Nowy Kamieniarz 83 by Nowy Kamieniarz

CZASOPISMO PROFESJONALISTÓW WRZESIEŃ (NR 83) 5/2015 EGZEMPLARZ BEZPŁATNY NAKŁAD 4220 egz. ISSN 1899-3419

Fruwające kamienne kule Turcja będzie wiceliderem Bielsze odcienie bieli

www.nowykamieniarz.pl

Kamień na dachu R

WRZESIEŃ 5 (83) / 2015

SOLIDNY PARTNER

Największy wybór kamienia. Od ręki w w w. r o g a l a .c o m . p l

Marmur-Płytki Jacek Łata Podłęże 48 28-400 Pińczów tel. 41 358 91 89 tel./fax 41 357 61 46 tel. kom. 604 086 867

www.marmur-plytki.pl

MARMUR GRANIT TRAWERTYN PIASKOWIEC ONYX MARMUR GRANIT TRAWERTYN PIASKOWIEC ONYX MARMUR GRANIT TRAWERTYN PIASKOWIEC ONYX

ESTETYKA

AESTHETICS

ÄSTHETIK f

Cztery magazyny. Największy wybór kamienia. Od ręki.

Jesteśmy na facebooku.

Magazyn Warszawa (Bukówka Stara) 46 857 89 00 warszawa@rogala.com.pl

Magazyn Pińczów 606 621 543 pinczow@rogala.com.pl

Magazyn Przyłęk 17 227 71 22 info@rogala.com.pl

Magazyn Gdańsk 58 325 58 58 gdansk@rogala.com.pl

HURTOWNIA NAGROBKÓW

PŁYTY 5cm 6cm Brąz Królewski Monte Pink Skalisty China Impara PŁYTKI 2cm 3cm Brąz Królewski Maple Red Yellow Pink Biały Piękny

TABLICA Shanxi Black Premium Black Regal Black China Impara Brąz Królewsk Monte Pink Cherry Pink India Orion Himalaya Blue India Aurora Paradiso Red Multicolor

PROMOCJA NAGROBKÓW 120x250x30cm Brąz Królewski: 950 pln Cherry Pink: 1250 pln Monte Pink: 1250 pln Skalisty: 1600 pln

NAGROBKI 90x190, 100x200, 110x220, 110x240, 120x250, 200x250 220x250 Brąz Królewski Monte Pink Żbik, Elita Skalisty Cherry Pink China Orion, India Orion Himalaya Blue India Aurora Paradiso Red Multicolor Premium Black, Regal Black China Impara Jasna Juparana, Ciemna Juparana

PROMOCJA PŁYT:

Brąz Królewski: 5 cm - 160 pln; 6 cm - 190 pln Monte Pink: 5 cm - 190 pln; 6 cm - 220 pln Skalisty: 5 cm - 250 pln; 6 cm - 290 pln

GRANITOWY WAZON:

Regal Black, Black: 80 - 90 pln

Producent w Chinach i w Indiach. Sprzedaż bezpośrednio do Polski. Własny transport.

UL. Norberta Barlickiego 8 26-600 Radom Kom: 668 078 888, 604 211 894, 575168888 e-mail: a0819cn@hotmail.com

Hurtownia Płyt Granitowych

PPHU ALMADEX S.C. Alekdander, Mateusz Bajor al. Danilewicz-Zielińskiej 24 87-700 Aleksandrów Kujawski E-mail: biuro@almadex.pl Biuro: 54 282 35 02 Sprzedaż: 500 229 431 502 419 430

TORUŃ ALEKSANDRÓW KUJAWSKI

VANGA UKRAIŃSKA

KAPUSTIN

VERDE OLIVA

LABRADOR VOLGA BLUE

TOKOWSKI

ELITA ZIELONA

TAJGA

TUNDRA

STRONG YELLOW

BOHUS RED

ELITA JASNA

VISCOUNT WHITE

W ofercie posiadamy również: Szwed Gnejs Vanga Szwedzka

Orion Indian Impala Bengal Black

Himalayan Blue Labrador HQ Indian Aurora

Znajdziesz nas: – Jabłonna/k. Warszawy 692 791 533 – Kurowice/k. Łodzi 512 152 112 – Wodzisław Śląski now 506 038 139 y od – Kraczkowa/k. Rzeszowa dział! 794 635 426 Polecam,

