คำาสอน
วารสารคาทอลิก ราย 3 เดือน ปที่ 11 ฉบับที่ 34 เดือน เมษายน-มิถุนายน 2018
ภาพกิจกรรม
โครงการพัฒนาครูคำาสอน ในหัวข้อ “วิธีการสอนคำาสอน”
อบรมฟื้นฟูจิตใจครู โรงเรียนศรีหฤทัย ขลุง จ.จันทบุรี
บ.ก.
ขอกลาว ถึง ครูคำาสอนที่รักทุกท่าน ห�กจะกล่�วถึงก�รแพร่ธรรมของพระศ�สนจักรตั้งแต่เริ่มต้น จนถึงปัจจุบันนี้ ในฐ�นะ ครูคำ�สอนคนหนึ่ง ก็อดไม่ได้ที่จะคิดถึงบรรด�ผู้แพร่ธรรมตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ขอแสดงคว�ม นับถือต่อหัวใจของผู้แพร่ธรรมทุกท่�น เพร�ะไม่ว่�จะผ่�นคว�มย�กลำ�บ�ก ก�รเบียดเบียน หรือ แม้กระทั่งคว�มต�ยก็ไม่ส�ม�รถที่จะหยุดยั้งคว�มร้อนรนในก�รประก�ศข่�วดีเรื่องพระเยซู คริสตเจ้�ออกไปได้ ในฉบับนี้ ขอเทิดเกียรติแด่ท่�นนักบุญเปโตรและท่�นนักบุญเป�โลผู้เป็นศิล�หัวมุมและ ธรรมทูตผู้ยิ่งใหญ่ของพระศ�สนจักรเร� ที่ได้เป็นตัวอย่�งแห่งก�รประก�ศคว�มเชื่อ แม้ว่�จะมี คว�มอ่อนแอต�มประส�มนุษย์ แต่ท้�ยที่สุด ท่�นทั้งสองก็ยอมพลีชีวิตเพื่อยืนยันคว�มเชื่อที่มี ขอ ท่�นนักบุญทัง้ สองได้รว่ มใจกันภ�วน�สำ�หรับเร�ทุกคน ให้ได้มใี จร้อนรนในก�รประก�ศข่�วดีดงั ที่ ท่�นได้ทำ�
ด้วยความเคารพรักในพระคริสต์ อันนา อรุณประภา สุขกสี
คำาสอน วัตถุประสงค์ เพื่อเป็นแนวท�งสำ�หรับก�รสอนคำ�สอนในโรงเรียนและก�รสอนคำ�สอนแก่บุคคลทั่วไป เพื่อ นำ�เสนอเนื้อห�ที่เป็นประโยชน์ท�งคริสตศ�สน� และเพื่อประช�สัมพันธ์ข่�ว คว�มเคลื่อนไหว และกิจกรรมในแวดวงง�นสอนคำ�สอนและแผนกคริสตศ�สนธรรม สังฆมณฑลจันทบุรี คณะผู้จัดทำา คุณพ่อเอนก น�มวงษ์บ�ทหลวงเอนก น�มวงษ์ ซิสเตอร์สุม�ลี จินด�สุม�ลี สุดจินด� ซิสุสดเตอร์ คุณพัชร�ภรณ์ ส�ยพรหม ุณอรุ ณประภ� ขกสี คุณพัชร�ภรณ์ ส�ยพรหม คุณคอรุ ณประภ� สุ คุณสรพจน์ คุณร�ตรีพร แซ่คุสณ ง ร�ตรีพร แซ่สง คุณชิดชนก นรสิงห์ คุณปริย�กร ฉ�ยแก้ว คุณคุชิณ ดชนก นรสิ งห์ ว ปริย�กร ฉ�ยแก้ ฝ่ายเนื้อหา คุณพ่อเอนก น�มวงษ์ ซิ �ลี สุสดง จินด� ร�ตรีสพุมร แซ่ บ�ทหลวงเอนก น�มวงษ์ คุณสเตอร์ คุณอรุณประภ� คุ ณสรพจน์ คุณอรุณประภ� สุ ขกสี ฝ่ายพิสูจน์อักษร ณพัสชุมร�ภรณ์ พร แซ่ สง ซิสคุเตอร์ �ลี สุด ส�ยพรหม คณร�ตรี จินด� คุณพัชร�ภรณ์ ส�ยพรหม คุณคุณ ปริปริ ย�กร ฉ�ยแก้ ว ว คุคุณชิดชนก นรสิงห์ ย�กร ฉ�ยแก้ ฝ่ายออกแบบ ปก/รูปเล่ม คุณพีรภรณ์ ศรีโชค จัดทำาโดย แผนกคริสตศ�สนธรรม สังฆมณฑลจันทบุรี 21/3 หมู่ 1 ตำ�บล สุรศักดิ์ อำ�เภอ ศรีร�ช� จังหวัด ชลบุรี 20110 โทรศัพท์ : 089-7725589 โทรส�ร : 038-324251 เว็บไซต์ : http://www.kamsonchan.com
2
| KAMSONCHAN
KAMSONCHAN
Contents
ปที่ 11 ฉบับที่ 34 เดือน เมษายน-มิถุนายน 2018
4
4
คุณพ่อเล่าเรื่อง
8
12 23
D.I.Y. : Paper Craft
บทความแปล
26
เกมและกิจกรรม
12
ชวนชมวัด
28
16
บุญราศีและนักบุญประจำาเล่ม
30
ประมวลภาพกิจกรรม
20
รำาพึงพระวาจา
32
พระคัมภีร์ทางไปรษณีย์
21
เกมจากพระคัมภีร์
ชีวิตผู้ประก�ศข่�วดีของนักบุญเปโตรและเป�โล
โดย บ�ทหลวงเอนก น�มวงษ์ ครูคำ�สอนกับ 10 สิ่งที่ควรรู้ โดย หน่วยง�นคำ�สอน วัดนักบุญฟิลิปและย�กอบ หัวไผ่ โดย สื่อมวลชนจันทบุรี นักบุญหลุยส์ กอนซ�ก� โดย หน่วยง�นคำ�สอน
โดย บ�ทหลวงเอนก น�มวงษ์
โดย หน่วยง�นคำ�สอน
โดย ซ�ล�เป�
แนะนำาสื่อใหม่
โดย KAMSONCHAN
โดย KAMSONCHAN
โดย หน่วยง�นพระคัมภีร์
โดย หน่วยง�นพระคัมภีร์
WWW.KAMSONCHAN.COM
|
3
คุณพ่อเล่าเรื่อง
โดย : บาทหลวงเอนก นามวงษ์
ชีวิตผูประกาศขาวดี
ของนักบุญเปโตรและเปาโล วั น ที่ 29 มิ ถุ น �ยนของทุ ก ปี ใ นปฏิ ทิ น อะไร? “ข้าพเจ้าขึ้นไปกรุงเยรูซาเล็มเพื่อทำาความรู้จักกับ พิธีกรรมพระศ�สนจักรค�ทอลิก จะสมโภชนักบุญ เคฟาสและพักอยู่กับเขาเปนเวลาสิบห้าวัน” (กท 1:18) เปโตรและเป�โล สองเส�หลักของพระศ�สนจักรใน การพบกันครั้งที่สอง : หลังจ�กนั้น 14 ปี ก�รประก�ศข่�วดีของพระคริสตเจ้� นักบุญเป�โลได้พบกับนักบุญเปโตรที่กรุงเยรูซ�เล็ม คริสตชนรู้จักนักบุญเปโตรและเป�โลจ�ก อีกครั้ง ที่นี่เองนักบุญเป�โลและบ�รน�บัสได้จับมือ หนังสือพระคัมภีร์, ธรรมประเพณี, จ�กก�รสอน กัน ร่วมใจกันเพื่อประก�ศข่�วดีของพระคริสตเจ้� “ดังนัน้ เมอื่ ยากอบ, เคฟาส และยอห์นซึง่ ได้รบั ความนับถือ ของคริสตชนยุคแรกๆ ว่าเปนหลัก รู้เรื่องพระหรรษทานที่พระเจ้าประทานแก่ ในหนังสือพระคัมภีร์ โดยเฉพ�ะจดหม�ย ข้าพเจา้ แล้วก็จบั มือกับข้าพเจา้ และบารนาบัสแสดงความเปน ของท่�นนักบุญเป�โล ทำ�ให้เร�รับรูว้ �่ ทัง้ ท่�นเปโตร เพื่อนร่วมงานกันตกลงกันว่าเราจะไปพบคนต่างศาสนา และเป�โลมีโอก�สได้พบปะกัน พูดคุยถึงข้อคำ�สอน ส่วนพวกเขาจะไปพบผู้เข้าสุหนัตแล้ว” (กท 2:9-10) ของพระคริสตเจ้� ด้วยเหตุนี้เอง การพบกันครัง้ แรก : หลังจ�กนักบุญเป�โล นักบุญเปโตรได้ชื่อว่� อัครส�วกของช�วยิว กลับใจแล้วได้ 3 ปี เป�โลไปเยี่ยมเคฟ�ส (เปโตร) ที่ กรุงเยรูซ�เล็ม และไม่ทร�บว่�ทั้งสองคุยกันถึงเรื่อง นักบุญเป�โลได้ชื่อว่� อัครส�วกของช�วต่�งช�ติ
4
| KAMSONCHAN
