Nowy Kamieniarz 70 by Nowy Kamieniarz

Wawel

Spartaczyliśmy?

Odświeżyli dziedziniec s. 20

Zaniedbane kwalifikacje rzemieślnicze s. 26

Nowy Kamieniarz

Październik (nr 70) 6/2013

CZASOPISMO PROFESJONALISTÓW

bezpłatny

Poprawne oznaczanie wyrobów

Certyfikaty CE i deklaracja DWU s. 54

nakład - 4220 egz.

ISSN 1899-3419

MUSE M

U S E O

D E L L E

C I E N Z E

D I

E N T O

Zatrzymaj się w Trento! R

Październik 2013 / NR 70

www.caggiati.it | Matthews International S.p.A. Via Martiri della libertà, 71 - 43052 Colorno Parma - Italia - tel. 0521 5208 - fax. 0521 816777 email servizio.clienti@matw.it

OBNIŻAMY CENY do -40% indyjskie materiały, I gatunek szczegóły u sprzedawców w w w. r o g a l a .c o m . p l

Patrz str. 3

W PROMOCJI W PROMOCJI W PROMOCJI W PROMOCJI W PROMOCJI Absolut Black Amidiaz Bengal Black Black Pearl Black Forest Caribbean Sunset Coast Green Colonial Gold Colonial White Gibli Green Rose Hassan Green Imperial Red

Imperial White Indian Dakota Indian Impala Indian Juparana Ivory Fantasy Ivory White Juparana Colombo Juparana Colombo Gold Kashmir Cream Kashmir Gold/Madura Gold Kashmir White* Meera White Multicolor Green

Multicolor Red Paradiso Bash Paradiso Classic Raw Silk Raya Yellow Shivakashi/Ivory Brown Star Galaxy Steel Grey Tan Bown Viscont White Vyara Gold

cena 159zł/m brutto 2 cena 219zł/m brutto

tylko rozmiar 30,5x30,5x1cm

pozostałe wymiary grubość 1cm*

O K L TY ŃCA O K DO OKU R

OBNIŻAMY CENY NA INDYJSKIE PŁYTKI GRANITOWE

* nie dotyczy Kashmir White

Magazyn Warszawa (Bukówka Stara)

46 857 89 00 warszawa@rogala.com.pl

Magazyn Gdańsk

667 701 702 gdansk@rogala.com.pl

Magazyn Przyłęk

17 227 71 22 info@rogala.com.pl

Magazyn Pińczów

606 621 543 pinczow@rogala.com.pl

Warunki oferty: Gotówka lub przedpłata na konto przed odbiorem Tylko towar z magazynu Tylko odbiór własny loco Rogala Dotyczy powierzchni poler lub antico

w w w. r o g a l a . c o m . p l

Ważne do końca 2013r.

ZADZWOŃ I WYNEGOCJUJ NAJLEPSZĄ CENĘ!

Krzyż 40 cm Art. 2169

Krzyż 40 cm 28 cm 16 cm Art. 2082

Krzyż 100 cm 80 cm 60 cm Art. 2085

Krzyż 40 cm Art. 2170

Wazon 26 cm Art. 1015 Lampion 23 cm Art. 706

Wazon 30 cm Art. 9339

DYSTRYBUTORZY: - DEKS: tel/fax: 62 721 57 63, tel. 604 439 150 - ARTODLEW: tel: 77 454 09 37, fax: 77 453 81 90 - CEMADIAM: tel: 508 057 730, fax: 44 684 08 36

Łubna Jakusy 41 98-245 Błaszki tel./fax +48 43 829 26 70 tel./fax +48 43 829 33 99

PŁYT Y GR ANITOWE I MARMUROW E

Lublin

Największa hurtownia nagrobków oraz płyt granitowych na wschodzie Polski SZA NAJNIŻ A N E C

KSZY NAJWIĘ ENT M ASORTY

Jesienne promocje

ŻSZA NAJWY Ć O K JA Ś

CENY NAGROBKÓW Z PLACU PO CENACH KONTENEROWYCH - Płyty granitowe oraz marmurowe polerowane i surowe - Elementy wykonywane na indywidualne zamówienie klienta - Grubości budowlane i nagrobkowe - Płytki granitowe ORT P S N TRA - Transport z HDS

S I T A GR 50 KM

PRZY WIĘKSZYCH ZAMÓWIENIACH

DUŻE RABATY

DO 1

Posiadamy certyfikat jakości ISO

e-mail: info@dulniak.pl www.dulniak.pl

e-mail: info@granit.lublin.pl www.granit.lublin.pl

tel.: 608 50 50 36, 81 74 408 27, fax: 81 745 54 26, Lublin, ul. Droga Męczenników Majdanka 71

Dellas. High-technology and human ingenuity since 1973.

www.dellas.it

anniversary

P^ ee [^ ik^l^gm Zm3

PAD. 7 STAND C2

0% 10 LASLY L TA DEDE IN I

1973 - 2013

For nearly 40 years, we’ve been combining cutting edge technology with a truly unique and distinctive factor: the experience and ingenuity of our staff. That’s why the Dellas name has not only come to be synonymous with excellent products, but also timely organization, maximum ﬂexibility and profound expertise, in over 60 countries worldwide.

Dellas: the value of our products stems from the values of our people.

Dellas S.p.A. - Via Pernisa, 12 - 37023 Lugo di Grezzana (VR) - Italy - Tel. +39 045 8801522 - Fax +39 045 8801302 - e-mail: info@dellas.it

Tylko to, co najlepsze

Piły CNC

Proliner

Atlas

Centra numer yczne

U r ząd zenia p omi arowe

Frezarki

Piły linowe

WEHA sp. z o.o. - ul. Armii Krajowej 31, 58-150 Strzegom tel. +48 662 332 912, e-mail: weha@weha.pl, www.weha.pl

Boczkarki

Universal 6

Masz yny k amieniarskie

R obot QD

www.weha.pl

OD REDAKCJI

ALINA ARCTOS ATHENA B-CHEM POLSKA BETIMO BRETON BS-KAMIENIARSTWO CAGGIATI CARO CARRIÈRES PLO CEBAR-DG CHATECH CHIN-KA DEKS DELLAS DIABÜ EGA EUROARSS FAVORITA FINNSTONE FIRMA KAMIENIARSKA KRAWCZYK FOTOCERAMIKA

NK 70 (6/2013)

99 85 29 93 97 61 97 100 5 73

INSERT 70 69 4 11 32 37 65 35 46 6 77

FURMANEK TRADING GB UNITED GLOBGRANIT GMM GRANEX GOCH GRANHURT GRANIT DULNIAK GRANMAR KRAKÓW GREIN GUZDEK INNPACT IRGRADEX K&K AUTOMATIC MACHINES KAMSKAL KEBOHR KLUCZBUD MARMI SCALA MARMO MECCANICA MARMURY JACEK ŁATA MC DIAM OLKAM OPAL

Kontakt z redakcją: Skivak Press ul. Zeylanda 3/5, 61 - 808 Poznań tel. +48 61 662 98 70, e-mail: redakcja@nowykamieniarz.pl, www.rynekkamienia.pl Druk: Drukarnia VMG Print, ul. Unii Lubelskiej 1, 61-249 Poznań Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych reklam i ogłoszeń płatnych. Nie zwraca materiałów niezamówionych. „Nowy Kamieniarz” jest bezpłatnym dwumiesięcznikiem poświęconym branży kamieniarskiej. Jest on rozsyłany bezpośrednio do zakładów kamieniarskich, firm architektonicznych, firm branży budowlanej, dystrybutorów bloków, narzędzi oraz chemii kamieniarskiej.

“Nowy Kamieniarz” magazine is a platform of contacts with Polish stone industry. High level of journalism and a great collection of the latest business offers receives general recognition of our readers in more than 4000 stone works. We participate in the biggest branch fairs of the world every year.

Our official representative in Italy: Marco Selmo „Nowy Kamieniarz” Magazine, Italian Advertising Representative tel. +39 045 6888510, mob. +39 335 5786001

13 2 8 57 49 7 9 94 43 63 91 92 92 71 95 96 10 91 39 53, 75 96 18A

PAWLIMEX PIASMAR PILLA PROMASZ QINGDAO WINSTONE QMD R.E.D. GRANITI POLAND RODLEW ROGALA SANSONE SARDEGNA MARMI SYNTETYK TARGI KAMIEŃ-STONE POZNAŃ TARGI STONE FAIR BRASIL VITÓRIA TARGI STONE FAIR XIAMEN THESIZE TOPAZ WAR-MECHAN WARSOB WEHA POLSKA ZEMAX ZPBK

93 97 23 55 73 79 31 94 1, 3 50A 41 33 25 87 90 47 97 28 96 12 95 22

www.NowyKamieniarz.pl

- MUSEO DELLE SCIENZE / ALESSANDRO GADOTTI / ARCHIVIO TRENTO FUTURA

Spis reklam

Wydawca: Maciej Brzeski, redaktor naczelny: Dariusz Wawrzynkiewicz, sekretarz redakcji: Szymon Paź, redakcja: Wacław Chrząszczewski, Mirosława Jałoszyńska, Bogdan Lewicki, Daniel Młynarczyk, współpraca: Henryk Walendowski, Peter Becker, Paul Daniel, prof. Ryszard Kryza, prof. Marek Lorenc, prof. Jacek Rajchel, dr Paweł P. Zagożdżon, Katarzyna D. Zagodżon, Mariusz Domaradzki, Sławomir Mazurek, Krzysztof Piotrowski, skład i oprawa: Joanna Tysler, Szymon Paź, korekta: Ewa Wozowska

FOTOGRAFIA NA OKŁADCE: MUSE

rozmów z firmami kamieniarskimi wynika, że jesteśmy w szczycie sezonu. Wszyscy bardzo intensywnie pracują, usiłując odrobić problemy z początku roku. Wprawdzie jak zwykle słychać narzekania, że rentowność słaba, problemy z płatnościami itd., ale najważniejsza informacja jest taka, że pracy nie brakuje. Całe szczęście, bo to dobry prognostyk przed końcówką seDariusz zonu i niezłe rokowania na przyszły rok. Wawrzynkiewicz Za chwilę Werona, w której dla mnie jest coś magicznego. Pomimo lepszych i gorszych edycji właśnie tam można zobaczyć zawsze nowe trendy w branży. I tam też najlepiej widać, w jakim stanie jest całe światowe kamieniarstwo. Z ciekawością będziemy oglądać wystawę Marmomacc i prognozować przyszły rok. Na tak dużych targach łatwo przegapić ciekawostki, mamy nadzieję, że podzielicie się z nami tymi, które sami wypatrzycie. Nasz zespół tradycyjnie będzie można znaleźć między halami 4 i 5. Co jakiś czas słyszmy o problemach z odbiorem robót. Często sprawy trafiają do sądów, a tu podstawowym argumentem są dokumenty. Dlatego szczególnej uwadze polecam tekst Michała Firleja, w którym można przeczytać, jakie dokumenty powinno się dołączyć do wyrobu budowlanego z kamienia. Myślę, że warto też zapoznać się bliżej z techniką złocenia. Według Edwarda Skrętowicza kamieniarze wykonujący prace pozłotnicze bardzo często łamią wszystkie zasady pracy. Kwestię kształcenia kamieniarzy przybliża Szymon Paź w artykułach dotyczących kształcenia rzemieślniczego w Polsce i ośrodka kształcenia kamieniarskiego w Wunsiedel w Niemczech. Na koniec zachęcam do przysyłania pod adresem redakcji propozycji, o czym chcielibyście przeczytać w kolejnych wydaniach „Nowego Kamieniarza”. Życzę przyjemnej lektury!

SPIS TREŚCI

Z KRAJU

Wydarzenia Dziedziniec wawelski odświeżony! Spartaczeliśmy Rejs na krzywy ryj Czasy są normalne – Anmar Stone Cena liczy się bardziej – firma Olkam

ZE ŚWIATA

FOT. J. RAJCHEL

Dziedziniec wawelski odświeżony

Wydarzenia Spowolnienie uderzyło w Bułgarów Szkoła, której można pozazdrościć

s. 20

Poprawne oznaczanie wyrobów z kamienia Słownik geologiczny Hornfels – ignimbryt Wapienie z Brusna Baza kamienia – PG Black Łamiemy chiński szyfr! Cz. VII 450 lat przez 350 m. Trasa turystyczna w Krobicy Złoto jak z płatka Roboty wkraczają do akcji Transformer firmy Thibaut

ARCHITEKTURA FOT. ARCHWIUM

- MUSEO DELLE SCIENZE / ALESSANDRO GADOTTI / ARCHIVIO TRENTO FUTURA

34 38 42 44 50

Poprawne oznaczanie wyrobów z kamienia s. 54

Z uwagi na to, że od 1 lipca tego roku w całości obowiązuje Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 należy przystosować się do nowych wytycznych dotyczących wyrobów budowlanych. Przyjrzyjmy się dzisiaj sposobowi oznakowania wyrobów budowlanych z kamienia naturalnego znakiem CE.

KAMIEŃ NATURALNY

TECHNOLOGIE

FOTOGRAFIA NA OKŁADCE: MUSE

20 26 30

FIRMA

18 maja 2013 roku odbyło się uroczyste zakończenie projektu „Renowacja dziedzińca zewnętrznego oraz adaptacja budynku na centrum promocji i informacji na Wawelu”. Powierzchnia użytkowa wykonanych nawierzchni to około 10 tys. mkw.,

www.NowyKamieniarz.pl

Rynek budowlany Szczyty architektury. Muzeum nauk o ziemi w Trydencie Duży rozmiar Gres porcelanowy Neolith

58 59 60 62 66 68 72 80 82 86

FELIETONY

Wawrzynkiewicz: Znaki i tabliczki

NK 70 (6/2013)

NA SPRZEDAŻ MASZYNY UŻYWANE

Speedycut FK/NC1100 BRETON Agregat do wycianania grubych elementów budowlanych i drogowych oraz wykonywania prostych rzeźb Piła mostowa o żeliwnym moście i szpindlu, sterowana CNC o interpolowanych osiach, sterowana programem SINUMERIK 810D. Silnik o mocy 33 kW, dwa stoły: obrotowe i uchylne, szyny robocze o długości 11 mb, możliwość pracy z dyskiem od 500 ÷ 1200 mm. Doskonała wersja do wycinania elementów budowlanych o dużych grubościach, zwiększona wydajność poprzez podwójnie długie szyny robocze oraz dwa stoły z kontrstołem. Dysk uchylny do 900 elektrycznie, sterowany z komputera. Stan techniczny bardzo dobry, 4100 godzin pracy. Trzy pary drzwi. Optymalna długość cięcia:

3500 mm

Maksymalna grubość cięcia:

400 mm dla dysku 1100 mm

Wymiary stołu roboczego:

3500 x 1900 mm

Zakres osi X:

3650 mm

Zakres osi Y:

3650 mm

Zakres osi Z:

710 mm

Średnica dysków:

500 ÷ 1200 mm

Moc silnika:

33 kW

Maksymalne obroty szpindla:

970 obr. / min.

Prędkość przemieszczania osi X:

0 ÷ 20 m / min

Prędkość przemieszczania osi Y:

0 ÷ 25 m / min.

Prędkość przemieszczania osi Z:

0 ÷ 4 m / min.

Wymiary długość/szerokość/wysokość:

11000 x 6390 x 4107 mm

Poziom hałasu:

84 dB

Masa:

9000 kg

Oczyszczalnia ścieków (wody) REDES TPS 10 (produkcja holenderska)

Data produkcji: kwiecień 2000 r. Kompakt wykonany z nierdzewnej stali ze zbiornikiem 12 m3 i prasą. Stan techniczny bardzo dobry. Obsługiwała zakład kamieniarski w którym pracowały: - piła o średnicy 1100 – w pracy na dwa stoły - duże centrum numeryczne - 3 piły o średnicy 0 600 do granitu - boczkarka - obróbka ręcznymi elektronarzędziami Dostępność wszystkich części zamiennych (dokumentacja pełna)

Suwnica wewnętrzna 5t ABUS ELV5 (produkcja niemiecka – wysoki standard)

Data produkcji: czerwiec 2007 r. Belka „H” – stan techniczny bardzo dobry - zapewniamy montaż przez autoryzowany serwis i dokumentację dla nadzoru (ok. 5 tys. złotych).

Piła mostowa – kopiarka VAN VOORDEN (1981r.) Dysk uchylny o średnicy 600 mm, 900. Konstrukcja żeliwna, elektromechaniczny system do wykonywania profili po szablonach. Stół 300 x 175 cm, szyny robocze 600 cm.

Suwnica do pracy na zewnątrz ABUS 5t (produkcja niemiecka)

Data produkcji: 2004 r. Zakres pracy 17,6m, podwieszana na konstrukcji stalowej (klienta) – sterowana bezprzewodowo. Profil belki „H” – stan techniczny bardzo dobry. Zapewniamy pomoc przy montażu oraz dokumentację techniczną do odbioru.

Suwnica wewnętrzna Data produkcji: 1990 r. Podwieszana na konstrukcji w hali o udźwigu 2 t. Belka „H” o rozpiętości 15 m. Stan techniczny – bardzo dobry.

Kompresor śrubowy ECO-AIR D-40 Data produkcji: 1996 r. Z osuszaczem powietrza, zbiornikiem 1000 l, instalacją kompletną w bardzo dobrym stanie.

Platforma do rozładunku i transportu slabów z samochodu za zewnątrz do hali o nośności 5 t, wymiary 500 x 250 cm, sterowana elektrycznie po szynach.

Piła kolumnowa ZATTONI Dysk o średnicy 600 - 800 mm, o stole roboczym 240 x150 cm, szyny 600 cm z uchylnym suportem, stół z nawrotami sterowany hydraulicznie.

Podnośnik elektryczny VACUM do zawiesia suwnicy, wózka etc. Model LB6 / 380 V. Rok 2001, do transportu slabów.

Piła mostowa VAN VOORDEN (żeliwna) Na dysk 600 - 800 mm (1981), obracana głowica wokół osi „A”, stół 300 x 165 cm, szyny robocze 600cm, bardzo stabilna konstrukcja.

Kontener biuro o wymiarze 520 x 300 x 295 cm – stan bardzo dobry

Informacje: +48 602 760 968, +48 602 767 993

MASZ YNY DO OBE JRZENIA W POLSCE

Z KRAJU WYDARZENIA

Uroczyste otwarcie u Rogali września oficjalnie otwarto magazyn firmy Rogala we Wocławach koło Gdańska. Na uroczystość przybyło około 200 zaproszonych gości, wśród nich kamieniarze, architekci i przyjaciele firmy. Mieli oni okazję wziąć udział w dniu otwartym, skorzystać z wielu przygotowanych promocji, w tym na płyty z Indii, m.in. Madury i Kashmiru White, oraz zwiedzić nowy magazyn firmy. Po uroczystym poświęceniu magazynu uczestnicy zostali ugoszczeni przez firmę, a następnie mieli okazję wysłuchać koncertu jazzowego. Budowa magazynu we Wocławach rozpoczęła się w lipcu 2011 r. Kosztem około 15 mln zł powstały dwie hale powierzchni blisko 3000 mkw. Pierwsze płyty rozładowano w nich w maju 2012 r. Docelowo w Wocławach znajdzie się około 140 – 180 tys. mkw. płyt i płytek. Magazyn ma pełnić funkcję centrum logistycznego firmy Rogala. Relacja z uroczystości w kolejnym, listopadowym numerze „Nowego Kamieniarza”. (ZAP) z

Zasłużeni kamieniarze

ogusław i Krzysztof Skolakowie zostali uhonorowani Honorowymi Odznakami Sybiraków przez strzegomskie koło Związku Sybiraków. – Chcielibyśmy tym odznaczeniami uhonorować naszych sponsorów, osoby, bez pomocy których naszemu związkowi byłoby niezwykle ciężko – mówił podczas uroczystości 30 sierpnia w strzegomskim ratuszu prezes koła Związku Sybiraków Jerzy Orabczuk. Jak wspomina Krzysztof Skolak, współpraca ze Związkiem trwa już od wielu lat. Jerzy Orabczuk kończył swoją karierę w kamieniarstwie w połowie lat 90., w niedawno powstałym Graneksie. Od tamtego czasu firma stara się wspierać Związek, gromadzący głównie osoby starsze, w jego bieżących potrzebach. (ZAP) z

Fotokody na nagrobki z Kielc?

tudent kieleckiego Uniwersytetu Jana Kochanowskiego założył firmę eMemoria.pl i oferuje przygotowanie kodu QR możliwego do zamontowania na nagrobku. Kody wykonane na plakietce ze sztucznego tworzywa, w rozmiarze 3 x 3 cm, prowadzą do profilu zmarłego znajdującego się w bazie eMemoria.pl. Do skorzystania z kodu potrzebny jest tele-

NK 70 (6/2013)

FOT. ARCHIWUM GLOBGRANIT

Globgranit za wschodnią granicą

amieniarze z Nowej Rudy dostarczyli materiał i wykonali montaż kamiennych elementów pomnika „Żołnierzom – zwiadowcom” w Bagrationowsku. Pomnik wykonano ze szwedzkiego granitu Vanga. Zamontowano na nim 1000 liter z 24-karatowego złota. Stanął on w parku Pobiedy, zaledwie kilka kilometrów od przejścia granicznego pomiędzy obwodem kaliningradzkim a Polską w Bezledach. Prace wykonano na zlecenie rosyjskiej firmy OOO Czernych. To jedno z kilku zleceń pozyskanych w ostatnim czasie w Rosji przez Globgranit. (DW) z

Solido teraz od Zemaxu Środki chemiczne do kamienia produkowane przez podpoznańską firmę Novol będą teraz markowane przez kielecką firmę Zemax. – Klienci, którzy na zamówionych produktach Solido zobaczą logo Zemaxu a nie Novola, niech się nie martwią. Sukcesywnie wymieniamy etykiety na produktach, przenosimy centrum dystrybucyjne do Kielc, ale środki Solido wciąż będą produkowane przez firmę Novol w zakładzie w Komornikach pod Poznaniem – mówi Andrzej Miernik, kierownik linii Solido z Zemaxu. Oprócz odświeżenia wizerunku linii, Zemax i Novol szykują w ramach Solido dwa nowe produkty. Pierwszy to, będący już w sprzedaży, impregnat Protector przeznaczony do zabezpieczania elewacji kamiennych. Protector ochroni kamień przed zabrudzeniami i wodą. Cena nowego impregnatu jest niższa od znanego już na rynku impregnatu Strong. Drugą nowością, której premiera planowana jest na koniec roku/początek nastepnego roku będzie szybkoschnący klej epoksydowy do kamienia. Kielecka firma została założona w 1990 r. i specjalizuje się chemii dla lakiernictwa, od 2006 r. ma w swojej ofercie również środki do kamienia produkowane przez Novol. W pierwszym okresie po zmianie Zemax chce się skupić na rynkach, które zna najlepiej – południowej i południowozachodniej Polsce. W drugiej kolejności przyjdzie czas na wzmocnienie działań handlowych w Polsce północnej. – Chciałbym zapewnić dotychczasowych klientów, że sieć dystrybucyjna pozostaje bez zmian – mówi Andrzej Miernik. (ZAP) z

www.NowyKamieniarz.pl

Z KRAJU WYDARZENIA

Kontuzja pokrzyżowała szyki Damian „Sierp” Sierpowski, kamieniarz z Rawicza, przez kontuzję pożegnał się z tytułem Mistrza Świata w przeciąganiu TIR-a. Podczas zawodów w Finlandii, na dwie konkurencje przed końcem rywalizacji, zerwał wiązadła mięśni przedramienia i bicepsa.

awody w Finlandii układały się dla Damiana Sierpowskiego bardzo dobrze. Początkowo nikt nie przypuszczał, że kolos z Polski może namieszać w stawce 40 siłaczy z całego świata. Kamieniarz z Rawicza przeszedł eliminacje jak burza. W ścisłym finale, w którym rywalizowało już tylko 12 najlepszych, przed pechową dla siebie próbą miał 15 punktów przewagi nad drugim zawodnikiem w stawce. – To była piąta z siedmiu finałowych konkurencji, przeciąganie TIR-a w siadzie na krześle. Ciągnie się wtedy tylko rękami, zapierając nogami – trochę jak wioślarz. Nie wiem jak to się stało, w pewnym momencie zemdlałem z bólu. Kiedy się ocknąłem, chciałem kontynuować zawody, ale lekarz już nie pozwolił – wspomina Sierp. Wprost z zawodów trafił więc na stół operacyjny. – Założyli mi 28 szwów, ale rękę poskładali idealnie. Wszystko jest już porządku – mogę pisać, poruszać ręką, tylko na razie nie mogę dźwigać – mówi Damian Sierpowski. Po kontuzji Sierpa tytuł mistrzowski zdobył Serb Erwin Kantona. W uznaniu za fantastyczną walkę Sierp ma już zagwarantowany start w ścisłym finale w przyszłorocznej edycji Mistrzostw Świata w przeciąganiu TIR-a. (BL) z

fon lub inne urządzenie z zainstalowanym oprogramowaniem umożliwiającym czytanie fotokodów. Cena wykonania kodu i prowadzenia profilu w serwisie eMemoria.pl wynosi 59 zł. Więcej o kodach QR w 63/6/2012 numerze „Nowego Kamieniarza”. (ZAP) z

Odszedł Adam Piec

prawdziwym żalem zawiadamiamy, że w dniu 8 września odszedł od nas mgr inż. Adam Piec – świetny fachowiec pracujący z kamieniem od przeszło 60 lat, absolwent Politechniki Krakowskiej, były dyrektor Krakowskich Zakładów Kamienia Budowlanego w Krzeszowicach, w późniejszych latach założyciel i właściciel bocheńskich firm Kolpi i Kambud. Wykonywał prace kamieniarskie, o których z wielką przyjemnością pisaliśmy na łamach „Nowego Kamieniarza”, m.in. przy warszawskim biurowcu Wolf Nullo, na transatlantyckim statku wycieczkowym MSC Poesia, czy przy wielokrotnie nagradzanym Centrum Informacji Naukowej i Bibliotece Akademickiej w Katowicach. Miał 77 lat. (WCH) z

SZUKASZ PRACY LUB PRACOWNIKA? Zamieść ogłoszenie na portalu RynekKamienia.pl lub wyślij nam e-mail na adres redakcja@nowykamieniarz.pl

Zatrudnię!

Przedstawiciel producenta chemii dla branży kamieniarskiej nawiąże współpracę z firmami z północnej części Polski, które chciałyby zająć się wyłączną dystrybucją na tym terenie.

Kamieniarza do obróbki kamienia: nagrobki, parapety, blaty, schody. Wymagania - doświadczenie w branży, dyspozycyjność, brak nałogów. Pilarza do cięcia kamienia - wymagane doświadczenie, operatywnośc, odpowiedzialność

Kontakt: Andrzej Miernik +48 691 402 083 Praca: Miłaków 8, 26-225 Gowarczów www.marmor.pl tel. 692 53 44 33

Poszukuję zatrudnienia! Kierownik robót kamieniarskich z 10-letnim doświadczeniem zawodowym poszukuje zatrudnienia. Doświadczenie zdobyte podczas realizacji projektów na terenie całej Polski, m.in. Tulipan House w Warszawie, Equator II w Warszawie, IO-1 w Warszawie, Wilanów Ogrody i Wilanów Park w Warszawie, Centrum Handlowe Arkadia w Warszawie, PSE w Konstancinie Jeziornej, Centrum Handlowe Plaza w Poznaniu, Centrum Edukacji Artystycznej w Gorzowie Wielkopolskim.

biuro@mgm-projekt.pl, tel. 509-911-783

www.NowyKamieniarz.pl

Poszukujemy przedstawiciela handlowego! Wymagania: znajomość branży kamieniarskiej, 2-3-letnie doświadczenie na stanowisku przedstawiciela handlowego, sprzedawcy, prawo jazdy kat. B. Oferujemy: ciekawą pracę w stabilnej i dynamicznie rozwijającej się firmie o określonej pozycji rynkowej, rozwój zawodowy. Praca na terenie centralnej Polski, (woj. mazowieckie)

Osoby zainteresowane prosimy o kontakt: rekrutacja@furmanek.pl, +48 605 855 345

NK 69 70 (5/2013) (6/2013)

Z KRAJU WYDARZENIA

Dziedziniec wawelski odświeżony! FOT: J.RAJCHEL

Nowe kamienne posadzki i elementy malej architektury na Wawelu.