Przewaga nad konkurencją? Własne kamieniołomy! upu

sty

do 8

Nasze kopalnie - nasz materiał: - IMPALA CB - GRANICZNA - TOŁKOWSKI

OSOBY DO KONTAKTU: Marcel Siemiński Jacek Kiszkiel Tel: +48 601 971 422 Tel: +48 509 082 555 marcel@kiszkiel-granit.pl jacek@kiszkiel-granit.pl

agglomarmur, agglocement

WŁOSKA TECHNOLOGIA NAJWYŻSZA JAKOŚĆ

NOWOŚĆ: BIANCO ISLANDIA, NORDIC BLACK, BALTIC GREY, GRIGIO LONDRA, MISTY WHITE

SZEROKA GAMA KOLORYSTYCZNA AGGLOMARMURU I AGGLOCEMENTU. SLABY W DOWOLNYCH GRUBOŚCIACH. PŁYTKA Łącząc pasję z wieloletnim doświadczeniem MARMI SCALA stworzyła wyjątkowy produkt. Jesteśmy jednym z najbardziej znanych producentów agglomarmuru i agglocementu. Posiadamy nowoczesną i profesjonalną linię do produkcji bloków oraz obróbki kamienia. MARMI SCALA to idealny partner dla ciebie. Razem sprostamy wyzwaniom współczesnego designu i architektury.

MARMI SCALA S.R.L. 37023 Stallavena (VR) - Italy - Via Prealpi, 21 Tel. +38 045 907190 - Fax +39 045 907988 info@marmiscala.com - www.marmiscala.com

Przedstawiciel w Polsce Dorota Żyluk e-mail: dorota@marmiscala.com tel. +48 508 192 112, tel./fax: +48 81 744 14 30 Małgorzata Fac e-mail: malgorzata@marmiscala.com tel. +48 694 674 799, tel./fax: +48 81 744 14 30



Dajemy Wam to co najlepsze... Bo jesteśmy najlepsi. 



0% 10 LASLY L TA DE IN I 

Dellas

DE MA

Diamond discs

Produkujemy doskonałość. Tworzymy i dostosowujemy nasze produkty, by zagwarantować Wam konkurencyjność. Jesteśmy dokładnie tam, gdzie jesteśmy potrzebni, dzięki bezpośredniej i pośredniej sieci sprzedaży w ponad 60 krajach. Jesteśmy punktualni, precyzyjni, niezawodni. Jesteśmy najlepszym wyborem, idealnym partnerem dla nadania dodatkowej wartości Waszej firmie. Jesteśmy DELLAS.

Dellas: wartość naszych produktów rodzi się z wartości naszych korzeni.

Będziemy uczestniczyć:

HALL 7 STAND C2

www.dellas.it

info@dellas.it

Oficjalny Przedstawiciel Firmy Dellas spa: Dorota Zyluk +48508192112 dorota.zyluk@wp.pl Dellas S.p.A. • Via Pernisa, 12 • 37023 Lugo di Grezzana (Verona) • Italy • Tel. +39 045 8801522 • Fax +39 045 8801302

meccanica

spa

Lublin, ul. Cmentarna 8

sp. z o.o.

Posiadamy nagrobki granitowe w wymiarach: 50x90, 90x190, 100x200, 110x220, 115x245, 120x250, 125x250, 130x250, 160x210, 160x245, 225x250

CHINY Brąz Królewski Monte Pink Szary Królewski Skalisty Żbik China Juparana Biały Piękny Brąz Jasny China Impala

INDIE Black Galaxy Premium Black Ruby Star (Cat’s Eye) Indian Aurora Viscount White Bengal Black Black Thunder Hassan Green Orion Premium Regal Black Tropical Green Kuppam Green Red Multicolor Steel Gray Tan Brown Himalayan Blue

New Impala Super Dark China Black

NOWY NIŻSZY CENNIK!

Przy zakupie

NAJLEPSZA JAKOŚĆ W NISKIEJ CENIE.

10szt

tablic napisowych transport w dowolne miejsce w Polsce

- Płyty granitowe, marmurowe oraz kwarcytowe - Grubości budowlane i nagrobkowe 150zł - Nagrobki z Chin oraz Indii - Elementy wykonywane na indywidualne zamówienie - Płytki granitowe - Transport z HDS

wzór 73

wzór 61

wzór 48

www.granit.lublin.pl

wzór 74

wzór 14

wzór 38

wzór 7

e-mail: info@dulniak.pl

wzór 57

wzór 9

www.dulniak.pl

tel.: 608 50 50 36, 81 74 408 27, fax: 81 745 54 26, Lublin, ul. Cmentarna 8

NASZE ZOBOWIĄZANIE Naturalna dla kamienia wysoka trwałość i nasza zdobywana od ponad 100 lat wiedza dają Ci przestrzeń do tworzenia prawdziwej sztuki, wzornictwa czy architektury, która przetrwa na zawsze.

