Ed. Maar in B&B maakt hij een nieuwe start onder de naam Punt Edu. Waarom hij voor die naam heeft gekozen en wat u van hem kunt verwachten, leest u in zijn eerste stuk: Punt Edu

Vergetende organisatie Zowel in Duitsland als in Engeland zijn branden bekend waarbij een onverwachte snelle branduitbreiding plaatsvond. Het vreemde hierbij was dat ruimten die enigszins met rook waren gevuld, maar waarin zich geen brandhaard bevond, ineens volledig in brand raakten. Bij de twee hierna beschreven branden in Duitsland bestond de dakconstructie steeds uit sandwichpanelen met isolatie.

N

adat de brandhaard bijna was geblust, werd het niet door brand aangetaste kantoorgedeelte door twee brandweerlieden gecontroleerd. Ze constateerden alleen een kleine hoeveelheid rook. Voor het ventileren van deze ruimte werd de deur opengezet en met een stoel geblokkeerd. Op dat moment ontstond er een zeer heftige verbranding. Beide brandweerlieden werden door een vuurbal gegrepen en door de overdruk naar de uitgang geblazen. Vandaar konden zij zich in veiligheid brengen. Er ontstond zoveel overdruk dat het gehele dak openscheurde. Op het dak waren op dat moment brandweerlieden bezig met het afkoelen van het bitumen, dat door de hitte vloeibaar was geworden en naar de kantoorruimte stroomde. Zij werden weggeslingerd en kwamen in contact met de vlammen en het hete bitumen. Andere brandweerlieden buiten het gebouw werden getroffen door steekvlammen, delen van het gebouw en glasscherven. Hierbij kwamen vijf brandweerlieden om het leven.

Bij een brand in een vrijstaande supermarkt probeerde brandweerpersoneel een toegangsdeur te openen van een gedeelte van het gebouw dat nog niet brandde. Op dat moment deed zich binnen een explosie voor waardoor de deur open vloog en de brandweerlieden werden weggeslingerd.

De ontledings- en verbrandingsproducten van sommige materialen bestaan uit gassen waarin veel koolstof zit. Dit is bijvoorbeeld het geval bij polyurethaanschuim, polystyreenschuim, olie, plastic, bitumen, verf en rubber. De energie inhoud die bij verbranding van die gassen vrijkomt is ongeveer vijftien keer groter dan die van ‘normale’ ontledings- en verbrandingsgassen en is ongeveer de helft van die van het gas methaan. Dit verklaart het effect van verbranding van gassen die veel koolstof bevatten. In de hierboven beschreven praktijksituaties waren sandwichpanelen in de constructie toegepast. Proeven in Kiel en Engeland hebben aangetoond dat blootstelling van deze panelen aan brand binnen korte tijd leidt tot zeer hoge temperaturen aan de oppervlakte van de panelen als gevolg van de goede isolatie aan de binnenkant. Door de hoge temBrand&Brandweer

peraturen gaat het isolatiemateriaal grote hoeveelheden gassen vormen. Deze gassen kunnen vrijkomen op plaatsen waar de panelen worden onderbroken en de buitenkant door de hitte vervormt, zoals bij bovenlichten. De gevormde ontledingsproducten hebben een relatief lage ontstekingstemperatuur. Een kleine ontstekingsof warmtebron kan reeds leiden tot brand in de panelen. Als het eenmaal brandt, kan binnen korte tijd een geweldige vlamoverslag ontstaan. De verhitting van de metalen buitenkant van de panelen en het wegbranden van de vulling leidt vaak tot de totale vernietiging van het object. Hierbij is meer sprake van een gebouw in brand dan van brand in een gebouw.

Professor Piet Vroon hield tijdens een congres ooit eens een boeiend betoog, waarna hij van de zaal een groot applaus kreeg. Toen de stilte weer was teruggekeerd en men in afwachting was van de volgende spreker, pakte Vroon onverwacht de microfoon en vertelde dat hij zijn voordracht had voorgelezen uit een onderzoek van vijftig jaar geleden. Zijn boodschap was dat er steeds maar nieuwe kennis wordt geproduceerd waar niets mee wordt gedaan en dat er zelfs feiten worden ‘ontdekt’ die sinds lang bekend waren. En al weer vergeten waren. Deze anekdote heeft mij geïnspireerd om mijn column letterlijk over te typen uit het boekje ‘De risico’s van het vak’, bladzijde 80 tot en met 82, uitgegeven in 1999 door BZK. Voor zover mij bekend is het niet meer verkrijgbaar, wat het onthouden van belangwekkende informatie niet ten goede komt.

Eerlijk gezegd was het door mij nu geciteerde deel van de inhoud mezelf ook ontschoten, totdat ik het weer tegenkwam bij het onderzoek naar de brand in De Punt. En dat terwijl ik nota bene in de begeleidingscommissie zitting had. Dat levert een prangende vraag op: een lerende organisatie is goed, maar hoe voorkomen we een vergetende organisatie?

Ed Oomes

nummer 11 november 2008 577

repressi e

Het redden van grote huis Wat gebeurt er als een koe of paard te water raakt? Juist ja, dan wordt de brandweer gebeld om het dier te redden. Het redden van grote huisdieren is echter niet zonder risico’s. Het is een vak apart. Een vak waar volgens brandweerman Harko Kwakernaat te weinig aandacht aan wordt besteed tijdens opleidingen. Jaarlijks zijn er 50 tot 100 incidenten met grote huisdieren die te water raken waarbij brandweerlieden gewond raken.

Door Jolanda Haven

terechtkwam. Hij hing over het hoofd van het paard heen om de halster te bevestigen. Het paard kwam met zijn hoofd omhoog waardoor de duiker te water raakte en onder het dier terecht kwam. Hij heeft drie maanden moeten revalideren. Dit ongeval had voorkomen kunnen worden als hij wist hoe je een halster moet bevestigen.

Voor de praktijklessen trekt Kwakernaat met de brandweerlieden het verzorgingsgebied in. Het is belangrijk om te kijken naar de specifieke gevaren in ieders verzorgingsgebied.

Daarnaast geeft hij nog adviezen aan bedrijfshulpverleners gericht op de paardenhouderij.

Een reddingsactie loopt bijna fataal af. De brandweerman rechts raakt gewond doordat hij bedolven wordt onder het paard, hij moet drie maanden revalideren

H

arko Kwakernaat heeft twee passies, de brandweer en paarden houden. Passies die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Kwakernaat is brandweerman in de regio Amsterdam-Amstelland en heeft een paardenhouderij met negen paarden. Hij kent als geen ander de gevaren met deze dieren. Als een paard te water raakt is het niet zo gemakkelijk om het dier weer op de vaste wal te krijgen. Dat er onveilige werksituaties ontstaan, vindt Kwakernaat niet zo vreemd. ‘Je kunt het de brandweerlieden niet kwalijk nemen, want ze proberen met hun gezonde verstand vaak een dier te redden. Ze vergeten vaak dat ze zichzelf daarbij in een onveilige positie begeven.’

Kwakernaat geeft samen met brandweerman Fred Kuiper cursussen voor brandweerlieden. Cursussen die bestaan uit zowel theorie als praktijklessen. Wat zijn de gevaren als een paard te water raakt en hoe red je het dier op een veilige manier? ‘Als een paard te water raakt, moet je er altijd voor zorgen dat je zijn kop boven water houdt’, zo begint de paardenliefhebber. ‘Ga als het even kan niet het water in. In 90% van de gevallen kun je vanaf de kant een inzet doen om het dier te redden. Het is vaak veel te gevaarlijk het water in te gaan. Een paard kan in paniek raken en om zich heen trappen waardoor je bedolven raakt.’

Praktijkvoorbeelden genoeg, volgens Kwakernaat. Zo raakte een duiker in Amsterdam bekneld doordat hij onder een paard

578

nummer 11 november 2008

Ken je verzorgingsgebied ‘Het achterhalen van de eigenaar van het dier is minstens zo belangrijk’, zo gaat Kwakernaat verder. ‘Hij kent zijn vee en zal de brandweer kunnen adviseren en helpen. In de praktijk blijkt dat het op dat moment soms lastig te achterhalen wie de eigenaar is. Daarom is het goed om dat in je verzorgingsgebied uit te zoeken. Bezoek een boer en laat je informeren. Net als een boer zijn ook BHV’ers onmisbaar bij brand. Zij weten alles van het bedrijf en zijn een belangrijke spil bij het redden van dieren.’

Onder het redden van grote huisdieren vallen ook koeien en stieren. ‘Eigenlijk moeten we van koeien afblijven. De meeste brandweerlieden weten niet half hoe gevaarlijk die dieren zijn.

Een paard is onberekenbaar maar een koe is onhandelbaar en heel erg sterk. Helemaal als je een stier voor je kiezen krijgt. Een koe houdt het langer vol in het water als een paard. Dus mijn advies bij koeien is, zoek eerst uit wie de eigenaar is want het is levensgevaarlijk om als brandweer een inzet te doen. Ook al ben je met zes mensen’, aldus Kwakernaat.

Ramen en deuren openzetten Maar wat te doen bij brand? ‘Zo snel mogelijk alle dieren in veiligheid brengen. Als je met één auto ter plaatse bent kun je niet zoveel uithalen qua brandbestrijding. Dus direct hoog opschalen en de boer helpen om dieren in veiligheid brengen. Op dat moment moet je zien te redden wat er te redden valt.’ Volgens Kwakernaat is het minstens zo belangrijk om alle ramen en deuren in een manege of paardenstal te openen. Dit in tegenstelling tot een woningbrand waarbij geadviseerd wordt om de ramen en deuren juist te sluiten. ‘Paarden hebben zuurstof nodig, als je alles afsluit zal een paard eerder stikken. Door alle deuren open te zetten houden ze het langer vol en je vergroot daarmee ook nog eens de vluchtroute’, aldus Kwakernaat.

Sdu Uitgevers

repressi e

dieren: een vak apart

Een praktijkles ontruiming. Brandweerlieden leren hoe ze een paard moeten evacueren.

‘Dat geldt alleen als er brand is in de stal. In een naastgelegen kantoor of kantine moet je uiteraard ramen en deuren sluiten.’

BHV’ers Maar wat moet de brandweer in een binnenstad met kennis over grote huisdieren? Die lopen toch niet in een stad rond? ‘Toch wel. Neem Amsterdam als voorbeeld. De oudste paardenmanege bevindt zich in Amsterdam. Hartje Amsterdam wel te verstaan’, aldus Kwakernaat. De manege bestaat uit veel hout, het is een hoog gebouw en heeft een hoge vuurbelasting.

Op zolder liggen ongeveer 2000 pakken stro. ‘Circa zeventig paarden staan gestald in een overdekte manege midden in de bewoonde wereld. Er is geen weide in de omgeving. Wat te doen als daar brand uitbreekt? Waar moet je met die zeventig paarden naar toe? Zorg ervoor dat de paarden niet los op straat komen te lopen want dan heb je er een probleem bij. Paarden moet je zo snel mogelijk in de trailers zien te krijgen en proberen weg te komen. Er zijn snel veel handen nodig dus laat je assisteren door BHV’ers, de boer en je collega’s.

Wat veel mensen vergeten is dat als een paardenstal onder een rookpluim staat dat ook grote gevolgen heeft. Net als voor mensen is rook voor dieren zeer schadelijk. In Amstelveen is kort geleden nog een grote brand geweest nabij een paardenmanege waarbij de paarden geëvacueerd moesten worden omdat de dieBrand&Brandweer

ren onder de rookpluim stonden. Kwakernaat: ‘Een paardenstal is niet hermetische af te sluiten dus als een stal zich in het effectgebied bevindt moet je altijd evacueren.’ ■ Voor meer informatie over het redden van grote huisdieren kijk ook op www.rhft.nl

Praktijkvoorbeeld Onlangs gebeurde er in Duivendrecht nog een ongeval. Daarbij raakte brandweerman Egbert de Rouville gewond. De brandweer kreeg melding van een koe te water en ging ter plaatse. Om de koe uit het water te halen werd gebruik gemaakt van een slang en een touw. Het dier werd met succes aan land getrokken maar ging er als een bezetene vandoor waardoor De Rouville verstrikt raakte in het touw. ‘In eerste instantie dacht ik dat ik mijn enkel verstuikt had maar later bleek dat mijn kuitbeen gebroken was’, aldus De Rouville. Had dit incident voorkomen kunnen worden? Het inspectierapport spreekt van een pech geval. Het had iedereen kunnen gebeuren. Daar is De Rouville het wel mee eens. Alleen een korter touw had dit incident misschien kunnen voorkomen. ‘Het touw was 20 meter lang. Achteraf gezien veel te lang.’

nummer 11 november 2008 579

repressi e/onderzoek

De brand die begin oktober in een mum van tijd elf woningen in Zaandam verwoest, doet denken aan de brand in Hoofddorp half augustus. Bij beide branden ging de brandontwikkeling razendsnel via de plafonds onder het platte dak, terwijl de brandwerende scheidingen het vuur 20 minuten moeten tegenhouden. Uit onderzoek naar de brand in Hoofddorp blijkt dat de brandwerende scheidingen niet deugden. Het NIFV schat in dat dit probleem bij honderdduizenden woningen speelt. foto: FBF.NL

Door Ellen Schat

De brand verspreidt zich snel doordat de brandwerende scheidingen in de woningen niet intact zijn.

Razendsnelle branduitbreiding in wo

’s

Avonds iets voor elven kreeg de alarmcentrale melding van een uitslaande brand aan de achterkant van een woning in een woonblok in de straat Schiermonnikoog in Zaandam. Een van de middelste woningen uit het in de jaren twintig gebouwde blok stond in brand. De brand breidde zich razendsnel uit, naar beide kanten, reden waarom de brandweer een half uur later opschaalde naar zeer grote brand en GRIP1. Hoofdofficier van Dienst Abel Zwart, 580

nummer 11 november 2008

die rond half twaalf ter plaatse was, schaalt binnen een uur op naar GRIP2. ‘We moesten een grootschalige ontruiming uitvoeren, ook de bewoners van het woonblok ertegenover moesten hun huizen verlaten. De bewoners werden eerst in het buurtcafé opgevangen. Lange tijd was onduidelijk of iemand aanwezig was in het pand waar de brand begon. Dat bleek de volgende dag gelukkig niet zo te zijn’, aldus Zwart.

Het vuur verspreidde zich tussen het plafond, wat bestrijding erg Sdu Uitgevers

repressi e/onderzoek

lastig maakte. De brand bleef zo hevig woeden en uitbreiden dat de volgende ochtend tegen zevenen aflossing moest komen van de regio Kennemerland. Een uur daarvoor was het sein brand meester gegeven. ‘De brand was heel hardnekkig. Dat had overigens ook te maken met de harde wind, kracht 8. Ik heb toen besloten stoplijnen in het dak te creëren’, aldus Zwart. Met motorkettingzagen maakten brandweermensen een meterbrede stoplijn dwars over het dak, eerst aan de benedenwindse kant.

‘Die aan de bovenwindse kant hebben we niet af kunnen maken, omdat de brand zich ontwikkelde en de OvD zijn mensen op een gegeven moment van het dak heeft gehaald. Hij vond het een onveilige situatie worden’, aldus Zwart. De eerste stoplijn zorgden er volgens Zwart voor dat de buitenste woningen uiteindelijk zijn gespaard.

Overeenkomsten Hoofddorp De brand vertoont veel overeenkomsten met de brand die aan de Hoofddorper Koning Willem I Laan woedde op 16 augustus. Ook hier was er snel brandverloop en uitbreiding naar de aangrenzende woningen.

Frank van Herpen was bij beide branden aflossend Hoofdofficier van Dienst. ‘Het feit dat je moet aflossen bij een woningbrand is al veelzeggend’, aldus Van Herpen. Meestal is een woningbrand zo geblust, maar hier bleef het vuur zich via de daken verspreiden.’

In Hoofddorp richtte Van Herpen zich op onder meer op het informeren van bewoners en het in goede banen leiden van de afhandeling ter plaatse van de brand, waaronder het contact met de Inspectie Openbare Orde en Veiligheid en de afdeling Forensische Opsporing van de politie. ‘De eerste hectiek was immers voorbij, en ik zag al snel dat dit een heel ongewone situatie was die om nader onderzoek vroeg.’ Het Team Brandonderzoek werd ingeschakeld, dat eind augustus in een rapport vaststelde dat de snelle brandontwikkeling te maken had met de scheidingsmuren die niet zijn opgetrokken tot aan het dakbeschot. Deze is even hoog als de dragende balklaag, waarboven een tussenruimte van enkele centimeters aanwezig is. Dat betekent in feite dat er geen enkele vorm van brandwerendheid tussen de woningen zit. De hete rookgassen en de smeltende vloeibare isolatie stroomden tussen het plafond naar de omliggende woningen. ‘Het idee was om dit breder bekend te maken binnen de brandweer, en toen werden we door de actualiteit van Zaandam ingehaald’, aldus Van Herpen.

Toen Van Herpen ’s nachts de melding van de woningbrand in Zaandam kreeg, vermoedde hij al dat het om een zelfde soort

er wel degelijk tekortkomingen zitten in de brandscheidingen bij de betreffende woonblokken in Zaandam.‘De bewoner van de woning waar de brand ontstond was vermoedelijk aan het verbouwen. De brandwerende scheidingen waren daardoor niet intact. De hete rookgassen hadden vrij spel en zijn door het ontbreken van het plafond in de ruimte tussen plafond en dakbeschot gestroomd. De brandweer moet dus op haar qui vive zijn bij dit soorten branden.’

Breder probleem Vermoedelijk zijn er honderdduizenden woningen in Nederland met ondeugdelijke brandscheidingen, zo schat het NIFV in. ‘Het speelt bij woningen, maar ook bijvoorbeeld bij winkelcomplexen. Het is meestal niet eens bewust verkeerd gedaan, maar er worden bijvoorbeeld leidingen door de brandwerende scheidingen geboord. Dat doet het effect van zo’n scheiding al deels teniet’, aldus Lex Schruijer van het NIFV. Het komt bij bestaande bouw voor, maar ook bij nieuwbouw.

‘Aannemers doen het werk niet goed, Bouw- en Woningtoezicht faalt in controle, woningbouwverenigingen stellen de controles uit tot groot onderhoud en gemeenten handhaven niet voldoende.’ Overigens kunnen burgers volgens Schruijer ook zelf hun steentje aan hun eigen veiligheid bijdragen door rookmelders op te hangen.

Het probleem is overigens al langer bekend. In 2006 adviseerde de VROM-inspectie na een soortgelijke brand in Heerlen de brandwerendheid bij woningen met eenzelfde type dakconstructie te laten onderzoeken en zonodig maatregelen te treffen.

Destijds heeft de VROM-Inspectie gemeenten opgeroepen eigenaren van advies te dienen en zonodig aan te spreken op hun verantwoordelijkheid. Na de brand in Zaandam liet het ministerie weten dat het erop lijkt ‘dat ook in Zaandam een onvoldoende brandwerende scheiding een rol speelt bij de snelle verspreiding van de brand.’ Ook de eis is helder: ‘Scheidingswanden tussen woningen moeten minstens twintig minuten bestand zijn tegen branddoorslag. Die eis geldt voor alle bestaande woningen, onafhankelijk van hun bouwjaar. Dat schrijft het Bouwbesluit voor.’

In Hoofddorp liet de gemeente Haarlemmermeer na de brand de 72 resterende huizen van het complex door de brandweer onderzoeken. Die stelde vast dat deze eenzelfde dakconstructie hadden.