NK 70 (6/2013)

www.NowyKamieniarz.pl

Z KRAJU WYDARZENIA

maja 2013 roku odbyło się uroczyste zakończenie projektu „Renowacja dziedzińca zewnętrznego oraz adaptacja budynku na centrum promocji i informacji na Wawelu”. Ostatnim akordem tej inwestycji było uroczyste wykonanie utworu „Harnasie” Karola Szymanowskiego z udziałem chóru, orkiestry, kapeli góralskiej i zespołu Zakopower. Projekt realizowany był w latach 2009-2013, a jego zadaniem był remont, modernizacja i adaptacja budynku dawnego szpitala na Centrum Promocji i Informacji oraz modernizacja wawelskiego dziedzińca zewnętrznego wraz z drogami dojazdowymi w obrębie wawelskiego wzgórza. Kierownikiem projektu był Hubert Piątkowski, inspektorem wiodącym mgr inż. Jarosław Skrzypek, a koordynatorem do spraw rozliczeń była Bożena Westen. Przedsięwzięcie to było możliwe do zrealizowania dzięki finansowemu wsparciu Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w wysokości około 13,3 mln złotych oraz pochodzącej z budżetu państwa dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w wysokości około 2,35 mln złotych. Podjęte działania miały charakter kompleksowy i obejmowały nie tylko remont i przebudowę wszystkich nawierzchni zewnętrznego dziedzińca wraz z towarzyszącą jej małą architekturą kamienną i drogami dojazdowymi, ale również wymianę sieci teletechnicznej, wodociągowo-kanalizacyjnej i energetycznej. Z kolei adaptacja budynku na Centrum Promocji i Informacji obejmowała również budowę tarasów widokowych od strony północno-wschodniej i południowo-zachodniej. W celu podniesienia komfortu zwiedzania wawelskiego wzgórza zostały również ustawione kamienne ławy, a cały areał został dostosowany dla osób niepełnosprawnych poruszających się na wózkach inwalidzkich. Powierzchnia użytkowa wykonanych nawierzchni to około 10 tys. mkw., podczas gdy podobna powierzchnia Centrum Promocji i Informacji to około

Piaskowiec Długopole* gęstość właściwa gęstość objętościowa porowatość otwarta porowatość całkowita nasiąkliwość wodą przy ciśnieniu atmosferycznym mrozoodporność po 48 cyklach zmniejszenie objętości próbki odporność na ścieranie za pomocą dużego koła odporność na ścieranie na tarczy Boehmego odporność na poślizg wytrzymałość na ściskanie, nas sucho wytrzymałość na ściskanie, próbka zamrożona wytrzymałość na zginanie pod obciążeniem skoncentrowanym, próbka sucha wytrzymałość na zginanie pod obciążeniem skupionym, próbka zamrożona *wg danych uzyskanych z Zakład Przerobu Kamienia Spółki Piasmar, właściciela kopalni piaskowca Długopole w Długopolu Górnym

www.NowyKamieniarz.pl

2 583 kg/m3 2 240 kg/m3 8,56 % obj. 13,28 % obj. 3,84 % wag. 0,04 % obj. 19,6 mm 8 032 mm3 66 117 96 MPa 9,7 MPa 7,8 MPa

790 mkw., nie licząc wspomnianych tarasów widokowych o powierzchni około 370 mkw. Dotychczasową nawierzchnię zewnętrznego dziedzińca wawelskiego stanowiła mozaika wielkich płyt kilku odmian piaskowca. Znajdowały się tu: czerwone, triasowe piaskowce suchedniowskie Kopulak z obrzeżenia Gór Świętokrzyskich, podobne do nich, pochodzące z Dolnego Śląska, często zlepieńcowate dolnopermskie piaskowce z okolicy Słupca (Nowej Rudy – przyp. red.), górnokredowe piaskowce Szczytna i Radków oraz znajdujące się w najgorszym stanie zielonkawe, karpackie piaskowce godulskie Brenna. Wszystkie prace wykonywane w ramach opisywanego projektu były prowadzone z maksymalnym wykorzystaniem elementów dotychczasowej nawierzchni nadających się do powtórnego wykorzystania. Odmienną nawierzchnię posiadało otocznie katedry wawelskiej wyłożone porfirowym brukowcem z permskiego porfiru pochodzącego z Miękini koło Krzeszowic. Ta niezwykle piękna nawierzchnia pochodziła z roku 1845 i pierwotnie rozpościerała się od ulicy Kanoniczej aż do bramy wiodącej na dziedziniec wawelskiego zamku. W czasie poprzednich remontów została ona w większości usunięta i zastąpiona na podjeździe do Bramy Wazów nawierzchnią z dolomitu diploporowego, a przed głównym wejściem do katedry kostką granitową! Tym razem została zachowana i zajmuje dotychczasowe położenie wzdłuż muru otaczającego katedrę od jej południowej strony. W przypadku materiału porfirowego odzysk wyniósł w trakcie prowadzonej inwestycji około 80 proc. Do wyłożenia chodników i częściowo ciągów jezdnych, poczynając od Baszty Złodziejskiej aż do katedry, na tzw. ścieżce rabatowej, na placu przed katedrą i przed budynkiem wystawy stałej „Wawel Zaginiony”, zastosowano płyty grubości 10 – 13 cm, z trzech rodzajów dolnośląskiego piaskowca pochodzących z kamieniołomów w Długopolu, Radkowie i Słupcu. Krawężniki zostały wykonane z granitu ze Strzegomia, a obrzeża wspomnianych nawierzchni z triasowego dolomitu diploporowego z Libiąża. Piaskowiec Długopole Piaskowiec ten jest skałą barwy jasnożółtej do rdzawej z dyfuzyjnymi smugami wietrzeniowymi, tzw. pierścieniami wietrzeniowymi Lieseganga. Jest skałą o charakterze piaskowca skaleniowego o teksturze drobnopsamitowej i o dość dobrym obtoczeniu ziaren, występujących w przedziale 0,2 – 0,6 mm średnicy i o kontaktowym lepiszczu ilastym. W składzie mineralnym, w procentach objętościowych, zawiera ziarna: kwarcu (69 proc.), skaolinizowanych skaleni (17 proc.), łyszczyków 1 (proc.) a także występujące głównie w charakterze lepiszcza minerały ilaste, głównie kaolinit (12 proc.), oraz limonit obecny w formie pigmentu skały (1 proc.). Wykazuje niewyraźną laminację. Piaskowiec Długopole na nawierzchnię dziedzińca wawelskiego został dostarczony przez firmę Piasmar w ilo-

NK 70 (6/2013)

Z KRAJU WYDARZENIA

ści około 2 tys. mkw. płyt grubości 10 cm, w następujących wymiarach: 120 x 80 cm, 80 x 80 cm, 60 x 80 cm, 40 x 80 cm, 40 x 40 cm. Dodatkowo zostały także wykonane z tego surowca ławy i schody, jak również płyty nieregularne oraz krawężniki z przeznaczeniem na tarasy widokowe. Piaskowiec Radków Jest to średnio- lub drobnoziarnisty piaskowiec zbudowany z dobrze obtoczonych ziaren kwarcu z niewielką domieszką ziaren skaleni, o bardzo skąpym, kontaktowym lepiszczu krzemionkowo-ilastym, zawierający niekiedy domieszkę materiału żwirkowego do 5 milimetrów średnicy. Jest skałą barwy żółtawej z zazwyczaj widoczną horyzontalną lub przekątną laminacją. Występuje w grubych ławicach, nawet do parudziesięciu metrów miąższości, przedzielanych mułowcami i marglami. Piaskowiec ten występuje w obrębie tzw. niecki wewnętrznosudeckiej i jest wieku górnej kredy; zawiera także zazwyczaj dwa zespoły charakterystycznego prostokątnego ciosu usytuowanego prostopadle do uławicenia. Piaskowiec Radków na nawierzchnię dziedzińca wawelskiego został dostarczony przez firmę Kopalnie Piaskowca Radków w postaci płyt posadzkowych o powierzchni szlifowanej, grubości 10 cm, w następujących wymiarach

NK 70 (6/2013)

Piaskowie Radków** gęstość właściwa porowatość otwarta nasiąkliwość wodą przy ciśnieniu atmosferycznym odporność na ścieranie na tarczy Boehmego, próbka sucha odporność na ścieranie na tarczy Boehmego, próbka mokra odporność na poślizg (obróbka powierzchni cięta) próba sucha odporność na poślizg (obróbka powierzchni cięta) próba nasycona wodą wytrzymałość na ściskanie, nas sucho wytrzymałość na ściskanie, próbka nasiąknięta wytrzymałość na ściskanie, próbka zamrożona wytrzymałość na zginanie pod obciążeniem skoncentrowanym, próbka sucha wytrzymałość na zginanie pod obciążeniem skupionym, próbka zamrożona obniżenie wytrzymałości na ściskanie po 48 cyklach zamrażania

2218 kg/m3 8,59 % obj. 3,87 % wag. 10659 mm3 25153 mm3 83 74 74 MPa 67 MPa 64 MPa 4,6 MPa 3,8 MPa 13,5

** wg danych uzyskanych od Kopalni Piaskowca Radków

i ilościach: 80 x 80 cm – 80 mkw.; 80 x 60 cm – 145 mkw.; 60 x 60 cm – 140 mkw.; 60 x 40 cm – 120 mkw.; 40 x 40 cm – 70 mkw.

www.NowyKamieniarz.pl

www.ilsegno.it

Ekskluzywna jakość, ceniona na całym świecie od 1935 roku

precyzyjne szczotkowanie mosiądzu przed nałożeniem lakieru zapewnia wyjątkowy połysk i dokładność wykonania odlewów 4 warstwy lakierów bezbarwnych stosowanych przez najbardziej prestiżowych producentów samochodów gwarantują wyjątkową odporność na korozję wysokiej jakości mosiądz z dodat-kiem aluminium, manganu, antymonu oraz innych pierwiastków w odpowiednich proporcjach, dodat-kowo chroni odlewy przed korozją oraz pozwala uzyskać niespotykaną dotąd w branży kolorystykę standaryzacja odlewów zapewnia zawsze jednakową barwę poszcze-gólnych liter i innych wyrobów szybki termin realizacji zamówień

Obsługa klientów w Polsce: PILLA POLSKA SP. Z O.O. ul. Cmentarna 1 96-200 Rawa Mazowiecka tel./fax 046 814 30 23 pillapolska@pilla.com

Próbki wyrobów przebadane w laboratorium Polskiej Akademii Nauk. Wyniki badania dostępne na polskiej stronie www.pilla.com

www.pilla.com Odwiedź nas na nowej stronie

PILLA s.r.l. - Carrè (Vi) Italy - Tel. 0039.0445.890200 - Fax 0039.0445.891988 - info@pilla.com

Z KRAJU WYDARZENIA

Piaskowiec ze Słupca Jest to czerwonej barwy piaskowiec wieku permskiego występujący w obrębie niecki wewnętrznosudeckiej. Zazwyczaj jest średnio- lub gruboziarnisty, nawet z przewarstwieniami frakcji psefitowej; występuje w warstwach 2-3 m miąższości. W jego składzie mineralnym dominuje kwarc (70-80 proc.) a wchodzą w niego jeszcze skaleń, okruchy skał i łyszczyki. Krzemionkowo-ilaste spoiwo stanowi około 10-15 proc.. Piaskowiec ze Słupca na nawierzchnię dziedzińca wawelskiego został dostarczony przez Zakład Górniczy Kopalni Odkrywkowej oraz Złoża Kamienia Piaskowiec Czerwony w postaci płyt posadzkowych o powierzchni szlifowanej, grubości 10 cm, w następujących wymiarach: 120 x 80 cm, 80 x 80 cm, 80 x 60cm, 60 x 40 cm i 40 x 40 cm. Łącznie dostarczono 416 mkw.

ciężar właściwy 2640-2690 kg/m3 ciężar objętościowy 2220-2340 kg/m3 nasiąkliwość 3,64 – 5,25 % wytrzymałość na ściskanie na sucho 55,5 – 103,2 MPa porowatość 11,5 – 16,8 % wytrzymałość na ściskanie, po nasyceniu wodą 40,1 – 65,9 MPa mrozoodporność całkowita ścieralność na tarczy Boehmego 0,39 – 0,32 cm *wg danych uzyskanych od właściciela kopalni Piaskowiec Czerwony w Nowej Rudzie

Dolomit diploporowy Dolomit diploporowy jest skałą barwy żółtobrunatnej, o teksturze mikrytowej lub sparytowej. Często zawiera laminitowe struktury stromatolitowe, a także makroskopowo rozpoznawalne fragmenty glonów Diplopora sp. oraz trochity liliowców Crinoidea, a organizmy te odegrały skałotwórczą rolę w jego powstaniu. Jest wieku środkowego triasu ze środkowej części wapienia muszlowego. Mimo dużej porowatości i zmienności parametrów fizycznych wykazuje dużą odporność na działanie czynników atmosferycznych. Na potrzeby Krakowa dolomit diploporowy eksploatowany był od końca XIV na obszarze monokliny śląsko-krakowskiej, głównie w Libiążu, a także od okolic Chrzanowa po Olkusz i Siewierz. Znajduje zastosowanie

FOT: J.RAJCHEL (4)

Piaskowiec ze Słupca***

Nowe, kamienne elementy dziedzińca wawelskiego jako kamień budowlany, dekoracyjny wewnętrznego i zewnętrznego zastosowania, a także w sztuce sepulkralnej. Dolomit diploporowy na nawierzchnię dziedzińca wawelskiego został dostarczony przez firmę Dolomit, z historycznego miejsca jego wydobycia w kamieniołomie w Libiążu. z Jacek Rajchel

Dolomit z Libiąża**** gęstość właściwa 2822 kg/m3 gęstość objętościowa 2624 kg/m3 nasiąkliwość wodą przy ciśnieniu atmosferycznym 1,7 % wytrzymałość na ściskanie, nas sucho 137 MPa wytrzymałość na ściskanie, po nasyceniu wodą 118 MPa wytrzymałość na ściskanie, po 25 cyklach zamrożenia 103 MPa mrozoodporność po 25 cyklach bardzo dobra odporność na ścieranie na tarczy Boehmego 27 400 mm3/5000 mm2 wytrzymałość na zginanie (siłą skupioną) 21,7 MPa obciążenie niszczące przy otworze na kołek 2430 N odporność na uderzenie (zwięzłość) 11 **wg danych uzyskanych od firmy Dolomit, właściciela Kopalni Dolomitu Libiąż

NK 70 (6/2013)

www.NowyKamieniarz.pl

Z KRAJU TARGI – TEKST SPONSOROWANY

Targi Kamień-Stone coraz bliżej!

uż tylko miesiąc pozostał do największego w Europie Środkowo-Wschodniej wydarzenia dla branży kamieniarskiej – targów Kamień-Stone. O stan przygotowań, obecność liderów i program wydarzeń zapytaliśmy organizatorów. Wiemy, że na targi do Poznania przyjadą liderzy branży, czy możemy powiedzieć jacy? Joanna Mizerska, Międzynarodowe Targi Poznańskie, dyrektor targów Kamień-Stone: Na pewno będą z nami Strassacker, Gestra, Inbra, Promasz, MP Steneko, Emmaboda oraz Red Graniti, Mach Plus, Mc Diam, F.S.E., Dellas czy Marmi Valpolicella. Polskim rynkiem kamieniarskim interesują się także kamieniarze z Indii i Turcji. Program targów też wygląda imponująco. Co szczególnie jest godne uwagi? Marzena Kantor, Geoservice-Christi, wicedyrektor targów Kamień-Stone: Zapraszamy na spotkania i wykłady organizowane wspólnie z Fundacją Twórców Architektury, a szczególnie na debatę „Dlaczego architekci boją się ka-

mienia?”, a także na organizowane we współpracy z ZPBK warsztaty dla kamieniarzy. Przez całą sobotę 9.11. działać będzie też Pogotowie Projektowe udzielające fachowych porad. Tradycyjnie zaplanowaliśmy również układanie mozaiki Lubosza Karwata oraz pokazy wózków widłowych przygotowane przez firmę Toolmex Trucks. Targi za ponad miesiąc, czy już dziś można kupić bilet wstępu? Joanna Mizerska: Tak, chętni do odwiedzenia Kamień-Stone mogą poprzez stronę internetową zakupić bilet wstępu. Uprawnia on do zwiedzania ekspozycji targowej oraz aktywnego udziału w programie wydarzeń. Ponadto zachęcamy do rezerwacji, poprzez naszą stronę, miejsc w hotelach na czas targów. Wtedy ceny są bardziej przystępne. Organizatorzy: Międzynarodowe Targi Poznańskie sp. z o.o. Geoservice-Christi sp. z o.o. Więcej informacji na: www.kamien-stone.mtp.pl, www.kamien-stone.pl

www.NowyKamieniarz.pl

NK 70 (6/2013)

Z KRAJU KSZTAŁCENIE ZAWODOWE

Spartaczeliśmy? W

yzwalając działalność gospodarczą z gorsetu krępujących ją przepisów, Mieczysław Wilczek zasłużył sobie na miano ojca współczesnego polskiego kapitalizmu. PRL-owski minister zasługuje też na tytuł ojca chrzestnego większości polskich zakładów kamieniarskich. Pozwolił na wykształcenie się licznej grupy przedsiębiorców, którzy choć często 25 lat temu mieli niewielkie pojęcie o kamieniu, swoją energią, pomysłowością, uporem i pracą stworzyli przez lata nowoczesne polskie kamieniarstwo. Czas pasjonujących debiutów powoli mija, narasta proces oczyszczania branży z firm najsłabszych, niemających podstaw finansowych bądź umiejętności konkurowania na rynku. Nadchodzi czas potwierdzania swych umie-

”

Partacz dawniej: rzemieślnik nienależący do cechu mimo jego istnienia. Obecnie: człowiek robiący coś źle, nieudolnie lub niedbale.

jętności i konkurowania kwalifikacjami. Niestety tzw. ustawa Wilczka, choć dała gigantyczny impuls do rozwoju przedsiębiorczości, jego fundamentem uczyniła ruinę dawnego systemu kwalifikacji. Brak konieczności posiadania rzemieślniczego dyplomu skutkował błyskawicznym spadkiem znaczenia organizacji cechowych i izb rzemieślniczych. Upadek ich znaczenia oznaczał gorszą jakość kształcenia i oceny nabytych umiejętności. To skutkowało dalszym spadkiem znaczenia papierów mistrzowskich i czeladniczych. Domykało się błędne koło powodujące upadek systemu uznania kwalifikacji znanego w Polsce od średniowiecza. Warto przypomnieć, że organizacje cechowe łączące rzemieślników jednej profesji (lub też kilku pośrednich) przybyły do Polski w XIII i XIV w. wraz z licznymi osadnikami niemieckimi, ściąganymi do nowo powstałych miast (a właściwie nowo lokowanych) przez lokalnych książąt piastowskich. Cech, od niemieckiego słowa

NK 70 (6/2013)

Za chwilę minie 25 lat, odkąd minister przemysłu Mieczysław Wilczek zlikwidował obowiązek posiadania kwalifikacji rzemieślniczych do prowadzenia działalności gospodarczej. zeichen oznaczającego znak (którym posługiwali się członkowie danego cechu), był z jednej strony organizacją towarzyską, swoistym miejscem wymiany doświadczeń i pomocy, z drugiej – samorządową. W kompetencje cechu wchodziły kontakty z lokalnymi władzami i lobbing na rzecz członków, ale także dbanie o interes poprzez blokowanie możliwości działania tzw. partaczy (czyli rzemieślników nienależących do cechu), ustalanie poziomu cen na poszczególne produkty i usługi zapewniającego pracę i zarobek wszystkim członkom cechu, dbanie o jakość tych usług oraz jakość kształcenia w zawodzie. Co ciekawe, partaczami nie były osoby nieznające fachu, ale rzemieślnicy niepodlegający jurysdykcji miejskiej, np. artyści dworscy a w miastach królewskich rzemieślnicy żydowscy na mocy specjalnych przywilejów. Grupę tę zasilało także liczne grono wędrownych czeladników nieposiadających środków na przystąpienie do egzaminu mistrzowskiego. Szczególnie ci ostatni, nie ponosząc kosztów przynależności do cechu, mogli oferować swoje usługi taniej niż rzemieślnicy cechowi. Ewolucja znaczenia słowa partacz wynika raczej z czarnego PR-u (jak określilibyśmy to dziś) robionego niezależnym przez cechowych, niż z gorszej jakości usług partackich w średniowieczu. Kontrowersyjne egzaminy Funkcje, jakie spełniały dawniej cechy, po 1989 r. wzięły na siebie różnego rodzaju organizacje przedsiębiorców. W odróżnieniu od cechów w ich działalność mogli włączyć się ci, którzy nie posiadali papierów potwierdzających kwalifikacje. Stowarzyszenia, związki, federacje wzięły na siebie rolę branżowych organizacji towarzyskich, zajęły się lobbingiem lokalnym bądź krajowym na rzecz swojej branży oraz organizacją promocji wyro-

www.NowyKamieniarz.pl

Z KRAJU KSZTAŁCENIE ZAWODOWE

bów. W mniejszym bądź większym stopniu zajmują się także kształceniem ustawicznym członków, organizując konferencje i seminaria podnoszące kwalifikacje i aktualizujące wiedzę ich uczestników. Tego coraz częściej wymagają od przedsiębiorców klienci. – Kamieniarstwo wymaga określonej wiedzy o materiale i sposobie jego obróbki. Wskutek upadku systemu edukacji zawodowej opartego na szkołach zawodowych i technikach jedynym potwierdzeniem kwalifikacji są obecnie dyplomy czeladnicze i mistrzowskie – mówi Stanisław Sitarz, przewodniczący Związku Pracodawców Branży Kamieniarskiej, nauczyciel zawodu, od kilkunastu lat członek komisji egzaminacyjnej Dolnośląskiej Izby Rzemieślniczej we Wrocławiu w zawodach kamieniarz i brukarz. Krzysztof Skolak, prezes strzegomskiego Granexu, choć sam uważa się za doświadczonego kamieniarza, dyplom mistrzowski zdobył latem tego roku. – Rozróżnijmy wykształcenie od posiadania fachu. Egzamin czeladniczy czy mistrzowski to nie tylko potwierdzenie teoretycznej wiedzy, ale także sprawdzenie umiejętności w części praktycznej, o której często się zapomina – mówi prezes Granexu. Stanisław Sitarz: Kamieniarstwo wymaga określonej wiedzy o materiale i sposobie jego obróbki. Wskutek upadku systemu edukacji zawodowej opartego na szkołach zawodowych i technikach jedynym potwierdzeniem kwalifikacji są obecnie dyplomy czeladnicze i mistrzowskie. Kontrowersje wzbudza jednak przede wszystkim część teoretyczna egzaminu. Około 80 proc. wiedzy, którą posiadać powinien czeladnik bądź mistrz, dotyczy prowadzenia biznesu – prawa pracy, podstaw księgowości, makro- i mikroekonomii, ochrony środowiska, zarządzania zasobami ludzkimi itp. – Wydaje się, że te wymagania nie przystają nieco do współczesności. Nie każdy musi znać podstawy księgowości. Nie jest to obecnie wiedza konieczna do prowadzenia działalności gospodarczej, gdyż tego typu usługę można zamówić w wyspecjalizowanej firmie – przyznaje Krzysztof Skolak. Pozostałe 20 proc. to wymagania branżowe – wiedza o materiale, narzędziach, technikach obróbki. Niestety tutaj także pytania bywają niejako z innego świata i dotyczą np. właściwych proporcji składników lastryka czy cięcia piłami karborundowymi. W przypadku materiałoznawstwa dominują pytania o kamień rodzimy, a obra-

www.NowyKamieniarz.pl

Wykaz izb rzemieślniczych, które powołały komisje egzaminacyjne czeladnicze i mistrzowskie w zawodzie kamieniarz Bielsko-Biała – Beskidzka Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości www.izba.bielsko.pl Bydgoszcz – Kujawsko-Pomorska Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości www.izbarzem.pl Częstochowa – Częstochowska Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości www.cirzem.pl Gdańsk – Pomorska Izba Rzemieślnicza Małych i Średnich Przedsiębiorstw www.pomorskaizba.com.pl Gorzów Wielkopolski – Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości www.republika.pl/izbarzemgorz Kalisz – Izba Rzemieślnicza i Przedsiębiorczości www.irip.kalisz.pl Katowice – Izba Rzemieślnicza oraz Małej i Średniej Przedsiębiorczości www.ir.katowice.pl Kielce – Izba Rzemieślników i Przedsiębiorców www.izbarzemieslnicza.pl Kraków – Małopolska Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości www.izba.com.pl Nowy Sącz – Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości www.izbarzem.nsi.pl Olsztyn – Warmińsko-Mazurska Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości www.izbarzem.olsztyn.pl Opole – Izba Rzemieślnicza www.izbarzem.opole.pl Poznań – Wielkopolska Izba Rzemieślnicza www.irpoznan.com.pl Radom – Izba Rzemiosła i Małej Przedsiębiorczości www.izbarzemiosla.radom.pl Rybnik – Izba Rzemieślnicza w Rybniku e-mail: izbarybnik@neostrada.pl Rzeszów – Izba Rzemieślnicza www.izba.rze.bip-online.pl Słupsk – Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości Pomorza Środkowego www.rzemioslo.slupsk.pl Szczecin – Izba Rzemieślnicza Małej i Średniej Przedsiębiorczości www.irszczecin.pl Szczecin – Zachodniopomorska Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości www.zirzip.szczecin.pl Świdnica – Izba Rzemieślnicza i Małej Przedsiębiorczości e-mail: izbaswidnica@interia.pl Tarnów – Izba Rzemieślnicza oraz Małej i Średniej Przedsiębiorczości www.izbarzemieslnicza.tarnow.pl Warszawa – Izba Rzemieślnicza Mazowsza, Kurpi i Podlasia www.izbarzem-mkp.com.pl Wrocław – Dolnośląska Izba Rzemieślnicza www.izbarzemieslnicza.com.pl Zielona Góra – Izba Rzemieślnicza i Przedsiębiorczości www.izba.zgora.pl

NK 70 (6/2013)

Z KRAJU KSZTAŁCENIE ZAWODOWE

biany obecnie najczęściej kamień importowany jest niemal zupełnie pomijany. – Pytania do części teoretycznej zarówno ustnej, jak i pisemnej przygotowują członkowie komisji egzaminacyjnych – wyjaśnia Stanisław Sitarz. – Przez ponad 20 lat nie zmuszaliśmy do kształcenia zawodowego, dodatkowo jest to praca społeczna. Brakuje więc osób, które mogłyby zasiadać w komisjach i przygotować pytania odpowiadające obecnym wymaganiom – dodaje Krzysztof Skolak. Czy można liczyć na Krzysztof Skolak: Oczywiście do uczciwego prowadzenia biznesu nie jest konieczny certyfikat. Ale mechanizm rynku, który reguluje jakość usług, działa w moim przekonaniu zbyt wolno. Certyfikacja kwalifikacji może pomóc we wskazaniu klientom, komu warto zaufać w pierwszej kolejności. poprawę? – Dochodzą do mnie informacje, że pytania mają być opracowywane na stopniu centralnym i takie same dla całego kraju. Mam nadzieję, że będziemy mogli mieć wpływ na ich treść – mówi Stanisław Sitarz.

kamieniarskie związane z wykorzystaniem funduszy unijnych – mówi Stanisław Sitarz. Dyplom mistrzowski, który pozwala na szkolenie uczniów w zakładzie, umożliwia także sięgnięcie po środki Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej na kształcenie młodocianych pracowników. – Tego typu rozwiązanie jest bardzo popularne w brukarstwie. Pieniądze z Funduszu Pracy pomagają obniżyć koszty zatrudnienia uczniów w zakładzie, jednocześnie dając im wymagane przez rynek pracy doświadczenie zawodowe – dodaje Stanisław Sitarz. Choć system cechowy ma wiele wad i ogranicza konkurencję wśród usługodawców, to jego niewątpliwą zaletą był stosunkowo jasny i obiektywny system kształcenia i certyfikacji zawodowej. Nikt nie domaga się od kamieniarzy z 20-letnim stażem konieczności zdobycia dyplomu mistrzowskiego. Wydaje się jednak, że inwestycja w potwierdzenie kwalifikacji i fachowości może przynieść firmie realny zysk. W dłuższej perspektywie promowanie tego typu kształcenia zawodowego, przy niewydolności powszechnego systemu szkolnictwa, pomoże zapewnić branży dopływ wykwalifikowanych pracowników. Aby jednak tak się stało, potrzebni są mistrzowie, którzy nauczą młodzież nowoczesnego kamieniarstwa. Do dzieła! z Szymon Paź