การพบกันครัง้ ทีส่ าม : นักบุญเป�โลได้พบ กับนักบุญเปโตรที่เมืองอันทิโอก ก�รพบกันครั้งนี้ ทำ�ให้ก�รประก�ศข่�วดีของท่�นทั้งสองก้�วหน้�ขึ้น ด้�นคำ�สอน แม้จะมีก�รขัดแย้งกันในตอนแรก คว�ม ขัดแย้งนั้นก็คือ “เคฟาส (เปโตร) กินอาหารร่วมกับคน ต่างชาติ” (กท 2:12: คนต่างชาติคอื คนทีก่ ลับใจทีไ่ ม่ใช่ชาว ยิว) สิ่งนี้ทำ�ให้นักบุญเป�โลรับไม่ได้ และคิดว่� ก�ร กระทำ�เช่นนัน้ ไม่ใช่ก�รประก�ศข่�วดี “เมอื่ ข้าพเจา้ เหน็ ว่าเขาเหล่านัน้ ประพฤติตนไม่ถกู ต้องตามความหมายแท้จริง ของข่าวดีข้าพเจ้าพูดกับเคฟาสต่อหน้าทุกคนว่า“ท่านเปน ชาวยิวยังประพฤติตนอย่างคนต่างชาติมิใช่อย่างชาวยิว แล้วเหตุไฉนท่านจึงบังคับคนต่างชาติให้ประพฤติตนอย่าง ชาวยิวเล่า” (กท 2:14) สำ�หรับนักบุญเปโตรคิดว่� ทำ� เพื่อประโยชน์ของคริสตชนที่เป็นช�วยิว แม้ในจดหมายของนักบุญเปาโลถึงชาว กาลาเทีย : จะพบคว�มขัดแย้งระหว่�งนักบุญเปโตร และเป�โล แต่ ต่ อ ม�ท่ � นทั้ ง สองเข้ � ใจกั น และ ท่ า นนั ก บุ ญ เปาโลเองยื น ยั น ว่ า ไม่ ไ ด้ ประก�ศข่�วดีเรือ่ งร�วเดียวกันคือ “พระคริสตเจา้ ทรง แตกแยกจากนักบุญเปโตร : พี่น้องทั้งหลาย ข้าพเจ้า ปลดปล่อยเราให้เปนอิสระแล้วฉะนั้นจงยืนหยัดมั่นคงและ ใคร่ขอร้องท่านในพระนามพระเยซูคริสต์องค์พระผู้เปน อย่าเข้าเทียมแอกเปนทาสอีกเลย” (กท 5:1) เจา้ ของเรา ให้ทา่ นปรองดองกัน อย่าแตกแยก แต่จงมีจติ ใจ ต่อมาในจดหมายของนักบุญเปโตร : ท่�น และความเห็นตรงกัน……ข้าพเจ้าหมายความว่าดังนี้ ท่าน กล่�วถึงนักบุญเป�โลด้วยคว�มเข้�ใจ “จงคิดเถิดว่า ต่างก็พูดว่า “ฉันเปนพวกของเปาโล” “ฉันเปนพวกของ ความอดกลัน้ ขององค์พระผูเ้ ปน เจา้ คือความรอดพ้นของ อปอลโล” “ฉันเปนพวกของเคฟาส” “ฉันเปนพวกของ เรา ดังที่เปาโลน้องที่รักของเราเคยเขียนถึงท่านตามปรีชา พระคริสตเจ้า”(1คร 1:10-12) ญาณที่พระเจ้าประทานให้ เปาโลกล่าวถึงเรื่องเหล่านี้ใน นอกจากจะไม่แตกแยกกันระหว่างนักบุญ จดหมายทุกฉบับของเขา อาจมีบางข้อที่เข้าใจยาก คนโง่ เปโตรและนักบุญเปาโลแล้ว ทั้งท่านสองยังมีส่วน และใจโลเลจึงบิดเบือนเสีย เหมือนอย่างที่เขาบิดเบือนข้อ คล้ายๆ กันในหลายๆ เรื่องด้วยเช่น ความอื่ น ๆ ในพระคั ม ภี ร์ เป น เหตุ ใ ห้ ต นเองพิ น าศ” ก่อนจะม�เป็นอัครส�วก ทั้ง 2 ท่�น (2ปต 3:15-16) มีอ�ชีพเป็นหลักเป็นแหล่งม�ก่อน
WWW.KAMSONCHAN.COM
|
5
ทั้งสองเปลี่ยนชื่อเหมือนกัน ซีมอนเป็น เปโตร // เซ�โลเป็นเป�โล เมือ่ ม�เป็นอัครส�วกท่�นทัง้ สองมีคว�ม กล้�ห�ญในก�รประก�ศข่�วดีเหมือนกัน ท่�นทัง้ สองเขียนหนังสือในก�รสอน ใน ก�รประก�ศข่�วดีเหมือนกัน เพร�ะรักพระเยซูเจ้� ท่�นทั้งสองได้รับ ก�รทรม�นในชีวิตบั้นปล�ยเหมือนกัน ท่ � นทั้ ง สองรั ก ษ�ผู้ ป่ ว ยเหมื อ นกั น (เปโตร:กจ 3:1-10;กจ 5:15;เปาโล:กจ 14:8-10;กจ 19:12) ท่ � นทั้ ง สองถู ก จองจำ � เหมื อ นกั น (เปโตร:กจ 4:3,5:18,12:3; เปาโล: กจ 16:23-24 และ กจ 21:27-36) แม้ จ ะถู ก จองจำ � ทั้ ง สองไม่ ห ยุ ด ที่ จ ะ ประก�ศข่�วดี ทั้งสองประก�ศข่�วดีต่อหน้�บรรด�ผู้ ปกครอง ผูอ้ �วุโสและธรรม�จ�รย์ (เปโตร: กจ 4:5-12 และกจ 5:29-32; เปาโล: กจ 22:30-23:6 และกจ 26:1-29)
6
| KAMSONCHAN
ชีวิตผู้ประก�ศข่�วดีของนักบุญเปโตรและ เป�โลแม้จะมีเรื่องขัดแย้งกันหล�ยเรื่องในก�รสอน เช่น เรื่องก�รท�นอ�ห�รกับต่�งช�ติ (กท 2:11-14) หรือเรื่องก�รเข้�พิธีสุหนัต (กจ 15) แต่นักบุญเปโตรและเป�โลก็ประก�ศข่�วดี เรื่องเดียวกันคือ เรื่องของพระเยซูเจ้� แต่บทสรุปก็ คือ “ข้าพเจ้าเขียนจดหมายสั้นๆ ฉบับนี้ด้วยความช่วย เหลือของสิลวานัสซึง่ ข้าพเจา้ นับถือว่าเปน พีน่ อ้ งทีซ่ อื่ สัตย์ ข้ า พเจ้ า เตื อ นสติ ท่ า นและยื น ยั น ว่ า นี่ เป น พระหรรษทาน แท้จริงของพระเจา้ จงยืนหยัดมัน่ คงในพระหรรษทานนีเ้ ถิด” (1ปต 5:12) ชีวิตผู้ประก�ศข่�วดีของของครูคำ�สอนเช่น กัน ต้องเป็นเหมือนกับนักบุญเปโตรและนักบุญ เป�โล อย่�ให้คว�มขัดแย้งระหว่�งครูค�ำ สอนด้วยกัน เป็นอุปสวรรคต่อก�รประก�ศข่�วดีของพระคริสต เจ้�
WWW.KAMSONCHAN.COM
|
7
บทความแปล
โดย : หน่วยงานคำ�สอน
ครูคำ�สอนกับ 10 สิ่งที่ควรรู้ “To ‘be’ catechists ... is something that embraces our whole life. It means leading people to encounter Christ by our words and our lives.” Pope Francis คำ�กล่าวของสมเด็จพระสันตะปาปาฟรังซิส ทีบ่ อกกับเราว่า “การเป็นครูค�ำ สอนเป็นอะไรบางสิง่ ทีโ่ อบกอดชีวติ ของเราทัง้ หมด หมายความว่าเราเป็น ผู้นำ�ให้ผู้คนได้พบกับพระเยซูคริสตเจ้าโดยผ่านทาง คำ�พูดและชีวติ ของเรา” คำ�สอนจันท์ฉบับนีเ้ ราจะมา ดูสิ่งที่ครูคำ�สอนควรรู้ เพื่อการถ่ายทอดความเชื่อ อย่างมีประสิทธิภาพและสมบูรณ์มากยิ่งขึ้น
- ความรู้ทางด้านวิชาการ เพื่อช่วยอธิบาย กับผูท้ ไี่ ม่เข้าใจข้อความเชือ่ หรือเนือ้ หาต่างๆ ให้เขา เข้าใจอย่างถ่องแท้ ดังนัน้ ครูค�ำ สอนจึงควรหมัน่ อ่าน ศึกษาหาความรู้ที่ส่งเสริมให้ครูคำ�สอนเป็นครูคำ� สอนที่มีความรู้ความเข้าใจในโลกปัจจุบันมากยิ่งขึ้น
- ตั ว อย่ า งที่ ดี ข องครู คำ � สอน จะทำ � ให้ นักเรียนคำ�สอนเข้าใจและซาบซึ้งกับชีวิตคริสตชน 1. การสวดภาวนาและการเรียนรู้เป็นสิ่งสำ�คัญ มากยิ่งขึ้น ครูคำ�สอนจะเป็นตัวอย่างที่ดีไม่ได้เลย หากปราศจากการติดต่อสัมพันธ์กบั พระอย่างลึกซึง้ ครูคำ�สอนควรมีความรู้ทางด้านวิชาการ ด้วยการพูดคุย, ภาวนาและร่วมพิธีกรรมต่างๆ ของ และเป็นตัวอย่างที่ดี พระศาสนจักร
8
| KAMSONCHAN
สมเด็จพระสันตะปาปา ปอล ที่ 6 ได้กล่าว ไว้ ใ นสมณสาสน์ ก ารประกาศพระวรสารในโลก ปัจจุบันว่า “คนสมัยปัจจุบันนี้เรียนรู้จากการเป็น ประจักษ์พยานมากกว่าเรียนรู้จากครู และถ้าเขาฟัง ครู นั่นหมายความว่า ครูเป็นประจักษ์พยานด้วย” (Evangelii Nuntiandi N.41)
ศาสนจั ก รเปิ ด โอกาสให้ เ ราได้ ใ ช้ ชี วิ ต อยู่ ใ น ประวัตศิ าสตร์แห่งความรอดผ่านทางเทศกาลต่างๆ ในรอบปีพิธีกรรม
