The proceedings of
การประชุมวิชาการระดับชาติดา นอีเลิรน นิง 2553 National e-Learning Conference 2010 “Enhancing the Quality of e-Learning”
วันที่ 10-11 สิงหาคม 2553 ณ โรงแรมวินเซอร สวีทส กรุงเทพฯ
จัดโดย
สารบัญ หนา
1. โครงการการประชุมวิชาการระดับชาติดานอีเลิรนนิง 2553
1
2. กําหนดการ
3
3. บทความโดยวิทยากร e-Learning Challenges for the Future Dr. Steve Zlotolow
13
Inspiring Learning: Delivering Quality at Scale Ms. Anne Howells
14
Issues and Concepts for 21st Century Teaching and Learning Asst. Prof. Dr. Daniel Churchill
15
Students' Activities in On & Off Campus Learning Environments Prof. Dr. Yoshida Masami
16
Learning Theory and Instructional Design for Using Learning Activity Management System (LAMS) Mr. Frank van ‘t Hoog
26
4. บทความวิชาการ นวัตกรรมระบบการสอบออนไลน
29
Innovation of Online Test System Sompan Chansilp Kacha Chansilp
หองเรียนอีเลิรนนิงคลองตัวพรอมใชจาก มทส. Suranaree University of Technology Instant Flexible e-Learning Class room Sompan Chansilp Prach Pongpanich
37
Computer and the Cloud- Can eLearning Continue Expanding Higher Education? Kuldeep Nagi Srisakdi Charmonman
43
Integrate Web Accessibility Enhance Quality of e-Learning Poonsri Vate-U-Lan
51
Enhancing Students’ e-Culture in e-Learning Class Using Web2.0 Technology Maturos Chongchaikit
59
Development of Physics Learning Resources Enhancing e-Learning in High School Sirirat Srisa-ard
63
Harness Your E-Teaching with Free Apps: Interesting Review of Open Source VS Commercial Software Piyapot Tantaphalin Jintavee Khlaisang
67
ผลของการชวยเสริมศักยภาพในการเรียนแบบใชปญหาเปนหลักบนเว็บที่มีตอผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชา วิทยาศาสตร
77
Effects of Scaffoldings in Problem-based Learning on Web upon Science Subject Learning Achievement Sasiwan Chamniyon Praweenya Suwannatthachote 4M และ KM เพื่อการเรียนการสอนออนไลน 4M & KM for e-Learning Songkram Meeboonya Pornpimon Rodkroh Poggade Chanayotha
87
ปจจัยการเรียนการสอนแบบผสมผสานที่สงผลตอการเรียนรูแบบนําตนเองของนักศึกษาปริญญาบัณฑิต
93
Blended Learning Instruction Factors Affecting Self-Directed Learning of Undergraduate Students Samoekan Sophonhiranrak Praweenya Suwannatthachote
กลยุทธการออกแบบเว็บไซตสถาบันอุดมศึกษาตามแนวทางเว็บโอเมทริกซ: การเขาถึง การใชประโยชน และการ ปรากฏของเว็บไซต Strategies of Higher Education Web Sites Design on Webometrics Approach: Accessibility, Visibility, and Usability Ua-aree Janthon Watcharapol Wiboolyasarin
103
การพัฒนาสื่อการเรียนการสอนผานเว็บไซต วิชาองคประกอบศิลปะไทย
113
Development Teaching and Learning Aided Web-based Instruction Media for Composition of Thai Art Subject Chatchai Siripant
การบูรณาการสารสนเทศเพื่อการจัดการความรูในสถาบันอุดมศึกษา
119
Integration of Information Technology for Knowledge Management in Higher Education Werayut Pimpaporn
ระบบสนับสนุนการเรียนรูเพื่อการออกแบบขั้นตอนวิธี
127
A Learning Support System for Algorithm Design Oraya Preechapanich Rotifah Taosatu
การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนบนเว็บแบบลดภาระทางปญญาโดยใชเทคนิคการแกปญหาเชิงสรางสรรคที่มีตอ การรูคิดและความคิดสรางสรรคของนักศึกษาระดับปริญญาตรี
135
Development of Cognitive Load Reduction Web-based Instruction on Creative Problem Solving Techniques Model upon Cognition and Creativity of Undergraduate Students Wilawan Jinwan Namon Jeerungsuwan
การพัฒนาและหาประสิทธิภาพเว็บชวยสอน วิชา การออกแบบและการสรางเว็บเพจรวมกับการเรียนรูแบบรวมมือ ดวยการใชเว็บบล็อก
143
Development of Web-based Instruction for Web Design and Construction Course with Collaborative Learning Using Blogs Saipin Ngamsanga Jiraphan Srisomphan
การพัฒนาและหาประสิทธิภาพเว็บชวยสอนวิชา การเขียนโปรแกรมดวยภาษาปาสคาล โดยใชทฤษฎีการคิด แกปญหาผานเครือขายอินเทอรเน็ต
151
Web-based Instruction on Pascal Programming by Using Problem Solving Thinking Theory Siripron Poungpist Jiraphan Srisomphan
การพัฒนาระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดงตัวตนของผูเ รียน A Development of Learning System Using Think-Pair-Share without Students Appearance Oratai Saeout Jiraphan Srisomphan
159
การพัฒนา WBI แบบทบทวนรวมกับโปรแกรมตรวจสอบการเขียน DFD วิชาการวิเคราะหและออกแบบระบบ
167
The Web-based Instruction Development for Review Using the Data Flow Diagram Writing Check Program in System Design and Analysis Wisanlaya Thongthub Krich Sintanakul
การพัฒนารูปแบบการออกแบบการเรียนการสอนสําหรับการเรียนแบบอีเลิรนนิง เพื่อเสริมสรางจริยธรรมดานความ รับผิดชอบตอการเรียนสําหรับนิสิตนักศึกษาระดับปริญญาตรี
175
The Development of an Instructional Design Model for an Electronic Learning to Enhance Ethics in Learning Responsibility for Undergraduate Students Eknarin Bangthamai
การพัฒนารูปแบบการออกแบบการเรียนการสอนอีเลิรนนิง ระดับบัณฑิตศึกษามหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
185
Development of an e-Learning Instructional Design Model for Master Degree Programs of Sukhothai Thammathirat Open University Smaksmorn Phakdeeteva
การพัฒนารูปแบบกิจกรรมโครงงานแบบผสมผสานตามหลักการ APEC Edutainment Exchange Program ดวยวิธีการเรียนแบบรวมมือเพื่อพัฒนาทักษะการสื่อสารและทักษะการทํางานรวมกันของนักเรียนไทย และเกาหลี
193
The Develop Model of Collaborative Project-Based and Blended Learning Based on APEC Edutainment Exchange Program to Enhance Communicative and Collaborative Skills of Thai and Korean Students Nammon Ruangrit
การพัฒนาบทเรียนอีเลิรนนิงเรื่องการประดิษฐคิดคน สาขาวิศวกรรมและอุตสาหกรรมวิจัย สําหรับนักศึกษา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ
199
The Development of e-Learning in Inventive of Engineering and Industrial Research for Undergraduate Students’ King Mongkut’s University of Technology North Bangkok Pallop Piriyasurawong Prachyanun Nilsook Panita Wannapiroon
การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนผานเว็บแบบผสมผสาน เพื่อความคิดสรางสรรคตามแนวคอนสตรัคชันนิซึม ของผูเรียน The Development Web-based instruction of Blended Leaning Model for Creative Thinking Using the Constructionism Parinya Bunnapasut Surasak Mungsing
207
การพัฒนาและหาประสิทธิภาพบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง อังกะลุง
215
The Development of Computer-Assisted Instruction (CAI) for Angkalung Teaching Jiraphan Srisomphan Sureepron Ounaim
การนําเสนอแนวทางการประกันคุณภาพสําหรับหลักสูตรอีเลิรนนิงในระดับอุดมศึกษา Proposed Guidelines for Quality Assurance of e-Learning Programs in Higher Education Panuwat Butriang Praweenya Suwannatthachote Chawalert Lertchalolarn
223
โครงการการประชุมวิชาการระดับชาติดานอีเลิรนนิง 2553 National e-Learning Conference 2010
หลักการและเหตุผล การจัดการเรียนการสอนอีเลิรนนิง ถือเปนนวัตกรรมทางการศึกษาที่สําคัญในปจจุบัน การนําอีเลิรนนิงมาใชในการ จัดการศึกษาในรูปแบบและระดับที่เหมาะสมจะชวยเพิ่มคุณภาพการศึกษาไดอยางมีประสิทธิผลและประสิทธิภาพ ความรูเกี่ยวกับการจัดการศึกษาอีเลิรนนิงครอบคลุมทั้งแนวกวางและแนวลึก ซึ่งครอบคลุมตั้งแต นโยบายและ ยุทธศาสตรขององคกรการศึกษาในการบูรณาการอีเลิรนนิงเขาสูวิถีการจัดการเรียนการสอน การประกันคุณภาพ การศึกษาอีเลิรนนิง การบริหารโครงการอีเลิรนนิง การบริหารศูนยเทคโนโลยีทางการศึกษาเพื่อการใหบริการ การออกแบบและผลิตอีเลิรนนิงคอรสแวร เทคนิคและวิธีการสอนและการประเมินผลในระบบอีเลิรนนิง ฯลฯ ในปจจุบันเทคโนโลยี แนวคิด และนวัตกรรมที่ใชในการจัดการเรียนการสอนอีเลิรนนิงไดรับการพัฒนาอยาง ตอเนื่องและรวดเร็วในทุกดาน โครงการมหาวิทยาลัยไซเบอรไทย สํานักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา มีพันธกิจที่สําคัญที่จะสงเสริมการจัด การศึ ก ษาอีเ ลิรน นิ ง ให ก ว างขวาง โดยการสรางความรว มมื อกั บองคก ร สถาบั นการศึก ษาทั้งในประเทศและ ตางประเทศ เห็นถึงความสําคัญในการจัดการความรูดานอีเลิรนนิง เพื่อใหเกิดความรู ความเขาใจที่ชัดเจน จึงไดจัด การประชุมวิชาการระดับชาติดานอีเลิรนนิง 2553 ระหวางวันที่ 10-11 สิงหาคม 2553 โดยมีหัวขอหลักของงานคือ “Enhancing the Quality of e-Learning” เพื่อเปนตัวกลางในการระดมผูรู ผูเชี่ยวชาญทั้งในระดับชาติและ นานาชาติมารวมกันประมวลความรู เพื่อสรางความรูในวิทยาการอีเลิรนนิง วิเคราะห และสังเคราะหแนวทางการใช อีเลิรนนิงเพื่อเพิ่มคุณภาพการศึกษาของประเทศ ดําเนินการจัดทําเปนคลังความรูสําหรับการศึกษาและอางอิง ของนักวิชาการการศึกษา นักวิจัย คณาจารย และนิสิตนักศึกษาตอไป วัตถุประสงค 1) เพื่อใหสถาบันการศึกษาไทยและผูเกี่ยวของไดรับความรูดานอีเลิรนนิงที่ทันสมัยจากผูทรงคุณวุฒิ ทั้งในและตางประเทศ 2) เพื่อเปดโอกาสใหนักวิชาการไทยและนักศึกษาไดมีเวทีเผยแพรแลกเปลี่ยนเรียนรู ดานอีเลิรนนิงที่ ครอบคลุม และงานวิจัยเพื่อพัฒนาอยางกวางขวาง 3) เพื่อสรางความรวมมือทางการศึกษาในระดับชาติและนานาชาติ กิจกรรมภายในงาน 1) การสัมมนาวิชาการโดยเชิญวิทยากรผูทรงคุณวุฒิเฉพาะดานจากตางประเทศและในประเทศ ใหเปนผูประมวลความรู และเปนผูนําเสนอหลักในการบรรยายและเสวนาความรู 2) การนําเสนอผลงานวิจยั ดานอีเลิรนนิง 1
กําหนดการ
การประชุมวิชาการระดับชาติดานอีเลิรนนิง National e-Learning Conference “Enhancing the Quality of e-Learning”
วันที่ 10-11 สิงหาคม 2553 โรงแรมวินเซอร สวีทส สุขุมวิท กรุงเทพฯ Day 1: August 10, 2010 Main Session Venue: Petch Pailin Room 11th Floor
7.30 - 8.30 น.
ลงทะเบียน
8.30 - 9.00 น.
พิธีเปด กลาวเปดงานโดย นายสุเมธ แยมนุน เลขาธิการคณะกรรมการการอุดมศึกษา
9.00 - 9.40 น.
Keynote Speaker 1 e-Learning Challenges for the Future Dr. Steve Zlotolow San Jose State University, United States
9.40 - 10.20 น.
Keynote Speaker 2 Inspiring Learning: Delivering Quality at Scale Ms. Anne Howells The Open University, United Kingdom
10.20 - 10.50 น.
พักรับประทานอาหารวาง
10.50 - 11.30 น.
Keynote Speaker 3 New Trends of e-Learning, New Meanings of Quality Prof. Dr. Insook Lee Sejong University, South Korea
11.30 - 12.10 น.
Keynote Speaker 4 Issues and Concepts for 21st Century Teaching and Learning Asst. Prof. Dr. Daniel Churchill The University of Hong Kong, Hong Kong
12.10 - 13.30 น.
พักรับประทานอาหารกลางวัน ณ หองเพทาย ชั้น 14
3
Day 1: Breakout Sessions Session A1: Paper Presentation Venue: Petch Room 11th Floor Chairperson: Asst. Prof. Dr. Kobkul Sunphakitjumnong
13.30 - 13.50 น.
นวัตกรรมระบบการสอบออนไลน
A1_1
Innovation of Online Test System Sompan Chansilp Kacha Chansilp
13.50 - 14.10 น.
14.10 - 14.30 น. 14.30 - 14.50 น. 14.50 - 15.10 น. 15.10 - 15.30 น. 15.30 - 15.50 น.
หองเรียนอีเลิรนนิงคลองตัวพรอมใชจาก มทส. Suranaree University of Technology Instant Flexible e-Learning Class room Sompan Chansilp Prach Pongpanich Computer and the Cloud- Can e-Learning Continue Expanding Higher Education? Kuldeep Nagi Srisakdi Charmonman
A1_2
A1_3
พักรับประทานอาหารวาง Integrate Web Accessibility Enhance Quality of e-Learning Poonsri Vate-U-Lan Enhancing Students’ e-Culture in e-Learning Class Using Web2.0 Technology Maturos Chongchaikit Development of Physics Learning Resources Enhancing e-Learning in High School Sirirat Srisa-ard
A1_4
A1_5
A1_6
Session B1: Paper Presentation Venue: Pailin Room 11th Floor Chairperson: Dr. Sukanya Nimanandh
13.30 - 13.50 น.
Harness Your E-Teaching with Free Apps: Interesting Review of Open Source VS Commercial Software Piyapot Tantaphalin Jintavee Khlaisang
B1_1
13.50 - 14.10 น.
ผลของการชวยเสริมศักยภาพในการเรียนแบบใชปญหาเปนหลักบนเว็บ ที่มีตอผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาวิทยาศาสตร
B1_2
Effects of Scaffoldings in Problem-based Learning on Web upon Science Subject Learning Achievement Sasiwan Chamniyon Praweenya Suwannatthachote
4
14.10 - 14.30 น.
4M และ KM เพื่อการเรียนการสอนออนไลน 4M & KM for e-Learning Songkram Meeboonya Pornpimon Rodkroh Poggade Chanayotha
14.30 - 14.50 น. 14.50 - 15.10 น.
พักรับประทานอาหารวาง ปจจัยการเรียนการสอนแบบผสมผสานที่สงผลตอ การเรียนรูแบบนําตนเองของนักศึกษาปริญญาบัณฑิต
B1_3
B1_4
Blended Learning Instruction Factors Affecting SelfDirected Learning of Undergraduate Students Samoekan Sophonhiranrak Praweenya Suwannatthachote
15.10 - 15.30 น.
กลยุทธการออกแบบเว็บไซตสถาบันอุดมศึกษาตามแนวทางเว็บโอเมทริกซ: การเขาถึง การใชประโยชน และการปรากฏของเว็บไซต
B1_5
Strategies of Higher Education Web Sites Design on Webometrics Approach : Accessibility, Visibility, and Usability Ua-aree Janthon Watcharapol Wiboolyasarin
15.30 - 15.50 น.
การพัฒนาสื่อการเรียนการสอนผานเว็บไซต วิชาองคประกอบศิลปะไทย Development Teaching and Learning Aided Web-based Instruction Media for Composition of Thai Art Subject Chatchai Siripant
5
B1_6
Day 2: August 11, 2010 Main Session Venue: Petch Pailin Room 11th Floor
8.00 - 9.00 น.
ลงทะเบียน
9.00 - 9.40 น.
Keynote Speaker 5 e-Learning in Thailand’s Perspective Asst. Prof. Dr. Thapanee Thammetar Thailand Cyber University Project, Thailand
9.40 - 10.20 น.
Keynote Speaker 6 Assoc. Prof. Dr. Daniel Tan Nanyang Technological University, Singapore
10.20 - 10.50 น.
พักรับประทานอาหารวาง
10.50 - 11.30 น.
Keynote Speaker 7 Students' Activities in On & Off Campus Learning Environments Prof. Dr. Yoshida Masami Chiba University, Japan
11.30 - 12.10 น.
Keynote Speaker 8 Learning Theory and Instructional Design for Using Learning Activity Management System (LAMS) Mr. Frank van ‘t Hoog Nanyang Technological University, Singapore
12.10 - 13.30 น.
พักรับประทานอาหารกลางวัน ณ หองเพทาย ชั้น 14
Day 2: Breakout Sessions Session A2: Paper Presentation Venue: Petch Room 11th Floor Chairperson: Dr. Praweenya Suwannatthachote
13.30 - 13.50 น.
การบูรณาการสารสนเทศเพื่อการจัดการความรูในสถาบันอุดมศึกษา
A2_1
Integration of Information Technology for Knowledge Management in Higher Education Werayut Pimpaporn
13.50 - 14.10 น.
ระบบสนับสนุนการเรียนรูเพื่อการออกแบบขั้นตอนวิธี A Learning Support System for Algorithm Design Oraya Preechapanich Rotifah Taosatu
6
A2_2
14.10 - 14.30 น.
การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนบนเว็บแบบลดภาระทางปญญาโดยใชเทคนิค การแกปญหาเชิงสรางสรรคที่มีตอการรูคิดและความคิดสรางสรรคของนักศึกษา ระดับปริญญาตรี
A2_3
Development of Cognitive Load Reduction Web-based Instruction on Creative Problem Solving Techniques Model upon Cognition and Creativity of Undergraduate Students Wilawan Jinwan Namon Jeerungsuwan
14.30 - 14.50 น. 14.50 - 15.10 น.
พักรับประทานอาหารวาง การพัฒนาและหาประสิทธิภาพเว็บชวยสอน วิชา การออกแบบและการสราง เว็บเพจรวมกับการเรียนรูแบบรวมมือดวยการใชเว็บบล็อก
A2_4
Development of Web-based Instruction for Web Design and Construction Course with Collaborative Learning Using Blogs Saipin Ngamsanga Jiraphan Srisomphan
15.10 - 15.30 น.
การพัฒนาและหาประสิทธิภาพเว็บชวยสอนวิชา การเขียนโปรแกรมดวยภาษา ปาสคาล โดยใชทฤษฎีการคิดแกปญหาผานเครือขายอินเทอรเน็ต
A2_5
Web-based Instruction on Pascal Programming by Using Problem Solving Thinking Theory Siripron Poungpist Jiraphan Srisomphan
15.30 - 15.50 น.
การพัฒนาระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดงตัวตนของผูเรียน
A2_6
15.50 - 16.10 น.
A Development of Learning System Using Think-PairShare without Students Appearance Oratai Saeout Jiraphan Srisomphan การพัฒนา WBI แบบทบทวนรวมกับโปรแกรมตรวจสอบการเขียน DFD
A2_7
วิชาการวิเคราะหและออกแบบระบบ The Web-based Instruction Development for Review Using the Data Flow Diagram Writing Check Program in System Design and Analysis Wisanlaya Thongthub Krich Sintanakul
7
Session B2: Paper Presentation Venue: Pailin Room 11th Floor Chairperson: Dr. Anirut Satiman
13.30 - 13.50 น.
การพัฒนารูปแบบการออกแบบการเรียนการสอนสําหรับการเรียนแบบอีเลิรนนิง เพื่อเสริมสรางจริยธรรมดานความรับผิดชอบตอการเรียนสําหรับนิสิตนักศึกษา ระดับปริญญาตรี
B2_1
The Development of an Instructional Design Model for an Electronic Learning to Enhance Ethics in Learning Responsibility for Undergraduate Students Eknarin Bangthamai
13.50 - 14.10 น.
14.10 - 14.30 น.
การพัฒนารูปแบบการออกแบบการเรียนการสอนอีเลิรนนิง ระดับบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช Development of an e-Learning Instructional Design Model for Master Degree Programs of Sukhothai Thammathirat Open University Smaksmorn Phakdeeteva การพัฒนารูปแบบกิจกรรมโครงงานแบบผสมผสานตามหลักการ APEC
B2_2
B2_3
Edutainment Exchange Program ดวยวิธีการเรียนแบบรวมมือเพื่อ
พัฒนาทักษะการสื่อสารและทักษะการทํางานรวมกันของนักเรียนไทยและเกาหลี The Develop Model of Collaborative Project-Based and Blended Learning Based on APEC Edutainment Exchange Program to Enhance Communicative and Collaborative Skills of Thai and Korean Students Nammon Ruangrit
14.30 - 14.50 น. 14.50 - 15.10 น.
พักรับประทานอาหารวาง การพัฒนาบทเรียนอีเลิรนนิงเรื่องการประดิษฐคิดคน สาขาวิศวกรรมและ อุตสาหกรรมวิจัย สําหรับนักศึกษามหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลา พระนครเหนือ
B2_4
The Development of e-Learning in Inventive of Engineering and Industrial Research for Undergraduate Students’ King Mongkut’s University of Technology North Bangkok Pallop Piriyasurawong Prachyanun Nilsook Panita Wannapiroon
15.10 - 15.30 น.
การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนผานเว็บแบบผสมผสาน เพื่อความคิดสรางสรรคตามแนวคอนสตรัคชันนิซึมของผูเรียน The Development Web-based instruction of Blended Leaning Model for Creative Thinking Using the Constructionism Parinya Bunnapasut Surasak Mungsing
8
B2_5
15.30 - 15.50 น.
การพัฒนาและหาประสิทธิภาพบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง อังกะลุง
B2_6
The Development of Computer-Assisted Instruction (CAI) for Angkalung Teaching Jiraphan Srisomphan Sureepron Ounaim
15.50 - 16.10 น.
การนําเสนอแนวทางการประกันคุณภาพสําหรับหลักสูตรอีเลิรนนิงใน ระดับอุดมศึกษา Proposed Guidelines for Quality Assurance of e-learning Programs in Higher Education Panuwat Butriang Praweenya Suwannatthachote Chawalert Lertchalolarn
9
B2_7
10
บทความโดยวิทยากร
11
12
e-Learning Challenges for the Future Dr. Steve Zlotolow San Jose State University Steve.Zlotolow@sjsu.edu
E-Learning Challenges for the Future is a discussion of the components necessary for educational institutions to be successful in the delivery of and outcomes for education. The ingredients for success include a strong infrastructure with a foundation in research and pedagogy, a deep knowledge of technology and its attributes, and an understanding of change, change process and change agents. These components help create the environment for powerful teaching and learning to occur.
Â
13
Inspiring Learning: Delivering Quality at Scale Anne Howells The Open University a.l.howells@open.ac.uk
This presentation will cover the design, development, production and delivery of materials for students studying at a distance and without entry requirements for study. The presentation will use the model of The Open University in the UK as a case study to demonstrate how to delivery quality and distance eLearning at scale. The presentation will focus on the types of methods and processes used to develop courses and the support provided to students during their study. Whilst covering the Open University in general the presentation will also focus on the detail of design and development and also highlight areas around delivery of materials to meet different student needs and expectations.
14
E-learning: Issues and Concepts for 21st Century Teaching and Learning Asst. Prof. Dr. Daniel Churchill The University of Hong Kong dchurch@hku.hk
Educational institutions around the World are reforming their pedagogical practices and embracing technology as means of producing graduates who are well prepared to face the challenges of the modern world, developing contemporary-literate societies and advancing economies. E-learning is now widely seen as an imperative strategy in these reforms. Reflecting upon the presenter’s decade of experience in application of e-learning, this presentation addresses some critical issues and outlines certain recommendations that may prove useful to policy-makers and teachers. Particular attention is given to emerging technologies such as Web 2.0, social networking, g-learning and mlearning, and how these transform traditional e-learning. The presentation will feature some pioneering educational applications of emerging technologies supporting teaching and learning models promoted by the 21st century learning, and address issues such as learning objects and professional development of teachers.
15
Students' Activities in On & Off Campus Learning Environments Prof. Dr. Masami YOSHIDA Professor of Chiba University Faculty of Education, Graduate School of Humanities & Science yoshida-m@faculty.chiba-u.jp
Paper Presented at the National e-Learning Conference 2010, Thailand Cyber University Project (TCU), Ministry of Education Thailand, Windsor Suite Hotel, Sukhumvit Rd., Bangkok, 10-11 August, 2010 Keywords Blended Education, College Education, Lesson Management Abstract This study aims to draw effects managed by blended education of a university course through deliberate monitoring. Monitored course had some ordinal issues in management restrictions and level of learners’ achievement seen in worldwide universities. The most problem was difficulties to improve students’ autonomous activities in depth and extension. Then, the author have introduced Interactive/intervention model, and recorded executed measures with effects. The interactive/intervention model that involves both behaviorist and constructivist approach is investigated to improve learning including activities in greatly varying cyberspace. Through intentional facilitation and guide, quality of autonomous learning of students was improved in terms of its depth and extension. Effects of site information, skill training and data management tool were reported. 1. Target Course Course name: “Method of Informatics Education”
Figure 1: Students’ Activities during a Lesson The course framework is, •
Compulsory course: This course is one of compulsory lessons of teacher education.
16
• •
License requirement course: this course is required for Informatics Teacher License1. Open course for all faculties: The informatics education is arranged only in upper-secondary school and technical high school level. Then, attendances of this course spread not only students of faculty of education, but also students from other faculties, such as faculty of science, faculty of engineering. The author takes in charge of this course more than 5 years, and introduced e-learning from the beginning. Initially, e-learning was used to assist absent students who went teaching practice. In fact, their teaching practices spread to fully semester and each spends one months. This means 4 times of e-learning lessons were used as substitute of F2F for each student. In addition, sometimes, business trips of teacher in charge were replaced e-learning mode. Developed e-learning course instruction is available any place where there are students – or even only one student –whether or not there are a teacher at the same place or at the same time. Blended education in this study was based on this developed fully covered, designed for independent access, asynchronous mode, e-learning. And, developed blended education is managed as, • • • •
Students should attend F2F lessons as long as possible. All F2F lessons are executed in a computer room. The e-learning is used in both F2F and online lesson. Used LMS is modified (Japanese version) TCU-LMS (Yoshida, Lavansiri, Sombuntham, & Inoue, 2003)
• Used functions of LMS involve lesson materials, streaming videos of instructions, message boards to apply exercises, message board to exchange opinions, gateway to ICQ, and short tests. • As a basic policy, all instructions and course materials are prepared in e-learning beforehand • A teacher offers mediated facilitation and guide to students in F2F lessons. • A teacher in F2F does not offer instruction, but provides teaching. 2.Lesson Style The initial e-learning mode was designed to take compatibility to F2F, however, the utilization of e-learning was modified in this blended education. Present e-learning is used for • To support learner autonomy throughout the lesson, where Wedemeyer’s (1971) idea, learners may be independent to carry on self-directed learning,” is embodied. ・ All students can freely do netsurfing even during F2F • To link knowledge with other areas or mode of knowledge. ・ Students from difference faculties have different preceding experiences (incl. preceding knowledge) of teacher education. Then, rich links enable immediate accesses to related knowledge of subject matters to cover leaner’s’ diversity even in F2F. Thus, e-learning preserves and enhances opportunities for adaptation to diversity among students. 1
All applicants to be school teachers are required to have bachelor degree and teacher license in Japan.
17
Figure 2: Front Screen of a Computer Room is used to Display a Conceptual Map viewed by Touchgraph • The teaching and facilitation should use, as appropriate, media and methods so that the course is taught in the most effective way. ・ Students do not need to copy whiteboard (prepared instructions). ・ A teacher use network and access servers to use proper materials. ・ Sometimes, LCD screen is used to present activity that enables to conceptualize of discussion (as a communication transducer). • To give chances of rich authentic learning tasks to students, even in F2F. 3. Observed Limitation Table 1: Observed Activities of Students Activity Search Academic Resource Academic Portal
Observation Google and Wikipedia are major selections. Some use Hatena Keyword, but others are leaded to this through googling. Some use Eric. Many do not know Google Scholar, CiNii and Scopus.
University offers comprehensive academic portal in a HP of library, but only some use this. University offers free of charge service of “Endnote Web” and Referencing “Reference Works,” but no student knows in this year. No student knows the service. They use image retrieval of Google if Learning need. Object Thus, the lesson style permits students’ autonomy. However, unfortunately, the author has not been able to observe variety of their activities in cyberspace. First, students’ activities were limited in websites. Mainly, uses of Google and Wikipedia had been monitored commonly across students. If the author did not offer introduction of sites and guide toward extension of activities, they would not expand their own way to access information. Second, their Web search operation was appeared as only simple keyword search and menu selection without use of optional functions. Students would require a greater depth of skills to be able to create, modify and refine searches to suit their target information. Then, the author trained them to improve retrieval skills in accordance
18
with module in Bloom’s Digital Taxonomy (Churches, 2009). Third, the author analyzed their visiting sites and those service categories, and comprehended the following characteristics of students’ activities.
Figure 3: Web Surfing Activities Enhancing Learner Autonomy •
Important sites are isolated in each category and cover no related links to other sites of same category as well.
•
Some sites have many links to other sites. However, links are usually arranged to invite to different categories.
•
Frequently, an important site for autonomous learning is not a higher ranking site of accessibilities in a service category. This popularity paradox makes confusion, and leads mis-operation in an action of students. e.g. Citation Data download from Google Scholar is more valuable than Google Search, in the following autonomous learning for reporting.
• •
Generally, students do not favorable to public sites. Use of learning objects was quite limited. This means that both their learning experience to make a product (not same as documentation level) and an expression chance have been limited. Figure 3 shows selected sites and service categories for autonomous learning in this course. Sites
19
and categories are colored by bilateral levels, and overall view shows expecting standard visiting sites. And, shown sites and grouping concept of this figure and relation with learning tasks were taught by a teacher concretely to students. Indeed, this view does not involved ICT related sites, education sites, and other sites of direct relevance to lesson subject contents. Actually, convenient these links were already embedded in e-learning content. Besides, the course does not require searching any developed product for “informatics education� as exercises. All exercises are designed to produce activities of students in their autonomous learning. Thick lines shows frequent access of students. And connected lines show site affiliating link relations. 4. Improve Operation Structure Idea of guide by a teacher that extends and deepens the experience of students was examined, and introduces them into meaningful operation within the action that dominates learner autonomy. This concept was originated from Activity Theory (Engestrom, 2001) and modified here to elaborate formation of logical operation into activity. Here, activity systems realize and reproduce themselves by generating actions and operations. 4.1 Interactive/Intervention Model Interactive/Intervention model (II Model) explains the complex cognitive activity in cyberspace as involving both top-down (constructivist approach) and bottom-up (behaviorist approach) reasoning (Manzo, Manzo, & Thomas, 2005). Actually, this principle include both constructivist theory and behaviorist theory in front, however, governed idea is based on schema activation (Manzo & Manzo, 1995). Here, effective learning is recognized to begin with students quickly scanning some or all of the selection, consciously calling to mind what they know about the topic, and making some initial predictions about the content and the difficulty level of the selection.
20
Figure 4: Relation of II Model with 5E & Bloom Manzo postulates that the more information and experience that students have related to a topic (the more finely woven the net), the better able they will be to learn, or catch, the new information. 4.2 5E Lesson Planning This well known, the 5E (Engage, Exploration, Explain, Elaboration and Evaluate) model is based on a constructivist philosophy of learning (Trowbridge & Bybee, 1990). First, problem or asking pointed questions can be used to focus the learners' attention on the tasks that will follow. 4.3 Bloom Digital Taxonomy The conventional Bloom's taxonomy in 1950s of behaviorist theory approach was revised as Bloom’s Digital Taxonomy. This attempt to account for the new behaviors and actions in technology becomes more ubiquitous. This Bloom’s Taxonomy involves netsurfing, the traditional educational practices, behaviors and actions. Outcomes on rubrics are measured by competence of use and most importantly the quality of the process or product. For example, bookmarking a resource is no value if the resource is inappropriate or worthless. Churches (2009) has mapped these to Bloom’s categories shown in Table 2 below. Obviously, present online activities will cross these boundaries – blogging, for example, is an activity which can be carried out at many different levels, and today’s popular tools will evolve and change. But this is a very welcome framework for us to re-think how students improve depth of their learning activities.
21
Table 2: Digital Taxonomy Bloom’s category Remembering Understanding Applying Analyzing Evaluating Creating
Digital applications social networking, social bookmarking, favoriting, searching subscribing, tweeting, tagging, commenting, annotating uploading, editing, sharing, hacking linking, validating, mashing reviewing, blogging, networking, moderating programming, podcasting, vodcasting, animating, wiki-ing
4.4 Improved Events by Blended Way
Knowledge Acquisition
Discussion Questioning
Tools
Information
Instruction Teaching Test
2
Table 3: Observed Benefits by Blended Education Ordinal Classroom Blended Education Activity Builders rich from e-learning, links, online various search limit within a textbook retrievals including engines, portals, and a white board self selected database knowledge seated positions limit rich among students message board communication open question spends all questions are open time question board questions limit chances or targets online tools, Web a notebook page management WeBOX tools give meaning to limited rich distributed knowledge facilitation by give all info at follow lesson outline supplemental beginning teaching exploring and follow lesson outline access servers expanding difficult management easy management security management
The results of blended education in terms of educational events were compared with ordinal classroom. Clarified factors to improve activity were summarized as activity builders shown in
2
teaching works for overall development while instruction works for skill development....
teaching arouse critical thinking while instruction arouse only thinking.... teaching produce new product while instruction aims for producing carbon copy or photocopy.... (cited from http://wiki.answers.com/Q/What_is_the_difference_between_teaching_and_instruction)
22
Table 3. Remarkable features of Blended Education is, • •
All exercises are open questions Summarizing and reporting distributed knowledge are more valuable than searching example of presented knowledge in the course content. Also, the author should mention that F2F with e-learning processes paperless lesson management drastically. So all exercises and short-tests with privacy data are managed by a server, a teacher does not need to bring any data storage, such as USB memory, even a teacher need to mark these data from outside the university. 5. Tools Students must handle rich distributed information in cyberspace and database, where in-depth analysis on both small and large volumes of data is required. Usually, the following general ways are used. • Save an internet shortcut on desktop or use online bookmark • Save web page as html or pdf However, these measures do not allow continuous works for analysis, such as tagging, keyword search across documents, and marking. 5.1 QDA
Figure 5: Sample of QDA, NVIVO (cited from http://www.qsrinternational.com/products_nvivo.aspx) Quality Data Analysis (QDA) software removes many of the manual tasks associated with analysis, classifying, sorting and arranging information. QDA can manage complex data of a project involving large numbers of documents combined with numerical as well as categorical information. QDA software also enables a wide range of exploratory investigation to identify patterns in codings and relationships between assigned codes and other numerical or categorical properties. Documents are usually stored in one file. Unfortunately, QDA is rather expensive and costs over B30,000/user even under academic/educational license. Then, it would be available only in University Lab. 5.2 WeBox For data collection of web pages, the author introduces Web management software, freeware, Webox at the beginning of the lesson. This freeware was developed by a university academic in
23
Japan. This software has a function of Web browsing, and enables to store accessed data as same data format as source Web page without any transformation. It also allows classification of Web sites by folders. Three ways of recording are prepared, URL, page download, and site (with links seeking) download. Remarkable feature is the strong retrieval function that searches keywords from recorded documents in all folders, and leads retrieved bookmarks to a search folder. It is also possible to put a marker line in a document record. This means some basic functions of ODA is equipped even in this freeware.
Figure 6: View of WeBOX (download available from http://webox.sakura.ne.jp/software/webox/index.html) This freeware is small sized, just 860KB, and it can install program into USB memory. Then, all students in this Blended Education carry this program and data with their personal USB memory. This method is also beneficial to use a computer room where any additional program does not allow installing. 6. Depth and Extension
Figure 7: Faster Search by RedZ Though facilitation and teaching with intentional guide, activity towards a goal that was carried out by students was improved. Rapid search skills realized proper conceptualization of a case field. When a student may not be conscious social and personal meaning of a target field, WHY question was used often to increase their operations at initial stage. After they foster a specific goal, learning activity carried out by an autonomous or a group. Here, WHAT question is required to elaborate their works. After then, a student engages open question, where operation structure of activity automated already and executing an action in according with the specific conditions surrounding the goal. Here, HOW question would be effective to confirm their quality of learning product.
24
The innovating environment of cyberspace in near future would allow SaaS and Cloud Computing, and also it will enables to exchange not only fragments of information or opinions, but also a lump of knowledge with context, such as exchange bookmarks data or digital portfolio developed through autonomous learning. Then, effects of knowledge base communication outside LMS would be investigated to explore next stage of Blended Education. 6.1 What should be done in a F2F part? Actually, this course is designed to be compatible between e-learning and F2F in terms of instruction. The settings of this Blended Education could lead effects on F2F in its characteristics. The following statements are impression of the author. • • • •
Instruction in e-learning realized equality of a chance to access education. Facilitation is basically to manage the course process by controlling students’ learning pace. Facilitation in F2F is better than online, because other students glance at. F2F can impress an important principle of “students must select learning” in emotional level to enhance their motivation.
•
Conceptualization in F2F is better then online, because synchronous mode tells many personal cues to construct personal concept of a student through the discussing process.
• •
Brainstorming in F2F is better than online, because each student should act something. Guide in F2F is better than online, because a teacher recognize personal feedback of a student.
7. References Churches, A. (2009). Bloom's Digital Taxonomy [Electronic Version] from http://edorigami.wikispaces.com/file/view/bloom%27s+Digital+taxonomy+v3.01.pdf. Engestrom, Y. (2001). Expansive learning at work: Toward an activity-theoretical reconceptualization. Journal of Education and Work, 14(1), 133-156. Manzo, A. V., & Manzo, U. C. (1995). Teaching children to be literate: A reflective approach: Wadsworth Pub Co. Manzo, A. V., Manzo, U. C., & Thomas, M. M. (2005). Content area literacy: Strategic teaching for strategic learning. Hoboken: Wiley, Hoboken, NJ. Trowbridge, L. W., & Bybee, R. W. (1990). Becoming a secondary school science teacher (5th edition ed.). Columbus: Merrill Pub. Co. . Wedemeyer, C. A. (1971). Independent study. In R. Deighton (Ed.), Encyclopedia of Education IV (pp. p. 548-557). New York: McMillan. Yoshida, M., Lavansiri, D., Sombuntham, S., & Inoue, S. (2003, June 31). A Study on Promoting Free of Charge LMS and near Future Strategies for eLearning. Paper presented at the Computer and Advanced Technology in Education including the IASTED International Symposium on Web-Based Education, Rodos, Greece.
25
Learning Theory and Instructional Design for Using the Learning Activity Management System (LAMS*) Frank van ‘t Hoog Nanyang Technological University frank.vanthoog@ntu.edu.sg
Today’s students have grown up with digital technology. This makes digital technology a highly relevant and usable tool in modern day classrooms. Technology based learning (e-learning, blended learning, CALL) will have a considerable impact on teaching methodology (Rogers, 2001). It is likely to shape, if not change, the instructional settings of any educational environment in the next decade. Ideally, it allows educators to effectively select and create educational materials while at the same time providing engaging educational experiences for learners. Ideally, lessons, courses and instructional programs using web based technology will improve learning conditions that in turn increase the learners’ motivation and efficiency. However, before getting started with the tools provided by LAMS – or any other learning management system – it is important to understand the learning environment, the people involved (learners and educators) and the specifics of the lesson or course that is to be designed. These, in turn, determine the pedagogical underpinning of any course design. Pedagogy refers to the strategies, methods and styles of instruction. The adoption of technology adds another element in course design to consider. To produce effective online learning and teaching requires understanding of the processes by which students learn and interact with technology. Before creating new online courses it is recommended that educators acquire an understanding of the pedagogy and learning theories relevant for online course design. This presentation is directed at educators, researchers and administrators wanting to gain insight in the pedagogical issues related to the evolving practices of technology based learning. The presentation will focus on the pedagogical and organizational opportunities, challenges and examples provided by learning management systems, in particular LAMS. *LAMS, the Learning Activity Management System, is an open source Learning Design system for designing, managing and delivering online collaborative learning activities. It provides teachers with an intuitive visual authoring environment for creating sequences of learning activities. These activities can include a range of individual tasks, small group work and whole class activities based on both content and collaboration. LAMS is developed in collaboration with LAMS Foundation Ltd, LAMS International Pty Ltd, and the Macquarie E-learning Centre Of Excellence (MELCOE), all based in Sydney, Australia, in affiliation with Macquarie University.
26
บทความวิชาการ
27
28
นวัตกรรมระบบการสอบออนไลน Innovation of Online Test System สมพันธุ ชาญศิลป1 และ คะชา ชาญศิลป2 1 สาขาวิชาวิศวกรรมคอมพิวเตอร สํานักวิชาวิศวกรรมศาสตร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี 2
(sompan@sut.ac.th)
สาขาวิชาวิศวกรรมคอมพิวเตอร สํานักวิชาวิศวกรรมศาสตร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี (kacha@sut.ac.th)
1) บทนํา
ABSTRACT Learning through network called “e-Learning” is the direction of Thai education committed to reach. What will follow is an online test that will happen inevitably. The researcher conducts a research and develop an online test system called "SUT-MOTS: SUT-Mobile Online Test System" which is an innovative new online test system that never exists before. The evolution of the examination from traditional style using paper, pencil and pen to a fully online test called “e-Testing” start to arise from occurrence of the ready-to-use SUTMOTS.
ในยุ ค ดิ จิ ทั ล (Digital) เช น ทุ ก วั น นี้ ใครๆ ก็ ก ล า วถึ ง เรื่ อ ง อี เ ลิ ร น นิ ง (e-Learning) ถ า สถานศึ ก ษาใดไม มี ร ะบบ อีเลิรนนิงดูจะลาหลัง โบราณ ไมมีความกาวหนา โดยเฉพาะ ความรูในเรื่องวิทยาการตางๆ คงจะสูที่อื่นไมได ทั้งๆ ที่ยัง ไมไดรับทราบผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษาของสถาบันแหงนั้น เลยว า ดี เ พี ย งไร ในเบื้ อ งต น นี้ ผู วิ จั ย ขอตั้ ง สมมุ ติ ฐ านว า อีเลิรนนิ่ง เปนสิ่งที่ชวยเพิ่มพูนประสิท ธิผลทางการศึก ษา สามารถชวยใหการศึกษาทําไดทุกเวลา ทุกโอกาส และทุก สถานที่ ในวันหนึ่งขางหนาจะกลายเปนสิ่งที่ทุกสถานบัน การศึกษา ไมวาระดับประถม มัธยม หรืออุดมศึกษา ตางตอง หั น มาใช อี เ ลิ ร น นิ ง เพื่ อ ช ว ยเสริ ม การเรี ย นการสอนอย า ง แพรหลาย กลายเปนเรื่องธรรมดาที่มีอยูทุกแหงหน ปริมาณ เครื่องคอมพิวเตอรจะมีมากขึ้นอยางรวดเร็ว นักเรียนทุกคน จะถือเครื่องโน็ตบุคซึ่งเปรียบเสมือนสมุดหรือหนังสือสักเลม ในปจจุบัน เมื่อความพรอมเชนนั้นนั้นมาถึง ความตองการใน การวัดผลแบบออนไลนหรือการสอบออนไลนก็จะตามมา อยางเหลีกเลี่ยงไมไดประกอบกับผูสอนมักใชการประเมินผล เปนจุดเริ่มตนของกิจกรรมการเรียนการสอนดวยเชื่อวาการ ประเมิ น ผลคื อ สิ่ ง ที่ ขั บ เคลื่ อ นกิ จ กรรมการเรี ย นการสอน (Naidu, 2009)
Keywords: e-Learning, Suranaree University of Technology, SUT-MOTS: SUT Mobile Online Test System, e-Testing
บทคัดยอ การเรียนรูผานระบบเครือ ข ายที่เรียกวาอีเลิรนนิงนั้น เปน ทิศทางที่การศึกษาของไทยกําลังมุงมั่นที่จะไปใหถึง สิ่งที่จะ ตามมาก็ คื อ การสอบออนไลน ซึ่ ง จะต อ งเกิ ด ขึ้ น อย า ง หลี กเลี่ยงไมได ผูวิจัย ไดทําการวิจัยและพัฒนาระบบสอบ ออนไลนขึ้นมาเรียกวา “ระบบสอบออนไลนเคลื่อนที่จาก มทส.” ที่ นั บ ได วา เป น นวั ต กรรมใหม ข องระบบสอบ ออนไลน ที่มีความสามารถหลายประการซึ่งไมเคยมีมากอน การปฏิวัติการสอบจากแบบดั้งเดิมที่ใชกระดาษ ปากกา และ ดินสอ มาเปนการสอบแบบออนไลนที่เรียกวา อีเทสติง อยาง เต็มรูปแบบไดเริ่มเกิดขึ้นแลวจากการปรากฏขึ้นของระบบ สอบออนไลนเคลื่อนที่จาก มทส. ที่พรอมใชนี้
ในปจจุบันการสอบออนไลนเริ่มมีการใชงานกันมากขึ้น เชน เวลาเรียนแบบทางไกลผานทางหนาเว็บ หรือการเรียนแบบ อีเลิรนนิงที่ใชโปรแกรมมูเดิ้ล (Moodle.org, 2010) ตางก็ สามารถกําหนดใหมีการสอบหรือการทดสอบแบบออนไลน ผ า นทางหน า เว็ บ อยู แ ล ว แต ก ารสอบแบบนี้ มั ก มี คํ า ถาม ตามมาเสมอวา ความปลอดภัยมีแคไหน ผูเขาสอบจะลอกกัน
คําสําคัญ: อีเลิรนนิง, มทส., ระบบสอบออนไลนเคลื่อนที่ จาก มทส., อีเทสติง
29
เพิ่ ม โปรแกรมส ง ภาพหน า จอของเครื่ อ งเซิ ร ฟ เวอร ไ ปยั ง เครื่องลูกขาย เปนตน
หรือไม ทราบอยางไรวาใครเปนคนทําขอสอบ มีการสอบ แทนกันหรือไม มีการทําสําเนาขอสอบเก็บไวในระหวางการ ทําขอสอบหรือเปลา เปนตน ปญหาทางดานเทคนิคที่หนักยิ่ง ไปกวานั้นอีกคือ โปรแกรมมูเดิ้ลกินทรัพยากรของระบบมาก เวลาเราเรียนผานทางโปรแกรมนี้มักพบวาการเขาถึงขอมูลชา ลงเรื่อยๆ สถานศึกษาตองเปลี่ยนเครื่องเซิรฟเวอรใหเร็วขึ้น เปนระยะๆ เนื้อหาของแตละวิชาก็เพิ่มสวนที่จะใชทรัพยากร ระบบมากขึ้ น เช น ส ว นที่ เ ป น เสี ย ง ภาพเคลื่ อ นไหว และ มัลติมีเดีย เปนตน ทั้งนี้เพื่อทําใหเนื้อหานาสนใจและเขาใจ งายขึ้น เมื่อเปนเชนนี้ เครื่องเซิรฟเวอรที่ทําอีเลิรนนิงเอง ซึ่ง รับภาระหนักมากขึ้นอยูแลว ยังถูกนํามาใชสําหรับการสอบ แบบออนไลน อีก ยิ่ งถาเปนการสอบจริ งและตอ งสอบกั น หลายๆ วิชา จะเกิดปญหาตามมาอยางแนนอน เพื่อเปนการ แกปญ หาเหลานี้ ทางหนวยวิจัยและพัฒนาโอเพนซอรส ที่ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี (มทส.) จึงไดพัฒนาระบบ สอบออนไลนเ คลื่อ นที่ เพื่อ รองรับ การสอบออนไลนเพื่ อ ขจัดปญหาดังกลาวอยางเต็มรูปแบบ
2) ที่มาของ SUT-MOTS เมื่อระบบอีเลิรนนิงมีอยูในทุกสถานศึกษา จํานวนเครื่อง คอมพิวเตอรก็ตองมีมากขึ้น เพียงพอตอการใชงาน และเมื่อ ถึงตอนนั้น การวัดผลที่รวดเร็วกวาการสอบแบบปกติจะเริ่ม ถูกถามหามากขึ้นเรื่อยๆ ผูวิจัยเห็นวาเรื่องนี้จะเกี่ยวของกับ งบประมาณจํานวนมากของประเทศที่จะตองใชจายในเรื่องนี้ ไมวาจะเปนในเรื่องของซอฟตแวรหรือฮารดแวรก็ตาม เมื่อ สถาบันการศึกษาสนใจ ที่จะจัดใหมีการสอบแบบออนไลน จะตองใชเงินจํานวนมากในการจัดการ โดยสวนแรกจะตอง ใช ใ นการเลื อ กซื้ อ เครื่ อ งเซิ ร ฟ เวอร ที่ มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพสู ง (Vugt, 2009) เพื่อรองรับการสอบที่เปนแบบ Realtime สอบ หลายๆ วิชาพรอมๆ กัน ซึ่งการสอบดังกลาวจะลมไมได จะ ชาไมได เพราะการสอบมีระยะเวลาและชวงของเวลาที่ แนนอน ดังนั้นเครื่องเซิรฟเวอรสําหรับการสอบออนไลนจึง ตองเปนเครื่องที่มีประสิทธิภาพสูงและราคาสูง สวนที่สอง ของเงินที่จะตองใชไปคือ การหาโปรแกรมสําหรับการสอบ ออนไลน ซึ่งจะมีราคาถูกหรือแพงก็ขึ้นกับความสามารถและ อาจรวมไปถึงจํานวนผูเขาสอบพรอมๆ กันดวย แตละ สถาบันการศึกษาตองจายเงินจํานวนนี้ ซึ่งเมื่อรวมกันทั้ง ประเทศแล ว ไม ใ ช เ งิ น จํ า นวนน อ ยๆ อย า งแน น อน ด ว ย เหตุผลเหลานี้ ระบบสอบออนไลนเคลื่อนที่จาก มทส. จึงถูก พัฒนาขึ้นมา ดวยการออกแบบทั้งระบบใหเปนระบบ ปฏิบัติการโอเพนซอรสที่ทุกคนใชไดฟรี ไมตองเสียเงิน ใช งานงาย ผูใชไมจําเปนตองเปนผูชํานาญเกี่ยวกับโอเพนซอรส มากอน ไมตองใชเครื่องเซิรฟเวอรพิเศษราคาแพง อาจใช เครื่องธรรมดาที่ใชกันอยูในหองเรียน หรืออาจใชเครื่อง โนตบุคที่ตนมีอยู ก็สามารถรองรับการสอบพรอมๆ กัน หลายรอยคนได
ในขณะที่ระบบการศึกษาของประเทศไทย ไดมุงเนนไปใน ทิศทางของการใชเทคโนโลยีคอมพิวเตอรมาเปนเครื่องมือใน การสื่อสารและถายทอดบทเรียน ในกาวตอไปคงหนีไมพนที่ จะต อ งมี ก ารสอบผ า นระบบเครื อ ข า ยที่ เ รี ย กว า อี เ ทสติ ง (e-Testing) ซึ่ ง ในป จ จุ บั น นี้ เครื่ อ งคอมพิ ว เตอร ไ ด ถู ก พั ฒ นาขึ้ น มาอย า งต อ เนื่ อ ง เพื่ อ ให มี ส มรรถนะและ ความสามารถที่สูงขึ้นและมีราคาถูกลง ผูวิจัยจึงไดมองเห็น ชองทางที่จะใชเทคโนโลยีคอมพิวเตอรมาชวย ในการจัดการ เรียนการสอนใหมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น โดยมุงเนนไปที่ การออกแบบและพัฒนาตอยอดจาก “ระบบสอบออนไลน เคลื่อนที่จาก มทส. เวอรชัน 2.0” ซึ่งประกอบไปดวย โปรแกรมในการจัดการสอบ ระบบฐานขอมูล MySQL ที่ใช ในการจั ด เก็ บ ข อ มู ล ต า ง ๆ เช น เก็ บ ผลของการสอบ เก็ บ พฤติ ก รรมในการทํ า ข อ สอบ เป น ต น และระบบแม ข า ยที่ พัฒนาบนระบบปฏิบัติการลินุกซ ซึ่งระบบที่ถูกพัฒนาตอ ยอดขึ้นมาใหมนี้เรียกวา “ระบบสอบออนไลนเคลื่อนที่จาก มทส. เวอรชัน 5306 (SUT-MOTS 5306)” โดยเพิ่มขีดความ สามารถ ในการใสเสียงและภาพเคลื่อนไหวลงในตัวขอสอบ
30
SUT-MOTS ATutor Moodle LearnSquare Hot Potatoes
หัวขอ การใชงานแบบเคลื่อนที่ สุมสลับขอคําถามและตัวเลือก ขอสอบแบบปรนัย ขอสอบแบบจับคู ขอสอบแบบถูกผิด ขอสอบแบบเติมคํา การสอบแบบ Drag and Drop ตอบแบบแนใจ/ไมแนใจ ตรวจจับการทุจริตในการทําขอสอบใหกัน คูมือการใชงานรูปแบบเท็กซไฟล คูมือการใชงานรูปแบบมัลติมีเดีย จัดการการสอบแบบรีโมท ไฟลผลคะแนน Excel แสดงคาเฉลี่ยในการทําขอสอบ ดูเฉลย และ จํานวนครั้งในการเปลี่ยนคําตอบ แสดงความกาวหนาในการทําขอสอบ แสดงกราฟผลคะแนน ใชงานไดฟรีสําหรับหนวยงานของรัฐ ใชงานไดฟรีสําหรับหนวยงานของเอกชน เปนระบบที่มีทั้งระบบปฏิบัติการที่เปน เซิรฟเวอรและโปรแกรมจัดการการสอบ
รูปที่ 1: รูปแผนดีวีดีบรรจุระบบ SUT-MOTS 5306
3) ผลงานที่เกี่ยวของ จากการสํารวจพบวา มีระบบสอบออนไลนที่อยูในรูปแบบ ของซอฟตแวรธุรกิจที่ทําขึ้นในเชิงพาณิชยเพื่อการคา เชน Blackboard, WebCT เปนตน สวนโปรแกรมที่เปนโอเพน ซอร ส ที่ ส ามารถดาวน โ หลดใช ง านได ฟ รี ก็ มี เช น LearnSquare (http://www.learnsquare.com), Hot Potatoes (http://www.halfbakedsoftware.com),ATutor (http://www.atutor.ca), Moodle (http://www.moodle.org) เปนตน และเพื่อใหเห็นความสามารถที่โดดเดนและความ แตกต า งที่ เ ด น ชั ด ตารางต อ ไปนี้ จ ะเป น การเปรี ย บเที ย บ ลักษณะการใชงานและคุณสมบัติของ SUT-MOTS กับระบบ สอบออนไลนอื่น ๆ ที่ใชไดฟรี ซึ่งประกอบไปดวย ATutor, Moodle, LearnSquare และ Hot Potatoes
ตารางที่ 1: เปรียบเทียบระหวาง SUT-MOTS กับระบบตางๆ ใช Hot Potatoes แลว Import เขามาใน LearnSquare
สวนระบบสอบและระบบคลังขอสอบที่พบวาใชกันอยูใน เมืองไทยมีระบบที่นาสนใจดังตอไปนี้ ระบบสอบผานเครือขายอินเทอรเน็ต (Web-based Exam System, 2553) ของมหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม ก็เปน ระบบสอบชนิดหนึ่ง ที่มีขอแนะนําใหผูเขาสอบวา “ในการ ทําขอสอบเสร็จแลวในแตละหนา นักศึกษาควรจําการบันทึก คําตอบ เพื่อปองกันกระแสไฟฟาขัดของ” ระบบคลังขอสอบและการสอบออนไลน (2553) เปนระบบ ที่ เ อื้ อ อํ า นวยให นั ก เรี ย นระดั บ ชั้ น มั ธ ยมศึ ก ษาป ที่ 4 ป การศึกษา 2550 ที่อ ยูในเขตพื้นที่ ไดเขามาทดสอบความรู
31
จิภากาณจน รัตนกิจตระกูล (2550) จากสถาบันเทคโนโลยี นานาชาติสิรินธร ม.ธรรมศาสตร ก็มีผลงานการสรางคลัง ขอสอบที่มีชื่อวา “vExam ระบบคลังขอสอบออนไลน” ที่ ผูใชทั่วไปสามารถเขาไปฝกทําขอสอบและออกขอสอบได ซึ่งสวนใหญเปนขอสอบเอ็นทรานซวิชาตาง ๆ เชน ฟสิกส คณิตศาสตร ภาษาไทย และภาษาอังกฤษ จึงเหมาะสําหรับ นักเรียนที่กําลังเตรียมตัวสอบเอ็นทรานซ
ติดตั้งที่เครื่องโนตบุค นําไปสอบไดทุกสถานที่หรืออาจนํา แผนโปรแกรมไปติดตั้งที่เครื่องหนึ่งเครื่องใดในหองสอบ แลวใชเครื่องนั้นเปนเซิรฟเวอรสําหรับการสอบ จึงทําใหการ เปนเซิรฟเวอรสําหรับสอบเคลื่อนที่ไปอยูในที่ใดๆ หรือที่ ไหนๆ ได อ ย า งสะดวก ไม จํ า เป น ต อ งใช เ ครื่ อ งที่ มี ประสิท ธิภาพสูงเพื่อรองรับ การสอบหลายๆ หอง หลายๆ วิชาพรอ มกัน สามารถกระจายติดตั้งเครื่องเซิรฟเวอรเพื่อ สอบไปในแตละหองไดอยางอิสระและดวยความสะดวก ตัว ขอสอบสามารถประกอบไปดวย รูปภาพ เสียง และมัลติมีเดีย ยิ่งกวานั้น ยังเปนระบบสอบออนไลนระบบเดียวที่ใหผูสอบ สามารถทําสอบแบบแนใจหรือไมแนใจได (ดังรูปที่ 2)
ระบบตาง ๆ ที่กลาวมาแล วขางตนนั้น ตางก็ตองใชเครื่อ ง คอมพิวเตอรที่ทําหนาที่เปนเครื่องเซิรฟเวอร ที่มีศักยภาพสูง ทําใหมีคาใชจายที่สูงตามไปดวย อีกทั้งเรื่องของคลังขอสอบ ก็ยังไมมีความสามารถในการจัดการเกี่ยวกับการจัดลําดับ ความยาก, ปานกลาง และงายของขอสอบ จึงยังไมเปนระบบ ที่สมบูรณเพียงพอ
รูปที่ 2:การทําขอสอบแบบเลือกตอบ
ความสามารถ โดยมี ก ลุ ม สาระวิ ช า 5 กลุ ม คื อ ภาษาไทย, สั ง คมศึ ก ษา ศาสนาและวั ฒ นธรรม, ภาษาอั ง กฤษ, วิทยาศาสตร และคณิตศาสตร
การเลือกตอบแบบ แนใจ/ไมแนใจ นั้น จะเปนประโยชน สําหรับผูเขาสอบ ที่จะสามารถกลับมาทบทวนดูอีกครั้งถามี เวลา ยิ่งกวานั้น ยังสามารถในการสงหนาจอของเครื่องผูสอน (เซิรฟเวอร) ไปยังเครื่องผูเรียน (ลูกขาย) โดยการสง ระบบปฏิบัติการเล็กๆ ไปรันที่เครื่องลูกขาย ทําใหสะดวก สําหรับการเรียนการสอนในหองปฏิบัติการคอมพิวเตอร ซึ่ง จะใหภาพที่คมชัดกวาภาพที่ไดจากเครื่องฉายภาพ (Projector)
4) นวัตกรรมของ SUT-MOTS ระบบสอบออนไลนเคลื่อนที่จาก มทส. ใชชื่อภาษาอังกฤษ คํ า ย อ ว า SUT-MOTS ซึ่ ง ย อ มาจากคํ า ว า Suranaree University of Technology - Mobile Online Test System เปน ซอฟตแวร ที่ ไดรับ การสนับ สนุนการวิจัย จาก กองทุน นวัตกรรมและสิ่งประดิษ ฐ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทั้งในป พ.ศ. 2548 และในป พ.ศ. 2550 ใช ร ะบบปฏิ บั ติ ก ารลิ นุ ก ซ ติ ด ตั้ ง เป น เซิ ร ฟ เวอร ใช ภ าษา สั่งงาน PHP และใชฐานขอมูล MySQL (Gerner, 2006) และ ยังมี การพัฒนา ปรั บปรุง มาจนถึงปจ จุบันเปนรุนที่ 13 ซึ่ง เรียกวา SUT-MOTS 5306 ที่ออกเมื่อกลางเดือนมิถุนายนป พ.ศ. 2553 นี้ โดยในรุนปจจุบันไดมีความสามารถหลายอยาง จนอาจถือไดวา เปนนวัตกรรมชิ้นเอกของวงการการศึกษา ของไทย ที่นาภาคภูมิใจ นั่นคือ นอกจากจะเปนของฟรี ที่ไม ตองเสียเงินซื้อแลว ความสามารถ ที่จะใชติดตั้งลงบนเครื่อง ใดๆ เพื่ อ ใช เ ป น เครื่ อ งเซิ ร ฟ เวอร สํ า หรั บ การสอบ ยั ง กลายเปนที่มาของคําวา “เคลื่อนที่” ซึ่งหมายถึงตัวระบบอาจ
รูปที่ 3:การสงหนาจอเครื่องผูสอนไปยังเครื่องผูเรียนทั้งหอง
32
ด วย อาจารยผูอ อกขอ สอบสามารถกํ าหนดได วา เมื่อ สอบ เสร็ จ จะแสดงเฉลย จะบอกคะแนน จะแสดงกราฟเปรีย บ เที ย บคะแนนของผู เ ข า สอบทั้ ง ชั้ น ให ผู เ ข า สอบได ท ราบ หรือไม โดยอาจเลือกเปนบางอยางหรือทั้งหมดได เชน เลือก ที่จะบอกคะแนนหลังสอบอยางเดียวโดยไมเฉลย ไมแสดง กราฟคะแนนก็ได สามารถนําผลของการสอบออกในรูปของ ไฟล Excel หรือไฟลของ Open Office สามารถแสดงการทํา ขอสอบของผูเขาสอบเปนรายคน ซึ่งจะมีประโยชนมากเมื่อมี ปญหาในเรื่องของคะแนนที่ไดในภายหลัง ในสวนของการ วิเคราะหผลการสอบนั้น สามารถแสดงสถิติการทําขอสอบ ไดทั้งแบบรายคนหรือเปนแบบรวมดังรูปที่ 4
เมื่ อ สอนหรื อ อบรมเสร็ จ แล ว ที่ เ ครื่ อ งลู ก ข า ยสามารถใช โปรแกรมเว็บเบราวเซอร เชื่อมตอมายังเครื่องเซิรฟเวอรเพื่อ ทํ า การสอบได ทั น ที โดยผู เ ข า สอบจะไม ส ามารถทํ า การ บั น ทึ ก หน า จอเพื่ อ เก็ บ ข อ สอบ ไม ส ามารถติ ด ต อ กั บ ฮารดดิสกหรืออุปกรณ USB ได จึงทําใหเกิดความปลอดภัย ในการรักษาความลับของขอสอบและไมตองกังวลเรื่องการ ติดไวรัสอีกดวย นอกจากนี้ระบบสอบออนไลนเคลื่อนที่จาก มทส. ยังถูกพัฒนาขึ้นเพื่อใหติดตั้งไดงายและใชเวลาในการ ติดตั้งประมาณ 10 นาที ก็จะไดเครื่องเซิรฟเวอรที่พรอมใช งาน ซึ่งเร็วกวาการติดตั้งระบบปฏิบัติการใด ๆ
รูปที่ 3:แสดงเวลาที่ใชในการติดตั้ง 4.1) ความสามารถพิเศษอื่นของ SUT-MOTS ระบบสอบออนไลน เ คลื่ อ นที่ จ าก มทส. มี ค วามสามารถ หลายอยาง บางอยางมีอ ยูในซอฟตแวร การสอบออนไลน อื่นๆ เชนกัน แตหลายๆ อยางถือเปนเอกลักษณเฉพาะของ SUT-MOTS เอง เชน สามารถเพิ่ม/ลดเวลาการสอบใหแตละ คนหรือทั้งหอง สามารถระงับการสอบของผูที่พบวากําลัง ทุ จ ริ ต การสอบ มี ร ะบบตรวจสอบการทํ า ข อ สอบให ผู อื่ น เครื่องเซิรฟเวอรและเครื่องลูกขาย มีการเชื่อมตอตลอดเวลา ของการสอบ หนาจอการสอบนิ่งเพราะจะดึงเฉพาะสวนที่ เปลี่ยนแปลงมาแสดงแทนของเดิมเทานั้น ไมดึงทั้งหนาจอมา ใหม เมื่อกดปุมตอบ ขอมูลจะถูกสงไปยังเครื่องเซิรฟเวอร ทันที ไมตองทําการบันทึกอีก ผูเขาสอบและผูควบคุมการ สอบสามารถทราบความกาวหนาในการสอบ เชน ทําไปกี่ขอ แลว ยังไมทํากี่ขอ ทําแบบแนใจกี่ขอ สอบเสร็จหรือยัง เปน ตน โดยแสดงที่หนาจอตลอดเวลา และเมื่อจะหมดเวลา จะมี รูป เคลื่อ นไหวเปนสีแดง ในสวนของการแสดงเวลาเตือ น
รูปที่ 4:แสดงการวิเคราะหผลการสอบ 4.2) การติดตั้งที่เหนือกวาของ SUT-MOTS ระบบติดตั้งสามารถบรรจุอยูบนแผนดีวีดีหรือ Thumb Drive เมื่ อ บู ต คอมพิ ว เตอร ผ า นทางอุ ป กรณ นั้ น แล ว จะเข า สู ตั ว ติดตั้งซึ่งมีเมนูในรูปแบบหนาเว็บเปนสองภาษา เลือกไดวา จะให แ สดงเป น ภาษาไทยหรื อ อั ง กฤษ ผู ใ ช ส ามารถเลื อ ก ติ ด ตั้ ง ไ ด ทั้ ง แ บ บ 32 บิ ต ห รื อ แ บ บ 64 บิ ต ซึ่ ง เ ป น ระบบปฏิบัติการที่ไดพัฒนามาจาก Ubuntu Server 10.04 ที่มี การอัพเดทลาสุด ผูใชสามารถเลือกรูปแบบของการติดตั้งได
33
ประมาณ 5 - 10 นาที ทั้งนี้ขึ้นอยูกับอุปกรณบรรจุตัวติดตั้ง และความเร็วของฮารดดิสกที่จะตองทําการฟอรแมต
ซึ่งมีใหเลือก 2 รูปแบบ ดังรูป
5) การเผยแพรและใชงาน SUT-MOTS ระบบสอบออนไลน เ คลื่ อ นที่ จ าก มทส. ได รั บ รางวั ล Inventor Awards ระดับดี ดานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี จากสํานักงานคณะกรรมการวิจัยแหงชาติ (วช.) ในงาน “วัน นักประดิษฐ” และ “วันนักประดิษฐนานาชาติ ครั้งที่ 2” ประจําป 2552 และเทาที่มีการรายงานเขามายังผูวิจัย ในขณะ นี้มีสถานศึกษาไดใชงาน SUT-MOTS โดยบางแหงใชสอบ หลายวิ ช า บางแห ง เพี ย งเริ่ ม ใช ส อบสํ า หรั บ บางวิ ช า ซึ่ ง มี จํานวนรวมประมาณ 10 แหง ประกอบไปดวย มหาวิทยาลัย เทคโนโลยีสุรนารี อ.เมือง จ.นครราชสีมา, โรงเรียนบานโปง แดงน้ําฉาสามัคคี อ.ขามทะเลสอ จ.นครราชสีมา, โรงเรียน อรพิมพวิทยา อ.ครบุรี จ.นครราชสีมา, โรงเรียนบุรีรัมย พิทยาคม อ.เมือง จ.บุรีรัมย, โรงเรียนวัดราชาธิวาส แขวง วชิระ เขตดุสิต กทม. , โรงเรียนบานสะพานหิน อ.เทพารักษ จ. นครราชสี ม า, โรงเรี ย นบ า นกํ า ป ง อ.โนนไทย จ. นครราชสีมา, โรงเรียนบุญวัฒนา อ.เมือง จ.นครราชสีมา, และโรงเรี ย นเทศบาล อํ า เภอบั ว ใหญ จ.นครราชสี ม า ซึ่ ง ในชวงเดือนมิถุนายนและตนเดือนกรกฏาคม 2553 นี้ไดมี การอบรมให กับ ผู ที่ส นใจกวา 200 ท า น จึ งคาดว า จํา นวน สถานศึ ก ษาอี ก จํ า นวนหนึ่ ง จะได นํ า ระบบสอบออนไลน เคลื่อนที่จาก มทส. ไปใชประโยชนอยางแนนอน
รูปที่ 5:แสดงการเลือกรูปแบบในการติดตั้ง 4.2.1) การติดตั้งแบบไดเร็กทอรี่ เปนการติดตั้งสําหรับการ ออกข อ สอบและการประเมิ น ผลและยั ง เหมาะต อ การ ฝ ก อบรมและทดลองใช ง าน การติ ด ตั้ ง แบบนี้ ผู ใ ช ไ ม จําเปนตองเตรียมฮารดดิสกเปนพิเศษ เพียงจัดใหมีไดรวหนึ่ง ที่มีเนื้อที่วางประมาณ 10 GB ก็สามารถติดตั้งได เมื่อเลือก การติดตั้งแบบนี้ จะมีการสรางไดเร็กทอรี่ dsutubtx ในไดรว ปลายทางที่ถูกเลือก แลวนําระบบบรรจุไวในนั้น โดยไดรว ปลายทางจะตองเปน NTFS, ext3 หรือ ext4 ซึ่งการติดตั้งดวย วิธีนี้จะไมมีการเปลี่ยนแปลงขอมูลเดิมที่มีอยูในไดรวนั้น ซึ่ง จากการทดลองที่ ผ า นมานั้ น พบว า เครื่ อ งโน ต บุ ค ใหม ที่ มี RAM 2 GB สามารถติดตั้งแบบนี้เพื่อใชในการสอบจริงเมื่อมี จํานวนผูเขาสอบ 105 คนไดอยางไมมีปญหา 4.2.2) การติดตั้งแบบเต็มไดรว เหมาะตอการติดตั้งสําหรับใช ในการสอบจริง หรือเมื่อตองการความเร็วสูงสุดของระบบ เชน ตองการใชโหมดสงหนาจอของเครื่องผูสอนไปยังเครื่อง ผูเรียน ตองการสงระบบปฏิบัติการไปรันที่เครื่องลูกขายเพื่อ ใชในการสอบ เปนตน การติดตั้งแบบนี้ ผูใชจําเปนตอง เตรียมฮารดดิสกเปนพิเศษ โดยจัดเตรียมทําใหมีไดรวหนึ่งที่ วางและมีเนื้อที่ประมาณ 10 GB การติดตั้งแบบนี้ ไดรว ปลายทางที่ถูกเลือกจะถูกฟอรแมตเปน ext4 ขอมูลเดิมที่มีอยู ในไดรวนั้นจะหายไปและจะถูกแทนที่ดวยระบบใหมนี้
6) บทสรุป ในขณะนี้ วงการศึ ก ษาได มี ร ะบบสอบออนไลน ที่ มี ก าร พัฒนามาอยางตอเนื่อง มีการใชงานมานานหลายป ที่ทุกคน สามารถนํ า ไปใช ไ ด ฟ รี เป น ระบบสอบออนไลน ที่ มี ความสามารถหลายอยางที่ไมมีระบบสอบออนไลนใดมีมา กอน
การติดตั้งทั้ง 2 แบบนั้นยังคงใชเวลาในการติดตั้งที่เร็วกวา การติ ด ตั้ ง ระบบปฏิ บั ติ ก ารอื่ น โดยใช เ วลาในการติ ด ตั้ ง
34
7) เอกสารอางอิง จิภากาณจน รัตนกิจตระกูล. (2553). vExam ระบบคลังขอสอบ ออนไลน [ออนไลน] http://researchers.in.th/blog/jipakan/232 ระบบคลังขอสอบและการสอบออนไลน. (2553). ศูนยทดสอบ กลาง สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาจังหวัดเชียงใหม [ออนไลน] http://www.chiangmaiexam.net/ ระบบสอบผานเครือขายอินเทอรเน็ต. (2553). มหาวิทยาลัย ราชภัฏพิบูลสงคราม [ออนไลน] http://202.29.80.4/~tes/master/exam/ Jason Gerner, Elizabeth Naramore, Morgan Owens (2006). Professional LAMP: Linux, Apache, MySQL and PHP5 Web Development. Wiley Publishing, Inc.10475 Crosspoint Boulevard, Indianapolis, IN 46256 Naidu S. (2009). Afterword: Learning-Centred Focus to Assessment Practices. Chapter XVI on E-learning technologies and evidence-based assessment approaches, Christine Spratt and Paul Lajbcygier, editors. Information Science Reference. 701 E. Chocolate Avenue,Hershey PA. Moodle.org, (2010). [ออนไลน] http://www.moodle.org/ (2010, July 23). Vugt, S. (2009). Pro Ubuntu Server Administration. Apress. 2855 Telegraph Avenue, Suite 600,Berkeley, CA 94705.
8) กิตติกรรมประกาศ ผูวิจัยขอขอบคุณกองทุนนวัตกรรมและสิ่งประดิษฐ สมเด็จ พระเทพรั ต นราชสุ ด าฯ สยามบรมราชกุ ม ารี ที่ ไ ด ใ ห ก าร สนับสนุนการวิจัยถึง 2 ครั้งและขอขอบคุณผูอํานวยการ โรงเรียนบานโปงแดงน้ําฉาสามัคคี (ผอ.คมสรณ นิธิปรีชา) อ.ขามทะเลสอ จ.นครราชสีมา ที่ไดนําผลงานไปใชตั้งแต เวอรชัน 2.0 เปนตนมา พรอมกับใหขอเสนอแนะที่เปน ประโยชนมาโดยตลอด ประกอบกับกําลังใจที่ไดจากการเห็น ความสํ า คั ญ ของท า น เมื่ อ ท า นได ใ ห ท างที ม งานเพิ่ ม ความสามารถในการแนบไฟลมัลติมีเดียเขากับตัวขอสอบ
35
หองเรียนอีเลิรนนิงคลองตัวพรอมใชจาก มทส. Suranaree University of Technology Instant Flexible e-Learning Class room สมพันธุ ชาญศิลป1, ปรัชญ พงษพานิช2 1 สาขาวิชาวิศวกรรมคอมพิวเตอร สํานักวิชาวิศวกรรมศาสตร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี (sompan@sut.ac.th) 2 สาขาวิชาวิศวกรรมคอมพิวเตอร สํานักวิชาวิศวกรรมศาสตร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี (prachpub@gmail.com) ติ ด ตั้ ง ลงบนเครื่ อ งเด ส ก ท็ อ ปทั่ ว ไป หรื อ แม ก ระทั่ ง นํ า มา ติดตั้งลงบนเครื่องโนตบุคของผูสอนและพร อมใชงานใน เวลาประมาณ 10-20 นาที เปนเสมือนหองเรียนอีเลิรนนิงที่ สามารถเคลื่อนที่ไปที่ใดๆ ดวยความคลองตัว เพียงนําเนื้อหา ใสเพิ่มเขาไป ผูเรียนสามารถใชเบราวเซอรตอเขามาเรียนได ทั น ที ยิ่ ง กว า นั้ น ยั ง มี ค วามคล อ งตั ว ในการบริ ห ารจั ด การ เครื่องลูกขายหลายอยางใหเลือกใชตามความเหมาะสม เชน เครื่องลูกขายสามารถใชในโหมด Thin client, Local app, Fat client, Auto web install เปนตน มาพรอมกับระบบสอบ ออนไลนเคลื่อนที่จาก มทส. รวมไปถึงความสามารถในการ สงหนาจอของเครื่องผูสอนไปแสดงยังเครื่องลูกขายทั้งหมด ในหองเรียน งานวิจัยนี้เสร็จเรียบรอยแลวเปนโอเพนซอรส ผูสนใจสามารถดาวนโหลดไปใชงานไดฟรี
ABSTRACT This paper will present a work of SUTinsFEC: Suranaree University of Technology instant Flexible eLearning Class room research which is granted by Princess Sirindhorn's Innovation and Inventions Fund for year 2010. This product aims to change traditional e-Learning where installation and configuration would take many hours on an expensive real big Server class computer sitting on a low temperature room to installation on a normal Desktop class computer or even on a teacher notebook spending 10-20 minutes installation time and it will become a moveable eLearning class room when a learning content is added. This new server is also flexible where it can be used to provide client with many modes, i.e., Thin Client, Local App, Fat client, Auto web install and it comes with SUT Mobile Online Test System and has ability to send the server screen to display on all clients in the same rooms at the same time. The work is finished, open source, free and ready for download by anyone who is interested.
คําสําคัญ: อีเลิรนนิง, มทส., ระบบสอบออนไลนเคลื่อนที่ จาก มทส., อีเทสติง
Keywords: e-Learning, Suranaree University of Technology, SUT-MOTS: SUT Mobile Online Test System, e-Testing
1) บทนํา
บทคัดยอ
การศึ ก ษาของไทย ตั้ ง แต ร ะดั บ โรงเรี ย นไปจนถึ ง ระดั บ มหาวิทยาลัยมีการตื่นตัว ในการที่จะนําการเรียนการสอนให ไปอยูในรูปดิจิทัล (Digital) ทั้งนี้อาจเปนเพราะความคลองตัว กวาระบบเดิม พรอมคุณสมบัติพิเศษตางๆ มากขึ้น (Cole & Foster, 2008) เชน การเขาถึงบทเรียนไดทุกเวลา ทุกโอกาส และทุกสถานที่ เปนตน โดยอาจรวมไปถึงความทันสมัย ที่ ตองมีการนําเทคโนโลยีมาใชใหเหมาะสมตามกาลเวลา ที่ เปลี่ ย นไป และทุ ก คนเข า ใจกั น ดี ว า การนํ า อี เ ลิ ร น นิ ง มาใช ใ นการเรี ย นการสอนจํ า เป น ต อ งมี เ ครื่ อ ง
บทความนี้ จ ะกล า วถึ ง ผลงานวิ จั ย ห อ งเรี ย นอี เ ลิ ร น นิ ง คลองตัวพรอมใชจาก มทส. ซึ่งไดรับเงินสนับสนุนจาก กองทุ น นวั ต กรรมและสิ่ ง ประดิ ษ ฐ ส มเด็ จ พระเทพ รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีประจําป 2553 เปน ผลงานที่คาดหวังจะนําระบบอีเลิรนนิง จากที่ตองมีการติดตั้ง ระบบปฏิบัติการและโปรแกรมตางๆ พรอมดวยการคอนฟก ระบบ ดวยการใชเวลาหลายชั่วโมง ลงบนเครื่องเซิรฟเวอร เครื่องใหญราคาแพงเก็บอยูในหองทําความเย็น มาเปนการ
37
ป 2547 จนถึงปจจุบัน ทําใหมีองคความรูและผลงานใน รูปแบบตางๆ เชนระบบปฏิบัติการที่เปนเดสกท็อป ที่เปน เซิ รฟ เวอรแ ละที่เ ป น เซิร ฟ เวอร เ ฉพาะทางเชน ระบบสอบ ออนไลนเปนตน ไดพบวาสถาบันการศึกษาเกือบทั้งหมด กําลังขวนขวายที่จะนําระบบอีเลิรนนิงมาใช ซึ่งระบบการ เรี ย นการสอนแบบนี้ ไม ง า ยนั ก สํ า หรั บ คุ ณ ครู ใ นระดั บ โรงเรียน ทั้งๆ ที่กระทรวงศึกษาไดพยายามผลักดันอยางเติม ที่ก็ตาม ผูวิจัยคิดวาถาสามารถมีซอฟตแวรที่ใชเวลาติดตั้งไม นาน มี พ ร อ มใช ใ นลั ก ษณะอี เ ลิ ร น นิ ง สู ง โดยผู ใ ช ไ ม จําเปนตองมีความชํานาญเรื่องการบริหารจัดการ ติดตั้งและ คอนฟกระบบเซิรฟเวอรมากอน จะเปนผลดีตอวงการศึกษา อยางมาก ประกอบกับ ถาการติดตั้ ง สามารถกระทําไดบ น เครื่องใดๆ รวมทั้งบนเครื่องโนตบุคของคุณครูผูสอนก็จะยิ่ง มีความคลองตัวสูง และเพื่อใหเกิดประโยชนมากขึ้นไปอีก ระบบที่ไดไมนาเพียงแตจะสามารถใชทําอีเลิรนนิงเทานั้น ควรมีระบบสอบออนไลนเคลื่อนที่จาก มทส. เวอรชันลาสุด ติ ด ตั้ ง มาด ว ยสํ า หรั บ ใช ส อบออนไลน และยั ง ควรมี ความสามารถ ที่จะนําหนาจอของเครื่องเซิรฟเวอรไปแสดง บนเครื่องลูกขาย ในหองเดียวกัน เพื่อชวยการสอน
เซิรฟเวอรอยางนอยหนึ่งตัว สําหรับติดตั้งระบบปฏิบัติการที่ เปนเซิรฟเวอร แลวติดตั้งโปรแกรมทําอีเลิรนนิง ในประเทศ ไทยเราขณะนี้ สถาบั น การศึ ก ษาส ว นใหญ หั น มาใช โปรแกรมมูเดิ้ ล (Moodle.org, 2010) และใชร ะบบ ปฏิบัติการลินุกซ (Linux) ซึ่งเปนซอฟตแวรโอเพนซอรสที่ทุก คนใชไดฟรี และสามารถนํามาตอยอดเปนของตนได การติดตั้งและการคอนฟกระบบเซิรฟเวอรดังกลาวเปนเรื่อง ไมงายนัก (Vugt, 2009) ผูติดตั้งจําเปนตองผานการอบรม ฝ ก ฝน จนมี ค วามชํ า นาญ เพี ย งพอและสิ่ ง นี้ ไ ด ก ลายเป น อุปสรรคอยางใหญหลวง สําหรับคุณครูตามโรงเรียนทั่วไป จะดําเนินการติดตั้งและคอนฟกระบบตางๆ ดวยตนเอง ทั้งนี้ เพราะความรับผิดชอบตอการเรียนการสอนประจํามีมากอยู แลว ครั้นจะตองมาศึกษาหาความรูดานลินุกซเซิรฟเวอรอีกก็ เกิ น กว า แรง ประกอบกั บ ความเข า ใจว า การติ ด ตั้ ง ระบบ เซิรฟเวอรจํ าเป นตองติ ดตั้งลงบนเครื่อ ง ระดั บ เซิรฟเวอร (Server Class Computer) ที่มีการออกแบบเปนอยางดีสําหรับการ ทําเปนเครื่องเซิรฟเวอรโดยเฉพาะ ที่มีราคาแพง เทานั้น จึง ทําใหตองมีการใชเงินจํานวนมากซื้อเครื่องระดับเซิรฟเวอร มาใช ทําใหเกิดความไมคุมคาของการลงทุน เนื่องจากใน ชวงแรกยังไมมีขอบงชี้วาจะตองใชเครื่องที่ดี และเร็ว เพื่อ รองรั บ การใช ง านแต อ ย า งใด งานวิ จั ย เชิ ง ประยุ ก ต ชิ้ น นี้ จุดประสงคจะใหไดมาซึ่งซอฟตแวรที่สามารถติดตั้งไดงาย รวดเร็ว ลงบนเครื่องใดๆ แมกระทั่งเครื่องโนตบุคของครู แล ว ทํ า ให เ ครื่ อ งนั้ น กลายเป น เครื่ อ งเซิ ร ฟ เวอร (Gerner et al., 2006) สําหรับการเรียนการสอนในรูปแบบอีเลิรนนิง ดวยเพียงการเพิ่มเนื้อหาวิชาเขาไป ผูเรียนก็จะสามารถตอเขา มาเรียนดวยการใชเบราวเซอร คือมีความพรอมใชทันทีโดย ไม จํ า เป น ต อ งเรี ย นรู ก ารคอนฟ ก ระบบมาก อ น เป น อี ก หนทางหนึ่งที่จะกระจายระบบอีเลิรนนิงจากเครื่องเซิรฟเวอร ใหญ มาไวในเครื่องของผูสอนเพื่อเพิ่มความคลองตัว
ยิ่งกวานั้นเพื่อความคลองตัวและความสามารถที่หลากหลาย ขึ้น ผู ใช ค วรสามารถเลื อ กบริห ารจัด การเครื่ อ งลูก ขา ยใน หองเรียนไดความตองการ ตามความเหมาะสม และความเร็ว ของระบบฮารดแวรที่ใชอยู โดยสามารถกําหนดรูปแบบของ เครื่องลูกขายไดหลากหลาย เชน Thin Client (Richards, 2007), Local App, Fat Client รวมไปถึงการติดตั้ง ระบบปฏิ บั ติก ารที่ เ ครื่อ งลู ก ข า ยอั ต โนมั ติ ดว ยโหมด Auto Web Install เปนตน ดวยเหตุนี้ผูวิจัยจึงเขียนโครงการขอการ สนั บ สนุ น จากกองทุ น นวั ต กรรมและสิ่ ง ประดิ ษ ฐ ส มเด็ จ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีประจําป 2553 ดวยการพัฒนาตอยอดซอฟตแวรทั้งหมดที่เปนโอเพนซอรส คือ Puppy Linux และ Ubuntu Server Linux ทุกคนสามารถใชได ฟรีและสามารถนําไปพัฒนาตอยอดเปนของตนไดดวย
2) ที่มาของหองเรียนอีเลิรนนิงคลองตัวพรอมใชจาก มทส. ผู วิ จั ย ในฐานะหั ว หน า หน ว ยวิ จั ย และพั ฒ นาโอเพนซอร ส มทส. ไดทําการวิจัยและพัฒนาทางดานโอเพนซอรสมาตั้งแต
38
รูปที่ 3: รูปแสดงหนาตางโปรแกรมสอบออนไลน รูปที่ 1: รูปแสดงหนาจอล็อกอินเขาระบบ
3) ความสามารถพื้นฐาน 4) ความสามารถพิเศษอื่นๆ เนื่องจากเปนระบบที่โตมาก (อานเพิ่มเติมเรื่องความสามารถ พิเศษอื่นๆ) ผลงานที่ไดจําเปนตองบรรจุลงบนแผนดีวีดีถึง สองแผน เปนระบบที่หลังทําการติดตั้งดวยเวลาอันรวดเร็ว (10 ถึง 20 นาที) แลวเมื่อบูตขึ้นมา เว็บเซิรฟเวอร ดาตาเบส มายเอสคิวแอล (MySQL) และโปรแกรมมูเดิ้ลจะเริ่มทํางาน ทันที เพียงนําเนื้อหาวิชาที่จะสอนเพิ่มเขาสูโปรแกรมมูเดิ้ล และทําการกําหนดคาโปรแกรมมูเดิ้ลอีกเพียงเล็กนอย ผูเรียน ก็ จ ะสามารถใช เ บร า วเซอร ต อ เข า มาเรี ย นได ทั น ที บาง โรงเรี ย นอาจนํ า ระบบไปติ ด ตั้ ง ไว บ นเครื่ อ งคอมพิ ว เตอร ธรรมดา ที่มีราคา 2-3 หมื่นบาท ตั้งไวในหองเรียนเพื่อใชเปน เครื่องเซิรฟเวอรสําหรับอีเลิรนนิงก็ได และเพื่อความสมบูรณ เมื่อมีอีเลิรนนิงแลว ก็ควรมีอีเทสติง (e-Testing) ดวย ผูวิจัยจึง ไดนําระบบสอบออนไลนเคลื่อนที่จาก มทส. เวอรชันลาสุด คือ 5306 มาบรรจุไวใหพรอมใชดวย จึงถือไดวาผลงานนี้เปน ระบบที่มีทั้งระบบ อีเลิรนนิงและอีเทสติงพรอมใชอยูในที่ เดียวกันไดอยางลงตัว
นอกจากความสามารถหลักในการใชทําอีเลิรนิงและอีเทสติง แลว ระบบนี้ยังมาพรอมกับความสามารถอื่นๆ อีกหลาย อยาง เพียงผูใช ทําการกําหนดโหมดการใชงานที่เครื่อง เซิรฟเวอรใหเหมาะสม แลวบูตเครื่องลูกขายอื่นๆ ผานแลน 1. สามารถสงหนาจอของเครื่องเซิรฟเวอร (ผูสอน) ไปยังเครื่องลูกขาย (ผูเรียน) อื่นๆ ในหองเรียนได 2. สามารถสงระบบปฏิบัติการเล็กๆ ไปรันใน หนวยความจําที่เครื่องลูกขายทั้งหองได 3. สามารถสงระบบปฏิบัติการเล็กๆ ที่มี OpenOffice ที่มีความสามารถคลายโปรแกรม MS Office และโปรแกรม ตกแตงภาพ Gimp ที่มีความสามารถคลาย Photoshop ไปรัน ในหนวยความจําที่เครื่องลูกขายทั้งหองได 4. สามารถกําหนดใหมีการติดตั้งระบบปฏิบัติการ ลินุกซที่เครื่องลูกขาย ทั้งหอง อัตโนมัติพรอมกันได 5. สามารถใชโหมด Thin Client (Arauzo-Azofra, 2010) ที่จะทําใหเครื่องลูกขายใชทรัพยากรนอย งานทั้งหมด มารันที่เครื่องเซิรฟเวอร 6. สามารถใชโหมด Local App (Suares, 2010) ที่จะ ทําใหเครื่องลูกขายใชทรัพยากรปานกลาง บางโปรแกรมจะ รันที่เครื่องลูกขายและโปรแกรมอื่นๆ จะรันที่เครื่อง เซิรฟเวอร 7. สามารถใชโหมด FAT Client (Georgopoulos, 2010) ที่ระบบปฏิบัติการ SUTinsDesktop 5306 บนเครื่อง เซิรฟเวอร จะถูกสงไปรันที่เครื่องลูกขายพรอมๆ กันทั้งหอง
รูปที่ 2: รูปแสดงหนาตางโปรแกรมมูเดิ้ล
39
ความสามารถพิเศษเหลานี้ จะทํางานไดดี เมื่อมีสิ่งประกอบ ดังนี้คือ ประการแรก ในหองเรียนควรใชอุปกรณเน็ตเวิรก เปน Gigabit Switch ซึ่งในปจจุบันราคาถูกลงมาก ยกตัวอยางเชนที่เปนแบบ Unmanaged ขนาด 24 พอรท (Port) สามารถซื้อหาไดในราคาประมาณ 6,000 บาท ประการที่สองคือ ความเร็วของซีพียูและขนาดหนวยความจํา ของเครื่องเซิรฟเวอร ซึ่งสิ่งนี้จะมีผลมากสําหรับการเลือกใช ความสามารถพิเศษในขอ 5 และ 6 แตทั้งนี้ก็ขึ้นอยูกับ จํ า นวนของเครื่ อ งลู ก ข า ยด ว ย อย า งไรก็ ต าม เท า ที่ เ คย ทดสอบมา เครื่องโนตบุคที่มีหนวยความจํา 2 GB สามารถ รองรับการสงหน าจอไปแสดงยังเครื่ องลูกขายจํานวน 50 เครื่องในหองเดียวกัน ดวยความเร็วในการแสดงผลเปนที่นา พอใจเมื่อเลือกใช ความสามารถพิเศษในขอ 1
รูปที่ 5: รูปแสดงเมนูเรียกใชโหมดตางๆ สําหรับการจัดการ กับเครื่องลูกขายในหองเรียน
5) การติดตัง้ ที่งายและรวดเร็ว ระบบที่ จ ะใช ติ ด ตั้ ง สามารถบรรจุ อ ยู บ นแผ น ดี วี ดี ห รื อ Thumb Drive เมื่อบูตคอมพิวเตอรผานทางอุปกรณนั้นแลว จะเขาสูตัวติดตั้ง ซึ่งมีเมนูในรูปแบบหนาเว็บเปนสองภาษา เลื อ กได ว า จะเป น ภาษาไทยหรื อ ภาษาอั ง กฤษ ระบบ ปฏิ บั ติ ก ารที่ ใ ช ทํ า เซิ ร ฟ เวอร ไ ด จ ากการพั ฒ นาต อ ยอด Ubuntu Server 10.04 ที่มีการอัพเดทลาสุด สวนโปรแกรมตัว ติดตั้งระบบนั้นไดพัฒนาตอยอด Puppy Linux 4.31 โดยผูใช สามารถเลือกรูปแบบของการติดตั้งไดสองรูปแบบคือการ ติดตั้งแบบไดเร็กทอรี่และแบบเต็มไดรว ดังรูปที่ 6
ความสามารถพิเศษเหลานี้ เมื่อมีรวมอยูกับระบบจะทําให ตองการเนื้อที่ในการติดตั้งบนฮารดดิสกมากขึ้น แตก็จะไม สงผลกระทบ ตอประสิทธิภาพการทํางานของอีเลิรนนิงแต ประการใด ยกเวนวาจะใชงานหลายความสามารถพรอมกัน เชน ใชทําเปนเซิรฟเวอรสําหรับอีเลิรนนิง ในขณะที่ กําหนดใหเครื่องลูกขายทํางานในโหมด Thin Client เปนตน
รูปที่ 4: รูปแสดงการสงหนาจอจากเครื่องเซิรฟเวอร(เปน เครื่องโนตบุคที่มีหนวยความจํา 2 GB)ไปยังเครื่องลูกขาย พรอมกันทั้งหองจํานวน 50 เครื่อง
รูปที่ 6: รูปแสดงการใหเลือกรูปแบบการติดตั้ง การติดตั้งทั้งสองรูปแบบมีรายละเอียดดังนี้ 1. การติดตั้งแบบไดเร็กทอรี่ เปนการติดตั้งที่เหมาะ ตอการฝกอบรมและทดลองใชงาน การติดตั้งแบบนี้ ผูใชไม จําเปนตอง เตรียมฮารดดิสกเปนพิเศษ เพียงจัดใหมีไดรว
40
หลากหลายและสมบูรณเที่สุดผลงานหนึ่ง
หนึ่งที่มีเนื้อที่วางประมาณ 15 GB ก็สามารถติดตั้งได เมื่อ เลือกการติดตั้งแบบนี้ จะมีการสรางไดเร็กทอรี่ dsutubtx ใน ไดรวปลายทางที่ถูกเลือก แลวนําระบบบรรจุไวในนั้น โดย ไดรวปลายทางอาจเปน NTFS, ext3 หรือ ext4 และการ ติดตั้งดวยวิธีนี้จะไมมีการเปลี่ยนแปลงขอมูลเดิมที่มีอยูใน ไดรวนั้น 2. การติดตั้งแบบเต็มไดรว เหมาะตอการการติดตั้ง สําหรับการใชงานจริง เมื่อตองการความเร็วสูงสุดของระบบ เช น ต อ งการใช โ หมดส ง หน า จอของเครื่ อ งผู ส อนไปยั ง เครื่องผูเรียนหรือการสงระบบปฏิบัติการไปรันที่เครื่องลูก ขายในโหมดตางๆ เปนตน การติดตั้งแบบนี้ ผูใชจําเปนตอง เตรียมฮารดดิสกเปนพิเศษ โดยจัดเตรียมทําใหมีไดรวหนึ่งที่ วางและมีเนื้อที่ประมาณ 15 GB นําขอมูลที่สําคัญหรือขอมูล ที่ ตอ งการออกไปเก็บ ไว ที่อื่น ใหห มด เมื่อ เลื อ กการติดตั้ ง แบบนี้ ไ ดรว ป ลายทางที่ ถู ก เลื อ กจะถู ก ฟอร แ มตเป น ext4 ขอมูลที่อยูภายในนั้นจะหายไปหมด แลวระบบจะถูกนําไป บรรจุไวแทน ซึ่งไมวาจะติดตั้งแบบไหน การติดตั้งยังคงเร็ว กวาการติดตั้งระบบปฏิบัติการอื่น ซึ่งอาจใชเวลาไมถึง 10 นาทีหรืออาจไมเกิน 20 นาที ทั้งนี้ ขึ้นกับอุปกรณที่บรรจุตัว ติดตั้งและความเร็วของฮารดดิสกที่จะตองทําการฟอรแมตใน ระหวางการติดตั้ง
7) เอกสารอางอิง Arauzo-Azofra, A. (2010). ThinClientHowto. [ออนไลน] https://help.ubuntu.com/community/ThinClientHowto Cole, J. & Foster, H. (2008). Using Moodle, Second Edition. O’Reilly Media, Inc., 1005 Gravenstein Highway North, Sebastopol, CA 95472 Georgopoulos, A. (2010). LTSPFatClients. [ออนไลน] https://help.ubuntu.com/community/UbuntuLTSP/LTSP FatClients. Gerner, J. [et al.]. (2006). Professional LAMP: Linux, Apache, MySQL and PHP5 Web Development. Wiley Publishing, Inc.10475 Crosspoint Boulevard, Indianapolis, IN 46256 Moodle.org. (2010). [ออนไลน] http://www.moodle.org/ (2010, July 23). Richards, D. (2007). Linux Thin Client Networks Design and Deployment. Packt Publishing Ltd.32 Lincoln Road,Olton, Birmingham, B27 6PA, UK Suares, A. (2010). Ltsp-Local-Apps. [ออนไลน] https://wiki.ubuntu.com/Ltsp-Local-Apps Vugt, S. (2009). Pro Ubuntu Server Administration. Apress. 2855 Telegraph Avenue, Suite 600,Berkeley, CA 94705.
6) บทสรุป ผลงานชิ้นนี้ ไดถูก ออกแบบเพื่อการติดตั้งและใชงานงาย ผูใชไมจําเปนตองมีความรูเรื่องโอเพนซอรสอยางดีมากอน ก็ สามารถใช ง านได สามารถติ ด ตั้ ง ใช ง านบนเครื่ อ ง คอมพิวเตอรแบบเดสกท็อปทั่วไป หรือจะติดตั้งบนเครื่อง โนตบุคของครูก็สะดวกคลองตัว มาพรอมกับความสามารถ ในการทําอีเลิรนนิงและอีเทสติง เหมาะตอการใชสําหรับชวย การสอนในหองเรียนดวยการใชโหมดสงหนาจอผูสอน ไป ยั ง เครื่ อ งอื่ น ๆ ในห อ ง และเมื่ อ เกิ ด ความเหมาะสมของ ฮารดแวรที่มีอยู ก็สามารถใชโหมดตางๆ จัดการกับเครื่องลูก ขายไดอยางหลากหลาย เชน Thin Client, Local APP และ Fat Client เปนตน นอกจากนี้ยังสามารถกําหนดการติดตั้งลิ นุกซไปที่เครื่องทุกเครื่องในหองพรอมกันอัตโนมัติอีกดวย จึ ง นั บ ว า ผลงานชิ้ น นี้ เป น ผลงานที่ มี ค วามสามารถ
8) กิตติกรรมประกาศ คณะผู วิ จั ย ขอขอบคุ ณ กองทุ น นวั ต กรรมและสิ่ ง ประดิ ษ ฐ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ที่ไดให การสนับสนุนการวิจัยในครั้งนี้
41
Computer and the Cloud- Can e-Learning Continue Expanding Higher Education? Kuldeep Nagi1 and Prof. Dr. Srisakdi Charmonman2 1
College of Internet Distance Education, Assumption University (knagi@au.edu) 2 College of Internet Distance Education, Assumption University (charm@ksc.au.edu) 1) INTRODUCTION- THE COMPUTER AND THE EXPANDING CLOUD
ABSTRACT Frantic growth in Internet technologies and increasing interconnectedness of colleges and universities is expanding the globalization of higher education. This ever-increasing ability to access the Internet or the cloud from portable and mobile devices is also resulting in the expansion of eLearning, an evolution that is changing the scope and reach of universities unprecedented in the history of higher education. Growing demand for technology enabled quality education is creating increasing pressure for changing the age old assumptions and characteristics of existing traditionally organized universities
Globalization of higher education is the result of increased interconnectedness enabled by Internet technologies. Thanks to the Internet, students all over the world can now find best places to have their education as well as jobs. This ever-increasing ability to connect to the Internet or the cloud is also resulting in the expansion of eLearning, which in turn is making higher education more competitive. However, many universities in ASEAN still believe in the traditional purpose of a university education, namely job training. Students, as well as parents, look to a university simply as a place to help them gain professional and material advancement. Because of their historical evolution and government control, most ASEAN university programs have been narrowly vocational, training students for specific professions. Once in the university, students are only interested in graduating as soon as possible, and are prepared to accept the status quo of the existing hierarchical system. As a consequence majority of students are liable to be more materialistic and selfish because of the privileged environment in the university. This historical vocational focus has resulted in a very slow integration of Internet technologies in higher education, and liberal or general education. Therefore, most, if not all, many ASEAN universities are slow to expand eLearning.
Greater outsourcing of learning from face-toface (F2F) classroom teaching to the Internet or the cloud is a natural consequence of globalization. New models of delivery driven by the Internet offer the prospect of rapidly changing where, when, how and for what purpose higher education is organized within ASEAN universities. This paper examines the increasing prospects of eLearning in higher education including eReadiness of universities in ASEAN for ubiquitous learning by using portable and mobile devices and current trends in virtualization of learning and its effects on quality of higher education in ASEAN. Keywords: ASEAN, Cloud Computing, eLearning, eReadiness, Face-to-Face (F2F) learning, Globalization, Google, Higher Education, Internet
43
There are lots of additional costs related with on-campus Face-to-Face (F2F) teaching and learning. In addition to tuition costs, there are expenses related to commuting by cars and other means of transportation, parking fees plus other miscellaneous expenses such as stationery, food and drinks. A visit to the campus to attend can add a hefty amount to a student expanse. eLearning can mitigate some of these additional and unnecessary expenses. eLearning has made tremendous strides in Western societies. With an open system and high quality on-line curriculum any student irrespective of their financial capabilities can acquire higher education. In this sense, eLearning has also become a great equalizer. There are few other important differences between F2F learning and eLearning. They are briefly discussed in the next section.
iii. Blended/Hybrid- Proportion of content delivered on-line- 30%-79% A course that blends online and F2F delivery. In a blended course substantial proportion of the content is delivered online, typically uses online discussions and has a reduced number of F2F meetings. iv. Online- Proportion of content delivered on-line- 80 + % An eLearning course where most or all of the content is delivered online. Typically it does not have face-to-face (F2F) meetings. 1.2) Relevance of eLearning in Higher Education The relevance of eLearning in higher education cannot be doubted or debated anymore. Today the students learn continuously from their environment and day-to-day living in a digital world. The mobile phones, televisions, computers, multimedia appliances in some way or the other touch their lives on a daily basis.
1.1) Traditional teaching vs. eLearning In recent years lots of progress has been achieved in on-line education. Many eLearning programs are now setup for a Virtual Learning Environments (VLEs). Based on the current trends higher education can be divided in four major categories of teaching and learning. This classification is based on the Sloan Consortium papers and is briefly described below. While there is a great deal of diversity among course delivery methods used by individual instructors, the four categories illustrate the prototypical classification used for higher education. i. Traditional- Proportion of content delivered on-line- 0% A course with no online technology usedcontent is delivered in writing or orally. ii. Web Facilitated- Proportion of content delivered on-line- 1%-29% A course that uses web-based technology to facilitate what is essentially a F2F course. It may use a Course Management System (CMS) or web pages to post the syllabus and assignments.
Steven D. Levitt and Stephen J. Dubner (2005) in their best selling book Freaknomics emphasize the importance of information in this digital era. According to these authors “Information is beacon, a cudgel, an olive branch, a deterrent- all depends on who wields it and how. Information is so powerful that the assumption of information, even if the information actually does not exit, can have a sobering effect.� The Internet has proven particularly fruitful in situation F2F encounters in which an expert might actually exacerbate the problem of asymmetrical information- situations in which an expert uses his/her information to make others feel lesser. For centuries this has been at the core of F2F learning in a university environment. eLearning has tremendous capability to remove such a asymmetry that has been a part of traditional F2F instruction. eLearning can bring information and data in various formats and can be easily interpreted with click of a mouse.
44
computer sciences classes at Ohio University and the University of Washington, Seattle, USA. Students who participated in this research indicated that their gaming experiences in Second Life (SL) improved not only the fundamentals of software specification activities but also principles of software development. The majority of research and case studies prove that using a VLE increases student’s motivation since the activities are comparable and close to real world and require more effective interaction during studying.
eLearning, if instructionally designed by an expert team, can support learning objectives and outcomes in a more scientific manner than the F2F teaching. What is essential and important to understand is that eLearning is not just complimentary or a stand alone solution. eLearning addresses different learning styles and provides an opportunity for immediate assessment. eLearning if properly used in teaching-learning process can enable students to develop high order thinking skills and prepare them for lifelong learning.
Interestingly, moving from Information Age to the Age of Interaction in a VLE is not a global phenomenon. There are pockets of excellence and innovation in the usage of 3-D VLEs and they mostly exist in the Western countries which created these technologies. The rest of the world is still struggling to enter the Information Age, especially the academia and higher education in particular.
2) LEARNING IN A VIRTUAL CLASSSROOM- TECHNOLOGIES AND TRENDS Basically, a Virtual Learning Environment (VLE) is an integration of more flexible, comprehensive and dynamic (2-D/3-D) communication technology used for education purposes. It is also referred as a software system designed to support teaching and learning through the Internet. A good example of a successful multi-user VLE is Second life (SL), an open-source online virtual world introduced in 2003. The opportunities created by Second Life (SL) are expanding in every field, especially education where its usage with another open-source course management application, Moodle, has created what is called as “Sloodle,” a powerful learning system for virtual environments. Sloodle provides a range of teaching and learning tools in the immersive virtual world. For example, the Dubai-Korea Virtual Cultural Exchange Project used Sloodle as a Learning Management System (LMS) and Second Life virtual space for all the related learning activities. Three dimensional VLEs using Second Life have also been successfully used for innovative collaboration and communication, both inside and outside of the classroom to help facilitate teamwork and interactions among student team members in software engineering and
2.1) Expanding Quality
Communication
and
In an ideal situation, whenever VLEs are developed it should involve content experts and other stakeholders in higher education. It should serve the objectives of meeting student needs and cater to their individual differences.