Po co to komu? Czy w sytuacji, gdy rząd likwiduje ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej w ponad stu kolejnych zawodach, warto nabywać potwierdzenie kwalifikacji? – W ostatnich latach rynkiem usług rządziła przede wszystkim cena. Wraz z deregulacją zawodów i likwidacją państwowych egzaminów cierpieli na tym klienci, ale cierpieli także rzetelni rzemieślnicy. Oczywiście do uczciwego prowadzenia biznesu nie jest konieczny certyfikat. Ale mechanizm rynku, który reguluje jakość usług, działa w moim przekonaniu zbyt wolno. Na miejsce jednego nieuczciwego przedsiębiorcy pojawia się pięciu czy dziesięciu nowych. Certyfikacja kwalifikacji może pomóc we wskazaniu klientom, komu warto zaufać w pierwszej kolejności. Szczególnie że, jak zauważamy, cena coraz częściej nie jest jedynym czynnikiem decydującym o zamówieniu – mówi Krzysztof Skolak. Papiery czeladnicze czy mistrzowskie można jednak przeliczyć na żywą gotówkę w bardziej dostrzegalny sposób. – Chyba wszyscy zdajemy sobie sprawę, że firma nieposiadająca w swoich szeregach wykwalifikowanego rzemieślnika – czeladnika bądź mistrza kamieniarskiego – nie ma szans, aby wykonać montaż nagrobka na cmentarzu w Niemczech. Coraz częściej podobny wymóg pojawia się w Polsce w przetargach na prace

NK 70 (6/2013)

www.NowyKamieniarz.pl

Z KRAJU LUDZIE Z BRANŻY

amieniarze to często ludzie nietuzinkowi. Swoją pracą, ale również osobowością odciskają ślad w swojej epoce. 11 listopada mija 25 rocznica śmierci największego kamieniarza wśród aktorów i aktora wśród kamieniarzy. Życiorys Himilsbacha jest jak składowisko odpadów w zakładzie kamieniarskim – znaleźć tam można wszystko, ale praktycznie nic do niczego nie pasuje. Specyficzne podejście do życia, swojej własnej osoby, pracy i otoczenia, stworzyły życiorys barwny, ale i w wielu miejscach absurdalny. Od najmłodszych lat młody Jasio musiał radzić sobie z realiami życia sieroty, trudami okupacji i Polski powojennej. Radził sobie jak umiał, jak wielu młodych ludzi w tamtych czasach. Udało mu się uniknąć kul niemieckich strażników, ale milicja PRL była skuteczniejsza. Za swoje czyny trafił do poprawczaka, a stamtąd za dobre sprawowanie (!) do kamieniołomów w Strzegomiu. Wielokrotnie powtarzał, że było to rzeczywiste wyróżnienie. „Sto razy bardziej wolał pracę w kamieniołomie niż na polu. Zadaniem chłopaków było obrabianie surowych bloków kamienia, odłupanych podczas wybuchów. Była to ciężka praca, ale nauczył się kamieniarstwa”. Należy przypuszczać, że pracował nie tylko w kamieniołomach Strzegomia, ale także Kostrzy czy Rogoźnicy. Trzeba pamiętać, że nie był to „grzeczny chłopiec” i pracował przymusowo, dlatego nie powinny dziwić takie wspomnienia: „Przeważnie nam się nie chciało – wspomniał w jednym z wywiadów. – Zwłaszcza że odkryliśmy niedaleko stary, zalany wodą kamieniołom na terenie dawnego obozu Gross-Rosen. Tam walało się sporo gotowych bloków, trzeba było tylko trochę z wierzchu oskrobać. Pchaliśmy nasze wózki w tamtą stronę, a z powrotem właziliśmy na kamienie. Z góry fajnie się zjeżdżało. A w niedzielę chodziliśmy nad ten zatopiony kamieniołom i spuszczaliśmy wózki po szynach. Przyjemnie było patrzeć, jak ten ciężki wózek leci po szynach, nabiera szybkości, potem fruwa w powietrzu i wali się do 70metrowego dołu. Najpierw słychać plusk wody, a potem ogromna fontanna strzela pod niebo. To była frajda i czysty wandalizm. Ale nie mieliśmy nawet radia, a z nudów człowiek może wszystko zrobić”. Opis ten, choć bardzo szczegółowy, może być przykładem wizualizacji fantazji młodego człowieka, który z nudów ciskał kamienie do zalanego kamieniołomu i z kolegami wyobrażał sobie, jak by to było, gdyby wagonik rozpędzić w taki właśnie sposób… Choć wcześniej i później imał się różnych zawodów, to z kamieniarstwem związał się najbardziej. „To był jego pierwszy zawód, który lubił i który nigdy go nie zawiódł”. W Strzegomiu Himilsbach nauczył się bardzo ważnej dla jego przyszłości rzeczy: czytać książki. To uaktywniło jego najbardziej niepojęty talent literacki i zaowocowało przygodą z artystyczną bohemą Warszawy. Opowiadania, które pisał, wprawiały w zdumienie „zawodowych” literatów, a towarzyskość, prosta, szorst-

NK 70 (6/2013)

„Rejs na krzywy ryj” Biografię Jana Himilsbacha przybliża czytelnikom „Nowego Kamieniarza” Krzysztof Skolak. ka powierzchowność i dar opowiadania zaskarbiły mu rzesze znajomych z kręgów, o których chłopak z nizin społecznych i z kryminalną przeszłością mógł tylko marzyć.Choć jako literat radził sobie całkiem dobrze, a kariera aktorska wyniosła go na najwyższe poziomy popularności, to ani pisarze, ani aktorzy w tamtych czasach za wiele nie zarabiali. A przy mocno towarzyskim trybie życia pieniędzy często brakowało. Dlatego z pracą kamieniarza związany był bardzo długo. W Warszawie pracował mniej lub bardziej regularnie w zakładach kamieniarskich zlokalizowanych przy Powązkach. W tym kontekście pojawiają się takie nazwiska z branży, jak Cybulski, Krzesiewicz, Trzciński. Zdaniem Krzesiewicza „Himilsbach był dobrym, solidnym i starannym kamieniarzem. Nie trzeba było po nim poprawiać. Robił, co mu kazali. A praca w tamtych czasach była o wiele trudniejsza niż dzisiaj. Nie było specjalistycznych maszyn, wszystko

www.NowyKamieniarz.pl

Z KRAJU LUDZIE Z BRANŻY

trzeba było skuwać, szlifować i obrabiać ręcznie”. Materiał w PRL-u, zwłaszcza zaraz po wojnie, był bardzo cennym towarem. Błąd kamieniarza był więc bardzo kosztowny. Z tego powodu ceniono fachowców dobrze wykonujących swoją pracę. Dodatkowym atutem Himilsbacha były kontakty, które miał w kamieniołomach w Strzegomiu. Podobno pomagał załatwić bloki czy płyty poza kolejką. Anegdot z udziałem Himilsbacha jest mnóstwo. Ile jest w nich prawdy, wie niewielu, ale nie na prawdzie polega ich urok. Niektóre z nich dotyczą kamieniarstwa.

”

Anegdot z udziałem Himilsbacha jest mnóstwo. Ile jest w nich prawdy, wie niewielu, ale nie na prawdzie polega ich urok.

„Himilsbach często opowiadał anegdotę o tym, jak w Warce na cmentarzu potajemnie przed władzami peerelowskimi naprawiał grobowiec przywódcy powstania listopadowego Piotra Wysockiego. Wysocki, skazany na „zesłanie” do Warki dożył tam swoich dni, do końca ponoć jednak nie rezygnując z wielkiego hobby, jakim były kobiety […]. Na czas remontu kamieniarze ukryli jego trumnę pod płotem i gdy nieśli ją cmentarną alejką z powrotem do grobu, zagrodziła im drogę starucha z la-

ską. Ale ciągle jeszcze elegancka, z rękawami zakończonymi wytworną koronką. Zatrzymała władczym gestem kondukt, stuknęła laseczką w trumnę. Piotruś? – spytała. Kamieniarze skinęli tylko głowami, nie byli w stanie wykrztusić słowa, stali jak zahipnotyzowani. Ona natomiast wszczęła z Piotrusiem miłosny dialog, coś mu mówiła, o coś pytała. Odprowadziła go do grobu, asystowała przy zamurowywaniu trumny i klęczała, gdy kamieniarze już odeszli”. Mitomania towarzysząca Himilsbachowi, zarówno wynikająca z jego własnych słów, jak i słów ludzi, którzy się przez lata z nim stykali, sprawia, że nie można jednoznacznie powiedzieć, co jest tak naprawdę jego kamieniarskim dziełem. Jeżeli chodzi o odbudowywaną po wojnie Warszawę, to „w kręgu podejrzeń” jest prawie wszystko. Od detali MDM-u przez napisówki cmentarne na Powązkach po zabytki Starówki z kolumną Zygmunta na czele. Spytany kiedyś podczas wywiadu, którą twórczość sobie bardziej ceni – literacką czy kamieniarską, bez wahania odpowiedział, że kamieniarską. Uzasadnił to w swoim charakterystycznym stylu: „Bo tą twórczością nikt sobie d… nie podetrze”. z Krzysztof Skolak Wszystkie cytaty pochodzą z książki Anny Poppek Rejs na krzywy ryj. Jan Himilsbach i jego czasy wydanej przez wydawnictwo vis-à-vis Etiuda, Kraków 2013.

:\VRND Z\GDMQRĂÉ QDU]ÙG]L GLDPHQWRZ\FK RG ',$%²®

DIABÜ® Diamantwerkzeuge Heinz Büttner GmbH 35713 Eschenburg · Germany Tel.: +49 (0) 27 70 - 91 33 - 0 Fax: +49 (0) 27 70 - 91 33 - 25 Mail: info@diabue.com Web: www.diabue.com

NK 70 (6/2013)

Kontakt w Polsce Patryk Knapik Tel.: +48 77 46 32 090 Tel. kom.: 600 355 427 Mail: patrykknapik@poczta.fm

www.NowyKamieniarz.pl

SYNTETYK 28-100 BUSKO ZDRÓJ, ul. Bohaterów Warszawy 97b tel./fax: +48 41 379 82 12, kom. +48 602 705 711 tel.: +48 41 379 82 28, e-mail: lupiarki@interia.pl FILIA W STRZEGOMIU 58-150 STRZEGOM, ul. Kasztelańska 10a tel./ fax +48 74 855 10 27, kom. +48 666 520 269

KLEJE - Poliestrowe kleje, szpachle używane do każdego rodzaju kamienia. W ofercie posiadamy kleje o różnej gęstości i kolorystyce. - Epoksydowe, mrozoodporne o wysokiej wytrzymałości

PRODUKTY SPECJALNE - Impregnaty (również do piaskowca) - Preparaty do eliminacji defektów powierzchniowych - Środki do nadania efektu postarzania oraz mokrego kamienia - Produkty do ożywiania poleru i koloru - Woski - Antygraffiti

FINEGRAIN Najnowszej generacji, niezawodne narzędzia syntetyczno-diamentowe do szlifowania i polerowania granitu i marmuru. Nowość na rynku: wagony finegrain przeznaczone do bardzo twardych granitów oferują bardzo dobrą jakość poleru.

Łupiarki i automatyczne. Linie produkcyjne do łamania kamienia i betonu. Kruszarki, podajniki, przesiewacze.

Profesjonalne oczyszczalnie wody dla zakładów kamieniarskich.

Z KRAJU FIRMY KAMIENIARSKIE

stnieje pogląd, że już od kilku lat nie ma możliwości stworzenia firmy kamieniarskiej, która miałaby szansę na przetrwanie i rozwój. Jest w tym sporo racji, a przykładów każdy zna choćby kilka, jak to pod wpływem opinii ludzi niezwiązanych z branżą – że kamieniarstwo to dobry interes – powstają firmy czy to handlowe, czy zakłady, których los jest dość podobny. Najpierw huraoptymizm, pewne inwestycje (raczej niewielkie), potem wielkie rozczarowanie i koniec przygody z kamieniem. Nasza branża nie różni się aż tak bardzo od innych. To, czy odniesiemy sukces, czy poniesiemy klęskę, zależy od rzetelnej pracy, wiedzy i umiejętności nie tylko w zarządzaniu, ale również w dziedzinie, w której chcemy działać. Nie wystarczy wiedza podstawowa i dobre chęci. Mimo to nawet na dość rozwiniętym rynku i przy dużej konkurencji można stworzyć firmę, która się rozwija. To udało się Markowi Buganiukowi, właścicielowi firmy Anmar z Bielawy.

FOT. D. WAWRZYNKIEWICZ

Czasy są normalne Rozmowa z Markiem Buganiukiem z firmy Anmar „Nowy Kamieniarz”: Od kiedy funkcjonuje pan w branży i jak doszło do powstania firmy? Marek Buganiuk: Zaczęło się w 1998 roku, gdy powołaliśmy z braćmi firmę M.E.J.A. Nie był to przypadek, wcześniej wszyscy pracowaliśmy w zakładach kamieniarskich. Pochodzimy z Piławy Górnej, więc szansa na pracę po szkole było głównie w kamieniarstwie. Z braćmi produkowaliśmy hurtowo nagrobki i sprzedawaliśmy je zakładom kamieniarskim. Po kilku latach nasze drogi rozeszły się i tak dwa lata temu rozpocząłem działalność już samodzielnie, jako Anmar. Zakład, w którym Anmar prowadzi działalność, istniał już wcześniej? Firmę kamieniarską w tym miejscu stworzył pan Wojtal, ale zakład odkupiłem od Grzegorza Adamusa. Nie musiałem dzięki temu tworzyć go od podstaw. Kilku klientów było przyzwyczajonych do zakupów w tym miejscu i dość szybko zaakceptowali mnie jako producenta. Potem pozyskiwałem kolejnych i tak firma powoli rozwija się. Jednak przejęcie zakładu ma też swoje wady. W miarę prowadzenia działalności zauważam, że są elementy, które można byłoby wykonać inaczej, dlatego cały czas dostosowuję do go swoich potrzeb. Jaki jest profil produkcji? Produkuję hurtowo nagrobki i płyty polerowane. Te dwa segmenty rynku są w przypadku Anmaru mniej więcej tej

NK 70 (6/2013)

samej wielkości. Moimi klientami są zakłady kamieniarskie montujące nagrobki oraz te, które je produkują. Nie zajmuję się w ogóle montażami. Przez lata należałem do tej grupy kamieniarzy, która walczyła z importem gotowych nagrobków z Chin. Ale w końcu uznałem, że one są i będą, zatem nie ma o co walczyć, tylko trzeba zaakceptować fakty. Sam wprowadziłem do oferty nagrobki chińskie, które importuję od kilku producentów. Można oczywiście wyklinać nagrobki wyprodukowane w Azji, ale jest grupa klientów, która ma bardzo ograniczone środki na pomnik, więc w kategorii „jak najtańszy” oferta chińska jest jedyna. Tani nagrobek w konkurencyjnej cenie można by ewentualnie wyprodukować z polskiego granitu, niestety dostęp do bloków jest bardzo ograniczony, bo produkcja bloków w naszych kopalniach jest zbyt niska. W ostatnich miesiącach zauważyłem, że po okresie gwałtownego wzrostu sprzedaży nagrobków Made in China obecnie sytuacja się ustabilizowała, a popyt na nie nawet chyba spadł. Jakiej grubości płyty produkuje Anmar w Bielawie? Produkuję przede wszystkim grubą płytę. Już od lat podstawowym materiałem jest impala i materiały skandynawskie. Istnieje spore zapotrzebowanie na Vangę, Kuru Grey i całkiem czarne materiały, ale trudno dostać dobre jakościowo bloki. Na złożu Vangi byłem dwa tygodnie temu i nie znalazłem ani jednego wolnego bloku, który nada-

www.NowyKamieniarz.pl

Z KRAJU FIRMY KAMIENIARSKIE

wałby się do produkcji nagrobkarskiej. Cienkiej płyty produkuję bardzo mało, w zasadzie śladowe ilości. Podaż takich płyt z importu jest tak duża, a ceny tak niskie, że trudno konkurować.

Zakład firmy Anmar Marek Buganiuk odkupił od Grzegorza Adamusa.

”

Nie można ciągle wspominać, jak to było pięć czy dziesięć lat temu. Działamy w takich, a nie innych warunkach. W mojej opinii obecna sytuacja w kamieniarstwie jest właściwa. Wcześniej zyskowność była chyba zbyt duża. Ludzie nie liczyli kosztów, ci którzy nie zmienili zwyczajów, mają teraz problemy. Ale powodów do rozpaczy nie ma. Wystarczy nie ponosić niepotrzebnych kosztów, inwestować z głową i pracować.

Teren zakładu ma powierzchnię 54 arów co pozwoli na przyszłą rozbudowę firmy.

Ile osób pracuje obecnie w zakładzie? Mamy 15 pracowników. Całe szczęście jesteśmy w rejonie, w którym znalezienie pracownika, który wie, co to kamień, nie jest niemożliwe. Dzięki temu mam dobrą załogę. Chcę utrzymywać zatrudnienie na tym poziomie nawet przy wzroście produkcji. W takim wypadku lepiej inwestować w maszyny, bo w dłuższej perspektywie to bardziej opłacalne. Kupiłem zakład w całości, więc od początku posiadałem sprzęt pozwalający na produkcję płyt i nagrobków. Oczywiście przez te dwa lata dokupiłem kilka maszyn, przede wszystkim trzy urządzenia od Promaszu: trak jednolinowy i dwie polerki automatyczne. Planuję postawienie jeszcze dwóch monolin i jednej polerki. Linówki pozwolą na zrezygnowanie z jednego z trzech diakersów, jakie mam. Dodatkowo charakteryzują się mniejszym zużyciem prądu, a to ma duże znaczenie w optymalizacji produkcji pod względem kosztów. Obecnie buduję też oczyszczalnię. Mam nadzieję, że te inwestycje pozwolą na spokojną pracę przez kolejne dwa – trzy lata. Kolejne inwestycje będą odpowiedzią na zapotrzebowanie, na szczęście miejsce na rozbudowę mamy, gdyż zakład ma powierzchnię 54 arów. Wydaje się, że podchodzi pan do pracy ze spokojem, nie narzeka, nie zapala się. Myślę, że tak jest lepiej, nie należy popadać w skrajności. Dookoła wszyscy narzekają, a dla mnie ten rok jest przyzwoity. Do codziennych problemów w zasadzie się przyzwyczaiłem. Początek roku był kiepski, bo zima była długa, ale teraz wszystko dzieje się normalnie. Tej normalności nieco szkodzą kiepskie nastroje. Nie można ciągle wspominać, jak to było pięć czy dziesięć lat temu. Działamy w takich, a nie innych warunkach. W mojej opinii obecna sytuacja w kamieniarstwie jest właściwa. Wcześniej zyskowność była chyba zbyt duża. Ludzie nie liczyli kosztów, ci którzy nie zmienili zwyczajów, mają teraz problemy. Ale powodów do rozpaczy nie ma. Wystarczy nie ponosić niepotrzebnych kosztów, inwestować z głową i pracować.

FOT. D. WAWRZYNKIEWICZ

(3)

Co pańskim zdaniem utrudnia działalność takim firmom jak Anmar? Myślę, że dla mniejszych firm mogłaby być lepsza dostępność kredytów. To bardzo ułatwiłoby rozwój i codzienną działalność. Mam też nadzieję, że w końcu wszyscy zrozumieją, że nic dramatycznego na rynku się nie dzieje i nastroje poprawią się. W mojej opinii to chyba największy obecnie problem. z Rozmawiał Dariusz Wawrzynkiewicz

NK 70 (6/2013)

www.NowyKamieniarz.pl

Z KRAJU FIRMY KAMIENIARSKIE

Cena liczy się bardziej

Czy przez te lata zauważył pan, że znikają lokalne zakłady kamieniarskie? Nie dostrzegam takich zmian, zdecydowana większość zakładów w naszym sąsiedztwie działa nadal. Wiele z nich nie ogranicza się już do stawiania nagrobków, a zajmują się dodatkowo budowlanką. Tę sytuację właśnie staramy się wykorzystać, oferując kamieniarzom przycięty na wymiar materiał. Obserwuję natomiast, że liczba wystawek z chińskimi nagrobkami nie rośnie, a wręcz maleje. Jak ocenia pan ten rok w kamieniarstwie? Początek roku był trudny, zima była długa i branża mocno to odczuła. W kwietniu jednak szybko nadrobiliśmy stra-

NK 70 (6/2013)

FOT. D.

„Nowy Kamieniarz”: Początek działalności firmy Olkam to lata 70. Jak ocenia pan pozycję firmy na rynku kamieniarskim po czterdziestu latach działalności? Piotr Oleksiewicz: Firma powstała w 1975 roku, założył ją mój ojciec. Od początku podstawą działalności była produkcja i montaż nagrobków. Jako pierwsi w okolicy wykonywaliśmy nagrobki granitowe, przedtem stawiane były głównie z lastriko. W 2005 roku przejąłem zakład od ojca. Zajmujemy się produkcją i montażem nagrobków i ta działalność jest zdecydowanie przeważająca. Wykonujemy też elementy budowlane na konkretne zlecenie pod wymiar, realizujemy budowlane prace montażowe z wykorzystaniem kamienia. W styczniu 2010 roku wraz z wspólnikiem dałem początek firmie Olkam sp. z o.o. Koncentrujemy się tu na kompleksowej obróbce bloków, sprzedajemy płyty, kamień do zastosowań budowlanych, ogrodowych, kostkę granitową oraz doradzamy w zakresie zastosowań poszczególnych materiałów. Jesteśmy więc znani na lokalnym rynku. Właściwie jako jedyni na tym terenie poszerzyliśmy działalność o produkcję elementów budowlanych. Wykonujemy też sporo prac zleconych przez Urząd Miasta Piotrkowa Trybunalskiego, po prostu znają jakość naszych prac i ufają nam. Ostatnio wykonywaliśmy groby wojenne i 45 granitowych krzyży wojennych w kwaterze legionistów.

MŁYNARCZYK

O tym, jak w centralnej Polsce stworzyć stabilnie prosperujący i rozwijający się biznes kamieniarski, rozmawialiśmy z Piotrem Oleksiewiczem, współwłaścicielem firmy Olkam w Piotrkowie Trybunalskim.

cony czas. W ogólnym rozrachunku mam nawet więcej zamówień na nagrobki niż w ubiegłym roku. Teraz najlepszy kamieniarz to ten, który ma pieniądze, zimą kupuje bloki i nie musi się martwić w sezonie o materiał. Niestety teraz trudno jest o dobry materiał, brakuje na przykład popularnej Vangi czy Kuru. Bloki II kategorii są, ale poszukuję materiału najwyższej jakości. Może być droższy, byle był dobry, bo w przeciwnym razie klient nie odbierze postawionego nagrobka. Próbowałem zaopatrywać się w granity ukraińskie, kupowałem m.in. Tokowskiego. Z kamieniem z Ukrainy jest ten problem, że kupuje się bloki właściwie bez możliwości reklamacji. Jak pan sądzi, skąd te braki? Firmy wydobywcze wolą chyba realizować pojedyncze zamówienia na duże ilości materiału. Być może to Chińczycy zamawiają duże partie kamienia. Często jest to jednak błąd, przez takie działanie traci się dotychczasowych klientów, którzy zmuszeni są szukać dostawców gdzie indziej. Istnieje szansa, że już nie wrócą, bo znajdą kogoś, kto prowadzi inną politykę w stosunku do swoich stałych, choć mniejszych klientów. Skąd pomysł na firmę zajmującą się przerobem bloków? Postawiliśmy na rozwój skali działalności z kilku powodów. Przede wszystkim przez rozwijający się w Polsce rynek zastosowania kamienia – coraz więcej klientów chce mieć blat lub schody z granitu. Z tego powodu też, aby

www.NowyKamieniarz.pl

Paweł Wojak, właściciel Pawlimeksu

Z KRAJU FIRMY KAMIENIARSKIE

zapewnić wysoką jakość oferowanych produktów, zdecydowaliśmy się na cięcie bloków oraz produkcję płyt surowych, polerowanych, płomieniowanych, szczotkowanych i satynowanych. Chcemy zawsze mieć pewność, jaki materiał końcowy mamy do zaoferowania. Dotyczy to także produkowanych przez nas nagrobków. Dzisiaj ważne jest, żeby mieć dobry materiał, niekoniecznie tani. Moi klienci często pytają przez telefon, czy materiał jest naprawdę dobry. Mam taką zasadę, że mówię im szczerze, jak jest, bo to najlepsza metoda na utrzymanie dobrych relacji.

Zakład firmy Olkam w Piotrkowie Trybunalskim

Złe wieści rozchodzą się bardzo szybko. Tak, jednak wolę zapłacić więcej za materiał, byle klient był zadowolony. Kamień bierzemy od zaufanych dostawców – Svimpeksu, Finnstone, Inbry, Emmabody, R.E.D. Graniti, Jeffteksu. Największą popularnością cieszą się znane i cenione materiały – Impala Marikana, Tarn, Vanga, Bohus, Orion itp. Jeżeli ma się dobry materiał, to można spokojnie spać. Gram po prostu w otwarte karty. Czy centralna część kraju to dobre miejsce na dystrybucję płyt granitowych? Piotrków Trybunalski usytuowany jest na skrzyżowaniu głównych dróg krajowych, dzięki temu stanowi dogodne miejsce dla odbioru płyt. Przyjeżdżają do nas klienci z Warszawy, Kielc, Wrocławia, Łodzi, Skierniewic czy Tomaszowa Mazowieckiego. Zajmujemy się dystrybucją płyt od niedawna, ten rodzaj działalności chcielibyśmy rozwinąć w najbliższym czasie. Czy nie brakuje panu klientów, skoro gotowe elementy pochodzące z zagranicy można łatwo i tanio kupić w hurtowniach? Nie każdy chce kupować taki towar. Cena przestaje grać najważniejszą rolę, a rośnie znaczenie jakości i zaufania do dostawcy. Klient chce mieć gwarancję dobrej jakości, dlatego kamieniarze kupują przerobiony kamień u mnie, bo wiedzą, że nie będą mieli problemu z odbiorem swojej pracy. Zdarza się, że ktoś chce chiński nagrobek, wtedy szybko go zamawiam w najbliższej okolicy. Rzadko jednak realizuję takie zamówienia.

FOT. D.

MŁYNARCZYK (3)

W jaki sposób stara się pan wyróżnić spośród firm handlujących płytami w centralnej Polsce? Bazujemy na solidnych fundamentach, jesteśmy znani w tej okolicy, pracy nam nie brakuje. Dzięki temu możemy w zrównoważony sposób, bez pośpiechu, planować rozwój firmy. Nie musimy wykonywać nerwowych ruchów. Stawiamy na jakość i tym zyskujemy sobie coraz większą liczbę stałych, zadowolonych ze współpracy klientów. Jesteśmy w trakcie rozbudowy zakładu, dokupiliśmy teren – teraz ma on 12 tys. mkw. – warunki budowy następnej hali mamy zaakceptowane. Jeśli wszystko będzie nam sprzyjać, przedsięwzięcie się powiedzie. z Rozmawiał Daniel Młynarczyk

NK 70 (6/2013)

www.NowyKamieniarz.pl

Odkryj dzieło sztuki pochodzące z serca Sardynii: marmur Orosei. Kamień o ciepłych barwach, wzbogacony zawartością muszli, ziaren wapienia i korali, dzięki którym tworzy zachwycający efekt kolorystyczny. Efekt szczególnie widoczny i imponujący we wzorze „otwartej księgi”. Wyjątkowe i niezwykłe arcydzieło. Sardegna Marmi oferuje także wiele innych rodzajów kamienia, które pozwolą cieszyć się czarem naszej wyspy w Państwa domach.

Kontakt: Przedstawiciel na rynek polski: Tadeusz Chmielecki tel. +48 502 135 948; fax: +48 61 867 51 29 e-mail: poland@sardegnamarmi.com

Magazyny i biura: Via Traversa Montebaldo 6, - Affi, 370010 (VR), Włochy tel. +39 045 723 53 67; fax: +39 045 626 49 12 e-mail: info@sardegnamarmi.com

ZE ŚWIATA WYDARZENIA

Komisja Europejska na prośbę Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Syntetycznego Kamienia (AStA) bada, czy chińscy producenci nie sprzedają go w Europie po dumpingowych cenach.

edług przedstawicieli stowarzyszenia, w skład którego wchodzą wszyscy liczący się producenci – Silestone, Caesarstone, Stone Italiana, Cimstone itd. – agresywna polityka cenowa już teraz doprowadziła do sytuacji, w której europejskie fabryki pracują na pół gwizdka. Przez lata problem ten nie miał miejsca, gdyż Breton, który dostarczał maszyny do produkcji kwarców, nie sprzedawał ich w Chinach. Chińczycy zmuszeni byli to stworzenia własnej technologii, która w opinii członków AStA nie może pozwalać na uczciwe oferowanie produktów tego typu w tak niskiej cenie. To nie pierwsze śledztwo KE przeciw chińskim producentom w branży kamienia naturalnego. Wcześniejsze dotyczyło oferowania przez firmy z Państwa Środka nagrobków po zaniżonej cenie. Komisji nie udało się udowodnić takiego działania, gdyż zgromadzony materiał dowodowy był zbyt słaby, aby zablokować import nagrobków z Chin. W opinii niektórych zachodnioeuropejskich firm stało się tak, gdyż zbyt wiele firm korzystało wtedy na niskiej cenie kupowanych w Azji pomników. (ZAP) z

FOT. ARCHIWUM AETERNITAS (3)

Chińskie kwarce po zaniżonej cenie?