Als reactie daarop zijn direct rookmelders geplaatst en de bewoners geadviseerd over wat zij zelf aan brandveiligheid kunnen doen. Ook heeft woningbouwcorporatie Ymere een plan van aanpak gemaakt, waarin de bouwkundige verbeteringen beschreven staan die moeten worden aangebracht om de brandveiligheid in

onblokken Zaandam en Hoofddorp brand ging. ‘Ik was vroeg in de ochtend ter plaatse, ik verving Abel Zwart als HOvD. ‘Heel duidelijk zag ik bij aankomst dat de verspreiding van de brand bovenlangs is gegaan. Het brandpatroon was hetzelfde als in Hoofddorp.’ Van Herpen adviseerde dan ook opnieuw het Brandonderzoeksteam in te zetten om het beeld bevestigd te krijgen. Dit onderzoek moet nog worden afgerond, maar vermoedelijk komt daar dezelfde conclusie uit als Van Herpen op basis van zijn ervaringen vaststelt. Ook Zwart stelt dat Brand&Brandweer

overeenstemming te brengen met de normen. Gemeente en Ymere zijn daarnaast bezig met het inventariseren van het woningbestand uit de jaren vijftig en zestig. Ook de jaren dertig woningen, een relatief klein aantal, wordt naar aanleiding van de brand in Zaandam, meegenomen. Naar aanleiding van de uitkomsten van deze inventarisatie worden vanaf eind november plannen van aanpak opgesteld. ■

nummer 11 november 2008 581

MINI HELICOPTER MET CAMERA VIDEOCOPTER De bediening is voorzien van een dubbele super FM ontvanger en GPS.

TIEF INNOVA

De Videocopter kan worden ingezet om een indruk te krijgen van een calamiteit zoals bijvoorbeeld bij: ¾ Brand ¾ Sportevenementen ¾ Files ¾ Ongelukken

Meer info?

Bel 0344-663344 of kijk op onze website www.hobrand.nl

Morsestraat 17 • 4004 JP Tiel • T. +31 (0)344-663344 • F. +31 (0)344-630640 Hobrand Advertentie def.indd 1

582

nummer 11 november 2008

22-09-2008 11:02:58

Sdu Uitgevers

VRAAG & ANTWOORD

Het oproepen van (vrijwillige) brandweerlieden Het oproepen van de (vrijwillige) brandweerlieden gebeurt tegenwoordig met de pager.

Maar vroeger ging dat volgens Gerard Koppers van de NBDC wel anders.

In de begintijden van de brandweer gebruikte men een brandklok om de brandweerlieden te waarschuwen. De brand werd gemeld door bij het ontdekken van de brand luidkeels ‘brand’ te roepen. Sinds die tijd is er veel veranderd.

Een brandklepper

H

Een brandratel

et probleem van het oproepen van brandweerlieden is eigenlijk nog niet zo oud. Tot in de jaren zeventig waren veel vrijwillige brandweermensen kleine zelfstandigen of mensen die in ieder geval in dezelfde gemeente woonden en werkten en de lijnen waren kort. Omdat de brandweermens mobieler en uithuiziger is geworden, werd het steeds minder zeker of er voldoende mensen zouden opkomen bij alarmering. De eerste draadloze alarmontvangers dateren van 1974 en waren zo groot als een forse paperback mét een lange draad als antenne. Daarna werden de alarmontvangers steeds betrouwbaarder, kleiner en gemakkelijker in gebruik. Nu kan iedereen die het moet weten, lezen of en waar de brand is. De brandweerlieden zijn alleen niet altijd meer in de buurt om op tijd te komen.

Vóór de tijd van de alarmontvangers werden in veel gemeenten, die het zich konden permitteren, alarmeringssystemen gebruikt via de PTT of energiebedrijven. Daarin had elke brandweerman thuis of in de winkel of werkplaats een elektrische brandbel, soms zelfs een soort intercomsysteem waarmee ook gesproken woord kon worden overgebracht. De meldingen kwamen vaak binnen bij de politie of de plaatselijke brandweercommandant, die vervolgens het alarmsysteem in werking bracht. Waar gebruik werd gemaakt van bellen of zoemers, spoedden de brandweermensen zich na alarm naar de kazerne om daar te vernemen waar men naartoe ging. Bij de omroep- of intercomsystemen kon men direct naar de brand gaan. Er moest dan wel ieder geval één brandweerman langs de kazerne gaan om de brandweerwagen op te halen.

In landelijke gemeenten, of daar waar de brandweermensen veel buitenshuis waren, werd voor de alarmering gebruik gemaakt van

Brand&Brandweer

De beroemde draadloze alarmontvanger Pageboy II die in de jaren tachtig op grote schaal in Nederland is gebruikt.

de sirenes van de Bescherming Bevolking(BB), een civiele beschermingsorganisatie die in 1952 werd opgericht om de Nederlandse bevolking in tijd van oorlog te kunnen beschermen, en van de sirenes van de Luchtbeschermingsdienst. Het signaal moest dan wel afwijkend zijn van wat de BB gebruikte, anders leek het net of de bom zou vallen! Vooral daar waar men op het land werkte, was dit een effectieve manier om de brandweermensen op te roepen. Een belangrijk nadeel was echter dat de rest van de bevolking ook meteen gealarmeerd werd.

De wekkerschellen, omroepsystemen en zelfs fluitsignalen door drukverhoging op de gasleiding waren er vaak al voor de Tweede Wereldoorlog. Vanaf het moment dat er vrijwillige brandweren kwamen en dus niet de hele bevolking meer nodig was bij brand, probeerde men doorgaans alleen de brandweerlieden te alarmeren in plaats van de hele stad. Aangezien de toestroom van de 'halve stad' het uitrukken en blussen natuurlijk alleen maar bemoeilijkte.

Tot die tijd - vaak nog tot in de Tweede Wereldoorlog aan toe gebruikte men vaak de kerkklok(ken) voor het brandalarm. Door de klokken tegendraads te luiden of in een ander tempo, kon men aangeven dat het om een brandalarm ging. Andere alarmeringsmethoden waren trompetten, kleppers, ratels of trommels. Al in de oudst bekende brandkeuren komt men al tegen dat de brandklokken geluid worden. Het melden van brand moest toen overigens gebeuren door luidkeels 'brand!' te roepen en als een ander dat bij een brand in jouw huis eerder riep dan jij zelf, werd je gestraft.

Gelukkig is er veel veranderd. ■ Met dank aan Gerard Koppers, www.nbdc.nl nummer 11 november 2008 583

dubbelI Ntervi ew

Agressie tegen hulp de komende jaarwi Marijke van Veen, directeur Veiligheidsregio Gelderland-Zuid, tevens Regionaal Commandant en Lieke Sievers Regionaal Commandant regio IJssel Vecht staan tegenover elkaar in het dubbelinterview. Twee dames die nieuw zijn binnen brandweer Nederland. Hoe gaan zij de komende jaarwisseling tegemoet met het oog op agressie?

Marijke van Veen heeft in juni dit jaar de overstap gemaakt naar de brandweer. Zij was plaatsvervangend sector directeur Gevangeniswezen van de Dienst Justitiële Inrichting. ‘Ik was toe aan een nieuwe uitdaging, maar ik wilde wel op het gebied van veiligheid werkzaam blijven. Een uitvoeringsorganisatie binnen de veiligheidsketen sprak mij erg aan dus vandaar de overstap. De regionalisering is een taak die de komende maanden veel aandacht zal opeisen. Ik kom niet in een gespreid bedje en dat maakt het voor mij alleen maar leuker.’

Hoe bereiden jullie je voor op komende jaarwisseling?

‘In mijn regio worden de nodige maatregelen getroffen. Wij ondersteunen de landelijke campagne ‘handen af van onze hulpverleners’ van harte. Het moet duidelijk zijn dat agressie tegen hulpverleners niet getolereerd wordt, nooit. En als het gebeurt, moeten er harde maatregelen worden getroffen. Daarnaast roepen wij de hulpverleners op om aangifte te doen als ze te maken krijgen met geweld. We zien in de regio dat ook gemeenten hun rol oppakken en preventieve maatregelen nemen, zoals het maken van afspraken over vreugdevuren.’

In Gorinchem krijgt de brandweer ondersteuning van de politie tijdens oud&nieuw, wat vindt u daarvan?

‘Deze maatregel nemen wij ook als het nodig is. Het is te erg voor woorden dat de brandweer niet zelfstandig haar werk kan doen. De afgelopen jaarwisseling zijn er ook bij ons ernstige incidenten geweest. Bovendien is hierin een stijgende lijn te zien als we kijken naar voorgaande jaren en dat is uiteraard zorgwekkend.’

De campagne ‘handen af van onze hulpverleners’, in hoeverre is die zinvol?

‘De boodschap in de media dat je van hulpverleners af moet blijven vind ik goed.

Daarnaast moet er natuurlijk wel meer gebeuren om de echte raddraaiers die er op uit zijn om zich tijdens de jaarwisseling te misdragen er van te weerhouden.

Het oppakken en voor de rechter brengen van daders bijvoorbeeld, het verhalen van toegebrachte schade en politietoezicht. Wanneer er politie op straat rondloopt, dus als er toezicht is, zullen ze eerder denken ‘als ik nu wat uithaal is de kans groot dat ik gepakt word.’

584

nummer 11 november 2008

Sdu Uitgevers

dubbelintervi ew

diensten: hoe gaan we sseling tegemoet?

Afgelopen zomer maakte Lieke Sievers de overstap naar de brandweer. Ook zij is geen onbekende in de veiligheidssector. Circa dertig jaar heeft zij verschillende functies binnen de politie bekleed. ‘Ik heb de overstap gemaakt omdat ik me wilde verbreden in het veiligheidsveld, en toch betrokken wilde blijven bij een operationele dienst, gekoppeld aan strategische en bestuurlijke aspecten. De opbouw van de veiligheidsregio en de uitbouw van de samenwerking binnen de brandweer is daarbij een extra uitdaging. Naast regionaal commandant ben ik vanaf 1 januari voorzitter van de veiligheidsdirectie. De opbouw van de veiligheidsregio en de verdere regionale samenwerking van de brandweer zijn mijn belangrijkste aandachtspunten voor de komende tijd.’

Geweld tegen hulpdiensten; hoe groot is dit probleem?

‘Agressie tegen hulpdiensten is absoluut onaanvaardbaar. Duidelijk en direct doorpakken als het gebeurt, is heel belangrijk. Maar het is niet alleen van deze tijd en het zijn niet alleen de hulpdiensten die ermee te maken hebben. Medewerkers met een publieke functie, baliemedewerkers van de sociale dienst bijvoorbeeld, hebben ook te maken met geweld. Als je kijkt naar de samenleving dan neemt de focus op geweld in zijn algemeenheid toe. Geweld wordt steeds ‘gewoner’ gevonden aan de ene kant, terwijl aan de andere kant de aandacht vooral uitgaat naar repressieve aanpak ervan. De samenleving verandert, en dan heb ik het niet alleen over jongeren, volwassenen horen daar net zo goed bij. Mensen zijn steeds veeleisender, ‘ik heb recht op dit en ik wil dat’. Gedragsverandering is daar het gevolg van. Om het probleem rond de jaarwisseling aan te pakken moet je beginnen bij het voorkomen van het probleem.’

Hoe pak je agressie in dit geval het beste aan?

‘Als ik het rapport ‘Hoezo rustig?!’ lees over de afgelopen jaarwisseling dan blijkt dat het probleem sterk lokaal gericht is. Er moet naar een gezamenlijke aanpak van buurt, gemeente en hulpverleners gezocht worden om het te voorkomen. En als het gebeurt, dan moet je met elkaar zorgen dat het niet verder escaleert. Met het alleen repressief benoemen van de aanpak van het probleem moet je oppassen dat je niet in een negatieve spiraal terechtkomt. Zodra een onderwerp op een bepaalde manier aandacht krijgt door bijvoorbeeld de media, wordt het probleem vaak groter. En bereiken we misschien het tegengestelde. De tendens moet worden dat de nadruk wordt gelegd op wat je wilt bereiken en niet op wat je wil bestrijden.

Als de brandweer tijdens de jaarwisseling een brand bestreden heeft en terug rijdt naar de kazerne is het vuur alweer opgelaaid voordat de brandweer de hoek om is. Dat is dus niet effectief. Het is beter om vooraf afspraken te maken met bewoners. Dat wil nog niet zeggen dat je daarmee uitsluit dat er brandjes of ongeregeldheden ontstaan maar het is beter om er vooraf goed op te zitten.’ ■

Brand&Brandweer

nummer 11 november 2008 585

De oefenrubri ek

De Cirkelmethode Deze maand in de oefenrubriek, de cirkelmethode, ofwel het maken van een verkennende cirkel als je in een nieuwe ruimte komt. In het nieuwe opleidingssysteem wordt in de manschap A opleiding de deurprocedure aangepast. De inhoud van deze opleiding is nog niet definitief, daarom wordt de huidige procedure uitgelegd.

1

Bij de cirkelmethode houdt de 112 de deur vast en geeft een hand aan de 111. Door de deur rechts is de aanvalsploeg naar binnen gekomen en de opdracht van de bevelvoerder (de 110) was ‘linksom verkennen’. Er wordt nu rechtsom gestart met het cirkelen.

2

3

Bij het verkennen van de ruimte komen ze direct aan de rechterkant een deur tegen. De aanvalsploeg zakt door de knieĂŤn en openen de deur met behulp van de deurprocedure.

De aanvalsploeg kijkt/luistert of er rook/vuur is en of er slachtoffers zijn.

586

nummer 11 november 2008

De 112 houdt de deur vast en de 111 probeert zich zo breed mogelijk te maken via de muur. Als ze zich niet meer breder kunnen maken beginnen ze met het cirkelen. Daarbij moet gebruik gemaakt worden van het tastbeen en tastarm.

Sdu Uitgevers

De oefenrubri ek

4

De 111 stuit op een tweede deur.

6

Ook hier kijken/luisteren de brandweermensen of er rook/vuur is en of er slachtoffers zijn.

8

De 112, rechts, heeft nog steeds de deur vast. De 111 stuit op een kast.

5

Wederom zakken de brandweermannen door de knieën, en openen de deur volgens de deurprocedure.

7

De deur wordt weer gesloten en de procedure gaat verder. Daarbij wordt weer gebruik gemaakt van het tastbeen en tastarm.

9

De aanvalsploeg gaat stapje voor stapje verder om de ruimte af te tasten. De mannen hebben elkaar nog steeds vast en zo wordt de cirkel rond gemaakt.

10

De oefenrubriek is gemaakt in samenwerking met oefencentrum Noord BV locatie Wijster.Fotografie: Jolanda Haven, PS-Produkties

Neemt agressie tegenover hulpverleners toe?

Als laatste loopt de 111 tegen de muur aan en heeft de aanvalsploeg

een ‘complete’ cirkel gemaakt. De 112 kan nu achter de 111 gaan staan

www.sdu.nl/congresrboh

om verder te gaan met het linksom verkennen van de ruimte.

Brand&Brandweer

nummer 11 november 2008 587

nvbr-congr es

‘Het zijn veel meer doeners, dan denkers. Dat is de kracht, maar tegelijk de zwakte. Want de samenleving wordt zo complex, dat je over sommige dingen heel goed na moet denken.’ Deze uitspraak is de kernboodschap van NVBRvoorzitter Caroline van de Wiel op het congres van de vereniging op 2 en 3 oktober op Papendal. Het thema ‘De brandweer over grenzen’ laat in al haar facetten zien dat de brandweerorganisatie de luiken openzet. Van de Wiel: ‘We willen een transparante organisatie zijn die leert van de eigen fouten en ook leert van anderen.’

foto: Ad Hupkes

Brandweer over grenzen

Door Neelsje Marije de Boer en Ingrid Spijkers

H

et congres komt de eerste dag direct goed op gang. Journalist/presentator Fons de Poel is voor het congres met de camera op zoek gegaan naar het DNA van de brandweer. Wie zijn die brandweermensen, wat drijft ze? En wie is eigenlijk de baas van de brandweer? De antwoorden zijn bekend, eerlijk en toch ook onthutsend. ‘Niemand’, zo antwoordt bijvoorbeeld de NVBR-voorzitter op de vraag wie de baas is van de brandweer. Er wordt hard gelachen in de zaal. Maar iedereen voelt aan dat daarin ook de kans op chaos schuilt. Of zoals Jan Boonekamp in

Opkomsttijden en belastbaarheid Onder het thema ‘Brandweer over grenzen’ waren er tijdens de twee congresdagen zo’n twintig workshops te volgen; sportieve, kunstzinnige, scherpzinnige en praktische workshops. Waaronder ‘van acht minuten tot een half uur’ en ‘belastbaarheid van brandweermensen’. Brand & Brandweer was bij deze twee workshops aanwezig. Een impressie.

Momenteel staat nergens in de wet voorgeschreven hoe snel de brandweer bij een incident moet zijn. Als vuistregel geldt al wel dat de brandweer binnen 8 minuten na de melding ter plaatse arriveert. Voor woningbranden in de historische binnenstad geldt een opkomsttijd van maximaal 6 minuten. Maar wat is nu de beste opkomsttijd? Wat is haalbaar?

Bij de workshop ‘van acht minuten tot een half uur’ is hierover stevig gediscussieerd.

‘Er is in principe geen beste tijd. Hoe snel je aanwezig wilt zijn, heeft te maken met de 588

nummer 11 november 2008

aanwezige risico’s. Als mensen ’s nachts slapen, wordt de brandhaard vaak later ontdekt, in plaats van de gebruikelijke vijftien minuten. Dus wil je sneller aanwezig zijn.’, aldus spreker Jaap van der Schaaf van ingenieursbureau Save. De eerste dertig minuten van een brand worden volgens Van der Schaaf ook vaak ten onrechte gezien als ‘veilig. ‘Hoe eerder de brand wordt ontdekt, des te beter. Maar als de opkomsttijd wordt verlaagd, betekent dit ook dat de kazernedichtheid omhoog moet en dit kost veel geld. Dus uiteindelijk is de opkomsttijd een bestuurlijke afweging tussen kosten, kwaliteit en risico’s.’

Brandweer Haaglanden heeft nu 24 kazernes/steunpunten en een opkomsttijd van zes minuten. Dit is een bestuurlijke keuze geweest. ‘Als we uitgaan van een uitruktijd van vijftien minuten kunnen we met zes kazernes en steunpunten toe’, aldus commandant Rob Brons van brandweer Haaglanden. Bij de acht minuten norm valt

volgens Brons niet meer winst te halen bij de brandweer.‘De TS rijdt al snel genoeg.

De winst moet gehaald worden bij de alarmcentrale. Daar wordt nog tijd verspild.’

Martin Slot vindt dat er in de toekomst minder brandweerposten moeten zijn. Hij schreef eerder het stuk ‘Van hobby naar beroep’ in Brand&Brandweer. ‘Minder posten betekent vaker uitrukken. De brandweerlieden krijgen dan meer ervaring.’ De deelnemers in de zaal denken ook mee over een goede oplossing voor het opkomstprobleem.Zo vindt een van de aanwezige brandweerlieden dat bij gebouwen met automatische melders een camera moet hangen. ‘Bij een melding kan dan de centralist bekijken of er daadwerkelijk iets aan de hand is. Dit kan vele loze uitrukken schelen.’ In de buitengebieden is de opkomsttijd ook vaak hoger dan in de steden. Een brandweerman uit Drenthe: ‘Wij hebben een opkomsttijd van 15 minuten. Wil je op het platteland binnen acht minuten uitrukSdu Uitgevers

nvbr-congres

de film zegt. ‘Er zijn 450 bazen, want Nederland heeft zoveel gemeentes en dan zijn er nog 25 veiligheidsregio’s.’