Figure-1 A typical VLE scenario
45
performing well in exams. It also contains the list of top universities, colleges, secondary education boards as well as career options. While the educational portal is an IVR based service, it also offers SMS alerts on subscription for exam preparation, performance and tips for de-stressing to enhance performance during exams. The service is made available to both prepaid and post paid subscribers. With adoption of 3G/4G services in Thailand in 2010-11 the services for mobile learning may also expand drastically.
A typical lecture video (Figure-1) is a common component of a eLearning courseware. If properly designed, eLearning can help in overcoming language barriers by providing multi-lingual access, it can also help in inculcating organization and monitor the workflow, it can possibly provide for data management and data security along with institutional control, it can also help overcome the barriers of demography and access, provide quality with equity. A well crafted eLearning course can encourage learning beyond the traditional talk-and-chalk method which have stagnated the higher education in many ASEAN universities.
2.2) Cloud Computing The concept of cloud computing is based on a new paradigm in which of data and applications reside in the network, not in the devices owned by a users. There are three key drivers of change shaping the new landscape of higher education. These new drivers have lead to the creation of what experts call as “cloud computing.” A brief discussion of the three major developments is given below. i. Production of new content- In recent years there has been a tremendous shift in the ways new knowledge is produced. Democratized tools of production have given birth to millions of personal blogs and web sites. It has also enabled global collaboration to create new content on Internet sites such as Wikis and social networking services like Facebook, MySpace, Twitter, U-Tube and Second Life. Recent expose of secret documents by WikiLeaks is a perfect example of the power of Internet in the ways new knowledge is created and distributed. ii. Access to new content- Anyone with a connection to the Internet can now access vast reservoir of knowledge residing in the cloud.
At the same time “learning for anyone, at any time and at any place” also imposes a new technogical framework required by the universities. As mentioned earlier, mLearning with mobile devices is now recognized as a subset of eLearning and provides another flexible delivery option for students enrolled in the universities. There are radical changes being brought in the use of mobile devices in higher education in USA. The Penn State University in USA recently adopted a web based system called e2Campus for creating a revolutionary new wireless campus news service to be offered to students, faculty and staff. Penn State Live now sends instant SMS text messages of news and emergency information to subscribers’ mobile devices using the e2Campus web-based communication system. Similar developments are happening in Asia also. For example, the future direction of mobile learning in Taiwan includes academicindustry cooperation, enhanced value added services through useful mobile learning programs by integrating mobile networks and expanding mLearning communities. Reliance Communications based in India has launched an exclusive educational portal on Reliance mobile phones, that offers a bouquet of useful information on exam results, college admissions, and event calendar of exams, admission deadlines, mock tests and tips for
46
Internet Users in Asia Asia vs. Rest of the World
42.40% 57.60%
Asia
Rest of the World
Figure 3 Cloud Computing
Figure-2 Internet Users in 2009 (Source: WorldStat.com) With increasing ubiquitous 3G and 4G and other broadband capabilities the ease of access has led to a dramatic increase in the number of users in Asia. There is also an exponential growth in broadband penetration world-wide. Figure-2 given above depicts the dramatic rise in the population of Internet users in Asia in 2010. It now amounts to about 42.40% of the global share. iii. New mode of storage of content Increasing use of portable storage devices such as flash USB sticks and mobile phones is changing the ways we store and retrieve information. The falling cost of storage is shifting the mode of storage from individually owned devices to the network or the cloud.
Various web enabled technologies are now moving from the periphery to the center of student’s lives. One of the most influential trends is lead by Google. Google is not about search. This Internet based service is integrating commerce, communication, advertising, publishing, entertainment and education in one space. Incorporating Google into the learning ecology of higher education is happening in a big way in the universities in the USA and Europe. According to Wang and Lim (2008) the transformation of technology also have other risky affects on traditional library online public access catalog (OPAC) since network-level search engines becoming relevant as more and more users rely on Google and Google Scholar. Figure-4 depicts a list of Google applications that are available for integration with today’s eLearning systems. A similar service has recently been introduced by Microsoft MSN.Live services.
Much of the newly created knowledge (Figure-3) is now residing in the Internet infrastructure. In addition to Google applications and Window Live services other repositories such as Facebook, You Tube and Second Life allow user to create and store huge amounts of content in the cloud without any cost.
47
Figure-4 Google Applications
3) eREADINESS- AN ESSENTIAL FOR EXPANDING eLEARNING
2.3) Apple- iTunes-U, iPhones and iPads From fancy portable computers and mobile devices to software and services such as iTunes-U, Apple makes all the technology for mobile learning a reality for the university students all over the world.
Internet statistics are a fascinating tool for studying and understanding the dynamics of globalization in the seven continents that divide the world. According to Worldstat.com as of June 2010, more than a quarter of the population of the world, 26.6% to be exact is already connected to the Internet. In Asia China leads other nations in terms of total internet users. As Information and Communications Technologies (ICT) advance and reach all corners of the world the Internet user estimates are increasing everywhere. Technology diffusion and speed is also improving for each region and influencing the ways in which the students learn. Penetration Rate (% of the population that uses Internet Technologies) has grown steadily in the last fifteen years in all parts of the world.
Figure-5 iTune-U As shown in Figure-5 iTunes-U brings the power of the iTunes Store to education, making it simple to distribute information to university students and faculty as well as to lifelong learners all over the world. With an iTunes-U site, a university can have single home for all the digital content created or curated by educators, which can then be easily downloaded and viewed on any Mac, PC, Laptop, iPod, iPhone and iPad.
Thailand Malaysia Pakistan Veitnam Philippine Indonesia S. Korea India Japan China 0
Apple’s iTunes-U is home to more than 300,000 free lectures, videos, readings, and podcasts from universities all over the world. Universities such as Yale, Stanford, UC Berkeley, Oxford, Cambridge, and MIT, as well as broadcasters such as Public Broadcasting Corporation (PBS) offer free content on iTunes-U. Content ranges from lectures and presentations to syllabi and campus maps. Unfortunately, iTune-U is still not available in every member nation of ASEAN which brings us to issue of eReadiness of universities in ASEAN.
50
100
150
200
250
300
350
400
450
Figure-6 Internet Asia- Top 10 Countries (Source: WorldStat.com) As shown in Figure-7 more and more people are now connected to the Internet which increases the opportunities for expansion of eLearning as an alternative for higher education.
48
In another report published by World Economic Forum (WEF) the Global Competitiveness Report 2009-2010 Country Profile Highlights indicates that Thailand’s overall technological readiness (63rd) is slightly lagging behind. Although mobile telephony penetration is among the densest in the world at 124 mobile subscriptions per 100 population, the use of the Internet (21 users per 100) and computers (6 per 100) remains scarce. Besides technology, there are other important cultural and language issues factors that hamper the expansion of eLearning in ASEAN.
Rest of World
World Average
Asia
0.00% 5.00% 10.00% 15.00% 20.00% 25.00% 30.00% 35.00% 40.00%
Figure-7 Internet Penetration in Asia -Year 2009 End- (Source: WorldStat.com)
At the same time, the IMD scoreboard shown in Table-2 below indicates that there are many differences in terms of deployment of various technologies in Asia and ASEAN. The IMD World Competitiveness Scoreboard presents the 2010 overall rankings for the 58 economies covered by the World Competitiveness Center (WCY). The IMD WCY has been a pioneer in the field of competitiveness of nations and enterprises since 1989. It is dedicated to the advancement of knowledge on world competitiveness by gathering the latest and most relevant data on the subject and by analyzing the policy consequences.
4) INTERNATIONALIZATION OF HIGHER EDUCATION AND LANGUAGE ISSSUES With technology becoming a great equalizer, the major differences in language and culture remain critical factors in making eLearning a real borderless solution. If there is anything that may hamper the future growth and expansion of eLearning in ASEAN it will mainly be due to the language and the local and regional differences in their educational standards and practices. The de-facto language of the Internet is English. Figure-8 shown below depicts the top 10 languages of the Internet.
A partial list of ASEAN is shown in Table-2 given below. The economies are ranked from the most to the least competitive and the results from the previous year’s scoreboard (2009) are shown in brackets. Table-2 World (ASEAN) Competitiveness Scoreboard-2010 Score 2009 Country 2010 100.00 (3) SINGAPORE 1 87.228 (18) MALAYSIA 10 73.233 (26) THAILAND 26 60.745 (42) INDONESIA 35 56.526 (43) PHILIPPINES 39
Top 10 Languages in the Internet All the Rest Korean Russian French Arabic German Portugese Japanese Spanish Chinese
The Scores shown to the left are actually indices (0 to 100) generated for the unique purpose of constructing charts and graphics. The most spectacular movements are seen for Indonesia, rising from 51st in 2008 place to 35th.
English $0
$100
$200
$300
$400
$500
$600
Millions of Users
Figure-8 Top 10 Languages in the Internet Source 2009: Worldstat.com
49
Chou, S and Liu, S. (2005). Learning Effectiveness in Web-based Technology-mediated Virtual Learning Environment. Proceedings of the 38th Hawaii International Conference on System Sciences, Hawaii, USA Vol. 171-4, 54-60 Lam, M. Khalifa and R. (2002). Web-based learning: Effects on learning process and outcome, Vol. 45: IEEE, Transactions on Education, 350-356 Sener, J. (2003) Improving Access to Online Learning: Current Issues, Practices, and Directions. In: Bourne, J., and Moore, J. (Eds.), Elements of Quality Online Education: Practice and Direction. Sloan-C, Needham, MA, USA Steven D. Levitt, Stephen J. (2005) Freakonomics: A rogue economist explores the hidden side of everything, William Morrow, NY, USA Wang, J, & Lim, A (2008). Local Touch and Global Reach.-The Next generation of Information Discovery & Delivery Services in a Digital landscape. Library Management, Vol. 30, 25-34.
For eLearning to expand the standardization of curriculum, courseware and language of instruction is very critical. The future of ASEAN lies on creating a new framework to deal with these critical issues. Language of instruction in an eLearning program is a key factor in expanding higher education beyond the borders of a nation. The number of overseas student in university is an indicator of quality of its programs. The increasing number of international students is a guarantee to some extent that that the hosting institution provide a quality education and gain international recognition in the market of borderless education. 5) CONCLUSION Internationalization of higher education is one of the ways a country responds to the impact of globalization. To be prepared for the changing pattern of international student recruitment and diversification of deliver modes such as eLearning is not only critical but also essential to participating in the expanding market of higher education. Benchmarking eLearning programs with leading universities is one way to improve the quality of curriculum and courses. Other steps include creating quality programs and courseware that takes full advantage of the expanding Internet technologies and broadband capabilities. REFRENCES Allen. E. J. Seaman, (2005). Growing by degrees: Online education in the United States, Sloan Consortium, www.sloan.com Biggs, J. (1999). Teaching for quality learning at university, Society for Research into Higher Education and Open University Press, Buckingham Charmonman S. (2005) University-level eLearning in ASEAN. Special issue if IJCIM , Volume 13, No. SP1. 11.11.6
50
Integrate Web Accessibility Enhance Quality of e-Learning Poonsri Vate-U-Lan College of Internet Distance Education, Assumption University (poonsri.vate@gmail.com) facilities or political and security difficulties in the three provinces of the southern part of Thailand. Thus, the Integration of web accessibility in electronic learning material will surely offer a better opportunity not only for normal students but also for students with special needs in Thailand.
ABSTRACT The potential of e-Learning relies on many factors such as the readiness of Internet connectivity and accessibility of on-line content. E-Learning opportunities need to be extended for all, thus it seems necessary that the web administrator, instructional designer and e-Learning producer should learn, develop and disseminate web accessibility design rules for all electronic learning material. This paper will present the current opportunities that students with disabilities have in accessing e-Learning in a selected developing country, namely Thailand, where assistive technology is still limited. The study has collected information which described different projects implemented to support students with disabilities: list of existing resources for university students with disabilities, the policies and plans of both the government and private sectors in Thailand for supporting students with disabilities. It also includes a report on the responses of web administrators who have created e-Learning opportunities in secondary schools and universities in Thailand for these students. In theory web accessibility needs to be introduced and improved, especially regarding e-Learning; however in practice, there is no research studying web accessibility for disabled students and actual planning and practice available in Thailand. The Thai Government is promoting many projects to encourage people to access the Internet which means including people with disabilities. It is very obvious that assistive technology is in high demand in Thailand; the reasons for this are that computer technology and the Internet will play an important role for improving and enhancing quality of education for students with disabilities in developing countries like Thailand. Distance education can reduce barriers for people who live in rural area and have less opportunity to access knowledge in the traditional mode because of limited
Keywords e-Learning, e-Learning production, Instructional Designer, Learning Management System (LMS), Moodle, students with disabilities, students with special need, Internet-based survey, Thailand, web accessibility 1) INTRODUCTION “Do the job right the first time.” is an ideal to defect prevention and upgrade the quality of product (Crosby & Weiss, 2010). Higher education institutions where e-Learning already adopted into the system were very much concerned about quality of e-Learning. Integrate web accessibility to e-Learning definitely added value of education. The terms of ‘quality through e-Learning’ referred to potential of e-Learning which was able to increase educational opportunities for all (Ehlers, Goertz, Hildebrandt, & Pawlowski, 2005). Accessibility of e-Learning contents or in the other words, on-line course material was an important aspect of e-Learning quality (the Swedish National Agency for Higher Education, 2008). The reason for this was the concept of web accessibility itself that emphasized on the equal right of people to access to all available on-line information. The web accessibility procedure focused about how to create, design and develop web sites that usable by all people, which included people with disabilities. Therefore, it seems necessary that the web administrator, instructional designer and e-Learning producer should learn, develop and
51
conditions and the environment in the multidimensional concept. It includes impairment of mind or body structure/functions which cause limitation in activities, a restriction in participation such as involvement in life situations such as work, social interaction and education, and the affected person’s physical and social environment.
disseminate web accessibility design rules for all electronic learning materials. In theory web accessibility needs to be introduced and improved, especially regarding e-Learning; however in practice, there was no research studying web accessibility for disabled students and actual planning and practice available in Thailand. The Thai Government is promoting e-Learning projects to offer variety options to educate people through the Internet which means including students with disabilities. The number of Thai Internet users who were seeking e-Learning courses was increasing dramatically. Thailand Cyber University, is an organization who response to provide on-line education for higher education in Thailand, have more than 44,318 members applied to participate in on-line courses in July 2008. Two years later, in July 2010, the numbers of members has been increased 64.5 per cent per year approximately, as recorded that there were 101,574 members applied (Thailand Cyber University, 2008, 2010). Interestingly, there was none of a study to record about how many Thai people with disabilities access to e-Learning and what kind disabilities. Thus, the Integration of web accessibility in electronic learning material will surely offer a better opportunity not only for normal students but also for students with special needs in Thailand.
Web accessibility has been introduced to be a standard across nations (Thompson, Burgstahler, Moore, Gunderson, & Hoyt, 2007), thus it was necessary to implicate to be a standard of e-Learning. The statistic indicated less than 15 per cent of people were born with their disability, later in life there are hundreds of different kinds of disabilities (Weir, 2010). The numbers of people with learning disabilities were increasing by many reasons. The form of learning disability can be derived from characters of students which categorized into 3Ds groups (Robson, 2007): “A/Disabilities” refers to disabilities or impairments viewed in medical terms as organic disorders of students attributable to organic pathologies, “B/Difficulties” refers to behavioral or emotional disorders, or specific difficulties of students in learning and “C/Disadvantages” refers to disadvantages arising primarily from socio-economic, cultural, and/or linguistic factors of students. Situation of assistive technology in Thailand was similar to other developing countries; there were both web accessibility policy and assistive technology support projects. Ministry of Information and Communication Technology Thailand (2008) for example, conducted ‘Web Accessibility Contest’ as a part of ICT Equitable Society Project which introduced and encouraged web masters to concerned web accessibility. There was also an annual contest for innovative technologies and applications for people with disabilities in Thailand (NECTEC, 2008). Disabilities rights have been provisioned on the section 55 of Thailand’s former constitution; however, most people with disabilities did not yet have full benefits from the law (Anantho, 2007). Education has been concerned as one of top five social risks among
This paper will present the current opportunities that students with disabilities have in accessing e-learning in a selected developing country, namely Thailand, where assistive technology was still limited. It includes a report on the responses of web administrators who have created e-Learning opportunities in secondary schools and universities in Thailand for these students. 2) LITERATURE REVIEWS The consequence of web accessibility occurred by the fact that all people include people with disability, have equal right to access to all kinds of information. According to the Australian Institute of Health and Welfare (2010) ‘disability’ covers an interaction between health
52
Thai people with disabilities since most people with disabilities were undereducated, especially the blind (Anantho, 2007). A strong need for better opportunity in education from Thai people with disability reflected from a better job required a better education (Anantho, 2007). In Thailand, people with disabilities were limited of job opportunities, health care, and adaptive equipments (Simchareon, 2005). There were only 20.39 per cent of people with disabilities employed after completed degrees in vocational education (Mahidol University, 1998 cited in Simchareon, 2005).
Bureau of Special Education Administration within Ministry of Education in Thailand (2008a), is the main department of the Thai Government that aims to serve basic education to people with disabilities and tailored special needs to fit individuals. This office provided 169 special education schools and centers that can be categorized into three groups: special education schools (43 schools in 35 provinces), special education centers (76 centers) and Suksasongkhro Schools for disadvantages students (50 schools in 42 provinces) (Bureau of Special Education Administration, 2008a). This bureau provided only two reports on Key Performance Indicator of Students Quality; 43 special education schools and 50 Suksasongkhro Schools but special education centers (76 centers). According to Bureau of Special Education Administration (2008b), in 2006 only 36.8 per cent (111 students) of students with disabilities in 43 special education schools were enrolled in post secondary education in Thailand. Thus, approximately three fifths (63.2% or 191) of students with disabilities in 43 special education schools were neither continue their education nor working. On the contrary, in 2006 almost nine tenths or 87.8 per cent (2,194 students) of students in 50 Suksasongkhro Schools were enrolled in post secondary education in Thailand (Bureau of Special Education Administration, 2008c). Thus only 12.2 per cent (304 students) in 50 Suksasongkhro Schools were neither continue their education nor working (Bureau of Special Education Administration, 2008c). According to this information, approximately three fifths or more than half of students under the service of Bureau of Special Education Administration continued study in Thai education system. Therefore, the demand of integrate web accessibility into e-Learning will be obviously benefit to students with special need since they were in the education system.
The evidences of students with disability in Thailand according to the Office of the Basic Education Commission, Ministry of Education of Thailand (2006) report, there were 3,023 students in K-12 who were people with disabilities. Students with disabilities in Thailand included nine groups of disabilities: motor disabilities, blind or vision impairments, deaf or hard of hearing, attention deficit hyperactivity disorders, autistic disorder, cognitive disabilities, verbal and linguistics disabilities, mental retardation and multiple disabilities (Office of the Basic Education Commission: Ministry of Education of Thailand, 2007). In Thailand, hill tribe students have been categorized into one of student group who had limited opportunities. Students with limited opportunities in Thailand included 11 kinds: youth forced to work, youth in sexual business, abandoned youth, youth in detention center, homeless youth, youth who affected from AIDS, hill tribes youth, youth who was mistreat, poor youth, youth who was addict to drugs and others (Office of the Basic Education Commission: Ministry of Education of Thailand, 2007). The Office of the Basic Education Commission, Ministry of Education of Thailand (2006) reported only 513 students in K-12 who were hill tribes. There was none of report, paper or study of how many hill tribe students were enrolled in post secondary education in Thailand. However, in practice, it might be only few or none of students with limited opportunities in Thailand pass through the post secondary education level since the demand of work force in agriculture field.
The Commission on Higher Education of Thailand became aware of importance and right of people with disabilities in higher education levels since they need to have opportunities for
53
learning material. In theory web accessibility need to be implemented especially in e-Learning section, however in practice, there is only few studies start to focus about situations of web accessibility in Thailand. Even though, the biggest groups or about seven tenths of Internet users in Thailand were in institutions (Vate-U-Lan, 2007). In summary, web accessibility is the global standard which extended its scope to cover e-Learning. In Thailand, there were approximately three fifths of students with special need enrolled into the formal education system. Moreover, 65 per cent of universities in Thailand had students with disabilities but only a small portion or one tenth of university had some responsible units for service these students.
education and facilities. In 2007, the first survey that gathering data regarding to support and develop service systems to serve students with disabilities in higher education had been conducted; this was to prepare necessary information for institutes in Thailand to improve education quality. According to the Commission on Higher Education of Thailand (2007), there were 1,928 university students with disabilities, male 60.3 per cent and female 39.7 per cent. These data were derived from 187 higher education institutes under the jurisdiction of the Commission on Higher Education of Thailand. Approximately three fifths (61.50% or 115 institutes) of institutes in Thailand participated to the survey. The summary of this report were 64.35 per cent of higher education institutes in Thailand had university students with disabilities. The majority of institutes in Thailand who participated in this survey also disclosed that approximately seven tenths (68.75%) had none administrative center responded to serve university students with disabilities. Remarkably, only one tenth of universities included services for students with disabilities in Student Affairs, Disability Support Service Office and Office of Educational Services (10.72, 9.82 and 9.82 % respectively). The Commission on Higher Education of Thailand indicated nine types of disabilities as same as Office of the Basic Education Commission, Ministry of Education of Thailand which differ from general kinds of disabilities that can affect access to on-line information. The university students with motor disabilities were the biggest group (28.3 %) followed by blind or vision impairments (17%), deaf or hard of hearing (15.1%), attention deficit hyperactivity disorders (10.7%), autistic disorder (10.3%), cognitive disabilities (9%), verbal and linguistics disabilities (4.4%), mental retardation (3.3%) and multiple disabilities (2.1%) respectively.
3) RESEARCH METHODOLOGY Web administrators for e-Learning might be the most importation sectors who respond to create and provide accessible e-Learning. Thus the pioneer project using an on-line questionnaire which investigate situation of the usage of web accessibility features for e-Learning in Thailand has been conducted. The objective of this survey was to investigate opinion of e-Learning web administrator in Thailand about the usage of web accessibility. This current survey gathered data via on-line questionnaire in Thai. It was conducted during December 2007- February 2008. The invitation employ for this survey was a message posted on web sites where e-Learning web administrators visit regularly such as the resources web sites in open source of learning management systems, thai.moodle.net and similar on-line communities such as Thai educational technologist web sites. 4) RESULT AND DISCUSSION Participant’s profiles, there were 118 participated, 58.5 per cent were female and 41.5 per cent were male. Majority or seven tenths of the participants were web administrators for e-Learning who work in Bangkok, only three tenths lived in other
e-Learning opportunity need to be opened for all, thus web administrator, instructional designer and e-Learning production officers should educate, consider and perform web accessibility design rules for all electronic
54
provinces (72.9% and 27.1% respectively). Similarly, majority or seven tenths (72%) of the participants were working in higher education institutions, only three tenths (28%) of participants working in a school level.
Use web accessibility 3%
Know web accessibility 30%
The questionnaire included questions regarding to the usage of Learning Management System (LMS) of Thai Internet-based instructional designers and web administrators of institutions. LMS is an on-line application management system which plays a role as a simulation of on-line virtual environment for on-line learners. LMS comprises of wide range of systems that provides access to Internet-based learning facilities such as deliver the learning materials, track and report results of on-line learning activities and communicate among learning communities. Typically, LMS is an on-line learning space constructed by web administrators for students and teachers use in academic purposes (Education Resources, 2006; Massachusetts Institute of Technology Open Knowledge Initiative, 2009; Ostyn Consulting, 2007). The demographic information of this survey found that half of participants (51%) have experiences in using LMS approximately one-three years. About two fifths (37.3%) of participants have experiences in using LMS less than one year. The last group about one fifth (19.5%) of participants have experiences in using LMS more than three years. Thus, it might be assumed that majority of participants have involved in product process of e-Learning sufficiently. Majority (54.2%) of participants indicated as MOODLE users, one fourth (25.4%) of participants used Blackboard and only few (5.1%) used ATutor. All the rest, which about one fifth of participants were using other kinds of LMS. The key finding of this survey is revealing in Figure 1, majority of participants did not know about web accessibility (67%). Only three tenths indicated that knew about web accessibility. Less than one fifth stated used web accessibility before. Remarkably, more than four fifths (83.1%) stated never used web accessibility before.
Do not know web accessibility 67%
Figure 1: Current situation of Web Accessibility The future directions of web accessibility of e-Learning in Thailand still not clear as shown in Figure 2. This is because slightly more than half of the web administrators working for e-Learning projects (55.9%) indicated that they will use features of web accessibility in LMS in the future. However, 43.2 per cent indicate not sure to use it and less than one per cent (0.8%) indicate will not use it. The influences of web administrator who indicated not sure about the usage of web accessibility on their work might affect situation of e-Learning contents to educate people with special need. Will not use 1%
Not sure 43% Will use 56%
Figure 2: Future situation of web accessibility The participants have been asked to describe about their experiences regarding to web accessibility. Majority (61.9%) stated clearly that they lack of knowledge of web accessibility. Almost half (48.3%) stated that it is very interesting but their lack of knowledge. About two fifths (39%) stated lack of time spend to learn what is web accessibility. 34.7 per cent indicated lack of understanding of web
55
accessibility. About 16 per cent of participants indicated rationales that why they ignore web accessibility such as only few students were students with disabilities and misunderstood that applied web accessibility rule in the on-line projects required more time than usual. Almost 12 per cent stated that they lack of motivation to use it. Less than one tenth (8.5%) understood that web accessibility was complex. Interesting that only few per cent (3.4%) thought web accessibility was meaningless. Participants who indicated their own reasons were quite positive for example ‘it is very interesting to learn more but depending on time consuming and opportunity’.
open-ended question. The answer of the open-ended question can be categorized into three main groups; • There is a high demand of training in web accessibility for e-Learning • Students with disabilities have a right equal to all • On-line information of web accessibility should be developed and distributed. This should be implied that web accessibility for e-Learning was needed and should get support from both public and private sectors in Thailand. The implementation will be very useful to students with disability in Thailand.
The survey also included questions asked what will be the possible way to deliver knowledge on web accessibility for e-Learning to web administrator. Referring to Table 1, the most interesting option was a training follow by on-line self learning and onsite training plus help center (34.7, 33.9 and 21.2 % respectively). Less than one tenth (8.5%) preferred to attend seminar and workshop. These reasons reflected that web accessibility knowledge in Thailand was need and it should be provided in the blended mode which included both traditional training and on-line training.
5) CONCLUSION In conclusion, integrate web accessibility implementation will surely enhance quality of e-Learning and benefit to students with disabilities not only in Thailand but also other developing countries where similar situation occurred. However, many projects and supported policies might not enough since it is still in the early stage and lack of reliable data. Additionally, features of people with disabilities, types of disability and the usage of web accessibility for e-Learning in Thailand were not clear. This paper has been reported an on-line survey result of Thai web administrator who working for e-Learning projects. The finding indicated that knowledge of e-Learning production teams which included web administrators, instructional designers affect directly to integrate web accessibility to enhance the quality of e-Learning. The distribution of web accessibility training in both traditional and on-line method was the most important need to be considered. The connection between knowledge and attitudes of e-Learning production teams will play the significant role to expand better qualify of e-Learning.
Table 1: Delivery web accessibility method Options A training On-line self learning Onsite training plus help center Seminar and workshop
Percentage 34.7 33.9 21.2 8.5
All web administrators have been asked to indicate the factors that most influence to use web accessibility guideline to produce e-Learning projects in future. This question was a five-scale-rating. It has been found that the most influence factors was a moral support toward students with special need since society should not ignore students with disability (3.8 out of 5), and follow by commercial concern since it will extend more opportunity (3.6 out of 5). Then, the last influence was legal issue with punishment (2.9 out of 5).
REFERENCES Anantho, S. (2007). The Perception of Risk
The last question on the survey was the
56
Society in Thailand. Retrieved Oct 19, 2008, from http://siriwan.info/SRA1.pdf Bureau of Special Education Administration. (2008a). History of Bureau of Special Education Administration. Retrieved Oct 19, 2008, from http://special.obec.go.th/history_sss/eng lish.html Bureau of Special Education Administration. (2008b). Information of 2007 on June 10, 2007 and Key Performance Indicator of Students Quality in 2006 Academic Year of 43 Special Education Schools. Bangkok: Bureau of Special Education Administration. Bureau of Special Education Administration. (2008c). Information of 2007 on June 10, 2007 and Key Performance Indicator of Students Quality in 2006 Academic Year of 50 Suksasongkhro Schools. Bangkok: Bureau of Special Education Administration. Commission on Higher Education of Thailand. (2007). A Report of Survey Result: A Data Regarding to Support and Develop Service Systems to Serve University Students with Disabilities in Higher Education belong to Commission on Higher Education of Thailand in 2007 Academic Year. Bangkok: Sahamitr Printing and Publishing Company Limited. Crosby, P., & Weiss, K. (2010). Some Excerpts from Quality Is Free. Retrieved July 26, 2010, from http://www.philipcrosby.com/25years/re ad.html Education Resources. (2006, April). E-Learning glossary. Retrieved July 31, 2009, from http://www.thecatalyst.org/resource/200 6/04/21/E-learning-glossary/ Ehlers, U.-D., Goertz, L., Hildebrandt, B., & Pawlowski, J. M. (2005). Quality in e-learning Use and dissemination of quality approaches in European e-learning A study by the European Quality Observatory. Retrieved July 26, from
http://www2.trainingvillage.gr/etv/publi cation/download/panorama/5162_en.pdf . Massachusetts Institute of Technology Open Knowledge Initiative. (2009). Learning Management System. Retrieved July 31, 2009, from http://web.mit.edu/oki/learn/gloss.html Ministry of Information and Communication Technology Thailand. (2008). ICT Equitable Society Project. Retrieved Oct 19, 2008, from http://www.equitable-society.com/about us.aspx NECTEC. (2008). 2nd International Convention on Rehabilitation Engineering and Assistive Technology. Retrieved Nov 8, 2008, from http://astec.nectec.or.th/i-create2008/ind ex.php Office of the Basic Education Commission: Ministry of Education of Thailand. (2006). Data Statistics in Education. Bangkok: Office of The Basic Education Commission: Ministry of Education of Thailand. Office of the Basic Education Commission: Ministry of Education of Thailand. (2007). Approval Calendar of Government Practice for 2007 Budget. Retrieved Oct 19, 2008, from www.udesa2.go.th/web_udesa2/rubram erubrong50/patitin(20-56).doc Ostyn Consulting. (2007). Glossary. Retrieved July 31, 2009, from http://www.ostyn.com/ostynglossary.ht m Robson, C. (2007). Students with Disabilities, Learning Difficulties and Disadvantages:Statistics and Indicators. France: Organisation for Economic Co-Operation and Development. Simchareon, T. (2005). Taxation Barrier of People with Disabilities. Unpublished Master Degree, Ramkamhaeng University, Bangkok. Thailand Cyber University. (2008, Oct 31). Members Statistic Summary of Thailand Cyber University. Retrieved Nov 8, 2008, from
57
http://www.thaicyberu.go.th/ Thailand Cyber University. (2010, July 2010). Members Statistic Summary of Thailand Cyber University. Retrieved July 27, 2010, from http://www.thaicyberu.go.th/ the Australian Institute of Health and Welfare. (2010). Australia's health 2010. Retrieved July 27, from http://www.aihw.gov.au/publications/au s/ah10/11374-x00.pdf. the Swedish National Agency for Higher Education. (2008). E-learning quality Aspects and criteria for evaluation of e-learning in higher education. from http://www.hsv.se/download/18.8f0e4c9 119e2b4a60c800028057/0811R.pdf. Thompson, T., Burgstahler, S., Moore, E., Gunderson, J., & Hoyt, N. (2007). International Research on Web Accessibility for Persons with Disabilities [Electronic Version]. Managing Worldwide Operations and Communications with Information Technology. Retrieved July 27, 2010 from http://staff.washington.edu/tft/research/i nternational/. Vate-U-Lan, P. (2007). Internet-based Survey Design: Principles from a Thai Experimental Study. Paper presented at the Seventh IEEE International Conference on Advanced Learning Technologies (ICALT 2007), Niigata, Japan. Weir, J. (2010). Disability Statistics. Retrieved July 27, 2010, from http://codi.buffalo.edu/graph_based/.de mographics/.statistics.htm
58
Enhancing Students’ e-Culture in e-Learning Class Using Web2.0 Technology Associate Professor Dr. Maturos Chongchaikit Faculty of Education, Kasetsart University (maturos.c@ku.ac.th) ABSTRACT
1) INTRODUCTION
The purpose of this research was to study the effects of using Web2.0 Technology to enhance students’ e-culture in e-learning class. The research tools were the WebQuest Learning Resources; the application, Hot Potatoes; the Web2.0 services, Blogger.com and YouTube. com; the questionnaire and the self- evaluation form. The samples consisted of 3 groups of 42 Master Degree Program Students that were purposively selected from the registered group for 162531 and 162533 courses from 2007 to 2009. The data were analyzed through the use of the percentage and the descriptive writing. The project-Based and collaborative learning activities were used in both courses. The Web 2.0 services: Blogger.com and YouTube.com were added as learning tools for the 162533 course. The students of the 162531course had, as their project tools, only the Web Quest Learning Resources and theWeb1.0 Technology for Web creation. The sample group had filled in the questionnaire and self-evaluation form at the end of the course. Their products had been evaluated using the positive e-culture types and personality dimensions. The findings were as follows: The 2 sample groups who took only the162531course had the same types of e-culture which are motivation and use. Their personality dimensions were dominantly decision and responsibilities. The other group who took both the 162531 and 162533 courses had 2 more types of e-culture: possession and skills. Their personality dimensions were dominantly the creativity and the leadership.
The ICT technologies are causing new forms of information access, finding the results and knowledge. Van Dijk (2001) has pointed the conditions for e-culture as four different types of access to information and communication technology: 1) motivation-physical access to ICT, the interest in it, the will to use it, the lack of fear of new technology; 2) possessionavailability of equipment and Internet connection at home or at work, school or university; 3) use- actual use that people make of available possibilities; and 4) skills - the possession of digital skills. The motivation of individuals high in need-achievement and dominance to posses, use electronic products and acquire the required digital skills might be felt as accomplishment enabling them to feel superior to others who lack it. J.M.Asgarali Patel and K. Rajendran (2006) explored the relationship of e-culture with cultural determination and sensation seeking behaviors using the following tools:1) e-culture inventory; 2) brief sensation seeking behavior scale, and 3) cultural determination scale. The findings indicated that e-culture is not influenced by culture, culture conformity and culture rebellious behavior are not related to the use of electronic products. E-culture appears as a Tran cultural phenomenon, it seems to influence people irrespective of their cultural background. J.M.Asgarali Patel and K.Rajendran(2007) had explored the relationship of e-culture with personality dimensions and found that e-culture is positively and significantly related to two personality dimensions, need-achievement and dominance.The people high in personality traits of ‘need-achievement’ and ‘dominance’ tend to make more use of electronic products. Their increased indulgence in electronic culture may be a symbolic indication of their achievements and also an effort to dominate others.
Keywords E-culture, cyberculture, e-resources, curriculum and instruction, e-learning materials
59
project on ICT integrating in their teaching activities. At the end of the courses, they had been asked to fill in the self-evaluation form and answer the questionnaire.
Hence, it is interesting to search out if the new ICT tools and services integrated in teaching and learning might enhance the positive personality dimension and then the e-culture of the students. 2) RESEARCH METHODOLOGY
2.3.2. One group of 11 Master Degree Program students took both the 162531 blended course in 2007 and 2008 academic year. They had been asked to fill in the self-evaluation form and answer to the questionnaire at the end of both courses.
2.1) Population and Sample 2.1.1. Population: • Students in higher education level. 2.1.2. Samples (purposively selected): • 1 group of 11 students registering for 2 courses:162531 and 162533 during the academic years 2007 – 2008 • 2 groups of 23 and 8 students registering for 1 course, 162531 during the academic year 2008
2.3.3. The researcher collected the data and analyzed them using the percentage and the descriptive writing. The interpretation of the results was based on the applied criteria from J.M.Asgarali Patel and K. Rajendran (2006, 2007) and Van Dijk (2001). 2.4 Results and Discussion
2.2) Research Tools 2.4.1 The findings showed that: • The 2 sample groups who took only the 162531 course had the same types of e-culture which are motivation and use. • Their personality dimensions were dominantly decision and responsibilities. • The other group who took both the 162531 and 162533 courses had 2 more types of e-culture: possession and digital skills. Their personality dimensions were dominantly the creativity and the leadership.
2.2.1. Web2.0 Technology Tools and Services: • WebQuest Learning Resources • YouTube.com • Blogger.com 2.2.2. Web1.0 Technology Application for Web Creation • Macromedia Dreamweaver • Ulead Photoimpact 2.2.3. Questionnaire and Self Evaluation Form adapted from E-culture Inventory, Brief Sensation Seeking Behavior Scale, and Multi-variable Personality Inventory. (Van Dijk, 2001; J.M.Asgarali Patel and K. Rajendran, 2006, 2007)
2.4.2. Since there are 2 sample groups who will take soon the 162533course using the web 2.0 technology,it is quite interesting to continue the research and see whether the findings would be confirmed or not. The other research using different types of web2.0 technology or different sample group i.e.teachers should be conducted to see more effects on e-culture development.
2.3) Research Procedures 2.3.1. Three groups of 11, 23 and 8 Master Degree Program students took the 162531 blended courses consecutively in 2007, 2008 and 2009 academic years. Only one groups of 11 Master Degree Program students had also taken the 162533 online courses using web2.0 tools and services at the moment of the research on 2008 academic year. The students were generally assigned to plan and develop the
60
3) REFERENCES AND APPENDICES 3.1) References Muthayya,B.C. (1973). Manual for Multivariable Personality Inventory (MPI). Agra: Agra Psychological Research Cell. Patel, J. M. A and Rajendran, K. (2005) E-culture Inventory. SCOPE Annamalai Psychology Journal, Vol. I, pp. 1-11
•
•
Patel, J. M. A and Rajendran, K. (2006) Patel, J. M. A and Rajendran, K.(2007). E-culture and Personality Dimensions Among the University Students. Journal Of Indian Academy Of Applied Psychology, January 2007, Vol. 33, No.1, p:129-132.
preservation and (re)utilization of cultural expression.(Netherlands council for culture, 2004) The diffusion of new technology, its application for various avenues such as information and communication in addition to shifts effected in related attitudes, values and norms (De Haan and Huysmans , 2002) Increased use of electronic goods by individuals in various areas. (Patel and Rajendran , 2005)
Three Guises of E-Culture: 1) Within the context of the ‘digitizing society,’ e-culture should be seen as the integration of ICT into the primary processes of production, distribution, presentation, preservation and(re)utilization of cultural expression. 2) In addition to processes relating to cultural expression and reflection, e-culture also encompasses the provision of information on culture and, in the case of libraries and the public broadcasting organizations, the more general provision of information. 3) In terms of scope, the Council’s outlook differs from that of the State Secretary for Education, Culture and Science, as outlined in his 2002 paper on e-culture (see note 1), which is restricted to a description of the role of e-culture in various sectors; digital arts and design, digitalization of heritage collections, access to information, and new services offered by the public broadcasting sector.
Van Dijk, J. (2001). ICTs and the quality of infrastructure and levels services. In: Ministry of Transport, Public Works and Water Management of the Netherlands. Wikipedia.(2010).available at: http://fr.wikipedia.org/wiki/Eculture 3.2) Appendices Appendix A: E-Culture Glossary Cyberculture: the culture that has emerged, or is emerging,from the use of computer networks for communication, entertainment and business. It is also the study of various social phenomena associated with the Internet and other new forms of network communication, such as online communities,online multi-player gaming, and email usage. The study of Cyberculture is typically accomplished through cultural criticism or a textual approach to the material. E-Culture: New digital media culture or digitalization of culture. • Within the context of the digitizing society, e-culture should be seen as the integration of ICT into the primary processes of productivity, distribution, presentation,
61
Development of Physics Learning Resources Enhancing e-Learning in High School Sirirat Srisa-ard Department of Education Faculty of Education Kasetsart University (sirirat.sr@ku.ac.th) solving are very important for Physics. Many situations and events in Physics were difficult for teachers to set the experiments for their students in the laboratories because of some conditions like the lack of instruments, safety and techniques, etc. All of these problems had stuck students’ imagination and understanding in Physics, making them think that Physics is too difficult to learn. Nowadays, there are a large number of Physics event examples, simulated in hypermedia forms on the Internet thanks to the progress of the Information and Communication Technology. Physics teachers can easily search for the suitable resources and pick up the examples that help them in explaining Physics to their students in the classroom. Students, themselves, can search for that interesting Physics contents to enrich their experiences and imagination. Developing Physics Learning Resources will be the way to help both teachers and students to reach or have at hands the attractive medias for Physics understandings in e-Learning situations before and after class at high school level. They may enhance Thai students’ interests in Physics and motivate them more to learn and also enhance Thai teachers in teaching Physics with appropriate tools and medias.
ABSTRACT The purposes of this research were to develop and evaluate the quality of Physics Learning Resources Enhancing e-Learning in High School. Physics is one branch of Science that needs explanation and problem solving using Mathematics formulas and basic skills, as well as the experiments in the laboratories, for its quite abstract contents and concepts. Since the ICT nowadays can provide large number of electronic resources on Physics learning contents and activities in hypermedia forms which enrich the imagination and understanding of Physics, the developed Physics Learning Resources will support the e-Learning situations before and after class and enhance Thai students’ interest and motivation in learning Physics. The Physics Learning Resources Enhancing e-Learning in High School were developed in form of website comprising of 8 main menus and 6 submenus for searching and browsing the physics topics: Simulation, Picture, Lesson Plan, Exercise, Virtual Labs and Link Resources. The quality of academic contents was accepted at the high to highest level by the content and technology experts, teachers and students. Their satisfaction for the presentation and content usability were also at the high level.
PURPOSE
Keywords Physics, Learning Resources, e-learning materials, hypermedia
The purposes of this research were to develop and evaluate the quality of Physics Learning Resources Enhancing e-Learning in High School
1. INTRODUCTION
2. METHODOLOGY
Physics is one of Science branches that school teachers generally explain its knowledge with math formulas. Physics content is so abstract that the basic concepts and skills in mathematic like reasoning, analyzing process and problem
2.1 Population and Sample 2.1.1. Population: Physics teachers and students in High School. 2.1.2 Sample Groups: three sample groups
63
6. Sound 7.AtomicPhysics 8. Nuclear
were purposively selected from 3 high schools in Bangkok as follows • a sample group of 10 teachers • a sample group of 238 students with 3 achievement level: high, medium and low • a sample group of 5 experts, 3content experts and 2 technology experts
Table 2: Needs on types of Physics Learning Resources of teachers and students
2.2 Research Tools 2.2.1. Physics documents and media resources on the Internet. 2.2.2. Application for Web Creation 2.2.3. Web Hosting 2.2.4. Two Questionnaires: one for teachers and one for students
2.3.1. Study and research on related documents and resources. 2.3.2 Need assessment study from teachers and students on Physics Topics and Learning Resources Topics. 2.3.3 Development of the learning resources: • Searching and collecting the websites • Sitemap and Web Pages design • Web Pages and Website creation • Learning resources evaluation by the experts, the teachers and the students
1. 2. 3. 4. 5.
Model Simulation Exercises Content Enrich content 6. experiment 1. testing 2. measurement & evaluative 3. evaluation activities
List of Learning Resources Themes Model Simulation Exercise Content Enrich content Experiment Picture Lesson Plan Web Link
1. 2. 3. 4.
Simulation Exercises Content Enrich content 5. experiment 1. testing 2. measurement & evaluative 3. evaluation activities
Held
Conclusion Added Omitted 3
3 3 3 3 3 3 3 3
Table4: Conclusion on Physics Topics
2.4.1. Need Assessment Study Table 1: Needs on Physics topics of teachers and students for Physics Learning Resources
The Less Needed
The Most Needed
Table3: Conclusion on Learning Resource Themes
2.4 Findings and Discussion
The Most Needed
Types of Physics Learning Resources Teachers Students
The Less Needed
2.3 Research Procedures
Results
Results of Need Assessment
Physics Topics Teachers Students 1. Equilibrium 1.Equilibrium 2.Two dimensions motion 2.Two dimensions 3.Rotation motion 4.Magnetic & Reduce 3.Rotation Current 4.Heat& 5.Alternating Current Thermodynamic 5.Atomic Physics 1.Linear motion 2.Work& Energy 1.Linear motion 3.Substance 2. Electrostatic 4.Heat& Thermodynamic 5. Electrostatic
64
Results of Physics Topics From need assessment From extras searching 1. Equilibrium 1.Newton’s Law 2.Two dimensions 2.Linear Motion motion 3.Work & Energy 3.Rotation 4.Impulse& Momentum 4.Magnetic&Reduce 5.Substance Current 6.Electrostatic 6.Alternating Current 7.Current 8.Wave 7.Heat 9.Light &Thermodynamic 10.Sound 8.Atomic Physics 11. Nuclear 12.Electromagnetic Wave
So there were 6 Learning Resources Themes and 19 Physics topics as follows:
Learning Resources Themes: 1. Simulation 2. Exercises 3. Experiment 4. Pictures 5. Lesson Plan 6. Web Link Physics Topics
1.Equilibrium 2.Two dimensions motion 3.Rotation 4.Magnetic&Reduce Current 6.Alternating Current 7.Heat &Thermodynamic 8.Atomic Physics 9.Newton’s Law 10.Linear Motion 11.Work & Energy 12.Impulse& Momentum 13.Substance 14.Electrostatic Current 15.Wave 16.Light 17.Sound 18.Nuclear 19.Electromagnetic Wave
Figure2 Learning Resources Storyboard On User Manual
Figure 3 Icons of Search Menu
2.4.2. Examples of Physics Learning Resources Design and Development were presented on the following figure 1 to figure 4
Figure4 Simulation Page
2.4.3. Evaluation of Physics Learning Resources Website by the experts, the teachers and the students. Part1: Academic Domain Content: The agreement of the experts, the teachers and the students were at high level for 73.2%, 90.3% and 100% respectively. Usage: The agreement of the experts was at the highest level for 100% . The agreement of the teachers and students was at high level for 71.4% and 100% respectively
Figure1 Learning Resources Sitemap
65
em/ICPE/Bl.html Kerlinger, F. (1988). Foundation of Behavioral Research. Hong Kong: Holt Rinehart and Winston, Inc. Khim, K.C.(1978). Integration of Secondary Level Physics and Technology Education. Physics Curriculum Development In Asia Report of Regional Seminar Penang Malaysia, 5–14 January. Moore, K. D. (1992). Classroom Teaching Skills. Singapore: McGraw-Hill. Wallace, P. R.(1992). Physics: Imagination and Reality. Available at: http://www.wspc.com/books/physics/08 07html
Advantage: The agreement of the experts was at the highest level for 100% . The agreement of the teachers and students was at high level for 88.9 % and 100% respectively Part 2: Technological Domain Presentation: The agreement of the experts, the teachers and the students were at high level for 62.5 %, 75.0 % and 100% respectively. Usage: The agreement of the content experts, the technology experts, the teachers and the students were at high level for 83.3 %, 66.7 %, 66.7% and 100 % respectively. 2.4.4 Discussion Developing this kind of instructional media, the Learning Resources, needs much expertise on usability design: for web content as well as for user interface and content presentation. The ones who want to develop this kind of e-media can use a team of experts to fulfill their lack of some necessary expertise. The pre-research or survey on content and web topic menus existed on the Internet happens to be very helpful for the success of the developed product. The development of this kind of instructional medias can also be the preparation for the real e-learning situations in high school coming in the near future. 3. REFERENCES Belikov, B. S.(1989). General Method for Solving Physics Problem. Moscow: Mir Publishers. Wooddridge, C. (1967).Fundamental Principles of Physics. Massachusetts: Adison-Wesley Publishing Company. Ericson, C. W. (1971). Adminstering Instructional Program Media Programs. New York: Macmillan. Eskow, J. (2002). Physics. Available at: http://www.walrus.com/~gibralto/physi cs.html Fowler, S. (1964). Secondary School Science Teaching Practices. New York: The Center of Applied Research in Education, Inc. French, A. P. (1998). The Nature of Physics. Available at: http://www.Physics.ohio-state.edu/~joss
66
Harness Your E-Teaching with Free Apps: Interesting Review of Open Source VS Commercial Software Piyapot Tantaphalin1 and Assist. Prof. Dr. Jintavee Khlaisang 2 1 Faculty of Education, Chulalongkorn University (kurokemo@gmail.com) 2 Faculty of Education, Chulalongkorn University (jinmonsakul@gmail.com) ABSTRACT Presently, free software and open source have gained popularity since they have more efficiency with its’ capacity are almost equivalent to license software or commercial software. Although, freeware and free software sound similar, these two terms have different definitions. “Free” from freeware mean free for cost But “Free” from free software it means anyone can use, copy, and even access to the source code for further develop the software. Definition of free software is more related to open source software when compared to freeware. In other words, it can substitute or interchangeable with each other. Even though these software is distribute for free using and any users can also able to develop software. But these software have copyleft for first developers too. Currently, there are many licenses to protect copyleft for free/open source software but the most famous license is “GNU General Public License” Definition of GNU General Public License is “Free” that mean freedom for users in 4 aspects as follows: (1) Freedom in using for any objective, (2) process of program study and code editing, (3) distributing program and modify, and (4) open for anybody to use and further develop. Many free/open source software can be found form the website called SourceForge (http://sourceforge.net), Freshmeat (http://freshmeat.net) and Osalt (http://www.osalt.com) where they are the largest virtual open source software community. Thus far, Free/Open source software is not alternative rather it is the first choice for software users who are well aware of copyright and software piracy concerns. Also, because of they are beneficial, compatible, easy to use, and most importantly it is “free”.
Keywords Free Software, Open Source Software, GNU 1) INTRODUCTION Nowadays, free software and open source software have played vital role rather than the past. Because of, these software have more efficiency with its’ capacity are almost equivalent to license software or commercial software. Since such software have a wide range of ability, compatibility, user friendliness and flexibility, they have grown rapidly and widely distribute among software users and especially in virtual community at this moment. 2) WHAT IS FREE/OPEN SOURCE SOFTWARE? Even though, freeware and free software sound like similar, these two terms have different definitions. “Free” from freeware mean free for cost. It is downgrade program for trial; however, it is not a full program that have time limit or a program with limited function. In that case, that is called “shareware”. Freeware have full function completely to use without any limited but it is also have another full version of program to purchase. The example of freeware is iSpring1. it is the program to convert PowerPoint presentations to flash media. In free version, it can insert flash and youtube to PowerPoint presentations. It can also only publish to fixed style of flash media and cannot configuration anything. But in commercial version, it can insert narration, 1
67
(http://www.ispringsolutions.com/)
video, and narrator with various templates when publish to flash media. It can also configuration quality of video and picture, and types of publish metadata, and etc.
The source code must be the preferred form in which a programmer would modify the program. Deliberately obfuscated source code is not allowed. Intermediate forms such as the output of a preprocessor or translator are not allowed. 3. Derived Works - The license must allow modifications and derived works, and must allow them to be distributed under the same terms as the license of the original software. 4. Integrity of The Author's Source Code The license may restrict source-code from being distributed in modified form only if the license allows the distribution of "patch files" with the source code for the purpose of modifying the program at build time. The license must explicitly permit distribution of software built from modified source code. The license may require derived works to carry a different name or version number from the original software. 5. No Discrimination Against Persons or Groups - The license must not discriminate against any person or group of persons. Some countries, including the United States, have export restrictions for certain types of software. An OSD-conformant license may warn licensees of applicable restrictions and remind them that they are obliged to obey the law; however, it may not incorporate such restrictions itself. 6. No Discrimination Against Fields of Endeavor - The license must not restrict anyone from making use of the program in a specific field of endeavor. For example, it may not restrict the program from being used in a business, or from being used for genetic research. 7. Distribution of License - The rights attached to the program must apply to all to whom the program is redistributed without the need for execution of an additional license by those parties. 8. License Must Not Be Specific to a Product - The rights attached to the program must not depend on the program's being part of a particular software distribution. If the program is extracted from that distribution and used or distributed within the terms of the program's license, all parties to whom the program is
Figure 1: iSpring Free Indeed, “Free” from free software is “freedom” not “no value” or “no cost”. It means anyone can use software, copy, distribute software and even access to the source code for further development of such software. Definition of free software is related to open source software than freeware. In fact, it can substitute or interchangeable each other. Regarding the definition of open source software, Open Source Initiative (2010) 2 describes the definition of open source software (or short called “open source”) that open source does not mean only accessibility to the source code. The distribution terms of open-source software must comply with the following criteria: 1. Free Redistribution - The license shall not restrict any party from selling or giving away the software as a component of an aggregate software distribution containing programs from several different sources. The license shall not require a royalty or other fee for such sale. 2. Source Code - The program must include source code, and must allow distribution in source code as well as compiled form. Where some form of a product is not distributed with source code, there must be a well-publicized means of obtaining the source code for no more than a reasonable reproduction cost preferably, downloading via the Internet without charge. 2
(http://www.opensource.org/)
68
Definition of GNU General Public License is “Free” that mean freedom for users contains 4 aspects as follows: • Freedom in using for any objective. • Freedom in process of program study and code editing (source code access is necessary for this aspect) • Freedom in distributing program.
redistributed should have the same rights as those that are granted in conjunction with the original software distribution. 9. License Must Not Restrict Other Software - The license must not place restrictions on other software that is distributed along with the licensed software. For example, the license must not insist that all other programs distributed on the same medium must be open-source software. 10. License Must Be Technology-Neutral No provision of the license may be predicated on any individual technology or style of interface.
•
Freedom in modify and open for anybody to use and develop later. (source code access is necessary for this aspect)
GNU General Public License is the license that the most use in free software and open source software. In April, 2004, there is software used GNU General Public License 75% from 23,479 software that develop in Freshmeat and 68% form software that develop in SourceForge
3) WHY FREE/OPEN SOURCE SOFTWARE? By choosing free/open source software, users obtain numbers of advantages compared to commercial products. Besides, the fact that open source is always available for free, it is a transparent application, in that you are invited exclusively behind the scenes to view all source code and thereby to suggest improvements to the product. Furthermore, every software is covered by a large dedicated network, or community, who is more than willing to answer any questions that you may have.
5) WHERE CAN I FIND FREE/OPEN SOURCE SOFTWARE? SourceForge (http://sourceforge.net) is the world's largest open source software development web site. It provides free services that help people build nice works and share them with audiences globally. As of February, 2009, more than 230,000 software projects have been registered to use our services by more than 2 million registered users, making SourceForge.net the largest collection of open source tools and applications on the net. (SourceForge, 2010)
4) FREE/OPEN SOURCE SOFTWARE WITH COPYLEFT Even though, these software will distribute for free using and any users can further develop such software too, these software have copyleft for the first developer. There are many licenses to protect copyleft for free/open source software, but the most famous license is “GNU General Public License”
Freshmeat (http://freshmeat.net) maintains the largest web index of Unix and cross-platform software, themes and related "eye-candy", and Palm OS software. Thousands of applications, which are preferably released under an open source license, are meticulously cataloged in the freshmeat database. Also, links to new applications are added daily. Each entry provides a description of the software, links to download it and to obtain more information, and a history of the project's releases, so readers can keep up-to-date on the latest developments. (freshmeat, 2010)
GNU General Public License (GNU GPL, GPL) is the most popular license for free software in the present. The first license wrote by Richard Stallman for used in GNU Project in 1991. The present license is the third license. Moreover, there is GNU Lesser General Public License (LGPL) that develops for library software too.
69
work. I will suggest GIMP (http://www.gimp.org). GIMP is open source photo editing software that efficient same as Adobe Photoshop. Among its features you find: powerful painting tools, layers and channels support, multiple undo/redo, editable text layers. Gimp as a plug-in architecture and a scripting engine that allow easy extension of it's functionality. More than a 100 plug-ins and scripts are already available. Also Gimp imports files from Photoshop (psd) and can also read scalable vector graphics (svg) files.
Osalt (http://www.osalt.com) is the website to find open source software alternatively to well-known commercial software. Their mission is to provide an easy access to high quality open source alternatives to well-known commercial products. And remember that open source software is also a freeware alternative. You can find open source alternatives to your favorite commercial software by browse through software categories in their website and compare pros and cons of both commercial products as well as open source software. (Osalt, 2010) 6) EXPAMPLE FREE/OPEN SOURCE SOFTWARE? 6.1) Image Editing and Graphic Drawing Tools Photoscape (http://www.photoscape.org) is fun and easy photo editing software that enables you to fix and enhance photos. Photoscape is simple photo editing software but not simple function. It have various features for making amazing photo easily such as photo editor (resizing, brightness and color adjustment, white balance, backlight correction, frames, balloons, adding text, drawing pictures, cropping, filters, red eye removal, blooming and etc.), batch editor, merge multiple photos on the page frame, easy combine and splitter photo, screen capture, color picker, batch rename and raw converter. But it not supports multi-layer function. You can’t save as layer supported file format.
Figure 3: GIMP’s Interface If you work with printing media and looking for software supported your work Inkscape (http://www.inkscape.org) is your answer. It’s an Open Source vector graphics editor, with capabilities similar to Illustrator, CorelDraw, or Xara X, using the W3C standard Scalable Vector Graphics (SVG) file format. Inkscape supports many advanced SVG features (markers, clones, alpha blending, etc.) and great care is taken in designing a streamlined interface. It is very easy to edit nodes, perform complex path operations, trace bitmaps and much more. We also aim to maintain a thriving user and developer community by using open, community-oriented development.
Figure 2: Photoscape’s Interface If you think Photoscape isn’t enough for your
70
mind-mapping software written in Java. The recent development has hopefully turned it into high productivity tool. Operation and navigation of FreeMind is faster than that of MindManager because of one-click "fold / unfold" and "follow link" operations. Freemind have various features like fully functional following of HTML links, fast one-click navigation smart drag'n drop, smart copying pasting into and past form and export of map to HTML. However, the support of pictures in nodes is in preliminary stage. When you want to carry a map around with you, you have to take care that you take the image files with you and limited support for fancy graphics. You can use it to keeping track of projects, workplace for internet research, keeping a collection of small or middle sized notes, essay writing and brainstorming.
Figure 4 Inkscape’s Interface 6.2) Graphic Organizer Tools Graphic Organizers, Mind Maps and Concept Maps are pictorial or graphical ways to organize information and thoughts for understanding, remembering, or writing about. Graphic organizers, mind maps and concept maps are powerful tools that can be used to enhance learning and create a foundation for learning (http://www.graphic.org/) Dia (http://projects.gnome.org/dia/) is the vector drawing software that develops for drawing diagram rapidly and easily. Dia have many ready-use diagrams such as ER-Diagram, UML diagram, flowchart, network diagram, electronic circuits and other diagrams for use to create organization charts or learning graphic organizer. Moreover, you can create your own diagram for using in the future and it can apply to create mind mapping or concept mapping in classroom too.
Figure 6: Freemind’s Interface 6.3) Office Tools OpenOffice 3 (http://www.openoffice.org/) is the leading open-source office software suite for word processing, spreadsheets, presentations, graphics, databases and more. It is available in many languages and works on all common computers. It stores all your data in an international open standard format and can also read and write files from other common office software packages. Open Office Suit is effective similar as Microsoft Office Suite. Table 1 show comparison between software in Open Office.org and Microsoft Office
Figure 5: Dia’s Interface
Table 1: Comparison between Open Office.org and MS-Office
If you are looking for specific software for create mind mapping, Freemind (http://freemind.sourceforge.net/) is the best answer for yours. FreeMind is free
Open Office.org MS-Office Writer Microsoft Word
71
Operation Word Processer
Calc Draw Impress Base
Microsoft Excel Microsoft Visio Microsoft PowerPoint Microsoft Access
Spreadsheets Drawing&Diagram Presentation Database
Figure 10: Impress
Figure 7: Writer
Figure 11: Base If you would like to convert your documents to PDF files, you can use PDFCreator (http://www.pdfforge.org/) to convert it. PDFCreator is one of the best known free/open source software to create PDF files from any application. Just install PDFCreator, then orter to print. Next, Select the PDFCreator printer, select target to save and name files. You will have PDF documents immediately.
Figure 8: Calc
Figure 9: Draw
Figure 12: PDFCreator’s Options Window
72
6.4) Courseware Authoring Tools CourseLab (http://www.courselab.com/) is the software that rewarded the Best of E-Learning Award 2007. It’s a tool for creating and developing e-courseware. CourseLab has various functions for making interactive courseware such as, insert hyperlink, insert sound, create motion, insert animation, insert flash media and use scripts for control object in slide. Furthermore, CourseLab has several good looking templates with auto menu that completely to use and supported SCORM and AICC for sync with supported learning management system (LMS).
Figure 14: Example courseware created by eXe 6.5) Website Creating and e-Learning Supported Tools At present, how to create website is changing from code editing and WYSIWYG editor like Adobe Dreamweaver or Kompozer (Open source) to content management system (CMS) and learning management system (LMS) because users don’t have to advanced knowledge about website creating but they can create complex website so quick and easily.
Figure 13: Example courseware created by CourseLab’s
Next, eXe (http://exelearning.org/) is open source software for creating e-courseware online and offline. The eXe project developed a freely available Open Source authoring application to assist teachers and academics in the publishing of web content without the need to become proficient in HTML or XML markup. Resources authored in eXe can be exported in IMS Content Package, SCORM 1.2, or IMS Common Cartridge formats or as simple self-contained web pages. Objective of eXe is to develop easy use tools and facilitated environment for online learning system. Important tools of this software are “Instructional Devices” or “iDevices” that can help users to create various forms in your courseware easily.
Figure 15: Kompozer Mambo (http://mambo-foundation.org/) and Joomla! (http://www.joomla.org/) are one of the most popular content management system (CMS). You do not know about page design or web design because you can use many interesting free templates on internet to create your own website and can configuration your website easily by many tools in system for example user management, media management, content management, menu management, component management, module management and plug-in management to create log-in, article, menu, poll, search engine, banner and etc. in your imagine website. Moreover, you can install other extensions for improve
73
efficiency of your website according to your wants.
Figure 18: e-Learning website created by Moodle (http://e-learning.thaihealth.or.th/ e-learning/) Figure 16: Website created by Mambo (http://www.windsiam.com/)
7) SUMMARY All the above demonstrates the important role of current free/open source software that can be used substitutable to the commercial software. Sometime, Free/Open Source Software not alternative rather it is the first choice for software users who are well aware of copyright and software piracy concerns. Also, because of its’ advantages, compatibility, easy to use, and most importantly it is “free” (freedom for use, freedom for develop, and freedom for distribute). Nevertheless, list of software described in this article is just small example of free/open source software in the world, though they are popular and famous among software users globally. Last but not least, you may find other software that can be serve your needs more in the mentioned virtual community websites.
Figure 17: Website created by Joomla! (http://www.bangkokplanetarium.com/) As for learning management system (LMS) is look similar to content management system but CMS is one element of LMS. LMS have some functions more than CMS as user log-in logs, gradebook, course management system, ready to use online activity (blog, wiki, discussion board, chatroom, glossary, etc.) and support e-Learning standard like SCORM. LMS is suitable for create e-Learning website or virtual classroom or virtual learning environment (VLE) than CMS. In many open source LMS, Moodle (http://moodle.org) is the most popular one.
REFERENCES CourseLab – free e-Learning authoring tool. Retrieved from http://www.courselab.com/ Deek, F.P. and McHugh, J.A.M. (2008) Open source: technology and policy. New York: Cambridge University Press. Dia a drawing program. http://projects.gnome.org/dia/ eXe eXeLearning. http://exelearning.org/ Free Photo Editing Software (Photo Editor). http://www.photoscape.org Free Software Foundation (2007). GNU
74
General Public License. Retrieved from http://www.gnu.org/copyleft/gpl.html Freemind – free mind mapping software. http://freemind.sourceforge.net/ freshmeat. http://freshmeat.net/ GIMP – The GNU Image Manipulation Program. http://www.gimp.org/ Graphic Organizers. http://www.graphic.org/ Inkscape: Draw Freely. http://www.inkscape.org/ iSpring Free PowerPoint to Flash converter. http://www.ispringsolutions.com/ Joomla! – the dynamic portal engine and content management system. http://www.joomla.org/ Koch, S. (2005). Free/open source software development. Hershey: Idea Group. Mambo – open source content management system. http://mambo-foundation.org/ Meeker, H.J. (2008) The open source alternative : understanding risks and leveraging opportunities. Hoboken, N.J.: Wiley. Moodle.org: open-source community-based tools for learning. http://moodle.org/ OpenOffice.org – The Free and Open Productivity Suite. http://www.openoffice.org/ Opensource.org (2010). The Open Source Definition (Annotated). Retrieved from http://www.opensource.org/docs/definit ion.php Osalt.com: open source as alternative. http://www.osalt.com/ Pdfforge.org: The free PDF Creator and Converter. http://www.pdfforge.org/ SourceForge: Find and develop open source software. http://sourceforge.net/ Wikipedia. Open Source. http://en.wikipedia.org/wiki/Open_sour ce
75
ผลของการชวยเสริมศักยภาพในการเรียนแบบใชปญหาเปนหลักบนเว็บ ที่มีตอผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาวิทยาศาสตร Effects of Scaffoldings in Problem-Based Learning on Web upon Science Subject Learning Achievement ศศิวรรณ ชํานิยนต 1, ดร.ปราวีณยา สุวรรณณัฐโชติ 2 1 ค.ม. (โสตทัศนศึกษา) 2
(sasiwan_c@hotmail.com)
อาจารยประจําสาขาวิชาเทคโนโลยีการศึกษา ภาควิชาหลักสูตร การสอนและเทคโนโลยีการศึกษา คณะครุศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย (praweenya@gmail.com)
บนเว็บ ที่มีการชวยเสริมศักยภาพที่แตกตางกันในรายวิชา วิทยาศาสตร 2) ศึกษาความคิดเห็นของผูเรียนจากการเรียน แบบใชปญหาเปนหลักบนเว็บ ที่มีการชวยเสริมศักยภาพที่ แตกตางกันในรายวิชาวิทยาศาสตร ผลการวิจัยพบวา 1) นักเรียนที่เรียนดวยการเรียนแบบใชปญหาเปนหลักบนเว็บที่ มีการชวยเสริมศักยภาพที่แตกตางกัน มีผลสัมฤทธิ์ทางการ เรี ย นหลั ง เรี ย นไม แ ตกต า งกั น อย า งมี นั ย สํ า คั ญ ทางสถิ ติ ที่ ระดับ .05 2) นักเรียนที่เรียนดวยการเรียนแบบใชปญหาเปน หลักบนเว็บที่มีการชวยเสริมศักยภาพที่แตกตางกัน มีความ คิดเห็นตอการเรียนแบบใชปญหาเปนหลักที่มีการชวยเสริม ศักยภาพในภาพรวมไมแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติ ที่ ร ะดั บ .05 แต มี ค วามคิ ด เห็ น ต อ การใช ห อ งสนทนา แตกต า งกั น อย า งมี นั ย สํ า คั ญ ทางสถิ ติ ที่ ร ะดั บ .05 และ นั ก เรี ย นมี ค วามคิ ด เห็ น ต อ ประโยชน ข องการช ว ยเสริ ม ศั ก ยภาพแบบปรั บ เปลี่ ย นซึ่ ง จั ด ให มี ป ฏิ สั ม พั น ธ ร ะหว า ง ผูสอนกับผูเรียน นักเรียนมีความคิดเห็นเรียงตามลําดับ ดังนี้ (1) ตอบสนองความต อ งการของนั ก เรี ย นได ม ากที่ สุ ด (2) ชวยใหการเรียนเปนไปไดงายยิ่งขึ้น (3) ชวยใหนักเรียน แกปญหาไดงายยิ่งขึ้น อยูในระดับมากตามลําดับ สวน ประโยชน ข องการช ว ยเสริ ม ศั ก ยภาพแบบคงที่ ซึ่ ง ได จัดเตรียมไวใหบนเว็บ นักเรียนมีความคิดเห็นเรียงตามลําดับ ดังนี้ (1) แหลงเรียนรูออนไลนเพิ่มเติมและรูปภาพที่เกี่ยวของ กั บ เนื้ อ หาสาระช ว ยให ก ารเรี ย นเป น ไปได ง า ยยิ่ ง ขึ้ น (2) รูปภาพที่เกี่ยวของกับเนื้อหาสาระและแหลงเรียนรูออนไลน
ABSTRACT The purposes of this research were to 1) compare the science subject learning scores between the students studied in problem-based learning on web with different types of scaffolding 2) study the opinions of students about using problem-based learning and scaffolding on web. The major findings were as follows: 1) there was no statistically significant difference between students who studied using soft scaffolding and hard scaffolding in problem-based learning on web towards science learning achievement at the .05 level, 2) there was no statistically significant difference between opinions of students who studied with different types of scaffolding in problem-based learning on web at the .05 level, however, only chat room found statistically significant difference at the .05 level. And the opinions of students about the advantages of soft scaffolding provided online learnerinstructor interaction were ordered as follows: (1) responding to the students’ learning needs, (2) making process of problem-based learning on web easier, and (3) helping students to solve problems easier. While the opinions about the advantages of hard scaffolding were (1) the learning resource and related content pictures made process of problem-based learning on web easier, (2) the related content pictures and learning resource responded to the students’ learning needs, and (3) the learning resource and related content pictures helped students to solve problems easier. Keywords: Problem-based learning, Soft scaffolding, Hard scaffolding
บทคัดยอ การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงคเพื่อ 1) เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนของผูเรียนจากการเรียนแบบใชปญหาเปนหลัก
77
แลกเปลี่ยนแนวคิดกับผูอื่นทําใหมีความรูกวางขวางมากขึ้น ซึ่งเปนการพัฒนาทักษะทางสังคมและเพิ่มแรงจูงใจในการ เรียน เนื่องจากผูเรียนมีสวนรวมในการเรียนรู (Hmelo and Evensen, 2000) ในงานวิจัยครั้งนี้ไดศึกษาโดยการนํา แผนการสอนวิชาวิทยาศาสตรชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 มาพัฒนา ออกแบบการเรียนการสอนแบบใชปญหาบนเว็บ โดยพัฒนา กระบวนการเรียนจากแนวคิดของ Hmelo-Silver (2004) ที่มี การเรียนจํานวน 6 ขั้นตอนการเรียนดังนี้ 1. ขั้นนําเสนอปญหา 2. ขั้นสรางประเด็นระบุถึงปญหา ขอเท็จจริง 3. ขั้นตั้งสมมุติฐานการใหผูเรียนไดวิเคราะหถึงปญหาที่ จะไดมาซึ่งความคิด มีการเชื่อมโยงในโครงสรางของปญหา โดยอาศัยความรูเดิมของผูเรียน 4. ขั้นคนหาคําตอบ เสนอแนวทางแกไขปญหา เปนการ จัดลําดับความสําคัญของสมมติฐาน จากสมมติฐานตางๆที่ ได ม า มาพิ จ ารณาจั ด ลํ า ดั บ ความสํ า คั ญ อี ก ครั้ ง โดยอาศั ย ข อ สนั บ สนุ น จากข อ มู ล ความจริ ง พิ จ ารณาหาข อ ยุ ติ จาก สมมติฐานที่ไดคัดเลือกไว 5. ขั้นการนําความรูที่ไดนํามาประยุกตใชแกปญหาการ นําขอมูลที่ไดมาทําการวิเคราะหเพื่อพิสูจนสมมติฐานที่วาง ไว 6. ขั้ น สรุ ป และประเมิ น ผล เมื่ อ สามารถหาข อ มู ล ครบถวนตอการพิสูจนขอสมมุติฐานทั้งหมดได และสามารถ สรุปถึงหลักการตางๆที่ไดจากการศึกษาปญหา
เพิ่มเติมตอบสนองความตองการของนักเรียนได และ (3) แหลงเรียนรูออนไลนเพิ่มเติมและรูปภาพที่เกี่ยวของกับ เนื้อหาสาระชวยใหนักเรียนแกปญหาไดงายยิ่งขึ้น คําสําคัญ: การเรียนแบบใชปญหาเปนหลักบนเว็บ, การชวย เสริมศักยภาพแบบปรับเปลี่ยน, การชวยเสริมศักยภาพแบบ คงที่
1) บทนํา การศึ ก ษาของไทยในปจ จุ บั น ได จัด การศึ ก ษาที่ มุ ง เน น ให ผู เ รี ย นมี ค วามสามารถทั้ ง ในด า นความรู แ ละทั ก ษะ ก ร ะ บ ว น ก า ร โ ด ย ก า ร ยึ ด ห ลั ก ที่ ว า ผู เ รี ย น ทุ ก ค น มี ความสามารถในการเรียนรูและพัฒนาตนเองได และถือวา ผู เ รี ย นมี ค วามสํ า คั ญ ที่ สุ ด กระบวนการจั ด การศึ ก ษาต อ ง ส ง เสริ ม ให ผู เ รี ย นสามารถพั ฒ นาตามธรรมชาติ แ ละเต็ ม ศักยภาพ นอกจากนี้ควรมุงเนนใหผูเรียนคิดเปน ทําเปน และ แกปญหาเปน (กระทรวงศึกษาธิการ, 2545) การเรียนโดยใช ปญหาเปนหลัก (Problem-based Learning; PBL) เปนการ เรี ย นที่ ใ ห ผู เ รี ย นมี โ อกาสได เ รี ย นรู ด ว ยตนเอง ใน ขณะเดียวกันยังคงรักษารูปแบบของการเรียนในชั้นเรียนที่มี ประสิทธิภาพเหมาะสมกับการจัดหองเรียนในโรงเรียนทั่วไป ในปจจุบันที่แตละหองเรียนจัดคละกันทั้งนักเรียนเกง ปาน กลาง ออน นักเรียนที่มีความสามารถแตกตางกันสามารถ ร ว มกั น เรี ย นรู ไ ด เ ลื อ กป ญ หาวิ ธี ก ารเรี ย นบนพื้ น ฐานของ พัฒนาการและความสนใจ (Greenwald, 2000)