รายละเอียดต่างๆ ในปฏิทินปีพิธีกรรม ไม่ ว่าจะเป็นสี สัญลักษณ์ ความหมายต่างๆ ทีค่ รูค�ำ สอน อธิบายให้เด็กๆ ฟังนั้น เป็นการยืนยันได้ดีถึงการมี 2. รหัสธรรมปัสกา คือศูนย์กลางแห่งการสอน ส่วนร่วมในชีวติ ของพระเยซูเจ้าร่วมกับพระศาสนจักร
คำ�สอน
4. เด็ ก ๆ จะรู้ จั ก พระเป็ น เจ้ า ผ่ า นทางความ ในชีวิตคริสตชนของเรา ข้อคำ�สอนพื้นฐาน สัมพันธ์
ที่ทุกคนต้องรู้คือ พระรักเรา - ลงมาบังเกิด - มอบ แบบอย่างให้เราด้วยชีวิต - ยอมรับความทรมาน สิน้ พระชนม์เพือ่ ไถ่บาปเรา และกลับคืนพระชนมชีพ เนื้อหาเหล่านี้ เป็นเนื้อหาที่เราควรพูดถึงบ่อยๆ ใน วิชาคำ�สอน เพราะรหัสธรรมปัสกาคือการไถ่กมู้ นุษย์ ให้พ้นบาป รหัสธรรมปัสกาเป็นส่วนหนึ่งของชีวิต คริสตชน เพราะเราคริสตชนคือผู้ที่ดำ�เนินตามแบบ อย่างของพระเยซูคริสต์
ครูค�ำ สอนต้องหมัน่ ระลึกว่า เด็กๆ คำ�สอน มักจะจดจำ�สิ่งที่คุณทำ�ให้เขารู้สึก มากกว่าจดจำ�ว่า คุณสอนอะไรพวกเขา ดังคำ�พูดทีว่ า ่ “การกระทำ� ดัง กว่าคำ�พูด” (อับราฮัม ลินคอล์น อดีตประธานาธิปดี ของสหรัฐอเมริกา) ถ้าเราสอนเด็กๆ เรื่องความ เมตตาสงสารดังทีพ่ ระเยซูเจ้าทรงมีเมตตาสงสารต่อ หญิงม่ายที่สูญเสียบุตรชาย (ลก 7:11-17) แต่เรา ครูคำ�สอนกลับไม่เป็นตัวอย่างที่ดีในการให้ความ ครูคำ�สอนลองให้เด็กๆ ท่องจำ�ประโยคนี้ เมตตาต่อผูท้ กี่ �ำ ลังเศร้าโศกเสียใจ เด็กๆ คงจะจดจำ� พร้อมกับการทำ�ท่าทางประกอบการสอนได้ “พระเจ้า กันไปตลอดว่าครูสอนแต่ครูทำ�ตรงกันข้าม ทรงรั ก โลกอย่ า งมาก จึ ง ประทานพระบุ ต รเพี ย ง พระองค์เดียวของพระองค์ เพือ่ ทุกคนทีม่ คี วามเชือ่ ใน พระบุตรจะไม่พนิ าศ แต่จะมีชวี ติ นิรนั ดร” (ยน 3:16)
3. ปฏิทนิ ปีพธิ กี รรมเป็นแผนทีแ่ ห่งขุมทรัพย์ของ การสอนคำ�สอน เมื่อพระเจ้าเสด็จลงมาบังเกิดเป็นมนุษย์ พระองค์ได้ทรงทำ�ให้ทุกๆ ช่วงเวลาของชีวิตเรา ศักดิส์ ทิ ธิ์ ผ่านทางเทศกาล การสมโภช การระลึกถึง บรรดานั ก บุ ญ ต่ า งๆ ในปฏิ ทิ น ปี พิ ธี ก รรม พระ
WWW.KAMSONCHAN.COM
|
9
5. ครูคำ�สอนต้องสามารถสอนได้กับผู้เรียน อบรมความเชือ่ ตามวัยต่างๆ แห่งชีวติ เปรียบเสมือน ประภาคารทีส่ อ่ งแสงนำ�ทางชีวติ ให้แก่เด็ก วัยรุน่ และ คำ�สอนทุกวัย ครูคำ�สอนควรเพิ่มความรู้ให้กับสมองของ ตนเอง อย่างน้อยปีละหนึ่งครั้ง ครั้งละครึ่งถึงหนึ่ง ชั่วโมง เพื่อวิเคราะห์จุดแข็ง จุดอ่อนและความท้า ทายใหม่ๆ ที่เกิดขึ้นในการสอนคำ�สอนของตนเอง ของโรงเรียน ของวัด จากนั้นครูคำ�สอนดำ�เนินการ วางแผนเพื่ อ หาแนวทางในการสอนคำ � สอนตาม ลักษณะของสภาพแวดล้อม แน่นอนว่าครูคำ�สอน หนึ่งคน อาจไม่ได้สอนเฉพาะเด็กเล็ก หรือเฉพาะ ผู้ใหญ่ ครูคำ�สอนจึงต้องหมั่นหาเทคนิควิธีการที่จะ ทำ�ให้ตนเองถ่ายทอดความความรูไ้ ด้กบั ผูเ้ รียนทุกวัย ในพระสมณสาสน์เตือนใจเรือ่ ง “การสอนคำ�สอนใน ยุ ค ปั จ จุ บั น ” โดยนั ก บุ ญ สมเด็ จ พระสั น ตะปาปา ยอห์น ปอลที่ 2 ได้กล่าวถึงเรื่องนี้ว่า “นับตั้งแต่วัย เด็กถึงวัยผู้ใหญ่ การสอนคำ�สอนก็คือ โรงเรียนที่
เยาวชนตลอดไป” (Catechesi Tradendae n.39) ครูคำ�สอนเป็นดังแสงตะเกียงที่ถูกจุดวางไว้บนถัง เพื่อส่องสว่างแก่คนทุกคน (เทียบ มธ 5:14-16)
6. รูปแบบการเรียนรู้เป็นสิ่งที่สำ�คัญ ยุคสมัยเปลีย่ นไป แต่สงิ่ หนึง่ ทีไ่ ม่เปลีย่ นคือ มนุษย์เราต้องเรียนรู้ กระบวนการเรียนรูม้ กี ารพัฒนา มีสื่อประกอบการสอนมากขึ้น สื่อเทคโนโลยีพัฒนา เพื่อให้เราสามารถเรียนรู้ได้ดีและเข้าใจมากยิ่งขึ้น คนบางกลุ่มเรียนรู้ได้ดีผ่านทางการมองการดู บาง กลุ่มเรียนรู้ได้ดีผ่านทางการฟัง และบางกลุ่มเรียนรู้ ได้ดีผ่านทางกิจกรรมต่างๆ ดังนั้น ในแผนการสอน คำ�สอน ก็ควรที่จะมีรูปแบบที่หลากหลาย เพื่อครู คำ�สอนจะได้เห็นว่า รูปแบบใดทีเ่ ด็กคำ�สอนชอบและ เรียนรู้ได้ดีที่สุด
7. การพลีกรรม (เสียสละ) เล็กๆ น้อยๆ มีพลัง ช่วยเด็กๆ คำ�สอนได้ สิง่ หนึง่ ทีเ่ ห็นผลได้เร็วทีส่ ดุ ในการช่วยเด็กๆ อีกวิธีการหนึ่งคือ การพลีกรรม การพลีกรรมคือ อะไร ก็คือ การยอมรับความทุกข์ยากลำ�บาก ความ เจ็บปวด หรือการปฏิเสธตนเองที่จะละเว้นกิจกรรม ที่นำ�ความสุขหรือความสนุกส่วนตัว หรือตั้งใจ ลดละ-เลิก กิจการทีไ่ ม่ดี ซึง่ อาจจะเป็นการยึดติดในบาป ต่างๆ หรือนิสยั ทีไ่ ม่ดขี องตัวเรา โดยเป็นการกระทำ� ทีเ่ กิดขึน้ จากความตัง้ ใจ ความจริงใจ และด้วยใจเสรี ของเราเอง โดยมีจุดประสงค์เพื่อจะได้ทำ�ตัวเองให้ ใกล้ชดิ พระเจ้ามากยิง่ ขึน้ และเพิม่ ความศักดิส์ ทิ ธิใ์ ห้
10 | KAMSONCHAN
กับชีวิตของเราเอง บางครั้งเราอาจจะทำ�พลีกรรม เพื่ออุทิศความศักดิ์สิทธิ์นี้ให้กับบุคคลต่างๆ ที่เรา ต้องการจะภาวนาให้ด้วยก็ได้ กิ จ การต่ า งๆของการพลี ก รรมเป็ น การ กระทำ�เพื่อจะทำ�ให้ผู้ปฏิบัตินั้นได้ “หันหลัง” ให้กับ ความโน้มเอียงไปในทางบาป และในเวลาเดียวกัน การพลีกรรมทำ�ให้เราได้ “หันหน้า” เข้าหาพระเจ้า ครูคำ�สอนอาจจะเลือกพลีกรรมโดยการล้างจาน อย่างดีด้วยความรัก หรืออาจจะทำ�สิ่งที่ไม่ชอบเลย เพื่อเด็กๆ คำ�สอนที่น่ารักของคุณครู
8. อย่าลืมว่า บรรดาผูป้ กครองของเด็กๆ ก็เป็น สนามแพร่ธรรมของคุณครูด้วยเช่นกัน ครู คำ � สอนเป็ น หน้ า เป็ น ตาของพระ ศาสนจักรต่อหน้าผู้ปกครองและผู้ดูแลเด็กๆ ครูคำ� สอนเป็นบุคคลกลางระหว่างวัดกับผู้ปกครองและผู้ ดูแลเหล่านี้ เนื่องจากเขาเหล่านั้นอาจจะไม่สะดวก ในการติดต่อกับวัด สิ่งที่ครูคำ�สอนทำ�ได้และควรทำ� คือ ติดต่อกับพวกเขาอยู่เสมอ ยื่นมือเข้าช่วยเหลือ สนับสนุนในสิ่งที่ครูคำ�สอนทำ�ได้ และจงยิ้มเสมอ.