Daarnaast is de conclusie dat de brandweer gepassioneerd is, maar ook behoudend. Een beeld dat later door minister Guusje ter Horst van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties nog eens wordt bevestigd. Ter Horst hoopt echter dat de brandweer de komende jaren een belangrijke stap gaat zetten. ‘Heel veel vrijwilligers zien bijvoorbeeld op tegen de regionalisering. Ze vrezen dat ze minder binding krijgen, maar de lokale commandant blijft bestaan. Ook zal iedere gemeente zijn stempel krijgen in het bestuur van de veiligheidsregio. Maar gezien de complexiteit van de samenleving moeten we aan schaalvergroting doen. Het is ondoenlijk om als ieder individueel korps aan alle eisen te voldoen en klaar te zijn voor ieder ramptype, maar gezamenlijk kun je dat wel.’

Caroline van de Wiel geeft aan dat ze graag zou zien dat de brandweer weer ‘leading’ wordt. ‘Er zijn de afgelopen jaren steeds dingen in onze kruiwagen gegooid. Rapport hier, onderzoek daar. Ik vind dat wij zelf moeten gaan bepalen wat op de agenda staat en zelf die kruiwagen moeten gaan duwen. We moeten niet meer alles over ons heen laten komen en volgen, maar zelf de leiding nemen.’

‘De brandweer is gepassioneerd, maar ook behoudend.’

ken, dan heb je twee tot drie keer zoveel posten nodig. Dat krijg je bestuurlijk nooit rond. We proberen daarom mensen zoveel mogelijk aan de rookmelders te krijgen.’

Conclusie: snelle opkomsttijden zijn erg mooi, maar praktisch niet altijd haalbaar.

Belastbaarheid brandweermensen Tijdens de workshop ‘belastbaarheid van brandweermensen’ gingen de deelnemers met elkaar in discussie over verschillende vormen van belastbaarheid. Een van de onderwerpen is de belastbaarheid door opleidingen. ‘De opleidingen veranderen in een hoog tempo. We kunnen beter elk jaar een ander thema aanpakken en niet alle opleidingen tegelijk willen aanpassen.’

De vrijwilliger wordt hierdoor volgens de deelnemers teveel belast. De mensen willen tegenwoordig meer vrije tijd, terwijl de druk van oefen- en scholingsavonden wel toeneemt. Een van de deelnemers heeft een goed voorstel om het probleem op te lossen: Brand&Brandweer

‘Om de druk van de vrijwilligers te verlagen is het een goed idee om de vrijwilligers overdag te scholen. Huur ze in, via de werkgever. Zo houden ze meer vrije tijd over’, aldus een van de deelnemers.

De belastbaarheid per brandweermens is verschillend. Ook veranderingen kunnen een rol spelen bij de belastbaarheid. Een brandweervrouw vertelt dat na de geboorte van haar kinderen een en ander veranderde. ‘Ik ben emotioneler geworden en reageer anders. Je stelt nieuwe grenzen voor jezelf. Want stel je voor dat er iets met je gebeurt tijdens een uitruk.’ De deelnemers spreken ook over het verwerken van ongelukken. ‘Ik vind een ongeluk met een ernstig gewond kind het ergst’, aldus een aanwezige.

Het meemaken van zware ongevallen kunnen de brandweerlieden emotioneel erg belasten. Een brandweerman bepleit om bij grote ongevallen zo weinig mogelijk brandweerlieden mee te nemen. ‘Uit eigen erva-

ring heb ik gezien dat brandweermensen die geen dienst hebben en staan toe te kijken bij een incident in veel gevallen meer problemen krijgen dan brandweerlieden die actief meehelpen. Die kunnen het voorval gemakkelijker een plekje geven’, aldus een van de aanwezige brandweerlieden.

Iedereen verwerkt gebeurtenissen op zijn eigen manier. Een brandweervrouw vraagt zich dan ook af of het wel zinvol is om bij ernstige incidenten altijd het BOT-team in te schakelen. ‘Niet iedereen heeft behoefte om een incident naderhand te bespreken.

We moeten af van de standaardisatie en meer kijken naar het individu. Wat goed is, is voor elk persoon weer anders.’ Een van de deelnemers vertelt dat Defensie veel verder is met de ontwikkeling van BOT-teams. ‘We hebben een achterstand van tien jaar en kunnen nog veel leren van de militaire aanpak.’ ■

nummer 11 november 2008 589

paraat veiligheidsdiensten B.V.

Snel tijdelijk

personeel

nodig?

Wij beschikken over gediplomeerde: Brandwachten - Bevelvoerders - Preventisten Ook voor: Brandweerchauffeurs - Controlefunctionaris brandpreventie - Duikers Duikploegleiders - Gaspakdragers - Vliegtuigbrandbestrijders - WVD-ers.

Tel. 0297-230590 - www.paraatveiligheidsdiensten.nl veiligheidsdiensten.indd 1

Applicom Zeker in brandveiligheid!

07-02-2008 15:06:35

UÊ UÊ UÊ UÊ

`Û ÃiÀ } *À `ÕVÌi Ì>}i " `iÀ Õ`

BOUWKUNDIGE BRANDPREVENTIE

Hulzenseweg 10-20 UÊNijmegen UÊT: +31 (0)24 35 22 571

www.applicom.nl

j Êi ÌÀiiÊi Êjj Ê>> ëÀii «Õ ÌÊ ÊLÀ> `«ÀiÛi Ì i

590

nummer 11 november 2008

sdu Uitgevers

Postbus 7010 6801 HA Arnhem T (026)3552455 F (026)3515051 E info@nvbr.nl www.nvbr.nl

Nederlandse Vereniging voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding De NVBR is de branchevereniging van en voor de brandweerzorg en rampenbestrijding in Nederland. Om de fysieke veiligheid van onze samenleving te vergroten, wil de NVBR de kwaliteit van de brandweerzorg en rampenbestrijding bevorderen. Dat gebeurt in nauwe samenwerking met alle partners in veiligheid.

Vrijwilliger duidelijk in beeld De vrijwilliger is goed in beeld bij de NVBR. Eigenlijk altijd al geweest. Dat kan ook niet anders voor een organisatie die voor het overgrote deel uit vrijwilligers bestaat. Toch leefde bij de NVBR het gevoel dat de afgelopen jaren de vrijwilliger ondergesneeuwd raakte door alle nieuwe plannen, regels en rapporten. Daarom is de Taskforce Vrijwilligheid (tfv) in het leven geroepen die inventariseert wat de vrijwilliger nodig heeft om optimaal te kunnen functioneren.

‘De afgelopen jaren is er enorm veel op de brandweer afgekomen en zijn we als organisatie heel erg bezig geweest met het bepalen van onze positie. Dat heeft enorm veel aandacht gekost. Daardoor is de mens achter de vrijwilligers een beetje uit beeld geraakt,’ zo verwoordt NVBR-voorzitter Caroline van de Wiel dat gevoel. ‘Voor ons hebben de belangen van de vrijwilliger altijd een belangrijke rol gespeeld. Want als we het hebben over een nieuw onderwijssysteem of het implementeren van rapporten, dat raakt iedereen. Vrijwilligers en beroeps.’

De opdracht voor de Taskforce Vrijwilligheid is onder andere het ontwikkelen van een visie op vrijwilligheid. Daarin werkt de Taskforce samen andere partijen waaronder het ministerie van Binnenlandse Zaken en het College van Arbeidszaken. ‘We willen de vrijwilligers aan ons verbinden en verbonden houden. Dat is onze opdracht voor de komende tijd. Dan moet je daar wel een visie voor ontwikkelen,’ vertelt Gerrie Ruijs, voorzitter van de Taskforce. Ruijs wil zich er sterk voor maken dat in alle processen die binnen het brandweervak lopen, gekeken Brand&Brandweer

wordt naar het effect op de vrijwilligers.

‘Het gaat er om dat ieder onderwerp als vanzelfsprekend vanuit de vrijwilliger wordt bekeken. Het gaat dan om onderwerpen als regionalisering, maar ook om de veranderingen in het chauffeursdiploma. Wat betekent dat concreet voor de vrijwilliger? We moeten er dus voor zorgen dat in de netwerken die we hebben bij de NVBR ook brandweervrijwilligers zitten of hun vertegenwoordigers, zodat hun belangen worden meegewogen.’

Daarnaast is het belangrijk dat de NVBR goed communiceert over vrijwilligheid. ‘Nu wordt ook al vaak gekeken naar de effecten voor de vrijwilligers, maar het wordt niet expliciet genoemd. We werken op dit moment aan een speciale site voor brandweervrijwilligers en denken na over een brandweerkrant,’ aldus Ruijs. De Taskforce Vrijwilligheid zoekt expliciet contact met de Vereniging voor Brandweervrijwiligers. ‘We hebben hetzelfde doel. We willen de positie van de vrijwilliger beter in beeld krijgen en daarmee ook verbeteren. Daarin werken we heel graag met iedereen samen.’

Gerrie Ruijs, voorzitter van de Taskforce.

nummer 11 november 2008 591

Brandweer verlegt grenzen Met een inhoudelijk sterk programma en zeker 600 bezoekers is het NVBR congres bijzonder geslaagd te noemen. De tweedaagse begon met de ledenvergadering en eindigde met een borrel. Tussen die twee tijdstippen waren zeer interessante workshops en discussies te volgen. De hoogtepunten van twee dagen congres.

Donderdag 2 oktober: 09.30: Het toch zeer ruime parkeerterrein van congrescentrum Papendal staat helemaal vol.

Parkeren kan alleen nog maar langs de kant van de weg. De belangstelling voor het congres is bijzonder groot.

10.00: Start ledenvergadering die begint met het gedenken van de vier omgekomen brandweermensen van dit afgelopen jaar. Het gaat om de omgekomen duiker in Terneuzen en de drie brandweervrijwilligers die in mei bij een brand in De Punt om het leven komen.

11.00 uur: Einde ledenvergadering, een half uur eerder dan gepland. Voorzitter Caroline van de Wiel loodst iedereen met hoog tempo door de agenda. Twee leden van het bestuur nemen afscheid; Thomas Faber en Koos Scherjon. Zij hebben aan de wieg gestaan van 592

nummer 11 november 2008

de huidige organisatie. Hun opvolgers in het NVBR-bestuur zijn Eli van Strien en René Moraal. Extra tijd om te netwerken en collega’s te spreken.

Interviewer en gespreksleider van de dag Fons de Poel vraagt enkele bestuursleden naar de behaalde successen van het afgelopen jaar.

Stephan Wevers die Brandweerzorg onder zich heeft, noemt het constructieve overleg met de inspecties. ‘We krijgen allemaal rapporten, maar het zou nog beter zijn als de leermomenten worden vertaald naar concrete les- en oefenstof. Daar zijn we nu mee bezig.’

Thomas Faber, verantwoordelijk voor Management & Organisatie, noemt de ontwikkelingen op het gebied van het tweede loopbaanbeleid. ‘Maar deze portefeuille is er één van de lange adem. Je moet geduld hebben om resultaat te kunnen boeken. Dat wens ik mijn opvolger ook toe.’

Koos Scherjon, voorzitter van de programmaraad Risicobeheersing, is blij dat de brandweer nu overal aan tafel zit bij het ministerie van VROM. ‘Daar wordt de regelgeving voor de bouw ontwikkeld. En daar waren we nog onvoldoende vertegenwoordigd. Dat is u goed.’

Voorzitter Caroline van de Wiel wil de ramen en deuren van de organisatie eens goed open zetten. ‘Brandweermensen zijn doeners, en dat moet ook. Maar we moeten ook meer met elkaar in debat. Een oplossing of andere kijk op zaken niet direct afkeuren, maar vooren nadelen goed tegen elkaar afwegen.’

Bestuursleden Thomas Faber en Koos Scherjon

nemen afscheid. Hun plek wordt ingenomen door René Moraal en Eli van Strien.

13.00 uur: ‘Op zoek naar ’t heilig vuur’.

Onder leiding van journalist/presentator Fons de Poel worden NVBR-voorzitter Caroline van de Wiel, minister Guusje ter Horst van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en brandweercommandant Johan Postma uit Leeuwarden ondervraagd over de huidige stand van zaken binnen de brandweer.

Bovendien is De Poel met een cameraploeg op zoek geweest naar het DNA van de brandweer. Conclusie: de brandweer is een daadkrachtige organisatie, het vak gaat over van vader op zoon, maar het is ook een behoudende beroepsgroep.

Minister Ter Horst van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties roemt de daadkracht van de brandweer. ‘Het is een robuuste en betrouwbare organisatie.’ Maar ze heeft ook een wens voor de toekomst. ‘Ik hoop dat de brandweer met behoud van passie en betrokkenheid, wordt omgevormd tot een moderne en grootschalige organisatie.’

14.30: uitreiking eerste Jan van der Heijdenprijs: Voor de eerste keer is een deze prijs toegekend. Jan van der Heijden was de uitvinder van de brandweerslang en –spuit. En innovatie blijft een belangrijk punt binnen de brandweer. Er wordt genoeg geïnnoveerd, maar vaak komt het niet verder dan het eigen korps. Daarom is deze prijs in het leven geroepen.

Sdu Uitgevers

op succesvol congres

De genomineerde voor de Jan van der Heijden Innovatieprijs waren: In de categorie techniek: Brandweer Nijmegen met de ‘blusbom’.

In de categorie maatschappelijke inbedding: Brandweer Enschede met de ‘wijkscan’.

In de categorie organisatie: Brandweer Terneuzen met het ‘snel Interventie voertuig’.

De aanwezigen in de zaal kiezen voor de wijkscan van Enschede. Met een gifgroene tankautospuit gaat de brandweer in Enschede de wijken in, om het veiligheidsbewustzijn van burgers en ondernemers te vergroten.

Door de risico's per wijk in kaart te brengen, kan Brandweer Enschede heel gericht contact leggen met burgers en instellingen, om de risico's te verlagen en de brandveiligheid te vergroten. Dat zal op termijn leiden tot minder brand, minder slachtoffers en minder schade.

15.00 uur: start workshops; congresdeelnemers kunnen naar tien verschillende workshops, met zeer uitéénlopende onderwerpen. ’s Avonds: feest!

Vrijdag 3 oktober: 08.00: Warming-up; Volleybaltrainer Ron Zwerver, judoka Edith Bosch en schaatser Jochem Uytdehaage nemen de brandweermensen mee op sleeptouw. Een zeer sportieve opening van de dag. Het is uiteindelijk de club van Jochum Uytdehaage die wint.

09.30: In de ban van de ring: Topsporters zoeken naar overeenkomsten met de brandweer. En die zijn er! Brandweermensen zijn topsporters. Zij gaan altijd tot of over de grens, net als sporters. Innovatie speelt in sport een belangrijke rol, net als bij de brand-

weer. Zo noemt Erica Terpstra het gebreide zwempak waarin zij nog zwom. ‘Het kruis hing op m’n knieën als ik uit het water kwam.

Het huidige pak is fantastisch en geeft heel veel mogelijkheden.’

11.00 – 16.00: Deelnemers kunnen naar veertien verschillende workshops. Lastig kiezen, want het is een zeer gevarieerd aanbod; van TS4 tot Akido en van paardencoach tot profcheck.

16.00 uur: Afsluitende borrel en veiling: In totaal werd er ruim tienduizend euro opgehaald voor de Brandwonden Stichting. Er worden schilderijen geveild die tijdens één van de workshops op die dag gemaakt zijn, de helm van voormalig NVBR-voorzitter Don Berghuijs en een arrangement op Papendal. Maar het absolute topstuk was het jack van Uytdehaage.

Hij stelde het beschikbaar omdat hij de brandweer en de Nederlandse Brandwonden Stichting een warm hart toedraagt door zijn eigen ervaringen. Hij raakte ooit bekneld bij een auto-ongeluk. De brandweer haalde hem uit de auto, waarna hij werd opgenomen in het brandwondencentrum in Beverwijk. Het jack levert € 5.500 op en komt op een mooie plek in het kantoor van de NVBR te hangen.

Op de site van de NVBR is veel te zien van het congres: filmpjes, foto’s etc. De film van Fons de Poel over het ‘DNA van de brandweer’ wordt verstuurd naar alle deelnemers en is op te vragen via de site. www.nvbr.nl

nummer 11 november 2008 593

Verdiepingsbijeenkomsten Gebruiksbesluit De afgelopen maand zijn enkele verdiepingsbijenkomsten gehouden over het nieuwe gebuiksbesluit. Op die regionale bijeenkomsten gaan deskundigen van het ministerie van VROM en het Landelijk Netwerk Brandpreventie van de NVBR gedetailleerder in op de invoering van het gebruiksbesluit. Deze regionale verdiepingsbijeenkomsten zijn een vervolg op het congres ‘Het nieuwe gebruiksbesluit’ in september. Tijdens dat congres kwam duidelijk naar voren dat er behoefte is aan deze verdiepingsslag. Op 17 november is de laatste regionale bijeenkomst in Zwolle. Aanmelden en vragen stellen kan via gebruiksbesluit@nvbr.nl

Vertrek Albert Gieling is per 1 oktober aangesteld als cluster-commandant in de regio Midden-Twente.

Het afgelopen jaar werkte hij als programmacoördinator Brandweerzorg. Zijn portefeuille wordt, tot er een opvolger is, voor het grootste gedeelte waargenomen door Job Kramer.

Tonny Wold neemt het onderdeel brandweerduiken over.

NVBR draagt bij aan code voor goed bestuur Ook de brandweer kan veel baat hebben bij de code Goed Openbaar Bestuur. Deze code wordt momenteel ontwikkeld door een werkgroep, waarin ook de brandweer is vertegenwoordigd.

Goed bestuur moet op het netvlies van de bestuurders gebrand zijn, vindt minister Guusje ter Horst. Daarom ontwikkelt de werkgroep Goed Openbaar Bestuur een code, waarin de waarden staan waaraan de overheid moet voldoen. In de werkgroep zit ook Regionaal Commandant Paul Verlaan, die namens de brandweer moet toetsen of de gedragsregels wel overeenkomen met de dagelijkse praktijk. ‘Ik kan mij goed vinden in wat er nu op papier staat’, zegt Verlaan. ‘De code moet zorg dragen voor een professionele, betrouwbare en geloofwaardige overheid.’

Wat dat betreft heeft de brandweer veel aan de code. ‘Het lijkt een abstract document, maar deze code moet juist de waarden verankeren in de organisaties die uitvoeren waar de overheid voor staat.’ Dus ook de brandweer, die ook nog veel heeft te leren. ‘Neem nu één van de punten in de code: doelgericht en doelmatig werken. Zeker wat betreft onze bedrijfsvoering kunnen we nog veel leren’, vindt Verlaan. ‘Maar ook is uit verschillende onderzoeken in het verleden al gebleken dat een ander punt, het lerend vermogen, nog wel aandacht nodig heeft.’

Verlaan herkent dus de brandweerorganisaties in de opgestelde code. ‘Ik vind het belangrijk om te toetsen of dat wat er in de werkgroep gezegd wordt, ook klopt voor de brandweer.

Daarom ben ik blij met mijn rol in de groep. Uiteindelijk is de code niet alleen voor de bestuurders, maar ook voor de uitvoerende organisaties.’ In november start een consultatieronde, die onder andere langs de brandweren zal gaan. Naar verwachting zal Minister Ter Horst de code in januari vaststellen.