การนํ า เอาเทคโนโลยี ม าใช เ ป น สื่ อ ในการเรี ย นการสอน สามารถนําเสนอบทบาทที่สําคัญในกระบวนการแกปญหาได เปนอยางดี ในการเรียนแบบใชปญหาเปนหลักบนเว็บตองมี การผสมผสานกันระหวางกลวิธีการเรียนแบบใชปญหาเปน หลักและการเรียนบนเว็บที่กอใหเกิดการเขาถึง การเรียนรู ร ว มกั น ที่ มี ก ารจั ด กิ จ กรรมที่ มี นั ก เรี ย นเป น ศู น ย ก ลาง สนับสนุนใหนักเรียนมีสวนรวมอยางเต็มที่ (Gooding, 2001 อางถึงในจักรพันธ เรืองนุภาพขจร, 2546) การนําการเรียน โดยใชปญหาเปนหลักมาทําการเรียนบนเว็บเปนการนําเอา เทคโนโลยีมาประยุกตใชในการเรียนการสอน ไมวาจะเปน การนํ า เสนอป ญ หา การให ค วามช ว ยเหลื อ การช ว ยเสริ ม ศัก ยภาพ การสง เสริม ให นัก เรี ย นได มีส วนรว มกั น ในการ
ขอดีของการเรียนแบบใชปญหาเปนหลักกลาวโดยสรุป คือ ผูเรียนจะไดรับความรูในเนื้อหาวิชาที่เปนการบูรณาการ และ สามารถนําความรูไปประยุกตใชเปนเครื่องมือในการจัดการ ปญหาไดอยางมีประสิทธิภาพ สามารถพัฒนาความสามารถ ในการแกปญหา ฝกทักษะในการแกปญหา การใชเหตุผลใน การคิดวิเคราะห และตัดสินใจ พัฒนาทักษะในการเรียนรูดวย ตนเอง การให ผู เ รี ย นมี ส ว นร ว มในการอภิ ป ราย มี วิ ธี ก าร แสวงหาความรู แ ละไตร ต รองทรั พ ยากรการเรี ย น ซึ่ง เป น กระบวนการที่มีความหมายสําคัญ ชวยใหผูเรียนเรียนรูดวย ตนเอง พัฒนากระบวนการทํางานเปนทีม การเรียนเปนกลุม ย อ ยทํ า ให ผู เ รี ย นได มี โ อกาสแสดงความคิ ด เห็ น และ
78
ทํ า ภาระงาน ซึ่ ง การช ว ยเสริ ม ศั ก ยภาพแบบนี้ ส ามารถ สอดแทรกอยูในซอฟตแวรมัลติมีเดียและไฮเปอรมีเดียเพื่อ ชวยสนับสนุนผูเรียนขณะใชซอฟตแวร
ทํางานกลุมโดยผานทางเครื่องมือติดตอ เชน กระดานเสวนา (Web board) หองสนทนา (Chat room) ในการเรียนการสอนแบบใชปญหาเปนหลักในกระบวนการ แกปญหานั้นนักเรียนบางกลุมอาจตองการความชวยเหลือใน ระหวางการเรียนแบบใชปญหาเปนหลัก ซึ่งจากการศึกษา พบวาการนําการชวยเสริม ศักยภาพ (Scaffolding) มาใชใน กิ จ กรรมการเรี ย นการสอน การช ว ยเสริ ม ศั ก ยภาพในการ เรียนแบบใชปญหาเปนหลัก เปนการที่ผูสอน เพื่อน หรือผูที่ มีความสามารถมากกวาใหความชวยเหลือในการปฏิบัติงาน แก นั ก เรี ย นในรู ป แบบต า งๆ โดยมุ ง ให นั ก เรี ย นสามารถ แกปญหา หรือปฏิบัติไดดวยตนเอง ไปสูความสามารถใน การปฏิบัติงานนั้นใหสําเร็จไดดวยตนเองอยางอิสระ (Eggen and Kauchack, 1997; Mclnerney and Mclnerney, 1998; Wu, 2001 อางถึงในกมล โพธิเย็น, 2547) การเรียนแบบใชปญหา เปนหลักโดยมีชวยการชวยเสริมศักยภาพทําใหกระบวนการ แกปญหาสามารถแกปญหาสามารถแกไดถูกทาง โดยอาศัย การชวยเหลือจากการชวยเสริมศักยภาพ (Simons and Klelin, 2007) จะเห็ น ได ว า การช ว ยเสริ ม ศั ก ยภาพจั ด เป น องคประกอบหนึ่งที่มีความสําคัญที่สงผลตอความสําเร็จใน การเรียนการสอนของนักเรียนทั้งในชั้นเรียน และการเรียน การสอนบนเว็ บ ขณะเดี ย วกั น การเรี ย นการสอนแบบใช ปญหาเปนหลั กเปนวิ ธีการเรียนการสอนที่สามารถนําการ ช ว ยเสริ ม ศั ก ยภาพมาใช เ พื่ อ ส ง เสริ ม ให นั ก เรี ย นสามารถ แกไ ขปญหาได (สุจิตรา เขียวศรี, 2550) งานวิจัย นี้ได พิจารณาการชวยเสริมศักยภาพทั้ง 2 รูปแบบ (Brush และ Saye, 2002) มาเปนกรอบแนวคิดในการวิจัย คือ 1. การช ว ยเสริ ม ศั ก ยภาพแบบปรั บ เปลี่ ย น (Soft Scaffolding) หมายถึงความชวยเหลือที่สามารถปรับเปลี่ยน ไดเหมาะสมตามสถานการณ ซึ่งจัดโดยผูสอนหรือเพื่อนชวย เพื่อน ในกระบวนการเรียน การชวยเสริมศักยภาพประเภทนี้ ผู ส อนจะต อ งมี ก ารวิ นิ จ ฉั ย ความเข า ใจของผู เ รี ย นอย า ง ตอเนื่องและจัดการชวยเหลือโดยดูจากการตอบสนองของ ผูเรียน 2. การชวยเสริมศักยภาพแบบคงที่ (Hard Scaffolding) หมายถึงการชวยเหลือที่คงที่ซึ่งไดมีการวางแผนไวลวงหนา แลวโดยมีพื้นฐานอยูบนปญหาที่กลุมผูเรียนทั่วไปพบในการ
จากลั ก ษณะของการเรี ย นแบบใช ป ญ หาเป น หลั ก และ ความสําคัญของการชวยเสริม ศักยภาพผูเรียนระหว างการ เรี ย น ผู วิ จั ย จึ ง ต อ งการศึ ก ษาผลของการใช ก ารช ว ยเสริ ม ศักยภาพ (Scaffolding) แบบปรับเปลี่ยนและแบบคงที่ในการ เรียนแบบใชปญหาเปนหลักบนเว็บ วิชาวิทยาศาสตร โดย ศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน และความคิดเห็น ในการเรียน เพื่อเปนประโยชนสําหรับการนําไปใชพัฒนาใน การเรียนการสอนวิชาวิทยาศาสตร หรือรายวิชาอื่นๆ ตอไป
2) วัตถุประสงคการวิจัย 1. เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผูเรียน จากการเรียนแบบใชปญหาเปนหลักบนเว็บ ที่มีการชวยเสริม ศั ก ยภาพแบบปรั บ เปลี่ ย น และแบบคงที่ ในรายวิ ช า วิทยาศาสตรชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 2. เพื่อศึกษาความคิดเห็นของผูเรียนที่มีตอการเรียนแบบ ใช ป ญ หาเป น หลั ก บนเว็ บ ที่ มี ก ารช ว ยเสริ ม ศั ก ยภาพแบบ ปรับเปลี่ยน และแบบคงที่
3) สมมุติฐานในการวิจัย ผู เ รี ย นที่ ไ ด รั บ การช ว ยเสริ ม ศั ก ยภาพในการเรี ย นแบบ ปรับ เปลี่ย น และแบบคงที่ ในการเรียนแบบใชปญ หาเปน หลั ก บนเว็ บ มี ผ ลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นแตกต า งกั น อย า งมี นัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05
4) ประชากรและกลุมตัวอยางในการวิจัย 1. ประชากรในการวิจัยครั้งนี้ คือ นักเรียนระดับชั้น มัธ ยมศึก ษาตอนต น ของโรงเรีย นในสังกัดสํ านัก งาน คณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ 2. กลุมตัวอยางในการวิจัย การคัดเลือกโรงเรียนที่เปน ตัวแทนของประชากรในการวิจัยใชวิธีการเลือกแบบเจาะจง
79
- เว็บที่ใชการเรียนแบบใชปญหาเปนหลักที่มีรูปแบบ การชวยเสริมศักยภาพแบบคงที่ เปนเว็บที่มีเครื่องมือรองรับ การชวยเสริมศักยภาพแบบคงที่ประกอบไปดวยการใหการ ชว ยเสริ ม ศัก ยภาพโดยมี ก ารจั ด เครื่อ งมื อ ไว ให บ นเว็ บ อั น ไดแก เอกสารความรูเพิ่มเติม แหลงเรียนรูออนไลนเพิ่มเติม คํ า ถามชวนคิ ด คํ า สํ า คั ญ ในการค น หาข อ มู ล (Keywords) รูปภาพที่เกี่ยวของกับเนื้อหาสาระ ซึ่งการชวยเสริมศักยภาพ ทั้งหลายนี้มีการจัดเตรียมไวใหนักเรียนไวบนเว็บอยางคงที่ แล ว คื อ มี ก ารจั ด เตรี ย มไว ใ ห ล ว งหน า และไม มี ก ารแก ไ ข ระหวางทดลอง ตัวอยางการชวยเสริมศักยภาพแบบคงที่
(Purposive sampling) ซึ่งมีเกณฑในการพิจารณาคัดเลือก โรงเรียนดังนี้ เปนโรงเรียนขนาดใหญ และเปนโรงเรียนใน โครงการโรงเรียนในฝนจากจํานวนทั้งหมด 2,500 โรงเรียน (พ.ศ. 2552) ที่ มีค วามพร อ มทางดา นอุป กรณค อมพิ วเตอร อินเทอรเน็ต ดานบุคคลากรและนักเรียนมีความรูพรอมใน ทางดานคอมพิวเตอรและการใชอินเทอรเน็ตในการเรียนการ สอน สุมกลุมตัวอยางนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 จากโรงเรียนวัด พุทธบูชา ซึ่งเปนโรงเรียนในสังกัดสํานักงานคณะกรรมการ การศึกษาขั้นพื้นฐาน กรุงเทพเขต 3 ปการศึกษา 2552 จํานวน 38 คน
5) เครื่องมือที่ใชในการวิจัย
รูปที่ 1: คําถามชวนคิด
การวิจัยครั้งนี้มีเครื่องมือที่ใชในการวิจัย 3 ประเภท เพื่อเก็บ รวบรวมขอมูล ดังนี้ 1. แผนการเรียนแบบใชปญหาเปนหลัก แบงออกเปน 2 รูปแบบคือแผนการเรียนแบบใชปญหาเปนหลักที่มีรูปแบบ การชวยเสริม ศัก ยภาพแบบปรับ เปลี่ยนและแผนการเรีย น แบบใชป ญ หาเป น หลั ก ที่มี รูป แบบการช วยเสริม ศั ก ยภาพ แบบคงที่ เนื้อหารายวิชาวิทยาศาสตรชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 เกี่ย วกั บชีวิตกับสิ่งแวดลอ ม เรื่อ งสภาวะโลกรอน จากนั้น นํ า ไปให ผู ท รงคุ ณ วุ ฒิ ด า นเนื้ อ หาตรวจสอบความตรงเชิ ง เนื้อหาและความเหมาะสมของการออกแบบการสอน จํานวน 3 ทาน มีคําแนะนําใหปรับปรุงแผนโดย เพิ่มสาระสําคัญ การ จัดกิจกรรม เวลาที่ใชในการเรียนการสอน และการใชภาษา 2. เว็ บ ที่ ใ ช ก ารเรี ย นแบบใช ป ญ หาเป น หลั ก แบ ง ออกเปน 2 รูปแบบ ดังนี้ - เว็บที่ใชการเรียนแบบใชปญหาเปนหลักที่มีรูปแบบ การชวยเสริมศักยภาพแบบปรับเปลี่ยน เปนเว็บที่มีเครื่องมือ รองรับการชวยเสริมศักยภาพแบบปรับเปลี่ยนอันประกอบ ไปดวย หองสนทนา (Chat room) ระหวางนักเรียนดวยกัน และระหวางนักเรียนและผูสอน เพื่อใหนักเรียนสามารถ พูดคุย แลกเปลี่ยนความคิดเห็นในการแกปญหา และกระดาน เสวนา (Web board) เพื่อใหนักเรียนไดเขาไปเขียนขอความรู ที่ไดคนควา
รูปที่ 2: คําสําคัญในการคนหาขอมูล (Keywords)
รูปที่ 3: รูปภาพที่เกี่ยวของกับเนื้อหาสาระ การพัฒนาเว็บทั้ง 2 แบบมีขั้นตอนการพัฒนาที่เหมือนกันคือ ศึกษาเนื้อหารายวิชาวิทยาศาสตรชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 ใน สวนของเนื้อหาชีวิ ตกับ สิ่งแวดลอ ม เรื่องสภาวะโลกรอ น ขั้นตอนการเรียนแบบใชปญ หาเปน หลัก และรูปแบบการ ชวยเสริมศักยภาพ ทําการออกแบบและพัฒนา จากนั้นนําไป ใหผูเชี่ย วชาญการเรีย นการสอนบนเว็บ โดยใชป ญ หาเป น หลั ก จํ า นวน 3 ท า น เพื่ อ ตรวจสอบ ผลการพิ จ ารณา แบบสอบถามความคิดเห็นจากผูเชี่ยวชาญขอคําถามทุกขอมี
80
กลุมยอย โดยแตละกลุมใหสมาชิกมีความคละกันระหวาง นักเรียนที่มีผลการเรียนตางๆ เพื่อใหทุกกลุมมีความสามารถ ที่เทาเทียมกันเปนการควบคุมความแปรปรวนที่อาจจะเกิด ขึ้นกั บ งานวิ จัย จากนั้ นทํ า การสุ ม อยา งงา ยเขา กลุม รับ การ ทดลองโดยการเรียนแบบใชปญหาเปนหลักแบบใชการชวย เสริมศักยภาพแบบปรับเปลี่ยน และแบบคงที่ กลุมละ 5 กลุม ยอยจํานวน 19 คน 2. ขั้ น การทดลองครั้ ง นี้ ใ ช ร ะยะเวลาในการทดลอง ทั้งสิ้น 4 สัปดาห 16 คาบเรียน นักเรียนทั้ง 2 กลุมทดลองทํา แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์กอนเรียนจํานวน 30 ขอ ใชเวลา 50 นาที หลังจากการเรียนสัปดาหสุดทายนักเรียนทุกคนทํา แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์หลังเรียนจํานวน 30 ขอใชเวลา 50 นาที และทํ า แบบสอบถามความคิ ด เห็ น เก็ บ รวบรวม ขอมูลโดยนําแบบทดสอบที่กลุมตัวอยางทั้งกอนและหลังการ ทดลองมาตรวจให ค ะแนน โดยใหค ะแนนขอ ที่ ตอบถูก 1 คะแนน ข อ ที่ ต อบผิ ด หรื อ ไม ต อบให 0 คะแนน และเก็ บ ขอมูลแบบสอบถามความคิดเห็นจากการเรียนแบบใชปญหา เปนหลักบนเว็บที่มีการชวยเสริมศักยภาพแบบปรับเปลี่ยน และแบบคงที่ แลวนําคะแนนที่ไดมาทําการวิเคราะหขอมูล ดวยวิธีทางสถิติ 3. ก า ร วิ เ ค ร า ะ ห ข อ มู ล ผู วิ จั ย ไ ด นํ า ข อ มู ล จ า ก แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์และแบบสอบถามความคิดเห็นที่ ไดรวบรวมมาทําการวิเคราะหคาทางสถิติโดยใชโปรแกรม สํ า เร็ จ รู ป ในการวิ เ คราะห ข อ มู ล อั น ได แ ก การวิ เ คราะห ค า เ ฉ ลี่ ย ( ) ส ว น เ บี่ ย ง เ บ น ม า ต ร ฐ า น (S.D) แ ล ะ เปรียบเทียบคาเฉลี่ยของคะแนนในการทําแบบทดสอบวัดผล สัมฤทธิ์กอนและหลังเรียนของกลุมทดลองทั้ง 2 กลุม โดยนํา ขอมูลมาวิเคราะหเปรียบเทียบ (t-test Independent) และ (ttest Dependent) การวิเคราะหความคิดเห็นเกี่ยวกับความ คิดเห็นตอการเรียนแบบใชปญหาเปนหลักบนเว็บโดยการ ชวยเสริมศักยภาพแบบปรับเปลี่ยน และแบบคงที่นําเสนอ ขอมูลโดยทําการแปลขอมูลจัดเปนกลุมๆ สรุปใจความสําคัญ ของขอคําตอบ
คา IOC เกินกวา 0.5 และมีขอเสนอแนะในสวนของการ เอกสารแนบ, แนวทางในการคัดเลือกปญหา, การคัดกรอง เว็บไซต 3. แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนกอนและหลัง เรี ย น พั ฒ นามาจากเนื้ อ หารายวิ ช าวิ ท ยาศาสตร ชั้ น มั ธ ยมศึ ก ษาป ที่ 3 ในส ว นของเนื้ อ หาชี วิ ต กั บ สิ่ ง แวดล อ ม เรื่องสภาวะโลกรอน นําขอสอบที่ผานผูเชี่ยวชาญตรวจสอบ ความตรงเชิงโครงสรางแลวไปทดสอบกับกลุมตัวอยาง เพื่อ หาค า ความยากง า ย และค า อํ า นาจจํ า แนกจนได ข อ สอบ จํานวน 30 ขอ ที่มีคาความยากงายระหวาง 0.2-0.8 คาอํานาจ จําแนกตั้งแต 0.2 ขึ้นไป และไดคาความเที่ยงของแบบสอบ ฉบับนี้เทากับ 0.86 4. แบบสอบถามความคิดเห็นของนักเรียนตอการเรียน แบบใช ปญ หาเปน หลั ก บนเว็ บ โดยการชวยเสริม ศั กยภาพ พัฒนาจากศึกษาเอกสารงานวิจัยที่เกี่ยวของกับหลักเกณฑ การสรางแบบสอบถาม ประกอบไปดวย 3 ตอนคือ ตอนที่ 1 ขอ มู ลทั่ ว ไป เป นข อ คํ า ถามเกี่ ย วกับ สถานภาพของผูเ รี ย น ประกอบไปดว ย อายุ เพศ ผลการเรี ย น พฤติก รรมการใช เครื่องมือบนเว็บ เปนแบบสอบถามประเภทแบบตรวจสอบ รายการ (Check list) ตอนที่ 2 ความคิดเห็นตอการเรียนแบบ ใชปญ หาเปนหลัก บนเว็บ โดยการช ว ยเสริ ม ศัก ยภาพแบบ ปรั บ เปลี่ ย น และแบบคงที่ เ ป น แบบสอบถามประเภท ปลายเปด และตอนที่ 3 ความคิดเห็นในการเรียนแบบใช ป ญ หาเป น หลั ก บนเว็ บ และ การช ว ยเสริ ม ศั ก ยภาพแบบ ปรับเปลี่ยน และแบบคงที่ เปนแบบสอบถามประเภทมาตรา สวนประมาณคา (Rating scale) 5 ระดับ ผลการพิจารณา แบบสอบถามความคิดเห็นจากผูเชี่ยวชาญจํานวน 3 ทาน ขอ คําถามทุกขอมีคา IOC เกิน 0.5 และมีขอเสนอแนะปรับปรุง ในส วนของการใช ภ าษา จากนั้ น นํา เว็ บ ที่ ไ ด แ ละแผนการ เรี ย นรู ที่ ได ไ ปทดลองใช จ ริ งทั้ ง ระบบเป น เวลา 4 สั ป ดาห และนําผลที่ไดมาปรับปรุงแกไขอีกครั้ง
6) วิธีดําเนินการวิจัย 1. จัดกลุม ตัวอยางเขากลุมทดลอง โดยแบงตามระดับ ความสามารถทางการเรียนตามคะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการ เรียนในปการศึกษา 2551 ดวยคาเปอรเซ็นตไทล คัดเลือกเขา
81
เสริ ม ศั กยภาพจะช วยลดโอกาสของการล ม เหลวในงานที่ นักเรียนกําลังทํา ทําใหนักเรียนสามารถทํางานที่ตัวเองไม สามารถทําไดดวยตนเองสําเร็จ นั่นคือการชวยเสริมศักยภาพ สง ผลให นั ก เรี ย นมี ค วามรู ค วามสามารถในการเรี ย น การ ทํ า งานมากขึ้ น กว า การที่ นั ก เรี ย นไม ไ ด รั บ การช ว ยเสริ ม ศั ก ยภาพเลย การช ว ยเสริ ม ศั ก ยภาพให แ ก นั ก เรี ย นทํ า ให นักเรียนมีผลการเรียนที่ดีขึ้นมากกวานักเรียนที่ไมไดรับการ ชวยเสริ ม ศัก ยภาพ ในการพิ จารณาสาเหตุที่ ทํา ใหค ะแนน ความสามารถผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของกลุมทดลองทั้ง 2 กลุ ม ไม แ ตกต า งกั น พิ จ ารณาจากการวิ เ คราะห ผ ลการมี ปฏิ สั ม พั น ธข องผู ส อนกั บ ผู เ รี ย นระหว า งการใหก ารเสริ ม ศักยภาพแบบปรับเปลี่ยน และการจัดการชวยเสริมศักยภาพ แบบคงที่ ซึ่ ง ออกแบบไว ล ว งหน า นั้ น พบว า การช ว ยเสริ ม ศั ก ยภาพแบบปรั บ เปลี่ ย นที่ จั ด ให ต ามความต อ งการของ ผูเรีย นมีความคลายคลึงกันกับ การชวยเสริม ศักยภาพแบบ คงที่ที่ไดจัดเตรียมไวใหโดยมีการออกแบบและพิจารณาถึง กระบวนการเรียนในแตละขั้นไวลวงหนา เมื่อพิจารณาคะแนนผลสัมฤทธิ์กอนเรียนและหลังการเรียน พบวา ทั้ง 2 กลุมทดลองมีคะแนนผลสัมฤทธิ์หลังการเรียนสูง กวากอนการเรียนอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ซึ่ง แสดงให เ ห็ นว า การช ว ยเสริ ม ศั ก ยภาพในการเรี ย น ส ง ผล ใหผลการเรียนของนักเรียนดีขึ้น สอดคลองกับการวิจัย ที่ พบวา การใชกลวิธีชวยเสริมศักยภาพ ผูเรียนที่ไดรับการชวย เสริม ศัก ยภาพมีผ ลการเรี ย นดีก วา กลุ ม ที่ ไม ได รับ การช ว ย เสริมศักยภาพ (สุจิตรา เขียวศรี, 2550; Petsangsri Sirirat, 2002; Cho, 2001; Li, 2001) และการเรียนแบบใชปญหาเปน หลั ก บนเว็ บ ทํ า ใหผู เ รีย นมี ผ ลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นที่ดี ขึ้ น (อุดม รัตนอัมพรโสภณ, 2544; วิไลพร สุตันไชยนนท, 2546; ฉัตรลดา สุน ทรนนท, 2549) ทํา ใหผู เรีย นเกิ ด การเรี ยนรู ที่ เพิ่ ม ขึ้ น ทั้ ง เนื่ อ งมาจากการค น คว า ด ว ยตั ว เองและจากการ ไดรับคําแนะนําจากแหลงตางๆ 2. ความคิดเห็นของผูเรียนที่เรียนดวยการเรียนแบบใช ปญหาเปนหลักบนเว็บที่มีการชวยเสริมศักยภาพที่แตกตาง กัน ผูเรียนสวนใหญมีความคิดเห็นตอการเรียนแบบใชปญหา เป น หลั ก บนเว็ บ ที่ มี ก ารช ว ยเสริ ม ศั ก ยภาพไม แ ตกต า งกั น อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 และมีความคิดเห็นอยู ในระดั บ มาก แสดงให เ ห็ น ว า ผู เ รี ย นมี ค วามคิ ด เห็ น ใน
7) ผลการวิจัย 1. นักเรียนที่เรียนดวยการเรียนแบบใชปญหาเปนหลัก บนเว็บที่มีการชวยเสริมศักยภาพที่แตกตางกัน มีผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนหลังเรียนไมแตกตางกัน อยางมีนัยสําคัญทาง สถิติที่ระดับ .05 ดังแสดงในตารางที่ 1 ตารางที่ 1 ผลการเปรียบเทียบคาเฉลี่ยของคะแนนในการทํา แบบทําสอบวัดผลสัมฤทธิ์หลังเรียนของทั้ง 2 กลุมทดลอง Scaffold ปรับเปลี่ยน คงที่
N
19 19
23.42 24.00
SD
t-test
p
2.22 1.91
.861
.395
2. นักเรียนที่เรียนดวยการเรียนแบบใชปญหาเปนหลัก บนเว็ บ ที่ มี ก ารช ว ยเสริ ม ศั ก ยภาพที่ แ ตกต า งกั น มี ค วาม คิดเห็นตอการเรียนแบบใชปญหาเปนหลักที่มีการชวยเสริม ศักยภาพในภาพรวมไมแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติ ที่ ร ะดั บ .05 โดยมี ค า เฉลี่ ย ของคะแนนความคิ ด เห็ น ของ นั ก เรี ย นที่ เ รี ย นแบบใช ป ญ หาเป น หลั ก ที่ มี ก ารช ว ยเสริ ม ศักยภาพแบบปรับเปลี่ยน อยูในระดับมาก และคาเฉลี่ยของ คะแนนความคิดเห็นของนักเรียนที่เรียนแบบใชปญหาเปน หลักที่มีการชวยเสริมศักยภาพแบบคงที่ อยูในระดับมาก แต มีความคิดเห็นตอการใชหองสนทนาซึ่งเปนเครื่องมือหนึ่ง ของการชวยเสริมศักยภาพ แตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทาง สถิติที่ระดับ .05
8) อภิปรายผลการวิจัย 1. นักเรียนที่เรียนดวยการเรียนแบบใชปญหาเปนหลัก บนเว็บ ที่มีการชวยเสริมศักยภาพที่แตกตางกัน มีผลสัมฤทธิ์ ทางการเรี ย นไม แ ตกต า งกั น อย า งมี นั ย สํ า คั ญ ทางสถิ ติ ที่ ระดับ .05 ผลการวิจัยนี้สอดคลองกับงานวิจัยของ Schwarz (2003) ที่ไดศกึ ษาการชวยเสริมศักยภาพ 2 รูปแบบคือ การให คําแนะนําแบบเลือกได และขอมูลพิเศษที่กําหนดมาให ได ทดลองกั บ กลุ ม ทดลอง 4 กลุ ม พบว า ทั้ ง 4 กลุ ม ทดลองมี ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนไมแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญ และ สอดคลองกับแนวคิดของ McLoughlin (2002) ที่วาการชวย
82
ผูสอนควรใหความสําคัญกับการออกแบบรูปแบบการชวย เสริมศักยภาพ 2. จากวิจัยครั้งนี้ พบวา นักเรียนมีความคิดเห็นตอการ เรียนแบบใชปญหาเปนหลักและการชวยเสริมศักยภาพอยูใน ระดับมากทั้ง 2 แบบ ในการศึกษาครั้งตอไปอาจนํารูปแบบ การชวยเสริมศักยภาพทั้ง 2 รูปแบบมาผสมผสานกันในการ เรีย น แตทั้งนี้บางความชวยเหลือ สามารถจัดเตรี ย มไว ลวงหนาไดเชน แหลงเรียนรูออนไลน คําถามชวนคิด ขึ้นอยู กับผูสอนตองวิเคราะหและออกแบบการสอน รวมทั้งมีการ วิเคราะหผูเรียนถึงลักษณะเฉพาะของผูเรียนไวลวงหนา และ เมื่อพิจารณาความคิดเห็นของผูเรียนจากการเสริมศักยภาพ แบบปรับเปลี่ยนจากหองสนทนา พบวาสามารถตอบสนอง ความตองการของผู เรียนไดมากที่สุด ซึ่งหมายความวาใน กระบวนการเรียนการสอนผูสอนจะตองคอยดูแล ควบคุม การเรียนของผูเรียนโดยตลอด เพื่อใหสามารถตอบสนอง ความตองการของผูเรียนไดอยางเต็มที่ 3. จากการวิ จั ย การช ว ยเสริ ม ศั ก ยภาพแบบคงที่ กลุ ม ตัวอยางใหความเห็นในระดับดี ตอเครื่องมือคือในการชวย เสริมศักยภาพไดแก แหลงเรียนรูออนไลนเพิ่มเติม รูปภาพที่ เกี่ยวของกับเนื้อหาสาระ คําถามชวนคิด และเอกสารความรู เพิ่ ม เติ ม และให ค วามเห็ น ในระดั บ ดี เ ช น กั น ต อ ช อ งทาง ติดตอสื่อสารในการชวยเสริม ศักยภาพที่จัดไวใหคือ หอ ง สนทนา และกระดานเสวนา ดั ง นั้ น จึ ง สามารถนํ า ไปเป น แนวทางในการออกแบบการเรียนแบบใชปญหาเปนหลักบน เว็บที่มีการชวยเสริมศักยภาพ สําหรับการจัดการเรียนการ สอนกลุมสาระอื่นๆ ในชวงชั้นมัธยมศึกษาตอนตนได
ทางบวกตอวาการเรียนโดยแบบใชปญหาเปนหลัก ทั้งนี้การ เรียนโดยใชปญหาเปนหลักชวยสรางแรงจูงใจในการเรียนแก นักเรียนมากกวาการเรียนแบบปกติ (Barrows and Tamblyn , 1980; Spencer, 1999; Hmelo and Evensen, 2000; Pedersen, 2000; อาภรณ แสงรัศมี, 2543) ความคิดเห็นของผูเรียนตอการเรียนแบบใชปญหาเปนหลัก บนเว็บที่มีการชวยเสริมศักยภาพที่แตกตางกัน ผูเรียนสวน ใหญเห็นวาการเรียนแบบใชปญหาเปนหลักบนเว็บที่มีการ ชวยเสริมศักยภาพ สงเสริมใหผูเรียนเกิดการเรียนรูไดดวย ตนเอง และการช ว ยเสริ ม ศั ก ยภาพสามารถช ว ยให ผู เ รี ย น ทํางานไดงายยิ่งขึ้น หากไมมีการชวยเสริมศักยภาพผูเรียน อาจทํางานออกมาไดไมดีเทาที่ควรหรืออาจหลงทางในการ หาข อ มู ล ส ว นความคิ ด เห็ น ของรู ป แบบในการช ว ยเสริ ม ศักยภาพ นักเรียนที่เรียนดวยการเรียนแบบใชปญหาเปนหลัก บนเว็บที่มีการชวยเสริมศักยภาพแบบปรับเปลี่ย น มีความ คิ ด เห็ น ในการช ว ยเสริ ม ศั ก ยภาพอยู ใ นระดั บ มากทุ ก ด า น สวนนักเรียนที่เรียนดวยการเรียนแบบใชปญหาเปนหลักบน เว็บที่มีการชวยเสริมศักยภาพแบบคงที่ มีความคิดเห็นในการ ชวยเสริมศักยภาพอยูในระดับมากทุกดานเชนกัน แสดงให เห็นวาการเรียนโดยมีการชวยเสริมศักยภาพนี้ทําใหผูเรียน สามารถเรียนรูไดดวยตัวเองไดดียิ่งขึ้น สามารถแก ปญ หา ทํางานไดดวยตนเองและทําใหการเรียนเปนไปไดงายยิ่งขึ้น (Simons and Klelin, 2007; Petsangsri Sirirat, 2002; สุจิตรา เขียวศรี, 2550)
9) ขอเสนอแนะในการนําผลการวิจัยไปใช
10) ขอเสนอแนะสําหรับการวิจัยครั้งตอไป
1. ผลการวิจัยครั้งนี้ พบวา นักเรียนที่เรียนแบบใชปญหา เปนหลักบนเว็บที่มีการชวยเสริมศักยภาพที่แตกตางกัน กลุม สาระการเรียนรูวิทยาศาสตรของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 กลุมทดลองมีคะแนนผลสัมฤทธิ์หลังเรียนสูงกวาคะแนน ผลสัมฤทธิ์กอนเรียนอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ทั้ง 2 กลุม จะเห็นไดวา การเรียนแบบใชปญหาเปนหลักที่มี การชวยเสริมศักยภาพทั้ง 2 แบบเปนวิธีการสอนแบบหนึ่งที่ มีประสิทธิภาพสามารถนําไปใชในการจัดการเรียนการสอน ในกลุ มสาระการเรียนรูวิทยาศาสตรของนักเรียนได ทั้งนี้
1. ในการวิจัยครั้งนี้ ผูวิจัยศึกษาผลของการเรียนโดยใช ปญหาเปนหลักบนเว็บที่มีการชวยเสริมศักยภาพที่แตกตาง กันที่มีตอผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและศึกษาความคิดเห็นตอ การเรียนแบบใชปญหาเปนหลักบนเว็บและการชวยเสริม ศักยภาพไมไดศึกษาในสวนของกระบวนการแกปญหาจึง ควรมีการศึกษาถึงกระบวนการปญหาของนักเรียนในการ เรียนแบบใชปญหาเปนหลักในการทําวิจัยครั้งตอไป
83
ปริญญาดุษฎีบัณฑิต สาขาโสตทัศนศึกษา คณะครุ ศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. อาภรณ แสงรัศมี. (2543). ผลของการเรียนแบบใชปญหาเปน หลักตอลักษณะการเรียนรูดวยตนเองผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียน วิชาวิทยาศาสตรสิ่งแวดลอม และ ความพึงพอใจตอการเรียนการสอนของนักเรียนชั้น มัธยมศึกษาปที่ 4. วิทยานิพนธปริญญามหาบัณฑิต ภาคมัธยมศึกษา บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ มหาวิทยาลัย. อุดม รัตนอัมพรโสภณ. (2544). ผลของการสื่อสารในเวลา เดียวกันและตางเวลากันในการเรียนรูบนเว็บโดย ใชปญหาเปนหลักที่มีตอผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักศึกษาระดับปริญญาตรี. วิทยานิพนธ ปริญญาดุษฎีบัณฑิต สาขาโสตทัศนศึกษา คณะครุ ศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. Barrows, H. S., & Tamblyn, R. M. (1980). Problem-based learning- An approach to medical education. New York: Springer. Brush, T. & Saye, J. (2000). Design, implementation, and evaluation of student centered learning: A case study. Educational Technology Research and Development 48(2): 79–100. Brush, T. & Saye, J. (2002). A Summary of Research Exploring Hard and Soft Scaffolding for Teachers and Students Using a Multimedia Supported Learning Environment . The Journal of Interactive Online Learning Volume1, November 2. Cho, K. (2001). The effects of argumentation scaffolds on argumentation and problem solving in an online collaborative group problem-solving environment. Doctoral dissertation. The Pennsylvania State University [online] Available from: http://www.lib.umi.com/dissertations. [2009, December 15]
2. หากนํา การเรีย นแบบใช ปญ หาเปน หลักบนเว็บ ที่ มี การชวยเสริมศักยภาพไปใชกับนักเรียนระดับชั้นต่ํากวาชั้น มัธยมศึกษาปที่ 3 ควรพิจารณาความเหมาะสมใหสอดคลอง กับระดับการเรียนรู และระดับความสามารถของนักเรียนใน การชวยเสริมศักยภาพใหมากยิ่งขึ้น
เอกสารอางอิง กมล โพธิเย็น. (2547). รูปแบบการพัฒนาความคิดอยางเปน ระบบเพื่อสรางเสริมความสามารถดานทักษะการ เขียนภาษาไทยของนักศึกษาระดับปริญญาตรีโดย ใชแนวคิดทฤษฎีไตรอารขิกและวิธีการแบบสแกฟ โฟลด. วิทยานิพนธปริญญาดุษฎีบัณฑิต สาขา จิตวิทยา ภาควิชาวิจัยและจิตวิทยาการศึกษา คณะ ครุศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. กรมวิชาการ, กระทรวงศึกษาธิการ. (2545). สาระและ มาตรฐานการเรียนรู กลุมสาระการเรียนรู วิทยาศาสตรในหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน. พิมพครั้งที่ 1: กรุงเทพมหานคร. จักรพันธ เรืองนุภาพขจร. (2546). ปฏิสัมพันธของติวเตอร และวิธีการมอบหมายภาระงานในการเรียนโดยใช ปญหางายและยากเปนหลักบนเว็บที่มีตอลักษณะ การเรียนรูดวยตนเองของนักศึกษาวิทยาลัยพล ศึกษา.วิทยานิพนธปริญญามหาบัณฑิต สาขาโสต ทัศนศึกษา คณะครุศาสตร จุฬาลงกรณ มหาวิทยาลัย. ฉัตรลดา สุนทรนนท. (2549). ผลของการเรียนโดยใชปญหา เปนหลักบนเว็บที่มีผลตอผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน วิชาวิทยาศาสตร ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 ที่มีแบบการเรียนตางกัน. วิทยานิพนธปริญญา มหาบัณฑิต สาขาโสตทัศนศึกษา คณะครุศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย, 2549. สุจิตรา เขียวศรี.(2550). การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน แบบสืบสอบบนเว็บวิชาวิทยาศาสตร โดยใชการ ชวยเสริมศักยภาพเพื่อพัฒนาทักษะการแกปญหา ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนตน. วิทยานิพนธ
84
http://www.lib.umi.com/dissertations. [2009, January 29] Saye, J.W. & Brush, T. (2002). Scaffolding critical reasoning about history and social issues in multimedia-supported learning environments. Educational Technology Research and Development 50(3): 77–96. Spencer, A. John. (1999). Learner centred approaches in medical education. Medical Education, Faculty of Medicine, University of Newcastle.[online] Available from: http://www.bmj.com/cgi/eletters /318 /7193/1280#3455. [2009, January 29]
Cindy E. Hmelo-Silver. (2004). Problem-Based Learning: What and How Do Students Learn. Educational Psychology Review, Vol. 16, No. 3, September. Eggen, P., and Kauchak, D. (1997). Educational Psychology: Windows on Classrooms. 3rded. New Jersey: Merrill, an imprint of Prentice Hall. Hmelo, Cindy E. (eds.). (2000). Problem-Based Learning A Research Perspective on Learning Interactions, pp. 33-41. Mahwah, New Jersey : Lawrence Erlbaum Associates. Krista D. Simons, & James D. Klein. (2007). The Impact of Scaffolding and Student Achievement Levelsin a Problem-based Learning Environment. Instructional Science 35:41–72. Larkin, M. J. (2002). Using Scaffold instruction to optimize learning. ERIC Digests [online] Available from: http://www.ericdigests.org/ 20035/ optimize.htm, 2002. [2009, December 17] Li, S. (2001). Contingent scaffolding strategies in computer-based learning environment. Doctoral dissertation Indiana University.[online] Available from: http://www.lib.umi.com/disseration.[ 2009 December 15] McLoughlin, C. (2002). Learner support in distance and networked learning environment: Ten dimensions for successful design. Distance Education 23(2): 149-162. Pederson Jane. (2000). Cognitive modeling during problem-based learning: The effects of a hypermedia expert tool. Doctoral dissertation. The University of Texas at Austin, Dissertation Abstract international: 61-08A. Petsangsri, Sirirat. (2002). The effects of embedded scaffolding strategy on knowledge acquisition in a cognitive flexibility-based computer training environment. Doctoral dissertation. University of Pittsburgh [online]. Available from:
85
4M และ KM เพื่อการเรียนการสอนออนไลน 4M & KM for e-Learning สงคราม มีบุญญา1, พรพิมล รอดเคราะห2, ปกเกศ ชนะโยธา3 1 นิสิตดุษฎีบัณทิต สาขาวิชาเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา คณะครุศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย 2 3
(Songkram@tu.ac.th, S_meebonya@hotmail.com)
นิสิตดุษฎีบัณทิต สาขาวิชาเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา คณะครุศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย (pumpim_myria@hotmail.com)
นิสิตดุษฎีบัณทิต สาขาวิชาเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา คณะครุศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย (power-raisin@hotmail.com)
แบบออนไลนเขามาใชเพิ่มมากขึ้นเนื่องจากเปนระบบการ เรี ย นการสอนที่ ส อดคล อ งกั บ เทคโนโลยี ซึ่ ง ได มี ก าร พั ฒ นาขึ้ น อย า งรวดเร็ ว โดยใช เ ครื อ ข า ยอิ น เทอร เ น็ ต เป น ชองทางในการถายทอดเนื้อหาใหไปสูผูเรียนไดทุกคน ทุกที่ ทุ ก เวลา แบบเน น ผู เ รี ย นเป น ศู น ย ก ลางด ว ยการจั ด ให มี ปฏิสัมพันธระหวางผูเรียนกับผูสอน ผูเชี่ยวชาญ และเพื่อนๆ ผูเรียนสามารถเลือกเนื้อหาวิชาไดตามความตองการผานสื่อ มัลติมีเดียตางๆ ทั้ง วีดิทัศน เสียง ภาพนิ่ง ภาพเคลื่อนไหว แบบอนิเมชั่น ตลอดจนการเขาถึงขอมูลอื่นๆ ที่มีอยูทุกมุม โลกไดอยางงายดาย เพื่อให การเรียนแบบออนไลนมีประสิท ธิ ผลได นั้น ตองมี กระบวนการที่มีประสิทธิภาพ ผูเขียนจึงขอเสนอรูปแบบ 4M & KM ซึ่งมีองคประกอบที่สําคัญ ดังนี้ Man ผูสอน ผูเรียน เจาหนาที่พัฒนาซอฟตแวร เจาหนาที่ฝกอบรมและพัฒนา Money งบประมาณตางๆ Management การวางแผนการ จัดการเรียนการสอนผานระบบบริหารจัดการเรียนการสอน (LMS) Material วัสดุ อุปกรณคอมพิวเตอร เทคโนโลยี สารสนเทศ อาคารสถานที่ และKnowledge Management การจัดการความรู
ABSTRACT Nowadays, Thailand’s major educational method of teaching is to transfer content of knowledge from teachers to students. In addition to using such teaching method, we then have tried to apply a method of studying online by employing a learning system that complies with the rapid developed technologies. With the utilization of the Internet as a main medium of transferring content to learners everywhere and any time, the focus of “child-centered” that provides interaction among students, instructors, specialists, and classmates are emphasized beneficially. Besides, students can choose course contents as needed through various types of multimedia, such as audio, video slides, animation, as well as accessibility to existing information around the world advantageously. In order to gain a success of e-learning, effective process must be initialized. Therefore, this study proposes a model of 4M & KM which includes the 4 major components as follows: (1) Man refers to teachers, learners, software developers, and training staffs, (2) Money refers to all budget allocated to the project, budget, (3) Management refers to a planning of instruction via Learning Management System (LMS) (4) Material refers to computer supplies, information technology, and facilities, and (5) Knowledge Management. Keywords: e-Learning, 4M, Knowledge Management, technology
บทคัดยอ
คําสําคัญ: การเรียนการสอนออนไลน, รูปแบบ 4M, การ จัดการความรู, เทคโนโลยี
ปจ จุบันการศึกษาของประเทศไทยมีรูปแบบการเรียนการ สอนคือ วิธีการถายทอดเนื้อหาความรูจากผูสอนไปสูผูเรียน เปนหลัก นอกจากการใชวิธีการสอนดังกลาวแลวไดมีการนํา รูปแบบการเรียน
ปจจุบันการเรียนแบบออนไลนนับวาเปนรูปแบบการเรียน การสอนที่กําลังไดรับความนิยมจากสถาบันการศึกษาในทุก ระดับชั้นตั้งแตอนุบาลจนถึงอุดมศึกษา เนื่องจากเปนระบบ การเรียน การสอนที่สอดคลองกับเทคโนโลยีโดยเฉพาะอยาง
87
ภาพตาง ๆ โปแกรมเวิรด และองคประกอบดานขอมูล ไดแก ขอมูลผูสอน ขอมูลผูเรียน ขอมูลเนื้อหารายวิชา เปนตน จากองคประกอบที่กลาวมาจะเห็นวา e-Learning จะตองประกอบไปดวยองคประกอบที่สําคัญคือ 3 อยาง แต หากมองในแง ข องการบริ ห ารจั ด การเพื่อ ให ก ารเรี ย นการ สอนออนไลนเกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผล e-Learning ควรจะประกอบดวยรูปแบบ 4M & KM ซึ่งมีองคประกอบที่ สําคัญ ไดแก Man ผูสอน ผูเรียน เจาหนาที่พัฒนาซอฟตแวร เจาหนาที่ฝกอบรมและพัฒนา Money งบประมาณตางๆ Management การวางแผน การจัดการเรียนการสอนผาน ระบบบริหารจัดการเรียนการสอน (LMS) Material วัสดุ อุปกรณคอมพิวเตอร เทคโนโลยีสารสนเทศ อาคารสถานที่ และ Knowledge Management การจัดการความรู แตใน การดําเนินงานเกี่ยวกับการเรียนการสอนแบบออนไลนนั้น จะพบวาไดมีปญหาในดานตางๆ เกิดขึ้นมากมาย เชน 1. Man คือ ทรัพยากรบุคคล ประกอบไปดวย ผูสอน ผูเรียน เจาหนาที่พัฒนาซอฟตแวร เจาหนาที่ฝกอบรม และพัฒนา ปญหาในดานดังกลาว เชน จํานวนบุคลากรมี จํ า นวนไม เ พี ย งพอต อ การปฏิ บั ติ ห น า ที่ ต ามโครงสร า งที่ กํ า หนดไว หรื อ อาจจะมี จํ า นวนบุ ค ลากรเพี ย งพอแต ไ ม มี คุณภาพในการปฏิบัติหนาที่ทําใหไมสามารถปฏิบัติงานได สําเร็จตามเปาหมายที่กําหนดไวไดอยางมีประสิทธิภาพ 2. Money งบประมาณตางๆ ปญหาในดาน ดังกลาว เชน มีงบประมาณสําหรับการดําเนินการไมเพียงพอ หรื อ อาจจะมี เ พี ย งพอแต ข าดจากบริ ห ารจั ด การทางด า น การเงินที่ดี 3. Management การวางแผนการจัดการเรียนการ สอนผานระบบบริหารจัดการเรียนการสอน (LMS) ปญหา ในดานดังกลาว เชน การวางแผนการออกแบบระบบที่ไม สอดคลองกับการอํานวยความสะดวกใหกับผูใชงานทั้งกับ ผูสอนและผูเรียนอยางดีพอ 4. Material วัสดุ อุปกรณคอมพิวเตอร เทคโนโลยี สารสนเทศ อาคารสถานที่ ปญหาในดานดังกลาว เชน การมี วัสดุ อุปกรณคอมพิวเตอรที่ไมเพียงพอ หรือมีเพียงพอแตมี คุณลักษณะการประมวลผลที่ต่ําสงผลตอประสิทธิภาพใน การทํางาน เปนตน
ยิ่งการใชเครือขายอินเทอรเน็ตเปนชองทาง ในการถายทอด เนื้อหาใหไปสูผูเรียนไดทุกคน ทุกที่ ทุกเวลา เปลี่ยนรูปแบบ การเรียนการสอน จากเดิมที่ผูสอนเปนผูรอบรูหนาชั้นเรียน มาเป นผู ค อยสนั บ สนุ น ใหผู เ รี ย นได ค นคว า ความรู ข อ มู ล ตางๆ ดวยตนเอง เพิ่มความกระตือรือรนและความมีชีวิตชีวา ใหกับ ผูเรีย น ผูเรียนสามารถเลือกเนื้อหาวิชาไดตามความ ตองการผานสื่อมัลติมีเดียรูปแบบตางๆ เชน วีดิทัศน เสียง ภาพนิ่ง ภาพเคลื่อนไหวแบบอนิเมชั่น ตลอดจนการเขาถึง ขอมูลอื่นๆ ที่มีอยูทุกมุมโลกไดอยางงายดาย อีกทั้งสามารถ มี ป ฏิ สั ม พั น ธ ร ะหว า งผู เ รี ย นกั บ ผู ส อน ผู เ ชี่ ย วชาญ และ เพื่อนๆ รวมชั้น ซึ่งจากการศึกษาในระบบ e-Learning พบวา ยังมีขอไดเปรียบและขอจํากัดในหลายประการ ไดแก ชวย สงเสริม ใหผูเรียนเกิดทักษะการเรี ยนรูใหมๆ ในเนื้อหาที่ ทันสมัย และตอบสนองเรื่องราวตางๆในปจจุบันไดอยาง ทันที ชวยใหการเรียนการสอนมีความหลากหลายมากขึ้น ไดแก ภาพ ภาพเคลื่อนไหว วีดิโอ แอนนิเมชั่น เปนตน ทํา ใหการเรียนการสอนเกิดวงกวางมากขึ้น เพราะไมมีขอจํากัด ในเรื่องการเดินทางมาศึกษาในเวลาใดเวลาหนึ่ง และสถานที่ ใดสถานที่หนึ่ง จึงเปนการเรียนที่สนับสนุนการเรียนรูตลอด ชีวิต และชวยใหผูเรียนสามารถศึกษาและทบทวนบทเรียน ด ว ยตั ว เองตามต อ งการ ส ว นในข อ เสี ย เปรี ย บของ e-Learning จากการศึกษาพบวา e-Learning มีขอเสีย เปรียบหลายประการ ไดแก ปญหาในการเรียนการสอนจาก พื้นฐานทางคอมพิวเตอรที่ไมเทาเทียมกันของทั้งผูสอนและ ผูเรียนทําใหการนํา e-Learning มาใชนั้นไมสามารถใชได อยางเต็มที่ และระบบ e-Learning มีขอจํากัดชัดเจนทาง ทางดานอุปกรณคอมพิวเตอรที่จําเปนอยางยิ่งที่จะตองพรอม และเพียงพอที่จะรองรับความตองการของผูสอนและผูเรียน ในการเรียนการสอนออนไลนจะประกอบไปดวย องคประกอบหลักที่สําคัญ 3 อยาง ไดแกองคประกอบดาน ฮารดแวร ไดแก คอมพิวเตอรแมขาย(Computer Server) อุ ป กรณ ร ะบบเครื อ ข า ยคอมพิ ว เตอร (Network Accessories) องคป ระกอบดานซอฟตแวร ไดแ ก ซอฟตแวรที่ใชในการบริหารจัดการระบบ e-Learning ซอฟตแ วรที่ใชในการสรางหรือ ผลิตสื่อการสอน เชน โปรแกรมสรางงานนําเสนอ, โปรแกรมสําหรับการตกแตง
88
5. Knowledge Management การจัดการความรู ป ญ หาในด า นดั ง กล า ว เช น ไม มี ก ารจั ด การความรู ใ น หนวยงาน เนื่องจากไมมีองคความรู ไมเห็นคุณคาและไมเห็น ประโยชน ที่ จ ะได รั บ หรื อ มี ก ารจั ด การความรู แ ต ไ ม ไ ด มี จุ ด ประสงค เ พื่ อ การพั ฒ นาบุ ค ลากร พั ฒ นางาน และการ พัฒนาองคกรตามจุดประสงคของการจัดการความรูที่แทจริง แต มี จุด ประสงคอื่ น ๆ เช น เพี ย งเพื่ อ การที่จ ะได ชื่ อ วา เป น องคกรที่มีการจัดการความรู หรือเพื่อการโออวดกันเทานั้น เปนตน จากปญหาตางๆ ที่เกิดขึ้นภายในองคประกอบทั้ง 5 นั้ น ได ส ง ผลกระทบต อ การจั ด การเรี ย นการสอนแบบ ออนไลนเปนอยางมาก ผูเขียนขอเสนอแนวทางในการแกไข ปญหาในดานตางๆ ดังนี้ ดาน Man คือ ทรัพยากรบุคคล ทรั พ ยากรบุ ค คลประกอบไปด ว ย ผู ส อน ผู เ รี ย น เจาหนาที่พัฒนาซอฟตแวร เจาหนาที่ฝกอบรมและพัฒนา ใน การใชทรัพยากรบุคคลนั้น สําคัญที่สุดตองวางตําแหนงงาน ใหเหมาะสมกับความสามารถของแตละบุคคล (put the right man on the right job) ถาบุคคลนั้นยังขาดความสามารถดาน หนึ่งดานใดที่สามารถชวยเพิ่มประสิทธิภาพใหกับบทเรียน ออนไลน ก็ อ าจจะพั ฒ นาเขาให มี ค วามสามารถขึ้ น มาด ว ย กระบวนการต า งๆ เชน การฝก อบรมใหกั บ บุ ค ลากรส ว น ต า งๆ ให รู บ ทบาทหน า ที่ ข องตนเองตลอดจนวิ ธี ป ฏิ บั ติ ที่ ถูกตอง แตในบางกรณีการพัฒนาดวยกระบวนการฝกอบรม ดังกลาว อาจไมทันกับเวลาที่มีอยู การจัดจางโดยใชบริษัท ภายนอก (outsource) ก็เปนวิธีการที่ดีวิธีการหนึ่ง ดาน Money งบประมาณตางๆ เมื่ อ เราได ส ร า งทรั พ ยากรบุ ค คลส ว นต า งๆ ที่ เกี่ยวของใหมีความรู ความสามารถที่จะปฏิบัติหนาที่อยางมี ประสิทธิภาพแลว จะตองมีการกําหนดงบประมาณการ ดําเนินการไวอยางเพียงพอ เหมาะสมกับปริมาณงานตามที่ กํ า หนดไว กรณี ห น ว ยงานราชการอาจมี ก ารจั ด ตั้ ง งบประมาณประจําปใหค รอบคลุมการดํ าเนินงานในทุกๆ สวนที่เกี่ยวของ เชน คาวัสดุ อุปกรณคอมพิวเตอร คาใชจาย ในการฝกอบรมและพัฒนา เปนตน ดาน Management การวางแผนการจัดการเรียน การสอนผานระบบบริหารจัดการเรียนการสอน (Learning
การวางแผนระบบการจัดการเกี่ยวกับการบริหาร การเรียนการสอนมีความสําคัญในการเรียนแบบออนไลน เปนอยางมาก เพราะชวยอํานวยความสะดวกใหกับผูสอน ผูเรียน และผูดูแลระบบ มีจุดเดนที่สําคัญคือ ชวยใหผูสอน สามารถติดตามความกาวหนาของผูเรียนไดเปนอยางดี ระบบ จะมีก ารบัน ทึกขอ มูล การทํากิ จ กรรมการเรี ย นรู พร อ มทั้ ง วิเคราะหและประเมินผลผูเรียนได นอกจากนี้ในปจจุบันไดมี หนวยงานเอกชนในหลายๆ แหงไดนําระบบดังกลาวไปใช ภายในองคกรของตนเองในลักษณะของการจัดฝกอบรมแบบ ออนไลน ด า น Material วั ส ดุ อุ ป กรณ ค อมพิ ว เตอร เทคโนโลยีสารสนเทศ อาคารสถานที่ ก า ร ดํ า เ นิ น ก า ร ใ น เ รื่ อ ง ข อ ง วั ส ดุ อุ ป ก ร ณ คอมพิ ว เตอร เทคโนโลยี ส ารสนเทศ และอาคารสถานที่ จะตองมีการวางแผนการดําเนินการเพื่อใหมีวัสดุ อุปกรณ ต า งๆ อย า งเพี ย งพอ มี ก ารเลื อ กใช เ ทคโนโลยี ที่ ทั น สมั ย สอดคล อ งในแต ล ะยุ ค สมั ย โดยคํ า นึ ง ถึ ง ความคุ ม ค า และ ประโยชน ที่ จ ะได รั บ กลั บ คื น มา การมี อ าคารสถานที่ ที่ เหมาะสมสําหรับการติดตั้งวัสดุ อุปกรณตางๆ เปนตน ดาน Knowledge Management การจัด การ ความรู การจัดการความรู กําลังไดรับความนิยมเปนอยาง มากทั้ ง หน ว ยงานภาครั ฐ และเอกชน เนื่ อ งจากเป น กระบวนการที่นําเอาความรู ความสําเร็จจากการปฏิบัติงาน ของผูปฏิบัติงานมาแลกเปลี่ยนกัน เพราะมีความเชื่อวาความรู ความสามารถที่มีอยูในผูปฏิบัติงานเปนสิ่งมีคาอยางสูง จึงมี ความจํ า เป น ในการที่ จ ะดึ ง เอาความรู เ หล า นั้ น ออกมาใช หนวยงานตางๆ ดังกลาวไดมีการจัดการความรูในเรื่องตางๆ อยางมากมายโดยใชเครื่องมือในลักษณะของการออนไลน สําหรับการจัดเก็บ ถายทอด และแลกเปลี่ยนเรียนรูกัน แตยัง ไมไดมีการจัดการความรูในเรื่องของการเรียนการสอนแบบ ออนไลนโดยเฉพาะ ซึ่งการเรียนการสอนแบบออนไลนก็ เปนเรื่องหนึ่งที่จะตองมีการจัดการความรู การจัดการความรู จึงเปนสิ่งที่นาสนใจในการนํามาใชรวมกับการจัดการเรียน การสอนแบบออนไลน เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการเรียน การสอนใหมีประสิทธิภาพเพิ่มมากขึ้น
Management System: LMS)
89
บริบทของการจัดการเรียนรูที่ทําใหการจัดการความรูประสบ ผลสําเร็จ การจะทํ า ให ก ระบวนการจั ด การความรู ป ระสบ ผลสําเร็จ จําเปนตองอาศัยบริบทที่สําคัญ โดยกรอบของ บริบทนี้นําเสนอถึงสิ่งที่องคกรหรือสถานศึกษาควรคํานึงถึง ประกอบดวย บริบททางดานตัวแปรขององคกร ซึ่งมีผลอยาง มากเนื่อ งจากเป น การกําหนดแนวทางการจั ด การเรี ยนรู ที่ สอดคลองกับยุทธศาสตรขององคกรที่มีการตั้งเปาหมายไว จ า ก ก ล ยุ ท ธ ข อ ง อ ง ค ก ร นี้ เ อ ง ส ง ผ ล ถึ ง ก า ร กํ า ห น ด องคประกอบทางเทคโนโลยีสารสนเทศ ทั้งสองสวนขางตน เปนสวนสําคัญในการสนับสนุนใหเกิดความรู โดยเปนการ สรางความรู การจัดเก็บความรู การประยุกตใชความรู รวมถึง แหลงความรู ซึ่งองคประกอบเหลานี้เปนผลกระทบที่เกิดขึ้น โดยตรงจากองค ป ระกอบทางด า นสิ่ ง แวดล อ ม เช น วั ฒ นธรรม โครงสร า งพื้ น ฐานทางด า นสั ง คม จากป จ จั ย ทางดานตัวแปรขององคกร และเทคโนโลยีส ารสนเทศ มี อิทธิพลตอกระบวนการความรู ในขณะเดียวกันประเภทของ ความรูที่ตองการจะสราง มีผลตอการกําหนดคุณลักษณะของ เทคโนโลยีสารสนเทศที่จะใช และเปนตัวแปรที่ตองการให องคกรปรับเปลี่ยนการจัดการความรูที่มีประสิทธิภาพซึ่งจะ สงผลทําใหก ระบวนการจัดการความรูเกิดการพัฒนาเป น แหลงความรูที่มีประสิทธิภาพ (Okunoye & Bertaux, 2006) ดังแสดงในแผนภาพที่ 1
ความสัมพันธระหวาง 4M และ KM กับ e-Learning เมื่อวิเคราะหถึงความสัมพันธระหวางกลยุทธ 4M และ KM กับ e-Learning จากองคประกอบของกระบวนการจัดการ ความรู ใ ห ป ระสบผลสํ า เร็ จ จะเห็ น ได ว า ตัว แปรทางด า น องคกร รวมถึงเปาหมายขององคกรหรือสิ่งที่สถานศึกษา ต อ งการให เ กิ ด ขึ้ น ซึ่ ง กระบวนการดั ง กล า วสามารถ ขับเคลื่อนไปดวยปจจัยทั้ง 4M คือ Man ทรัพยากรบุคคลกร ที่มีความรูความสามารถเหมาะสมกับงานที่ไดรับมอบหมาย Money การสนับสนุนทางดานงบประมาณ Management การวางแผนการจั ด การเรี ย นการสอนผ า นระบบบริ ห าร จัดการเรียนการสอน (LMS) และ Material วัสดุ อุปกรณ ตางๆ ที่เอื้ออํานวยใหเกิดการจัดการเรียนรู ซึ่งสอดคลองกับ องคประกอบทางดานเทคโนโลยีสารสนเทศ โดยเฉพาะอยาง ยิ่งในยุคปจจุบันที่การเรียนรูสามารถเกิดขึ้นไดทุกที่ทุกเวลา ผ า นเครื อ ข า ยอิ น เทอร เ น็ ต สื่ อ การเรี ย นการสอนประเภท e-Learning จึงเปนสื่อที่เขามามีบทบาทสําคัญทั้งทางดาน การจัดการเรียนการสอนและการอบรม เพื่อเอื้ออํานวยใหแก กลุ ม ผู เ รี ย นที่ มี ค วามแตกต า งกั น และสามารถกํ า หนดการ เรียนรูไดดวยตนเอง ดังนั้นเมื่อมีการนํากลยุทธ 4M มา ร ว มกั บ การสร า งกระบวนการจั ด การความรู ที่ ป ระสบ ผลสําเร็จ ในการออกแบบบทเรียน e-Learning ผูเขียนจึงได นําเสนอแนวทางเพื่อสงเสริมกระบวนการเพิ่มประสิทธิภาพ ของการเรียนการสอนออนไลน โดยมีองคประกอบสําคัญคือ 4M และ KM ซึ่งสามารถเขียนเปนวงจรของความสัมพันธ ไดดังนี้
Organization Variables
Knowledge Processes
Environmental Factors
Knowledge Resources
Information Technology
แผนภาพที่ 1 บริบทพื้นฐานของการจัดการความรู (Okunoye & Bertaux, 2006)
90
และคณะไดออกแบบการเรียนรูออนไลนที่ เหมาะสมกั บ สภาพบริ บ ทร ว มกั บ การจั ด การความรู ใ น มหาวิ ท ยาลั ย ฟ ล าเดเฟ ย เพื่ อ การเก็ บ ความรู ข องครู ห รื อ ผูเชี่ยวชาญที่ตอ งเกษียณอายุ เพื่อเปนแหลงทุนทางปญญา ใหแ กม หาวิ ท ยาลัย โดยความรูนั้น เป น ความรู ที่ไ ดรับ การ รับรอง และชวยสงเสริมความสามารถทางการแขงขันใหกับ มหาวิทยาลัย เมื่อมองในมุมของการสรางสังคมและเครือขาย การเรียนรูพบวา เปนการสรางเครือขายระหวางอาจารย หรือ ผู ที่ มี ค วามเชี่ ย วชาญในด า นเนื้ อ หาที่ เ ข า ร ว มสนทนาและ นําเอาความรูทางดานเนื้อหาเพื่อนํามาสูความรูภายนอก โดย ใช e –Learning สนับสนุนการจัดเก็บความรูนั้นนํามาสูกลุม ผูเรียน 2. การสรางเครือขายการเรียนรูของกลุมผูเรียน หรือกลุมผูใชงานจาก e-Learning เมื่อมองดานการใช กระบวนการจั ด การความรู เ พื่ อ สนั บ สนุ น ให ผู เ รี ย นหรื อ สมาชิกในกลุมเปาหมายเกิดการสรางเครือขายการเรียนรูของ ตนเองพบวา ความรวมมือทางการเรียนรูเขามามีบทบาทใน การสนับสนุนใหเกิดการเรียนรู จากการศึกษาของ Brian และคณะ (2000) พบว า การนํ า การจั ด การความรู เ ข า มา ส ง เสริ ม ให เ กิ ด ชุ ม ชนแลกเปลี่ ย นการเรี ย นรู knowledgebuilding community (KBC) ของครู มื อ ใหม ใ นระดั บ ประถมศึกษา ผานสื่อออนไลนและสงเสริมใหมีการสนทนา ระหวางสมาชิกในกลุมโดยใชกระบวนการของปญหาเปน ฐานพบวา ผูใชมีการสรางชุมชนแหงการเรียนรูไดดวยกลุม ของเขาเองและนําขอมูลดานการแกปญหาในการจัดการเรียน การสอนที่ แ ต ล ะคนไดพ บจากประสบการณ จ ริ ง ถ า ยทอด ออกมาเป น ความรู ที่ ส มาชิ ก ทุ ก คนสามารถเข า ถึ ง และนํ า ความรูไปใชแกปญหาในลักษณะที่คลายคลึงกันได Other (2008)
ผูเรียน
เจาหนาที่ พัฒนา ซอฟตแวร เจาหนาที่ ฝกอบรม และพัฒนา
ผูสอน
วัสดุ
อุปกรณ คอมพิวเตอร เทคโนโลยี สารสนเทศ
อาคาร สถานที่
แผนภาพที่ 2 องคประกอบ 4M & KM for e-Learning
แนวทางการนํา 4M และ KM ไปใชรวมกับ e-Learning ในการจัดการศึกษา จากการสังเคราะหงานวิจัยทางดานการนํา 4M และ KM ไป ใชรวมกับ e-Learning ในการจัดการศึกษาสามารถสรุปเปน ประเด็นไดดังนี้ การส ง เสริ ม การสร า งเครื อ ข า ยการเรี ย นรู หรื อ ชุ ม ชนการเรีย นรู ให เกิ ดขึ้น เนื่อ งจาก การจัดการเรี ย นรู (KM) เขามามีบทบาทสําคัญในการสงเสริมใหองคกรหรือ สถาบันการศึกษา ไดปรับเปลี่ยนกระบวนการการจัดเก็บ ความรู โดยการเปลี่ ย นถ า ยความรู ที่ มี อ ยู ใ นตั ว ของบุ ค คล หรือความรูที่อยูในสภาพที่ไมถาวร มาสูการจัดเก็บอยางเปน กระบวนการ และมีความคงทนมากยิ่งขึ้น (Murray E. Jennex, 2008) ซึ่งจากการศึกษางานวิจัย ไดแบงมิติของการ สรางสังคมแหงการเรียนรูได 2 มิติ คือ 1. การสรางเครือขายการเรียนรูของผูที่มีความรู ความสามารถหรือผูเชี่ยวชาญเพื่อถายทอดองคความรูมาสู กลุมผูเรียน ดังจะเห็นไดจากงานวิจัยของ Issa Shehabat and
เอกสารอางอิง Ferry, B., Kiggins, J., Hoban, G. and Lockyer, L.(2000). Using computer-mediated communication to form a knowledge-building community with beginning teachers: Educational Technology & Society 3(3) Bertaux, N., Okunoye, A., & Abu-Rashed, J. (2006). Information technology education for woman in developing coumtries: Benefits, barriers, and policies. Global Business & Economics Review, 8(1)
91
Jennex, M.E.(2008). Current Issues in Knowledge Management. New York: Information Science Reference (an imprint of IGI Global) Shehabat, I. and Other (2008) e-Learning as a knowledge management approach for intellectual capital utilization: Turkish Online Journal of Distance Education-TOJDE . January 9(14)
92
ปจจัยการเรียนการสอนแบบผสมผสานที่สงผลตอ การเรียนรูแบบนําตนเองของนักศึกษาปริญญาบัณฑิต Blended Learning Instruction Factors Affecting Self-Directed Learning of Undergraduate Students เสมอกาญจน โสภณหิรัญรักษ 1, ดร.ปราวีณยา สุวรรณณัฐโชติ 2 1 คณะครุศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย 2
(moetoonisia@gmail.com)
คณะครุศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย (praweenya@gmail.com)
ส ง ผ ล ต อ ก า ร เ รี ย น รู แ บ บ นํ า ต น เ อ ง ข อ ง ผู เ รี ย น ระดับอุดมศึกษา และ 2) ตรวจสอบความสอดคลองของ โมเดลเชิ ง สาเหตุ ข องป จ จั ย การเรี ย นการสอนแบบ ผสมผสานที่สงผลตอการเรียนรูแบบนําตน เองของผูเรียน ระดั บ อุ ด มศึ ก ษา กลุ ม ตั ว อย า งเป น ผู เ รี ย นระดั บ ปริ ญ ญา บัณฑิต จํานวน 382 คน ตัวแปรที่ใชในการวิจัยมี 14 ปจจัย เครื่องมือที่ใชในการวิจัยครั้งนี้เปนแบบสอบถาม วิเคราะห ขอมูลโดยใชสถิติภาคบรรยาย การวิเคราะหสหสัม พันธ แบบเพียรสัน และการวิเคราะหความสัม พันธเชิงสาเหตุ ดวยโปรแกรม LISREL ผลการวิจัยพบวา โมเดลมีความ สอดคลองกลมกลืนกับขอมูลเชิงประจักษอยางมีนัยสําคัญ ทางสถิติที่ระดับ .05 โดยพิจารณาไดจากคาไค – สแควรมี คาเทากับ 28.94 ระดับนัยสําคัญ 0.98 คาองศาอิสระเทากับ 47 คาดัชนีวัดความกลมกลืน (GFI) มีคาเทากับ 0.99 ดังชนี วัดระดับความกลมกลืนที่ปรับแกแลว (AGFI) มีคาเทากับ 0.98 ดัชนีรากของคาเฉลี่ยกําลังสองของเศษที่เหลือ (RMR) มีคาเทากับ 0.015 แสดงวาโมเดลตามระดับสภาพที่เปนจริง ในปจจุบันและตามระดับความคาดหวังที่ตองการใหเกิดขึ้น สอดคลองกลมกลืนกับขอมูลเชิงประจักษ โดยปจจัยการ เรียนการสอนแบบผสมผสานที่สงผลตอการเรียนรูแบบนํา ตนเอง ได แ ก การมอบหมายงานการเรี ย น การกํ า หนด วัตถุประสงคการเรียน และกิจกรรมการเรียนรู ในขณะที่ องค ป ระกอบการเรี ย นการสอนแบบผสมผสานด า น
ABSTRACT The purposes of this research were 1) to develop and validate the causal model of blended learning on selfdirected learning of undergraduate students and 2) to examine the goodness of fit of a causal model of blended learning on self-directed learning of undergraduate students. The samples consisted of 382 undergraduate students. Variables consisted of fourteen variables. Data were collected by means of questionnaires and analyzed employing descriptive statistics, coefficient of variation, Pearson’s product– moment correlation coefficient, and structural equation modeling by LISREL program. The causal model of blended learning on self–directed learning was also well fitted with the imperical data. (Chi – square = 28.94, df = 47, p = 0.98, GFI = 0.99, AGFI = 0.98) The research was summarized as follows: the factors directly influencing of self–directed learning are assignment, objective, and learning. On the other hand, learner experience, instructor experience, student– instructor interaction, student–content interaction, feedback, formative evaluation, and summative evaluation indirectly influenced on self–directed learning. However, guidance, student–student interaction, and resources were uninfluenced on self– directed learning. Keywords: Blended learning instruction, self-directed learning
บทคัดยอ การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงคเพื่อ 1) ศึกษาและพัฒนาโมเดล เชิงสาเหตุของปจจัยการเรี ยนการสอนแบบผสมผสานที่
93
ในสภาพการเรียนการสอนแบบผสมผสานนี้ผูสอนและผูเรียน ตองปรับตัวกับกระบวนการเรียนการสอนที่แตกตางกันออกไป โดยเฉพาะผูเรียนที่มีอิสระทางการเรียนมากขึ้น จึงสงผลให ผูเรียนตองมีความรับผิดชอบในการเรียนและมีคุณลักษณะการ เรียนรูแบบนําตนเอง ดังนั้นผูสอนจําเปนตองจัดการเรียนการ สอนที่สงเสริมการเรียนรูแบบนําตนเอง อันเปนคุณลักษณะ อยางหนึ่งที่สงผลใหผูเรียนเกิดการเรียนรูอยางมีประสิทธิภาพ สูงสุด ถึงแมวามีขอคนพบบางประการที่ชี้ใหเห็นวาปจจัยแต ละปจจัยในการเรียนการสอนแบบผสมผสานมีความสัมพันธ ระหว า งกั น แต ยัง ไมมี ง านวิ จัย ใดแสดงใหเ ห็ นว า ปจ จั ย การ เรี ย นการสอนแบบผสมผสานส ง ผลต อ การเรี ย นรู แ บบนํ า ตนเองโคยตรง ดังนั้นจึงควรศึกษาปจจัยในการเรียนการสอน แบบผสมผสานที่ส งผลต อการเรียนรูแ บบนําตนเอง เพื่อ นํ า ปจจัยดังกลาวมาพัฒนาและปรับปรุงการจัดการเรียนการสอน แบบผสมผสานให มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพมากยิ่ ง ขึ้ น และเป น การ วิเคราะหปจจัยเพื่อเปนแนวทางในการจัดการเรียนการสอนใน อนาคต
ประสบการณเดิม ของผูเรีย น ดา นประสบการณเดิม ของ ผู ส อน ด า นปฏิ สั ม พั น ธ ร ะหว า งผู เ รี ย น–ผู ส อน ด า น ปฏิ สั ม พั น ธ ร ะหว า งผู เ รี ย น–บทเรี ย น ด า นการให ผ ล ปอนกลับ ดานการประเมินผลระหวางเรียน และดานการ ประเมินผลหลังเรียน มีอิทธิพลทางออมตอการเรียนรูแบบ นําตนเอง ในสวนการใหคําแนะนํากอนการเรียน แหลงการ เรียนรู และปฏิสัมพันธระหวางผูเรียน–ผูเรียน ไมมีอิทธิพล ตอการเรียนรูแบบนําตนเอง
1) บทนํา ปจจุบันนี้เทคโนโลยีและการสื่อสารมีการพัฒนาอยางตอเนื่อง และรวดเร็ว ซึ่งสงผลตอการจัดการเรียนการสอน ทําใหศาสตร ดานเทคโนโลยีการศึกษาไดรับความสนใจมากขึ้น จึงเกิดการ ประยุกตศาสตรดานเทคโนโลยีเพื่อชวยแกปญหาและสงเสริม ดานการศึกษา (กิดานันท มลิทอง, 2543) ดังนั้นการศึกษาใน อนาคตจึงเปนการศึกษาที่เกิดขึ้นทั้งในหองเรียน (face to face) และการเรียนออนไลน (online learning) จากการศึกษางานวิจัย ที่เกี่ยวของกับการเรียนการสอนแบบผสมผสาน (blended learning) พ บ ว า ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น แ บ บ ผ ส ม ผ ส า น มี ความสัมพันธกับการกํากับตนเอง (self – regulation) และการ นําตนเอง (self – direction) การเรียนการสอนแบบผสมผสาน จําเปนตองอาศัยคุณลักษณะนําตนเอง (self – directed) ประกอบการเรียนเพื่อใหการเรียนบรรลุวัตถุประสงคที่ตั้งไว จากงานวิจัยเกี่ยวกับการเรียนรูแบบนําตนเองและการเรียนการ ส อ น แ บ บ ผ ส ม ผ ส า น ที่ ศึ ก ษ า แ ล ะ วิ เ ค ร า ะ ห พ บ ว า มี องคประกอบในการเรียนการสอนแบบผสมผสานที่จะสงผล ตอการเรียนรูแบบนําตนเอง ดังนี้ 1) ประสบการณเดิมของ ผูเรียน 2) ประสบการณการสอน 3) การกําหนดวัตถุประสงค การเรียน 4) การใหคําแนะนํา 5) การมอบหมายงานการเรียน 6) กิจกรรมการเรียนรู 7) ปฏิสัมพันธระหวางผูเรียน – ผูเรียน 8) ปฏิสัมพันธระหวางผูเรียน – บทเรียน 9) ปฏิสัมพันธระหวาง ผูเรียน – ผูสอน 10) แหลงการเรียนรู 11) การใหผลปอนกลับ 12) การประเมินผลระหวางเรียน 13) การประเมินหลังเรียน
2) วัตถุประสงค 2.1) เพื่อศึกษาและพัฒนาโมเดลเชิงสาเหตุของปจจัยการ เรีย นการสอนแบบผสมผสานที่ส งผลต อ การเรีย นรู แ บบนํ า ตนเองของผูเรียนระดับอุดมศึกษา 2.2) เพื่อตรวจสอบความสอดคลองของโมเดลเชิงสาเหตุ ของปจ จั ย การเรี ย นการสอนแบบผสมผสานที่ สง ผลตอ การ เรียนรูแบบนําตนเองของผูเรียนระดับอุดมศึกษา
3) วิธีดําเนินการวิจัย 3.1) ประชากรและกลุมตัวอยาง 3.1.1 ประชากร ประชากรที่ ใ ช ใ นการศึ ก ษาครั้ ง นี้ คื อ ผู เ รี ย น ระดับอุดมศึกษา หลักสูตรปริญญาบัณฑิต 3.1.1 กลุมตัวอยาง ผูเรียนระดับอุดมศึกษาของรัฐ ในเขตกรุงเทพฯ ที่มี นโยบายการใช ICT และ E – learning ในการเรียนการสอน
94
การเก็บรวบรวมขอมูลดวยแบบสอบถามดําเนินการ
และ/หรือมี ระบบบริหารจัดการเรียนรู (LMS) บริการแก คณาจารย จํานวน 382 คน ที่ศึกษาในภาคตน ปการศึกษา 2552 (ตามการกําหนดกลุมตัวอยางของ Bentler & Chou, 1987 ที่ กําหนดกลุมตัวอยาง 10 เทาของตัวแปรที่ตองการศึกษา 28 ตัว แปร ประกอบดวย ตัวแปรสังเกตไดภายนอก 2 ตัวแปร ตัวแปร สังเกตไดภายใน 12 ตัวแปร ตัวแปรแฝงภายนอก 2 ตัวแปรและ ตัวแปรแฝงภายใน 12 ตัวแปร) การสุมกลุมตัวอยางเปนการสุม ตัวอยางแบบเฉพาะเจาะจง 3.2) ตัวแปรที่ใชในการวิจัย ตัวแปรที่ใชในการวิจัยการวิเคราะหปจจัยที่สงผลตอ การเรียนรูแบบนําตนเองในการเรียนการสอนแบบผสมผสาน มีดังนี้ 3.2.1 ตัวแปรภายนอก ไดแก 1) ประสบการณ เดิมของผูเรียนและ 2) ประสบการณการสอน 3.2.2 ตัวแปรภายใน ไดแก ตัวแปรการจัดการ เรียนการสอนแบบผสมผสาน สามารถจําแนกปจจัยตางๆ ได ดังนี้ 1) การกําหนดวัตถุประสงคการเรียน 2) การใหคําแนะนํา 3) การมอบหมายงานการเรียน 4) กิจกรรมการเรียนรู 5) ปฏิสัมพันธระหวางผูเรียน – ผูเรียน 6) ปฏิสัมพันธระหวาง ผูเรียน – บทเรียน 7) ปฏิสัมพันธระหวางผูเรียน – ผูสอน 8) แหลงการเรียนรู 9) การใหผลปอนกลับ 10) การประเมินผล ระหวางเรียน 11) การประเมินหลังเรียน และตัวแปรการเรียนรู แบบนําตนเอง 3.3) เครื่องมือที่ใชในการวิจัย ในการวิจัยครั้งนี้ มีเครื่องมือในการวิจัย ประกอบดวย แบบสอบถาม จํานวน 4 ตอน ซึ่งผานการตรวจสอบความตรง เชิ ง เนื้ อ หาจากผู เ ชี่ ย วชาญด า นการเรี ย นการสอนแบบ ผสมผสานและการทดลองใช โดยแบบสอบถามองคประกอบ ในการเรียนการสอนแบบผสมผสานที่สงผลตอการเรียนรูแบบ นําตนเอง มีคาความเที่ยง 0.881 และแบบวัดการเรียนรูแบบนํา ตนเอง ซึ่ ง พั ฒ นาจากแบบสอบถามความคิ ด เห็ น เกี่ ย วกั บ ลักษณะการเรียนรูแบบนําตนเองตามการรับรูของครู ของ ศิ รินันท สามัญ (2547) มีคาความเที่ยง 0.956 3.4) การเก็บรวบรวมขอมูล
ดังนี้ 3.4.1 ส ง หนั ง สื อ ขอความร ว มมื อ ในการ อนุเคราะหขอมูลระบบจัดการเรียนรู (LMS) จากสาขาวิชา เทคโนโลยีการศึกษา คณะครุศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย เพื่อเสนอผูอํานวยการศูนยท่ีมีหนาที่ดูแลระบบจัดการเรียนรู (LMS) และติดตามขอมูลระบบจัดการเรียนรู (LMS) และขอ ความอนุเคราะหในการเก็บ รวบรวมขอ มูลจากผูเรียนที่เปน กลุมตัวอยาง จํานวน 440 คน จาก 3 สถาบัน ไดแก 1) จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย 2) มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร และ 3) มหาวิทยาลัยเทคโนโลยี พระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง 3.4.2 ติด ต อ อาจารย ป ระจํ า รายวิ ช าที่ มี ก ารใช ระบบจัดการเรียนรู (LMS) เพื่อขอความอนุเคราะหในการเก็บ ขอมูลจากแบบสอบถามเพื่องานวิจัย โดยสงแบบสอบถามเพื่อ งานวิ จั ย ให อ าจารย ป ระจํ า วิ ช าแต ล ะพิ จ ารณาก อ น จากนั้ น ติดตอเรื่องวัน-เวลาในการเก็บขอมูล โดยมีผูตอบแบบสอบถาม ทั้งสิ้นจํานวน 382 คน คิดเปนรอยละ 86.82 3.5) การวิเคราะหขอมูล การวิ จั ย ครั้ ง นี้ ดํ า เนิ น การวิ เ คราะห ข อ มู ล ดั ง รายละเอียด ดังนี้ 3.5.1 การวิ เ คราะห ค า สถิ ติ พื้ น ฐานของกลุ ม ตัวอยาง เพื่อใหทราบลักษณะการแจกแจงของกลุมตัวอยางดวย สถิติเชิงบรรยาย โดยใชโปรแกรมสําเร็จรูปวิเคราะหคาทาง สถิติ 3.5.2 การวิ เ คราะห ค วามสั ม พั น ธ ร ะหว า งตั ว แปร ดวยการวิเคราะหหาคาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธแบบเพียร สัน (Pearson’s product – moment correlation coefficient) ระหวางตัวแปรเพื่อใหเห็นความสัมพันธระหวางตัวแปรตางๆ โดยการรวมคาที่ไดจากขอคําถามตางๆ ที่เปนคําถามในตัวบงชี้ ของแตละตั ว แปรคิด หาอัตราสวนและนํ าไปวิเ คราะหหาค า สั ม ประสิ ท ธิ์ ส หสั ม พั น ธ ต อ ไป การวิ เ คราะห ใ นส ว นนี้ ใ ช โปรแกรมสําเร็จรูปวิเคราะหคาทางสถิติ 3.5.3 การตรวจสอบความสอดคลองของโมเดล เชิ ง สาเหตุ แ ละผลของป จ จั ย ที่ ก อ ให เ กิ ด การเรี ย นรู แ บบนํ า
95
มีการส งอิ ท ธิพลทางออ มต อ ปจ จัยการเรียนรู แ บบนําตนเอง โดยมีการสงอิทธิพลทางออม ดังนี้ ป จ จั ย ประสบการณ ข องผู เ รี ย น (LEXP) เป น ปจจัยที่สงอิทธิพลตอปจจัยการกําหนดวัตถุประสงคการเรียน (OBJT) และการใหคําแนะนําทางการเรียน (GUID) มีคาเทากับ 1.05 และ 0.15 ตามลําดับ สําหรับปจจัยประสบการณของ ผูสอน (INXP) เปนปจจัยที่สงอิทธิตอปจจัยกิจกรรมการเรียนรู (LNAC) มีคาเทากับ 0.33 ปจจัยการติดตอสื่อสารระหวางผูเรียน – ผูสอน (INAC) เปนปจจัยที่สงอิทธิพลตอปจจัยการมอบหมายงานการ เรียน (ASSG) มีคาเทากับ 0.37 ป จ จั ย การติ ด ต อ สื่ อ สารระหว า งผู เ รี ย น – บทเรียน (CTAC) เปนปจจัยที่สงอิทธิพลตอปจจัยการให คําแนะนําทางการเรียน (GUID) และปจจัยการติดตอสื่อสาร ระหวางผูเรียน – ผูสอน (INAC) มีคาเทากับ 0.17 และ 0.63 ตามลําดับ ปจจัยการใหผลปอนกลับ (FEEB) เปนปจจัยที่ สงอิทธิพลตอปจจัยการมอบหมายงานการเรียน (ASSG) และ ปจจัยการติดตอสื่อสารระหวางผูเรียน – ผูสอน (INAC) มีคา เทากับ 0.27 และ 0.29 ตามลําดับ ป จ จั ย การประเมิ น ผลระหว า งเรี ย น (FORM) เปนปจจัยที่สงอิทธิพลตอปจจัยปจจัยการประเมินผลหลังเรียน (SUMM) มีคาเทากับ 0.28 ปจจัยการประเมินผลหลังเรียน (SUMM) เปน ปจจัยที่สงอิทธิพลตอปจจัยการใหผลปอนกลับ (FEEB) มีคา เทากับ 0.14
ตนเองในการเรี ย นการสอนแบบผสมผสาน ที่ ส ร า งขึ้น จาก ทฤษฎี แ ละงานวิ จั ย ที่ เ กี่ ย วข อ งกั บ ข อ มู ล เชิ ง ประจั ก ษ โดย ตรวจสอบทฤษฎี ห รื อ ตรวจสอบความตรงของโมเดลและ วิเคราะหแยกคาสหสัมพันธตามโมเดลแสดงรูปแบบอิทธิพล ให ไ ด อิ ท ธิ พ ลทางตรงและอิ ท ธิ พ ลทางอ อ ม เพื่ อ อธิ บ าย ความสัมพันธเชิงสาเหตุระหวางตัวแปร ดวยโปรแกรมสําหรับ รูปวิเคราะหคาทางสถิติ
4) ผลการวิจัย จากการวิ เ คราะห ต รวจสอบความตรงของโมเดล ความสั ม พั น ธ เ ชิ ง สาเหตุ ข องการจั ด การเรี ย นการสอนแบบ ผสมผสานที่สงผลตอการเรียนรูแบบนําตนเอง พบวา โมเดลมี ความสอดคล อ งกลมกลื น กั บ ข อ มู ล เชิ ง ประจั ก ษ อ ย า งมี นัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 โดยพิจารณาไดจากคาไค – สแควรมีคาเทากับ 28.94 ระดับนัยสําคัญ 0.98 คาองศาอิสระ เทากับ 47 คาดัชนีวัดความกลมกลืน (GFI) มีคาเทากับ 0.99 ดัชนีวัดระดับความกลมกลืนที่ปรับแกแลว (AGFI) มีคาเทากับ 0.98 ดัชนีรากของคาเฉลี่ยกําลังสองของเศษที่เหลือ (RMR) มี คาเทากับ 0.015 แสดงวาโมเดลตามระดับสภาพที่เปนจริงใน ป จ จุ บั น และตามระดั บ ความคาดหวั ง ที่ ต อ งการให เ กิ ด ขึ้ น สอดคลองกลมกลืนกับขอมูลเชิงประจักษ จากแผนภาพที่ 1 เมื่อพิจารณาอิทธิพลทางตรงที่ ปจจัยการจัดการเรียนการสอนแบบผสมผสานสงผลตอปจจัย การจัดการเรียนการสอนแบบผสมผสานตัวอื่นๆ และที่สงผล ต อ การเรี ย นรู แ บบนํ า ตนเอง พบว า ป จ จั ย การกํ า หนด วัตถุประสงค ก ารเรี ย น (OBJT) การมอบหมายงานการเรีย น (ASSG) และกิจกรรมการเรียนรู (LNAC) สงอิทธิพลทางตรง ตอปจจัยการเรียนรูแบบนําตนเอง มีคาเทากับ 0.18 0.21 และ 0.19 ตามลําดับ อยางไรก็ดีปจจัยการจัดการเรียนการสอนแบบ ผสมผสานปจจัยอื่นๆ ไดแก ประสบการณของผูเรียน (LEXP) ประสบการณ ข องผู ส อน (INXP) การติ ดต อ สื่อ สารระหว า ง ผู เ รีย น – ผู ส อน (INAC) การติ ดต อ สื่ อ สารระหวา งผูเ รี ย น – บทเรียน (CTAC) การใหผลปอนกลับ (FEEB) การประเมินผล ระหวางเรียน (FORM) และการประเมินผลหลังเรียน (SUMM)
5) อภิปรายผลและขอเสนอแนะ 5.1 อภิปรายผล จากการวิเคราะหองคป ระกอบการเรียนการสอนแบบ ผสมผสานที่สงผลตอการเรียนรูแบบนําตนเองของนักศึกษา ปริญาบัณฑิต พบวา ปจจัยในการเรียนการสอนแบบผสมผสาน มีอิทธิพลตอการเรียนรูแบบนําตนเองมี 10 ปจจัย โดยพบปจจัย ที่มีอิทธิพลทางตรงตอการเรียนรูแบบนําตนเอง 3 ปจจัย ไดแก
96
1) การมอบหมายงานการเรียน 2) กิจกรรมการเรียนรู และ 3) การกํ า หนดเป า หมายทางการเรี ย น ทั้ ง นี้ มี ป จ จั ย ที่ มี อิ ท ธิ พ ล ทางออมตอการเรียนรูแบบนําตนเอง 7 ปจจัย ซึ่งเปนปจจัยที่ สงผานไปยัง 3 ปจจัยแรก ไดแก 1) ประสบการณเดิมของ
97
ประสบการณ ของผูเรียน
ประสบการณ การสอน
1.05*
0.33
**
0.15
**
0.65** 0.58
**
0.35**
0.51**
0.37**
0.17**
การมอบหมาย งานการเรียน
*
0.95**
ประเมิน ระหวางเรียน
0.85**
ปฏิสัมพันธ ผูเรียน-ผูสอน
0.08**
0.53**
0.28
**
0.45**
0.29**
0.70**
0.27*
0.14*
0.17**
0.19*
ปฏิสัมพันธ ผูเรียน-บทเรียน
ประเมินหลัง เรียน
0.63**
0.21*
การใหคําแนะนํา ทางการเรียน
Chi – square = 28.94, df = 47, P – value = 0.98232, RMRSEA = 0.000
กิจกรรมการ เรียนรู
0.55**
2.83
การกําหนด วัตถุประสงคการเรียน
0.07*
การใหผล ปอนกลับ
แผนภาพที่ 1 ความสัมพันธของตัวแปรและคาสหสัมพันธของตัวแปรการเรียนการสอนแบบผสมผสานที่สงผลตอการเรียนรูแบบนําตนเอง
ปฏิสัมพันธ ผูเรียน-ผูเรียน
0.18**
*
p <.05, **p <.01
การเรียนรูแบบ นําตนเอง
แหลงการเรียนรู
ตามความเหมาะสมและสอดคลองกับเนื้อหาและบริบทการ เรียน (Akkoyunlu, 2004) กิจกรรมการเรียนรู (learning activities) เปนปจจัย สําคัญที่อีกปจจัยหนึ่งที่กอใหเกิดกลไกทางการเรียนรู เนื่องจาก การเรียนเปนการแปรเปลี่ยนพฤติกรรมอันเกิดจากการที่ผูเรียน ไดป ระสบหรือ พบกับ เหตุก ารณอ ยา งใดอยา งหนึ่ง และเกิ ด พฤติ ก รรมบางอย า งกั บ สถานการณ นั้ น กิ จ กรรมการเรี ย นรู ส ง ผลต อ การคั ด เลื อ กแหล ง การเรี ย นรู ที่ เ หมาะสมกั บ กั บ กิ จ กรรมการเรี ย นที่ จั ด ขึ้ น เพื่ อ ให ส อดคล อ งกั บ หลั ก สู ต ร รายวิชา เปาหมาย และเนื้อหาที่ผูสอนตองการนําเสนอ (Huang, 2008) สิ่ ง ที่ ค วรปฏิ บั ติ ใ ห ส อดคล อ งกั บ กิ จ กรรมและการ ปฏิบัติงานการเรียนของผูเรียน คือ การใหผลปอนกลับ เพื่อให ผู เ รี ย นทราบว า การปฏิ บั ติ กิ จ กรรมการเรี ย นรู ใ นส ว นใดที่ เหมาะสม ถูกตอง และสวนใดที่ตองปรับปรุงแกไข ดังนั้นการ ใหผลปอนกลับโดยผูสอน จึงตองอาศัยประสบการณการสอน ของผูสอน (Orhan, 2008; Nel, 2006) นอกจากการใหผล ปอนกลับแลว การประเมินผลระหวางเรียนและการประเมินผล หลังเรียนเปนองคประกอบที่ไดรับอิทธิพลจากกิจกรรมการ เรียนรู เพื่อประเมินผลไดสอดคลองกับกิจกรรมการเรียนรูที่ วางไว การประเมินผลระหวางเรียน (formative evaluation) เป น การประเมิ น ที่ เ กิ ด ขึ้ น อย า งต อ เนื่ อ งระหว า งการดํ า เนิ น กิจกรรม (Alshwiah, 2008; Stacey & Gerbic, 2007; Lim, 2006) จากองคประกอบตางๆ ในกิจกรรมการเรียนรู สะทอน ใหเห็นวากิจกรรมการเรียนรูเปนกลไกที่ขับเคลื่อนใหผูเรียน เกิดความกระตือรือรนและมีแรงจูงใจทางการเรียน ดังนั้นการ เรี ย นรู ที่ เ กิ ด ขึ้ น อย า งต อ เนื่ อ งและมี ค วามหมาย จึ ง ส ง ผลให ผูเรียนตองมีคุณลักษณะนําตนเองในการเรียนเสมอ (Roberson, 2004; Kim, 2002)
ผูเรียน 2) ประสบการณการสอน 3) ปฏิสัมพันธระหวางผูเรียน – ผูสอน 4) ปฏิสัมพันธระหวางผูเรียน – บทเรียน 5) การใหผล ปอนกลับ 6) การประเมินระหวางเรียน และ 7) การประเมิน หลังเรียน ดังนั้นการจัดการเรียนการสอนแบบผสมผสานจึง จําเปนตองพิจารณาองคประกอบตางๆ การ กํ า ห น ด วั ตถุ ป ร ะ ส งค ก า ร เ รี ย น (learning objective) ถือเปนปจจัยเบื้องตนในการจัดการเรียนการสอน แบบผสมผสานที่ผูสอนหรือผูออกแบบการเรียนการสอนตอง พิจารณา เนื่องจากเปาหมายทางการเรียนถือเปนแนวทางหรือ แผนการดําเนินงานที่กําหนดไวเพื่อใหไดมาซึ่งผลลัพธทางการ เรียนที่มีประสิทธิภาพ (Huang, 2008; Allan, 2007) เมื่อผูเรียน มี เ ป า หมายในการเรี ย นแล ว ย อ มส ง ผลให ผู เ รี ย นเห็ น คุ ณ ค า ทางการเรี ย น และเกิ ด พฤติ ก รรมนํ า ตนเองในการเรี ย นรู (Knowles, 1975; Watson, 1985; Roberson, 2004; จิดาภา สุวรรณฤกษ, 2546) การมอบหมายงานการเรียน (assignment) ถือเปน ปจจัยสําคัญที่ผูจัดการเรียนการสอนตองพิจารณา เนื่องจากการ จัดการเรียนการสอนแบบผสมผสานเปนการจัดการเรียนการ สอนที่ประกอบดวยการเรียนในหองเรียน (face to face) และ การเรี ย นการสอนที่ เ ป น การเรี ย นแบบออนไลน (online learning) สงผลใหผูเรียนจําเปนตองไดรับการแนะนํากิจกรรม การเรี ย น เพื่ อ ป อ งกั น ความผิ ด พลาดอั น เกิ ด ในการดํ า เนิ น กิจกรรม นอกจากนี้ยังเปนการกระตุนความสนใจทางการเรียน (Yoakam, 1952) จากแนวทางการมอบหมายงานการเรียน ดังกลาวสะทอนใหเห็นวาการมอบหมายงานการเรียนใหผูเรียน เปรียบเสมือนการใหคําแนะนํากอนการเรียน (Yoakam, 1952) ดังนั้นการมอบหมายงานการเรียนแตละครั้งผูสอนจําเปนตอง ใหคําแนะนําในการเรียน (Nel, 2006) เพื่อชี้แจงใหผูเรียนเขาใจ ถึ ง กระบวนการในการดํ า เนิ น กิ จ กรรม ขั้ น ตอนการดํ า เนิ น กิจกรรม รวมทั้งหลักการประเมินผล อยางไรก็ดีการมอบหมาย งานการเรียนจะเกิดขึ้นได ผูสอนจําเปนตองพิจารณาเปาหมาย ทางการเรียนและกิจกรรมการเรียนรู เนื่องจากกิจกรรมที่ผูสอน กํ า หนดเป น ไปตามเป า หมายที่ ว างไว ผู ส อนจํ า เป น ต อ ง จัดลําดับการนําเสนอและการมอบหมายงานการเรียนใหผูเรียน
5.2) ขอเสนอแนะในการนําผลการวิจัยไปใช จากผลการวิจัยครั้งนี้แสดงใหเห็นวาการจัดการเรียน การสอนแบบผสมผสานที่ตองการสรางผูเรียนใหมีลักษณะนํา ตนเองในการเรียนรู ผูสอนจําเปนตองพิจารณากระบวนการ จั ด การเรี ย นการสอนแบบผสมผสานด า นการกํ า หนด
99
3) กิจกรรมการเรียนรู เปนขั้นตอนที่มี ความสําคัญในการจัดการเรียนการสอน เพื่อใหกระบวนการ จั ด การเรี ย นการสอนดํ า เนิ น ไปอย า งต อ เนื่ อ ง การกํ า หนด กิจกรรมการเรียนรู จึงมีผลทําใหเกิดการมอบหมายงานการ เรียน ปฏิสัมพันธระหวางผูเรียน-ผูเรียน ปฏิสัมพันธระหวาง ผูเรียน-ผูสอน การกําหนดแหลงการเรียนรู การใหผลปอนกลับ การประเมิ น ระหว า งเรี ย น การประเมิ น หลั ง เรี ย น และการ เรี ย นรู แ บบนํ า ตนเอง ทั้ ง นี้ ผู ส อนจํ า เป น ต อ งพิ จ ารณา ประสบการณเดิมของผูเรียนและการกําหนดวัตถุประสงคการ เรียน เพื่อออกแบบกิจกรรมการเรียนรูที่เหมาะสม การกําหนดแหลงการเรียนรู เปนกระบวน หนึ่งที่เปนสวนประกอบในการจัดกิจกรรมการเรียนรู เพื่อให กิจ กรรมการเรีย นรู ดํ าเนิน ไปอยา งสมบูร ณ ทั้ง นี้ผูส อนตอ ง พิจารณาวัตถุประสงคการเรียนและกิจกรรมการเรียนรู เพื่อการ กําหนดแหลงการเรียนรูที่เหมาะสม ในดา นปฏิ สั ม พั นธ 3 รูป แบบ ได แ ก ปฏิสัมพันธระหวางผูเรียน-ผูเรียน เปนปฏิสัมพันธที่เกิดจาก กิจกรรมการเรียนรู ที่ผูสอนกําหนด ดังนั้นผูสอนจําเปนตอ ง พิจารณากิจกรรมการเรียนรูที่เหมาะสม เพื่อ ปฏิสัมพันธที่มี ประสิทธิภาพ ในขณะที่ปฏิสัมพันธระหวางผูเรียน-บทเรียน เปนปฏิสัมพันธที่เกิดจากกิจกรรมการเรียนรูและการกําหนด วัตถุประสงคทางการเรียน ดังนั้นผูสอนจําเปนตองพิจารณา และกําหนดวัตถุประสงคทางการเรียนและกิจกรรมการเรียนรู ที่ เ หมาะสม เพื่ อ ปฏิ สั ม พั น ธ ร ะหว า งผู เ รี ย น-ผู ส อนที่ มี ประสิทธิภาพ ซึ่งจะสงผลตอปฏิสัมพันธระหวางผูเรียน-ผูสอน ตองพิจารณาการใหผลปอนกลับ ซึ่งสงผลตอการมีปฏิสัมพันธ ระหวางผูเรียน-ผูสอนดวย การให ผ ลป อ นกลั บ เป น ขั้ น ตอนในการ จัดการเรียนการสอนที่เกิดขึ้นตอเนื่องจากกิจกรรมการเรียนรู ซึ่ ง ก อ ให เ กิ ด ปฏิ สั ม พั น ธ ร ะหว า งผู เ รี ย น-ผู ส อนและการ มอบหมายงานการเรียน ทั้งนี้ผูสอนควรพิจารณาวัตถุประสงค การเรียน กิจกรรมการเรียนรู และการประเมินหลังเรียน เพื่อ ใหผลปอนกลับถูกตองและเหมาะสม
วั ต ถุ ป ระสงค ก ารเรี ย น การมอบหมายงานการเรี ย น และ กิจกรรมการเรียนรู เปนสําคัญ ซึ่งกระบวนการทั้ง 3 ดาน ผูสอนจําเปนตองพิจารณาองคประกอบอื่นๆ เชนกัน 1) การกํ า หนดวั ต ถุ ป ระสงค ก ารเรี ย น ผูออกแบบการเรียนการสอนจําเปนตองพิจารณาประสบการณ การสอนของผูสอน เพื่อใหวัตถุประสงคการเรียนสอดคลองกับ ประสบการณที่ผูสอนมี ทั้งนี้วัตถุประสงคการเรียนเปนปจจัยที่ มี ผ ลต อ การมอบหมายงานการเรี ย น กิ จ กรรมการเรี ย นรู ปฏิสัมพันธระหวางผูเรียน-บทเรียน แหลงการเรียนรู การใหผล ปอนกลับ และสงผลใหเกิดการเรียนรูแบบนําตนเอง ดังนั้นการ ที่ผูสอนสามารถมอบหมายงานการเรียน จัดกิจกรรมการเรียนรู สรางปฏิสัมพันธระหวางผูเรียน-บทเรียน จัดแหลงการเรียนรู และใหผลปอนกลับ ไดเหมาะสมและมีประสิทธิภาพ ผูสอน ต อ งพิ จ ารณาวั ต ถุ ป ระสงค ก ารเรี ย นเป น หลั ก หากตั้ ง วัตถุประสงคไดชัดเจนและครอบคลุม กระบวนการเรียนการ สอน ไมวาจะเปนการมอบหมายงานการเรียน การจัดกิจกรรม การเรียนรู หรือกระบวนการอื่นๆ ยอมมีประสิทธิภาพเชนกัน 2) การมอบหมายงานการเรียน เปนขั้นตอน การจัดการเรียนการสอนที่มีผลทําใหเกิดการประเมินระหวาง เรียน การใหคําแนะนําทางการเรีย น และการเรียนรูแบบนํา ตนเอง หากผูสอนตองการใหผูเรียนมีพฤติกรรมนําตนเองใน การเรีย น ผูสอนจําเปนตองออกแบบการมอบหมายงานการ เรียนใหเหมาะสม ทั้งนี้การออกแบบการมอบหมายงานการ เรียนที่ดี จําเปนตองพิจารณาวัตถุประสงคการเรียน กิจกรรม การเรียนรู ปฏิสัมพันธระหวางผูเรียน-ผูสอน และการใหผล ปอนกลับ ซึ่งเปนปจจัยที่สงผลตอการมอบหมายงานการเรียน การใหคําแนะนําทางการเรียน เปนกระบวนการหนึ่งที่ควรจัด กระทํ า ตามการมอบหมายงานการเรี ย นและการกํ า หนดให ผูเรียนมีปฏิสัมพันธระหวางผูเรียน-บทเรียน โดยพิจารณาจาก ประสบการณ ก ารสอนของผู ส อน ถึ ง เม ก ารให คํ า แนะนํ า ทางการเรียนจะไมกอใหเกิดการเรียนรูแบบนําตนเอง แตการ ใหคําแนะนํ าจะมีผลในการปฏิ บัติตามงานการเรียนที่ไดรั บ มอบหมาย เนื่องจากการใหคําแนะนําทางการเรียน เปนปจจัย หนึ่งของการมอบหมายงานการเรียน
100
การประเมิ นระหวางเรีย น เปนขั้ น ตอนที่ สงผลตอการประเมินหลังเรียน ซึ่งผูสอนตองพิจารณาจากการ มอบหมายงานการเรียนและกิจกรรมการเรียนรูที่ออกแบบ เพื่อ ประเมินถูกตองตามกระบวนการและเหมาะสมตามบริบทการ เรียน การประเมินหลังเรียน เปนขั้นตอนสุดทาย ในกระบวนการเรียนการสอน แตเปนขั้นตอนที่มีผลตอการ ใหผลปอนกลับ อยางไรก็ดีการประเมินผลที่เหมาะสมผูสอน ตองพิจารณาจากการประเมินผลระหวางเรียนและกิจกรรมการ เรียนรูที่ออกแบบ
Environment. Turkish Online Journal of Distance Education. 7, 3, 43 – 56. Allan, B. (2007) Blended Learning: tools for teaching and training. Great Britain: Facet Publishing. Alshwiah, A.A.S. (2009). The Effects of Blended Learning Strategy in Teaching Vocabulary on Premedical Students’ Achievement, Satisfaction and Attitude Toward English. Master’s Thesis, Distance Teaching and Training, College of Graduate Studies, Arabian Gulf University. Bentler, P.M. and Chou, C.P. (1987). Practical Issue in Structural Modeling. Sociological Methods & Research. 16, 1, 78-117. Huang, R., Ma, D., and Zhang, H. (2008). Towards a Design Theory of Blended Learning Curriculum. Lecture Notes In Computer Science, Proceedings of the 1st international conference on Hybrid Learning and Education, pp. 66 – 78. Berlin Heidelberg: Springer. Kim, K.J. (2004). Motivational Influences in Self – Directed Online Learning Environments: A Qualitative Case Study. pp.460 – 467, Chicago: Association for Educational Communications and Technology. Lim, D.H., Morris, M.L., and Kupritz, V.W. (2006). Online vs. Blended Learning: Difference in Instructional Outcomes and Learner Satisfaction. The Academy of Human Resource Development International Conference (AHRD), pp.809 – 816. Nel, L. and Wikinson, A. (2006). Enhancing Collaborative Learning in a Blended Learning Environment: Applyinh a Process Planning Model. Systemic Practice and Action Research. 19, 6, 553 - 576. Orhan, F. (2008). Redesigning a course for blended learning environment. Turkey Online Journal of Distance Education. 9, 1, 54 – 66. Roberson, D.N., JR. (2004). The Nature of Self – Directed Learning in Older Rural Adults. Ageing International. 29, 2, 199 – 218. Stacey, E. and Gerbic, P. (2007). Teaching for blended learning – Research perspectives from on – campus and distance students. Educational Information Technology. 12, 3, 165 – 174. Thorne, K. (2003). Blended learning: how to integrate online and traditional learning. Great Britain: Kogan Page Limited. Watson, D.L. and Tharp, R.G. (1985). Self – directed behavior: self – modification for personal adjustment. 4th edition Monterey, Calif.: Brook/Cole Pub.
5.3 ขอเสนอแนะสําหรับการวิจัยครั้งตอไป 1. การวิจัยครั้งตอไปควรศึกษาองคประกอบใน การจัดการเรียนการสอนแบบผสมผสานที่มีอิทธิพลตอทัศนคติ ในการเรียนเพื่อ นํา ไปปรับใชในการจัดการเรีย นการสอนที่ สรางทัศ นคติที่ดีใ นการเรีย น เนื่อ งจากทั ศ นคติที่ ดีสงผลต อ ความตองการในการเรียนและผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนที่ดีขึ้น 2. การวิจัยครั้งตอไปสามารถศึกษาองคประกอบ เฉพาะ ในการเรียนการสอนแบบออนไลนที่สงผลตอการกํากับ ตนเองในการเรียนและการเรียนรูแบบนําตนเอง เพื่อนําไปใช กับผูเรียนที่เรียนแบบออนไลน
6) เอกสารอางอิง กิดานันท มลิทอง (2543). เทคโนโลยีการศึกษาและนวัตกรรม. พิมพครั้งที่2. กรุงเทพมหานคร: จุฬาลงกรณ มหาวิทยาลัย. ศิรินันท สามัญ (2547). การพัฒนากระบวนการสงเสริม ความสามารถในการเรียนรูแบบนําตนเองของครู : การวิจัยแบบพหุกรณีศึกษา. วิทยานิพนธปริญญา ดุษฎีบัณฑิต. สาขาวิชาหลักสูตรและการสอน ภาควิชาหลักสูตร การสอน และเทคโนโลยี การศึกษา คณะครุศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. Akkoyunlu, B. and Soylu, M.Y. (2006). A Study on Students’ Views about Blended Learning
101
Yoakam, G. and Simpson, R.G. (1952). Modern Methods and Techniques of Teaching. New York: The Macmillan Company.
102
กลยุทธการออกแบบเว็บไซตสถาบันอุดมศึกษาตามแนวทางเว็บโอเมทริกซ : การเขาถึง การใชประโยชน และการปรากฏของเว็บไซต Strategies of Higher Education Web Sites Design on Webometrics Approach : Accessibility, Visibility, and Usability เอื้ออารี จันทร1, วัชรพล วิบูลยศริน2 1 นิสิตปริญญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา คณะครุศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย อาจารยมหาวิทยาลัยราชภัฏสวนดุสิต 2
(utongkeo@gmail.com)
นิสิตปริญญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา คณะครุศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย (watcharapol.wib@gmail.com)
สถาบั น อุ ด มศึ ก ษาโลกโดยเว็ บ โอเมทริ ก ซ (Webometric Ranking of World University : WRWU) ถือเปนตัวชี้วัด ภาพสะท อ นของการวิ เ คราะห เ ชิ ง ปริ ม าณในการวั ด ประสิทธิภาพของเว็บไซตสถาบันอุดมศึกษา ซึ่งมีแนวโนมที่ จะเปนตัวชี้วัดรวมกับตัวชี้วัดการศึกษาแบบดั้งเดิมในอนาคต อันใกล กลยุทธการออกแบบเว็บไซตสถาบันอุดมศึกษาตาม แนวทางเว็บโอเม- ทริกซ จึงเปนวิธีการใหนักออกแบบและ พั ฒ นาเว็ บ ไซต ส ถาบั น อุ ด มศึ ก ษามี ทิ ศ ทางการทํ า งานที่ ชัดเจนมากยิ่งขึ้น โดยในบทความนี้ไดกลาวถึงกลยุทธที่ชวย เพิ่ ม ประสิ ท ธิ ภ าพการเข า ถึ ง การใช ป ระโยชน และการ ปรากฏ ของเว็ บ ไซต ตั้ ง แต ก ารวิ เ คราะห ก ลุ ม เป า หมาย รวมถึงเครื่องมือในการวิเคราะหพฤติกรรมการใชเว็บไซตที่ ชวยใหสามารถทําเอสอีโอ (SEO : Search Engine Optimization) เพื่อใหเว็บไซตติดอันดับตนๆ ในการคนหา ของเสิรชเอนจิน ผลลัพธที่ไดนอกเหนือจากการไดเว็บไซตที่ มีประสิทธิภาพแลว ยังสงผลตอการจัดอันดับของเว็บไซต สถาบันอุดมศึกษาที่สูงขึ้นดวย
ABSTRACT Web site is a significant instrument for institution of education. Not only is it a scholarly communication tool, but it also refers a channel to access a large number of target group as well as a reflection of institution of education’s overall operation toward target group and anonymous persons. Webometric Ranking of World University is an indicator of quantitative analysis for measuring the efficiency of higher education web sites that has a tendency to be an indicator with other traditional ones in the near future. Strategies of higher education web sites on Webometrics approach, consequently, help the designers have an obvious directionality to develop higher education web sites. This article discusses about strategies to gain more effectiveness of Accessibility, Usability and Visibility of web sites since target group analysis, behavior analytic tools that help the designers make SEO improve the firstly visibility of web sites in search engine. Apart from the effectiveness of web sites, it is become the better top ranked world higher education web site as a result. Keywords: Strategies of Web Sites Design, Webometrics, Accessibility, Usability, Visibility
บทคัดยอ
คําสําคัญ: กลยุทธการออกแบบเว็บไซต, เว็บโอเมทริกซ, การ เขาถึง, การปรากฏ, การใชประโยชน
เว็บไซตถือเปนเครื่องมือที่สําคัญของสถาบันอุดมศึกษาไม เพียงแตเปนเครื่องมือสื่อสารทางวิชาการ แตยังหมายรวมถึง ชองทางในการเขาถึงกลุมเปาหมายขนาดใหญ และเปนภาพ สะท อ นผลการดํ า เนิ น งานของสถาบั น อุ ด มศึ ก ษาไปสู กลุ ม เป า หมายและบุ ค คลทั่ ว ไป การจั ด อั น ดั บ เว็ บ ไซต
1) บทนํา กลยุทธการออกแบบเว็บไซตสถาบันอุดมศึกษาเปนกลยุทธ ระดั บ องค ก ารที่ สํ า คั ญ เนื่ อ งจากเว็ บ ไซต ส ามารถเข า ถึ ง
103
วิเคราะหการเชื่อมโยง (Link analysis) โดยดัชนี WIF หรือ Web Impact Factor เปนตัวชี้วัดเว็บ (Web Indicator) ประกอบดวยตัวชี้วัดเชิงปริมาณที่พิจารณาจากเสิรชเอนจิน 4 ตัว คือ 1. ขนาด (Size : S) พิจารณาจํานวนเว็บเพจที่มีการสืบคน โดยเสิ ร ช เอนจิ น ภายใต โ ดเมนเดี ย วกั น คื อ กู เ กิ ล (Google) ยาฮู (Yahoo) ไลฟเสิรช (Live Search) และ เอ็กซหลีด (Exalead) คิดคาน้ําหนักรอยละ 20 2. การปรากฏของเว็บไซต (Visibility : V) พิจารณา จํานวนรวมของการเชื่อ มโยงภายนอก (External inlinks) คิดคาน้ําหนักรอยละ 50 3. ริชไฟล (Rich Files : R) พิจารณาปริมาณการแผยแพร กิ จ กรรม เอกสารบทความทางวิ ช าการที่ เ ผยแพร ใ น รูปแบบตอไปนี้ ไดแก Adobe Acrobat (.pdf), Adobe PostScript (.ps), Microsoft Word (.doc) และ Microsoft Powerpoint (.ppt) ขอมูลเหลานี้พิจารณา จากการสกั ด ข อ มู ล โดยใช กู เ กิ ล ยาฮู ไลฟ เ สิ ร ช และ เอ็กซหลีด คิดคาน้ําหนักรอยละ 15 4. ความเปนวิชาการ (Scholar : Sc) พิจารณาจํานวน เอกสารและการอางอิงทางวิชาการของแตละโดเมนผาน กูเกิลสกอลาร (Google Scholar) จากฐานขอมูลที่เปน เอกสาร รายงานและรายการทางวิชาการอื่นๆ คิดคา น้ําหนักรอยละ 15 นอกจากนี้ เว็บโอเมทริกซยังไดเสนอแนวทางปฏิบัติที่เปน ประโยชนตอการพัฒนาเว็บไซตสถาบันอุดมศึกษา 10 ขอ ดังนี้ 1. ชื่อที่อยู (URL naming) เลือกชื่อโดเมนที่เหมาะสมและ
กลุ ม เป า หมายได ใ นระดั บ กว า ง เป น เครื่ อ งมื อ สื่ อ สารที่ มี ประสิทธิภาพ รวมถึงเปนชองทางในการแสดงศักยภาพทาง วิชาการและเผยแพรผลงานโดยใชตนทุนต่ําสุดเมื่อเทียบกับ การสื่อสารในรูปแบบอื่น นอกจากนี้ยังมีปจจัยจากภายนอกที่ มี ค วามสํ าคั ญ กั บ ตอ การวางกลยุ ท ธ การออกแบบเว็ บ ไซต ไดแก การจัดอันดับเว็บไซตสถาบันอุดมศึกษาโลกโดยเว็บ โอเมทริกซ (Webometric Ranking of World University : WRWU) แมวาการจัดอันดับดังกลาวจะไมแสดงถึงการวัด คุณภาพของสถาบันอุดมศึกษาก็ตาม แตก็เปนเครื่องยืนยัน ตั ว ตนของสถาบั น อุ ด มศึ ก ษาบนโลกไซเบอร ใ นฐานะ สถาบั น อุ ด มศึ ก ษาที่ เ ป ด สู ค วามเป น สากลและความเป น “มหาวิทยาลัยอิเล็กทรอนิกส (e-University)” เว็บโอเมทริ ก ซ จึ ง เปน เครื่ อ งมื อ สํ า หรั บ ผู บ ริ ห าร นั ก ออกแบบและ พัฒนาเว็บไซตของสถาบันอุดมศึกษา เพื่อใชเปนแนวทาง สําคัญในการทบทวนนโยบาย กําหนดกลยุทธ และวางแผน การปรั บ ปรุ ง เว็ บ ไซต ใ ห มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพตามมาตรฐานที่ ทัดเทียมกับสถาบันอุดมศึกษาในระดับโลก
2) เว็บโอเมทริกซ การจัดอันดับเว็บไซตสถาบันอุดมศึกษาโลกโดยเว็บโอเมทริกซ เริ่มดําเนินการตั้งแตป พ.ศ. 2547 ไซเบอรเมทริกซ (Cybermetrics) หรือเว็บโอเมทริกซ กลายเปนเครื่องมือที่ใช ในการวิเคราะหเนื้อหาและการปรากฏตัวของเว็บไซตบ น อินเทอรเน็ต โดยการวิ เคราะหเชิงปริ ม าณ ตามหลักการที่ สอดคล อ งกั บ ตั ว ชี้ วั ด ไซเอนโทเมทริ ก (Scientometric Indicator) และตัวชี้วัดไบบลิโอเมทริก (Bibliometric Indicator) แบบเดิม (Bj et al., 2001) โดยการจัดอันดับจะ ดําเนินการปละ 2 ครั้ง คือ เดือนมกราคม และกรกฎาคมของ ทุกป วัตถุประสงคเพื่อสงเสริมการเผยแพรผลงานทาง วิชาการของสถาบันอุดมศึกษาบนเว็บไซตที่เขาถึงผูใชเปน จํ า นวนมากและยั ง คงรั ก ษามาตรฐานของกระบวนการ ตรวจสอบทางวารสารวิชาการ (Peer Review) ของเอกสาร อิเล็กทรอนิกส การจัดอันดับเว็บไซตสถาบันอุดมศึกษาโลก ของเว็ บ อเมทริ ก ซ นี้ เ ป น การวั ด ความสามารถในฐานะ “มหาวิทยาลัยอิเล็กทรอนิกส” ทําใหการจัดอันดับดังกลาว กําลังไดรับความสนใจจากสถาบันอุดมศึกษาทั่วโลก การ
ครอบคลุมทั้งสถาบัน ควรใสสถานที่ตั้งหรือคําอธิบาย อื่นๆ ลงไปในชื่อโดเมน หลีกเลี่ยงการเปลี่ยนแปลงชื่อ โดเมน 2. การสรางเนื้อหา (Contents
: Create) สนับสนุนให
บุคลากรชวยกันเพิ่มเนื้อหาในเว็บไซตใหมากขึ้น 3. การแปลงเนื้อหา
(Contents : Convert) แปลงเอกสาร
สํา คั ญ ต า งๆให ก ลายเป น เอกสารอิ เ ล็ก ทรอนิ ก ส และ นําไปเผยแพรบนเว็บไซตตามที่เห็นสมควร
104
(2009) กลาวถึง แนวคิด หลักการ และรูปแบบการออกแบบ เว็บไซตทางการศึกษาในประเด็นของความสามารถในการ เขาถึงเว็บไซต 2 ประเด็น ไดแก ประเด็นที่ 1 การวิเคราะหกลุมผูใชเว็บไซตสถาบันอุดมศึกษา นอกจากกลุมผูใชปกติโดยทั่วไปแลว กลุมผูใชอีกสวนหนึ่งที่ อาจถูกละเลยเนื่องจากมีขอจํากัด คือ 1. กลุมผูพิการ แตละกลุมมีขอจํากัดในการเขาถึงเว็บไซตที่ แตกต า งกั น โดยผู พิ ก ารด า นสายตามี ป ญ หาการเข า ถึ ง ข อ มู ล ด า นภาพ แฟลช วี ดิ โ อ ผู พิ ก ารด า นการรั บ ฟ ง มี ป ญ หาการเข า ถึ ง ข อ มู ล ประเภทเสี ย ง ผู พิ ก ารด า นการ เคลื่อนไหวบางประเภทจะมีปญหาการควบคุมเมาสและ การใชคียบอรด ผูพิการดานการเรียนรูจะเขาใจเนื้อหาที่ อยูบนเว็บไซตไดชา หรือบางครั้งอาจไมเขาใจเลย 2. กลุมผูใชที่เชื่อมตอระบบเครือขายจากอุปกรณประเภท ต า ง ๆ เ ช น พ ว ก ที่ เ ชื่ อ ม ต อ ร ะ บ บ เ ค รื อ ข า ย ผ า น โทรศัพทมือถือ พีดีเอ หรืออุปกรณชนิดอื่นๆ เชน เครื่อง อานหนาจอ (Screen Reader) หรือผูใชเบราวเซอรตางๆ เชน Firefox, Lynx, MyIE, Anvant เปนตน 3. กลุมผูที่มีทักษะการใชอินเทอรเน็ตต่ําหรือผูเริ่มใชงาน ควรเพิ่มทักษะพื้นฐานดานการใชงาน การใหคําแนะนํา และสภาพแวดล อ มที่ พ ร อ มให ก ารช ว ยเหลื อ หากเกิ ด ปญหาการใชงาน 4. กลุ ม ผู สู ง อายุ การเข า ถึ ง เว็ บ ไซต มี อุ ป สรรคเนื่ อ งจาก สภาพรางกายที่เสื่อมไปตามวัย โดยเฉพาะในเรื่องของ สายตา ประเด็นที่ 2 การออกแบบโดยคํานึงถึงการใชงานหลัก ไดแก การใหบริการขอมูลสารสนเทศและบริการที่จําเปน สําหรับ ผูเขาใช จึงเกี่ย วของโดยตรงกับการบริห ารจัดการ ขอมูลสารสนเทศของสถาบันอุดมศึกษา Pei yan และ Jiao Guo (2010) กลาวถึง ทฤษฎีการออกแบบ ที่เนนผูใชเปนศูนยกลาง (User Centered Design) และ หลักการใชประโยชนทางวิศวกรรม โดยสรุปดังนี้ 1. การออกแบบสถาปตยกรรมสารสนเทศ (Information
4. การเชื่อมโยงรวม (Interlinking) มีการเชื่อมโยงกับเว็บ พันธมิตร เชน เว็บทาทางการศึกษา (Educational Web Portal) เปนตน
5. การใช ภ าษาโดยเฉพาะภาษาอั ง กฤษ especially
English)
( Language,
ควรมีการใชภาษาอังกฤษทั้งใน
หนาหลักและเอกสารขอมูลทางวิชาการที่เผยแพร 6. ริชไฟลและมีเดียไฟล (Rich
and Media files)
เผยแพรขอมูลในรูปแบบเอกสาร
ควร
หรือ .doc ให
มากขึ้น และควรเก็บสื่อตางๆ ไวในคลังเว็บไซต เชน วีดิโอ เอกสารนําเสนอผลงาน รูปภาพดิจิทัล เปนตน 7. การออกแบบที่เปนมิตรกับเสิรชเอนจิน (Search engine friendly designs) (Java)
หลีกเลี่ยงการใชแฟลช (Flash) จาวา
หรือ จาวาสคริปต (JavaScript) หลีกเลี่ยงการ
เชื่อมตอที่ซับซอนหรือใชสคริปตในการเชื่อมโยงขอมูล มากเกินความจําเปน 8. ความนิยมและสถิติ (Popularity and Statistics) การ วิเคราะหแหลงที่มาของผูเขาใชเว็บไซต ควรเลือกใช โปรแกรมวิเคราะหล็อก (Log) ที่มีตัวเลือกในการแสดง พฤติกรรมของผูใช 9. การเก็ บ ข อ มู ล และความคงอยู (Archiving
and
Persistence) ควรมีจัดเก็บรักษาเอกสารขอมูลเกาไว
10. มาตรฐานความสมบูรณของเว็บไซต Enriching
(Standard for
Sites) ตั้งชื่อไทเทิลแทกและเมทาแทกที่
เหมาะสม ใสขอมูลมาตรฐานอยางดับลินคอร (Dublin Core)
เช น ข อ มู ล ผู แ ต ง คํ า สํ า คั ญ และข อ มู ล อื่ น ๆ
เกี่ยวกับเว็บไซต เปนตน
3) ทฤษฎีและงานวิจัยที่เกี่ยวของ การออกแบบเว็บไซตสถาบันอุดมศึกษาในปจจุบันเปลี่ยน จากการขับเคลื่อนโดยเทคโนโลยีมาเปนการขับเคลื่อนโดย ผูใช การออกแบบเว็บไซตจึงเนนความสามารถในการเขาถึง ของกลุมผูใช จากงานวิจัยของ Zhenxiang Sun และ Jianian Z
Architecture Design) มุงเนนที่โครงสราง เครื่องมือนําทาง
เนื่องจากเปนสวนสําคัญในการจัดประสบการณบนเว็บไซต เพราะเปนสวนจัดเตรียมการเขาถึงขอมูลที่มีขนาดใหญและ ระบบการคนหา เนื่องจากสถาปตยกรรมสารสนเทศอยูคูกับ
105
หลักการออกแบบสวนตอประสาน (User
Interface)
ระบบ
การปรากฏตัวของเว็บไซตบนอินเทอรเน็ต เปนกลยุทธทาง อิ น เทอร เ น็ ต ที่ ก ล า วถึ ง การทํ า งานของเสิ ร ช เอนจิ น ดั ง ที่ Chambers (2005) ไดกลาวถึงในงานวิจัยเกี่ยวกับกลยุทธของ เสิรชเอนจินโดยออกแบบแนวคิดในการเพิ่มการปรากฏตัว ของเว็บไซตบนเครือขาย สําคัญสําหรับธุรกิจในประเด็นของ การเพิ่ ม รายได แ ละกลยุ ท ธ ท างการตลาดอิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส ผลการวิ จั ย พบว า เสิ ร จ เอนจิ น ที่ แ ตกต า งกั น มี อั ล กอริ ทึ ม (Algorithm) ที่ แ ตกต า งกั น การเพิ่ ม ค า การปรากฏของ เว็บไซตตองทําการวิเคราะหอัลกอริทึมของเสิรชเอนจิน เพื่อ ทํ า ความเข า ใจร ว มกั บ หลั ก การจั ด อั น ดั บ นอกจากนี้ Chambers (2005) ยังไดเ สนอขอ คน พบเกี่ยวกับ การเพิ่ม ค า การปรากฏของเว็บไซตไว ดังนี้ 1. ถาคาการคนพบของเสิรชเอนจินสูง คาการปรากฏของ เว็บไซตบนอินเทอรเน็ตจะสูงขึ้นดวย 2. ควรเพิ่ ม การใช ง านที่เ ป น มิ ต รกับ ซอฟต แ วร ร วบรวม ขอมูลโดยยังคงใหความสําคัญกับผูใชงานดวยเชนกัน 3. การเพิ่มเนื้อหาที่เปนริชไฟลจะเปนประโยชนสําหรับทั้ง เสิรชเอนจินและผูใช 4. เว็บไซตที่สามารถดาวนโหลดขอมูลไดอยางรวดเร็วจะ เปนประโยชนกับผูใชงานที่มีความเร็วในการเชื่อมตอ อินเทอรเน็ตต่ํา 5. อํานวยความสะดวกใหกับผูใชงานที่เปนผูพิการโดยการ ใชขอความและคําอธิบายภาพ 6. เพิ่มการใชงานแผนที่เว็บไซต (Site Map) เพื่อใหผูใช สามารถเลือกเปลี่ยนการใชงานผานทางแผนที่เว็บไซต ได จากการวิเคราะหทฤษฎีและงานวิจัยที่เกี่ยวของขางตนจะเห็น ไดวา การออกแบบและพัฒนาเว็บไซตในปจจุบันไดเปลี่ยน แนวคิ ด ในการออกแบบโดยมุ ง เน น ที่ ก ลุ ม ผู ใ ช มากกว า เ ท ค โ น โ ล ยี ดั ง นั้ น ก า ร อ อ ก แ บ บ เ ว็ บ ไ ซ ต สํ า ห รั บ สถาบันอุดมศึกษาจึงควรใหความสําคัญกับ 3 ประเด็นหลัก ไดแก ประเด็นการเขาถึง ประเด็นการใชประโยชน และ ประเด็นการปรากฏของเว็บไซตบนอินเทอรเน็ต
โครงสรางสถาปตยกรรมสารสนเทศเปนสวนสําคัญที่เปรียบ ไดกับโครงสรางขององคการ 2. การออกแบบที่เอื้อตอการอาน (Readability
Design)
เนนการใชงานและความชัดเจน ใชเว็บไซตเปนกลยุทธใน การคนหาขอมูล วิเคราะหการออกแบบใหสอดคลองกับ พฤติ ก รรมของมนุ ษ ย หลี ก เลี่ ย งการใช ภ าษาเฉพาะกลุ ม อั ก ษรย อ คํ า พู ด ที่ ไ ม เ หมาะสม และการเล น คํ า เมื่ อ เลื อ ก ลั ก ษณะอั ก ษรใดก็ ต ามแล ว ต อ งแน ใ จว า ใช ไ ด กั บ คอมพิวเตอรและเบราซเซอรของผูใชดวย และองคประกอบ ศิลปก็นับเปนอีกปจจัยสําคัญสวนหนึ่งนอกเหนือจากเนื้อหา 3. การออกแบบการคนหา (Search
Design) เปนแนวทาง
แรกในการออกแบบหนาการคนหา คือ การเลียนแบบหนา แสดงผลลัพธการคนหาของเครื่องมือคนหาหลัก เรียงลําดับ ผลการคนหาตามความเกี่ยวของ หลีกเลี่ยงสิ่งที่จะกอใหเกิด ความสับสน เพิ่มประสิทธิภาพของเครื่องมือคนหาซึ่งเปน สวนสําคัญที่สุดสวนหนึ่งของกลยุทธทางอินเทอรเน็ตโดยใช เทคนิคการทําเอสอีโอแบบ “White Hat” 4. การออกแบบหนาเว็บ (Page Design) ประกอบไปดวย 2 สวน คือ สวนของกราฟก มุงเนนที่การแสดงผล และสวน ของเอชทีเอ็มแอล (HTML) มีความสําคัญตอการสนับสนุน มาตรฐานของเว็ บ ไซต แ ละความสามารถในการทํ า งาน รวมกันกับเบราซเซอร โดยใชมาตรฐานของเว็บไซต W3C เพื่ อ สร า งและอธิ บ ายเกี่ ย วกั บ เนื้ อ หาและโครงสร า งของ เว็บไซตดวยภาษามาตรฐาน เชน XHTML หรือ XML เว็ บ เบราซ เ ซอร ใ นป จ จุ บั น มี ห ลายแพลตฟอร ม ถื อ เป น ประเด็ นสํ า คั ญ ที่นั ก ออกแบบเว็ บ ไซต ต อ งให ค วามสํ า คั ญ เพื่อใหผูใชสามารถเขาถึงและใชประโยชนจากเว็บไซตไดใน ทุกๆ แพลตฟอรม จากการวิเคราะหสถิติการใชเบราซเซอร โดย w3school.com ในเดือนมิถุนายน 2552 พบวา ผูใช IE8 คิดเปนรอยละ 15.7 IE7 คิดเปนรอยละ 8.1 IE6 คิดเปน รอยละ 7.2 Firefox คิดเปนรอยละ 46.6 Chrome คิดเปน รอยละ 15.9 และ Safari คิดเปนรอยละ 3.6
106
6. ทดสอบการใชเว็บไซตผานชองทางและอุปกรณตางๆ
4) กลยุทธการออกแบบเว็บไซตสถาบันอุดมศึกษา
ที่สามารถเชื่อ มต อ เขากับ ระบบอิน เทอรเน็ตได เช น โทรศัพทมือถือ พีดีเอ เปนตน
กลยุ ท ธ ก ารออกแบบเว็ บ ไซต ส ถาบั น อุ ด มศึ ก ษา เป น การ เสนอแนวทางที่ ส ถาบั น อุ ด มศึ ก ษาควรนํ า มาใช ใ นการ กําหนดทิศทางการออกแบบเว็บไซต เพื่อเปนกรอบแนวทาง ในการดําเนินงานที่ชัดเจน ดังนี้ 4.1 กลยุทธการเขาถึงเว็บไซต เนนความเปนสากลและการ ใชงานที่งายสําหรับผูใช โดยยึดหลักที่วาคนสวนใหญเปน ผูใชระดับธรรมดา และควรคํานึงถึงผูใชที่อยูในกลุมผูพิการ ดังนั้น ทุกภาพควรมีคําอธิบายภาพกํากับ เทคโนโลยีที่ใชใน การพัฒนาเว็บไมซับซอน ออกแบบเว็บไซตใหสามารถใช งานไดงาย ผูใชสามารถเรียนรูการใชงานไดอยางรวดเร็ว ตัวชี้วัดความสําเร็จ : สถิติผูใชเว็บไซตที่เพิ่มขึ้นในแตละ เดือน ขอเสนอแนะแนวทางปฏิบัติ 1. แตงตั้งคณะกรรมการกําหนดแนวทางวิเคราะห จัดทํา
7. ทดสอบการใชงานบนเบราซเซอรในทุกๆ แพลตฟอรม 8. เพิ่มการเชื่อมโยงในแผนที่เว็บไซต 9. เพิ่ ม ความช ว ยเหลื อ ให กั บ ผู ใ ช ทั้ ง คู มื อ ให คํ า แนะนํ า หรือวีดิโอแนะนําการใชงาน รวมทั้งมีชองทางติดตอ กับนักออกแบบและพัฒนาเว็บไซตหรือผูเกี่ยวของใน กรณีที่เกิดปญหาการใชงาน ที่สําคัญตองนําปญหาและ ข อ เสนอแนะที่ ไ ด ม าปรั บ ปรุ ง การดํ า เนิ น งานอย า ง ตอเนื่อง การประเมินผล : ประเมินโดยใชเกณฑการพัฒนาเว็บไซต TWCAG 2009 4.2 กลยุทธการใชประโยชนเว็บไซต คือ ความสามารถใน การใชงาน ความมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล ความพึง พอใจในการใชงานเว็บไซต โดยสามารถใชงานไดงาย มี ข อ มู ล ส า ร ส น เ ท ศ ที่ ผู ใ ช ค า ด ห วั ง ต า ม พั น ธ กิ จ ข อ ง สถาบันอุดมศึกษา ตัวชี้วัดความสําเร็จ : สถิติผูที่ดาวนโหลดเอกสาร ผูที่ใชงาน ริชไฟลและมีเดียไฟล และระดับความพึงพอใจของผูใช ขอเสนอแนะแนวทางปฏิบัติ 1. เพิ่มมาตรการสนับสนุนการตีพิมพเอกสารวิชาการใน
มาตรการออกแบบเว็บไซตภายในสถาบันอุดมศึกษา และหน ว ยงานในสั ง กั ด ทั้ ง นี้ ร วมถึ ง การควบคุ ม ติ ด ตามและตรวจสอบการดํ า เนิ น งานให เ ป น ไปใน แนวทางเดียวกัน 2. วิ เ คราะห พ ฤติ ก รรมการใช เ ว็ บ ไซต ข องกลุ ม ผู ใ ช โดยเฉพาะในเรื่องของคําสําคัญที่ใช หนาเว็บที่เขาถึง และหนาเว็บที่ออกจากเว็บไซตของสถาบัน
ระดับชาติและนานาชาติ โดยนํามาเผยแพรเปนเอกสาร
3. ตรวจสอบและปรับปรุงการออกแบบเว็บไซตใหเอื้อ
อิเล็กทรอนิกสบนเว็บไซตของสถาบัน
สําหรับผูใชทุกกลุม โดยอิงเกณฑการพัฒนาเว็บไซต TWCAG 2009 (Thailand Accessibility Guidelines 2009)
Web
2. เพิ่มมาตรการสนับสนุนการเผยแพรผลงานวิชาการ และ
Content
การทํ า กิ จ กรรมบนเว็ บ ไซต ข องคณาจารย นั ก วิ จั ย
4. ตรวจสอบและปรั บ ปรุ ง การออกแบบเว็ บ ไซต ที่
บุคลากรและนิสิต นักศึกษา
สามารถเขาถึงไดงายและรวดเร็ว หลีกเลี่ยงการพัฒนา
3. รวบรวมสถิติผูที่เขามาใชเอกสารอิเล็กทรอนิกสตางๆ
เว็บไซตที่เปนไดนามิก (Dynamic) คํานึงถึงผูที่ใชงาน
4. พัฒนาเว็บไซต ของสถาบันอุดมศึกษาในลักษณะของ
ที่มีความเร็วในการใชเครือขายต่ําเปนปจจัยพื้นฐานใน
เว็บ ทา (Web
การออกแบบ
ร ว บ ร ว ม แ ล ะ เ ผ ย แ พ ร ผ ล ง า น วิ ช า ก า ร ที่ เ ป น
Portal) เพื่ อ เป น คลั ง ข อ มู ล สํ า หรั บ
5. เพิ่ ม การเผยแพร เ ว็ บ ไซต แ ละเอกสารวิ ช าการใน
ลักษณะเฉพาะของสถาบัน อีกทั้งเปนแหลงคนควาทาง
รูป แบบภาษาอั ง กฤษใหค รบทุ กหน า และภาษาอื่ น ๆ
วิ ช าการสํ า หรั บ บุ ค ลากรภายในและบุ ค คลภายนอก
เพิ่มเติมถาเปนไปได
ทั่วไป
107
5. วิเ คราะหแ ละออกแบบสถาปต ยกรรมสารสนเทศให
3. ตั้ ง ชื่ อ ไทเทิ ล แทก และเมทาแทกของเว็ บ ไซต ใ ห สื่ อ
สอดคลองกับพันธกิจของสถาบันอุดมศึกษา ตรวจสอบ
ความหมายเกี่ ย วกั บ สถาบั น ศึ ก ษาและนํ า มาตรฐาน
ความถูกตองและความทันสมัยของขอมูลสารสนเทศ
ดับลินคอรมาใช
ทั้งนี้ใหระบุวันที่ของการสรางขอมูลดวย
4. ศึกษากระบวนการทํางานอัลกอริทึมของเสิรชเอนจิน
6. จั ด ทํ า แผนการป อ งกั น ข อ มู ล เสี ย หาย ทั้ ง การสํ า รอง
เพื่อใชเปนเทคนิคการเพิ่มคาการปรากฏของเว็บไซต
ข อ มู ล และการวางแผนบริ ห ารความเสี่ ย งของข อ มู ล
การประเมิ น ผล : ประเมิ น จากการจั ด อั น ดั บ เว็ บ ไซต สถาบันอุดมศึกษาโลกโดยเว็บโอเมทริกซ
สารสนเทศทั้งระบบ 7. สร า งเครื อ ข า ยความรว มมื อ ในการแลกเปลี่ย นข อ มู ล สารสนเทศทางวิ ช าการผ า นเว็ บ ไซต ข องสถาบั น
การปรากฏตัว
อุดมศึกษา การเขาถึง เว็บไซต
8. ส ง เสริ ม การจั ด กิ จ กรรมการเรี ย นการสอนและการ แลกเปลี่ยนทางวิชาการโดยใชลักษณะของเครือขายทาง สังคม (Social Network)
การใช ประโยชน เว็บไซต
9. ถาเปนไปไดการจัดทําเอกสารที่เปน .pdf ใหสรางไฟล โดยการแปลงจาก .doc แทนการสแกน เนื่องจากเครื่อง
รูปที่ 1: ความสัมพันธของกลยุทธการออกแบบเว็บไซต
อานของผูพิการทางสายตาจะไมสามารถอานไฟลที่ได จากการสแกน
จากรูปที่ 1 จะเห็นไดวา กลยุทธทั้ง 3 สวนไมสามารถแยก ออกจากกั น ได อ ย า งเด็ ด ขาด เนื่ อ งจากมี ส ว นของการ ดําเนินงานที่มีความเกี่ยวของสัมพันธกัน ไดแก กลยุทธการ เขาถึงเว็บไซตเนนความสะดวกในการเขาถึง ในขณะที่กลยุทธการใชประโยชนเนนการนําไปใชงานที่งาย ซึ่งหากผูใช ไมสามารถเขาถึงขอมูลสารสนเทศที่มีอยูได ก็จะไมสามารถ นําขอมูลสารสนเทศไปใชประโยชนได ในขณะเดียวกันการ ปรากฏตัวของเว็บไซตบนอินเทอรเน็ตจะทําใหผูใชสามารถ เขาถึงและนําขอมูลสารสนเทศในเว็บไซตไปใชประโยชนได สวนกลยุทธในการใชเทคนิคที่แตกตางกัน คือ กลยุทธการ เขาถึงเนนการการออกแบบโครงสรางเว็บไซต กลยุทธการ ใชป ระโยชน เนน การออกแบบสถาปต ยกรรมสารสนเทศ สําหรับกลยุทธการปรากฏตัวบนเว็บไซตสวนหนึ่งเปนผล จากการเข า ถึ ง และการใช ป ระโยชน โ ดยตรง กลยุ ท ธ ก าร ปรากฏตั ว บนเว็ บ ไซต เ น น ใช เ ทคนิ ค การทํ า เอสอี โ อแบบ
การประเมินผล : ประเมินผลความพึงพอใจของผูใช สถิติผูที่ เข า ใช ข อ มู ล สารสนเทศ หรื อ ใช เ กณฑ ก ารประเมิ น HHS (Health and Human Services)
4.3 กลยุทธการปรากฏตัวของเว็บไซต ใชกลยุทธการเปน มิตรกั บเครื่องมือที่ใชในการคนหา กลุมผูใช และองคการ หรือหนวยงานตางๆ ที่เกี่ยวของกับสถาบันอุดมศึกษา ตัวชี้วัดความสําเร็จ : อันดับเว็บไซตสถาบันอุดมศึกษาโลก โดยเว็บโอเมทริกซที่สูงขึ้นเมื่อเทียบกับการจัดอันดับในป กอนหนา ขอเสนอแนะแนวทางปฏิบัติ 1. กํ า หนดและประกาศนโยบายในการใช โ ดเมนของ สถาบันอุดมศึกษาใหอยูภายในโดเมนเดียวกัน รวมถึง เว็บไซตสวนบุคคลของบุคลากรและนิสิต นักศึกษา 2. ตรวจสอบการเชื่ อ มโยงเว็ บ ไซต ข องหน ว ยงานที่ เกี่ยวของ และวิเคราะหหาสาเหตุ เพื่อวางแผนปรับปรุง
“White Hat”
หากพบวาไมไดรับการเชื่อมโยง
สําหรับการขับเคลื่อนกลยุทธตองเกิดจากความรวมมือของ กลุมบุคคลที่เกี่ยวของ ดังตอไปนี้
108
1. ผูบริหาร ทําหนาที่เปนผูสนับสนุน กํากับ และติดตามการ ดําเนินงานใหการขับเคลื่อนไปตามนโยบายที่กําหนด 2. นั ก ออกแบบเว็ บ ไซต ออกแบบและติ ด ตามเทคโนโลยี ใหมๆเพื่อนํามาใชปรับปรุงประสิทธิภาพของเว็บไซต 3. หน ว ยงานหรื อ บุ ค ลากรเจ า ของข อ มู ล ส ง ข อ มู ล เข า สู เว็บไซต ตรวจสอบความถูกตองและปรับปรุงขอมูลใหเปน ปจจุบันอยูเสมอ หรือแจงแกไขขอมูลในกรณีที่ไมสามารถ ดําเนินการเองได 4. บุคลากรภายในมหาวิทยาลัย เขาใชเว็บไซตและสะทอน ปญหาที่เกิดจากการใชงาน เพื่อใหสถาบันนําขอเสนอแนะ ดั ง กล า วไปใช ใ นการปรั บ ปรุ ง เว็ บ ไซต ใ ห ต รงตามความ ตองการของผูใชงานมากยิ่งขึ้น แนวปฏิบัติที่ดี
การ เขาถึง 9
กลยุทธ การใช ประโยชน 9 9 9
5) เครื่องมือที่ชวยในการวิเคราะหประสิทธิภาพของ เว็บไซต ป จ จุ บั น นั ก ออกแบบเว็ บ ไซต มี เ ครื่ อ งมื อ ที่ ช ว ยในการ วิเคราะหประสิทธิภาพของเว็บไซต เครื่องมือหลานี้ไดรับ ความนิยมในการใชงานอยางแพรหลายและไมมีคาใชจายใน การวิเคราะห เหมาะสําหรับนักออกแบบเว็บไซตที่ยังขาด ทิศทางในการติดตามประสิทธิภาพเว็บไซต 5.1 กูเกิล แอนนาไลทิกซ1 (Google Analytics) เปน เครื่ อ งมื อ สํ า หรั บ เก็ บ สถิ ติ แ ละพฤติ ก รรมของผู เ ยี่ ย มชม เว็บไซต จํานวนคนเขาเว็บแบบนับจํานวนคน ทําใหทราบวา คําสําคัญใดที่ไดรับความสนใจและมีประสิทธิภาพมากที่สุด ผูเขาชมเว็บไซตออกจากเว็บไซตที่จุดใด โดยมีวัตถุประสงค การใชงาน คือ รวบรวมขอมูลเกี่ยวกับผูที่เขามาชมเว็บไซต แสดงชองทางในการเขาถึงเว็บไซต วิเคราะหวิธีที่ผูใชงาน เขาถึงขอมูลภายในเว็บไซต อัตราที่ระบุโอกาสที่ผูที่เคยเขา เยี่ยมชมจะกลับมาเขาใชงานอีกในภายหลัง อัตราการเขาชม ของผูเยี่ยมเขาชมกลุมใหม จํานวนเวลาเฉลี่ยในการเขาชม นักออกแบบเว็บไซตสามารถนําผลการวิเคราะหมาใชในการ วางแผนบริหารจัดการและปรับปรุงเว็บไซตใหสอดคลองกับ พฤติกรรมของผูใชไดอยางมีประสิทธิภาพ
การ ปรากฏ 9 9 9 9
1. ชื่อที่อยู 2. การสรางเนื้อหา 3. การแปลงเนื้อหา 4. การเชื่อมโยง 5. ภาษาที่ใชโดยเฉพาะ 9 9 ภาษาอังกฤษ 6. ริชไฟลและมีเดียไฟล 9 9 7. การออกแบบที่เปนมิตร 9 9 9 กับเสิรชเอนจิน 8. ความนิยมและสถิติ 9 9 9 9. การเก็บขอมูลและความ 9 9 คงอยู 10. มาตรฐานเพื่อความ 9 9 สมบูรณของเว็บไซต ตารางที่ 1 : แสดงการเทียบเคียงแนวปฏิบัติที่ดีของการจัดอันดับ เว็บไซตสถาบันอุดมศึกษาโลกโดยเว็บโอเมทริกซกับกลยุทธการเขาถึง การใชประโยชน และการปรากฏของเว็บไซต
รูปที่ 2 : หนาจอการวิเคราะหสถิติและพฤติกรรมผูใชเว็บไซต โดย กูเกิลแอนนาไลทิกซ
เมื่อเทียบเคียงกับแนวปฏิบัติที่ดีของการจัดอันดับเว็บไซต สถาบั น อุ ด มศึ ก ษาโลกโดยเว็ บ โอเมทริ ก ซ จะเห็ น ได ว า กลยุทธการออกแบบเว็บไซตในเบื้องตนครอบคลุมกับแนว การจัดอันดับเว็บไซต ดังตารางที่ 1
5.2 กูเกิล เว็บมาสเตอรทูลซ2 (Google Webmaster Tools) เป น เครื่ อ งมื อ ของผู ดู แ ลเว็ บ ไซต ช ว ยในการทํ า เอสอี โ อ 1 2
109
http://www.google.com/analytics http://www.google.com/webmasters/tools
เพื่อใหเว็บไซตนั้นติดอันดับตนๆ ในการคนหาของเสิรชเอนจินของกูเกิลไดอ ยางสะดวกรวดเร็วและแมนยํามากยิ่งขึ้น ชวยในการวิเคราะหพฤติกรรมของกูเกิลที่มีตอเว็บไซตนั้นๆ รวมถึ ง ระบุ สิ่ ง ที่ กู เ กิ ล ต อ งการให แ ก ไ ข เมื่ อ พบว า มี ขอผิดพลาดภายในเว็บไซต
การเข า ถึ ง และการใช ป ระโยชน เ ว็ บ ไซต ห ลายตั ว ได แ ก ISO/IEC 10779, ISO 9241-20 สวนที่ 20, ISO 9241-171 สวนที่ 171 และ HHS (Health and Human Service) Guideline
6) บทสรุป กลยุทธการออกแบบเว็บไซตสถาบันอุดมศึกษาตามแนวทาง เว็บโอเมทริกซ ประกอบดวยกลยุทธการเขาถึง กลยุทธการ ใชประโยชน และกลยุทธการปรากฏของเว็บไซต ถือเปน แนวทางการวางกลยุทธการออกแบบเว็บไซตโดยคํานึงถึง มุมมองและพฤติกรรมของผูใชเปนสําคัญ ในการออกแบบ และพัฒนาเว็บไซต สถาบันอุดมศึกษาสามารถดําเนินการเอง หรือ ใหห น ว ยงานภายนอกเปน ผูดําเนิน การก็ไ ดขึ้น อยู กั บ นโยบายของสถาบัน แตการวางกลยุทธการออกแบบเว็บไซต ควรเปนไปในแนวทางเดียวกันไมวาผูดําเนินงานจะเปนคน กลุมใด และเนื่องจากสถาบันอุดมศึกษามีหนวยงานในสังกัด หลายหน ว ยงานและต า งก็ มี เ ว็ บ ไซต เ ป น ของตน การ ออกแบบและพั ฒ นาเว็ บ ไซต ก็ ค วรเป น ไปในแนวทาง เดี ย วกั น เพื่ อ ให เ ว็ บ ไซต มี ค วามเป น อั น หนึ่ ง อั น เดี ย วกั น บรรลุ วั ต ถุ ป ระสงค ห ลั ก ขององค ก าร และผลของการจั ด อันดับเว็บไซตของสถาบันอุดมศึกษาโลกผานเว็บโอเมทริกซ จะเปนเพียงเครื่องมือนําทางและผลพลอยไดที่เกิดจากการ บริหารจัดการเว็บไซตที่มีประสิทธิภาพนั่นเอง
รูปที่ 3 : หนาจอการวิเคราะหเว็บไซตโดย กูเกิล เว็บมาสเตอรทูลซ
5.3
TWCAG 20093 (Thai Web Content Accessibility
เปนแนวทางการพัฒนาเว็บไซตที่ทุกคนเขาถึง ได สามารถใชง านและเข า ใจเนื้ อ หา ตามมาตรฐานสากล WCAG 2.0 โดยกําหนดแนวทางที่เหมาะสมสําหรับการ ออกแบบ การนํ า เสนอเนื้ อ หาและข อ มู ล บนเว็ บ ไซต 4 หลักการ คือ ความสามารถในการรั บ รู (Perceivable) ความสามารถในการใช งาน (Operable) ความสามารถใน การเข า ใจ (Understandable) และความคงทนต อ การ เปลี่ ย นแปลง (Robust) มี เ กณฑ ค วามสํ า เร็ จ (Success Criteria) 3 ระดับในการทดสอบความเขากันไดของเว็บไซต เพื่อตอบสนองความตองการที่หลากหลายของคนหลายกลุม หลายกรณี ซึ่งกําหนดระดับในการเขาถึงไว 3 ระดับ คือ ระดับ A ระดับ AA ระดับ AAA Guide 2009)
7) เอกสารอางอิง Aminzadeh, N. & Salim, S. S., (2010). Detecting and visualizing web design patterns. IEEE. 100103. Bj, ouml, et al. (2001). Perspective of webometrics. Scientometrics. 50: 65-82. Petrie, H. (2009). The evaluation of accessibility, usability and user experience. CRC. Priyandari, Y., Iftadi, I., & Fitriawan, S. P. (2009). Redesigning website by considering the usibility aspects using parsipatory design. Proceedings of International Seminar on Industrial Engineering and Management, 5661. Sun, Z. & J. Zhang (2009). On Accessibility of Concept, Principle and Model of Educational Web Sites Design.IEEE. 730-733.
