BB2021-04

APRIL 2021

• Pionieren met automatische drones • Dé vrijwilliger bestaat niet • Regio gehackt: de lessen van de VNOG

vakblad voor brandweer, hulpverlening en rampenbestrijding

Veiligheid grootste aandachtspunt bij grote brand centrum Veendam

www.brandenbrandweer.nl

4

JAARGANG 45

DOWNLOADT CHECKLIST

GEBRUIKT STAPPENPLAN

KRIJGT OVERZICHT VAN WETGEVING MET COMMENTAREN ZOEKT BINNEN ALLE ARBO INFORMATIEBLADEN

PRINT GEVONDEN INFORMATIE

BEDENKT OPLOSSING EN BORGT DEZE IN DE ORGANISATIE

GAAT NAAR HSE.SDU.NL

WIL DAT IEDEREEN ’S AVONDS WEER VEILIG THUIS IS

ANALYSEERT SITUATIE EN RISICO’S

WIL DAT ALLE MEDEWERKERS VEILIG KUNNEN WERKEN

Als het om ondersteuning van de HSE expert draait Met behulp van Sdu HSE beantwoordt u vragen vanaf de werkvloer én vanuit het management snel en accuraat. U speelt makkelijk in op veranderende omstandigheden en weet zeker wat de volgende stap is. Met Sdu HSE heeft u altijd en overal toegang tot alle noodzakelijke bronnen. En kunt u aan de slag met innovatieve tools voor de praktijk.

Neem een proefabonnement en ervaar Sdu HSE zelf. Ga naar hse.sdu.nl

 Arbo Informatiebladen  Safety! Magazine artikelen  Arbocatalogi  Wetgeving met toelichting

en commentaar  Jurisprudentie  Updates over regelgeving  Tools voor de dagelijkse praktijk (checklists, vragenlijsten en stappenplannen)

INHOUD

nummer 4 april 2021

COVERSTORY

26 Regio gehackt: de lessen uit Noord-

en Oost-Gelderland 22 Veiligheid grootste aandachtspunt bij brand centrum Veendam Een grote brand in het centrum van Veendam in de nacht van 22 februari zorgt even voor flashback naar elf jaar geleden. Bij de brand die toen in de Kerkstraat woedde, komt een collega door een omvallende muur om het leven. Reden om bij deze inzet alles op alles te zetten als het aankomt op veiligheid.

Alles lag plat nadat Veiligheidsregio Noorden Oost-Gelderland in september is gehackt.

Hoe is de hack ontdekt? En vooral: hoe krijg je alle systemen weer up and running nadat dit je overkomt? De betrokkenen blikken terug op enkele hectische weken en delen hun lessen.

ARTIKELEN 32 Dompelcontainer effectief bij 6 Brandweer Twente start met eerste automatische drone Een primeur voor zowel Nederland als Europa: Brandweer Twente start met de inzet van de eerste automatische drone. In eerste instantie vinden de testen ermee alleen plaats op het terrein van de Twente Safety Campus. In een later stadium wordt de pilot uitgebreid naar bewoond gebied.

14 Dé vrijwilliger bestaat niet Dé vrijwilliger en dé vrijwillige brandweerpost bestaan niet. De verschillen zijn te groot. Dat blijkt uit een groot kwalitatief onderzoek dat het IFV in het kader van het Programma vrijwilligheid heeft gedaan. Karin Dangermond, Ricardo Weewer en Fred Heerink lichten de resultaten toe en laten hun licht schijnen op wat deze conclusie betekent.

batterijbrand in auto Uit recent onderzoek van het IFV blijkt dat een dompelcontainer een effectief middel is om een batterijbrand te blussen. Het is relatief veilig in gebruik, heeft een groot koelend effect en beperkte milieubelasting.

Alternatieven scoren minder goed.

35 Jeugdbrandweerlid Stefan redt leven

schoolgenoot De vijftienjarige Stefan van der Bie komt eind vorig jaar in het nieuws wanneer hij door te reanimeren het leven van een schoolgenootje heeft gered. Een inzet om nooit meer te vergeten.

17 Mindfulness handige tool tijdens uitruk en bij mentale

veerkracht Sinds een paar jaar geeft Brandweer Amsterdam-Amstelland trainingen mindfulness aan operationeel bevelvoerenden. Deze training bestaat onder andere uit ademhalingsoefeningen en aandachttraining. Wat is de toegevoegde waarde van deze training tijdens een inzet? En kan het helpen om de mentale veerkracht te versterken?

20 Bewuste keuzes pakken goed uit bij ijsredding Vollenhove Een persoon te water, dat is waar bevelvoerder Pieter Smit op 16 februari voor wordt gealarmeerd. Het blijkt te gaan om een schaatser die door het ijs is gezakt. De ingezette eenheid moet alles op alles zetten om het slachtoffer te redden, met de risico’s die daarmee gepaard gaan.

RUBRIEKEN 5 10 31 36

Van de Redactie Actueel Onder de Helm COVID-19

Op de cover: Met een defensieve buiteninzet bij een grote brand in het centrum van Veendam weten de ingezette brandweerlieden te voorkomen dat de brand overslaat naar naastgelegen panden. Fotografie: Noordernieuws

Brand&Brandweer

Sdu Uitgevers - nummer 4 april 2021

3

Voor meer informatie: WWW.REGIOSAFE.COM

BRANDWEERPERSONEEL AFLOSSING NABLUSSING BEDRIJFSBRANDWEERZORG Brandweerkledij drogen met droogcabines van IPSO

VERHUUR MATERIAAL

DE MEEST PROFESSIONELE KEUZE

     

Hangend drogen Korte droogtijd Hoge veiligheid Laag energieverbruik Gebruiksvriendelijkheid Automatische programma’s

Lees er alles over op onze website LAUNDRY BV Industrieweg 10 - 3286 BW Klaaswaal Cuxhavenweg 5B - 9723 JK Groningen info@laundry.nl - +31 186 57 29 00 www.laundry.nl

FIRE

EAGLE

®

www.haix.nl/fire

VAN DE REDACTI E

Omgevingswet? Is dat ook iets voor de brandweer?

M

isschien heb je er weleens wat over gehoord of gelezen. Als je toevallig binnen risicobeheersing werkt, dan weet je waar het over gaat als ik het heb over de Omgevingswet. Die nieuwe wet die begin 2022 in werking treedt, houdt me op het moment erg bezig. We bereiden ons er al jaren op voor, maar het komt nu wel erg dichtbij. Er moet in de voorbereiding nog veel gebeuren. Zijn we er wel klaar voor begin volgend jaar?

DE OMGEVINGSWET Al sinds 2011 wordt gewerkt aan een herziening van wet- en regelgeving waarbij een groot aantal wetten en regels die gericht zijn op de inrichting en het gebruik van de fysieke leefomgeving worden gebundeld in de Omgevingswet. Het doel is te komen tot een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit. Door verschillende wetten samen te voegen worden zaken beter op elkaar afgestemd, kunnen we toe met minder regels en maken we ruimte voor initiatieven. Kernbegrippen zijn participatie, integraliteit, lokaal maatwerk en vertrouwen.

VOORBEREIDING VANUIT BRANDWEER NEDERLAND Dat we nu zo ver zijn in de voorbereiding is mede dankzij een groot aantal collega’s uit verschillende vakgroepen en werkgroepen die hier namens Brandweer Nederland al jaren aan werken.

Al deze collega’s zorgen ervoor dat we gezamenlijk kunnen reageren op (wets)voorstellen, dat we in gesprek zijn met ministeries en de VNG, dat we samen bekijken wat de betekenis is van de veranderingen voor ons werk en hoe we onze rol daarbij goed in kunnen vullen. Dit werk is niet altijd zichtbaar, maar wel van groot belang ook voor de verdere voorbereiding binnen regio’s.

Er is nog heel wat te doen aankomend jaar. Laten we samen op blijven trekken en zorgen dat we er klaar voor zijn.

Wil je meer weten over de Omgevingswet en wat dat betekent voor jouw regio? Vraag het eens bij de afdeling risicobeheersing.

Ze vertellen er vast graag meer over.

Hildemarie Schippers

Dat klinkt mooi, maar wat heeft de brandweer hiermee te maken?

Nou… eigenlijk best veel! Steeds nadrukkelijker proberen we meer aan de voorkant van de veiligheidsketen invloed uit te oefenen om risico’s te voorkomen en te beperken. Zo adviseren we gemeenten de omgeving en ook gebouwen zo veilig mogelijk in te richten en gebruiken. Dat deden we al, maar door de Omgevingswet verandert onze rol en de manier waarop we daar invulling aan geven.

WAT ER VERANDERT De grote verandering is dat we minder kijken of iets mag vanuit regels en beperkingen. Veel meer gaan we, op basis van kernwaarden en ontwerpprincipes met initiatiefnemers, de gemeente en andere ketenpartners zoals de GGD en de Omgevingsdienst op zoek naar mogelijkheden om ontwikkelingen te realiseren. Dat betekent niet dat straks alles mag en kan, maar het is wel een omslag in denken en in de benadering van ruimtelijke vraagstukken. Dat is wel even wennen.

ALLE REGIO’S AAN DE SLAG De implementatiedatum komt nu snel dichterbij. Binnen alle regio’s en ook vanuit het IFV en Brandweer Nederland wordt gewerkt aan de voorbereiding op en de implementatie van de Omgevingswet. Dit jaar staat in het teken van oefenen en bijscholen en het realiseren van de benodigde ICT-voorzieningen. We oefenen de integrale samenwerking samen met gemeenten en ketenpartners om straks goed voorbereid te zijn op onze nieuwe rol. Daardoor leren we wat er werkt en wat niet goed werkt. Op basis daarvan maken we afspraken met gemeenten over hoe we vanaf volgend jaar de samenwerking vormgeven.

Brand&Brandweer

Sdu Uitgevers - nummer 4 april 2021

5

REPRESSI E

Brandweer Twente start met eerste automatische drone Een primeur voor zowel Nederland als Europa: Brandweer Twente start met de inzet van de eerste automatische drone. In eerste instantie vinden de testen ermee alleen plaats op het terrein van de Twente Safety Campus. Later dit jaar hopen David Bornebroek van de Twente Safety Campus, en Martijn Zagwijn, specialist operationele informatievoorziening en dronepiloot bij Brandweer Twente, de pilot uit te breiden naar bewoond gebied. Op de nieuwe kazerne in Glanerbrug is al een platform voor de drone ingericht.

DOOR JILDOU VISSER

S

inds december beschikt Brandweer Twente over het systeem van startup Mapture. Het systeem bestaat uit een dronebox met daarin een drone die na alarmering zelfstandig kan vliegen. ‘Hiermee kunnen we echt buiten de zichtlijnen dag en nacht vliegen. Daar hebben we nu, voor het terrein van de Twente Safety Campus, ook een ontheffing voor’, laat Bornebroek weten. ‘Vorig jaar hebben we vergelijkbare testen gedaan, maar dat was met een andere drone waarmee we het automatisch vliegen ensceneerden. Nu is het tijd voor het echte werk.’

‘HIERMEE KUNNEN WE DAG EN NACHT BUITEN DE ZICHTLIJNEN VLIEGEN’ Martijn Zagwijn

In technisch opzicht is er volgens Zagwijn het een en ander veranderd. ‘Het grootste verschil is dat we nu met de dronebox een complete oplossing hebben. Zodra de drone wordt gealarmeerd, schuift de box open en maakt het systeem zich automatisch klaar om naar het incident te vliegen. Zodra het incident is afgehandeld en de drone op het droneplatform landt, schuift de box weer dicht. De drone wordt daarin ook automatisch opgeladen, zodat hij met volle batterij weer kan beginnen aan de volgende vlucht.’

In eerste instantie worden de testen uitgevoerd met de drone van Mapture. ‘Maar we willen ook gaan kijken naar andere systemen. Welke voldoet het beste?’, aldus Zagwijn. ‘Deze is compact, maar er zijn ook andere drones waar meer systemen onder kunnen worden gehangen. Het is maar net waar de wensen liggen. Denk bijvoorbeeld aan een optische camera en een warmtebeeldcamera, maar ook aan sensoren die gevaarlijke stoffen kunnen meten. En we moeten kijken naar de duur dat de drone in de lucht kan hangen.’

6

nummer 4 april 2021 - Sdu Uitgevers

TESTEN In de pilot worden dit jaar verschillende scenario’s getest. Bornebroek: ‘Dat is breder dan alleen brand. We willen de drone ook in kunnen zetten bij andere veiligheidsscenario’s, bijvoorbeeld voor forensische opsporing van de politie, beveiliging of de ambulance.

De drone moet uiteindelijk echt multidisciplinair inzetbaar zijn.’

Het beveiligingsscenario betreft het beveiligen van het terrein van de Twente Safety Campus en het omliggende bedrijventerrein Technology Base. Om het terrein heen staat een hek van twaalf kilometer. Zodra één van de beveiligingscamera’s afgaat, kan de drone erop reageren door erheen te vliegen en beelden te maken.

Die kunnen volgens Bornebroek worden doorgezet naar de alarmcentrale die de drone op afstand opdrachten kan geven, bijvoorbeeld het inzoomen op bepaalde situaties. Het tweede scenario dat wordt uitgewerkt is het vliegen van een inspectieronde iedere nacht. Bij afwijkingen kan de drone dan zelfstandig de alarmcentrale informeren. ‘Of dit allemaal precies zo gaat werken als we voor ogen hebben, gaan we de komende periode testen’, vertelt Bornebroek. Bij het brandscenario wordt de toepassing van de

Brand&Brandweer

Fotografie: Brandweer Twente

REPRESSI E

Het droneplatform schuift automatisch uit zodra de drone wordt gealarmeerd.

drone in alle fasen van de inzet onderzocht. Zagwijn: ‘Het begint natuurlijk met de verkenning om vervolgens te ondersteunen bij repressieve acties en de inzet te monitoren. We onderzoeken hier echt welk voordeel de drone bij een brandinzet kan bieden.

Kan het bijvoorbeeld de verificatietijd verkorten, zodat eerder kan worden opgeschaald? En hoe helpt de drone bij de informatiepositie van aanrijdende eenheden?’ Andere scenario’s die in de pilot worden getest zijn het ondersteunen van de forensische opsporing van de politie bij de detectie van een drugslab en het maken van beelden voor de ambulance bij grote verkeersongevallen. ‘Denk bijvoorbeeld aan grootschalige kettingbotsingen. De drone kan wellicht helpen om een beter overzicht van de situatie te geven en de meest ernstig gewonden op te sporen.’

‘DOORDAT ALLE STAPPEN GEAUTOMATISEERD ZIJN, IS HET WELLICHT VEILIGER’ In de testen wordt ook gekeken naar de menselijke component.

Hoe reageren mensen bijvoorbeeld als er plotseling een drone boven hun hoofd vliegt? Zijn ze erdoor afgeleid? Zagwijn: ‘En we kijken naar de weersomstandigheden waarin de drone kan vliegen. We hebben deze winter bijvoorbeeld tests in de sneeuw kunnen doen. En ook met de strenge vorst functioneerde het systeem

Brand&Brandweer

prima. Dat geeft waardevolle informatie voor de doorontwikkeling van het product. Het systeem voert voordat het opstijgt ook zelf een controle uit of het veilig is om te vliegen. Op dit moment is het zo ingesteld dat bij regen de drone niet uitrukt en ook bij een windkracht hoger dan vijf wordt niet gevlogen. Doordat alle stappen geautomatiseerd zijn, is het wellicht veiliger. Een piloot kan immers nog weleens wat vergeten. Door de automatisering krijg je te maken met harde beperkingen.’

INFORMATIEPOSITIE Eén van de aandachtspunten tijdens de pilot is het verbeteren van de informatiepositie van de aanrijdende eenheden. ‘Het spreekt denk ik voor zich dat als een drone al beelden kan maken van het incident terwijl de eerste eenheden nog aanrijdend zijn, dit helpt bij de inzet. Je kunt aanrijdend al beslissen aan welke kant je het voertuig het beste kunt positioneren. Je kunt al beginnen met de verkenning en nadenken over de inzetstrategie. Dat levert tijdswinst op’, vertelt Zagwijn.