594

nummer 11 november 2008

Agenda 5 november Verg. programmaraad Risicobeheersing 6 november • Verg. programmaraad Crisisbeheersing & Rampenbestrijding • Verg. programmaraad Informatiemanagement • Verg. programmaraad Management & Bedrijfsvoering • Verg. DPG3: kwalititeitsinstrumenten • Verg. LNB Utrecht • Verg. ontwikkelgroep voertuigenbediener • Verg. BBP-overleg 7 november • Verg. programmaraad Brandweerzorg • Verg. ontwikkelgroep manschap B 10 november • Verg. Innovatie Moed • Verg. werkgroep Kwaliteitszorg 11 november • Verg. LPO • Verg. netwerk ontwikkelingen brandweer • Verg. stuurgroep brandonderzoek 13 november LNP ledenvergadering 18 november • Verg. netwerk opleiden en oefenen • Verg. LOBO 20 november • Verg. hoofden meldkamer brandweer • Netwerkdag kwaliteitszorg • Verg. ontwikkelgroep voertuigenbediener • Verg. PPMV Klankbordgroep 24 november Verg. strategische reis 25 november • Verg. ontwikkelgroep manschap B • Verg. netwerk MOTO 27 november Verg. Cobra 28 november Bijeenkomst netwerkvoorzitters 1 december Verg. strategische reis 2 december Verg. ontwikkelgroep manschap B 3 december Verg. kernteam Finance & Controle 4 december • Verg. BBP-overleg • Verg. DPG3: Kwaliteitsinstrumenten • Verg. LNB Utrecht • Verg. netwerk Personeel & Organisatie

Sdu Uitgevers

BRAN DweeR OV eRZee

Deze maand in gRIP4 Meldkamer Noord-Nederland Politie, Brandweer, Ambulancezorg en GHOR van de provincies Friesland, Groningen en Drenthe bouwen gezamenlijk een nieuwe meldkamer voor alle 112 meldingen. Het gebouw komt in Drachten en moet in 2010 operationeel zijn. De meldkamer is uniek in Nederland vanwege de grootte van het gebied het aantal organisaties dat er samenwerkt.

Agressie tijdens jaarwisseling Wie voor schade en overlast zorgt tijdens de jaarwisseling moet snel en effectief gestraft worden met straatverboden en boetes. Dat concludeert de Commissie De Graaf in het rapport ‘Een prettige jaarwisseling’.

Bovendien moeten daders uit de anonimiteit worden gehaald, bijvoorbeeld door het gebruik van camera’s. Ook moet er meer aandacht komen voor een vroegtijdige voorbereiding waarbij politie, gemeente, hulpverleningsdiensten en buurtbewoners betrokken zijn. GRIP4 kijkt hoe de hulpverleners zich voorbereiden.

evaluatie vrachtwagenongeval over de grens De samenwerking tussen de Duitse en Nederlandse hulpverleners is onderzocht in een evaluatie na een vrachtwagenongeval op de A40 in Duitsland afgelopen mei. Omdat het incident effecten heeft gehad voor zowel Nederland als Duitsland is de evaluatie gedaan. Twee vrachtwagencombinaties raakten betrokken bij een ongeval, waarna een hevige brand ontstond.

Brandweer overzee

Vrijwilligers bij de brandweer Curaçao (deel 2) ‘In de vorige editie van Brand&Brandweer vertelde ik dat Brandweer Curaçao wil starten met een opleiding voor vrijwilligers (voor de afdeling Repressie) binnen de brandweer voor het westelijk deel van het eiland. Het is voor het eerst dat het concept vrijwilligers bij de brandweer (voor repressieve werkzaamheden) aan bod komt op het eiland Curaçao. Het is een nieuw concept dat tijd nodig heeft voordat het doordringt tot de bevolking en ook binnen het korps zelf.

Op 1 oktober 2008 is de opleiding gestart. Het was de bedoeling dat de brandweer moest starten met achttien aspirant vrijwilligers. Het aantal vrijwilligers dat is gestart met de opleiding is verminderd tot negen wegens omstandigheden die niet in handen waren van de brandweer. Naast de negen aspirant vrijwilligers zijn er drie vrijwilligers die werkzaam zijn bij de luchthaven brandweer. Zij hoeven niet opgeleid te worden. In totaal zijn er dertien vrijwilligers voor het westelijk deel van het eiland.

De opleiding vindt drie keer per week plaats voor een periode van één jaar waar ook stage bij de beroepsbrandweer is in begrepen. Alle vrijwilligers zullen een vergoeding krijgen voor de uren die zij besteden aan de brandweer. De vergoeding bestaat uit vijf verschillende componenten: vaste vergoeding, les/oefen-vergoeding, uitrukvergoeding, proefalarm-vergoeding en consignatievergoeding.

Een van de voorwaarden waaraan de vrijwilligers moesten voldoen was dat zij woonachtig moeten zijn in het westelijk deel van het eiland rond en nabij het vrijwillige kazerne Barber. Op het moment dat de vrijwilligers helemaal klaar zijn met de opleiding en stage kunnen ze ingeroosterd worden om dienst te draaien.

Ieder vrijwilliger krijgt een pieper en via de pieper wordt de vrijwilliger gealarmeerd voor ieder incident.

In november 2008 zal de brandweer een evaluatie doen over het project vrijwilligers voor de brandweer om een beeld te krijgen hoe het tot nu toe gaat met de opleiding van de vrijwilligers.’

Ana Rodriguez

Brand&Brandweer

nummer 11 november 2008 595

re press i e

Brandweer Rotterdam-Rijn krijgt applaus na redding b Een onschuldig buitenbrandje, dat leek de enorme brand in een winkelcentrum in Spijkenisse in eerste instantie. Maar de supermarktbrand mondde al snel uit tot een grote brand en later zelfs tot zeer grote brand. Door een snel en efficiënt optreden van de officieren, bevelvoerders en manschappen ter plaatse is de schade beperkt gebleven tot het winkelcomplex en kijken velen tevreden terug op de bestrijding van de brand. ‘Er is een hele goede inzet gedaan.’

Door Doortje van der Molen

M

eer dan 130 brandweerlieden, vele politieagenten en andere hulpverleners hadden hun handen vol aan het bestrijden van de brand. De zeer felle brand brak zondag 5 oktober uit in de C1000 in winkelcentrum Waterland. ‘De eerste melding was dat we moesten uitrukken voor een buitenbrand,’ vertelt leider CoPI Maikel Lenssen. ‘We waren vlug ter plaatse. Maar al snel moest er worden opgeschaald naar middelbrand.’ Hier komt Ton Muilwijk in beeld, eerste OvD tijdens de brand. ‘Ik woon in de buurt dus ik was snel ter plaatse. Toen ik aankwam, heb ik eerst een snelle verkenning gedaan. Vanwege de grijze rook die onder het boeibord van de C1000 kwam, heb ik direct de binnenaanval gestaakt en het personeel naar buiten gehaald. Toen ik terugkwam bij mijn uitgangspositie, kwam de vuurzee al uit het dak. Omdat er met adembescherming snel een groot aantal woningen moesten worden ontruimd, heb ik meteen een extra peloton ingeschakeld om de bewoners te evacueren.’

Eerste OvD Muilwijk vertelt dat alles volgens procedure liep. ‘Al stonden de gebouwen in het wijkcentrum wel dicht op elkaar. Dus om te voorkomen dat de brand oversloeg naar de aangrenzende sporthal, heeft HOvD Martin van de Watering een derde peloton laten uitrukken. Inmiddels was er sprake van een GRIP 1. Wij zijn tot die beslissing gekomen omdat ongeveer honderd omwonenden direct geëvacueerd moesten worden. Totaal onverwacht deed zich een explosie voor, waardoor een stuk van een gevel bezweek en stukken metselwerk werden weggeslingerd. Gelukkig waren we toen net vijftien minuten met onze binnenaanval gestopt.

Waardoor de explosie is ontstaan, hebben we nog niet kunnen achterhalen, maar ik ben er zeker in geïnteresseerd. Gelukkig is niemand gewond geraakt.’

Staande ovatie De gemeente organiseerde na de brand drie bijeenkomsten. Tijdens de bijeenkomst voor de wijkbewoners, ontving de brandweer een applaus voor hun werkzaamheden in de wijk. ‘We kregen een staande ovatie van de bewoners vanwege de snelheid waarmee we opgetreden hadden. Bovendien had geen enkele woning brandschade, op wat gescheurde ruiten na,’ vertelt 596

nummer 11 november 2008

Leider CoPI Lenssen. Volgens hem is het gecontroleerde verloop van de brand te danken aan de snelheid waarmee gehandeld is.

‘Ten eerste omdat collega Ton Muilwijk, eerste Officier van Dienst, de brand al heel snel opgeschaald heeft naar Zeer grote brand en GRIP 1 en een extra peloton heeft laten uitrukken. Omdat snel veel personeel noodzakelijk was, is dit peloton direct naar de brand gedirigeerd. Hier konden de bewoners snel geëvacueerd worden en in veiligheid worden gebracht. Ten tweede omdat hoofdofficier Martin van de Watering al aanrijdend had besloten om de tweede Hoofdofficier te laten alarmeren voor het CoPI. Hierdoor was er zowel een Hoofdofficier voor de aansturing van de Officieren van Dienst als een Hoofdofficier voor het CoPI beschikbaar. Dit is een les die de landelijke oefening Voyager in oktober 2007 ons geleerd heeft. Van de Watering riep het derde peloton via een uitgangsstelling op, waardoor de inzet hiervan gestructureerd verliep.’

Bijzonder vond Lenssen het dat de brandweer een dergelijk applaus ten deel viel. ‘Ik vond het erg leuk. Maar er is dan ook een hele goede inzet gedaan met elkaar. De onderlinge samenwerking verdient alle lof.’ Eerste OvD Muilwijk kijkt ook met tevredenheid terug. ‘We hebben 90 woningen kunnen redden. Het wijkcomplex is helaas wel weg, maar dat was ook niet meer te redden. Verder hebben we de bewoners na de evacuatie goed op de hoogte kunnen houden van het verloop. De evaluatie moet nog volgen en daar komen zeker leermomenten uit, maar ik heb er een voldaan gevoel over. Als ik naar het totaalplaatje kijk door mijn oogharen dan ben ik tevreden.’

Natuurlijk waren er ook wat oneffenheden, vertelt Muilwijk: ‘Het bluswater moest op 500 meter gehaald worden. Dus dat duurde even. Dit probleem constateerden wij wel direct bij aankomst, maar het opbouwen kost tijd. Daar is heel weinig aan te doen.’ Het grootste punt was dat de belendingen heel dicht tegen de brandhaard stonden. ‘Daar lag dus de nadruk op. Onze inzet was gericht op het voorkomen van branduitbreiding en dat is ook gelukt. Maar alle zeven bedrijven in het complex zijn weg. En de sporthal moet waarschijnlijk gesloopt worden.’ De overgebleven ruïne is met hekken afgezet en wordt afgebroken. Tijdens die sloopwerkzaamheden is een zeer kleine hoeveelheid asbest aangetroffen in de kozijSdu Uitgevers

repr essi e

mond uurtwoningen foto: Roel Dijkstra

De enorme vuurzee in het winkelcentrum van Spijkenisse.

nen. Omdat er geen asbest is vrijgekomen tijdens de brand, is er geen gevaar voor de volksgezondheid.

Nachtelijke dixi-wc’s Logistiek is het volgens Lenssen goed gedaan. ‘De samenwerking in het CoPI gaat bijna als vanzelf.’

Volgens de leider CoPI is dit het gevolg van de vele oefeningen die gedaan zijn en ook van de leermomenten tijdens andere incidenten. Wat minder vanzelfsprekend was, waren de sanitaire voorzieningen. ‘De bedrijven die normaal de dixi-toiletten verhuren zijn in dergelijke nachtelijke omstandigheden natuurlijk gesloten.

Gelukkig kon ik rekenen op mijn oud-collega’s van de regionale brandweer Zuid-Holland-Zuid. Ik ben blij dat we in deze situatie op hen konden terugvallen.’

Waar de leider CoPI ook op kon terugvallen was de samenwerking met de politie. ‘De politie heeft een grote rol gespeeld in de eerste opvang van de bewoners. Dat ging echt uitstekend. De vervoermaatschappij RET heeft omwonenden vervolgens vervoerd naar de opvang bij wijkcentrum De Akkers.’ Over de samenwerking met de Brand&Brandweer

gemeente is Lenssen ook zeer te spreken: ‘Dat ging prima, ik kan niet anders zeggen. De aanwezige ambtenaar Openbare Veiligheid en de collega die verantwoordelijk was voor de opvang, hebben hun rollen voortreffelijk vervuld. De burgermeester heeft zich ter plaatse en in de opvanglocatie op de hoogte gesteld. Lenssen vindt het prettig dat hij haar twee keer in de CoPI-bak over de actuele situatie heeft kunnen informeren.

Over de oorzaak van de brand durven de mannen nog niet veel te zeggen. ‘Omdat de brandhaard aan de buitenkant vrij klein was en de eerste bevelvoerder het idee had dat het vuur binnen groter was, lijkt de brand in het pand te zijn begonnen en wij vermoeden dat de brand daarna is doorgeslagen naar buiten.’ De politie onderzoekt de brand en de mogelijke oorzaak. Schade- en verzekeringsexperts hebben inmiddels de schade aan het complex opgenomen: ruim 11 miljoen euro. De omwonenden die uit voorzorg werden geëvacueerd konden de volgende middag alweer terug naar hun woningen. ■

nummer 11 november 2008 597

VAN BU ITENAF

VAN BUITENAF Het goede van amateurisme behouden

Emeritus hoogleraar psychologie Hans van de Sande van de Rijksuniversiteit Groningen vindt dat de brandweer zichzelf uit de markt aan het prijzen is. De brandweer moet oppassen met zich al te veel op professionalisering te richten. Het amateurisme heeft namelijk heel veel goede eigenschappen. Daarmee samenhangend verklaart hij vanuit zijn vakgebied waarom de agressie richting de brandweer toeneemt.

’D

e brandweer is een prachtige natuurlijk gegroeide organisatie. Van nature werkt zij in autonome groepen. Ieder voertuig is een eenheid, die weet wat hij moet doen. Natuurlijk is er bij opschaling wel iemand nodig die coördineert, maar in principe is voor iedereen bij aankomst bij de brand de taken helder. Een organisatie functioneert vaak heel goed als deze zo ontstaan is, in plaats van opgelegd of bedacht. Vanaf Jan van der Heyden, uitvinder van de brandweerpomp en brandmeester in zeventiende-eeuws Amsterdam, heeft de brandweer zich op een natuurlijke manier ontwikkeld.

‘Als je teveel van bovenaf dingen oplegt en managers aanstelt die zeggen dat het anders moet, dan gaat de lol er voor de vrijwilliger af ’ De laatste jaren richt de organisatie zich net als alle organisaties op het toverwoord professionalisering. Professioneel is een eretitel geworden. Van oudsher is een professional iemand die een beroep bekleedt waarin de kans op fouten groot is en die daarom gecontroleerd moeten worden. Denk aan doktoren of juristen.

Tegenwoordig is professioneel een synoniem geworden voor ‘goed’. Het is nuttig om eens wat realistischer te kijken naar de voor- en nadelen van professionals en amateurs. De voordelen van het in dienst hebben van professionals is dat ze afstand kunnen nemen tot hun taak en er niet zo sterk emotioneel bij betrokken zijn. Daarbij identificeert een professional zich met zijn positie en haalt hij zijn opbrengsten vooral uit de resultaten van zijn werk, uit scoren dus. Dezelfde punten zijn echter precies ook de nadelen van de professional.

598

nummer 11 november 2008

Sdu Uitgevers

VAN BU ITENAF

Een amateur is iemand die van zijn werk houdt, de naam zegt het al, en die er emotioneel bij betrokken is. Dit is wat de brandweer betreft een voordeel, maar kan ook een nadeel zijn. Hetzelfde geldt voor het feit dat de amateur zich met de inhoud van het werk identificeert. Hij/zij haalt de voldoening uit het werk zelf, het gaat dus om een intrinsieke motivatie. Het komt er kortom op neer dat aan beide groepen voor- en nadelen kleven. De brandweer moet oppassen zich niet teveel te richten op professionalisering, omdat de vrijwilliger heel veel goede eigenschappen in zich heeft, en de organisatie bovendien op die manier is ontstaan en gegroeid. Je moet het kind niet met het badwater weggooien. De kern van de brandweer bestaat uit amateurs, vrijwilligers. Als je teveel van bovenaf dingen oplegt en managers aanstelt die zeggen dat het anders moet, dan gaat de lol er voor de vrijwilliger af. Dat blijkt ook wel duidelijk de laatste jaren: de brandweervrijwilligers zijn steeds moeilijker te vinden.

Tempo Ik zeg nadrukkelijk niet dat de brandweer stil moet staan, en alles bij het oude moet laten. De samenleving is veranderd en er spelen natuurlijk andere problemen dan vroeger. Het is een natuurlijk en logisch proces dat de brandweer in deze tijd meer gaat samenwerken met

Glasgow naar mij toe, die vertelde dat de brandweer daar te kampen had met veel geweld tegen brandweermensen. Er waren steekpartijen geweest en de jaarlijkse materiële schade bedroeg drie miljoen euro. Ik heb me hier toen in verdiept. In andere Europese steden speelde dit ook, al was het minder grootschalig.

En de laatste jaren horen we ook steeds verhalen over geweld tegen de Nederlandse brandweer, in steden en ook in plattelandsstreken.

Vaak richten we ons op de veroorzakers van dit geweld of op de maatschappij als geheel, die blijkbaar nogal verziekt is. En je zou kunnen stellen dat er veel meer klootzakken rondlopen dan vroeger, maar zou dat zo zijn? Uiteindelijk is het alleen maar lonend om je te richten op de punten waar je zelf iets aan kunt doen.

Agressie ontstaat altijd in situaties van een wij-zij gevoel. Blijkbaar voelen burgers zich in veel situaties niet meer verbonden met de brandweer, die in hun ogen tot ambtenaren verworden die weten wat goed is voor de burger. Dat begint al als de politie het roodwitte of de brandweer het roodgele lint om een plaats incident spant.

Het is een symbolische scheiding. Dat heeft deels ook te maken met nieuwe taken als preventie. De brandweer komt langs om te controleren of de nooduitgangen wel deugen. De brandweer is steeds meer overheid geworden, en minder ‘ons’. Vroeger, en dat

‘Agressie ontstaat altijd in situaties van een wij-zij gevoel.

Blijkbaar voelen burgers zich in veel situaties niet meer verbonden met de brandweer’

andere partijen. Maar de veranderingen moeten niet in een razend tempo gedwongen worden doorgevoerd. Je moet meegaan met je tijd, maar niet met de ideologie van professionalisering, efficiency en groei. Het gevaar is namelijk dat de organisatie steeds méér professionals vraagt. Professionalisering heeft onder meer tot gevolg dat meer zaken in protocollen en regels vastgelegd moeten worden. Ook komt er door professionalisering een tweedeling tussen professionals en amateurs. Ik noemde al dat de vrijwilligers steeds moeilijker te vinden zijn.

Als we de veranderingen bekijken van bijna een eeuw: Tussen 1920 en nu is de bevolking van Nederland verdubbeld, evenals het aantal brandweermensen. Het aantal branden is in die tijd verviervoudigd. Het aantal beroepsbrandweermensen is veertig keer zo groot geworden.

Er werken nu twintig keer zoveel leidinggevenden bij de brandweer. Illustratieve cijfers, lijkt me.

Agressie De kloof die tussen brandweer en burger de laatste decennia is ontstaan als gevolg van de professionalisering is mijns inziens de oorzaak van de toenemende agressie. Een paar jaar geleden kwam een brandweerofficier uit Brand&Brandweer

weet ik ook nog uit mijn herinnering, was er veel meer hulpaanbod vanuit de burger. De burger en brandweer waren als het ware één. Samen bestreden ze de brand.’ ■

Bent u leidinggevende hulpverlener?