พระเจ้าทรงสัตย์ซื่อเสมอ วันหนึ่งคุณจะเห็นผลของ การสอนและเป็นตัวอย่างที่ดีของคุณในสวรรค์ ดังที่ พ่อยอห์น บอสโกได้ทำ�ให้เราเห็นแล้ว
10. ทุกสิ่งทุกอย่างเป็นแผนการณ์ของพระเจ้า 9. สักวันหนึง่ ...คุณจะเห็นผลของความพยายาม เพื่อรักษาวิญญาณของคุณไว้ ของคุณในสวรรค์ ครูคำ�สอนเป็น “ผู้ที่ได้รับเสียงเรียกในการ
คุณพ่อยอห์น บอสโก เป็นตัวอย่างหนึ่งที่ ครูคำ�สอนควรเอาเป็นตัวอย่างในเรื่องของความไม่ ท้อถอย ฝึกฝนจนตัวเองสามารถนำ�พาเด็กๆ ไป สวรรค์ได้ เราครูคำ�สอนก็เช่นกัน อย่าท้อถอย แม้ว่า เด็ ก ๆ ที่ เ ราสอนจะจำ � อะไรไม่ ไ ด้ ไม่ ส นใจที่ จ ะ ทำ � ความดี แม้ ว่ า งานของคุณจะไม่มีผ ลงาน แต่
เรียก” เพื่อจะได้มามีความสัมพันธ์ที่ลึกซึ้งกับพระ เยซูเจ้า เราสอนอะไรนัน่ เป็นสิง่ สำ�คัญ แต่สงิ่ ทีส่ �ำ คัญ กว่าคือสิ่งที่เราเรียนรู้และปฏิบัติในชีวิตประจำ�วัน ของเราเอง. เนื้อหาอ้างอิงจาก : http://www.catechist.com/ top-10-things-every-catechist-needs-know/
WWW.KAMSONCHAN.COM
| 11
ชวนชมวัด
โดย : สื่อมวลชนจันทบุรี เขียน
วัดนักบุญฟิลิปและยากอบ หัวไผ่
วัดนักบุญฟิลิปและยากอบ หัวไผ่ วัดนักบุญฟิลิปและยากอบ หัวไผ่
จ.ชลบุรี
12 | KAMSONCHAN
สวั ส ดี ค รั บ ...กลั บ มาพบกั น อี ก เช่ น เคยกั บ คอลั ม น์ ชวนชมวัด วัดที่เราจะชวนคุณผู้อ่านไปชมกันในวันนี้ เรียกได้ว่าเป็นวัดที่หลังใหญ่หลังหนึ่งในสังฆมณฑล จันทบุรขี องเรา ทีน่ ค่ี อื วัดนักบุญฟิลปิ และยากอบ หัวไผ่
วัดหลังที่สอง (www.pj-huaphai.org)
ชุมชนวัดนักบุญฟิลิปและยากอบ หัวไผ่นี้ เกิดขึ้นประมาณปี ค.ศ.1880 โดยคุณพ่อมาธือแรง ฟรังซัว มารีเกโก ได้รบั มอบหมายให้ขยายกิจการของ มิสซังในจังหวัดชลบุรี จนกระทั่งมีแนวคิดว่าจะหาที่ ผืนใหญ่ไว้ใช้สอยในกิจการของมิสซัง จนมาพบทีด่ นิ หัวไผ่แห่งนี้ ซึ่งในเวลานั้นยังมีสภาพคล้ายป่าปนอยู่ บ้าง คุณพ่อได้นำ�ครอบครัวคริสตังจำ�นวนหนึ่งทั้ง จากบางปลาสร้อย, พนัสนิคม และโคกกระเหรีย่ งมา จับจองบ้านหัวไผ่ คุณพ่อแบ่งจำ�นวนครอบครัวให้ไป ตั้งบ้านเรือนอยู่เป็นกลุ่มย่อย ช่วยกันหักล้างถาง หญ้าเพือ่ จะได้ท�ำ นาทำ�ไร่และได้สร้างวัด 1 หลังรวม ทัง้ บ้านพักพระสงฆ์ขนึ้ รวมพืน้ ทีท่ งั้ หมดของบ้านหัว ไผ่ในเวลานัน้ ประมาณ 14,000 ไร่ และชุมชนความ เชือ่ นีก้ เ็ ติบโตขึน้ เรือ่ ยๆ จนถึงยุคของคุณพ่อยาโกเบ แจง เกิดสว่าง ซึ่งเห็นว่าวัดหลังแรกได้ทรุดโทรมลง
และเล็กเกินไปกับคริสตชนทีม่ เี พิม่ ขึน้ ราว 1000 คน ในเวลานั้นจึงได้สร้างวัดหลังที่สองขึ้น ชุมชนแห่งนี้ โตขึ้นในหลายๆ ด้าน มีโรงเรียนชาย-หญิงเกิดขึ้น การเข้ามาทำ�งานของคณะนักบวช บ้านของคณะ นักบวช จนเข้าสู่ช่วงเวลาของสงครามโลก เวลาของ การเบียดเบียนศาสนา จนทำ�ให้จ�ำ นวนของคริสตชน ลดน้อยลง แต่ด้วยความเชื่อของบรรดาบรรพบุรุษ และคุณพ่อในช่วงเวลานัน้ ก็ได้พาให้ชนุ ชนนีก้ า้ วผ่าน มาได้
WWW.KAMSONCHAN.COM
| 13
14 | KAMSONCHAN
ส่วนวัดหลังปัจจุบันคือวัดหลังที่สาม สร้าง ขึ้นในสมัยของคุณพ่อบุญชู ระงับพิษ ได้รับการเสก และฉลองวัดในวันที่ 11 พฤษภาคม ค.ศ.1960 ใน ขณะเดียวกันคุณพ่อได้ดัดแปลงวัดหลังเก่าเป็นหอ ประชุมด้วย นอกจากนี้ยังให้ชุมชนแต่ละเขตซึ่งที่ ชุ ม ชนหั ว ไผ่ จ ะเรี ย กเป็ น เนิ น ให้ ห าที่ เ หมาะสร้ า ง โรงสวดขึ้นหรือเรียกว่าวัดน้อยประจำ�เนิน เพื่อให้ คริสตชนกลุ่มนั้นๆ รวมกันสวดภาวนาและจัดให้มี การฉลองวัดน้อยด้วย
ถ้าใครมีโอกาสได้ไปร่วมฉลองหรือไปเยีย่ ม ชมชุมชนวัดนักบุญฟิลิปและยากอบ หัวไผ่นี้ จะได้ เห็นบรรดาบ่อปลาที่มีเกือบตลอดสองข้างทางสลับ กับบ้านคน แพปลาแพกุ้งที่มากขึ้น และเมื่อถึงวัด แล้วก็อย่าลืมลองไปชมหอประชุมของวัดซึง่ อยูต่ ดิ กับ บ้านพักพระสงฆ์ไม่ไกลจากวัดนัก ไปชมร่องรอย เค้ า โครงของวั ด หลั ง ที่ ส องของชุ ม ชนแห่ ง นี้ ไ ด้ นอกจากนี้ยังมีพระแท่นที่ใช้ถวายบูชาขอบพระคุณ แบบในอดีตอยู่ที่ถ้ำ�แม่พระด้านข้างของวัด ซึ่งเป็น แท่นทีใ่ ช้จริงของวัดหัวไผ่นดี้ ว้ ย ยังมีวดั น้อยตามเนิน ในส่ ว นชุ ม ชนจากการทำ � นาปลู ก ข้ า ว ต่างๆ ที่ไปเยี่ยมชมได้ หากสนใจสามารถติดต่อกับ ปัจจุบันก็ได้หันมาเลี้ยงปลาเลี้ยงกุ้ง เพาะพันธุ์ปลา ทางวัดได้เลยครับ น้ำ�จืดเป็นอาชีพหลัก ซึ่งเกิดจากในช่วงของคุณพ่อ เปาโลเมธี วรรณชัยวงศ์ (ค.ศ.1975–1980) ที่ได้มี และนี่คือวัดนักบุญฟิลิปและยากอบ หัวไผ่ การทดลองเลี้ยงปลา จนกลายเป็นหนึ่งในอาชีพให้ ที่เราได้มาชวนชมวัดในครั้งนี้ แล้วพบกันใหม่เล่ม ชาวหัวไผ่ ถึงทุกวันนี้ หน้านะครับ สวัสดีครับ
WWW.KAMSONCHAN.COM
| 15
บุญราศีและนักบุญประจำ�เล่ม
โดย : หน่วยงานคำ�สอน