Blisko 50 tysięcy internautów uznało, że najlepszy nagrobek 2012 r. w Niemczech wykonał Bernd Förster z Hombergu nad Efze w Hesji.

Niemcy wybrali najlepszy nagrobek

d początku kwietnia do 20 sierpnia można było na stronie internetowej www.grabmal-ted.de głosować w VIII edycji konkursu organizowanego przez stowarzyszenie zarządców cmentarzy Aeternitas. Jedyna zmiana wprowadzona w tym roku przez organizatora dotyczyła pochodzenia kamienia. Po raz pierwszy można było zgłosić wyłącznie nagrobki wykonane z wykorzystaniem kamienia wydobytego wyłącznie w Niemczech. Miało to na celu podkreślenie nieekologicznego aspektu transportu surowców na duże odległości i związku pomiędzy lokalnym materiałem a wyglądem cmentarzy. Efekty mogły nieco zaskoczyć organizatorów. Spośród trzech nagrodzonych projektów żaden nie został wykonany z użyciem kamienia naturalnego (!). W zwycięskim projekcie pt. „Dom na górze” na metalowym stelażu stoi niewielka bryła aglomarmuru. Nagrodzony drugim miejscem nagrobek autorstwa Karla Winfrieda Vogla jest wykonany w całości ze skorodowanej stali. Trzeci z nagrodzonych projektów, „Podpora” autorstwa zwycięzcy tej edycji Bernda Förstera, łączy w sobie metal i dębowe drewno. (ZAP) z

Kamień jak malowany

Hiszpańskie związki razem

a targach kamieniarskich w brazylijskiej Vitorii firma Brasigran zaprezentowała nową kolekcję kamienia – „Arcobaleno” (wł. tęcza). Aby uzyskać głęboką barwę (np. niebieską), kamień jest wysycany pigmentami niczym żywicą, a nie malowany z zewnątrz, jak zdarza się u niektórych azjatyckich dostawców. Z ofertą firmy będzie można zapoznać się na targach Marmomacc. z Źródło: Stone-Ideas.com

by lepiej wykorzystać swoje zasoby, hiszpańskie związki związane z branżą wydobywczą i kamienia naturalnego wędrują pod wspólny dach. Taką decyzję podjęły już Konfederacja Przemysłu Wydobycia Kamienia i Surowców Przemysłowych (COMINROC), Narodowe Stowarzyszenie Przemysłu Wydobywczego i Branż Pokrewnych (AINDEX), Federacja Kruszyw (FdA) i Narodowe Stowarzyszenie Producentów Kamienia Syntetycznego (ANEFA). W maju dołączyła do nich hiszpańska Federacja Kamienia Naturalnego (FdP). Łączące się organizacje liczą na redukcję kosztów związanych z funkcjonowaniem administracji. (ZAP) z

NK 70 (6/2013)

www.NowyKamieniarz.pl

...ideal for interior design...

LEMURIAN BLUE Specific gravity Absorption coefficient Compressive strenght Flexural strenght Abrasion resistance Modulus of rupture Knoop hardness

2.723 kg/mÂ&#x2C6; 0,1 % 138 MPa 16,3 MPa 4,1mm 3,9 J 528 MPa

Stand D3

GREIN ITALIA SRL - Affi (VR) - Italy - Tel. +39 045 6208 311 - Fax. +39 045 6208 333 - www.grein.com

ZE ŚWIATA RYNEK

FOT. P. DANIEL

Spowolnienie uderzyło w Bułgarów Względem sąsiadujących Turcji i Grecji kamieniarstwo Bułgarii jest niewielkie. Od lat kręci się ono wokół wapienia Vratsa pozyskiwanego w okolicach miasta Wraca. Paul Daniel odwiedził Bułgarię we wrześniu 2010 r., trzy lata po przystąpieniu kraju do Unii Europejskiej, dwa lata po wybuchu kryzysu, który bardzo dotknął bułgarską gospodarkę.

amieszkana przez prawie 8 mln ludzi Bułgaria graniczy z Rumunią, Serbią, Macedonią, Grecją i Turcją. Blisko dwie trzecie z 111 tys. km kw. powierzchni stanowią góry. Nie dziwi więc występowanie wielu złóż kamienia budowlanego. Jednak z powodów ekonomicznych wiele z nich porzucono, a ostatnie lata stały w pod znakiem gwałtownego wzrostu importu kamienia. Prezentujemy raport przedstawiający głównych graczy bułgarskiego kamieniarstwa – firmy wydobywcze, obróbcze, handlowe. Wpierw jednak nieco historii. W starożytności te tereny zajmowali Trakowie, którzy koło 5000 r. p.n.e. założyli miasto Perperikon (w pobliżu współczesnego miasta Kyrdżali we wschodnich Rodopach na południu Bułgarii), którego kamienne fundamenty przetrwały do dziś. Można je podziwiać na stronie www.perperikon.bg, kamienne detale prezentuje też strona www. luvitsa.com. W kolejnych wiekach tereny te były pod panowaniem greckim i rzymskim (zabytki Warny i Starej Zagory), a po upadku Imperium Rzymskiego zostały zasiedlone przez Słowian. Państwowość bułgarska uformowała się na przełomie VI i VII w. n.e., wskutek podbicia przez Protobułgarów, jedno z plemion Hunów z Azji Mniejszej i Środkowej. Ich stolicą była wpierw Pliska, a następnie, po przyjęciu chrztu pod koniec IX w. Wielki Presław, których kamienne wspaniałości można podziwiać do dziś. W średniowieczu powstały też kamienne monastyry na terenie całego kraju (zespół wykutych w skale cerkwi

NK 70 (6/2013)

w Iwanowie czy Monastyr Rilski na południe od Sofii), z tego okresu pochodzą też zabytki Sofii, Płowdiwu, Wracy i wielu innych miast Bułgarii. W latach 1396 – 1878 Bułgaria była częścią imperium otomańskiego, pozostałości bułgarskiej kultury i państwowości kultywowano głównie w prawosławnych monastyrach rozsianych wśród trudno dostępnych gór. Według Denicy Petkowej z firmy Bulned AMD przed upadkiem komunizmu w kraju działało ponad 50 kamieniołomów różnej wielkości, cztery duże zakłady obróbcze i ponad 20 mniejszych. Po 1989 r. były one stopniowo prywatyzowane i przechodziły w ręce prywatnych przedsiębiorców z Bułgarii i spoza niej. Tak jak niemal na całym świecie, dekoracyjny kamień stosuje się w prestiżowych inwestycjach – na budynkach publicznych, hotelach, terminalach lotniczych, centrach handlowych itp. oraz, coraz chętniej, w prywatnych domach. Nieduży sektor nagrobkarski oparty jest przede wszystkim na lokalnych kamieniach – wapieniu z Wracy i marmurze Mura z okolic miasta Sandanski. Ofertę nagrobków uzupełniają importowane wyroby z Indii i Chin. Krajowe zasoby W całym kraju pozyskuje się niewielkie ilości marmurów, wapieni, granitów, trawertynów, wapieni muszlowych, gnejsów i piaskowców. W większości zaspokajają one głównie lokalne potrzeby. Najważniejszym centrum wydo-

www.NowyKamieniarz.pl

ZE ŚWIATA RYNEK

Firmy wydobywcze Uwaga: Jest to lista firm w porządku alfabetycznym na podstawie firmy prowadzących działalność wydobywczą w II połowie 2010 r. ATS Stone istnieje od początku 2009 r. Główną działalnością jest pozyskiwanie bloków wapienia Vratsa ze złoża Rawniszte niedaleko Jabłanicy. Firma oferuje również płyty i elementy cięte na wymiar. Dyrektorem generalnym jest Cyryl Simow. Więcej informacji: www.atsstone.com. Firma Bulned została założona w 1998 r. Do 2002 r. prowadziła wyłącznie wydobycie wapienia z Wracy. Spółka córka – Bulned AMD – jest firmą handlową obecną także na rynkach zagranicznych. Pierwszy kamieniołom Bulnedu znajduje się niedaleko Warbesznicy na wschód od Wracy. Nie jest on eksploatowany ze względu na wyczerpanie kamienia dobrej jakości. Drugi kamieniołom znajduje się w okolicach Gornej Kremeny, kilka kilometrów na wschód od pierwszego. Pierwsze próby wydobycia świadczyły, że do dyspozycji jest materiał jednorodny, o przyjemnej bar-

www.NowyKamieniarz.pl

Kamieniołomy wapienia (powyżej) i wapienia muszlowego w rejonie Wracy.

FOT. P. DANIEL (2)

bycie kamienia jest rejon miasta Wraca, leżącego około 120 km na północ od Sofii, niedaleko granicy z Serbią i Rumunią. Występują tam dobrej jakości wapienie i inne skały węglanowe, których eksploatacja zaczęła się pod koniec XIX w, gdy lokalny przedsiębiorca rozpoczął budowę gorzelni, na którą potrzebował wysokiej jakości kamienia. Aby go pozyskać, zatrudnił kilku Włochów, którzy wskazali mu właściwe złoże – na nim właśnie otwarto później pierwszy kamieniołom. Dolnokredowe wapienie zostały ochrzczone mianem kamienia z Wracy (Vratsa) i cieszą się ogromną popularnością po dzień dzisiejszy. Powodem ku temu jest ich stonowany, elegancki charakter, barwa od białej po jasnożółtą i wysoka odporność na czynniki zewnętrzne, w tym mrozoodporność. Według niektórych nadają się nawet do stosowania na blatach kuchennych. Można je podziwiać na setkach budynków w całej Bułgarii (m.in. katedrze Aleksandra Newskiego, Narodowym Pałacu Kultury, Narodowej Bibliotece im. Cyryla i Metodego i budynkach uniwersyteckich w Sofii). Poza Bułgarią stosowano je na budynkach Uniwersytetu w Göteborgu, Muzeum Narodowym w Wiedniu czy na mandirze (świątyni hinduskiej) Swaminararayan w północno-zachodnim Londynie. W Polsce wapień z Wracy jest m.in. stosowany na budowanym w Krakowie Centrum Jana Pawła II. Obecnie w rejonie Wracy wapienie pozyskują m.in. firmy Hemus-M, grupa Geokar, Bulned i Dionysso, a tutejsze złoża trawertynu eksploatuje Monolith z grupy Geokar. W rejonie Jabłanicy działa firma Sediment SA, która wydobywa piaskowiec i skrystalizowany wapień. Marmury pozyskiwane są na południowym zachodzie kraju w rejonie miast Goce Dełczew (wydobywa je tu firma Koprliven) i Strumjani (firma Mramor Ilindentci). Granity pozyskiwane są w okolicach Czernomorca nad Morzem Czarnym i w rejonie miasta Sandanski.

wie. 50 km od Wracy, koło Manastiriszte, firma prowadziła wydobycie dobrej jakości kremowego wapienia muszlowego. Eksploatacja została zawieszona ze względu na wybuch kryzysu w 2009 r. i spadek popytu na kamień. Dyrektorem ds. sprzedaży jest Denica Petkowa. Więcej informacji na stronie www.limestone-bg.com. Dionyssomarble Bulgaria to bułgarska spółka znanej greckiej firmy wydobywczej Dionysso Marble. Prowadzi wydobycie wapienie Vratsa w ciepłym, niemal brązowym kolorze. Zdolności wydobywcze wynoszą 7000 m sześc. bloków rocznie. 90 proc. wydobycia jest eksportowane, głównie do Grecji. Więcej informacji na stronie www.dionyssomarble-bg.com. Grupa Geokar została utworzona w 1995 r. i obecnie posiada blisko 10 kamieniołomów w północno-zachodniej Bułgarii. W 1998 r. Geokar wykupił państwową firmę Monolith wraz z trzema kamieniołomami wapienia i trawertynu. Rok później przejął firmę Mramor Berkstone, która dysponowała wtedy największym w kraju zakładem obróbczym. Właścicielem i dyrektorem zarządzającym jest

NK 70 (6/2013)

ZE ŚWIATA RYNEK

George Sziszkow. Więcej informacji na www.geo-car. com. Hemus-M to firma wchodzą w skład greckiej grupy Venus Marble. Jest największym wydobywcą bloków wapieni z Wracy w Bułgarii. Kamieniołomy Hemus-M znajdują się w miejscowościach Carewec i Dobrawka. Wydobywany materiał jest dostępny w szerokiej gamie barw i w różnej jakości (najwyższej klasy bloki noszą oznaczenie Bravo Extra). Dyrektorem sprzedaży jest Nikolai Spasow. Więcej informacji na stronie www.hemusmarble.com. Ilindentci Mramor wydobywa marmur z pobliżu wioski Ilindentci w okolicach miasta Sandanski od wielu lat. Materiał dzielony jest na cztery główne kategorie: Mura Contact Zone (kremowy), Mura Dark (szaroniebieski), Mura Light (jasnoszary) i Mura White (biały). Kamień należy do najpopularniejszych na bułgarskim rynku nagrobkowym. Więcej informacji: www.ilindentci-mramor.com. Pirin-Mramor posiada trzy kamieniołomy i zakłady obróbcze marmuru i granitu. Zakres produkcji jest szeroki – od płyt i płytek, przez nagrobki, balustrady, po galanterię kamienną. Biuro handlowe znajduje się w mieście Sardanski. Pisani Bulmar to bułgarska część światowej grupy kamieniarskiej Pisani. Firma prowadzi wydobycie w trzech kamieniołomach. W pierwszym z nich, w Gornej Kremenie, pozyskiwany jest tradycyjny wapień Vratsa. W drugim, koło wioski Lessoura, jego bardziej miękka odmiana, nadająca się wyłącznie do wnętrz. W trzecim i najmniejszym z kamieniołomów Pisani Bulmar, w Belotin, pozyskiwany jest oliwkowozielony marmur zwany Philips Star. Wydobycie jest prowadzone tylko w przypadku zamówień na kamień. Sprzedaż koordynowana jest przez grecki oddział Pisani, firmę Lacomar-Pisani (www.lacomar.gr). Spółka Sediment SA została założona w 1998 r. i jest sukcesorem Balkanskalu, państwowego przedsiębior-

NK 70 (6/2013)

stwa wydobycia i obróbki kamienia z siedzibą w Jabłanicy. Z pięciu kamieniołomów wydobycie prowadzone jest w dwóch – Rumiancewo (biały wapień krystaliczny) i Nanowica (szary wapień). W kamieniołomie, w którym występuje kamień podobny do Nero Marquiny, nie jest prowadzona eksploatacja. Niemal cały urobek, obrabiany w zakładzie należącym do Sedimentu, jest sprzedawany na bułgarskim rynku. Firmy obróbcze i handlowe Uwaga: ta lista wiodących firm uporządkowana jest alfabetycznie. Bulgranit jest największym producentem slabów granitowych w Bułgarii. Firma państwowa została założona w 1973 r., a sprywatyzowana 25 lat później. Gama produktów zawiera slaby, elementy cięte na wymiar, płytki, stopnice, okiennice, blaty kuchenne, łazienkowe i barowe i inne elementy architektoniczne. Firma importuje około 200 rodzajów granitu z około 20 krajów, głównie w slabach. W 2010 r. Bulgranit był jedyną firmą w Bułgarii dysponującą trakiem do cięcia granitu. Zakład wyposażony jest w nowoczesne maszyny, głównie produkcji włoskiej – Bretona, Simeca, Intermaca itd. Wyroby są sprzedawane na krajowym rynku. Dyrektorem zarządzającym jest Dimitar Cwetkow. Więcej informacji na stronie www.bulgranit.com. Zakład należący do wspomnianej już firmy Bulned zajmuje działkę powierzchni 4 tys. mkw. niedaleko Wracy. Możliwości produkcyjne wynoszą około 10 tys. mkw. slabów miesięcznie. Na wyposażeniu są m.in. trzy traki firm BM, Carl Meyer i Sermak, monolinka Pellegriniego, piły mostowe i inne. Niemal 100 proc. obrabianego materiału pochodzi z Bułgarii. Najważniejszymi kierunkami eksportu są Chiny, USA, Turcja i Grecja. W opinii dyrektorki sprzedaży, Denicy Petkowej, rynki europejskie tracą na znacze-

www.NowyKamieniarz.pl

Your design and Neolith. Largest and best performing sintered surface on the market (3.600 x 1.200 mm). Wide range of colors, designs and thicknesses (3, 5 y 10 mm). Easy maintenance. Zero water absortion. www.neolith.com Interior and exterior applications.

ZE ŚWIATA RYNEK

FOT. P. DANIEL (2)

niu z każdym rokiem, a firma koncentruje się na rynkach azjatyckich. Więcej informacji: www.limestone-bg.com. MGD to skrót od Marble & Granite Design. Stołeczna firma importuje kamień z całego świata, nawet ten z najwyższej półki, jak Alcantara Black Exclusive. Przerabia jednak także rodzimy granit Lilianovo. Dyrektorem generalnym jest Roumiana Blagojewa, posiadająca wieloletnie doświadczenie w bułgarskim kamieniarstwie. MDM eksportuje swoje wyroby m.in. do Danii, Francji i Macedonii. Więcej na stronie www.mgd.bg. Mramor Berkstone z Berkowicy został założony ponad 50 lat temu. W 1999 r. sprywatyzowany wszedł w skład grupy Geokara. Większość obrabianych materiałów pochodzi z kamieniołomów firmy Monolith, także należącej do Geokara, a zaledwie 2 proc. stanowią kamienie importowane. Wyposażenie zakładu pochodzi od włoskich producentów, m.in. Pellegriniego (monolina) i Simeca (linia polerska). Mramor Berkstone eksportuje wyroby kamienne m.in. do Niemiec, Austrii, Danii, Węgier, Kuwejtu i na zachodnie wybrzeże USA. Dyrektorem handlowym jest

Nowoczesne maszyny kamieniarskie w zakładach firm Bulned (u góry) i Bulgranit.

NK 70 (6/2013)

Iwo Sotirow. Więcej informacji na stronie: www.geo-car. com. Papadopulos & Son to, przynajmniej w opinii dyrektora sprzedaży i marketingu Aleksandra Terziewa, butik z kamieniem. Nie przymierzając – Antolini Bałkanów. Jest w tym nieco racji, gdy spojrzymy na imponujący showroom firmy w jej siedzibie na przedmieściach Sofii. Papadopulos & Son posiada także nieczynny tymczasowo kamieniołom wapienia Vratsa w Gornej Kremenie. W dwóch zakładach obróbczych o łącznej powierzchni 12 tys. mkw. prowadzona jest obróbka kamieni z całego świata. Na stałe w ofercie firmy znajduje się około 300 materiałów. Więcej informacji na www.papadopulos-bg.com. Firma Yotov Stone (dawniej państwowy Promremontstroy) posiada najbardziej zaawansowany technicznie zakład obróbki wapieni z Wracy. Obiekt znajduje się przy głównej drodze w Wracy do Mizdry i ma zdolność produkcyjną na poziomie 40 tys. mkw. slabów miesięcznie. Do przycinania bloków stosowana jest monolina Pellegriniego, cięcie odbywa się na 80-tarczowym traku Pedriniego i 40tarczowym traku BM. Właścicielem jest Dimcho Jotow, dyrektorem sprzedaży – Dimitri Monow. Na liście krajów, do których Yotov Stone eksportuje swoje wyroby, wśrózd Austrii, Norwegii, Niemiec, Rumunii i Grecji jest też Polska. Firma posiada, jako jedna z niewielu, stronę internetową w języku polskim (www.yotovstone.com). Brytyjski raport rynkowy W 2009 r. Konfederacja Brytyjskiego Przemysłu opracowała siedmiostronicowy raport „Rynek kamienia naturalnego i wyrobów z kamienia w Bułgarii”. Zawierał on dane dotyczące zużycia, produkcji, import, eksportu kamienia i porady dotyczące prowadzenia biznesu w Bułgarii. Raport wskazywał, że tak jak w całej Europie, przyszły rozwój budownictwa zadecyduje o przemianach na rynku kamienia. Bułgaria miała do tej pory pewne problemy z wykorzystaniem funduszy unijnych na terenie kraju (były one chwilowo zablokowane przez Brukselę). Według opublikowanego przez Brytyjczyków badania w 2007 r. w Bułgarii pozyskano i przetarto 84 tys. ton kamienia. Produkcja pomników galanterii i nagrobnej wyniosła zaś 77 tys. ton. Ostanie lata stały jednak pod znakiem zaciekłej walki o rynek pomiędzy lokalnymi producentami a firmami importującymi gotowe produkty i surowiec. W latach 2003 – 2007 notowano szybki rozwój popytu na kamień. W 2007 roku zużycie wyniosło 63 tys. ton bloków i slabów oraz 94 tys. ton nagrobków. Całkowity import w 2007 r. wyniósł 84 tys. ton, a eksport – 87 tys. ton. Ta proporcja zmienia się jednak na niekorzyść bułgarskiego kamieniarstwa i tak jak w innych krajach byłego bloku wschodniego import zaczyna przeważać nad eksportem. Na szczęście na całym świecie popularność wapienia z Wracy zdaje się rosnąć. z Paul Daniel tłum. Szymon Paź

www.NowyKamieniarz.pl

ZE ŚWIATA KSZTAŁCENIE ZAWODOWE

Wyższa szkoła zawodowa (Staatlische Fachschule für Steintechnik) Powstała w 1901 r. (!) szkoła jest instytucją finansowaną przez rząd rejencji Północnej Frankonii (jednej z rejencji wchodzących w skład landu Bawarii). Dzięki temu obywatele Unii Europejskiej, a więc także Polski, mogą uczyć się w niej bezpłatnie. Szkoła stawia jednak przed kandydatami pewne, niekoniecznie łatwe do spełnienia w naszym kraju, warunki. Otóż osoba ubiegająca się o przyjęcie do szkoły musi posiadać co najmniej trzyletnie kształcenie w zawodzie kamieniarz, rzeźbiarz, mozaicysta lub innym pokrewnym związanym z obróbką kamienia naturalnego. Tymczasem liczba szkół zawodowych i techników kształcących w tej specjalności w Polsce jest bardzo niewielka. Dodatkowym wymogiem jest posiadanie rocznego doświadczenia w zawodzie.

FOT. ZAP

zkoła zawodowa, wyższa szkoła zawodowa oraz europejskie centrum doskonalenia zawodowego kamieniarzy i zawodów pokrewnych wsparte największym na świecie archiwum kamienia naturalnego. Tak w wielkim skrócie wygląda ośrodek kształcenia w Wunsiedel. Dwie ze szkół – wyższa szkoła zawodowa oraz centrum kształcenia – są na wyciągnięcie ręki także dla polskich kamieniarzy. I to nie tylko tych najmłodszych.

Uczennica szkoły w Wunsiedel podczas konkursu dla młodych kamieniarzy na targach Stone+tec.

Szkoła, której można pozazdrościć W niewielkiej miejscowości Wunsiedel na północno-zachodnim krańcu Bawarii są warunki do nauki kamieniarstwa, o których możemy tylko pomarzyć. Konieczna jest także znajomość języka niemieckiego, gdyż to w nim odbywają się zajęcia. Pierwsze pół roku nauki jest okresem próbnym. Cały kurs trwa cztery semestry, po których uczeń uzyskuje dyplom technika kamieniarstwa. Większość uczniów na koniec nauki przystępuje także do mistrzowskiego egzaminu rzemieślniczego. Nauka trwa w tym samym czasie co rok szkolny w Bawarii i rozpoczyna się we wrześniu. W tygodniu, od poniedziałku do piątku, uczniowie odbywają 40 godzin zajęć szkolnych. W programie znajdują się przedmioty obowiązkowe i fakultatywne, wśród nich matematyka, fizyka, chemia, ale także rysunek odręczny, rysunek techniczny, kaligrafia, historia sztuki i architektury, inżynieria produkcji, podstawy inżynierii budownictwa, petrografia, obróbka mechaniczna, obróbka danych i projektowanie CAD, podstawy biznesu czy zarządzania zasobami ludzkimi i wiele innych.

NK 70 (6/2013)

Zajęcia praktyczne dotyczą czterech kategorii wiedzy kamieniarskiej – ręcznej obróbki kamienia, wiedzy o materiale, liternictwa i wykorzystania kamienia w budownictwie. Zajęcia koncentrują się na poznaniu własności kamienia i ich wykorzystaniu w codziennej pracy, nauce samodzielnego projektowania elementów kamiennych i napisów a następnie ich wykonania, wykorzystania narzędzi cyfrowych w projektowaniu oraz narzędzi i maszyn w procesie obróbki, wreszcie wykorzystania całej tej wiedzy jako części współczesnego budownictwa. Choć edukacja w wyższej szkole zawodowej jest bezpłatna, uczniowie muszą liczyć się z pewnymi kosztami. Zakwaterowanie w domu akademickim to koszt 100 – 250 euro na miesiąc. Uczniowie muszą zapewnić sobie samodzielnie wyżywienie, ponoszą koszty materiałów edukacyjnych (książek itp.) czy wyjazdów organizowanych przez szkołę.

www.NowyKamieniarz.pl

Witamy w firmie SANSONE – od ponad 55 lat profesjonalnego producenta galanterii kamieniarskiej z kamienia. W 2013 roku Sansone obchodzi swoje 55 urodziny ! 55 lat innowacyjności i doskonalenia technologicznego, aby móc zaproponować Państwu wyroby o najwyższej jakości.

POLSKA

CO1515 Rozmiary : D. 15 x S. 15 x G. 4 cm

Występują w 2 kolorach RED MULTI ABSOLUTE BLACK

Przykład realizacji z grawerunkiem (nie wliczone)

130zł.

ABSOLUTE BLACK

CO2004

465zł.

299zł.

Rozmiary : D. 20 x S. 20 x G. 4 cm

135zł.

HIMALAYA BLUE

Przykład realizacji z grawerunkiem (nie wliczone)

Występują w 3 kolorach

KSIĄŻKA PG023040 ABSOLUTE BLACK

SERCE Z PODSTAWĄ

HIMALAYA BLUE

ORION

Okazja !

Rozmiary : D. 40 x S. 30 x G. 4 cm

Podstawy : D. 18 x S. 18 x G. 13,5/3 cm

CO3006 Rozmiary : D. 30 x S. 30 x G. 6 cm

320zł.

Występują w 3 kolorach ABSOLUTE BLACK HIMALAYA BLUE

ORION

2PP13 Aby skorzystać ze specjalnych ofert, prosimy wpisać powyższy kod.

Występują w 3 kolorach

PŁYTKI CZARNE

ABSOLUTE BLACK ABSOLUTE BLACK

HIMALAYA BLUE

ORION

CO3010

Rozmiary: D. 30 x S. 40 x G. 2 cm Podstawy : D. 30,5 x S. 18,5 x G. 3,5 cm ABSOLUTE BLACK

Rozmiary : D. 37 x S. 37 x G. 8 cm

320zł.

PS02-01

Występują w 4 kolorach Przykład realizacji z grawerunkiem (nie wliczone)

PS02-02 ORION

ABSOLUTE BLACK

HIMALAYA BLUE

RED MULTI

ORION

CO3647 PS02-03

Rozmiary : D. 47 x S. 36 x G. 6/4 cm

370zł.

Występują w 3 kolorach

HIMALAYA BLUE ABSOLUTE BLACK

HIMALAYA BLUE

ORION

CO4006 Rozmiary : D. 40 x S. 40 x G. 6 cm

560zł. ABSOLUTE BLACK

HIMALAYA BLUE

232zł. 1000zł. cena za sztukę

Cena za zestaw 5 różnych płyt

PS02-05

PIŁKA FUTBOLOWA BF01 Rozmiary : Ø 22 cm

Występują w 3 kolorach ORION

PS02-04

ORION

Bezpłatna dostawa do klienta od kwoty zakupu 1 380 zł. Oferta ważna do 31/12/2013 w granicach dostępnych zapasów.

Z podstawką granitową czarną o ukośnej ściance przeznaczonej na wyrzeźbienie napisu. ABSOLUTE BLACK I VISCOUNT WHITE

770zł.

Małgorzata Subocz: 604105874 • m.subocz@sansone.pl Piotr Nowak: 609773850 • p.nowak@sansone.pl

Telefonicznie / Faxem: (+48 74) 831 01 78

SPÓŁPRACY!

MY DO W A Z S A R P A Z IE N Z C SERDE

TABLICE NA PODSTAWCE GOTOWE DO PERSONALIZACJI PLR2030

105zł.

PLP2030

Rozmiary: D. 20 x S. 30 x G. 2 cm Podstawy: D. 16 x S. 20 x G. 3 cm

PLR2535

135zł.

PLP2535

165zł.

ORION

Występują w 3 kolorach ABSOLUTE BLACK

135zł.

HIMALAYA BLUE

ORION

160zł. 198zł.