Kijk op:

www.sdu.nl/congresrboh

nummer 11 november 2008 599

600

nummer 11 november 2008

Sdu Uitgevers

8BBS SPPL JT JT 18( "MT WBO EF /FEFSMBOETF CSBOEXFFSLPSQTFO CMVTU JO CSBOEXFFSLMFEJOH WBO 18( EBO NPFU EJF LMFEJOH JFUT FYUSB T CJFEFO 5PDI 3FLFOU V EBBS NBBS PQ #SBOEXFFSLMFEJOH WBO 18( WPMEPFU BBO BMMF HFMEFOEF OPSNFO FO FJTFO FO IFFGU NFFS UF CJFEFO 18( NBBLU LMFEJOH PQ NBBU WFSWVMU JOEJWJEVFMF LMFEJOHXFOTFO FO CJFEU CPWFOEJFO EF CFTUF QSJKT LXBMJUFJU WFSIPVEJOH

18( #&%3*+'47&*-*(& ,-&%*/( # 7 t 1045#64 "$ (0&4 t 5&- t '"9 t */'0!18( /- t 888 18( /-

Brand&Brandweer

nummer 11 november 2008 601

onderzo ek

foto: Rene de Feijter

Roep om gestandaardiseerde vergelijking blussystemen

Brabantse brandweerlieden testen de blussystemen.

De regionale brandweer Zuidoost Brabant/Brandweer Eindhoven, TNO en Efectis hebben drie blussystemen vergeleken, met praktijktesten op een oefencentrum. Het One Seven druklucht schuimsysteem van BMT lijkt het beste te presteren op basis van interviews, waarnemingen en diverse metingen. Vergelijking is echter lastig. Daarom zou er een standaard methode ontwikkeld moeten worden om blussystemen op een objectieve manier te kunnen vergelijken.

B

ij gebiedsontwikkeling van het voormalige bedrijventerrein Strijp-S aan het spoor in Eindhoven heeft de gemeente een aantal maatregelen genomen om het veiligheidsniveau te verhogen. EĂŠn van deze maatregelen is het uitrusten van de tankautospuiten van brandweer Eindhoven met een drukluchtschuimsysteem om een effectievere bestrijding van incidenten op het spoor mogelijk te maken. Brandweer Eindhoven en de Regionale Brandweer Zuidoost-Brabant wilden daarom een 602

nummer 11 november 2008

onderzoek waarin prestaties van alternatieve blussystemen worden vergeleken.

Na kennismaking met diverse systemen besloot brandweer Eindhoven om drukluchtschuim systemen (DLS) te vergelijken van drie leveranciers, waarvan het systeem in een bestaande autospuit kan worden ingebouwd. De vergelijking is gemaakt door het uitvoeren van testen op een aantal verschillende (brand-) scenario’s.

Voor het uitvoeren en evalueren riep zij de hulp in van TNO en Sdu Uitgevers

onderzo ek

methode voor

Aanpak De test bestond uit zes scenario’s die werden uitgevoerd op het oefencentrum in Arnhem: Een vloeistofbrand, een flashover situatie, een huiskamerbrand, grote vuurbelasting, het inschuimen van een object en transport over 1 km. Bij ieder scenario werd de brand geblust door een team van vier brandweermensen met één straalpijp. Twee van de vier brandweermensen hadden een observatietaak. De taakverdeling was voor elk scenario identiek en de straalpijpvoerder kreeg de opdracht om de blussing zo goed mogelijk hetzelfde uit te voeren met de drie verschillende systemen.

De geteste systemen zijn: 1. Ziegler met Vogt systeem (1200 Systeem) 2. BMT met One Seven systeem (2400 Systeem) 3. Kenbri-Rosenbauer met Flash Cafs systeem (1200 Systeem) Metingen en interviews In verband met de beperkte voorbereidingstijd zijn er beperkte metingen uitgevoerd: temperaturen met behulp van thermokoppels, klimatologische omstandigheden (weerstation), ervaringen van blusteam, ergonomie/ bediening van de straalpijp. Alles werd vastgelegd op video. Meteen na het uitvoeren van het scenario werd de straalpijpvoerder en één van de observatoren geïnterviewd. Zij kregen vragen over ontwikkelingen in zicht, temperatuur Brand&Brandweer

Blustijden vloeistofbrand

Knock down

Rosenbauer

DLS-systemen

Nablustijd

BMT

Ziegler

00:00:00

00:01:26

00:02:53

00:04:19

00:05:46

00:07:12

Tijd (hh:mm:ss)

Figuur 1

Blustijden vaste stof brand

Knock down

Rosenbauer

Nablustijd

DLS-systemen

Efectis. Primair doel van de testen was het vergelijken van 3 DLS systemen op bluseffectiviteit voor een vijftal verschillende brandscenario’s. Secundair doel was om gebruikersaspecten (ergonomie) van de systemen te bepalen en andere relevante eigenschappen van deze blussystemen. Ook zijn testen gedaan om de worplengte te bepalen en is er een 1 kilometer schuimtransport test uitgevoerd.

BMT

Ziegler

00:00:00

00:00:43 00:01:26

00:02:10 00:02:53

00:03:36

00:04:19

00:05:02 00:05:46 00:06:29

00:07:12

Tijd (hh:mm:ss)

Figuur 2 Transport: bij Ziegler mislukt het transport, het schuim verwatert. Bij BMT is het schuim na dik 4 minuten bij straalpijp en na 11 minuten is het DLS van voldoende kwaliteit met een worplengte van 30 meter. Dit biedt mogelijkheden bij situaties waar bluswater slechts op grote afstand te vinden is, bijvoorbeeld bij bosbrandbestrijding. Bij Rosenbauer is vanwege de beperkte capaciteit luchtcilinders deze test niet uitgevoerd.

nummer 11 november 2008 603

Kijk snel op www.brandsymposium2007.com voor het volledige verslag van het eerste Benelux Brandsymposium!

met Grondboringen IJsselmuiden B.V. De grondbooronderneming voor uw te projecteren brandputten!

Ook voor inspecties en het jaarlijks onderhoud.

Spoorstraat 37, 8271 RG IJsselmuiden Telefoon 038 - 33 36 099 Fax 038 - 33 36 098 Mobiel 06 - 303 355 35 www.grondboringen.eu

Petje af voor Powerdeck

Naamloos-7 1

09-10-2007 11:03:20

EcoProof

Een unieke combinatie van: > een hoog isolerend vermogen > brandveiligheid > beloopbaarheid zonder schade

isolatie van platte daken

exclusief product van Recticel Insulation

APPROVED in a number of roofing systems

PIR heeft het grootste marktaandeel in Amerika voor het isoleren van industriële daken. De Amerikaanse brandweerman weet waarom. Hij adviseert FM gekeurde PIR isolatie, zoals TAUfoam by Recticel.

Deze verzekert een brandveilige dakopbouw.

De speciale celstructuur TAUfoam by Recticel beschermt zichzelf tijdens de brand door een carbonisatie van de buitenste cellen. Interesse in meer informatie? www.powerdeck.nl Recticel Insulation Postbus 1 • 4040 DA Kesteren T +31 (0)488 48 94 00 • F +31 (0)488 48 31 87 insulation_info@recticel.com

604

sdu Uitgevers

nummer 11 november 2008

25-01 Adv 90x271.indd 1

18-03-2008 13:15:2

onderzo ek

en vocht tijdens het scenario. Daarnaast werd de straalpijpvoerder gevraagd naar ergonomische aspecten van de straalpijp.

Tenslotte werd gevraagd een rapportcijfer te geven en mogelijke verbeterpunten te noemen.

Resultaten Tijdens de test bleek bij het systeem van Ziegler de schuimkwaliteit zeer wisselend te zijn, de druk op de straalpijp varieerde. De vertegenwoordiger had veel moeite om het systeem goed te laten functioneren. Hierdoor was er bij het brandweerpersoneel al snel geen vertrouwen meer in het systeem en zijn alleen de scenario’ s vloeistofbrand, huiskamerbrand en grote vuurbelasting uitgevoerd. Een goede evaluatie van het systeem is hiermee niet mogelijk. De klimatologische omstandigheden waren redelijk goed vergelijkbaar gedurende de twee testdagen.

Door Efectis zijn in de flashoverunit, de woonkamerbrand en bij het in te schuimen object temperaturen gemeten. Na het uitvoeren van de test bleek het niet eenvoudig om op basis van deze temperaturen een oordeel over de effectiviteit van de DLS systemen te vormen. In combinatie met de videobeelden en de interviews kon er echter een redelijk oordeel gegeven worden over de prestaties van de systemen. In de grafieken is te zien hoe de verschillende systemen presteren bij een vloeistof- en een vaste stof brand.

Om harde uitspraken te doen over bijvoorbeeld bluseffectiviteit is een vereiste dat de test reproduceerbaar en valide is.

Interviews Met betrekking tot de ergonomie van de straalpijp is er weinig aan te merken op de geteste systemen (ligging in de hand, knijpkracht, bedieningsgemak, comfort etc.) Wel gaven de testpersonen aan dat de reactiekracht van de straalpijp bij systeem 3 erg hoog of zelfs te hoog was. Bij de andere twee systemen was de reactiekracht van de straalpijp goed.

Uit de interviews komt systeem 2 als beste systeem naar voren (rapportcijfer 8). De schuimkwaliteit is constant en goed en de bediening is simpel en logisch. De ervaren bluseffectiviteit (knock down) van het systeem is zeer goed, de stoomvorming gering waardoor het zicht goed blijft bij blussing. Aangegeven verbeterpunten zijn de breedte van de straal (breder)en de beperkte direct te gebruiken inzetdiepte (nu 40 m).

Systeem 3 scoort redelijk (rapportcijfer 6). De bediening van het systeem is erg simpel maar de schuimkwaliteit is minder goed en niet constant (soms veel lucht, dan weer veel water). Er wordt wat meer stoomvorming tijdens blussing ervaren dan systeem 2.

Daarnaast is de druk op het systeem niet constant wat ten koste gaat van de betrouwbaarheid. Wel werd de knock down snelheid wat hoger ervaren dan bij systeem 2. Verbeterpunten zijn de reactiekracht van de straalpijp en de schuimkwaliteit. Systeem 1 presteert het minst, in hoeverre dit ligt aan het systeem zelf of aan de bediening van het systeem, is niet duidelijk.

Brand&Brandweer

Conclusies Op basis van de interviews, waarnemingen en de meetresultaten lijkt het druklucht schuimsysteem van BMT het beste te presteren. Zoals te zien is bij het scenario “grote vuurbelasting” is ook dit blussysteem niet voor alles het meest geschikt. Voor het uitvoeren van een snelle redding in de omgeving van een brand lijkt het systeem van BMT het meest efficiënt in het neerslaan van de vlammen. Na het uitvoeren van een redding en het beperken van de branduitbreiding kan in sommige gevallen van een ander blusmiddel, zoals water, gebruik gemaakt worden voor een nablussing.

De keus voor een blussysteem kan niet volledig gebaseerd worden op de beperkte meetresultaten van deze test. Andere overwegingen kunnen doorslaggevend zijn voor de keuze voor een bepaald systeem, zoals betrouwbaarheid, effectiviteit, flexibiliteit, slagkracht, inpasbaarheid binnen uitrukvoorstellen, onderhoudsbehoefte en (onderhouds)kosten.

Toekomst Dit soort drukluchtschuim systemen is al jaren op de markt en zijn al door meerdere korpsen getest en in gebruik genomen. Als er getest wordt in niet (compleet) gestandaardiseerde omstandigheden is een objectief vergelijk lastig te maken. Om harde uitspraken te doen over bijvoorbeeld bluseffectiviteit is een vereiste dat de test reproduceerbaar en valide is. De reproduceerbaarheid van veldtesten is matig doordat de beginsituatie bij blussing nauwelijks is te controleren en de manier van blussing niet exact kan worden herhaald.

Het is begrijpelijk dat korpsen zelf willen ervaren hoe het is om met bepaalde systemen te werken. Fieldlabs, zoals BOCAS in Amsterdam kunnen hierin een uitstekende rol vervullen. Immers, hier is het mogelijk om in gestandaardiseerde omstandigheden dit soort testen uit te voeren. Nu is het echter nog niet mogelijk om alle soorten branden in dit fieldlab te simuleren. Een (landelijk) een standaard testmethode zou ontwikkeld moeten worden waarmee blussystemen vergeleken kunnen worden. ■ Door: Rene de Feijter (Efectis Nederland BV), John Willems (TNO Defensie en Veiligheid), Maarten-Frans van Vlerken en Roald Paaps (Regionale Brandweer Zuidoost-Brabant/Brandweer Eindhoven).

Een uitgebreide versie van het rapport is op te vragen bij Rene de Feijter: rene.defeijter@efectis.com

Kennis en ideeën uitwisselen en innoveren De aanpak van de blustest vloeit voort uit de zogenaamde subarena ‘uitrusting en materieel’ van het nationale R&D programma Technologie en Veiligheid. Roald Paaps van de regionale brandweer Zuidoost-Brabant/ Brandweer Eindhoven heeft zitting in deze subarena en pakte deze test op een andere manier aan dan de meeste korpsen, door externe expertise en kennis in te schakelen. In de subarena zijn zowel brandweer, kennisinstellingen en overheid vertegenwoordigd en worden ideeën en behoeften uitgewisseld op basis waarvan innovatie projecten worden gestart. In de subarena ‘ uitrusting en materieel’ wordt onder meer nauw samengewerkt met het project ‘innovatie moed’ van de NVBR. Voor de periode 20082010 is overigens al een project gedefinieerd rondom compacte en effectieve blusmiddelen waarin mogelijk een standaard testmethode wordt ontwikkeld (zie ook www.veiligdoorinnovatie.nl)

nummer 11 november 2008 605

Het gevaar van koolmonoxide Nog elk jaar overlijden mensen door een koolmonoxidevergiftiging. De oorzaak is vaak een onvolledige verbranding door beperkte ventilatie of slecht onderhouden boilers, cv-ketel of geisers. Hierbij komt koolmonoxide (CO) vrij; een giftig gas dat 250 maal sneller in het bloed wordt opgenomen dan zuurstof. Koolmonoxide ruik en proef je niet. Daarom wordt het gas ook wel een sluipmoordenaar genoemd. Arwin van de Zande, adviseur gevaarlijke stoffen van de brandweer Haaglanden, vindt de koolmonoxidemelder een verbetering. Al kleven er voor de brandweer ook nadelen aan.

Door Neeltsje Marije de Boer

D

e winter staat weer voor de deur. Het wordt kouder en dat betekent dat de mensen weer massaal de kachel aanzetten, ramen gesloten houden, ventilatieroosters en kieren dichtstoppen en binnen gaan zitten. De kans op een koolmonoxidevergiftiging neemt daarmee toe. Geisers, schoorstenen en kachels zijn er iedere winter weer de oorzaak van dat mensen overlijden en tientallen slachtoffers in het ziekenhuis belanden na een koolmonoxide vergiftiging. Een kachel, boiler of geiser heeft bij de verbranding organische stoffen zoals olie, gas, kolen of hout nodig om warmte te kunnen produceren. Bij een onvolledige verbranding ontstaat er koolmonoxide (CO).

606

nummer 11 november 2008

Onvolledige verbranding betekent dat er te weinig zuurstof aanwezig is voor een goede verbranding. Enkele oorzaken zijn slecht onderhoud,verkeerde afstelling van verbrandingsapparaten en onvoldoende ventilatie.

Aardgas Koolmonoxide is een giftig kleurloos, smaakloos en reukloos gas dat gemakkelijk mengt met lucht en dat door mensen niet waar te nemen valt. CO wordt ongeveer 200 tot 250 keer sneller in het bloed opgenomen dan zuurstof. Als gevolg hiervan neemt het lichaam steeds minder zuurstof op. Hierdoor krijgen de vitale organen (hart, lever, hersenen) te weinig zuurstof. De eerste sympSdu Uitgevers

foto: stock.xchng

preventi e

tomen van de vergiftiging lijken op de griep. ‘De mensen krijgen last van hoofdpijn, worden misselijk, braken en krijgen last van vermoeidheid’, aldus Arwin van de Zande, adviseur gevaarlijke stoffen van de brandweer Haaglanden.

De symptomen van de vergiftiging zijn al merkbaar als er slechts drie procent van de zuurstof door de koolmonoxide wordt vervangen. Iedereen heeft ongeveer 0,6 % aan koolmonoxide in het bloed door uitlaatgassen, meeroken met anderen etc. Een zeer zware roker kan zelfs tot 10% van de concentratie in zijn bloedbaan krijgen.

Hoe kun je koolmonoxide herkennen?

• De waakvlam van de geiser of gaskachel is oranje en hoger dan

normaal. (De vlam in een goed afgestelde geiser of kachel is namelijk

blauw.)

• Beslagen ramen. De vrijgekomen waterdamp wordt niet meer goed

afgevoerd en hierdoor beslaan de ramen. Dit is een teken van slechte

ventilatie.

• Slachtoffers krijgen een ‘rode blos’ op de wangen en hebben last van

griepverschijnselen zoals misselijkheid, braken, hoofdpijn en

vermoeidheid

De symptomen van een koolmonoxidevergiftiging zijn afhankelijk van de tijdsduur en de hoeveelheid CO die vrijkomt.

Koolmonoxide wordt gemeten in ppm, parts per million. De MAC-waarde ( de maximaal aanvaarde concentratie) van koolmonoxide is 25 ppm. Bij een concentratie van 25 ppm komt de gezondheid van een persoon niet in gevaar, zelfs niet als je acht uren per dag aan blootgesteld wordt. (zie tabel). Maar bij een blootstelling van 1600 ppm is de persoon in kwestie, als er niet snel ingegrepen wordt, binnen een uur dood. ‘Een jong gezond persoon met een goede conditie zal het waarschijnlijk langer volhouden dan een oud persoon die al jaren een kettingroker is.

Hoelang de persoon het volhoudt heeft ook te maken met de werkzaamheden die hij of zij verricht en het daarmee samenhangende luchtverbruik.’

Oude gebouwen De kans op een koolmonoxidevergiftiging is in een oud gebouw een stuk groter dan in een nieuwbouwwoning.

In nieuwe gebouwen worden namelijk gesloten verbrandingsapparaten geplaatst. Deze apparaten halen de lucht, die nodig is voor de verbranding van fossiele brandstoffen, van buiten en voeren brandgassen ook weer naar buiten af. Hierdoor komt een koolmonoxidevergiftiging in een nieuwbouwwoning weinig voor. In oude gebouwen zitten meestal nog open verbrandingsapparaten. Als de brandweer een melding binnenkrijgt van een koolmonoxidevergiftiging dan wordt vaak slechts op een plek, bij de verdachte bron, koolmonoxide gemeten. ‘Maar als er één apparaat slecht is onderhouden betekent het vaak dat de andere apparaten in het huis ook niet zijn onderhouden. Met andere woorden controleer dan voor de zekerheid ook even de andere verbrandingsapparaten en vertrekken van het pand op CO.’ In oude gebouwen kan het bovendien voorkomen dat de koolmonoxide via de afvoer en ventilatiekanalen zich naar verschillende woningen verspreidt. ‘De brandweerlieden moeten dan ook uitgaan van een kubus-scenario. Dus niet blind staren op een woning maar ook de woningen van de buren links, rechts en Brand&Brandweer

eventueel boven en beneden voor de zekerheid even controleren.’

Maar wat moet je als hulpverlener doen als je denkt dat er koolmonoxide in het spel is? Ten eerste moet je een koolmonoxidemeter bij de hand hebben en voorzichtig te werk gaan. Is er in het gebouw een hoge concentratie koolmonoxide aanwezig, dan kun je je als brandweerman of –vrouw goed beschermen door gebruik te maken van ademluchtbescherming. De kamers moeten geventileerd worden, het liefst op de natuurlijke wijze of met behulp van een overdrukventilator. Behalve giftig is koolmonoxide ook brandbaar en explosief.