In de pilot wordt ook gekeken op welke manier de beelden het meest waardevol zijn. ‘We kunnen de beelden doorzetten naar de meldkamer, maar ook naar de aanrijdende eenheden. Via de iPad kunnen de bevelvoerders inloggen op het videomanagementsysteem waar ze live kunnen meekijken. Je moet je alleen afvragen of je dat moet willen. Er zit namelijk geen filter tussen en aanrijdend komt er al veel op ze af. Je kunt dan een informatie overload creëren. Misschien werkt het dus beter als de meldkamer er als filter tussen zit. Zij kunnen de beelden die van waarde zijn dan doorzet-

Sdu Uitgevers - nummer 4 april 2021

7

vakblad voor brandweer, hulpverlening en rampenbestrijding

Ook online en op smartphone

Brandblusser F500 speciaal voor lithium batterijen. P&G Safety is leverancier van dit blusmiddel.

RONDGANG 26 | 5311 PB GAMEREN

WWW.PENGSAFETY.NL

24 UUR PER DAG BEREIKBAAR VOOR INZET VAN: • Brandweerpersoneel om uw bezetting te garanderen • Rijksgediplomeerde brandwachten bij uitval brandveiligheidsvoorzieningen • Emergency Rescue Team voor reddingen uit besloten ruimte MEER INFORMATIE info@s2n.nl 088 - 11 20 600 www.S2N.nl Of scan de QR-code:

47602.S2N adv Brand en Brandweer 189-131mm_v5.indd 1

25-02-21 17:34

REPRESSI E

ten naar de TS. Daarnaast kun je kijken naar de gelaagdheid van de beelden en de gedetailleerdheid. Wanneer biedt het de grootste toegevoegde waarde? Hoe ver moet je inzoomen?’

‘JE MOET JE ALLEEN AFVRAGEN OF JE AANRIJDEND LIVE MEE WILT KIJKEN MET DE BEELDEN’ PREVENTIE Naast de inzet bij repressie kan de drone ook van toegevoegde waarde zijn voor bijvoorbeeld natuurbrandpreventie. Bornebroek: ‘Zodra we de drone operationeel in mogen zetten in de bebouwde omgeving, wordt deze gestationeerd op de kazerne in Glanerbrug.

Die kazerne zit dichtbij een groot natuurgebied. In tijden van droogte zouden we de drone periodiek controles kunnen laten uitvoeren. Dan zijn we minder afhankelijk van de inzet van de vliegtuigen en kunnen we in geval van brand sneller ingrijpen.’

‘HET HEBBEN VAN EEN DRONE IS EEN MIDDEL, GEEN DOEL’ TOEKOMST Zowel Zagwijn als Bornebroek hopen dat er in de toekomst een dekkend netwerk van automatische drones is die bij incidenten de lucht in kunnen gaan. ‘Maar het hebben van een drone is een middel, geen doel. Wij geloven erin dat dit middel van toegevoegde waarde kan zijn voor de incidentbestrijding, zeker als je een dekkend netwerk hebt. Dan heb je aanrijdend altijd de informatie die je nodig hebt.’ Maar zover is het nog niet. Eerst moet in de pilot worden aangetoond dat de inzet van de drone veilig en betrouwbaar is. Bornebroek: ‘Pas als dat zo is, wil de Inspectie Leefomgeving en Transport verder kijken. De wet- en regelgeving moet

David Bornebroek

namelijk worden aangepast voor het vliegen met automatische drones in de bebouwde omgeving.’

Zodra de toepassing van de automatische drone in de bebouwde omgeving door de inspectie wordt goedgekeurd, kan worden begonnen met het opzetten van een netwerk aan drones. ‘Uiteindelijk hopen we dat er een soort blauwdruk ontstaat die we overal kunnen toepassen, ook in de rest van het land. Maar zover zijn we nog lang niet. We gaan met de pilot eerst een goede basis leggen voordat we ermee verder kunnen.’ ■

Uitwisseling informatie Naast de testen op de Twente Safety Campus loopt er in Nederland nog een groot project met automatische drones. In het project Drone2Go testen Rijkswaterstaat, Politie, ILT-Aerosensing, Brandweer en de NVWA de toepassing van drones bij maritieme incidenten.

Bornebroek: ‘Via het test- en ontwikkelcentrum Space 53 wisselen we informatie uit. Dat geeft een mooie wisselwerking. Wij testen het met name in stedelijk gebied, zij in landelijk gebied. Door de ervaringen die we opdoen, kunnen we van elkaar leren.’

De nieuwe kazerne in Glanerbrug met het droneplatform op het dak.

Brand&Brandweer

Sdu Uitgevers - nummer 4 april 2021

9

ACTU E EL

Verbond van Verzekeraars en Brandweer Nederland presenteren Duurzaam veilig Het Verbond van Verzekeraars en Brandweer Nederland presenteren samen de publicatie Duurzaam veilig. Met de publicatie willen de partners een paar belangrijke brandveiligheidsvraagstukken nadrukkelijker op de agenda van beleidsmakers en de politiek zien te krijgen. Zoals de noodzaak van eenduidige veiligheidsregelgeving en aanpassing van het Bouwbesluit, zodat brandveiligheid het uitgangspunt wordt in plaats van vluchtveiligheid.

‘Met ontwikkelingen als duurzaamheid, de energietransitie, vergrijzing en zelfredzaamheid hebben we meer dan ooit met de buitenwereld te maken. We ontwikkelen ons steeds meer als een netwerkorganisatie en zoeken vaker naar samenwerking. We kunnen het niet alleen’, aldus Jolanda Trijselaar, vicevoorzitter van Brandweer Nederland en directeur van Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant. Dat onderstreept ook Geeke Feiter – Van Heuvelen, directeur van het Verbond van Verzekeraars. ‘Persoonlijke veiligheid en schadebeperking zijn geen gescheiden werel-

den maar kunnen elkaar versterken. Daarom moeten we onze expertise maximaal delen.’

In de publicatie Duurzaam veilig gaan het Verbond van Verzekeraars en Brandweer Nederland in op de energietransitie, schijnveiligheid, vergrijzing en zelfredzaamheid en wat er nodig is om Nederland brandveiliger en verzekerbaar te houden. ‘De energietransitie en de bouw zijn op dit moment dé onderwerpen. Op het terrein van energie en mobiliteit gaan de ontwikkelingen zo snel, dat daar ook nieuwe risico’s bij komen kijken’, vertelt Trijselaar.

‘En de bouw, ik hoef de Grenfelltoren in Londen maar te noemen en iedereen zit meteen rechtop. In de discussie na die brand zei zowat iedereen “dat kan bij ons niet gebeuren”, maar na wat nader onderzoek bleek al snel dat ook in Nederland isolatiematerialen worden gebruikt die wel goed zijn voor de duurzaamheid, maar niet altijd de veiligheid ten goede komen.’

Het document is te downloaden via www.verzekeraars.nl.

Opleiding landelijke adviseurs natuurbranden gestart De opleiding voor landelijke adviseurs natuurbranden is begin maart gestart. Het is een van de deelprojecten van het specialisme Natuurbrandbeheersing binnen het programma Grootschalig en Specialistisch Optreden (GBO-SO). ‘De adviseurs worden opgeleid om de lokale incidentbestrijding bij grootschalige of complexe natuurbranden te ondersteunen op het gebied van techniek, tactiek en strategie’, vertelt Jelmer Dam, landelijk coördinator van het specialisme Natuurbrandbeheersing. ‘Ze leren de dynamiek van natuurbranden in te schatten en advies te geven over de brandontwikkeling, de zwaartepunten en de mogelijkheden en onmogelijkheden in de beheersing van de brand.’

De opleiding start met theorie en het delen van de kennis vanuit andere specialismen binnen Natuurbrandbeheersing. Dam: ‘Zo kunnen we de integraliteit tussen alle teams waarborgen.

Daarnaast bespreken we zoveel mogelijk casussen met elkaar, zodat we de theoretische kennis die we opdoen kunnen vertalen naar de praktijk.’

De vijfdaagse opleiding bevat één praktijkdag in Nationaal Park de Hoge Veluwe. ‘De deelnemers gaan hun rol als landelijk

10

nummer 4 april 2021 - Sdu Uitgevers

adviseur oefenen aan de hand van een scenario.’

Daarnaast zijn er ook vier lesdagen waar belangrijke partners hun kennis overdragen. Zo komt er een externe trainer vertellen over de dynamiek van het adviseurschap, Defensie legt uit wat zij kunnen betekenen bij natuurbranden, het KNMI geeft les over meteorologie en Staatsbosbeheer vertelt over de belangen van terreinbeheerders en de vegetatie.’

POULE In het algemeen komt binnen een regio een grootschalige natuurbrand relatief weinig voor. ‘Daarom is het voor regio’s lastig om een specialist natuurbrandbeheersing in huis te hebben en deze vakbekwaam te houden. Met deze opleiding komt er een poule van adviseurs. De negen adviseurs die opgeleid worden, hebben al ervaring met natuurbranden en gaan als landelijk adviseur nog veel meer ervaring opdoen.’

Brand&Brandweer

ACTU EEL

Bluswatervoorziening Meinweg gevuld met water De nieuwe bluswatervoorziening op De Meinweg is klaar. Brandweer Limburg-Noord heeft samen met bulkwagens van een lokaal bedrijf de kelder van het voormalige waterpompstation van WML gevuld met 400 m3 (400.000 liter) water. Daarmee kunnen 160 tankautospuiten (2.500 liter) of 40 tankwagens (10.000 liter) van de brandweer worden gevuld. Dat is voldoende voor de eerste waterbehoefte tijdens het blussen van een mogelijke natuurbrand.

In bos- en natuurgebieden met veel zandgrond, zoals De Meinweg, is niet altijd voldoende bluswater. ‘De opbouw van een watertransportsysteem duurt ongeveer een uur. In de tussentijd kunnen we het water uit de bluswatervoorziening op de Meinweg gebruiken. Gebiedseigen water is het belangrijkste middel om een brand te bestrijden, zeker in kwetsbare natuur’, aldus Sraar Theeuwen, Provinciaal Regisseur Natuurbrandbeheersing.

Bij het vullen van de nieuwe bluswatervoorziening op De Meinweg is gebruik gemaakt van het nieuwe waterinnamepunt bij de Effelder Waldsee. Deze opstelplaats is begin vorig jaar aangelegd.

Hierdoor kunnen blusvoertuigen of watertransportvoertuigen beter bij het water. Deze opstelplaats speelde een belangrijke rol bij het blussen van de brand op De Meinweg in april 2020. De brandweer pompte het water uit het meer en vervolgens vervoerden ze het water met een slang van 1,5 kilometer richting De Meinweg voor het blussen van de natuurbrand.

De aanleg van de bluswatervoorziening en de opstelplaats bij de Effelder Waldsee is onderdeel van het project Natuur- en Bosbrandpreventie. Ook is er onlangs een ondergrondse bluswatervoorziening aangelegd. Deze is voor de buurt Rothenbach, maar kan ook een rol vervullen bij een mogelijke natuurbrand op de Meinweg.

Nieuwe versie Handboek C2000 beschikbaar Het Programma Overleg Informatievoorziening (POI) heeft de nieuwe versie van het Handboek C2000 Brandweer vastgesteld. In deze versie is de onder andere de brandweerfleetmap LKF-B vastgesteld.

Hiermee zet Brandweer Nederland een belangrijke stap in de harmonisatie van de verbindingen en het gebruik van C2000. Het handboek bevat landelijke procedures en afspraken over C2000, maar ook veel informatie die de veiligheidsregio’s kunnen gebruiken om C2000 optimaal in te richten.

De belangrijkste wijzigingen in deze vernieuwde versie van het handboek zijn: • Landelijk Kader Fleetmap: met name de benaming van de gespreksgroepen en waarvoor deze dienen, is aangepast.

• Het LKF-B is van 48 naar 28 verbindingschema’s gegaan.

• De SOM-gespreksgroepen worden landelijk en de werkwijze voor de bevelvoerder en meldkamer bij burenhulp is vernieuwd.

• De Gespreksgroep meetplan is aangepast naar 91-93.

• De vernieuwde werkwijze Extern inmelden bij interregionaal alarmeren en pelotonsbijstand is geïntegreerd.

Brand&Brandweer

nummer 4 april 2021 - Sdu Uitgevers

11

Fotografie: Ginopress

ACTU E EL

Handvatten voor advies over veilige systemen met zonnepanelen ‘Met zonnepanelen op het dak wordt een extra kans op brand geïntroduceerd. Als je dat doet zonder extra veiligheidsmaatregelen te nemen, kan een brand snel escaleren’, vertelt Machteld Lamers, projectleider Energietransitie Amsterdam-Amstelland.

‘In de Handreiking Advies Veilige PV-systemen adviseren we hoe de risico’s bij de aanleg en het gebruik van zonnepanelen zo veel mogelijk kunnen worden beperkt. Ook geven we handvatten om bij een incident veilig en snel te kunnen handelen.’

De handreiking voor fotovoltaïsche (PV)-systemen is opgesteld door de Community of Practice Zonnepanelen waaraan vertegenwoordigers van Brandweer Nederland en het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) deelnemen. ‘De uitgave is gericht op risicobeheersing. Adviseurs die bij de veiligheidsregio’s werken, kunnen deze gebruiken om bijvoorbeeld gebouweigenaren en projectontwikkelaars te adviseren’, aldus Jaap Molenaar, decaan incidentbestrijding bij het IFV. OORZAKEN Er zijn diverse oorzaken waardoor brand kan ontstaan in of rondom een PV-installatie. ‘Denk aan beschadigingen door werkzaamheden, knaagdrift van dieren, stormschade, productiefouten, warmtestuwing of installatiefouten. Uit onderzoek van TNO en uit internationaal onderzoek blijkt dat fouten in de verbindingen tussen de connectoren een belangrijke brandoorzaak zijn’, aldus Molenaar. ‘Bijvoorbeeld omdat twee verschillende typen connectoren zijn gebruikt en daardoor niet goed passen, doordat een connector niet op een correcte wijze is gefixeerd aan de bekabeling, omdat de connectoren niet goed in elkaar zijn gedrukt of doordat vocht in de connector is terechtgekomen.’

12

nummer 4 april 2021 - Sdu Uitgevers

BRANDCOMPARTIMENTEN Een van de cruciale adviezen uit de handreiking is het gebruik van compartimenten vertelt Lamers. ‘Voor de indeling van een bedrijfsdak met zonnepanelen adviseren we te werken met vlakken van maximaal veertig bij veertig meter, oftewel 1600 vierkante meter. De brandweer kan dan met blussen alle zonnepanelen nog bereiken. Tussen die compartimenten moet een veilige ruimte gehandhaafd worden. Dat is overigens ook het geval bij zonnepanelen op daken van woningen. Tussen PV-systemen van twee verschillende woningen is het advies dat één meter ruimte wordt vrijgelaten, zodat een brand niet overslaat naar de buren.’

INFORMATIE VINDBAAR VOOR BRANDWEER ‘Daarnaast is het ook erg belangrijk dat de brandweer in de meterkast of bij de entree van het gebouw alle informatie over het aanwezige PV-systeem kan vinden’, besluit Lamers. ‘We adviseren gebouweigenaren om een zogenaamde meterkastkaart of entreekaart op te hangen waarop de brandweer onder meer informatie kan vinden over de locatie van de omvormer, een eventueel energieopslagsysteem en DC- of brandweerschakelaar.

Je wilt voorkomen dat de brandweer tijdens een brand in het gebouw de omvormer moet zoeken.’

De handreiking is een werkdocument dat jaarlijks wordt aangepast aan actuele ontwikkelingen. Hierbij gaat het om aanpassingen in zowel regelgeving als techniek en toepassing. De handreiking is te downloaden via www.ifv.nl.