รูปที่ 4 : โลโกแสดงผลเมื่อผานเกณฑทดสอบทั้ง 3 ระดับ
5.4 มาตรฐานอื่นๆ ที่เกี่ยวของ สามารถนํามาพิจารณาใน การออกแบบเพิ่ ม เติ ม รวมทั้ ง ใช เ ป น แนวทางในการ ประเมินผลการออกแบบเว็บไซตในประเด็นของการประเมิน 3
http://www.tab.or.th/tabradio/download/twcag2009.doc
110
Yan, P. (2010). The Research of Web Usability Design. IEEE. 480-483. http://www.google.com/analytics http://www.google.com/webmasters/tools http://www.tab.or.th/tabradio/download/twcag2009.doc http://www.w3schools.com/browsers/browsers_stats.asp
111
การพัฒนาสื่อการเรียนการสอนผานเว็บไซต วิชาองคประกอบศิลปะไทย Development Teaching and Learning Aided Web Based Instruction Media for Composition of Thai Art Subject ฉัตรชัย ศิริพันธุ วิทยาลัยเพาะชาง มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร (dekorlaku@hotmail.com, dekorlaku@gmail.com)
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร พื้นที่เพาะ ชาง ซึ่งไดมาจากการเลือกกลุมตัวอยางแบบเจาะจง จํานนวน 22 คน เครื่ อ งมื อ ที่ ใ ช ใ นการวิ จั ย ในครั้ ง นี้ ป ระกอบด ว ย 1) สื่อการเรียนการสอนผานเว็บวิชาองคประกอบศิลปะไทย ที่ ผู วิ จั ย ไ ด พั ฒ น า ขึ้ น ใ น ลั ก ษ ณ ะ เ ว็ บ ไ ซ ต ที่ มี ชื่ อ http://www.thaiartonline.com 2 ) แ บ บ ท ด ส อ บ วิ ช า องคประกอบศิลปะไทย 3) แบบสอบถามความคิดเห็นตอการ ใช สื่ อ การเรี ย นการสอนผ า นเว็ บ ไซต สถิ ติ ที่ ใ ช ใ นการ วิเ คราะหขอ มูล ไดแ ก ค ารอ ยละ คา เฉลี่ ยและคา เบี่ย งเบน มาตรฐาน t- test โดยใชโปรแกรมสําเร็จรูป SPSS for Windows ในการวิจัยครั้งนี้ผลการวิจัยปรากฏวา 1) ผลสัมฤทธิ์ของการเรียนผานเว็บไซต วิชา องคประกอบ ศิ ล ปะไทยของนั ก ศึ ก ษาระดั บ ปริ ญ ญาตรี มหาวิ ท ยาลั ย เทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร พื้นที่เพาะชาง หลังเรียน สูงกวากอนเรียนอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 2) นักศึกษาระดับปริญญาตรี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราช มงคลรั ตนโกสิ น ทรพื้น ที่เพาะช างมี ความพึ งพอใจตอ การ เรียนการสอนผานเว็บวิชาองคประกอบศิลปะไทยที่ผูวิจัยได พัฒนาขึ้นในระดับมาก
ABSTRACT The objectives of this reseach were 1. to develop teaching and learning media via web based instruction on the course of “Composition of Thai Art” 2. to compare the students’ learning achievement between the pretest and posttest , and 3. to study the students’ satisfaction towards the web based instruction. The sample consisted of 22 students purposively selected in Rajamangala University of Technology Rattanakosin, Poh Chang College. The research instrument were 1) web based instruction at adderss http://www.thaiartonline.com 2) achievement test of Composition of Thai Art, and 3) a learner satisfaction survey of teaching and learning via web based instruction. The data were analyzed using statistical Percentage, Mean ,Standard Deviation And T-Test The result showed that 1) The leaning achievement after learning through web based instruction was significantly higher than the pretest at the .05 level 2) the satisfaction of the students using this learning via web based instruction was at high level. Keywords: Teaching and Learning Via Web Based Instruction, web based instruction, Composition of Thai Art
บทคัดยอ
คําสําคัญ: การเรียนการสอนผานเว็บ, องคประกอบศิลปะ ไทย
วัตถุประสงคของงานวิจัยครั้งนี้คือ เพื่อพัฒนาสื่อการเรียน การสอนผ า นเว็ บ ไซต วิ ช า องค ป ระกอบศิ ล ปะไทย มี วัตถุประสงคหลักเพื่อเปนสื่อเสริมการเรียนวิชาองคประกอบ ศิลปะไทย เพื่อศึกษาเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ของคะแนนกอน และหลังเรียนวิชาองคประกอบศิลปะไทย เพื่อศึกษาความ พึงพอใจของผูสอนและผูเรียนที่มีตอใชสื่อการเรียนการสอน ผานเว็บไซต กลุมตัวอยางที่ใชในการวิจัย ไดแก นักศึกษา ระดับปริญญาตรีที่ศึกษาในภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2551
1) บทนํา ปจจุบันเครือขายอินเทอรเน็ตไดเขามามีบทบาทในการเรียนรู เปนอยางมาก เนื่องดวยเครือขายอินเทอรเน็ตเปนแหลง รวบรวมองคความรูในรูปแบบของเอกสาไฮเปอรเท็กซบน เครือขายเวิลด ไวด เว็บ (Web Based Instruction) ที่มีการเก็บ
113
ข อ มู ล จํ า นวนมหาศาลและเป น ช อ งทางสื่ อ สารที่ ส ะดวก รวดเร็วประหยัดเวลาและคาใชจายในการติดตอสื่อสารอีกทั้ง ผูใชสามารถโตตอบและมีปฏิสัมพันธไดหลากหลารูปแบบ ทําใหเครือขายอินเทอรเน็ตกลายเปนเครื่องมือที่สําคัญในการ เรียนการสอนและการเรียนรู ซึ่งสามารถใชในการเสริมการ เรียนการสอนในชั้ นเรี ย นปกติได หรือใชเปนรูปแบบการ เรียนระหวางบุคคล เปนการเรียนรูโดยอาศัยเทคโนโลยีการ สื่อสารและเปนรูปแบบการเรียนการสอนที่เนนผูเรียนสําคัญ ที่สุด ใหนักเรียนเปนผูแสวงหาความรูดวยตนเองโดยมีครู เป น ผู ใ ห ก ารสนั บ สนุ น นวั ต กรรมการเรี ย นการสอนผ า น เว็บไซตเปนวิวัฒนาการทางเทคโนโลยีการสื่อสาร ที่นํามา เป น ทางเลื อ กหนึ่ ง ของการจั ด การเรี ย นการสอนของไทย เพื่อใหเกิดความเทาเทียมกันไมวาผูเรียนจะอยูที่ใดก็ตาม อีก ทั้งยังสนับ สนุนใหเกิดสภาพแวดลอมที่สงเสริมใหผูเรีย น ใฝหาความรูไดมากยิ่งขึ้นที่สามารถตอบสนองการเรียนรูโดย ไมจํากัดเวลาและสถานที่ จากเหตุผลดังกลาว ผูวิจัยมี ตระหนักวา การพัฒนาสื่อการเรียนการสอนผานเว็บไซตจะมี ประโยชน ต อ การจั ด กิ จ กรรมการเรี ย นการสอนและช ว ย สงเสริมใหผูเรียนเกิดความสนใจ และมีความพึงพอใจในการ เรียนมากยิ่งขึ้น
4) ประชากร ประชากรที่ใชในการวิจัยในครั้งนี้ ไดแก นักศึกษาระดับ ปริ ญ ญาตรี ในมหาวิ ท ยาลั ย เทคโนโลยี ร าชมงคล รัตนโกสินทร พื้นที่เพาะชาง
5) กลุมตัวอยาง กลุมตัวอยางที่ใชในการทดลองเพื่อศึกษาความความคิดเห็น ที่ มี ต อ การใช สื่ อ การเรี ย นการสอนผ า นเว็ บ ไซต วิ ช า องคประกอบศิลปะไทย ไดแก นักศึกษาระดับปริญญาตรีที่ ศึ ก ษา ภาคเรี ย นที่ 2 ในป ก ารศึ ก ษา 2551 มหาวิ ท ยาลั ย เทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร พื้นที่เพาะชาง ซึ่งไดมา จากการเลือกกลุมตัวอยางแบบเจาะจง เพื่อใชในการทดลอง ขั้นภาคสนาม จํานนวน 22 คน
6) เครื่องมือที่ใชในการวิจัย การวิจัยครั้งนี้มีเครื่องมือดังนี้ 1. สื่อการเรียนการสอนผานเว็บไซตที่ผูวิจัยไดพัฒนาขึ้น 2. แบบทดสอบกอนเรียนและหลังเรียน 3. แบบสอบถามความคิดเห็นตอการใชสื่อการเรียนการสอน ผานเว็บไซต
7) การเก็บรวบรวมขอมูล
2) วัตถุประสงคของโครงการวิจัย 1. เพื่อพัฒนาสื่อการเรียนการสอนผานเว็บไซต เพื่อเปนสื่อ เสริมการเรียนวิชา องคประกอบศิลปะไทย ในระดับปริญญา ตรี 2. เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ของคะแนนกอนและหลังเรียน วิชา องคประกอบ-ศิลปะไทย ในระดับปริญญาตรี 3. เพื่อการศึกษาความพึงพอใจของผูเรียนที่มีตอการใชสื่อ การเรียนการสอนผานเว็บไซต
ผูวิจัยไดดําเนินการเก็บรวบรวมขอมูลดังนี้ 1. ผูวิจัยนัดหมายกับกลุมตัวอยางเพื่อทดลองใชสื่อการเรียน การสอนผานเว็บไซต 2. ผูวิจัยใหกลุมตัวอยางทําแบบสอบถามความเห็นคิดเห็น ใหกลุมตัวอยาง 3. ผูวิจัยรวบรวมขอมูลทั้งหมดไปวิเคราะหขอมูล
3) สมมุติฐานของการวิจัย
เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ของคะแนนกอนและหลังเรียน ผาน เว็บไซตวิชา องคประกอบศิลปะไทย ในระดับปริญญาตรี
8) ผลการวิจัย
1. นักศึกษาที่เรียนผานเว็บไซต วิชา องคประกอบศิลปะไทย มีผลสัมฤทธิ์ของคะแนนหลังเรียนสูงกวากอนเรียน 2. นักศึกษาที่เรียนผานเว็บไซต วิชา องคประกอบศิลปะ ไทย มี ค วามพึ ง พอใจต อ การใช สื่ อ การเรี ย นการสอนใน ระดับมาก
ตารางที่ 1 การเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ของคะแนนกอนเรียน และหลังเรียนผานเว็บไซต วิชา องคประกอบศิลปะไทย ใน ระดับปริญญาตรี
114
ออกแบบ
คะแนน n x S.D df t p กอนเรียน 22 19.70 3.1271 หลังเรียน 22 49.55 2.2725 21 16.965 0.00*
7.
1.
2
3.
4.
5.
6.
เนื้อหา เนื้อหาที่นํามาใชในการเรียนการ สอนผานเว็บไซตตอ งมีความ หลากหลายและนาสนใจ การเรียนผานเว็บไซตในวิชา ตางๆ มีขอมูลมากเพียงพอตอการ เรียนรูและคนควาเพิ่มเติม เฉพาะวิชาภาคทฤษฎีเทานั้นที่ เหมาะจะนํามาใชในการเรียนผาน เว็บไซต เฉพาะวิชาภาคปฏิบัติเทานั้นที่ เหมาะจะนํามาใช ในการเรียน ผานเว็บไซต สวนประกอบดานโปรแกรม ออกแบบหนาจอเหมาะสม งาย ตอการใช สัดสวนเหมาะสม สวยงาม มีความคิดสรางสรรคในการ
S.D.
มาก
4.35
71
มาก ที่สุด
4.59
.58
มาก ที่สุด
4.74
.71
การคนหาขอมูล (search)
4.68
.76
แบบฝกหัดหรือแบบทดสอบ รายชื่อเว็บไซตที่ใชเชื่อม(link) ไปสืบคนขอมูลอืน่ ๆ 14 . การเรียนผานเว็บไซตนาสนใจ
4.15 4.84
.67 .58
4.55
.56
15.
การเรียนผานเว็บไซตไดพัฒนา ความสามารถและความรูของตน มากขึ้น การเรียนผานเว็บไซตรูสึกยุงยาก กับการเรียน การเรียนผานเว็บไซตนาเบื่อ หนาย การเรียนผานเว็บไซตนาน ๆ ทํา ใหรูสึกไมคอยสบาย ตองการเรียนผานเว็บไซตในกลุม วิชาอื่น ๆ ดวย
4.17
.67
มาก ที่สุด มาก ที่สุด มาก มาก ที่สุด มาก ที่สุด มาก
11.
2.84
1.01
2.42
1.02
2.73
.99
4.75
.58
โดยรวมการเรียนการสอนผาน เว็บไซตมีประโยชนตอการเรียน การสอนของผูเรียน เฉลี่ย
4.65
.56
มาก ที่สุด
4.08
0.74
มาก
12. 13.
ตารางที่ 2 แสดงผลการศึกษาความพึงพอใจของผูเรียนกลุม ตัวอยาง จํานวน 22 คน ที่มีตอ การเรียนการสอนผาน เว็บไซต วิชา องคประกอบศิลปะไทย x
.88
9.
ความพึงพอใจของผูสอนและผูเรียนที่มีตอใชสื่อการเรียน การสอนผานเว็บไซต วิชา องคประกอบศิลปะไทย
ขอความ
4.15
8.
n =22 * มีนัยสําคัญทางสถิติ .05 จากตารางที่ 2 ผลการเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ของ คะแนนก อ นเรี ย นและหลั ง เรี ย นผ า นเว็ บ ไซต วิ ช า องค ป ระกอบศิ ล ปะไทย ในระดั บ ปริ ญ ญาตรี นั้ น พบว า ผูเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกวาผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนกอนเรียนอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 แสดงวาการเรียนการสอนผานเว็บไซตทําใหนักศึกษามีผล การเรียนที่สูงขึ้น
ลํา ดับ
10.
ลักษณะของขนาด สี ตัวอักษร ชัดเจนอานงายเหมาะสมกับ ผูเรียน ออกแบบเมนูใหเว็บไซตใชงาย สะดวก ไมกอใหเกิดความสับสน ของเสนทางเดิมเว็บไซตและ สามารถยอนกลับไปยังจุดตางๆ ไดงาย ความตองการใชบริการการเรียน ผานเว็บไซตกระดานขาวตั้ง กระทูถาม (webbaord) การสงงาน ติดตอผูสอน (E-mail)
ตีความ 16.
4.42
.53
มาก ที่สุด
4.36
.82
มาก ที่สุด
3.47
.89
17. 18. 19.
มาก 20.
3.42
.99
4.25
.65
4.1
.65
มาก
ปาน กลาง นอย ปาน กลาง มาก ที่สุด
จากตารางที่ 2 แสดงใหเห็นวานักศึกษาสวนใหญ มีระดับความพึงพอใจตอการเรียนการสอนผานเว็บไซต วิชา องคประกอบศิลปะไทย ที่ผูวิจัยพัฒนาขึ้น เฉลี่ย ระดับมาก
มาก ที่สุด มาก
115
อิสระในการเลือก เนื้อหา เลือกเวลาศึกษา เลือกกิจกรรมที่ ตนสนใจโดย ไมมีเงื่อนไขการเรียงลําดับกอนหลัง ผูเรียน สามารถกลับไปเรียนซ้ําในเนื้อหาที่ยังไมเขาใจไดจนกวาจะ เขาใจ แลวจึงศึกษาในหนวยตอไปไดอยางเปนอิสระขึ้นอยู กับสามารถเฉพาะบุคคล มีอิสระในการประเมินผลการเรียน และสามารถทราบความกาวหนาในการเรียนของตน ซึ่งการ เรียนดวยเว็บไซตสามารถตอบสนองความแตกตางระหวาง บุคคล มุงเฉพาะรายบุคคลเปนสําคัญ 5. รูปแบบการเรียนการสอนผานเว็บไซตควรมีความยืดหยุน ในเรื่องเวลาและสถานที่ ผูเรียนตองมีความรับผิดชอบสูงใน การศึ ก ษาเรี ย นด ว ยตนเองและแสวงหาความรู มี ค วาม กระตือรือรนในการเรียนเพิ่มมากยิ่งขึ้น มีความตั้งใจใฝหา ความรู และครูเปนผูอํานวยความสะดวก ใหแนะนํา เปนที่ ปรึกษาในกรณีที่ติดขัด จัดหาแหลงความรูใหพรอม พรอม ทั้งแนะนําแหลงขอมูลตาง ๆ ที่เกี่ยวของ 6. ควรระมัดระวังมารยาทในการใชงานอินเทอรเน็ต ไมนํา ขอมูลผูอื่นมาใชในนามของตน โดยไมไดรับอนุญาตเปนการ ละเมิดลิขสิทธิ์ของผูอื่น ซึ่งนับวาเปนการกระทําที่ผิด กฎหมาย ดังนั้นควรจะอางอิงเว็บไซตที่เปนแหลงที่มาของ ขอมูล
9) สรุปผลการวิจัย 1. ผลสัมฤทธิ์ของการเรียนผานเว็บไซต วิชา องคประกอบ ศิลปะไทย ของนักศึกษาระดับปริญญาตรี มหาวิทยาลัย เทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร พื้นที่เพาะชาง หลัง เรียนสูงกวากอนเรียนอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 2. นักศึกษาระดับปริญญาตรี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราช มงคลรัตนโกสินทร พื้นที่เพาะชาง มีความพึงพอใจตอการ เรียนการสอนผานเว็บไซต วิชา องคประกอบศิลปะไทย ที่ ผูวิจัยพัฒนาขึ้นในระดับมาก
10) ขอเสนอแนะ 10.1) ขอเสนอแนะในการนําผลการวิจัยไปใช ผูวิจัยขอเสนอแนะในการนําผลการวิจัยไปใชดังนี้ 1. ผลการวิจัยสามารถนําไปใชประโยชนสําหรับผูสอน และนักออกแบบระบบการเรียนการสอน โดยการออกแบบ การเรียนการสอนดวยเว็บไซต ควรออกแบบใหมีเชื่อมโยง ทุกหนา ในทุกเรื่อง ทุกหัวขอ และคําสําคัญตาง ๆ ภายใน เนื้อหา ใหเชื่อมโยงแตละเรื่องใหมากและครอบคลุม เพื่อให ผูเรียนไดเขาถึงขอมูลไดในทันที อยางสะดวกรวดเร็วตามที่ ตองการ อันจะสงผลใหผูเรียนสามารถจดจําและระลึกถึง ขอมูลไดดี 2. การเรียนการสอนดวยเว็บเปนการศึกษาดวยตนเอง เนน ผู เ รี ย นเป น สํ า คั ญ การออกแบบเนื้ อ หาภายในเว็ บ เพจ ผูสอนและผูสรางเว็บควรออกแบบใหมีการเชื่อมโยงในเว็บ เพจใหมากเพียงพอโดยการวิเคราะหเนื้อหาใหผูเรียนสามารถ ควบคุมการเรียนรูไดดวยตนเอง ผูเรียนคนควาศึกษาเนื้อหา ไดอยางอิสระ การเชื่อมโยงและรูปแบบเว็บเพจมีความ สอดคลองกับกระบวนการเรียนรูของผูเรียน 3. ควรมี การจั ดเตรี ยมความพรอมดานอุป กรณและระบบ เครือขายอินเทอรเน็ต หากอุปกรณและระบบเครือขายไมมี ประสิทธิภาพ อาจสงผลใหเกิดความลาชาในการเขาสู บทเรียนสงผลใหความสนใจเรียนและตั้งใจเรียนลดลง 4. การเรียนการสอนผานเว็บไซต วิชา องคประกอบศิลปะ ไทย นั้น ผูเรียนสามารถเรียนผานจอคอมพิวเตอร ผูเรียน สามารถรับขอมูลอยางไมจํากัดเวลา ไมจํากัดสถานที่ ผูเรียน ไมจําเปนตองเขาชั้นเรียน หองเรียนจะถูกแทนดวยเว็บเพจ เนื้อหาในหนังสือจะถูกแทนดวยเว็บเพจเนื้อหา ผูเรียนมี
10.2) ขอเสนอแนะสําหรับการทําวิจัยครั้งตอไป ผูวิจัยขอเสนอแนะสําหรับการวิจัยครั้งตอไปดังนี้ 1. ควรมีก ารศึ กษากระบวนการเรี ย นรู การเชื่ อ มโยงและ รู ป แบบเว็ บ ไซต ใ นการเรี ย นการสอนด ว ยเว็ บ ไซต ที่ มี ต อ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ผลการแกปญหา และผลการถายโยง การเรียนรูสําหรับนักศึกษาระดับอุดมศึกษาเพื่อศึกษาผลที่จะ เกิดขึ้นกับผูเรียนในระดับที่แตกตางกัน 2. ควรมีก ารศึ กษากระบวนการเรี ย นรู การเชื่อ มโยงและ รูปแบบเว็บไซต ในการเรียนการสอนดวยเว็บไซตในวิชาอื่น สาขาตาง ๆ ทั้งสายสังคมศาสตร และสายวิทยาศาสตร ที่ ตองคนควาเนื้อหาปริมาณมาก ๆ ในระดับอุดมศึกษา เพื่อ ศึกษาผลที่มีตอผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน การแกปญหา และ การถายโยงการเรียนรู 3. ควรมีการศึกษารูปแบบการเรียนการสอนดวยเว็บไซต การออกแบบ การจัดวางหนา การใชอุปกรณการเชื่อมโยง ตาง ๆ การชี้นํา การใชแผนภาพมโนทัศ น การใชกราฟก
116
เชื่ อ มโยงที่ มี ต อ ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นของนั ก เรี ย นที่ มี กระบวนการเรียนรูแตกตางกัน 4. ควรมีการศึกษารูปแบบการเรียนการสอนดวยเว็บไซตใน การจัดการศึกษาทางไกล โดยออกแบบใหมีการเชื่อ มโยง แบบอิสระกับการเชื่อมโยงแบบควบคุมโดยโปรแกรม ที่มี ตอผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน การแกปญหา และการถายโยง การเรียนรูของนักเรียนระดับตาง ๆ
วรัท พฤกษากุลนันท .ม.ป.ป. การเรียนการสอนผานเว็บ (Web-Based Instruction) (ออนไลน) แหลงที่มา http://www.thaicyberu.go.th, 27 สิงหาคม 2551. สําเริง จันทรสุวรรณ และสุวรรณ บัวทวน. (2544). ระเบียบวิธวี ิจัยทางสังคมศาสตร. ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะมนุษยศาสตรและ สังคมศาสตร, มหาวิทยาลัยขอนแกน สุรางค โควตระกูล. (2533). จิตวิทยาการศึกษา. กรุงเทพฯ. จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. เอกภพ อินทรภู. (2547) . การพัฒนาบทเรียนผานเว็บ เรื่อง “การผลิตสไลด” สําหรับนักศึกษาคณะครุศาสตร สถาบันราชภัฏสวนสุนันทา. กรุงเทพฯ: วิทยานิพนธปริญญาโท มหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร. อนุชัย ธีระเรืองไชยศรี .(2551). การออกแบบระบบการเรียน การสอน:หลักสูตรผูเชี่ยวชาญอีเลิรนนิง วิชา ความรูพื้นฐานอีเลิรนนิง. โครงการมหาวิทยาลัยไซ เบอรไทย สํานักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ(ออนไลน) แหลงที่มา http://www.thaicyberu.go.th, 27 สิงหาคม 2551. Hirumi, A., and Bermudez, A. Interactivity. (1996). distance education and instructional systems design converge on the information superhighway. Journal of Research on Computing in Education,29(1) (1996): 1-16. Khan, Badrul H. (1997). Web-Based Instruction. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall.
เอกสารอางอิง กิดานันท มลิทอง. (2540) เทคโนโลยีการศึกษาและ นวัตกรรม. กรุงเทพฯ: สํานักพิมพแหงจุฬาลงกรณ มหาวิทยาลัย. จิตเกษม พัฒนาศิริ. (2539) เริ่มสรางโฮมเพจดวย HTML. กรุงเทพฯ : วิตตี้ กรุป, โททศ อัคคพงษพันธุ. (2545). บทเรียนบนเครือขาย อินเตอรเน็ต วิชา ทฤษฎีออกแบบพาณิชยศิลป. กรุงเทพฯ: วิทยานิพนธปริญญาโท, มหาวิทยาลัย เทคโนโลยีเจาคุณลาดกระบัง ธนา เทศทอง. (2545). การพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอรชวย สอนวิชาเลือกเสรี ศ 016 จิตรกรรม 2 เรื่องจัด องคประกอบศิลปกับงานจิตรกรรม ของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 4 โรงเรียนราชินีบูรณะ จังหวัด นครปฐม . กรุงเทพฯ: วิทยานิพนธปริญญาโท, มหาวิทยาลัยศิลปากร. ประกอบ โพธิ์ทองคํา.(2548). การพัฒนาบทเรียน คอมพิวเตอรชวยสอน กลุมสาระการเรียนรูศิลปะ เรื่องทฤษฎีสี ชั้นประถมศึกษาปที่4. กรุงเทพฯ: วิทยานิพนธปริญญาโท, มหาวิทยาลัยศิลปากร. พรทิพย รินนาศักดิ์. (2547). รายงานการวิจัยเรื่อง การ พัฒนาสื่อการเรียนการสอนผานเว็บ เรื่อง สังคมกับ เศรษฐกิจ. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราช มงคลกรุงเทพ. มธุรส จงชัยกิจ. (2544). การจัดเก็บขอมูล Web เพื่อ นํามาใชแบบ Off Line. ภาควิชาการศึกษา คณะ ศึกษาศาสตร, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร. กรุงเทพฯ. (อัดสําเนา)
117
การบูรณาการสารสนเทศเพื่อการจัดการความรูในสถาบันอุดมศึกษา Integration of Information Technology for Knowledge Management in Higher Education วีระยุทธ พิมพาภรณ คณะเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยสยาม (werayut2002@hotmail.com)
ละบุคคล ซึ่งในบทความนี้จะนําเสนองานวิจัยเชิงพัฒนา ใน การบู ร ณาการสารสนเทศเพื่ อ จั ด การความรู (ITSchool Solution) โดยเนนดานการออกแบบระบบการจัดการแบบ บูรณาการ (Integrated Management System) และการบูรณา การองคความรู (Integration of knowledge)
ABSTRACT Presently, Thailand focuses on the “Lifelong Learning”. The human resource is a main factor to drive the country to the right way by emphasizing the efficiency of educational system that appropriate to the individual ability. This article presents the developmental studies in “Integration of Information Technology for Knowledge Management (ITSchool Solution)” by focusing on the Integrated Management System and Integration of knowledge.
แนวคิด ITSchool Solution มีจุดประสงคเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ โดยมุงเนนที่การพัฒนาอยางตอเนื่อง ซึ่งตองมีการบูรณาการ และการจัดทํากลยุท ธ เพื่ อใหมั่น ใจวาโครงการริเริ่ม ตาง ๆ ภายใตแนวคิด ITSchool Solution ไดมีการบูรณาการและมี ทิ ศ ทางไปในแนวทางเดี ย วกั น ในป จ จุ บั น ภายใต แ นวคิ ด ITSchool Solution ไดมีการจัดทําระบบบริหารจัดการ สารสนเทศ 4 สวนดังนี้ 1) ระบบจัดการขอมูลขาวสาร (ITSchool Web) พัฒนาภายใตแนวคิดของระบบบริหารจัดการ ขอมูลขาวสารครบวงจร (Content Management System : CMS) 2) ระบบบริหารจัดการการเรียนการสอน (ITSchool eLearning) พัฒนาภายใตแนวคิดของระบบบริหารจัดการการ เรียนรู (Learning Management System) 3) ระบบแจงความ เคลื่อนไหวของ ITSchool Solution (ITSchool Blog) และ 4) ระบบวิเคราะหสถิติ (ITSchool Analytics) พัฒนาภายใต แนวคิ ด การวิ เ คราะห พ ฤติ ก รรมต า ง ๆ ของผู ใ ช ง านในโลก ออนไลน ซึ่งขณะนี้ ITSchool Solution มีการติดตั้งใชงานที่ http://itschool.siam.edu
The purpose of “ITSchool Solution Concept” is to increase the effectiveness through continuous development and strategic formulation in order to progress in the same way. The ITSchool Solution Concept is divided into 4 parts as follows: 1) ITSchool Web : developed under the concept of Content Management System (CMS), 2) ITSchool eLearning: developed under the concept of Learning Management System, 3) ITSchool Blog: developed for notifying the information, and 4) ITSchool Analytics: developed for analyzing the cyber user’s behavior. Now, The ITSchool Solution has been installed at http://itschool.siam.edu. Keywords: Lifelong Learning, Integration of Information Technology, Knowledge management, Higher Education.
บทคัดยอ
คําสําคัญ: การเรียนรูตลอดชีวิต, การบูรณาการสารสนเทศ, การจัดการความรู, สถาบันอุดมศึกษา
ปจจุบันประเทศไทยใหความสําคัญกับการเรียนรูตลอดชีวิต (L3 – Life Long Learning) ทั้งนี้ปจจุบันบุคลากรถือไดวาเปน กําลังสําคัญ ในการขับ เคลื่อนประเทศใหกาวไปในทิศทางที่ ถูก ต อ ง โดยมี ก ารให ค วามสํ าคั ญ กับ การจั ด การศึก ษาที่ เ ป น ระบบ มีประสิทธิภาพ และสอดคลองกับความสามารถของแต
119
1) บทนํา
ที่ไดมีการติดตั้งใชงานจริง และในสวนสุดทาย จะเปนการสรุป และกลาวถึงแผนงานที่จะมีการพัฒนาในอนาคต
เศรษฐกิจฐานความรู (Knowledge-based Economy : KBE) เป น แรงขั บ เคลื่ อ นหลั ก ของการพั ฒ นาระยะยาวและยั่ ง ยื น (สรุปผลการปรับปรุงวิทยาศาสตรโลก, http://www.nrct.go.th, 2553, ออนไลน) จะเห็นไดวาความแตกตางของคุณภาพ ปริ ม าณในการเข า ถึ ง และการใช ค วามรู เ ป น สิ่ ง ซึ่ ง ชี้ วั ด ความสามารถในการแขงขัน ความทาทายที่สําคัญที่สุดอยาง หนึ่ ง สํ า หรั บ สถานศึ ก ษาในป จ จุ บั น คื อ การให มี ก ารเข า ถึ ง ความรู อ ย า งรวดเร็ว ถู กต อ ง และจั ดหาแหล งความรู เพื่ อ ลด ความแตกตางทางการเรียนรู ดังนั้น การปฎิวัติเทคโนโลยีดาน ขอมูลและการสื่อสารทําใหการเขาถึง ถายโอน และผลิตขอมูล เปนไปไดอยางสะดวกและรวดเร็ว จากเหตุผลขางตนจึงถือเปน หลั ก คิ ด พื้ น ฐานในการพั ฒ นาแนวคิ ด ในการบู ร ณาการ สารสนเทศเพื่อการจัดการความรู (ITSchool Solution) ซึ่งถือ ไดวาเปนแนวคิดพื้นฐานของการบริหารจัดการในทุกขั้นตอน ของการปฏิบัติ ไมวาจะเปนการสื่อสารขอมูลของหนวยงานไป ยังภายนอก การจัดการเรียนการสอนภายในหนวยงาน รวมถึง การวิเคราะหพฤติกรรมตาง ๆ เพื่อปรับปรุงองคประกอบของ ITSchool Solution
2) สถาปตยกรรม เทคโนโลยีและสารสนเทศที่เกี่ยวของ ในส ว นนี้ จ ะเริ่ม ต น ด วยการอธิ บ ายแนวคิ ด ที่สํ า คั ญ ของการ จัดการในลักษณะการทํางานรวมกัน และเนื่องจากงานวิจัยนี้ใช ซอฟต แ วร โ อเพนซอร ซ สถาป ต ยกรรมเอ็ ม วี ซี เทคโนโลยี Framework และSCORM 2004 เปนเครื่องมือในการพัฒนา ซอฟตแวร ดังนั้นจะกลาวถึงเครื่องมือดังกลาว โดยเฉพาะใน สวนที่ เกี่ยวของกับการพัฒนาซอฟตแวร จากนั้นจะกลาวถึง ขอมูลสารสนเทศที่มีการใชงานอยู ซึ่ง ITSchool Solution ไดมี การนํามาใชบริหารจัดการ 2.1) ซอฟตแวรโอเพนซอรซ (open source software) ในป จ จุ บั น การพั ฒ นาซอฟต แ วร ป ระยุ ก ต (Application Software) ไมจําเปนจะตองเขียนโปรแกรมใหมทั้งหมด แต สามารถเลือกใชซอฟตแวรในลักษณะของซอฟตแวรโอเพน ซอร ซ ที่ ส ามารถนํ า มาประยุ ก ต ใ ช กั บ การบริ ห ารจั ด การ สารสนเทศ โดยซอฟต แ วร โ อเพนซอร ซ จะเป ด โอกาสให ผูพัฒนาสามารถเขียนโปรแกรมที่อยูในรูปของคอมโพเนนต จากนั้ น นํ า มาประกอบรวมกั น ขึ้ น เป น ซอฟต แ วร ป ระยุ ก ต (Application) เพื่อสามารถบริหารจัดการสารสนเทศไดตรง ตามความตองการ วิธีการพัฒนาซอฟตแวรแบบคอมโพเนนตนี้ จะช ว ยลดค า ใช จ า ยในการพั ฒ นาซอฟต แ วร ไ ด เนื่ อ งจาก สามารถพัฒนาซอฟตแวรไดรวดเร็วขึ้น และการบํารุงรักษา ซอฟตแวรทําไดโดยงาย
บทความนี้จะนํ าเสนองานวิจัยเชิงพัฒนาแนวคิดรวมถึงการ พัฒนาซอฟตแวรที่เปนสวนประกอบของ ITSchool Solution เริ่ ม ตั้ ง แต ป ระสบการณ แ ละเทคโนโลยี ที่ ใ ช ใ นการพั ฒ นา แนวคิด ITSchool ซึ่งยอมาจาก Information Technology School Solution เปนแนวคิดในการพัฒนาระบบสารสนเทศ ภายในคณะเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยสยาม โดยมี วัตถุประสงคเพื่อใหผูที่มีสวนเกี่ยวของใชเปนแนวทางในการ พัฒนาระบบสารสนเทศใหเหมาะสมและสอดคลองทั้งระบบ การจัดเรียงเนื้อหาในบทความนี้ ประกอบดวย
2.2) สถาปตยกรรมเอ็มวีซี (Model-View-Controller) สถาปตยกรรมเอ็มวีซี (MVC: Model-View-Controller) เปน สถาปตยกรรมซอฟแวร (Software Architecture) (John Daecon, “Model-View-Controller (MVC) Architecture”, http://www.jdl.co.uk/briefings, 2553, Online) ที่มีการแบง ระบบออกเปน 3 สวนหลักๆ ไดแก Data Model, User Interface, and Control Logic ในสวนของ Data Model เปนสวนที่ทําหนาที่ติดตอกับ
สวนที่สองกลาวถึงสถาปตยกรรม เทคโนโลยีและสารสนเทศที่ เกี่ยวของ ในสวนที่สามอธิบายโครงสรางแนวคิดพื้นฐานของ ITSchool Solution และสวนประกอบของระบบบริหารจัดการ สารสนเทศแบบบรูณาการในปจจุบัน สวนที่สี่เปนการนําเสนอ การใชงานในมุมมองของผูใชงานแตละกลุม ภายใต ITSchool Solution และแสดงตัวอยางการทํางานที่สําคัญของระบบตาง ๆ
120
Database จัดการขอมูลเขา – ออก เพื่อนําไปประมวลผล User Interface เปนสวนของการแสดงผลทาง Web Browser อยูใน รูปแบบของ HTML ซึ่งนําขอมูลที่ไดมาจาก Data Model มา แสดงผล Control Logic เปนสวนของการประมวลผลหลัก ติดตอกับ Web Browser เพื่อสงตอให Data Model หรือ User Interface
2.4) SCORM 2004 มาตรฐาน SCORM ของ e-Learning มีการแบงออกเปน 2 ลักษณะ คือ มาตรฐานดาน Content Package มาตรฐานนี้ กําหนดใหรวบรวมขอมูลหรือการ Package ขอมูล เชน Text, Image, Multimedia เขาเปนกอน หรือเปน Unit ดวยกัน เพื่อ ป อ งกั น ความถู ก ต อ งของข อ มู ล และมาตรฐานด า น API (Application Program Interface) มาตรฐานนี้จะหมายถึง ข อ กํ า หนดต า ง ๆ ของข อ มู ล ต อ งเหมื อ นกั น เพื่ อ ให ข อ มู ล บทเรี ย นมี ก ารส ง และการเข า ถึ ง ได ถู ก ต อ งจากโปรแกรมที่ แตกตางกัน
การพัฒนาระบบจัดการขอมูลขาวสาร (ITSchool Web) ไดใช ประโยชน จ ากสถาป ต ยกรรมเอ็ ม วี ซี ในการสร า งส ว นการ แสดงผลข อ มู ล ข า วสารเพื่ อ ติ ด ต อ กั บ ผู ใ ช ง าน ซึ่ ง มี ก าร เปลี่ ย นแปลงบ อ ยเพื่ อ ให ต รงกั บ ความต อ งการของผู ใ ช ง าน รวมถึงการปรับปรุงกระบวนการทางธุรกิจ (Business Logic) ของคอมโพเนนต ที่ ใ ช ใ นการจั ด การสารสนเทศให มี ค วาม สอดคลองกับกระบวนการของหนวยงาน
ใน SCROM 2004 มีความสามารถในการปรับลําดับกิจกรรม การเรี ย นให เ หมาะสมกั บ เนื้ อ หาบทเรี ย นของผู เ รี ย น และ ความสามารถในการใชเนื้อหารวมกัน เพื่อใหมีความสามารถ ในการทํางานระหวางระบบ (Interoperability)
2.3) Software Framework ซอฟตแวรเฟรมเวิรค หรือ โครงรางซอฟตแวร เปนรูปแบบที่ นํ า ก ลั บ ม า ใ ช ใ ห ม ไ ด สํ า ห รั บ ร ะ บ บ ย อ ย ( Subsystem) (“Framwork Design: Role Modeling Approach”, http://en.wikipedia.org/wiki/Software_framework, 2553, Online) ในที่นี้หมายถึงชุดของ Libraries หรือ Classes สําหรับ ใชในการพัฒนาโปรแกรม ผูพัฒนาซอฟตแ วรเฟรมเวิรค จะ กํา หนดมาตรฐานการใช ง านเฟรมเวิ ร ค เพื่ อ ให ผู ใ ช ส ามารถ เรียกใชความสามารถตาง ๆ ของเฟรมเวิรคไดอยางถูกตอง ซึ่ง จะทําใหผูพัฒนาโปรแกรมประหยัดเวลาในการสรางงานได มาก เฟรมเวิรคที่นิยมในปจจุบันมีอยูหลาย Platform ซึ่งมีความ แตกตางกันตามภาษาคอมพิวเตอรที่ใชในการสราง เชน Java Framework พัฒนาโดยภาษา Java หรือ .NET Framework พั ฒ นาโดยภาษา C# ในบทความนี้ มี ก ารพั ฒ นาระบบ สารสนเทศดวยภาษา PHP ซึ่งมีการเรียกใชงาน Framework ที่ พัฒนาดวยภาษา PHP เชน Joomla Framework เปนตน
ระบบบริหารจัดการการเรียนการสอน (ITSchool e-Learning) เปนระบบสารสนเทศที่รองรับการทํางานของ SCROM 2004 เพื่อใชประโยชนจากการใชเนื้อหารวมกันในรายวิชาที่ตางกัน (Share Content) ทําใหการพัฒนาเนื้อหาในรายวิชาทําได รวดเร็ ว ยิ่ ง ขึ้ น นอกจากนี้ ยั ง ลดค า ใช จ า ยในการบํ า รุ ง รั ก ษา บทเรียน (Content Maintenance) ซึ่งถือวาเปนการสนับสนุน การสรางรูปแบบการบูรณาการองคความรูที่เปนรูปธรรม 2.5) ขอมูลสารสนเทศภายใน ITSchool Solution ในส ว นนี้ จ ะเป น การนํ า เสนอแนวทางการบริ ห ารข อ มู ล สารสนเทศภายใตระบบสารสนเทศที่เปนสวนประกอบของ ITSchool Solution โดยมีสวนประกอบดังนี้ 2.5.1 Content Management System : CMS ITSchool Web เปนระบบบริหารจัดการสารสนเทศ ซึ่งนํามา บริหารจัดการ ขอมูลตาง ๆ ของหนวยงาน เชน ขอมูลเกี่ยวกับ คณะ บุคลากร และหลักสูตร ที่มีการจัดการเรียนการสอน ซึ่ง ขอมูลที่นําเสนอมีการจัดระบบภายใตโครงสรางของเว็บไซต (Site Structure) ซึ่งมีการจัดการโครงสรางเพื่อรองรับการ
ในงานวิจัยนี้มีการเรียกใชงาน Framework ที่หลากหลายตาม รูปแบบของโปรแกรมประยุกต เชน กรณี ITSchool Web พัฒนาขึ้นดวย Joomla จึงมีการเรียนใชงาน Joomla Framework เพื่อสามารถทํางานไดอยางสะดวกและรวดเร็วเปนตน
121
เพิ่มเติมของขอมูลใหม ๆ ได ภายใตระบบ ITSchool Web จะมี การบริ ห ารจัดการขอ มูลซึ่งเปนธุร กรรมเกี่ยวกับการจัดการ อบรมสัมมนาของหนวยงาน ซึ่งสามารถจัดใหมีการลงทะเบียน เขารวมอบรมออนไลนผานทางเว็บไซตได 2.5.2 Web blog ITSchool Blog เปนการพัฒนาระบบเพื่อบริหารจัดการขอมูล ขาวสารของ ITSchool Solution เพื่อใหเกิดพื้นที่สําหรับการ แลกเปลี่ยนเรียนรู (Share and Learn) ซึ่งจะทําใหผูพัฒนาใน ส ว นต า ง ๆ สามารถติ ด ตามข า วสารความเคลื่ อ นไหว สารสนเทศภายใต ITSchool Solution ไดอยางครบถวน เชน การพัฒนาความสามารถใหม ๆ ของการจัดการเรียนการสอน ผานระบบ ITSchool e-Learning หรือประสบการณในรูปแบบ การจัดการเรียนการสอน เพื่อนําไปพัฒนาจนเปนการปฏิบัติที่ดี ที่สุด (Best Practice) ของหนวยงาน เปนตน
ขอ มูลที่มีการนํามาวิเคราะห อาทิ ขอ มูลเวลาการเขาใชงาน สู ง สุ ด ของผู เ รี ย น เพื่ อ วิ เ คราะห ห าช ว ยเวลาที่ ดี ที่ สุ ด ในการ จั ด การเรี ย นการสอนนอกห อ งเรี ย น ซึ่ ง เป น การเพิ่ ม ประสิ ท ธิ ภ าพในการเรี ย นการสอนแบบทุ ก ที่ ทุ ก เวลา (Anywhere Anytime) ซึ่งจะทําใหผูสอนเพิ่มคุณภาพของการ จัดการ (Quality of Management) ของการจัดการเรียนการสอน แบบตางเวลา (Asynchronous Learning)
3) แนวคิดโดยรวมและสวนประกอบของ ITSchool Solution แนวคิดโดยรวมของ ITSchool Solution จะรวมถึงการ ออกแบบและพั ฒ นาระบบบริ ห ารจั ด การสารสนเทศที่ เ ป น สวนประกอบของ ITSchool Solution ดังนี้
2.5.3 Learning Management System : LMS ITSchool e-Learning ระบบบริหารจัดการการเรียนการสอน โดยสารสนเทศในระบบคื อ องค ค วามรู ต า ง ๆ ของแต ล ะ รายวิ ช า เช น เอกสารประกอบการสอน เอกสารนํ า เสนอ แบบทดสอบเพื่อประเมินตนเอง และแบบทดสอบกอนเรียน หลั ง เรี ย นที่ ผู ส อนจะประเมิ น ผู เ รี ย น เป น ต น โดยหลั ก การ สําคัญในการจัดการสารสนเทศสวนนี้คือ การจัดองคความรู อย างเป นระบบผ า นหลั ก การพั ฒนาสื่ อ การเรีย นในลั ก ษณะ เลิรนนิง ออบเจ็ค (Learning Object: LO) เพื่อใหผูสอนสามารถ สรางกระบวนการจัดการเรียนการสอนอยางมีประสิทธิภาพ เชนการสราง LO ที่สอดคลองกับผลการเรียนรูที่คาดหวัง (Learning Objective) ซึ่งมีความสอดคลองกับผลการเรียนรูที่ คาดหวังในรายวิชาอื่น ผูสอนจึงสามารถเลือกสรร LO มาใช ผสมผสานกับการจัดการเรียนการสอนแบบอื่น ๆ ในชั้นเรียน ไดอยางหลายหลาย ซึ่งถือเปนการสรางทุนความรู (Knowledge Capital) ภายในหนวยงานและนํามาใชเพื่อใหเกิดการบูรณา การความรู (Knowledge Integration)
3.1) แนวคิดโดยรวมของ ITSchool Solution ITSchool Solution เปนการวางระบบคุณภาพของการจัดการ ข อ มู ล สารสนเทศเชิ ง บู ร ณาการ เพื่ อ การจั ด การความรู ใ น สถาบันอุดมศึกษา จะเห็นไดวาวิธีการหรือเครื่องมือตาง ๆ ดังที่ ไดก ลา วมาขา งตน สามารถนํา มาเสริ ม และบู ร ณาการเข ากั บ ระบบการจัดการความรูเดิมไดเปนอยางดี ไมวาจะเปนระบบ การจัดทําโครงสรางหลักสูตร การกําหนดวัตถุประสงครายวิชา (Learning Objective) และการประเมินผลรายวิชา ดังนั้นการ ออกแบบระบบการจั ด การแบบบู ร ณาการ (Integrated Management System) จึงเนนการทําความเขาใจองคประกอบที่ สําคัญที่ทําใหระบบสามารถดําเนินการไดและมีความเชื่อมโยง ซึ่งกันและกัน ดังรูปที่ 1
2.5.4 Web Analytics ITSchool Analytics เปนระบบวิเคราะหสถิติออนไลน เนนการ วิ เ คราะห ข อ มูล สารสนเทศบนระบบออนไลน ซึ่ ง เป น ส ว น สําคัญในการเลือกกลยุทธการจัดการเรียนการสอน ตัวอยาง
122
Ma Con na ten Sy gem t ste en m t
Information Management
Kn ow
สอนสามารถแสดงไดดังรูปที่ 2 led ge
Le arn ing M Sy ana ste ge me m
Ma
na ge
me nt
nt
+ log b b tics e y l W na A
Te
n ch
olo
gy
M
e ag an
me
nt
รูปที่ 2: การจัดการสื่อการเรียนการสอน
รูปที่ 1: ITSchool Solution Model องคประกอบสําคัญ 3 สวนไดแก 1) องคความรู (Knowledge) 2) สารสนเทศ (Information) และ 3) เทคโนโลยี (Technology) ถือเปนสวนประกอบหลักที่เปนตัวขับเคลื่อนหนวยงานดังนั้น ใน ITSchool Solution จึงไดนําองคประกอบทั้ง 3 สวนมา บริ ห ารจั ด การ ให เ กิ ด ประสิ ท ธิ ผ ลสู ง สุ ด ในการบรู ณ าการ สารสนเทศ
จากรูปจะเห็นไดวากอนการพัฒนารายวิชาไดมีการจัดทํา แผน ที่องคความรู (Knowledge Mapping) ซึ่งเปนการวิเคราะหองค ความรูที่อยูในรายวิชาตาง ๆ จากนั้นหาความเชื่อมโยงของแต ละองคความรู เมื่อสรางแผนที่องคความรูแลวจึงนํารายวิชาที่มี การจัดการเรียนการสอนในหลักสูตรมาวิเคราะหเพื่อเลือก LO ไปใชในการสรางและพัฒนารายวิชาที่จัดการเรียนการสอน ผาน ITSchool e-Learning โดยมีการเลือก LO ใหตรงกับ วัตถุประสงครายวิชา (Learning Object)
3.2) การจัดการความรู (Knowledge Management)
จะเห็นไดวา การบริหารจัดการองคความรูในลักษณะนี้จะทํา ใหผูสอนที่ดูแล LO สามารถพัฒนา LO ของตนเองไดอยาง อิสระ และสามารถนํา LO ของตนเองไปใชกับรายวิชาอื่น ๆ ที่ มีวัตถุประสงครายวิชาเดียวกัน ทําใหการบริหารจัดการองค ความรู ใ นลัก ษณะนี้ เป นการใชป ระโยชน จ ากการใช เนื้ อ หา รวมกันในรายวิชาที่ตางกัน (Sharable Content) ทําใหการ พัฒนาเนื้อหาในรายวิชาทําไดรวดเร็วยิ่งขึ้น นอกจากนี้ยังลด คาใชจายในการบํารุงรักษาบทเรียน (Content Maintenance) ซึ่ง ถือวาเปนการสนับสนุนการสรางรูปแบบการบูรณาการองค ความรูที่เปนรูปธรรม
ในสถาบันการศึกษาภารกิจหลักคือการถายทอดความรู ความ เชี่ยวชาญ จากผูสอนไปยังผูเรียน ดังนั้นการจัดการความรูจึง เนนกระบวนการ 3 สวนคือ 1) การพัฒนาสื่อการเรียนใน ลักษณะ เลิรนนิง อ็อบเจกต (Learning Object: LO) ซึ่งใชตัวยอ วา LO ภายใตมาตรฐาน SCROM การจัดการหลักสูตรและ รายวิชาโดยการจัด LO ตามวัตถุประสงครายวิชา (Learning Objective) 2) การกระจายความรูไปยังผูเรียน (Content Delivery) และ 3) การวัดและการประเมินผลการเรียนรู (Testing and Evaluation) โดยพัฒนาระบบการจัดการการเรียน การสอน (ITSchool e-Learning) เพื่อสนับสนุนการแลกเปลี่ยน ความรูและใชขอมูลรวมกันระหวางบุคลากรภายในหนวยงาน สนั บ สนุ น การใช ข อ มู ล ร ว มกั น ให เ กิ ด ประโยชน ภายใต แนวความคิ ด การใช เ นื้ อ หาร ว มกั น ในรายวิ ช าที่ ต า งกั น (Sharable Content) โดยภาพรวมของการปรับสื่อการเรียนการ
รวมถึ ง การสร า งสร า งสภาพแวดล อ มการเรี ย นรู ใ หม ใ ห กั บ ผูเรียนและผูสอน โดยใชชื่อวา ระบบบริหารจัดการการเรียน การสอน (ITSchool e-Learning) พัฒนาภายใตแนวคิดของ ระบบบริ ห ารจั ด การการเรี ย นรู (Learning Management
123
เลิรนนิง อ็อบเจกต (Learning Object: LO) ในรายวิชาตาง ๆ วิธีการจัดการเรียนการสอนที่มีคุณภาพ เปนตน ปจจุบันไดมี การพัฒนาระบบวิเคราะหสถิติ (ITSchool Analytics) เพื่อชวย ในการวิ เ คราะห พ ฤติ ก รรมผู ใ ช ง านของ ผู เ รี ย นและ บุคคลภายนอก โดยมีการนําขอมูลการใชงานมาวิเคราะหในมิติ ตาง ๆ เชน การวิเคราะหชวงเวลาการเขาใชระบบ ITSchool eLearning เพื่อหาชวงเวลาการเรียนดวยตนเอง เปนตน ถือไดวา เปนเครื่องมือในการสนับสนุนการใชขอมูลที่มีอยูเพื่อชวยใน การตัดสินใจ แหลงขอ มูลอางอิงในการวิจัย และใชกําหนด แนวทางในการพัฒนาสวนอื่น ๆ ตอไป
System) สามารถแสดงภาพรวมของระบบไดดังดังรูปที่ 3
รูปที่ 3: ภาพรวมระบบการจัดการเรียนการสอน (ITSchool eLearning)
4) การใชงานระบบสารสนเทศ
3.3) การจัดการสารสนเทศ (Information Management)
ITSchool Solution มีสวนประกอบของสารสนเทศและผูที่ เกี่ยวของดังนี้
จากการวิเคราะหสารสนเทศ ของสถาบันการศึกษาทําใหเห็น วา สารสนเทศที่ ต อ งการสื่ อ สารไปยั ง ภายนอก และภายใน หนวยงานเองมีจํานวนมาก ดังนั้นจึงไดพัฒนาระบบจัดการ ขอมูลขาวสาร (ITSchool Web) เพื่อเปนเครื่องมือในการ บริหารจัดการสารสนเทศ เชน ขอมูลทั่วไปและขาวสารตาง ๆ เกี่ยวกับหนวยงาน เปนตน เนื่องจากระบบที่พัฒนาเปนระบบ บริ ห ารจั ด การข อ มู ล ข า วสารแบบครบวงจร (Content Management System : CMS) ซึ่งไมจํากัดเพียงการจัดการ ข า วสารเท า นั้ น แต มี ก ารติ ด ตั้ ง ส ว นประกอบพื้ น ฐาน (Component) เพื่อเพิ่มความสามารถในการจัดการธุรกรรมตาง ๆ ของหนวยงาน อาทิ ปฏิทินกิจกรรม และการจัดการอบรม สัมมนา เปนตน
4.1) ระบบจัดการขอมูลขาวสาร (ITSchool Web) ปจจุบันมีการติดตั้ง ITSchool Web ไวที่เครื่องแมขายของคณะ เ ท ค โ น โ ล ยี ส า ร ส น เ ท ศ ม ห า วิ ท ย า ลั ย ส ย า ม http://itschool.siam.edu ซึ่งสามารถเขาใชงานผานทางหนา เว็บไซตของมหาวิทยาลัยสยาม http://www.siam.edu โดย เว็บไซตหนาแรกของ ITSchool Web ปรากฏดังรูปที่ 4
3.4) การจัดการสารสนเทศ (Information Management) จากคํากลาวที่วา “ความรูสามารถพัฒนาใหเกิดการบูรณาการ ได” ดังนั้นการจัดการเทคโนโลยีภายใตแนวคิด ITSchool Solution จึงเนนการสรางความเขาใจถึงความสัมพันธระหวาง ข อ มู ล สารสนเทศและความรู เพื่ อ เป น เครื่ อ งมื อ สํ า หรั บ สนับสนุน การวิจัยและพัฒนา (Research and Development) โดยการพั ฒ นาระบบแจ ง ความเคลื่ อ นไหวของ ITSchool Solution (ITSchool Blog) ซึ่งเปนระบบที่ทําหนาที่ในการ นําเสนอพัฒนาการในดานตาง ๆ ของ ITSchool Solution เชน
รูปที่ 4: เว็บไซตคณะเทคโนโลยีสารสนเทศ (ITSchool Web)
124
เมื่อผูใชเขามายัง ITSchool Web แลว ผูใชงานทั่วไปสามารถดู ข อ มู ล ข า วสารต า ง ๆ ของหน ว ยงานภาพใต โ ครงสร า งของ เว็ บ ไซต ที่ ไ ด จั ด เตรี ย มไว อี ก ทั้ ง ยั ง สามารถเชื่ อ มโยงไปยั ง ระบบภายใต ITSchool Solution ได ผาน Banner ในสวนของ ผูดูแลระบบ ITSchool Web สามารถเขาระบบเพื่อบริหาร จัดการขอมูลขาวสารตาง ๆ ไดผานระบบจัดการ Back Office 4.2) ระบบบริหารจัดการการเรียนการสอน (ITSchool Learning)
สามารถประเมิ น ตนเองได ทั้ ง นี้ ผู ส อนยั ง สามารถเข า มา ตรวจสอบสถิติตาง ๆ อาทิ การเขาใช ทรัพยากร และผลการ สอบ ซึ่งสามารถใชเปนเครื่องมือในการปรับปรุงรูปแบบการ เรียนการสอน โดยผูสอนสามารถเขาใชระบบ ITSchool eLearning เพื่อจัดการเรียนการสอน ดังแสดงดังรูปที่ 6
e-
การจั ด การเรี ย นการสอนในคณะเทคโนโลยี ส ารสนเทศ มหาวิทยาลัยสยาม มีการใชระบบบริหารจัดการการเรียนการ สอน (ITSchool e-Learning) ซึ่งติดตั้งบนเครื่องแมขายที่ ใหบริการอินเทอรเน็ตตลอด 24 ชั่วโมง โดยผูสอนและผูเรียน ส า ม า ร ถ เ ข า ใ ช ร ะ บ บ เ พื่ อ ทํ า กิ จ ก ร ร ม ไ ด ผ า น http://itschool.siam.edu/it-elearning ฟงกชั่นการทํางานของ ITSchool e-Learning แบงออกเปนสวนของผูเรียนและผูสอน โดยสวนของผูเรียนมีการแสดงผลดังรูปที่ 5
รูปที่ 6: ระบบบริหารจัดการการเรียนการสอน (ITSchool eLearning)
ผู ส อนมี ห น า ที่ จั ด รู ป แบบการเรี ย นการสอน ผ า นระบบ ITSchool e-Learning ซึ่งประกอบไปดวยฟงกชั่น 3 สวนดังนี้ 1) การจัดการทรัพยากรการเรียนการสอนผานฟงกชั่น จัดการ หลักสูตรและทรัพยากร (Course and Resource Management) 2) การสรางเนื้อหาในระหวางเรียนเชน การทํา Wiki ของ รายวิ ช า ผ า นฟ ง ก ชั่ น การสร า งเนื้ อ หาและถ า ยทอดความรู (Content Creation and Delivery) และ 3) การวัดผลการเรียน ของผูเรียนเพื่อการประเมินตนเองของผูเรียน และนํามาเปน ขอมูลเพื่อเตรียมการเรียนการสอนของผูสอน ผานฟงกชั่น การ วัดและการประเมินผล (Testing and Evaluation) 4.3) ระบบแจงความเคลื่อ นไหวของ ITSchool (ITSchool Blog)
รูปที่ 5: หนารายวิชาของผูเรียน ในสวนของผูเรียนจะเริ่มตั้งแตการนําขอมูลผูเรียนเขาสูระบบ ผานทางฟงกชั่น การจัดการผูเรียน (Student Management) โดย ทางฟงกชั่นถายโอน (Import) หรือใหผูเรียนสมัครเรียนเอง จากนั้ น ผู ส อนจะนํ า ผู เ รี ย นเข า สู ร ายวิ ช าที่ ไ ด มี ก ารจั ด ทํ า ขึ้ น เพื่อใหผูเรียนสามารถเขาเรียนใชทรัพยากร และทํากิจกรรม การเรียนการสอน ที่ผูสอนจัดเตรียมไวในรายวิชาได
Solution
หลังจากมีการพัฒนาสารสนเทศในสวนตาง ๆ ITSchool Blog ถือเปนพื้นที่ในการแลกเปลี่ยนเรียนรูพัฒนาการภายใตที่เกิดขึ้น เช น เมื่ อ มี ก ารจั ดทํ า ลั ก ษณะ เลิ ร นนิ ง อ็ อ บเจกต (Learning Object: LO) ขึ้นมาใหมเพื่อใชในการเรียนการสอนในรายวิชา หนึ่ง ผูสอนในรายวิชาอื่นสามารถเขามาคนหาขอมูล LO ที่ สอดคลองกับวัตถุประสงครายวิชาของตน เพื่อนําไปจัดการ เรียนการสอน โดยสามารถเขาใชไดที่ http://itschool.siam.edu/itblog
หลังจากผูเรียนเขาใชงานทรัพยากรการเรียนรูตาง ๆ การทํา กิจกรรมการเรียน เชน การทดสอบกอนเรียน การทดสอนหลัง เรี ย น ระบบจะเก็ บ ข อ มู ล สถิ ติ และสรุ ป ผลให กั บ ผู เ รี ย น
125
4.4) ระบบวิเคราะหสถิติ (ITSchool Analytics)
5) บทสรุปและแผนพัฒนาในอนาคต
ITSchool Analytics เปนระบบในการเก็บขอมูลและวิเคราะห สถิ ติ ข องผู ใ ช ง านทางอิ น เทอร เ น็ ต ทํ า ให ส ามารถทราบถึ ง จํานวนผูเขาใชงาน ระยะเวลาในการเขาใชงาน รวมถึงชวงเวลา ที่ผูใชเขามาใชงาน ซึ่งระบบวิเคราะหสถิตินี้ สามารถเชื่อมโยง เพื่อเก็บสถิติของระบบไดหลายระบบ จึงทําใหเมื่อมีการขยาย ระบบเพิ่มเติมจะสามารถรองรับได ฟงกชั่นการทํางานของ ระบบวิเคราะหสถิติ จะเปนการเก็บรวบรวมขอมูลและนํามา ประมวลผล และแสดงในรูปแบบของผลสรุป (Summary)
การนําแนวทางการบูรณาการสารสนเทศเพื่อการจัดการองค ความรูในสถาบันอุดมศึกษามาใชนั้น เปนการพัฒนาความเปน เลิศดานการจัดการศึกษา และสนับสนุนการจัดการเรียนการ สอนใหมีประสิทธิภาพสูงสุด โดยกุญแจสําคัญของความสําเร็จ ในการนําแนวทางนี้มาใชคือ การบริหารจัดการองคประกอบที่ สําคัญของการจัดการองคความรูในสถานศึกษาทั้ง 3 สวน ไดแก องคความรู (Knowledge) สารสนเทศ (Information) และ เทคโนโลยี (Technology) ซึ่งแตละองคประกอบหากแยกกัน ดําเนินการจะทําใหการบริหารจัดการเกิดประโยชนไดไมเต็มที่ ดังนั้นจึงตองมีความเชื่อมโยงระหวางกันในแตละสวน รวมถึง การที่ในแตละองคประกอบจะตองมีการพัฒนาระบบจัดการที่ เหมาะสม ดวยเหตุนี้ ITSchool Solution จึงมุงเนนใหความสําคัญไปที่ ผูที่ มี ส ว นเกี่ ย วข อ ง (Stakeholder) ทุ ก ส ว น รวมถึ ง การให ความสําคัญกับการเรียนรูของผูเรียน ผูสอนและบุคลากรที่มี ความเชี่ยวชาญ สนับสนุนการตัดสินใจที่ใชขอมูลจริง และการ พัฒนาของหนวยงานเปนไปในทิศทางเดียวกัน ซึ่งจะทําให การบูรณาการสารสนเทศเพื่อการจัดการองคความรู เกิดการ พัฒนาอยางตอเนื่อง
รูปที่ 7: กราฟแสดงผลสรุปการเขาใชระบบ สถิ ติ ที่ แ สดงถึ ง เทคโนโลยี ใ นป จ จุ บั น ที่ มี ก ารใช ง าน เช น ระบบปฏิบัติการ การตั้งคาหนาจอ โปรแกรมเสริม (Plug-in) ระบบสามารถเก็บรวบรวมขอมูลเพื่อนําเสนอไดดังรูปที่ 8
เอกสารอางอิง “Knowledge-based Economy”, Online: http://www.nrct.go.th/index.php?mod=contents &req=download&id=224&did=228 John Daecon, “Model-View-Controller (MVC) Architecture”,Online :http://www.jdl.co.uk/briefi ngs “Framwork Design: Role Modeling Approach”, Online :http://en.wikipedia.org/wiki/Software_fr amework
รูปที่ 8: กราฟแสดงผลสรุปการเขาใชระบบ ข อ มู ล สถิ ติ ต า ง ๆ ที่ ไ ด จ ะเป น ข อ มู ล เพื่ อ การวิ เ คราะห ประกอบการนําเสนอ เพื่อเปนแนวทางในการพัฒนาระบบใน สวนอื่น ๆ ตอไป
126
ระบบสนับสนุนการเรียนรูเพื่อการออกแบบขั้นตอนวิธี A Learning Support System for Algorithm Design อรยา ปรีชาพานิช1, รอตีฟะห เตาะสาตู2, สุดา แสงเดือน3 1 สาขาคอมพิวเตอรและเทคโนโลยีสารสนเทศ คณะวิทยาศาสตร มหาวิทยาลัยทักษิณ 2, 3
(oraya@tsu.ac.th)
หลักสูตรวิทยาการคอมพิวเตอร คณะวิทยาศาสตร มหาวิทยาลัยทักษิณ (lbluecyber@gmail.com, sd.cyber@hotmail.com)
สนั บ สนุ น การเรี ย นรู ที่ มี ส ว นปฏิ สั ม พั น ธ กั บ ผู เ รี ย นแบบ กราฟ ก โดยใช โ จทย ป ญ หาที่ ห ลากหลายเป น เครื่ อ งมื อ ให ผูเรียนฝกทักษะในการออกแบบขั้นตอนวิธีโดยใชรหัสเทียม ซึ่งระบบจะทําการแปลงแตละคําสั่งของรหัสเทียมใหอยูใน รูป แบบผัง งานโปรแกรมที่ส อดคลอ งกันเพื่ อใหผูเ รีย นได เขาใจถึงความสัมพันธของการนําเสนอขั้นตอนวิธีในรูปแบบ ที่ แ ตกต า งกั น ได จากนั้ น ระบบจะสรุ ป ผลการประเมิ น ประสิทธิภาพของผูเรียนโดยวัดจากเวลาที่ใชไปและความถูก ตองของขั้นตอนวิธีเพื่อใหผูเรียนสามารถใชเปนแนวทางใน การพัฒนาทักษะใหดียิ่งขึ้น ผลการประเมินประสิท ธิภาพ ของระบบโดยใชแบบสอบถามเกี่ยวกับความสอดคลองของ ระบบกั บ ความต อ งการใช ง าน ความถู ก ต อ ง และความ สะดวกในการใชงานระบบ สรุป ไดวาระบบที่พัฒนาขึ้นมี ประสิ ท ธิ ภ าพอยู ใ นระดั บ น า พึ ง พอใจและสามารถนํ า ไป ประยุกตใชงานไดจริง
ABSTRACT One of key factors for the software development is the skill of algorithmic thinking. Recently, most of computer science and information technology students lack of this skill. Therefore, they are unable to indicate related components such as inputs, processing, outputs and control structures to design a proper computerized algorithm to solve each problem. In this study we purpose a learning support system using graphical interactive environment for acquiring algorithmic thinking skill. Students must design an algorithm using pseudo code to present their solution. The system shows step by step of how to convert their pseudo code to the compatible program flowchart. Finally, the algorithm design is concluded with efficiency evaluation, by using the operating time and the algorithm correctness, enable students to improve their algorithmic thinking skill. This system was assessed using a questionnaire examining functional requirement, validation, and ease of use. The result of the questionnaires shows that the efficiency of this system is satisfied and it is possible to deploy this system for our students practically.
คําสําคัญ: ระบบสนับสนุนการเรียนรู, การออกแบบขั้นตอน วิธี, รหัสเทียม, ผังงานโปรแกรม
Keywords: Learning Support System, Algorithm Design, Pseudo Code, Program Flowchart
บทคัดยอ
1) บทนํา
หนึ่งในปจจัยสําคัญของการพัฒนาซอฟตแวรคือ ทักษะใน การคิดอยางเปนลําดับขั้นตอน ปจจุบันนิสิตจํานวนมากใน สาขาคอมพิ ว เตอร แ ละเทคโนโลยี ส ารสนเทศขาดทั ก ษะ ดังกลาว ทําใหไมสามารถกําหนดองคประกอบที่สัมพันธกัน ไดแก ขอมูลนําเขา การประมวลผล ขอมูลที่เปนผลลัพธ และ โครงสรางควบคุมการทํางานของโปรแกรม เพื่อนํามาใชใน การออกแบบขั้น ตอนวิ ธี ที่ เ หมาะสมในการแก ป ญ หาด ว ย คอมพิ ว เตอร งานวิ จั ย นี้ มี วั ต ถุ ป ระสงค เ พื่ อ พั ฒ นาระบบ
การผลิ ต บั ณ ฑิ ต ในสาขาคอมพิ ว เตอร แ ละเทคโนโลยี สารสนเทศมีวัตถุประสงคหลักเพื่อผลิตบัณฑิตที่มีความรู ความสามารถในการออกแบบและพัฒนาซอฟตแวรไดอยาง มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพ ดั ง นั้ น การกํ า หนดเนื้ อ หาในหลั ก สู ต รจึ ง มุงเนนใหนิสิตไดศึกษาคนควาและพัฒนาทักษะดานตางๆ ที่ เกี่ยวของกับการออกแบบและพัฒนาซอฟตแวรอยางตอเนื่อง ได แ ก ทั ก ษะในการแก ป ญ หาโดยใช ขั้ น ตอนวิ ธี ท าง
127
คอมพิวเตอร ทักษะในการใชภาษาโปรแกรมคอมพิวเตอรที่ หลากหลาย ทักษะการออกแบบซอฟตแวร และการแกไข ขอผิดพลาดที่เกิดขึ้นระหวางการพัฒนาซอฟตแวร เปนตน ตั้งแตชั้นปที่หนึ่งจนกระทั่งจบการศึกษาตามที่หลักสูตรได กําหนดไว
2) ทฤษฎีและงานวิจัยที่เกี่ยวของ 2.1) ขั้นตอนวิธี (Algorithm) ในที่ นี้ จะกล าวถึ ง ขั้ น ตอ น วิ ธี ใ น ก า ร แ ก ป ญ หา ด ว ย คอมพิวเตอร ซึ่งเปนวิธีการทํางานเพื่อแกปญหาหนึ่ง ๆ โดย ใชคอมพิวเตอรเปนเครื่องมือดําเนินการและมีลําดับขั้นตอน การทํางานที่ชัดเจน แตละปญหาอาจออกแบบขั้นตอนวิธีได มากกวาหนึ่งขั้นตอนวิธีที่แตกตางกัน ดังนั้นการตัดสินใจ เลื อ กใช ขั้ น ตอนวิ ธี ใ ดขึ้ น อยู กั บ ความเหมาะสมใน สถานการณนั้น ๆ (Weiss, 1993) โดยทั่วไปการออกแบบ ขั้นตอนวิธีในการแกปญหาดวยคอมพิวเตอรมักใชรูปแบบที่ งายตอการสื่อความหมายรวมกันระหวางนักพัฒนาโปรแกรม และยังเอื้อตอการนําไปพัฒนาเปนโปรแกรมคอมพิวเตอรใน ขั้นตอนถัดไป ไดแก
ป จ จุ บั น พบว า ผู เ รี ย นส ว นใหญ ใ นสาขาคอมพิ ว เตอร แ ละ เทคโนโลยีสารสนเทศ คณะวิทยาศาสตร มหาวิทยาลัยทักษิณ มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนในรายวิชาดานการโปรแกรมใน ระดับปานกลางคอนไปทางต่ํา เนื่องจากผูเรียนขาดทักษะใน การแก ป ญ หาโดยใช ขั้ น ตอนวิ ธี ท างคอมพิ ว เตอร จึ ง ไม สามารถกําหนดองคประกอบหลักของโปรแกรมทั้งในสวน ของตัวแปรที่ใชในการรับคา ตัวแปรที่ใชในการประมวลผล และตัวแปรที่ใชในการจัดเก็บคาผลลัพธ รวมไปถึงวิธีการ ประมวลผลเพื่ อ ให ไ ด ผ ลลั พ ธ ต ามที่ ต อ งการ ซึ่ ง นอกจาก อาศัยการคํานวณขั้นพื้นฐานและการเปรียบเทียบคาในเชิง ปริมาณแลว ผูเรียนยังตองกําหนดโครงสรางควบคุมการ ทํางานของโปรแกรมอีกดวย ปญหาดังกลาวจึงสงผลกระทบ โดยตรงกับผูเรียนในดานความสําเร็จในการเรียนทุกรายวิชา ที่ เ กี่ ย วข อ งกั บ การโปรแกรม ซึ่ ง ท า ยที่ สุ ด แล ว จะส ง ผล กระทบตอการประกันคุณภาพการศึกษาของมหาวิทยาลัยใน ดานคุณภาพของบัณฑิตที่จะสําเร็จการศึกษา
y ผังงานโปรแกรม (Program Flowchart) เปน รู ป แบบหนึ่ ง ในการนํ า เสนอขั้ น ตอนวิ ธี โ ดยใช แผนภาพซึ่ ง ประกอบด ว ยสั ญ ลั ก ษณ ต า ง ๆ ที่ มี ความหมายเฉพาะตั ว เช น การนํ า เข า ข อ มู ล การ ประมวลผล และการแสดงผลลัพธ เปนตน และใช แสดงลําดับขั้นตอนการทํางานของโปรแกรมตั้งแต เริ่มตนจนกระทั่งสิ้นสุดการทํางานของโปรแกรม นั้น (ธีราวุธ ปทมวิบูลย, 2545)
ผูวิจัยจึงมีแนวความคิดที่จะพัฒนาระบบที่มีสวนปฏิสัมพันธ กับผูเรียนในรูปแบบกราฟกเพื่อใหผูเรียนไดใชฝกทักษะใน การออกแบบขั้นตอนวิธีเพื่อแกปญหาดวยคอมพิวเตอรใน รูปแบบของรหัสเทียม โดยระบบจะทําการแปลงแตละคําสั่ง ของรหัสเทียมไปเปนผังงานโปรแกรมที่สอดคลองกันเพื่อให ผู เ รี ย นสามารถเชื่ อ มโยงความสั ม พั น ธ ข องการนํ า เสนอ ขั้นตอนวิธีในรูปแบบที่แตกตางกันได จากนั้นระบบจะทํา การประเมินประสิทธิภาพของผูเรียนเพื่อเปนผลสะทอนกลับ ให ผู เ รี ย นได นํ า ไปใช ใ นการพั ฒ นาทั ก ษะการออกแบบ ขั้นตอนวิ ธีใหดียิ่ ง ขึ้น ซึ่ง ผูเรีย นสามารถใชร ะบบดังกลา ว ประกอบการเรียนในแตละรายวิชาที่เกี่ยวของไดจนกระทั่ง จบหลักสูตร
y รหัสเทียม (Pseudo Code) เปนรูปแบบหนึ่งในการ นําเสนอขั้นตอนวิธีโดยใชประโยคภาษาอังกฤษที่ ใกลเคียงกับภาษาโปรแกรมคอมพิวเตอร แตรหัส เทียมไมมีการกําหนดหลักไวยากรณ (Syntax) ที่ เป น มาตรฐาน ดั ง นั้ น รหั ส เที ย มที่ ส ร า งขึ้ น จาก ผูเขียนแตละคนจึงมีความแตกตางกันได (โอภาส เอี่ยมสิริวงศ, 2549) 2.2) โครงสรางควบคุมการทํางาน (Control Structure) โครงสรา งควบคุม การทํา งานของโปรแกรมคอมพิ วเตอร (วาสนา สุขกระสานติ, 2545) มีรูปแบบพื้นฐาน 3 ลักษณะคือ
128
y โครงสรางควบคุมการทํางานแบบลําดับขั้น เปน โครงสรางที่มีการทํางานตามลําดับเริ่มจากคําสั่งที่ 1 แลวจึงทําคําสั่งที่ 2 ไปจนหมดชุดคําสั่ง
2.3) งานวิจัยที่เกี่ยวของ ปจจุบันไดมีการพัฒนาระบบเพื่อชวยสนับสนุนการเรียนการ สอนที่เกี่ยวของกับการออกแบบขั้นตอนวิธีไดแก Program ALGORITHMS เปนโปรแกรมที่ชวยใหผูเรียนสามารถพิมพ ขั้ น ตอนวิ ธี ใ นการแก ป ญ หาผ า นทางหน า จอ จากนั้ น โปรแกรมจะแสดงผลลัพธที่ไดจากการแทนคาตัวแปรตามที่ กําหนดไวในแตละขั้นตอน พรอมทั้งจะแสดงขอผิดพลาดที่ เกิดขึ้นเพื่อแจงใหผูเรียนทราบ ระบบถัดมาคือ ALGDS Web Application ไดแบงการฝกทักษะออกเปน 3 สวนหลักคือ การเติ ม คํ า ในช อ งว า งของรหั ส เที ย ม การจั ด เรี ย งลํ า ดั บ ขั้ น ตอนวิ ธี ที่ ร ะบบได กํ า หนดไว แ ล ว ให ถู ก ต อ ง และการ คํ า นวณค า ผลลั พ ธ ที่ จั ด เก็ บ ไว ใ นแต ล ะตั ว แปร (Milkova, 2007) นอกจากนี้ยังมีงานวิจัย www Based Learning Environment for C Programming. An Algorithm Learning Support System with PAD Editor เปนระบบชวยออกแบบ ขั้นตอนวิธีโดยใช Problem Analysis Diagram (PAD) จากนั้ น ระบบจะแปลงขั้ น ตอนวิ ธี เ ป น โปรแกรมภาษาซี (Masaki and Masayuki, 2000) เปนตน การพัฒนาระบบที่ กล า วมาแล ว ข า งต น มี ค วามแตกต า งจากระบบที่ ผู วิ จั ย ได พัฒนาซึ่งมุงเนนการฝกทักษะใหผูเรียนไดออกแบบขั้นตอน วิธีเพื่อแกปญหาดวยคอมพิวเตอรในรูปแบบของรหัสเทียม ซึ่งสรางจากกลองเครื่องมือที่ระบบไดจัดเตรียมไวแลว ทั้งนี้ เพื่อเตรียมความพรอมใหผูเรียนสามารถนํารหัสเทียมที่ไดไป ใช เ ป น แนวทางในการพั ฒ นาซอฟต แ วร ใ นลํ า ดั บ ถั ด ไป พรอมกันนั้นระบบจะทําการแปลงรหัสเทียมที่ไดใหอยูใน รูปแบบของผังงานโปรแกรมที่สอดคลองกัน
รูปที่ 1 โครงสรางควบคุมการทํางานแบบลําดับขั้น y โครงสรางควบคุมการทํางานแบบทางเลือก เปน โครงสร า งที่ มี ก ารตรวจสอบเงื่ อ นไขและมี ทางเลือกใหเลือกทํางาน โดยทั่วไปจะกลาวถึงกรณี มี ท างเลื อ กสองทางให เ ลื อ กทางใดทางหนึ่ ง ถ า เงื่อนไขเปนจริงใหทําคําสั่งที่ 1 แตถาเงื่อนไขเปน เท็จใหทําคําสั่งที่ 2 จากนั้นจึงทําคําสั่งถัดไป
รูปที่ 2 โครงสรางควบคุมการทํางานแบบทางเลือก y โครงสร า งควบคุ ม การทํ า งานแบบทํ า ซ้ํ า เป น โครงสรางที่มีการทําชุดคําสั่งยอยภายใตเงื่อนไขที่ เปนจริงไปเรื่อยๆ จนกวาเงื่อนไขจะเปนเท็จ จึงจะ ทําคําสั่งถัดไปที่อยูนอกเงื่อนไขดังกลาว
3) วิธีดําเนินการวิจัย ผูวิจัยไดดําเนินการวิจัยโดยใชแนวคิดในการพัฒนาแบบเชิง วัตถุ (Object Oriented Model) และใชภาษายูเอ็มแอล (Unified Modeling Language: UML) ในการวิเคราะหและ ออกแบบระบบ โดยแบ ง วิ ธี ดํ า เนิ น การวิ จั ย ออกเป น 4 กระบวนการหลักดังนี้
รูปที่ 3 โครงสรางควบคุมการทํางานแบบทําซ้ํา
129
ฟงกชันหลักคือการทําแบบทดสอบและการเรียกดูผลการ ประเมิน ดังรูปที่ 4
3.1) การรวบรวมขอมูลความตองการใชงานระบบ ผูวิจัยไดเก็บรวบรวมขอมูลความตองการใชงานระบบจาก อาจารย แ ละผู เ รี ย นในสาขาคอมพิ ว เตอร แ ละเทคโนโลยี สารสนเทศ และไดจัดทําขอกําหนดของความตองการใชงาน ซอฟตแวร (Software Requirement Specification: SRS) เพื่อ ใชในการวิเคราะหและออกแบบระบบในขั้นตอนถัดไปดังนี้ y ระบบจะตองมีสวนติดตอกับผูใชในรูปแบบกราฟก ที่ ใ ช ง านง า ยและช ว ยอํ า นวยความสะดวกแก ผูใชงานทั้งอาจารยและผูเรียน y ระบบสามารถจัดการคลังแบบทดสอบที่สามารถ นํ า กลั บ มาใช ไ ด ใ หม พร อ มทั้ ง สามารถนํ า โจทย ปญหาเดิมมาดัดแปลงแกไขใหมีความซับซอนขึ้น ไดตามความตองการ
รูปที่ 4 Use Case Diagram ของระบบสนับสนุนการเรียนรู เพื่อการออกแบบขั้นตอนวิธี
y ระบบจะทําการสุมโจทยปญหาใหแ กผูเรีย นโดย อั ต โนมั ติ ทั้ ง นี้ เ พื่ อ ให ผู เ รี ย นได ฝ ก ทั ก ษะที่ หลากหลายเหมือนการปฏิบัติงานจริงในอนาคต
จากนั้นจึงไดทําการออกแบบกระบวนการทํางานในแตละ Use Case โดยใช Sequence Diagram ซึ่งแสดงถึงขั้นตอนการ ทํ า งานและลํ า ดั บ ของข อ ความที่ ส ง ผ า นระหว า งคลาสที่ มี ปฏิสัมพันธกัน ดังรูปที่ 5 เปนการอธิบายขั้นตอนในการทํา แบบทดสอบของผูเรีย นโดยเริ่มจากการสุม โจทยจากคลัง แบบทดสอบ จากนั้นผูเรียนจะกําหนดองคประกอบตาง ๆ เพื่ อ แก โ จทย ป ญ หาในรู ป แบบของรหั ส เที ย ม และมี ก าร เรี ย กใช ข อ มู ล จากคลั ง แบบทดสอบเป น ระยะ ๆ เพื่ อ ตรวจสอบความถูกตองกับเฉลยที่อาจารยไดกําหนดไวแลว โดยระบบจะทํ า การแปลงรหั ส เที ย มที่ ผ า นการตรวจสอบ ความถูกตอ งแลวไปเปนผังงานโปรแกรมที่ส อดคลองกั น และกอนจบการทดสอบแตละขอระบบจะทําการสรุปผลการ ประเมินประสิทธิภาพของผูเรียน
y ระบบจะตองสรางเครื่องมือเพื่อชวยอํานวยความ สะดวกในการออกแบบรหัสเทียม และสามารถ ตรวจสอบความถูกตองของการสรางรหัสเทียมใน แตละขั้นตอน พรอมทั้งแจงเตือนใหผูเรียนทราบ ในกรณีที่พบขอผิดพลาดที่เกิดขึ้น y ระบบสามารถแปลงรหั ส เที ย มไปเป น ผั ง งาน โปรแกรมที่สอดคลองกัน เพื่อใหผูเรียนเขาใจถึง ความสัมพันธระหวางการนําเสนอขั้นตอนวิธีทั้ง 2 รูปแบบ 3.2) การวิเคราะหและออกแบบระบบ ผูวิจัยไดวิเคราะหและออกแบบระบบโดยใช Use Case Diagram ซึ่งเปนแผนภาพที่แสดงฟงกชันการทํางานของ ระบบที่ ต อบสนองต อ การกระทํ า ของผู ใ ช ง านในที่ นี้ ประกอบดว ยอาจารย แ ละผู เ รีย น โดยในส วนของอาจารย สามารถใช ง านระบบได 3 ฟ ง ก ชั น หลั ก คื อ การจั ด การ แบบทดสอบ การจัดการผูเรีย น และการเรียกดูผลการ ประเมิ น ในส ว นของผู เ รี ย นสามารถใช ง านระบบได 2
130
รูปที่ 5 Sequence Diagram ของการทําแบบทดสอบ
ดํ า เนิ น การตามขั้ น ตอนต า ง ๆ ที่ ไ ด ก ล า วมาแล ว อี ก ครั้ ง จนกระทั่งไดแบบทดสอบที่เหมาะสมจึงกดปุมบันทึกอีกครั้ง เพื่อยืนยันการสรางแบบทดสอบขอดังกลาว ดังรูปที่ 7
3.3) การพัฒนาระบบ ผูวิจัยไดพัฒนาระบบตามที่ไดวิเคราะหและออกแบบไวแลว โดยใช Microsoft Visual Basic 6.0 เปนเครื่องมือในการ พัฒนาระบบ และใช Microsoft Access เปนระบบจัดการ ฐานขอมูล ในสวนการใชงานของอาจารยสามารถจัดการ ขอมูล 3 สวนหลักคือการจัดการขอมูลผูเรียนที่สามารถใช งานระบบ การติ ด ตามผลการประเมิ น ประสิ ท ธิ ภ าพของ ผูเรียนแตละคน และการสรางแบบทดสอบซึ่งประกอบดวย โจทยปญหา ประเภทของโครงสรางควบคุมการทํางานของ โปรแกรม เวลาสู ง สุ ด ที่ ผู เ รี ย นสามารถใช ใ นการทํ า แบบทดสอบขอนี้ พรอมทั้งขอมูลตัวแปรทั้งหมดที่ตองใช งาน ในขั้ น ตอนนี้ อ าจารย ส ามารถสร า งตั ว แปรลวงเพื่ อ ทดสอบความเขาใจในการวิเคราะหปญหาของผูเรียน จากนั้น อาจารยจะทําการสรางเฉลยในรูปแบบของรหัสเทียมเพื่อใช เป น ข อ มู ล ในการตรวจสอบความถู ก ต อ งในการทํ า แบบทดสอบของผูเรียน ดังรูปที่ 6
รูปที่ 7 หนาจอแสดงผลการสรางผังงานโปรแกรม การใชงานระบบในสวนของผูเรียนเมื่อเขาสูระบบแลวจะ ปรากฏหน า จอการทํ า แบบทดสอบเพื่ อ ฝ ก ทั ก ษะในการ ออกแบบขั้ น ตอนวิ ธี ซึ่ ง แบ ง หน า จอออกเป น 6 ส ว น เรียงลําดับจากซายไปขวาและบนลงลางไดดังนี้คือ สวนของ ปุ ม ที่ ใ ช ใ นการสุ ม โจทย จ ากคลั ง แบบทดสอบ ส ว นแสดง โจทยปญหา สวนแสดงระยะเวลาที่ผูเรียนสามารถใชในการ ทําโจทยขอนี้ พรอมทั้งเวลาที่ใชไปแลวและเวลาที่คงเหลือ สวนของเครื่องมือในการออกแบบรหัสเทียม สวนของพื้นที่ ที่ใชออกแบบรหัสเทียม และสวนแสดงผังงานโปรแกรมที่ ระบบจะทําการแปลงจากรหัสเทียมที่ผูเรียนไดออกแบบไว ซึ่งในขั้นตอนการออกแบบรหั สเทียมเมื่อผูเรียนคลิกเมาส เพื่อเลือกคําสั่งจากกลองเครื่องมือ ระบบจะแสดงหนาตาง ยอยใหผูเรียนกําหนดรายละเอียดการทํางานของคําสั่งนั้น ๆ ใหสมบูรณ ดังรูปที่ 8
รูปที่ 6 หนาจอการสรางแบบทดสอบ เมื่อกดปุมบันทึกแลวระบบจะทําการตรวจสอบความถูกตอง ของรหั ส เที ย มที่ อ อกแบบไว ว า ตรงกั บ ประเภทของ โครงสรางควบคุมการทํางานของโปรแกรมหรือไม ถาไม ตรงกันระบบจะแจงใหอาจารยปรับแกขอมูลใหถูกตองกอน จะแสดงผลการสร า งผั ง งานโปรแกรม ซึ่ ง ในขั้ น ตอนนี้ สามารถยอนกลับไปปรับแกรายละเอียดของแบบทดสอบที่ ไดกําหนดไวแลวโดยกดปุมปดหนาจอผังงานโปรแกรม และ รูปที่ 8 หนาจอทําแบบทดสอบ
131
เมื่อผูเรียนทําแบบทดสอบเสร็จแลวสามารถเรียกดูผลการ ประเมินไดโดยการกดปุม “ผลการประเมิน” ระบบจะแสดง หน า จอซึ่ ง แบ ง ออกเป น 3 สว นหลั ก คื อ ส ว นแสดงผลการ ประเมินประสิทธิภาพในการแกโจทยปญหาขอนี้ สวนแสดง แสดงผลการประเมินประสิทธิภาพในการแกโจทยปญหาทุก ขอที่ผานมา และสวนสรุปผลการประเมินประสิทธิภาพโดย เฉลี่ยของผูเรียน โดยแบงการประเมินประสิทธิภาพเปน 2 ด า นคื อ ประสิ ท ธิ ภ าพด า นเวลาที่ ใ ช ไ ปในการออกแบบ ขั้ น ตอนวิ ธี และประสิ ท ธิ ภ าพด า นความถู ก ต อ งของการ ออกแบบขั้นตอนวิธี ดังรูปที่ 11
ในกรณีที่ผูเรียนคลิกเมาสเลือกคําสั่งที่ไมถูกตองหรือกําหนด องค ป ระกอบของคํ า สั่ ง ไม ถู ก ต อ ง ระบบจะแจ ง เตื อ นให ผูเรียนทราบเพื่อใหทําการแกไขขอผิดพลาดจนกวาจะถูกตอง ดังรูปที่ 9
รูปที่ 9 หนาจอการทําแบบทดสอบในกรณีที่มีขอผิดพลาด เมื่อรหัสเทียมแตละคําสั่งไดผานการตรวจสอบความถูกตอง แล ว ระบบจะทํ า การแปลงรหั ส เที ย มคํ า สั่ ง นั้ น ๆ ไปเป น สัญลักษณของผังงานโปรแกรมที่สอดคลองกัน โดยระบบจะ ทํ า การคํ า นวณหาจุ ด พิ กั ด ในการจั ด วางตํ า แหน ง ของ สัญลักษณที่มีความหมายเดียวกันกับรหัสเทียมใหเหมาะสม กั บ พื้ น ที่ ใ ช ง าน เนื่ อ งจากในการสื่ อ สารด ว ยแผนภาพ จําเปนตองมีแบบแผนการสื่อสารที่เปนสากลดังที่ไดสรุปไว แลวในหัวขอ 2.2 เพื่อใหผูที่เกี่ยวของทุกคนสามารถเขาใจ ขั้นตอนวิธีที่ออกแบบไวไดอยางชัดเจน จนกระทั่งไดรหัส เทียมและผังงานโปรแกรมที่สมบูรณ ดังรูปที่ 10
รูปที่ 11 หนาจอสรุปผลการประเมินประสิทธิภาพของผูเรียน 3.4) การประกันคุณภาพระบบ ผูวิจัยไดดําเนินการประกันคุณภาพของระบบที่พัฒนาขึ้นตาม วงจรการพัฒนาระบบ (อรยา ปรีชาพานิช, 2548) โดย ทบทวนกิจกรรมที่เกิดขึ้นและตรวจสอบผลผลิตที่ไดรวมกับ ผูที่เกี่ยวของในแตละกระบวนการประกอบดวย y การรวบรวมขอมูลความตองการใชงาน ผูวิจัยได นําเสนอ SRS แกผูใชหลักทั้ง 2 กลุมเพื่อตรวจสอบ ความครบถ ว นของระบบก อ นดํ า เนิ น การใน ขั้นตอนถัดไป y การวิเคราะหระบบ ผูวิจัยไดนําเสนอองคประกอบ ข อ ง โ ค ร ง ส ร างข อ มู ลที่ จํ าเป น ต อ งใ ช ง า น กระบวนการทํางานของระบบ รวมไปถึงเทคนิค ต า ง ๆ ที่ ใ ช ใ นขั้ น ตอนของการตรวจสอบความ ถู ก ต อ งในการออกแบบขั้ น ตอนวิ ธี เพื่ อ ให
รูปที่ 10 หนาจอการทําแบบทดสอบที่สมบูรณแลว
132
ผู เ ชี่ ย วชาญตรวจสอบความเหมาะสมก อ นเข า สู ขั้นตอนการออกแบบระบบ
ชวงคะแนน 3.41-4.20 4.21-5.00
y การออกแบบระบบ ผู วิ จั ย ได พั ฒ นาโปรแกรม ต น แบบให ผู เ ชี่ ย วชาญร ว มกั น ตรวจสอบความ ครบถวนของระบบและการสื่อสารผานสวนติดตอ กับ ผู ใช ที่ โ ต ต อบกั บ ผู เ รีย นก อ นจะทํ า การพั ฒ นา ระบบ ทั้ ง นี้ เ พื่ อ รวบรวมผลสะท อ นกลั บ และ นํามาใชปรับปรุง/เพิ่มเติมฟงกชันการทํางานของ ระบบให ส อดคล อ งกั บ การความตอ งการใช ง าน มากที่สุด
ความหมายเชิงคุณภาพ ประสิทธิภาพดี ประสิทธิภาพดีมาก
ตารางที่ 2 สรุปผลการประเมินประสิทธิภาพของระบบ ผูเชี่ยวชาญ ผูเรียน รายการประเมิน Mean S.D. Mean S.D. ค ว า ม ส อ ด ค ล อ ง ข อ ง 4.40 0.48 4.53 0.50 ระบบกั บ ความต อ งการ ใชงาน ความถูกตองของระบบ 4.60 0.48 4.67 0.44 ความสะดวกในการใช 4.00 0.00 4.20 0.32 งานระบบ
y การพัฒนาระบบ ผูวิจัยไดทดสอบระบบทางดาน เทคนิ ค เพื่ อ หาข อ บกพร อ งและแก ไ ขปรั บ ปรุ ง ระบบอยางตอเนื่องจนกระทั่งไดระบบที่สามารถ ทํางานไดถูกตองและสอดคลองกับความตองการ ใชงานตามที่กําหนดไวใน SRS
จ า ก ต า ร า ง ที่ 2 ส รุ ป ไ ด ว า ผ ล ก า ร ป ร ะ เ มิ น ประสิทธิภาพของระบบโดยผูเชี่ยวชาญและผูเรียนในรายการ ประเมินดานตาง ๆ อยูในระดับดีถึงดีมาก เมื่อพิจารณาแยก ตามรายการประเมินในเรื่องความสอดคลองของระบบกับ ความตองการใชงาน และความถูกตองของระบบ พบวาอยูใน ระดับดีมาก สวนรายการประเมินเรื่องความสะดวกในการใช งานพบวาอยูในระดับดี จากผลสะทอนกลับโดยผูประเมิน พบวา ระบบยังมี ขอ จํา กัดในการใชง านบางสว นเชน รหั ส เทียมที่สรางจากเครื่องมือที่จัดเตรียมไวยังไมมีการยอหนาใน ตํ า แหน ง ที่ เ หมาะสมให โ ดยอั ต โนมั ติ ทํ า ให ผู เ รี ย นต อ ง เสียเวลาในการรูปแบบของรหัสเทียมใหเหมาะสมดวยตนเอง นอกจากนั้นแลวผังงานโปรแกรมที่สรางขึ้นจากระบบยังขาด ความสวยงาม เนื่องจากระบบไมไดทําการคํานวณขนาดของ รูปสัญลักษณที่จะแสดงในผังงานโปรแกรมตามความยาว ของคําสั่งที่จัดวางไวภายในสัญลักษณนั้น ๆ ทําใหเกิดความ ไมสมดุลในการใชพื้นที่ของผังงานโปรแกรม เปนตน
4) ผลการประเมินประสิทธิภาพของระบบ จากการทดลองใชงานระบบโดยผูเชี่ยวชาญจํานวน 5 คนและ ผูเรียนในสาขาคอมพิวเตอรและเทคโนโลยีสารสนเทศ คณะ วิทยาศาสตร มหาวิทยาลัยทักษิณจํานวน 15 คนซึ่งไดมาจาก การใช วิ ธี ก ารสุ ม ตั ว อย า งอย า งง า ย และใช ก ารตอบ แบบสอบถามเกี่ยวกับความสอดคลองของระบบกับความ ตองการใชงาน ความถูกตอง และความสะดวกในการใชงาน ระบบ เพื่ อ ประเมิ น ประสิ ท ธิ ภ าพของระบบโดยมี ก ารให คะแนนตั้งแต 1 – 5 คะแนน จากระดับนอยที่สุดไปหาระดับ มากที่สุ ด ตามลํา ดับ ผูวิจั ยไดกํา หนดเกณฑใ นการสรุป ผล คะแนนจากแบบสอบถามดังตารางที่ 1 และสรุปผลการ ประเมินประสิท ธิภาพระบบแยกตามกลุม ผูป ระเมินได ดัง ตารางที่ 2
5) บทสรุปและขอเสนอแนะ
ตารางที่ 1 เกณฑการสรุปผลคะแนนจากแบบสอบถาม ชวงคะแนน ความหมายเชิงคุณภาพ 1.00-1.80 ประสิทธิภาพต่ํา (ตองปรับปรุง) 1.81-2.60 ประสิทธิภาพนอย 2.61-3.40 ประสิทธิภาพปานกลาง
งานวิจัยนี้เปนการพัฒนาระบบสนับสนุนการเรียนรูเพื่อการ ออกแบบขั้นตอนวิธี โดยมีแนวความคิดที่จะหาวิธีการให ผูเรียนสามารถสรางกระบวนการคิดอยางเปนลําดับขั้นตอน โดยใชรหัสเทียมซึ่งใกลเคียงกับภาษาโปรแกรมคอมพิวเตอร
133
Information Technology Interfaces, (765-770). June 25-28, 2007. Cavtat. Croatia. Masaki, Ishida., Masayuki, Kuwata. (2000). www Based Learning Environment for C Programming. An Algorithm Learning Support System with PAD Editor, Joho Shori Gakkai Kenkyu Hokoku. vol. 2000, no. 117, 41-48. Weiss, Mark Allen. (1993). Data Structure and Algorithm Analysis in C. California: The Benjamin / Cummings Publishing Company,Inc.