Wyłączny przedstawiciel na polskim rynku: Artur Sobieraj +48 609 919 007 artur.sobieraj@emmabodagranit.se

www.emmabodagranit.se

Dotarłeś do źródła

Granitom i marmurom NADAJEMY odpowiednie KSZTAŁTY

Dostępne ponad 40 000 m2 płytek! www.kamieniarstwo.com.pl www.plytki-granitowe.pl www.plytki-granitowe.com – dla kamieniarzy. mapka dojazdowa na terenie Dzierżoniowa

GRAN-POL KAMIENIARSTWO

mapka dojazdowa z Wrocławia

58-260 Bielawa, ul. Kościuszki 5 kom. (+48) 600 378 039 Arek Szczeblewski tel. (+48) 74 833 56 15 fax. (+48) 74 833 56 17 granpol@kamieniarstwo.com.pl

kamieniarstwo.com.pl, www.plytki-granitowe.pl

OD REDAKCJI

Wakacje się skończyły. To dobrze i niedobrze. Dobrze bo, w końcu w firmie będzie brygadzista, z urlopu wrócił też handlowiec a w słuchawce nie usłyszymy „jak tylko księgowa wróci z urlopu to puści przelew”. A nie dobrze, bo… wakacje się skończyły. Żeby załagodzić skutki „choroby powakacyjnej”, tej objawiającej się apatią, sennością, rozkojarzeniem i niechęcią do podejmowania jakichMaciej Brzeski kolwiek czynności związanych z pracą (obejmujących także niechęć do lektury prasy branżowej) przygotowaliśmy numer podróżniczy – taki kamieniarsko-globtroterski. Już sam temat okładkowy (s. 90) oferuje nam ciekawe ekskursje. Zainspirowany, a jakże, swoim urlopem Sławomir Mazurek próbuje odpowiedzieć na pytanie „co z tym łupkiem?”. Czyli dlaczego w Polsce niemal zaginęła tradycja dachów łupkowych. Czyni to przenosząc nas do niemieckiego Goslaru, dolnosaksońskiego miasteczka z niezliczoną ilością budowli, których dachy pokryte są najszlachetniejszą odmianą dachówki (słowo „pokryte” w większości przypadków nie oddaje kunsztu, a wręcz maestrii wykonania). Po czym, trochę na marginesie głównego wątku, przenosi nas do Bonneval-sur-Arc we francuskich Alpach, gdzie opowiada o „odwróconej logice” mieszkańców tego obszaru. Dachy ich domów z punktu widzenia dzisiejszych norm są zupełnie niezgodne ze sztuką.

Skoro zaliczyliśmy góry, więc dla chętnych proponuję depresję. Tę geograficzną, choć największą w Europie. Po pierwsze zapraszamy do Amsterdamu na spacer tematyczny. Jest wiele ścieżek, którymi można w tym mieście podążać. Wiele tematów, które można zgłębić. Proponujemy ten kamieniarski, przynajmniej za dnia. Oczami Marcina Krawczyka zajrzeliśmy też na holenderskie cmentarze (s. 44) . Czeka nas tam chwila zadumy, ale także odpowiedź na bardzo przyziemne pytanie: jak wyglądają tradycje nagrobkarskie w Holandii i czy nie warto pomyśleć o niej jako kierunku eksportowym dla naszych wyrobów. Importerom, ale nie tylko szczególnie polecam tekst Paula Daniela „Turcja będzie wiceliderem” (s 38). Znajdziecie tam całą masę informacji dotyczących jednego z największych eksporterów kamienia na świecie. Statystyki, prognozy, informacji o obszarach wydobycia kamienia i najważniejszych dostawcach. Perełka. Do odległej geograficznie, ale jakże bliskiej kamieniarsko RPA zabierze nas Michał Kisiel – przedstawiciel kamieniarskiego „narybku” – pokolenia młodych, którzy coraz częściej zaczynają odgrywać znaczące role w firmach założonych przez ojców. O podróżach, przeżyciach i emocjach towarzyszących poznawaniu branży, przeczytacie na str. 96 w pierwszej części z cyklu. Dla dużych chłopców tekst Henryka Walendowskiego „Fruwające kamienne kule” i podróż w czasie na pachnące prochem i siarką pola średniowiecznych bitew. Życzę przyjemnej lektury!