Slachtoffers van koolmonoxidevergiftiging moeten meteen buiten in de frisse lucht neergelegd worden en zijn de mensen bewusteloos, dan moet er kunstmatige zuurstof worden toegediend.

Voorkomen Om een koolmonoxidevergiftiging te voorkomen is het verstandig om jaarlijks de verbrandingsapparaten te laten controleren door een erkende installateur. Ook schoorstenen moeten bij veelvuldig gebruik jaarlijks nagekeken worden. ‘Als de schoorsteen verstopt raakt door bijvoorbeeld een vogelnest of vuil, kunnen de verbrandingsgassen niet meer naar buiten en stromen de verbrandingsgassen, inclusief de koolmonoxide, de kamer weer in.’

Een andere voorzorgsmaatregel is het plaatsen van een koolmonoxidemelder. Deze melder is te koop bij de doe-het-zelfzaak. Het apparaat waarschuwt wanneer een bepaalde CO-waarde, meestal bij 25 ppm, wordt overschreden. De koolmonoxidemelders zorgen ervoor dat de brandweer vaker uitrukt voor koolmonoxidemeting.

‘Als de koolmonoxidemelder piept, dan bellen de mensen meteen de brandweer. Natuurlijk is dit goed, maar in veel gevallen komen we dan voor niets. Als de batterij van de melder leeg is begint het ook te piepen en veel mensen weten niet het verschil tussen de twee ‘piepjes’. Maar voorkomen is beter dan genezen’, vervolgt Van de Zande. De meeste alarmeringen voor koolmonoxidemetingen krijgt brandweer Haaglanden binnen als er weer slachtoffers zijn gevallen bij een koolmonoxide vergiftiging. ‘Bij een dodelijk ongeval met koolmonoxide is er meteen heel veel media-aandacht voor het onderwerp. Dan zijn er ook altijd mensen die menen de symptomen van koolmonoxide te herkennen. Maar nogmaals: koolmonoxide is zeer giftig en we rukken liever een keer te vaak uit dan een keer te weinig.’ ■

ppm CO

Blootstellingstijd

Symptomen

25 ppm

8 uur

In Nederland is 25 ppm de

maximaal aanvaarde concentratie.

200 ppm

Hoofdpijn, vermoeidheid,

2-3 uur

misselijkheid en duizeligheid

(symptomen).

400 ppm

Symptomen verergeren.

1-2 uur

Levensbedreigend na 3 uren.

800 ppm

Symptomen. Bewusteloos binnen

45 minuten

2 uren. Dood binnen 2-3 uren.

1600 ppm

20 minuten

Symptomen. Dood binnen 1 uur.

3200 ppm

5-10 minuten

Symptomen. Dood binnen 1 uur.

6400 ppm

1-2 minuten

Symptomen. Dood binnen 25-30

minuten.

12800 ppm

Dood.

1-3 minuten

nummer 11 november 2008 607

In t e r f i r e Als u aan vervanging toe bent, willen wij graag een bod op uw gebruikte brandweervoertuig en uitrusting uitbrengen.

Tel. 023- 5632641 Mob. 0627265305 E-mail danica@interďŹ re.nl In- en verkoop van gebruikte brandweervoertuigen en uitrusting.

b&b-interfire 080515.indd 1

Altijd Paraat!

16-05-2008 11:11:45

met dĂŠ 230 V AC Generator set. ontwikkeld voor continu gebruik 24 uur per dag hoog vermogen bij een laag toerental onafhankelijk van toerental beschikbaar vermogen van 50Hz continu vermogen van 5kVA tot 8kVA TNO gecertiďŹ ceerd IP44 / IP54 voldoet aan CE-normen compact

Elja Power B.V. Baanhoek 144 P.O. Box 278 3360 AG Sliedrecht t.+31(0)184 490740 f.+31(0)184 490750

www.eljapower.com

Rescue equipment

4000-SERIE . e i t a v o n n i n a v t h c a r k e D

In onze 4000-serie komen tal van innovaties samen: t $03&™ ��O TMBOH TZTUFFN t J #PMU FFO QMBUUF DFOUSBBMCPVUDPOTUSVDUJF t -&% WFSMJDIUJOH JO draaggreep t 4QFFE 7BMWF PQ BMMF SBNNFO FO TQSFJEFST WPPS TOFMMFS PQFOFO 0Q CBTJT WBO EF OJFVXTUF UFDIOPMPHJFÑO POUXJLLFMU )PMNBUSP SFEHFSFFETDIBQQFO EJF CFUFS QSFTUFSFO FO XBBSNFF V TOFMMFS WFJMJHFS FO HFNBLLFMJKLFS kunt werken.

www.holmatro.com

CORETM Technologie

i-Bolt Technologie

LED verlichting in draaggreep

Holmatro Rescue Equipment BV - Postbus 33 - 4940 AA Raamsdonksveer - T 0162-589200 - E info@holmatro.com

Vurige passie voor kazernes

Meer informatie over ontwikkeling - bouw - exploitatie?

vaessenbv.nl A5 adv brandweer2.indd 1

16-01-2008 10:17:39

Scania brandweervoertuigen: duurzaam en betrouwbaar Gebruiksvriendelijk Modulair Veilig

Made in Holland Ergonomisch

Wendbaar Doelmatig

Snel

Stabiel

Ruim

voor uw veiligheid en de onze Scania - Government Sales & Special Projects Telefoon: 076 - 75 11 600, E-mail: specialist.vehicles@scania.com www.scania.nl / www.scania.be / www.scania.lu

bestuur en organisati e

Project Aristoteles: verantwoorden van prestaties Het verantwoorden van de prestaties van de brandweer en de GHOR binnen de veiligheidsregio’s. Dat is waar het project Aristoteles voor staat. Er wordt één model ontwikkeld dat voor elke regio toepasbaar is. Kort gezegd is het streven om straks op één à twee A4’tjes duidelijk te zien hoe een regio presteert. Wat het exact voor de regio’s gaat betekenen en hoe het gaat werken, wordt op dit moment bekeken.

Door Jolanda Haven

O

p dit moment worden binnen de veiligheidsregio’s productbegrotingen gehanteerd die nauwelijks inzicht bieden in de prestaties van de regionale brandweer en de GHOR. Ook laten ze niet zien hoe de vele spelers binnen een veiligheidsregio gezamenlijk multidisciplinair presteren.

‘Door ontwikkelingen binnen de brandweer op grond van een rapport bestuurlijke aansturing brandweerzorg en de Wet Veiligheidsregio is het goed beter inzicht in de prestaties van de regio te krijgen gekoppeld aan de financiële verantwoording’, aldus projectleider Aristoteles Rieks Schuinder. ‘De gemeenten en ook het Rijk stellen geld beschikbaar voor de veiligheidsregio en wil eenduidig terug zien wat met het geld gedaan wordt en hoe dat verdeeld is. Er werden al rapportages geschreven, alleen vulde elke regio dat op zijn eigen manier in.’ Informatie over kwaliteit en prestatie is vaak wel aanwezig binnen de regio’s alleen is het nog teveel versnipperd. Dat is straks verleden tijd. Er komt een uniform meetinstrument binnen de veiligheidsregio.

de prestaties wordt gekeken naar personeel, materieel en geoefendheid. Bij de inzet bij crises, rampen, branden of andere calamiteiten draait het vooral om het goed functioneren van de werkprocessen binnen een mono- of multidisciplinaire eenheid. Dit kan een regionaal beleidsteam zijn, de bemensing van een TS, een mobiel medisch team of een gemeentelijk actiecentrum opvang en verzorging. Het team levert feitelijk de prestatie; op straat, in de meldkamer, in het operationeel centrum of in het gemeentehuis. Voor een goed functionerend team zijn vier zaken essentieel. Als eerste het deelnemende personeel dat bij een inzet (tijdig) aanwezig is en als individu goed opgeleid. Ten tweede moet het personeel beschikken over goed werkend materiaal (bijvoorbeeld voertuigen, communicatieapparatuur, werkomgeving). Vervolgens moet het personeel met het materieel vertrouwd raken door een zo realistisch mogelijk oefenprogramma. En tenslotte moeten de teams binnen één van de processen van rampbestrijding in effectieve samenhang met andere teams ‘in de keten’ functioneren.

Het netwerk Finance & Control van de NVBR en de GHOR, zijn het project ‘Sturing Veiligheidsregio op basis van prestaties en kwaliteit’ gestart in afstemming met het netwerk Kwaliteit. Dit sturen gebeurt met een landelijk Model Productbegroting en Kwaliteitszorg als instrument. Schuinder: ‘Met andere woorden, straks is in één oogopslag te zien hoe een regio ervoor staat. Op de afbeelding bij dit verhaal staat een duidelijk overzicht. Met het model Productbegroting en Kwaliteitszorg kunnen bestuurders, colleges van B&W en gemeenteraden goed inzicht krijgen in het functioneren van hun veiligheidsregio, om op die manier (budgettaire) prioriteiten te kunnen stellen. Daarnaast maakt het model landelijke vergelijking tussen de verschillende veiligheidsregio’s mogelijk.’

Doel van het project is dus te komen tot één uniform model prestatiemeting en prestatieverantwoording binnen de 25 veiligheidsregio’s. Dit model moet verankerd worden binnen een eenduidig ingerichte planning & controlecyclus (begroting, managementrapportages en jaarrekening) van de 25 veiligheidsregio’s.

Kwaliteit Voor bestuur en management is het van belang om eenheden met een tevoren gegarandeerde kwaliteit in te zetten bij ongevallen en rampen, al is het maar om de veiligheid van het eigen personeel te waarborgen. Tijdens een feitelijke inzet is het niet aan de orde om kwaliteit te meten, want dat verstoort de incidentbestrijding. Hoewel sommige kwaliteitseisen, zoals verwerkings-, uitruk- en aanrijtijd op zich wel te meten zijn, zal een meer integrale toetsing voor de daadwerkelijke inzet moeten plaatsvinden. De eerder genoemde paraatheid van de hulpdiensten bestaat dus feitelijk uit inzetgerede teams die in staat zijn gezamenlijk essentiële ramp- of crisisbeheersingsprocessen effectief uit te voeren.

Daarbij wordt weer gekeken naar het personeel. Zijn ze allen effectief gealarmeerd, daadwerkelijk aanwezig en functioneel opgeleid volgens de juiste normen? Hebben ze de juiste competenties? Is het materieel aanwezig en inzetbaar, zijn auto’s volgens BZK-bestek beplakt en is de apparatuur aanwezig en gekeurd? Is het ROC / actiecentrum adequaat ingericht en tijdig bereikbaar? Daarnaast draait het ook om geoefendheid. Heeft het team het afgesproken oefenprogramma gedraaid? Is de Leidraad Oefenen doorlopen?

Heeft het beleidsteam in zijn brede samenstelling met adviseurs,

Personeel, materieel, geoefendheid en processen Om de prestaties goed te kunnen meten worden vooraf indicatoren bepaald waaraan moet worden voldaan. Bij het meten van 610

nummer 11 november 2008

Sdu Uitgevers

bestuur en organisati e

Voorbeeld rapportage Regionale Brandweer (1 A4-tje)

Productgroep Product Proactie Proactieplannen

beschikbaar

Preventie Preventieplannen

beschikbaar

Preparatie Preparatieplannen

beschikbaar

Specialistische taken

(monodisciplinair)

Operationele taken

(multidisciplinair)

Repressie

Nazorg

Deelproduct 2007 Risicocommunicatie Advisering externe veiligheid Ondersteuning gemeenten BRZO '99 en ARIE-besluit Ondersteuning preventisten Vuurwerkbesluit Ondersteuning gemeenten Rampbestrijdingsplannen Multidisciplinaire coördinatieplannen Monodisciplinaire inzetplannen Procedures rampenbestrijding Toegankelijkheid planvorming Gevaarlijke stoffen • personeel inzetbaar • materieel inzetbaar • geoefendheid Brandweercompagnie • personeel inzetbaar • materieel inzetbaar • geoefendheid Technische hulpverlening • personeel inzetbaar • materieel inzetbaar • geoefendheid Duiken • personeel inzetbaar • materieel inzetbaar • geoefendheid COPI • personeel inzetbaar • materieel inzetbaar • geoefendheid ROT inzetbaar • personeel inzetbaar • materieel inzetbaar • geoefendheid RBT inzetbaar • personeel inzetbaar • materieel inzetbaar • geoefendheid Alarmcentrale inzetbaar • personeel inzetbaar • materieel inzetbaar • geoefendheid Inzetten repressieve functionarissen BOT (organisatie) BOT (opleidingen)

onder voorzitterschap van de coördinerend burgemeester, geoefend? En dan zijn er nog de processen. Zijn de vier primaire processen van de brandweer en GHOR op een goede manier belegd bij de teams? Daarbij gaat het dus om melding en initiële alarmering, open afschaling, leiding en coördinatie en operationele informatievoorziening. Kunnen deze teams in onderlinge samenhang dit proces uitvoeren en bewaken?

Stoplicht of dashboard Om bovenstaande doelen te bereiken wordt een instrument ontwikkeld dat snel en effectief inzicht geeft, het zogenoemde ‘dashboard’. In een veiligheidsregio zijn vaak drie begrotingsprogramma’s: Regionale Brandweer, Meldkamer Ambulancezorg / RAV en GHOR. Deze kunnen afzonderlijk worden behandeld in het model productbegroting en het Brand&Brandweer

2008

kwaliteitszorgsysteem. Rapportages op één à twee A4-tjes met kleurcodes (stoplicht) bieden helder inzicht in de prestaties van overheid en hulpdiensten binnen de veiligheidsregio. Dit is een eenvoudig communicatiemiddel. Daarmee biedt dit model een stevige basis voor een systeem van kwaliteitszorg en benchmarking.

‘Op dit moment zitten we nog in de aanbestedingsfase’, aldus Schuinder. ‘Wat er exact van de regio’s verwacht wordt is nog niet duidelijk. Er zullen eerst pilots gedraaid worden in vijf regio’s, voordat het model definitief in alle regio’s geïntegreerd wordt.’

Op 19 en 20 november is er een bijeenkomst over het project Aristoteles in Noordwijkerhout. Het plan wordt uitgelegd en toegelicht. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Rieks Schuinder via rieks.schuinder@rbd-drenthe.nl ■ nummer 11 november 2008 611

Hopelijk is zijn baas op sprinkler.nl geweest.

Alle

branden

beginnen

klein. De vraag is: Hoe groot is de kans dat een brandje een brand wordt? In die risico-analyse kunnen sprinklers een grote rol spelen. Dat geldt voor kleine en grote gebouwen, zoals kantoren en magazijnen. Veel informatie over het effect van de meest vĂŠrgaande vorm van brandbeveiliging vindt u op www.sprinkler.nl.

Feiten, cijfers, statistieken en prak-

VSI is onderdeel van NOVB

tijkvoorbeelden,

demonstratie-

films, berekeningen en animaties.

En natuurlijk het laatste nieuws over sprinklers en brandveiligheid. Kijk daarom regelmatig op sprinkler.nl.

Voor alle zekerheid.

Verenigde Sprinkler Installeurs Postbus 12 3740 AA Baarn Telefoon 035 - 542 75 30 E-mail vsi@hetbranchebureau.nl

Brandveilige keuzes maken een must?

Brandweer artikelen Alles voor brandveiligheid/veiligheid Dorpsstraat 3 - 9699 PA Vriescheloo Tel. 0597 53 25 08 - Fax; 084 73 70 84 Mobiel: 06 21 82 86 61 info@safetyfireproducts.nl

Dealer MSA Nederland

Bezoek onze website www.safetyfi reproduc ts.nl

Kies dan voor de Brandveiligheidsindex

Voor meer informatie en bestellingen kijkt u op www.sdu.nl/brandweer

Wij werken uitsluitend samen met gecertificeerde bedrijven

612

nummer 11 november 2008

Sdu Uitgevers

U

B IL E

E

5e

D

Vliegbasis Valkenburg, Katwijk (ZH) Woensdag 13 mei t/m zaterdag 16 mei 2009 Met o.a. de volgende workshops, activiteiten en demonstraties: • Technische hulpverlening • Speciale voertuigen • Blusdemonstraties • Defensie • Technische Hilfswerke Duitsland • Werken op hoogte • Reddingshondenbrigades • Rijvaardigheidstrainingen • Explosieven Opruiming en Detectie • Workshops AED • Rvarium • Terrorismebestrijding • Leidraad Oefenen • Workshops reanimatie • Diverse speciale jubileumactiviteiten • Iedere beursdag spectaculaire slotdemonstratie

www.ivic.nl

M U

J

Internationale Vakbeurs Incidentmanagement Crisisbeheersing & Rampenbestrijding

IT I E

Congres Beginselen van Behoorlijke Hulpverlening

Voor uw veiligheid:

Reserveer donderdag 27 november in uw agenda!

SPIROGUIDE het bewakingssysteem

Hulpdiensten verkeren in een proces van verandering. Men wil meer transparantie, SPIROGUIDE controleert met een speciale Start-Up-Check alle vitale toestelfunkties. Automatisch, snel, betrouwbaar en overzichtelijk.

Ook tijdens de inzet.

meer toegankelijkheid en meer inbreng van burgers. Dit betekent dat van hulpdiensten een minder naar binnen en een meer naar buiten gerichte houding wordt verwacht.

Wat verwacht u van hulpdiensten?

> Adembescherming boven water > Adembescherming onder water

Bovenstaande ontwikkelingen leiden binnen de verschillende hulpdiensten tot diepgaande reflectie op de eigen organisatie. Het congres Beginselen van Behoorlijke Hulpverlening

w w w. i n t e r s p i r o . n l

levert een bijdrage aan dit proces.

Verschillende interessante sprekers zullen ingaan op ontwikkelingen als: medialisering, toegenomen agressie tegenover hulpverleners en de opkomst van een claimcultuur.

>>>Safety professionals IVM safety professionals detacheert veiligheidspersoneel. Meer dan 20 jaar ervaring staan garant voor kwaliteit en betrouwbaarheid. IVM is nationaal en internationaal erkend als deskundig veiligheidsintermediair. De experts van IVM maken dat iedere dag opnieuw waar voor opdrachtgevers. Bij grote en kleine projecten. 24 uur per dag, 7 dagen per week. Wij zijn op zoek naar:

>>>GEMOTIVEERDE BRANDVEILIGHEIDSWACHTEN (on- & offshore inzetbaar)

>>>FUNCTIE-EISEN

> Rijksdiploma Hoofdbrandwacht > B-VCA of VOL-VCA is een pré > In staat en bereid tot een flexibele invulling van de urenbesteding.

Het congres is in het bijzonder interessant voor: • leidinggevende hulpverleners; • brandweer- of politiecommandanten; • directeuren veiligheidsregio’s; • directeuren/managers GGD/GHOR; • burgemeesters; • wethouders; • hoogleraren; • advocaten.

>>>INFORMATIE

Meer weten over deze functie?

Bezoek onze website: www.werkveilig.nl Heb je interesse in de functie stuur dan je brief met CV naar de afdeling P&O t.a.v. mevrouw M. Meuge, Postbus 235, 7740 AE Coevorden of mail naar m.meuge@werkveilig.nl

Monierweg 4 7741 KT Coevorden

Alkmaar Tel. 072 - 518 17 13

Tel. 0524 - 51 24 09 Fax 0524 - 51 66 30

Enschede Tel. 053 - 478 05 40

Als abonnee op B&B ontvangt u € 100,– korting! Wilt u meer informatie over het dagprogramma of u direct aanmelden?