Brand&Brandweer

ACTU EEL

Reeks webinars Veilige Energietransitie Live gestart Het IFV en Brandweer Nederland zijn een reeks webinars gestart onder de noemer Veilige Energietransitie Live. In de eerste aflevering zijn de toepassing van waterstof en de risico’s ervan besproken door een panel van deskundigen uit de wetenschap, bedrijfsleven en veiligheidsregio’s.

Fotografie: IFV

‘Met bijna vierhonderd kijkers uit de veiligheidsregio’s, gemeenten, omgevingsdiensten, bedrijfsleven en ministeries hebben we een breed publiek getrokken’, aldus Willemjan Muysson, programmamanager Veilige Energietransitie van Brandweer Nederland. ‘We hebben in dit webinar wetenschap en praktijk verbonden om zo gezamenlijk te werken aan een duurzame maar zeker ook veilige leefomgeving.’

Tijdens het webinar nam lector Energie- en transportveiligheid Nils Rosmuller samen met een aantal gasten de kijkers in anderhalf uur mee. Ad van Wijk van de TU Delft nam de kijkers mee in de grote lijn van energietransitie in Nederland en de cruciale rol van waterstof als transport- en opslagmedium daarin. Bart Vogelzang van Alliander maakte duidelijk op welke wijze waterstof getransporteerd en gedistribueerd wordt en vertelde welke veiligheidsaspecten daaraan verbonden zijn. Projectmanager Wim Hazenberg van Stork ging vervolgens in op het gebruik van waterstof in de gebouwde omgeving. Tot slot vertelden Dirk van Dijken en Niels Westra van Veiligheidsregio Drenthe hoe ze in hun regio vanuit risicobeheersing te werk gaan, nu er een complete wijk op waterstof wordt aangesloten. Het webinar is afgesloten met een paneldiscussie met alle deskundigen. Ook zijn er vragen beantwoord in de chat.

‘We willen bekendheid geven aan nieuwe vormen van energie. Daarom maken we deze serie van minicolleges om verschillende partijen kennis te geven over welke rol zij hebben en wat het betekent voor de veiligheid’, aldus Rosmuller.

‘Juist door de verschillende betrokken partners met elkaar te verbinden en met elkaar in gesprek te gaan over de veiligheidsaspecten in verschillende schakels van de waterstofketen, kunnen we grote stappen voorwaarts zetten.’

WEBINARS IN APRIL In april staan drie webinars gepland. Op 8 april wordt een webinar gegeven over elektrificatie. Op 23 april wordt ingegaan op zonneweides en op 27 april komt automotive aan bod.

Het webinar over waterstof is terug te kijken via het YouTubekanaal van het IFV.

Brand&Brandweer

nummer 4 april 2021 - Sdu Uitgevers

13

PERSON EEL & ORG AN ISATI E

Dé vrijwilliger bestaat niet Waar de ene post een tekort heeft aan vrijwilligers, heeft een andere post daar geen problemen mee. Waar bij de ene post het tekort komt door knelpunten in het werven van vrijwilligers, kan het bij een andere post komen door een knelpunt in het behouden van vrijwilligers. Ook in de knelpunten zit grote variëteit. Kortom: dé vrijwilliger en dé vrijwillige brandweerpost bestaan niet. De verschillen zijn te groot. Dat blijkt uit een groot kwalitatief onderzoek dat het IFV in het kader van het Programma vrijwilligheid heeft gedaan.

DOOR JILDOU VISSER

V

Fotografie: Ginopress

oor het onderzoek zijn 78 groepsgesprekken gevoerd, waaraan 481 vrijwilligers en 139 managementleden uit alle 25 veiligheidsregio’s hebben meegedaan. ‘De bereidheid om hieraan mee te werken verraste me. Er worden immers al veel onderzoeken gedaan en de belasting op vrijwilligers is al groot’, vertelt onderzoeker Karin Dangermond van het IFV. ‘De gesprekken gaven ons echt de kans om door te vragen op de thema’s die spelen. De mensen met wie we in gesprek zijn gegaan, raakten ook niet uitgepraat.’ ‘Het geeft natuurlijk ook een stuk waardering door naar ze toe te gaan en de tijd te nemen voor hun verhaal’, vult Ricardo Weewer, lector brandweerkunde

bij de Brandweeracademie, aan. ‘Het mooie is dat we achteraf ook van andere postcommandanten de vraag kregen of we het lijstje gespreksonderwerpen met ze konden delen, zodat ze daar ook zelf mee aan de slag kunnen. Ze zien de meerwaarde ervan en willen ook graag in gesprek met hun mensen. Dit biedt daarvoor handvatten.’

Fred Heerink, portefeuillehouder Vrijwilligheid binnen de Raad van Commandanten en Directeuren Veiligheidsregio’s (RCDV) is blij met de inspanning die is gedaan om informatie bij alle brandweerlieden op te halen. ‘Er wordt al jaren gesproken over het probleem bij vrijwilligheid binnen de brandweer. Dit onderzoek laat mooi zien dat hét probleem niet bestaat. Er zit voor velen een enorme herkenning in de conclusies van het rapport.’

14

nummer 4 april 2021 - Sdu Uitgevers

Brand&Brandweer

PERSON EEL & ORGAN ISATI E

DIVERSITEIT Uit alle gesprekken die zijn gevoerd, is een enorme lijst aan knelpunten, positieve punten, problemen en oplossingen naar voren gekomen. ‘De diversiteit aan punten die posten ervaren is zo groot. Dat geldt ook voor de variatie in oorzaken en oplossingen.

Posten kunnen wel hetzelfde probleem ervaren, maar de oorzaken ervan kunnen volledig anders zijn. Ook in de oplossingen die het beste werken, zien we grote verschillen. Deze constatering was echt een eye-opener’, aldus Dangermond. ‘Het is een hele mozaïek met verschillen per regio en per post. Het is onmogelijk om te proberen hier één conclusie en één aanbeveling uit te halen. Dat is wat we altijd hebben geprobeerd. Met dit onderzoek zijn we er nu juist achter gekomen dat dat juist het probleem is. We hebben altijd geprobeerd om één oplossing te vinden. Die bestaat niet.

Als je alles over één kam scheert kom je juist met oplossingen waar niemand op zit te wachten. Dat demotiveert alleen maar.

Overigens gaat het ook niet alleen om problemen. Ook posten die goed draaien en genoeg vrijwilligers hebben, kunnen daar verschillende redenen voor hebben. Bij de één is het echt een soort vriendengroep, waarbij leden pas stoppen als het echt niet anders kan, bijvoorbeeld door een verhuizing. Bij een andere post is er juist sprake van geslaagde wervingscampagnes.’

‘HET IS ONMOGELIJK OM TE PROBEREN HIER ÉÉN CONCLUSIE EN ÉÉN AANBEVELING UIT TE HALEN’ Het streven naar een uniforme oplossing versterkt het probleem, constateert ook Heerink. ‘Vrijwilligers ervaren dan dat iets door hun strot wordt geduwd. Al jaren zie ik polariserende discussies, waarbij één probleem eruit wordt gefilterd en op alle posten wordt geprojecteerd. Dat is niet de oplossing. Ik ben blij dat dit onderzoek dat ook zo benoemt. Het is de kunst om de balans te vinden tussen het uniform organiseren waar dat moet en het pluriform organiseren waar het kan, zeker als om de mensen gaat. Er zijn veel dingen die uniform georganiseerd kunnen worden, denk bijvoorbeeld aan de striping, de inzettactieken en de wijze van uitrukken. Zodra het kan, zeker als het om de mensen gaat, moeten we zoeken naar maatwerk. Die flexibiliteit in de bedrijfsvoering moeten we terugbrengen.’

LEIDINGGEVEN Volgens Weewer ligt op dit thema een grote uitdaging voor leidinggevenden. ‘We keken altijd door de bril van één oplossing voor alle posten naar de problemen waar vrijwilligers tegenaan liepen. Dat frustreert alleen maar. Ik denk dat iedereen in zijn of haar omgeving wel een voorbeeld kent waarin een nieuwe manager een ronde langs de posten maakt om te horen wat er speelt.

Vaak wordt er dan gezegd: “Hier hebben jullie een punt, hier kom ik op terug.” Vervolgens hoor je er nooit meer wat van. Dat kan zijn doordat hetzelfde probleem niet speelde op de andere posten en de manager tegen verschillende geluiden aanliep. We moeten stoppen met het zoeken naar één oplossing, maar juist zoeken naar maatwerk.’

Om structureel aandacht te geven aan dit onderwerp, wil Heerink het omgaan met pluriformiteit een plek geven in de lespro-

Brand&Brandweer

Karin Dangermond

gramma’s in het kader van leiderschap. ‘Hoe ga je om met de verschillen die er zijn? Hoe zorg je ervoor dat er voor iedereen een passende oplossing komt? En hoe ga je het gesprek hierover aan?’

TAAKDIFFERENTIATIE Eén van de oplossingsrichtingen waar Dangermond in haar onderzoek op stuit, is het variëren in taken voor het werven van nieuwe vrijwilligers en het behouden van bestaande vrijwilligers. ‘Denk bijvoorbeeld aan de brandweerassistent in Veiligheidsregio NoordHolland Noord. Je ziet dat posten die geen probleem hebben met de paraatheid, lacherig doen over deze oplossing. Terwijl posten die juist wel een probleem hebben met de bezetting, hier wel voor open staan.’

‘WE MOETEN TAAKDIFFERENTIATIE NIET OPHANGEN AAN DE JURIDISCHE, MAAR AAN DE ORGANISATORISCHE NOODZAAK’ Volgens Heerink is, als het gaat om taakdifferentiatie, een van de belangrijke conclusies dat er geen stevige, uniforme oplossing over Nederland heen moet worden gestort. ‘Daar moeten we heel voorzichtig mee zijn. Als je het mij vraagt moeten we taakdifferentiatie niet ophangen aan de juridische noodzaak, maar aan de organisatorische noodzaak. Dat wil zeggen: ernaar kijken waar het nodig is. Als een post in een gemeente een groot te kort heeft aan vrijwilligers, doordat bijvoorbeeld de belasting te hoog wordt ervaren, dan is het een oplossing. Waar geen problemen zijn en het als een bedreiging van het brandweervak wordt ontvangen, moeten we dit niet willen.’

GEEN DATA Eén van de andere conclusies die Dangermond uit haar onderzoek trekt is dat er nauwelijks data wordt bijgehouden over vrij-

Sdu Uitgevers - nummer 4 april 2021

15

PERSON EEL & ORG AN ISATI E

Ricardo Weewer

Fred Heerink

willigheid. ‘De onderbouwing waarom mensen weggaan, wordt vaak gegeven op basis van emotie en ervaring, niet op basis van data. Ik denk dat daar een uitdaging voor de toekomst ligt.

We laten dit soort taken vaak bij de ploegchefs liggen. Zij weten waarom mensen stoppen en hoe lang de gemiddelde vrijwilliger bij de post zit, maar dit wordt niet vastgelegd. Eigenlijk zouden dit soort gegevens regionaal verzameld moeten worden, zodat in de toekomst de organisatie ook beter kan worden ingericht op vrijwilligers.’

bleek dat zowel ploegchefs van beroeps als van vrijwilligers aangaven de groepen het liefst apart te houden. Ze verwachten dat de problematiek anders is.’ Weewer is benieuwd of dat ook daadwerkelijk zo is. ‘Misschien is het verschil wel kleiner dan we denken.

Dat gaan we ontdekken. Het zou best eens zo kunnen zijn dat de problematiek en de vraagstukken waar ploegchefs tegenaan lopen vergelijkbaar zijn.’

BIJEENKOMSTEN PLOEGCHEFS Als gevolg van het onderzoek dat Dangermond heeft uitgevoerd, heeft ze veel mails ontvangen van ploegchefs die graag over het thema leiderschap in gesprek willen. Dat blijkt vervolgens ook uit de behoeftepeiling die door de Brandweeracademie wordt gedaan. 349 ploegchefs hebben deze vragenlijst ingevuld. ‘Dat is een derde van alle ploegchefs in het land. Driekwart daarvan heeft de behoefte om met elkaar in gesprek te gaan’, aldus Dangermond.

Weewer: ‘Daar gaan we nu dus op inzetten. De kennis die we tijdens die sessies opdoen, kunnen we dan weer gebruiken voor verder onderzoek en de inhoud van de opleidingen.’ In september worden de bijeenkomsten georganiseerd op drie verschillende locaties. Het hoofdthema is: wat maakt een ploegchef een goede ploegchef?

WERVING Volgens Heerink betekent het rapport ook iets voor de wervingscampagnes voor vrijwilligers. ‘Dat is een hele lokale aangelegenheid. Je ziet nu vaak dat het regionaal wordt ingestoken, terwijl dit rapport juist laat zien dat we aandacht moeten hebben voor het pluriforme, lokale karakter. De lokale brandweer zoekt in een lokale gemeenschap mensen. Met die blik moeten we de werving gaan benaderen. Dat vraagt ander taalgebruik. Het is denk ik ook een mooie erkenning voor brandweerlieden die al jaren roepen dat de lokale brandweerpost het meest belangrijke is.’ ■

Andere onderzoekslijnen

‘DE PROBLEMATIEK EN VRAAGSTUKKEN WAAR PLOECHEFS TEGENAAN LOPEN, ZOU BEST EENS VERGELIJKBAAR KUNNEN ZIJN’

In opdracht van het Veiligheidsberaad heeft de Raad van Brandweercommandanten (RBC), in samenwerking met de Vakvereniging Brandweer Vrijwilligers (VBV), het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) en het ministerie van Justitie en Veiligheid, een programma opgesteld dat de inzet van vrijwilligers moet verbeteren. Onderdeel van dit programma is een uitgebreid onderzoekstraject.

Naast het onderzoek naar vrijwilligheid binnen de brandweer is eerder al een onderzoek uitgevoerd naar de internationale situatie, vrijwilligheid binnen andere organisaties en de beweegredenen van burgers om al dan niet actief te worden als brandweervrijwilliger. In

De bijeenkomsten voor ploegchefs worden georganiseerd voor zowel beroeps als vrijwilligers. Er is één groep voor beroeps en twee voor vrijwilligers. Dangermond: ‘Uit de behoeftepeiling 16

nummer 4 april 2021 - Sdu Uitgevers

het laatste deel van dit traject wordt onderzocht waarom werkgevers al dan niet bereid zijn vrijwilligers te leveren.

Brand&Brandweer

PERSON EEL & ORGAN ISATI E

Mindfulness handige tool tijdens uitruk en bij mentale veerkracht Sinds een paar jaar geeft Brandweer Amsterdam-Amstelland trainingen mindfulness aan operationeel bevelvoerenden. Deze training bestaat onder andere uit ademhalingsoefeningen en aandachttraining. Mindfulness helpt onder andere het stresslevel naar beneden te brengen en zorgt voor een goede besluitvorming. Arbo-adviseur Remco Hoekstra: ‘We willen nu starten met een train-de-trainerprogramma zodat we de expertise binnen de organisatie verder door kunnen geven.’

DOOR ELLEN SCHAT

‘M

indfulness, kun je dat eten?, zeiden brandweermensen twintig jaar geleden. Nu is dat echt anders’, weet bedrijfsmaatschappelijk werker en coördinator van het Bedrijfs Opvang Team (BOT) Marcel van de Pol van Brandweer Amsterdam-Amstelland. Het onderwerp mindfulness leeft binnen het hoofdstedelijke brandweerkorps dan ook al een tijd. Zo is in 2015 al onderzocht in hoeverre het de operationele inzet kan verbeteren. In 2017 is samen met Kennemerland en de Brandweeracademie een proef gedaan, waarna de Brandweeracademie concludeerde dat mindfulness kan bijdragen aan een betere besluitvorming onder druk.

‘HET VOLGEN VAN MODULES OP HET GEBIED VAN MENTALE VEERKRACHT HEEFT Z’N VRUCHTEN AFGEWORPEN’ Langzaam vindt de kennis vorm in landelijke thema’s als duurzame inzetbaarheid en mentale veerkracht, zoals ook het basisprincipe als ‘Stop en denk na’ hier raakvlakken mee heeft.