WYDAWCA I REDAKTOR NACZELNY: Maciej Brzeski, REDAKCJA: Mirosława Jałoszyńska, Bogdan Lewicki WSPÓŁPRACA: prof. Jan Bromowicz, prof. Ryszard Kryza, prof. Marek Lorenc, prof. Jacek Rajchel, dr Paweł P. Zagożdżon, Katarzyna D. Zagożdżon, Sławomir Mazurek, Wacław Chrząszczewski, Jarosław Rocławski, Magda Rocławska-Harań, Marcin Kaczorowski, Michał Firlej, Lubosz Karwat, Paul Daniel, Henryk Walendowski, KOREKTA: Ewa Wozowska, SKŁAD I OPRAWA: Iga Gosiewska, Szymon Paź, PROJEKT GRAFICZNY: Katarzyna Jurgielewicz

„Nowy Kamieniarz” jest bezpłatnym dwumiesięcznikiem poświęconym branży kamieniarskiej. Jest on rozsyłany bezpośrednio do zakładów kamieniarskich, firm architektonicznych, firm branży budowlanej, dystrybutorów bloków, narzędzi oraz chemii kamieniarskiej. Skivak Press jest członkiem Związku Kontroli Dystrybucji Prasy. „Nowy Kamieniarz” ma kontrolowany nakład 4220 egzemplarzy.

Kontakt z redakcją: Skivak Press ul. Mazowiecka 21/1, 60-617 Poznań tel. +48 61 662 98 70 e-mail: redakcja@nowykamieniarz.pl, www.NowyKamieniarz.pl Druk: Drukarnia Beltrani, ul. Śliwkowa 1, 31-982 Kraków Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych reklam i ogłoszeń płatnych. Nie zwraca materiałów niezamówionych.

SPIS REKLAM

ALINA ALKAM ALMADEX AN WANG BETIMO BRETON BS-KAMIENIARSTWO CAGGIATI CARRIÈRES PLO CHATECH DELLAS DIABÜ DIAMANT-AS DULEMBA EMMABODA ETERNA EUROARSS FOTOCERAMIKA FUNDACJA BAZALT FURMANEK TRADING GB UNITED GMM

106, 107 69 5 4 105 93 105 108 53 75 11 47 101 55 14 55 79 59 102 77 INSERT 37

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

“Nowy Kamieniarz” magazine is a platform of contacts with Polish stone industry. High level of journalism and a great collection of the latest business offers receives general recognition of our readers in more than 4000 stone works. We participate in the biggest branch fairs of the world every year. Our official representative in Italy: Marco Selmo, tel. +39 045 6888510, mob. +39 335 5786001

GOLDEN LEAF GRALEN GRANIRO GRANIT DULNIAK GRANMAR KRAKÓW GRAN-POL GRAWIS HERMES GABROSTONE HURTOWNIA IMPALI CB IBERAPOL K&K AUTOMATIC MACHINES KAMIENIARSTWO ZENON KISZKIEL KLUCZBUD KRZEMEX LAMINAM POLAND M.E.J.A. BUGANIUK MACH PLUS MARMI SCALA MARMO MECCANICA MARMOR MARMURY JACEK ŁATA MC DIAM MEKANIKA

8 67 31 13 102 15 51 25 7 86 104 9 106 89, 104 6 57 45 10 103 67 2 71 85

METIKAM STONE MJT MONOLIT OPAL PILLA PROMASZ RODLEW QMD ROGALA ROLLING STONE SAWOY SILKAM STRASSACKER SYNTETYK TARGI MARMOMACC WERONA TARGI STONE FAIR XIAMEN TARGI STONE POZNAŃ (MTP) TECHNISTONE TOPAZ WEHA POLSKA WIECZNA PAMIĘĆ WOŁKIEWICZ ZOK WORLD & STONE ZET-GRANIT

43 47 61 18A 25 41 105 1, 3 103 104 55 62 29 97 99 12 33-35 74 80-81 65 27 106 63

SPIS TREŚCI

Z KRAJU 18 20 22 28

ZE ŚWIATA Wydarzenia Turcja będzie wiceliderem Walka o klienta. Holenderskie kamieniarstwo nagrobne Spacer po Amsterdamie Bardzo zyskowne hobby

FOT. ARCHIWUM „MARBLE TRENDS”

Wydarzenia Kamieniarska agora Fruwające kamienne kule Rzecz o gustach

36 38 44 48 56

Turcja będzie wiceliderem

Według istniejących szacunków Turcja ma około 4 mld m sześc. nadających się do wydobycia marmurów i 2,8 mld m sześc. trawertynów. Jest obecnie trzecim największym wydobywcą bloków kamienia. Do 2023 r. powinna w tej klasyfikacji przeskoczyć drugie Indie.