Występują w 3 kolorach ABSOLUTE BLACK

ABSOLUTE BLACK

HIMALAYA BLUE

ORION

160zł.

198zł.

HIMALAYA BLUE

ORION

245zł.

PG013545

HIMALAYA BLUE

Występują w 3 kolorach

Rozmiary: D. 45 x S. 35 x G. 2 cm Podstawy: D. 35,5 x S. 20,5 x G. 3,5/2 cm

304zł. 340zł.

Rozmiary : ø 14 x W. 20 cm

ABSOLUTE BLACK

HIMALAYA BLUE

ORION

LA0220 Rozmiary :

LA0120 i LA0220 LA0124 i LA0224 ø 14 x W. 20 cm Występują w 3 kolorach

LA0124

LA0224

ABSOLUTE BLACK

ORION

Rozmiary : D. 40 x S. 30 x G. 4 cm

Podstawy : D. 18 x S. 18 x G. 13,5/3 cm

ABSOLUTE BLACK HIMALAYA BLUE

432zł.

PG043040

389zł.

Okazja ! 2PP13

PG053040

HIMALAYA BLUE

534zł.

ABSOLUTE BLACK

ORION

Rozmiary : D. 40 x S. 30 x G. 10 cm Bez podstawki Występują w 3 kolorach

PG033040 Rozmiary : D. 40 x S. 30 x G. 4 cm

ORION

566zł.

ABSOLUTE BLACK

Podstawy : D. 18 x S. 18 x G. 13,5/3 cm

Występują w 3 kolorach

ABSOLUTE BLACK HIMALAYA BLUE

ORION

Rozmiary : ø 15 x W. 24 cm

ABSOLUTE BLACK HIMALAYA BLUE

Aby skorzystać ze specjalnych ofert, prosimy wpisać powyższy kod.

Przykład realizacji z grawerunkiem (nie wliczone)

Występują w 3 kolorach

Rozmiary: D. 40 x S. 30 x G. 2 cm Podstawy: D. 30,5 x S. 18,5 x G. 3,5/2 cm

LA0120

ABSOLUTE BLACK

Rozmiary: D. 30 x S. 40 x G. 2 cm Podstawy: D. 18 x S. 30 x G. 2 cm

PG013040

Rozmiary: D. 35 x S. 40 x G. 2 cm Podstawy: D. 15 x S. 21 x G. 3 cm

Rozmiary : ø 15 x W. 24 cm

198zł.

Rozmiary: D. 35 x S. 25 x G. 2 cm Podstawy: D. 25,5 x S. 15,5 x G. 3,5/2 cm

Rozmiary: D. 30 x S. 35 x G. 2 cm Podstawy: D. 15 x S. 18 x G. 3 cm

PLC3540

PLP3040

PG012535

ABSOLUTE BLACK

Rozmiary: D. 25 x S. 30 x G. 2 cm Podstawy: D. 15 x S. 15 x G. 3 cm

PLC3035

160zł.

Rozmiary: D. 25 x S. 35 x G. 2 cm Podstawy: D. 16 x S. 25 x G. 3 cm

Rozmiary: D. 30 x S. 40 x G. 2 cm Podstawy: D. 18 x S. 30 x G. 2 cm

PLC2530

135zł.

Rozmiary: D. 20 x S. 30 x G. 2 cm Podstawy: D. 16 x S. 20 x G. 3 cm

Rozmiary: D. 25 x S. 35 x G. 2 cm Podstawy: D. 16 x S. 25 x G. 3 cm

PLR3040

POLSKA

Występują w 3 kolorach ORION ABSOLUTE BLACK HIMALAYA BLUE

Bezpłatna dostawa do klienta od kwoty zakupu 1 380 zł. Oferta ważna do 31/12/2013 w granicach dostępnych zapasów.

ORION

Małgorzata Subocz: 604105874 • m.subocz@sansone.pl Piotr Nowak: 609773850 • p.nowak@sansone.pl

Telefonicznie / Faxem: (+48 74) 831 01 78

ZE ŚWIATA KSZTAŁCENIE ZAWODOWE

Niemieckie Archiwum Kamienia Naturalnego liczy ponad 5000 próbek z całego świata. Uczestnicy seminariów mogą się kształcić m.in. w zakresie technik czyszczenia czy uzupełniania kamienia, rekonstrukcji i kopiowania elementów kamiennych itp. Kursy, w zależności od stopnia zaawansowania, trwają od jednego dnia do kilku miesięcy. Uczestnicy mogą być zakwaterowani w bursie szkolnej w Wunsiedel. Koszt waha się od 100 euro (w przypadku kursu jednodniowego) do blisko 4 tys. euro (w przypadku pięciomiesięcznego programu edukacyjnego). Dokładne informacje o programie poszczególnych kursów można uzyskać w szkole w Wunsiedel. Niemieckie Archiwum Kamienia Naturalnego (Deutsche Naturstein-Archiv) Archiwum zbiera i archiwizuje próbki (rozmiaru 24 x 15 x 2 cm) kamienia naturalnego używanego na całym świecie. Obecnie kolekcja zawiera ponad 1300 próbek z Niemiec, 530 z Włoch, około 230 z Austrii i po 100 lub więcej z każdego ważnego dla kamieniarstwa kra-

www.NowyKamieniarz.pl

ju w Europie i na świecie. Wszystkie dostępne dane – geologiczne, geograficzne, petrograficzne, technologiczne, kulturowe i komercyjne – są gromadzone cyfrowo. Pierwotnym powodem założenia kolekcji była edukacja uczniów. Obecnie archiwum DNSA służy pomocą architektom, inżynierom, władzom publicznym i kamieniarzom w wyborze i dostosowaniu kamienia do potrzeb. Ze względów konserwatorskich przebadane i zidentyfikowane zostały próbki kamienia z historycznych budynków z terenu Niemiec, aby ułatwić dobór odpowiednich materiałów podczas prac konserwatorskich. Archiwum zajmuje się także uporządkowaniem wiedzy o nowych materiałach w zakresie składu mineralnego, właściwości technicznych i możliwego stosowania. Oprócz dużej kolekcji kamienia z całego świata w archiwum zgromadzone są także zbiory próbek o wymiarach 9 x 12 cm służące do celów instruktażowych, niewielka

”

W programie znajdują się przedmioty obowiązkowe i fakultatywne, wśród nich matematyka, fizyka, chemia, ale także rysunek odręczny, rysunek techniczny, kaligrafia, historia sztuki i architektury, inżynieria produkcji, podstawy inżynierii budownictwa, petrografia, obróbka mechaniczna, obróbka danych i projektowanie CAD, podstawy biznesu czy zarządzania zasobami ludzkimi i wiele innych.

FOT. P. DANIEL

FOT. ARCHIWUM „NATURSTEIN”

Centrum doskonalenia zawodowego (Europäisches Fortbildungszentrum) Ta instytucja jest skierowana do wykształconych i doświadczonych kamieniarzy, którzy chcą poszerzyć swoją wiedzę na temat kamienia naturalnego, jego obróbki i wykorzystania. Zajęcia prowadzone są od 1990 r. w budynku sąsiadującym ze szkołą zawodową. Zajęcia odbywają się przede wszystkim w warsztatach, do dyspozycji kursantów są także sale komputerowe i laboratorium fizykochemiczne. Centrum oferuje seminaria dotyczące trzech problemów kamieniarstwa – kształtowania formy, nowoczesnej technologii obróbki i ochrony zabytków. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z zajęciami dotyczącymi m.in. techniki rzeźbiarstwa czy liternictwa. W drugim przypadku seminarzyści mogą poznać lub rozwinąć swoje umiejętności z zakresu projektowania CAD. Najszersza oferta centrum dotyczy ochrony zabytków.

kolekcja paleontologiczna oraz licząca około 1500 egzemplarzy kolekcja minerałów z całego świata. Archiwum jest finansowo wspierane przez fundusz szkoleniowy związku rzemiosła kamieniarskiego i rzeźbiarskiego (Berufsbildungswerk des Steinmetz und Bildhauerhandwerks e.V.). Instytucja prowadzi wykłady dla różnych grup zawodowych mających kontakt z kamieniem z zakresu planowania, obróbki, zastosowania i handlu tym materiałem. Archiwum dokonuje także ekspertyz w sporach prawnych i sądowych w zakresie ustalenia zgodności dostarczonego materiału z zamówieniem. Zasoby archiwum można od początku czerwca przeglądać w języku polskim na stronie NowyKamieniarz.pl. Więcej informacji o ośrodku szkoleniowym w Wunsiedel, niestety wyłącznie w języku niemieckim, można znaleźć na stronie: www.efbz.de z Szymon Paź

NK 70 (6/2013)

ZE ŚWIATA TARGI – TEKST SPONSOROWANY

Umów się w Xiamen! XIV edycja Chińskich Międzynarodowych Targów Kamienia

edne z najważniejszych światowych targów kamienia, w chińskim Xiamen, odbędą się w tradycyjnym terminie 6 – 9 marca 2014. Po raz kolejny zwiększy się powierzchnia wystawiennicza brutto, do dyspozycji wystawców będzie 164 tys. mkw. To więcej niż w Weronie, Norymberdze, Moskwie, Poznaniu i Madrycie razem wziętych. Udział zapowiedziało już 2000 firm z całego świata. Firmy spoza Chin zajmą oddany do użytku w latach 2012-2013 pawilon o powierzchni 30 tys. mkw. Narodowe wystawy przygotowali wystawcy z Włoch, Francji, Finlandii, Egiptu, Portugalii, Hiszpanii, Brazylii, Meksyku, Turcji, Iranu, Pakistanu, Rosji i Omanu. Swój udział zapowiedzieli już dziennikarze z 45 krajów. Targom towarzyszyć będzie Światowy Kongres Kamienia. Organizatorzy zapowiadają, że nadchodząca edycja targów będzie najlepszym odzwierciedleniem sytuacji na światowym rynku kamienia. Wiąże się to przede wszystkim z wiodącą i wciąż rosnącą rolą Chin w globalnym handlu tym surowcem. W 2012 r. chiński obrót kamieniem miał osiągnął wartość 8 mld dolarów i wzrósł o 5,5 proc. w porównaniu z rokiem 2011. Chińskie firmy ściągnęły ze 101 krajów na całym świecie kamień o wartości 2,69 mld dolarów (wzrost o 7,2 proc. w stosunku do 2011 r.). Najważniejszymi krajami pochodzenia były Turcja, Indie, Egipt, Brazylia, Hiszpania, Włochy i Iran. Wartość importu z każdego z tych krajów przekraczała 100 mln dolarów. Największymi krajami docelowymi dla chińskiego bądź obrabianego w Chinach kamienia (eksport wartości powyżej 100 mln dolarów) były zaś Korea, Japonia, USA, Hongkong, Arabia Saudyjska, Wietnam, Tajwan, Rosja, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Iran i kraje Unii Europejskiej. Najszybciej rosnącymi rynkami zbytu były kraje Afryki, Oceanii i Azji Środkowej. W razie pytań, organizatorzy proszą o kontakt e-mailowy pod adresem info@stonefair.org.cn bądź telefonicznie pod numerem 0086-592 5959616. Więcej informacji o targach w Xiamen na stronie www.stonefair.org.cn. z

NK 70 (6/2013)

www.NowyKamieniarz.pl

FIRMA PORADY

Poprawne oznaczanie wyrobów Jakie dokumenty dołączyć do wyrobu budowlanego z kamienia naturalnego?

d kilku lat w naszym kraju funkcjonuje wymóg oznakowania wyrobów budowlanych, w tym wyrobów kamieniarskich. Związane jest to z przynależnością Polski do wspólnego rynku unijnego, który stawia wymagania wobec ujednolicenia sposobu wprowadzania do obrotu różnych materiałów. Z uwagi na to, że od 1 lipca tego roku w całości obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011, należy przystosować się do nowych wytycznych dotyczących wyrobów budowlanych. Przyjrzyjmy się dzisiaj sposobowi oznakowania wyrobów budowlanych z kamienia naturalnego znakiem CE. Oznakowanie CE dotyczy w naszym przypadku wyrobów budowlanych, na które została opracowana i wprowadzona zharmonizowana norma. Nie sądzę, aby nastąpiła potrzeba opracowania specjalnej Aprobaty Technicznej na wyroby kamieniarskie, ponieważ jest to kosztowna operacja.

Dla przypomnienia lista norm zharmonizowanych dotyczących kamieniarskich wyrobów budowlanych: EN 1341 Płyty z kamienia naturalnego do zewnętrznych nawierzchni drogowych. Wymagania i metody badań, EN 1342 Kostka brukowa z kamienia naturalnego do zewnętrznych nawierzchni drogowych. Wymagania i metody badań,z EN 1343 Krawężniki z kamienia naturalnego do zewnętrznych nawierzchni drogowych. Wymagania i metody badań, EN 1469 Wyroby z kamienia naturalnego. Płyty okładzinowe. Wymagania, EN 12057 Wyroby z kamienia naturalnego. Płyty modułowe. Wymagania, EN 12058 Wyroby z kamienia naturalnego. Płyty posadzkowe i schodowe Wymagania, EN 771-6 Wymagania dotyczące elementów murowych. Część 6: Elementy murowe z kamienia naturalnego. Znak CE i informacje towarzyszące Wśród producentów krąży przekonanie, że wystarczy wydrukować na kawałku kartki magiczne litery CE i to wystarczy, aby wyrób mógł funkcjonować na rynku. Nic bardziej mylnego. Zarówno informacje zawarte na oznakowaniu, jak i sposób jego propagowania został ściśle określony – opis i przykład prawidłowego wypełnienia druku oznakowania znajdziemy w odpowiednich załącznikach norm. W zależności od wyrobu, czyli przeznaczenia docelowego elementów, znakowi CE będą towarzyszyły inne informacje dotyczące właściwości użytkowych, na przykład dla

NK 70 (6/2013)

elementów, po których będziemy chodzili, istotna jest informacja dotycząca właściwości antypoślizgowych materiału, natomiast dla płyt elewacyjnych montowanych na sucho ważna staje się jej wytrzymałość na wyrwanie kotwy. Dla elementów o przekrojach zbliżonych do kwadratu (np. kostka brukowa) ważną właściwością jest wytrzymałość na ściskanie, a dla wyrobów wydłużonych i płaskich (np. krawężniki i płyty brukowe) wytrzymałość na zginanie. W normach znajdziemy również informacje związane ze sposobem rozpowszechniania oznakowania CE. Może

Znakowi CE powinny towarzyszyć: dwie ostatnie cyfry roku, w którym nastąpiło oznakowanie wyrobu, nazwa lub znak identyfikacyjny producenta lub importera w przypadku, gdy jest on odpowiedzialny za przeprowadzenie oceny zgodności, powołanie się na odpowiednią normę zharmonizowaną, klasyfikacja i końcowe przeznaczenie wyrobu, właściwości użytkowe wyrobu.

Producent: Stone Consulting Michał Firlej, Natalia Firlej ul. Skalna 7, 58-150 Strzegom Norma związana:

NPD

Wyrób:

Kostka płomieniowana 10 x 10 x 8 szara, klasa 1

Przeznaczenie:

Zewnętrzne nawierzchnie drogowe dla ruchu pieszego i kołowego

Mianownictwo:

Granit strzegomski Żbik, różowawo-białoszary, gruboziarnisty biotytowy z ambolitem monzogranit, Kamieniołom Żbik I, Strzegom, pow. świdnicki, woj. dolnośląskie, Polska

Zasadnicze charakterystyki:

Właściwości użytkowe:

Uwalnianie substancji niebezpiecznych:

NPD

Wytrzymałość na zniszczenie, jako: Wytrzymałość na ściskanie (EL)

172 MPa

Śliskość, jako: Odporność na poślizg w warunkach suchych:

Odporność na poślizg w warunkach mokrych:

Odporność na poślizgnięcie

NPD

Wytrzymałość, jako: Wytrzymałość na ściskanie po cyklach zamrażania/ rozmrażania (EL)

156 MPa

Wytrzymałość na ściskanie po cyklach zamrażania/ rozmrażania w obecności soli

NPD

Wytrzymałość poślizgu

NPD

Wytrzymałość poślizgnięcia

NPD

www.NowyKamieniarz.pl

PASJA TWORZENIA

NOWE MASZYNY NOWE PERSPEKTYWY ul. Piskorzowska 2, 58 - 250 Pieszyce, tel. +48 74 836 52 06, fax +48 74 836 72 02 e-mail: zpupromasz@zpupromasz.pl, www.zpupromasz.pl

FIRMA PORADY

być ono na etykiecie dołączonej do wyrobu (w przypadku kostki brukowej jest to działanie karkołomne), może być dołączone do opakowania (np. worka Big Bag, palety drewnianej) bądź dołączone do dokumentów towarzyszących wyrobom (np. WZ). Deklaracje właściwości użytkowych (DWU) Producent przy wprowadzaniu na rynek wyrobu objętego europejską oceną techniczną lub normą zharmonizowaną wystawia DWU i wyraża właściwości użytkowe wyrobu budowlanego w odniesieniu do zasadniczych charakterystyk zgodnych z odpowiednimi zharmonizowanymi specyfikacjami technicznymi (często – normami). Deklaracja Właściwości Użytkowych powinna zostać udostępniona dla każdego wyrobu w formie papierowej lub cyfrowej, przy czym gdy partia tego samego wyrobu jest dostarczana jednemu odbiorcy, to może towarzyszyć jedna deklaracja. Kopia DWU jest dostarczana w języku/ językach wymaganych przez państwo członkowskie, na którym udostępniony jest wyrób. Zazwyczaj spotykam się z podejściem do tematyki związanej z przedstawianiem dokumentów poświadczających zgodność wyrobów jako do niepotrzebnego

Stone Consulting Michał Firlej, Natalia Firlej ul. Skalna 7, 58-150 Strzegom DEKLARACJA WŁAŚCIWOŚCI UŻYTKOWYCH NR 1/08/2013 Kostka płomieniowana 10 x 10 x 8 szara, klasa 1 1. Niepowtarzalny kod identyfikacyjny typu wyrobu: 10X10X8PL/KO 2. Numer partii: 10X10X8PL/KO/08/2013 3. Producent: STONE CONSULTING M. Firlej, N. Firlej, ul. Skalna 7, 58-150 Strzegom 4. Przewidziane przez producenta zamierzone zastosowanie: Zewnętrzne nawierzchnie drogowe dla ruchu pieszego i kołowego 5. System oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych wyrobu budowlanego: 4 6. Norma zharmonizowana, której dotyczy wyrób: PN-EN 1342:2012-11E 7. Deklarowane właściwości użytkowe: Zasadnicze charakterystyki:

Właściwości użytkowe:

Uwalnianie substancji niebezpiecznych: Wytrzymałość na zniszczenie, jako: Wytrzymałość na ściskanie (EL) Śliskość, jako: Odporność na poślizg w warunkach suchych: Odporność na poślizg w warunkach mokrych: Odporność na poślizgnięcie Wytrzymałość, jako: Wytrzymałość na ściskanie po cyklach zamrażania/rozmrażania (EL) Wytrzymałość na ściskanie po cyklach zamrażania/rozmrażania w obecności soli Wytrzymałość poślizgu Wytrzymałość poślizgnięcia Mianownictwo

NPD

Zharmonizowana specykacja techniczna:

172 MPa 60 58 NPD 156 MPa

PN-EN 1342:2012-11E

NPD

NPD NPD Granit strzegomski Żbik, różowawo-biało-szary, gruboziarnisty biotytowy z ambolitem monzogranit, Kamieniołom Żbik I, Strzegom, pow. świdnicki, woj. dolnośląskie, Polska

Właściwości użytkowe wyrobu określone w pkt 1 i 2 są zgodne z właściwościami www.NowyKamieniarz.pl użytkowymi deklarowanymi w pkt 7. Niniejsza deklaracja właściwości użytkowych wydana zostaje na wyłączną odpowiedzialność producenta określonego w pkt 3.

NK 70 (6/2013)

NK 70 (6/2013

marnowania papieru, a jakiekolwiek dokumenty wydawane są klientowi na jego żądanie. Generalnie istnieje obowiązek podawania wraz z wyrobem budowlanych oznakowania CE i Deklaracji Właściwości Użytkowych. Brak odpowiednich dokumentów może skutkować zatrzymaniem dostaw, koniecznością demontażu materiału, a najczęściej jest najprostszym sposobem dla przedłużenia terminu płatności. Z tych powodów warto jednak pochylić się nad tematyką i do każdej dostawy przygotować wymagane dokumenty. z Michał Firlej

Zawartość DWU: – określenie typu wyrobu, dla którego została sporządzona deklaracja właściwości użytkowych; – system lub systemy oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych wyrobu budowlanego, przedstawione w załączniku V; – numer referencyjny i datę wydania normy zharmonizowanej lub europejskiej oceny technicznej, która została zastosowana do oceny każdej zasadniczej charakterystyki; – w stosownych przypadkach numer referencyjny zastosowanej specjalnej dokumentacji technicznej oraz wymagania, które wyrób spełnia zgodnie z zapewnieniem producenta; – zamierzone zastosowanie lub zastosowania wyrobu budowlanego zgodnie z mającą zastosowanie zharmonizowaną specyfikacją techniczną; – wykaz zasadniczych charakterystyk określonych w tej zharmonizowanej specyfikacji technicznej dla deklarowanego zamierzonego zastosowania lub zastosowań wyrobu; – właściwości użytkowe co najmniej jednej z zasadniczych charakterystyk wyrobu budowlanego odpowiednich dla deklarowanego zamierzonego zastosowania lub zastosowań; – w stosownych przypadkach właściwości użytkowe wyrobu budowlanego, wyrażone w poziomach lub klasach lub w sposób opisowy, jeśli jest to konieczne, na podstawie obliczeń, w odniesieniu do jego zasadniczych charakterystyk określonych zgodnie z art. 3 ust. 3; – właściwości użytkowe tych zasadniczych charakterystyk wyrobu budowlanego, które wiążą się z zamierzonym zastosowaniem lub zastosowaniami, z uwzględnieniem przepisów odnoszących się do zamierzonego zastosowania lub zastosowań w miejscu, gdzie producent zamierza udostępnić wyrób na rynku; – dla wymienionych w wykazie zasadniczych charakterystyk, co do których nie są deklarowane żadne właściwości użytkowe, litery „NPD” (właściwości użytkowe nieustalone; ang. No Performance Determined); – jeżeli dla danego wyrobu budowlanego wydano europejską ocenę techniczną, właściwości użytkowe tego wyrobu budowlanego wyrażone w poziomach lub klasach, lub w sposób opisowy, w odniesieniu do wszystkich zasadniczych charakterystyk zawartych w odnośnej europejskiej ocenie technicznej.

www.NowyKamieniarz.pl

www.studiokey.it

accessiblequality

NA POKŁADZIE!

OPROGRAMOWANIE DO CIĘCIA Z PODGLĄDEM NA SLAB STEROWANE NA EKRANIE DOTYKOWYM

egil

CNC

oprogramowanie sterujące maszyną w LINII PRODUKCYJNEJ ZAKUP MATERIAŁU

Stanowisko CAD

STANOWISKO FOTO Ta jednostka robocza znajduje się nad zewnętrznym podajnikiem uchylnego stołu roboczego. Zdjęcie jest robione tuż przed wprowadzeniem płyty pod piłę, w trakcie cięcia.

STANOWISKO CAD

Zdjęcie wykonane poza maszyną, na podajniku

Jednostka przygotowująca projekt cięcia, z rozszerzonymi możliwościami opracowania etapów cięć, przy użyciu plików DXF.

STANOWISKO CIĘCIA Piła Gmm Egilrujące

Operator piły będzie wybierał rysunek z serwera i ustalał pozycję ciętego elementu za pomocą interfejsu piły. Wbudowana, intuicyjna kamera, na podstawie CAD-u, umieści element we właściwym miejscu, ustawi kąt cięcia, przesunie głowicę i załaduje element na podajnik.

Wycięty element • Zdjęcie zrobione tuż przed cięciem • Przygotowanie elementu podczas cięcia • brak operatora kamery • brak bazy danych • brak punktu odniesienia na maszynie • Kontrola grubości ostrza, kąta cięcia, podciśnienia w przyssawkach • Przenoszenie dużych elementów pod piłą • Przenoszenie małych części i odpadów poza maszynę, na podajnik

Gravellona Macchine Marmo S.p.A. Via Nuova 155 28883 Gravellona Toce (VB) Italy e-mail: gmm@gmm.it, www.gmm.it

ISO 9001:2008 - Certificato N°IT234871

58-150 Strzegom, ul. Koszarowa 7 tel. 603 891 257, 604 07 87 31, tel./fax: 74 855 03 93 e-mail: biuro@euroarss.pl, www.euroarss.pl

KAMIEŃ NATURALNY

FOT. ARCHIWUM ALCANTARA STONE

FOT. CATACLASITE / CC 3.0

STEGOS – SŁOWNIK TERMINÓW GEOLOGICZNYCH DLA SKALNIKÓW CZĘŚĆ 42

Hornfels – ignimbryt Hornfels – jedna ze skał powstających w wyniku tzw. (p) metamorfizmu kontaktowego, a więc dzięki termicznemu oddziaływaniu magmy na otaczające skały; w zależności od odległości od masywu magmowego h. posiadają różne cechy budowy, zazwyczaj wykazują (p) struktury drobnoziarniste i (p) tekstury bezkierunkowe, masywne, z reguły są ciemne – czarne lub ciemnobrązowe; wyróżnia się szereg (p) facji hornfelsowych; są to skały bardzo zróżnicowane w zależności od rodzaju skały pierwotnej (która uległa przemianie w h.), wyróżnia się m.in. h. kwaśne, obojętne i zasadowe (utworzone ze skał magmowych) czy wapniowe, żelaziste i krzemionkowe (ze skał osadowych); bardzo zmienny jest ich skład mineralny – jako składniki skałotwórcze występują m.in. kwarc, skalenie i łyszczyki, pirokseny i amfibole oraz andaluzyt, granaty, kordieryt, epidot, występuje w nich kilkadziesiąt (p) minerałów pobocznych i akcesorycznych; h. wykazują wysokie parametry fizykomechaniczne, są bardzo odporne na oddziaływanie czynników wietrzeniowych, często tworzą szczyty górskie (np. Śnieżka); najbardziej znane wystąpienia h. w Polsce – w rejonie Szklarskiej Poręby i w Rudawach Janowickich; dla h. krajowych podawane są wartości parametrów fizykomechanicznych takie jak: Rc ok. 100–170 MPa, nasiąkliwość 0,28–1,60%, ścieralność (Dev.) 2,4–3,4%, ścieralność (Böhm.) 0,18–0,41 cm; zasoby tzw. h. łupkowego udokumento-

NK 70 (6/2013)

wane są (wg Bilansu zasobów PIG) dla złóż Graniczna, Łażany i Stanisław na Dolnym Śląsku, w łącznej ilości zaledwie niecałych 3 mln t; jako h. określany jest np. „granit” Alcantara – ale tu pojawia się problem, ponieważ pod tą hiszpańską nazwą znajdujemy zarówno zwykły „czarny granit” (zwany też Alcantara Black czy Negro Extremadura) jak też czarną, biało żyłkowaną skałę (in. Alcantara Black Exclusive, Negro Alcantara Exclusive) i ją faktycznie uznać możemy za h.; nazwa, z jęz. niemieckiego, oznacza „skałę rogową”, która w Alpach tworzy liczne „rogi skalne” (np. Matterhorn) – twarde ostańce odporne na destrukcyjny wpływ lodowców górskich i wietrzenia. Hydrotermalne warunki / procesy / skały – związane z ostatnim etapem ewolucji zbiornika magmowego, gdy działają już tylko gorące (do 500°C), bogate w różnorodne pierwiastki i związki mineralne, pomagmowe roztwory; krążąc w systemach szczelin skalnych powodują one powstawanie wystąpień różnych minerałów, a także ważnych złóż, np. pirytów, rud Cu, Mo, Zn i Pb (np. krajowe złoża rejonu Olkusza), Fe i polimetalicznych oraz żyłowych złóż złota w żyłach kwarcowych, a także barytu, czy magnezytu; specyficznym środowiskiem, w którym zachodzą procesy h. są dna oceanów – strefy tzw. (p) ryftów, gdzie ze szczelin dna wyrzucane są silnie zmineralizowane wody hydrotermalne (tzw. black smokers).