Bevelvoerenden van Brandweer Amsterdam-Amstelland kunnen intussen sinds een jaar of drie één of meerdere modules op het gebied van mentale veerkracht volgen tijdens de trainingsdagen in de dagdienst. ‘En dat heeft best veel effect gehad binnen de organisatie’, vertelt arbo-adviseur en veiligheidskundige Remco Hoekstra van Amsterdam-Amstelland. ‘Er is veel over gesproken en heeft z’n vruchten afgeworpen.’

BESLISSINGEN Mindfulness is het vermogen om met volle aandacht, nieuwsgierig en niet-oordelend aanwezig en opmerkzaam te zijn. ‘Ademhaling is hierbij een belangrijke tool’, licht Van der Pol toe, die een opleiding volgde op het gebied van mindfulness. ‘De ademhaling als onderdeel van mindfulness hebben we er als brandweer als

Brand&Brandweer

Marcel van de Pol

eerste uitgepikt, omdat je dit makkelijk kunt toepassen bij een uitruk.’ Het werkt volgens hem heel eenvoudig. ‘Als je rechtop gaat zitten en diep inademt duw je je middenrif omlaag. Dan druk je eigenlijk de stress uit je lijf. Dat kun je dus onderweg doen, of als je ter plaatse komt en heel even afstand moet nemen voor je tot actie overgaat.’

Want wat gebeurt er als de brandweer na een melding gehaast ter plaatse komt en even niet weet wat er precies moet gebeuren? ‘Je moet ervoor zorgen dat niet je reptielenbrein in actie komt, dat voor fight, flight of freeze zorgt, maar je denkbrein. Dan maak je de beste beslissingen.’ Mindfulness kan volgens Hoekstra helpen voorkomen dat je als brandweer ergens ingezogen wordt waar je niet in wilt belanden. ‘Je hebt een taak, maar welke risico’s zijn er?’

Overigens ziet Van der Pol nooit brandweermensen die in paniek handelen of bevriezen. ‘Het is ook een knop die je indrukt: ik zit nu in deze brandweerrol, het is een doe-modus waarin de emotie even wordt uitgeschakeld.’

Sdu Uitgevers - nummer 4 april 2021

17

PERSON EEL & ORG AN ISATI E

MENTALE VEERKRACHT Na afloop van een incident met grote impact, is de neiging binnen de brandweer volgens Hoekstra vaak: ‘opstaan en weer doorgaan.’

Er komt immers alweer een volgende melding. ‘Maar het is dan juist belangrijk stil te staan en een gesprek aan te gaan: laten we dit eerst wegzetten voordat we weer aan de waan van de dag beginnen. Als hieraan voorbij wordt gelopen, komt de man met de hamer soms later en krijgen mensen er soms anderhalf tot twee jaar later pas erg last van. Ze krijgen de beelden en gedachten van het incident dan niet meer uit hun hoofd.’

gedachten naar helpende gedachten. Van der Pol: ‘Bewust je rustmoment pakken. Je afsluiten voor alledaagse gedachtenstromen, maar zeker ook gedachten die tijdens een inzet komen en die je niet meer kunt uitzetten als het ware. Als je met mindfulness aan de gang gaat, wat ik toejuich, dan kun je die gedachten even parkeren en je lichaam en geest tot rust laten komen, ook al is het maar voor een half uur.’

‘JE MOET ERVOOR ZORGEN DAT NIET

GANG GAAT, LEER JE JE LICHAAM EN

JE REPTIELENBREIN IN ACTIE KOMT,

GEEST TOT RUST TE LATEN KOMEN’

‘ALS JE MET MINDFULNESS AAN DE

MAAR JE DENKBREIN’

Fotografie: ANP

AANDACHT EN GEDACHTEN Bevelvoerders kunnen de ademhalingstraining doen binnen het programma mindfulness en mentale veerkracht. In totaal zijn er vier modules, waarvan ook eentje over aandacht gaat. Zo leren deelnemers de effecten van het sturen van aandacht, maar ook bewust te worden van persoonlijke afleiders tijdens een warme en koude inzet. Gedachten zijn het onderwerp van een andere module, waarin bijvoorbeeld inzicht wordt gekregen in het effect van gedachten op gedrag en het ombuigen van belemmerende

Met psycho-educatie zorgt de brandweer ervoor dat de kennis ook wordt toegepast. ‘Dat is dan meer de wetenschappelijke theorie achter mindfulness. Van der Pol: ‘Het bewustzijn van: o werkt dat zo?’ Dat bewegen en sporten grote invloed hebben op de mentale veerkracht raakt meer en meer bekend. ‘Wat dat betreft is het leuk om hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder even aan te halen.

Hij kan goed uitleggen hoe beweging letterlijk zorgt voor veerkracht in je brein: “door te bewegen ontspant de amygdala, waardoor je de negatieve gedachten en gevoelens beter kan ombuigen naar positieve.” Als mensen dit weten maakt het dat mensen net wél gaan hardlopen of naar de sportschool gaan.’

Mindfulness kan helpen voorkomen dat je als brandweer ergens wordt ingezogen.

18

nummer 4 april 2021- Sdu Uitgevers

Brand&Brandweer

PERSON EEL & ORGAN ISATI E

Remco Hoekstra

‘DOOR TE BEWEGEN KUN JE NEGATIEVE GEDACHTEN EN GEVOELENS BETER OMBUIGEN NAAR POSITIEVE’ In hoeverre bevelvoerenden de mindfulness-technieken dagelijks inzetten, is volgens Van der Pol lastig te zeggen. ‘We zouden misschien weleens een enquête kunnen houden. Wel hoor ik als coördinator van het BOT regelmatig terug dat manschappen in de TS met hun ademhaling bezig zijn.’ Ook hoort hij op de kazerne dat personeel met de Wim Hof-methode bezig is, die gericht is op kou en ademhaling. ‘Dat is dan blijkbaar ook een vorm die aanslaat.’

‘HET IS HEEL BELANGRIJK DAT BETROKKENEN SAMEN HET PLAATJE OVER DE INZET COMPLEET MAKEN’ WAT-ALS GEDACHTEN Dat grootstedelijke korpsen voorop lopen in de aandacht voor mentale veerkracht is misschien niet zo verwonderlijk. De beroepskrachten maken veel incidenten mee, en soms ook heftige.

De inzet waarbij de brandweer onlangs een pasgeboren baby uit een afvalcontainer haalde, doet bijvoorbeeld groot beroep op de mentale veerkracht en weerbaarheid. ‘Wat dan heel belangrijk is, is dat de betrokkenen samen het plaatje over het gebeurde en de inzet compleet maken. Dan kun je er makkelijker vrede mee

Brand&Brandweer

hebben. Dat zijn erg belangrijke en mooie gesprekken. Hun (veer)kracht blijkt dan met name uit het stukje: er komen veel wat alsgedachten langs, en dat ze dat dan niet de overhand laten nemen.’

Maar ook buiten de randstad komen natuurlijk heftige incidenten voor, waarbij vrijwilligers bijvoorbeeld te maken krijgen met verkeersongevallen, chemische labs of duikincidenten. ‘Het trauma kan in principe hetzelfde zijn’, aldus Van der Pol. Toch wordt bij vrijwilligerskorpsen op het platteland volgens Hoekstra en Van der Pol wel anders omgegaan met heftige incidenten. ‘Er kan een BOT worden ingezet, maar er is minder nadruk en aandacht voor de verwerking. Dat is best jammer’, vindt Hoekstra, die naast zijn beroepsfunctie vrijwilliger is bij Brandweer Heerenveen. Van der Pol: ‘Je wordt thuis opgepikt, en moet na afloop bij wijze van spreken weer naar de bakkerij. Dan mis je wel de kans om het te bespreken.’

‘BIJ VRIJWILLIGE KORPSEN IS VAAK MINDER AANDACHT VOOR DE VERWERKING, DAT IS JAMMER’ TOEKOMST Momenteel geeft Van der Pol instructie aan leden van het BOT, zodat ze weer meer bewustwording hebben na een heftig incident. Hoekstra is in gesprek met mensen uit allerlei gelederen van de organisatie om mensen op te kunnen leiden tot kerninstructeur. Op deze manier kan het thema mindfulness, mentale veerkracht en weerbaarheid nog meer aandacht krijgen. Van de Pol: ‘Het moet levendig blijven en op een andere manier worden ingestoken in plaats van de modules blijven herhalen. Sowieso is het belangrijk om hiermee aan de gang te blijven. Het is een dynamisch onderdeel dat nooit stopt.’ ■

Sdu Uitgevers - nummer 4 april 2021

19

REPRESSI E

Na enkele pogingen lukt het om de handen van het slachtoffer om de redplank te klemmen.

Bewuste keuzes pakken goed uit bij ijsredding Vollenhove Een persoon te water, dat is waar bevelvoerder Pieter Smit op 16 februari voor wordt gealarmeerd. Het blijkt te gaan om een schaatser die door het ijs is gezakt. De ingezette eenheid moet alles op alles zetten om het slachtoffer te redden, met de risico’s die daarmee gepaard gaan. ‘We hebben de bewuste keuze gemaakt om een diepere inzet te doen dan is voorgeschreven. Met succes. De situatie was behoorlijk levensbedreigend, maar door onze inzet heeft de schaatser het overleefd.’

DOOR JILDOU VISSER FOTOGRAFIE JEFFREY KORTE MEDIA

A

ls Smit die ochtend rond 9.00 uur wordt gealarmeerd, gaat hij er direct van uit dat het serieus is. ‘Een persoon te water is een andere melding dan een auto te water.

Bij een persoon weet je vaak dat het echt zo is. Je reageert dan toch anders.’ Smit laat alles vallen haast zich naar de kazerne. Daar laat hij de reddingsploeg alvast het grijpreddingspak aantrekken. Aanrijdend hoort de bevelvoerder van de meldkamer dat er iemand door het ijs is gezakt. De persoon is nog 20

nummer 4 april 2021 - Sdu Uitgevers

boven water en hangt met zijn ijspriemen aan het ijs. ‘We hoorden aan de stem van de centralist dat het echt serieus was. Iedereen in de TS was in één keer scherp.’

De exacte locatie is dan nog niet bekend. De eerste TS rijdt daarom eerst een verkeerde weg in. ‘Hier zagen we het slachtoffer niet en dus zijn we teruggereden naar de doorgaande weg om verder te rijden. Een stuk verderop zagen we meer hulpdiensten.

Dan weet je dat je goed zit. Aanrijdend heb ik mijn manschappen nog meegegeven dat wat we ook doen, we zouden geen rare ondoordachte dingen doen. De schaatser is al door het ijs gezakt, dus je weet dat dit ons ook kan gebeuren.’

Brand&Brandweer

REPRESSI E

EERSTE REDPOGING Ter plaatse laat Smit de eerste redder aanlijnen. ‘Je weet dat het een risicovolle inzet gaat worden, maar het druist ook tegen je gevoel in om niets te doen. Het slachtoffer was nog boven water, maar behoorlijk afgekoeld en zeer rustig. We moesten iets doen.’

De eerste redder gaat met de redplank het ijs op en beweegt zich naar het slachtoffer toe. ‘Hij had grote moeite de schaatser uit het wak te halen. En toen ging het mis. Mijn manschap zakte ook door het ijs. Dat zijn moeilijke momenten. Je ziet hem grote moeite hebben om al watertrappelend in de sterke stroming het slachtoffer boven water te houden. Hij raakte snel uitgeput.’

REDDING EIGEN PERSONEEL Hoewel Smit het een ontzettend lastige beslissing vindt, weet hij dat hij ook de tweede redder het ijs op moet sturen. ‘We moesten nu gaan voor een redding eigen personeel. De tweede redder bleef meer tussen de walzijde en het wak om te proberen zijn collega eruit te halen. De eerste redder probeerde het wat meer vanaf de zijkant, daar was het ijs dus in ieder geval niet sterk genoeg. We hoopten dat dit zou lukken.’

‘JE ZIET JE COLLEGA GROTE MOEITE HEBBEN OM HET SLACHTOFFER BOVEN WATER TE HOUDEN’ De tweede redder weet zijn collega snel uit het wak te halen. ‘Hij was al behoorlijk moe en koud. We hebben hem snel naar de kant gehaald’, vertelt Smit. Aan de kant laat de bevelvoerder de eerste redder het grijpreddingspak uittrekken. Eén van de andere manschappen heeft deze aangedaan. ‘Ik wilde een back-up klaar hebben staan voor het geval deze reddingspoging mis zou gaan.

In de tussentijd schoot steeds opnieuw door mijn hoofd: “waar

blijven de duikers?” Het liefst had ik die al ter plaatse gehad, maar ze waren nog aanrijdend.’

Het is dan de taak aan de tweede redder om het slachtoffer uit het wak te halen. Een lastige klus. ‘De handen van het slachtoffer waren al behoorlijk verstijfd. Na enkele pogingen is het gelukt om de handen van het slachtoffer van de priemen af te halen en om de redplank te klemmen. Vanaf de walkant zijn we toen gaan trekken om hem uit het water te trekken. In die poging viel de tweede redder ook nog bijna in het wak. Zodra het slachtoffer op de redplank lag, hebben we ze in een mooie geleidelijke trek naar de kant gehaald.’

‘IN DIE POGING VIEL DE TWEEDE REDDER OOK NOG BIJNA IN HET WAK’ EUFORIE Zodra zowel de tweede redder als het slachtoffer op de wal gehesen zijn, overheerst een moment van euforie bij de manschappen. ‘We hebben het geflikt met z’n allen. Dan overheerst blijdschap en trots’, aldus Smit. ‘Het slachtoffer was nog wel bij kennis, maar niet meer aanspreekbaar. We hebben hem ontdaan van zijn kleding en overgedragen aan de ambulance. Hij had op dat moment een lichaamstemperatuur van 26,5 °C. Hij was dus behoorlijk onderkoeld. Als je dan later hoort dat hij het heeft gered en weer thuis is, geeft dat extra voldoening.’

LEERPUNTEN IJsreddingen maakt de brandweer niet vaak mee. Smit: ‘Die oefenen we vaak alleen op papier, maar in de praktijk kan het bijna nooit. Dit jaar hadden we wel het idee om het te oefenen, maar is het vanwege corona niet doorgegaan.’ Eén van de leerpunten waar de ploeg tegenaan is gelopen, is de stroming onder het ijs.

‘Je ziet ijs, maar beseft niet helemaal dat eronder nog een sterke stroming kan staan. Toen de eerste collega door het ijs zakte, voelde hij pas hoe sterk die stroming was. Als we hem niet hadden aangelijnd, was hij onder het ijs gezogen. Dat is iets waar we ons sterk van bewust moeten zijn.’

‘ALS WE HEM NIET HADDEN AANGELIJND, WAS HIJ ONDER HET IJS GEZOGEN’ Een tweede leerpunt is volgens Smit dat het soms noodzakelijk is meer risico te nemen dan strikt is toegestaan. ‘Wij hebben bewust de keuze gemaakt om een diepere redding in te zetten.

Als we dat niet hadden gedaan, had het slachtoffer het mogelijk niet overleefd. Je weet ook dat als je die keuze maakt, daar risico’s aan zitten. Die hebben we continu scherp in ons achterhoofd gehad.’ ■ Zodra de schaatser op de redplank ligt, wordt hij in een geleidelijke trek naar de kant gehaald.

Brand&Brandweer

Sdu Uitgevers - nummer 4 april 2021

21

BRAN D VAN DE MAAN D

Veiligheid grootste aandachtspunt bij brand centrum Veendam Als in de nacht van 22 februari brand uitbreekt in de Kerkstraat in Veendam, schieten de gedachten van Hielko Sijsling, Officier van Dienst (OvD) even terug naar elf jaar geleden. Bij de brand die toen in de Kerkstraat woedde, komt een collega om het leven. Hij komt terecht onder een omgevallen muur. Reden voor Sijsling om bij deze inzet alles op alles te zetten als het aankomt op veiligheid.