ในการออกแบบขั้นตอนวิธีเพื่อแกปญ หาที่มีความยากงาย และความซับซอนที่แตกตางกัน โดยระบบจะทําการสุมโจทย ปญหาใหโดยอั ตโนมัติ จากนั้นระบบจะทําการแปลงรหัส เที ย มที่ ผู เ รี ย นออกแบบไว ใ ห อ ยู ใ นรู ป แบบของผั ง งาน โปรแกรม เพื่อใหผูเรียนเขาใจถึงความสัมพันธระหวางการ นําเสนอขั้นตอนวิธีในรูปแบบที่แตกตางกันได และทายที่สุด ระบบจะทําการประเมินประสิทธิภาพของผูเรียนเพื่อที่ผูเรียน จะไดใชเปนขอมูลในการพัฒนาทักษะในการคิดอยางเปน ลําดับขั้นตอนใหดียิ่งขึ้น ซึ่งจากการประเมินประสิทธิภาพ ของระบบโดยผู เ ชี่ ย วชาญและผู เ รี ย นพบว า ระบบมี ประสิท ธิภาพในระดับ ที่น าพึงพอใจ แตยังมีข อเสนอแนะ เพิ่ ม เติ ม จากผู ป ระเมิ น ในเรื่ อ งความสะดวกในการใช ง าน ระบบทั้งในสวนของรหัสเทียมที่สรางจากเครื่องมือที่ระบบ จั ด เตรี ย มไว ยั ง ไม มี ก ารจั ด ย อ หน า ของแต ล ะคํ า สั่ ง โดย อัตโนมัติ และผังงานโปรแกรมที่ระบบสรางขึ้นยังขาดความ ยื ด หยุ น ในการสร า งสั ญ ลั ก ษณ ใ ห มี ข นาดเหมาะสมกั บ ขอความที่ปรากฏอยูภายในสัญลักษณนั้น ๆ ซึ่งผูวิจัยจะไดนํา ข อ มู ล ดั ง กล า วไ ปใช เ ป น แนวทางในการปรั บ ปรุ ง ประสิทธิภาพของระบบใหดียิ่งขึ้นตอไป
6) เอกสารอางอิง ธี ร าวุ ธ ป ท มวิ บู ล ย . (2545). ความรู เ บื้ อ งต น เกี่ ย วกั บ คอมพิวเตอร. กรุงเทพฯ: โปรวิชั่น. วาสนา สุ ข กระสานติ . (2545). โลกของคอมพิ ว เตอร สารสนเทศ และอินเตอรเน็ต. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. อรยา ปรีชาพานิช. การประกันคุณภาพซอฟตแวร: กุญแจ สําคัญของความสําเร็จ. วารสารวิทยาศาสตรทักษิณ ปที่ 2, ฉบับที่ 2 (กรกฎาคม-ธันวาคม 2548). หนา 10-17. โอภาส เอี่ ย มสิ ริ ว งศ . (2549). โครงสร า งข อ มู ล (Data Structures) เ พื่ อ ก า ร อ อ ก แ บ บ โ ป ร แ ก ร ม คอมพิวเตอร. กรุงเทพฯ: ซีเอ็ดยูเคชั่น. Milkova, Eva. (2007). Algorithms: The Base of Programming Skills, ITI 2007 29Th Int. Conf. on
134
การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนบนเว็บ แบบลดภาระทางปญญา โดยใชเทคนิคการ แกปญหาเชิงสรางสรรคที่มีตอการรูคิดและความคิดสรางสรรค ของนักศึกษาระดับปริญญาตรี Development of Cognitive Load Reduction Web-based Instruction Using Creative Problem Solving Techniques Model upon Cognition and Creativity of Undergraduate Students วิลาวัณย จินวรรณ1, ณมน จีรังสุวรรณ2 1 นักศึกษาสาขาเทคโนโลยีเทคนิคศึกษา หลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ 2
(wila_jw@hotmail.com)
ผูชวยศาสตราจารย ดร., คณะครุศาสตรอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ (namon9@hotmail.com)
การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงคเพื่อ 1) ศึกษากรอบแนวคิดของ รูปแบบการเรียนการสอนบนเว็บแบบลดภาระทางปญญาโดย ใช เ ทคนิ ค การแก ป ญ หาเชิ ง สร า งสรรค ที่ มี ต อ การรู คิ ด และ ความคิดสรางสรรคของนักศึกษาระดับปริญญาตรี 2) พัฒนา รูปแบบการเรียนการสอนบนเว็บแบบลดภาระทางปญญาโดย ใช เ ทคนิ ค การแก ป ญ หาเชิ ง สร า งสรรค ที่ มี ต อ การรู คิ ด และ ความคิดสรางสรรคของนักศึกษาระดับปริญญาตรี 3) ประเมิน รูปแบบการเรียนการสอนที่พัฒนาขึ้น กลุมตัวอยางที่ใชใน การประเมินรูปแบบไดแก ผูทรงคุณวุฒิจํานวน 10 คน สถิติที่ ใชคือคาเฉลี่ยเลขคณิตและสวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน เครื่องมือที่ ใชไดแก คูมือประกอบการใชรูปแบบฯ และเครื่องมือประเมิน ความเหมาะสมของรูปแบบฯ ผลการวิจัยสรุปไดดังนี้ 1. รู ป แบบการเรี ย นการสอนฯที่ พั ฒ นาขึ้ น ประกอบด ว ย รายละเอี ย ดจํ า นวน 2 ขั้ น ได แ ก ขั้ น แรกคื อ ขั้ น เตรี ย ม ประกอบดวย การปฐมนิเทศ การจัดกลุมผูเรียน การฝก ปฏิบัติ การทดสอบการรูคิดและความคิดสรางสรรคกอนเรียน และขั้นที่สอง คือขั้นเรียน ประกอบดวย 1) ขั้นศึกษาเนื้อหา 2) ขั้นลงมือปฏิบัติ ประกอบดวย 6 ขั้นตอนยอยคือ การคนพบ ความยุงเหยิง การคนหาขอเท็จจริง การคนพบปญหา การ คนพบแนวคิด การคนพบคําตอบ การยอมรับผลการคนพบ 3) ขั้นสรุปและประเมินผล และ4) ขั้นการทดสอบการรูคิดและ ความคิดสรางสรรคหลังเรียน 2. ผลการประเมินรูปแบบการเรียนการสอนฯ ที่พัฒนาขึ้นโดย ผูทรงคุณวุฒิจํานวน 10 คน พบวารูปแบบมีความเหมาะสมใน
ABSTRACT The purposes of the study were:1) to study conceptual framework of cognitive load reduction web-based instruction using creative problem solving techniques model upon cognition and creativity of undergraduate students , 2) to develop a cognitive load reduction web-based instruction using creative problem solving techniques model upon cognition and creativity for undergraduate student, 3) to verify the developed model by the experts. The sample group of the study consisted of 10 experts. Research instruments were a manual for using the model and a model evaluation form. Data were analyzed by using arithmetic mean and standard deviation. The research findings reveal that: 1. The development of cognitive load reduction webbased instruction using creative problem solving techniques model comprised of two stages. The first stage was the preparation stage which included orientation, learner grouping, practice and pre-test on cognition and creativity.The second stage was learning stage which included 1)study of content, 2)performing comprised of 6 steps, which were : constructing opportunities, exploring data, framing problems, generating ideas, developing solutions and building acceptance, 3) summarizing and Evaluating and 4) posttest on cognition and creativity. 2. The developed model evaluation was done by 10 experts. All experts agreed in highest level ( x =4.63, S.D.=0.13). It confirms that the model was effective and suitable for undergraduate students. Keywords: Web-based Instruction, Cognitive Load, Creative Problem Solving, Cognition, Creativity.
บทคัดยอ
135
รบกวนขอจํากัดการจุความจําขณะทํางานของผูเรียนและนั่น คือ ภาระทางปญญามีอิทธิพลตอผลลัพธการเรียนรู ซึ่งใน ปจ จุ บันนี้ การเรีย นการสอนในระดั บ อุด มศึก ษาไดมุง เนน ที่ มาตรฐานผลการเรี ย นรู ข องบั ณ ฑิ ต มากขึ้ น เป น ไปตาม มาตรฐานตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2552 ดังนั้น ผูวิจัยจึงสนใจศึกษาเกี่ยวกับรูปแบบการ เรียนการสอนเพื่อใหผูเรียนมีความสามารถในการคิดที่เปนการ รูคิดระดับสูงคือการคิดสรางสรรคและการประเมินคาตามหลัก แนวคิ ด ของบลู ม (Bloom) นั้ น จะเป น การเพิ่ม ทัก ษะการ แกปญหาใหกับผูเรียนดวยเชนกัน (Dewey, J., 1938) และ สอดคลองกับผลงานวิจัยที่เปนการสนับสนุนวา การใหผูเรียน ไดเรียนตามวิธีการแกปญหาเชิงสรางสรรคที่เปนลําดับขั้นตอน จะเปนการเพิ่มทักษะการแกปญหา ผนวกกับการประยุกตการ ออกแบบการเรียนการสอนบนเว็บใหมีการลดภาระทางปญญา ดวยนั้นจะเปนการเพิ่มความสามารถในการเรียนรูของผูเรียน ใหเพิ่มมากยิ่งขึ้น นั่นคือในการแกปญหาจะใชระยะเวลาสั้น และมีความผิดพลาดนอยลง สิ่งที่สําคัญเปนพิเศษในการ ประยุกตใชทฤษฎีการลดภาระทางปญญาในการออกแบบการ เรียนการสอนก็คือสามารถเพิ่มความสามารถในการปฏิบัติการ แกปญหาของผูเรียนได ซึ่งแสดงวาการเรียนรูเปนผลมาจากแต ละส ว นของระดั บ การทํ า ความเข า ใจอย า งแท จ ริ ง ซึ่ ง ทํ า ให ผู เ รี ย นสามารถมี วิ ธี ก ารแก ป ญ หาหลากหลายและมุ ม มองที่ กว า งกว า การใช เ ครื่ อ งมื อ การเรี ย นการสอนแบบเดิ ม ๆ (Cooper, G., 1998)
ระดับมากที่สุด ( x =4.63, S.D.=0.13)และสามารถนําไปใชกับ นักศึกษาในระดับปริญญาตรีได คําสําคัญ: การเรียนการสอนบนเว็บ, ภาระทางปญญา, การ แกปญหาเชิงสรางสรรค, การรูคิด, ความคิดสรางสรรค
1) บทนํา จากกระแสการพั ฒ นาแห ง การขั บ เคลื่ อ นโดยใช เ ศรษฐกิ จ ความคิดสรางสรรค(Creative Economy) เริ่มไดรับการยอมรับ และเปนนวัตกรรมของการพัฒนา "รากความคิด" ที่มีอิทธิพล ตอการแขงขันในเวทีโลก ซึ่งการคิดหรือความสามารถคิด แกปญหาไดสําเร็จเปนลักษณะหนึ่งของความคิดสรางสรรค และเปนความสามารถของบุคคลในการผสมผสานความรูและ ประสบการณที่มีอยูมาใชในการแกปญหาดวยวิธีการที่แปลก ใหม ไมซ้ําแบบเดิม การคิดหลายแงหลายมุมประสม ประสานกั น จนได ผ ลิ ต ผลใหม นั้ น เป น กระบวนการคิ ด สรางสรรคที่เกิดขึ้น เมื่อคนเรามุงคิดไปสูจุดหมายที่แปลกและ ใหม (กรมวิชาการ, 2539) และจากการศึกษาพบวา เทคนิคการ แก ป ญ หาเชิ ง สร า งสรรค เ ป น วิ ธี ที่ ส ามารถพั ฒ นาความคิ ด สรางสรรคไดอีกวิธีหนึ่งซึ่งเปนแนวคิดที่กําลังนิยมในปจจุบัน เทคนิคการแกปญหาเชิงสรางสรรค (Creative Problem Solving : CPS)ไดรับการพิสูจนแลววาเปนหนึ่งในโมเดลการ แกปญหาหลายๆ ตัวที่มีประสิทธิผล การออกแบบการเรียนการสอนในปจจุบนั มุงเนนดานหลักการ ออกแบบสูการเรียนรูแบบยืดหยุน(Richey, R. C., & Nelson, W., 1996) และ การเปลี่ยนกระบวนการเชิงระบบของหลักการ เรียนรูและการสอนเขาสูรูปแบบของสื่อการสอนและกิจกรรม มากขึ้น (Smith, P. L., & Ragan, T. J., 1993) ซึ่งกลยุทธการ ออกแบบการเรี ย นการสอนที่ สํ า คั ญ เป น การเน น ด า นพุ ท ธิ ปญญาซึ่งเปนสิ่งที่เกี่ยวของกับกระบวนการคิด การจํา และการ เรียนรู ซึ่งมีสวนสัมพันธโดยตรงกับทฤษฎีภาระทางปญญา และจากการสังเคราะหงานวิจัยพบวา การนําทฤษฏีภาระทาง ปญญาประยุกตสูการออกแบบการเรียนการสอนบนเว็บจะทํา ใหเกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการเรียนรูดียิ่งขึ้นและ เหตุผลตางๆของทฤษฎีภาระทางปญญาที่ถูกออกแบบในการ เรียนการสอนก็คื อ เพื่อ ไมใหเกิดภาระทางปญญาอันเปนผล
การศึกษาวิจัยครั้งนี้ ผูวิจัยไดศึกษาและวิเคราะหเอกสารจาก งานวิจัยที่ผานมาเพื่อประยุกตทฤษฎีสูการปฏิบัติ (Clark, R.C., etc.,2005,Morrison,G.R.,etc.,2005)โดยเฉพาะการออกแบบ การเรียนการสอนที่ประยุกตสูการเรียนรูแบบออนไลน โดย การออกแบบสื่อเว็บแบบลดภาระทางปญญา อันเกิดจากภาระ แทรกซ อ นโดยการลดผลกระทบหลั ก ทั้ ง สามประการของ ทฤษฎีภาระทางปญญา(cognitive load)เพื่อสงเสริมใหเกิดการ เรียนรูที่มีประสิทธิภาพและประสิทธิผล และการประยุกต เทคนิคการแกปญหาเชิงสรางสรรคเขามาใชในการเรียนการ สอนเพื่อสงเสริมผูเรียนใหเกิดความคิดสรางสรรคเพิ่มมากขึ้น ดังนั้นผูวิจัยจึงสนใจพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนบนเว็บ แบบลดภาระทางป ญ ญาโดยใช เ ทคนิ ค การแก ป ญ หาเชิ ง
136
จากรูปกรอบแนวคิดประกอบดวย 3 องคประกอบหลัก ดังนี้ องคประกอบที่ 1 การออกแบบการเรียนการสอนบนเว็บ (Pershing & Molenda, 2002, Rhonda, 2001) ประกอบดวย 1. เปาหมายของการเรียนการสอน 2. สมรรถภาพของผูเรียน 3. เนื้อหาการเรียนการสอน 4. ออกแบบเนื้อหา 5. กิจกรรมการเรียนการสอน 6. การจัดสภาพแวดลอมทางการเรียน 7. บทบาทผูเรียน 8. บทบาทผูสอน 9. การดําเนินการเรียน 10. ประเมินการเรียนการสอน องคประกอบที่ 2 ทฤษฎีภาระปญญา(Cognitive Load Theory) (Sweller, Van Merrienboer, & Paas, 1998) เปนการออกแบบ บทเรียนบนเว็บใหลดผลของภาระทางปญญาจากปจจัย ภายนอก ประกอบดวย 1. การแยกความสนใจ (Split-Attention Effect) 2. การซ้ําซอน (Redundancy Effect) 3. สื่อผสม (Modality Effect) องคประกอบที่ 3 การแกปญหาเชิงสรางสรรค (Creative Problem Solving ฉบับ 6.1™) (Treffinger, Isaksen,& Dorval , 2003)ประกอบดวย 6 ขั้นตอน ดังนี้ การเขาใจในตัวปญหา 1. ขั้นการคนพบความยุงเหยิง (Mess-Finding) 2. ขั้นการคนหาขอเท็จจริง (Data-Finding) 3. ขั้นการคนพบปญหา (Problem-Finding) การคิดสรางสรรคเพื่อหาทางออกของปญหา 4. ขั้นการคนพบแนวคิด (Idea-Finding) การเตรียมการสําหรับภาคปฏิบัติ 5. ขั้นการคนพบคําตอบ (Solution-Finding) 6. ขั้นการยอมรับผลการคนพบ (Acceptance-Finding)
สร า งสรรคที่มีตอการรู คิด และความคิดสรางสรรคข อง นักศึกษาระดับปริญญาตรี และผลการศึกษาวิจัยในครั้งนี้จะ เปนแนวทางในการออกแบบการเรียนการสอนที่มุงหวังใน เกิดผลลัพธการเรียนรู เพื่อใหบัณฑิตสามารถดํารงอยูในโลก อนาคตได ตลอดจนเพื่อเสริมสรางคนและสังคมไทยให สามารถพึ่งพาตนเองได แขงขันได และรวมมือไดอยาง ทัดเทียมและยั่งยืนในสังคมยุคเศรษฐกิจเชิงสรางสรรคตอไป
2) วัตถุประสงคของงานวิจัย การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงคเพื่อ 1. ศึกษากรอบแนวคิดของรูปแบบการเรียนการสอนบนเว็ บ แบบลดภาระทางป ญ ญาโดยใช เ ทคนิ ค การแก ป ญ หาเชิ ง สร า งสรรค ที่ มี ต อ การรู คิ ด และความคิ ด สร า งสรรค ข อง นักศึกษาระดับปริญญาตรี 2. พัฒนารูปแบบการเรียนการสอนบนเว็บแบบลดภาระทาง ปญญาโดยใชเทคนิคการแกปญหาเชิงสรางสรรคที่มีตอการรู คิดและความคิดสรางสรรคของนักศึกษาระดับปริญญาตรี 3. ประเมิ น รู ป แบบการเรี ย นการสอนที่ พั ฒ นาขึ้ น โดย ผูทรงคุณวุฒิ
3) กรอบแนวคิดในการวิจัย กรอบแนวคิดในการวิจัยครั้งนี้ประกอบดวยองคประกอบที่ใช ในการสรางรูปแบบการเรียนการสอนบนเว็บแบบลดภาระทาง ปญญาโดยใชเทคนิคการแกปญหาเชิงสรางสรรค (CLCPS Model) ดังรูปที่ 1 การเรียนการสอน บนเว็บ (WBI)
การลดภาระทาง ปญญา (CLT)
การแกปญหาเชิง สรางสรรค(CPS)
รูปแบบการเรียนการสอนบนเว็บแบบลดภาระทางปญญา โดยใชเทคนิคการแกปญ หาเชิงสรางสรรค (CLCPS MODEL) การรูคิด (COGNITION)
ความคิดสรางสรรค (CREATIVITY)
4) วิธีดําเนินการวิจัย
รูปที่ 1: กรอบแนวคิดของรูปแบบ CLCPS
ประชากรที่ใชในการวิจัย คือ ผูทรงคุณวุฒิทางดานเทคโนโลยี การศึกษา การออกแบบการเรียนการสอน การแกปญหาเชิง สรางสรรค และ ความคิดสรางสรรค
137
4.2.สร า งเครื่ อ งมื อ ประเมิ น ความเหมาะสมของรู ป แบบการ เรียนการสอน ขั้นตอนที่ 3 ตรวจสอบคุณภาพรูปแบบโดยผูทรงคุณวุฒิ ขั้นตอนที่ 4 ปรับปรุงแกไขรูปแบบเปนฉบับสมบูรณ
กลุมตัวอยาง คือผูทรงคุณวุฒิจํานวน 10 คนจาก 6 มหาวิทยาลัย ขั้นตอนดําเนินการวิจัย แบงเปน 4 ขั้นตอนดังนี้ ขั้นตอนที่ 1 ศึกษากรอบแนวคิดของรูปแบบโดยการศึกษา วิเคราะห และสังเคราะหขอมูลพื้นฐานขององคประกอบตางๆ ที่เกี่ยวของกับการสรางรูปแบบ CLCPS ขั้นตอนที่ 2 สรางรูปแบบฯ ตามกรอบแนวคิด ในขั้นตอนนี้ แบงเปน 4 ขั้น ดังนี้ 1. การออกแบบโครงรางรูปแบบ CLCPS 2. การออกแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรูรูปแบบ CLCPS 3. ตรวจสอบโครงรางรูปแบบการเรียนการสอน โดยใช ผูเชี่ยวชาญ จํานวน 3 คน 4. การสรางเครื่องมือประกอบการใชรูปแบบการเรียนการสอน 4.1. สรางคูมือประกอบการใชรูปแบบการเรียนการสอน
5) สรุปผลการวิจัย 5.1) องคประกอบของรูปแบบ CLCPS ผลการสรางรูปแบบการเรียนการสอนบนเว็บแบบลดภาระทาง ปญญาโดยใชเทคนิคการแกปญหาเชิงสรางสรรคที่มีตอการรู คิดและความคิดสรางสรรคของนักศึกษาระดับปริญญาตรี ดัง รูปที่ 2 และขั้นตอนการเรียนการสอนของรูปแบบฯ ดังรูปที่ 3
1. ขั้นเตรียม (preparation stage) 1.1 ปฐมนิเทศ
1.2 จัดกลุม
1.3 ฝกปฏิบัติ
1.4 ทดสอบการรูคิดและความคิดสรางสรรคกอนเรียน
2. ขั้นเรียน (learning stage) 2.1 ขั้นศึกษาเนื้อหา (study of content) 2.2 ขั้นลงมือปฏิบตั ิ (performing)
เว็บ แบบ ลด ภาระ ทาง ปญญา
4.คนพบ แนวคิด 1.คนพบ ความยุงเหยิง
5.คนพบ คําตอบ
2. คนหา ขอเท็จจริง
3.คนพบปญหา
6.ยอมรับผล การคนพบ
ภาระงาน
Formative evaluation : ประเมินตามสภาพจริง
2.3 ขั้นสรุปและประเมินผล (summarizing and evaluating) 2.4 ขั้นทดสอบหลังเรียน (post-test)
รูปที่ 2: รูปแบบการเรียนการสอนบนเว็บแบบลดภาระทางปญญาโดยใชเทคนิคการแกปญหาเชิงสรางสรรคที่มีตอการรูคิดและ ความคิดสรางสรรคของนักศึกษาระดับปริญญาตรี(CLCPS model)
138
Instructional process of CLCPS model
1. ขั้นเตรียม
บทบาทผูสอน
1.1 ปฐมนิเทศ
บทบาทผูเรียน (เดี่ยว)
บทบาทผูเรียน (กลุม)
อานคูมือการใชงานเว็บ อานคําชี้แจงเกี่ยวกับวัตถุประสงค กิจกรรม วิธีการเรียน วันและเวลาเรียน การประเมินผล กลุมละ 4 คน โดยจัดใหแตละกลุมมีความเทาเทียมกัน เลือกหัวหนาและเลขากลุม
1.2 จัดกลุม 1.3 ฝกปฏิบัติ
ลงทะเบียน การเขาเรียนเนื้อหาบทเรียน การใชเครื่องมือบนเว็บ การสงงาน
1.4 ทดสอบการรูคิดและความคิด สรางสรรคกอนเรียน
อานคําชี้แจง - ทําแบบทดสอบวัดการรูคิดและความคิดสรางสรรคกอนเรียน
2. ขั้นเรียน ลักษณะความคิด สรางสรรค
2.1 ขั้น ศึกษา เนื้อหา
เว็บ แบบ ลด ภาระ ทาง ปญญา
2.2 ขั้น ลงมือ ปฏิบัติ
ศึกษาเนื้อหาวิชา แบบมัลติมีเดียบน เว็บเพจ
Web Page, Chat room Web board, E-mail
กําหนดภาระงาน เปนกรณีศึกษา บนเว็บเพจ
Web Page Online Resources
เรียนรูและเชื่อมโยง เขาใจในตัวปญหา 1.คนพบความยุงเหยิง
กระตุนใหผูเรียนสังเกต Online Resources(Material, people) สถานการณและตั้งคําถาม Discussion board, Wiki และตอบใหไดมากที่สุด
2.คนหาขอเท็จจริง
ถามนําแลวใหผูเรียนตั้ง สมมติฐานโดยวิเคราะห จําแนก จัดลําดับปญหา
3.คนพบปญหา
Chat room, Discussion board, Wiki
คิด หาทางออกของปญหา ใหผูเรียนคาดคะเนคําตอบ ของปญหาโดยวิธีChecklist,
Chat room, Discussion board, Wiki
4.คนพบแนวคิด
Attribute analysis,SCAMPER
ถามนําใหผูเรียนกําหนด เกณฑคัดเลือกบอก ขอดี-ขอเสีย แนะนําใหผูเรียนอธิบาย รายละเอียดของวิธีแก ปญหาและบอกผลที่เกิด
2.3 ขั้น สรุปและ ประเมิน ผล
แนะนําใหผูเรียน สรุปผลการเรียนรู
2.4 ขั้นทดสอบหลังเรียน
e-Portfolio, Discussion board
Online Resources, e-Portfolio Discussion board E-Portfolio, Web log E-mail
ความคิดคลอง (Fluency)
ประ เมิน ตาม สภาพ จริง
ความคิดยืดหยุน (Flexibility)
ความคิดริเริ่ม (Originality)
เตรียมการปฏิบัติ 5.คนพบคําตอบ
6.ยอมรับผลการคนพบ
ความคิดยืดหยุน (Flexibility)
ความคิด ละเอียดลออ (Elaboration)
ประเมินผลงานและผลการแกปญหาเชิงสรางสรรค
สังเกตความสนใจ การเขารวมกิจกรรม และการตรงตอเวลาในการสงงาน ทดสอบการรูคิดและความคิดสรางสรรคหลังเรียน (Examination)
รูปที่ 3: ขั้นตอนการเรียนการสอนของรูปแบบการเรียนการสอนบนเว็บแบบลดภาระทางปญญาโดยใชเทคนิคการแกปญหาเชิง สรางสรรคที่มีตอการรูคิดและความคิดสรางสรรคของนักศึกษาระดับปริญญาตรี
139
แนะนําใหผูเรียนตั้งคําถาม-คําตอบใหไดปริมาณมากที่สุดเพื่อ พัฒนาความคิดสรางสรรคดานความคิดคลอง 2.3 การคนพบปญหา ผูสอนใหคําแนะนําเพื่อกระตุนให ผูเรียนนําคําถาม-คําตอบที่ตั้งขึ้นจากการคนหาขอเท็จจริง มา ใชวิเคราะหหาสาเหตุของปญหา และใชคําถามนําโดยคําถาม ตองนําผูเรียนไปสูการตั้งสมมติฐาน และคิดวิเคราะหถึงสาเหตุ ของปญหาแลวใหนําสาเหตุของปญหามาจัดลําดับความสําคัญ จําแนกสาเหตุใหญ-สาเหตุยอย รวมทั้งเลือกสาเหตุที่ตองการ แก ไ ขเป น อั น ดั บ แรกพร อ มให เ หตุ ผ ล เพื่ อ พั ฒ นาความคิ ด สรางสรรคดานความคิดยืดหยุน 2.4 การคนพบแนวคิด ผูสอนใหคําแนะนําเพื่อใหผูเรียน ร ว มกั น ระดมความคิ ด หาวิ ธี แ ก ป ญ หาที่ มี ค วามหลากหลาย แปลกใหม และเป น ไปได และผู ส อนแนะนํ า ให ผู เ รี ย นใช เทคนิค Idea Checklists,Morphological analysis,Camper และ Brainstorm ที่นําผูเรียนไปสูการแสวงหาหรือคาดคะเนคําตอบ ที่ ต อ งการหลายๆแนวทาง โดยไม มี ก ารประเมิ น ความ เหมาะสม หรือถูกผิดในขั้นนี้ เพื่อพัฒนาความคิดสรางสรรค ดานการคิดริเริ่ม 2.5 การคนพบคําตอบ ผูสอนใหคําแนะนําเพื่อใหผูเรียนไดใช ความคิด วิเคราะหขอมูล ความเปนไปได ผลดี ผลเสีย ของแต ละแนวทางรวมทั้งกระตุนใหใชเกณฑในการตัดสินใจ และใช คําถามเพื่อนําไปสูการทดสอบวิธีการแกปญหาที่ไดจากการ ค น พบแนวคิ ด โดยเกณฑ ที่ ใ ช ต อ งเป น เกณฑ ที่ มี ค วาม สรางสรรค สามารถแกปญหาไดเหมาะสม นําไปใชไดจริงและ แกไขปญหาไดดีกวาวิธีการเดิมๆ รวมทั้งใหผูเรียนตัดสินใจ เลือกวิธีการแกปญหาที่เหมาะสมที่สุด เปนการพัฒนาความคิด สรางสรรคดานความคิดยืดหยุน 2.6 การยอมรับผลการคนพบ ผูสอนใหคําแนะนําเพื่อให ผู เ รี ย นค น คว า หาข อ มู ล มาอธิ บ ายวิ ธี ก ารแก ป ญ หา และใช คําถามนําเพื่อกระตุนใหผูเรียนบอกขั้นตอนการแกปญหา และ ผลที่เกิดขึ้นจากการแกปญหาในแตละขั้น เพื่อพัฒนาความคิด สรางสรรคดานการคิดละเอียดลออ 3. ขั้นสรุปและประเมินผล : เปนกระบวนการที่ผูเรียนรวมกัน อภิปราย สรุปสิ่งที่ไดจากการเรียนรูรวมกันในกลุมยอยและ กลุมใหญ และทั้งหมด นักเรียนไดรับฟงการนํา เสนอแนวคิด ของกลุ ม แล ว นํ า มาเชื่ อ มโยงกั บ แนวคิ ด ของตนเองแล ว
5.2) ขั้นตอนการเรียนการสอนของรูปแบบ CLCPS 5.2.1 ขั้นเตรียม 1. การปฐมนิเทศผูเรียนเพื่อเตรียมความพรอมกอนการเรียนรู ให คํ า แนะนํ า การเรี ย นการสอนบนเว็ บ และรายละเอี ย ด กิจกรรมการเรียนการสอน วัตถุประสงค วันและเวลาเรียน การประเมิ น ผลการเรี ย น การสอบ วิ ธี ก ารเรี ย นโดยใช กระบวนจัดการเรียนการสอนตามขั้นตอนการแกปญหาเชิง สรางสรรค 2. จัดกลุมผูเรียน และมอบหมายความรับผิดชอบของสมาชิก ในกลุม โดยผูเรียนแตละกลุมใชโปรแกรมสนทนาเพื่อคนพบ ความยุ ง เหยิ ง และร ว มกั น วิ เ คราะห ใ นขั้ น ค น หาข อ เท็ จ จริ ง วิเคราะหหาสาเหตุของปญหา จัดลําดับความสําคัญของสาเหตุ จําแนกสาเหตุเปนปญหาใหญ-ปญหายอยในขั้นคนพบปญหา และร ะดมค วาม คิ ด ห า วิ ธี ก ารแก ป ญ ห า ที่ แ ป ล ก ใ ห ม หลากหลาย และเปนไปไดในขั้นคนพบแนวคิด 3. ฝกปฏิบัติ โดยใหผูเรียนลงทะเบียนเรียนบนเว็บ เพื่อกําหนด ชื่อเรียก(Username) และรหัสผาน (Password) สําหรับเขาสู ระบบสําหรับการเรียน และใหผูเรียนฝกทักษะการใชเครื่องมือ สื่อสารบนเว็บ ไดแก discussion board, e-mail, Assignment และ chat room ฝกการทํากิจกรรมและการสงงานผานเว็บ 4. ทดสอบการรูคิดและความคิดสรางสรรคกอนเรียน 5.2.2 ขั้นเรียน 1. ขั้นศึกษาเนื้อหา เขาสูบทเรียนบนเว็บแลวศึกษาเนื้อหา บทเรียนแบบมัลติมีเดียบน Web page 2. ขั้นลงมือปฏิบัติ ประกอบดวยกิจกรรมการเรียนการสอน 6 ขั้นตอน คือ 2.1 การคนพบความยุงเหยิง ผูสอนเสนอสถานการณปญหาให ผูเรียนอานกรณีศึกษา เพื่อกระตุนใหผูเรียนเกิดขอสงสัย และมี ความตองการในการแกปญหาจากสถานการณปญหา ใหผูเรียน รวมกันลําดับเหตุการณ โดยใชความรูเดิมหรือสิ่งที่เคยเรียนรู มาตอกลุมเพื่อใชเปนขอมูลในการพิจารณาปญหาของกลุม 2.2 การคนหาขอเท็จจริง ผูสอนใหคําแนะนําที่ทําใหผูเรียน นําไปสูการสังเกตขอเท็จจริงที่เกิดขึ้นจากกรณีศึกษา เพื่อ กระตุนผูเรียนคิดตั้งคําถามพรอมตอบคําถามที่ตั้งขึ้น รวมทั้ง
140
เชนนี้จะทําอยางไร ผูเรียนไดเรียนรูผานกระบวนการคิด แกปญหาอยางสรางสรรคไดแก ครูใชคําถามกระตุน ยั่วยุให นักเรียนไดคิดวิเคราะหขอมูลรวมกัน มีการบันทึกขอมูลการ นําเสนอผลงาน ชวยกันสรุปและประเมินผล รวมทั้งการนําเอา ความรู ไ ปประยุ ก ต ใ ช ไ ด ทํ า ให ผู เ รี ย นได มี ป ฏิ สั ม พั น ธ ที่ เหมาะสม และไดเรียนรูอยางมีจุดมุงหมายดวยเนื้อหาที่ฝกคิด และการประยุกตการออกแบบการเรียนการสอนบนเว็บใหมี การลดภาระทางป ญ ญาด ว ยนั้ น จะเป น การลดการใช ค วาม พยายามทางความคิด(mental effort)ใหนอยลงซึ่งเปนผลให ผูเรียนมีความสามารถในการเรียนรูเพิ่มมากขึ้นดวย
สังเคราะหสรางองคความรูไดดวยตนเอง ซึ่งกระบวนการ เหลานี้เปนการฝกการคิดสรางสรรคขั้นสูง 4. ขั้นทดสอบหลังเรียน : ทดสอบการรูคิดและความคิด สรางสรรคหลังเรียน 5.3) ผลการตรวจสอบคุณภาพโดยผูทรงคุณวุฒิ ตารางที่ 1: ผลการประเมินรูปแบบโดยผูทรงคุณวุฒิ องคประกอบ N x 1.ขั้นเตรียม 1.1 ปฐมนิเทศ 10 4.73 1.2 จัดกลุมผูเรียน 10 4.35 1.3 ฝกปฏิบัติ 10 4.60 1.4 ทดสอบกอนเรียน 10 4.90 ผลรวมขั้นเตรียม 10 4.63 2. ขั้นเรียน 2.1 ศึกษาเนื้อหา 10 4.48 2.2 ลงมือปฏิบัติ 10 4.63 2.3 สรุปและประเมินผล 10 4.7 2.4 ทดสอบหลังเรียน 10 4.9 ผลรวมขั้นเรียน 10 4.63 ผลรวมทั้งหมด 10 4.63
S.D. 0.13 0.19 0.16 0.32 0.16
7) เอกสารอางอิง กรมวิชาการ. (2539). บรรยากาศในการเรียนการสอน. กรุงเทพ : โรงพิมพคุรุสภาลาดพราว. Richey, R. C., & Nelson, W. (1996). Developmental
0.01 0.13 0.12 0.32 0.12 0.13
research. InD. Jonassen(Ed.),Handbook for research in educational communications and technology. New York : Simon &Schuster Macmillan. Smith, P. L., & Ragan, T. J. (1993). Instructional design. New York : Macmillan. Dewey, J. (1938). Experience and Education. NewYork: Touchstone. Cooper, G., (1998). Research into cognitive load theory andinstructional design at UNSW. Available online at http://www.arts.unsw.edu.au/education/ CLTETAug_97.HTML. Clark, R. C., Nguyen,F., & Sweller,J. (2005). Efficiency in learning: Evidence- based guidelinesto manage cognitive load. San Diego, CA: Pfeiffer. Morrison, G. R., & Anglin, G. J. “Research on cognitive load theory: Application to e-Learning. Educational Technology.” Research and Development. 53(2005) : 94. Treffinger, D. J., Isaksen, S. G., & Dorval, K. B. (2003). Creative problem solving(CPS Version 6.1) A contemporary framework for managing change [Brochure].Available online at www. creative learning.com. Pershing and Molenda, Michael. 2002. Instructional Systems Technology. Available online Online at http://education.indiana.edu/ist/admin/facphone. html. Rhonda, McClure R. (2001). Learning Center. In The Best Resources for Discovering Your Family Story. Available online at http://www.genealogy. com/genehelp.html. Sweller, J., van Merrienboer, J.J.G., & Paas, F. “Cognitive architecture and instructional design.” Educational Psychology Review. 10(1998) : 251-296.
จากตารางพบวารูปแบบมีความเหมาะสมในระดับมากที่สุด ( x =4.63, S.D.=0.13) และสามารถนําไปใชกับนักศึกษาใน ระดับปริญญาตรีได
6) อภิปรายผล ผลการสรางรูปแบบการเรียนการสอนบนเว็บแบบลดภาระทาง ป ญ ญาโดยใช เ ทคนิ ค การแก ป ญ หาเชิ ง สร า งสรรค ( CLCPS model) ประกอบดวยหลักการของการออกแบบการเรียนการ สอนบนเว็ บ การลดภาระทางป ญ ญาและการแก ป ญ หาเชิ ง สรางสรรค ซึ่งขั้นตอนการเรียนการสอนของรูปแบบ CLCPS ประกอบดวย 2 ขั้นตอนใหญคือขั้นเตรียมและขั้นเรียน จาก การวิจัยพบวารูปแบบที่พัฒนาขึ้นนี้จะเปนเครื่องมือที่สามารถ พั ฒ นาผู เ รี ย นให มี ค วามสามารถในการคิ ด ที่ เ ป น การรู คิ ด ระดับสูง นั่นคือความคิดสรางสรรค และไดฝกคิดวิเคราะห ศึกษาจากกรณีศึกษา รวมกันระดมสมองคิดวิเคราะหถึงผลดี ผลเสีย การดําเนินชีวิตและแกไขปญหาวาเมื่อเกิดเหตุการณ
141
การพัฒนาและหาประสิทธิภาพเว็บชวยสอน วิชา การออกแบบและการสรางเว็บเพจ รวมกับการเรียนรูแบบรวมมือดวยการใชเว็บบล็อก Development of Web-Based Instruction for Web Design and Construction Course with Collaborative Learning Using Blogs สายพิน งามสงา1, จิรพันธุ ศรีสมพันธุ2 1 โรงเรียนปากเกร็ด 2
(saipin_pk@hotmail.com)
คณะครุศาสตรอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ (jpp@kmutnb.ac.th)
ทดลองครั้ งนี้คือ เว็บชวยสอน วิชา การออกแบบและการสราง เว็ บเพจ ร วมกั บการเรี ยนรู แบบร วมมื อ ด วยการใช เว็ บบล็ อก ที่ประกอบดวย บทเรียน แบบทดสอบกอนเรียน แบบทดสอบ ระหวางเรียน แบบทดสอบหลังเรียน กิจกรรมเว็บบล็อก และ แบบสอบถามวัดความพึงพอใจของผูเรียน กลุมตัวอยางที่ใชใน การวิจัย คือ นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 โรงเรียน ปาก เกร็ด จํานวน 50 คน เลือกมาดวยวิธีการโดยการสุมอยางงาย (Simple Random Sampling) วิธีดําเนินการวิจัย เริ่มจากศึกษาขอมูล และหลักสูตรรายวิชา กําหนดประชากรและกลุมตัวอยาง กําหนด แบบแผนการทดลอง สรางเครื่องมือที่ใชในการวิจัย โดยใหผูเรียน เรียนผานเว็บชวยสอน วิชา การออกแบบและการสรางเว็บเพจ รวมกับการเรียนรูแบบรวมมือดวยการใชเว็บบล็อก จากนั้นนํา คะแนนที่ไดมาวิเคราะหขอมูลตามหลักสถิติ
ABSTRACT The purpose of this research were to develop improve the efficiency in teaching web design and construction with collaborative learning using blogs. The instrument used in the study included web-based instruction, pretest, quizzes, posttest, blog activates, and a questionnaire asking about the students’ satisfaction. The sample group was 50 students in Matayom 3 at Pakkred Secondary School. These students were randomly selected using the simple random sampling technique. The research methods started from studying the curriculum and course information, determining population and sample, designing the study plan, as well as preparing the research instruments. In this research, student learned about web design and construction through the web-based instruction with collaborative learning using blogs. The student’scores in the course were statistically analyzed to find the efficiency of the web-based instruction program. The finding show a quite high efficiency value of 84.96/80.92 obtained from the web-based instruction and this value is definitely higher than the standard value of 80/80. The research also found that the posttest score of the students are significantly higher than their pretest scores. Considering the students’ satisfaction, the mean level of the satisfaction is 3.34 reflecting the high satisfaction level of the students in the study group. According to these findings, the web-based instruction developed in this research was found to be highly efficient and capable to be applied in the course of web design and construction with collaborative learning using blogs.
ผลการวิจัยพบวาเว็บชวยสอน วิชา การออกแบบและ การสรางเว็บ เพจ รวมกับการเรียนรูแบบรวมมือดวยการใชเว็บบล็อกที่สรางขึ้น มีประสิทธิภาพ 84.96/80.92 ซึ่งสูงกวาเกณฑ 80/80 ที่ตั้งไว ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผูเรียนพบวา คะแนนการทดสอบหลัง เรียนสูงกวากอนเรียนที่นัยสําคัญทางสถิติ .05 และผลการประเมิน หาความพึงพอใจของผูเรียนอยูในระดับมาก ( x = 3.94) แสดงใหเห็นวา เว็บชวยสอน วิชา การออกแบบและการสรางเว็บ เพจ รวมกับการเรียนรูแบบรวมมือดวยการใชเว็บบล็อก ที่สราง ขึ้นสามารถนําไปใชในการเรียนการสอนได
Keywords: Web-Based Instruction, Web Design and Construction Course, Collaborative Learning Using Blogs.
บทคัดยอ การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค เพื่อพัฒนาและ หาประสิทธิภาพของ เว็บชวยสอน วิชา การออกแบบและการสรางเว็บเพจ รวมกับการ เรี ยนรู แบบร วมมื อด วยการใช เว็ บบล็ อก เครื่ องมื อที่ ใช ในการ
คําสําคัญ : เว็บชวยสอน วิชา การออกแบบและการสรางเว็บเพจ รวมกับการเรียนรูแบบรวมมือ ดวยการใชเว็บบล็อก
143
1) บทนํา
2) ทฤษฎีที่เกี่ยวของ
การใหการศึกษาที่เปนพื้นฐานเบื้องตนที่ดีแกผูเรียนใหมีความ เข าใจในเนื้อหาทั้งทางดานทฤษฎีแ ละปฏิบัติ เปนรากฐานที่ นําไปสูการมีศักยภาพในการพัฒนาเทคโนโลยีชั้นสูง เพื่อการ พัฒนาประเทศตอไป ปจจุบันปญหาการ เพิ่มจํานวนประชากร นับเปนอุปสรรคสําคัญในดานการเรียนการสอน ผูสอนตอง รับ ผิดชอบผูเรียนในแตละหองมีจํ านวนมากและรับ ผิดชอบ คาบสอนในแตละสัปดาหมากเกินไป นอกจากนี้ยังตองสอน เนื้ อ หาซ้ํ า กั น ในแต ล ะสั ป ดาห การที่ ผู ส อนต อ งรั บ ผิ ด ชอบ ผูเรียนที่มีจํานวนมากในแตละหอง เกิดผลกระทบทําใหผูเรียน ละเลยที่จะทํากิจกรรม ในชั้นเรียน ไมกลาแสดงออก ผูเรียนไม สามารถจดจําคําสั่งภาคทฤษฏี และนําไปปฏิบัติได
2.1) การเรียนการสอนดวยเว็บชวยสอน แนวโนมของการใชบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนในอนาคต อันใกลนี้คาดการณกันไววาจะเปลี่ยนแปลงจากระบบที่ใชงาน โดยลําพัง(Standalone Based System)ไปเปนระบบที่ใชงาน ผานเครือขายคอมพิวเตอร (Net-Based System) เนื่องจากอัตรา การขยายตัวการใชงานทางดานเครือขายคอมพิวเตอรมีจํานวน มากขึ้นทุกนาที โดยเฉพาะอยางยิ่งเครือขายอินเทอรเน็ต ซึ่งมี การประมาณการไววาจํานวนผูใชอินเทอรเน็ตปจจุบันทั่วโลก มีเกินกวา 15,000 ลานคน โดยมีอัตราการเพิ่มขึ้น 1 คน ทุกๆ 2 วิ น าที พั ฒ นาการของบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร ช ว ยสอน จึ ง ปรั บ เปลี่ ย นรู ป แบบการนํ า เสนอใหม ไ ปเป น บทเรี ย นที่ นําเสนอบนเครือขายคอมพิวเตอร เพื่อใหสอดคลองกับการใช งานซึ่ง ไดแ กบ ทเรี ย นคอมพิว เตอรช วยสอนที่นํ าเสนอผา น เครือขายคอมพิวเตอร (WBI/WBT) เปนตน นอกจากบทเรียน คอมพิวเตอรชวยสอนบนเครือขายคอมพิวเตอร(Web Based Instruction:WBI) แล ว ยัง มี บ ทเรี ย นอื่ น ๆที่ นํ า เสนอผ า น เครือขายคอมพิวเตอรตัวอยาง เชน IBT (Internet-Based Training) NBI (Net-Based Instruction) NBL (Net-Based Learning) และ OT (Online Training) เปนตน บทเรียน สมัยใหมดังกลาวนี้พัฒนาขึ้นมาเพื่อสนับสนุนการเรียนการ สอนผานเครือ ขายที่นั บ วันจะยิ่งมี บทบาทมากขึ้น เชน การ เรียนทางไกล (Distance Learning) และมหาวิทยาลัยเสมือน (Virtual University) [1]
การนํานวัตกรรม และเทคโนโลยีดานคอมพิวเตอร Web Blog เขามาใชในระบบการศึกษา จะทําใหผูเรียนสามารถนําความรูที่ ได ไ ปใช ใ ห เ กิ ดประโยชน ใ นด า นการเรี ย น เป น วิ ธี ก ารหนึ่ ง ในการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนที่มีประสิทธิภาพ ผูวิจัย ไดเล็งเห็นถึงความสําคัญของการนํา เทคโนโลยีทางการศึกษา มาใช ใ ห เ หมาะสมโดยเฉพาะใน วิ ช าคอมพิ ว เตอร 3 (การออกแบบและการสร า งเว็ บ เพจ) ซึ่ ง มี ร ายละเอี ย ดของ เนื้อหารายวิชาเกี่ยวกับการสรางเว็บเพจ การตกแตงเว็บเพจให สวยงามและการศึ ก ษาเกี่ ย วกั บ ขั้ น การทํ า งานคํ า สั่ ง ต า ง ๆ นอกจากนี้ การนํา Web Blog มาใชกับการเรียนการสอนใน หองเรียนที่มีผูเรียนจํานวนมากทําใหชวยดึงดูดความสนใจให ทํากิจกรรม ในชั้นเรียนกลาแสดงออก เพิ่มการจดจําคําสั่ง และ สามารถนําไปปฏิบัติไดอยางถูกตอง การประยุกตใช Blog เพื่อ เพิ่มประสิทธิภาพการเรียนการสอนไดโดยผูสอนควรปรับแตง Blog ใหนาสนใจ ดึงดูดผูเรียน ใหอยากเขามาอานและรวม แสดงความคิ ด เห็ น และเนื้ อ หาที่ นํ า เสนอก็ ไ ม น า เบื่ อ Blog ยังใหโอกาสผูเรียน ในการเขาถึงแหลงเรียนรูไดทุกที่ทุกเวลา เพียงแคมีเครื่องคอมพิวเตอรที่สามารถเชื่อมตออินเทอรเน็ตได เทานั้น ผูเรียนก็จะสามารถเขาถึงบทเรียนไดตลอด อีกทั้งยัง เป น การเพิ่ ม ทั ก ษะด า นคอมพิ ว เตอร ผู เ รี ย นสามารถสร า ง ปฏิ สั ม พั น ธ ร ะหว า งผู เ รี ย น หรื อ ระหว า งผู ส อน และ ทํ า กิจกรรม ที่หลากหลายไดมากกวาการเรียนในหองเรียนปกติ
2.2) การเรียนรูแบบรวมมือ การเรียนรูแบบรวมมือ (Cooperative and Collaborative Learning) เปนวิธีการ จัดการเรียนการสอนรูปแบบหนึ่ง ที่เนน ใหผูเรียน ลงมื อ ปฏิ บั ติ ง านเป น กลุ ม ย อ ย โดยมี ส มาชิ ก กลุ ม ที่ มี ความสามารถที่แตกตางกัน เพื่อเสริมสรางสมรรถภาพการ เรียนรูของแตละคน สนับสนุนใหมีการชวยเหลือซึ่งกันและ กัน จนบรรลุตามเปาหมายที่วางไว นอกจากนี้ การเรียนรูแบบ รวมมือ ยังเปนการสงเสริม การทํางานรวมกันเปนหมูคณะ หรือทีม ตามระบอบประชาธิปไตย เปนการพัฒนาความฉลาด
144
กลุ ม ตั ว อย า งที่ ใ ช ใ นการศึ ก ษาครั้ ง นี้ เ ป น นั ก เรี ย นชั้ น มัธยมศึกษาปที่ 3 ที่กําลังเรียนอยูในภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2552 โรงเรี ย นปากเกร็ ด อํ า เภอปากเกร็ ด จั ง หวั ด นนทบุ รี จํ านวน 50 คน ซึ่งเลือ กมาดวยวิธี การสุม อยา งง าย (Simple Random Sampling )
ทางอารมณ สามารถปรับตัวใหอยูกับผูอื่นไดอยางมีความสุข [2] 2.3) เว็บบล็อก ความหมายของบล็ อ ก เป น คํ า รวมมาจากคํ า ว า เว็ บ ล็ อ ก (weblog) เปนรูปแบบเว็บไซตประเภทหนึ่ง ซึ่งถูกเขียนขึ้นใน ลํา ดับ ที่เ รีย งตามเวลาในการเขีย น ซึ่ง จะแสดงขอ มูล ที่เ ขีย น ลาสุดไวแรกสุด บล็อกโดยปกติจะประกอบดวย ขอความ ภาพ ลิ ง ก ซึ่ ง บางครั้ ง จะรวมสื่ อ ต า งๆ ไม ว า เพลง หรื อ วิ ดี โ อใน หลายรูปแบบได จุดที่แตกตางของบล็อกกับเว็บไซตโดยปกติ คื อ บล็ อ กจะเป ด ให ผู เ ข า มาอ า นข อ มู ล สามารถแสดงความ คิดเห็นตอทายขอความที่เจาของบล็อกเปนคนเขียน ซึ่งทําให ผูเขียนสามารถไดผลตอบกลับโดยทันที คําวา "บล็อก" ยังใช เปนคํากริยาไดซึ่งหมายถึง การเขียนบล็อก และนอกจากนี้ผูที่ เขียนบล็อกเปนอาชีพก็จะถูกเรียกวา "บล็อกเกอร" บล็อกเปน เว็ บ ไซต ที่ มี เ นื้ อ หาหลากหลายขึ้ น อยู กั บ เจ า ของบล็ อ กโดย สามารถใชเปนเครื่องมือสื่อสาร การประกาศขาวสาร การแสดง ความคิดเห็น การเผยแพรผลงาน ในหลายดานไมวา อาหาร การเมือง เทคโนโลยี หรือขาวปจจุบัน นอกจากนี้บล็อกที่ถูก เขียนเฉพาะเรื่องสวนตัวหรือจะเรียกวาไดอารีออนไลน ซึ่งได อารีออนไลนนี่เองเปนจุดเริ่มตนของการใชบล็อกในปจจุบัน [3]
3.2) กําหนดแบบแผนการทดลอง การวิจัยครั้งนี้เปนการวิจัยเชิงทดลองเบื้องตน ใชแบบแผนการ ทดลองแบบ One-Group Pretest-Posttest Design คือ รูปแบบ ที่มีกลุมทดลองกลุมเดียว มีการทําการทดสอบกอนที่จะทําการ ทดลอง ทําการทดลองกับกลุมตัวอยาง แลวทดสอบหลังการ ทดลองทันที ตารางที่ 1 : แบบแผนการทดลองแบบกลุมเดียว (One-Group Pretest-Posttest Design) กลุมตัวอยาง การทดสอบกอนเรียน การทดลอง การทดสอบหลังเรียน E
T1
X
T2
3.3) สรางเครื่องมือที่ใชในการวิจัย 3.3.1 เครื่องมือที่ใชในการวิจัย • แบบทดสอบกอนและหลังเรียน จากการเรียนดวยเว็บชวย สอน วิชา การออกแบบและการสรางเว็บเพจ รวมกับการ เรียนรูแบบรวมมือดวยการใชเว็บบล็อก • แบบทดสอบระหวางเรียนจากการเรียนดวยเว็บชวยสอน วิชา การออกแบบและการสรางเว็บเพจ รวมกับการเรียนรู แบบรวมมือดวยการใชเว็บบล็อก • แบบประเมินดานคุณภาพเว็บชวยสอน วิชา การออกแบบ และการสรางเว็บเพจ รวมกับการเรียนรูแบบรวมมือดวย การใช เ ว็ บ บล็ อ ก โดยผู เ ชี่ ย วชาญจํ า นวน 2 ฉบั บ คื อ แบบสอบถามความคิดเห็นสําหรับผูเชี่ยวชาญดานเนื้อหา และ แบบสอบถามความคิดเห็นสําหรับผูเชี่ยวชาญดาน เทคนิค
3) วิธีดําเนินการวิจัย 3.1) กําหนดประชากร และคัดเลือกกลุมตัวอยาง 3.1.1 ประชากร ประชากรที่ใชในการวิจัยครั้งนี้ เปนนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา ปที่ 3 โรงเรียนปากเกร็ด อําเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี ที่ กําลังเรียนอยูในภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2552 จํานวน 580 คน จํานวน 12 หองเรียน ซึ่งจัดหองเรียนแบบคละนักเรียนที่มี ระดับความสามารถทางการเรียน สูง ปานกลาง และต่ํา 3.1.2 กลุมตัวอยาง
145
• การสรางเว็บชวยสอน วิชา การออกแบบและการสราง เว็ บ เพจ ร วมกั บ การเรี ย นรู แ บบรว มมือ ด วยการใชเ ว็ บ บล็อก มัธยมศึกษาปที่ 3
• แบบสอบถามวัดความพึงพอใจของผูเรียน จากการเรียน ดวยเว็บชวยสอน วิชา การออกแบบและการสราง เว็บเพจ รวมกับการเรียนรูแบบรวมมือดวยการใชเว็บบล็อก • เว็ บ ช ว ยสอนวิ ช า การออกแบบและการสร า งเว็ บ เพจ รวมกับการเรียนรู แบบรวมมือดวยการใชเว็บบล็อก
รูปที่ 2 : รูปแบบการพัฒนาเว็บชวยสอน วิชา การออกแบบ
3.3.2 การสรางเครื่องมือในการวิจัย • ผูวิจัยไดศึกษาและวิเคราะหหลักสูตรรายวิชา เพื่อใหได หนวยเรียนรู หัวเรื่อง และวัตถุประสงคการเรียนรูโดย พิจารณาใหสอดคลองกับวัตถุประสงคของหลักสูตร และ นํ า มาสร า งเป น แบบทดสอบก อ น-หลั ง เรี ย นและ แบบทดสอบระหวางเรียน ซึ่งมีขั้นตอนดังตอไปนี้
และการสรางเว็บเพจ รวมกับการเรียนรู แบบรวมมือดวยการใชเว็บบล็อก 3.4) ดําเนินการการทดลองและเก็บรวบรวมขอมูล การทดลองครั้ ง นี้ กั บ กลุ ม ตั ว อย า ง คื อ นั ก เรี ย นระดั บ ชั้ น มัธ ยมศึกษาปที่ 3 โรงเรี ยนปากเกร็ด จังหวัด นนทบุรี ภาค เรี ย นที่ 2 ป ก ารศึ ก ษา 2552 โดยการสุ ม อย า งง า ย (Simple Random Sampling ) จํานวน 50 คน ซึ่งไมใชกลุมทดลองเพื่อ หาประสิทธิภาพของ เว็บชวยสอน วิชา การออกแบบและการ สรางเว็บเพจ รวมกับการเรียนรูแบบรวมมือดวยการใชเว็บ บล็ อ ก และดํ า เนิ น การทดลองด ว ย เว็ บ ช ว ยสอน วิ ช า การ ออกแบบและการสรางเว็บเพจ รวมกับการเรียนรูแบบรวมมือ ดวยการใชเว็บบล็อก ประกอบดวยเนื้อหารวมทั้งสิ้น 2 เรื่อง โดยได ม าจากวิ ช าเพิ่ ม เติ ม หลั ก สู ต รการศึ ก ษาขั้ น พื้ น ฐาน พุทธศักราช 2544 ใชเวลา ใชเวลา 16 สัปดาห สัปดาหละ 1
รูปที่ 1 : การสรางและหาประสิทธิภาพของแบบทดสอบ • แบบประเมินดานคุณภาพเว็บชวยสอน วิชา การออกแบบ และการสราง เว็บเพจ รวมกับการเรียนรูแบบรวมมือดวย การใชเว็บบล็อกและแบบสอบถามวัดความพึงพอใจของ ผูเรียน สรางโดยการศึกษาจากตํารางานวิจัยและตัวอยาง แบบสอบถามตางๆ ที่เกี่ยวของ
146
คาบ คาบละ 60 นาที รวมทั้งสิ้น 16 คาบแลวเก็บคะแนนเพื่อ นํามาวิเคราะหขอมูล โดยเก็บคะแนนเฉลี่ยแบบทดสอบกอน เรียนและหลังเรียน นําไปวิเคราะหขอมูล
การวิ เ คราะห ห าประสิ ท ธิ ภ าพของเว็ บ ช ว ยสอน วิ ช า การ ออกแบบและการสรางเว็บเพจ รวมกับการเรียนรูแบบรวมมือ ดวยการใชเว็บบล็อก ใชกลุมตัวอยางจํานวน 50 คน โดย ทํา การวัดการเรียนรูจากการทําแบบทดสอบระหวางเรียนในแต ละหนวย และวัดความรูจากการทําแบบทดสอบ หลังเรียนเพื่อ หาประสิทธิภาพของเว็บชวยสอน วิชา การออกแบบและการ สราง เว็บเพจ รวมกับการเรียนรูแบบรวมมือดวยการใชเว็บ บล็ อ ก ตามเกณฑ 80/80 ที่ กํ า หนดซึ่ ง ผู เ รี ย นสามารถทํ า แบบทดสอบระหวางเรียนคะแนนเฉลี่ย คิดเปนรอยละ 84.96 สวนคะแนนการทําแบบทดสอบหลังเรียนเฉลี่ย คิดเปน รอย ละ 80.92 แสดงว า การเรี ย นด ว ยเว็ บ ช ว ยสอน วิ ช า การ ออกแบบและการสรางเว็บเพจ รวมกับการเรียนรูแบบรวมมือ ดวยการใชเว็บบล็อก ที่ผูวิจัยสรางขึ้นมีประสิทธิภาพ เทากับ 84.96 / 80.92 4.2) ผลการเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนดวยเว็บชวย สอน วิ ช า การออกแบบและการสร า งเว็ บ เพจ ร ว มกั บ การ เรียนรูแบบรวมมือดวยการใชเว็บบล็อก
รูปที่ 3 : ขั้นตอนการเรียนดวยเว็บชวยสอนเว็บชวยสอน วิชา การออกแบบและการสรางเว็บเพจ รวมกับ การเรียนรูแบบรวมมือดวยการใชเว็บบล็อก
จากการเปรียบเทียบระหวางคะแนนแบบทดสอบกอนเรียน และคะแนนแบบทดสอบหลั ง เรี ย นของผู เ รี ย น โดยการ ทดสอบดวยคา t-test แบบ Dependent Sample Group ผล ปรากฏวา ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกวากอนเรียน อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05
3.5) สถิติที่ใชในการวิเคราะหขอมูล • • • • • • • •
วิเคราะหหาคาเฉลี่ย ( X ) วิเคราะหหาคาเบี่ยงเบนมามาตรฐาน (S.D.) วิเคราะหหาคาดัชนีความสอดคลอง (IOC) คาความยากงาย (p) คาอํานาจจําแนก (r) คาความเชื่อมั่น KR-20 (ของคูเดอร ริชารดสัน) คํานวณหาประสิทธิภาพ E1/E2 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผูเรียนดวยสถิติคาที (t-test)
4.3) ผลการประเมินหาความพึงพอใจของผูเรียนที่เรียนดวย เว็บชวยสอน วิชา การออกแบบและการสรางเว็บเพจ รวมกับ การเรียนรูแบบรวมมือดวยการใชเว็บบล็อก ผ ล ก า ร ป ร ะ เ มิ น ค ว า ม พึ ง พ อ ใ จ ข อ ง ผู เ รี ย น ที่ ไ ด จ า ก แบบสอบถาม วัดความพึงพอใจของผูเรียนโดยใหผูเรียน ทํา แบบสอบถามจํ า นวน 50 คน ซึ่ ง แบบสอบถามเน น คุณลักษณะเฉพาะของบทเรียน 4 ดาน ไดแก ดานคําแนะนํา ในการใชบทเรียน ดานเนื้อหาบทเรียน ดานการออกแบบการ สอน และด านการเก็ บ บั นทึ กขอ มูล และการจั ดการ ผลการ ประเมินความพึงพอใจของผูเรียนอยูในระดับมาก( x = 3.94 )
4) ผลการดําเนินงาน 4.1) ผลการหาประสิ ท ธิ ภ าพของเว็ บ ช ว ยสอน วิ ช า การ ออกแบบและการสรางเว็บเพจ รวมกับการเรียนรูแบบรวมมือ ดวยการใชเว็บบล็อก
147
5) สรุปผล
6) อภิปรายผลการวิจัย
หลังจากไดดําเนินการวิจัยเพื่อการสรางและหาประสิทธิภาพ ของการเรียนดวยเว็บชวยสอน วิชา การออกแบบและการสราง เว็บเพจ รวมกับการเรียนรูแบบรวมมือดวย การใชเว็บบล็อก ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 จนเสร็จสิ้น ผูวิจัยไดนําขอมูลมา สรุปผลการวิจัยไดดังนี้
ผลจากการทําวิจัย เรื่อง การเรียนดวยเว็บชวยสอน วิชา การ ออกแบบและการสรางเว็บเพจ รวมกับการเรียนรูแบบรวมมือ ดวยการใชเว็บบล็อก ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 โรงเรียนปาก เกร็ด สามารถนํามาอภิปรายผลการวิจัยไดดังตอไปนี้ 6.1) ดานประสิทธิภาพของการเรียนดวยเว็บชวยสอน
5.1) ประสิทธิภาพของการเรียนดวยเว็บชวยสอน วิชา การออกแบบและการสรางเว็บเพจ รวมกับการเรียนรู แบบ รวมมือดวยการใชเว็บบล็อก โดยคิดจากคะแนนเฉลี่ยของกลุม ตัวอยางผูใชบทเรียน ไดคะแนนเฉลี่ยของแบบทดสอบระหวาง เรียนและแบบทดสอบหลังเรียน 84.96/80.92 สูงกวาเกณฑ 80/80 ที่กําหนดไว
วิชา การออกแบบและการสรางเว็บเพจ รวมกับการเรียนรูแบบ รวมมือดวยการใชเว็บบล็อกที่พัฒนาขึ้น มีประสิทธิภาพสูง กวาเกณฑที่กําหนดไว เมื่อคิดคะแนนเฉลี่ยรอยละของการทํา แบบทดสอบระหวางเรียนแตละบท กับแบบทดสอบหลังเรียน ที่ผูเรียนทําได มีคา 84.96 / 80.92 สูงกวาเกณฑ 80 / 80 ที่ตั้ง ไว ซึ่งผลการวิจัยสอดคลองกับงานวิจัยของ งานวิจัยของ มนต ชัย (2539) เรื่อ ง การพั ฒ นาบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร ช วยสอน ระบบมัลติมีเดีย สําหรับฝกอบรมครูอาจารยและนักฝกอบรม เรื่ อ ง การสร า งบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร ช ว ยสอน ปรากฏว า บทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนที่สรางขึ้น จํานวน 2 สวน มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพ 88.23/85.64 ซึ่ ง ค า สู ง กว า เกณฑ 85/85 ที่ กําหนดไว [1]
5.2) ผลการเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน แสดงใหเห็นวาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผูเรียนหลังเรียนสูง กวากอนเรียนดวยเว็บชวยสอน วิชา การออกแบบและการสราง เว็บ เพจ รวมกับการเรียนรูแบบรวมมือ ดวยการใชเว็บบล็อ ก อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 5.3) ผลการประเมินหาความพึงพอใจของผูเรียนที่เรียนดวย เว็บชวยสอน
6.2) ดานการเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผูเรียน ที่เรียนดวยเว็บชวยสอน วิชา การออกแบบและการสรางเว็บ เพจ รวมกับการเรียนรูแบบรวมมือดวยการใช เว็บบล็อก สูงกวากอนเรียนที่ระดับนัยสําคัญทางสถิติ .05 ซึ่งผลการวิจัย สอดคล อ งกั บ งานวิ จัย ของ ป ย วรรณ (2550) ว า ผลการ เปรียบเทีย บผลสัม ฤทธิ์ทางการเรียนของผูเรียนที่เรียนดวย บทเรี ย นคอมพิ ว เตอร ช ว ยสอนวิ ช าการจั ด การฐานข อ มู ล สําหรับนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลาย ชวงชั้นที่ 4 เรื่อง ความรูเบื้องตนเกี่ยวกับขอมูลและฐานขอมูล สูงกวากอนเรียน ที่ระดับนัยสําคัญทางสถิติ .05 [4]
วิชา การออกแบบและการสรางเว็บเพจ รวมกับการเรียนรูแบบ รวมมือดวยการใชเว็บบล็อก อยูในเกณฑเฉลี่ย 3.94 แสดงวา ผลการประเมินหาความพึงพอใจ ของผูเรียน อยูในระดับมาก จากผลการวิจัย สามารถสรุปไดวา การเรียนดวยเว็บชวยสอน วิชา การออกแบบและการสรางเว็บเพจ รวมกับการเรียนรูแบบ รวมมือ ดวยการใชเว็บบล็อกที่พัฒนาขึ้นมีประสิทธิภาพตาม เกณฑและมีความเหมาะสมของบทเรียน อยูในระดับดี ดังนั้น จึงสามารถนํา การเรียนดวยเว็บชวยสอน วิชา การออกแบบ และการสรางเว็บเพจ รวมกับการเรียนรูแบบรวมมือดวยการใช เว็บบล็อกไปใชในการเรียนการสอนได
148
7.1.4 ควรเพิ่ ม วิ ดี โ อบรรยายในเนื้ อ หาแต ล ะบท ควบคู กั บ ขอความใหมากขึ้นเพื่อเปนทางเลือกในการศึกษาและบททวน บทเรียน
6.3) ดานการนําเทคโนโลยีเว็บบล็อกมาใชกับการเรียนการสอน ดวยเว็บชวยสอน วิชา การออกแบบและการสรางเว็บเพจ รวมกับการเรียนรูแบบ ร วมมือ ด วยการใชเว็บ บล็ อ ก ที่พั ฒนาขึ้นผลการประเมินหา ความพึงพอใจของผูเรียนอยูในเกณฑเฉลี่ย 3.94 แสดงวาผล การประเมินหาความพึงพอใจของผูเรียนอยูในระดับมาก และ ความเห็ น มี แ นวโน ม ไปในทิ ศ ทางเดี ย วกั น สามารถนํ า เว็ บ บล็อกมาใชรวมกับเว็บชวยสอน ซึ่งเปนเครื่องมือที่ชวยในการ จัดการเรียนการสอน ขอแตกตางของเว็บชวยสอนแบบเดิมกับ การนําเว็บบล็อกมาใชรวมกับเว็บชวยสอน คือ เปดโอกาสให ทั้งผูสอนและผูเรียนมีสิทธิ์ที่จะเผยแพรขอมูลและความรูตาง ๆ รวมทั้งขอคําถามที่ตองการ ทําใหเกิดความนาสนใจสามารถ ดึงดูดผูเรียนการทํากิจกรรมการเรียนการสอนรวมกันทั้งภายใน และนอกชั้ นเรีย น เปนการเพิ่ม ประสิท ธิ ภาพของการจัดการ เรียนการสอน ทําใหผูเรียนสนใจที่จะเขามาใชงานระบบมาก ขึ้นกลาแสดงออกและแสดงความคิดเห็นของตนเอง เนื่องจาก ผูเรียนก็มีสวนรวมในการนําเสนอเนื้อหาเชนเดียวกับผูสอน ทํา ใหเกิดการเรียนแบบแบงปนความรูใหแกกันและกัน กอใหเกิด สังคมออนไลนทางดานการศึกษา [5] ซึ่งสอดคลองกับงานวิจัย ของ ปรัชญานันท (2550) วา เจตคติและความพึงพอใจในการ จัด การความรู ด วยมั ลติ เ ว็บ บล็อ กของอาจารย แ ละเจ า หน า ที่ พบวาอยูในระดับมาก [6]
7.2) ขอเสนอแนะการวิจัยครั้งตอไป เนื่องจากกลุมตัวอยางเปนนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 ควรหากิจกรรมที่เปนที่สนใจในระดับชวงวัยและทันตามยุค สมัยปรับใชกับการเรียนการสอนมากขึ้น ดังตัวอยางที่ผูวิจัยได นํากิจกรรมเว็บบล็อกมาใชในการทดลอง แตผลการวิจัยพบวา ผู เ รี ย น ที่ เ ข า ร ว มกิ จ กรรมเว็ บ บล็ อ กจะทํ า กิ จ กรรม นอกเหนือจากที่ผูสอนกําหนด จึงควรหาวิธีที่จะดึงผูเรียนกลับ เขาสูการรวมกิจกรรมใหตรงกับเนื้อหาของกิจกรรมมากที่สุด โดยใชวิธีการดังนี้ 7.2.1 ผูสอนเขาไปรวมกิจกรรมในแตละกลุมมากขึ้น 7.2.2 แสดงคะแนนใหผูเรียนทราบเปนระยะๆ ในทุกกิจกรรม 7.2.3 จั ด หารางวั ล ในแต ล ะกิ จ กรรมย อ ยเพื่ อ กระตุ น ความ สนใจในการทํากิจกรรมกลุมเปนการเพิ่มประสิทธิภาพ ดาน การเรียนการสอน
เอกสารอางอิง 7) ขอเสนอแนะ [1] มนตชัย เทียนทอง. (2539).การพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอรชวย สอนระบบมัลติมีเดียสําหรับฝกอบรม ครู-อาจารยและนักฝกอบรม เรื่องการสรางบทเรียนคอมพิวเตอรสอน.วิทยานิพนธ.ครุศาสตร อุตสาหกรรมดุษฎี บัณฑิ ต สาขาวิชาวิ จัยและพัฒนาหลั กสูตร ภาควิชาบริหารเทคนิคศึกษา บัณฑิตวิทยาลัย สถาบันเทคโนโลยี พระจอมเกลาพระนครเหนือ. [2] สุภณิดา ปุสุรินทรคํา. (2549).การพัฒนารูปแบบการแบงปนความรู ดานเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารดวยวิธีการเรียนแบบ รวมมือเพื่อพัฒนาความเปนชุมชนนักปฏิบัติของครู ในโรงเรียนที่ เข า ร ว มในโครงการหนึ่ ง อํ า เภอหนึ่ ง โรงเรี ย นในฝ น ของ กรุ ง เทพมหานคร.วิ ท ยานิ พ นธ ค รุศาสตรดุ ษฎี บั ณ ฑิ ต สาขาวิ ช า เทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษาจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. [3] วิกิพีเดีย. (2553)บล็อก.[ออนไลน].ไดจาก :http://th.wikipedia.org
7.1) ขอเสนอแนะจากการวิจัยครั้งนี้ 7.1.1 การออกแบบกิจกรรม การวัด และประเมินผลใหมี รูปแบบที่หลากหลายทั้งแบบปรนัย และอัตนัย เพื่อใหผูเรียนไม รูสึกเหมือนการถูกบังคับใหทําแบบทดสอบ 7.1.2 ลําดับการเขาเรียนและรวมกิจกรรม ใหงายขึ้นโดยเขาสู ระบบครั้งเดียวใหครบตามลําดับขั้นตอนการเรียนการสอน 7.1.3 การออกแบบหน าเนื้ อหาบทเรี ยน ให มี ภาพเป น ภาพเคลื่อนไหว เพื่อใหผูเรียนเกิดความสนใจมากขึ้น
149
[4] ปยวรรณ อินทานนท. (2550).การออกแบบบทเรียนคอมพิวเตอร ชวยสอน วิชาการจัดการฐานขอมูล สําหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา ตอนปลาย ชวงชั้นที่ 4. วิทยานิพนธครุศาสตรอุตสาหกรรมดุษฎี บัณฑิต สาขาวิชาเทคโนโลยีเทคนิคศึกษา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยี พระจอมเกลาพระนครเหนือ. [5] ธนาธร ทะนานทอง. (2551).การพัฒนาระบบการจัดการเรียน การสอนโดยใชเทคโนโลยีเว็บบล็อก.วิทยานิพนธวศิ วกรรมศาสตร มหาบัณฑิต สาขาวิชาวิศวกรรมคอมพิวเตอร มหาวิทยาลัย เทคโนโลยีสุรนารี. [6] ปรัชญนันท นิลสุข และ ตวงรัตน ศรีวงษคล. (2550).การพัฒนา มัลติเว็บบล็อกเพื่อการจัดการความรูสําหรับสถาบันอุดมศึกษาไทย. งานวิจัยทุนสนับสนุนการวิจัยประเภทนักวิจัยทั่วไป มหาวิทยาลัย เทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ.
150
การพัฒนาและหาประสิทธิภาพเว็บชวยสอนวิชา การเขียนโปรแกรมดวยภาษาปาสคาล โดยใชทฤษฎีการคิดแกปญหาผานเครือขายอินเทอรเน็ต Web based Instruction on Pascal Programming by Using Problem Solving Thinking Theory ศิริพร พวงพิศ 1, จิระพันธุ ศรีสมพันธุ2 1
2
โรงเรียนฤทธิยะวรรณาลัย
(Benpook55@hotmail.com)
ภาควิชา ครุศาสตรอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ (jpp@hotmail.com)
ABSTRACT The purpose of this research were to develop improve the efficiency to compare the achievement before and after taking of Web-Based Instruction on Pascal programming by using problem solving thinking theory. The instrument used in the study include pretest,quizzes,Solving exercises,and a questionnaire asking about the students’ satisfaction The sample group in this study as students in Class 3 Semester 1/2009 at Rittiyawannalai School. These students were randomly started from studying the curriculum and course information, determining population and sample, designing the study plan, as well as preparing the research instruments Problem-solving exercises. WBI created on 3 units after learning exercise and posttest questionnaire and content of technical experts and a questionnaire the student’ scores in the course were statistically analyzed to find the efficiency of the Web-Based Instruction. The results showed a quite high efficiency value of 82.79/80.38, which is higher than the assumptions on 80/80. The research also found that the posttest score of the students are significantly higher than their pretest scores. Considering the students’ satisfaction, the mean level of the satisfaction is .05 level of specialists' According to these findings, Programming with Pascal by using theory to problems solving thinking through the Internet over the Internet can be generated to the target properly. Keywords: Web Based Instruction, Pascal Programming, Problem Solving Thinking Theory
บทคัดยอ
ผูเรียนที่มีตอบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนวิชาการเขียน โปรแกรมดวยภาษาปาสคาลโดยใชทฤษฎีการคิดแกปญหา ผานเครือขายอินเทอรเน็ต ซึ่งผูวิจัยไดทําการทดลองกับ กลุมตัวอยางจริง โรงเรียนฤทธิยะวรรณาลัย จํานวน50 คน ดวยวิธีการสุมอยางงาย ผลการวิจัยพบวา ประสิทธิภาพบทเรียนคอมพิวเตอรชวย สอนวิชาการเขียนโปรแกรมดวยภาษาปาสคาลผาคเรือขาย อินเทอรเน็ตที่ผูวิจัยสรางขึ้น มีประสิทธิภาพ 82.79/80.38 สูงกวาเกณฑ 80/80 ที่ตั้งไว นักเรียนที่เรียนดวยบทเรียน คอมพิ ว เตอร ช ว ยสอนที่ ผู วิ จั ย สร า งขึ้ น มี ผ ลสั ม ฤทธิ์ ทางการเรียนสูงกวากอนเรียน อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ ระดั บ .05 และผู เ รี ย นมี ค วามพึ ง พอใจในบทเรี ย น คอมพิวเตอรชวยสอนวิชาการเขียนโปรแกรมดวยภาษา ปาสคาลโดยใช ท ฤษฎี ก ารคิ ด แก ป ญ หาผ า นเครื อ ข า ย อินเทอรเน็ต ที่ผูวิจัยสรางขึ้น อยูในระดับมาก คําสําคัญ : ทฤษฎีการคิดแกปญหา, การเขียนโปรแกรม ดว ยภาษาปาสคาล, บทเรีย นคอมพิ วเตอรชว ยสอนผา น เครือขายอินเทอรเน็ต
1) บทนํา
การวิจัย ครั้งนี้เปนการวิจัยเชิ งทดลอง โดยมีวัตถุประสงค เพื่อ สรา งและหาประสิท ธิ ภ าพของบทเรีย นคอมพิวเตอร ชว ยสอน วิชาการเขียนโปรแกรมดวยภาษาปาสคาลโดยใชทฤษฎีการคิด แกปญหาผานเครือขายอินเทอรเน็ต และศึกษาความพึงพอใจของ
151
กระบวนการเปนกระบวนการเรียนรูที่เนนใหผูเรียนไดเรียน “วิธีการเรียนรู”อยางเปนขั้นตอนหรือเปนกระบวนการโดย ใหผูเรียนเปนผูคิด ผูลงมือปฏิบัติตามขั้นตอนไดและรับรู ขั้นตอนทั้งหมด จนสามารถนําไปใชไดอยางอัตโนมัติและ
นําไปใชไดจริงในสถานการณตางๆ วัตถุประสงคเพื่อฝกใหผูเรียน ไดเรียนรู “วิธีการเรียนรู” อยางเปนขั้นตอนและเปนกระบวนการ โดยลงมือปฏิบัติกิจกรรมตามขั้นตอนตาง ๆ และใหผูเรียนสามารถ นํ า วิ ธี ก ารหรื อ กระบวนการที่ ไ ด เ รี ย นรู ไปใช ไ ด จ ริ ง ใน ชีวิตประจําวัน การคิดแกปญหา เปนการจัดการเรียนการสอนที่จะตองพิจารณา หาเทคนิคที่นํามาใชในการแกปญหาเพื่อใหบรรลุเปาหมายตามที่ ตองการ การหาวิธีการตางๆ เพื่อแกไขปญหาที่เกิดขึ้น โดยมีการ วางแผนและดํ าเนิ น การแก ป ญ หา ซึ่ ง เป น การคิ ด อย า งมี ร ะบบ ผูเรียนสามารถเรียบเรียงลําดับขั้นตอนการเขียนโปรแกรมได ผู วิ จั ย เล็ ง เห็ น ความสํ า คั ญ ดั ง กล า วจึ ง มี แ นวความคิ ด ที่ จ ะสร า ง บทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนวิชาการเขียนโปรแกรมดวยภาษา ปาสคาลโดยใชทฤษฎีการคิดแกปญหาผานเครือขายอินเทอรเน็ต เพื่ อ นํ า เสนอเนื้ อ หาบทเรี ย นให มี ค วามน า สนใจและเน น ให นั ก เรี ย นรู จั ก การคิ ด แก ป ญ หารวมทั้ ง สามารถปฏิ สั ม พั น ธ กั บ ผูเรียนไดเปนอยางดี
2) ทฤษฎีที่เกี่ยวของ
แบบฝ ก หั ด หรื อ แบบทดสอบหลั ง บทเรี ย นได บ รรลุ วัตถุประสงคในระดับเกณฑขั้นต่ําที่กําหนดไว 2.3) ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นเป น ตั ว ที่ แ สดงถึ ง การประสบ ผลสําเร็จทางการศึกษา นั่นคือเกิดการเรียนรูเปนไปตาม วั ต ถุ ป ระสงค ที่ ผู ส อนต อ งการ ผู วิ จั ย ให ค วามสํ า คั ญ กั บ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเนื่องจากการจัดการเรียนการสอน ทุ ก รู ป แบบล ว นมี จุ ด มุ ง หมาย คื อ พั ฒ นาการเรี ย นรู ข อง ผูเรียนใหเปนไปตามวัตถุประสงคที่ตองการ การวิจัยครั้งนี้ เปนการสรางบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนวิชาการเขียน โปรแกรมดวยภาษาปาสคาลโดยใชทฤษฎีการคิดแกปญหา ผา นระบบเครือ ขายอิน เทอรเน็ต ซึ่งใชส ถานการณแ ละ ภารกิจ ในแบบฝกหัด มีการประเมินผลสั ม ฤทธิ์ท างการ เรียนโดยใชแบบทดสอบผลสัมฤทธิ์ในแบบที่ผูสอนเปน ผูสรางขึ้นเอง เพื่อใชวัดตามวัตถุประสงคการเรียนรู และ วั ต ถุ ป ระสงค เ ชิ ง พฤติ ก รรมที่ ไ ด กํ า หนดไว เนื่ อ งจาก ตองการนําไปเปรียบเทียบระดับความรูในดานเนื้อหาที่ได ศึกษาของผูเรียนแตละคน
2.1) ทฤษฎีการคิดแกปญหา (Problem Solving Thinking) เปนการนําเอาประสบการณเดิมมาใชในการแกปญหาที่ประสบ ใหม โดยมีแบบแผนพฤติกรรมมีวิธีการและขั้นตอนในการศึกษา ปญหาตางๆ ใหบรรลุจุดมุงหมายที่ตองการดวยกระบวนการคิดที่ ตองใชสติปญญาในการแกปญหา ขั้นตอนการคิดแกปญหาแบง ออกเปน 4 ขั้นตอน คือ 2.1.1 ทําความเขาใจปญหา 2.1.2 วางแผนแกปญหา 2.1.3 ดําเนินการตามแผน 2.1.4 ตรวจสอบผลเฉลยที่ได 2.2) ประสิทธิภาพของบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน ประสิ ท ธิ ภ าพของบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร ช ว ยสอน ( Efficiency) หมายถึง ความสามารถของบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนในการสราง ผลสัมฤทธิ์ใหผูเรียนมีความสามารถทําแบบทดสอบระหวางบทเรียน
152
2.4)
Learning Management System
เป น ระบบที่ ใ ช บ ริ ห ารจั ด การการเรี ย นรู ที่ อํ า นวยความ สะดวกในการจัดกลุมเนื้อหาและกิจกรรมการเรียนรู การ สื่อสารโตตอบระหวางผูสอน (Instructor/Teacher) กับ ผูเรีย น (Student) รวมทั้งการสรางแบบทดสอบ การ ทดสอบและการประเมินผลบนเครือขายอินเทอรเน็ต
3) วิธีดําเนินการวิจัย 3.1) ศึกษาขอมูลและหลักสูตรรายวิชา ศึกษาหลักสูตรคอมพิวเตอรรายวิชาการเขียนโปรแกรมดวย ภาษาปาสคาล รหัสวิชา ง33201 ซึ่งมีคําอธิบายรายวิชา ดังนี้ ศึกษาลักษณะของภาษาคอมพิวเตอร ความรูเบื้องตน ความ เปนมาของภาษาปาสคาล สวนประกอบและโครงสรางของ ปาสคาล การใชงานและคําสั่งที่จําเปนในการเขียนโปรแกรม
ขอมูลในภาษาปาสคาลและนิพนธ การแสดงผลและการรับขอมูล คําสั่งเลือกทํา คําสั่งในการวนรอบการทํางานหรืออการทํางานซ้ํา Procedure และ Function มาตรฐาน จากคําอธิบายรายวิชาสามารถ สรุปเปนขอบเขตเนื้อหาบทเรียนที่จะทดลองไดดังนี้ บทที่ 1 หลักการคํานวณ บทที่ 2 กระบวนการแกปญหา บทที่ 3 การพัฒนาโปรแกรม บทที่ 4 โครงสรางภาษาปาสคาล บทที่ 5 โปรแกรมภาษาปาสคาล บทที่ 6 คําสั่งรับและแสดงผล บทที่ 7 การทํางานแบบเลือกทํา บทที่ 8 การทํางานแบบทําซ้ํา 3.2) แบบแผนการทดลอง
จับฉลาก (Sample Random Sampling) ได 1 หองเรียน มี จํานวน 50 คน 3.3) สังเคราะหรูปแบบการเรียนการสอนโดยใชทฤษฎีการคิด แกปญหา ผูวิจัยไดศึกษากระบวนการคิดแกปญหาของโพลยา (Polya ,1957 : 5 - 6 )โดยมีกระบวนการ ดังนี้ 1. ขั้นทําความเขาใจกับปญหา 2. การหาขอมูลหรือศึกษา จากแหลงขอมูล 3. การดําเนินการแกปญหา 4. การ ประเมินผล
การวิจัยครั้งนี้เปนการวิจัยเชิงทดลอง (Experimental Research) ผูวิจัยไดกําหนดแบบแผนการทดลองเปนแบบกลุมเดียวสอบกอน – สอบหลัง (One – Group Pretest – Posttest Design) เพื่อเปรียบเทียบ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนระหวางกอนเรียน และหลังเรียนบทเรียน คอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง การเขียนโปรแกรมดวยภาษาปาสคาล โดยใชทฤษฎีการแกปญหา ผานระบบเครือขายอินเทอรเน็ต ซึ่งมี ลักษณะการทดลองครั้งนี้ ดังภาพที่ 1
ภาพที่ 1 : แบบแผนการทดลอง 3.3) การกําหนดประชากรและเลือกกลุมตัวอยาง ประชากรที่ใชในการอางอิงผลการวิจัยครั้งนี้ เปนนักเรียนระดับชั้น มัธยมศึกษาปที่ 3 สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษากรุงเทพมหานครเขต 2 ที่เรียนวิชาการเขียนโปรแกรมดวยภาษาปาสคาล กลุมตัวอยางที่ใช ในการวิจัยครั้งนี้ ไดแก นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 โรงเรียน ฤทธิยะวรรณาลัย ที่ลงทะเบียนเรียนในรายวิชาการเขียนโปรแกรม ดวยภาษาปาสคาล ในภาคเรียนที่ 1 ปการศึกษา 2552 ไดมาโดย วิธีการสุมเลือกหอง ซึ่งมีทั้งหมด 15 หอง โดยแบงเปน หองเกง 4 หองและหองปานกลาง 11 หอง ซึ่งผูวิจัยทําการสุมแบบเจาะจงโดย เลือกหองปานกลาง หลังจากนั้นผูวิจัยใชวิธีสุมอยางงายดวยวิธีการ
153
ภาพที่ 2 กระบวนการคิดแกปญหา ทางดานซายมือเปนกระบวนการคิดแกปญหาของโพล ยา ( Polya , 1957 : 5 - 6 )ซึ่งมี 4 ขั้นตอนและ ทางดานขวามือเปนเครื่องมือที่ผูวิจัยไดส รางขึ้นมาซึ่งมี รายละเอียดดังตอไปนี้ 3.3.1 โจทยปญหาที่เนนกระบวนการคิดแกปญหา 3.3.1.1 ศึกษารวบรวมขอมูลที่เกี่ยวของกับรายวิชาการ เขี ย นโปรแกรมด ว ยภาษาปาสคาลจากหลัก สูต รเพื ่ อ เขียนวัตถุประสงคเชิงพฤติก รรม 3.3.1.2 นํ า วั ต ถุ ป ระสงค ที่ ผ า นการประเมิ น ค า ความ สอดคล อ งจากผู เ ชี่ ย วชาญแล ว มาสร า งโจทย ป ญ หาให สอดคลองกับวัตถุประสงค ซึ่งได 9 วัตถุประสงคและได โจทยปญหาทั้งหมด 11 ขอ 3.3.2 ขั้นตอนการสรางบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนบน อินเทอรเน็ต ผูวิจัยไดนําเนื้อหามาสรางความสัมพันธของเนื้อหาโดย ใชวิธีแบบแผนภูมิปะการัง (Coral – Pattern Method) แล ว ได ทํ า แบบสอบถามอาจารย ที่ ส อนวิ ช าการเขี ย น โปรแกรมด ว ยภาษาปาสคาลในระดั บ ชั้ น มั ธ ยมศึ ก ษา
ตอนตนในสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษากรุงเทพมหานครเขต 2 จํานวน 39 แหง โดยมีเพียง 4 แหง ที่สอนวิชาการเขียนโปรแกรม ดวยภาษาปาสคาล ไดขอสรุปออกมาวาเห็นสมควรใหเลือกบทที่ 4 โครงสรางภาษาปาสคาล บทที่ 7 การทํางานแบบเลือกทํา และ บทที่ 8 การทํางานแบบทําซ้ํา เพื่อนํามาสรางบทเรียนคอมพิวเตอร ช ว ยสอนและนํ าเนื้ อ หาไปขอคํา ปรึ ก ษาและขอคํ า แนะนํ า จาก ผู เ ชี่ ย วชาญด า นเนื้ อ หา นํ า ข อ เสนอแนะนํ า ของผู เ ชี่ ย วชาญมา ปรับปรุงแกไขใหเหมาะสม 3.3.2.1 สรางแบบทดสอบตามวัตถุประสงคเชิงพฤติกรรม ดังนี้ ก) สรางแบบทดสอบใหครอบคลุมวัตถุประสงค แบบ ปรนัย 4 ตัวเลือก โดยมีคําตอบที่ถูกเพียงขอเดียว ข) นําแบบทดสอบที่สรางเสนอผูเชี่ยวชาญดานเนื้อหาเพื่อ ตรวจสอบและพิจารณาดวยการหาคา IOC ผูเชี่ยวชาญไดทําการ ประเมินแลว ในกรณีที่แบบทดสอบมีความไมเหมาะสมผูวิจัยได ทําการปรับปรุง แลวนํากลับไปใหผูเชี่ยวชาญประเมินจนเปนที่นา พอใจหรือนําไปใชได ค) นําแบบทดสอบที่ผานการประเมินจากผูเชี่ยวชาญแลว ไปทดลองใชกับกลุมทดลองที่ผานการเรียนวิชาการเขียนโปรแกรม ภาษาดวยภาษาปาสคาล จํานวน 30 คน จากนั้นนําผลมาวิเคราะหหา คุณภาพ ง) การหาค าความยากง ายและค าอํ านาจจํ าแนก คั ดเลื อก แบบทดสอบที่มีคาระดับความยากงายอยูระหวาง 0.20 – 0.80 และคา อํานาจจําแนกตั้งแต 0.20 ขึ้นไป ตามเกณฑมาใช จากนั้นนําผลที่ ไดมาเรียงลําดับจากคะแนนสูงไปคะแนนต่ํา แลวทําการแบงกลุมผูที่ มีคะแนนสูงและคะแนนต่ําโดยใชเกณฑ 33% ไดผูมีคะแนนสูง 9 คน เรียกวากลุมคะแนนสูง (RH) และผูมีคะแนนต่ํา 9 คน เรียกวากลุม คะแนนต่ํา (RL) ทําใหไดแบบทดสอบที่ผานเกณฑ 54 ขอ
ภาพที่ 3 คาความยากงาย คาอํานาจจําแนกของแบบทดสอบ จ) การหาคาความเชื่อมั่น (Reliability) ดวยสูตร คูเดอร – ริ ชารดสัน KR 20 โดยคาความเชื่อมั่นของแบบทดสอบที่ดีควรมีคา มากกว า 0.75 ขึ้ นไป ซึ่ งผลการวิ เคราะห ค าความเชื่ อมั่ นของ แบบทดสอบทั้งฉบับมีคาเทากับ 0.85 แสดงวาแบบทดสอบนี้มีคา ความเชื่ อมั่ นในระดั บที่ เหมาะสม ดั งนั้ นจึ งสามารถนํ าไปใช ใน แบบทดสอบกอนเรียน แบบทดสอบทายบทเรียนและแบบทดสอบ หลังเรียนไดตอไป
154
ฉ) นําแบบทดสอบที่หาคุณภาพดังกลาว มาคัดเลือก เพื่อทําการสรางเปนแบบทดสอบกอนเรียน แบบทดสอบทาย บทเรี ยน และแบบทดสอบหลั งเรี ยน ในแต ละหน วยของ บทเรียน 3.4) การสรางเครื่องมือที่ใชประเมินบทเรียนคอมพิวเตอร ชวยสอน เครื่องมือที่ใชในในการประเมินบทเรียนคอมพิวเตอร ชวยสอน เรื่องการเขียนโปรแกรมดวยภาษาปาสคาล โดย ใชทฤษฎีการคิดแกปญหา ผานระบบเครือขายอินเทอรเน็ต โดยมีรายละเอียดดังนี้ 3.4.1 แบบทดสอบวัด ผลสั ม ฤทธิ์ท างการเรี ย น แบ ง อ อ ก เ ป น แ บ บ ท ด ส อ บ ก อ น เ รี ย น ( Pretest) แ ล ะ แบบทดสอบหลั ง เรี ย น (Posttest) ซึ่ ง เป น ข อ สอบชุ ด เดียวกัน ผูวิจัยทําการสุมขอสอบมาจากคลังขอสอบที่ผาน การประเมินเรียบรอยแลว โดยเลือกมาวัตถุประสงคเชิง พฤติกรรมละ1 ขอ 3.4.2 แบบทดสอบวัดประสิทธิภาพตามเกณฑ 80/80 มี ดังนี้ 3.4.2.1 แบบทดสอบเมื่อเรียนจบในแตละบทเรียนเปน แบบปรนัย 4 ตัวเลือก ที่มีคําตอบที่ถูกเพียงขอเดียว และ คะแนนจากการตรวจแบบฝกหัดการคิดแกปญหาในแตละ บทเรียน สําหรับหาประสิทธิภาพตามเกณฑ 80 ตัวแรก 3.4.2.2 แบบทดสอบรวมหลังเรียนครบทุกหนวยการเรียน เปนทดสอบที่ใชหาประสิทธิภาพตามเกณฑ 80 ตัวหลัง ซึ่ง เปนแบบทดสอบเดียวกับแบบทดสอบกอนเรียน (Pretest) 3.4.3 แบบประเมินดานคุณภาพของการเรียนดวยบทเรียน คอมพิวเตอรชวยสอน วิชาการเขียนโปรแกรมดวยภาษา ปาสคาล โดยใช ท ฤษฎี ก ารคิ ด แก ป ญ หา ผ า นระบบ เครือขายอินเทอรเน็ต โดยผูเชี่ยวชาญจํานวน 2 ฉบับ คือ แบบประเมิ น คุ ณ ภาพด า นเนื้ อ หา และแบบประเมิ น คุณภาพดานเทคนิค 3.4.4 แบบสอบถามวัดความพึงพอใจของนักเรียน จากการ เรี ย นด ว ยบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร ช ว ยสอน วิ ช าการเขี ย น โปรแกรมด ว ยภาษาปาสคาล โดยใช ท ฤษฎี ก ารคิ ด แก ป ญ หา ผ า นระบบเครื อ ข ายอิ น เทอร เ น็ต ซึ่ ง ผู วิ จั ย ได
อางอิงจากงานวิจัยเรื่อง การพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน บนเครือขายอินเทอรเน็ตโดยใชเทคนิค STAD วิชาการเขียนโปรแกรม คอมพิวเตอร หลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูงของนางสาว วลัยพร ดวงดี: 2551 3.6) การดําเนินการทดลองและเก็บขอมูล นําบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนเรื่อ งการเขียนโปรแกรม ดวยภาษาปาสคาล โดยใชทฤษฎีการแกปญหาที่สรางขึ้นไปทํา การติดตั้งที่เว็บเซิรฟเวอร (http://rittiya.ac.th)ของโรงเรียนฤทธิ ยะวรรณาลัย จังหวัดกรุงเทพมหานคร ผูวิจัยจัดฝกอบรมการใช บทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนที่สรางขึ้นใหแกกลุมตัวอยางทราบ โดยการศึ ก ษาบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร ช ว ยสอนเรื่ อ งการเขี ย น โปรแกรมดวยภาษาปาสคาล โดยใชท ฤษฎีการคิดแกปญหา ที่ สรางขึ้น กําหนดทําการทดลองวันจันทร – วันศุกร ตั้งแต วันที่ 26 – 30 มกราคม 2553, 1 – 5 และ 8 – 12 กุมภาพันธ 2553 โดยใช เวลา 09.00 –17.00 น.