Hornfels Alcantara Black i ignimbryt z Sierra Madre Ignimbryt – in. tuf spieczony, nietypowy rodzaj skały (p) piroklastycznej, składającej się z tufu wulkanicznego i tzw. lapilli (kilkucentymetrowych ziaren skalnych); jasna, kremowa, czasem różowawa skała o wysokiej porowatości; przyczyną powstania i. są tzw. lawiny piroklastyczne (in. chmury gorejące) – wyrzucane czasem podczas eksplozywnych (p) erupcji wulkanicznych mieszaniny gorących gazów, popiołu i większych okruchów mineralnych, o temperaturze 700–1000°C, staczające się po stokach z prędkością do 150 km/h na kształt „dymiącej lawiny”; osadzony materiał skalny ulega spieczeniu na skutek panującej w nim wysokiej temperatury; niekiedy i. występują w olbrzymich ilościach – zwłaszcza w pobliżu współczesnych lub dawnych wielkich wulkanów (np. Nowa Zelandia, Australia, USA – rejon Yellowstone); składem chemicznym odpowiada kwaśnym skałom magmowym – zazw. (p) ryolitowi; niekiedy i. jest wykorzystywany jako kamień ogrodowy i dekoracyjny, a nawet surowiec brukarski oraz kruszywo drogowe i budowlane – m.in. na wyspach Lesbos i Teneryfie oraz na Nowej Zelandii (i. Hinuera, Putaruru), w Turcji (Ahlat i.); ze względu na wysoką porowatość jego gęstość ma wartość ok. 2,20 g/cm3; nazwa z łac. ignis (ogień) i imber (deszcz). z Katarzyna D. Zagożdzon, Paweł P. Zagożdżon

www.NowyKamieniarz.pl

KAMIEŃ NATURALNY MINIMONOGRAFIE POLSKICH KAMIENI BUDOWLANYCH

Wapienie z Brusna

www.NowyKamieniarz.pl

FOT. ARCHIWUM WOJCIECH PYSZ / GNU/CC

tary ośrodek kamieniarski we wsi Brusno Stare (powiat lubaczowski), kilka kilometrów na północny-zachód od HoryńcaZdroju, był położony u stóp wzgórza o wysokości 365 m n.p.m. Występują tam liczne, coraz słabiej widoczne odsłonięcia skał. Dziś na uwagę zasługują dwa: stary, otoczony lasem nieczynny kamieniołom górny i dolny, którego część jest obecnie eksploatowana. W podłożu tektonicznie wyniesionego bloku Roztocza występują górnokredowe wapienie i margle. Wyżej w profilu jest także ponad dwudziestometrowej miąższości kompleks jasnokremowych wapieni w dwóch odmianach litologicznych: litotamniowej i litotamniowo-detrytycznej. W skale tej można rozróżnić glony wapienne, otwornice, a także pokruszone muszle ślimaków i małży. Wapienie zawierają widoczne struktury sedymentacyjne: warstwowanie skośne, rynnowe i ripplemarkowe. Występuje także laminacja pozioma. W najwyższych fragmentach profilu widoczne są naprzemianległe grube, masywne ławice wapieni i pakiety cienkich warstw o wyraźnej oddzielności płytowej. Wszystkie te osady morskie reprezentują utwory wieku górnobadeńskiego (ok. 10 milionów lat temu). Lustracja zamku lubaczowskiego (który spłonął w 1700 r.) przeprowadzona w latach 1564-65, wspomina o kamieniarzach pracujących na zamku. Późniejsza wzmianka (1654-55) nadmienia o mistrzach, „którzy łamią kamienie”. Według jednej z wersji tradycji ustnej byli to „dwaj z Italii”, według innej „jacyś Turcy”. Nie ulega wątpliwości, że nazwa wsi pochodzi od słowa „brus”, co oznaczało większy blok kamienny poddawany obróbce. Początkowo wyrabiano w Brusnie kamienie młyńskie, żarnowe, kamień budowlany i przedmioty użytkowe. Produkcja kamieni młyńskich wynosiła w XVI wieku 70 sztuk na rok. W 1781 roku pisano o wyprawach z całego Pogórza Wschodniokarpackiego na zakupy kamieni młyńskich, a także o zimowej technice wydobycia kamienia za pomocą drewnianych klinów polewanych wodą. W 1821 roku były tu dwa kamieniołomy i dwa piece do wypalania wapna. Twórczość artystyczna rozwinęła się później, gdyż najstarsze zachowane krzyże pochodzą z końca XVIII wieku. Od połowy XIX wieku wzrosło zapotrzebowanie na figury przydrożne i nagrobne, co należy łączyć z uwłaszczeniem chłopów. Kamieniarze bruśnieńscy głównie wykonywali swoje prace dla okolicznej ludności wyznania greckokatolickiego. Realizowali także zlecenia na żydowskie macewy, przy czym inskrypcje wykonywali często sami Żydzi. Kamieniarze z reguły byli samoukami, a znajomość rzemiosła przechodziła z ojca na syna. Chronologicznie najstarszymi wyrobami rzeźbiarskimi były krzyże stylizowane na maltańskie. Później pojawiają się prymitywne napisy, a pod koniec XIX wieku krzyże z wizerunkami Chrystusa. Są też pojedyncze groby z wizerunkami Chrystusa i dwóch Marii oraz z rzeźbami aniołów. Na początku XX wieku nastaje moda na nowy typ nagrobka: krzyż na postumencie. Takie nagrobki były dekorowane gzymsami, frontonami, wolutami, szczytami i pilastrami na narożach. W dwudziestoleciu międzywojennym wyrabiano głównie figury i nagrobki. Gorszy materiał w postaci mniejszych ciosów wykorzystywano jako fundamenty pod

Stary cmentarz w Brusnie drewniane budynki i słupy ogrodzeń. Po wydobyciu i przetransportowaniu kamienia jego obróbkę wykonywano w obrębie zagrody. Dzięki łatwo urabialnej skale biegły kamieniarz rzeźbił krzyż lub figurę przez tydzień, gdy zdobień było więcej – około dwóch tygodni. Zbytem trudnili się specjalni furmani. Docierali oni pod Lwów, Żółkiew, do Albigowej pod Łańcutem, Kolbuszowej, Tomaszowa, Zamościa, Dołhobyczowa. Sporadycznie kamienie bruśnieńskie wywożono poza granicę zaboru austriackiego. Obecnie wieś Brusno Stare nie istnieje, spalona w 1947 roku podczas walk ukraińsko-polskich. Mieszkańcy narodowości ukraińskiej zostali przesiedleni do Związku Sowieckiego i na ziemie zachodnie. Ostatni kamieniarze działali jeszcze w latach 60. ub. wieku. Bruśnieński ośrodek kamieniarski należy więc już do przeszłości. Liczne dzieła ludowej sztuki, które pozostały na cmentarzach, zachwycają dziś swoim pięknem. Na obu cmentarzach w Brusnie zachowało się około 600 wapiennych krzyży nagrobnych. Teren kamieniołomu był eksploatowany po II wojnie światowej przez Spółdzielnię Usługowo-Wytwórczą Kółek Rolniczych w Horyńcu, a później przez Przedsiębiorstwo Usług Terenowych i Rejonu Eksploatacji Kamienia w Rzeszowie. Kamień był na miejscu kruszony i sortowany, a prace prowadzono nawet na trzy zmiany. Od 2006 roku niewielką część dawnego kamieniołomu eksploatuje firma Wapiennik-Węgierka Krystyna Malmuk z Jarosławia. Produkowane jest wapno nawozowe węglanowe do stosowania w gospodarstwach ekologicznych, a w mniejszych ilościach tłuczeń drogowy (granulacja 0-63 mm) oraz kamień budowlany. Firma sprzedaje również bloki dla kamieniarzy i rzeźbiarzy. z Henryk Walendowski

Cechy fizyczne* detrytyczny Gęstość [g/cm3] 2,77 Gęstość pozorna [g/cm3] 1,90 Nasiąkliwość wagowa [%] 11,88 Porowatość [%] 29,52 Wytrzymałość na ściskanie [kg/cm2] 203 Ścieralność w bębnie Devala [%] 31,3

litotamniowy 2,78 1,97 12,35 28,67 162 33,8

*/ wg Laboratorium Przedsiębiorstwa Geologicznego w Krakowie, rok 1954

NK 70 (6/2013)

KAMIEŃ NATURALNY BAZA KAMIENIA NATURALNEGO

(2) FINNSTONE

BAZA KAMIENIA NATURALNEGO

o diabaz (lub inaczej doleryt), czyli kamień bardzo zbliżony do bazaltu, ale o nieco grubszym ziarnie. PG Black charakteryzuje się stosunkowo drobnym ziarnem, dzięki czemu sprawdza się zarówno w produkcji nagrobków, jak i w architekturze. Można go stosować we wnętrzach i na okładzinach zewnętrznych, często wykorzystywany jest na blaty kuchenne. PG Black wydobywany jest w Fin-

FOT. ARCHIWUM

PG Black landii, na północ od Kuopio, niedaleko miejscowości Varpaisjärvi. Miesięcznie pozyskiwane jest około 150 m sześc. tego kamienia. PB Black zbudowany jest w 42,2 proc. z plagioklazów, 35,7 proc. klinopiroksenów, 12,3 proc. amfiboli, 3,6 proc. magnetytów, 2,8 proc. kwarców, 1,5 proc. ilmenitu. Pozostałe minerały stanowią 2 proc. (DW) z

Dane fizyko-mechaniczne: Wytrzymałość na ściskanie: 311 MPa Wytrzymałość na ugięcie: 26,1 Mpa Ciężar właściwy: 3080 kg/m³ Nasiąkliwość: 0,09% Porowatość otwarta: 0,29% Ścieralność na tarczy Boehmego: 16 mm Wytrzymałość systemu kotwienia – średnie obciążenie niszczące: 4000 N Odporność na szok termiczny: Widoczne zmiany brak Maksymalna zmiana masy 0,02% Śliskość (powierzchnia sucha polerowana, wartość średnia) 49,1 Śliskość (powierzchnia mokra polerowana, wartość średnia) 9,2 Śliskość (powierzchnia sucha szlifowana, wartość średnia) 47 Śliskość (powierzchnia mokra szlifowana, wartość średnia) 37,7

PG Black

Na podstawie materiałów dostarczonych przez firmę Finnstone

NK 70 (6/2013)

www.NowyKamieniarz.pl

Cyfrowe centra numeryczne do obróbki granitu,materiałów mineralnych i kompozytowych

breton

via Garibaldi, 27, 31030 Castello di Godego (TV), Włochy tel.: + 39 0423 7691 fax: + 39 0423 7600 e-mail: info@breton.it www.breton.it

breton POLSKA www.breton.pl

breton POLSKA

u l. Dworska 5, 11-500 Giżycko

tel.: +48 87 428 57 01, +48 602 760 968 fax: +48 87 428 52 28 e-mail: henr yk@breton.pl www.breton.pl

KAMIEŃ NATURALNY BAZA CHIŃSKIEGO KAMIENIA

Łamiemy chiński szyfr! Rozszyfrowujemy G Część VII

ublikujemy kolejną część katalogu najpopularniejszych chińskich kamieni budowlanych. Liczymy, że dzięki temu oferta chińskich dostawców będzie dla Państwa bardziej zrozumiała. z Dariusz Wawrzynkiewicz

G657 Rare Rose to granit znany również jako

Bianco Samsara, Clear Light Pink, Flower Pearl, Fujian Pink, Longtian Pink, Luna Rose, Oriental Sunset, Peach Flower, Pearl Yellow, Rare Rose, Rosa Luna, Rosso Guarana, Yellow Rose. Wydobywany jest w prowincji Fujian

Dane fizykomechaniczne: Wytrzymałość na ściskanie: Wytrzymałość na ugięcie: Objętościowy ciężar właściwy: Nasiąkliwość:

G635 Rosa Ferula granit występujący również pod nazwami: Anxi Hong, Anxi Pink, Anxi Red, Anxi Rose, Classic Red, Cotton Rose, Flower Pink, G635, Ligang Hong, Light Rose Pink, Padang Pink, Padang Rosa, Pearl Rose, Pink Flower, Pink Gamma, Pink Garmma, Pink Rose, China Pink Sardo, Red of Anxi, Rosa Citadel, Rosa Gamma, Rose Pearl, Rose Pink, Rossa Gamma, Rosy Den, Sakura, Sweet Pink. G635 wydobywany jest w prowincja Fujian, rocznie pozyskuje się około 100 tys. m sześc. Dane fizykomechaniczne: Wytrzymałość na ściskanie: Wytrzymałość na ugięcie: Objętościowy ciężar właściwy: Nasiąkliwość:

145,2 MPa 14,7 Mpa 2620 kg/m³ 0,24%

177,3 MPa 13,48 MPa 2660 kg/m³ 0,25%

G610 Rosa Jennifer to granit wydobywany w prowincji Guandong w około 20 tys. m sześc. rocznie. Dane fizykomechaniczne: FOT. ARCHIWUM (3)

Wytrzymałość na ściskanie: Wytrzymałość na ugięcie: Objętościowy ciężar właściwy: Nasiąkliwość:

NK 70 (6/2013)

NK 63 (6/2012)

176 MPa 14,3 Mpa 2630 kg/m3 0,28%

www.NowyKamieniarz.pl

2000 maszyn Bellani pracujących na całym świecie

PPHU

BELLANI SUPERMODULO

uzdek

boczkarki jedno- i wielogłowicowe pod zamówienie klienta

Urządzenie do Recyklingu Kamienia 20 maszyn pracujących w Polsce i zagranicą Urządzenie do przerobu odpadu kamiennego na kostkę brukową lub kostkę elewacyjną (boniówka). Maszyna przerabia odpad z płyt o grubości od 20mm do 60mm szrokości max 200mm oraz kostki gubości od 20mm do 70mm.

URK-WG-1

Możliwość rozbudowy: zwiekszenie szerokosci max z 200mm do 250mm przenośnik taśmowy z regulowaną prędkością /falownik/ długości 1200mm

SARD snc

włoski producent żurawi samobieżnych od 1969 roku zróżnicowane modele pod względem pojemności i rozmiarów w zależności od potrzeb możliwość rozszerzenia funkcjonalności maszyn o dodatkowe opcje takie jak: widły do rozładunku kontenerów, chwytak do płyt, widły samopoziomujące do rozładunku palet opatentowane rozwiązanie zmniejszające ryzyko dla operatora wózka specjalne widły samopoziomujące do rozładunku palet ponad 1200 żurawi pracujących na całym świecie

PPHU GUZDEK Serwis i sprzedaż maszyn nowych i używanych Przedstawiciel ﬁrm OMGM BELLANI, TERZAGO, SARD 34-123 Chocznia, ul. Biała Droga 193, tel+48 606314158 guzdek1@tlen.pl, www.guzdek1.eu

KAMIEŃ NATURALNY BAZA CHIŃSKIEGO KAMIENIA

G648 Rosa Limbara to granit oferowany na

rynku także jako: G3548, Golden Brown, Deer Brown, Light Pink, Pink Rose, Poony Red, Queen Rose, Red of Zhangpu, Red Zhangpu, Rose Pink, Zhangpu Hong, Zhangpu Red, Zhangpu Rose, Zhaoshan Hong, Zhaoshan Red. Roczne wydobycie w kopalniach w okolicy Zhangpu w prowincji Fujian wynosi około 30 tys. m sześc. Występuje w szerokiej gamie barw. Pod wpływem słońca po pewnym czasie ciemnieje, dlatego nie zaleca się stosować go na zewnątrz.

Dane fizykomechaniczne: FOT. ARCHIWUM (3)

Wytrzymałość na ściskanie: Wytrzymałość na ugięcie: Objętościowy ciężar właściwy: Nasiąkliwość:

151,4 MPa 12,6 Mpa 2610 kg/m³ 0,26%

G617 – Rosa Spring to granit wydobywany

w prowincji Fujian. Występuje również pod nazwami: HXG142, Well Pink, Light Pink, Lilac Pink, Misty Rose, Pearl Pink, Pink Pearl, WG017, Xm Pink Roczne wydobycie to 50 tys. m sześc. Materiał ten jest bardzo stabilny kolorystycznie.

Dane fizykomechaniczne: Wytrzymałość na ściskanie: Wytrzymałość na ugięcie: Objętościowy ciężar właściwy: Nasiąkliwość:

132,8 MPa 13,9 Mpa 2610 kg/m3 0,29%

G609 Rosa Pearl to granit traktowany często

jako zamiennik hiszpańskiego Rossa Porriño. Kamień ten wydobywany jest w prowincji Guangdong. Rocznie pozyskuje się około 30 tys. m sześc.

Dane fizykomechaniczne: Wytrzymałość na ściskanie: Wytrzymałość na ugięcie: Objętościowy ciężar właściwy: Nasiąkliwość:

NK 70 (6/2013)

178 MPa 15,9 Mpa 2620 kg/m3 0,29%

www.NowyKamieniarz.pl

przyjacielem kamieniarza

WYSOKIEJ JAKOŚCI NARZĘDZIA DLA KAMIENIARSTWA segmenty szlifierskie

głowice polerskie syntetyki szczotki piły

MASZYNY KAMIENIARSKIE GMM OMAG MAEMA

58-150 Strzegom, ul. Koszarowa 7, tel. 603 891 257, 604 07 87 31, tel./fax 74 855 03 93 e - m a i l : b i u r o @ e u r o a r s s . p l , w w w. e u r o a r s s . p l

KAMIEŃ NATURALNY GEOTURYSTYKA

FOT. ARCHIWUM AUTORA

450 lat przez 350 m Nowa podziemna trasa turystyczna na Dolnym Śląsku

dzie pojechać na wakacje? Gdzie wyskoczyć na weekend? Takie pytania coraz częściej wiążą się z kolejnym: „Gdzie można zobaczyć coś ciekawego?”. Coraz więcej osób szuka atrakcji związanych z geologią czy historią górnictwa, stając się w ten sposób (czasem nieświadomie) geoturystami. Świetną propozycją miejsca, w którym miło i interesująco można spędzić dzień, jest otwarta w lipcu ścieżka turystyczna „Śladami dawnego górnictwa kruszców”, wiodąca od Krobicy do Przecznicy, z gwoździem numeru – podziemną trasą turystyczną „Kopalnia św. Jana”. Wspomniana podziemna atrakcja znajduje się około 1 km na wschód od Krobicy koło Świeradowa-Zdroju – niewielkiej miejscowości na Pogórzu Izerskim, przy drodze do wsi Kotlina. Jest to obszar malowniczo położony u stóp Kamienickiego Grzbietu, najdalej na północ wysuniętej części Gór Izerskich. Ku północy otwiera się stąd szeroka panorama na Kotlinę Mirska. Trasa ta powstała dzięki ogromnemu samozaparciu i uporowi dr. Macieja Madziarza, pracownika KGHM Cuprum i Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej, i stała się szkoleniowym przykładem tego, jak powinno się dokonywać udostępnienia historycznego obiektu podziemnego. Początki miały charakter prac terenowych i studiów archiwistycznych dotyczących całkiem dziś zapomnianego, a przez pewien czas niezwykle ważnego okręgu wydobycia rud cyny, a później kobaltu – jednego z ważnych ośrodków górniczych na Dolnym Śląsku. Stwierdzono, że pomiędzy Krobicą a Przecznicą znajduje się tu cały szereg różnie zachowanych reliktów dawnego górnictwa, a w pobliżu pierwszej z wymienionych miejscowości ist-

NK 70 (6/2013)

NK 63 (6/2012)

nieje potencjalna możliwość udostępnienia części z nich w charakterze podziemnej trasy turystycznej. W kolejnych latach pomysłem – początkowo wyglądającym na dość szalony – udało się zainteresować władze gminy Mirsk. Wreszcie, w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007–2013 (Priorytet 4 – Poprawa stanu środowiska naturalnego oraz bezpieczeństwa ekologicznego i przeciwpowodziowego Dolnego Śląska, Działanie nr 4.5 – Rekultywacja obszarów zdegradowanych), zdobyto środki na realizację projektu. Prace prowadzone były przez KGHM Cuprum – Centrum Badawczo-Rozwojowe we Wrocławiu, głównym wykonawcą było specjalistyczne przedsiębiorstwo Zakład Robót Górniczych i Wysokościowych AMC, a różnorodne badania wykonywali pracownicy Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Roboty zaczęły się od wykonania badań georadarowych, dzięki którym udało się zlokalizować początek – w tamtym czasie całkowicie niewidocznej – sztolni św. Jana, którą dziś wchodzimy na trasę. Za pomocą ciężkiego sprzętu odsłonięto jej wlot i odprowadzono rude, silnie zmineralizowane wody kopalniane od co najmniej 150 lat wypełniające to wyrobisko. Następnie rozpoczęła się faza robót podziemnych. Polegała ona na udrożnieniu niedostępnych odcinków wyrobisk (w tym całkowicie zasypanego szybu łączącego dwa poziomy kopalni) oraz zabezpieczeniu i odpowiednim przystosowaniu obiektu dla ruchu turystycznego. Jednocześnie prowadzone były prace na powierzchni: budowa niewielkiego pawilonu wejściowego i kiosku oraz zagospodarowanie terenu. Działania te łączyły się z pokonywaniem niezliczonych problemów, tym większych, że dotyczących obiektu bardzo nietypowego: podziemnego i historycznego. Prace prowadzono przy stałym nadzorze archeologicznym, konsultowano się z biologami – chiropterologami (specjalistami w zakresie badań nietoperzy) itd. Rozwiązywano na bieżąco dziesiątki pojawiających się problemów technicznych. Nie było wyjścia – ze względu na problemy natury geologicznej (strefy silnego zwietrzenia skał, uskoki) długie odcinki wyrobisk musiały zostać w różny sposób zabezpieczone. Przez to utraciły one co prawda swój walor historyczny i estetyczny, ale kopalnia zyskała ciekawą kolekcję obudów górniczych (kotwowa z siatką stalową, pełna obudowa drewniana i stalowa, torkret), co również można wykorzystać jako atut w zakresie przybliżania historii, ale też współczesnego obrazu górnictwa. Wreszcie 13 lipca br. nastąpiła chwila chwalebna. W tym dniu uroczyście otwarto ścieżkę turystyczną „Śladami dawnego górnictwa kruszców”, a odbyło się to właśnie przy wejściu na podziemną trasą turystyczną „Kopalnia św. Jana”. W uroczystości wzięły udział władze gmin Mirsk i Świeradów-Zdrój, KGHM Cuprum oraz Wydziału Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej. W tym dniu oraz nazajutrz, gdy trasa została otwarta dla wszystkich chętnych, funkcję przewodników pełnili

www.NowyKamieniarz.pl

KAMIEŃ NATURALNY GEOTURYSTYKA

www.NowyKamieniarz.pl

nia wodne. Gwoździem do trumny – jak w przypadku wielu innych dolnośląskich ośrodków górniczych – była wojna trzydziestoletnia (1618–1648). W kolejnych stuleciach podejmowano prace poszukiwawcze i próby powrotu do wydobycia – również podczas II wojny światowej i po niej, w latach 1948–1956. Jako ciekawostkę podać można, że ostatnie prace dokumentacyjne były tu prowadzone przez Państwowy Instytut Geologiczny do początku lat 90. ubiegłego wieku. „Kopalnia św. Jana” pozwala też na zapoznanie się z elementami budowy geologicznej tego miejsca. W sztolniach obserwować można różnorodne odmiany łupków łyszczykowych – biotytowe, serycytowe i in., w niektórych strefach skały te zawierają spore ilości granatów. W wielu miejscach odsłaniają się znacznych rozmiarów soczewy

FOT. ARCHIWUM AUTORA

pracownicy i absolwenci Instytutu Górnictwa występujący w rekonstrukcjach strojów górników sprzed pięciu wieków, posługując się replikami ówczesnych narzędzi i sprzętu. Obecnie trasa dostępna jest dla ruchu turystycznego w weekendy, w godzinach 10.00 – 18.00 (co 30 minut). Dodatkowym atutem jest fakt, że na razie obiekt zwiedzać można bezpłatnie. Trasa cieszy się ogromnym zainteresowaniem turystów i okolicznych mieszkańców – niektórzy z nich zwiedzali ją już wielokrotnie. Ale jak właściwie wygląda ten obiekt? Powiedzmy sobie wprost – jest niewielki. Podziemna trasa liczy zaledwie 350 m. Bez przesady można jednak powiedzieć, że Kopalnia św. Jana jest unikatową ciekawostką turystyczną na terenie Dolnego Śląska. Otaczający teren został odpowiednio uformowany i zagospodarowany, a na wlocie sztolni św. Jana zabudowano niewielki pawilon wejściowy, ciekawie zaaranżowany z wykorzystaniem lokalnego kamienia – ciemnych łupków łyszczykowych. Skarpę wzmocniono gabionami wypełnionymi klińcem bazaltowym z pobliskiego kamieniołomu w Rębiszowie. Projektantem tego obiektu była Marzenna Chęcińska. Wszedłszy pod ziemię, zwiedzający poruszają się w większości doskonale zachowanymi historycznymi, zabytkowymi wyrobiskami pochodzącymi z XVIII, a nawet XVI wieku. Na ociosach często dostrzec można liczne ślady ręcznego urabiania skały za pomocą perlików i żelazek, doskonale zachowane są komorowe wyrobiska eksploatacyjne, widoczne są małe półeczki, na których gwarkowie stawiali łojowe kaganki. Dla osób zainteresowanych historią trasa staje się prawdziwą machiną czasu, przenoszącą w czasie o niemal pół tysiąca lat. Mimo niewielkiej długości trasa ta potrafi dać w kość, co więcej, jest to atrakcja „dla wybrańców” – nie każdy może/powinien decydować się na jej zwiedzanie. Wysokość wyrobisk nie przekracza miejscami 160 cm, a szerokość spada do zaledwie 60 cm. Trasa obejmuje dwie sztolnie – wejściową św. Leopolda, funkcjonującą do 1816 r. oraz położoną na poziomie o kilka metrów wyższym, pochodzącą z około 1576 r. sztolnię św. Jana (zwaną też sztolnią Rungego). Oba wyrobiska połączone są pochyłym szybem św. Jana. Przejście trasy zajmuje około 40 minut. Jeszcze słowo o historii. Pod tym względem okolice Krobicy oraz pobliskich Gierczyna i Przecznicy są bardzo ciekawe. Górnictwo rozwijało się tu być może od XV wieku, a na pewno od połowy XVI stulecia. Wtedy to przybyła na te ziemie silna grupa czeskich gwarków z Jachymova – miejscowości będącej podówczas jednym z największych ośrodków górnictwa. Rozkwit działalności górniczej nastąpił w końcu XVI wieku, kiedy rocznie z wydobywanych rud uzyskiwano nawet około 20 ton cyny. W tym czasie w Gierczynie utworzony został nawet Urząd Górniczy. Rychło jednak nastąpił upadek – jego przyczyną była rabunkowa eksploatacja i wyczerpanie najbogatszych, płytkich części złóż. Znacznych problemów nastręczały zagroże-

Średniowieczni gwarkowie przed wejściem do sztolni św. Leopolda. kwarcowe, które dla pierwszych pracujących tu gwarków były wskazówką, gdzie powinni szukać stref rudnych. Sztolnie kilkakrotnie przecinane są uskokami – w kilku punktach dokładnie można się zapoznać z wewnętrzną budową takich struktur. Ponadto w sztolni św. Leopolda miejscami zachowane są resztki przepięknej żelazistej szaty naciekowej, która w momencie otwarcia tego wyrobiska występowała na większości ociosów i stropu. Być może okazją do bardziej szczegółowego opisania geologii i historii górnictwa w tym rejonie będzie odrębny artykuł, dotyczący wspomnianej ścieżki turystycznej „Śladami dawnego górnictwa kruszców”. Teraz wypada już tylko gorąco zachęcić do wybrania się do Krobicy – wyjątkowe przeżycia gwarantowane! z Paweł P. Zagożdżon

NK 70 (6/2013)

TECHNOLOGIA PORADY

Złoto jak z płatka Technikę poprawnego pozłacania prezentuje Edward Skrętowicz z firmy Edan. Krótki kurs pozłacania przedstawia Edward Skrętowicz

ewnego razu w biurze firmy Edan pojawił się wyraźnie rozochocony jeden ze stałych klientów, kamieniarz z cmentarza Rakowickiego w Krakowie. Okazało się, że dzięki produktom firmy wygrał skrzynkę napojów. Zakład polegał na pozłoceniu dużej tablicy napisowej w ciągu 15 minut. Ukrywając się przed kolegami za szczelną osłoną, wysypał z książeczki płatki złota do porcelanowej miseczki i rozdrobnił je bobrowym pędzlem do golenia. Następnie rozdrobnionym

”

Złoto płatkowe produkowane jest w odmianach oznaczanych liczbą karatów. Dla celów kamieniarskich najczęściej stosowane są płatki 22-, 23-, 23¾- i 24-karatowe.

złotem posypał zamikstionowane wcześniej litery i tym samym pędzlem wypolerował je w nieprawdopodobnie krótkim czasie. Edward Skrętowicz, właściciel Edanu, opowiadając tę historię stwierdził, że w tej pracy pogwałcono wszystkie zasady poprawnego pozłotnictwa. Bobrowe pędzle są oczywiście przydatne w pozłotnictwie, a sytuację z pewnością można uznać za nadzwyczajną. Niestety bardzo często zdarza się, że spieszący się kamieniarz łamie wszelkie zasady dobrze wykonanej usługi. Edward Skrętowicz – absolwent, a następnie wykładowca krakowskiej Akademii Wychowania Fizycznego z przyjemnością rozwijał swe pasje, wśród nich – zainteresowanie sztu-