FIRMA Snuj opowieść

KAMIEŃ NATURALNY 68 70 72 76

TECHNOLOGIE 5-osiowy gigant – Master 850 firmy Intermac

Walka o klienta

Przed 1980 r. w Holandii pracowało około 120 zakładów kamieniarskich zajmujących się głównie produkcją nagrobków. Po 1990 r. liczba zakładów wyraźnie rosła, obecnie jest ich około 600. Niestety w dużej mierze zajmują się one głównie sprzedażą produktów importowanych z Azji.

FOT. M. KACZMAREK

Słownik geologiczny: komety – konkrecje Piaskowce z Osielca Skały metamorficzne Europy. Część II Czytasz – więcej wiesz! Biblioteka kamieniarza cz. I

ARCHITEKTURA 87 90 94

FOT. ARCHIWUM GRUPY COSENTINO

Bielsze odcienie bieli Dachy łupkowe Wawelskie ogrody

FELIETONY Kisiel: Czar podróży – RPA 96 Mazurek: Kto bogatemu zabroni? 82 Rocławski: Cena pracy 84

87 Bielsze odcienie bieli

Projektantki i projektanci, a za nimi tłumnie podążający docelowi użytkownicy, wkraczają na teren zakładu kamieniarskiego wyposażeni w próbki tapet, lakierowanych frontów, kafelków czy nawet tkanin i farb i porównują… „Wciąż to nie ten odcień bieli” lub wręcz odwrotnie – „właśnie ten, którego szukamy!”.

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

Z KRAJU WYDARZENIA

Kilkunastu architektów z województwa śląskiego spotkało się w zakładzie firmy Marmur-Dulemba na szkoleniu pt. „Kamień naturalny w architekturze – szczególne aspekty zastosowań w specyfice śląskiej”. Spotkanie poświęcone było wybranym, lokalnym problemom projektowania architektury z zastosowaniem kamienia naturalnego we wnętrzach i na zewnątrz. Doświadczeniami zawodowymi w projektowaniu fasad wentylowanych dzielili się architekci Mikołaj Machulik, Adam Skrzypczyk i Dariusz Kotowski. Opowiedzieli o specyfice projektowania i realizacji w warunkach oddziaływań górniczych, charakterystycznych dla Górnego Śląska. Wiedzę na temat zastosowania kamienia w projektowaniu wnętrz – doborze materiałów oraz technologii montażu, mocowania i układania – przekazał Sławomir Mazurek. Uczestnicy szkolenia wzięli też udział w prezentacji chemii budowlanej firmy Ardex, prowadzonej przez Dariusza Kotowskiego i zapoznali się z zakładem i ofertą zakładu kamieniarskiego Marmur Dulemba w Kobielicach koło Pszczyny, który gościł architektów. Organizatorami szkolenia była Śląska Okręgowa Izba Architektów RP we współpracy ze Stowarzyszeniem Architektów Polskich SARP Oddział Katowice. (ZAP) 

(2)

W dniach 30 września – 3 października odbywać się będą 50., jubileuszowe targi Marmomacc w Weronie – jedna z najważniejszych imprez branży kamieniarskiej na świecie. Firma Technistone, wiodący europejski producent płyt wykonanych z konglomeratu kwarcowego, zaprezentuje na nich zupełnie nową kolekcję blatów inspirowanych naturalnym kamieniem. W tym roku myślą przewodnią firmy Technistone na targach Marmomacc będzie powrót do natury jako najbogatszego źródła inspiracji, a także idei imponującej autentycznością i wyrazistością. To właśnie surowość i dzikość przyrody stanowiła natchnienie dla twórców Technistone, którzy stworzyli nową, oryginalną kolekcję blatów inspirowanych kamiennymi powierzchniami. Koncepcja powrotu do korzeni znajdzie swoje odzwierciedlenie także w oprawie wizualnej stanowiska wystawienniczego, przypominającego bujny, europejski las. Poza przedpremierową kolekcją produktów Technistone na zwiedzających czekać będą wykwalifikowani polskojęzyczni doradcy i przedstawiciele na Polskę, którzy chętnie odpowiedzą na wszelkie pytania. Targi będą więc doskonałą okazją do poznania najświeższych trendów w branży kamieniarskiej, a także nawiązania nowych, owocnych relacji. Firma zaprasza wszystkich gości do odwiedzenia stanowiska Technistone w hali 11, stanowisko D5. (mat. pras.) 