. ภาพที่ 4 ขั้นตอนการคิดแกปญหา จากภาพที่ 4 เปนขั้นตอนของการคิดแกปญหา นักเรียนตองดําเนิน ตามขั้นตอนดังตอไปนี้ 3.6.1 ทําแบบฝกหัดการคิดแกปญหา 3.6.2 เขาสูระบบของบทเรี ยนคอมพิวเตอร ชวยสอนที่ สรางขึ้นเพื่อศึกษาเนื้อหาและทําแบบฝกหัดการคิดแกปญหา 3.6.3 ดําเนินการแกคิดแกปญหา โดยใชระบบสนับสนุน การเรียนการสอนหรือกระดานขาวในการปรึกษาหารือกับเพื่อนๆ ในชั้นเรียน
155
3.6.4 นักเรียนทําแบบฝกการคิดแกปญหาเสร็จแต ละหน ว ยแล ว ส ง ผู ส อนเพื่ อ ทํ า การตรวจจากเกณฑ ที่ ไ ด กําหนดไวและสังเกตพฤติกรรมของนักเรียน 3.7) สถิติที่ใชในการวิเคราะหขอมูล หาคาเฉลี่ย ( X ), หาคาเบี่ยงเบนมามาตรฐาน (S.D.), หาคาดัชนีความสอดคลอง (IOC), คาความยากงาย (p) ,คาอํานาจจําแนก (r) คาความเชื่อมั่น KR-20 (ของคูเดอร ริชารดสัน), หาประสิทธิภาพ E1/E2, การหาคาความแตกตางของคะแนนเฉลี่ยกอนเรีย น และหลังเรียน(t-test)
4) ผลการดําเนินงาน 4.1) การสรางบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนวิชาการเขียน โปรแกรมดวยภาษปาสคาลโดยใชทฤษฏีการคิดแกปญหา ผานเครือขายอินเทอรเน็ต จากการใช บ ทเรี ย นคอมพิ ว เตอร ช ว ยสอนที่ ส ร า งขึ้ น สามารถวั ด ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นของผู เ รี ย น ผลการ ทดลองในการทําแบบทดสอบระหวางบทเรียนและแบบ ฝ ก การคิ ด แก ป ญ หา ทั้ ง 3 บทเรี ย น ซึ่ ง กลุ ม ตั ว อย า งทํ า คะแนนคิ ด เป น ร อ ยละ 79.48 ผลการทดลองในการทํ า แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนในวิชาการเขียน โปรแกรมดวยภาษาปาสคาล ซึ่งมีคะแนนเต็ม 21 คะแนน กลุ ม ตั วอย า งทํ า คะแนนได เ ฉลี่ย 16.88 คะแนน ค า ส ว น เ บี่ ย ง เ บ น ม า ต ร ฐ า น (S.D.)1 . 39 ซึ่ ง ค ะ แ น น ข อ ง แบบทดสอบวัดผลสัม ฤทธิ์ทางการเรียน คิดเปนรอยละ 80.38 4.2) ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผูเรียนจากการเรียนดวย บทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง การเขียนโปรแกรม ด ว ยภาษาปาสคาล โดยใช ท ฤษฎี ก ารแก ป ญ หาผ า น เครือขายอินเทอรเน็ต จากการเปรียบเทียบระหวางคะแนนสอบกอนเรียนและ หลังเรียนดวยบทเรีย นคอมพิวเตอรชวยสอนที่ส รางขึ้น โดยการทดสอบ คาที (t - test) ผลปรากฎดังตารางที่ 1
ตารางที่ 1 : ผลการหาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผูเรียนบทเรียน คอมพิวเตอรชวยสอนเรื่อง การเขียนโปรแกรมดวยภาษาปาสคาล โดยใชทฤษฎีการแกปญหาผานเครือขาย อินเทอรเน็ต
เมื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผูเรียนหลังเรียนและ กอนเรียน ดวยสถิติคาที (t-test) เมื่อพิจารณาคา t คํานวณ (18.72) มากกวา tตาราง (1.677) แสดงใหเห็นวาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของ ผูเรียนหลังเรียนสูงกวากอนเรียนดวยบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน เรื่ อ ง การเขี ยนโปรแกรมด วยภาษาปาสคาล โดยใช ทฤษฎี การ แก ป ญหาผ านเครื อข ายอิ นเทอร เน็ ต อย างมี นั ยสํ าคั ญทางสถิ ติ ที่ ระดับ .05 4.3) ผลการวิเคราะหความพึงพอใจของผูเรียน จากการวิ เ คราะห ค วามพึ ง พอใจของนั ก เรี ย นที่ มี ต อ บทเรี ย น คอมพิวเตอรชวยสอนเรื่อง การเขียนโปรแกรมดวยภาษาปาสคาล โดยใชทฤษฎีการคิดแกปญหาผานเครือขายอินเทอรเน็ตทั้งหมด 50 คน ปรากฎวา ความคิดเห็นของนักเรียนสวนใหญมีความพึง พอใจอยูในระดับมาก โดยมีคาเฉลี่ยเทากับ 3.90 สวนเบี่ยงเบน มาตรฐานเทากับ 0.03 ซึ่งมีความคิดเห็นไปในทางเดียวกัน
5) สรุปผล การวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงคเพื่อสรางบทเรียนคอมพิวเตอร ชวยสอนตามแนวทฤษฎีการคิดแกปญหาวิชาการเขียนโปรแกรม ดวยภาษาปาสคาล ผูวิจัยดําเนินการสรางบทเรียนและนําทฤษฎี การคิดแกปญหามาใชในการเรียนการสอนรายวิชานี้ ดวยบทเรียน คอมพิ ว เตอร ที่ ส ร า งขึ้ น เพื่ อ หาประสิ ท ธิ ภ าพและเปรี ย บเที ย บ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผูเรียนกอนและหลังจากเรียนดวย บทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนที่สรางขึ้น และหาความพึงพอใจที่ มีตอการใชบทเรียน
156
5.1) สรุปผลการวิจัย 5.1.1 ผลการสํา รวจแบบสอบถามความคิ ด เห็น ของ ผูเชี่ย วชาญด านเทคนิ ค ที่ มี ต อ บทเรีย นคอมพิ วเตอรชว ย สอนที่ ส ร า งขึ้ น พบว า ระดั บ ความคิ ด เห็ น อยู ใ นเกณฑ ดี ( X = 4.22, S.D. = 0.07) และดานเนื้อหา พบวาระดับ ความคิดเห็นอยูในเกณฑดี ( X = 4.18, S.D. = 0.04) 5.1.2 ประสิทธิภาพของบทเรียนคอมพิวเตอรที่สรางขึ้น โดยคิดจากคะแนนเฉลี่ยของกลุมตัวอยางผูใชบทเรียนได คะแนนเฉลี่ ย ของแบบทดสอบระหว า งบทเรี ย นและ แบบทดสอบทายบทเรียน 82.79/80.38 สูงกวาเกณฑ 80/80 ที่กําหนดไว และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน วิชาการเขีย น โปรแกรมดวยภาษาปาสคาล ของกลุมทดลองกอ นและ หลังเรียน โดยใชบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนที่สรางขึ้น ใหผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้น อยางมีนัยสําคัญทางสถิติ ที่ระดับ .05 5.1.3 ผลการสํารวจจากแบบสอบถามความพึงพอใจของ นั ก เรี ย นต อ บทเรี ย นคอมพิ ว เตอร ช ว ยสอนที่ ส ร า งขึ้ น พบวาระดับความคิดเห็นอยูในเกณฑดี ( X = 3.90, S.D. = 0.03) 5.2) ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะเพื่อการทําวิจัยครั้งตอไป 5.2.1 ควรพัฒนาบทเรียนบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนให สามารถตรวจสอบผลการเขียนโปรแกรมผานเครือขายได แบบออนไลน** 5.2.2 ควรออกแบบบทเรียนใหมีกิจกรรมการเรียนแบบ รวมมือ (Cooperative Learning) เชน การแบงกลุม เพื่อ 5.2.3 อภิปรายและหาคําตอบจากขอคําถามที่ครูกําหนดให ควรศึกษารูปแบบการเรียนการสอนวิธีอื่น เพื่อเปรียบเทียบ กับ วิธีก ารสอนแบบปกติ และเปนแนวทางในการนํามา พั ฒ นาการเรี ย นการสอน ซึ่ ง ทํ า ให ผู เ รี ย นมี ผ ลสั ม ฤทธิ์ ทางการเรียนที่สูงขึ้น จากที่ ก ล า วมาข า งต น บทเรี ย นคอมพิ ว เตอร ช ว ยสอน สามารถนําไปใชในกลุมสาระการเรียนรูกลุมอื่นๆ ได ผูที่ จะพั ฒ นาบทเรี ย นในลั ก ษณะเช น นี้ จํ า เป น ต อ งมี ค วาม พยายามที่จะสรรคสรางผลงานที่ดีออกมา เพื่อนําผลงานที่
ไดมาใชในการพัฒนาบทเรียนตอไป ซึ่งผูที่จะไดรับประโยชน มากที่สุดก็คือ ผูเรียน
เอกสารอางอิง [1] ทุนมา ชินวงศ “การเปรียบเทียบวิธีสอนระหวาง วิธีสอนโดยใหผูเรียน
เกิดความคิดในการแกปญหากับวิธีการสอนปกติ ในการเรียนวิชา หลักการเขียนโปรแกรม” กรุงเทพฯ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอม เกลาธนบุรี, 2547. 83 หนา. (วพ 167377) [2] ภราดร เสถียรไชยกิจ. “Problem Solving Model”.เทคโนโลยี เทคนิคศึกษา ภาควิชาครุศาสตร เทคโนโลยีคณะครุศาสตร อุตสาหกรรมมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ,2548 [3] มานพ เถี้ยมแกว, “การพัฒนาแบบทดสอบวัดความสามารถในการ คิดแกปญหาของนักเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนตนตามเกณฑ มาตรฐานโรงเรียน พ.ศ. 2541.” มหาวิทยาลัยทักษิณ, 2545 [4] มานิช ถาอาย, “ความสามารถในการแกปญหาและความคิดเห็น ของนักเรียนมัธยมศึกษาตอนตนที่มีผลจากการเรียนรูโดยใชปญหา เปนฐาน”, วิทยานิพนธศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาหลักสูตร และการสอน มหาวิทยาลัยเชียงใหม. (สําเนา) 2540. [5] Polya, Georgy, “How to Solve It. 2 nd ed.” New York : Doubleday & Company, Inc.,1957
[6] J. Kempa, “Problem Solving in Chemical” Chinese Academy of Sciences, 2002, pp. 88 – 89[2] กาญจนา อรุณ
157
การพัฒนาระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดงตัวตนของผูเรียน A Development of Learning System Using Think-Pair-Share without Students Appearance นางสาวอรทัย แซเอา 1, ดร.จิรพันธุ ศรีสมพันธุ 2 1 โรงเรียนเทคโนโลยีสยาม 2
(nuchout@hotmail.com)
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ (jpp@kmutnb.ac.th)
ผลการวิจัยพบวา การพัฒนาระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิด ที่ไมแสดงตัวตนของผูเรียนเปนไปตามขอบเขตที่กําหนดไว และผูเชี่ยวชาญไดประเมินความคิดเห็นอยูในระดับดีทุกดาน ( x = 3.84, S.D. = 0.17 ) ผูสอนมีความพึงพอใจตอการใช งานระบบการเรี ย นแบบเพื่ อ นคู คิ ด ที่ ไ ม แ สดงตั ว ตนของ ผูเรียน อยูในระดับมาก ( x = 3.91, S.D.= 0.25) และผูเรียน มีความพึงพอใจตอการใชงานระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิด ที่ไมแสดงตัวตนของผูเรียน อยูในระดับมาก ( x = 3.84, S.D.= 0.70) คําสําคัญ: ระบบการเรียน, เทคนิคเพื่อนคูค ิด
ABSTRACT The purposes of this research are to develop a Learning System using Think-Pair-Share without student’s appearance and to evaluate the lecturers and students satisfaction after using the developed system. The experiment was taken place during the 2nd semester of academic year 2009 at which the samples were selected from 2nd year vocational student at Siam Institute of Technology. The completed system was evaluated by 5 experts and it was highly approved for use in the experiments. The results from the experiment indicate that the lecturers and student satisfaction is at the high level
( x = 3.84, S.D. = 0.17 ), ( x = 3.91, S.D.= 0.25), ( x = 3.84, S.D.= 0.70). It is concluded that the system can be use
1) บทนํา
effectively in real classroom. Keywords: Learning System, Think-Pair-Share
ธรรมชาติของนักเรียนชอบการเรียนเปนกลุมในลักษณะการ เรียนแบบรวมมือกัน ในการเรียนบนเว็บ ทั้งในลักษณะแบบ เปดเผยหรือไมเปดเผยตัวที่ผูสอนตองใหผลปอนกลับ ซึ่งจะ ชวยใหนักเรียนรับทราบถึงความสามารถของตนเองและปรับ แนวทางการเรียนไดถูกตอง
บทคัดยอ ป ญ หาพิ เ ศษนี้ เ ป น การวิ จั ย เชิ งทดลอง มี วัต ถุ ป ระสงคเ พื่ อ พัฒนาระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดงตัวตนของ ผูเรียน เพื่อหาความพึงพอใจของผูสอนและผูเรียนตอการใช งานระบบ กลุมตัวอยางของการวิจัยเปนนักเรียนระดับชั้น ประกาศนียบัตรวิชาชีพปที่ 2 ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2552 โรงเรียนเทคโนโลยีสยาม ที่ไดจากการเลือกแบบสุมอยางงาย จํานวน 66 คน เครื่องมือที่ใชในการวิจัย คือระบบการเรียน แ บ บ เ พื่ อ น คู คิ ด ที่ ไ ม แ ส ด ง ตั ว ต น ข อ ง ผู เ รี ย น แ ล ะ แบบสอบถาม สถิติที่ใชในการวิเคราะห ขอมูลประกอบดวย คาเฉลี่ยและสวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
จากการสอนของผูวิจัย วิชาการใชโปรแกรมฐานขอมูลพบวา วิชาดังกลาวเปนวิชาที่เนื้อหามีปริมาณมาก มีความรูพื้นฐาน ที่ตางกัน การรับรูของเนื้อหาของผูเรียนแตละคนไมเทากัน ขาดความกระตื อ รื อ รน ที่จ ะแสดงความคิด เห็ น ไม กล าตั้ ง คํ า ถาม ไม ก ล า นํ า เสนอผลงาน ต า งคนต า งเรี ย นไม มี ก าร ชวยเหลือซึ่งกันและกัน จนทําใหบรรยากาศในการเรียนขาด ทั ก ษะในการสื่ อ สารที่ ดี ต อ กั น จึ ง ส ง ผลให ผ ลสั ม ฤทธิ์ ทางการเรียนของนักเรียนโรงเรียนเทคโนโลยีสยาม (ชางกล สยาม, 2551) ที่เรียนวิชาการใชโปรแกรมฐานขอมูลในภาค
159
เรี ย นที่ 2 ป ก ารศึ ก ษา 2551 โดยเฉลี่ ย อยู ใ นเกณฑ ที่ ต่ํ า ดั ง แผนภูมิดังนี้
2.2) เทคนิคเพื่อนคูคิด (Think-Pair-Share) เทคนิคเพื่อนคูคิดเปนการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน โดย ใหนักเรียนไดเรียนจากกลุมเล็กเสียกอน เพื่อใหนักเรียนได เรี ย นรู ด ว ยตนเอง คิ ด หาคํ า ตอบด ว ยตนเองก อ น (Think) หลั งจากนั้ นนํ าคํ า ตอบของตนไปอภิ ป รายกั บ เพื่ อ นอีก คน หนึ่งที่เปนคูของตน (Pair) เมื่อมั่นใจวาคําตอบของตนถูกตอง หรือดีที่สุดแลว จึงนําคําตอบนั้นมาอธิบายรวมกัน (Share) นั ก เรี ย นทุ ก คนได แ สดงความคิ ด เห็ น และมี โ อกาสได แลกเปลี่ ย นประสบการณ ก ารเรี ย นรู กั บ เพื่ อ นนั ก เรี ย นได ชวยเหลือเพื่อนนักเรียนที่เรียนออน นักเรียนที่เรียนออนจะ เขาใจคําอธิบายจากนักเรียนที่เรียนเกงและเปนการฝกความมี ระเบียบวินัยในการเรียน ซึ่งการจัดกิจกรรมใหนักเรียนได เรียนจากกลุมเล็กกอนนั้นมีประโยชนสอดคลองกับแนวคิด ของสลาวิน [2] การจัดการเรียนการสอน ใหผูเรียนไดทํางาน รวมกันเปนกลุมเล็กๆ ที่มีสมาชิกอยางนอยกลุมละ 4 คน ให สมาชิกกลุมมีความสามารถในการเรียนตางกัน สมาชิกใน กลุ ม จะรั บ ผิ ด ชอบและช ว ยเหลื อ เพื่ อ นสมาชิ ก กั น ได ใน ลักษณะการเรียนแบบมีสวนรวม [3]
ภาพที่ 1: แผนภูมิแสดงผลการเรียนวิชาการใชโปรแกรม ฐานขอมูล จากความสําคัญและปญหาดังกลาวขางตน ผูวิจัยจึงสนใจที่ จะพัฒนาระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดงตัวตนของ ผูเรียน เพื่อใหกลุมการเรียนมีขนาดเล็กลง อันจะสงผลให ผูเรียนกลาแสดงความคิดเห็น มีทักษะในการสื่อสารที่ดีตอ กั น และส ง ผลให ผ ลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นวิ ช าการใช โปรแกรมฐานขอมูลดีขึ้น
START
2) ทฤษฎีที่เกี่ยวของ 2.1) การเรียนรูรวมกัน (Collaborative Learning) คําวา “Collaborative Learning” ยังไมไดบัญญัติศัพทไวโดย ราชบัณฑิตยสถาน แตมีนักการศึกษาของไทยหลายทานได เรียกวา การเรียนรูรวมกั น และหลายทานก็ไดเรียกวาการ เรียนรูแบบมีสวนรวม ซึ่งสามารถสรุปความหมายไดวา การ เรียนรูแบบรวมมือเปนการจัดการเรียนที่แบงผูเรียนออกเปน กลุมเล็กๆ สมาชิกในกลุมจะมีความสามารถแตกตางกัน มี การแลกเปลี่ยนความคิดเห็น มีการชวยเหลือสนับสนุนซึ่งกัน และกั น มี ค วามรั บ ผิ ด ชอบร ว มกั น ทั้ ง ในส ว นตนและ ส ว นรวม เพื่ อ ให ก ลุ ม ได รั บ ความสํ า เร็ จ ตามเป า หมายที่ กําหนด [1]
แบงกลุม
Classroom
มอบหมายงาน
Classroom
ผูเรียนสรุปสาระสําคัญ
Individual Thinking / www
จับคู-แลกเปลี่ยน
Pair
อภิปรายกลุมใหญ
Group
จัดทําผลงาน/สงงาน
www / LMS
STOP
ภาพที่ 2: แผนภาพขั้นตอนกิจกรรมเพื่อนคูคิด (Think-Pair-Share)[4]
160
2.3) การไมแสดงตัวตน
3.2.1 การพัฒนาระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดง ตัวตนของผูเรียน
การไมแสดงตัวตนของผูเรียน หมายถึง การไมแสดงตัวตน ในงานวิ จั ย นี้ หมายถึ ง การไม ร ะบุ ชื่ อ หรื อ เห็ น ข อ มู ล ที่ แทจริงของผูเรียนภายในกลุม
• จากภาพที่ 3-1 แสดงขั้นตอนการพัฒนาระบบการเรียน แบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดงตัวตนของผูเรียน เริ่มจากการ ออกแบบระบบ และวิเคราะหขั้นตอนการทํางาน จากนั้นทําการวิเคราะหขอมูลของระบบและผลลัพธที่ ไดจากระบบ แลวนํามาสรางเปนฐานขอมูล เมื่อ วิเ คราะห ไ ดค รบทั้ ง หมดแล ว จึ ง ทํ า การออกแบบและ พั ฒ นาเป น ระบบการเรี ย นแบบเพื่ อ นคู คิ ด ที่ ไ ม แ สดง ตัวตนของผูเรียน ในลักษณะเปนเว็บแอพพลิเคชั่น
3) วิธีดําเนินการวิจัย 3.1) ประชากรและกลุมตัวอยาง ประชากร คือ ผูเรียนระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.2) สาขาคอมพิวเตอรธุรกิจ โรงเรียนเทคโนโลยีสยาม (ชางกล สยาม) ที่เรียนในรายวิชาการใชโปรแกรมฐานขอมูล ภาค เรียนที่ 2 ปการศึกษา 2552 จํานวน 280 คน กลุ ม ตั ว อย า ง คื อ ผู เ รี ย นระดั บ ประกาศนี ย บั ต รวิ ช าชี พ (ปวช.2) สาขาคอมพิวเตอรธุรกิจ โรงเรียนเทคโนโลยีสยาม (ชางกลสยาม) ที่เรียนในรายวิชาการใชโปรแกรมฐานขอมูล ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2552 ผูวิจัยไดใชวิธีการเลือกแบบ สุมอยางงาย (Simple Random Sampling) จํานวน 66 คน 3.2) สรางเครื่องมือที่ใชในการวิจัย 3.3.1 เครื่องมือที่ใชในการวิจัย • •
•
•
ระบบการเรี ย นแบบเพื่ อ นคู คิ ด ที่ ไ ม แ สดงตั ว ตนของ ผูเรียน แบบสอบถามความคิดเห็นผูเชี่ยวชาญที่มีตอการใชงาน ระบบการเรี ย นแบบเพื่ อ นคู คิ ด ที่ ไ ม แ สดงตั ว ตนของ ผูเรียนจํานวน 3 ฉบับ คือ แบบสอบถามความคิดเห็น สําหรับผูเชี่ยวชาญดานเทคนิค แบบสอบถามเพื่อหาความพึงพอใจของผูสอนตอการใช งานระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดงตัวตนของ ผูเรียนจํานวน 2 ฉบับ แบบสอบถามเพื่อหาความพึงพอใจของผูเรียนตอการใช งานระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดงตัวตนของ ผูเรียนจํานวน 66 ฉบับ
ภาพที่ 3: ขั้นตอนการพัฒนาระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ ไมแสดงตัวตนของผูเรียน โดยขั้ น ตอนนี้ จ ะนํ า โปรแกรมที่ พั ฒ นามาตรวจสอบกั บ อาจารยที่ปรึกษา ผูสอน ผูเรียน พรอมทั้งผูเชี่ยวชาญ ทางดานเทคนิคของระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดง ตัวตนของผูเรียน ที่ผูวิจัยไดพัฒนาขึ้นถึงความเหมาะสมใน การใชงานและความถูกตองในหนาที่การทํางานของระบบ โดยเมื่ อ พั ฒ นาเสร็ จ สิ้ น แล ว จะต อ งจั ด ทํ า คู มื อ การใช ง าน ระบบ และนําไปใชในการประเมินความคิดเห็นที่ผูใชงานมี
161
ระดับ Pentium 4, หนวยความจํา (RAM) อยางนอย ไมนอยกวา 1 กิกะไบท (GB), หนวยความจํา สํารอง (Hard disk) อยางนอย 40 กิกะไบท (GB) เครื่องคอมพิวเตอรที่เปนลูกขาย (Client) มี คุณสมบัติดังตอไปนี้ เครื่องไมโครคอมพิวเตอร ไม นอยกวาเพนเทียมที (Pentium 3), หนวยความจํา (RAM) ไมนอยกวา 256 เมกะไบท (MB), ฮารดดิสก มีความจุไมนอยกวา 20 กิกะไบท (GB) ดานซอฟตแวร (Software) ที่ใชในการพัฒนาเว็บ แอพพลิเคชั่น มีดังนี้ระบบปฏิบัติการ Microsoft Windows XP, โปรแกรมสําหรับการพัฒนาเว็บ ใช ภาษา PHP ในการพัฒนาระบบ, ระบบการจัดการ ฐานขอมูล My SQL, โปรแกรมที่ใชในการพัฒนา ระบบ เชน Macromedia Dreamweaver, โปรแกรม ตกแตงภาพ ไดแก Adobe Photoshop, โปรแกรม เว็บเซิรฟเวอร (Web Server), โปรแกรม Browser ไดแก Internet Explorer • การออกแบบระบบ จากภาพรูปแบบระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ ไม แ สดงตั ว ตนของผู เ รี ย น นั้ น จะมี ก ารแบ ง กลุ ม โดยการจั บ คู โดยระบบจะแบ ง กลุ ม ให ห ลั ง จาก ลงทะเบียนเรียน ซึ่งในแตละกลุมจะมีสมาชิกใน กลุมแบบเกง ปานกลาง และออนคละกัน ซึ่งมีการ ทดสอบก อ นเรี ย นและหลั ง เรี ย น มี ก ารรายงาน คะแนนของแตละบุคคล
ตอระบบซึ่งการวิจัยครั้งนี้เปนการวิจัยแบบทดลอง โดยมี ลักษณะการทํางานของระบบบนเครือขายอินเทอรเน็ต • จากภาพที่ 3-2 แสดงวงจรการพัฒนาระบบ (System Development LifeCycle: SDLCรายละเอียดขั้นตอนมี ดังนี้
ภาพที่ 4: วงจรการพัฒนาระบบ (System DevelopmentLife Cycle: SDLC) [5] การสํารวจเบื้องตน ดําเนินการศึกษาขั้นตอนการดําเนินงานและปญหา ของการทํ า งานในส ว นงานพั ฒนาการเรี ย นแบบ เพื่ อ นคูคิดที่ไมแ สดงตัวตน แลวทําการวิเคราะห การจัดการฐานขอมูลมีขั้นตอนอยางไร พิจารณาถึง ปญหาที่อาจจะเกิดขึ้นจากการทํางาน และศึกษา คนควากระบวนการเรียนแบบเพื่อนคูคิด ที่มีการ นํามาใชในปจจุบัน • วิเคราะหระบบ โดยแบงในดานฮารดแวร และซอฟตแวรที่ตองใช ในการพัฒนาระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไม แสดงตัวตนของผูเรียน ดังนี้ ดานฮารดแวร (Hardware) ที่ใชในการพัฒนา มี ดังนี้ เครื่องคอมพิวเตอรแมขาย (Server) มี คุณสมบั ติดั งต อ ไปนี้ เครื่อ งไมโครคอมพิ วเตอร •
ภาพที่ 5: รูปแบบระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ ไมแสดงตัวตน
162
•
ขั้ น การจั ด กลุ ม ผู เ รี ย น เมื่ อ ผู เ รี ย นได ล งทะเบี ย น เรียบรอยแลว ระบบจะทําการจัดกลุมผูเรียนโดยยึด ตามเกรดเฉลี่ยสะสม 3 ภาคเรียนที่ผานมาที่ผูเรียน ทํ า การกรอกไว ระบบจะทํ า การจั ด กลุ ม ผู เ รี ย น กลุมๆ ละ 2-3 คน โดยมีคนเกง ปานกลางและออน คละกันอยูกลุมเดียวกัน
•
แผนภาพขอมูลระดับสูงสุด (Context Diagram) ใช แสดงภาพรวมการทํ า งานทุ ก ขั้ น ตอนของระบบ เปนการแสดงใหเห็นวาระบบมีความเกี่ยวของกับ บุคคลหรือระบบอื่นๆ อยางไรซึ่งแสดงดังภาพที่ 8
ภาพที่ 8: แผนภาพกระแสขอมูลระดับสูงสุด ภาพที่ 6: การจัดกลุมผูเรียน
ภาพที่ 9: แผนภาพกระแสขอมูลระดับที่ 1
ภาพที่ 7: ขั้นตอนระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดง ตัวตนของผูเรียน
163
•
ภาพที่ 10: แผนภาพแสดงความสัมพันธระหวางขอมูล
การนําระบบใหมไปใชและประเมินผล ผูวิจัยไดนําระบบที่พัฒนาขึ้น ติดตั้งลงในเครือขาย อินเทอรเน็ต ไดทําการประเมินระบบโดย 1) ประเมินโดยผูเชี่ยวชาญดานเทคนิค 3 คนที่มี ประสบการณ ความรู ความชํ า นาญเกี่ ย วกั บ การ จั ด ทํ า ระบบงาน และตรวจสอบขั้ น ตอนการ ประมวลผลการทํางานของระบบ 2) ผูสอน 2 คน ที่ เป น อาจารย ผู ที่ เ คยสอนวิ ช า การใช โ ปรแกรม ฐานขอมูล เพื่อประเมินความคิดเห็นของระบบที่ ผูวิจัยไดพัฒนาขึ้น 3) ผูเรียน 66 คน ที่เรียนวิชา การ ใช โ ปรแกรมฐานข อ มู ล ระดั บ ประกาศนี ย บั ต ร วิชาชีพ ปที่ 2
3.3) การเก็บรวบรวมขอมูล
การพัฒนาโปรแกรม ในการพั ฒ นาต น แบบของระบบการเรี ย นแบบ เพื่ อ นคู คิ ด ที่ ไ ม แ สดงตั ว ตนของผู เ รี ย นได พั ฒ นา โดยใชระบบปฏิบัติการไมโครซอฟทวินโดวเอ็กซ พี (Microsoft Windows XP) ในสวนของเว็บ เซิรฟเวอร (Web Server) ใชโปรแกรมที่ใหบริการ เว็บเซิรฟเวอรแอพเซิรฟ (Appserv win32-2.4.5) และใชโปรแกรมภาษาพีเอชพี (PHP) ในการสราง เว็บเพจสวนโปรแกรมจัดการฐานขอมูลใชมายเอส คิวแอล (My SQL) • การทดสอบระบบ ผูวิ จั ย ได แ บ ง ขั้น ตอนการทดลองใชร ะบบ 2 ขั้ น ตอน ได แ ก ก ารทดสอบระบบประกอบด ว ย วิธีการทดสอบ 3 วิธีคือ การทดสอบในขั้นแอลฟา (Alpha Stage) เพื่อทดสอบหาขอบกพรองของระบบโดยมีผูวิจัยเปน ผูทดสอบ การทดสอบในขั้นเบตา (Bata Stage) เพื่อ ทดสอบคุณภาพของระบบโดยทดลองจากผูใชงานนํา ผลการประเมิน มาสรุปเพื่อนําขอมูลมาปรับปรุงแกไข โดยนําระบบไปใหผูเชี่ยวชาญทดลองใชงานระบบ และประเมินความคิดเห็นตามแบบสอบถามที่ผูวิจัยได สรางไว •
ผูวิจัยไดดําเนินการเก็บ รวบรวมข อ มู ลเพื่ อนํามา ศึกษาความคิดเห็นที่มีตอระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไม แสดงตัวตนของผู เรีย น ของกลุม ตั วอยา งที่ ได ใชง าน โดย ดําเนินการตามขั้นตอน ดังนี้ จัดเตรียมเอกสารคูมือการใชงานติดตั้งระบบที่ผูวิจัย ไดพัฒนาขึ้นที่ http://www.smtct51-n.com ขั้นแนะนําการใชงาน ผูวิจัยไดไปชี้แจงวัตถุประสงค ของการทําวิจัยในครั้งนี้พรอมแนะนําการใชงานของระบบ ใหกลุมตัวอยางทราบ โดยกําหนดระยะเวลาที่ทําการทดสอบ ระบบขึ้น ในชวงวันที่ 25-27 มีนาคม 2553 ขั้นรวบรวมขอมูล หลังจากผูวิจัยไดติดตั้งและแนะนํา การใชงานกับกลุมตัวอยางตามระยะเวลาที่กําหนด ผูวิจัยจึง นําแบบประเมินที่ไดสรางไว ไปสอบถามจากกลุมตัวอยางที่ ผานการใชงาน และนําผลจากแบบสอบถามที่ได ไปคํานวณ และวิเคราะหขอมูลทางสถิติตอไป 3.4) สถิติที่ใชในการวิเคราะหขอมูล • คาเฉลี่ย (Mean) เปนการวัดคากลางของขอมูล [6] • คาเบี่ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation: S.D.) ใชหา ความแปรปรวนของขอมูลที่ใชในการวัด [6]
164
ความคิดเห็นในกลุมแบบจับคู (Pair Discuss) กําหนดให แสดงความคิดเห็นระหวางกลุมทั้งหอง (Share Discuss)
4) ผลการดําเนินงาน 4.1 ผลการพัฒนาระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดง ตัวตนของผูเรียน
5.2) การพัฒนาระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดง ตัวตนของผูเรียน ผลที่ไดจากการพัฒนาระบบการเรียนแบบเพื่อ นคูคิดที่ไม แสดงตัวตนของผูเรียนคือ ไดระบบตามที่ไดออกแบบไว ซึ่ง ผูวิจัยนําระบบไปใหผูเชี่ยวชาญประเมินโดยทดลองใชระบบ ที่พัฒนาขึ้น จากการสอบถามความคิดเห็นของผูเชี่ยวชาญตอ การใชงานระบบ ผลการสอบถามผูเชี่ยวชาญเห็นดวยกับ ร ะ บ บ ที่ พั ฒ น า ขึ้ น ใ น ร ะ ดั บ ดี ( x =3.84,S.D.=0.17)
ผลการประเมินการใชงานระบบจากผูเชี่ยวชาญ เห็นดวยกับ ระบบที่พัฒนาขึ้นในระดับดี( x =3.84,S.D.=0.17) 4.2 ผลการหาความพึงพอใจของผูสอนตอการเรียนดวย ระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดงตัวตนของผูเรียน ผลการหาความพึงพอใจของผูสอนตอการใชงานระบบการ เรี ย นแบบเพื่ อ นคู คิ ด ที่ ไ ม แ สดงตั ว ตนของผู ส อนแบ ง การ ประเมินทั้งหมด 5 ดาน มีความพึงพอใจในระดับมาก ( x =3.91,S.D.=0.25)
5.3) การหาความพึงพอใจของผูสอนตอการใชงานระบบการ เรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดงตัวตนของผูสอน มีความพึงพอใจตอการใชงานระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิด ที่ ไ ม แ ส ด ง ตั ว ต น ข อ ง ผู ส อ น ใ น ร ะ ดั บ ม า ก ( x =3.91,S.D.=0.25)
4.3 ผลการหาความพึงพอใจของผูเรียนตอการใชงานระบบ การเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดงตัวตนของผูเรียน
5.4) การหาความพึงพอใจของผูเรียนตอการเรียนดวยระบบ การเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดงตัวตนของผูเรียน มีความพึงพอใจตอการเรียนดวยระบบการเรียนแบบเพื่อน คูคิดที่ไมแสดงตัวตนของผูเรียนในระดับมาก ( x = 3.84, S.D. = 0.70)
ผลการหาความพึงพอใจของผูเรียนตอการเรียนดวยระบบ การเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดงตัวตนของผูเรียน แบงการ ประเมินทั้งหมด 6 ดาน มีความพึงพอใจในระดับมาก ( x = 3.84, S.D. = 0.70)
6) อภิปรายผลการวิจัย 5) สรุปผล 6.1) การพัฒนาระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดง ตัวตนของผูเรียน ผลที่ไดคือไดระบบตามที่ไดออกแบบไว ผูวิจัยนําระบบไป ให ผู เ ชี่ ย วชาญประเมิ น โดยทดลองใช ร ะบบที่ พั ฒ นาขึ้ น สอบถามความคิดเห็นของผูเชี่ยวชาญตอการใชงานระบบ ผล การสอบถามผู เ ชี่ ย วชาญเห็น ด ว ยกั บ ระบบที่ พั ฒ นาขึ้ น ใน ระดับดี ( x = 3.84, S.D. = 0.17)
ระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดงตัวตนของผูเรียนผล ที่ไดคือ ไดรูปแบบที่ประกอบดวยองคประกอบหลัก 2 สวน ไดแก สวนของผูสอน สวนของผูเรียน 5.1) ระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดงตัวตนของ ผูเรียน ไดรูปแบบที่ประกอบดวยองคประกอบหลัก 2 สวน ไดแก สวนของผูสอน สวนของผูเรียนกําหนดกลุมผูเรียนเปนแบบ แสดงตัวตนหรือไมแสดงตัวตนได กําหนดใหแสดงความ คิดเห็นสวนบุคคล (Individual thinking) กําหนดใหแสดง
6.2) การหาความพึงพอใจของผูสอนตอการใชงานระบบการ เรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดงตัวตนของผูเรียน ผู ส อนมี ค วามพึ ง พอใจต อ การใช ง านระบบในระดั บ มาก
165
เนื่องจากระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดงตัวตนของ ผูเรียนมีเครื่องมือที่ชวยสรางปฏิสัมพันธใหผูเรียนกลาแสดง ความคิดเห็นมากขึ้น สงผลใหสภาพการเรียนการสอนดีขึ้น ผูสอนสามารถตรวจสอบเขาใจของผูเรียนไดโดยสังเกตจาก การแสดงความคิดเห็น
นาสนใจ โดยผูเรียนสามารถเลือก สี ชนิดของตัวอักษร ไอ คอน รูปแบบภาพนิ่งและภาพเคลื่อนไหว (Wing) เพื่อเพิ่ม ความนาสนใจในการใชงาน
6.3) การหาความพึงพอใจของผูเรียนตอการเรียนดวยระบบ การเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดงตัวตนของผูเรียน มี ความพึ ง พอใจต อการเรียนดวยระบบในระดับมาก ทั้ง นี้ เนื่องจาก ผูเรียนไดแสดงปฏิสัมพันธกับเพื่อนรวมชั้นเรียน ไดงาย กลาที่แสดงความคิดเห็น มีการชวยเหลือซึ่งกันและ กันมีความกระตือรือรน สงเสริมใหเปนไปตามกระบวนการ เรี ย นรู ผู เ รี ย นมี ข อ เสนอแนะเพิ่ ม เติ ม จากการตอบ แบบสอบถามพบวา ผูเรียนตองการแบบแสดงตัวตน ทั้งนี้ เนื่ องจากเกิ ด ความรูสึกอุนใจ และผูเรีย นตองการทราบว า กําลังสนทนากับใคร แตจากการสังเกตของผูสอนพบวา แบบ ไม แ สดงตัวตนผู เรี ย นจะสนทนาในประเด็นมากกวา แบบ แสดงตัวตน
[1] เนาวรัตน ศรีฉ่ํา. (2549).ผลการใชกิจกรรมการเรียนแบบรวมมือ โดยใชเทคนิคแบงกลุมคละผลสัมฤทธิ์ตอผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่องการแตงกลอนสุภาพ ของนักเรียนชวงชั้นที่ 3 ชั้นมัธยมศึกษา ปที่ 2.วิทยานิพนธครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาหลักสูตรการ สอน บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษม. [2] Slavin, R.E. (1995). Cooperative Learning Second Edition. Allyn and Bacon. Boston. [3] ประภาพรรณ อินทรเพ็ญ. (2548).การศึกษาผลการสอนแบบ อริ ย สั จ โดยใช เ ทคนิ ค คู คิ ด คู ส ร า งในวิ ช าสั ง คมศึ ก ษา ที่ มี ต อ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและความสามารถในการคิดวิเคราะหของ นั ก เรี ย นชั้ น ประถมศึ ก ษาป ที่ 4. วิ ท ยานิ พ นธ ค รุ ศ าสตรมหา บัณฑิต สาขาวิชาหลักสูตรการเรียนการสอน บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฎนครสวรรค.
เอกสารอางอิง
[4] สุรมัย รังษีธรรม. (2551). การพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอรชวย สอนแบบมีสวนรวมดวยเทคนิคแบงกลุมคละผลสัมฤทธิ์รวมกับ เทคนิ ค เพื่ อ นคู คิ ด ผ า นเครื อ ข า ยคอมพิ ว เตอร วิ ช า ระบบ สารสนเทศเพื่อการจัดการ.วิทยานิพนธครุศาสตรอุตสาหกรรม มหาบัณฑิต สาขาวิชาเทคโนโลยีคอมพิวเตอร บัณฑิตวิทยาลัย สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ. [5] ศิริลักษณ โรจนกิจอํานวย. (2545). การออกแบบและบริหาร ฐานขอมูล. กรุงเทพฯ: ดวงกมลสมัย. [6] มนตชัย เทียนทอง. (2545). การออกแบบและพัฒนาคอรสแวร สําหรับบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน. พิมพครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ.
7) ขอเสนอแนะ 7.1) ขอเสนอแนะจากการวิจัยครั้งนี้ 7.1.1 ระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดงตัวตนของ ผูเรียนของผูเรียนที่พัฒนาขึ้นนี้ผูสอนสามารถพัฒนาระบบ ในรายวิชาอื่นผานระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดง ตัวตนของผูเรียนที่ผูวิจัยพัฒนาขึ้น เพื่อนําไปวิจัยในวิชาอื่น ตอไป 7.1.2 ระบบการเรียนแบบเพื่อนคูคิดที่ไมแสดงตัวตนของ ผูเรียนที่พัฒนาขึ้นนี้ สามารถใหผูเรียนสนทนาสื่อสารผาน ไมโครโฟนได 7.2) ขอเสนอแนะการวิจัยครั้งตอไป ระบบตองเพิ่มในสวนการสนทนา ในดานการออกแบบให
166
การพัฒนา WBI แบบทบทวนรวมกับโปรแกรมตรวจสอบการเขียน DFD วิชาการวิเคราะหและออกแบบระบบ The Web-based Instruction Development for Review Using the Data Flow Diagram Writing Check Program in System Design and Analysis วิศัลยา ทองทับ1, กฤช สินธนะกุล2 1 วิทยาลัยเซาธอีสทบางกอก 2
(wisanlaya_na@hotmail.com)
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมพระนครเหนือ (krich.sin@gmail.com)
ผูเรียนหลั งเรียนดวย WBI แบบทบทวนรวมกับโปรแกรม ตรวจสอบการเขียน Data Flow Diagram (DFD) วิชาการ วิเคราะหและออกแบบระบบ สําหรับนักศึกษาระดับปริญญาตรี วิทยาลัยเซาธอีสทบางกอก มีแบบทดสอบเปนแบบ 4 ตัวเลือกใช ในการตรวจสอบความรูผูเรียนกอนการทบทวน เนื้อหานําเสนอ ดวยสื่อมัลติมีเดีย และผูเรียนสามารถใชโปรแกรมตรวจสอบ การเขียน DFD ในการวิเคราะหการเขียน DFD ได
ABSTRACT This research aims to develop Find and compare the effectiveness of the web-based instruction (WBI) learning achievement for review using the Data Flow Diagram (DFD) writing check program in system design and Analysis . For undergraduate student at the College of Southeast Bangkok. The test user the 4 multiple choice questions and the DFD writing check program containing multimedia contents including, tests, slides and animation. The samples in the study were the second-year students in business computer, at the College of South East Bangkok. The group of 20 students who already completed the course of system analysis and design were selected using the stratified sampling technique. The research tools included the WBI program for review and the developed Data Flow Diagram writing check programming system analysis and design, pretest, midterm test, practice test, posttest, and evaluation for students, Course experts and technical experts.
กลุมตัวอยางที่นํามาศึกษาในครั้งนี้เปนนักศึกษาวิทยาลัยเซาธ อีสทบางกอก สาขาวิชาคอมพิวเตอรธุรกิจ ชั้นปที่ 2 กําลังเรียน วิชาการวิเคราะหและออกแบบระบบ รวม 20 คน คัดเลือกโดย ใชวิธี ก ารแบบเจาะจง เครื ่อ งมือ ที่ใ ชใ นการวิจ ัย ไดแ ก WBI แบบทบทวนรวมกับโปรแกรมตรวจสอบการเขียน DFD ที่ พั ฒ นาขึ้ น แบบทดสอบก อ นเรี ย น แบบฝ ก หั ด ระหว า งเรี ย น โปรแกรมตรวจสอบการเขียน DFD และแบบทดสอบหลังเรียน แบบประเมินผลสําหรับผูเรียน ผูเชี่ยวชาญดานเนื้อหาและดาน เทคนิค
The findings suggest the high effectively value of the program of 90.71/85.65 which is much higher than the standard value of 80/80. The learning achievement of students after the course as the .05 level. The students show the with satisfaction level for the course. In conclusion, the WBI program developed in this study can be effectiveness applied with the target group of students.
บทคัดยอ
ผลการวิจัยพบวา บทเรียนนี้มีประสิทธิภาพ 90.71/85.65 ซึ่งสูง กวาเกณฑที่ตั้งไวคือ 80/80 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียน บทเรียนสูงกวากอนเรียนอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ความพึงพอใจของผูเรียนอยูในเกณฑมาก ซึ่งสรุปไดวาบทเรียน ที่พัฒนาขึ้นสามารถนําไปประยุกตใชกับกลุมเปาหมายได
งานวิ จั ย นี้ มี วั ต ถุ ป ระสงค เ พื่ อ พั ฒ นา หาประสิ ท ธิ ภ าพและ เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรวมทั้งหาความพึงพอใจของ
คําสําคัญ: WBI แบบทบทวน, โปรแกรมตรวจสอบการเขียน DFD
Keywords: Drill and Practice WBI, DFD writing check program
167
แปนพิมพ การคลิกเมาส การสัมผัสหนาจอภาพ การใชปากกา แสง หรือการปฏิสัมพันธลักษณะอื่น
1) บทนํา เนื้อหาบทเรียนเปนเรื่องเกี่ยวกับความรูความเขาใจพื้นฐานใน ขั้นตอนการวิเคราะหและพัฒนาระบบ ซึ่งเปนการวางรากฐาน ที่สําคัญกอนพัฒนาระบบงาน เนื่องจากเนื้อหาบางตอนมีความ ซับซอนทําความเขาใจไดยาก ทําใหผูเรียนบางคนเขาใจไดไม ชัดเจน หรือระยะความสนใจของผูเรียนแตละคนแตกตางกัน อาจไมไดสนใจในการเรียนตลอดเวลา ทําใหไมเขาใจเนื้อหา บางสวน โดยรายวิชาที่เรียนจะตองมีการทําโครงงานเพื่อให ผูเรียนสามารถปฏิบัติงานได โดยวิชาการสอนจะใชการสอน แบบยกตัวอยางและใหผูเรียนปฏิบัติตามในการสอน มีการใช สื่อการสอนที่เปนเอกสารและ Power Point ซึ่งตัวอยางที่ให ผูเรียนศึกษาไมสามารถทําใหผูเรียนคิดและวิเคราะหไดเดนชัด ประกอบกับการสอนในวิ ชานี้เปน การสอนในเชิง ทฤษฎีแ ต ลักษณะการนําไปใชผูเรียนจะตองคิดและสรางงานออกมาได และโดยลักษณะการสอนของวิชานี้จะตองสอนใหผูเรียนคิด และวิเคราะห โดยที่ผูสอนตองพยายามสรางความเขาใจใหกับ ผูเรียน และเนื่องจากผูเรียนมีเวลาในการศึกษานอย โดยเรียน ในวันอาทิตยใชเวลา 5 ชั่วโมงตอหนึ่งวิชา จึงทําใหเวลาในการ คิดวิเคราะหของวิชานี้มีเวลาจํากัด ประกอบกับสวนใหญผูเรียน เปนผูที่มีพื้นฐานความรูแตกตางกัน จึงทําใหยากตอความเขาใจ ไดเร็ว
2) ทฤษฎีที่เกี่ยวของ 2.1 การเรียนการสอนดวยเว็บชวยสอน ปจจุบันคอมพิวเตอรไดเขามามีบทบาทในชีวิตประจําวันของ คนเรามากขึ้น โดยไดเขาไปมีบทบาทในทุกวงการอาชีพ เชน ทางดานการศึกษา ธุรกิจ การเงินการธนาคาร และบริการดาน ต า งๆ เป น ต น ในการด า นศึ ก ษาสามารถนํ า เทคโนโลยี สารสนเทศมาประยุกตใชกับการศึกษาในลักษณะตางๆ เชน การใชคอมพิวเตอรชวยสอน Web Based Instruction : WBI ซึ่ง คอมพิวเตอรชวยสอน คือ การเปดโอกาสใหผูเรียนมีปฏิสัมพันธ กับ บทเรี ย นได ต ลอดเวลาตามต อ งการ โดยป จ จุ บัน บทเรี ย น คอมพิวเตอรชวยสอนมีมากมายบนเครือขายอินเตอรเน็ต ที่ทํา ใหผูเรียนสามารถศึกษาคนควาไดดวยตนเอง ผูเรียนสามารถ ทบทวนเนื้อหาสาระในบทเรียนบนเครือขายนั้นไดตามสะดวก โดยไมมีข อ จํากัด ทางดานเวลา ชวยในการตรวจปรับ ความรู ความเขาใจ ชวยในการทบทวนเนื้อหาเพื่อปองกันการเลือนหาย ไดเปนอยางดี โดยอาศัยสื่อการสอนที่เรียกวา WBI มาใชเปน เครื่องมือในการทบทวนเนื้อหาบทเรียนดวยตนเอง ที่มีรูปแบบ การปฏิสัมพันธระหวางบทเรียนและผูเรียน [1] ซึ่งวิทยาลัยเซาธ อี ส ท บ างกอก ได เ ป ด ทํ า การสอนในระดั บ อุ ด มศึ ก ษา คณะ บริ ห ารธุ ร กิ จ คณะนิ ติ ศ าสตร คณะศิ ล ปศาสตร และคณะ วิทยาศาสตรและเทคโนโลยี โดยปรัชญาและวัตถุประสงคของ หลั ก สู ต รเพื่ อ ผลิ ต บั ณ ฑิ ต ให มี ค วามรู แ ตกฉานในวิ ช าชี พ มี สมรรถนะในระดับสากล สามารถนําองคความรูที่ไดศึกษาเลา เรียนไปใชไดอยางมีประสิทธิภาพ รวมทั้งมีจรรยาบรรณแหง วิชาชีพ มีจริยธรรม มุงมั่นในการสรางสรรคความเจริญใหแก องคกร เปนทรัพยากรบุคคลที่มีคาตอสังคมและประเทศชาติ
การพัฒนา WBI แบบทบทวนรวมกับโปรแกรมตรวจสอบการ เขียน Data Flow Diagram : DFD ของวิชาการวิเคราะหและ ออกแบบระบบ เรื่อง การวิเคราะหความตองการของผูใชโดย ใชแผนภาพการไหล (Data Flow Diagram) เปนแบบสอนเสริม หรื อทบทวน (Tutorial) ใหนักศึกษาภาคสมทบ (วัน อาทิตย) เพื่อตอเติมความรูใหผูเรียนไดมีความเขาใจในเนื้อหาบทเรียน มากยิ่ ง ขึ้ น ด ว ยเหตุ ผ ลที่ ว า โปรแกรมคอมพิ ว เตอร ช ว ยสอน สามารถนําเสนอตัวอักษรและภาพเคลื่อนไหว มีสีสันชวนอาน และเราใจ อีกทั้งการปฏิสัมพันธเปนการโตตอบกับบทเรียน คอมพิวเตอรชวยสอน แมวาจะไมอยูในรูปแบบของสื่อก็ตาม แตเปนสวนที่ทําใหมัลติมีเดียสมบูรณขึ้น จนกลาวไดวาการ ปฏิสัมพันธเปนสวนสําคัญที่ทําใหผูใชเกิดความประทับใจ และ เกิดการเรียนรูดวยตนเอง จากการทดลอง ไดแก การใช
2.2 การมีปฏิสัมพันธ การปฏิสัมพันธที่เกิดจากคอมพิวเตอร (Computer Generated Interaction) เปนสวนที่เกิดจากสมรรถนะและความสามารถของ ระบบนิพนธบทเรียนที่ใชพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน เปนหลัก ระบบนิพนธบทเรียนที่ออกแบบขึ้นมาเพื่อใชพัฒนา บทเรี ย นคอมพิ ว เตอร ช ว ยสอนโดยตรง มั ก สนั บ สนุ น การ ปฏิสัม พันธหลากหลายรูป แบบนับ ตั้งแตการสรางปุม เพื่ อใช
168
3.1.2 กลุมตัวอยาง
เมาสคลิก การสรางปุมเพื่อใชเมาสลากผาน การกําหนดพื้นที่ วัตถุสําหรับคลิกเมาสไปจนถึงการกําหนดตัวอักษรหรือตัวเลข ของแปนพิมพ หรือการปอนขอความยาวๆ ในลักษณะของการ ตอบคําถามแบบอัตนัย การออกแบบบทเรียนสวนนี้จึงเปนการ พิจารณาถึงการปฏิสัมพันธ ที่ผูเรียนมีตอบทเรียนในลักษณะ ตางๆ ตั้งแตตอนตนจนจบบทเรียน ซึ่งจัดวาเปนกิจกรรมอยาง หนึ่ ง โดยใช บ ทเรี ย นหนึ่ ง ๆ ควรสร า งสรรค ใ ห มี กิ จ กรรมที่ หลากหลาย เพื่อลดความเบื่อหนายของผูเรียน โดยเฉพาะผูเรียน ระดับเล็ก
กลุ ม ตั ว อย า ง เป น นั ก ศึ ก ษาหลั ก สู ต รบริ ห ารธุ ร กิ จ สาขา คอมพิวเตอรธุรกิจ วิทยาลัยเซาธอีสทบางกอก ที่ผานการเรียน วิชาการวิ เคราะหและออกแบบระบบ คั ดเลื อกโดยใชวิธีการ แบบเจาะจงกลุมตัวอยาง (Purposive Sampling) มีจํานวนทั้งสิ้น 20 คน 3.2) กําหนดแบบแผนการทดลอง การวิจัยเชิงทดลอง (Experimental Research) ผูวิจัยไดกําหนด แบบแผนการโดยใช รู ป แบบ One-Group Pretest-Posttest Design ตารางที่ 1 : แบบแผนการทดลองแบบกลุมเดียว (One-Group Pretest-Posttest Design) กลุม สอบกอนเรียน การทดลอง สอบหลังเรียน (Pretest) (Posttest) E (R) T1 X T2
การปฏิสัมพันธที่เกิดจากการผูเรียนเริ่ม (Learner Initiated Interactions) เปนการปฏิสัมพันธอีกขั้นหนึ่งที่เกิดจากการรอง ขอของผูเรี ยน เชน คํ าถามของผูเรียนเพื่อ ใหบทเรีย นเพื่อให บทเรียนแสดงรายละเอียดเนื้อหาที่เกี่ยวของ โดยสวนใหญเปน บทเรี ย นคอมพิว เตอร ช ว ยสอนระดับ สูง ที่บ ทเรีย นสามารถ สรา งสรรค เนื้อ หาบทเรี ยนไดตามความประสงคของผูเรีย น อยางละเอียด หลังจากนั้นจึงทําการสังเคราะหเนื้อหาบทเรียน เพื่ อ บั น ทึ ก ไว ใ นฐานข อ มู ล บทเรี ย นประเภทนี้ จึ ง มี เ นื้ อ หา เปลี่ยนแปลงได (Dynamic Information)
3.3) สรางเครื่องมือที่ใชในการวิจัย
2.3 โปรแกรมตรวจสอบการเขียน DFD โปรแกรมตรวจสอบการเขียน DFD เปนการเขียนโปรแกรม เพื่ อ ตรวจสอบการเขี ย น DFD โดยสร า งจากโปรแกรม Macromedia Flash 8 ที่เขียนขึ้นมาเพื่อตรวจสอบการเขียน DFD ของระบบลงทะเบียน
3.3.1 เครื่องมือที่ใชในการวิจัย x บทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน WBI แบบทบทวนรวมกับ โปรแกรมตรวจสอบการเขียน DFD วิชาการวิเคราะหและ ออกแบบระบบ เรื่อง การวิเคราะหความตองการของผูใช โดยใชแผนภาพการไหล x โปรแกรมตรวจสอบการเขียน DFD วิชาการวิเคราะหและ ออกแบบระบบ x แบบทดสอบ ประกอบด ว ย แบบทดสอบก อ นเรี ย น ระหวางเรียน และหลังเรียน x แบบประเมินผลสํา หรับ ผูเชี่ยวชาญด านเนื้อหาและดา น เทคนิค
3) วิธีดําเนินการวิจัย 3.1) กําหนดประชากร และคัดเลือกกลุมตัวอยาง 3.1.1 ประชากร ประชากรในการวิ จั ย ครั้ ง นี้ คื อ นั ก ศึ ก ษาระดั บ ปริ ญ ญาตรี วิ ท ยาลั ย เซาธ อ ี ส ท บ างกอก ที ่ ล งทะเบี ย นเรี ย นวิ ช าการ วิ เ คราะห แ ละออกแบบระบบ คณะบริ ห ารธุ ร กิ จ สาขา คอมพิวเตอรธุรกิจ ภาคสมทบ(วันอาทิตย) ปการศึกษา 2552 ที่ ผานการเรียนวิชาการวิเคราะหและออกแบบระบบ
3.3.2 การสรางเครื่องมือในการวิจัย • ผูวิจัยไดศึกษาและวิเคราะหหลักสูตรรายวิชา เพื่อใหได หนวยเรียนรู หัวเรื่อง และวัตถุประสงคการเรียนรูโดย
169
• แบบประเมินดานคุณภาพของ WBI แบบทบทวนรวมกับ โปรแกรมตรวจสอบการเขี ย น DFD วิ ช า การวิ เ คราะห ออกแบบระบบและแบบสอบถามวัดความพึงพอใจของ ผูเรียน สรางโดยการศึกษาจากตํารางานวิจัยและตัวอยาง แบบสอบถามตางๆ ที่เกี่ยวของ
พิจารณาใหสอดคลองกับวัตถุประสงคของหลักสูตร และ นํ า มาสร า งเป น แบบทดสอบก อ น-หลั ง เรี ย นและ แบบทดสอบระหวางเรียน ซึ่งมีขั้นตอนดังตอไปนี้ เริ่มตน
• การสราง WBI แบบทบทวนรวมกับโปรแกรมตรวจสอบ วิเคราะหเนื้อหา
การเขียน DFD วิชา การวิเคราะหออกแบบระบบ คา IOC
สรางและหาคุณภาพของแบบทดสอบ
เริ่มตน
คา P, D, r
สราง WBI แบบทบทวนรวมกับโปรแกรมตรวจสอบการ เขียน DFD วิชาการวิเคราะหและออกแบบระบบ
กําหนดใหคะแนน=0
ผูใชปอนชื่อ สรางแบบประเมินสําหรับผูเชี่ยวชาญ ผูใชทํากิจกรรม ไมผาน ที่ปรึกษา ตรวจ
สงคําตอบ
ปรับปรุง ผาน ตรวจสอบคะแนน มากกวา เกณฑที่กําหนดหรือไม
พัฒนา WBI แบบทบทวนรวมกับโปรแกรมตรวจสอบการเขียน DFD วิชาการวิเคราะหและออกแบบ
ไมผาน
ผาน
ผูเชี่ยวชาญตรวจ ปรับปรุง
ตรวจสอบจํานวนครั้งที่ทํา ขอสอบ>1
ผาน ไมผาน
พิจารณาผล ผาน
ปรับปรุง
ผาน
สรุปคะแนนและเก็บขอมูลลงฐานขอมูล
ไดบทเรียนที่ใชในการวิจัยที่พรอมนําไปใชกับกลุมตัวอยาง จบการทํางาน จบการทํางาน
รูปที่ 1 ขั้นตอนการพัฒนาเครื่องมือ
ไมผาน
รูปที่ 2 โครงสรางขั้นตอนการพัฒนาใชโปรแกรม
170
ไมผาน
ตรวจสอบการเขียน DFD วิชา การวิเคราะหและออกแบบระบบ ตามเกณฑ 80/80 ที่กําหนดซึ่งผูเรียนสามารถทําแบบทดสอบ ระหวางเรียนคะแนนเฉลี่ย คิดเปนรอยละ 85.65 สวนคะแนน การทําแบบทดสอบหลังเรียนเฉลี่ย คิดเปนรอยละ 90.71 แสดง วาการเรียนดวย WBI แบบทบทวนรวมกับโปรแกรมตรวจสอบ การเขียน DFD วิชา การวิเคราะหและออกแบบระบบ ที่ผูวิจัย สรางขึ้นมีประสิทธิภาพ เทากับ 85.65/90.71
3.4) ดําเนินการการทดลองและเก็บรวบรวมขอมูล การทดลองครั้งนี้กับกลุมตัวอยาง คือ นักศึกษาระดับปริญญา ตรี วิทยาลัยเซาธอีสทบางกอก ภาคเรียนที่ 1 ปการศึกษา 2552 จํานวน 20 คน เพื่อหาประสิทธิภาพของWBI แบบทบทวน ร ว มกั บ โปรแกรมตรวจสอบการเขี ย น DFD วิ ช า การออก วิเคราะหและออกแบบระบบ และดําเนินการทดลองดวย WBI แบบทบทวนรวมกับโปรแกรมตรวจสอบการเขียน DFD วิชา การออกวิเคราะหและออกแบบระบบ ประกอบดวยเนื้อหารวม ทั้ ง สิ้ น 1 เรื่ อ งโดยได ม าจากวิ ช าการวิ เ คราะห แ ละออกแบบ ระบบ ใชเวลา 7 สัปดาห สัปดาหละ 5 ชั่วโมง รวมทั้งสิ้น 43 ชั่ ว โมง แล ว เก็ บ คะแนนเพื่ อ นํ า มาวิ เ คราะห ข อ มู ล โดยเก็ บ คะแนนเฉลี่ ย แบบทดสอบก อ นเรี ย นและหลั ง เรี ย น นํ า ไป วิเคราะหขอมูล
4.2) ผลการเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนดวย WBI แบบ ทบทวนรวมกับโปรแกรมตรวจสอบการเขียน DFD วิชาการ วิเคราะหและออกแบบระบบ จากการเปรียบเทียบระหวางคะแนนแบบทดสอบกอนเรียน และ คะแนนแบบทดสอบหลังเรียนของผูเรียน โดยการทดสอบดวย คา t-test แบบ Dependent Sample Group ผลปรากฏวา ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นหลั ง เรี ย นสู ง กว า ก อ นเรี ย นอย า งมี นัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05
3.5) สถิติที่ใชในการวิเคราะหขอมูล • • • • • • • •
วิเคราะหหาคาเฉลี่ย ( X ) วิเคราะหหาคาเบี่ยงเบนมามาตรฐาน (S.D.) วิเคราะหหาคาดัชนีความสอดคลอง (IOC) คาความยากงาย (p) คาอํานาจจําแนก (r) คาความเชื่อมั่น KR-20 (ของคูเดอร ริชารดสัน) คํานวณหาประสิทธิภาพ E1/E2 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผูเรียนดวยสถิติคาที (t-test)
4.3) ผลการประเมิ นหาความพึงพอใจของผูเ รียนที่เรียนดว ย WBI แบบทบทวนรวมกับโปรแกรมตรวจสอบการเขียน DFD วิชาการวิเคราะหและออกแบบระบบ ผลการประเมินความพึงพอใจของผูเรียนที่ไดจากแบบสอบถาม วั ด ความพึ ง พอใจของผู เ รี ย นโดยให ผู เ รี ย นทํ า แบบสอบถาม จํานวน 20 คน ซึ่ง ผูเรียนใหคะแนนระดับความพึงพอใจ โดย เฉลี่ ย จากคํ า ถามทั้ ง หมดได X = 3.96, S.D. = 0.58 แปล ความวาผูเรียนมีความพึงพอใจในเกณฑมาก
(
4) ผลการดําเนินงาน 4.1) ผลการหาประสิทธิภาพของ WBI แบบทบทวนรวมกับ โปรแกรมตรวจสอบการเขียน DFD วิชา การวิเคราะหและ ออกแบบ
)
5) สรุปผล หลังจากไดดําเนินการวิจัยเพื่อการพัฒนา WBI แบบทบทวน รวมกับโปรแกรมตรวจสอบการเขียน DFD วิชาการวิเคราะห และออกแบบระบบ ระดับปริญญาตรี จนเสร็จสิ้น ผูวิจัยไดนํา ขอมูลมาสรุปผลการวิจัยไดดังนี้ 5.1) WBI แบบทบทวนรวมกับโปรแกรมตรวจสอบการเขียน Data Flow Diagram วิชาการวิเคราะหและออกแบบระบบ สําหรับนักศึกษาระดับปริญญาตรี วิทยาลัยเซาธอีสทบางกอกนี้
การวิเคราะหหาประสิทธิภาพของ WBI แบบทบทวนรวมกับ โปรแกรมตรวจสอบการเขียน DFD วิชา การวิเคราะหและ ออกแบบระบบ ใชกลุมตัวอยางจํานวน 20 คน โดยทําการวัด การเรียนรูจากการทําแบบทดสอบระหวางเรียนในแตละหนวย และวั ด ความรู จ ากการทํ า แบบทดสอบหลั ง เรี ย นเพื่ อ หา ประสิทธิภาพของ WBI แบบทบทวนรวมกับโปรแกรม
171
เซาธ อี ส ท บ างกอก ที่ ส ร า งขึ้ น มี ค ะแนนเฉลี่ ย ที่ แ ตกต า งกั น กลา วคือ คะแนนเฉลี่ ย หลั งเรี ยนของผู เรีย นดว ยบทเรีย นฯ ที่ สรางขึ้นสูงกวาคะแนนเฉลี่ยกอนเรียน
มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพ 90.71/85.65 ซึ่ ง สู ง กว า เกณฑ ที่ ตั้ ง ไว ใ น สมมติฐานคือ 80/80 5.2) ผลการเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน โดยใชวิธีการ ทดลองทางสถิติ t-test dependent พบวาผูเรียน ( X = 19.70) สูงกวาคะแนนเฉลี่ยกอนเรียน ( X = 14.25) ซึ่งแสดงใหเห็น วา ความพึ ง พอใจของผู เรี ยนด วยบทเรีย นฯ ที่ส รา งขึ้น อยูใ น เกณฑระดับดี 5.3) ผลการประเมินความพึงพอใจของบทเรียนที่สรางขึ้นจาก ผูเรียนกลุมตัวอยางพบวาคาเฉลี่ยเทากับ 3.97 ( X = 3.97) ซึ่ง แสดงใหเห็นวาความพึงพอใจของผูเรียนดวยบทเรียนฯ ที่สราง ขึ้นอยูในเกณฑดี
6.3) ดานการหาประสิทธิภาพของ WBI แบบทบทวนรวมกับ โปรแกรมตรวจสอบการเขียน Data Flow Diagram วิชาการ วิเคราะหและออกแบบระบบ การหาประสิทธิภาพของ WBI แบบทบทวนรวมกับโปรแกรม ตรวจสอบการเขียน Data Flow Diagram วิชาการวิเคราะหและ ออกแบบระบบ สําหรับนักศึกษาระดับปริญญาตรี วิทยาลัยเซาธ อีสทบางกอก จะเห็นไดวา E1 มีคาสูงกวา E2 เกิดจากการวั ด ผลสัม ฤทธิ์ข องผูเรียนจากการทํา แบบทดสอบวั ดผลสัม ฤทธิ์ ทางการเรียนของผูเรียนหลังเรียน
6) อภิปรายผลการวิจัย ผลจากการทําวิจัย เรื่อง การเรียนดวย WBI แบบทบทวน รวมกับโปรแกรมตรวจสอบการเขียน DFD วิชา การวิเคราะห และออกแบบ สามารถนํามาอภิปรายผลการวิจัยไดดังตอไปนี้
7) ขอเสนอแนะ 7.1) ขอเสนอแนะจากการวิจัยครั้งนี้ 7.1.1 ขอเสนอแนะเพื่อการเรียนการสอน เนื่องจากในปจจุบัน แนวโนมการจัดการศึกษาผานระบบออนไลน ไดขยายตัวอยาง รวดเร็วมีชื่อเรียกหลากหลายกันไป เชน Cooperative Learning , Virtual University , Virtual Classroom , Distance Learning ฯลฯ ผู วิ จั ย จึ ง เสนอแนวความคิ ด ว า ผู พั ฒ นาเกี่ ย วกั บ บทเรี ย นที่ สนับสนุนระบบการศึกษาแบบนี้ควรจะใหความสําคัญในการ กระบวนการนําเสนอเนื้อหาบทเรียนใหมีการปฏิสัมพันธมาก ขึ้น มีสื่อเสริมและระบบสนับสนุนในการเรียนตางๆ เพื่อใหเกิด ประโยชนสูงสุดแกผูเรียน
6.1) ดานประสิทธิภาพของการเรียนดวย WBI แบบทบทวน รวมกับโปรแกรมตรวจสอบการเขียน DFD วิชา การวิเคราะห และออกแบบ การหาประสิทธิภาพของ WBI แบบทบทวนรวมกับโปรแกรม ตรวจสอบการเขียน Data Flow Diagram วิชาการวิเคราะหและ ออกแบบระบบ สําหรั บ นัก ศึ ก ษาระดั บ ปริญ ญาตรี วิท ยาลั ย เซาธอีสทบางกอก พบวา รอยละของคะแนนเฉลี่ยของคะแนน การทําแบบทดสอบระหวางเรียนแตละบทเรียน (E1) และมี คะแนนการทําแบบทดสอบวัดผลสัม ฤทธิ์ ทางการเรีย นหลัง เรียน เพื่อประเมินผลหลังเรียน (E2) มีคา 90.71/86.65 ซึ่งสูง กวาเกณฑที่กําหนดไวคือ 80/80
7.2) ขอเสนอแนะเพื่อการศึกษาวิจัย ควรจั ด ทํ า เนื้ อ หาของรายวิ ช าการโปรแกรมอื่ น เพราะจะได ตกแต ง หรื อ ใช ลู ก เล น (Simulation)ให ดู ส วยงาม เพื่ อ ดึ ง ดู ด ความสนใจของผูเรียน 7.2.1 ควรมีการเฉลยคําตอบของแบบทดสอบระหวางเรียน เพื่อใหทราบใหผลลัพธที่ถูกตองของแบบทดสอบ 7.2.2 ควรใชระบบอื่นที่มีประสิทธิภาพในการจัดการบทเรียน ไดมากกวานี้ เนื่องจากในการติดตั้งโปรแกรมถาจําลองบทเรียน
6.2) ดานการเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผูเรียน จากผลการเปรียบเทียบกับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนกอนเรียน และหลังเรียนดวย WBI แบบทบทวนรวมกับ โปรแกรม ตรวจสอบการเขียน Data Flow Diagram วิชาการวิเคราะหและ ออกแบบระบบ สํ าหรั บ นัก ศึก ษาระดั บ ปริญ ญาตรี วิท ยาลั ย
172
ลงใน localhost เวอรชั่นใด ถาจํานําไปขึ้นเว็บก็ตองใชเวอรชั่น นั้น ไมเชนนั้นจะมีปญหากับฐานขอมูล
เอกสารอางอิง [1] มนตชัย เทียนทอง. (2544).เอกสารประกอบการสอนวิชา มัลติมีเดีย และไฮเปอร มี เ ดี ย . ภาควิ ช าคอมพิ ว เตอร ศึ ก ษา คณะครุ ศ าสตร อุตสาหกรรม สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ.
173
การพัฒนารูปแบบการออกแบบการเรียนการสอนสําหรับการเรียนแบบอีเลิรนนิง เพื่อเสริมสรางจริยธรรมดานความรับผิดชอบตอการเรียนสําหรับนิสิตนักศึกษา ระดับปริญญาตรี The Development of an Instructional Design Model for an Electronic Learning to Enhance Ethics in Learning Responsibility for Undergraduate Students เอกนฤน บางทาไม นักศึกษาปริญญาดุษฎีบัณฑิต สาขาหลักสูตรและวิธีสอน (เทคโนโลยีการศึกษา) มหาวิทยาลัยศิลปากร (eknarin.b@gmail.com)
เพื่อ เสริมสรางจริ ยธรรมดานความรับผิ ดชอบต อการเรีย น สําหรับนิสิตนักศึกษาระดับปริญญาตรี โดยมีวัตถุประสงค เฉพาะ 1) เพื่อสรางรูปแบบการออกแบบการเรียนการสอน สําหรับการเรียนอีเลิรนนิงฯ 2) เพื่อศึกษาผลการทดลองใช รูปแบบการเรียนการสอนแบบอีเลิรนนิงฯ กลุมตัวอยางที่ใช ในการวิจัยครั้งนี้ ไดแก 1) ผูเชี่ยวชาญดานการพัฒนารูปแบบ การเรียนการสอนจํานวน 10 คน เพื่อประเมินรูปแบบการ ออกแบบการเรีย นการสอนแบบอี เลิรน นิง ฯ 2) นั กศึกษา ระดั บ ปริ ญ ญาตรี จํ า นวน 18 คน เพื่ อ ทดลองใช รู ป แบบฯ เครื่ อ งมื อ ที่ ใ ช ใ นการวิ จั ย ได แ ก 1) แบบสอบถามการวิ จั ย สํา หรั บ ผู เ ชี่ย วชาญ 2. แบบสอบถามการวิ จั ย สํ า หรั บ นิ สิ ต นักศึกษา 3) แบบประเมินรูปแบบการออกแบบการเรียนการ สอน ฯ 4) แบบประเมิ น บทเรี ย นอี เ ลิ ร น นิ ง ฯ 5) แบบ ประเมิ น ผลจริ ย ธรรม ผลการวิ จั ย พบว า 1) รู ป แบบการ ออกแบบการเรียนการสอนสําหรับการเรียนแบบอีเลิรนนิงฯ ที่พัฒนาขึ้นซึ่งประกอบดวย 8 องคประกอบหลัก โดยมีผล การประเมินในภาพรวมอยูในระดับมากที่สุด และคุณภาพ ของบทเรียนอีเลิรนนิงที่พัฒนาตามรูปแบบการออกแบบการ เรียนการสอนแบบอีเลิรนนิง ฯ โดยมีผลการประเมินอยูใน ระดับมาก 2) ผลการทดลองใชรูปแบบการออกแบบการเรียน การสอนแบบอีเลิรนนิง ฯ จากผูเรียนทั้ง 18 คน โดยมีผลการ ประเมิ น จริ ย ธรรมด า นความรั บ ผิ ด ชอบด า นความรู อ ยู ใ น ระดับมาก ดานทัศนคติอยูในระดับมากที่สุด ดานพฤติกรรม อยูในระดับมาก และผลการประเมินการกํากับตนเองในการ เรียนอยูในระดับมากที่สุด
ABSTRACT The study aims to develop an instructional design model for an electronic learning to enhance ethics in learning responsibility for undergraduate students. Specifically, its objectives are to (1) build an instructional design model for an electronic learning and (2) examine the effectiveness of the model. Ten professionals in this field were interviewed to evaluate the effectiveness of the Model developed. To investigate the effectiveness of the model, along with this, the interviews with eighteen undergraduate students were conducted. Tools being used as follows: (1) a survey for the professionals (2) a survey for the undergraduate students (3) self-evaluation on quality of the system (4) self-evaluation on core courses of the system (5) ethical evaluation. Research methods in this study encompasses (1) theoretically thoughts from affective domain in social cognitive theory, and set forth a self-regulation to explain a value-clarifications (2) an electronic survey of 134 undergraduate students (3) self-evaluation of 20 professionals (4) development of the framework (5) evaluation of the system (6) the testing on the samplings. The study revealed that to develop an instructional design model, it highly required eight main components. It also disclosed that the model designed was of high quality. Levels of effectiveness of the model developed were also varied as follows: high degrees of knowledge of and behavior of ethics in learning responsibility and highest ones of attitudes towards ethics in learning responsibility and self-regulation. Keywords: Ethics, Learning Responsibility, e-Learning, Instructional Design Model.
บทคัดยอ การวิ จั ย ครั้ ง นี้ มี วั ต ถุ ป ระสงค ห ลั ก คื อ พั ฒ นารู ป แบบการ ออกแบบการเรียนการสอนสําหรับการเรียนแบบอีเลิรนนิง
175
รับผิดชอบ” ใหถูกตอง ความรับผิดชอบ คือ หนาที่ที่ไดรับ มอบหมายให ทํ า จะหลี ก เลี่ ย ง ละเลยไม ไ ด (สํ า นั ก งาน คณะกรรมการพั ฒ นาการเศรษฐกิ จ และสั ง คมแห ง ชาติ , 2551) สอดคลองกับสํานักคณะกรรมการการอุดมศึกษา ที่ได กล า วถึ ง กรอบแนวคิ ด ด า นคุ ณ ธรรมจริ ย ธรรมเพื่ อ พั ฒ นา บัณฑิตอุดมคติไทย ในสวนขององคประกอบดานการเรียน การสอน ที่มุงเนนความรูคูคุณธรรม การกําหนดพฤติกรรม ดานคุณธรรม จริยธรรมเพื่อ เปนกรอบการดําเนินงานดาน การเรี ย นการสอนที่ ชั ด เจน (สํ า นั ก คณะกรรมการการ อุดมศึกษา, มปป.) ซึ่งสอดคลองกับกรอบมาตรฐานคุณวุฒิ ระดับอุดมศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2552, มปป. : 7-10 สามารถ กล า วโดยสรุ ป ได ว า ผู เ รี ย นในระดั บ อุ ด มศึ ก ษามี พื้ น ฐานความรู แ ละทั ก ษะ เพี ย งพอที่ จ ะเข า ศึ ก ษาต อ ใน ระดับอุดมศึกษาอยางมีประสิทธิภาพ โดยมีมาตรฐานผลการ เรียนรูทั้ง 5 ดานไดแก ดานคุณธรรม จริยธรรม ดานความรู ด า นทั ก ษะทางป ญ ญา ด า นทั ก ษะความสั ม พั น ธ ร ะหว า ง บุคคลและความรับผิดชอบ และดานทักษะการวิเคราะหเชิง ตัวเลข การสื่อสาร และการใชเทคโนโลยีสารสนเทศ ซึ่งดาน ทักษะความสัมพันธระหวางบุคคลและความรับผิดชอบ มี ความมุงหวังใหนิสิตนักศึกษา มีความรับผิดชอบในการเรียน และความประพฤติ ข องตนเอง สามารถที่ จ ะริ เ ริ่ ม และ พัฒนาการเรีย นรูทางวิชาการและการพัฒนาลักษณะอื่น ๆ ของตนเองได สามารถที่จะไววางใจใหทํางานไดอยางอิสระ และทํางานที่มอบหมายใหแลวเสร็จ สามารถทํางานกลุมได อยางมีประสิทธิภาพ สอดคลองกับ มนตรี แยมกสิกร, 2546: 34-37 ที่ ก ล า วถึ ง คุ ณ ลั ก ษณะของบั ณ ฑิ ต ที่ มุ ง พั ฒ นา คุ ณ ลั ก ษณะของบั ณ ฑิ ต ที่ พึ ง ประสงค คื อ การมี คุ ณ ธรรม จริ ย ธรรมในตน ในวิ ช าชี พ และในสั ง คม สามารถทํ า งาน ร ว มกั บ ผู อื่ น ได อ ย า งสร า งสรรค เช น การมี วิ นั ย ในตนเอง เชื่อ มั่นในตนเอง มีความรับ ผิดชอบในบทบาทหนาที่ข อง ตนเอง จากที่กลาวมาขางตนสามารถสรุปไดวาจริยธรรมดาน ความรับผิดชอบเปนสิ่งที่จําเปนและควรพัฒนาใหกับบัณฑิต โดยมีการมีวิธีการสอนและสอดแทรกโดยใชวิธีการสอนใน รูปแบบตาง ๆ เพื่อใหบัณฑิตมีจ ริยธรรมและเขาใจบทบท ของตนเอง ซึ่งบทบาทที่สําคัญของบัณฑิต คือบทบาทของ ผูเรียนดังนั้นจริยธรรมของผูเรียนจึงหมายถึงบทบาท หนาที่ ของผูเรียนที่พึงประสงคสําหรับการเรียนที่ผูเกี่ยวของควร
คําสําคัญ: จริยธรรม, ความรับผิดชอบตอการเรียน, อีเลิรนนิง, การเรียนแบบอิเล็กทรอนิกส, รูปแบบการสอน
หลักการและเหตุผล แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับที่ 10 (พ.ศ. 2550-2554) ไดกลาวถึงยุทธศาสตรการพัฒนาประเทศ ไดมีการพัฒนาคุณภาพของคนและสังคมไทยสูสังคมแหงภูมิ ปญญาและการเรียนรู เพื่อพัฒนาคนใหมีคุณธรรมนําความรู เกิดภู มิ คุม กัน ส งเสริม ใหค นไทยมีสุขภาพแข็งแรงทั้งกาย และใจและส ง เสริ ม ให ค นไทยอยู ร ว มกั น อย า งมี ค วามสุ ข (สรุปสาระสําคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับที่ 10, 2551: ฝ-ฟ) สอดคลองกับ ทิศนา แขมมณี, 2546 : 1 ที่ ก ล า วว า สถานการณ แ ละสภาพบ า นเมื อ งของ ประเทศไทยในปจจุบันมุงพัฒนาเศรษฐกิจเปนอยางมาก โดย ขาดความสมดุลกับการพัฒนาดานจิตใจ คุณธรรม จริยธรรม และค า นิ ย ม การควบคุ ม พฤติ ก รรมของมนุ ษ ย จึ ง มี ค วาม จําเปนอยางยิ่ง ซึ่งสิ่งที่สามารถควบคุมพฤติกรรมมนุษยให อยูในทิศทางที่ถูกตองไดคือจริยธรรม สอดคลองกับแผนการ ศึกษาชาติ (พ.ศ.2545-2549) ที่มีการใหความสําคัญกับการ พัฒนาคนเปนศูนยกลางกลาวไดวา “การพัฒนาที่ยั่งยืนและ ความอยูดีมีสุขของคนไทย” โดยมุงเนนในการพัฒนาสังคม ใหเขมแข็งและมีคุณภาพ มีการพัฒนาคนอยางรอบดาน สราง สั ง คมคุ ณ ธรรมภู มิ ป ญ ญาและการเรี ย นรู และพั ฒ นา สภาพแวดลอมของสังคม ซึ่งสามารถสรุปไดวาแนวนโยบาย เพื่ อ ดํ า เนิ น การมี วั ต ถุ ป ระสงค เพื่ อ พั ฒ นาให ค นมี โ อกาส เข าถึ งการเรียนรู ปฏิ รู ปการเรี ยนรูเพื่อ ผูเรีย น ปลูกฝงและ เสริ ม สร า งศี ล ธรรม คุ ณ ธรรม จริ ย ธรรม ค า นิ ย มและ คุณลักษณะที่พึงประสงค พัฒนากําลังคนดานวิทยาศาสตร และเทคโนโลยีเพื่อพึ่งพาตนเอง พัฒนาสังคมแหงการเรียนรู เพื่อสรางความรู ความคิด ความประพฤติ ซึ่งจะเห็นไดวาจาก แนวนโยบายมุ งเน น ในดา นการสร า งภู มิป ญ ญาและการมี คุณธรรมจริยธรรมในการพัฒนาการศึกษา พระบาทสมเด็ จ พระเจ า อยู หั ว ได มี พ ระบรม ราโชวาทในพิธีพระราชทานปริญญาบัตร ของมหาวิ ท ยาลั ย เกษตรศาสตร เมื่ อ วั น ที่ ๑๖ กรกฎาคม ๒๕๑๙ เกี่ยวกับความรับผิดชอบของบัณฑิตโดยมีใจความ สํ า คั ญ ดั ง นี้ ต อ งเข า ใจความหมายของคํ า ว า “ความ
176
ผานเครื่องมือสื่อสารทางอินเทอรเน็ต รวมทั้งอาจใชชองทาง นี้เพื่อการวัดและประเมินผลการเรียนรูดวย จากที่ ก ล า วมาข า งต น การเรี ย นการสอนแบบ อีเลิรนนิงใหความสะดวกกับผูเรียนเปนอยางมาก แตสภาพ การจัดการเรียนการสอนในระบบอีเลิรนนิงยังมีอุปสรรคจาก งานวิจัยของคันนิงแฮม และคณะ (Cunningham, et.al. 1998) และ ฟลู (Flew. 1999) อางถึงใน กฤษณพล จันทร พรหม, 2548: 35-37, มันกาเนียร (Penina Mungania, 2003 : 11), ทอมสัน (Gary B. Thompson, 2002 : 224228) ที่กลาววาปญหาที่สําคัญสําหรับการเรียนในระบบอีเลิร นนิงคือ ผูเรียนสวนใหญยังขาดความรับผิดชอบในการเรียน ดวยตนเองซึ่งเปนลักษณะที่สําคัญในการเรียนการสอนแบบ หองเรียนเสมือนจริง ผูเรียนตองรับผิดชอบในการเรียนดวย ตนเอง ไม มี ต ารางสอนตารางเรี ย น บทเรี ย นจะอยู บ น อินเทอรเน็ต 24 ชั่วโมง ผูเรียนตองเรียนเอง พึ่งตนเองเปน หลัก ผูเรียนเปนผูกําหนดตารางเรียนดวยตนเอง สอดคลอง กับ โอลิเวอร (Ron Oliver, 2002), มันกาเนียร (Penina Mungania, 2003 : 9-10) ที่กลาววาผูเรียนในระบบอีเลิรนนิง จะตองมีความสามารถทางการเรียนในระดับสูงโดยฤติกรรม ที่สําคัญที่สุดทางการเรียนคือการมีความรับผิดชอบตอการ เรียนของตนเองอยางเหมาะสม ซึ่งสอด คลองกับงานวิจัยของ ดิเรก ธีระภูธร, 2546 : 7 ; ศิริชัย นามบุรี, 2549: 139 ได กลาวถึงการเรี ย นแบบอีเลิรน นิงไววา ผูเรี ยนจําเปนตอ งมี คุณลักษณะการนํา และรูจัก ปกครองตนเอง มีลักษณะการ เรียนการสอนที่ตื่นตัว มีวินัยในตนเอง รูจักบริหารเวลาของ ตนเอง มีค วามรับ ผิ ด ชอบ การมีส วนร วมในชั้ นเรี ย น การ ทํางานเปนทีม การเขาเรียน ความซื่อสัตย และมีความเขาใจ ถึงลิขสิทธิ์ทางปญญา เปนตน (ขาน Khan : 2005; พอรเตอร และเลวิส Porter and Lewis:2004; กันเนล Colnerud Gunnel : 1997) จึงจะประสบความสําเร็จทางการเรียนได ซึ่ง สอดคล อ งกั บ งานวิ จั ย ของ คานู ก าและแอนเดอร สั น (Heather Kanuka and Terry Anderson, 2007: 3-9) สามารถสรุปไดวาบทบาทของผูเรียนที่แสดงถึงจริยธรรมที่ สําคัญและสามารถสดงออกในลักษณะของความรับผิดชอบ ของผูเรียน การตัดสินใจสําหรับความรับผิดชอบ การแบงปน องค ค วามรู แ ก ผู อื่ น การมี ส ว นร ว มในชั้ น เรี ย น การมี ปฏิ สั ม พั น ธ ร ะหว า งผู ส อน นอกจากนี้ ผู วิ จั ย ยั ง ได เ คย
พั ฒ นาให กั บ ผู เ รี ย นอย า งสอดคล อ งและเหมาะสมต อ การ เปลี่ยนแปลงของสังคม ยุ ค เ ท ค โ น โ ล ยี ส า ร ส น เ ท ศ ( Information Technology) ซึ่งมีการพัฒนาและมีการเปลี่ยนแปลงไป อยางรวดเร็ว สงผลใหการติดตอสื่อสารมีความสะดวก และมี ประสิทธิภาพมากขึ้นกวาในยุคอดีต เทคโนโลยีคอมพิวเตอร ไดรับการพัฒนาอยางตอเนื่องมาโดยตลอด ในปจจุบันมีการ พัฒนาและมีการเปลี่ยนแปลงไปอยางรวดเร็ว คอมพิวเตอร ซึ่งเปนระบบพื้นฐานในการพัฒนาเทคโนโลยีทุก ๆ ดาน (อร จรีย ณ ตะกั่วทุง และคณะ, 2541: 90-101) การพัฒนาระบบ การเรียนการสอนโดยการนําเทคโนโลยีอินเทอรเน็ตมาชวย ทําใหรูปแบบของการเรียนการสอนเปลี่ยนไป ชวยอํานวย ความสะดวกในการเขาถึงแหลงความรูตาง ๆ ชวยสามารถทํา ใหขยายเวลาเรียนไดทั้ง 24 ชั่วโมง ขยายสถานที่เรียนเปนที่ ใดก็ได ขยายขอบเตของเนื้อหาไมมีจํากัด ขยายการเรียนการ สอนไดตามความตองการของผูเรียน ในลักษณะที่เรียกว า เรี ย นได ทุ ก ที่ ทุ ก เวลา มี ก ารสร า งระบบการเรี ย นรู แ บบ ออนไลนในที่ตาง ๆ มากขึ้น (ยืน ภูวรวรรณและสมชาย นํา ประเสริฐชัย, 2546) ในปจจุบันนักศึกษานักศึกษาในประเทศ ไทยไดมีโอกาสรูจักและใชอินเทอรเน็ตมากขึ้น อีกทั้งการ เรี ย นการสอนในบางรายวิ ช าได ก ระทํ า ผ า นอิ น เทอร เ น็ ต เท า นั้ น ไม มี ก ารเข า ชั้ น เรี ย นตามปกติ แ ละต อ งขึ้ น อยู กั บ ความสามารถของผู เ รี ย นในการใช อิ น เทอร เ น็ ต จากการ สํา รวจผู ใช อิ น เทอรเ น็ ต ในประเทศไทย (ศูน ย เ ทคโนโลยี อิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอรแหงชาติ, 2544) พบวา ประมาณรอยละ 81 ของผูใชที่กําลังศึกษาอยูเปนผูที่อยูใน ระดับปริญญาตรี ซึ่งสามารถกลาวไดวานักศึกษาในระดับ ปริญญาตรีในประเทศไทยจัดไดวาเปนกลุมผูใชที่มีสัดสวน สูงสุด การเรียนอีเลิรนนิง สําหรับการศึกษาในประเทศ ไทยจะช ว ยเสริ ม สร า งการเรี ย นรู ใ ห เ กิ ด ขึ้ น ได อ ย า งมี ประสิทธิภาพ ฐาปนีย ธรรมเมธา, 2552: 82-83 ไดกลาวถึง บทบาทของผูเรียนและผูสอนแบบอีเลิรนนิง สามารถอธิบาย ไดดังนี้ บทบาทผูสอนคือผูสนับสนุน คอยชวยเหลือแนะนํา การเรียนแกผูเรียน ทั้งนี้ผูสอนอาจเปนผูออกแบบการสอน แบบอีเลิรนนิงหรืออิเล็กทรอนิกสจัดเตรียมไวใหกับผูเรียน หาแหล งเรี ย นรูที่เกี่ย วข อ ง มีปฎิ สัมพันธสื่อสารกับ ผูเรี ย น
177
รูปแบบการเรียนการสอนแบบอีเลิรนนิงเพื่อสรางจริยธรรม ดานความรับผิดชอบสําหรับนิสิตนักศึกษาระดับปริญญาตรี ไดแก นิสิตนักศึกษาระดับปริญญาตรี ชั้นปที่ 2 ที่ลงทะเบียน เรี ย นในรายวิ ช า คอมพิ ว เตอร ศึ ก ษา คณะศึ ก ษาศาสตร มหาวิทยาลัยศิลปากร จํานวน 18 คน ซึ่งไดมาจากการสุม อยางงาย (Simple Random Sampling) 3. การวิจัยนี้เปนการศึกษาการเสริมสรางจริยธรรม สําหรับนิสิตนักศึกษาระดับปริญญาตรีที่เรียนแบบอีเลิรนนิง ที่ครอบคลุมจริยธรรมในดานความรับผิดชอบตอการเรียน 4. การวิ จัย ครั้งนี้ ศึกษาพฤติ ก รรมจริ ย ธรรมดา น ความรับผิดชอบ เฉพาะพฤติกรรมที่สังเกตไดในรูปแบบการ เรียนแบบอีเลิรน นิงเทานั้น 5. การเสริมสรางจริยธรรมสําหรับนิสิตนักศึกษา ในการเรียนการสอนแบบอีเลิรนนิงพัฒนาโดยใชหลักการ พัฒนาจิตพิสัย (Affective Domain) หลักการกํากับตนเอง (Self Regulation) และการสรางความกระจางในคานิยม (Value Clarification)
ทําการศึกษาแนวทางการพัฒนาจริยธรรมสําหรับการเรียน การสอนในระบบอี เ ล็ ก ทรอนิ ก ส โดยผลการวิ จั ย พบว า จริยธรรมดานการเรียนแบบอีเลิรนนิงที่สําคัญดานหนึ่งคือ ความรับผิดชอบทางการเรียน (เอกนฤน บางทาไม Eknarin Bangthamai, 2008: 49) จากปญหาที่กลาวมาขางตนการ เรี ย นในระบบอี เ ลิ ร น นิ ง ที่ ใ ห ค วามอิ ส ระในการเรี ย นกั บ ผูเรียนเปนอยางมากและตองมีการเรียนดวยตนเอง จึงสงผล ตอจริยธรรมดานความรับผิดชอบทางการเรียนของผูเรียน ผู วิ จั ย จึ ง มี ค วามมุ ง หวั ง ในการการพั ฒ นารู ป แบบการออก แบบการเรียนการสอนสําหรับการเรียนอีเลิรนนิงเพื่อเสริม สรางจริยธรรมดานความรับผิดชอบตอสําหรับนิสิตนักศึกษา ในระดับปริญญาตรี เพื่อเปนประโยชนตอการเรียนการสอน ในหลักสูตรระดับอุดมศึกษาตอไป
จุดประสงคของการวิจัย 1. เพื่อสรางรูปแบบการออกแบบการเรียนการสอน สําหรับการเรียนอีเลิรนนิงเพื่อเสริมสรางจริยธรรมดานความ รับผิดชอบตอการเรียนสําหรับนิสิตนักศึกษาระดับปริญญา ตรี 2. เพื่อศึกษาผลการทดลองใชรูปแบบการเรียนการ สอนแบบอีเลิรนนิงเพื่อเสริมสรางจริยธรรมดานความ รับผิดชอบสําหรับนิสิตนักศึกษาในระดับปริญญาตรี
เครื่องมือที่ใชในการวิจัย 1. แบบสอบถามการวิ จั ย สํ า หรั บ ผู เ ชี่ ย วชาญ (Questionnaire) เพื่อศึกษาสภาพการเรียนการสอนและแนว ทางการออกแบบการเรียนการสอนแบบอีเลิรนนิงที่สงเสริม จริยธรรมดานความรับผิดชอบตอการเรียน 2. แบบสอบถามการวิ จั ย สํ า หรั บ นิ สิ ต นั ก ศึ ก ษา (Questionnaire) เพื่อศึกษาความคิดเห็นที่มีตอการเรียนการ สอนแบบอีเลิรนนิง 3. แบบประเมิน รูป แบบการออกแบบการ เรียนการสอนสําหรับการเรียนแบบอีเลิรนนิงเพื่อเสริมสราง จริ ย ธรรมด า นความรั บ ผิ ด ชอบต อ การเรี ย นสํ า หรั บ นิ สิ ต นักศึกษาระดับปริญญาตรี 4. แบบประเมินบทเรียนอีเลิรนนิงตามรูปแบบการ ออกแบบการเรียนการสอน ฯสําหรับผูเชี่ยวชาญ 5. แบบประเมินผลจริยธรรม ประกอบดวย 5.1 แบบประเมิ น ความรู ด า นจริ ย ธรรมความ รั บ ผิ ด ชอบโดยใช ส ถานการณ ตั ว อย า ง จํ า นวน 20 สถานการณ โดยใช แ บบวั ด เป น แบบคู ข นาน ( Parallel
ขอบเขตการวิจัย 1. ประชากรที่ใชในการวิจัย ไดแก 1.1 อาจารย นักวิชาการหรือผูเชี่ยวชาญ ในสถาบันอุดมศึกษาที่มีการเรียนการสอนในระบบอีเลิรนนิง ไดแ ก ผูเชี่ย วชาญดานจริยธรรมสําหรับการเรียนการสอน ผูเชี่ยวชาญดานการจัดการเรียนการสอนแบบอีเลิรนนิง 1.2 นิสิตนักศึกษาระดับปริญญาตรีของ รัฐที่เรียนดวยการเรียนแบบอีเลิรนนิง 2. กลุมตัวอยาง ไดแก 2.1 กลุมตัวอยางที่ใชในการ ประเมินรูปแบบ ฯ ไดแกผูเชี่ยวชาญในการประเมินรูปแบบ การออกแบบการเรียนการสอน ฯ จํานวน 10 ทาน ซึ่งไดมา จากการเลื อ กกลุ ม ตั ว อย า งแบบเจาะจง ( Purposive Sampling)
2.2 กลุมตัวอยางที่ใชในการทดลอง
Form)
178
การเชื่ อ มโยงเนื้ อ หานอกชั้ น เรี ย น ผ า นสถานการณ ต า ง ๆ หรือบางครั้งผูสอนอาจสมมติใหผูเรียนไดแสดงความคิดเห็น ผานกระดานสนทนา นอกจากนี้ผูสอนยังควรเปนตนแบบที่ดี ในการเรี ย นให ผูเ รี ย นไดเ ห็ น เป นตั ว อย า งเช น การเข า ร ว ม อภิ ป ราย การให ผ ลป อ นกลั บ และเอาใจใส ผู เ รี ย นอย า ง สม่ําเสมอ สําหรับการประเมินผลผูสอนควรประเมินรอบ ด านโดยสั งเกตการเขา ชั้น เรีย นและการมี สวนร ว มในการ อภิปรายความรู และใหผูเรียนไดมีการแสดงความคิดเห็น อยางเต็มที่ กําหนดกิจกรรมที่หลากหลายในแตละสัปดาห เพื่อสรางแรงจูงใจในการเรียนไดเปนอยางดี เปนตน 2.2 ผู วิ จั ย ในแบบสอบถามและการสั ม ภาษณ ผู เ ชี่ ย วชาญจํ า นวน 20 ท า น โดยแบ ง เป น ด า นจริ ย ธรรม จํานวน 10 ทาน และดานการจัดการเรียนการสอนแบบอีเลิร นนิ ง จํ า นวน 10 ท า น นํ า มาวิ เ คราะห รู ป แบบการพั ฒ นา จริยธรรมดานความรับผิ ดชอบสําหรับการเรียนแบบอีเลิร นนิง และขั้นตอนการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนเพื่อนํา องคประกอบของรูปแบบในลักษณะตาง ๆ มาเปนแนวคิดใน การสรางรูปแบบการออกแบบการเรียนการสอน สามารถ สรุปเปนประเด็นตาง ๆ ไดดังนี้ การออกแบบการเรียนการ สอนเพื่อพัฒนาจริยธรรมความรับผิดชอบในการเรียนแบบอี เลิรนนิงควรมีการจัดกิจกรรมที่สงเสริมใหผูเรียนไดทราบถึง บทบาททางการเรียนดวยตนเอง โดยมีครูผูสอนเปนตนแบบ นอกจากนี้ยังควรออกแบบกิจกรรมใหมีความสอดคลองกับ จริ ย ธรรมความรั บ ผิ ด ชอบ ควรมี เ นื้ อ หาที่ ส อดความ รับผิดชอบทางการเรียนโดยตรง และทางออม มีการกําหนด สถานการณตาง ๆ ใหผูเรียนไดแสดงความคิดเห็นและการ กระตุนเตือนผูเรียนผานระบบการทํางานแบบกลุม สิ่งที่ควร คํานึงถึงสําหรับการออกแบบการเรียนการสอนคือการบันทึก การเรี ย น เช น การตั้ ง เป า หมายทางการเรี ย น การอธิ บ าย วิธีการเรียน และการประเมินตนเองในการเรียน ซึ่งสิ่งตาง ๆ ควรจะแสดงผานเครื่องมือบนอินเทอรเน็ตใหผูเรียนรวมชั้น เรียนแลกเปลี่ยนรวมกัน เปนตน 3. พัฒนารูปแบบการออกแบบการเรียนการสอน และนํารูปแบบการออกแบบการเรียนการสอน 4. นํ า รู ป แบบการออกแบบการเรี ย นการสอน ฯ เสนอตอผูเชี่ยวชาญดานจริยธรรมสําหรับการเรียนการสอน ด า นการพั ฒ นารู ป แบบการเรี ย นการสอน ด า นจริ ย ธรรม
5.2 แบบวั ด ทั ศ นคติ ด า นจริ ย ธรรมความ รับผิดชอบ เปนแบบประเมินตนเองจํานวน 25 ขอ 5.3 แบบวัดการกํากับตนเองในการเรียนจากสมุด บันทึกการเรียนแบบอีเลิรนนิง เพื่อศึกษากระบวนการกํากับ ตนเองในการเรียน 5.4 แบบวัดพฤติกรรมและบันทึกพฤติกรรม จริยธรรมเพื่อศึกษาพฤติกรรมการความรับผิดชอบของผูเรียน ซึ่ง ผู วิ จัย ได กํา หนดเกณฑเ พื่ อ ให ผู ส อนไดทํ าการประเมิ น โดยแบงความรับผิดชอบเปน 3 ดานไดแก ความรับผิดชอบ ตอตนเอง ความรับผิดชอบตอการงาน และความรับผิดชอบ ตอผูอื่น
วิธีการดําเนินการวิจัย 1. ผูวิจัยไดศึกษาเอกสารเกี่ยวกับหลักการ แนวคิด การออกแบบการเรียนการสอน การพัฒนาบทเรียนอีเลิรนนิง วิธีการสรางแบบประเมิน เพื่อเสริมสรางจริยธรรมดานความ รั บ ผิ ด ชอบสํ า หรั บ การเรี ย นการสอนแบบอี เ ลิ ร น นิ ง และ นํามาสังเคราะหเปนทฤษฏีสําหรับการพัฒนารูปแบบโดยนํา หลักการและทฤษฏีที่เกี่ยวของเพื่อพัฒนาแนวทางในการราง รู ป แบบ โดยรวบรวมเอกสารและงานวิ จั ย ที่ เ กี่ ย วข อ งกั บ จริยธรรมสําหรับนิสิตนักศึกษาระดับอุดมศึกษาจริยธรรม และบทบาทสําหรับการเรียนแบบอีเลิรนนิง จริยธรรมดาน ความรับผิดชอบของบัณฑิต องคประกอบการเรียนการสอน แบบอีเลิรนนิง ขั้นตอนการเรียนการสอนในระบบอีเลิรนนิง การพั ฒ นารู ป แบบการเรี ย นการสอน องค ป ระกอบด า น จริยธรรม การพัฒนาจิตพิสัย (Affective Domain) ทฤษฎี การเรียนรูทางปญญาเชิงสังคม (Social Cognitive Theory) โดยใชการกํากับตนเอง (Self -Regulation) การสรางความ กระจางในคานิยม (Value Clarifications) 2. สร า งรูป แบบการสร า งจริ ย ธรรมสํ าหรับ นิสิ ต นักศึกษาในการเรียนการสอนแบบอีเลิรนนิง 2.1 ผูวิจัยจะทําการศึกษาความคิดเห็นและ พฤติ ก รรมการเรี ย นในระบบอี เลิ ร น นิ ง โดยผู วิ จั ย ใช แ บบ สอบแบบอี เ ลิ ร น นิ ง สอบถามจากผู เ รี ย น จํ า นวน 134 คน พบวา ผูเรียนสวนมากมีความมุงหวังในการเรียนโดยผูสอน ดําเนินการสอนโดยใชกิจกรรมที่สามารถใหผูเรียนมีอิสระ ในการตอบ การตั้งประเด็นคําถาม การกําหนดระยะเวลาการ สงงานไดดวยตนเอง มีระบบการทํางานที่เปนทีม และควรมี
179
ลงทะเบี ย นเรี ย นในรายวิ ช า 468102 คอมพิ ว เตอร เ พื่ อ การศึ ก ษาโดยดํ า เนิ น การทดลองเป น เวลา 4 สั ป ดาห มี ขั้นตอนดังนี้ 7.1 การทดลองรายบุ ค คลจํ า นวน 3 คน เพื่ อ ทดสอบคุณภาพเบื้องตน โดยการสังเกต สัมภาษณ และทํา แบบประเมินคุณภาพบทเรียน 7.2 ดําเนินการทดลองกับ ผูเรียนจํานวน18 คน เพื่อศึกษาผลจริยธรรมดานความรับผิดชอบจากการเรียนดวย รูปแบบการออกแบบการเรีย นการสอน ฯ และทําการเก็บ รวบรวมขอมูลตอไป
สําหรับการเรียนการสอน และดานเทคโนโลยีการศึกษา ดาน ละ 10 ทาน ประเมินความเหมาะสมขององคประกอบและ ขั้นตอนการจัดการเรียนการสอน 5. ผูวิจัยไดทําการออกแบบบทเรียนแบบอีเลิรนนิง เพื่อสงเสริมจริยธรรมดานความรับผิดชอบตามรูปแบบการ ออกแบบการเรี ย นการสอน ฯ โดยผู วิ จั ย เลื อ กวิ ช า คอมพิวเตอรศึกษา และนําไปประเมินคุณภาพบทเรียนจาก ผูเชี่ยวชาญดานการเรียนการสอนแบบอีเลิรนนิงจํานวน 5 ทาน ความคิ ดเห็ นเกี่ยวกับความเหมาะสมในขั้นตอนและ องคประกอบของการจัดกิจกรรมการ เรี ย นที่ พั ฒ นาจริ ย ธรรมด า นความรั บ ผิ ด ชอบที่ ผู วิ จั ย ได พัฒนาขึ้น 6. ผู วิ จั ย ดํ า เนิ น การสร า งเครื่ อ งมื อ ประเมิ น ผล จริ ย ธรรมด า นความรั บ ผิ ด ชอบ ประกอบด ว ย 1) แบบวั ด ความรู ด า นจริ ย ธรรมความรั บ ผิ ด ชอบ เป น สถานการณ ตั ว อย า ง จํ า นวน 20 สถานการณ โดยใช แ บบวัด เป น แบบ คูขนาน (Parallel Form) โดยมีคาความสอดคลองในทุกขอ มากกวา 0.5 ขึ้นไป และคาความเชื่อมั่นของแบบวัดทั้งฉบับ เท า กั บ 0.83 2) แบบวั ด ทั ศ นคติ ด า นจริ ย ธรรมความ รับผิดชอบ เปนแบบประเมินตนเอง จํานวน 25 ขอ โดยแบบ วัดทั้งสองชนิดนี้จะทําการวัดผลกอนและหลังจากการเรียน ดวยรูปแบบการออกแบบการสอนแบบอีเลิรนนิง ฯ ) โดยมี คาความสอดคลองในทุกขอมากกวา 0.5 ขึ้นไป และคาความ เชื่อมั่นของแบบวัดทั้งฉบับเทากับ 0.81 3) แบบวัดการกํากับ ตนเองในการเรี ย น ) โดยมี ค า ความสอดคล อ งในทุ ก ข อ มากกวา 0.5 ขึ้นไป และคาความเชื่อมั่นของแบบวัดทั้งฉบับ เทากับ 0.61 และ 4) แบบวัดพฤติกรรมและบันทึกพฤติกรรม จริ ย ธรรม เพื่ อ ศึ ก ษาพฤติ ก รรมการความรั บ ผิ ด ชอบของ ผู เ รี ย น ซึ่ ง ผู วิ จั ย ได กํ า หนดเกณฑ เ พื่ อ ให ผู ส อนได ทํ า การ ประเมิน โดยแบ งความรั บผิดชอบเปน 3 ดานไดแ ก ความ รับผิดชอบตอตนเอง ความรับผิดชอบตอการงาน และความ รั บ ผิ ด ชอบต อ ผู อื่ น ) โดยมี ค า ความสอดคล อ งในทุ ก ข อ มากกวา 0.5 ขึ้นไป และคาความเชื่อมั่นของแบบวัดทั้งฉบับ เทากับ 0.84 7. ทดลองใช รู ป แบบการออกแบบการเรี ย นการ สอน โดยดําเนินการหาประสิทธิภาพของบทเรียนกอนที่จะ นํ า ไปใช กั บ กลุ ม ตั ว อย า งจริ ง โดยทดลองกั บ นั ก ศึ ก ษาที่
ผลการวิจัย ผลการพั ฒ นารู ป แบบรู ป แบบการออกแบบการ เรียนการสอนสําหรับการเรียนแบบอีเลิรนนิงเพื่อเสริมสราง จริ ย ธรรมด า นความรั บ ผิ ด ชอบต อ การเรี ย นสํ า หรั บ นิ สิ ต นักศึกษาระดับปริญญาตรี สามารถอธิบายไดดังนี้ 1. รูปแบบการออกแบบการเรียนการสอนสําหรับ การเรียนแบบอีเลิรนนิงเพื่อเสริมสรางจริยธรรมดานความ รับผิดชอบตอการเรียนสําหรับนิสิตนักศึกษาระดับปริญญา ตรี ที่พัฒนาขึ้นซึ่งประกอบดวย 8 องคประกอบหลัก 1.1 ขั้นที่ 1 ปฐมนิ เ ทศการเรี ย นและวาง แผนการเรียนรูในภาพรวมดานการสอน โดยมีคาเฉลี่ยเทากับ 4.82 แปลผลอยูในระดับมากที่สุดดาน การเรียนโดยมีคาเฉลี่ยเทากับ 4.78 แปลผลอยูในระดับมาก ที่สุด 1.2 ขั้นที่ 2 ผูสอนสรางแรงจูงใจในการเรียน และสนับสนุนใหมีการประเมินตนเองในภาพรวมดานการ สอนโดยมีคาเฉลี่ยเทากับ 4.76 แปลผลอยูในระดับมากที่สุด ดานการเรียนโดยมีคาเฉลี่ยเทากับ 4.70 แปลผลอยูในระดับ มากที่สุด 1.3 ขั้นที่ 3 ผูสอนทบทวนและเชื่อมโยง ความรู เ ดิ ม โดยการจั ด ระบบการเรี ย นรู โ ดยให ห ลั ก การ พิจารณาจากผลลัพธในภาพรวมดานการสอนโดยมีคาเฉลี่ย เทากับ 4.83 แปลผลอยูในระดับมากที่สุดดานการเรียนโดยมี คาเฉลี่ยเทากับ 4.70 แปลผลอยูในระดับมากที่สุด 1.4 ขั้นที่ 4 นําเสนอเนื้อหาและกิจกรรมที่ สงเสริมจริยธรรมดานความ
180
4. ผู วิ จั ย ได ทํ า ทดลองรู ป แบบการออกแบบการ เรียนการสอนฯ จากผูเรียนทั้ง 18 คน โดยมีผลการประเมิน ดานความรูเทากับ 3.02 ซึ่งแปลผลอยูในระดับมาก ผลการ ประเมินดานทัศนคติเทากับ 3.64 ซึ่งแปลผลอยูในระดับมาก ที่สุด ผลการประเมินดานพฤติกรรมเทากับ 2.54 ซึ่งแปลผล อยูในระดับมาก และผลการประเมินการกํากับตนเองเทากับ 3.56 ซึ่งแปลผลอยูในระดับมากที่สุด
รับผิดชอบในภาพรวมดานการสอนโดยมีคาเฉลี่ยเทากับ 4.83 แปลผลอยูในระดับมากที่สุด 1.5 ขั้นที่ 5 สรางลักษณะนิสัยโดยสนับสนุน ให ผู เรี ย นแสวงหาความรู ในภาพรวมด านการสอนโดยมี คาเฉลี่ยเทากับ 4.76 แปลผลอยูในระดับมากที่สุดดานการ เรียนโดยมีคาเฉลี่ยเทากับ 4.80 แปลผลอยูในระดับมากที่สุด 1.6 ขั้นที่ 6 สนับสนุนใหเกิดความรวมมือโดย พิจารณาทางเลือกอยางอิสระในภาพรวมดานการสอนโดยมี คาเฉลี่ยเทากับ 4.76 แปลผลอยูในระดับมากที่สุดดานการ เรียนโดยมีคาเฉลี่ยเทากับ 4.77 แปลผลอยูในระดับมากที่สุด 1.7 ขั้นที่ 7 แนะนําใหขอมูลปอนกลับโดยการ แสดงปฏิ กิ ริ ย าต อ ตนเองในภาพรวมด า นการสอนโดยมี คาเฉลี่ยเทากับ 4.76 แปลผลอยูในระดับมากที่สุดดานการ เรียนโดยมีคาเฉลี่ยเทากับ 4.75 แปลผลอยูในระดับมากที่สุด 1.8 ขั้นที่ 8 สงเสริมคุณลักษณะดานความ รับ ผิดชอบที่พึงประสงค แ ละประเมิน จริ ย ธรรมดา นความ รับผิดชอบในภาพรวมดานการสอนโดยมีคาเฉลี่ยเทากับ 4.82 แปลผลอยู ใ นระดั บ มากที่ สุ ด ด า นการเรี ย นโดยมี ค า เฉลี่ ย เทากับ 4.82 แปลผลอยูในระดับมากที่สุด 2. คุณภาพบทเรียนอีเลิรนนิงที่พัฒนาตามรูปแบบ การออกแบบการเรี ย นการสอน ฯ โดยการประเมิ น จาก ผูเชี่ยวชาญผลปรากฏวาเว็บไซตที่พัฒนาขึ้นมีประสิทธิภาพ ตามเกณฑที่กําหนด โดยมีผลการประเมินคิดเปนคาเฉลี่ยรวม เทากับ 4.20 คาเบี่ยงเบนมาตรฐานเทากับ 0.44 โดยแปลผล ระดับความคิดเห็นอยูในระดับมาก 3. ประสิ ท ธิ ภ าพบทเรี ย นอี เ ลิ ร น นิ ง ที่ พั ฒ นาตาม รูปแบบการออกแบบการเรียนการสอน ฯ โดยการประเมิน จากผู เ รี ย นในขั้ น การทดลองแบบเดี่ ย ว ทั้ ง ในด า นความรู ทัศนคติ และพฤติกรรม ผลปรากฏวารูปแบบที่พัฒนาขึ้นมี ประสิทธิภาพตามเกณฑที่กําหนดซึ่งพบวาผูเรียนทั้ง 3 คน สามารถเขาใจวิธีการเรียนและทํากิจกรรมการเรียนการสอน ไดเปนอยางดี โดยมีผลการประเมินดานความรูเทากับ 2.76 ซึ่ ง แปลผลอยู ใ นระดั บ มาก ผลการประเมิ น ด า นทั ศ นคติ เทากับ 3.88 ซึ่งแปลผลอยูในระดับมากที่สุด ผลการประเมิน ดานพฤติกรรมเทากับ 3.08 ซึ่งแปลผลอยูในระดับมากที่สุด และผลการประเมินการกํากับตนเองเทากับ 3.44 ซึ่งแปลผล อยูในระดับมาก
ขอเสนอแนะสําหรับการวิจัยครั้งตอไป 1. ควรมีการวิจัยรูปแบบการออกแบบการเรียนการ สอนแบบอีเลิรนนิงเพื่อสงเสริมจริยธรรมสําหรับการเรียน การสอนในหมวดวิ ช าอื่ น ๆ ที่ น อกเหนื อ จากหมวดวิ ช า คอมพิวเตอร 2. ควรมีการวิจัยการวัดและประเมินผลที่เกี่ยวของ กับ จริย ธรรมสํ าหรั บ การเรีย นแบบอี เลิรนนิ ง โดยกําหนด คุณลักษณะในลักษณะการประเมินผลรอบดานที่สอดคลอง กับการจัดการเรียนรู 3. ควรมี ก ารศึ ก ษาตั ว แปรที่ ส ง ผลต อ การพั ฒ นา จริ ย ธรรมที่ มี ต อ การเรี ย นในลั ก ษณะอื่ น ๆ รวมถึ ง สภาพแวดลอมในการเรียนในระบบอีเลิรนนิง
เอกสารอางอิง กฤษณพล จันทรพรหม. (2548). การศึกษารูปแบบ มหาวิทยาลัยเสมือนจริงที่เหมาะสมสําหรับ สถาบันอุดมศึกษาในประเทศไทย. ปริญญานิพนธ กศ.ด. กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัย ศรีนครินทรวิโรฒ. ฐาปนีย ธรรมเมธา. (2552). “การเรียนแบบอีเลิรนนิง” คูมือ อาจารยคณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศิลปากร. นครปฐม: เพชรเกษมการพิมพ. ทิศนา แขมมณี. (2546). การพัฒนาคุณธรรม จริยธรรม และ คานิยม : จากทฤษฎี สูการปฏิบัติ. กรุงเทพฯ : เสริมสิน พรีเพรส ซิสเท็ม. สํานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคม แหงชาติ. (2551). แผนพัฒนาเศรษฐกิจ และสังคมแหงชาติ ฉบับที่ 10” เขาถึงเมื่อ 22 สิงหาคม 2551. เขาถึงได จากhttp://www.nesdb.go.th/Default.aspx?tabid=139 สํานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคม
181
นิสิตนักศึกษาระดับปริญญาบัณฑิต” วิทยานิพนธ ปริญญาดุษฎีบัณฑิต จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย.