นักบุญหลุยส์ กอนซากา ตอนยังเป็นเด็กเล็กๆ ความสุขย่อมเต็ม เปีย่ ม มีพอ่ แม่ พีน่ อ้ งรอบกายเราทีค่ อยดูแลเอาใจใส่ แต่เมือ่ เติบโตขึน้ แต่ละชีวติ ย่อมมีความคาดหวังซึง่ กัน และกัน พ่ออาจหวังให้เรามีชีวิตแบบนี้ แม่อาจหวัง ให้เราเป็นแบบนั้น คนรอบข้างอาจชักจูงเราไปทาง
16 | KAMSONCHAN
โน้น และหากเรามีความตั้งมั่นที่ไปตรงกับใครสักคน ความสุขอาจเกิดเพียงบางจุดและกับใครคนนัน้ ซึง่ ไม่ สามารถทีจ่ ะตอบสนองให้ทกุ คนพึงพอใจในตัวเราได้ เลย เราก็เริ่มมีความทุกข์เข้ามา จึงเกิดการค้นหา ความสุขเพื่อขจัดความทุกข์ออกไปจากชีวิต
ทุกคนย่อมปร�รถน�คว�มสุข เพือ่ สนองให้ ตัวเองได้รบั คว�มสุข ขึน้ อยูก่ บั แต่ละคว�มปร�รถน� ของแต่ละคน บ้�งก็ได้รับจ�กมรดก ทรัพย์สมบัติ บ้�งได้จ�กชือ่ เสียง เกียรติยศ บ้�งก็ได้จ�กก�รได้กนิ ได้ดื่ม บ้�งก็ได้จ�กคว�มรัก และอีกม�กม�ย ฯลฯ สิง่ ทีไ่ ด้รบั ม�นัน้ มันอ�จเป็นคว�มสุขก็จริงอยู ่ แต่เมือ่ หมดสิน้ มันไป ต่�งก็ตกอยูก่ บั คว�มทุกข์ดงั เดิม ไม่มี คว�มเป็นจีรังยั่งยืนเลยแม้แต่นิดเดียว
คุณครูค�ำ สอนจำ�เป็นเหลือเกินทีต่ อ้ งมีคว�ม เข้มแข็ง แข็งแรง เข้มข้นต่อคว�มเชือ่ ต้องดำ�เนินชีวติ ทีด่ ี ให้เป็นแบบอย่�ง มีคว�มศรัทธ�อันแข็งแกร่งต่อ พระให้หมดหัวใจ บ�งเวล�ย่อมต้องมีช่วงเวล�ของ คว�มท้อแท้ ถดถอย อ่อนล้� หมดพลัง ห�กจะ ต้องก�รมองไปรอบก�ย เพื่อปร�รถน�ใครสักคน ทีม่ �เข้�ใจหัวอกของผูท้ สี่ อนคำ�สอนตัวเล็กๆ สักคน ให้เร�คิดถึงท่�นนักบุญ หลุยส์ ท่�นนี้ให้ม�กขึ้น
คุณครูคำ�สอนที่รัก ก�รทำ�หน้�ที่อย่�งย�ก ลำ � บ�กของเร� แม้ เร�จะเป็นเพียงคนเล็ก ๆ ใน ส�ยต�คนอื่น ไม่มีใครมองเห็นเลยกับเส้นท�งที่เร� ได้เลือกเดินม�แล้ว จงมีกำ�ลังใจ อย่�ได้เสียใจ อย่� ได้ท้อแท้ แบบอย่�งจ�กท่�นนักบุญหลุยส์ ท่�นมี พร้อมทุกอย่�ง ตั้งแต่ช�ติตระกูล ชื่อเสียง หน้�ที่ ก�รง�น เงินทอง ทรัพย์สิน ข้�ท�สบริว�ร ท่�นกล้� ห�ญทีจ่ ะสละกองมรดกทีท่ �่ นได้รบั เพร�ะท่�นรู้ว�่ สิ่งเหล่�นี้เป็นเพียงคว�มสุขชั่วครู่ชั่วย�มของโลกใบ นี้ เมื่อเร�จ�กโลกนี้ไปสิ่งเหล่�นี้ไม่ได้ติดต�มเร�ไป ได้เลย “ฉันเกิดม�เพือ่ สิง่ ทีย่ งิ่ ใหญ่” เป็นคติพจน์ของ ท่�น สิ่งนั้นย่อมหม�ยถึงพระผู้เป็นเจ้�นั่นเอง
ให้เร�ตั้งมั่น ในก�รทำ�หน้�ที่ครูคำ�สอนต่อ ไปอย่�งมีพลัง มีคว�มหวัง มีคว�มสุข คว�มดีง�มที่ ท่�นได้ปลูกฝังไว้ให้กับเด็กๆ ในวันนี้ จะเป็นร�งวัล ให้ท�่ นในวันข้�งหน้�ทีท่ �่ นได้จ�รึกไว้ให้กบั โลกใบนี้ อย่�งแน่นอน ดั่งเช่นชีวิตของท่�น นักบุญหลุยส์ ได้ ส่งถึงเร�ม�ในวันเก่�ก่อน
หน้�ทีก่ �รเป็นครูค�ำ สอนเช่นเดียวกัน แต่ละ คนย่อมมีหนท�งให้เลือกเดิน เลือกเป็นม�กม�ย ทัง้ ในตำ�แหน่งหน้�ที่ก�รง�น ค่�ตอบแทน คว�มถนัด ก�รได้รับเกียรติจ�กสังคม แต่คุณครูได้สละตัวเอง เพือ่ ทำ�หน้�ทีเ่ ป็นเพียงครูค�ำ สอนตัวเล็กๆ ในส�ยต� ของคนอื่นๆ ห�กแต่ที่ยิ่งใหญ่นั้นคือ ชีวิตเล็กๆ ของ เด็กๆ ที่ ได้มีคุณครูชี้นำ� อบรม ให้เข�ได้เรียนรู้ ได้ รู้จัก ได้มีคว�มเชื่อในพระเป็นเจ้� คว�มเชื่อที่ครูได้ ส่งต่อให้กับเด็กๆ ย่อมส่งผลให้ชีวิตภ�ยหน้�ของ เด็กๆ เหล่�นั้นจะต้องสร้�งสังคมที่ดี ที่ปลอดภัยได้
WWW.KAMSONCHAN.COM
| 17
เรื่องราวของท่านนักบุญหลุยส์ที่ท่านจะได้ อ่านต่อไปนี้ ขอนำ�เสนอเพื่อเป็นการให้กำ�ลังใจแก่ ทุกท่าน อันความสุขแท้จริงนั้นมาจากพระเป็นเจ้า มิใช่มาจากโลกกลมๆ ที่วุ่นวายใบนี้เลย
ตนเองอย่างเข้มงวด ไม่มองหน้าสตรี ใช้เวลากับการ อธิษฐานเป็นเวลานาน และอุทศิ ตัวเองทัง้ ครบให้กบั กิจการสงเคราะห์ ความลับแห่งวีรกรรมของท่านอัน นี้ก็คือการสวดภาวนา บิดาของของหลุยส์เมื่อทราบ เรื่องก็ไม่ยอมรับและพยายามขัดขวางทุกวิถีทางไม่ ในปราสาทแห่งตระกูลกอนซากา เมื่อวันที่ ให้ท่านบวช แต่ก็ไม่สามารถเปลี่ยนความตั้งใจของ 9 มีนาคม ค.ศ. 1568 ที่เมืองกัสตีลโยเนเดลเลสตีวี หลุยส์ได้ เอเร ดัชชีมนั โตวา ประเทศสเปน ท่านมาร์ควีสแห่ง เมืองมานโตวา แฟร์รันเต กอนซากา และมาร์ธา ตานา เด ดีเอรี ตระกูลกอนซากา ได้ให้กำ�เนิด เด็ก ชายหลุยส์ ซึ่งเป็นบุตรหัวปี เมื่อยังเล็กท่านเป็นเด็ก ที่มีชีวิตชีวา ชอบเล่น ชอบสนุกสนาน ร่าเริง แต่ไม่สู้ มีความอดทนเท่าใดนัก บิดาจึงให้ติดตามไปกับ กองทัพ ด้วยความเป็นเด็กไม่ประสาจึงติดคำ�หยาบ คายตามทีไ่ ด้ยนิ มาจากทหาร ในขณะทีผ่ เู้ ป็นมารดา ได้สอนหลุยส์ตั้งแต่เล็กๆ ให้เบนชีวิตของตนไปหา พระเป็นเจ้า จึงคอยตักเตือนและสอนท่านว่า “การ กล่าวคำ�หยาบคายแม้แต่เล็กน้อย ย่อมเป็นทีข่ ดั เคือง พระทัยของพระผู้เป็นเจ้าเสมอ” หลุยส์จดจำ�และ พยายามแก้ไขข้อบกพร่อง และรู้สึกว่าประสบความ สำ�เร็จ เพราะหลุยส์เป็นคนศรัทธา และชอบสวด ภาวนา หลุยส์ได้รบั การฝึกฝนตัง้ แต่มอี ายุได้ 4 ขวบ ให้เป็นทหารและข้าราชสำ�นัก มหาดเล็ก เพราะบิดา ของหลุยส์ต้องการให้เป็นวีรบุรุษทางการทหาร เมื่อหลุยส์อายุได้เพียง 9 ปี ก็ตัดสินใจจะ เป็นนักบวชและถือพรหมจรรย์ตลอดชีพ พยายาม ปลูกฝังความชิดสนิทสัมพันธ์กับพระเยซูเจ้า พระ หรรษทานได้ชว่ ยท่านให้เป็นนักบุญทีส่ ามารถบังคับ ตั ว เองได้ อ ย่ า งยอดเยี่ ย ม ท่ า นพยายามควบคุ ม