22

nummer 4 april 2021 - Sdu Uitgevers

Brand&Brandweer

Fotografie: Noordernieuws

BRAN D VAN DE MAAN D

Aan de voorzijde wordt met de handstralen ingezet op het voorkomen van brandoverslag naar naastgelegen panden.

Brand&Brandweer

Sdu Uitgevers - nummer 4 april 2021

23

Fotografie: Noordernieuws

BRAN D VAN DE MAAN D

Aan de achterzijde staan de brandweerlieden op veilige afstand te blussen.

DOOR JILDOU VISSER

H

et is vijf voor half drie die nacht als Harry Bos als eerste bevelvoerder wordt gealarmeerd. Op het moment dat hij naar de kazerne rijdt, is door de meldkamer al opgeschaald naar middelbrand. Zodra hij op de kazerne aankomt, is al opgeschaald naar grote brand. Bos vraagt er dan al een extra hoogwerker bij. ‘Je weet dat het serieus is. Via de portofoon hoorde ik dat de brand al uitslaand was. Je weet dat je dan voor een grote uitdaging staat. Natuurlijk denk je ook even terug aan elf jaar geleden. Dat wil ik nooit weer meemaken.’

DEFENSIEF BUITEN Direct vanaf het begin is de inzet gericht op het voorkomen van overslag naar beide naastgelegen panden en het tegenoverliggende pand. Dan is ook Sijsling al ter plaatse. Hij schaalt op naar zeer grote brand. ‘Een binnenaanval was absoluut niet meer mogelijk. Niet lang nadat ik ter plaatse kwam was de brand van voor tot achter uitslaand. Ik heb de manschappen van de eerste TS ingezet op het voorkomen van brandoverslag naar het pand aan de rechterzijde. De tweede TS op het voorkomen van overslag naar de linkerzijde. De derde en vierde TS heb ik aan de achterkant ingezet. En zowel aan de voorzijde als achterzijde heb ik een hoogwerker ingezet om vanaf de bovenkant een snelle knockdown te realiseren.’

‘NATUURLIJK DENK JE OOK EVEN TERUG AAN ELF JAAR GELEDEN, DAT

‘MET BEIDE HOOGWERKERS HEBBEN

WIL IK NOOIT WEER MEEMAKEN’

WE EEN SNELLE KNOCKDOWN KUNNEN CREËREN’

Ter plaatse ziet Bos dat de brand aan de achterkant uitslaand is.

Aan de voorkant is sprake van flinke rookontwikkeling. ‘Er zat een enorme stroming in de zwarte rook. Het zou niet lang duren voordat de brand ook hier zou uitslaan’, vertelt Bos. Aan de linkerzijde van het brandende pand staat een nieuw gebouw, aan de rechterzijde een jaren dertig pand. ‘De zorg was dat hij daarnaartoe over zou slaan. Dat was een erg groot pand en de brandgang die ertussen zat was nauwelijks twee meter.’

24

nummer 4 april 2021 - Sdu Uitgevers

KNOCKDOWN Zodra de hoogwerker aan de achterzijde wordt opgesteld en inzetbaar is, weet Sijsling dat ze de brand gaan houden. ‘Tot die tijd sloegen de vlammen uit het dak over het buurpand heen. Met beide hoogwerkers hebben we een snelle knockdown kunnen creëren. Dat maakte de inzet op de grond ook een stuk makkelijker.

Brand&Brandweer

Fotografie: 112Groningen

BRAN D VAN DE MAAN D

Zodra de dakbrand en de brand op de eerste verdieping zijn geblust, is de kopgevel neergehaald.

Toen de ergste vlammen eraf waren, wisten we dat we doorslag met de handstralen en de straatwaterkannonnen konden voorkomen.’

KOPGEVEL Groot aandachtspunt tijdens de inzet is de constructie. Doordat het dak is weggebrand, komt de kopgevel van het gebouw los te staan. ‘Ik heb direct in het begin van de inzet al een kraan besteld om de gevel neer te kunnen halen. Het duurt even voordat je die midden in de nacht ter plaatse hebt. Tot die tijd hebben we veiligheidslinten gespannen. Ik wilde niemand meer in de valschaduw hebben’, vertelt Sijsling. ‘Je merkt wel dat je continu moet blijven hameren op de eigen veiligheid. Mensen zijn toch al snel geneigd om net een meter dichterbij het pand te gaan staan, zodat ze met de straal wat beter de brand kunnen blussen. Je moet er alert op blijven zijn en mensen erop blijven corrigeren. Al merk ik wel dat door de ervaring van elf jaar geleden de collega’s er zelf ook scherper op zijn. Iedereen snapt het risico erg goed. We hebben wel geleerd van het verleden.’

‘IEDEREEN SNAPT HET RISICO ERG GOED, WE HEBBEN WEL GELEERD

wilden we niet eerder doen, omdat we bang waren dat de brand daardoor hevig zou oplaaien. Nu de brand alleen nog in het onderliggende café woedde, durfden we dat wel aan. Het laaide daar wel wat op, maar doordat we er daarna beter bij konden, was dit redelijk makkelijk af te blussen.’

‘DE KOMST VAN DE PC-LOG GEEFT RUST, HIJ HEEFT ALLE LOGISTIEKE ZAKEN OVERGENOMEN’

PC-LOG Bij de brand in het centrum van Veendam wordt ook de PC-LOG gealarmeerd. Een winstpunt, aldus Sijsling. ‘Het is eigenlijk de tweede OvD. Hij heeft alle logistieke zaken van me overgenomen.

Je merkt dat het rust geeft. Ik wist dat hij zou komen. Je zoekt even afstemming met elkaar en je weet dat je daarna de focus volledig kunt leggen op het leidinggeven aan de brandbestrijding. Hier win je veel tijd mee.’ ■

VAN HET VERLEDEN’ Zodra de brand op het dak en de eerste verdieping volledig is geblust, geeft Sijsling de opdracht om de gevel neer te halen. ‘Dat

Brand&Brandweer

Sdu Uitgevers - nummer 4 april 2021

25

CYBER SECU RITY

Regio gehackt: de lessen uit Noord- en Oost-Gelderland Gehackt worden. Het is voor velen de ergste nachtmerrie. Het overkwam Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland in september. Het is de eerste veiligheidsregio die is getroffen door zo’n grootschalige cyber security aanval. Alle stekkers werden eruit getrokken en alles lag plat.

Wat te doen als dit je gebeurt? Hoe manage je zo’n cyber security crisis? En wat zijn de lessen van deze crisis? Betrokken medewerkers uit de regio blikken terug op enkele hectische weken.

DOOR JILDOU VISSER

H

et is zaterdagmiddag 12 september als Edwin Moraal, Chief Information Security Officier (CISO) van Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland wordt gebeld door enkele collega’s van de afdeling ict. Zij constateren dat de mail niet is gesynchroniseerd en ze er op afstand ook niet bij kunnen. ‘We hebben de leverancier ingeschakeld en alle externe verbindingen naar de ict-omgeving van de regio afgesloten. Toen ook zij er op afstand niet bij konden, gingen de alarmbellen rinkelen. Ik heb ze gevraagd of ze wel bij de back-up konden.

Die hebben ze uit voorzorg uitgeschakeld. Ik wilde het zekere voor het onzekere nemen en zorgen dat er verder niets kon gebeuren.’

‘DIT IS IN MIJN VAKGEBIED DE ERGSTE NACHTMERRIE WAARMEE JE TE MAKEN KUNT KRIJGEN’ De leverancier besluit direct ter plaatse te gaan en doet daar samen met de medewerkers van de ict-afdeling de constatering dat de digitale omgeving gecompromitteerd is. Moraal: ‘Op dat moment staat je wereld wel even stil. Dit is in mijn vakgebied de ergste nachtmerrie waar je mee te maken kan krijgen.’ Moraal informeert de meldkamer, het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) en Diemer Kransen, de directeur van de veiligheidsregio.

Daarnaast worden ook de voorzitter van de veiligheidsregio en de andere veiligheidsregio’s ingelicht. ‘Dat is op zo’n moment ontzettend belangrijk. Andere regio’s kunnen dan proactief kijken of het probleem ook bij hen speelt. Als dat het geval is, kun je erger voorkomen. Gelukkig was dat niet zo.’

VAN KWAAD TOT ERGER Waar de specialisten zaterdag direct al zien dat er een behoorlijk probleem is, verslechtert dat beeld naarmate de avond vordert.

‘Het beeld werd steeds ernstiger tot in de nacht van zaterdag op zondag bleek dat het probleem niet meer op te lossen was’, vertelt Kransen. ‘Die zondagochtend zijn we bij elkaar gekomen en vanuit de crisisstructuur gaan werken. Dan gaat alles lopen 26

nummer 4 april 2021 - Sdu Uitgevers

en worden breed alle partners geïnformeerd, van de GGD en GHOR in de eigen regio tot de coronacrisisorganisatie en alle burgemeesters uit de veiligheidsregio, de minister en de collegadirecteuren van de andere veiligheidsregio’s.’

PLAATS DELICT Ook wordt die zondagochtend de forensische opsporing gealarmeerd. ‘Dat is een bijzondere gewaarwording. Zij hebben letterlijk een lint gespannen om de besmette omgeving, daar mochten we niet meer bijkomen. Alles wat we aan ict-systemen en hardware hadden, werd door hen in beslag genomen. Daar kun je op zo’n moment niets meer mee’, aldus Moraal. ‘Op zo’n moment wordt een it-probleem ook een continuïteitsprobleem’, vult informatiemanager Sandra McEwan aan. ‘Je hebt twee sporen die tegelijkertijd moeten worden opgepakt. Aan de ene kant moet de forensische opsporing onderzoek doen. Aan de andere kant moet je zo snel mogelijk alle systemen vanuit het niets weer opbouwen. Een enorme uitdaging.’ Die dag worden direct nieuwe servers en andere hardware besteld, zodat een team van ict-experts de digitale omgeving opnieuw kan gaan bouwen.

‘ZIJ HEBBEN LETTERLIJK EEN LINT GESPANNEN OM DE BESMETTE OMGEVING’ EXPERTISE Moraal informeert die zondagochtend ook het VR-ISAC dat op dat moment pas net enkele weken bestaat. Hierin zijn de CISO’s van alle regio’s vertegenwoordigd. ‘Ik was heel blij dat die groep

Information Sharing and Analysing Center Het Programma Overleg Informatievoorziening (POI) heeft op 25 juni vorig jaar een Veiligheidsregio Information Sharing and Analysis Center (VR-ISAC) opgezet. In dit samenwerkingsverband wisselen informatiespecialisten uit de veiligheidsregio’s en het IFV kennis en expertise uit op het gebied van digitale dreigingen en incidenten.

Brand&Brandweer

CYBER SECU RITY

er was. Je kunt er snel informatie mee delen in een veilige context en zij kunnen meedenken in wat we konden doen. In zo’n crisis heb je hulp nodig, je kunt het niet alleen. Alle extra kennis en kunde tot je beschikking staat, is gewenst.’ Daarnaast wordt ook expertise op detailniveau in stelling gebracht. ‘Denk bijvoorbeeld aan leveranciers en productspecialisten die op een klein onderdeel enorm veel weten.’

‘DAT GAF RUST, NIEMAND STOND ACHTER ONS TE SPRINGEN DAT WE HAAST MOESTEN MAKEN’ RUST Daarnaast wordt die zondag een CoPI opgezet. ‘Als organisatie zijn we gewend om te werken in crises en crisisstructuren, daar moet je gebruik van maken. Dat heeft er echt voor gezorgd dat we dit op een gestructureerde manier konden afhandelen’, aldus McEwan. Eén van de onderdelen die daarin naar voren komt is de externe communicatie. ‘We wisten direct dat dit een langdurig, complex en groot probleem zou zijn. Vanaf het begin af aan hebben we daarom gecommuniceerd dat zorgvuldigheid boven snelheid gaat. We wilden onze mensen de tijd geven om alles opnieuw op te bouwen. Bovendien wisten we dat hierdoor de veiligheid niet in het geding was. Die belangrijke boodschap hebben we ook direct gebracht’, vertelt Heidi Otten, woordvoerder en strategisch communicatieadviseur van Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland. Gerry van Cleef, ict-medewerker en

Brand&Brandweer

netwerkbeheerder uit de regio, was daar ontzettend blij mee.

‘Dat gaf rust. Niemand stond achter ons te springen dat we haast moesten maken. Het was eerder andersom. Iedereen besefte dat wij de klus moesten klaren en dat ze ons moesten ondersteunen.

Als we ergens mee zaten, konden we het aangeven en dan wordt het geregeld. Dat zorgt ervoor dat je je focus kunt houden. Een belangrijk leerpunt als je het mij vraagt.’

Daarnaast wordt ook uitgebreid naar de organisatie gecommuniceerd. ‘Dat doe je vanuit vertrouwen. We hebben continu iedereen meegenomen in de stappen die zijn gezet. Dat zorgde ervoor dat er op geen enkel moment echt onrust is geweest’, vertelt Otten. ‘Iedereen wist dat hij een tijd moest wachten tot er weer kon worden gewerkt.’ Kransen: ‘Het beeldend brengen van de boodschap helpt ook. Als je uitlegt dat bijna vijfhonderd laptops door de wasstraat moeten, snapt iedereen dat dat een mega-operatie is en dat er geduld nodig is tot het weer klaar is.’

SCENARIOTEAM In de crisisstructuur wordt ook gewerkt met een scenarioteam.

Zij zorgen ervoor dat de organisatie wordt uitgevraagd op wensen en behoeften en de prioriteiten in kaart worden gebracht.

Vervolgens is in het ROT op basis van die scenario’s een prioriteitenlijst opgesteld. ‘Wie heeft het eerste schone laptops nodig?

Wie kan op dat moment absoluut niet zonder? Daar kwam uit naar voren dat we als eerste het coronateam weer draaiende moesten krijgen’, aldus McEwan. ‘Zij hadden de email nodig om weer operationeel te zijn. Daar zijn we dus als eerste mee aan de slag gegaan.’ ‘Deze aanpak zorgde voor duidelijkheid. Iedereen wist wanneer zijn of haar afdeling aan de beurt was. Dat kon ook gerust twee weken duren. Door een stip aan de horizon te zetten en te laten zien hoe hard het ict-team werkte, creëer je begrip.

Sdu Uitgevers - nummer 4 april 2021

27

CYBER SECU RITY

Neem de tijd. Dat is beter dan beloftes doen die je niet waar kunt maken. In alle lagen ging zorgvuldigheid boven snelheid.’

‘HET SCENARIOTEAM HEEFT DE WENSEN, BEHOEFTEN EN PRIORITEITEN IN KAART GEBRACHT’ DISTRIBUTIECENTRUM In de regio wordt in de dagen die volgen een soort distributiecentrum ingericht waar alle laptops kunnen worden ingeleverd en later ook weer kunnen worden opgehaald. ‘Het mooie was dat collega’s die niets met ict te maken hebben, hierbij kwamen helpen. Het was een klus die gedaan moest worden. Doordat zij die oppakten, konden wij ’s nachts even een rustmoment pakken zodat we de volgende ochtend weer door konden. De collega’s waren zo meelevend. Van alle kanten werd ook eten meegenomen. Dat steunt je enorm’, vertelt Moraal. ‘De hulp kwam daarnaast ook uit andere regio’s. Zij leverden ict-mensen die ons konden helpen.’

In de dagen die volgen wordt stap voor stap de volledige ictomgeving opnieuw opgebouwd. ‘We werkten van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat of soms zelfs het begin van de nacht en gingen dan even naar huis of naar een hotel om een paar uur te slapen’, aldus Moraal. ‘In totaal zijn we twee weken lang op

28

nummer 4 april 2021 - Sdu Uitgevers

die manier bezig geweest. Je draait op adrenaline. Ieder stapje dat je zet is een nieuwe mijlpaal, dat geeft best een kick.’ ‘In zo’n situatie hoef je niemand uit te leggen dat er overgewerkt moet worden. Het is juist andersom, je moet je mensen eerder tegen zichzelf in bescherming nemen. Dit was geen sprint, maar een marathon en die moest wel volgehouden worden. Daarvoor heb ik de verantwoordelijkheid bij de mensen zelf neergelegd. Zij hebben zelf de roosters gemaakt en konden bij ons aangeven wat ervoor nodig was om de klus te klaren.’