แหงชาติ. (2551). พระบรมราโชวาทในพิธี พระราชทานปริญญาบัตรของมหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร : ๑๖ กรกฎาคม ๒๕๑๙. (ออนไลน).
Ann Lewis, Jill Porter. (2004). Interviewing children and young people with learning disabilities*: guidelines for researchers and multiprofessional practice. British Journal of Learning Disabilities. Vol, 32 (4) page: 191197. School of Education, University of Birmingham, Edgbaston, Birmingham, UK. Retrived January, 22 2010. form http://dx.doi.org/10.1111/j.14683156.2004.00313.x Colnerud, G. (1997). Ethical Conflicts in Teaching. Teaching and Teacher Education, 13 (6): 627–635.
เขาถึงเมื่อ 22 สิงหาคม 2551. เขาถึงไดจาก http://www.sufficiencyeconomy.org/mfiles/1072323 831/File%2014_K.pdf สํานักคณะกรรมการมาตรฐานอุดมศึกษา. (มปป.) กรอบ มาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2552. เอกสารอัดสําเนา. มปท. มนตรี แยมกสิกร. (2546). การพัฒนาหลักสูตรและการ ออกแบบการจัดการเรียนรูแบบบูรณาการรายวิชา ศึกษาทั่วไปเพื่อกพัฒนาคุณลักษณะของบัณฑิตอุดม คติ. เอกสารการประกอบการประชุมวิชาการ “บัณฑิตอุดมคติไทยในระดับประเทศ : การพัฒนา เครือขายบัณฑิตอุดมคติไทยและการนําเสนอ ผลงานวิจัย” เนื่องในโอกาสครบรอบ 48 ป วัน สถาปนา มหาวิทยาลัยบูรพา วันที่ 6-7 กรกฎาคม 2546. ยืน ภูวรวรรณและสมชาย นําประเสริฐชัย. (2546). ไอซีที เพื่อการศึกษาไทย. กรุงเทพฯ: ซีเอ็ดยูเคชั่น. สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีแหงชาติ (2544). กรอบนโยบายเทคโนโลยี สารสนเทศระยะ พ.ศ. 2544-2553 ของประเทศไทย. สํานักงานเลขานุการคณะกรรมการเทคโนโลยี สารสนเทศแหงชาติ ศูนยเทคโนโลยี อีเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอรแหงชาติ. อรจรีย ณ ตะกั่วทุง สุกรี รอดโพธิ์ทอง และวิชุดา รัตนเพียร. (2541).“แนวทางการพัฒนาการสอนวิชา คอมพิวเตอรในโรงเรียนมัธยมศึกษา.” วารสารครุ ศาสตร ปที่ 27 ฉบับที่ 1 ก.ค. - ต.ค. : 90-101. ศิริชัย นามบุรี. (2549). “แนวทางการประเมินจริยธรรมที่ สนับสนุนความสําเร็จทางการเรียนของผูเรียนใน ระบบ e-Learning” วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏ ยะลา. ปที่ 1 ฉบับที่ 2 กรกฏาคม – ธันวาคม 2549 หนา 139-155. ดิเรก ธีระภูธร. (2546). “การใชกลวิธีการกํากับตนเองในการ เรียนบนเครือขายคอมพิวเตอรสําหรับ
Eknarin Bangthamai. (2008). “The Study of Guideline to Enhance Ethics of e-Learning among University Students” International e-Learning Conference 2008. Volume 1, No 3 (2008). Retrieved January 22, 2009 from http://ejournals.swu.ac.th/index.php/ictl/article/view File/374/369 Kanuka, H., & Anderson, T. (2007). Ethical issues in qualitative e-learning research. International Journal of Qualitative Methods, 6(2), Article 2.Retrieved January 22, 2010 fromhttp://www.ualberta.ca/~iiqm/back issues/6_2/kanuka.pdf Khan, B.H.(1997) . Web-Based Instruction. Englewood Cliffs, NJ: Prentice –Hall. Gary B. Thompson. (2002). Information Literacy Accreditation Mandates: What They Mean for Faculty and Librarians. Retrieved April 16, 2009, formhttps://www.ideals.uiuc.edu/bitstream/handle /2142/8462/librarytrendsv51i2h_opt.pdf?sequence =1 Penina Mungania. (2003). The Seven E-learning Barriers Facing Employees. University of Louisville. Ron Oliver. (2002). The role of ICT in higher education for the 21st century: ICT as a change agent for education. Retrieved April, 13 2009. From
182
http://elrond.scam.ecu.edu.au/oliver/2002/he21.pd f ภาคผนวก ก: รูปแบบการออกแบบการเรียนการสอนสําหรับ การเรียนแบบอีเลิรนนิงเพื่อเสริมสรางจริยธรรมดานความ รับผิดชอบตอการเรียนสําหรับนิสิตนักศึกษา ระดับปริญญาตรี
183
การพัฒนารูปแบบการออกแบบการเรียนการสอนอีเลิรนนิง ระดับบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช Development of an e-Learning Instructional Design Model for Master Degree Programs of Sukhothai Thammathirat Open University สมัครสมร ภักดีเทวา นักศึกษาปริญญาดุษฎีบัณฑิต สาขาหลักสูตรและวิธีสอน (เทคโนโลยีการศึกษา) มหาวิทยาลัยศิลปากร (smaksmorn@hotmail.com)
Keyword: e-Learning Instructional Design, development of e-Learning system (courseware), Webinar Interactive (activities interactions)
ABSTRACT The study of “The Development of an e-learning Instructional Design Model” for graduate studies at Sukhothai Thammathirat Open University represents an attempt to (1) study self-perception of professors and graduate students towards the e-Learning system (2) to collect thoughts of specialists towards the eLearning (3) to construct a framework to design a model of e-Learning (4) to test the constructed framework of e-Learning (5) to present a suitable eLearning system for graduate studies at Sukhothai Thammathirat Open University in which the samplings comprises of (1) Evaluation specialists in e-Learning system (2) Professors that are being used the eLearning system (3) Graduate students who encounters the e-Learning system through the researching tools of (1) A survey of professors (2) A survey of graduate students (3) An evaluation of e-Learning system framework (4) A post-evaluation of e-Learning system which steps of research methodologies have been taken in to an account were (1) the study of paradigms and its fundamental (2) the study of explicit and exceptional needs (3) the framework development (4) A suggestion survey from the specialists (5) A drafted framework (6) A testing and a guaranteed system of the framework (7) Re-define and re-evaluate the framework. The major findings that emerged were that the development of e-Learning system derived from 9 criterion as follows: (1) A concise vision and mission (2) A study of contemporary environmental needs of the e-Learning system (3) Evaluation of users (4) Evaluation of environmental affects (5) Management of its core (6) A system management (7) development of e-Learning system(courseware) and Webinar Interactive(activities interactions )(8) deploy the eLearning system (9) A post-evaluation of the eLearning system which has been evaluated as “HIGH” along with its framework.
บทคัดยอ การวิ จั ย ครั้ ง นี้ มี วั ต ถุ ป ระสงค ห ลั ก คื อ พั ฒ นารู ป แบบการ ออกแบบการเรียนการสอบอีเลิรนนิง ระดับบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช โดยมีวัตถุประสงคเฉพาะ (1) ศึกษาความคิดเห็นของ อาจารย นักศึกษา เกี่ยวกับการ จั ด ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น อี เ ลิ ร น นิ ง ข อ ง มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช (2) ศึกษาความคิดเห็นของ ผูเชี่ยวชาญเกี่ยวกับการจัดการเรียนการสอนอีเลิรนนิง ของ มหาวิทยาลัย สุโขทัยธรรมาธิราช (3) เพื่อสรางรูปแบบการ ออกแบบการเรีย นการสอนอีเลิร นนิง ระดับ บั ณฑิต ศึกษา ของมหาวิ ท ยาลั ย สุ โ ขทั ย ธรรมาธิ ร าช (4) เพื่ อ ทดลองใช รูปแบบการออกแบบการเรีย นการสอนอีเลิรนนิง ระดับ บัณฑิตศึกษา ของมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช (5) เพื่อ นําเสนอรูปแบบการออกแบบการเรียนการสอนอีเลิรนนิง ระดับบัณฑิตศึกษาที่เหมา ะสมสําหรับมหาวิทยาลัย สุโขทัย ธรรมาธิ ร าช กลุ ม ตัว อย า งที่ ใ ช ใ นการวิจั ย ครั้ง นี้ ไ ด แ ก (1) ผูเชี่ยวชาญในการประเมินรูปแบบการออกแบบการเรียนการ สอนอีเลิรนนิง (2) อาจารยที่ใชรูปแบบการออกแบบการ เรียนการสอนอีเลิรนนิง (3) นักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษา เพื่ อ ทดลองใช รู ป แบบการออกแบบการเรี ย นการสอนอี
185
อื่น ๆ ที่ผูเรียนสามารถศึกษาไดดวยตนเอง โดยไมตองเขา เรี ย นตามปกติ (27 ป มสธ., 2548)มหาวิ ท ยาลั ย สุ โ ขทั ย ธรรมาธิราช ใช “แผน มสธ.” (2523) ซึ่งเปนระบบการสอน ทางไกล โดยมีสื่อสิ่งพิมพเปนสื่อหลักที่บรรจุเนื้อหาสาระ แนวคิด ประสบการณ ทักษะและเจตคติทั้งมวลตามหลักสูตร ลงในเอกสารสิ่ง พิม พ จั ด เปนชุ ด การสอนที่อ อกแบบและ พิมพ โดยคณะกรรมการกลุมผลิตชุดวิชา ทั้งนี้เนื่องจากสื่อ สิ่งพิมพเปนสื่อที่สามารถจัดสงไปถึงผูเรียนไดทุกทองถิ่น ทางไปรษณีย ผูเรียนสามารถเลือกเวลาศึกษาไดตามความ สะดวกและความเหมาะสมของตนเอง และสื่อเสริมที่เปนสื่อ ที่ขยายเนื้อหาสาระและประสบการณเพิ่มเติม เพื่อชวยให ผูเรียนเขาใจเนื้อหาสาระในสื่อหลักไดดีขึ้นในกรณีที่ผูเรียน ศึกษาจากสื่อหลักแลวสามารถศึกษาเพิ่มเติมจากสื่อเสริม สื่อ การสอนชุดวิชา ประกอบดวย สื่อหลักและสื่อเสริม สื่อหลัก ได แ ก เอกสารการสอน และแบบฝ ก ปฏิ บั ติ น อกจากสื่ อ สิ่งพิมพแลว สื่อหลักอาจประกอบดวย เทปเสียงและ/หรือวีดิ ทั ศ น ป ระจํ า ชุ ด วิ ช าที่ นั ก ศึ ก ษาใช ป ระกอบการศึ ก ษาของ ตนเอง หนังสือและเอกสารอานประกอบ ซึ่งมหาวิทยาลัยได จัดสงตามมุ ม มสธ. และศูนยวิทยพัฒนาของมหาวิทยาลัย สํ า หรั บ สื่ อ เสริ ม นั้ น เป น สื่ อ ที่ ข ยายเนื้ อ หาสาระและ ประสบการณเพิ่มเติม ชวยใหผูเรียนเขาใจเนื้อหาสาระในสื่อ หลักไดดีขึ้น สื่อเสริมที่จัดใหผูเรียนประกอบดวย รายการ วิทยุกระจายเสียง รายการวิทยุโทรทัศน เทปเสียง วีดิทัศน การสอนเสริ ม การสอนเสริ ม ทางไกลผ า นดาวเที ย ม และ คอมพิวเตอรชวยสอน (ชัยยงค พรหมวงศ : 2534, 27 ป มสธ., 2548) โดย “แผน มสธ.” (2523) ยังคงเปนระบบหลักที่ ใชอยูในระบบการเรียนการสอนทางไกลของมหาวิทยาลัย สุ โ ขทั ย ธรรมาธิ ร าช แม จ ะมี ก ารพั ฒ นาระบบการสอน ทางไกลสํ าหรับ บัณฑิ ตศึ ก ษาและระบบการสอนทางไกล “แผน มสธ. – 3” (2542) ซึ่งเปนระบบการสอนผานเครือขาย คอมพิวเตอรที่ยังไมไดมีการประกาศใช ระบบการเรียนการ สอนทางไกลของมหาวิทยาลัย สุโขทัยธรรมาธิราช ถึงแมวา จะมี จุ ด แข็ ง คื อ การขยายโอกาสทางการศึ ก ษาให กั บ ประชาชนจํานวนมากทั่วประเทศ โดยมีคาใชจายที่ต่ํามากเมื่อ เปรียบเทียบกับคาใชจายในการศึกษาของสถาบันอุดมศึกษา อื่น ๆ ภายในประเทศ นอกจากนี้ยังมีจุดแข็งในดานกลไก
เลิ ร น นิ่ ง เครื่ อ งมื อ ที่ ใ ช ใ นการวิ จั ย ครั้ ง นี้ ไ ด แ ก (1) แบบสอบถามอาจารย มสธ. (2) แบบสอบถามนักศึกษาระดับ บัณฑิตศึกษา (3) แบบประเมินรูปแบบการออกแบบการเรียน การสอนอีเลิรนนิง (4) แบบประเมินการจัดการเรียนการ สอนอีเลิรนนิง วิธีการดําเนินการวิจัย (1) ศึกษาองคความรู เกี่ยวกับตนแบบชิ้นงานดวยการวิเคราะห สังเคราะหขอมูล พื้นฐาน (2) ศึกษาความตองการเกี่ยวกับตนแบบชิ้นงาน (3) พัฒนากรอบแนวคิดของตนแบบชิ้นงาน (4) สอบถามความ คิดเห็นและขอเสนอแนะผูเชี่ยวชาญ (5) รางตนแบบชิ้นงาน (6) ทดสอบประสิ ท ธิ ภ าพและรั บ รองต น แบบชิ้ น งาน (7) ปรับปรุงตนแบบชิ้นงาน ผลการวิจัยพบวา (1) รูปแบบการ ออกแบบการเรี ย นการสอนอี เ ลิ ร น นิ ง ที่ พั ฒ นาขึ้ น ประกอบดวย 9 ขั้นตอน ดังนี้ (1.0) กําหนดอุดมการณ ไดแก ปรัชญา วิสั ย ทัศ น (2.0) ศึกษาสภาพปจ จุ บัน ปญ หาความ ต อ งการในการเรี ย นการสอนอี เ ลิ ร น นิ ง (3.0) วิ เ คราะห ผูเรียน (4.0) วิเคราะหบริบทและสภาพแวดลอม (5.0) จัดการ เนื้อหาและประสบการณ (6.0) การออกแบบการเรียน การ สอน (7.0) พัฒนาชุดการเรียน (Courseware) อีเลิรนนิง และ กิจกรรมปฏิสัมพันธ (Webinar Interactive) (8.0) ดําเนินการ เรี ย นการสอนอี เ ลิ ร น นิ ง และกิ จ กรรมปฏิ สั ม พั น ธ (9.0) ประเมิ น การเรี ย นการสอนอิ เ ล็ ก ทรอนิ ส ก โดยมี ผ ลการ ประเมินในภาพรวมอยูในระดับมากที่สุด และรูปแบบการ จัดการเรียนการสอนอีเลิรนนิง มีผลประเมินอยูในระดับมาก คําสําคัญ : การออกแบบการเรียนการสอนอีเลิรนนิง , บทเรี ย นอี เ ลิ ร น นิ ง (e-Learning) , กิ จ กรรมปฏิ สั ม พั น ธ (Webinar Interactive)
1) บทนํา มหาวิ ทยาลัย สุโ ขทัย ธรรมาธิราช ในฐานะที่เปน มหาวิทยาลัยในระบบเปด ยึดหลักการศึกษาตลอดชีวิต มุง พัฒนาคุณภาพของประชาชนทั่วไปเพิ่มพูนวิทยฐานะแกผู ประกอบอาชี พ และขยายโอกาสทางการศึ ก ษาต อ สํ า หรั บ ผูสําเร็จมัธยมศึกษา เพื่อสนองความตองการของบุคคลและ สังคมดวยการจัดระบบการเรียนการสอนทางไกล ซึ่งใชสื่อ สิ่งพิมพ สื่อวิทยุกระจายเสียง สื่อวิทยุโทรทัศน และวิธีการ
186
ต อ งมี คุ ณ ลั ก ษณะที่ เ อื้ อ ต อ การเรี ย นรู สามารถเข า ถึ ง แหลงขอมูลไดงาย (Threlkerld, 1994) ดวยเหตุนี้ระบบการ สอนทางไกลของหาวิ ท ย า ลั ย สุ โ ข ทั ย ธ ร ร ม า ธิ ร า ช จึงเปลี่ยนแปลงตามความกาวหนาของเทคโนโลยีสารสนเทศ และการสื่ อ สาร เพื่ อ ให ม หาวิ ท ยาลั ย สุ โ ขทั ย ธรรมาธิ ร าช ยังคงเปนผูนําในดานการศึกษาทางไกล คณะกรรมการพัฒนา ระบบและสื่อสารการสอนทางไกลของมหาวิทยาลัย จึงไดมี การพัฒนาระบบการสอนทางไกลทั้งระดับปริญญาตรี และ ระดับบัณฑิตศึกษา คือ “แผน มสธ. 2543” ใหเปนแผนหลัก ทางวิชาการของมหาวิทยาลัย อันจะนําไปสูการพัฒนาระบบ สื่อการสอนทางไกล เพื่อใหทันความกาวหนาทางวิทยาการ และเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงไป (ชัยยงค พรหมวงศ, 2544) “แผน มสธ. 2543” เป น แผนแม บ ทของระบบการสอน ทางไกล โดยมีแผนผลิตชุดการสอนทางไกล 2 แผน คูขนาน คื อ ชุ ด การสอนทางไกลอิ ง สื่ อ สิ่ ง พิ ม พ และชุ ด การสอน ทางไกลอิงสื่อคอมพิวเตอร มีองคประกอบ 9 องคประกอบ ดัง นี้ 1. ปรั ช ญาและวิสั ย ทัศ น 2. สภาพ ป ญ หา และความ ต อ งการของสั ง คม 3. ธรรมชาติ นั ก ศึ ก ษาและมาตรฐาน บั ณ ฑิ ต 4. บริ บ ทการเรี ย นรู 5. หลั ก สู ต ร 6. ชุ ด การสอน ทางไกล 7. การถายทอดและเผชิญมวลประสบการณ 8. การ ประเมิน 9. การประกันคุณภาพ เพื่อให “แผน มสธ.2543” เปนไปตามที่ไดกําหนดไว อันจะนําไปสูการพัฒนาระบบ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น ท า ง ไ ก ล อ ย า ง มี ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ มหาวิทยาลัย สุ โ ขทัย ธรรมาธิ ราช จึงมีค วามมุงมั่นที่จ ะลด จุ ด อ อ นและพั ฒ นาจุ ด แข็ ง ของระบบการเรี ย นการสอน ทางไกล เพื่อตอบสนองผูเรียนใหไดรับประโยชนอยางเต็มที่ จากการศึกษาในระบบการเรียนการสอนของมหาวิทยาลัย โดยการเพิ่มทางเลือกการเรียนรูใหแกผูเรียนดวยการจัดการ เ รี ย น ก า ร ส อ น ใ น ร ะ บ บ e-Learning ผ า น เ ค รื อ ข า ย คอมพิวเตอรตาม “แผน มสธ.2543” ในการพัฒนาชุดการ สอนทางไกล ป พ.ศ.2547 มหาวิ ท ยาลั ย ได ป ระกาศ ยุทธศาสตรพัฒนามหาวิทยาลัยสูการเปน e-University หรือ มหาวิทยาลัยอีเลิรนนิง ที่ทันสมัย กาวทันวิทยาการที่รุดหนา และยืนหยัดอยางมั่นคงตอความเปลี่ยนแปลงของโลกและ สังคม ไดมีการพั ฒนาระบบ e-Learning ผานเครือ ขา ย คอมพิว เตอร เพื่อ ใชเปนสื่อ เสริม อีก สื่อ หนึ่ง ในระบบการ
พัฒนาเอกสารการสอนที่มีคุณภาพ โดยอาศัยผูทรงคุณวุฒิทั้ง ภายในและภายนอกมหาวิทยาลัย แตเอกสารการสอนของ มหาวิ ท ยาลั ย ก็ มี จุ ด อ อ นในด า นระยะเวลาที่ ใ ช ใ นการ ปรับปรุงที่คอนขางนาน ทําใหเอกสารการสอนจํานวนมากมี เนื้อหาสาระที่ลาสมัย ไมทันตอการเปลี่ยนแปลง นอกจากนี้ ระบบการเรียนการสอนของมหาวิทยาลัยยังมีจุดออนในดาน ปฏิ สั ม พั น ธ ร ะหว า งผู เ รี ย นกั บ ผู ส อน และระหว า งผู เ รี ย น ดวยกันที่คอนขางนอยหรือแบบไมมีเลย (สุมาลี สังขศรี และ คณะ : 2533, ปยฉัตร สมบัติศิรินันท : 2540, กองแผนงาน : 2542, ป ท มาพร เย็ น บํ า รุ ง และคณะ : 2548) นอกจากนี้ อิทธิพลของความเจริญกาวหนาทางวิทยาการดานการสื่อสาร โทรคมนาคม และเทคโนโลยีสารสนเทศที่มีเครือขายโยงใย ไปทั่วโลก เชน ทางดวนขาวสารขอมูล (Information Superhighway) และระบบเครื อ ข า ยคอมพิ ว เตอร ที่ เ รี ย กว า อิ น เ ท อ ร เ น็ ต (internet) ทํ า ใ ห สั ง ค ม เ ป ลี่ ย น ไ ป เ ป น สังคมสารสนเทศ (information Society) ทําใหโลกกาวเขาสู ยุ ค โลกาภิ วั ฒ น อ ย า งรวดเร็ ว โลกถู ก หลอมเป น หนึ่ ง เดี ย ว เรียกวาโลกไรพรมแดน กิจกรรมทุกดานไมวาดานเศรษฐกิจ สั ง คม วั ฒ นธรรม การเมื อ ง การศึ ก ษา สิ่ ง แวดล อ มถู ก เชื่อมโยงใหเขาถึงกัน ทางดานการศึกษากอใหเกิดกระแส ข า วสาร ข อ มู ล ความรู การแสวงหาความรู การกระจาย ขาวสารขอมูลและการเรียนรู สะดวก งาย รวดเร็วในหลาย รูปแบบ (แผนการศึกษาแหงชาติฉบับที่ 8 : 2540-2544) การ เปลี่ ย นแปลงดั ง กล า วส ง ผลกระทบต อ สั ง คมไทยเกิ ด การ เปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็วในดานวิถีชีวิตของคนในสังคมจะ เป ด กว า ง ความเจริ ญ ก า วหน า ด า นข อ มู ล ข า วสารเข า มามี อิทธิพลตอวิถีการดําเนินชีวิตของประชาชนอยางกวางขวาง เป น ยุ ค ของเทคโนโลยี ส ารสนเทศและการสื่ อ สาร (Information and Communication Technology : ICT) การ พัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษาจึงจําเปนตองเรงรัดใหทันตอ การเปลี่ยนแปลง และดวยเหตุที่การเรียนการสอนทางไกลมี พัฒนาการจากความกาวหนาของเทคโนโลยี (Moore, 1996) สื่อและเทคโนโลยีที่ใชถายทอดการเรียนการสอน จึงเปน แหลงรวมสารสนเทศที่ทั้งผูเรียนและผูสอนทางไกลสามารถ ศึกษาเนื้อหาไดมากเทาที่ตองการ หรือสามารถใชประโยชน ของเทคโนโลยีเพื่อการติดตอสื่อสาร สื่อและเทคโนโลยีจึง
187
วิธีการเรียนการสอนที่มีกิจกรรมการเรียนการสอนที่มีความ สอดคลองเหมาะสมและเอื้ออํานวยตอรูปแบบของการเรียน การสอนบนเครื อ ข า ยคอมพิ ว เตอร จึ ง จะใช ศั ก ยภาพของ เทคโนโลยีของระบบเครือขายไดอยางเต็มประสิทธิภาพ และ ทําใหไดผลลัพธและคุณประโยชนตอการเรียนรูอยางสูงสุด (พิชัย ทองดีเลิศ, 2547 : 2) สําหรับประเทศไทยบทเรียน eLearning ยั ง เป น เรื่ อ งใหม สํ า หรั บ ผู ส อนส ว นใหญ ที่ ยั ง ไม คุนเคยกับการใชเทคโนโลยี และมีปญหาดานการประยุกตใช ในการเรียนการสอน ดังนั้นบทเรียน e-Learning จึงมักใชเปน ที่เก็บเนื้อหาการเรียนการสอน ซึ่งผูเรียนอาจใชหรือไมใช ประโยชนในการเรียนรูจากบทเรียน e-Learning (ธนิศ ภูศิริ, 2548 : 2) จากแผนพัฒนามหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช 5 ป (พ.ศ.2552-2556) เพื่ อ พั ฒ นามหาวิ ท ยาลั ย สู ก ารเป น eUniversity โดยการนําเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร มาใช ใ นการส ง เสริ ม ประสิ ท ธิ ภ าพการเรี ย นการสอนใน รูปแบบการศึกษาทางไกลผานเครือขายคอมพิวเตอรที่อยูใน รู ป ของบทเรี ย น e-Learning สภามหาวิ ท ยาลั ย สุ โ ขทั ย ธรรมาธิราช จึงไดมีมติเห็นชอบรูปแบบสื่อการสอนทางไกล ในระดับบัณฑิตศึกษาคือปริญญาโทและปริญญาเอก ในสวน ที่เปนสื่อเสริมในรูปของบทเรียน e-Learning online DVD ประกอบการสั ม มนาเสริ ม /เข ม MP3/ไฟล เ สี ย งทาง อินเทอรเน็ต สําหรับสื่อปฏิสัมพันธ ใหมีการจัด e-Seminar ที่ เนนปฏิสัมพันธระหวางคณาจารยกับนักศึกษา และนักศึกษา กั บ นั ก ศึ ก ษา โดยยั ง คงมี ก ารสั ม มนาเสริ ม /เข ม (แบบ เผชิญหนา) รอยละ 50 ของเวลาที่ใชปกติ (ทิศทางการจัดการ เรียนการสอนและบริหารงานมหาวิทยาลัย สุโขทัยธรรมา ธิราช ภายใตแผนพัฒนามหาวิทยาลัย สุโขทัยธรรมาธิราช ระยะ 5 ป (พ.ศ.2552-2556) , 2551) ในการศึกษาเอกสารและ งานวิจัยที่เกี่ยวของกับการพัฒนารูปแบบการออกแบบการ เรียนการสอนอีเลิรนนิง ของมหาวิทยาลัย สุโขทัยธรรมา ธิราช พบวาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวของจะเปนการวิจัย เพื่ อ พั ฒ นาบทเรี ย น e-Learning ของมหาวิ ท ยาลั ย สุ โ ขทั ย ธรรมาธิราช โดยเปนการวิจัยพัฒนาบทเรียน e-Learning ผาน การประเมินจากผูเชี่ยวชาญ การวิจัยที่เกี่ยวของกับผลสํารวจ ความพึงพอใจในการใชสื่อของนักศึกษา การวิจัยที่เกี่ยวกับ ระบบการจัดการเรียนการสอน (LMS) ที่ใช A-TuTor และ
เรียนการสอนทางไกลของ มสธ. โดยผสมผสานศักยภาพ ของสื่อ e-Learning กับสื่ออื่น ๆ ของมหาวิทยาลัยที่มีอยูเดิม เพื่อ พัฒนากระบวนการเรียนรูในระบบการเรีย นการสอน ทางไกลของมหาวิทยาลัยใหสอดคลองกับแนวทางการปฏิรูป การศึกษา ที่เอื้อตอกระบวนการเรียนรูอยางตอเนื่องตลอด ชีวิต จะเห็นไดจากการกําหนดนโยบายเกี่ยวกับการจัดการ เรี ย นการสอนในระบบ e-Learning ไว ใ นแผนพั ฒ นา มหาวิ ท ยาลั ย สุ โ ขทั ย ธรรมาธิ ร าช ระยะ 5 ป (พ.ศ.25472551) (มหาวิทยาลัย สุโขทัยธรรมาธิราช : 2548) และจาก แผนพั ฒ นามหาวิ ท ยาลั ย สุ โ ขทั ย ธรรมาธิ ร าช 5 ป (พ.ศ. 2552-2556) ไดกําหนดวิสัย ทัศ น ใหมหาวิทยาลัย สุโขทัย ธรรมาธิ ร าช เป น มหาวิ ท ยาลั ย เป ด ที่ ใ ช ร ะบบการศึ ก ษา ทางไกลชั้นนําของโลก ใหการศึกษาตลอดชีวิตสําหรับทุกคน และมีประเด็นยุทธศาสตรในการพัฒนา 7 ยุทธศาสตร โดย ประเด็นยุทธศาสตรที่ 2 คือ การพัฒนาระบบและเทคโนโลยี การเรียนการสอนอีเลิรนนิง ดวยเหตุที่การเรียนการสอนโดย ใชสื่อคอมพิวเตอรมีขอดีหลายประการในดานการสงเสริม การศึกษาทางไกล เปนการเรียนรูภายใตหลักการสําคัญคือ ยืดหยุนความสามารถในการเขาถึงประสิทธิภาพการเรียนรู และความสามารถในการรวบรวมขอมูล ผูเรียนสามารถเลือก เรียนวิชาที่ตนสนใจและตามศักยภาพของตนจากที่ไหนและ เวลาใดก็ไดตลอดเวลา นอกจากนี้ยังเพิ่มปฏิสัมพันธระหวาง ผูเรียนกับผูสอน และผูเรียนกับผูเรียนดวยกันไดมากขึ้นอยาง เปนอิสระและมีความเปนสวนตัว (Khan 2005, Chizmar และ คณะ 1999, Zhao 1998, Mclallan 1998, Relan and Gillini 1997, Budd 1997, ชัยยงค พรหมวงศ 2544, ยืน ภูวรวรรณ 2545, ถนอมพร เลาหจรัสแสง 2544 ) แมวาการจัดการเรียน การสอนบนเครือขายคอมพิวเตอรที่อยูในรูปของบทเรียน eLearning จะมี ข อ ดี ห ลายประการ แต ยั ง มี ข อ จํ า กั ด ในทาง ปฏิบัติอยูบาง เชน ความพรอมของโครงสรางพื้นฐานดาน ไอซีทีที่จําเปนสําหรับผูเรียนและผูสอน การออกแบบระบบ การเรี ย นการสอนที่ เ หมาะสมกั บ ลั ก ษณะ สภาพแวดล อ ม และปจจัยตาง ๆ ที่เกี่ยวของกับผูเรียน (สํานักงานเลขานุการ คณะกรรมการเทคโนโลยีส ารสนเทศแหงชาติ : 2545) นอกจากนี้ การเรียนการสอนบนเครือขายคอมพิวเตอรให ได ผ ลและเกิ ด ผลลั พ ธ ท างการเรี ย นรู อ ย า งสู ง สุ ด ต อ งใช
188
การวิ จั ย การเรี ย นการสอนผ า นระบบอี เ ลิ ร น นิ ง ชุ ด วิ ช า เศรษฐศาสตรระหวางประเทศ โดยใช T5 Model โดยปจจุบัน มหาวิทยาลัยยังไมมีการกําหนดรูปแบบที่ชัดเจนในการเรียน การสอนอีเลิรนนิ ง ทั้ง บทเรียน e-Learning ในระดับ ปริญญาตรี หรือบทเรียน e-Learning และ e-Seminar ใน ระดับปริญญาโท นอกจากนี้ “แผน มสธ 2543” ยังไมมีการ เปลี่ยนแปลงในรูปแบบการเรียนการสอนและเทคโนโลยี การศึกษาทางไกล...ปญหาที่ ตามคือ มสธ. ขาดการพัฒนา การศึกษาทางไกลอยางตอเนื่อง เปนเวลาถึง 20 ป นับตั้งแต ระบบการสอนทางไกล “แผน มสธ. 2523” ไม ไ ด มี ก าร พัฒนาระบบการสอนทางไกลที่เปนระบบ จนกระทั่ง พ.ศ. 2543 ผลที่เกิดขึ้นคือ มสธ. ประสบปญหาเกี่ยวกับการติดตาม เทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา...โดยในส ว นของแนวคิ ด ของ มหาวิทยาลัยอีเลิรนนิง (e-University) (ชัยยงค พรหมวงศ, 2551:37-35) และดวยเหตุที่การเรียนการสอนอีเลิรนนิง ยัง ไมมีรูปแบบที่ชัดเจน ไมมีการจัดการเรียนการสอนอยางเปน ระบบ ทั้งในดานบทบาทของผูสอนและบทบาทของผูเรียน โดยสวนใหญยังคงใชรูปแบบเดิมที่สอนอยู เพียงแตในสวน ของบทเรียน e-Learning เปนการนําเสนอเนื้อหาบทเรียน โดยมีปฏิสัมพันธเพียงเล็กนอย นอกจากนี้ ยังไมมีการวิจัย พัฒนาระบบการเรียนการสอนอีเลิรนนิง ที่เหมาะสมสําหรับ บั ณ ฑิ ต ศึ ก ษา มหาวิ ท ยาลั ย สุ โ ขทั ย ธรรมาธิ ร าช ดั ง นั้ น เพื่อใหการจัดการเรียนการสอนอีเลิรนนิง เอื้อประโยชน สู ง สุ ด ต อ การเรี ย นของผู เ รี ย น อี ก ทั้ ง เพื่ อ ให “แผน มสธ. 2543” บรรลุวัตถุประสงคและเปนไปตามเปาหมายในการ พัฒนาชุดระบบการสอนทางไกล อันจะนําไปสูแผนพัฒนา มหาวิทยาลัย สุโขทัยธรรมาธิราช 5 ป (พ.ศ.2552-2556) ได อยางเปนรูปธรรม ดวยเหตุนี้ผูวิจัยจึงมีความสนใจที่จะพัฒนา รูปแบบการออกแบบการเรียนการสอนบทเรียนอีเลิรนนิง ระดับบัณฑิตศึกษาของมหาวิทยาลัย สุโขทัยธรรมาธิราช ให มี ค วามเหมาะสมกั บ ผู เ รี ย นในระบบการเรี ย นการสอน ทางไกลของมหาวิทยาลัย ซึ่งมีคุณลักษณะที่หลากหลายทั้ง ดานเพศ วัย อาชีพ ศาสนา พื้นความรูเดิม ประสบการณ และ ทัศนคติ เพื่อใหผูเรียนเกิดการเรียนรูและประสบผลสําเร็จใน การเรียน โดยผูวิจัยเลือกที่จะพัฒนารูปแบบการออกแบบการ เรียนการสอนบทเรีย นอีเลิรนนิ ง ในรูปบทเรีย นอีเลิรนนิ ง
และพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนอีเลิรนนิง สวนที่เปน กิ จ กรรมปฏิ สั ม พั น ธ ห รื อ e-Seminar ในรู ป แบบ Webinar Interactive ระดับบัณฑิตศึกษา ทั้งนี้การพัฒนารูปแบบการ ออกแบบการเรียนการสอนอีเลิรนนิง ระดับบัณฑิตศึกษา ของมหาวิ ท ยาสุ โ ขทัย ธรรมาธิ ร าชจะเป น แนวทางในการ พั ฒ นารู ป แบบการออกแบบการเรี ย นการสอนอี เ ลิ ร น นิ ง ระดับบัณฑิตศึกษาของมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ที่ใช ระบบการเรียนการสอนทางไกล อันจะนําไปสูการเรียนการ สอนอย า งมี ป ระสิ ท ธิ ภ าพ อี ก ทั้ ง ยั ง เป น แนวทางสํ า หรั บ สถาบัน อุดมศึกษาตาง ๆ ในการพัฒนารูปแบบการออกแบบ การเรียนอีเลิรนนิง ตอไปในอนาคต 2) วัตถุประสงคของการวิจัย 1. ศึกษาความคิดเห็นของผูบริหารอาจารยนักศึกษา เกี่ยวกับการจัดการเรียนการสอนอีเลิรนนิง ของ มหาวิทยาลัย สุโขทัยธรรมาธิราช 2. ศึกษาความคิดเห็นของผูเชี่ยวชาญเกี่ยวกับการ จัดการเรียนการสอนอีเลิรนนิง ของมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช 3. เพื่อสรางรูปแบบการออกแบบการเรียนการ สอนอีเลิรนนิง ระดับบัณฑิตศึกษาของ มหาวิทยาลัย สุโขทัย ธรรมาธิราช 4. เพื่อทดลองใชรูปแบบการออกแบบการเรียน การสอนอีเลิรนนิง ระดับบัณฑิตศึกษาของมหาวิทยาลัย สุ โข- ทัยธรรมาธิราช 5. เพื่ อ นํ า เสนอรูป แบบการออกแบบการเรี ย น การสอนอีเลิรนนิง ระดับบัณฑิตศึกษาที่เหมาะสมสําหรับ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช 3) ขอบเขตของการวิจัย 1. ประชากรที่ใชในการวิจัย ไดแก 1.1อาจารยระดับบัณฑิตศึกษามหาวิทยาลัย สุโขทัย ธรรมาธิราช
189
6.ในการวิ จั ย ครั้ ง นี้ มุ ง ศึ ก ษาและเก็ บ ข อ มู ล ในแง ข อง ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นของผู เ รี ย นที่ มี ต อ รู ป แบบการ ออกแบบการเรียนการสอนอีลิรนนิ่งจากบทเรียน e-Learning และ Webinar Interactive ที่ไดพัฒนาขึ้น
1.2 นั ก ศึ ก ษาระดั บ บั ณ ฑิ ต ศึ ก ษา มหาวิ ท ยาลั ย สุโขทัยธรรมาธิราช 2. กลุมตัวอยาง ในการวิจัยครั้งนี้ประกอบดวย 3กลุม ไดแก 2.1 กลุ ม ตั ว อย า งที่ เ ป น ผู เ ชี่ ย วชาญด า นเนื้ อ หา จํานวน 4 ทาน ไดแก คณะกรรมการผลิตและบริหารชุดวิชา
7.ในการวิ จั ย ครั้ ง นี้ มุ ง ศึ ก ษาความพอใจของผู เ รี ย นที่ มี ต อ รู ป แบบการออกแบบการเรี ย นการสอนอี เ ลิ ร น นิ ง จาก บทเรียน e-Learning และ Webinar Interactive ที่พัฒนาขึ้น
2.2กลุมตัวอยางที่เปนผูเชี่ยวชาญดานการออก แบบ การเรียนการสอนอีเลิรนนิง 3 ทาน ซึ่งไดมาจากการเลือก แบบเจาะจง (Purposive Sampling)
4) วิธีดําเนินการวิจัย ขั้นตอนที่ 1ศึกษาองคความรูเกี่ยวกับตนแบบชิ้นงานดวยการ วิเคราะห และสังเคราะหขอมูลพื้นฐาน
2.3 กลุ ม ตั ว อย า งที่ เป น ผู เ รีย น โดยใช วิ ธีก ารสุ ม อยางงาย (Simple Random Sampling) โดยในการวิจัยครั้งนี้ ผู วิ จั ย สุ ม ได นั ก ศึ ก ษาสาขาวิ ช าส ง เสริ ม การเกษตรและ สหกรณระดับปริญญาโท ที่ลงทะเบียนเรียนในชุดวิชา 91720 การสงเสริมการเกษตรเพื่อการพัฒนา ภาคการศึกษาที่ 1 ป การศึกษา 2553 จํานวน 50 คน มาเปนกลุมตัวอยางในการ วิจัยครั้งนี้
ขั้นที่ 1 ศึกษาเอกสาร งานวิจัยองคความรูเกี่ยวกับตนแบบ ชิ้นงานระบบการเรียนการสอน ทางไกล ระบบสื่อการศึกษา ทางไกล,การเรียนการสอนอีเลิรนนิง , การเรียนรูรวมกัน , การเรียนแบบโครงงาน , ผูสอนออนไลน, ผูเรียนออนไลน ขั้นที่ 2 วิเคราะหสังเคราะหเพื่อนํามาพัฒนาเปนกรอบแนว คิดการจัดการเรียนการสอนทางไกลอีเลิรนนิง สําหรับ มสธ. ขั้นตอนที่ 2ศึกษาความตองการเกี่ยวกับตนแบบชิ้นงานขั้นที่ 1 สัมภาษณผูบริหาร อาจารย นักเทคโนโลยีการศึกษา เพื่อ ศึกษาสภาพปจจุบันปญหาอุปสรรคและขอเสนอแนะในการ จัดการเรียนการสอนอีเลิรนนิง มสธ. สอบถามความคิดเห็น นั ก ศึ ก ษาเกี่ ย วกั บ สภาพป จ จุ บั น ป ญ หา อุ ป สรรคและ ขอ เสนอแนะในการจั ด การเรี ย นการสอนอี เ ลิ ร น นิ ง ของ มสธ.ขั้ น ที่ 2 วิ เ คราะห สั ง เคราะห ผลการสั ม ภาษณ และ สอบถามเพื่อนํามาพัฒนากรอบแนวคิดแนวทางการจัดการ เรียนการสอนอีเลิรนนิง ขั้นที่ 3 นําผลสังเคราะหขั้นตอนที่ 1 และขั้นตอนที่ 2 มาพัฒนากรอบแนวคิด การเรียนการสอน อีเลิรนนิง สําหรับอาจารย ระดับบัณฑิตศึกษา มสธ.
3.ตั ว แปรที่ ใ ช ใ นการวิ จั ย ประกอบด ว ยตั ว แปรอิ ส ระ Independent Variableคือรูปแบบการออกแบบการเรีย น อีเลิรนนิง ระดับบัณฑิตศึกษามหาวิทยา ลัยสุโขทัยธรรมาธิ ราชตัวแปรตาม คือ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผูเรียนที่มีตอ รู ป แบบการออกแบบการเรี ย นการสอนอี เ ลิ ร น นิ่ ง ที่ ไ ด พัฒนาขึ้น 4.การพั ฒ นาแบบการออกแบบการเรี ย นอี เ ลิ ร น นิ ง ที่ ไ ด พั ฒ นาขึ้ น ในครั้ ง นี้ ใช ข อ มู ล เบื้ อ งต น จากการสื บ ค น จาก หลักการทฤษฎี แนวคิด เอกสารการวิจัย การสํารวจขอมูล จากเว็บไซตเกี่ยวกับการเรียนการสอนแบบอีเลิรนนิง และ จากผูเชี่ยวชาญเพื่อใชเปนขอมูลในการพัฒนารูปแบบการ ออกแบบการเรียนอีเลิรนนิง
ขั้นตอนที่ 3พัฒนากรอบแนวคิดของตนแบบชิ้นงาน ขั้นที่ 1 สร า งต น แบบชิ้ น งานการเรี ย นการสอนอี เ ลิ ร น นิ ง จาก ขั้ น ตอนที่ 1 และขั้ น ตอนที่ 2 ขั้ น ที่ 2 แก ไ ขปรั บ ปรุ ง ตาม ขอเสนอแนะของอาจารยที่ปรึกษา ขั้นที่ 3 ตนแบบชิ้นงาน การเรียนการสอนอีเลิรนนิง ที่ผานการแกไข ปรับปรุง
5. การวิจัยครั้งนี้มุงศึกษาเฉพาะการออกแบบการเรียนการ สอนอี เลิ รน นิง ในระดั บ บัณฑิ ตศึ กษา ชุด วิชา 91720 การ ส ง เสริ ม การเกษตรเพื่ อ การพั ฒ นาสาขาวิ ช าส ง เสริ ม การเกษตรและสหกรณ มหาวิทยา ลัยสุโขทัยธรรมาธิราช เทานั้น
190
ขั้นตอนที่ 4 สอบถามความคิดเห็นและขอเสนอแนะผูเชี่ยว ชาญ ขั้ น ที่ 1 เสนอต น แบบชิ้ น งานการเรี ย นการสอน อีเลิรนนิง แกผูเชี่ยวชาญ ขั้นที่ 2 แกไข ปรับปรุง ตามความ คิดเห็นและขอเสนอแนะ ขั้นที่ 3 ตนแบบชิ้นงานการเรียน การสอนอีเลิรนนิง ที่ผานการแกไข ปรับปรุงจากผูเชี่ยวชาญ
1.ควรมี ก ารวิ จั ย รู ป แบบการออกแบบการเรี ย นการสอน อี เ ลิ ร น นิ ง ใ น ส า ข า วิ ช า อื่ น ๆ ข อ ง มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช 2.ควรมีการศึกษาตัวแปรที่ สงผลตอการเรียนการสอนอีเลิรนนิง ในลักษณะอื่นๆรวมถึง สภาพแวดลอมในการเรียนการสอนอีเลิรนนิง
ขั้ น ตอนที่ 5 (ร า ง)ต น แบบชิ้ น งาน ขั้ น ที่ 1 รู ป แบบการ ออกแบบการเรียนการสอนอีเลิรนนิง สําหรับอาจารยระดับ บัณฑิตศึกษา มสธ. เพื่อไปทดสอบ
เอกสารอางอิง กิ ด านั น ท มลิ ท อง. เทคโนโลยี แ ละการสื่ อ สารเพื่ อ การศึ ก ษา. กรุ ง เทพฯ : การพิมพ. 2548
ขั้นตอนที่ 6 ทดสอบประสิท ธิภาพและรับรองตนแบบชิ้น งาน ขั้นที่ 1 ทดสอบคุณภาพ : การทดลองใชแบบหนึ่งตอ หนึ่ง จํานวน 1 คน ( เกง ปานกลาง ออน ) /กลุมเล็ก : 6 คน ขั้ น ที่ 2 แก ไ ข ปรั บ ปรุ ง ก อ นนํ า ไปทดลองใช จ ริ ง ขั้นที่ 3 ทดลองใชกับกลุมตัวอยาง ขั้นที่ 4 เก็บรวบรวมขอมูล และวิเคราะหขอมูลขั้นที่ 5 สรุปผลการทดลองใช ขั้นที่ 6 ผูทรงคุณวุฒิรับรองตนแบบชิ้นงาน
ห า งหุ น ส ว นจํ า กั ด อรุ ณ
คณะกรรมการพัฒนาระบบและสื่อการสอนทางไกล. ระบบ การสอนทางไกล แผน มสธ.2543.นนทบุรี : มหาวิทยา ลัย สุโขทัยธรรมาธิราช. 2544 คณะกรรมการการศึ ก ษาแห ง ชาติ สํ า นั ก นายกรั ฐ มนตรี รายงานการวิจัยเรื่อง แนวทางการพัฒนามหาวิทยาลัยโทร สนเทศ (Virtual University) ของประเทศไทย กรุงเทพมหานคร:พริกหวานกราฟฟค 2544
ขั้นตอนที่ 7 ปรับปรุงตนแบบชิ้นงาน ขั้นที่ 1 นําผลที่ไดจาก ขั้นตอนที่ 6 มาแกไข ปรับปรุง เพื่อประเมินสรุปผล ขั้นที่ 2 นําเสนอรูปแบบการออกแบบการเรียนการสอนอีเลิรน นิ่ง สําหรับอาจารยระดับบัณฑิตศึกษา มสธ.ผลการวิจัยพบวา (1) รู ป แบบการออกแบบการเรี ย นการสอนอี เ ลิ ร น นิ ง ที่ พั ฒ นาขึ้ น ประกอบด ว ย 9 ขั้ น ตอน ดั ง นี้ (1.0) กํ า หนด อุ ด มการณ ได แ ก ปรั ช ญา วิ สั ย ทั ศ น (2.0) ศึ ก ษาสภาพ ปจจุบัน ปญหาความตองการในการเรียนการสอนอีเลิรนนิง (3.0) วิ เ คราะห ผู เ รี ย น (4.0) วิ เ คราะห บ ริ บ ทและ สภาพแวดลอม (5.0) จัดการเนื้อหาและประสบการณ (6.0) การออกแบบการเรีย น การสอน (7.0) พัฒนาชุดการเรีย น (Courseware) อีเลิรนนิง และกิจกรรมปฏิสัมพันธ (Webinar Interactive) (8.0) ดําเนินการเรียนการสอนอีเลิรนนิง และ กิ จ กรรมปฏิ สั ม พั น ธ (9.0) ประเมิ น การเรี ย นการสอน อีเลิรนนิง โดยมีผลการประเมินในภาพรวมอยูในระดับมาก ที่สุด และรูปแบบการจัดการเรียนการสอนอีเลิรนนิง มีผล ประเมินอยูในระดับมาก
ครรชิต มาลัยวงศ. ปรับปรุงคนไทยใหเกง ไอที. วารสาร คอมพิวเตอร. ปที่ 2 ฉบับที่ 104 (25-31 กรกฎาคม 2538) ชัยยงค พรหมวงศ. แนวทางการดําเนินงานมหาวิทยาลัย สุโขทัยธรรมาธิราชตามนโยบายของสภามหาวิทยาลัย : อัด สําเนา : 2551 ชัยยงค พรหมวงศ. การผลิตชุดการเรียนทางอิเล็กทรอนิกส. กรุงเทพมหานคร. สํานักพิมพเอมพันธ.2546 ชัยยงค พรหมวงศ. การพัฒนาหลักสูตรและสื่อการเรียนการ สอน : สื่ออิเล็กทรอนิกสเพื่อการศึกษา.นนทบุรี. มหาวิทยา ลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. 2550 ถนอมพร เลาหจรัสแสง. Designing e-Learning : หลักการ ออกแบบและการสร า งเว็ บ เพื่ อ การเรี ย นการสอน. กรุงเทพมหานคร : หางหุนสวนจํากัด อรุณการพิมพ. 2545
ขอเสนอแนะสําหรับการวิจัยครั้งตอไป
191
ธนิ ศ ภู ศิ ริ . รายงานการวิ จั ย เรื่ อ งการพั ฒ นาบทเรี ย น eLearning ชุดวิชา 70205 วิทยาศาสตรคหกรรมศาสตร. 2548 บุปผชาติ ทัฬหิกรณ. เวิลดไวดเว็บ เครื่องมือในการสราง ความรู. การประชุมวิชาการทางวิทยาศาตรและเทคโนโลยี เรื่ อ ง การเรี ย นการสอนวิ ท ยาศาสตร ที่ เ น น นั ก เรี ย นเป น ศูนยกลาง. กรุงเทพมหานคร : สมาคมวิทยาศาสตรและ เทคโนโลยีการศึกษาไทย, 2541(อัดสําเนา) ป ท มาพร เย็ น บํ า รุ ง . การพั ฒ นาบเทรี ย น e-Learning ของ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช : 2548 Clizmar and Others. (1999). Web-Base learning Environment Guided by Principle of Good Teacher Practice. Journel of Economic Educations. Summer 30(3) : 120-128 Khan, B.H. Web – Based Instruction. Engwood Cliffs, NJ: Prentice-Hall, 1997. Mcmanus, Thomas Fox. (1996). Delivering instruction on the world wide web. Onling). Available from : http://ccwf. Utexas.edu/mcmanus/wbi.html.(1999,November 1) Relan, A., and Gillani, B.B. Web-Based Information and the Traditional classroom:Similarities and Differences. In Badrul H.Khan (Ed.), Web-Based instruction(pp.43-45). Englewood Cliffs, New Jersey: Educational TechnologiesPublications, 1997.
192
การพัฒนารูปแบบกิจกรรมโครงงานแบบผสมผสานตามหลักการ APEC Edutainment Exchange Program ดวยวิธีการเรียนแบบรวมมือเพื่อพัฒนาทักษะการสื่อสารและ ทักษะการทํางานรวมกันของนักเรียนไทยและเกาหลี The Develop Model of Collaborative Project-Based and Blended Learning Based on APEC Edutainment Exchange Program to Enhance Communicative and Collaborative Skills of Thai and Korean Students น้ํามนต เรืองฤทธิ์ นักศึกษาดุษฎีบัณฑิต สาขาหลักสูตรและการสอน (เทคโนโลยีการศึกษา) มหาวิทยาลัยศิลปากร (rnammon@gmail.com) ABSTRACT Keywords Edutainment, Blended Learning, Project-based Learning, Collaborative Learning, and International Exchange Program.
The purpose of this study was to develop a model of collaborative project-based learning and blended learning based on The APEC Edutainment Exchange Program to enhance communicative and collaborative skills of Thai and Korean students; and to apply the developed program to middle schools students in Thailand and South Korea. This study describes formative research conducted on the APEC Edutainment Exchange Program, which was developed to guide both the design and implementation of international exchange programs. Formative evaluation was conducted on the Thai-Korean Edutainment Exchange Program representing the designed instance of the APEC Edutainment Exchange Program theory. The instruments were document analysis of the edutainment documents, in-depth interviews, a focus group interview, written participant reflections, selfevaluation, project evaluation, and communicative & collaborative skill assessment. As a result of this study, Thai-Korean Edutainment Exchange Program was constructed with a theory-based format: project based learning, collaborative learning, blended learning, research studies on edutainment, and The APEC Edutainment Exchange Program. The Thai-Korean Edutainment Exchange program consisted of 3 phrases: 1) Preparative Activity; 2) Experiential Learning Activity; and 3) Evaluative Activity. In its design, three additional recommendations were considered: 1) school administrators and policy makers were the main factor of the successful program, 2) preparative activity was the key phrase that enhanced the communicative and collaborative skills, and 3) the budget and the project management were important thing to concern. The result reveals that the model achieved high score from the experts who evaluated the quality of the model and it could be implemented in an international student exchange program between Thailand and South Korea.
บทคัดยอ การวิ จั ย ครั้ ง นี้ มี วั ต ถุ ป ระสงค เ พื่ อ พั ฒ นารู ป แบบกิ จ กรรม โครงงานแบบผสมผสานตามหลักการAPEC Edutainment Exchange Program ดวยวิธีการเรียนแบบรวมมือเพื่อพัฒนา ทักษะการสื่อสารและทักษะการทํางานรวมกันของนักเรียน ไทยและนักเรียนเกาหลี ซึ่งการวิจัยครั้งนี้ใชรูปแบบการวิจัย Formative Research ตามหลักการและทฤษฏีของ APEC Edutainment Exchange Program การวิจัยกอรูปนี้เปนการ ออกแบบกรณีตัวอยางตามหลักการและทฤษฎีของ APEC Edutainment Exchange Program ดวยวิธีการวิเคราะห, สั ง เคราะห เ อกสารของหลั ก การและทฤษฎี ต า งๆ, การ สัมภาษณเชิงลึก, การสนทนากลุม, การวิเคราะหการเขียน บันทึกประจําวัน, การประเมินตนเอง, การประเมินโครงงาน, และการประเมิ น ทั ก ษะการสื่ อ สารและทํ า งานร ว มกั น ผลการวิจัยพบวา 1. องคประกอบและขั้นตอนของรูปแบบ กิ จ กรรมโครงงานแบบผสมผสานฯ ประกอบด ว ย 1) กิ จ กรรมเตรี ย มความพร อ ม 2) กิ จ กรรมการเรี ย นรู จ าก ประสบการณ และ 3) กิจกรรมประเมินผล โดยกิจกรรมทั้ง 3 สวนนี้ดําเนินการทั้งในรูปแบบออนไลนและออฟไลน 2. ผลการประเมินคุณภาพรูปแบบจากผูเชี่ยวชาญอยูในระดับดี
193
มาก 3) ปจจัยที่สงผลตอความสําเร็จของโครงการแลกเปลี่ยน นักเรียนระดับนานาชาติ 3 ประการคือ 1) ผูบริหารและ นโยบายของโรงเรียน 2) กิจกรรมเตรียมความพรอม เปน กิจกรรมหลักที่ตองมุงใหความสําคัญ และ 3) การบริหาร จัดการงบประมาณ
คุมคา และมีประสิทธิภาพ ภายใตเครือขายทางกายภาพและ เครือขายความรวมมือของประชาคมศึกษาและทองถิ่น ตาม กรอบนโยบายการพัฒนาเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการศึกษา ที่กาวหนาภายใตเงื่อนไขและขอจํากัดของระบบการศึกษา อยางมีพลวัต” โดยโลกยุคที่มีการเปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็ว รวมทั้ ง การศึ ก ษานี้ ผู เ รี ย นในยุ ค แห ง ขา วสารไร พ รมแดน ตองการการเรียนรูสิ่งใหมๆที่ทันสมัยภายใตบรรยากาศของ ค ว า ม ส นุ ก ส น า น แ ม ก ร ะ ทั่ ง ใ น ก า ร ศึ ก ษ า อ ยู ใ น สถาบันการศึกษา ผูเรียนจึงจะสามารถเรียนรูไดอยางรวดเร็ว มีความสุขและสามารถสรางความหมายจากสิ่งที่เรียนรูได อยางมีประสิทธิภาพ จึงมีผูนําแนวคิด “ความบันเทิง” มาใช ในการจัดการเรียนการสอน ที่เรียกวา Edutainment ซึ่งมาจาก คําวา Education และ Entertainment ซึ่งหมายความถึง การศึกษาเชิงบันเทิง White (2004:1) กลาววา คําวา การศึกษา เชิงบันเทิงมาจากวงการอุตสาหกรรมคอมพิวเตอร โดยเปน รายการที่จัดอยูในรูป CD-ROM ใหแกเด็กโดยเปนการ ออกแบบเพื่ อ การเรี ย นการสอนอย า งสนุ ก สนาน มี ค วาม บั น เทิ ง หรรษา ต อ มาคํ า นี้ ไ ด รั บ การยอมรั บ จากวงการ อุตสาหกรรมบันเทิงดานครอบครัว ซึ่งแนวคิดนี้ไมใช แนวคิดใหม เพราะกิจ กรรมตางๆที่ผูปกครอง บิดามารดา ปฏิ บั ติ กั น มานานในการทํ า กิ จ กรรมพั ก ผ อ นหย อ นใจ หา ความบันเทิงนอกบาน เชน การพาไปเที่ยวสวนสัตว สวน สนุก พิพิธภัณฑ สวนพฤกษศาสตร สวนน้ํา ทองฟาจําลอง การทองเที่ยวเชิงวัฒนธรรม เปนตน นั้นไดทํากันมานานแลว เพียงแตนักอุตสาหกรรมบันเทิง นํากิจกรรมเหลานี้มาจัดเปน การเรียนรูที่กอ ให เกิดความสนุกเพลิดเพลินและไดเรียนรู สารานุกรม Wikipedia ใหความหมายการศึกษาเชิงบันเทิงวา เป น รู ป แบบหนึ่ ง ของความบั น เทิ ง ซึ่ ง ออกแบบเพื่ อ ใช ใ น การศึกษา Radick (2004:3-4) แสดงทัศนะวา การนําความ บันเทิงเขามาใชในการจัดการศึกษาเริ่มมาตั้งแตศตวรรษที่ ผานมาและไดรับความนิยมมาจนถึงปจจุบัน วาเปนเครื่องมือ ทางการศึกษาที่มีอิทธิพลตอการเรียนรู การศึกษาเชิงบันเทิง จั ด ได ห ลายรู ป แบบ อาทิ ภาพยนตร รายการโทรทั ศ น พิพิธภัณฑ เกมส เวบไซต เปนตน ภาพยนตร แสง สี เสียง สามารถสะกดความรูสึกและสรางความสนใจเปนอยางมาก แกผูเรียน เชน Box Office, CNN News เปนตน Radick ยัง กลาวย้ําอีกวา การเรียนยุคใหมเปนการชวยใหผูเรียนเรียนรู
คํ า สํ า คั ญ : การศึ ก ษาบั น เทิ ง , การเรี ย นการสอนแบบ ผสมผสาน, การเรียนรูโดยใชโครงงาน, การเรียนรูรวมกัน, โครงการแลกเปลี่ยนนักเรียนระดับนานาชาติ
1) หลักการและเหตุผล ความเปลี่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ทํ า ให โ ลก ปจจุบันกาวเขาสูยุคแหงสังคมสารสนเทศซึ่งสงผลตอความ เจริญ ก า วหนา ในวิ ท ยาการทุ กด าน ไม ว าจะเป น เศรษฐกิ จ สังคม การเมืองการปกครอง และการศึกษา อันสงผลตอ แนวคิดทัศนคติและพฤติกรรมของคนในสังคม ซึ่งในสวน ของการศึกษานั้นแนวการจัดการศึกษาตามพระราชบัญญัติ การศึกษาแหงชาติ พ.ศ.2542 ไดกลาวถึงการจัดกระบวนการ เรี ย นรูใ หส อดคล อ งกับ ความสนใจ ความถนัด ของผู เรี ย น โดยคํานึงถึงความแตกตางระหวางบุคคลและจากแผนพัฒนา เศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ นโยบายเทคโนโลยีสารสนเทศ แหงชาติที่ไดใหความสําคัญของเทคโนโลยีสารสนเทศ ใน การที่จะนําเขามาเปนสวนหนึ่งของการแกปญหาปรับปรุง ประสิทธิภาพและพัฒนาระบบการศึกษาในสังคมเทคโนโลยี สารสนเทศนี้ แต เ นื่ อ งจากว า ธรรมชาติ ข องเทคโนโลยี สารสนเทศมี ก ารเปลี่ ย นแปลงรวดเร็ ว มี ข อ จํ า กั ด ในการ นํ า ไปใช ง าน จึ ง มี ค วามจํ า เป น อย า งยิ่ ง ในการที่ จ ะต อ ง วางแผนในการใชเทคโนโลยีสารสนเทศกับระบบการศึกษา เพื่ อ หลี ก เลี่ ย งป ญ หาและอุ ป สรรคต า งๆที่ อ าจเกิ ด ขึ้ น ได เ พื่ อ ใ ห สั ง ค ม ไ ด ป ร ะ โ ย ช น อ ย า ง คุ ม ค า แ ล ะ อ ย า ง มี ประสิทธิภาพ วิสัยทัศนของการนําเทคโนโลยีสารสนเทศมา เอื้อประโยชนทางการศึกษา คือ “ความมุงมั่นของสังคมที่จะ นําพาประเทศชาติกาวเขาสูยุคสารสนเทศ ดวยระบบการ พั ฒ นาทรั พ ยากรมนุ ษ ย ที่ ใ ช ป ระโยชน จ ากเทคโนโลยี สารสนเทศเป น อย า งรู ป ธรรมเพื่ อ ให ก ารศึ ก ษาของชาติ มี ความเทาเทียมทั่วถึง มีคุณภาพ และมีความตอเนื่องเพื่อการ เรียนรูตลอดชีวิต โดยประยุกตใชเทคโนโลยีสารสนเทศอยาง
194
AEEP คือมุงเนนการพัฒนาโครงการแลกเปลี่ยนสําหรับ นักเรียนและครู โดยการผสมสานทั้งกิจกรรมออนไลนและ ออฟไลน โดยองคประกอบหลักคือประกอบไปดวยสมาชิก จากประเทศไทยและเกาหลี, ผูเขารวมโครงการตองไดรับ การอบรมในรูปแบบออนไลน อันประกอบดวยหัวขอที่ เกี่ยวของกับ ความรูเบื้องตนเกี่ยวกับภาษา วัฒนธรรม ระบบ การศึกษา ประวัติศาสตรและจริยธรรมของแตละประเทศ จากนั้ น ผู เ ข า ร ว มโครงการทุ ก คนจะต อ งเขี ย นโครงการ รวมกันเพื่อนําเสนอและเปนโครงการที่จะสามารถทํางาน ประสานกั น ได จ ริง ระหว า งทั้ง สองประเทศทั้ง ในรู ป แบบ ออนไลน แ ละออฟไลน จากนั้ น ดํ า เนิ น การ สรุ ป ผลและ รายงานผลการทําโครงงาน ในประเทศไทยยังไมมีการศึกษาเรื่ องการจัดการเรียนการ สอนในรูปแบบการศึกษาเชิงบันเทิงที่เปนรูปแบบที่ชัดเจน เนื่องจากวารูปแบบการจัดการเรียนสอนที่เนนการศึกษาเชิง บันเทิงนั้นมีนอยมาก หลักสูตรและการจัดการเรียนการสอน สวนใหญเนนวิธีการจัดการเรียนการสอนในเชิงวิชาการ เนน เนื้ อ หาสาระที่ เ ข ม ข น และเพื่ อ ให ต อบสนองต อ การ เปลี่ยนแปลงของโลกที่มุงเนนการเรียนการสอนที่ใหผูเรียน เรียนเพื่อใหเกิดความหมายตอชีวิต เรียนดวยความสุข ผูวิจัย ไดเล็งเห็นความจําเปนอยางยิ่งที่ตองมีการพัฒนารูปแบบการ เรียนการสอนที่สอดคลองกับหลักการดังกลาว เพื่อพัฒนา แนวทางในการจัดการศึกษาเชิงบันเทิงตอไป
จากประสบการณ ต รงที่ ป ระสบด ว ยตนเองมากกว า จาก บทความ The Dynamics of Teaching-part (2004:4) ให ความหมายของการศึกษาเชิงบันเทิงวา เปนวิธีสอนแบบหนึ่ง ที่ ดึ ง ดู ด ความสนใจ ความตั้ ง ใจของผู เ รี ย นและมี ค วาม สนุ ก สนานหรรษา ในขณะจั ด การเรี ย นการสอน Riley (2002:1-3) รายงานวา รายการ Sesame Street สรางความ สนใจให แ ก นั ก เรี ย นเป น อย า งมาก ทํ า ให ต ระหนั ก ถึ ง ความสํ า คั ญ ของกิ จ กรรมการศึ ก ษาที่ จ ะต อ งมี ค วาม สนุกสนานบันเทิงและไดเนื้อหาสาระ โดยที่ปจจัยที่ทําให การศึกษาเชิงบันเทิงมีคุณคาประกอบดวย 1) ผูสอนมีความ รอบรู แ ละแตกฉานในเนื้ อ หาที่ จ ะสอน 2)มี เ อกสาร ประกอบการคนควาอยางพอเพียง 3) ผูสอนมีความ สนุกสนานในการสอน 4)ผูเรียนประสบความสําเร็จในการ เรียนรู การนําแนวความคิดการศึกษาเชิงบันเทิงมาทดลองจัดการ เรียนการสอน ตางพบวา มีผลดีตอการเรียนรูของผูเรียน ดัง รายงานวิจัยของ Edgens, Nickel, and Morey (1984, 1-2) ที่ รายงานว า กิ จ กรรมการศึ ก ษาเชิ ง บั น เทิ ง จู ง ใจผู เ รี ย นให มี ความคิดวิเคราะหทบทวนความเชื่อ ความรูและการรับรูของ ตนในเชิงการวิเคราะหการวิจารณมากขึ้น ซึ่งสอดคลองกับ คํากลาวของ Wood (2004:1) ผูผลิตรายการ Teletubby ของ BBC โทรทัศ นและวิดีทัศน เปนสื่ อ ที่มีพลังในการจัด การศึกษาในยุคเทคโนโลยี มีความสําคัญในการพัฒนาทักษะ การคิดของเด็กในยุคปจจุบัน Kjos (2004:1) ซึ่งอางถึง บทความ The Transformation of Distance Learning to Distributed Learning ไววา เยาวชนมีธรรมชาติของความ อยากรูอยากเห็นและมีจินตนาการใหเด็กๆ เหลานี้ไดรับความ บันเทิงที่จัดโดยมืออาชีพในรูปความสนุก White (2004:2-3) สนับสนุนแนวคิดการจัดการศึกษาเชิงบันเทิงโดยการจัดการ เรีย นรูผานกิจกรรมพักผอ นหยอ นใจในยามวางผอ นคลาย เป น ช ว งเวลาหนึ่ ง ที่ ส ามารถจั ด การเรี ย นรู โ ดยผู เ รี ย นยั ง มี ความรู สึ ก ว า เป น พั ก ผ อ นและเป น การใช เ วลาว า ง ให เ ป น ประโยชน The APEC Edutainment Exchange Program (AEEP) เปน โครงการใหม ซึ่งเปนสวนหนึ่งของ APEC Edutainment Park System (AEPS) โดยอยูภายใตขอเสนอแนะของ APEC Future Education Forum ในป 2005 ซึ่งภารกิจหลักของ
2) วัตถุประสงคของการวิจัย 2.1) วัตถุประสงคทั่วไป เพื่ อ พัฒ นารูป แบบกิ จ กรรมโครงงานแบบผสมผสานตาม หลักการ APEC Edutainment Exchange Program ดวยวิธีการ เรียนแบบรวมมือเพื่อพัฒนาทักษะการสื่อสารและทักษะการ ทํางานรวมกันของนักเรียนไทยและนักเรียนเกาหลี 2.2) วัตถุประสงคเฉพาะ 1. เพื่อสรางรูปแบบกิจกรรมโครงงานแบบผสมผสานตาม หลักการ APEC Edutainment Exchange Program ดวยวิธีการ เรียนแบบรวมมือเพื่อพัฒนาทักษะการสื่อสารและทักษะการ ทํางานรวมกันของนักเรียนไทยและนักเรียนเกาหลี
195
2. เพื่ อ ศึ ก ษาผลการใช รู ป แบบกิ จ กรรมโครงงานแบบ
4.3) แบบประเมินคุณภาพ (ราง) รูปแบบกิจกรรมโครงงาน
ผสมผสานตามหลักการ APEC Edutainment Exchange
แบบผสมผสาน
Program ดวยวิธีการเรียนแบบรวมมือเพื่อพัฒนาทักษะการ
4.4) แบบประเมินตนแบบกิจกรรมโครงงานแบบผสมผสาน
สื่อสารและทักษะการทํางานรวมกันของนักเรียนไทยและ
ฯ สําหรับผูเชี่ยวชาญ
นักเรียนเกาหลี
4.5) แบบประเมินทักษะการสื่อสารและการทํางานรวมกัน สําหรับนักเรียน
3) ขอบเขตการวิจัย 5) วิธีดําเนินการวิจัย
3.1) ประชากร ประชากรที่ใชในการวิจัยครั้งนี้ ไดแก
ผูเชี่ยวชาญดาน
ผูวิจัยไดดําเนินการวิจัยตามหลักการ Formative Research
กิจกรรมโครงงานและทักษะการทํา
(YoungHwan Kim, 1999) โดยการนําทฤษฎีการเรียนการ
โครงงาน, การเรียนแบบรวมมือ, การเรียนแบบผสมผสาน
สอนของโครงการ APEC Edutainment Exchange Program
และ ผู บ ริ ห าร อาจารย แ ละครู ที่ เ ป น สมาชิ ก ของ APEC
มาวิเคราะห สังเคราะหและออกแบบเปนรูปแบบกิจกรรม
Learning Community Builders (ALCoB) และนักเรียนชั้น
โครงงานแบบผสมผสานฯ ดังนี้
มั ธ ยมศึ ก ษาที่ อ ยู ใ นโรงเรี ย นที่ เ ป น สมาชิ ก ของโครงการ
5.1) ศึกษาแนวคิดและหลักการของโครงการ APEC
APEC Learning Community Builders (ALCoB)
Edutainment Exchange Program
3.2) กลุมตัวอยาง
โดยการสังเคราะหเอกสาร หลักการ และทฤษฎีที่เกี่ยวของ
กลุ ม ตั ว อย า ง ที่ ใ ช ใ นการวิ จั ย ครั้ ง ได แ ก ผู เ ชี่ ย วชาญด า น
กับโครงการ APEC Edutainment Exchange Program
การศึกษาบันเทิง,
5.2) ออกแบบและพัฒนารูปแบบกิจกรรมโครงงานแบบ
การศึกษาบั นเทิง,
กิจกรรมโครงงานและทักษะการทํา
โครงงาน, การเรียนแบบรวมมือและการเรียนแบบผสมผสาน
ผสมผสานฯ ตามขั้นตอนดังนี้
และผู บ ริ ห ารอาจารย แ ละครู ที่ เ ป น สมาชิ ก ของ APEC
ขั้นที่ 1 สัมภาษณเชิงลึกผูเชี่ยวชาญไทยและเกาหลีจํานวน 10
Learning Community Builders (ALCoB) จํานวน 10 คน
ทาน เพื่อกําหนดรูปแบบกิจกรรมโครงงานแบบผสมผสานฯ
และนักเรียนชั้นมัธยมศึกษานักเรียนชั้นมัธยมศึกษาที่อยูใน
ขั้นที่ 2 วิเคราะหและสังเคราะหขอมูลการสัมภาษณ เพื่อราง
โรงเรี ย นที่ เ ป น สมาชิ ก ของโครงการ APEC
รูปแบบกิจกรรมโครงงานแบบผสมสานฯ
Learning
Community Builders (ALCoB) จากประเทศไทย จํานวน 15
ขั้นที่ 3 สัมภาษณเชิงลึกกลุมผูเชี่ยวชาญไทยและเกาหลี (กลุม
คน และประเทศเกาหลีใต จํานวน 15 คน
เดิมจํานวน 10 ทาน) เพื่อตรวจสอบความคิดเห็นซ้ําและ ประเมิ น คุ ณ ภาพ (ร า ง) รู ป แบบกิ จ กรรมโครงงานแบบ
4) เครื่องมือที่ใชในการวิจัย
ผสมผสานตามหลักการAPEC Edutainment Exchange
4.1) แบบสอบถามความคิดเห็นเกี่ยวกับโครงการ APEC
Program ดวยวิธีการเรียนแบบรวมมือเพื่อพัฒนาทักษะการ
Edutainment Exchange Program (AEEP) สําหรับผูเขารวม
สื่อสารและทักษะการทํางานรวมกันของนักเรียนไทยและ
โครงการ AEEP ณ ประเทศเกาหลีใต
นักเรียนเกาหลี
4.2) แบบสัมภาษณเชิงลึกสําหรับผูเชี่ยวชาญเพื่อศึกษาแนว
ขั้นที่ 4 ปรับแกไข (ราง) รูปแบบกิจกรรมโครงงานแบบ
ทางการออกแบบรูปแบบกิจกรรมโครงงานแบบผสมผสานฯ
ผสมผสานตามหลักการAPEC Edutainment Exchange
196
Program ดวยวิธีการเรียนแบบรวมมือเพื่อพัฒนาทักษะการ
การประเมินคุณภาพรูปแบบฯโดยผูเชี่ ยวชาญจากประเทศ ไทยจํ า นวน 5 คน และผู เ ชี่ ย วชาญจากประเทศเกาหลี ใ ต จํ า นวน 5 คน พบว า รู ป แบบกิ จ กรรมโครงงานแบบ ผสมผสานตามหลักการ APEC Edutainment Exchange Program ดวยวิธีการเรียนแบบรวมมือเพื่อพัฒนาทักษะการ สื่อสารและทักษะการทํางานรวมกันของนักเรียนไทยและ นักเรียนเกาหลี มีคุณภาพระดับดีมาก โดยคาเฉลี่ยรวมเทากับ 4.73 คาสวนเบี่ยงเบนมาตรฐานเทากับ 0.33 6.3) ผลการประเมินคุณภาพตนแบบกิจกรรมโครงงานแบบ ผสมผสานตามหลักการ APEC Edutainment Exchange Program ดวยวิธีการเรียนแบบรวมมือเพื่อพัฒนาทักษะการ สื่อสารและทักษะการทํางานรวมกันของนักเรียนไทยและ นักเรียนเกาหลี การประเมิ น คุ ณ ภาพต น แบบฯ ตามรู ป แบบที่ ไ ด รั บ การ ประเมินแลว โดยผูเชี่ยวชาญจํานวน 3 คน พบวา ตนแบบ กิ จ กรรมโครงงานแบบผสมผสานตามหลั ก การ APEC Edutainment Exchange Program ดวยวิธีการเรียนแบบ รวมมือ เพื่อ พัฒนาทั กษะการสื่อสารและทักษะการทํางาน รวมกันของนักเรียนไทยและนักเรียนเกาหลี มีคุณภาพระดับ ดี โดยคาเฉลี่ยรวมเทากับ 4.33 คาสวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน เทากับ 0.57
สื่อสารและทักษะการทํางานรวมกันของนักเรียนไทยและ นักเรียนเกาหลี ขั้นที่ 5 พัฒนากิจกรรมตนแบบโครงงานแบบผสมผสานฯ ตาม (ราง) รู ปแบบที่ผานการปรับแกก ารประเมินคุณภาพ รู ป แบบกิ จ กรรมโครงงานแบบผสมผสานตามหลั ก การ APEC Edutainment Exchange Program ดวยวิธีการเรียน แบบร ว มมื อ เพื่ อ พั ฒ นาทั ก ษะการสื่ อ สารและทั ก ษะการ ทํางานรวมกันของนักเรียนไทยและนักเรียนเกาหลี
6) ผลการวิจัย 6.1) รูปแบบกิจกรรมโครงงานแบบผสมผสานตามหลักการ APEC Edutainment Exchange Program ดวยวิธีการเรียน แบบร ว มมื อ เพื่ อ พั ฒ นาทั ก ษะการสื่ อ สารและทั ก ษะการ ทํ า งานร ว มกั น ของนั ก เรี ย นไทยและนั ก เรี ย นเกาหลี ประกอบดวยกิจกรรมหลัก 3 กิจกรรมไดแก 6.1.1 กิจกรรมเตรียมความพรอม (Preparative Activity) ประกอบดวยกิจกรรมยอย 8 ขั้นตอน ไดแก ขั้นที่ 1 การรับ สมัครออนไลน, ขั้นที่ 2 การปฐมนิเทศออนไลน, ขั้นที่ 3 การ เรียนออนไลน, ขั้นที่ 4 การประเมินผลกอนการทํากิจกรรม ออนไลน, ขั้นที่ 5 การเลือกหัวขอโครงงาน, ขั้นที่ 6 การสราง ทีม, ขั้นที่ 7 การวางแผนโครงงาน, ขั้นที่ 8 สงแผนโครงงาน 6.1.2 กิ จ กรรมประสบการณ ก ารเรี ย นรู (Experiential Learning Activity) ประกอบดวยกิจกรรมยอย 3 ขั้นตอน ไดแก ขั้นที่ 1 การปฐมนิเทศ ขั้นที่ 2 กิจกรรมกลุม (การทํา โครงงานกลุม) และขั้นที่ 3 กิจกรรมตรียมรายงานผล 6.1.3 กิ จ กรรมประเมิ น ผล (Evaluative Activity) ประกอบดวยกิจกรรมยอย 3ขั้นตอน ขั้นที่ 1 การนําเสนอและ ให ข อ เสนอแนะผลการดํ า เนิ น โครงงาน ขั้ น ที่ 2 การ ประเมินผลหลังการทํากิจกรรม และขั้นที่ 3 การติดผลการ ดําเนินโครงงาน 6.2) ผลการประเมินคุณภาพรูปแบบกิจกรรมโครงงานแบบ ผสมผสานตามหลักการ APEC Edutainment Exchange Program ดวยวิธีการเรียนแบบรวมมือเพื่อพัฒนาทักษะการ สื่อสารและทักษะการทํางานร วมกันของนักเรียนไทยและ นักเรียนเกาหลี
7) ขอเสนอแนะ 7.1) ขอเสนอแนะสําหรับการนําผลวิจัยไปใช 7.1.1 ปจจัยที่สงผลตอความสําเร็จของโครงการแลกเปลี่ยน นักเรียนระดับนานาชาติ 3 ประการคือ 1) ผูบริหารและ นโยบายของโรงเรียน 2) กิจกรรมเตรียมความพรอม เปน กิจกรรมหลักที่ตองมุงใหความสําคัญ และ 3) การบริหาร จัดการงบประมาณ 7.1.2 ระยะเวลาที่ใชในการดําเนินกิจกรรมโครงงานฯตาม รูปแบบที่กําหนดไวนั้น สามารถปรับชวงระยะเวลาไดตาม สถานการณของการจัดการเรียนการสอน ณ ขณะดําเนินการ โครงการ แตใหอยูในกรอบระยะเวลาที่รูปแบบกําหนดไว 7.1.3 สามารถนํ า ผลการวิ จั ย นี้ ไ ปเป น ต น แบบในการ ดํ า เนิ น การโครงการแลกเปลี่ ย นสํ า หรั บ นั ก เรี ย นระดั บ มัธยมศึกษาระหวางประเทศไทยและเกาหลีใตไดตอไป
197
วัจนา พิพัฒนทศพล. “การเรียนรูจากการทําโครงการ”. วารสารการศึกษากทม. 26, 8 (พฤษภาคม 2546) 29-31. วัชรา เลาเรียนดี. (2549). เทคนิคและยุทธวิธีพัฒนาทักษะการ คิด การจัดการเรียนรูที่เนนผูเรียนเปนสําคัญ. นครปฐม: โรงพิมพมหาวิทยาลัยศิลปากร. เสาวพร เมืองแกว และคณะ. (2548). “การศึกษาเชิงหรรษา เพื่อเสริมสรางความเขมแข็งทางวิชาการของครูใน อุดมคติ”. กรุงเทพฯ: คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร.
7.2) ขอเสนอแนะสําหรับการวิจัยครั้งตอไป 7.2.1 ควรมีการวิจัยที่ศึกษาตัวแปรดานอื่นๆ นอกเหนือจาก ทักษะการสื่อสารและการทํางานรวมกัน เชน ทักษะการคิด วิ เ คราะห แ ละการแก ป ญ หา, ทั ก ษะการใช เ ทคโนโลยี สารสนเทศและการสื่อสาร เปนตน 7.2.2 อาจมีการวิจัยในกลุมตัวอยางอื่นๆ เชน นักเรียนไทย และนักเรียนสิงคโปร หรือวาชาติอื่นๆ เปนตน
8) เอกสารอางอิง 8.1) ภาษาไทย กาญจนา คุณารักษ. (2545). การออกแบบการเรียนการสอน. นครปฐม:โรงพิมพมหาวิทยาลัยศิลปากร. กิ ด านั น ท มลิ ท อง.(2544). เทคโนโลยี ก ารศึ ก ษาและ นวั ต กรรม. กรุ ง เทพมหานคร: สํ า นั ก พิ ม พ จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย _________. (2548). เทคโนโลยี แ ละการสื่ อ สารเพื่ อ การศึกษา. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพอรุณการ พิมพ. ทิศนา แขมมณี. (2545). กลุมสัมพันธเพื่อการทํางานและการ จัดการเรียนการสอน. กรุงเทพฯ: นิชินแอดเวอรไท ซิ่ง กรูฟ. _________. (2548). ศาสตรการสอนองคความรูเพื่อการจัด กระบวนการเรียนรูที่มีประสิทธิภาพ.กรุงเทพฯ: ดานสุทธาการพิมพ. พิมพันธ เดชะคุปต, พเยาว ยินดีสุข และ พันตรีราเชน มีศรี. (2548). การสอนคิดดวยโครงงาน. กรุงเทพฯ: โรง พิมพแหงจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. เยาวดี วิบูลยศรี. (2537). การประเมินโครงการ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. ลัดดา ภูเกียรติ. (2544). โครงงานเพื่อการเรียนรู: หลักการ และแนวทางการจัดกิจกรรม. กรุงเทพฯ: คณะครุ ศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. วิมลรัตน สุนทรโรจน. (2544). กระบวนการเรียนรูโดย โครงงาน. ภาควิชาหลักสูตรและการสอน. มหาสารคาม : มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
8.2) ภาษาอังกฤษ Clark, D.,(2003).Blended Learning. Epic Group. Institute of APEC Collaborative Education. (2008). APEC Edutainment Exchange Program. http://www.apec-aeep.org Kim, Y., (2006). APEC Future Education toward the Edutainment Park in the APEC Region. Asia-Pacific Cyber education Journal. 3,1,69-78. Office of the National Education Commission Office of the Prime Minister Kingdom of Thailand. National Education Act of B.E. 2542. http://www/onec.go.th/publication/law2545/sa _law2545.htm Papert, S. (1993). The Children’s Machine: Rethinking School in the Age of the Computer. Basic Books. San Mateo County Office of Education. (1998). Project-Based and Problem-Based: The same or different? Prepared for the Challenge 2000 Multimedia Project. Smith, B., and MacGregor, J. (1992) What Is Collaborative Learning. Collaborative Learning: A Sourcebook for Higher Education. National Center on Teaching, Learning, and Assessment, University Park. Valiathan, P., (2002). Designing a Blended Learning Solution. http://www.learningcircuits.com/2002/aug2002 /valiathan.html.