18 | KAMSONCHAN
หลุยส์ได้รบั ศีลมหาสนิทครัง้ แรกจากมือของ นักบุญ ชาร์ลส์ โบโรเมโอ หลุยส์คอ่ ยๆ สนใจในชีวติ นักบวชทีละเล็กละน้อย และเพราะมีความมัน่ ใจใน ตัวเอง ท่านได้รับชัยชนะต่ออุปสรรค (คือการขัด ขวางไม่ให้เข้าบวชของบิดาของท่าน) ขณะที่มีอายุ เพียง 16 ปี ได้ปฏิญาณตนเป็นโนวิซในคณะเยสุอิต
จากเตียง ท่านก็ประสบความทุกข์ทรมาน หากแต่ ท่านกลับมองว่าความทุกข์ทรมานนีเ้ ป็นพระพรจาก พระเจ้า ที่ทำ�ให้ท่านใช้เวลาหมดไปกับการอยู่บน เตียง ท่านรูว้ า่ ตัวเองใกล้จะจบชีวติ ท่านยังคงบำ�เพ็ญ เพียรสวดภาวนา และสิ้นใจขณะจ้องรำ�พึงพระมหา ทรมานที่ไม้กางเขนที่ท่านกอดไว้ ท่านเสียชีวิตทั้งที่ ยังมิได้บวชเป็นพระสงฆ์เพราะอายุเพียง 23 ปี อายุได้ 18 ปี ท่านก็ยอมสละสิทธิ์การเป็น เท่านั้น บุตรหัวปีในที่ดิน และลาภยศ ชื่อเสียงของตระกูลที่ ท่านพึงมี ให้กับน้องชายของท่านแทน และผันตัว หลุ ย ส์ เ ป็ น นั ก สอนคำ � สอนให้ กั บ เด็ ก ๆ ท่านเป็น นวกชนคณะเยสุอติ ได้ปฏิญาณตนตลอด เอาใจใส่ต่อคนจนและคนป่วย พยายามเป็นทุก ชีวิต ท่านได้ใช้ชีวิตเหมือนกับสามเณรทั่วไป แต่ต้อง อย่างสำ�หรับทุกคน แม้ทา่ นจะยังเป็นเพียงเด็กผูช้ าย เผชิญกับความคิดเรือ่ งการใช้โทษบาปในแนวใหม่ คือ ธรรมดาๆ อยู่ ท่านก็ไม่รรี อทีจ่ ะคอยสอนคำ�สอนต่อ ถูกบังคับให้รับประทานอาหารมากขึ้น พักผ่อนมาก เด็กที่ยากไร้ ท่านเป็นแบบอย่างและองค์อุปถัมภ์ ขึ้นกับเพื่อนๆ ถูกห้ามสวดภาวนา ยกเว้นในเวลาที่ ของเยาวชนที่ ต้ อ งการเจริ ญ ชี วิ ต ความเชื่ อ ของ กำ�หนด ท่านได้เรียนวิชาปรัชญา 4 ปี โดยมีนักบุญ ตนเองในพระคริสตเจ้า โรเบิร์ต เบลลาร์มีน เป็นคุณพ่อวิญญาณ วันฉลองของท่านคือวันที่ 21 มิถุนายน ท่านถ่อมตัวทำ�งานทุกอย่าง พยายามอุทิศ ของทุกปี ตัวเองให้กบั การศึกษาเล่าเรียน การสวดภาวนาและ องค์อุปถัมภ์ : ผู้ป่วยโรคเอดส์, อาการ ความรักเมตตา มุ่งมั่นอยากจะไปทำ�งานแพร่ธรรม ระคายเคืองตา, ยุวชนคาทอลิก, เด็กวัยรุน่ , คนหนุม่ ได้ช่วยเหลือและรักษาคนเจ็บป่วย สอนคำ�สอนให้ สาว, ความบรรเทาจากโรคระบาด ชาวชนบท จากความเสียสละรับใช้ดูแลคนเจ็บป่วย อย่างเต็มกำ�ลังความสามารถ เพราะความรักต่อพระ เป็นเจ้า ในปี ค.ศ. 1591 เกิดโรคระบาดทั่วกรุงโรม คณะเยสุอิตจึงไปเปิดโรงพยาบาลเพื่อช่วยเหลือผู้ ป่วย หลุยส์อาสาไปช่วยพยาบาลผู้ป่วยด้วย และได้ ทำ�งานอย่างอุตสาหะอย่างเต็มกำ�ลังความสามารถ ในที่สุดปรากฏว่าหลุยส์ เป็นเหยื่อของโรคระบาด ติดจากคนป่วย โรคร้ายก็รุมเร้า ไม่สามารถจะลุก
WWW.KAMSONCHAN.COM
| 19
รำาพึงพระวาจา
โดย : บาทหลวงเอนก นามวงษ์
ยอมตายเพื่ออยู และอยูเพื่อพระคริสต เปโตรรู้สึกตัว พูดว่� “บัดนี้ ข้าพเจ้ารู้แน่แล้วว่า องค์พระผูเ้ ปนเจ้าทรงส่งทูตสวรรค์มาช่วยข้าพเจ้าให้พน้ จาก เงือ้ มมือของกษัตริยเ์ ฮโรดและจากความมุง่ ร้ายทัง้ หลายของ ประชาชนชาวยิว” (กจ 12:11) พระเจ้�ทรงส่งเทวด�ม�ช่วยนักบุญเปโตรจ�กก�ร ถูกจองจำ� (กจ 12:7) และหล�ย ๆ ครั้งเช่นกัน ที่พระเจ้� ทรงส่งเทวด�ม�ช่วยนักบุญเป�โล นักบุญเป�โลจึงประก�ศ เกียรติมงคลต่อพระเจ้�ว่� “องค์พระผู้เปนเจ้าจะทรงช่วย ข้ า พเจ้ า ให้ พ้ น จากการประทุ ษ ร้ า ยทั้ ง สิ้ น และจะทรงนำ า ข้ า พเจ้ า ไปสู่ พ ระอาณาจั ก รสวรรค์ ข องพระองค์ อ ย่ า ง ปลอดภัย ขอพระสิริรุ่งโรจน์จงมีแด่พระองค์ตลอดนิรันดร เทอญ อาเมน” (2ทธ 4:18) ชีวติ ครูค�ำ สอนคงเป็นเหมือนกับนักบุญเปโตรและ เป�โล ก�รทำ�หน้�ที่ครูคำ�สอนต้องก�รคว�มช่วยเหลือจ�ก พระเจ้� โดยเฉพ�ะคว�มเข้มแข้งทีจ่ ะเอ�ชนะตนเอง ต�ยต่อ ตนเอง เพื่อจะเป็นครูคำ�สอนที่อุทิศตน พระเยซูเจ้�ตรัส ว่� “จงเลิกนึกถึงตนเองจงแบกไม้กางเขนของตนทุกวันและ ติดตามเรา” (ลก 9:23) ก�รกลับคืนชีพของพระเยซูเจ้�เป็นหัวใจของก�ร ประก�ศข่�วดี นักบุญเป�โลสอนว่� “พระเยซู ค ริ ส ตเจ้ า ผู้ ก ลั บ คื น พระชนมชี พจาก บรรดาผู้ตายทรงสืบเชื้อสายมาจากกษัตริย์ดาวิด”ตามข่าวดี ที่ข้าพเจ้าประกาศ” (2ทธ 2:8). “ถ้าพระคริสตเจ้ามิได้ทรง กลับคืนพระชนมชีพการเทศน์สอนของเราก็ไร้ประโยชน์ และ ความเชื่อของท่านก็ไร้ประโยชน์เช่นเดียวกัน” (1คร 15:14) ดังนั้น ก�รที่ครูคำ�สอนไม่กลัวต�ยต่อตนเองเลิก นึ ก ถึ ง ตนเอง ครู คำ � สอนจะได้ ก ลั บ คื น ชี พ พร้ อ มกั บ พระ