Surf naar: www.sdu.nl/congresrboh

Zwolle Tel. 038 - 460 84 85

IVM adv_vacature_90x131.indd 1 614 nummer 11 november 2008

13-04-2008 14:29:07

Sdu Uitgevers

de website van

De website van brandweer Elst Webadres: www.brandweer-elst.nl Beheerder:Dennis Roos Eigenaar website: Arend Jan Bouwman en Ramon Iburg en Tjark Megens Redacteuren: Bouwman, Yburg, Roos en Megens Startjaar: 2007 Aantal unieke bezoekers per maand: gemiddeld 1000 bezoekers Server: Plesk server Kosten per jaar: 60 euro per jaar De brandweer van het Gelderse Elst heeft sinds 2007 een eigen website, namelijk www.brandweer-elst.nl . Niet te verwarren met www.brandweerelst.nl, de website van de brandweercollega’s uit het Utrechtse Elst. Een van de initiatiefnemers van de website is webredacteur Arend Jan Bouwman. ‘We wilden graag als brandweerkorps een eigen website, zodat we aan de plaatselijke bevolking konden laten zien wat we nu precies allemaal doen’, aldus Bouwman. De website wordt bijgehouden door vier webredacteuren die allemaal een eigen taak hebben. Tjark Megens is de vliegende keep.

Hij levert interessante ideeën aan voor de website. Ramon Iburg is verantwoordelijk voor de foto’s van de website. ‘Hij is onze vaste fotograaf en rukt vaak mee uit’, vervolgt Bouwman. Dennis Roos houdt zich bezig met de vormgeving, zet samen met Iburg alles op de website en doet de eindredactie. Bouwman zelf is verantwoordelijk voor de pagina over de jeugdbrandweer en verzamelt informatie over de geschiedenis van brandweer Elst. ‘We willen namelijk de geschiedenispagina zo volledig mogelijk krijgen.’

Brand&Brandweer

De website De website heeft een huisstijl waarin de kleuren donkerrood en goud centraal staan. De site heeft een rustige lay-out. Wel verschijnt er om de paar seconden het laatste bericht uit het gastenboek in beeld, in een gouden balk boven de tekstvlak.

Op de homepagina staat een welkomstwoord en kort een uitleg over waar men alles kan vinden. Onderaan dit tekstvlak wordt met een link en een advertentie reclame gemaakt voor het testen van de rookmelder. ‘We willen graag dat onze bezoekers zich bewust zijn van de gevaren voor brand.’ Als je doorklikt op de bijbehorende link verschijnt er zelfs een aparte pagina over rookmelders met een bijbehorende video. ‘De advertentie op de homepage wordt telkens aan de tijd van het jaar aangepast. De ene keer maken we reclame voor de Brandpreventieweek en rond de feestdagen hebben we bijvoorbeeld veiligheidstips.’

Wat opvalt is dat bij de ‘uitrukken’ alleen maar foto’s te vinden zijn en geen verslagen. ‘We hebben hier bewust voor gekozen, omdat we niet bij elke uitruk tekst willen plaatsen. We hebben bijvoorbeeld in Elst te maken met een pyromaan die coniferenhagen in de brand zet. Om nu bij elke uitruk voor een coniferenbrand naast foto’s ook een stuk tekst te plaatsen is wel een beetje overdreven.’ Toch kunnen de bezoekers wel degelijk stukjes lezen over uitrukken, maar dan wel de bijzondere uitrukken. Onder dit kopje vinden de bezoekers de zeven grootste branden in Elst van de laatste dertig jaar. ‘De krantenknipsels van deze enorme branden hebben we verzameld en online gezet.’

Onder het kopje geschiedenis kan de bezoe-

ker lezen hoe de brandweer van Elst in februari 1929 is opgericht en wat er sinds die tijd allemaal is veranderd.

Onderaan de website staat een vaste link naar hyves. Als je erop klikt kom je uit bij de brandweer Elst Hyves vriendengroep met negentien vrienden. ‘Dit wordt straks natuurlijk meer als we in Brand&Brandweer hebben gestaan’, vervolgt Bouwman.

Vormgeving De vormgeving ligt geheel in handen van Dennis Roos. De lay-out van de website wordt af en toe een beetje gewijzigd.

‘Bijvoorbeeld in de periode voor kerst, dan geef ik de website altijd een kerstuiterlijk’, aldus Roos. In februari bestaat de brandweer van Elst tachtig jaar en dit wordt natuurlijk feestelijk gevierd. ‘De website kan dan natuurlijk niet achterblijven. Daarom ga ik speciaal voor het tachtig jarig jubileum een icoontje maken voor de website en voor de hyvespagina.’ De mannen besteden veel tijd aan hun hobby. ‘Per persoon gemiddeld zo’n vier tot zes uren in de week. Je wilt de website natuurlijk zo actueel mogelijk houden. Dus na een uitruk worden de foto’s meteen op de site gezet. Ook al is het midden in de nacht’, besluit Roos.

Tot slot is op de website van gemeente Overbetuwe, www.overbetuwe.nl ook een gedeelte gereserveerd voor de Brandweer van Elst. Dit gedeelte is nog in ontwikkeling en zal snel worden uitgebreid.

Kent u een websitebeheerder? Meld hem of haar dan aan bij de redactie om in aanmerking te komen voor de rubriek De Website van. Mail naar B&B@sdu.nl

nummer 11 november 2008 615

Samen aansturen op een veilige omgeving

Adviesbureau Van Dijke (AVD) is specialist en marktleider in het oplossen van veiligheidsvraagstukken.

Een betrouwbare en veelzijdige partner voor iedere overheidsinstantie die werkt aan veiligheid. Onze diensten en producten bestrijken het totale terrein van fysieke veiligheid en openbare orde. We zien veiligheid als een missie en als een vak. En daarvoor kunnen we nog meer vakspecialisten inzetten.

Adviesbureau Van Dijke is op zoek naar:

Repressieve Adviseurs Preventie De functie We bieden je een brede en uitdagende baan binnen de sector

Je bent hulpvaardig en tactisch in je optreden bij onze opdracht-

Vergunningen, Toezicht en Handhaving. Afhankelijk van je

gevers en in de samenwerking met collega’s. Het bezit van rijbewijs

opleiding en werkervaring word je ingezet op projecten die voor

B is een vereiste.

jou passend en interessant zijn. De werkzaamheden binnen deze projecten zijn o.a. het inspecteren en controleren van gebouwen

Ons aanbod

op de naleving van bouw- en/of brandveiligheidsvoorschriften.

Er zijn diverse mogelijkheden om opleidingen te volgen en je

Daarnaast beoordeel je bouwplannen en gebruiksvergunningen

onder begeleiding te ontwikkelen op het vakgebied. Het salaris

op brandveiligheidsvoorschriften. Het kan voorkomen dat de

past bij de geleverde inspanningen en groeit met je mee. Dat geldt

werkzaamheden gekoppeld worden aan repressieve taken

ook voor de secundaire arbeidsvoorwaarden en de beloning van

(bijvoorbeeld dagdienstbezetting).

bijzondere prestaties.

Jouw profiel

Interesse?

Je hebt een afgeronde (technische) opleiding op minimaal MTS/

Meer informatie vind je op onze website www.avd.nu.

MBO-niveau. Je bent bekend met de relevante wet- en regelgeving

Je sollicitatiebrief en C.V. stuur je naar k.zaagman@avd.nu.

en de brandweerorganisatie. Tevens heb je de nodige diploma’s op

Voor aanvullende informatie over de functie kun je contact

het repressieve vlak op zak, bij voorkeur HBT. Je vindt het leuk om

opnemen met Kathy Zaagman, Recruiter AVD Groep,

veel op pad te zijn en je kunt je snel aanpassen aan de omgeving

bereikbaar op telefoonnummer 0499-328400.

van de opdrachtgever.

Adviesbureau Van Dijke, De Waal 28, 5684 PH Best.

Advies b u re a u Van D i j k e ma a k t d e e l u i t v a n d e F alck AVD Grou p

www.avd.nu

Ben jij die vlammende professional? En wil je meewerken aan de toekomst van een ambitieuze organisatie?

Dan zoeken we jou!

Hoofd Operationele voorbereiding v/m Voor 36 uur per week, maximum salaris € 68.425,- per jaar Je bent verantwoordelijk voor de taakvelden Preparatie, Repressie en Nazorg en treedt bij toerbeurt op als plaatsvervangend commandant.

Je bent lid van het MT van het brandweerbureau Borsele-Goes en functioneert als Hoofd-Officier van Dienst.

Hoofd Risicobeheersing

v/m

Voor 36 uur per week, maximum salaris € 68.425,- per jaar Je bent verantwoordelijk voor de taakvelden Pro-actie en Preventie en treedt bij toerbeurt op als plaatsvervangend commandant.

Je bent lid van het MT van het brandweerbureau Borsele-Goes en functioneert als Hoofd-Officier van Dienst.

Interesse? Kijk voor de volledige vacature op:

www.goes.nl

Reageren kan tot 15 november 2008.

Postbus 2118 • 4460 MC Goes • Tel.: (0113) 24 96 00 • E-mail: vacatures@goes.nl • Internet: www.goes.nl Brand&Brandweer

nummer 11 november 2008 617

0ARTNER IN ELK 3PRINKLERPROJECT

"REIJER "RANDPREVENTIE ONDERDEEL VAN "REIJER "OUW EN )NSTALLATIE MET VESTIGINGEN IN 7OERDEN EN 4ILBURG IS SPECIALIST OP HET GEBIED VAN ALLE VORMEN VAN BRANDPREVENTIE EN BESTRIJDING 7IJ ONTWERPEN INSTALLEREN STELLEN IN BEDRIJF ONDERHOUDEN EN INSPECTEREN ZOWEL GROTE ALS KLEINE BRANDBEVEILIGINGSINSTALLATIES 7IJ OPEREREN MET EEN LANDELIJKE DEKKING EN ZIJN DE SPIL TUSSEN DE VEILIGHEID EN VERANTWOORDELIJKHEID VAN ONZE OPDRACHTGEVERS /NZE ACTIVITEITEN ZIJN O A 3PRINKLERINSTALLATIES 3PECIALE SPROEISYSTEMEN "LUSGAS EN SCHUIMINSTALLATIES /FFSHORE BRANDBEVEILIGING (YDRANTENINSTALLATIES $ROGE STIJGLEIDINGEN EN "RANDHASPELINSTALLATIES 6OOR ONZE VESTIGING IN 7OERDEN ZIJN WIJ TER AANVULLING OP ZOEK NAAR EEN FULLTIME

Projectleider m/v

Calculator m/v

CommerciĂŤle brandveilige leidinggevende.

Rekenwonder met een blussend hart.

Werkvoorbereider m/v

Autocad Tekenaar m/v

Een echte organisator met een neus voor brand.

Een creatieve ‘firestarter’.

GeĂŻnteresseerd of wil je de uitgebreide omschrijving lezen?

Ga dan direct naar www.breijer.nl/vacatures.

Bouw bij Breijer aan jouw toekomst!

De juiste mensen op de juiste plek

Breijer is onderdeel van Facilicom

BRE PA 2809067 189x131.indd 1

29-09-2008 16:52:45

In de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond is meewerken aan zorg en veiligheid een uitdaging!

De Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond (VRR) wordt gevormd door de Regionale Brandweer, de Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen (GHOR), de Regionale Ambulancevoorziening en de Gemeenschappelijke Meldkamer van politie, brandweer en ambulancezorg. Daarnaast wordt nauw samengewerkt met de Gemeenten in de regio, de Politie, het Havenbedrijf Rotterdam, de DCMR Milieudienst en het Openbaar Ministerie. Dat betekent korte lijnen, directe afstemming, heldere bevoegdheden en daarmee verbetering van de hulpverlening aan de burger, zodat de ruim 1,2 miljoen inwoners van de regio Rotterdam veilig kunnen leven, wonen en werken.

Voor de Regionale Brandweer van het district Rijnmond-Noord zoeken wij

Postcommandanten fulltime

m/v

De functie Als postcommandant ben je verantwoordelijk voor de gang van zaken binnen je verzorgingsgebied. Hierbij behoren een beroepskazerne, een vrijwilligerskazerne en ĂŠĂŠn van de volgende portefeuilles: Opleiding & Oefening (O&O) of Operationele Informatievoorziening & Planvorming (OI&P). Je geeft leiding aan wachtcommandanten, een coĂśrdinator van een vrijwilligersgroep en een teamleider. Daarnaast maak je deel uit van het District Managementteam en onderhoud je een functioneel relatienetwerk. Deelname tot het officierspiket behoort tot de mogelijkheden.

Vraag en aanbod Je hebt HBO+ werk- en denkniveau; een opleiding tot tactisch manager; uitgebreide kennis van de brandweerorganisatie; 3-5 jaar ervaring op het vakgebied en leidinggevende ervaring. Het salaris bedraagt maximaal â‚Ź 4.873,- bruto (SK 12) bij een fulltime dienstverband van 36 uur per week.

Ben jij onze Postcommandant?

Solliciteer vóór 14 november bij Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond via wervingnoord@veiligheidsregio-rr.nl Uiteraard kun je je sollicitatiebrief met CV ook sturen naar: Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond, afdeling P&O district Noord, Frobenstraat 8, 3045 RD Rotterdam.

Vermeld daarbij ‘vacature postcommandant’.

Een assessment maakt deel uit van het sollicitatietraject. Wil je eerst meer informatie, ga dan naar www.veiligheidsregio-rr.nl Acquisitie n.a.v. deze advertentie wordt niet op prijs gesteld.

618

nummer 11 november 2008

Sdu Uitgevers

Fryslân Leeuwarden

De gemeentelijke brandweer Leeuwarden heeft een verzorgingsgebied van 92.000 inwoners.

De organisatie bestaat uit 70 beroepsmedewerkers en 30 vrijwilligers.

Het verzorgingsgebied wordt bediend vanuit de kazernes aan de Aldlansdyk en Ludinga.

De brandweerorganisatie is door landelijke en interne ontwikkelingen sterk in beweging.

Brandweer Leeuwarden gaat de komende periode haar organisatiestructuur aanpassen.

De ambitie is om de kerntaken van brandweer Leeuwarden krachtig te positioneren. Daarvoor is het nodig om de organisatie opnieuw in te richten en de kerntaken onder te brengen in 3 beheersmatige teams: Planvorming, Opleiding & Oefening en Materieel & Huisvesting.

De algemeen teamleider heeft naast het leidinggeven aan een van de toekomstige teams ook een tijdelijke belasting als kwartiermaker en heeft hierbij de taak om het werkveld ‘Materieel en Huisvesting’ te beschrijven en in te richten.

Brandweer Leeuwarden zoekt een:

Algemeen teamleider brandweer Leeuwarden tevens tijdelijk kwartiermaker ‘Materieel & Huisvesting’ Voor 36 uur per week Voor onbepaalde tijd Functie inhoudelijk • U vertaalt strategische doelen van de brandweer en werkt die verder uit.

• U geeft leiding aan een team binnen brandweer Leeuwarden.

• U beschrijft het taakveld ‘Materieel & Huisvesting’ en u komt met capaciteit- en prioriteitsvoorstellen binnen een bepaalde termijn.

• U kunt belast worden met teamoverstijgende projecten binnen brandweer Leeuwarden.

• U geeft als Officier van Dienst, leiding aan het grootschalig optreden van de brandweer.

Functie eisen • U beschikt over een HBO werk- en denkniveau.

• U heeft brede ervaring opgedaan binnen een brandweerorganisatie.

• U heeft affiniteit met materieel en huisvesting.

• U heeft minimaal een afgeronde brandweerofficiersopleiding (AHBM).

• U kunt aantonen dat u leidinggevende ervaring heeft.

• U bezit de vaardigheid om zowel zelfstandig als in teamverband te kunnen werken.

• U bent enthousiast, doortastend, u heeft overtuigingskracht en u bent communicatief vaardig.

• Deze functie vereist dat u gaat wonen in Leeuwarden of de directe omgeving.

Salaris De functie moet nog definitief beschreven en gewaardeerd worden. Vooralsnog gaan wij er vanuit dat dit een functie betreft op schaal N10a (met een maximum van � 4.088,- bruto per maand bij een 36-urige werkweek) excl. piketvergoeding conform 10/16 regeling.

Informatie Medewerk(st)ers van de afdeling zullen betrokken worden bij de selectieprocedure. Een psychologisch onderzoek kan deel uit maken van de procedure. Voor meer informatie over de vacature kunt u contact opnemen met de heer J. Beuving, sectormanager Brandweer via telefoonnummer 058 – 2996636.

De vacature wordt gelijktijdig intern en extern opengesteld.

Informatie over de gemeente Leeuwaren en/of over de brandweer Leeuwarden kunt u vinden op www.leeuwarden.nl of www.brandweerleeuwarden.nl Sollicitatie U kunt de sollicitatie mailen naar: mobiliteitscentrum@leeuwarden.nl of sturen naar: Gemeente Leeuwarden, t.a.v. mobiliteitscentrum, postbus 21000, 8900 JA Leeuwarden.

Vermeld op de sollicitatiebrief het vacaturenummer: BR/0257.

Sluitingsdatum: 15 november 2008.

De gesprekken zijn gepland op dinsdag 25 november 2008.

Brand&Brandweer

nummer 11 november 2008 619

B&B RegIste R

" " "RAND "RANDWEER

vakblad voor brandweer, hulpverlening en rampenbestrijding

Adembescherming interspiro B.v.

Televisieweg 113 1322 bD almere Tel. 036-5363103 Fax 036-5384809

Adviesbureau artesis Postbus 371 4100 aj Culemborg Tel. 0345 687000 Fax 0345 687001 adviesbureau nieman Postbus 40217 3504 aa Utrecht Tel. 030-2413427 Fax 030-3410266 E-mail: info@nieman.nl www.nieman.nl

Adviesbureau brandpreventie altavilla Brandveiligheid Postbus 1026 5602 ba Eindhoven Tel. 040-2902570 Fax 040-2902571 E-mail: info@altavilla.nl www.altavilla.nl van Hooft adviesburo B.v.

Fire&life safety engineers Hoogeindsestraat 4 5447 PD rijkevoort Tel. 048-5371890 Fax 048-5372134 E-mail fireengineers@ vanhooft.nl www.vanhooft.nl Bartels ingenieursbureau Postbus 10217 7301 gE apeldoorn Tel. 055-3680540 Fax 055-3664598 E-mail: apeldoorn@bartels.nl www.bartels.nl MvH adviseurs Bv brandpreventie, bouwplantoetsing brandveiligheid, Handhaving & Detachering brandpreventie specialisten Fonteinkruid 1 3931 WT Woudenberg Tel. 06-54310052 E-mail: info@mvhadviseurs.nl www.mvhadviseurs.nl

Floriaan B.v.

Postbus 220 5300 aE Zaltbommel Tel. 0418-573800 Fax 0418-573801 E-mail: info@floriaan.nl www.floriaan.nl adviesbureau dijkoraad viavesta bv gotlandstraat 50 7418 aX Deventer Tel. 0570-519555 E-mail: brandpreventie@dijkoraad.nl www.dijkoraad.nl/brandpreventie ingenieursbureau te riele B.v.

Postbus 72 7390 ab Twello Tel. 055-3231181 Fax 055-3231095 E-mail: info@terielebv.nl www.terielebv.nl

Alu/RVs Bewerkingen Machinefabriek Het stempel B.v.