198
การพัฒนาบทเรียนอีเลิรนนิงเรื่องการประดิษฐคิดคน สาขาวิศวกรรมและอุตสาหกรรมวิจัย สําหรับนักศึกษามหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ The Development of e-Learning in Inventive of Engineering and Industrial Research for Undergraduate Students’ King Mongkut’s University of Technology North Bangkok ผูชวยศาสตราจารย ดร.พัลลภ พิริยะสุรวงศ 1, ผูชวยศาสตราจารย ดร.ปรัชญนันท นิลสุข 2, อาจารย ดร. ปณิตา วรรณพิรุณ 3 1 ภาควิชาครุศาสตรเทคโนโลยี คณะครุศาสตรอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ 2 3
(ppr@kmutnb.ac.th)
ภาควิชาครุศาสตรเทคโนโลยี คณะครุศาสตรอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ (prachyanunn@kmutnb.ac.th)
ภาควิชาครุศาสตรเทคโนโลยี คณะครุศาสตรอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ (panitaw@kmutnb.ac.th)
เรียนรูจากบทเรียนอีเลิรนนิงเรื่องการประดิษฐคิดคน สาขา วิศวกรรมและอุตสาหกรรมวิจัย กลุมตัวอยางเปนนักศึกษา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือจํานวน 30 คน เรียนโดยใชบทเรียนอีเลิรนนิงที่ประกอบดวยเนื้อหา 10 ตอน สถิติที่ใชในการวิจัย คือ คาเฉลี่ยและสวนเบี่ยงเบน มาตรฐาน และ t-test dependent ผลการวิจัยพบวา 1. ผลการประเมินคุณภาพบทเรียนโดยผูเชี่ยวชาญ พบวา คุณภาพบทเรียนดานเนื้อหา ดานการออกแบบระบบ บริหารจัดการเรียนการสอน และดานระบบบริหารจัดการ เรียนการสอน มีความเหมาะสมมากที่สุด 2. ผลการเปรียบเทียบคาเฉลี่ยของคะแนนผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนกอนและหลังการทดลอง พบวา นักศึกษามี คาเฉลี่ยของคะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังทดลองสูง กวาคาเฉลี่ยของคะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนกอนทดลอง อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01
ABSTRACT The purposes of this study were to 1) develop eLearning in Inventive of Engineering and Industrial Research for Undergraduate Students’ King Mongkut’s University of Technology North Bangkok; and 2) compare learning achievement of students between pre-test and post-test. The sample in this study consisted of 30 undergraduate students from King Mongkut’s University of Technology North Bangkok, learned by using e-Learning in Inventive of Engineering and Industrial Research in 10 modules. Data were analyzed by using arithmetic mean, standard deviation and t-test dependent. The results of study indicated that: 1. The experts agree that e-Learning in Inventive of Engineering and Industrial Research for Undergraduate Students’ King Mongkut’s University of Technology North Bangkok was appro- priateness in an excellent level. 2. The Undergraduate students’ post-test score for the learning achievement were significan- tly higher than the pre-test score in the learning achievement at .01 level. Keywords: e-Learning, Inventive of Engineering and Industrial Research
คําสําคัญ: อีเลิรนนิง, การประดิษฐคิดคนสาขาวิศวกรรม และอุตสาหกรรมวิจัย
บทคัดยอ การวิ จั ย ครั้ ง นี้ มี วั ต ถุ ป ระสงค เ พื่ อ 1) พั ฒ นา บทเรียนอีเลิรนนิงเรื่องการประดิษฐคิดคน สาขาวิศวกรรม และอุ ต สาหกรรมวิ จั ย สํ า หรั บ นั ก ศึ ก ษามหาวิ ท ยาลั ย เทคโนโลยี พ ระจอมเกล า พระนครเหนื อ และ 2) ศึ ก ษา ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นของนั ก ศึ ก ษาก อ นและหลั ง การ
1) บทนํา คณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 21 พฤศจิกายน 2549 ไดมีมติ เห็นชอบการทูลเกลาฯ ถวายพระราชสมัญญา “พระบิดา แหงการประดิษฐไทย” แดพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว ตามที่สํานักงานคณะกรรมการวิจัย แหงชาติ เ สนอ ทั้ง นี้
199
สํานักงานคณะกรรมการวิจัยแหงชาติ รายงานวา จากการที่ คณะรัฐมนตรีไดมีมติเมื่อวันที่ 10 พฤษภาคม 2537 เห็นชอบ การกําหนดใหวันที่ 2 กุมภาพันธของทุกปเปน “วันนัก ประดิษ ฐ ” เพื่อ เฉลิมพระเกีย รติแ ดพ ระบาทสมเด็จพระ เจาอยูหัว ในการที่ไดทรงประดิษฐคิดคน “เครื่องกลเติม อากาศที่ผิวน้ําหมุนชาแบบทุนลอย” หรือกังหันน้ําชัยพัฒนา และทรงไดรับ การทูล เกลา ฯ ถวายสิท ธิบัต รการประดิษ ฐ เมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ 2536 นั้น สํานักงานคณะกรรมการ วิจ ัย แห ง ชาติ ไ ด รั บ มอบหมายจากนายกรั ฐ มนตรี ใ ห เ ป น หนวยงานกลาง ในการจัดงาน “วันนักประดิษฐ” สมาคมนัก ประดิ ษ ฐ แ ห ง ประเทศไทยได ข อความอนุ เ คราะห ใ ห สํ า นั ก งานคณะกรรมการวิ จั ย แห ง ชาติ เ ป น แกนในการ ดําเนินการทูลเกลาฯ ถวายพระราชสมัญญา “พระบิดาแหง การประดิษฐไทย” แดองคพระบาทสมเด็จ พระเจาอยูหัว โดยการสนั บ สนุ น และเห็ น ชอบของมู ล นิ ธิ ชั ย พั ฒ นา สํานักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอัน เนื่องมาจากพระราชดําริและสมาคมแขงเรือใบแหงประเทศ ไทยในพระบรมราชูปถัมภ เพื่อเฉลิมพระเกียรติและเผยแพร พระเกี ย รติ คุ ณ พระบาทสมเด็ จ พระเจ า อยู หั ว และเพื่ อ ให ประชาชนเจริญรอยตามเบื้องพระยุคลบาท รวมทั้ง ปลูกฝง เสริมสรางและสงเสริมใหเยาวชนไทย ใหมีทุนทางสังคม ของความเป น นั ก ประดิ ษ ฐ คิ ด ค น พั ฒ นาและส ง เสริ ม นั ก ประดิษฐใหรวมมือรวมใจกันในการพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม ความเจริญและความมั่นคงของประเทศชาติ (สํานักงาน คณะกรรมการวิจัยแหงชาติ, 2550) วิก ฤตการณที่ ป ระเทศไทยประสบเกิด จากการขาด ความรูดานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ซึ่งถาหากตองการ พั ฒ นาเศรษฐกิ จ และสั ง คมต อ ไปอย า งยั่ ง ยื น และต อ เนื่ อ ง จําเปนตองเรงผลักดัน ความสามารถดานนวัตกรรม ซึ่งจะ เปนปจจั ยสําคัญ การเพิ่มความสามารถในการผลิต เรียนรู และใชประโยชนแบบใหมใหเกิดผลทางพาณิชย นวัตกรรม เกิดขึ้นโดยสองแนวคิด แบบแรกคือ เกิดจากการพัฒนาทาง วิชาการที่ลึกซึ้งกวาเดิม ทําใหเกิดความใหม สิ่งใหมที่เดิม ยั ง ไม มี เ พราะไม มี เ ทคโนโลยี หรื อ เกิ ด จากการพั ฒ นา เชื่อมโยงผสมผสานวิทยาการพื้นฐานและวิศวกรรมศาสตร หลาย ๆ แขนง เขาดวยกัน แบบที่สองเกิดจากความคิดแบบ
แหวกแนว นํ า ผลผลิ ตและวิ ธี ก ารด านหนึ่ง ไปใช อี ก ด า น หนึ่ง (ยงยุทธ ยุทธวงศ, 2541) มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ มี ป รั ช ญาหลั ก คื อ การพั ฒ นาคน พั ฒ นาวิ ท ยาศาสตร แ ละ เทคโนโลยี มีคณะวิชาตาง ๆ ที่เปดสอนทางดานวิศวกรรม อุตสาหกรรม วิทยาศาสตรและเทคโนโลยี มีสิ่งประดิษฐ คิ ด ค น เกิ ด ขึ้ น จากโครงการต า ง ๆ มากมาย ในขณะที่ สํานักงานคณะกรรมการวิจัยแหงชาติ (วช.) ไดจัดใหมีการ ประกวดผลงานประดิษฐ คิดคนตอเนื่องมากวา 20 ป โดย สาขาวิศวกรรมศาสตรและอุตสาหกรรมวิจัย ไดมีสวนรวม เปนสาขาหลักที่สําคัญในดานการพิจารณาผลงานประดิษฐ คิดคนที่เกี่ยวของกับสาขาฯ และคณะกรรมการสาขาฯ ที่ได เข าร ว มในการพิ จ ารณาผลงาน ได มี ขอ สัง เกตสรุ ป ได ว า ผลงานประดิษฐคิดคนที่สงเขาประกวดแตละป 100 กวา เรื่ อ งนั้ น เป น ผลงานสาขาวิ ศ วกรรมศาสตร แ ละ อุตสาหกรรมวิจัยประมาณ 40-60 % ของผลงานที่สงเขา ประกวดทั้งหมด ผลงานที่สงเขาประกวดมีความหลากหลาย และมี ค วามแตกต า งของพื้ น ฐานการประดิ ษ ฐ คิ ด ค น งบประมาณ บุคลากร ความพรอมดานวิชาการ ตลอดจนสิ่ง อํานวยความสะดวกเปนจํานวนมาก เชน บางผลงานอยูใน ระดับชาวบาน บางผลงานอยูในระดับนักเรียน บางผลงาน มาจากนักวิจัยหรือสถาบันที่มีความพรอมในหลาย ๆ ดาน แตยังขาดการรวบรวมและขาดองคความรูในการประดิษฐที่ นํ า ไปสู ก ารค า และการผลิ ต โดยเฉพาะในระดั บ มหาวิทยาลัย ที่ ยังไมมีการจัด การศึกษาใหเ ขาใจในการนํ า สิ่งประดิษฐคิดคนไปตอยอด วิบูลย ตั้งกิตติภาภรณ (2537) ไดกลาวถึงการ ประดิษ ฐที่ข อรับ สิท ธิบัตรไดตองประกอบด วยลักษณะ 3 ประการ ซึ่งคูมือการจดสิทธิบัตรและกฎหมายสิทธิบัตรได กําหนดไวคือ 1) การประดิษฐขึ้นใหม (Novelty) 2) การ ประดิษฐที่มีขั้นการประดิษฐสูงขึ้น (Inventive Step) และ 3) การประดิษฐที่สามารถประยุกตในทางอุตสาหกรรม (Industrial Applicability or Utilities)
การประดิษฐตองพบปญหาทั้งในเรื่องของการลงทุน เรื่องความรูที่จํากัด การเปนนักประดิษฐตองมีความพยายาม มาก คนที่ไมมีความพยายามเปนนักประดิษฐไมได ตอง ทุมเท มีการทดสอบ (เย็นใจ เลาหวณิช, 2544) ปญหาที่ พบในการประดิษฐก็คือผลงานสิ่งประดิษฐจํานวนมาก ขาด
200
กลุมตัวอยาง คือ นักศึกษามหาวิทยาลัยเทคโนโลยี พระจอมเกลาพระนครเหนือที่ลงทะเบียนเรียนในภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2552 ไดจากการสุมอยางงาย จํานวน 30 คน
การพัฒนาอยางเปนระบบ มีจุดออนทางดานทฤษฎี วิชาการ การสืบคนขอมูล ประสิทธิภาพ ความปลอดภัย ผลงาน ประดิ ษ ฐ คิ ด ค น ที่ มี ศั ก ยภาพหลายผลงานประสงค จ ะ ดําเนินการดานการคุมครองทรัพยสินทางปญญา มีศักยภาพ ในการพั ฒ นาสู เ ชิ ง พาณิ ช ย แ ต ข าดการสนั บ สนุ น ต อ ยอด โดยเฉพาะในระดับมหาวิทยาลัยที่มีโครงงานตาง ๆ มากมาย แตขาดความรูความเขาใจที่จะนําสิงประดิษฐเหลานั้นไปทํา ใหเกิดมูลคา ดังนั้นการรวบรวมความรูพื้นฐานที่จําเปนและแนะนํา แหลงความรูเสริม ตลอดจนตัวอยางที่ดีและที่ควรปรับปรุง ในการประดิษฐคิดคน โดยการจัดทําเปนสื่อที่ทันสมัยและ เหมาะสมในการใชงานและเผยแพร ใหนักศึกษาของ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ ไดทํา ความเขาใจและสามารถเข ามาศึกษาหาความรูไดทุกที่ทุ ก เวลา การนําขอมูลเหลานั้นมานําเสนอในลักษณะของระบบ การจัดการเรียนรูที่เปนระบบและกระบวนการ จะชวยให นักศึกษาสามารถศึกษาขอมูลและเรียนรูจากตัวอยางตาง ๆ ไดเปนอยางดี อีกทั้งยังสามารถทดสอบความรูความเขาใจ ของตนเองไดอยางถูกตอง เพื่อการพัฒนานักประดิษฐไดมี แนวทางในการประดิษฐที่ดี และเปนการพัฒนาศักยภาพ ของประเทศดานการประดิษฐคิดคนตอไป
3.1) ตัวแปรที่ใชในการวิจัย ตัวแปรตน คือ บทเรียนอีเลิรนนิง เรื่อง การประดิษฐ คิดคน สาขาวิศวกรรมและอุตสาหกรรมวิจัย ตัวแปรตาม คือ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน
4) วิธีดําเนินการวิจัย
2) วัตถุประสงคการวิจัย 2.1) เพื่อพัฒนาบทเรียนอีเลิรนนิงเรื่องการประดิษฐ คิดคน สาขาวิศวกรรมและอุตสาหกรรมวิจัยสําหรับนักศึกษา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ 2.2) เพื่อศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักศึกษากอน และหลังการเรียนจากบทเรียนอีเลิรนนิงเรื่องการประดิษฐคิดคน สาขาวิศวกรรมและอุตสาหกรรมวิจัย
3) ขอบเขตการวิจัย 3.1) ประชากรและกลุมตัวอยาง ประชากร คือ นักศึกษามหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระ จอมเกลาพระนครเหนือที่ลงทะเบียนเรียนในภาคเรียนที่ 2 ป การศึกษา 2552
201
4.1) ระยะที่หนึ่ง การวิเคราะหระบบงาน ประกอบดวย การจัดประชุมคณะทํางาน การประชุม ระดมสมองผู เ กี่ ย วข อ งในการประดิ ษ ฐ คิ ด ค น ท า ง วิศวกรรมศาสตรและอุตสาหกรรมวิจัย การประเมินผลของ ระบบงานและปญหาอุปสรรค และการสรุประบบงานที่ตอง ดําเนินการ 4.2) ระยะที่สอง การออกแบบระบบการจัดการเรียนรู ประกอบด วย การวิ เคราะห เนื้ อหาบทเรี ยน อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส คณะทํ า งานออกแบบเนื้ อ หาตามกรอบ แนวคิดของเนื้อหา การกําหนดขอบเขตของเนื้อหา ปริมาณ เนื้ อ หา องค ป ระกอบของบทเรี ย นอี เ ลิ น นิ่ ง และรวบรวม เนื้อหา จัดทํารายละเอียด นําเสนอเนื้อหาใหผูเชี่ยวชาญ ผู ท รงคุ ณ วุ ฒิ แ ละผู เ กี่ ย วข อ งทางวิ ศ วกรรมศาสตร แ ละ อุตสาหกรรมวิจัยไดทําการตรวจสอบแกไขเนื้อหาและรับฟง ขอเสนอแนะตาง ๆ ปรับปรุงแกไขเนื้อหาและจัดทําในรูป ของเอกสาร การวิ เ คราะห ร ะบบเครื อ ข า ยในการที่ คณะทํางานจะตองประสานในเรื่องของการติดตั้งระบบการ จัดการเรียนรูและเครือขายที่จะรองรับระบบ กําหนด คุณสมบัติขั้นตนสําหรับ การติดตั้งระบบการจัดการเรียนรู (LMS) เพื่อใหสามารถรองรับการทํางานได และการ ประเมินผลการออกแบบระบบการจัดการความรู 4.3) ระยะที่สาม การพัฒนาระบบ e-Learning ประกอบดวย คณะทํางานวิเคราะหองคประกอบที่ จําเปนสําหรับระบบอีเลิรนนิ่ง โดยกําหนดความตองการที่ จะตองใชในระบบเชน การออกแบบหนาจอภาพ การจัด องคประกอบภาพและกราฟก การเชื่อมโยงเนื้อหา การใช งานระบบ LMS การติดตั้งระบบ LMS โดยคณะทํางานจะ
http://202.44.43.230/invention/ แลวใหทําแบบทดสอบ หลังจากไดทดลองเรียน นําผลการเรียนของนักศึกษามาทําการวิเคราะหหาผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนจากการเรียนดวยบทเรียนอี เลิรนนิ่งเรื่อ งการ ประดิษฐคนคน สาขาวิศวกรรมศาสตรและอุตสาหกรรมวิจัย ที่ไดพัฒนาขึ้น 4.5) ระยะที่หา การประเมินผลและสรุปโครงการ การประเมินผลโครงการจะทําการประเมินโครงการ ทั้งระบบตลอดระยะเวลาดําเนินโครงการตั้งแตขั้นตอนการ วิเคราะห การออกแบบ การพัฒนาและการนําไปใช โดยนํา ขอ มูลมาทํา การสรุป เปนรายงานในรูป แบบโครงการและ รายงานการวิจัย โดยจะมีผลงานปรากฏเปนรูปธรรมไดแก รายงานผลการดํ า เนิ น โครงการ รายงานผลการวิ จั ย การ พั ฒ นาระบบการจั ด การเรี ย นรู ก ารประดิ ษ ฐ คิ ด ค น สาขา วิศวกรรมและอุตสาหกรรมวิจัย เว็บไซต e-Learning ระบบ LMS ติดตั้งในระบบของคณะครุศาสตร อุตสาหกรรม
ทําการติดตั้งระบบการจัดการเรีย นรูโ ดยการใชโปรแกรม MOODLE พรอมทั้งกําหนดเงื่อนไขใหกับฐานขอมูล MySQL เพื่อรองรับการใชโปรแกรม MOODLE โดย เชื่ อ มโยงเข า กั บ ระบบเครื อ ข า ยของคณะครุ ศ าสตร อุตสาหกรรม เมื่อติดตั้งระบบ LMS ดวย MOODLE เรียบร อยแลว จะทําการสรางเว็บไซตเรื่อ ง การประดิษ ฐ คิดคนสาขาวิศวกรรมศาสตรและอุตสาหกรรมวิจัย ตาม การวิเคราะหและออกแบบเนื้อหาที่ไดดําเนินการมาในระยะ ที่หนึ่งและสอง องคประกอบของอีเลินนิ่งไดแ ก เนื้อหา แบบทดสอบกอนการเรียนรู แบบทดสอบหลังการเรียนรู กระดานขาว หองสนทนา กระทู แหลงคนควา อภิธาน ศัพท แหลงการเรียนรูท่ีเกี่ยวของ ระบบสมาชิก ระบบ ของผูดูแลระบบ ฯลฯ การสรางเนื้อหาเว็บไซตและติดตั้ง องคประกอบตาง ๆ ของอีเลินนิ่งเรียบรอยแลว ก็จะทําการ ทดสอบระบบอีเลินนิ่งไดแก การเขาสูเว็บไซต การเขาสู ระบบเนื้อ หา การสมัครสมาชิก การเชื่อมโยงในเว็บ ไซต ความเร็วในการเขาสูระบบ ฯลฯ เมื่อทดสอบระบบแลวทํา การประเมินเนื้อหาและระบบที่ติดตั้ง โดยผูเชี่ยวชาญเกี่ยวกับ การประดิษฐคิดคน เปนผูประเมินเพื่อหาขอบกพรองอันจะได ทําการแกไขกอนนําไปใชงานจริง 4.4) ระยะที่สี่ การนําไปใช เมื่อทําการพัฒนาระบบ LMS ดวย MOODLE โดย จัดทําเปนเว็บไซตเรียบรอยแลวจึงทําการนําไปทดสอบการ ใชงาน ดังตอไปนี้ การทดสอบการใชงานไดทําการทดสอบ โดยใหนักศึกษาที่กําลังศึกษาในภาคเรียนที่ 1 ปการศึกษา 2552 ไดเขาไปทําการศึกษาวิธีการในการคิดคนสิ่งประดิษฐ โดยประสานงานกับ นักศึกษาผานทาง e-mail และให นักศึกษาไดเรียนรูดวยตนเองผานระบบ LMS ที่ URL : http://202.44.43.230/invention/ ปรับปรุงแกไขขอบกพรอง ของระบบและปญหาอุปสรรคตาง ๆ ที่เกิดจากการนําไปใช นําเว็บไซตที่ไดปรับปรุงแกไขแลวไปทําการทดลองอีกครั้ง โดยใหนักศึกษาที่กําลังเรียนอยูในภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2552 และยังไมเคยไดเรียนเรื่องการประดิษฐคนคน สาขา วิศวกรรมศาสตรและอุตสาหกรรมวิจัยไดทดลองเรียนโดย การประสานงานกับนักศึกษาผานทาง e-mail และให นักศึกษาไดเรียนรูดวยตนเองผานระบบ LMS ที่ URL:
5) สถิติที่ใชในการวิจัย ทดสอบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนกอนและหลังเรียน เปรียบเทียบความแตกตางโดยใช t-test dependent และหา คุ ณ ภาพของบทเรี ย นอี เ ลิ ร น นิ่ ง โดยใช ค า เฉลี่ ย และส ว น เบี่ยงเบนมาตรฐาน
6) ผลการวิจัย 6.1) ผลการพัฒนาบทเรียนอีเลิรนนิ่งเรื่องการประดิษฐ คิ ด ค น สาขาวิ ศ วกรรมและอุ ต สาหกรรมวิ จั ย สํ า หรั บ นั ก ศึ ก ษามหาวิ ท ยาลั ย เทคโนโลยี พ ระจอมเกล า พระนคร เหนือ บทเรียนอีเลิรนนิ่งเรื่องการประดิษฐคิดคน สาขา วิ ศ ว ก ร ร ม แ ล ะ อุ ต ส า ห ก ร ร ม วิ จั ย สํ า ห รั บ นั ก ศึ ก ษ า มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ พัฒนา โดยใช โ ปรแกรมระบบการจั ด การเรี ย นรู แ บบ Learning Management System (LMS) ของ Moodle ซึ่งเปน โปรแกรมฟรี (Freeware) และเปดเผยซอรสโคด (Open Source) ประกอบดวยเนื้อหาดังตอไปนี้ ตอนที่ 1 พระบิดาแหงการประดิษฐไทย
202
ระบบบริ ห ารจั ด การเรี ย นการสอนในภาพรวมมี ค วาม เหมาะสมมาก ( x = 3.78, S.D. = 0.37) 6.3) ผลการศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักศึกษากอน และหลังการเรียนรูจากบทเรียนอีเลิรนนิ่งเรื่องการประดิษฐ คิดคน สาขาวิศวกรรมและอุตสาหกรรมวิจัย ผลการเปรี ย บเที ย บค า เฉลี่ ย ของคะแนนผลสั ม ฤทธิ์ ทางการเรียนกอนและหลังการทดลอง พบวา นักศึกษามี คาเฉลี่ยของคะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังทดลอง ( x = 33.20, S.D. = 4.706) สูงกวาคาเฉลี่ยของคะแนน ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนกอนทดลอง ( x = 20.03, S.D. = 8.858) อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01
ตอนที่ 2 การประดิษฐขึ้นใหม ตอนที่ 3 การประดิษฐที่มีขั้นการประดิษฐสูงขึ้น ตอนที่ 4 การประดิษฐที่สามารถประยุกตในทาง อุตสาหกรรม ตอนที่ 5 สิ่งประดิษฐคนรุนใหม ตอนที่ 6 สิ่งประดิษฐทางวิทยาศาสตร ตอนที่ 7 สิ่งประดิษฐสาขาวิศวกรรมและ อุตสาหกรรมวิจัย ตอนที่ 8 นักประดิษฐของไทยและของโลก ตอนที่ 9 การจดสิทธิบัตรและกฎหมายที่เกี่ยวของ ตอนที่ 10 เสนทางสูการเปนนักประดิษฐ ระบบบริหารจัดการเรียนการสอนของบทเรียนอีเลิร นนิ่ ง เรื่ อ งการประดิ ษ ฐ คิ ด ค น สาขาวิ ศ วกรรมและ อุตสาหกรรมวิจัยสําหรับนักศึกษามหาวิทยาลัยเทคโนโลยี พระจอมเกลาพระนครเหนือ ประกอบดวย 9 องคประกอบ ไดแ ก ระบบการเป น สมาชิก กระดานข าว หอ งสนทนา แบบฝ ก หั ด ระหว า งเรี ย น แบบทดสอบหลั ง เรี ย น แบบ สํารวจนักประดิษฐ อภิธานศัพท ปฏิทินกิจกรรม และวีดิ ทัศนการประดิษฐ
7) สรุปผลการวิจัย 7.1 คุณภาพของบทเรียนอีเลิรนนิ่ง เรื่องการประดิษฐ คิดคน สาขาวิศวกรรมและอุตสาหกรรมวิจัยสําหรับนักศึกษา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ โดยรวม อยูในระดับเหมาะสมมาก 7.2 นักศึกษาที่เรียนโดยใชบทเรียนอีเลิรนนิ่งเรื่องการ ประดิษฐคิดคน สาขาวิศวกรรมและอุตสาหกรรมวิจัยที่ พัฒนาขึ้น มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกวากอน เรียน อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01
6.2) ผลการประเมินคุณภาพของบทเรียนอีเลิรนนิ่งเรื่องการ ประดิ ษ ฐ คิ ด ค น สาขาวิ ศ วกรรมและอุ ต สาหกรรมวิ จั ย สําหรับนักศึกษามหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระ นครเหนือ 6.2.1 การประเมินคุณภาพบทเรียนดานเนื้อหาโดย ผู เ ชี่ ย วชาญด า นเนื้ อ หา จํ า นวน 3 ท า น พบว า ความ เหมาะสมดานเนื้อหาในภาพรวมมีความเหมาะสมดีมาก ( x = 3.74, S.D .= 0.38) 6.2.2 การประเมินคุณภาพบทเรียนดานการออกแบบ ระบบบริหารจัดการเรียนการสอนโดยผูเชี่ยวชาญดานการ ออกแบบระบบบริหารจัดการเรียนการสอน จํานวน 5 ทานพบวา ความเหมาะสมดานการออกแบบระบบบริหาร จัดการเรียนการสอนในภาพรวมมีความเหมาะสมมาก ( x = 3.73, S.D. = 0.44) 6.2.3 การประเมินคุณภาพบทเรียนดานระบบบริหาร จัดการเรียนการสอนโดยผูเชี่ยวชาญดานระบบบริหารจัดการ เรียนการสอน จํานวน 5 ทาน พบวา ความเหมาะสมดาน
8) อภิปราย การวิจัย เรื่อง การพัฒนาบทเรียนอีเลิรนนิ่งเรื่องการ ประดิษฐคิดคน สาขาวิศวกรรมและอุตสาหกรรมวิจัยสําหรับ นั ก ศึ ก ษามหาวิ ท ยาลั ย เทคโนโลยี พ ระจอมเกล า พระนคร เหนือ มีวัตถุประสงคของการวิจัย มีประเด็นหลักที่นํามา อภิปรายผลการวิจัย 2 ประเด็น คือ 1) การประเมินคุณภาพ ของบทเรียน และ 2) การศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของ นักศึกษา ดังนี้ 8.1) ประเมินคุณภาพของบทเรียน ผลการประเมินคุณภาพของบทเรียนอีเลิรนนิ่งเรื่อง การประดิษฐคิดคน สาขาวิศวกรรมและอุตสาหกรรมวิจัย สําหรับนักศึกษามหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระ นครเหนือดานเนื้อหา ดานการออกแบบระบบบริหารจัดการ เรียนการสอน และดานระบบบริหารจัดการเรียนการสอน
203
โดยผูเชี่ยวชาญดานเนื้อหา ดานการออกแบบระบบบริหาร จัดการเรียนการสอน และดานระบบบริหารจัดการเรียนการ สอน พบว า บทเรี ย นอี เ ลิ ร น นิ่ ง เรื่ อ งการประดิ ษ ฐ คิ ด ค น สาขาวิ ศ วกรรมและอุ ต สาหกรรมวิ จั ย สํ า หรั บ นั ก ศึ ก ษา มหาวิ ท ยาลั ย เทคโนโลยี พ ระจอมเกล า พระนครเหนื อ มี คุณภาพดานเนื้อหาในภาพรวมมีความเหมาะสมมาก ( x = 3.74, S.D .= 0.38) ดานการออกแบบระบบบริหารจัดการ เรียนการสอนในภาพรวมมีความเหมาะสมมาก ( x = 3.73, S.D. = 0.44) ดานระบบบริหารจัดการเรียนการสอนใน ภาพรวมมีความเหมาะสมมาก ( x = 3.78, S.D. = 0.37) เนื่องจากในการพัฒนาบทเรียนอีเลิรนนิ่งเรื่องการประดิษฐ คิ ด ค น สาขาวิ ศ วกรรมและอุ ต สาหกรรมวิ จั ย สํ า หรั บ นั ก ศึ ก ษามหาวิ ท ยาลั ย เทคโนโลยี พ ระจอมเกล า พระนคร เหนือ มีการควบคุมความตรงภายใน (internal validity) ใน ทุกขั้นตอนของการของการวิจัย โดยวิธีการและขั้นตอนใน การพัฒนาที่แบงการดําเนินโครงการออกเปน 5 ขั้นตอน คือ ระยะที่หนึ่ง การวิเคราะหระบบงาน ระยะที่สอง การ ออกแบบระบบการจัดการเรียนรู ระยะที่สาม การพัฒนา ระบบอีเลินนิ่ง ระยะที่สี่ การนําไปใช และระยะที่หาการ ประเมินผลและสรุปโครงการ ในระหวางการพัฒนาไดผาน การพิจารณาความถูกตอ ง เหมาะสม และปรับปรุงแกไข ตามคํ า แนะนํ า และข อ เสนอแนะของผู ท รงคุ ณ วุ ฒิ แ ละ ผูเชี่ยวชาญที่มีความรูความสามารถในดานเนื้อหา ดานการ ออกแบบระบบบริหารจัดการเรียนการสอน และดานระบบ บริห ารจัดการเรีย นการสอน ผลจากการประเมินคุ ณ ภาพ บทเรียนจึงพบวา ผูทรงคุณวุฒิและผูเชี่ยวชาญมีความคิดเห็น สอดคลองกันวาบทเรียนอีเลิรนนิ่งเรื่องการประดิษฐคิดคน สาขาวิ ศ วกรรมและอุ ต สาหกรรมวิ จั ย สํ า หรั บ นั ก ศึ ก ษา มหาวิ ท ยาลั ย เทคโนโลยี พ ระจอมเกล า พระนครเหนื อ มี คุณภาพดานเนื้อหา ดานการออกแบบระบบบริหารจัดการ เรียนการสอน และดานระบบบริหารจัดการเรียนการสอนมี ความเหมาะสมมาก
และอุตสาหกรรมวิจัยพบวา นักศึกษามีคาเฉลี่ยของคะแนน ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังทดลอง ( x = 33.20, S.D. = 4.706) สูงกวาคาเฉลี่ยของคะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน กอนทดลอง ( x = 20.03, S.D. = 8.858) อยางมีนัยสําคัญ ทางสถิติที่ระดับ .01 นั้น สอดคลองกับการวิจัยของ พัลลภ พิริยะสุรวงศ และ ปรัชญนันท นิลสุข (2551) ที่พบวา การ เรี ย นโดยใช บ ทเรี ย นอี เ ลิ ร น นิ่ ง สามารถพั ฒ นาคะแนน ผลสัมฤทธิ์ทางการเรีย นของผูเรียนใหสูงขึ้นได และ สอดคลองกับแนวคิดของ Driscoll (2002) ที่กลาววา กิจ กรรมการเรีย นสอนการเรียนโดยใชบ ทเรียนอี เลิร นนิ่ ง สามารถพัฒนาใหผูเรียนเกิดการเรียนรูที่ทาทาย ตอบสนอง ตอความแตกตางระหวางบุคคลและศักยภาพทางการเรียนรู ของผูเรียน ทําใหผูเรียนสามารถพัฒนาความสามารถในการ เรียนรูของตนเองไดดีขึ้น สอดคลองกับแนวคิดของ Wilson, and Smilanich (2005). กลาววา กิจกรรมการเรียนสอนการ เรียนโดยใชบทเรียนอีเลิรนนิ่งทําใหผูเรียนสามารถเรียนรูได อยางอิสระ สงผลใหเกิดการเรียนที่กระฉับกระเฉง (active learning) ทําใหผูเรียนเปนผูที่มีความกระฉับกระเฉงในการ เรียนรู (active learner) และสามารถลดเวลาในการเขาชั้น เรียนได นอกจากนี้การเรียนโดยใชบทเรียนอีเลิรนนิ่งยังมี สวนสนับสนุนปฏิสัมพันธระหวางผูเรียนกับผูเรียนดวยกัน และผูเรียนกับผูสอนโดยการติดตอแบบสวนตัว ชวยใหการ เรียนรูดีขึ้น (Thorne,2003) และชวยใหผูเรียนมีสวนรวมใน ชุมชนแหงการเรียนรูมากขึ้น (Rovai and Jordan, 2004)
9) ขอเสนอแนะ จากผลสรุ ป และการอภิ ป รายผลการวิ จั ย ผู วิ จั ย มี ขอเสนอแนะสําหรับการนําผลการวิจัยไปใชประโยชน และ ขอเสนอแนะสําหรับการวิจัยในครั้งตอไป ดังนี้ 9.1) ขอเสนอแนะสําหรับการนําผลการวิจัยไปใชประโยชน 9.1.1) ในการพัฒ นาบทเรี ยนอี เลิร นนิ่ง ควรมีก ารควบคุ ม ความตรงภายใน (internal validity) ในทุกขั้นตอนของการ ของการวิจัย วิธีการและขั้นตอนในการพัฒนาควรแบงการ ดําเนินโครงการออกเปน 5 ขั้นตอน คือ 1) การวิเคราะห ระบบงาน 2) การออกแบบระบบการจัดการเรียนรู 3) การ พัฒนาระบบอีเลินนิ่ง 4) การนําไปใช และ 5) การ ประเมินผลและสรุปโครงการ
8.2) การศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักศึกษา จากผลการเปรี ย บเที ย บค า เฉลี่ ย ของคะแนน ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนกอนและหลังการทดลองเรียนโดยใช บทเรียนอีเลิรนนิ่งเรื่องการประดิษฐคิดคน สาขาวิศวกรรม
204
ปฏิสัมพันธทางการเรียนผานระบบบริหารจัดการเรียนรูของ บทเรียนอีเลิรนนิ่ง กับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผูเรียน
9.1.2) ในระหวางการพั ฒนาบทเรีย นอีเลิรนนิ่งควรมีการ ประเมินเพื่อพิจารณาความถูกตอง เหมาะสม และปรับปรุง แกไขตามคําแนะนําและขอเสนอแนะของผูทรงคุณวุฒิและ ผูเชี่ยวชาญที่มีความรูความสามารถในดานเนื้อหา ดานการ ออกแบบระบบบริหารจัดการเรียนการสอน และดานระบบ บริหารจัดการเรียนการสอน เพื่อใหไดบทเรียนที่มีคุณภาพ และความเหมาะสม 9.1.3) สถาบันการศึกษาที่นําบทเรียนอีเลิรนนิ่งไปใช ตองมี การเตรียมความพรอมทางดานเครื่องมือและระบบโครงสราง พื้นฐานที่จําเปนในการเรียนการสอนโดยใชบทเรียนอีเลิร นนิ่ง ไดแ ก หองปฏิบัติก ารคอมพิวเตอร ระบบเครือ ข าย อิ น เทอร เ น็ ต ควรมี ก ารพั ฒ นาทั ก ษะความสามารถทาง เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารใหกับผูเรียนกอนทํา การเรียนโดยใชบทเรียนอีเลิ รนนิ่ง ไดแก ความรูเบื้องตน เกี่ ย วกั บ การใช ง านคอมพิ ว เตอร การใช บ ริ ก ารบน อิ น เทอร เ น็ ต เช น การค น หาข อ มู ล สารสนเทศ การใช เครื่ อ งมือ ในการติ ดต อ สื่อ สาร ไปรษณียอิ เล็ ก ทรอกนิก ส กระดานสนทนา และกระดานขาว เปนตน 9.1.4) สถาบันการศึกษาที่นําบทเรียนอีเลิรนนิ่งไปใช ควรมี การประชุม ชี้แจง เกี่ยวกับวิธีการและรูปแบบการเรียนการ สอนบนเว็ บ แบบผสมผสานฯ และควรชี้ ใ ห ค ณาจารย นักศึกษาและผูที่เกี่ยวของ เห็นถึงประโยชนที่จะไดรับจาก การนําบทเรียนอีเลิรนนิ่ง ไปใช เพื่อเปนการสงเสริมใหผูที่ เกี่ยวของมีทัศนคติที่ดีตอวิธีการและการเรียนการสอนโดยใช บทเรี ย นอี เ ลิ ร น นิ่ ง เนื่ อ งจากการเรี ย นการสอนโดยใช บทเรี ย นอี เ ลิ ร น นิ่ ง ให เ กิ ด ประสิ ท ธิ ภ าพและประสิ ท ธิ ผ ล จําเปนตองไดรับความรวมมือและการมีสวนรวมอยางแทจริง จากผูที่เกี่ยวของทุกคน
10) เอกสารอางอิง ครรชิต มาลัยวงศ. “แนวทางไอทีไทย”. สาร NECTEC ศูนย เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอรแหงชาติ. 5(20), มกราคม-กุมภาพันธ 2541 : 11-17. จรรยา ทองดี . (2552). เกี ยรติ ประวั ติ และศั กดิ์ ศรี 50 ป มหาวิ ทยาลั ยเทคโนโลยี พระจอมเกล าพระนครเหนื อ. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลา พระนครเหนือ. ถนอมพร เลาหจรัสแสง. “การสอนบนเว็บ (Web-Based Instruction) นวัตกรรมเพื่อคุณภาพการเรียน การสอน.” วารสารศึกษาศาสตรสาร. ปที่ 28 ฉบับ ที่ 1 มกราคม - มิถุนายน 2544. หนา 87-94. ทวีศักดิ์ พึงลําภู. (2548). ใน 100 สิ่งประดิษฐเปลี่ยนโลก. ทอม พิลบิน เขียน. ญาณิณี พจนวิบูลยศิริ และคณะ แปล. กรุงเทพฯ : โครงการสรรพสาสน สํานักพิมพ มูลนิธิเด็ก. ปรัชญนันท นิลสุข. (2550). อีเลินนิ่งสําหรับอุดมศึกษาและ ฝกอบรม. วารสารรมโพธิ์ทองมหาวิทยาลัยเอเชี ย อาคเนย. ปที่ 17 ฉบับที่ 2 กรกฎาคม –ธันวาคม พ.ศ. 2550 หนา 26-32. พั ล ลภ พิ ริ ย ะสุ ร วงศ และปรั ช ญนั น ท นิ ล สุ ข . (2551). รายงานการวิ จั ย การพั ฒ นาเว็ บ ฝ ก อบรมเรื่ อ งการ จัดการความรูสําหรับครูอาชีวศึกษา. คณะครุศาสตร อุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพ ระจอม เกลาพระนครเหนือ. ยงยุทธ ยุทธวงศ. (2541). นวัตกรรม กุญแจสูวามสําเร็จของ ประเทศไทยในศตวรรษที่ 21. กรุงเทพฯ : สํานักงาน พัฒนาวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีแหงชาติ. เย็ น ใจ เลาหวณิ ช. (2544). “เทคโนโลยี กั บ การประดิ ษ ฐ ”. รายงานการสัมมนาทางวิชาการเรื่องแนวทางการเพิ่มคุ รภาพของสิ่ ง ประดิ ษ ฐ ที่ มี ศั ก ยภาพเชิ ง พาณิ ช ย . กรุงเทพฯ : คณะกรรมการสภา วิ จั ย แห ง ชาติ สาขา วิศวกรรมและอุตสาหกรรมวิจัย.
9.2) ขอเสนอแนะสําหรับการวิจัยในครั้งตอไป 9.2.1) ควรมี การวิ จั ยเพื่ อพั ฒนาบทเรี ยนอี เลิ ร นนิ่ งสํ าหรั บ สิ่งประดิษฐประเภทอื่น ๆ ตอไป 9.2.2) ควรมี ก ารศึ ก ษาความคิ ด เห็ น ของคณาจารย และ นักศึกษา ตอการเรียนโดยใชบทเรียนอีเลิรนนิ่ง 9.2.3) ควรมี ก ารศึ ก ษาความสั ม พั น ธ ร ะหว า งระยะเวลา ความถี่ในการเรี ยนโดยใชบทเรียน อีเลิรนนิ่ง และ
205
วิบูลย ตั้งกิตติภาภรณ. (2537). คูมือการจดสิทธิบตั รและ กฎหมายสิทธิบัตร. กรุงเทพฯ : สมาคมการประดิษฐ ไทย. สํานักงานคณะกรรมการวิจัยแหงชาติ. (2550). โครงการจัด งาน วั น นั ก ป ร ะ ดิ ษฐ ป ร ะจํ า ป พ. ศ . 2550. กรุงเทพฯ : สํานักงานคณะกรรมการวิจัยแหงชาติ เอนก วิทยะสิรินันท. (2539). “แนวทางการประดิษฐ ใน เสนทางสูการเปนนักประดิษฐ”. กรุงเทพฯ : สมาคม การประดิษฐ. Driscoll, M. (2002). Blended Learning: Let's get beyond the hype. Learning and Training Innovations Newsline. [Online]. Available from: http://www.ltimagazine. com/ltimagazine/article/articleDetail.jsp?id=1 1755 [2005, September 4] Rovai, A. and Jordan, M. (2004). Blended Learning and Sense of Community: A Comparative Analysis with Traditional and Fully Online Graduate Course. [Online].Available from: http://www.irrodl.org/content/v5.2/rovaijordan.html [2006, January 4] Thorne, K. (2003). Blended learning: how to integrate online and traditional learning. London: Kogan Page. Thorne, K. (2003). How to integrate online and traditional learning. London: Kogan Page. Wilson, D., and Smilanich,E. (2005). The other blended learning: a classroom-centered approach. San Francisco, Calif.: Pfeiffer.
206
การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนผานเว็บแบบผสมผสาน เพื่อความคิดสรางสรรคตามแนวคอนสตรัคชันนิซึมของผูเรียน The Development Web-based instruction of Blended Leaning Model For Creative Thinking Using the Constructionism ปริญญา บรรณเภสัช1, ดร. สุรศักดิ์ มังสิงห2 1 มหาวิทยาลัยศรีปทุม (parinyaspu@gmail.com) 2
มหาวิทยาลัยศรีปทุม
(surasak.mu@spu.ac.th)
บทคัดยอ
ABSTRACT The research objectives are study, analyze, Development Web-based instruction of Blended Leaning Model for Creative Thinking Using the Constructionism. The proposed model is developed for instructors and students in order to teach and learn more effectively.
การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนผานเว็บแบบผสมผสาน มีจุดมุงหมายเพื่อทําการศึกษาและวิเคราะหรูปแบบการเรียน การสอนแบบผสมผสานพร อ มทั้ ง การออกแบบและทํ า รู ป แบบการเรี ย นการสอนเชิ ง อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส แ ละทํ า กา ประเมินความเหมาะสมในรูปแบบและเนื้อหาของการเรียน เชิงอิเล็กทรอนิกสโดยที่ตองการใหระบบที่จัดทําขึ้นสามารถ ชว ยดา นการเรี ย นการสอนของอาจารยแ ละนั ก ศึก ษาให มี ประสิทธิภาพเพิ่มมากขึ้น
The design and system development are based on software engineering concept which applied by the system development life cycle (SDLC) and its techniques such as Context Diagram and Dataflow Diagram (DFD). There are tools for the system design, for example, HTML, Active Service Pages (ASP) and Microsoft Access . In addition, data analyze is used ttest (Separated Variance). The statistical parameters are Mean,Standard Deviation, and Mode.This model consists of content in form of e-text with graphics, audio, video, and multimedia.The main features of Elearning model are e-tutoring, e-advisor,e-templete and e-evaluation,etc.There are e-Learning experts who work as evaluation committee in E-Learning content and Model.They found that the appropriated evaluation level was very high. The attitude and opinion of 100 students who used the content and program were in high level. It was also evaluated by instructors at Sripatum University and result was in high level.
ในการออกแบบและพัฒนาระบบไดใชหลักการวัฏจักรชีวิต การพัฒนาระบบตามแนวทางของวิศวกรรมซอฟตแวรและ ไดทําการวิเคราะหระบบตามแผนภาพบริบท และแผนภาพ กระแสขอมูล สําหรับเครื่องมือที่ใชในการวิจัยนั้นคือ ภาษา HTML, Active Server Page และโปรแกรม Access นอกจากนั้นในการวิเคราะห ขอมูลไดใช t-test (Separated Variance) และคาพารามิเตอรทางสถิติ ไดแก คาเฉลี่ย คา เบี่ยงเบนมาตรฐาน และคาฐานนิยม รูปแบบของระบบที่ได พัฒนานั้นประกอบดวยบทเรียนในรูปของเอกสารคําสอน สื่อรูปภาพ กราฟก ภาพเคลื่อนไหว มีระบบการบริการเชิง อิเล็กทรอนิกส ระบบสอนเสริมอิเล็กทรอนิกส ระบบอาจารย ที่ปรึกษาอิเล็กทรอนิกส ระบบสรางโครงการสอนและระบบ การประเมินผลออนไลน
Its result is the E-Learning Model with completetly proof by the users at Sripatum University.The instructors can apply their teaching more effectively on this model.Students can prepare and review content before their classes.They can study anywhere and anytime at their convenience. This style of learning is a fully student-center approach.
207
จะศึกษาและวิเคราะหหารูปแบบการเรียนการสอนผานเว็บ แบบผสมผสานที่เหมาะสมสําหรับใชในมหาวิทยาลัยเสมือน จริง
ในการออกแบบรู ป แบบการเรี ย นและเนื้ อ หานั้ น ได มี คณะกรรมการผูทรงคุณวุฒิทําการประเมินความเหมาะสม และผลการประเมิน พบวาอยูในระดับที่เหมาะสมมากที่สุด อยางไรก็ดี ในดานเนื้อหาและโปรแกรมนั้นไดนําไปทดลอง ใชกับกลุมนักศึกษาจํานวน 100 คน พบวาทัศนคติและความ คิ ดเห็น ตอ การเรี ย นการสอนเชิงอิเ ล็ก ทรอนิกสมีผ ลอยูใ น ระดับที่มาก นอกจากนั้นระบบดังกลาวยังไดถูกประเมินโดย อาจารยจากคณะตาง ๆในมหาวิทยาลัยและผลการประเมิน ดานทัศนคติและความคิดเห็นที่มีตอการเรียนการสอนผาน เว็บแบบผสมผสานเชิงอิเล็กทรอนิกสอยูในระดับที่มาก
2) วัตถุประสงค ในการทําวิจัยครั้งนี้ ผูวิจัยไดมีวัตถุประสงคหลัก ดังตอไปนี้ 1. เพื่อทําการศึกษาและวิเคราะหรูปแบบการเรียนการ สอนผานเว็บแบบผสมผสานทั้งในประเทศและตางประเทศ 2. เพื่อทําการพัฒนาจัดทํารูปแบบการเรียนการสอน แบบผสมผสานผานเว็บตามแนวคอนสตรัคชันนิซึม สําหรับ มหาวิทยาลัยเสมือน 3. เพื่อทําการประเมินความเหมาะสมในเนื้อหาและ รูปแบบของการเรียนการสอนแบบผสมผสานผานเว็บตาม แนวคอนสตรัคชันนิซึม 4. เพื่อทําการประเมินทัศนคติของอาจารยผูสอนและ นักศึกษาตอระบบกาเรียนการสอนผานเว็บแบบผสมผสาน สําหรับมหาวิทยาลัยเสมือน
ผลที่ ไ ด จ ากการวิ จั ย คื อ ได รู ป แบบการเรี ย นการสอนเชิ ง อิเล็กทรอนิกส โดยผูใชสามารถเขาใจระบบและเนื้อหาได โดยงาย ซึ่งระบบไดชวยใหอาจารยสามารถสอนนักศึกษาให เขาใจไดมากยิ่งขึ้นและ นักศึกษาสามารถเตรียมตัวกอนเรียน และทบทวนวิชาไดตลอดเวลา นอกจากนั้นยังสามารถเพิ่ม ประสิ ท ธิ ภ าพการเรี ย นรู แ ละเป น การใช ท รั พ ยากรด า น เทคโนโลยีสารสนเทศที่มีอยูในมหาวิทยาลัยไดอยางคุมคา และประหยัด
3) ขอบเขตดานเนื้อหา
1) บทนํา
ในการวิจัยการเรียนการสอนผานเว็บแบบผสมผสานผูวิจัย ไดใชรายวิชาในหลักสูตรการศึกษาของมหาวิทยาลัยศรีปทุม ซึ่ ง เป น วิ ช า ระบบคอมพิ ว เตอร แ ละวิ ท ยาการสารสนเทศ เบื้ อ งต น ในภาควิ ช าคอมพิ ว เตอร ธุ ร กิ จ คณะสารสนเทศ ศาสตร นอกจากนั้ น ยั ง ได ส ร า งระบบห อ งปฏิ บั ติ ก ารเชิ ง อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส (e-Laboratory) วิ ช าระบบการจั ด การ ฐานขอมูลเรื่อง Microsoft Access ขอบเขตของเนื้อหา สนั บ สนุ น ให นั ก ศึ ก ษาสามารถเข า ถึ ง บทเรี ย นได ดั ง รายละเอียดตอไปนี้ 1.1 ผูเรียนสามารถศึกษาระบบการเรียนการสอนใน วิชาที่กําหนดผานอินเทอรเน็ตได 1.2 ผูเรียนสามารถศึกษาเรียนรูไดดวยตนเองผาน ระบบเครือขายอินเทอรเน็ต 1.3 ผูเรียนสามารถคนหากิจกรรมการเรียนการสอน ในแตละวิชาและแตละครั้งของบทเรียนได
การศึกษาในยุคโลกาภิวัตนจะเนนผูเรียนเปนสําคัญ และจะ เ ป น ก า ร ศึ ก ษ า แ บ บ ต ล อ ด ชี วิ ต ดั ง จ ะ เ ห็ น ไ ด จ า ก พระราชบั ญ ญั ติ ก ารศึ ก ษาแห ง ชาติ ป พ.ศ.2542 ซึ่ ง เน น กระบวนการจัดการศึกษาที่สงเสริมใหผูเรียนสามารถพัฒนา ไดตามธรรมชาติและเต็มศักยภาพของตนเอง นอกจากนั้น ตามยุ ท ธศาสตร ช าติ ด า นการศึ ก ษาที่ ส ง เสริ ม และพั ฒ นา การศึกษาเชิงอิเล็กทรอนิกส (e-Education) ที่เปนการสราง ความรูและความสามารถโดยใชเทคโนโลยีสารสนเทศและ การสื่อสาร (ICT) เปนเครื่องมือทั้งนี้เพื่อการกาวไปสูสังคม แ ห ง ภู มิ ป ญ ญ า แ ล ะ ก า ร เ รี ย น รู ม ห า วิ ท ย า ลั ย เ ป น สถาบั น การศึ ก ษาในระดั บ อุ ด มศึ ก ษาที่ พั ฒ นาความรู ความสามารถใหกับบุคคลไดมีการพัฒนาตนเองเพื่อนําไปสู การพั ฒ นาประเทศให มี ค วามเจริ ญ ก า วหน า ป จ จุ บั น มหาวิทยาลัยไดใหความสําคัญตอการเรียนการสอนผานสื่อ อิเล็กทรอนิกสเปนอยางมาก ดวยเหตุนี้ผูวิจัยจึงไดแนวคิดที่
208
1.4 ผู เ รี ย นสามารถสร า งปฏิ สั ม พั น ธ กั บ ผู ส อน ตลอดจนกิ จ กรรมต า งๆร ว มกั บ ผู เ รี ย นคนอื่ น ผ า นระบบ อินเทอรเน็ตได 1.5 มี ก ารให นั ก ศึ ก ษาได ท ดสอบความรู ก อ นและ หลังจากการจบบทเรียน 1.6 มี ก า ร ป ร ะ ม ว ล ผ ล ค ว า ม รู ห ลั ง จ า ก ที่ นักศึกษาเรียนจบบทเรียน 1.7 สรางระบบการประเมินออนไลน
การศึกษาทางไกล นิ ย ามจากการวางแผนการสอน การเรี ย น ด ว ยการใช เทคโนโลยี ที่ ห ลากหลายสํ า หรั บ การเข า ถึ ง ผู เ รี ย นที่ อ ยู หางไกล ซึ่งไมสะดวกในการเขาเรียนตามระบบหองเรียน แบบดั้ ง เดิ ม และสถานศึ ก ษาสํ า หรั บ การศึ ก ษาทางไกล นอกจากนั้นมีรูปแบบที่แตกตางกันของการศึกษาทางไกลมี 2 ลักษณะ คือ Synchronous การเรียนแบบถายทอดสด real time และ Asynchronous เปนการเรียนหลังจากการสอนสด โดยเรียนจากเครื่องบันทึกการสอน ซึ่งในวิทยานิพนธเลมนี้ อางถึงระบบการศึกษาทางไกลของ New York University, Knowledge Systems Institute, และ Wayne state "A Servey of Distance Learning"
4) ขอบเขตดานกลุมตัวอยาง
University
ในการวิจัยผูวิจัยไดวิเคราะหรูปแบบการเรียนการสอนผาน เว็บแบบผสมผสานทั้งในประเทศและตางประเทศ นําเสนอ เก็บขอมูลจากกลุมตัวอยาง 2 กลุม คือ กลุมแรกไดแกอาจารย ประจํ า มหาวิ ท ยาลั ย ศรี ป ทุ ม ในคณะสารสนเทศศาสตร วิ ศ วกรรมศาสตร บั ญ ชี บริ ห ารธุ ร กิ จ ศิ ล ปศาสตร นิ เ ทศ ศาสตร นิติศาสตร เศรษฐศาสตรที่ตอบแบบสอบถามจํานวน 66 คน และกลุมตัวอยางที่สองไดแกนักศึกษามหาวิทยาลัยศรี ปทุมในสาขาบัญ ชี สารสนเทศศาสตร บริห ารธุร กิ จ ศิ ล ป ศาสตร นิเทศศาสตร นิติศาสตร เศรษฐศาสตร โดยนักศึกษา ตอบแบบสอบถามจํานวน 100 คน
ทิ พ ย เ กสร บุ ญ อํ า ไพ นั ก ศึ ก ษาปริ ญ ญาดุ ษ ฎี บั ณ ฑิ ต ของ สถาบัน ภาควิชาโสตทัศนศึกษาบัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ มหาวิ ท ยาลั ย ได จั ด ทํ า การพั ฒ นาระบบการสอนเสริ ม ท า ง ไ ก ล ผ า น อิ น เ ท อ ร เ น็ ต ข อ ง มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ซึ่งแสดงรูปแบบการเรียน การสอนทางไกลผานเครือขายอินเทอรเน็ตในรูปแบบการ เรียนโดยสามารถศึกษาไดจากทุกสถานที่ [8] บุญเรือง เนียมหอม นักศึกษาปริญญา ครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต ภาควิ ช าโสตทั ศ นศึ ก ษา บั ณ ฑิ ต วิ ท ยาลั ย จุ ฬ าลงกรณ มหาวิทยาลัย ไดทําวิทยานิพนธหัวขอเรื่อง " การพัฒนา ระบบการเรียนการสอนทางอินเทอรเน็ตในระดับอุดมศึกษา "โดยจัดทํารูปแบบกระบวนการเรียนการสอนผานเครือขาย ในระดับอุดมศึกษาเพื่อเปรียบเทียบศักยภาพรูปแบบการเรียน การสอนแบบเดิมและการนํามาพัฒนาโดยใชเทคโนโลยีมา ใชเปนสื่อในกระบวนการเรียนการสอน [9]
5) งานวิจัยที่เกี่ยวของ นักศึกษาปริญญาเอกคณะ วิ ท ยาศาสตร แ ละเทคโนโลยี มหาวิ ท ยาลั ย Griffith University ประเทศออสเตรเลี ย ได ทํ า วิ ท ยานิ พ นธ “Dynamic Planning for Flexible Tutoring” การศึกษา ทฤษฎีการสอนเสริมแบบยืดหยุนพบวา การสอนเสริมแบบ ยื ด หยุ น ที่ กํ า หนดวั ต ถุ ป ระสงค แ บบพลวั ต ช ว ยให ผู เ รี ย น สามารถเลือกทางที่ดีและถูกตองได โดยวิธีการปรับเปลี่ยน วั ต ถุ ป ระสงค ก ารเรี ย นรู ต ามผู เ รี ย นโดยอิ ง จากพฤติ ก รรม ผูเรียน[6] นายวินเซ็นโซ ดีวิโต (Vincenzo Devito) นักศึกษา ปริ ญ ญาโท ของสถาบั น โนว เ ลจซิ ส เต็ ม ส (Knowledge System Institute) ประเทศสหรัฐอเมริกา ไดทําวิทยานิพนธ James
David
Reye,2002
6) การจัดรูปแบบการเรียนการสอนผานเว็บแบบ ผสมผสานเชิงอิเล็กทรอนิกส(E-Learning) ปจจุบันมีการใชเทคโนโลยีมาชวย ดานการเรียน การสอน โดยมุงเนนผูเรียนเขาถึงผูเรียนไดทุกเวลาทุกสถานที่ โดย จัดระบบการเรียนการสอน ซึ่งมีการเปลี่ยนรูปแบบจากเดิม
209
โดยแบงการเรียนการสอนเปนแบบซิงโคนัส (Synchronous Learning) และอะซิงโคนัส (Asynchronous Learning) E-Learning มีคําที่ใชใกลเคียงกันอยูหลายคําเชน Distance Learning (การเรียนทางไกล) Computer based training (การ ฝ ก อบรมโดยอาศั ย คอมพิ ว เตอร หรื อ เรี ย กย อ ๆว า CBT) online learning (การเรียนทางอินเทอรเน็ต หรือการเรียนการ สอนออนไลน) และยังมีคําอื่นๆอีกหลายคํา ในที่นี้จะขอใช ความหมายของ e-Learning วา "เปนรูปแบบของการเรียนรู โดยอาศั ย เครื อ ข า ยคอมพิ ว เตอร ใ นการ ถ า ยทอดหรื อ สนับสนุน หรือการปฏิสัมพันธ (ในไมชานี้อาจจะไมตองใช คอมพิวเตอรแลว) เครือขายดังกลาวอาจจะเปนInternet หรือ LAN (การเชื่อมตอภายในโรงเรียนหรือมหาวิทยาลัย) หรือ แมกระทั่ง WAN (การเชื่อมตอ ในวงกวางขึ้นเชนในองคกร หรือบริษัท) การเรียนแบบ e-Learning อาจเปนแบบเรียนเปน รายคน โดยอาศัยคอมพิวเตอร หรือ เรียนเปน หมูก็ได การ เรี ย นแบบออนไลน ดั ง กล า วนี้ จ ะมี ลั ก ษณะพิ เ ศษอยู สอง ประการคือ
รูปภาพที่ 1.1 โมเดลการเรียนการสอนแบบ ซิงโครนัส (Synchronous Learning) ตัวอยางรูปแบบการเรียน การสอน เชน การบันทึก รายการเรียน บันทึกการสอน การวัดผล การติดตามผล ชวย รับสงขอมูลขาวสาร และสามารถบันทึกกิจกรรมการสอน ทั้งหมดไว เชน เมื่อมีการเรียนการสอนทางไกล วีดีโอคอนฟ เรนซก็สามารถบันทึกการสอนทั้งหมดแลวใสไวใน วีดีโอ เซิรฟเวอรเพื่อเรียกดูภายหลังได กอใหเกิดบทเรียน เเบบอัธยาศัยตามมา 6.2 โมเดลแบบอะซิงโคนัส (Asynchronous) ระบบอะซิงโคนัส ปจจุบันนิยมการเรียนการสอนผาน เว็บโดยมีบทเรียนและเครื่องมือที่ชวยในการเรียนการสอน อยู บ นเว็ บ มี ก ารสรา งโฮมเพจประจํ าวิ ช า มี ก ารใหนิ สิ ต มี โฮมเพจของตนเพื่อเขามาเรียนรูแบบออนไลน เรียนรูตาม ความตองการอัธยาศัย (On demand) เครื่ อ งมื อ ที่ ช ว ยได แ ก ระบบอี เ มล ที่ ช ว ยในการ ติดตอสื่อสารระหวางอาจารยกับนิสิต และนิสิตกับนิสิตดวย กันเอง เว็บ บอรดกระดาน ที่ใชเปนประโยชนในเรื่องการ แลกเปลี่ ย นข า วสาร ข อ คิ ด เห็ น โฮมเพจเป น บทเรี ย นให นักศึกษาไดดวยตนเอง การเรียนรู การรับสงการบาน และ สามารถติดตออาจารยโตตอบไดทันที แสดงดังรูป
6.1 โมเดลแบบ ซิงโคนัส (Synchronous) เปนการเรียนการสอนที่มีการนัดเวลา นัดสถานที่ นัด ตั ว บุ ค คล เพื่ อ ให เ กิ ด การเรี ย นการสอน มี ก ารกํ า หนด ตารางเวลา หรื อ ตารางสอนซึ่ ง เป น รู ป แบบการโต ต อบ ทันทีทันใด เชนการเรียนในชั้นเรียน การพูดคุย (chat) การ เขียนขอความทาง Web board, การประชุม ทางไกล (teleconference, videoconference) หรือ MOOs หรือ MUDs ( การพูดคุยแบบเสมือนจริงโดยมีผูพูด รวมกันทีเดียวหลายๆ คน) เทคโนโลยีสารสนเทศที่เขามาชวยในเรื่องการนําเสนอ เนื้อหาบทเรียนของอาจารยผูสอน เครื่องมือชวย เชน ระบบ สไลด เพาเวอร พ อยด ระบบจํ า ลองรู ป ภาพ ระบบการนํ า เครื่องมือชวยสอน และจําลองสถานการณตาง ๆ มาใชให นิสิตเรียนรูไดงาย และสรางความกระตือรือรนในการเรียน การสอน (active) ขณะเดี ย วกั น ก็ ส ามารถลดเวลา ในการ เรียนรูไดมาก ดังแสดงดังรูป
210
4. 5. รูปภาพ 1.2 โมเดลการเรียนการสอนแบบ อะซิงโครนัส (Asynchronous Learning) แบบ Asynchronous (การโตตอบแบบทิ้งชวงเวลา เชน ผูเรียนติดตอกับ ผูสอนภายหลังโดยใช Email, Listservs (การติดตอผานผูจัดรายการเปนกลุม) Web Forums (การ อภิปรายผานทางเครือขาย) เปนตน
7) ผลการวิจัยและอภิปรายผล
6.
การจัดการเรียนการสอนผานเว็บ แบบผสมผสานสําหรับ มหาวิทยาลัยเสมือน การจัดการเรียนการสอนผานเว็บนั้น ผูสอนและผูเรียน จะตองมีปฏิสัมพันธกันโดยผานระบบเครือขายคอมพิวเตอร ที่ เ ชื่ อ มโยงคอมพิ ว เตอร ข องผู เ รี ย นเข า ไว กั บ เครื่ อ ง คอมพิวเตอรของผูใชบริการเครือขายและเครื่องคอมพิวเตอร ของผูใหบริการเว็บการจัดการเรียนการสอนทางอินเทอรเน็ต ที่เปนเว็บผูสอนจะตองมีขั้นตอนการจัดการเรียนการสอน 1. กําหนดวัตถุประสงคของการเรียน 2. การวิเคราะหผูเรียน 3. การออกแบบเนื้อหารายวิชา • เนื้อหาตามหลักสูตรและสอดคลองตรงความ ตองการผูเรียน • จั ด ลํ า ดั บ เนื้ อ หา จํ า แนกหั ว ข อ ตามหลั ก การ เรียนรู • กําหนดระยะเวลาและตารางการศึกษาในแต ละหัวขอ • กําหนดวิธีการศึกษา • กํ าหนดสื่อ ที่ ใ ชป ระกอบการศึ กษาในแตล ะ หัวขอ
7.
•
211
• กําหนดวิธีการประเมินผล • กํ า ห น ด ค ว า ม รู แ ล ะ ทั ก ษ ะ พื้นฐานที่จําเปนตอการเรียน • สรางประมวลรายวิชา การกํ า หนดกิ จ กรรมการเรี ย นการสอนทาง อินเทอรเน็ต การเตรียมความพร อ มสิ่งแวดลอ ม การเรียนการ สอนทางอินเทอรเน็ต ไดแก • สํ า ร ว จ แ ห ล ง ท รั พ ย า ก ร ส นั บ ส นุ น ก า ร เรียนการสอน • กํ า ห น ด ส ถ า น ที่ แ ล ะ อุ ป ก ร ณ ที่ ใ ห บริการและที่ตองใชในการติดตอ • ส ร า ง เ ว็ บ เ พ จ เ นื้ อ ห า ค ว า ม รู ต า ม หัวขอของการเรียนการสอน • ส ร า ง แ ฟ ม ข อ มู ล เ นื้ อ ห า วิ ช า เ ส ริ ม ก า ร เรียนการสอนสําหรับการถายโอน การปฐมนิเทศผูเรียน ไดแก • แจ ง วั ต ถุ ป ร ะ ส ง ค เนื้ อ ห า แ ล ะ วิ ธี ก า ร เรียนการสอน • สํารวจความพรอมของผูเรียน จัดการเรียนการสอนตามแบบที่กําหนดไวโดยใน เว็บเพจจะมีเทคนิคและกิจกรรมตาง ๆ ที่สามารถ สรางขึ้นไดแก • การใช ข อ ความเร า ความสนใจที่ อ าจเป น ภาพกราฟก ภาพเคลื่อนไหว • แจงวัตถุประสงคเชิงพฤติกรรมของรายวิชา หรือหัวขอในแตละสัปดาห • สรุปทบทวนความรูเดิมหรือโยงไปหัวขอที่ ศึกษาแลว เสนอแนะแนวทางการเรียนรู เชน กิจกรรมสนทนา ระหว า งผู ส อนกั บ ผู เ รี ย นและระหว า ง ผู เ รี ย นกั บ ผู เ รี ย น กิ จ กรรมการอภิ ป รายกลุ ม กิ จ กรรมการ คนควาหาขอ มูลเพิ่มเติม กิจกรรมการตอบคําถาม กิจกรรมการประเมินตนเอง กิจกรรมการถายโอน ขอมูล
•
เ ส น อ กิ จ ก ร ร ม แ บ บ ฝ ก หั ด ห นั ง สื อ ห รื อ บทความ การบาน การทํารายงานเดี่ยว รายงาน กลุม ในแตละสัปดาห และแนวทางในการประเมินผลใน รายวิชานี้ • ผูเรียนทํากิจกรรม ศึกษา ทําแบบฝกหัดและการบาน สงผูสอนทั้งทางเอกสารทางเว็บเพจ และสงผลงาน ของตนเองเพื่อใหผูเรียนคนอื่น ๆ ไดรับทราบดวย • ผูสอนตรวจผลงานของผูเรียนสงคะแนนและขอมูล ยอนกลับเขาสูเว็บเพจประวัติของผู เรียนรวมทั้งการ ใหความคิดเห็น 8. การประเมิ น ผล ผู ส อนสามารถใช ก ารประเมิ น ผล ระหวางเรียนและการประเมินผลเมื่อสิ้น สุดการเรียน รวมทั้ ง การเรี ย นการประเมิ น ผลผู ส อนและการ ประเมินผลการจัดการเรียนการสอนผานอินเทอรเน็ต
รูปภาพที่ 1.5 รูปแบบการเรียนการสอนเชิงอิเล็กทรอนิกส ผลที่ไดจากการวิจัยครั้งนี้คือรูปแบบการเรียนการ สอนผ า นเว็ บ แบบผสมผสานเชิ ง อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส สํ า หรั บ มหาวิทยาลัยเสมือนที่ประกอบไปดวยองคประกอบหลัก 8 สวนไดแก 1. E-Classroom เปนหองเรียนเชิงอิเล็กทรอนิกส หรือหองเรียนเสมือนซึ่งรายละเอียดภายในจะประกอบดวย บทเรียน แบบฝกหัด คําศัพทเสริมบทเรียน คําถามที่ถามบอย กระดานถามตอบอิเล็กทรอนิกส ขาวประชาสัมพันธ 2. E-Lab เปนการสรางระบบหองปฏิบัติการเชิง อิเล็กทรอนิกสโดยเนนใหผูเรียนไดฝกปฏิบัติตามบทเรียน เสมือนที่อยูในหองปฏิบัติการจริงโดยนําเสนอในระบบการ จั ด การฐานข อ มู ล ด า น ซึ่ ง ผู เ รี ย นสามารถทบทวนได ตลอดเวลา 3. Course Template เปนรูปแบบการสรางโครงการ สอนในรายวิชาตางๆ สําหรับอาจารยผูสอนสามารถสราง โครงการสอนสําเร็จรูปไดโดยงายทั้งนี้ผูเรียนสามารถเขามา ศึกษาในแตละรายวิชาตามที่ไดกําหนดไวใน Course List ได 4. E-Advisor เปนระบบอาจารยท่ีปรึกษาเชิง อิเล็กทรอนิกส หมายถึงสวนผูเรียนที่เขามาปรึกษาอาจารยทั้ง
รูปภาพที่ 1.3 องคประกอบของการเรียน การสอนผานเว็บแบบผสมผสาน เชิงอิเล็กทรอนิกส
รูปภาพที่ 1.4 ลําดับแนวคิดหองเรียนเสมือน
212
เรื่องการเรียนและสวนตัว มีคําถามที่พบบอย กระดานถาม ตอบป ญ หาอิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส สํ า หรั บ ผู เ รี ย น และอาจารย ที่ ปรึก ษาสามารถตรวจดูร ายชื่ อ นัก ศึก ษาภายใตก ารดูแ ลได นอกจากนั้นนักศึกษาสามารถนัดหมายเพื่อเขาพบอาจารยที่ ปรึกษาได 5. E-Tutoring เปนระบบหองสอนเสริมเชิง อิเล็กทรอนิกสโดยเนนรูปแบบหองเรียนเสริมในรายวิชา คอมพิวเตอรและวิทยาการสารสนเทศเบื้องตน โดยเริ่มการ สมัครสมาชิก มีแบบทดสอบกอนเรียน และการจัดลําดับ คะแนนสูงสุด 6. E-book/E-Library เปน ระบบห อ งสมุ ด อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส ที่ ร วมหนั ง สื อ อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส เอกสารทาง วิชาการ บทคัดยอที่เปนฐานขอมูลวิทยานิพนธ 7. E-Journal เป น วารสารและบทความ อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส ใ นเว็ บ ไซต ที่ กํ า หนดโดยระบบได ทํ า การ เชื่ อ มโยงไปยั ง วารสารที่ มี ก ารเผยแพร ตี พิ ม พ ผ ลงานทาง วิชาการทั้งภายในประเทศและตางประเทศ 8. E-Evaluation เปนระบบการประเมินผลการเรียน การสอนเชิ ง อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส ที่ ป ระกอบด ว ย การประเมิ น อาจารยผูสอนในแตละรายวิชาและแสดงผลในรูปแบบสถิติ และกราฟ นอกจากนี้มีการสรางแบบสํารวจความคิดเห็นโดย สรางหัวขอที่นาสนใจ (E-Poll) โดยใหอาจารยผูสอนทําการ สรางโพลแบบสําเร็จรูปได การประเมินผลของระบบจากผูทรงคุณวุฒิจํานวน ผลการประเมินดานเนื้อหาและการออกแบบเว็บในภาพรวม 8 ดานพบวาอยูในเกณฑที่เหมาะสมมากที่สุด ( = 4.48) แสดงใหเห็นวาระบบที่ผูวิจัยไดพัฒนาขึ้นมีความเหมาะสม ในการนําไปใชงานจริงกับผูเรียน และผลการสํารวจทัศนคติ และความคิดเห็นของอาจารยมหาวิทยาลัยจํานวน 66 คนใน คณะต า งๆพบว า มี ทั ศ นคติต อ ระบบการเรี ย นการสอนเชิ ง อิเล็กทรอนิกสในภาพรวมอยูในระดับที่เห็นดวยมาก ( = 4.39)โดยมีความเห็นวาควรมีการเรียนการสอนควบคูภายใน หองเรียน และจากผลการประเมินทัศนคติและความคิดเห็น ของนักศึกษามหาวิทยาลัยศรีปทุม จํานวน 100 คนพบวามี ระดับความคิดเห็นอยูในเกณฑระดับที่เห็นดวยมาก ( = 4.17) กับการนําการเรียนเชิงอิเล็กทรอนิกสมาประกอบการ เรียนการสอนควบคูภายในหองเรียนปกติ
8) สรุป ในการออกแบบและจัดทํารูปแบบการเรียนการสอนแบบ ผสมผสานเชิ ง อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส พบว า มี รู ป แบบที่ มี ค วาม เหมาะสมต อ การใช เ ป น อย า งมากดั ง จะเห็ น ได จ ากการ ประเมิ น ของผู เ ชี่ ย วชาญและการใช ง านของอาจารย แ ละ นั ก ศึ ก ษาในมหาวิ ท ยาลั ย ศรี ป ทุ ม โดยเฉพาะผู เ รี ย นนั้ น สามารถเรียนไดตลอดเวลาและชวยใหการเรียนการสอนใน หองปกติมีประสิทธิภาพมากขึ้น นอกจากนี้ยังพบวาการเรียน การสอนในรูปแบบอิเล็กทรอนิกสสามารถลดคาใชจายและ ประหยัดเวลาลงไดมากเมื่อ เทียบกับการเรียนในหองปกติ สรุปผลโดยรวมจะพบวาการเรียนการสอนเชิงอิเล็กทรอนิกส นั้น ประกอบไปด ว ยหลายองค ป ระกอบย อ ย และผู เ รี ย นมี โอกาสทบทวนบทเรียนหลังเลิกเรียนไดตามความตองการ แสดงใหเห็นวาการเรียนเชิงอิเล็กทรอนิกสนั้นสามารถใช เปนสวนประกอบหรือสื่อเสริมเพื่อทําใหการเรียนในรูปแบบ ปกติไดประสิทธิภาพยิ่งขึ้น สิ่งสําคัญผูเรียนตองมีวินัยและ ความรับผิดชอบในตัวเองตอการเรียนเชิงอิเล็กทรอนิกส
เอกสารอางอิง [1] Porter Lynnette R.(1997). Creating the Virtual Classroom: Distance Learning with the Internet,Wiley Computer Publishing, USA. [2] Kenneth E., Kendall and Julie E . Kendall, (1996).System Analysis and Design, 4thed, NewYork, McGraw – Hill. [3] Rosenberg. Marc J.( 2001).e-Learning : Strategies for Delivering Knowledge in the Digital Age, McGraw-Hill. [4] B.H.Khan, ED.(1997). Web-Based Instruction. Englewood, Cliffs NJ.Educ.Technol.Pub. [5] James David Reye,(2002).Dynamic Planning for Flexible Tutoring. Doctor of Philosophy. Faculty of Science and Technology Griffith University. Australia.
213
[6] สาโรช โศภีรักข.(2551).ระเบียบวิธีวิจัยขั้นสูง ทางเทคโนโลยีการศึกษา.กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยเกษตรสาสตร. [7] ยืน ภูวรรณ.2546.ไอซีทีเพื่อการศึกษาของ ไทย.ซีเอ็ดยูเคชั่น. [8] ทิพยเกสร บุญอําไพ.(2542).“การพัฒนาระบบการสอน ท า ง ไ ก ล ผ า น ร ะ บ บ อิ น เ ท อ ร เ น็ ต ข อ ง มหาวิ ท ยาลั ย สุ โ ขทั ย ธรรมาธิ ร าช”. วิ ท ยานิ พ นธ หลักสูตรปริญญาคุรุศาสตรดุษฎีบัณฑิต ภาควิชาโสต ทัศนศึกษา. จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. [9] บุญเรือง เนียมหอม.(2542) “การพัฒนาระบบการเรียน การสอนทางอิ น เทอร เ น็ ต ในระดั บ อุ ด มศึ ก ษา”. วิ ท ยานิ พ นธ ห ลั ก สู ต รปริ ญ ญาคุ รุ ศ าสตรดุ ษ ฎี บั ณ ฑิ ต ภาควิชาโสตทัศนศึกษา.จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. [10]สํ า นั ก ง า น ค ณ ะ ก ร ร ม ก า ร ก า ร ศึ ก ษ า แ ห ง ช า ติ . พ ร ะ ร า ช บั ญ ญั ติ ก า ร ศึ ก ษ า แ ห ง ช า ติ พ.ศ.2542.(2542). พริกหวานการพิมพ จํากัด. [11]ถ น อ ม พ ร เ ล า ห จ รั ส แ ส ง . “ก า ร ศึ ก ษ า ผ า น ร ะ บ บ เ ค รื อ ข า ย e- Learning”. ว า ร ส า ร ด า น เ ท ค โ น โ ล ยี ส า ร ส น เ ท ศ ม ห า วิ ท ย า ลั ย เ ชี ย ง ใ ห ม ฉบับที่513 16-31 ตุลาคม 2543 หนา 25-38.
214
การพัฒนาและหาประสิทธิภาพบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง อังกะลุง The Development of Computer-Assisted Instruction (CAI) for Angkalung Teaching ดร.จิรพันธุ ศรีสมพันธุ1 , สุรียพร อุนเอม2 1 มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ 2
(jpp@kmutnb.ac.th)
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ (kroo_oum2122@hotmail.com)
เรียนดวยบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน สวนกลุมควบคุมเรียน แบบปกติ ผลการวิ จั ย ปรากฏว า ผู ที่ เ รี ย นโดยใช บ ทเรี ย น คอมพิ ว เตอร ช ว ยสอน เรื่ อ ง อั ง กะลุ ง วิ ช า ดนตรี ไ ทย มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพสู ง กว า กลุ ม ควบคุ ม ซึ่ ง สรุ ป ได ว า บทเรี ย น คอมพิ ว เตอร ช ว ยสอนการฝ ก ซ อ มวงอั ง กะลุ ง ที่ พั ฒ นาขึ้ น นี้ มีประสิทธิภาพในการใชเปนแนวทางสําหรับเสริมทักษะการ เรียนรูของนักเรียน
ABSTRACT The purposes of this research were 1) to develop and find the efficiency of Computer-Assisted Instruction (CAI) for Angkalung, a Thai traditional musical instrument, and 2) compare learning achievements between students who learned to play Angkalung with CAI and without CAI. In this research, the development criteria of CAI for Angkalung and pretest-and-posttest achievements were based on experts’ recommendations. The samples were students studying in pathom 4 to 6 (primary school, 4th to 6th grade) in the second semester of the academic year 2009 at Watmasong mittapap-55 school. In this experiment, the samples were divided into controlled and experimental groups, 15 students for each group. The controlled group studied with musical teacher while the experimental group studied with the developed CAI. The results showes that the learning achievement of the experimental group was higher than that of the controlled group. This verified that the CAI for Angkalung is an effective way for helping students practice playing skills.
คําสําคัญ: บทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน , อังกะลุง
1) บทนํา ปจจุบันการอนุรักษและสงเสริมดนตรีไทยใหควบคูกับ การจัดกิจกรรมการเรียนการสอน มีความสําคัญเปนอยางมาก ทั้ งในระดับ ประถมศึก ษา มั ธ ยมศึก ษา และอุ ดมศึกษา ทั้ง นี้ ได รับ การสนับ สนุ น อย า งต อ เนื่ อ งเรื่อ ยมาจากทั้ง หน ว ยงาน ภาครั ฐ และภาคเอกชนโดยมี จุ ด ประสงค เ พื่ อ การทํ า นุ บํา รุ ง รั ก ษาดนตรี ไ ทยอั น เป น มรดกทางวั ฒ นธรรมของชาติ ใหดํารงอยูคูชาติไทย มาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐานไดกําหนด คุณภาพดานผูเรียนไวในมาตรฐานที่ 8 วาดวย ผูเรียนมี สุนทรียภาพและลักษณะนิสัยดานศิลปะ ดนตรี และกีฬา โดยมี ตัวบงชี้ ดังนี้ (1) ชื่นชม รวมกิจกรรม และมีผลงานดานศิลปะ (2) ชื่นชมรวมกิจกรรม และมีผลงานดานดนตรี/นาฏศิลป (3) ชื่นชม รวมกิจกรรม และมีผลงานดานกีฬา/นันทนาการ ทุก โรงเรียนจึงมีการกําหนดยุทธศาสตรของโรงเรียนใหนักเรียน ไดเรียนรูตามหลักสูตรแกนกลางดนตรีนาฏศิลปไทยโดยเนน สภาพความสําเร็จของนักเรียนทุกคนจะตองเลนเครื่องดนตรี ไทย ไดอยางนอยคนละ 1 ชิ้น
Keywords : Computer-Assisted Instruction, Angkalung
บทคัดยอ การวิ จั ย ในครั้ ง นี้ มี วั ต ถุ ป ระสงค เ พื่ อ การพั ฒ นาและหา ประสิท ธิ ภาพบทเรี ย นคอมพิวเตอรชว ยสอน เรื่อ ง อังกะลุ ง วิชา ดนตรีไทย และเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรูของ ผูเรียนที่เรียนดวยบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนกับผูเรียนที่ เรียนแบบปกติ โดยการวิจัยในครั้งนี้ใชบทเรียนคอมพิวเตอร ชวยสอน เรื่อง อังกะลุง และผลสัมฤทธิ์ของแบบทดสอบกอน เรี ย นหลั ง เรี ย นซึ่ ง อยู บ นพื้ น ฐานคํ า แนะนํ า ของผู วิ จั ย โดยกลุ ม ตั ว อย า งที่ ใ ช ใ นการวิ จั ย ในครั้ ง นี้ เป น นั ก เรี ย นชั้ น ประถมศึกษาปที่ 4 ถึง 6 โรงเรียนวัดมะสงมิตรภาพที่ 55 ภาค เรียนที่ 2 ปการศึกษา 2552 แบงกลุมผูเรียนออกเปน 2 กลุม คือ กลุมทดลอง และกลุมควบคุมกลุมละ 15 คน โดยกลุมทดลอง
215
จากขอมูลและปญหาที่ไดรับดังกลาว ผูวิจัยไดตระหนัก และเล็งเห็นคุณคาของอังกะลุง และมีความตองการที่อนุรักษ มิ ใหสูญเปลา หรือเก็บรักษาอังกะลุงไวโดยไมไดนํามาจัดการ เรียนการสอนใหกับผูเรียน ในเบื้องตนผูวิจัยไดทําการสํารวจ และสอบถามโดยวิธีการสัมภาษณจากครู ที่รับผิดชอบในการ สอนดนตรีไทยหรือครูผูสอนที่เกี่ยวของ (เฉพาะโรงเรียนขนาด เล็ก) พอสรุปปญหาในการจัดการเรียนการสอนที่เกิดขึ้นไดเปน ประเด็นดังนี้ ปญหาดานผูเรียน การเลนอังกะลุงใชผูเรียนที่อยูในชวง ชั้นที่ 2 คือ ระดับชั้นประถมศึกษา ปที่ 4 – 6 เนื่องจากการเลน อังกะลุงตองใชเด็กที่แข็งแรงเพราะจะตองใชกําลังในการเขยา อังกะลุง และการรวมวงอังกะลุงในแตละครั้งจะตองใชผูเลน ไมต่ํากวา 12 คน จึงจะสามารถบรรเลงเปนเพลงได แตปญหา ของผูเรียนในโรงเรียนขนาดเล็กก็คือ จํานวนนักเรียนในแตละ ชั้นเรียนมีไมครบถึง 12 คน จึงมีความจําเปนตองใชผูเลนตั้งแต ระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 4-6 มาฝกซอมรวมกัน ทําใหเวลา วางในแตละชั้นไมตรงกัน ตองใชเวลาพักกลางวันหรือหลังเลิก เรี ย นในการฝ ก ซ อ ม แต ก็ ไ ม ส ามารถฝ ก ซ อ มได อ ย า งเต็ ม ที่ เพราะกิ จ กรรมอื่ น ๆ ของโรงเรี ย นก็ จ ะต อ งใช นั ก เรี ย นคน เดียวกัน เมื่ อ ต อเพลงในแตละเพลงจึงใชเวลานานเนื่อ งจาก ปจจัยหลาย ๆ อยาง เชน ผูจดจําโนตเพลงไมได ผูเรียนรองโนต ไมไดตามจังหวะ ผูเรียนเขยาอังกะลุงไมตรงกับตัวโนต เปนตน จึงเกิดเปนปญหาที่สําคัญกับผูสอนมาก ทําใหบางโรงเรียนหัน ไปฝ ก ซ อ มนั ก เรี ย นในเครื่ อ งดนตรี ช นิ ด อื่ น ๆ ที่ ไ ม มี ค วาม จําเปนจะตองใชผูเลนจํานวนมากแทน แนวทางในการแกปญหาจากปญหาในขางตน เพื่อให ทันตอความกาวหนาทางเทคโนโลยีสมัยใหมการนําบทเรียน คอมพิวเตอรชวยสอนมาชวยในการจัดการเรียนการสอน เพื่อ ช ว ยแบ ง เบาภาระของครู ผู ส อนจึ ง เหมาะสมสํ า หรั บ การ แกปญหาจากที่กลาวในขางตน เพราะบทเรียนคอมพิวเตอรชวย สอนสามารถนําเสนอสื่อประสมไดแก ขอความ ภาพนิ่ง กราฟก ที่ใกลเคียงกับการสอนจริงมากที่สุดโดยการนําเสนอเนื้อหาที่มี รูปแบบ แตกต างกันขึ้นอยูกั บธรรมชาติ และโครงสร างของ เนื้อหา โดยมีเปาหมายสําคัญ คือ สามารถดึงดูดความสนใจและ กระตุ น ให ผู เ รี ย นเกิ ด ความต อ งการที่ จ ะเรี ย นรู หรื อ CAI (Computer – Assisted Instruction) จึงเปน สื่อการศึกษายุคใหมที่ มีประสิทธิภาพมากและ ยังมีขอไดเปรียบเหนือสื่ออื่น ๆ ดวยกัน
สภาพการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนดนตรีไทยใน ระดับประถมศึกษา ที่ตองการมุงเนนเพื่อการปลูกฝงนิสัยให เด็กเกิดความรัก ความเขาใจ และซาบซึ้งในคุณคาของดนตรี ไทยนั้น อาจจะจัดสอนเพื่อใหเด็กไดมีความรูขั้นพื้นฐาน รูจัก เครื่องดนตรีไทยและเพลงไทยงาย ๆ สามารถเลนเครื่องดนตรี ไทย ชนิดใดชนิดหนึ่งได อาจจะเปนขลุย ซอดวง ซออู หรือ อังกะลุง เปนตน อังกะลุง เปนเครื่องดนตรีไทยอีกชนิดหนึ่งที่ผลิตจาก วัสดุที่มีอยูทั่วไปในประเทศไทยนั่นก็คือไมไผ และยังมีเครื่อง ดนตรี อี ก หลายชนิ ด ที่ ผ ลิ ต จากไม ไ ผ แต อั ง กะลุ ง มี ลั ก ษณะ เฉพาะที่แตกตางกับเครื่องดนตรีอื่น ๆ คือมีการประสานเสียง ในตัวถึง 3 เสียง มีเสียงนุมนวลไพเราะ อังกะลุงจัดอยูใน ประเภทเครื่องตี เพราะการเกิดเสียงเกิดจากการกระทบของ กระบอกไมไผ 3 กระบอก ไดรับอิทธิพลมาจากชวา (อินโดนี เชีย) เดิมเรียกวา “อุงคะลุง” โดยหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) ในสมัยรัชกาลที่ 5 เดิมใชไมไผ 2 กระบอก และมี ขนาดใหญ ไมสามารถเขยาไดใชวิธีการไกว ตอมาจึงไดมีการ พัฒนาใหมีขนาดเล็กและมี 3 กระบอก และใชการเขยาแทนซึ่ง ถือวาเปนภูมิปญญาของคนไทยที่พัฒนาขึ้นอยางเหมาะสมกับ วิถีชีวิตและวัสดุที่หาไดในประเทศไทยอันเปนเอกลักษณอยาง หนึ่ง (สํานักงานวัฒนธรรมจังหวัดปราจีนบุรี : 2550) การเลน อังกะลุงจะตองใชผูเลนไมต่ํากวา 12 คน (สวิต , 2548 : 9-11) ขึ้น ไป ในการรวมวงตองอาศัยความสามัคคีของผูเลนในวงเพื่อให เกิดความพรอมเพรียงและไดเสียงบรรเลงที่ไพเราะ จากการสั ม ภาษณ โ รงเรี ย นขนาดเล็ ก ในระดั บ ประถมศึกษาของสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษานนทบุรี เขต 2 จังหวัดนนทบุรี จํานวน 15 โรงเรียน ซึ่งเปนเขตพื้นที่การศึกษา ที่ผูวิจัยได ทําการสอนอยูผลปรากฏวาโรงเรียนที่มี อังกะลุง เพื่อใชในการจัดการเรียนการสอนใหกับนักเรียนทุกโรงเรียน คิดเปนรอยละ 100 ของโรงเรียน ในระดั บประถมศึก ษา ทั้ ง หมดของสํ า นั ก งานเขตพื้ น ที่ ก ารศึ ก ษานนทบุ รี เขต 2 จั ง หวั ด นนทบุ รี แต เ มื่ อ ผู วิ จั ย ทํ า การสอบถามกั บ ผู บ ริ ห าร โรงเรียนขนาดเล็ก ทั้ง 15 โรงเรียน แลวพบวามีโรงเรียนที่นํา อังกะลุงมาจัดในการเรียนการสอนในปจจุบันเพียง 3 โรงเรียน คิดเปนรอยละ 20 ของโรงเรียนขนาดเล็กในระดับประถมศึกษา ทั้ ง หมดของสํ า นั ก งานเขตพื้ น ที่ ก ารศึ ก ษานนทบุ รี เขต 2 จังหวัดนนทบุรี
216
หลายประการและสามารถตอบสนองความแตกตางระหวาง ผูเรียนซึ่งผูเรียนจะมีปฏิสัมพันธ หรือการตอบโต พรอมทั้ง ไดรับผลยอนกลับ (Feedback) อยางตอเนื่องกับเนื้อหาและ กิจกรรมตาง ๆ จึงงายตอการประเมินและตรวจสอบความเขาใจ ของผูเรียนไดตลอดเวลา ขณะเดียวกันผูเรียนสามารถนํา CAI ไปใชเรียนดวยตนเองโดยปราศจากขอจํากัดดานเวลา และ สถานที่ในการดําเนินการศึกษาคนควา CAI จึงเปนสื่อสําคัญที่ ชวยสงเสริมการเรียนรู ในลักษณะที่เนนนักเรียนเปนศูนยกลาง ไดเปนอยางดี จากปญหาในการจัดการเรียนการสอน วิชา ดนตรีไทย (อังกะลุง) เมื่อวิเคราะหสภาพการณดังกลาวแลวผูวิจัยจึงมีความ ส น ใ จ ที่ จ ะ พั ฒ น า บ ท เ รี ย น ช ว ย ส อ น ใ น รู ป แ บ บ ข อ ง สื่อคอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง อังกะลุง สําหรับนักเรียนระดับ ประถมศึกษาชวงชั้นที่ 2 ของโรงเรียนวัดมะสงมิตรภาพที่ 55 ที่คลอบคลุมเนื้อหาในคาบเรียนและกระบวนการสอนมากยิ่งขึ้น เป นการเป ดโอกาสให ผู เรี ยนได เรี ยนตามความสามารถของ ตนเอง ไดพัฒนาศักยภาพของตนเองอยางเต็มที่และสามารถที่จะ เรียนรูดวยตนเอง หลังจากที่หมดชั่วโมงเรียนตามปกติ ผูวิจัยจึง สนใจที่ พั ฒนาบทเรี ยนคอมพิ วเตอร ช วยสอน เรื่ อง อั งกะลุ ง สําหรับนักเรียนระดับประถมศึกษาชวงชั้นที่ 2 เพื่อเปนแนว ทางการพัฒนากระบวนการเรียนการสอนใหมีประสิทธิภาพมาก ยิ่งขึ้น จากแนวคิดดังกลาว บทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง อังกะลุงที่พัฒนาขึ้นมุงหวัง ที่จะลดปญหาคือ ผูเรียนสามารถ ฝกซอมไดดวยตนเองในเวลาวาง และทบทวนบทเรียนไดดวย ตนเอง โดยจุดเดนที่สําคัญของบทเรียนที่ผูวิจัยพัฒนาขึ้น คือ ใหผูเรียนสามารถฝกรองโนตใหตรงตามจังหวะเพื่อใหผูเรียน ท อ งจํ า โน ต เพลงและและผู เ รี ย นสามารถฝ ก ซ อ มการเขย า อั ง กะลุ ง ตามตั ว โน ต ที่ ผู เ รี ย นถื อ ในการปฏิ บั ติ จ ริ ง ได ด ว ย วิธีการกดแปนคียบอรดตามจังหวะเพลงที่ผูเรียนเลือกฝกซอม ทําใหลดระยะเวลาในการฝกซอมลง ผูเลนจดจําโนตเพลงและ รองโนตไดตรงตามจังหวะไดแมนยํามากยิ่งขึ้น และยังสามารถ นําแนวทางในการพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง อังกะลุง สําหรับนักเรียนระดับประถมศึกษาชวงชั้นที่ 2 นี้ไป เปนแนวทางในการพัฒนาในเครื่องดนตรีชนิดอื่นและเปนการ พัฒนารูปแบบบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนอยางแพรหลาย ตอไป
2) วัตถุประสงคของการวิจัย 1. เพื่อพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนเรื่องอังกะลุง สําหรับนักเรียนระดับประถม ศึกษาชวงชั้นที่ 2 2. เพื่อหาประสิทธิภาพของบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง อังกะลุง สําหรับนักเรียน ระดับประถมศึกษาชวงชั้นที่ 2 3. เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนกอนเรียนและหลัง เรียนดวยบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนที่พัฒนาขึ้นของกลุม ควบคุมและกลุมทดลอง 4. เพื่อหาความพึงพอใจของผูเรียนที่เรียนดวยบทเรียน คอมพิวเตอรชวยสอนที่พัฒนาขึ้น 5. เพื่อเปรียบเทียบผลการสอบของภาคปฏิบัติดวยบทเรีย น คอมพิวเตอรชวยสอนระหวางกลุมควบคุมและกลุมทดลอง
3) สมมุติฐานการวิจัย 1. บทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง อังกะลุง สําหรับ สํ า หรั บ นั ก เรี ย นระดั บ ประถมศึ ก ษาช ว งชั้ น ที่ 2 มี ประสิทธิภาพตามเกณฑ 80/80 2. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนของกลุมทดลองที่เรียน ดวยบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง อังกะลุง สูงกวากอน เรียนอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ .5 3. ผู ใช บ ทเรี ย น มี ค วามพึ ง พอใจต อ เรื่ อ ง อั ง กะลุ ง โดยใช บทเรียนที่พัฒนาขึ้นอยูในระดับมาก 4. ประสิทธิภาพผลการสอบภาคปฏิบัติของผูเรียนดวยบทเรียน คอมพิวเตอรชวยสอนอยูในเกณฑดี
4) ขอบเขตของการวิจัย การวิจัยครั้งนี้เปนการวิจัยเชิงทดลอง (Experimental Research) เพื่อเปรียบเทียบ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผูเรียนที่เรียนดวย บทเรียนที่พัฒนาขึ้นกับผูเรียนที่เรียนดวยวิธีการสอนแบบปกติ และประสิ ท ธิ ภ าพของผลการสอบภาคปฏิ บัติ อ ยู ใ นเกณฑ ดี โดยใชแผนการทดลองแบบ Pre-test Post-test Control Group Design มีขอบเขตของการวิจัย ดังนี้ 1. ประชากร ที่ใชในการอางอิงของการวิจัยในครั้งนี้เปน นักเรียนชั้นประถมศึกษา ปที่ 4 – 6 ในระดับชวงชั้นที่ 2 หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน โรงเรียนวัดมะสงมิตรภาพที่ 55 สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา นนทบุรี เขต 2 จํานวน 30 คน ที่เรียนวิชาดนตรีไทย
217
ฝกซอมเลนอังกะลุง เปนการฝกซอมการเลนอังกะลุงจากเพลง และตัวโนตที่ผูเรียนเลือกโดยการใชวิธีกดแปนคียบอรดเพื่อให เกิ ด เสีย งตั ว โน ต แทนการเขย า อั ง กะลุ ง นํ า เสนอในลั ก ษณะ ปฏิสัมพันธกับผูเรียน (Interactive Multimedia)
2. กลุมตัวอยาง ที่ใชในการอางอิงของการวิจัยในครั้งนี้เปนการ เลื อ กโดยวิ ธี ก ารสุ ม ตั ว อย า งอย า งง า ย (Simple Random Sampling) ดวยวิธีจับฉลากเขาสูกลุมทดลองและกลุมควบคุม ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ 4 – 6 ในระดับชวงชั้นที่ 2 โดย กลุมแรกเปนกลุมทดลองจํานวน 15 คน เรียนดวยบทเรียน คอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง อังกะลุง และกลุมที่สองเปนกลุม ควบคุมจํานวน 15 คน เรียนดวยวิธีการสอนแบบปกติ 3. ตัวแปรที่จะศึกษา คือ ตัวแปรอิสระ (Independent Variables) การเรียนดวยบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง อังกะลุง วิชา ดนตรีไทย ตัวแปรตาม (Dependent Variables) ประกอบดวย ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของการเรียนดวย บทเรียนคอมพิวเตอร ชวยสอน เรื่อง อังกะลุงและการเรียนดวยวิธีการสอนแบบปกติ , ความ พึงพอใจตอการใชงานบทเรียน , ผลของประสิทธิภาพการ เรียนภาคปฏิบัติของผูเรียน 4. เนื้อหาที่ใชในการวิจัยครั้งนี้ คือ วิชาดนตรีไทย อังกะลุง ซึ่ง มีเนื้อหาทั้งหมด 5 หนวยการเรียนรู คือ ความรูเบื้องตนการ อ า นโน ต และอั ต ราจั ง หวะ รู จั ก เพลงไทยเดิ ม ฝ ก ปฏิ บั ติ ขั้ น พื้นฐาน การฝกซอมอังกะลุง แตละหัวขอจะมีหัวขอยอยให ผูเรียนทําการเลือกเรียนตามตองการและแตละหนวยการเรียน จะมีแบบฝกหัดกอนเรียนและหลังเรียนใหนักเรียนทําถาการ เรียนบทเรียนในแตละบทเรียนไดเสร็จสิ้นลงแลว สามารถกลับ เขามาศึกษาบทเรียนหรือทําแบบฝกหัดเพื่อทบทวนได 5. ระยะเวลาในการนําเครื่องมือไปทดลองกับกลุมตัวอยาง คือ สัปดาหละ 2 ชั่วโมง ในรายวิชา ดนตรีไทย จํานวน 15 สัปดาห ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2552 6. ขอบขายการพัฒนาบทเรียน การนําเสนอเนื้อหาโดยมี โครงสรางแบบไมเชิงเสน (Branching Programming) เปน บทเรียนที่โยงระหวางหนวยถึงกันได มีรูปแบบการนําเสนอ เนื้อหา แยกออกเปนสวนของการนําเขาสูบทเรียน เปนสวน ของบทนํ า เรื่ อ งเพื่ อ กระตุ น ให ผู เ รี ย นเกิ ด ความสนใจในตั ว บทเรียนและแนะนําตัวบทเรียนรวมถึงบอกวัตถุประสงคใน การเรียนเพื่อใหผูเรียนทราบเปาหมายในการเรียนแตละหนวย การเรียนรู , สวนรายการใหเลือก เปนสวนแสดงหัวขอที่ผูเรียน จะเลือกรายการเพื่อศึกษาในแตละหนวยการเรียนรู , สวน เนื้อหาในภาคทฤษฎี และภาคปฏิบัติ นําเสนอในรูปแบบของ สื่ อ ประสม ให ผู เ รี ย นศึ ก ษา ซึ่ ง ประกอบไปด ว ย ข อ ความ ภาพนิ่ ง ภาพเคลื่ อ นไหว เสี ย งบรรยายประกอบ , ส ว นการ
5) วิธีดําเนินการวิจัย ขั้ น ตอนที่ 1 ศึ ก ษาข อ มู ล เพื่ อ เตรี ย มการวิ จั ย โดยการศึ ก ษา โครงสรางหลักสูตรรายวิชาดนตรีไทย สภาพรายวิชา คําอธิบาย รายวิชา เวลาเรียนทั้งภาคทฤษฎีและปฏิบัติ และกําหนดเคาโครง ของเนื้อหา เปาหมาย และความตองการ กําหนดวัตถุประสงค ทั่ วไปเพื่ อเป นแนวทางในการจั ดกิ จกรรมการเรี ยนการสอน รายวิ ช าดนตรี ไ ทย ศึ ก ษาหลั ก การวิ เ คราะห เ นื้ อ หาวิ ช า หลั ก เกณฑ ก ารรวบรวมเนื้ อ หาที่ เ กี่ ย วข อ งกั บ รายวิ ช า จาก แหลงขอมูลตาง ๆ เชน หนังสือ เอกสาร ตํารา ศึกษาการสราง แบบทดสอบ หลักการเขียนวัตถุประสงคเชิงพฤติกรรมเพื่อ วั ด พฤติ ก รรมผู เ รี ย นด า นพุ ท ธิ พิ สั ย และทั ก ษะพิ สั ย ศึ ก ษา หลักการออกแบบและพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน ศึกษาเครื่องมือสําหรับพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน ศึกษาการประเมินผลบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนที่สรางขึ้น เพื่อตรวจสอบหาขอบกพรองและปรับปรุงแกไข ศึกษาวิธีการ หาประสิทธิ์ภาพของบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนและศึกษา วิ ธี เ ปรี ย บเที ย บผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นตามแบบแผนการ ทดลองที่กําหนดไวซึ่งจะตองใชหลักสถิติเพื่อสรุปความหมาย ศึ ก ษาแบบแผนการทดลอง การวิ จั ย ครั้ ง นี้ เ ป น การวิ จั ย เชิ ง ทดลอง โดยใชแบบแผนการทดลองแบบ Pre-test Post-test Control Group Design ขั้นตอนที่ 2 ประชากรและกลุมตัวอยาง ขั้นตอนที่ 3 การพัฒนาเครื่องมือที่ใชในการวิจัยประกอบดวย 6 สวนดังแสดงในรูปที่ 1 การสรางเครื่องมือในการวิจัย
แบบ ทดสอบ วัดผลสัมฤทธิ์
แบบ ประเมิน ภาคปฏิบัติ
สําหรับกลุมควบคุม
บทเรียน คอมพิวเตอรชวยสอน การซอมวงอังกะลุง
สําหรับกลุมทดลอง
แบบสอบ ถามความ พึงพอใจ
แบบ แบบ ประเมิน ประเมิน ดานเนื้อหา ดานเทคนิค
สําหรับผูเชี่ยวชาญ
รูปที่ 1 : แผนผังการสรางเครื่องมือที่ใชในการวิจัย
218
จากตารางที่ 2 ผลการวิเคราะหขอมูลพบวา ผลสัมฤทธิ์ทางการ เรียนของกลุมทดลองที่เรียนดวยบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง อังกะลุง มีคาเฉลี่ยเทากับ 26.20 และคาความแปรปรวนมี คา 2.6 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของกลุมควบคุมที่เรียนแบบ ปกติมีคาเฉลี่ย 23.66 และคาความแปรปรวนเทากับ 4.52 และ เมื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนดานความรูของผูเรียน ทั้งสองกลุมตามสมมติฐานที่ตั้งไววาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของผู เ รี ย นที่ เ รี ย นด ว ยบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร ช ว ยสอน เรื่ อ ง อังกะลุง สูงกวาผูเรียนแบบปกติ อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ ระดับ .05 โดยคา t ที่ไดจากการคํานวณมีคา 5.29 และคา t จาก การเปดตารางที่ df = 28 , α = 0.5 มีคา 1.701 ซึ่งคาที่ไดจาก การคํานวณมีคามากกวา นั้นหมายถึงยอมรับสมมติฐานของ การวิจัย ดังนั้นผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนดานความรูของผูเรียนที่ เรียนดวยบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง อังกะลุง สูงกวา ผูเรียนที่เรียนแบบปกติอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ซึ่งเปนไปตามสมมติฐานงานวิจัย
ขั้นตอนที่ 4 การดําเนินการทดลองและเก็บรวบรวมขอมูล ไดทําตามแบบแผนการวิจัย Pretest - Posttest control group design โดยทดลองกับกลุมตัวอยางจํานวน 2 กลุมดวยกันไดแก กลุมทดลองและกลุมควบคุมโดยมีการทดสอบกอนเรียนและ หลังเรียนทั้ง 2 กลุม ขั้นตอนที่ 5 วิเคราะหขอมูลและสถิติที่ใช ในการวิจัยใชสถิติ พื้นฐาน , การหาคาความเบี่ยงเบนมาตรฐาน , สถิติที่ใชในการ ตรวจสอบคุณภาพเครื่องมือ , การหาคาดัชนี ความสอดคลอง ระหว า งคํ า ถาม กั บ จุ ด ประสงค ก ารเรี ย นรู ต ามวิ ธี ก ารของ Rowinelli & Hambleton , หาคาความยากงาย (p) ของ แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ,หาคาอํานาจจําแนก (r) ของแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน , หาคาความ เชื่อมั่น (reliability) , หาคาอํานาจจําแนกแบบวัดความพึงพอใจ ในการเรียน และ สถิติที่ใชในการทดสอบสมมติฐาน
6) ผลการวิจัย ผลของการวิเคราะหเพื่อหาประสิทธิภาพของบทเรียน ตารางที่ 1: ผลการวิเคราะหเพื่อหาประสิทธิภาพบทเรียนดาน ความรูและทักษะ คะแนนสอบ คะแนนระหวางเรียน (E1) คะแนนหลังเรียน (E2)
N คะแนน คะแนน รวม เฉลี่ย (X) 15 70 60.40 15 30 26.20
ผลของการวิ เ คราะห ค วามพึ ง พอใจของผู เ รี ย นบทเรี ย น คอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง อังกะลุง ตารางที่ 3 : ผลวิเคราะหความพึงพอใจที่มีตอบทเรียน คอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง อังกะลุง จํานวน 15 คน เรื่องที่ประเมิน S.D. ความหมาย Χ 1. ดานเนื้อหา 4.34 0.20 มาก 2. ดานเทคนิค 4.42 0.24 มาก เฉลี่ยรวม 4.38 0.22 มาก
ประสิทธิ ภาพ 86.28 87.33
จากตารางที่ 1 แสดงใหเห็นวาบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง อังกะลุงที่พัฒนาขึ้นมีประสิทธิภาพ 86.28/87.33 ซึ่งสูง กวาเกณฑที่กําหนดไวคือ 80/80 แสดงวา บทเรียนคอมพิวเตอร ชวยสอน มีประสิทธิภาพเปนไปตามสมมติฐานที่ตั้งไว
จากตารางที่ 3 ผลการวิเคราะหความคิดเห็นเพื่อสํารวจความ พึ ง พอใจของผู เ รี ย นที่ มี ต อ บทเรี ย นคอมพิ ว เตอร ช ว ยสอน เรื่อง อังกะลุง จํานวน 15 คน ในดานเนื้อหา ความพึงพอใจของ ผูเรียนอยูในระดับมาก และมีคาเฉลี่ยเทากับ 4.34 สวนเบี่ยงเบน มาตรฐานเทากับ 0.20 และในดานเทคนิคความพึงพอใจของ ผูเรียนอยูในระดับมากและมีคาเฉลี่ยเทากับ 4.42 สวนเบี่ยงเบน มาตรฐานเทากับ 0.24 สรุปไดวาความพึงพอใจของผูเรียนทั้ง สองดานอยูในระดับมากและมีคาเฉลี่ยรวม 4.38
ผลของการเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของกลุม ทดลองและกลุมควบคุม ตารางที่ 2 : ผลการวิเคราะหผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ระหวาง กลุมทดลองและกลุมควบคุมดานความรู กลุม กลุมทดลอง กลุมควบคุม
N Χ 15 26.20 15 23.66 df = 28 , α = .05 , t =
S2 2.6 4.52 1.701
t 5.29
219
ภาคปฏิบัติของกลุมควบคุมที่เรียนโดยวิธีปกติมีคะแนนเฉลี่ย รวมของกลุ ม คิ ด เป น ร อ ยละ 86.66 ซึ่ ง ถื อ ว า คะแนนใน ภาคปฏิบัติของกลุมทดลองที่เรียนโดยใชบทเรียนคอมพิวเตอร ชวยสอน เรื่อง อังกะลุง มีประสิทธิภาพในการรวมวงบรรเลง เพลงลอยกระทงนอยกวากลุมควบคุมที่เรียนโดยการสอนแบบ ปกติคิดเปนรอยละ 6.66 เปอรเซ็นต ซึ่งคะแนนในภาคปฏิบัติ ในหัวขอของการใหคะแนนในเรื่องความพรอมเพรียงของกลุม ทดลองไดนอยกวากลุมที่เรียนปกติ เนื่องจากการฝกซอมรวม วงซึ่งกลุมทดลองมีเวลาในการฝกซอมนอยกวากลุมที่เรียนโดย การเรียนการสอนแบบปกติ
7) สรุปผลการวิจัย จากการดําเนินการวิจัย การพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอรชวย สอน เรื่อง อังกะลุง รายวิชา ดนตรีไทย กลุมสาระการเรียนรู ศิลปะ ในครั้งนี้พบวา 1. การพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง อังกะลุง วิชา ดนตรี ไ ทย จากการนํ า บทเรี ย นผ า นการประเมิ น โดย ผู เ ชี่ ย วชาญด า นเนื้ อ หาและการประเมิ น ด า นเทคนิ ค วิ ธี ก าร ละ 3 ทานมีผลดังนี้ การประเมินจากผูเชี่ยวชาญดานเนื้อหา มีคาเฉลี่ยเทากับ 4.73 อยูในระดับดีมาก และการประเมินจาก ผูเชี่ยวชาญดานเทคนิคมีคาเฉลี่ยเทากับ 4.36 อยูในระดับดี 2. การหาประสิ ท ธิ ภ าพของบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร ช ว ยสอน เรื่ อ ง อั ง กะลุ ง ได ผ ลดั ง นี้ ประสิ ท ธิ ภ าพของบทเรี ย น คอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง อังกะลุง จากการทําแบบทดสอบ ระหวา งเรีย นด านความรู แ ละทั กษะและแบบทดสอบวั ด ผล สัมฤทธิ์ทางการเรียนดานความรูและทักษะเทากับ 86.28/87.33 ซึ่งสูงกวาเกณฑที่ตั้งไว สรุปไดวา บทเรียนคอมพิวเตอรชวย สอน เรื่อง อังกะลุง มีประสิทธิภาพตามเกณฑ 80/80 3. การเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนดวยวิธีการวิเคราะห คาทางสถิติ t-test แบบ Independent Group โดยคะแนนเฉลี่ย ของผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นด า นความรู ข องกลุ ม ทดลองมี คาเฉลี่ยเทากับ 26.20 และคะแนนเฉลี่ยของกลุมควบคุมที่คา เทากับ 23.25 และเมื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนดาน ความรูของผูเรียนทั้งสองกลุมพบวา ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ดานความรูข องผูเรียนที่เรีย นดวยบทเรียนคอมพิวเตอรชวย สอน เรื่อง อังกะลุง สูงกวาผูเรียนที่เรียนที่เรียนแบบปกติที่ ระดับนัย สําคัญทางสถิติ .05 ดวยเหตุนี้ทําใหผลสัม ฤทธิ์ ทางการเรีย นด านความรูข องผูเ รีย นกลุ ม ทดลองที่ เรี ย นด ว ย บทเรีย นคอมพิ วเตอร ช ว ยสอน เรื่ อ ง อั ง กะลุ ง มีผ ลสัม ฤทธิ์ ทางการเรียนสูงกวาผูเรียนกลุมควบคุม ที่เรียนดวยวิธีปกติที่ ระดับนัยสําคัญทางสถิติ .05 เปนไปตามสมมุติฐานที่ตั้งไว 4. ผลการสํารวจความพึงพอใจของผูใชบทเรียนที่มีตอบทเรียน คอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง อังกะลุง ของกลุมทดลองจํานวน 15 คน ทั้งดานเทคนิคและดานเนื้อหามีคาเฉลี่ยรวมทั้งสองดาน เทากับ 4.38 ผูเรียนมีความพึงพอใจอยูในระดับมาก 5. ผลการเปรี ยบเที ย บคะแนนภาคปฏิบัติข องกลุม ทดลองที่ เรี ย นจากบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร ช ว ยสอน เรื่ อ ง อั ง กะลุ ง มี คะแนนเฉลี่ยรวมของกลุมคิดเปนรอยละ 80 สวนคะแนน
8) ขอเสนอแนะ 1. ดานผูเรียนผูเรียนควรมีพื้นฐานในดานของดนตรีไทยใน ระดับ พื้นฐาน เชน การตี การจับ การเขยา เปนตน จะทําให ผูเรียนเรียนรูไดเร็วยิ่งขึ้น 2. ดานการพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง อังกะลุง ควรมีการพัฒนา ในเครื่องดนตรีไทยในชนิดอื่นหรือการเพิ่ม เพลงไทยเดิมในการพัฒนาโดยใชบทเรียนชุดเดิมขึ้นอีก 3. ดานเทคนิค ควรจะพัฒนาในการนําเทคโนโลยีฮารดแวรเขา มาผสมผสานกั บ ตั ว บทเรี ย นให มี รู ป แบบการนํ า เสนอที่ นาสนใจมากยิ่งขึ้น เชนการใช ระบบสัมผัส ระบบเซนเซอร ระบบจับการเคลื่อนไหวการสั่นสะเทือนขณะที่ผูเรียนเขยา ทํา ใหบทเรียนมีปฏิสัมพันธกับผูเรียนมากยิ่งขึ้น
9) ขอบกพรองของวิธีการดําเนินการทดลอง ดังนี้ 1. ควรกําหนดระยะเวลาในการทดลองใหเปนระยะเวลาที่ใชใน การเรี ย นการสอนจริ ง ตามระยะเวลาที่ เ หมาะสมจะทํ า ให บทเรี ยนที่ พัฒนาขึ้น ไดผ ลการทดลองที่ มีประสิท ธิภ าพมาก ยิ่งขึ้น 2. การจัดบรรยากาศในการสอบภาคปฏิบัติของผูเรียน ควร สรางบรรยากาศใหผูเรียนไดผอนคลายไมสรางแรงกดดันให ผูเรียนโดยสรางบรรยากาศโดยใชวิธีจัดเปนการแสดงโชวจะ ทําใหผูเรียนเขยาอังกะลุงดวยความเปนธรรมชาติมากยิ่งขึ้น
220
บัณฑิต สาขาวิชา ศึกษาศาสตรการสอน บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร , 2528. พรรณพิมล มีชัยมั่นจิต. “บทเรียนคอมพิวเตอรชวย สอนระบบมัลติมีเดีย เรื่อง วงดนตรีไทย กลุมสาระการเรียนรู ศิลปะ สําหรับนักเรียนชวงชั้นที่ 2 ชั้นประถมศึกษาปที่ 5”.[วารสารออนไลน] 2553.[สืบคนวันที่ 3 เมษายน 2553 ]. จาก http://www.krupunmai.com พีรวัฒน วงษพรม. สภาพการทําวิจัยชั้นเรียนของครูใน โรงเรียนประถมศึกษาสังกัดสํานักงานคณะกรรมการการ ประถมศึกษาแหงชาติ เขตการศึกษา 10. กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย, 2533. ไพโรจน ตีรณธนากุล. สถิติเพื่อการวิจัยทางการศึกษา. กรุงเทพฯ : ศูนยสื่อเสริม. กรุงเทพฯ, 2530. มนตชัย เทียนทอง. การออกแบบและพัฒนาคอรสแวรสําหรับ บทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน. ภาควิชาคอมพิวเตอรศึกษา คณะ ครุศาสตรอุตสาหกรรม : สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลา พระนครเหนือ, 2545. มานิตย นอมชอบ. การพัฒนาเอกสารประกอบการ เรียน เรื่อง อังกะลุง สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ 6 โรงเรียนบานหนองมันปลา, 2542. (เปนบทคัดยอวิทยานิพนธ ออนไลน) สาระสังเขป [สืบคนวันที่ 3 เมษายน 2553] จาก http://www.kroobannok.com/board_view.php ลวน สายยศและอังคณา สายยศ. เทคนิคการวิจัย ทางการศึกษา. (พิมพครั้งที่ 5) กรุงเทพฯ : สุวีริยาสาสน, 2538. วุฒิชัย ประสารสอย. บทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน นวัตกรรมเพื่อการศึกษา. กรุงเทพมหานคร : หางหุนสวนจํากัด วี.เจ.พริ้นติ้ง, 2543. สวิต ทับทิมศรี. ดนตรีและนาฏศิลป 1. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพไทยวัฒนาพานิช, 2544. องอาจ เชียงแขก. “การศึกษาผลของกิจกรรมดนตรี อังกะลุงตออาการดานลบของผูปวยจิตเภท, [lวารสาร ออนไลน] 2549. [สืบคนวันที่ 3 เมษายน 2553] จาก http://www.dmh.go.th/abstract/details.asp
10) ขอปรับปรุงพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง อังกะลุง 1. ระยะเวลาในการใชบทเรียนความเปนระยะเวลาที่เหมาะสม กับการเรียนการสอนจริง 2. เมื่อนําบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนไปใชในการจัดการ เรียนการสอนควรแบงเวลาใหผูเรียนไดฝกซอมจริงกับเพื่อน ร ว มวงเพื่ อ ฝ ก ความพร อ มเพรี ย งและเพิ่ ม ความไพเราะมาก ยิ่งขึ้น
เอกสารอางอิง การศึกษาแหงชาติ, สํานักงานคณะกรรมการ. พระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติพุทธศักราช 2542. กรุงเทพฯ : พริกหวานกราฟฟค, 2542. ทักษิณา สวนานนท. คอมพิวเตอรเพื่อการศึกษา : องคการคาคุรุสภา, 2530. ธงชัย วิไลวิทย . ADDIE Model. [สืบคนเมื่อวันที่ 7 มกราคม 2553], จาก http://student.nu.ac.th/comed/webboard/ answer.asp?questID=6. บุญเกื้อ ควรหาเวช. นวัตกรรมการศึกษา. พิมพครั้งที่ 6. กรุงเทพฯ : เอสอาพริ้นติ้ง, 2545. บูรณะ สมชัย. การสรางบทเรียนคอมพิวเตอร (CAI). กรุงเทพฯ : บริษัทซีเอ็ดยูเคชั่นจํากัด (มหาชน), 2538. บูรณะ สมชัย. การสรางบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน. กรุงเทพฯ : บริษัท ซีเอ็ดยูเคชั่นจํากัด. พรเทพ เมืองแมน. 2544. หลักการออกแบบและสรางบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนดวย โปรแกรม Authorware Professional 5. ปตตานี : ภาควิชา เทคโนโลยีการศึกษาคณะศึกษาศาสตรมหาวิทยาลัย สงขลานครินทร , 2538. ปภาอร แกวสวาง. รายงานการพัฒนาบทเรียน คอมพิวเตอรชวยสอนมัลติมีเดีย เรื่อง การฝกดีดซึงลูก 4 เบื้องตน, 2553. (เปนผลงานวิชาการ) สาระสังเขป [สืบคนวันที่ 3 เมษายน 2553] จาก http://www.kroobannok.com ผลทาน ศรีณรงค. การเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์การ เขียนเชิงสรางสรรค ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ 6 ใน โรงเรียนสาธิตแหงมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร โดยใชดนตรี เปนสื่อการสอนแบบธรรมดา. วิทยานิพนธศิลปศาสตรมหา
221
อุษา หลีวิจิตร. “รายงานการสรางและหา ประสิทธิภาพชุดฝกทักษะการบรรเลงดนตรีอังกะลุงอยาง สรางสรรค สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ 4 โรงเรียนบานธรรมเถียร”. 2542. [lวารสารออนไลน] 2549. สาระสังเขป [สืบคนวันที่ 3 เมษายน 2553] จาก http://www.kns.ac.th/research/usa.pdf ADDIE Model. (2552). ADDIE Model. สืบคนเมื่อ วันที่ 7 มกราคม 2553, จาก http://en.wikipedia.org/wiki/ ADDIE_Model. Criswell, Eleanor L. The Design of Computer Base Instruction. New York : Macmillan,Inc., 1989. Chauhan, S.S. A Textbook of Programmed Instruction. New Delhi : Sterling Publisher(P) L.td., 1982. Gagne, R. Conditions of learning [Online]. Accessed 22 June 2001. Available From http://www.tip.psychology.org/gagne/html. Holland, James G. and Douglas Porter. “The Influence of Repetition of IncorrectlyAnswered Items in a Teaching Machine Program,” in Journal of the Experimental Analysis of Behavior. 4(4) : 305-7; 1961. Schwarz, Ilsa and Molly Lewis. “Basic Concept Micro Computer Courseware : A Critical Evaluation System for Educators,” in Educational Technology : 16-21; 1989. Sims, Roderick. Interactivity: A Forgotten Art. [Online] Available http://intro.base.org/docs/interact/, January 27, 1997.
222
การนําเสนอแนวทางการประกันคุณภาพสําหรับหลักสูตรอีเลิรนนิงในระดับอุดมศึกษา Proposed Guidelines for Quality Assurance of e-learning Programs in Higher Education ภานุวัฒน บุตรเรียง1 Panuwat Butriang Thailand Cyber University Project, Office of the Higher Education Commission panuwatlive@windowslive.com
ปราวีณยา สุวรรณณัฐโชติ 2 Praweenya Suwannatthachote Faculty of Education, Chulalongkorn University praweenya@gmail.com
เชาวเลิศ เลิศชโลฬาร3 Chawalert Lertchalolarn Thailand Cyber University Project, Office of the Higher Education Commission chawalert@gmail.com
การวิจยั ครั้งนีม้ ีวัตถุประสงค เพื่อศึกษาเอกสารที่คัดสรรเพื่อนําเสนอแนวทางการประกันคุณภาพ สําหรับหลักสูตร อีเลิรนนิงในระดับอุดมศึกษา และศึกษาความคิดเห็นของผูเชี่ยวชาญเพือ่ นําเสนอเกณฑการรับรองวิทยฐานะ หลักสูตรการเรียนอิเล็กทรอนิกส วิธีวจิ ัย ใชการวิเคราะหเอกสารคัดสรรที่เกี่ยวของทั้งในและตางประเทศ จํานวน 9 สถาบันได 195 ขอความ เมือ่ ผานการตรวจสอบจากผูทรงคุณวุฒิ 3 ทาน ได 128 ขอความ และการสอบถามความ คิดเห็นกลุมผูเชี่ยวชาญ จํานวน 7 ทาน พบวา เกณฑที่ไดรับการยอมรับจากผูเชี่ยวชาญ จํานวน 11 ดาน 106 เกณฑ แบงเปน 3 ดานหลัก คือ 1) ปจจัยนําเขา 51 เกณฑ 6 ดาน คือ (1) ดานพันธกิจ (2) ดานความพรอมในการดําเนินการ (3) ดานการคัดเลือกและรับผูเรียน (4) ดานการบริการ (5) ดานการสนับสนุน (6) ดานการจัดคณาจารยและบุคลากร 2) กระบวนการ 46 เกณฑ 4 ดาน คือ (1) ดานหลักสูตรและการสอน (2) ดานการปฏิสัมพันธและการสื่อสาร (3) ดานการ วัดและประเมินผล (4) ดานการประกันคุณภาพ 3)ผลลัพธและผลผลิต 9 เกณฑ 1 ดาน คือ ขอมูลการ ติดตามผูเรียน คําสําคัญ: การเรียนอิเล็กทรอนิกส, การรับรองวิทยฐานะ, เกณฑ, หลักสูตรการเรียนอิเล็กทรอนิกส, อุดมศึกษา
223
The purposes of research were to: 1) analyze the selected documents 2) study the opinions of a panel of experts and 3) propose the Guideliness for Quality Asssurance of e-learning Programs in Higher Education and accreditation criteria for e-Learning programs in higher education. The content analysis method was used to analyze the selected documents of nine institutions both local and abroad which produced 195 criteria, Three higher education policy makers reviewed and reduced this number to 128 criteria before the opinions of seven experts. This study found 106 criteria classified in 11 areas and it was that they be broken down into three main of Grouped : 1) Input There were 51 criteria grouped to six areas, namely (i) Mission (ii) Course Preparation, (iii) Admission and Selection, (iv) Service, (v) Support, and (vi) Staffing & Faculty 2) Process There were 46 criteria grouped into four areas, namely (i) Curriculum and Instruction,(ii) Communication and Interaction, (iii) Assessment and Evaluation, and (iv) Quality Assurance 3) Output &Outcomes There were nine criteria grouped in the area of monitoring of student information. Keywords: Quality Assurance, e-Learning, Accreditation, Criteria, Higher Education
224