20 | KAMSONCHAN
คริสตเจ้� ก�รสอนคำ�สอนของครูคำ�สอนจะมีประสิทธิภ�พ ชีวิตครูคำ�สอนจะเป็นหนึ่งเดียวกับพระคริสตเจ้� ห�กครูคำ�สอนไม่ต�ยต่อตนเอง ไม่กลับคืนชีพ พร้อมกับพระคริสตเจ้� การเทศน์สอนของเราก็ไร้ประโยชน์ (1คร 15:14) นักบุญเปโตรและนักบุญเป�โล ท่�นทั้งสองไม่ใช่ ผูป้ ระก�ศข่�วทีด่ ีทสี่ ดุ ไม่ใช่ผสู้ อนที่ดที สี่ ดุ บ�งครัง้ ทัง้ สองก็ ทะเล�ะกันด้วย (อ่�นกท 2:11-14เป�โลขัดแย้งกับเปโตรที่ อันทิโอก) แต่พระเจ้�ได้ทรงเลือกท่�นทัง้ สองเป็นผูป้ ระก�ศ ข่�วดีที่เข้มแข็ง............ เพราะว่าท่านทั้งสอง “เสี่ยงชีวิตอยู่ทุกวัน เช่นเดียวกับ ทีข่ า้ พเจ้ามีความภูมิใจในท่านทีม่ คี วามเชือ่ ในพระคริสตเยซู องค์พระผู้เปนเจ้าของเรา” (1คร 15:31), เพราะว่าท่านทั้งสองเป็นเมล็ดข้�วที่ต�ยแล้ว “ถ้ามัน ตายมันก็จะบังเกิดผลมากมาย” (ยน 12:24) เพราะว่าท่านทัง้ สอง “แบกความตายของพระเยซูเจ้าไว้ ในร่างกายของเราอยู่เสมอเพื่อว่าชีวิตของพระเยซูเจ้าจะ ปรากฏอยู่ในร่างกายของเราด้วย” (2คร 4:10), เพราะว่าท่านทั้งสอง “ยังมีชีวิตอยู่ เราเสี่ยงกับความ ตายอยู่เสมอเพราะความรักต่อพระเยซูเจ้า เพื่อให้ชีวิตของ พระเยซูเจ้าปรากฏชัดในธรรมชาติที่ตายได้ของเรา” (2คร 4:11) เพราะท่านทัง้ สอง “เสียชีวติ เพราะเราผูน้ นั้ จะรักษาชีวติ ได้” (ลก 9:24) ดังนั้น ครูคำ�สอนจงยอมต�ยเพื่ออยู่ และอยู่เพื่อ พระคริสต์ให้เหมือนกับนักบุญเปโตรและเป�โลเถิด
เกมจากพระคัมภีร์
โดย : หน่วยงานพระคัมภีร์
เซาโล เซาโล เจ้าเบียดเบียนเราทำ�ไม? กิจกรรมเกมจากพระคัมภีร์ฉบับนี้ จะพาคุณครูคำ�สอนและผู้อ่านทุกท่านไปพบกับ สองนักบุญผูย้ งิ่ ใหญ่ในพระศาสนจักรของเรา นักบุญเปโตรและนักบุญเปาโลคือใคร? กิจกรรม แผ่นแรกครูคำ�สอนสามารถพาเด็กๆ เติมคำ�ในช่องว่างที่หายไปและลากเส้นพาอานาเนียไป ช่วยเซาโลทันหรือไม่? ครูคำ�สอนสามารถอ่านคำ�เฉลยจากเรื่องราวของนักบุญเปาโลได้ที่ หนังสือกิจการอัครสาวก บทที่ 9 และกิจกรรมระบายสีเพื่อสมโภชนักบุญเปโตรและนักบุญ เปาโลในกิจกรรมแผ่นทีส่ อง ติดตามอ่านเรือ่ งราวของนักบุญเปโตรได้ทพี่ ระวรสารของนักบุญ มัทธิวบทที่ 4 ข้อ 18-22 และบทที่ 16 ข้อ 13-19 ช่วยอานาเนียค้นหาบ้านที่เซาโลไปอาศัยอยู่กันเถอะเด็กๆ เซาโล เซาโล ท่านเบียดเบียนเราทำ�ไม?
ขณะที่เขาเดินทางใกล้ถึงเมือง ............................ ทันใดนั้นมีแสงสว่าง จากท้องฟ้าล้อมรอบตัวเขาไว้ เขาล้มลงที่ ........................................... และได้ยินเสียงกล่าวว่า “เซาโล เซาโล ท่านเบียดเบียนเราทำ�ไม?” เซาโลจึงถามว่า “พระเจ้าข้า พระองค์คือใคร” พระองค์ตรัสว่า “เราคือเยซู ซึ่งท่านกำ�ลัง .....................................” (กจ 9:3-5) คำ�ที่หายไป
เบียดเบียน
ดามัสกัส
พื้นดิน
(*คุณครูสามารถดาวน์โหลดใบงานแบบเต็มหน้ากระดาษ A4 ได้ที่ www.kamsonchan.com)
WWW.KAMSONCHAN.COM
| 21
22 | KAMSONCHAN
D.I.Y. : Paper Craft โดย : หน่วยงานคำาสอน
วิธีทำสื่อการสอน พัดอัครสาวก
สวัสดีผู้อ่�นทุกท่�นค่ะ คอลัมน์ DIY ฉบับนี้ขอ Happy Feast Day ให้กับทุกๆ ท่�น ที่มีศ�สนน�มนักบุญในเดือนเมษ�ยน เดือนพฤษภ�คมและเดือนมิถุน�ยนนะคะ คอลัมน์ DIY ของเร�ในฉบับนี้เห็นว่�อ�ก�ศร้อนเหลือเกิน จึงนำ�พัดม�ฝ�กผู้อ่�นทุกคนค่ะ พัดอัครส�วกของ เร�จะสวยง�มแค่ไหน ทำ�ย�กง่�ยยังไง ดูกันต่อเลยค่ะ
อุปกรณ์ 1. กรรไกร 2. สี 3. หมุด 4. กระด�ษแม่แบบ
WWW.KAMSONCHAN.COM
| 23
วิธีทำ�
1. ตัดกระดาษรูปอัครสาวกให้ครบทั้ง 12 คน
2. ระบายสีให้สวยงามและเขียนชื่ออัครสาวกทั้ง 12 คนค่ะ
3. เจาะรูตรงบริเวณจุดสีดำ�ใต้เลข นำ�มาเรียงต่อกัน แล้วใช้หมุดติดตรงรูที่เราเจาะไว้ เท่านี้ก็เสร็จเรียบร้อยแล้วค่ะ เป็นอย่างไรคะ พัดอัครสาวกของเรา สวยงามและพัดเย็นชื่นใจไหมคะ ถ้าคุณครูคำ�สอน หรือท่าน ผูอ้ า่ นท่านใดมีขอ้ เสนอแนะ อยากจะพูดคุย ติชม หรือแนะนำ�สือ่ การสอน เขียนมาหาเราได้ที่ ศูนย์สงั ฆมณฑล จันทบุรี 21/3 ม.1 ต.สุรศักดิ์ อ.ศรีราชา จ.ชลบุรี 20110 หรือ kamson_chan@yahoo.com (คอลัมน์ DIY) นะคะ พบกันฉบับหน้า สวัสดีค่ะ แหล่งที่มา : https://www.pinterest.com/pin/831266043695826915/
24 | KAMSONCHAN
WWW.KAMSONCHAN.COM
| 25
เกมและกิจกรรม โดย : ซาลาเปา
G
A
M
E
สามขาสามัคคี
สวัสดีผตู้ ดิ ตามคอลัมน์ เกมและกิจกรรม กันทุกคน กลับมาพบกันอีกครัง้ กับเกม ดีๆ ที่เชื่อว่าเด็กๆ จะต้องชอบ เลยอยากจะนำ�มาแนะนำ�ให้กับทุกคน และหวังว่าจะเป็น ประโยชน์ในห้องเรียนของคุณด้วย เกมนีม้ ชี อื่ ว่า “วงล้อพันธสัญญา” ซึง่ ใช้อปุ กรณ์นอ้ ยชนิด และเล่นง่ายมากๆ เลยล่ะ เอาล่ะ..เราไปดูขั้นตอนและวิธีต่างๆ กันเลยดีกว่า ไปกัน เล๊ยยย!!!