‘DIT WAS GEEN SPRINT, MAAR EEN MARATHON EN DIE MOEST WEL VOLGEHOUDEN WORDEN’ REGELEN Het crisisteam wordt aan alle kanten bijgestaan. Moraal: ‘Het was ook echt zo dat we maar hoefden te roepen of het wordt geregeld.

De eerste zondagochtend hebben we bijvoorbeeld al geregeld dat er nieuwe servers moesten komen. Dat kost veel geld. Direct die middag is besloten dat dat moest en ’s avonds werden ze geleverd.’ Datzelfde geldt voor experts die veel verstand hebben van specifieke serveronderdelen en inrichtingen, bijvoorbeeld om het mailverkeer weer op gang te brengen. ‘Alle specialisten die wij nodig hadden werden ingevlogen, soms echt op detailniveau.

Voor ieder onderdeel heb je een andere specialist nodig.’

Brand&Brandweer

CYBER SECU RITY

Aan het einde van de eerste week krijgt de eerste groep medewerkers de eigen laptops weer terug. ‘Dat was een heel bijzonder moment. Het voelde net alsof we kerstpakketten aan het uitdelen waren. Iedereen was zo blij en kon niet wachten tot ze weer aan het konden gaan.’

NCSC Tijdens deze crisis heeft Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland ook gebruik gemaakt van de kennis en expertise van het NCSC. ‘Normaal gesproken zetten zij de structuur neer om alles zo snel mogelijk weer op de rit te krijgen, maar die structuur beheersten wij zelf al. Dat maakte dat we met hen veel dieper konden gaan. Ze hebben ons echt geholpen om de puzzelstukjes weer in elkaar te leggen’, vertelt Moraal.

Fotografie: Thomas van Oorschot

‘HET VOELDE NET ALSOF WE KERSTPAKKETTEN AAN HET UITDELEN WAREN’ BRAND EN IBGS In de bestrijding van de ict-crisis zien Moraal en McEwan grote gelijkenis met brandbestrijding en incidentbestrijding gevaarlijke stoffen. ‘Als je de zuurstof wegneemt, smoor je de brand. Dat hebben we bij dit incident gedaan door de stekkers eruit te trekken. Vanaf dat moment kon de besmetting niet verder verspreid worden. Vervolgens behandel je alles dat ook maar onderdeel uitmaakt van het systeem, alle mail, digitale systemen en hardware zoals laptops, als besmet. Dat konden we allemaal niet meer gebruiken. Stukje bij beetje moet je de omgeving weer opnieuw bouwen en schoon maken.’

Diemer Kransen

taalfouten meer in. Opletten blijft essentieel voor iedereen in de organisatie, van schoonmaakster tot ceo.’ ■

‘HET IS IN DEZE TIJD NIET DE VRAAG OF JE GEHACKT GAAT WORDEN, MAAR WANNEER DAT GAAT ZIJN’ OORZAAK Over de oorzaak van de hack kunnen de betrokkenen niet veel vertellen. ‘Er is op onrechtmatige wijze toegang verkregen tot het systeem, dat kan iedereen overkomen. Onze techniek was op orde, we hadden geen lekke systemen. Dat blijkt ook uit een toets die we eerder hebben gedaan. Uiteindelijk was het tijdens de crisis ook niet belangrijk hoe het heeft kunnen gebeuren. Met de vinger wijzen heeft geen zin. Je kunt je energie beter steken in het bestrijden van de crisis’, aldus Kransen. ‘Het is in deze tijd ook niet de vraag of je gehackt gaat worden, maar wanneer dat gaat zijn. Het enige dat je kunt doen om dat zo lang mogelijk uit te stellen, is zorgen dat je de boel op orde hebt en continu ook update’, vult Moraal aan. ‘En zorg voor bewustwording als het gaat om ict-veiligheid. Menselijk handelen is de grootste risicofactor. Wees je ervan bewust dat phishing mails tegenwoordig behoorlijk echt kunnen lijken, zoals een mail over een postpakket dat klaarligt. Die zijn zo goed gemaakt, daar zitten geen

Brand&Brandweer

De lessen op een rij Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland is tot nu toe de enige veiligheidsregio die ervaring heeft opgedaan met een grootschalige ict-crisis. De lessen die ze daarin hebben geleerd: • Communiceer direct en duidelijk, intern en extern naar alle partners en de hele omgeving. Andere organisaties kunnen dan ook hun systemen controleren.

• Zorg voor een goede crisisstructuur • Wees zuinig op je experts, faciliteer ze op alle denkbare manieren • Communiceer intern stapsgewijs en frame je boodschap goed. Wek geen verwachtingen die je niet waar kunt maken.

• Schakel de hulp in die je nodig hebt. Een crisis van deze omvang kun je niet alleen afhandelen. ‘Bel ons, wij hebben nu de ervaring’, aldus Van Cleef, netwerkbeheerder uit Noord- en Oost-Gelderland.

• Richt je niet op wat fout is gegaan, maar leg de focus op de oplossing

Sdu Uitgevers - nummer 4 april 2021

29

Schrijf je nu in voor onze gratis nieuwsbrieven!

Blijf op de hoogte van het laatste gemeentenieuws

Op Gemeente.nu lees je:  Het belangrijkste gemeentenieuws, achtergronden, opinieblogs en méér  Gericht op gemeenteambtenaren  Ingedeeld naar relevante thema’s zoals sociaal, dienstverlening en veiligheid  De gratis nieuwsbrieven van Gemeente.nu bieden: - Tweemaal per week het laatste nieuws in je mailbox - Tweewekelijkse en maandelijkse themanieuwsbrieven op jouw interessegebied

en Snel lijk! kke gema

Schrijf je snel en eenvoudig in via gemeente.nu/nieuwsbrieven

DE NIEUWE BRANDWEER COLLECTIE

ELTEN.COM

DE VUURPROEF DOORSTAAN

NIEUWE, UNIEKE LIJN BRANDWEERLAARZEN BOORDEVOL INNOVATIES MET EEN ZEER HOOG DRAAGCOMFORT.

COLIN GTX BOA® F2A ART. NR.: 89631 | MAAT: 38 T/M 50

ON DER DE H ELM

‘Het waren er zoveel, reddeloos in de gierkelder’ Er liggen ongeveer vijftig varkens in de gierkelder. Dat is de informatie die Eric van Engelen, manschap bij de brandweer in Nunspeet aanrijdend doorkrijgt. ‘Wij waren al gealarmeerd om een ploeg af te lossen. Dan weet je dat je voor een flinke klus staat. Ter plaatse bleek die nog groter dan we hadden kunnen bedenken. Het waren er meer dan honderd. Echt ongekend. Zoveel reddeloze dieren in de gierput. Dat maakt indruk.’

DOOR JILDOU VISSER

A

Fotografie: Verwijs Fotografie

ls Van Engelen ter plaatse komt, is al flink opgeschaald. Vijftien collega’s werken dan al hard aan de bevrijding van de dieren. ‘Je zet je schrap voor de fysiek zware arbeid die gaat komen. En je bereidt je voor op de stank. Dat wordt een paar dagen stinken, dacht ik nog.’ Van Engelen en zijn collega’s doen het waadpak aan, zetten de ademlucht op en lopen de schuur in. ‘De eerste aanblik binnen was heel erg. Je ziet een massa varkens die tot de neus in de giftige dampen liggen. Een deel van de varkens lijkt overleden, maar was dat gelukkig niet. Ze waren bedwelmd. Dan weet je dat je aan de slag moet. Schouders eronder en knallen.’

‘JE ZIET EEN MASSA VARKENS IN DE GIFTIGE DAMPEN LIGGEN’ Eric van Engelen in het waadpak.

Eén voor een proberen de brandweerlieden de varkens uit de gierput te trekken. ‘Dat was nog best lastig. De dieren zijn bang en gaan spartelen zodra je aan ze begint te trekken. Dat werkt niet mee en maakt het nog zwaarder dan het al is. Enkele varkens waren zo in paniek dat ze, zodra we ze eruit hadden gehaald, in de schuur op de vlucht sloegen en zo opnieuw de gierkeder in doken. Anderen waren zo bedwelmd dat ze een kwartier nodig hadden voor ze weer op de benen konden staan.’

ZWARE KLUS Bij de inzet krijgen de brandweerlieden uit Nunspeet hulp van de veeredteams uit Elspeet en Oene. ‘Maar goed ook, want fysiek was het erg zwaar. Ieder uur verbruikten we ongeveer vier ademluchtflessen per persoon. Het was een kwestie van naar buiten en afspoelen zodra de fles leeg was, een nieuwe erop en weer naar binnen om de varkens te redden. Iedere keer als we er een uit hadden gehaald, kwam de volgende alweer naar het gat toelopen. Zo zijn we een uur of zes bezig geweest. Eigenlijk liep de inzet gesmeerd, zeker toen het veeredteam uit Oene erbij kwam. Toen zijn we vloeren gaan openmaken om beter zicht te krijgen op waar de varkens in de kelder zaten en om ze er makkelijker uit te kunnen halen.’

Brand&Brandweer

Naarmate de avond vordert, wordt het buiten steeds kouder. ‘Op een gegeven moment was het zelfs fijner om binnen in de gier te staan, dat was tenminste lekker warm. We zijn die nacht tot een uur of half drie doorgegaan. Toen zaten er nog zeven varkens in de gierkelder, maar die konden we niet bereiken. We hebben toen de keuze gemaakt om te stoppen in de hoop dat ze die nacht naar een andere plek zouden lopen. De boer zou ervoor zorgen dat er nog wat mest uit de gierput gehaald werd. De volgende ochtend konden ze nog worden bevrijd.’

VLEES Van Engelen kijkt terug op een bizarre en zware inzet. ‘De dag erna kon ik bijna niet meer bewegen, zoveel spierpijn had ik. In totaal hebben we bijna 140 varkens eruit getild. Eén zo’n dier weegt al snel 130 kilo, ga maar na. We hebben samen de schouders eronder gezet en keihard gewerkt. Vooral ook het dierenleed maakt op zo’n moment indruk. Ik ben trots dat we deze dieren hebben kunnen redden. Met z’n allen hebben we het verschil gemaakt. Van de 240 hebben minder dan tien het niet overleefd, een mooi resultaat.’ ■

nummer 4 april 2021 - Sdu Uitgevers

31

REPRESSI E

In vergelijking met de andere maatregelen is de dompelcontainer relatief veilig voor brandweer- en bergingspersoneel, heeft deze een groot koelend effect en is de milieubelasting beperkt

Dompelcontainer effectief bij batterijbrand in auto Na brand in een elektrische personenauto zet de brandweer soms een dompelcontainer in om spontane herontsteking van de accu te voorkomen. Uit recent onderzoek van het IFV blijkt dat een dompelcontainer een effectief middel is: relatief veilig in gebruik, een groot koelend effect en beperkte milieubelasting. Alternatieven scoren minder goed. Veranderingen in het ontwerp van auto’s kunnen de inzet nog wel flink makkelijker en veiliger maken.

DOOR ELLEN SCHAT FOTOGRAFIE: VREUGENHIL

I

ncidenten met elektrische voertuigen vormen een specifiek risico voor brandweer en bergers. Brand in een lithium-ion batterij is immers lastig te blussen en bovendien is er kans dat de batterij later spontaan herontsteekt, een zogenaamde thermal runaway. De langdurige koeling die nodig is om dit te voorkomen of beperken, is geen sinecure. Het batterijpakket is moeilijk te bereiken. En wat doe je als je niet weet of de batterij betrokken is (geweest) bij de brand? Of wanneer het accupakket door een aanrijding is beschadigd?

32

nummer 4 april 2021 - Sdu Uitgevers

ERVARING Kennis bij de brandweer over een veilige afhandeling van incidenten met elektrische voertuigen is volgens lector Energieen transportveiligheid Nils Rosmuller en projectleider van het onderzoek naar dompelcontainers redelijk voorhanden. ‘Maar ervaring is er weinig. Lang niet elk van de 25.000 brandweermensen heeft weleens zo’n inzet gehad.’ Per jaar zijn er ongeveer 150 tot tweehonderd incidenten met elektrische auto’s. En dat is dan inclusief kleine verkeersongevallen. ‘Bij de meeste incidenten is de batterij niet betrokken’, vult Tom Hessels, onderzoeker Energie- en transportveiligheid, aan. ‘In ongeveer tien tot vijftien procent van die gevallen gaat de accu branden.’

Brand&Brandweer

REPRESSI E

Ongeveer twee tot drie procent van het totaal aantal voertuigen op de Nederlandse weg is op dit moment elektrisch. Dat lijkt weinig, maar is wereldwijd gezien best veel. Nederland wordt internationaal gezien als een van de koplopers op het gebied van elektrische mobiliteit, samen met Noorwegen, Zweden IJsland en China. De komende jaren neemt het aantal elektrische voertuigen op de weg toe, dat betekent automatisch hetzelfde voor het aantal incidenten. De werkgroep Veiligheid elektrisch vervoer van de Nationale Agenda Laadinfrastructuur die zich onder andere richt op veiligheid van laadinfrastructuur en elektrische personenauto’s, vroeg daarom het IFV om de dompelcontainer en alternatieven te beoordelen.

INZET DOMPELCONTAINER Dompelcontainers worden ingezet om lithium-ion die batterijen in brand staan of hebben gestaan en (mogelijk) instabiel zijn voor langere tijd in water te dompelen om een (dreigende) thermal runaway te stoppen. De inzet van een dompelcontainer is volgens de onderzoekers organisch gegroeid. Hessels: ‘Vorig jaar is op verzoek van de brandweer 25 keer een dompelcontainer ingezet.’

‘HET IS ERG MOEILIJK OM MET EEN KOELMIDDEL OF WATER TOT DE BATTERIJCELLEN DOOR TE DRINGEN’ Het protocol van bergingsbedrijven is voor het grote deel zo dat de dompelcontainer ter plaatse komt in geval van manipulatie van het batterijpakket. De container wordt daarbij bij voorkeur niet op de plaats van het incident met water gevuld; dit gebeurt bij de stallingsplaats van het bergingsbedrijf. De dompelcontainer wordt bij de berger met water gevuld, waardoor het batterijpakket wordt gekoeld tot uiteindelijk een veilige situatie ontstaat. De situatie is pas weer veilig als alle elektrische, chemische en thermische energie uit de batterij is teruggebracht naar een stabiel niveau. Dit wil zeggen dat de batterij volledig is ontladen en er geen verhoogde temperatuur meer waarneembaar is.

VERSCHILLEN IN WERKWIJZEN De onderzoekers constateerden dat bergingsbedrijven verschillende werkwijzen hanteren als het gaat om het aanhaken, transport en stallen van het elektrische voertuig en de dompelcontainer bij de stallingslocatie bij het bergingsbedrijf. Zo rijdt de brandweer bij de ene berger achter het voertuig dat richting bergingsplaats wordt gereden aan om snel in te kunnen grijpen als er onderweg een opwarming plaatsvindt. Bij andere bergers is dit niet het geval. Ook zit er een verschil tussen de bergingsbedrijven in het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen.

Om deze procedures te harmoniseren werkt de bergingsbranche samen met Brandweer Nederland, Rijkswaterstaat, het Verbond van Verzekeraars aan een richtlijn voor de inzet van dompelcontainers, die dit voorjaar nog wordt verwacht.