NK 70 (6/2013)

1. Powierzchnie wewnętrzne liter odczyścić pędzlem lub sprężonym powietrzem. Nigdy na mokro. 2. Powierzchnie wewnętrzne malować lakierem podkładowym, dwukrotnie, w odstępach co 30 minut. Lakier podkładowy pod mixtion można zrobić samodzielnie, rozpuszczając 100 g szelaku w 0,6-0,7 l denaturatu. 3. Powierzchnie wewnętrzne liter malować mixtionem 3h lub 12h. Liczba oznacza godzinowy czas odparowania w temp. 22°C mixtionów oleistych (przy niższych temperaturach czasy odparowywania są odpowiednio dłuższe). Malować cienko, dobrze rozcierając, nie zostawiając zlewek wewnątrz litery. 4. Po pokryciu mixtionem pierwszej litery zaleca się wykonanie próbnika (szkło min. 3 x 3 cm) i posmarowania go tym samym mixtionem. Po oznaczonym czasie sprawdzić jego lepkość opuszkiem palca – mixtion ma być lepki, ale nie mokry. 5. Czas aktywności (zdolności do klejenia) dla mixtionu 3h wynosi ok. 45 min, dla mixtionu 12h – około 1,5 godziny. 6. Złocenie liter: a. Złoto transferowe (płatek przyklejony do bibułki) pociąć ostrymi nożyczkami na paski szerokości oklejanej litery. Paski – stroną ze złotem – przykleić do mixtionu, dociskać przez bibułkę krótkim pędzlem szczecinowym; oderwać bibułkę. W razie powstania pęknięcia należy nałożyć w to miejsce mniejszy pasek, przykleić stroną ze złotem, a następnie wygładzić złocenie miękkim pędzlem. b. Złoto luźne (płatek nieprzyklejony do bibułki) nakładać odchylając bibułkę z książeczki i przenosząc kawałek płatka pędzlem lub palcem na zamikstionowane litery. Uzupełnić ewentualne pęknięcia lub ubytki i wygładzić wszystkie litery miękkim pędzlem. 7. Po 2-3 godzinach obciąć naddatki ostrym nożem lub żyletką. 8. Warto pamiętać, że: a. złoto transferowe należy przechowywać w suchym miejscu, przyciśnięte np. książkami, b. pędzle z lakieru myjemy w denaturacie, c. pędzle z mixtionu myjemy w terpentynie.

www.NowyKamieniarz.pl

58-150 Strzegom, ul. Niepodległości 22, tel. 74 855 37 37, fax 74 855 53 75, e-mail: sklep@graniro.pl, www.graniro.pl

HIT 2013 – lina diamentowa

kup teraz

www.graniro24.pl tel. 691 359 988 – drugi równorzędny sposób komunikacji ze sklepem

TECHNOLOGIA PORADY

ką. Jeszcze w latach 80. rozpoczął produkcję stylowych ram obrazów i luster. Próbując, jak wszyscy w tamtym okresie, zdobyć surowce potrzebne do pracy, w poszukiwaniu produktów pozłotniczych zapoznał się bliżej z rynkiem tych artykułów w Niemczech, Austrii, Francji i we Włoszech. Skutkiem było otwarcie wraz z żoną Elżbietą w 1990 r. firmy oferującej taki asortyment na rynku krakowskim, a następnie ogólnopolskim. Sklep w centrum Krakowa był pierwszym tego typu w Polsce. Obecnie Edan, wzmocniony przez córkę Magdalenę Durło, z zawodu hungarystkę, importuje i rozprowadza w Polsce artykuły pozłotnicze oraz prowadzi działalność doradczą dla osób zajmujących się pozłotnictwem. Oferowane produkty stosowane są w konserwacji zabytków oraz kamieniarstwie, głównie nagrobkowym. W ostatnim czasie, niezależnie od klasycznej metody pokrywania liter płatkami szlachetnych metali, pojawiły się inne, nieco tańsze środki i metody barwienia liter w kamieniu. Są to przede wszystkim farby i lakiery do malowania liter na zewnątrz w kolorze złotym i srebrnym i szybkoschnące mixtiony akrylowe w kolorze żółtym. Stosowana jest także mika, minerał imitujący złoto i srebro (w 3-4 odcieniach). Nanosi się ją pędzlem na mixtion i poleruje (również pędzelkiem). Z drugiej strony istnieją też środki leżące po drugiej stronie skali cenowej – tzw. złoto księżycowe imituje platynę i pallad, który zastępuje srebro nienadające się do zastosowań zewnętrznych. z Wacław Chrząszczewski

Edward Skrętowicz z córką Magdaleną Durło w krakowskiej siedzibie firmy Edan

chatech

PROJEKTOWANIE I PRODUKCJA MASZYN DO OBRÓBKI KAMIENIA NATURALNEGO piły mostowe - piły mostowe ze skrętną głowicą - boczkarki prolowe stoły hydrauliczne zwodzone do maszyn kamieniarskich z przemyślana konstrukcja oparta na sprawdzonych podzespołach z solidność wykonania z możliwość rozbudowy i dostosowania do konkretnych potrzeb i wymogów klienta BOCZKARKI PROFILOWE

PIŁY MOSTOWE ZE SKRĘTNĄ GŁOWICĄ

PIŁY MOSTOWE

FPUH CHATECH Pełkinie 150a, 37-511 Wólka Pełkińska, tel.: +48 697 723 143, email: biuro@chatech.pl, internet: www.chatech.pl

NK 70 (6/2013)

www.NowyKamieniarz.pl

TECHNOLOGIA

Nowy Kamieniarz PORTAL SPECJALISTYCZNY

odwiedź nową stronę internetową www.nowykamieniarz.pl

www.NowyKamieniarz.pl

NK 70 (6/2013)

TECHNOLOGIA PORADY

Roboty wkraczają do akcji Chyba wszyscy znają Transformery. Roboty, które potrafią przekształcać się w samochody, samoloty czy inne maszyny. Fascynacja tymi zabawkami zainspirowała chyba konstruktorów firmy Thibaut do skonstruowania robotów będących inną formą maszyn sterowanych numerycznie do obróbki kamienia. Dlaczego robot? Transformer to maszyna sterowana numerycznie w sześciu osiach interpolowanych jednocześnie. Dzięki temu można obrabiać element z pięciu stron przy jednym zamocowaniu, bez konieczności zmiany jego położenia. Sześcioosiowy robot umożliwia kompleksową obróbkę elementów o nawet najbardziej skomplikowanych kształtach: rzeźb, płaskorzeźb na powierzchniach kulistych czy wklęsłych, fazowań na dowolnie ukształtowanych krawędziach itp. Takich możliwości nie ma żadne tradycyjne centrum obróbcze CNC. Duży zakres przestrzeni roboczej Transformera pozwala na obróbkę trójwymiarową masywnych elementów architektonicznych, takich jak portale, obramowania okien i drzwi, łuki, żebra, maswerki, kolumny, balustrady czy też elementów dekoracyjnych, jak statuy, popiersia, fontanny, itp. Przy tym wszystkim robot charakteryzuje się bardzo dużą wielkością przestrzeni roboczej w stosunku do powierzchni, jaką sam zajmuje. Takiej korzystnej relacji między wielkością maszyny a wielkością przestrzeni roboczej nie ma żadna inna tradycyjna maszyna, jak choćby tradycyjne maszyny pięcioosiowe. Robot Transformer może być także elementem prawdziwego centrum obróbczego. Umieszczenie go na wózku poruszającym się po poziomych prowadnicach znacznie zwiększa wielkość przestrzeni roboczej, przez co możliwe jest obrabianie jeszcze większych elementów. W centrum możemy umieścić także stół obrotowy czy też inne stoły do mocowania obrabianych elementów. Numerycznie

Plan centrum obróbczego z prawdziwego zdarzenia

NK 70 (6/2013)

sterowany ruch robota na wózku oraz numerycznie sterowany stół obrotowy to następne (siódma i ósma) osie interpolowane przez system sterowania. Dane techniczne Transformer jest skonstruowany na bazie najnowszej generacji sześcioosiowego przemysłowego robota Quantec firmy Kuka. Dostępne są dwa modele maszyny: Transformer 2500 z przestrzenią roboczą o promieniu 2500 mm oraz Transformer 3100 z przestrzenią roboczą o promieniu 3100 mm. Mimo dużego zakresu przestrzeni roboczej roboty Quantec charakteryzują się wysoką precyzją – dokładność pozycjonowania (powtarzalna) w dowolnym punkcie przestrzeni roboczej wynosi +/- 0,06 mm. Dzięki temu elementy obrabiane są z wielką dokładnością zarówno jeśli chodzi o frezowanie powierzchni, jak i polerowanie. Na ramieniu robota umieszczono specjalnej konstrukcji elektrowrzeciono dużej mocy 22 kW. Duży zakres regulacji prędkości obrotowej (0 – 10 000 obr./min) oraz duży moment obrotowy pozwalają na wykonywanie operacji zarówno tarczą diamentową o średnicy max. 600 mm, jak i precyzyjnymi narzędziami używanymi np. do grawerowania, które wymagają dużych prędkości wrzeciona. Narzędzia chłodzone są wodą przez oś wrzeciona oraz koroną dookoła narzędzia. Chłodzenie przez oś wrzeciona służy także do chłodzenia samego elektrowrzeciona; dlatego woda doprowadzana jest przez specjalny system chłodzenia, który zapewnia stałą temperaturę pracy silnika. Maszyna wyposażona jest w magazyn, w którym mieści się 21 narzędzi mocowanych na stożku BT40 (ciężar narzędzia do 15 kg) oraz na osobnym stanowisku tarcza diamentowa Ø 600 mm. Program umożliwia pracę ze 150 różnymi narzędziami, co zapewnia systemowi pełną autonomię nawet przy obróbce najbardziej skomplikowanych elementów. Dodatkowo, tak jak inne maszyny firmy Thibaut, system wyposażony jest w urządzenie do pomiaru średnicy oraz długości narzędzia. Dzięki temu system automatycznie koryguje trajektorie ruchów robota stosownie do stopnia zużycia narzędzia.

www.NowyKamieniarz.pl

TECHNOLOGIA

TARN SILVERSTAR Z KOPALNI

CARRIÈRES PLO

Już od 13 lat na polskim rynku z CARRIÈRES PLO największej kopalni we Francji. Jedyny o tak regularnej strukturze i trwałym polerze. Powtarzalność koloru i struktury. Ciągłość dostaw gwarantowana. Roczne wydobycie 25 000 m3 w blokach, gat. I Bezpośrednie dostawy z kopalni na plac klientów Czas realizacji max 7 dni

POWTARZALNOŚĆ KOLORU JAKOŚĆ GWARANTOWANA Zamówienia i logistyka “ATRIUM” P.U.H Wojciech Czech

tel. kom. 605 358 648

www.NowyKamieniarz.pl

e-mail: wojtek@czech.pl

www.czech.pl

NK 70 (6/2013)

TECHNOLOGIA PORADY

Oprogramowanie Do sterowania pracą robota niezbędne jest wysoce wydajne oprogramowanie. Firma Thibaut wdrożyła w tym celu nowe, specjalne oprogramowanie T’CAD/T’CAM Pack 3, które stosowane jest w tej chwili także na innych maszynach numerycznych tej firmy. System ten umożliwia bezpieczną pracę z robotem, wykorzystując jedynie dwa programy, co jest wyłącznością firmy Thibaut, inne systemy wymagają bowiem stosowania trzech lub czterech różnych programów. Jest to w tej chwili najbardziej wydajny system oprogra-

Poszczególne kroki przygotowania projektu cyfrowego powielenia elementu

NK 70 (6/2013)

mowania dostępny na rynku, specjalnie dedykowany do obróbki kamienia. System pozwala na wizualizację obróbki elementu w 3D oraz zwięzłe programowanie operacji frezowania i polerowania zarówno najprostszych, jak i najbardziej skomplikowanych kształtów. Oprogramowanie T’CAD/T’CAM Pack 3 jest bardzo elastycznym systemem dedykowanym szczególnie do artystycznych kreacji. Umożliwia import wszelkich plików 3D, pochodzących ze skanera, zaprojektowanych samodzielnie czy też po prostu ściągniętych z Internetu. W łatwy sposób możemy modyfikować cały rysunek lub jego część, bez wpływu na całość projektu. Możemy także łączyć rysunki, dodawać proste bryły, tworzyć bardzo skomplikowane dzieła. Na każdym etapie projektowania mamy podgląd naszego dzieła w 3D. Inteligentny kursor i przyjazne oprogramowanie umożliwia łatwą realizację każdych artystycznych wizji. System cechuje się dużą wydajnością, niezbędną dla sterowania pracą robota. Symulacja drogi poruszającego się narzędzia, kontrola ewentualnych kolizji narzędzia z maszyną czy obrabianym elementem zapewnia pełną egzekucję programu. Interpolacja ruchów maszyny jednocześnie w sześciu osiach pozwala także na optymalizację trajektorii przemieszczania się narzędzi, co zmniejsza czas przebiegów jałowych. Symulacja obróbki elementu na ekranie komputera pozwala na szybkie zobaczenie rezultatu naszej pracy przed uruchomieniem maszyny. Skaner T’Scan 3D Programowanie pracy robota nigdy było tak łatwe jak teraz. Dzięki nowemu skanerowi 3D firmy Thibaut w prosty i szybki sposób możemy precyzyjnie zeskanować bryłę dowolnego obiektu i następnie odtworzyć go na maszynie. T’Scan 3D to rodzaj kamery wideo rejestrujący obrazy w technice 3D. Wystarczy po prostu „sfilmować” obiekt z wszystkich stron; kamera rejestruje trójwymiarowe obrazy z prędkością 16 klatek na sekundę, które w czasie rzeczywistym są przechwytywane i można je oglądać na ekranie. Dzięki temu widzimy natychmiast rezultaty naszej pracy i możemy odpowiednio korygować skanowanie. Technika ta nie wymaga kalibrowania, stosowania markerów czy montażu statywów. Wystarczy po prostu wziąć kamerę, pojechać w miejsce, gdzie znajduje się interesujący nas obiekt i po prostu go zeskanować. Urządzenie rejestruje obrazy w wysokiej rozdzielczości 0,5 mm i dokładności do 0,1 mm, 288 tys. punktów na sekundę. Dostępne są wersje czarno-biała i kolorowa. Ta druga pozwala na bardziej precyzyjne rejestrowanie obrazów, także żywych obiektów, np. popiersi ludzi. W ten prosty sposób możemy stworzyć przestrzenny obraz jakiejś osoby i następnie wykonać na tej podstawie rzeźbę w kamieniu. Oprogramowanie T’Scan Studio, dostarczane razem ze skanerem, scala zarejestrowane klatki w jeden trójwymiarowy obraz. Program umożliwia korekcję, uzupełnianie brakujących fragmentów, zmianę wymiarów, wygładzanie powierzchni czy też nakładanie odpowiednich faktur. Dzięki temu obrobiony plik, wyeksportowany do systemu T’CAD/T’CAM, może być łatwo użyty do stworzenia odpowiedniego projektu, który następnie będzie wykonany przez naszego Transformera. z Andrzej Bukalski, MC Diam

www.NowyKamieniarz.pl

TECHNOLOGIA PRODUCENCI – TEKST SPONSOROWANY

Wsporniki do podłóg podniesionych Terra Level Firma Brokerstone jest oficjalnym i wyłącznym przedstawicielem marki Terra Level w Polsce – producenta systemu wsporników do podłóg podniesionych i kompleksowych rozwiązań tarasowych.

łyty tarasowe nie zawsze muszą być układane na podłożu z zaprawy, podsypki czy z innych materiałów podkładowych i wiążących. W przypadku trwałego i nośnego podłoża ze spadkiem projektanci coraz częściej proponują zastosowanie technologii podłóg podniesionych z wykorzystaniem wsporników Terra Level. System oferowany przez firmę Brokerstone to efektywna i nowatorska metoda budowania tarasów, balkonów, dachów płaskich, to doskonałe rozwiązanie umożliwiające szybki, czysty i niedrogi montaż płyt na wszystkich tego typu powierzchniach. Głównym celem tego typu rozwiązań jest natychmiastowe odprowadzenie pojawiającej się na posadzce wody poprzez szczeliny między płytami do punktów odwadniających pod posadzką. Zapobiega to gromadzeniu się wody deszczowej i powstawaniu kałuż a w okresie zimowym pozwala wyeliminować problem przemarzania i wysadzania płyt posadzkowych przez mróz. Płyty są stale wentylowane poprzez otwarte fugi, dzięki czemu są zawsze czyste i suche. Montaż płyt kamiennych (jak również betonowych, ceramicznych, szklanych i innych) możliwy jest na dowolnej powierzchni, np. z betonu, jastrychu, asfaltu, na płytach/foliach izolacyjnych, papie, wylewkach cementowych, starych płytkach ceramicznych.

Proponowany przez firmę Brokerstone system jest niezwykle prosty i trwały. W odróżnieniu od systemów konkurencyjnych - składa się wyłącznie z 3 elementów: TL1 WSPORNIK TERRA LEVEL 1 cm wys., fuga 3 mm (modułowany od 1 cm do 20 cm) Wsporniki Terra Level umożliwiają montaż płyt tarasowych na dowolnej wysokości. Wsporniki są modułowe i mogą być łączone ze sobą w celu uzyskania żądanej wysokości i zniwelowania ewentualnych spadków i nierówności podłoża. Oczekiwaną wysokość uzyskuje się poprzez ustawienie wsporników jeden na drugim. Produkt blokuje się, zapewniając optymalną stabilność całego systemu. TL2 BLOK TERRA LEVEL 3 cm wys., fuga 3 mm (modulowany od 5 cm do 20 cm) Blok Terra Level został zaprojektowany w celu skrócenia czasu montażu i obniżenia kosztów. Blok może być montowany na wysokości od 5 cm i powinien być od góry i dołu zakończony wspornikami Terra Level o wysokości 1 cm – z uwagi na ich właściwości przyczepne i antypoślizgowe. TL3 NAKŁADKI POZIOMUJĄCE TERRA LEVEL 1 mm (modułowane od 1 mm do 10 mm) Nakładki poziomujące Terra Level umożliwiają regulowanie i wyrównywanie wysokości. Rozbieżności w grubościach płyt, wszelkie nierówności i nawet lekkie spadki w podłożu mogą być zniwelowane w zakresie od 1 do 10 mm w każdym narożniku układanej płyty (brak efektu klawiszowania). Nakładki umieszcza się w żeberkach główki wspornika pomiędzy dwoma fugami. Nakładki blokują się między fugami oraz w kole dzięki specjalnym przetłoczeniom; w przypadku konieczności przesunięcia płyty nakładki nie wypadają ze swojego miejsca. z

TL3 TL1

Parametry techniczne wsporników Terra Level • 15 lat gwarancji na produkty Terra Level • zakres temperatur -40OC do +100OC • odporne na działanie promieniowania UV • stała fuga 3mm • materiał absorbuje dźwięki i pozostaje elastyczny • nośność do 1000 kg • średnica wspornika 12 cm • Wykonane są ze specjalnej mieszanki tworzyw sztucznych stosowanej w przemyśle motoryzacyjnym - odpornej na działanie warunków atmosferycznych i na starzenie się • produkt zgodny z PN-EN 12825:2002 „Podłogi podniesione z dostępem”

NK 70 (6/2013)

TL2

BROKERSTONE ul. Wita Stwosza 28/405, 50-149 Wrocław tel.: + 48 71 750 37 99, www.brokerstone.pl

www.NowyKamieniarz.pl

TECHNOLOGIA PRODUCENCI – TEKST SPONSOROWANY

Na rynku akcesoriów nagrobnych produkowanych ze stali szlachetnej pojawiła się nowa firma – QMD Art Designs.

MD Art Designs jest przedsięwzięciem rodzinnym, efektem partnerskiej współpracy, w której ogromne doświadczenie i troska o przyszłość ścierają się z optymizmem i poczuciem wielkiej odpowiedzialności. Wspierającym nową firmę jest Jerzy Rojek, współwłaściciel firmy Rodlew, znanego polskiego producenta akcesoriów nagrobnych ze stali nierdzewnej z siedzibą w Rybniku. – W Polsce biznesy rodzinne wywodzą się przeważnie z tradycji rzemieślniczych. Przez dziesiątki lat działalności takie firmy potrafiły oprzeć się wszelkim przeciwnościom i zawirowaniom, zajmując na globalnym rynku dość stabilną pozycję. Należy jednak zdawać sobie sprawę, że nic nie jest wieczne i o taką sytuację biznesową trzeba nieustannie walczyć. Problemem lub wybawieniem zakładów z długoletnim stażem jest skupienie w jednym miejscu wielu młodych, często dobrze wykształconych, członków najbliższej rodziny wokół doświadczonych nestorów, czasem założycieli firm. Jako decydentom wydaje się nam, że jesteśmy niezastąpieni i często ograniczamy kreatywność otaczającej nas młodzieży. Bagatelizując potencjał młodego pokolenia, zmniejszamy tym samym możliwości rozwojowe swoich firm. To duży błąd, świat pędzi do przodu i młode pokolenie z mniejszym obciążeniem gotowe jest podjąć te wyzwania. Dlatego ogromną wartością jest umiejętność wychowania sobie następców w rodzinnej firmie lub stworzenie możliwości realizowania się poprzez budowanie własnych zakładów. Ja coraz bardziej do takich decyzji dojrzewam, wynika to z bardzo prostej przyczyny – osiągnąłem wiek emerytalny. Myślę, że ciągle należy poszukiwać nowych rozwiązań organizacyjnych dla swojego biznesu. Osobiście jestem bardzo zadowolony, że mój zięć Daniel pod moim okiem solidnie odrobił lekcje, bo jakość wyrobów oraz nowatorskie wzornictwo jest na najwyższym poziomie. Posłuchał moich sugestii o budowaniu swojego wizerunku w oparciu o własne rozwiązania różniące się od innych firm działających na rynku. Właśnie z uwagi na nowatorskie wzornictwo firma QMD Art Designs nie jest przeze mnie postrzegana jako konkurencja. Mam nadzieję, że Daniel wykorzysta swoje szanse i będzie ciężko pracował nad budowaniem marki. Jestem przekonany, że klienci otrzymają dodatkową ofertę, która w oczach naszych partnerów umocni miasto Rybnik jako wiodący ośrodek produkcji akcesoriów ze stali kwasoodpornej – tłumaczy powstanie QMD Art Designs Jerzy Rojek. Firma QMD odważnie wyznacza nowe tendencje dekoracyjne w zakresie akcesoriów nagrobnych, oferując nowe rozwiązania, nieobecne dotąd na polskim rynku. Oferta obejmująca litery, krzyże, wazony, lampiony, tabliczki, aplikacje oraz ramki skierowana jest przede wszystkim do zakładów kamieniarskich, które mają możliwość zakupu wyrobów w firmach handlowych działających w poszczególnych regionach Polski oraz bezpośrednio u producenta w Rybniku. Więcej informacji na stronie internetowej www.akcesorianagrobkowe.pl. z

NK 70 (6/2013)

Daniel Raczyło - właściciel firmy QMD

Nowość wśród akcesoriów

Jerzy Rojek i Daniel Raczyło

Bartłomiej Kapuśniak (sprzedaż i marketing), Jerzy Rojek i Daniel Raczyło

www.NowyKamieniarz.pl

www.akcesorianagrobkowe.pl

ARCHITEKTURA RYNEK BUDOWLANY

nwestycja Bianco Bemowo to trzypiętrowy budynek o łącznej powierzchni użytkowej 2200 mkw. Znajdzie się w nim 49 mieszkań o metrażu od 30 do 120 mkw. Wszystkie mieszkania zostały zaprojektowane z możliwością aranżacji na wiele sposobów, każde mieszkanie będzie miało balkon lub ogródek. Projektanci przewidzieli w projekcie plac zabaw, miejsce na zaparkowanie rowerów. Budynek będzie ogrodzony. Projekt architektoniczny opracowała pracownia Szymborski & Szymborski, znana z wielu inwestycji mieszkaniowych w Warszawie, m.in. Mariny Mokotów, Villa Concorde. Bianco Bemowo to inwestycja francuskiego dewelopera Nexity. Powstanie przy ul. Dywizjonu 303. z Źródło: Nexity

Warszawa Nowy Dworzec Gdański?

czerwcu Polskie Koleje Państwowe SA zaprosiły do rokowań inwestorów chętnych do budowy nowego dworca kolejowego i zagospodarowania terenów wokół dworca Warszawa Gdańska. Oferty złożyło sześciu inwestorów: Ghelamco, Marvipol, Echo Investment, HB Reavis, Immobel oraz Penta Investments. Każdy z nich zakłada zmiany nie tylko w wyglądzie samego budynku dworca, ale również ma plany na wybudowanie biurowców, hoteli, budynków mieszkalnych. PKP SA ma czas do końca września na wybór dewelopera, z którym zrealizuje nową inwestycję. Przy wyborze będzie się kierować opłacalnością, spójnością koncepcji z planami kolejarzy, doświadczeniem oferenta i proponowanymi terminami ukończenia inwestycji. PKP planuje podpisanie umowy z wybranym inwestorem w pierwszym kwartale 2014 roku. z Źródło: PKP SA

Poznań Osiedle Riverpark

owe osiedle to 189 mieszkań, które zaprojektowano w dwóch budynkach pięciopiętrowych i trzech trzypiętrowych. Łączna powierzchnia użytkowa mieszkań wyniesie 11,8 tys. mkw. Osiedle Riverpark powstanie w południowej części Poznania. Zgodnie z obecnymi trendami każde miesz-

NK 70 (6/2013)

FOT. MATERIAŁY INWESTORA (3)

Warszawa Nowe mieszkania na Bemowie 36 apartamentów powstanie w nowym budynku nad jeziorem Czos w Mrągowie.

Apartamenty na zboczu Góry Czterech Wiatrów

budynku znajdą się mieszkania powierzchni od 51 do 88 mkw. Przyszli mieszkańcy będą mieli bezpośredni dostęp do jeziora, na brzegu którego powstanie plaża i pomost. Budynek składa się z czterech trzykondygnacyjnych brył z poddaszem użytkowym i podziemnym garażem. Mieszkania na drugim piętrze są dwupoziomowe i połączone z poddaszem. Projekt realizowany jest z dbałością o wysoką jakość rozwiązań budowlanych, w sposób przyjazny dla środowiska naturalnego. Inwestycja zostanie oddana do użytku jesienią 2013 roku. Za budowę odpowiada spółka Budextan Przedsiębiorstwo Budowlane. Apartamenty na zboczu Góry Czterech Wiatrów zaprojektowała pracownia Dżus GK Architekci. z Źródło: Xella Polska

Domy nad rozlewiskiem Nowe osiedle domów jednorodzinnych powstać ma w Daleszewie koło Szczecina.

aleszewo, wieś, w której powstaje kompleks, położone jest w rozlewiskach Odry, tuż przy granicy z Niemcami i niespełna 20 km na południe od Szczecina. Osiedle wybudowane zostanie na niewielkim wzgórzu i składać się ma z 17 domów jednorodzinnych w trzech różnych typach. Układ zespołu mieszkaniowego uwarunkowany był w dużej mierze przez ukształtowanie terenu. Projektanci przewidzieli we wszystkich typach domów możliwość korzystania z obszernego tarasu na dachu. W części wyniesionej najwyżej, niemal płaskiej, w odróżnieniu od pozostałego terenu – poszczególne, wolno stojące obiekty dysponują stosunkowo dużymi działkami odseparowanymi od siebie głównie niską zielenią, ale ogrody zaplanowano też na ich dachach. Na południowym stoku znajdzie się sześć domów w zabudowie quasi-szeregowej. Każdy składa się z dwóch brył o nieregularnym rzucie z dwukondygnacyjnym, całkowicie przeszklonym łącznikiem pośrodku. Taras na dachu niższej części spięto dodatkowo pomostem prowadzącym bezpośrednio do jednej z sypialni na piętrze. Domy te ustawiono w taki sposób, by ich ściany tworzyły intymne zakątki osłonięte przed sąsiadami, a otwierające się na pobliski las. Z kolei od północy zlokalizowano dwa, oparte częściowo na słupach, dwukondygnacyjne bliźniaki. Planowany termin zakończenia realizacji to 2015 r. Niewielki zespół mieszkaniowy zaprojektowała pracownia C+HOaR. z Źródło: Muratorplus.pl

www.NowyKamieniarz.pl

ARCHITEKTURA RYNEK BUDOWLANY

Ikona Czechowic-Dziedzic Zaprezentowano koncepcję architektonicznourbanistyczną nowej siedziby Biblioteki Miejskiej i Urzędu Miasta w Czechowicach-Dziedzicach.