Postbus 191 3330 aD Zwijndrecht Tel. 078-6104055 Fax 078-6104010 E-mail: info@het-stempel.nl www.het-stempel.nl

Beveiliging adt Fire & security Vlierbaan 6-12 2908 Lr Capelle aan den Ijssel Postbus 285 2900 ag Capelle aan den Ijssel Tel. 010 258 48 48 Fax 010 442 32 50 e-mail:adt.nl@tycoint.com www.adtfireandsecurity.nl

Blusmiddelen amigo safety nederland Postbus 6001 2702 aa Zoetermeer Tel. 079-3315363 Fax 079-3315025 dspa Postbus 6572 6503 gb NIjMEgEN Tel. 024-3789581 Fax024-378583

peutz B.v.

Postbus 66 6585 ZH Mook Tel: 024 3570707 E-mail: info@mook.peutz.nl www.peutz.nl

620

Vaste adverteerders (contracthouders) worden gratis in één rubriek opgenomen voor een heel jaar. Heeft u ook interesse, stuur dan uw gegevens naar het aangegeven adres, zie bon.

nummer 11 november 2008

Bouwbedrijf vaessen algemeen bouwbedrijf Postbus 239 4940 aE raamsdonkveer Tel. 0162-522120 Fax 0162-520274

Brandweerhandboek stp veiligheid & techniek Tunnelstraat 7a 6114 aS Susteren Tel. 046-4859849 Fax 084-7273924 E-mail: info@brandweerhandboek.nl www.brandweerhandboek.nl

Brandweermaterialen & brandweervoertuigen kenbri Fire Fighting Bv Postbus 85 3250 ab Stellendam Tel. 018 7493588 Fax 018 7493066 www.kenbri.com Hobrand Holugt bv Postbus 6129 4000 HC Tiel Tel. 0345 682544 Fax 0345 683364 www.hobrand.nl

Brandkranen avk nederland B.v.

Postbus 73 8170 ab Vaassen Tel. 0578-574490 Fax 0578-574459 www.avknederland.nl

Brandwerende Utiliteitsdeuren Limburgia Utiliteitsdeuren Postbus 4004 6080 aa Haelen Tel. 0475 592727 www.limburgia.nl

Brandweerkleding MekkeY Industriestraat 191 7553 CN Hengelo OV Tel. 074 2782266 Fax 074 2780517 E-mail: info@mekkey.nl www.mekkey.nl

Waar kunt u terecht voor producten en diensten?

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Advertentieverkoop Bureau Van Vliet Postbus 20, 2040 AA Zandvoort telefoon 023 - 5714745, fax 023 - 5717680

nijhof safety Bv Sloetsweg 100 7552 HP Hengelo Nederland Tel. +31 74 291 40 85 Fax: +31 74 242 32 54 E-mail: info@nijhofsafety.nl www.nijhofsafety.nl de Brandweerwinkel Van der Takstraat 70 3071 LM rotterdam Tel. 010-4863201 Fax 010-4233056 E-mail: info@brandweerwinkel.nl www.brandweerwinkel.nl

Brandbeveiliging applicom Hulzenseweg 10-20 6534 aN Nijmegen Tel.024 3522571 Fax 024 3522579 welkom@applicom.nl www.applicom.nl

Certificatie & Inspectie kiwa certificatie en keuringen Postbus 70 2280 ab rijswijk Sir W.Churchill-laan 273 2288 Ea rijswijk Tel. 070 4144400 Fax 070 4144420 E-mail: info@kiwa.nl www.1kiwa.com/brand

Detachering brandweerpersoneel regiosafe Postbus 481 3990 gg Houten Tel: 030 6704816 E-mail: info@regiosafe.nl www.regiosafe.com

Droogkasten & reinigingsmachines Harstra instruments Postbus 186 3890 aD Zeewolde Tel. 036-5222142 Fax 036-5222152 Laundry b.v.

Industrieweg 10 Postbus 7015 3286 Zg Klaaswaal Tel. 0186 572900 Fax 0186 573210 E-mail: laundry@laundry.nl www.laundry.nl

Miele professional De Limiet 2 4131 Nr Vianen Tel. 0347-378883 Fax 0347-378429 E-mail: professional@miele.nl www.miele-professional.nl

Detachering brandweerpersoneel paraat Brandbeveiliging Turfstekerstraat 30 1431 gE aalsmeer Tel:0297 230590 Fax 0297 230591 www.paraat.nl

geboorde brandputten aquaned Watertechniek Postbus 85 4715 ZH rucphen Tel. 016-5313350 www.aquaned.com Beemsterboer B.v.

De Veken 10 1716 KE Opmeer Tel. 022-6351860 Fax 022-6351092 grondbooronderneming j. Hörmann B.v. rollecate 61 Postbus 28 7710 aa Nieuwleusen Tel. 0529-480910 Fax 0529-485460 verhey toldijk B.v.

Zutphen Emmerikseweg 9 7227 DE Toldijk Tel. 0575-452041 Fax 0575-452051 Mos grondwatertechniek boonsweg 11 3274 LH Heinenoord Tel 0186 607100 www.mos.nl grondboringen ijsselmuiden Spoorstraat 37 8271 rg Ijsselmuiden Tel. 038-3336099 Fax 038-3336098 E-mail: info@grondboringen.eu www.grondboringen.eu verhoeve Watertechniek bv Industrieweg 23 4762 aE Zevenbergen Tel. 016 8336030 Fax 065 1210209 E-mail: info@verhoevewt.com www.verhoevewt.com

sdu Uitgevers

B&B RegIsteR

generatoren elja power bv baanhoek 144 3361 gM Sliedrecht Postbus 278 3360 ag Sliedrecht Tel. 018 4490740 Fax 018 4490750 E-mail: info@eljapower.nl www.eljapower.nl

Handlampen safety-Lux nederland B.v.

Nijverheidswerf 37 1402 bV bUSSUM Tel. 035-6914476 Fax 035-6915474 E-mail: info@safety-lux.nl www.safety-lux.nl

In & verkoop van gebruikte brandweervoertuigen en uitrusting interfire bunderbos 115 2134 HP Hoofddorp Tel. 023 5632641 E-mail: Danica@interfire.nl

Isolatie recticel insulation Postbus 1 4040 Da Kesteren Tel: 0488 4894000 E-mail: Insulationinfo@recticel.com www.recticelinsulation.nl

Klantgerichte bedrijfsvoering van pinxteren interim & advies Postbus 75 2060 ab bloemendaal Tel. 023-5254044 www.vanpinxteren.net

Oefenmaterialen vdk B.v. Handelsonderneming Langenakker 22 5731 jS Mierlo Tel. 0492-667357 Fax 0492-667735 Haagen Fire training products Industrieweg 5 5111 ND baarle-Nassau Tel. 013 5076800 Fax 013 5076808

Olie- en calamiteitenbestrijding vandoclean B.v.

Stevenshof 21 5109 TX ‘s gravenmoer Tel. 0162-370390 Fax 0162-370392 Mobiel: 06-53706000 E-mail: Info@vandoclean.nl www.vandoclean.nl

Brand&Brandweer

Opl. Verkeersveiligheid Brandweerchauffeur antislip & rijvaardigheidscentrum diBo K. Doormanstraat 15 7825 VS Emmen Tel. 0591-767571 Fax 0591-615908 www.dibo-emmen.nl slipstream consultancy Verzetsraat 76 7671 gL Vriezenveen Tel. 0546-567792 Fax 0546-565489 vZn Pastoorsmast 5 5673 TC Nuenen Tel. 040 2838388 www.vzn.nl

Opslagsystemen gevaarlijke stoffen vandoclean B.v.

Stevenshof 21 5109 TX ‘s gravenmoer Tel. 0162-370390 Fax 0162-370392 Mobiel: 06-53706000 E-mail: Info@vandoclean.nl www.vandoclean.nl

Persoonlijke beschermingsmiddelen Msa nederland Postbus 39 1620 aa Hoorn Tel. 022-9250303 Fax 022-9211340

Reddingsgereedschappen Holmatro rescue equipment Postbus 33 4940 aa raamsdonkveer Tel. 0162-589200 Fax 0162-522482 www.holmatro.com

stickers

Vluchtdeurbeveiliging

Letas stickerservice Postbus 32016 6370 ja Landgraaf Tel. 045-5312580 Fax 045-5691700

pMg safety for doors Postbus 316 2200 aH Noordwijk Tel. 071-3611628 Fax 071-3611869 E-mail: info@nooduitgang.nl www.nooduitgang.nl

Uitlaatgasafzuiging overlander Bv Morseweg 2 3899 bP Zeewolde Tel. 036-5219200 Fax 036-5234430

Uniformen en bluskleding j. Zwart en Zoon B.v.

Postbus 32 1906 Zg Limmen Tel. 072-5051638 E-mail: info@uniformkleding.nl www.uniformkleding.nl smit en van rijsbergen Zijlweg 148c 2015 bj Haarlem www.uniformspecialisten.nl

Verhuur brandweerpersoneel regiosafe Postbus 481 3990 gg Houten Tel: 030 6704816 E-mail: info@regiosafe.nl www.regiosafe.com

Verhuur & verkoop van voertuigen en brandweermaterialen agterhuis en Fien Hanzeweg 13 8061 rC Hasselt Tel. 038 3636518 E-mail: agterhuis@infracom. info

schuimvormende middelen vandoclean B.v.

Stevenshof 21 5109 TX ’s gravenmoer Tel. 0162-370390 Fax 0162-370392 Mobiel: 06-53706000 E-mail: Info@vandoclean.nl www.vandoclean.nl solberg scandinavian as p/a bisschopshoeve 17 4817 Pr breda Tel. 06-46738567 joop@articfoam.com www.articfoam.com

software

Vluchtwegaanduiding Betalight B.v.

Drosteweg 20 3881 Pg Putten Tel. 0341-491231 Fax 0341-492066 E-mail: info@betalight.nl www.betalight.nl

Vluchtwegen amigo safety nederland Postbus 6001 2702 aa Zoetermeer Tel. 079-3315363 Fax 079-3315025

waterkanonnen Holleman B.v.

Postbus 64 1500 Eb Zaandam Tel. 075-6123272 Fax 075-6123409 www.hollemanmachine.nl

werken op hoogte en/ hoogteredding ascent safety Bv Siliciumweg 61a 3812 SW amersfoort Tel. 033-4480680 Fax 033-4480490 info@ascent.nl www.hoogwerk.nl

werving en selectie Leeuwendaal Postbus 1255 2280 Cg rijswijk Tel. 070-4142700 Fax 070-4142600 E-mail: wens@leeuwendaal.nl www.leeuwendaal.nl

Ook wij willen opgenomen worden als bedrijf!

Stuurt u mij vrijblijvend informatie over hoe mijn product of dienstverlening vermeld kan worden in deze rubriek. bedrijf/organisatie Postadres Postcode/woonplaats

cebes administratieve automatisering c.v.

Postbus 281 6000 ag Weert Tel. 0495-543211 Fax 0495-543174 E-mail: info@cebes.nl www.cebes.nl

Telefoonnummer

regi star B.v.

De Mulderij 4a 3831 NV Leusden Tel. 033-4953381 www.regi-star.nl

Datum

Faxnummer gewenste rubrieken

o per rubriek, per uitgave d 42,50,o per rubriek heel jaar (11 uitgaven) d 335,Prijzen exclusief bTW Handtekening

" " "RAND "RANDWEER

U kunt deze bon sturen of faxen naar: bureau Van Vliet, Postbus 20, 2040 aa Zandvoort, Telefoon 023 - 5714745. Fax 023 - 5717680.

nummer 11 november 2008 621

Engelse brandweer redt tak uit boom

BRAND&BRANDWEER Brand&Brandweer is het officiële orgaan van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Brandweer en Hulpverlening (KNVBH) en het communicatiemagazine van de Nederlandse Vereniging voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding (NVBR)

In het Engelse Hampshire hebben brandweerlieden een tak ‘gered’ uit een boom.

Bezorgde inwoners hadden de hulp van de brandweer ingeroepen, omdat ze dachten dat er in de boom een leguaan zat, een grote hagedis. Uiteindelijk bleek het te gaan om een tak met wat smurrie.

Een dierenexpert die bij het voorval ter plaatse was, moest bekennen dat vanaf de grond gezien de tak er uitzag als een leguaan. Het vreemde voorval is te verklaren door het feit dat de brandweer de week ervoor wél een echte leguaan uit een boom had gehaald. Dat deed de fantasie van sommige mensen blijkbaar op hol slaan.

November 2008 - nummer 11 Jaargang 32 REDACTIE-ADRES

Brand&Brandweer t.a.v. redactiesecretariaat Brand&Brandweer, Postbus 20025, 2500 EA Den Haag, tel. (058) 2160862, e-mail: brand&brandweer@sdu.nl REDACTIE

Ing. S.J.M. Wevers, regionaal commandant Hulpverleningsdienst Regio Twente Drs. J.J.L.M. Janssen, burgemeester van Zeist Drs. A.J. van Maren, brandweer Ede Ing. C.A. de Raadt, voorzitter Brandveilig Bouwen Nederland Mr. J.B.M. Tilman, directeur NVBR F. van der Veen, brandweer Gooi en Vechtstreek EINDREDACTIE

PS Produkties: Ingrid Spijkers, Christel Pieper, e-mail: info@ps-produkties.nl AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE

Studio Van Assendelt, Hans van de Sande, FBF.NL, PS-Produkties, Albert-Jan van Maren, Oefencentrum Wijster, Job Hendriks, Patrick van Gerner, Brandweer Enschede, Ad Hupkes, Hulpverleningsdienst Groningen, Jetty Middelkoop, Ed Oomes, Gerard Koppers NBDC, Ana Rodriguez, Rene de Feijter, Roel Dijkstra.

ONTWERP EN OPMAAK

Lijst van adverteerders

Dupuis Communicatie bv, Rotterdam UITGEVER

Adviesbureau Van Dijke

619

PWG Bedrijfsveilige kleding

601

Sdu Uitgevers: R.W. Roos Postbus 20025, 2500 EA Den Haag, e-mail: r.roos@sdu.nl

Agterhuis en Fien

564

Recticel Nederland

604

ADVERTENTIE-ACQUISITIE

Amigo Safety Nederland

600

Regiosafe

604

Applicom

590

Safety Fire Products

Brandweer Leeuwarden

618

Scania Beers BV

Bodyshape

564

Sdu

Cebes administrative

576

Solberg Scandinavian AS

612

DSPA.nl

576

Socupro Nederland

601

Elja power

608

TM-CS

Facilicom Services Group

616

Vaessen Algemeen Bouw

609

617

Pagina

Gemeente Goes

Pagina

612 609 612, 614

C4

Veiligheidsregio Rotterdam

616

Grondboringen IJsselmuiden

604

Verenigde Sprinkler Installatie

612

Haagen Fire Safety Training Prod

604

Verhoeve Watertechniek

Het stempel BV

564

VGZ/IZA

Hobrand Holugt BV

582

Witkamp

Holleman BV

564

Zilveren Kruis Achmea

Holmatro Rescue Equipment

608

Instituut voor veiligheid

614

Interfire

608

Interspiro bv

614

Laundry bv

576

Marelko Benelux

C3 609 C2

Sluitingsdata advertenties en bijsluiters 2008

December

11 november

Opgave van abonnementen en adres-wijzigingen: Sdu Klantenservice, Postbus 20014, 2500 EA Den Haag, tel. (070) 378 98 80, fax (070) 378 97 83, e-mail: sdu@sdu.nl, www.sdu.nl/brandweer Het abonnement op Brand&Brandweer kost d 55,95 (incl. BTW en verzendkosten, 11 nummers).

Indien reeds geabonneerd op Brand&Brandweer kost een aanvullend abonnement op GRIP4 d 29,50, Prijs los nummer: d 8,-, prijs luxe verzamelband d 8,-. (prijzen zijn ­inclusief 6% BTW en verzendkosten).

Een abonnement geldt voor een jaar en wordt automatisch met een jaar verlengd, tenzij uiterlijk twee maanden voor het verstrijken van het abonnementsjaar schriftelijk wordt opgezegd bij Sdu Klantenservice (zie adres hierboven).

Wilt u reageren op een artikel, of een onderwerp/artikel aandragen voor publicatie in B&B, neem dan contact op met de redactie via brand&brandweer@sdu.nl.

De redactie houdt zich het recht voor artikelen in te korten dan wel journalistiek aan te passen. © Sdu Uitgevers 2008 Alle rechten voorbehouden. Alle auteurs­ rechten en databankrechten ten aanzien van deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij Sdu Uitgevers bv.

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet 1912 gestelde uitzonderingen, mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Op al onze producten zijn onze leveringsvoorwaarden van toepassing. Zie hiervoor onze website www.sdu.nl Persoonsgegevens worden bewerkt voor de uitvoering van de (abonnements)overeenkomst en om u van informatie te voorzien over Sdu Uitgevers bv en andere zorgvuldig geselecteerde bedrijven.

Indien u geen prijs stelt op deze informatie, kunt u dit schriftelijk melden bij Sdu Klantenservice.

Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, aanvaarden auteurs, redac­teuren en uitgever geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten of onvol­komenheden.

ISSN 01656-4675

582

Mos Grondwatertechniek

600

Paraat beveiliging

590

622

608

Tarieven, reserverings- en sluitingsdata op aanvraag beschikbaar bij: Bureau Van Vliet, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. (023) 571 47 45, fax (023) 571 76 80, e-mail: zandvoort@bureauvanvliet.com, www.bureauvanvliet.com Informeer ook naar de mogelijkheden voor combinatieadvertenties in Brand&Brandweer, GRIP4, Brandweeralmanak en/of Brandweeragenda!

ABONNEMENTEN

nummer 11 november 2008

Sdu Uitgevers

iza De zorgverzekeraar voor de publieke sector

gemeentezorgpolis

ik vertrouw op iza “Als brandweervrouw ben ik dag en nacht oproepbaar. Stilzitten is toch niets voor mij, en mensen en dieren redden is heel dankbaar werk. Gewonden probeer ik gerust te stellen en te verzorgen. IZA geeft net als ik om mensen. Mijn partner en ik zijn tweeënhalf jaar geleden met hulp van therapie succesvol gestopt met roken. Omdat IZA onze gezondheid belangrijk vindt, kregen we een deel van de kosten terug. Daarom vertrouw ik op IZA.” Marjolein Heijboer, hoofd brandwacht bij Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond, Post Barendrecht

Daarom IZA: uitstekende service, prima prijs-kwaliteitverhouding, hoge klanttevredenheid. Al meer dan 50 jaar heel betrouwbaar!

Speciaal voor elkaar

De LINX is de eerste écht demonteerbare tabletpc die specifiek voor gebruik in voertuigen is ontwikkeld. Tevens beschikt de pc over een geïntegreerd TETRA-modem.

Voor het optimaliseren van de databeveiliging biedt de LINX een scala aan beveiligingsfuncties voor gebruikersverificatie. Daarnaast zorgt het accessoirepakket voor een zeer breed inzetbereik en personalisatie in gebruikstoepassingen.

Door te ontwerpen vanuit het oog van de gebruiker, beschikt de pc over een groot bij daglicht goed leesbaar touchscreen en een groot aantal geïntegreerde connectiviteitsmogelijkheden zoals 3G, EDGE, GPRS, HSDPA, Bluetooth, WiFi en GPS. Daarnaast biedt de LINX een ideaal platform voor het op afstand raadplegen van centrale databases en het gebruiken van de Windows®-applicaties.

Voordelen • • • •

Ultieme stabiliteit Reductie van papierwerk Vergroting van efficiëntie en effectiviteit Efficiëntere capaciteitsplanning

TM-CS BV te Apeldoorn Wilmersdorf 44-D

7327 AC Apeldoorn

Postbus 20035

7302 HA Apeldoorn

Tel. +31(0)55 538 00 00 E-mail info@tm-cs.nl

Fax +31(0)55 538 00 09 Internet www.tm-cs.nl

TM-CS, uw importeur voor Microbus-producten in de Nederlandse markt.