KOELEN De effectiviteit van een dompelcontainer is afhankelijk van de mate waarin het water het batterijpakket en de batterijcel-

Brand&Brandweer

Tom Hessels

len kan bereiken en dus gekoeld kan worden. De batterijcellen blijken behoorlijk moeilijk te bereiken door het water, zo bleek tijdens het literatuuronderzoek en interviews met brandweer en onderzoeksinstellingen in het buitenland. ‘Daar hebben we ons in het verleden mogelijk op verkeken’, stelt Hessels. ‘Het is erg moeilijk om met een koelmiddel of water tot de batterijcellen door te dringen. Het omhulsel van de batterijcellen is juist bedoeld voor die afscherming van invloeden van buiten. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat de batterij met één regenbui nat wordt.’ De fabrikant heeft de batterij afgesloten van de buitenwereld om vocht, vuil- en temperatuursinvloeden op het functioneren van de batterij te voorkomen.

ALTERNATIEVEN Het IFV onderzocht alternatieven voor de dompelcontainer, waarvan er twee in het batterijpakket kunnen doordringen: de Coldcutter en e-bluslans. Met de Coldcutter zijn in Oostenrijk experimenten gedaan, waaruit blijkt dat een deel van de cellen uit het batterijpakket tot een meter kan wegspringen. De e-bluslans waarmee in Duitsland tests zijn gedaan, is ook een minder goed alternatief. Bij inzet bij elektrische voertuigen bestaat namelijk het risico dat batterijcellen die nog niet door brand dan wel thermal runaway zijn beschadigd, juist door het penetreren van de lans worden beschadigd en alsnog in thermal runaway raken. Ook een mobiele sprinkler, mobiel waterbad, de Salvagecontainer en brandwerende deken zijn onderzocht. Een mobiele sprinkler is het best beschikbare middel als het voertuig op een lastig bereikbare plaats staat, bijvoorbeeld in een parkeergarage.

Die sprinkler is relatief snel inzetbaar en praktisch toepasbaar.

VEILIG EN EFFECTIEF Na beoordeling op basis van literatuur, interviews en eigen expertise komt het IFV tot de conclusie dat in geval van brand in een elektrisch voertuig waarbij de lithium-ion batterij (waarschijnlijk) is betrokken, plaatsing en eventueel onderdompelen in een dompelcontainer de beste oplossing is. Voorwaarde is wel dat het elektrisch voertuig goed bereikbaar is. In vergelijking met de andere maatregelen is de dompelcontainer relatief veilig voor brandweer- en bergingspersoneel, heeft deze een groot koe-

Sdu Uitgevers - nummer 4 april 2021

33

REPRESSI E

lend effect en is de milieubelasting beperkt. Gassen en metalen worden grotendeels uitgewassen door het water en het water blijft opgeslagen in de container, waardoor het eenvoudig is af te voeren. Nadeel is wel dat het even kan duren voor de container daadwerkelijk inzetgereed is, vanwege de mogelijk lange aanrijtijd.

VERANDERINGEN IN ONTWERP Een grotere landelijke dekking van dergelijke containers zal de aanrijtijd aanzienlijk verkorten, zo staat in het rapport.

Hiervoor pleiten klinkt volgens Rosmuller logisch, maar hij maakt hierbij een belangrijke kanttekening. ‘Verdere ontwikkeling van batterijtechniek binnen de auto- en batterijbranche zou complicaties, zoals het moeilijk bereikbaar zijn van de batterij(cellen) kunnen verhelpen.’ En die ontwikkelingen gaan razendsnel, zo weten de onderzoekers. Zo zijn er al enkele types auto’s, zoals de Renault Zoe, op de markt, die een vulopening onder de achterbank hebben die de brandweer en berger kunnen gebruiken om de batterij makkelijker te koelen. Ook het (op afstand) kunnen (uit)meten van de temperatuur of storing in de batterij door middel van sensoren zou een grote verbetering kunnen betekenen in het ter plaatse kunnen vaststellen of de batterij opwarmt.

DESKUNDIG GESPREKSPARTNER De brandweer kan een belangrijke rol spelen om de complicaties bij zulke incidenten te reduceren en ook het besef van de risico’s die bergers lopen tijdens zulke inzetten vergroten. ‘De kennis over die risico’s, de eigen invloed daarop en mogelijke bescher-

Nils Rosmuller

ming ertegen verdienen extra aandacht’, staat in het onderzoek.

Rosmuller: ‘De brandweer kan hierover adviseren aan de ontwerpers, maar de verantwoordelijkheid ervoor ligt bij de autobranche. Hetzelfde geldt voor de bergers. De brandweer kan hen adviseren en informeren over de veiligheidsrisico’s bij de berging van elektrische voertuigen. Dus in plaats van de brandweer als ‘final line of defence’ zou de brandweer met name ook als deskundig gesprekpartner van ontwerpers en bergers kunnen bijdragen aan veilig elektrisch personenvervoer.’ ■

De container wordt daarbij bij voorkeur niet op de plaats van het incident met water gevuld; dit gebeurt bij de stallingsplaats van het bergingsbedrijf.

34

nummer 4 april 2021 - Sdu Uitgevers

Brand&Brandweer

Fotografie: Frank de Roo

JEUGDBR AN DWEER

Stefan van der Bie wordt in het zonnetje gezet na een geslaagde reanimatie van een schoolgenoot.

Jeugdbrandweerlid Stefan redt leven schoolgenoot Het is een normale schooldag voor de vijftienjarige Stefan van der Bie als plotseling twee meiden zijn klaslokaal in komen rennen. Ze vertellen dat tijdens hun wiskundeles een meisje plotseling van haar stoel is gevallen en niet bij bewustzijn is. Wat volgt is iets dat Stefan nooit meer gaat vergeten. Hij twijfelt geen moment en rent ernaartoe om hulp te verlenen.

DOOR JILDOU VISSER

S

tefan zit bijna vier jaar bij de jeugdbrandweer in ZuidHolland-Zuid als het incident in zijn school gebeurt. ‘Bij de jeugdbrandweer heb ik een reanimatiecursus gevolgd en mijn diploma daarvoor gehaald. Dan moet je het ook gebruiken als dat nodig is. Ik ben naar boven gerend en zag het meisje liggen. De ambulanceverpleegkundigen waren er toen al.

Eigenlijk kon ik door de adrenaline niet goed meer denken, maar ik bleef wel rustig. Ik heb geen moment geaarzeld en aangeboden om te helpen’, vertelt hij. Daar maken de ambulanceverpleegkundigen graag gebruik van en dus start Stefan de reanimatie. ‘Ik vond het wel spannend. Tijdens het reanimeren gaven de verpleegkundigen kleine tips. Zo moest ik op mijn knieën tegen het meisje aan zitten. En gaven ze het aan als ik niet diep genoeg masseerde.’ Zodra ook de politie ter plaatse is, nemen zij de reanimatie van hem over.

MET HARTRITME Stefan loopt vervolgens naar buiten om de kinderen van het schoolplein te sturen, zodat de ambulance weg kan rijden. Terwijl hij daarmee bezig is, komen de ambulanceverpleegkundigen met het meisje op de brancard naar buiten. ‘Ze is met hartritme naar het ziekenhuis gebracht. Het is fijn dat ik daarbij heb kunnen helpen. Ik heb mijn plicht gedaan. Achteraf heb ik gelukkig

Brand&Brandweer

nergens last van gehad. Stiekem ben ik wel trots op mezelf. Het was even spannend, maar je handelt in de adrenaline. Het was een goed leermoment. Ik weet nu hoe ik reageer in dit soort situaties. In het echt handelen is toch wel wat anders dan reanimeren op een pop.’

Een paar weken later wordt Stefan bedankt. ‘Ik mocht een ritje maken met de ambulance en heb nog met de Officier van Dienst Geneeskunde (OvD-G) kunnen spreken. Toen ze me terugbrachten naar school stond de directeur daar met allemaal media.

Dat had natuurlijk niet gehoeven. Ik heb gewoon gedaan wat ik moest doen. Ik ben blij dat het meisje er niks aan over heeft gehouden, daar heb ik het voor gedaan. Gelukkig is alles nu weer normaal. Het is wel jammer dat ik deze ervaring nog niet echt heb kunnen delen bij de jeugdbrandweer. Door corona doen we daar nu niks.’

BEROEP Na de middelbare school wil Stefan de opleiding volgen om ambulancechauffeur of verpleegkundige in het leger te worden. ‘Ik wil graag mensen helpen. Dat wilde ik ook al voordat dit op school gebeurde, maar deze ervaring heeft het gevoel wel versterkt.’

Daarnaast wil hij andere jongeren aansporen ook een reanimatiediploma te halen. ‘Ik ben denk ik de enige leerling op school die dit diploma heeft. Dat is jammer, want het is wel belangrijk. Je kunt er echt mensen mee helpen en levens redden.’ ■

nummer 4 april 2021 - Sdu Uitgevers

35

COVI D-19

Coronahulp: de brandweer op z’n best Is er hulp nodig? De brandweer komt in actie. Deze mentaliteit maakt dat beroepskrachten en vrijwilligers sinds het begin van de coronacrisis hun handen uit de mouwen steken. Van het instellen van een Corona Response Unit en het opzetten van een zorghotel tot aan het vasthouden van handen van bewoners in een verzorgingshuis. ‘Ik wil mensen helpen, het maakt niet uit onder welke vlag’, vertelt vrijwilliger Mike Meijer van Brandweer Flevoland.

DOOR ELLEN SCHAT

B

Fotografie: Brandweer Noord-Holland Noord

randweer Noord-Holland Noord zette meteen de schouders eronder toen Nederland vorig voorjaar de coronacrisis werd ingezogen. ‘In de veiligheidsregio zijn we natuurlijk nauw verbonden met de witte kolom. Zij werden overspoeld door een enorme, complexe opdracht’, vertelt Jaap Water, plaatsvervangend teamcommandant Noordkop. ‘Wij hebben als brandweerregio ruim tweehonderd beroeps en twaalfhonderd vrijwilligers en wilden niet aan de zijlijn toekijken.’

‘HET WAS EEN GROOT SUCCES, WE BRACHTEN VRAAG EN AANBOD BIJ ELKAAR’ Na een vraag vanuit het Regionaal Operationeel Team (ROT) richtte Water de Corona Response Unit (CRU) op, een initiatief om de collega’s in de zorg te ondersteunen. Hij deed dat bewust met een klein team van in totaal zes mensen, uit verschillende hoeken van de brandweer. Een team dat snel kon schakelen. Als eerste startten ze een initiatief om beschermingsmiddelen, waar toen tekort aan was, via de bevolking in te zamelen bij brandweerposten en daarna bij het Rode Kruis en diverse zorginstellingen te brengen. Water: ‘Het was een groot succes. We brachten vraag en aanbod bij elkaar.’

‘HET MENSELIJKE ASPECT MOETEN WE NIET UIT HET OOG VERLIEZEN’ OUT-OF-THE BOX Daarna kwamen er allerlei verzoeken op het gebied van mankracht, logistiek en regelwerk. Zo reed de brandweer zorgpersoneel van en naar de nachtdienst tussen de ziekenhuizen van Alkmaar en Den Helder en hielp de CRU met het opzetten van een 36

nummer 4 april 2021 - Sdu Uitgevers

Coördinator Jaap Water van de CRU: ‘We zijn als brandweer tot veel in staat.’

zorghotel door marktpartijen te benaderen. ‘Ook onze kennis van risicobeheersing kwam hierbij goed van pas. Een van de meest bijzondere opdrachten was de vraag van de GGD Hollands Noorden voor een geschikte testlocatie in Alkmaar. We hebben toen echt out-of-the-box zitten denken en kwamen uit bij de ijsbaan.

Die stond leeg en daar was genoeg ruimte. Binnen een week hebben we de testlocatie uit de grond gestampt. Ook hebben we geholpen met het brengen van de testmonsters naar de labs.’

SLAAPSTAND In de zomer daalde het aantal besmettingen en kreeg de GGD alles zelf beter op poten. De CRU ging daarom tot aan het najaar in een slaapstand, maar wordt nu regelmatig weer ingeschakeld.

Zo maakte de brandweer een inventarisatie naar aanleiding van de komst van de Britse variant. ‘Als we moeten opschalen doordat er veel uitval is binnen bijvoorbeeld de ambulancedienst, dan kunnen we in een paar dagen mensen paraat hebben om ambulances te besturen’, aldus Water. ‘We weten precies bij wie we moeten zijn.’

Brand&Brandweer

Fotografie: Brandweer Noord-Holland Noord

COVI D-19

De brandweer draagt persoonlijke beschermingsmiddelen over aan de GHOR en ambulancedienst.

OP TENEN GELOPEN Van alle kanten kreeg de CRU waardering. Water is dan ook trots op de inzet en betrokkenheid van de brandweer. ‘Je ziet waartoe we in staat zijn. Ook vind ik het mooi om te zien dat een zelfsturend team zo goed functioneert, binnen een brandweerorganisatie die van oudsher toch redelijk hiërarchisch is.’ De eigen brandweertaken kunnen nu weer meer aandacht krijgen. ‘We hebben in de beginperiode wel op onze tenen gelopen. We waren zeven dagen per week in touw. Dat vergt behoorlijk wat. Ik heb ook geleerd dat we dat menselijke aspect niet uit het oog moeten verliezen.’

‘Het ROAZ-netwerk met de vele instellingen en doelgroepen kende ik nog onvoldoende. En er was natuurlijk grote tijdsdruk.

Daardoor waren het erg intense weken, waarin ik grote betrokkenheid en inzet heb gezien.’ De Imminkhoeve is geprepareerd als zorghotel, maar hoefde volgens Huisman uiteindelijk gelukkig niet als zorghotel in gebruik te worden genomen. ‘Wel is de locatie ingezet voor de tijdelijke opvang (quarantaine) van arbeidsmigranten.’

‘HET WAREN ERG INTENSE WEKEN WAARIN IK GROTE BETROKKENHEID

ZORGHOTEL IJSSELLAND Hoe intens die eerste periode was, weet ook teamleider incidentbestrijding Marco Huisman van brandweer IJselland nog. Hij stelde vorig jaar april op verzoek van de GGD/GHOR een projectteam samen om een zorghotel in de regio op te richten. Het zorghotel was bedoeld voor coronapatiënten die niet ziek genoeg zijn om naar het ziekenhuis te moeten. Het projectteam, dat naast brandweermensen ook uit mensen van GGD/GHOR, gemeenten, VVT-instellingen en Defensie bestond, koos voor de locatie de Imminkhoeve in Lemele. ‘Alles was nieuw’, blikt Huisman terug.

Brand&Brandweer

Fotografie: Marcel van Saltbommel

EN INZET HEB GEZIEN’

Marco Huisman voor het zorghotel dat hij met zijn projectteam opzette: ‘Ik heb grote betrokkenheid en inzet gezien.’

Sdu Uitgevers - nummer 4 april 2021

37

Vijfde druk

Aanbestedingsrecht voor overheden Aanbestedingsrecht voor overheden is bedoeld voor de vele juristen, adviseurs van aanbesteders en ondernemers die in de praktijk met aanbestedingen werken. In deze geheel herziene vijfde druk wordt op praktische en overzichtelijke wijze het Nederlandse en Europese aanbestedingsrecht behandeld.

In deze editie komen uitgebreid aan bod: • Alle voor de praktijk relevante onderwerpen zoals de wijze van voorbereiding en uitvoering van een aanbestedingsprocedure (inclusief handige stappenplannen), de werkingssfeer van het aanbestedingsrecht en de mogelijkheden om besluiten van aanbesteders voor de rechter aan te vechten.

Meer nog dan in vorige edities wordt ten behoeve van bestuurders en beleidsmedewerkers aandacht besteed aan het aanbestedingsbeleid.

Mr. M.J.J.M. Essers Auteur mr. M.J.J.M. Essers is advocaat bij Essers Advocaten. Sinds vele jaren procedeert en adviseert hij op het gebied van het aanbestedingsrecht en het aanbestedingsbeleid.

Mr. C.A.M. Lombert Auteur mr. C.A.M. Lombert is advocaat bij advocatenkantoor Loyens & Loeff.