ładze miasta ze względu na koszty realizacji zdecydowały się na budowę siedziby dwóch instytucji publicznych w jednym miejscu. Zwycięska koncepcja została wybrana w ramach konkursu zorganizowanego przez katowicki oddział SARP. Zwyciężył polsko-hiszpański zespół Eova Studio. Architekci nawiązali w swojej propozycji do dawnej cegielni, znajdującej się w miejscu, w którym planowana jest budowa biblioteki i budynku ratusza. Propozycja architektów to śmiała i wyróżniająca się koncepcja. Charakterystyczna bryła budynku biblioteki ma szansę stać się jednym z najbardziej rozpoznawalnych znaków miasta i być zalążkiem nowego centrum kulturalno-administracyjnego miasta. Inwestycja w Czechowicach-Dziedzicach będzie prowadzona etapami. W ramach pierwszego etapu powstanie park oraz nowoczesny gmach Biblioteki Miejskiej, drugi etap prac obejmie budowę nowej siedziby Urzędu Miasta. z Źródło: www.sarp.katowice.pl

Dworzec w Bydgoszczy na nowo

FOT. MATERIAŁY INWESTORA (2)

W 2015 roku zakończy się modernizacja Dworca Głównego w Bydgoszczy. Projekt nowej inwestycji przygotowała firma Allplan.

rzeznaczona do realizacji koncepcja „Inside-outside” zakłada odrestaurowanie starego dworca wyspowego wraz z odtworzeniem podziałów i detalu architektonicznego, a także budowę nowego obiektu. Współczesna część dworca zaprojektowana jest na planie litery C. Projekt przewiduje między parterem a najwyższą kondygnacją prześwit pozwalający na oglądanie zabytkowej części. Budynek zamykający perspektywę ulicy Dworcowej ma stać się nową wizytówką miasta. Przed dworcem powstanie otwarta publiczna przestrzeń z dużym trawnikiem na skarpie. Planowany koszt inwestycji wynosi ok. 100 mln zł. Prace mają rozpocząć się w pierwszym kwartale 2014 r. z Źródło: Muratorplus.pl

www.NowyKamieniarz.pl

kanie będzie miało miejsce w garażu podziemnym oraz balkon, taras czy ogródek. W mieszkaniach będzie możliwość dowolnej aranżacji przestrzeni. Osiedle zaprojektowała warszawska pracownia architektoniczna Adaptic-Architekci. Deweloper, Immofinanz Group, planuje oddanie inwestycji w pierwszej połowie 2015 roku. z Źródło: Immofinanz Group

Poznań Biurowiec Biznes i Nauka

rzy ul. Obornickiej powstaje nowoczesny biurowiec o powierzchni ponad 2100 mkw., który przeznaczony będzie dla firm działających na styku nauki i biznesu. Dwukondygnacyjny budynek spełnia wymogi klasy A. W biurowcu zlokalizowane zostaną powierzchnie biurowe oraz specjalistyczne laboratoria. Do dyspozycji będą sale konferencyjne i szkoleniowe. Obiekt będzie dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Budowa rozpoczęła się w czerwcu 2013 roku. Planowany termin oddania biurowca do użytku to pierwszy kwartał 2014 roku. Inwestycja finansowana jest ze środków Unii Europejskiej, generalnym wykonawcą prac jest spółka PTB Nickel. z Źródło: PTB Nickel

Toruń Dworzec czeka na remont

oruń poszukuje generalnego wykonawcy remontu dworca PKP Toruń Główny. Miasto ogłosiło przetarg na zaprojektowanie i wykonanie rewitalizacji dworca wraz ze sprawowaniem nadzoru autorskiego nad realizacją wykonywanych robót budowlanych. Na realizację całości inwestycji wykonawca będzie miał 92 tygodnie. Miasto ma konkretne wyobrażenia, jak ma wyglądać dworzec Toruń Główny po rewitalizacji. Pojawią się sklepiki, punkty usługowe, hot spot, nowy system informacji pasażerskiej, udogodnienia dla osób niepełnosprawnych i rodzin z dziećmi. Mają być również odnowione perony, na których pojawią się wygodne poczekalnie, ruchome schody i windy. Inwestycja będzie realizowana w ramach projektu „Integracja systemu transportu miejskiego wraz z zakupem taboru tramwajowego w Toruniu – BiT-City”. Modernizacja dworca będzie w 59 proc. dofinansowana ze środków Unii Europejskiej. z Źródło: Urząd Miasta Torunia

NK 70 (6/2013)

ARCHITEKTURA REALIZACJE

Podążając po raz kolejny do Werony, warto zjechać autostrady z przełęczy Brenner do Trydentu, by zobaczyć i zwiedzić nowo otwarte Muzeum Nauk o Ziemi MUSE zaprojektowane przez światowej sławy architekta Renzo Piano.

rydent, czyli włoskie Trento, stolica nadgranicznego regionu Trydent-Górna Adyga, choć należy do najważniejszych miast we włoskich Alpach, jest przez polskich kamieniarzy mijany z dużą prędkością w drodze z Polski do Włoch. Zaledwie kilkaset metrów od autostrady A22, łączącej Monachium i Innsbruck z Weroną i Modeną, na drugim brzegu Adygi, znajduje się stutysięczne miasto – uznany ośrodek włoskiego przemysłu, siedziba cenionego uniwersytetu i najsłynniejszego klubu siatkarskiego ostatnich lat (Trentino Volley), miasto soborowe, w którym w XVI w. zapoczątkowano kontrreformację. Otoczony od wschodu szczytami Alp Wizetyńskich, a od zachodu – Prealpami Gardesane Trydent jest też ważnym centrum turystycznym, nieodległym od ośrodków sportów zimowych w Madonna di Campiglio i Predazzo, bazą do wypadów na północny kraniec jeziora Garda czy w leżące na północy Dolomity. W pobliżu miasta prowadzona jest na masową skalę eksploatacja porfirów wykorzystywanych w kamieniarstwie.

Szczyty architektury

Nowa przestrzeń Teren, na którym stanął nowy gmach trydenckiego muzeum, to obszar dawnej fabryki koncernu Michelin. 11hektarowa działka, rozciągająca się pomiędzy korytem Adygi a linią kolejową łączącą Weronę z północą kontynentu, ze względu na położenie była odseparowana od centrum miasta. Zadanie jej przywrócenia mieszkańcom powierzono słynnemu włoskiem architektowi Renzo Piano, współtwórcy paryskiego Centrum Georges’a Pompidou i projektantowi m.in. najwyższego budynku Europy – londyńskiego biurowca The Shard oraz nowojorskiej siedziby dziennika „The New York Times”. Za swoje osiągnięcia Piano otrzymał w 1998 r. Nagrodę Pritzkera, zwaną architektonicznym Noblem. Obszar byłej fabryki, aby wrosnąć w miejską tkankę, musiał posiadać nie tylko funkcje publiczne, ale także mieszkaniowe. Południową, większą część działki zajęło niewielkie osiedle mieszkaniowe, w centrum którego architekci umieścili niewielki park. Północny skraj działki, sąsiadujący z renesansowym, obronnym Palazzo delle Albere, przeznaczono pod budowę stosunkowo niewielkiego gmachu Muzeum Nauk o Ziemi, w skrócie MUSE. Inwestorem był rząd autonomicznej prowincji Trydent. Więcej niż muzeum MUSE to nie gmach, w którym można tylko obejrzeć wybrane przez muzealników obiekty. To raczej interaktywne

NK 70 (6/2013)

www.NowyKamieniarz.pl

ARCHITEKTURA REALIZACJE

FOTO: ALESSANDRO GADOTTI. ARCHIVIO TRENTO FUTURA

www.NowyKamieniarz.pl

NK 70 (6/2013)

ARCHITEKTURA REALIZACJE

(2)

Architektura Projektując gmach muzeum, Renzo Piano inspirował się formami, jakie przybierają łańcuch i szczyty okolicznych Alp. Nawiązania do ekosystemu gór pojawiają się też w podziale obiektu na piętra, w którym każda kondygnacja odpowiada niejako innemu piętru alpejskiego środowiska. Wyrazista bryła obiektu, stojąca w kontrze do spokojnej architektury nowego osiedla i klasycznej bryły renesansowego pałacu, ma wspierać miastotwórczy potencjał muzeum – przyciągać ludzi do odzyskanej dla miasta przestrzeni oraz do pobliskiej rzeki. Renzo Piano znany jest z sięgania po technologiczne nowinki dla lepszego podkreślenia funkcji obiektów. Zaprojektowane wraz z Richardem Rogersem Centrum Pompidou było jednym z pierwszych publicznych budynków na świecie, w którym wszelkie instalacje zostały zamontowane na zewnątrz elewacji, co zwiększyło możliwości aranżacji przestrzeni wystawienniczej wewnątrz. Tym razem architekt zdecydował się na wykorzystanie Słońca do jak największego naświetlenia wnętrz budynku naturalnym

światłem. Ogromny świetlik w centralnej, wystawienniczej części gmachu doprowadza naturalne światło aż do podziemnych kondygnacji. Osłonięta jedynie szybami jest część, która mieści tropikalną szklarnię. To, co pomaga naświetlić pomieszczenia, może je niestety nadmiernie nagrzać. Aby temu zapobiec, budynek wyposażony jest w system automatycznych żaluzji i rolet, które ograniczają dostęp światła w najgorętszych porach roku i dnia.

FOT. ALESSANDRO GADOTTI. ARCHIVIO TRENTO FUTURA

centrum poznawania świata, podobne w tym względzie do warszawskiego Centrum Nauki Kopernik. Na zaledwie 12 tys. mkw. powierzchni znajduje się tropikalna szklarnia, centrum nauki dla najmłodszych (Maxi Ooh!), laboratorium druku 3D i wiele innych atrakcji. Kolekcja ułożona na siedmiu kondygnacjach opowiada o świecie, czerpiąc wzory i inspiracje z otaczających MUSE południowych Alp. Na poziomie -1 prezentowane są m.in. podstawy ewolucji i biologii, na parterze znajduje się muzeum interaktywne, na 1. piętrze zwiedzający poznają historię przedalpejską, na 2. geologię Dolomitów, na 3. ekosystem Alp, a na 4. piętrze – to, co znajduje się na wysokościach. Na 5. piętrze, na szczycie budynku, znajduje się taras widokowy. Wszystko to uzupełniają multimedialne laboratoria, mniejsze wystawy stałe, sale wystaw tymczasowych itp.

FOT: MUSEO DELLE SCIENZE

Naturalnie – kamień Wśród proekologicznych rozwiązań prym wiedzie jednak stosowanie naturalnych i okolicznych materiałów. Choć na posadzkach dominuje drewno bambusowe, uprawiane we Włoszech głównie na cele papiernicze, to na ścianach szkłu towarzyszy kamień. 70 tysięcy mkw. wapieni Botticino, Rosso di Trento (znanych u nas jako Rosso di Verona) i Verdello dostarczyła firma Geimar z Tavagnasco koło Turynu. Botticino i Rosso di Trento w wersji vein cut służyły jako materiał ścienny (zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynku). Rosso di Trento w wersji cross cut oraz Verdello stosowane były na posadzki, w przypadku tego drugiego – także na zewnątrz budynku. Gamę zastosowanych kamieni uzupełniały porfiry, którymi wybrukowane są ulice dochodzące do muzeum. z Szymon Paź

NK 70 (6/2013)

www.NowyKamieniarz.pl

ARCHITEKTURA NOWOŚCI

FOT. ARCHIWUM THESIZE (3)

irma TheSize powstała w 2009 roku i swoją siedzibę ma w słonecznej Hiszpanii w miejscowości Almassora. Od początku firma poświęciła się badaniom i doskonaleniu swojego produktu – gresu porcelanowego Neolith. Ze względu na właściwości, pomimo że nie jest to kamień naturalny, zainteresuje on zapewne również firmy kamieniarskie, które nie powinny mieć problemów z jego obróbką. Neolith powstaje w dość skomplikowanym procesie technologicznym. Starannie dobrane naturalne surowce podlegają transformacji w procesie spiekania (w temperaturze ponad 1200˚C), dając w rezultacie produkt o bardzo wysokiej odporności fizykomechanicznej, z możliwością szerokiego zastosowania – jako blaty kuchenne, okładziny ścienne, posadzki, elewacje itp. Materiał jest w pełni mrozoodporny, nie chłonie wilgoci, a kolor jest w pełni odporny na działanie UV. Wypiekanie w wysokiej

Duży rozmiar Gres porcelanowy Neolith firmy TheSize

temperaturze powoduje, że Neolith jest odporny na ich działanie i pod ich wpływem nie wydziela toksycznych substancji. Interesującym rozwiązaniem jest możliwość zakupu płyt wielkoformatowych w rozmiarach 3600 x 1200 mm oraz 3200 x 1500 mm. Oczywiście płyty mogą być cięte na wymiar do standardowych, komercyjnych formatów, np. 60 x 60 czy 30 x 30 cm. Inną ważną cechą Neolithu są jego grubości, płyty produkowane są w grubości 3, 5 i 12 mm. Łączenie poszczególnych rodzajów pozwala na uzyskanie dodatkowej gamy grubości – 3+3, 3+5, 3+3+3, 5+5 mm. Poszczególne grubości dedykowane są do konkretnych zastosowań. Dla przykładu płyty 3 mm stosowane są jako okładziny meblowe, płyty grubości 5 mm są idealnym rozwiązaniem na podłogi, ściany czy fasady, a płyty 12-milimetrowe – na blaty kuchenne. Dzięki temu, że możliwe jest uzyskanie płyt niewielkiej grubości, Neolith jest materiałem lekkim, a najcieńsze płyty ważą 7 kg/mkw. W swojej ofercie TheSize ma również specyficzny zakres materiałów pod nazwą Neolith Technic. W ramach tej propozycji materiał łączony jest z innymi, co umożliwia zastosowanie go na posadzkach podniesionych czy ogrzewanych. Oferta podzielona jest na pięć grup kolorów i faktur. Colorfeel obejmuje czyste, pełne kolory. Fusion przypomina materiały kamienne. Iron to grupa powierzchni kojarzących się z metalem, Textil – z tkaniną, a Timber z drewnem. W sumie w ofercie znajduje się około 30 kolorów. Ponieważ Neolith nie jest powszechnie znany na rynku, TheSize prowadzi szkolenia („Neolith Training School”)

NK 70 (6/2013)

pozwalające dystrybutorom i zakładom obróbczym wykorzystywać potencjał materiału. TheSize intensywnie pracuje nad pozycją w gronie tych producentów, którzy będą wyznaczać trendy w świecie architektury i wnętrz. Bardzo aktywnie promuje swój produkt na całym świecie i liczy, że znajdzie swe miejsce także na polskim rynku. Czytelnicy, którzy wybierają się na targi Marmomacc do Werony, mogą zapoznać się ze spiekami Neolith w hali 10 na stoisku G6. Tych, którzy nie będą w Weronie, a są zainteresowani nowym produktem, TheSize zaprasza do kontaktu mailowego, na który odpowie przedstawiciel firmy na Polskę. (DW) z

www.NowyKamieniarz.pl

Reserve your booth Phone: 55 27 3434.0617 info@vitoriastonefair.com.br In cooperation

FELIETON DARIUSZ WAWRZYNKIEWICZ

Znaki i tabliczki

e wszystkich stron otaczają nas komunikaty w postaci znaków, tabliczek itp. Ba, sami też tworzymy ten rodzaj przekazu. W urzędach spotykamy komunikaty „Proszę wchodzić pojedynczo”, w sklepach – „Zakaz wchodzenia z lodami” i wiele innych. Z przyjemnością wieszamy na drzwiach naszego pokoju hotelowego tabliczkę z napisem „Nie przeszkadzać”. Gdy naszej posesji pilnuje pies, aby uniknąć konfliktu z listonoszem, na furtce montujemy odpowiednią tabliczkę. Chcemy się wyróżniać, zatem coraz częściej tego typu tabliczki przekazują informację w bardziej

”

Szef mający manię osobistego pilnowania ludzi przy pracy powinien przy wejściu na halę powiesić tabliczkę „Nie przeszkadzać”, a pracownikom w szatni i w miejscu przeznaczonym do palenia znak zakazu parkowania.

żartobliwej formie. Z tych, które widziałem, najbardziej spodobały mi się tabliczki z wizerunkiem psa i napisem „Do furki dobiegam w trzy sekundy. A ty?” i „Jeśli jesteś komornikiem, to zapraszam”. Poza tabliczkami, które nie są niczym unormowane, są i takie, których stosowanie jest uwarunkowanie prawem. W tej kategorii oczywiście najbardziej znane są znaki drogowe. Wszyscy narzekamy, że stawia się ich zbyt dużo. Faktycznie, czasem niemożliwe jest zauważenie tego najważniejszego pomiędzy wieloma innymi. Niemniej, jeśli jest ich odpowiednia liczba, pozwalają na w miarę bezpieczne podróżowanie. Ostatnio doszedłem do wniosku, że takie tabliczki, jeśli nie jest ich za dużo, bardzo dobrze działają – ostrzegając, przypominając czy informując. Mając stale kon-

NK 70 (6/2013)

takt z realnym kamieniarskim biznesem, zastanawiam się, czy ludzie go uprawiający też nie powinni mieć obowiązkowych tabliczek w swoim otoczeniu. I tak na segregatorze z napisem inwestycje warto by np. przykleić symbol ograniczenia prędkości do 50 km/h – liczba przeinwestowanych zakładów jest bowiem ogromna, a ich los może niedługo okazać się dość smutny. Szef mający manię osobistego pilnowania ludzi przy pracy powinien przy wejściu na halę powiesić tabliczkę „Nie przeszkadzać”, a pracownikom w szatni i w miejscu przeznaczonym do palenia znak zakazu parkowania. Wielu przydałaby się też tablica „Proszę po sobie sprzątać”. Tym, którzy wyceniają roboty patrząc przez okno, jakim samochodem przyjechał klient, polecam w oknie tablicę „Ty też bywasz klientem”. Udając się na przetarg, na teczce z dokumentami powinniśmy przykleić znaną ze sklepów i hoteli tabliczkę „Uwaga, śliska posadzka”, bo wiele przetargów wygrywanych jest poniżej kosztów tylko dlatego, że z założenia chcemy wygrać (taka nasza ludzka natura). W rezultacie wykonujemy prace, przy których łatwo się przejechać. Miłośnicy nieterminowych spłat zobowiązań powinni mieć w zasięgu wzroku tablicę „Jazda bez ważnego biletu wzbroniona”. Dla tych, którzy nie mogą zdecydować się, co chcą robić – bo dziś produkcja, jutro hurtownia, a pojutrze liternictwo – proponuję duży znak „nakaz jazdy prosto”, ponieważ każda działalność przynosi rezultaty dopiero po pewnym czasie i jeśli nie potrafimy być konsekwentni, to daleko nie zajedziemy. Tak, zgoda. Tabliczki nie wystarczą – potrzebna jest uczciwość, rozsądek, pracowitość i przede wszystkim trochę myślenia. W tym względzie nawet jeśli zainstalujemy sobie na głowie wywieszkę „Wymiana oleju co miesiąc” i będziemy ją widzieć codziennie przy goleniu, nic to nie da. Kończę to pisanie i idę zawiesić na lodówce znak „zakaz wjazdu dla osobników powyżej 80 kg”, bo wydaje mi się, że znowu przybyło mi zbędnych kilogramów. z

www.NowyKamieniarz.pl

OdwiedĹş nasz profil na Facebooku

http://www.facebook.com/NowyKamieniarz

7D8O@6G@> I6ŚBDL:

A8K Proste boki i fazowanie do grubości 6 cm, w pionie

A8=

AII

AIO

Boki proste i fazowanie do Boki okrągłe i proste do Boki okrągłe i proste do grubości 10 cm, grubości 6 cm, grubości 6 cm, w poziomie w poziomie w poziomie

egoZYZ lhonhi`^b oVYdldaZc^Z

E> N BDHIDL:

=ID"7

Piła mostowa z nieruchomą głowicą i obrotowym stołem

=ID"M6AD8"G =ID"B7 Piła mostowa z nieruchomym stołem i obrotową głowicą

Monolityczna piła mostowa z nieruchomym stołem i obrotową głowicą

K^V H#JWVaYd '% " +%%(% BdchVcd 6c >iVan iZa# (. %,(& +%... ;Vm (. %,(& +%*')) Z bV^a/ hVaZh5bVgbdbZXXVc^XV#Xdb lll#bVgbdbZXXVc^XV#Xdb

www.NowyKamieniarz.pl

NK 70 (6/2013)

Podstawowe parametry maszyny: Zasilanie 3/N/PE ~ 400 V, 50 Hz; 4.75 kW Silnik głowicy 4 kW Podnoszenie /opuszczanie głowicy / docisk pneumatyczny 0,55 kW Sprężone powietrze 0,5 MPa Zasięg głowicy 2200 mm Głowica 2-wagonowa

Podstawowe parametry maszyny: Zasilanie 3x380V + N + PE; 11 kVA Silnik główny 7,5 kVA, 1400 obr/min Grubość ciętej płyty do 250 mm (dla dysku o śr. 600mm) Długość pola obróbczego 3350 x 3100 mm Prędkość cięcia zakres od 0,7 do 2,5 m/min lub inny na zamówienie, np. (od 2,5 do 4 m/min) Wymiary 4600 mm x 4200 mm x 2000 mm (długość x szerokość x wysokość)

KOLAN KÓWKA

PIŁA JEDNOSUPORTOWA PJS600

K&K AUTOMATIC MACHINES Kosiorowscy Spółka Jawna 36-105 Cmolas, Cmolas 398 b tel.: +48 17 283 74 66, tel./fax: +48 15 846 42 83 tel. komórkowy: +48 607 656 791 e-mail: biuro@machines.pl, www.machines.pl

NK 70 (6/2013)

Podstawowe parametry maszyny: Zasilanie 3x380V + N + PE; 5,5 kVA Silnik głowicy 3/3,7 kVA; 1400/2800 obr/min Sprężone powietrze 0,5 MPa Grubość obrabianej płyty do 100 mm (standardowo) Długość pola obróbczego 3000 mm (na zamówienie do 4000 mm) Prędkość posuwu do 15 m/min (płynna regulacja) Wymiary 5200 mm x 2100 mm x 2350 mm

BOCZKARKA PROFILO WA B100

www.NowyKamieniarz.pl

PROFESJONALNA CHEMIA DO KAMIENIA kleje szpachle żywice impregnaty czyszczenie pielęgnacja narzędzia Produkty do zabezpieczenia:

Kleje/Szpachle: Kleje oraz szpachle MARMOLIT wykonane z żywic poliestrowych. Zalecane szczególnie gdy trzeba pewnie skleić lub naprawić każdy rodzaj kamienia naturalnego. MARMOLIT dostępny jest w różnych gęstościach i kolorystyce Żywice epoksydowe, mrozoodporne o bardzo wysokiej wytrzymałości, gęstości oraz kolorystyce

ŻS

I JN

Impregnaty neutralne dla kamienia nie pozostawiające śladu Impregnaty do piaskowca Impregnaty do nadania efektu mokrego kamienia, bardzo mocne Anty poślizg, zabezpiecza przed poślizgiem na kamieniu, nanoszony bez rowka na stopnie kamienia Lakiery Antygrafti

Produkty do pielęgnacji:

Preparaty do mycia kamienia o neutralnym PH, odrdzawiacze Woski w płynie i gęste o różnej kolorystyce Pasty barwiące Krystalizatory

WWW.B-CHEM.PL

Znajdź nas na: www.facebook.com/bchempolska

J NC

A ARCENY W G

GABRA GRUPPO, 00-511 Warszawa, ul. Nowogrodzka 31, e-mail: info@b-chem.pl, tel.: +48 22 353 98 22, +48 22 371 40 37

www.NowyKamieniarz.pl

NK 70 (6/2013)

Akcesoria nagrobkowe -litery -krzyĹźe -wazony -latarki -aplikacje ze stali kwasoodpornej i brazu oksydowanego na czarno

www.rodlew.com.pl

NK 70 (6/2013)

Sklep Firmowy 44-200 Rybnik, ul.Wyzwolenia 24 tel. + 48 32 4331073, tel./fax +48 32 4225716 email: rodlew.sc@wp.pl

www.NowyKamieniarz.pl

CHEMIA DLA KAMIENIARSTWA no w sza a gra ta ficz na

ul. Witosa 64a, 25-561 Kielce, tel.: +48 41 332 75 50, kom.: 691 402 083 zemax@zemax.pl, www.zemax.pl

www.NowyKamieniarz.pl

NK 70 (6/2013)

HURTOWNIA KAMIENIA NATURALNEGO

Sprzedaż polerowanych płyt granitowych Cięcie bloków granitowych Płomieniowanie i szczotkowanie płyt granitowych

97 - 300 Piotrków Trybunalski, ul. Spacerowa nr 38 tel. / fax: 44 73 39 242, e-mail: biuro@olkam.com.pl, www.olkamgranit.pl

NK 70 (6/2013)

www.NowyKamieniarz.pl

NK 70 (6/2013)

SPIS REKLAMODAWCÓW

AKCESORIA

ALINA ARCTOS BETIMO CAGGIATI DEKS FOTOCERAMIKA OPAL PILLA QMD RODLEW SANSONE TOPAZ WAR-MECHAN WARSOB

BLOKI

CARRIÈRES PLO FINNSTONE GB UNITED R.E.D. GRANITI POLAND

CHEMIA

B-CHEM SYNTETYK ZEMAX

73 46 2 31 93 33 95

ELEMENTY GOTOWE

ATHENA FIRMA KAMIENIARSKA KRAWCZYK GB UNITED PIASMAR QINGDAO WINSTONE SARDEGNA MARMI

HURTOWNIE NAGROBKÓW

CARO GRANHURT

99 85 97 100 4 77 18A 23 79 94 66A 97 28 96

29 6 2 97 73 41 5 7

GRANIT DULNIAK KAMSKAL

KOPALNIE

CARRIÈRES PLO PAWLIMEX PIASMAR

MASZYNY

BRETON BS-KAMIENIARSTWO CHATECH GMM GRANMAR KRAKÓW GUZDEK IRGRADEX K&K AUTOMATIC MACHINES MARMO MECCANICA MC DIAM PROMASZ SYNTETYK WARSOB WEHA POLSKA

NARZĘDZIA

CHIN-KA DEKS DELLAS DIABÜ EUROARSS KEBOHR MC DIAM

PŁYTKI

EGA GREIN MARMI SCALA

9 71 73 93 97 61 97 70 57 94 63 92 92 91 53 55 33 96 12 69 4 11 32 65 95 75 37 43 10

ROGALA SARDEGNA MARMI

1, 3 41

PŁYTY

ATHENA EGA FAVORITA FIRMA KAMIENIARSKA KRAWCZYK FURMANEK TRADING GB UNITED GLOBGRANIT GRANEX GOCH GRANIT DULNIAK GREIN KLUCZBUD MARMI SCALA MARMURY JACEK ŁATA OLKAM PAWLIMEX QINGDAO WINSTONE ROGALA SARDEGNA MARMI THESIZE

TARGI

TARGI KAMIEŃ-STONE POZNAŃ TARGI STONE FAIR BRAZIL VITÓRIA TARGI STONE FAIR XIAMEN

USŁUGI

ATHENA CEBAR-DG FIRMA KAMIENIARSKA KRAWCZYK INNPACT PAWLIMEX PIASMAR ZPBK

29 37 35 6 13 2 8 49 9 43 96 10 39 96 93 73 1, 3 41 47 25 87 90 29 INSERT 6 91 93 97 22

SUWIK DIAMANT AS Andrzej Suwik, ul. Promienista 48A, 60-289 Poznań, tel. +48 61 868 33 95, email: biuro@diamantas.pl

NK 70 (6/2013)

www.NowyKamieniarz.pl

Wawel

Spartaczyliśmy?

Odświeżyli dziedziniec s. 20

Zaniedbane kwalifikacje rzemieślnicze s. 26

Nowy Kamieniarz

Październik (nr 70) 6/2013

CZASOPISMO PROFESJONALISTÓW

bezpłatny

Poprawne oznaczanie wyrobów

Certyfikaty CE i deklaracja DWU s. 54

nakład - 4220 egz.

ISSN 1899-3419

MUSE M

U S E O

D E L L E

C I E N Z E

D I

E N T O

Zatrzymaj się w Trento! R

Październik 2013 / NR 70

www.caggiati.it | Matthews International S.p.A. Via Martiri della libertà, 71 - 43052 Colorno Parma - Italia - tel. 0521 5208 - fax. 0521 816777 email servizio.clienti@matw.it

OBNIŻAMY CENY do -40% indyjskie materiały, I gatunek szczegóły u sprzedawców w w w. r o g a l a .c o m . p l

Patrz str. 3