ŚLĄSCY ARCHITEKCI W ZAKŁADZIE KAMIENIARSKIM

FOT. ARCHIWUM ORGANIZATORA

TECHNISTONE NA TARGACH MARMOMACC

W dawnym kamieniołomie wapienia w Żelebsku koło Biłgoraja 15 sierpnia odbył się pierwszy wyścig wraków Wrak Race. 900-metrowy tor w wyeksploatowanej przez wieki kopalni stworzył właściciel terenu Bogdan Kita. Odkupił on w 2007 r. zamknięty cztery lata wcześniej kamieniołom wapienia wydobywanego przez Zakład Górnictwa Kamiennego w Żelebsku. Dzięki przekształceniu terenu przez człowieka widzowie mogli oglądać zawody z galerii dla widzów umieszczonej nad 20-metrową dawną ścianą wydobywczą. W przyszłości tor ma służyć także motocrossowcom i rowerzystom. Organizatorami imprezy byli Automobilklub Biłgorajski, Wójt Gminy Biłgoraj i należąca do właściciela terenu firma Bog-Rol. (ZAP) 

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

FOT. ARCHIWUM ORGANIZATORA

WYŚCIGI WRAKÓW W KAMIENIOŁOMIE

: Tor wyścigowy na terenie dawnego kamieniołomu wapienia w Żelebsku

Z KRAJU

;( Uroczyste otwarcie nowej hali obróbczej firmy Pawlimex w Męcinie. Wstęgę przecięli Eugeniusz Wojak, założyciel Wolimexu i Paweł Wojak – właściciel Pawlimexu.

HGS ZAPRASZA DO GDYNI I BIAŁEGOSTOKU Po raz kolejny w tym roku sieć hurtowni Hermes GabroStone zaprasza swoich klientów na dni otwarte. Odbędą sie one 18 i 19 września równocześnie w Białymstoku i Gdyni. Firma zaprezentuje swoim klientom najnowsze materiały ze swej oferty pochodzące z Afryki, Indii i Hiszpanii. Uczestnicy mogą liczyć na atrakcyjne rabaty i promocje. (ZAP)

PREMIERA LAMINAM 12 MM

FOT. ARCHIWUM PAWLIMEXU

(3)

Laminam Poland i Interstone zapraszają na stoisko firmy Laminam na targach Marmomacc w Weronie (B5-C5, paw. 11) na premierę spieków grubości 12 mm. Polscy przedstawiciele dystrybutora będą na nim obecni przez cały okres trwania imprezy. (ZAP) 

ŻÓŁKIEWKA I ŻBIK ATRAKCJĄ GORĄCE OTWARCIE W dniu 7 sierpnia została uroczyście otwarta nowa hala obróbki firmy Pawlimex w Męcinie koło Limanowej. W uroczystości wzięło udział ponad 100 osób, wśród nich miejscowe władze, dostawcy maszyn, partnerzy i klienci firmy oraz kamieniarze, w tym przewodniczący Związku Pracodawców Branży Kamieniarskiej Stanisław Sitarz. Po poświęceniu 1500-metrowej hali przez miejscowego kapłana uroczystego przecięcia wstęgi dokonali przedstawiciele rodziny Wojaków, właścicieli Pawlimexu-Wolimexu. Ostatniego cięcia dokonał zarządzający Pawlimexem Paweł Wojak. Uczestnicy, oprowadzani przez projektanta, zwiedzili halę obróbki i zapoznali się z jej wyposażeniem, a następnie przejechali do pobliskiego kamieniołomu Męcina Królewska, gdzie wysłuchali prelekcji o własnościach i warunkach eksploatacji tego złoża. Uroczyste otwarcie zakończyła tradycyjna impreza integracyjna. Czas gościom umilał ludowy zespół z Limanowej, którego dowcipne przyśpiewki przyjmowano z uznaniem i sympatią. Więcej o inwestycji w Męcinie w poprzednim, lipcowym wydaniu „NK”. (WCH)  R