Bestellen? Ga naar www.sdu.nl ISBN: 9789035248038 | Omvang: 926 pagina’s

COVI D-19

Fotografie: Geertjan Veenstra, Brandweer Flevoland

GOOIERS ERF Brandweervrijwilliger Mike Meijer uit Dronten heeft tot het begin van dit jaar relatief weinig met corona te maken gehad. Geen van zijn familie of kennissen was getroffen en zijn werk als logistiek medewerker ging gewoon door. ‘De oefenavonden stopten natuurlijk wel. En bij een afhijsing met een verdenking van corona had ik ermee te maken. Maar verder was het toch best ver weg’, vertelt Meijer. Tot in december een uitbraak van corona in het verzorgingshuis Gooiers Erf in Hilversum wordt geconstateerd. Via de mail kregen Meijer en zijn collega’s van de veiligheidsregio’s Flevoland en Gooi- en Vechtstreek een hulpoproep. ‘Ik wist direct: ik meld me aan. Het reguliere personeel had haar handen meer dan vol aan de verzorgende taken door corona en daarom was er vraag naar extra handjes. Ik ben bij de brandweer, omdat ik mensen wil helpen. In welke functie of namens welke kleur maakt me niet uit.’

‘IK WIL MENSEN HELPEN, IN WELKE FUNCTIE OF NAMENS WELKE KLEUR MAAKT ME NIET UIT’ HAND VASTHOUDEN Tussen half januari en half februari was Meijer daarom vier avonden in de week in een huiskamer van een van de veertien afdelingen van het verzorgingshuis voor demente ouderen aanwezig. ‘Hier woonden acht ouderen op een groep. Ik liep bijvoorbeeld een blokje met ze om en bood een luisterend oor. We spraken soms ook over vroeger en speelden een spelletje. Daarnaast verzorgde ik een hapje en een drankje. Ik heb zelfs een keer voor de hele afdeling gekookt, dat was een groot succes.’ De bewoners, die verder geen bezoek konden ontvangen, waardeerden zijn

Mike Meijer bij Gooiers Erf: ‘Helpen gaf mij veel voldoening.’

komst. ‘Op een gegeven moment wisten ze ook wie ik was: daar hebben we de brandweerman weer! Ook het personeel, dat een heel zware periode had, was erg blij met onze hulp.’

Het menselijk contact gaf hem veel voldoening. Ook in zijn werk als brandweervrijwilliger staat dat voorop. ‘Daarom heb ik ook regelmatig de taak van gewondenverzorger. Ik pak mensen makkelijk bij de hand.’

Uiteindelijk raakten dertien van de veertien afdelingen besmet.

Angst om zelf corona te krijgen had Meijer niet echt. ‘Het belang om te helpen was groter dan het risico.’ Hij kijkt met grote voldoening terug op de bijzondere inzet, ook omdat hij een kijkje in de keuken kon nemen van de zorg. Of hij het weer zou doen?

‘Volmondig ja.’ ■

Brandweer Noord-Holland Noord ondersteunt bij allerlei verzoeken op het gebied van mankracht, logistiek en regelwerk.

Brand&Brandweer

Sdu Uitgevers - nummer 4 april 2021

39

O-Lab: Samen de Omgevingswet eenvoudig werkbaar maken Denk, doe en ontwikkel mee

Neem een voorsprong bij de invoering van de Omgevingswet

O-Lab

Met de Omgevingswet wordt het wettelijk kader voor de leefomgeving vereenvoudigd. Maar de invoering vergt voor u veel aanpassingen. Hoe mooi zou het zijn als we samen kunnen werken aan oplossingen voor een effectieve invoering?

In het O-Lab werken we samen aan instrumenten en standaarden die het werken met de Omgevingswet gemakkelijker maken. Wij bieden kennis die uw organisatie een voorsprong geeft bij de invoering van de wet.

Ontdek de voordelen van het O-Lab op www.sdu.nl/o-lab

B&B REGISTER

vakblad voor brandweer, hulpverlening en rampenbestrijding

Vaste adverteerders (contract­ houders) worden gratis in één rubriek opgenomen voor een heel jaar. Heeft u ook interesse, stuur dan uw gegevens naar het aangegeven adres, zie bon.

Alarmeringsystemen

Bedrijfskleding

Brandveiligheid

P2000 Alarmeringsystemen B.V. De Waterlaat 15 5571 MZ Bergeijk Postbus 15 5563 ZG Westerhoven Tel. 013 2134104 / 0497 712170 Fax 013 7113018 info@p2000shop.nl www.p2000shop.nl

HAIX-Schuhe Produktions- und Vertriebs GmbH Auhofstrasse 10 84048 Mainburg Deutschland Tel. +49 (0) 8751/8625-0 Fax +49 (0) 8751/8625-25 info@haix.de www.haix.de

P&G Safety Rondgang 26 5311 PB Gameren Tel. 0418 561761 info@pengsafety.nl www.PenGsafety.nl

Master of Gloves Driekerkenstraat 23A B-8501 Kortrijk (België) Tel. 0032494414243 Email: jasper@masterofgloves. eu www.masterofgloves.eu

RegioSafe Fire & Rescue B.V. Wilgenkade 11/A 3992 LL Houten Tel. 030 6704815 info@regiosafe.nl

Eric van der Steen Arbo-coördinator Port of Amsterdam.

Sdu HSE

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Advertentieverkoop: I.S.-acquisitie, tel. 06-23700323, www.is-acquisitie.com Droogkasten & reinigingsmachines

Stickerservice Letas Stickerservice Charles Frehenstraat 53 6374 EK Landgraaf Tel. 045 5312580 Fax 045 5691700 info@letas.nl www.letas.nl

Laundry b.v.

Industrieweg 10 Postbus 7015 3286 ZG Klaaswaal Tel. 0186 572900 Fax 0186 573210 laundry@laundry.nl www.laundry.nl

Detachering

Port of Amsterdam scoort op veiligheid voor alle werknemers.

Waar kunt u terecht voor producten en diensten?

Verhuur brandweermaterialen

Geboorde brandputten Raaijmakers Bronbemaling Erfstraat 8 5408 SJ Volkel-Uden Tel. 0413 273065 Fax 0413 274190 info@raaijmakersbronbemaling.nl www.raaijmakersbronbemaling.nl

RegioSafe Fire & Rescue B.V. Wilgenkade 11/A 3992 LL Houten Tel. 030 6704815 info@regiosafe.nl

“De AI-bladen triggeren mij om het nóg beter te doen.”

Eric van der Steen is Arbo-coördinator bij Port of Amsterdam. Als veiligheidsadviseur is hij getraind in het opsporen en voorkomen van onveilige werksituaties. De actuele regels en normen die worden gesteld aan werkgevers raadpleegt hij graag in de AI-bladen van Sdu: “Over ieder denkbaar onderwerp is een uitgebreid AI-blad beschikbaar. Daardoor kom ik makkelijk nieuwe aanknopingspunten op het spoor en raak ik getriggerd om het nóg beter te doen. Alle informatie is praktisch en helder geschreven. De kern haal je er zo uit. Dat helpt me enorm iedereen te laten inzien dat we de regels moeten volgen zodat we veilig werken.”

Sdu HSE uitproberen? Kijk op hse.sdu.nl

0179-Adv klantgroep Port of Amst_185x126.indd 1

41 nummer 4 april 2021 - Sdu05-06-18 Uitgevers09:21

GROTE BRAND, MAAR GEEN TOEGANG TOT HET TERREIN

BRAND&BRANDWEER Brand&Brandweer is het vakblad voor brandweer, hulpverlening en rampen­ bestrijding, en het communicatiemagazine van Brandweer Nederland.

Brandweerlieden uit Deventer moeten eind februari wel raar hebben opgekeken toen ze werden gealarmeerd voor een grote brand, maar ter plaatse het terrein niet op mochten.

Ter plaatse zit het hek op slot en lopen er waakhonden. De eigenaar wil niet dat de brandweer de brand gaat blussen.

april 2021 - nummer 4 - jaargang 45

Alleen de ambulance krijgt toegang om uiteindelijk een van de gewonde medewerkers naar het ziekenhuis te brengen.

Uiteindelijk zit er niets anders op dan onverrichter zake terugkeren naar de kazerne.

REDACTIE

Bron: tubantia.nl

LUGUBERE REDDINGSACTIE VOOR BRANDWEER IN ITALIË Een bizarre en lugubere reddingsactie voor de brandweer in de Italiaanse stad Genua. Door een aardverschuiving is een deel van de begraafplaats in zee gestort. Daarbij zijn ongeveer tweehonderd kisten met stoffelijke overschotten te water geraakt.

Samen met andere reddingsinstanties proberen de brandweerlieden de doodskisten uit het water te halen. Door de kracht van de zee een bijzonder lastige klus.

REDACTIE-ADRES

Brand&Brandweer t.a.v. redactiesecretariaat Brand&Brandweer, Postbus 20025, 2500 EA Den Haag, tel. 06 3069 5542, e-mail: brand&brandweer@sdu.nl Ing. Stephan J.M. Wevers, commandant brandweer Twente (voorzitter redactie) Drs. Albert-Jan van Maren, brandweer Gelderland-Midden Frans van der Veen, brandweer Gooi en Vechtstreek Hildemarie Schippers, Brandweer ­Flevoland Frank Huizinga, woordvoerder Brandweer Nederland Lucas de Lange, Vernieuwde repressie Veiligheidsregio Haaglanden Gerard Bouwmeester, vrijwilliger Veiligheidsregio Utrecht EINDREDACTIE

Jildou Visser e-mail: info@jildouvisser.nl AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE

Hildemarie Schippers, Noordernieuws, Brandweer Twente, IFV, Jeffrey Koper, Patrick van Gerner, Ginopress, Ellen Schat, ANP, Jeffrey Korte Media, 112Groningen, Thomas van Oorschot, Verwijs Fotografie, Vreugenhil, Frank de Roo, Brandweer Noord-Holland Noord, Marcel van Saltbommel en Geertjan Veenstra.

ONTWERP EN OPMAAK

Imago Mediabuilders, Amersfoort DRUK

Wilco BV - Amersfoort

Bron: nu.nl

UITGEVER

Sdu Uitgevers: Britt van de Langkruis Postbus 20025, 2500 EA Den Haag, e-mail: B.v.d.Langkruis@sdu.nl BLADMANAGEMENT

Karel Frijters en Marie Locher Postbus 20025, 2500 EA Den Haag, e-mail: k.frijters@sdu.nl ADVERTENTIE-ACQUISITIE

Lijst van adverteerders AISCO Firetrainer GmbH

30

HAIX shuhe

4

Laundry BV P2000 Alarmeringsystemen

42

8

Elten GmbH

4 C4

Tarieven, reserverings- en sluitingsdata voor (combinatie)advertenties in B&B, Ambulancezorg etc bij: Cross Media Nederland 010-7421020 info@crossmedianederland.com crossmedianederland.com Aanlevering van advertentiemateriaal bij traffic@crossmedianederland.com o.v.v. Brand&Brandweer

P&G Safety

8

TERMIJN VAN ANNULERING:

Raaijmakers en Zn Bronbemaling BV

4

6 weken voor verschijningsdatum

RegioSafe Fire & Rescue BV

4

S2N B.V.

8

nummer 4 april 2021 - Sdu Uitgevers

ABONNEMENTEN

Opgave van abonnementen en adres-wijzigingen: Sdu Klantenservice, Postbus 20025, 2500 EA Den Haag, tel. (070) 378 98 80, fax (070) 378 97 83, e-mail: sdu@sdu.nl, www.sdu.nl/brandweer Vanwege de aard van de uitgave, gaat Sdu uit van een zakelijke overeenkomst; deze overeenkomst valt onder het algemene verbintenissenrecht.

Het abonnement op Brand&Brandweer (10 nummers, prijspeil 2021) kost 112 euro excl BTW (122,08 euro incl. BTW). Deze prijs is inclusief verzendkosten.

Prijs los nummer: 16 euro (incl. BTW).

Een abonnement op B&B geeft tevens toegang tot B&B-digitaal en het archief van B&B via www.brandenbrandweer.nl.

Inlogcodes worden schriftelijk aan abonnees verstrekt.

Prijs online-abonnement los: 93 euro excl.

BTW (101,37 euro incl. BTW).

Een abonnement geldt voor een jaar en wordt automatisch met een jaar verlengd, tenzij uiterlijk twee maanden voor het verstrijken van het abonnementsjaar schriftelijk wordt opgezegd bij Sdu Klantenservice (zie adres hierboven).

Wilt u reageren op een artikel, of een onderwerp/artikel aandragen voor publicatie in B&B, neem dan contact op met de redactie via brand&brandweer@sdu.nl.

De redactie houdt zich het recht voor artikelen in te korten dan wel journalistiek aan te passen. © Sdu Uitgevers 2021 Alle rechten voorbehouden. Alle auteurs­ rechten en databankrechten ten aanzien van deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij Sdu Uitgevers bv.

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen, mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Op al onze producten zijn onze leveringsvoorwaarden van toepassing. Zie hiervoor onze website www.sdu.nl Persoonsgegevens worden bewerkt voor de uitvoering van de (abonnements)overeenkomst en om u van informatie te voorzien over Sdu Uitgevers bv en andere zorgvuldig geselecteerde bedrijven. Indien u geen prijs stelt op deze informatie, kunt u dit schriftelijk melden bij Sdu Klantenservice.

Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, aanvaarden auteurs, redac­teuren en uitgever geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten of onvol­komenheden.

ISSN 2214-286X

TERMIJN VAN INZENDING:

3 weken voor verschijningsdatum

Brand&Brandweer

NIEUW

Blijf up-to-date met het online platform covid19.sdu.nl Incl. downloads en online events!

We zitten allemaal vol vragen. Welke impact heeft de coronacrisis op onze samenleving en organisaties? Hoe bereiden we ons voor op de lange termijn? En hoe blijven we up-to-date? Juist nú hebben we elkaar extra hard nodig.

Bij Sdu werken we hard aan de continuering van onze dienstverlening. Zo houden we u via het online platform covid19.sdu.nl op de hoogte van het laatste nieuws, verdiepende informatie en praktische hulpmiddelen.

De handvatten die u op dit moment nodig heeft!

Mis geen corona-nieuws meer! Bezoek covid19.sdu.nl en schrijf u in voor de dagelijkse nieuwsbrief!

PreCom

Next Generation Pagers

Met PreCom kan eerder actie worden ondernomen, is de betrouwbaarheid van directe inzet van vrijwilligers beter gegarandeerd en wordt de efficiëntie van een alarmering verhoogd.

PreCom Pager Next Generation is sneller en efficiënter én heeft meer functies dan de huidige generatie alarm ontvangers.

Met een druk op de knop bevestigt de ontvanger na een alarm direct zijn beschikbaarheid. Het systeem waarschuwt bij onderbezetting en schaalt automatisch op waar nodig.

Bovendien geeft PreCom een helder overzicht wie wanneer beschikbaar is.

Dankzij de ingebouwde kalender met aan- en afwezigheidsfunctie kan onderbezetting tijdig worden voorkomen.

PreCom als totaal oplossing heeft zich reeds over meerdere jaren succesvol bewezen.

rdeel onde 00 m o C e P20 Pr nging verva

• Realtime terugkoppelen van beschikbaarheid; • via agenda op pager beschikbaarheid opgeven; • mobiele applicaties voor Android / iPhone / Windows Phone • door een druk op de knop ad-hoc beschikbaarheid afmelden; • beschikbaarheidsinformatie op IP67 pager via PreCom berichtgeving; • LCD kazerne bezetting en opkomst display; • meldkamer applicatie; • gevanceerd beschikbaarheid systeem.

Wilt u meer informatie? Kijk op onze website www.p2000shop.nl of bel 013-21 34 104. We helpen u graag.

P2000 Alarmeringsystemen B.V. De Waterlaat 15, Postbus 15, 5571MZ Bergeijk 5563ZG Westerhoven Nederland Tel : +31 13 2134104

www.p2000shop.nl E-mail: info@p2000shop.nl Fax: +31 13 7113018