26 | KAMSONCHAN
อุปกรณ์ - เชือก, เทปกาว หรือผ้าพันคอลูกเสือ
- แบบตารางเกม/ ฮูลาฮูป
แบบตารางที่จะตีลงบนพื้น / อาจจะใช้ฮูลาฮูปแทนตารางสี่เหลี่ยมก็ได้
วิธีทำ�
- ในเกมนี้จะต้องแบ่งนักเรียนออกเป็นสองกลุ่ม หรือมากกว่านั้นก็ได้
- ตีตารางเกมตามแบบลงบนพื้นโดยกะขนาดให้พอเหมาะกับกลุ่ม
- ผูกขาของสมาชิกแต่ละคนเข้าด้วยกัน ด้วยเชือก, เทปกาวหรือผ้าพันคอลูกเสือ และขาเดียวสำ�หรับ 2 คนที่อยู่ด้านริมของแถว
- ให้สมาชิกทุกคนข้ามไปยังอีกฝั่ง โดยเดินผ่านตารางที่วาดไว้ให้ ห้ามออกจาก ตารางแม้แต่คนเดียว
- กลุ่มใดใช้เวลาในการข้ามไปยังอีกฝั่ง โดยใช้เวลาน้อยที่สุดกลุ่มนั้นเป็นผู้ชนะ
แหล่งที่มา : http://kittygroups.com/ice-breaker-games-for-big-groups/
WWW.KAMSONCHAN.COM
| 27
แนะนำ�สื่อใหม่
โดย : KAMSONCHAN
ใบงานประกอบการสอนคำ�สอน ตัวอย่างใบงาน
กิจกรรมกล่องกระดาษมหาสนุก “พระเจ้าสร้างโลก”
28 | KAMSONCHAN
ตัวอย่างใบงาน
เล่น&ระบายสี กับพระเยซู เล่ม 3
พระทรมาน การสิ้นพระชนม์ และการกลับคืนชีพของพระเยซูเจ้า
สามารถดาวน์โหลดเอกสารประกอบการสอน ได้จาก 3 ช่องทางดังต่อไปนี้ : ช่องทางที่ 1 เข้าผ่านเว็บไซต์ http://kamsonchan.com/ index.php/kamsonchanmedia/media-teaching ช่องทางที่ 2 คลิกที่รูปภาพ “สื่อประกอบการสอน” ทางหน้าแรกของเว็บไซต์ www.kamsonchan.com ช่องทางที่ 3 คลิกที่เมนู “สื่อคำ�สอนจันท์ -> สื่อประกอบการสอน” WWW.KAMSONCHAN.COM
| 29
ประมวลภาพกิจกรรม โดย : KAMSONCHAN
(ติดตามข่าวและภาพกิจกรรมเพิ่มเติมได้ทาง : หน่วยงานคำาสอน สังฆมณฑลจันทบุรี)
ออกเยี่ยมครูคำาสอน โรงเรียนมารดา นุสรณ์ ตราด
ออกเยี่ยมครูคำาสอน โรงเรียนลาซาล จันทบุรี
แผนกคริสตศ�สนธรรม สังฆมณฑลจันทบุรี ออกเยี่ยมครูคำ� สอนโรงเรียนม�รด�นุสรณ์ ตร�ด เมือ่ วันที ่ 1 มิถนุ �ยน 2018 ต�มโครงก�รเยี่ยมครูคำ�สอนและครูคริสตศ�สน� โดยออก เยี่ยมเพื่อพบปะ พูดคุย ให้กำ�ลังใจ และแลกเปลี่ยนคว�มคิด เห็นเกี่ยวกับก�รเรียนก�รสอนคริสตศ�สน�ซึ่งกันและกัน
แผนกคริสตศ�สนธรรม สังฆมณฑลจันทบุรี ออกเยี่ยมครูคำ� สอนโรงเรียนล�ซ�ล จันทบุรี เมื่อวันที่ 31 พฤษภ�คม 2018 ต�มโครงก�รเยี่ยมครูคำ�สอนและครูคริสตศ�สน� โดยออก เยี่ยมเพื่อพบปะ พูดคุย ให้กำ�ลังใจ และแลกเปลี่ยนคว�มคิด เห็นเกี่ยวกับก�รเรียนก�รสอนคริสตศ�สน�ซึ่งกันและกัน
ออกเยีย่ มครูคาำ สอน โรงเรียนสตรีมารดา พิทักษ์ จันทบุรี
ออกเยี่ยมครูคำาสอน โรงเรียนยอแซฟ วิทยา ท่าใหม่
แผนกคริสตศ�สนธรรม สังฆมณฑลจันทบุรี ออกเยี่ยมครูคำ� สอนโรงเรี ย นสตรี ม �รด�พิ ทั ก ษ์ จั น ทบุ รี เมื่ อ วั น ที่ 31 พฤษภ�คม 2018 ต�มโครงก�รเยี่ยมครูคำ�สอนและครูคริสต ศ�สน� โดยออกเยี่ยมเพื่อพบปะ พูดคุย ให้กำ�ลังใจ และแลก เปลีย่ นคว�มคิดเห็นเกีย่ วกับก�รเรียนก�รสอนคริสตศ�สน�ซึง่ กันและกัน
แผนกคริสตศ�สนธรรม สังฆมณฑลจันทบุรี ออกเยี่ยมครูคำ� สอนโรงเรียนยอแซฟ ท่�ใหม่ เมื่อวันที่ 31 พฤษภ�คม 2018 ต�มโครงก�รเยี่ยมครูคำ�สอนและครูคริสตศ�สน� โดยออก เยี่ยมเพื่อพบปะ พูดคุย ให้กำ�ลังใจ และแลกเปลี่ยนคว�มคิด เห็นเกี่ยวกับก�รเรียนก�รสอนคริสตศ�สน�ซึ่งกันและกัน
30 | KAMSONCHAN
ออกเยีย่ มครูคาำ สอน โรงเรียนดาราสมุทร สระแก้ว
อบรมฟน ฟูจติ ใจครู โรงเรียนดาราสมุทร สระแก้ว
แผนกคริสตศ�สนธรรม สังฆมณฑลจันทบุรี ออกเยี่ยมครูคำ� สอนโรงเรียนด�ร�สมุทร สระแก้ว เมื่อวันที่ 10 พฤษภ�คม 2018 ต�มโครงก�รเยี่ยมครูคำ�สอนและครูคริสตศ�สน� โดย ออกเยีย่ มเพือ่ พบปะ พูดคุย ให้ก�ำ ลังใจ และแลกเปลีย่ นคว�ม คิดเห็นเกี่ยวกับก�รเรียนก�รสอนคริสตศ�สน�ซึ่งกันและกัน
แผนกคริสตศ�สนธรรม สังฆมณฑลจันทบุรี นำ�โดยคุณพ่อ เอนก น�มวงษ์ ผู้อำ�นวยก�รแผนกฯ ได้รับเชิญให้อบรมฟนฟู จิตใจครู โรงเรียนด�ร�สมุทร สระแก้ว เพือ่ เป็นก�รเตรียมจิตใจ และคว�มพร้อมก่อนเปิดภ�คเรียนปีก�รศึกษ�ใหม่ เมื่อวันที่ 10-11 พฤษภ�คม 2018
อบรมฟนฟูจิตใจครู โรงเรียนศรีหฤทัย ขลุง จ.จันทบุรี
โครงการพั ฒ นาครู คำ า สอน ในหั ว ข้ อ “การสอนคำาสอน”
แผนกคริสตศ�สนธรรม สังฆมณฑลจันทบุรี นำ�โดยคุณพ่อ เอนก น�มวงษ์ ผู้อำ�นวยก�รแผนกฯ ได้รับเชิญให้อบรมฟนฟู จิตใจครู โรงเรียนศรีหฤทัย ขลุง จ.จันทบุรี เพื่อเป็นก�รเตรียม จิตใจและคว�มพร้อมก่อนเปิดภ�คเรียนปีก�รศึกษ�ใหม่ เมื่อ วันที่ 2-3 พฤษภ�คม 2018
แผนกคริสตศ�สนธรรม สังฆมณฑลจันทบุร ี จัดโครงก�รพัฒน� ครูค�ำ สอน ในหัวข้อ “วิธกี �รสอนคำ�สอน” ขึน้ เพือ่ เป็นก�รเพิม่ ทั ก ษะ ส่ ง เสริ ม และสนั บ สนุ น ก�รสอนคำ � สอนของ คุ ณ ครู คำ � สอนทุ ก ท่ � น ซึ่ ง มี ก �รฝึ ก สอนคำ � สอนจริ ง และมี กิจกรรมต่�งๆ โดยอ�จ�รย์สุดหทัย นิยมธรรมและอ�จ�รย์ ศรัญู พงศ์ประเสริฐสิน อ�จ�รย์จ�กวิทย�ลัยแสงธรรม เมื่อ วันที่ 16-17 มีน�คม 2018 ณ ศูนย์สังฆมณฑลจันทบุรี
WWW.KAMSONCHAN.COM
| 31
พระคัมภีร์ทางไปรษณีย์ โดย : หน่วยงานพระคัมภีร์
เชิญชวนน้องๆ นักเรียนทีส่ นใจเรียนพระคัมภีรไ์ ปรษณีย ์ กรอกใบสมัครได้ต�มใบสมัคร ที่อยู่ด้�นล่�งนี้เลยนะคะ บทเรียนจะมีทั้งหมด 5 บทเรียน ดังนี้ บทเรียนชุดที่ 1 : เรื่องร�วเกี่ยวกับหนังสือปฐมก�ล (15 บทเรียน) บทเรียนชุดที่ 2 : เรื่องร�วของบุคคลในพระคัมภีร์เดิม (10 บทเรียน) บทเรียนชุดที่ 3 : เรื่องร�วของพระเยซูเจ้�ในพระวรส�รนักบุญมัทธิว (11 บทเรียน) บทเรียนชุดที่ 4 : เรื่องร�วของพระเยซูเจ้�ในพระวรส�รนักบุญลูก� (12 บทเรียน)
และบทเรียนใหม่ล่าสุด... บทเรียนชุดที่ 5 : เรื่องร�วเนื้อห�ในหนังสือกิจก�รอัครส�วก (12 บทเรียน)
ใบสมัครเรียนพระคัมภีร์ทางไปรษณีย์ ชื่อ ........................................................................................................... นามสกุล ................................................................................................................ โรงเรียน ......................................................................................................................................................... ชั้นเรียน ...................................................... ที่อยู่ (ปัจจุบัน ) ....................................................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................. รหัสไปรษณีย์ ....................................................... โทรศัพท์ .................................................................................................................................................. ศาสนา ................................................................. เคยสมัครเรียน (ถึงบทไหนแล้วจ๊ะ) ................................................ ยังไม่เคยสมัครเรียน (นําส่งที่ : แผนกพระคัมภีร์ สังฆมณฑลจันทบุรี ที่อยู่ : 21/3 ม.1 ต.สุรศักดิ์ อ.ศรีราชา จ.ชลบุรี 20110)
32 | KAMSONCHAN
วัน เดือน ปี ............ / ............ / ............ ( สามารถถ่ายสําเนาได้ ) .
ภาพกิจกรรม
อบรมฟื้นฟูจิตใจครู โรงเรียนดาราสมุทร สระแก้ว
ออกเยี่ยมคุณครูคำ�สอนตามโรงเรียนในสังฆมณฑลจันทบุรี