Należące do firmy Granit Strzegom kamieniołomy gościły uczestników dolnośląskiego Festiwalu Zabytków Techniki. Impreza odbywała się w dniach 15-16 sierpnia. Pierwszego dnia w wycieczce amerykańskim autobusem szkolnym z Jaworzyny Śląskiej do Strzegomia wzięło udział kilkunastu chętnych. W pierwszej kolejności zwiedzili oni kamieniołom Żółkiewka I, gdzie zapoznali się z technologią wydobycia i podziwiali maszyny pracujące w kopalni. Potem z tarasu widokowego obejrzeli kamieniołom Żbik, którego początki sięgają 1830 r. Przewodnikiem turystów był pracownik Granitu Strzegom Krzysztof Molenda. Obok strzegomskich kamieniołomów na trasie Festiwalu znalazły się m.in. Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia w Wałbrzychu (dawna Kopalnia Węgla Kamiennego Thorez), podziemna trasa turystyczna w dawnej KWK Piast w Nowej Rudzie oraz Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa na Śląsku w Jaworzynie Śląskiej (organizator Festiwalu). (ZAP) 

KLASTER SPOTKAŁ SIĘ W STRZEGOMIU Okazją do spotkania członków Klastra Kamieniarskiego, które odbyło się 16 lipca, była robocza wizyta delegacji wrocławskiego Uniwersytetu Przyrodniczego, od marca br. jednego z członków organizacji. Delegacji przewodniczył prorektor ds. rozwoju uczelni prof. dr hab. inż. Andrzej Drabiński. Naukowcy z Instytutu Budownictwa i Instytutu Architektury Krajobrazu wspólnie z pozostałymi członkami klastra odwiedzili zakłady kamieniarskie, kopalnię granitu oraz laboratorium badania kamienia i kruszyw. (mat. pras.) 

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

KAMIENIARSKA AGORA 10 LAT TEMU W NK

10 SZYBKICH PYTAŃ

iezawodny dostawca bloków ze Skandynawii. Dyrektor firmy Finnstone. Niemal pół życia w branży – w przyszłym roku będzie świętował „porcelanowe gody” swojego mariażu z kamieniarstwem.

„NOWY KAMIENIARZ” 5 (16) / 2005

iewiele wydarzeń rozpalało branżę kamieniarską latem 2005 r. Zbliżały się jesienne targi we Wrocławiu, wątpliwości wystawców wzbudzała m.in. dostępność powierzchni wystawienniczej w Hali Stulecia, więc na łamach „NK” rozmawialiśmy z ówczesnym prezesem organizatora Bruno Dowgirdem. Stosunkowo nową technologię cięcia liną diamentową na trakach wielolinowych przybliżał czytelnikom Andrzej Bukalski. Wakacje okazały się dobrym powodem, aby przybliżyć pasję żeglarską Piotra Ludwińskiego i historię łodzi, którą zbudował wraz z kolegami w drugiej połowie lat 70. i na której popłynęli wspólnie do Afryki. Nasi dziennikarze wybrali się w nieco krótsze wojaże – opisywaliśmy wizytę polskich kamieniarzy w belgijskiej siedzibie firmy Brachot-Hermant i targi Natural Stone w Stambule. Na łamach „NK” nie zabrakło także ciekawostek historycznych. Henryk Walendowski opisywał historię wykonania, transportu i ustawienia ponad 25-metrowej, prawie 700-tonowej, monolitycznej kolumny Aleksandrowskiej na placu Pałacowym w Sankt Petersburgu w 1832 r. Wciąż jest ona najwyższą tego typu budowlą na świecie – wraz z cokołem i zwieńczeniem liczy 47,5 m. (ZAP) 

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

FOT.ZAP

Dominik Lis

Lubię... mieć trochę wolnego czasu. Kiedy mam wolny czas... Jeżeli mam, to biegam, czytam. Chociaż raz w życiu chciałbym... przebiec maraton. Gdybym nie pracował w kamieniu, to... bym się nudził. Kamień jest dla mnie... życiem. Mój ulubiony kamień to... Aurora. Lubię w branży... hermetyczność, rozmowy z klientami, generalnie brak nudy. Najbardziej cenię w swojej firmie... zaufanie i rzetelność. Najważniejszą rzeczą, którą zmieniłbym w firmie, jest... prezes.

PRZEGLĄD PRASY ZAGRANICZNEJ

rancuski „Pierre Actual” tryumfuje – krajowym i regionalnym organizacjom zrzeszającym kamieniarzy udało się nakłonić rząd republiki do objęcia ochroną geograficzną produktów lokalnego rzemiosła i przemysłu, w tym kamieniarskich. Odpowiedni dekret podpisał 2 czerwca br. premier Francji Manuel Walls. Instytucją odpowiedzialną za ochronę będzie Narodowy Instytut Własności Przemysłowej (fr. L’Institut National de la Propriété Industrielle, INPI). Oczywiście nie oznacza to wejścia w unijny system ochrony regionalnych produktów (rolnych). Więcej na ten temat w wydarzeniach ze świata. Niemiecki „Naturstein” w sierpniowym wydaniu opisuje postępy prac nad odbudową zamku berlińskiego, nad którą 12 czerwca zawisła wiecha. Relacjonuje także europejski Festiwal Kamienia w Strasburgu, w którym 26-28 czerwca wzięło udział 130 kamieniarzy. Tematem numeru konkurencyjnego magazynu „Stein” jest zaś „lekki” kamień i jego wykorzystanie we współczesnym wnętrzarstwie. W magazynie ekonomicznym „Brand Eins” pojawił się ciekawy głos w dys-

kusji na temat emigrantów. Miesięcznik opisuje historię 22-letniego Benjamina Ahmadiego, który przed pięcioma laty wyemigrował do Niemiec. Tamtejsze firmy cierpią na brak rąk do pracy; szacuje się, że brakuje im ponad 37 tys. pracowników. Młody Irańczyk, dzięki fundacji specjalizującej się w integrowaniu przyjezdnych z niemieckim społeczeństwem, trafił jako praktykant do jednego z zakładów kamieniarskich w Lubece. Jak się okazuje zdecydowanie łatwiej (i zyskowniej) byłoby dla niego pozostać na bezrobociu. Mimo tego młody emigrant pragnie zdobyć zawód i zacząć zarabiać na swoje życie. Czerwcowy numer szwedzkiego magazynu „Sten” poświęcony jest w dużej części projektom budowlanym nominowanym do branżowej nagrody Stenpriset 2015. Na szczególną uwagę zasługują, zdaniem redakcji, trzy projekty aranżacji przestrzeni, przede wszystkim ciągów komunikacyjnych: na wydziale architektury krajobrazu Szwedzkiego Uniwersytetu Nauk Rolniczych w Uppsali, przy ulicy Henriksdalsallén i w dawnych koszarach artylerii w Sztokholmie. 

usługę dostarcza

Nowy Kamieniarz

Ulotki za 0 zł* Druk 5000 ulotek GRATIS dla zainteresowanych szeroką dystrybucją swojej oferty za pośrednictwem „Nowego Kamieniarza” Parametry techniczne ulotki Rozmiar: 205x292mm +/-3mm spad (pomniejszone A4) Papier premium: kreda połysk 130 g/m2 Zadruk dwustronny (pełen kolor) Nakład 5000 egz. * Warunkiem udziału w promocji jest zamówienie usługi insertowania ulotek (czyli wysyłki wraz z czasopismem) do „Nowego Kamieniarza” nr 85 (listopad 2015) ok. 4500 wydrukowanych ulotek. Koszt wykonania tej usługi to 2590,- PLN. Dodatkowe 500 sztuk ulotek zostanie dostarczone pod wskazany przez Państwa adres na terenie naszego kraju.

Oferta ważna do 30.9.2015

Zamówienia: Mirka Jałoszyńska, tel.: 606 887 614, m.jaloszynska@nowykamieniarz.pl

www.drukarniakamieniarska.pl

Z KRAJU HISTORIA

Fruwające kamienne kule

amienne pociski są znane od czasów Starego Testamentu. Nieznany autor opisuje w Pierwszej Księdze Samuela, jak Dawid walczył z olbrzymem Goliatem. Wyrzucił z procy kamień wybrany ze strumienia i ugodził w czoło uzbrojonego Filistyna. Za czasów rzymskich powszechnie wykorzystywano katapulty i trebusze, miotające kamienne pociski na znaczne odległości. Niszczycielską siłę kamiennej amunicji pokazał rozwój broni palnej w późnym średniowieczu. ŚREDNIOWIECZNA POLSKA Do najstarszych znalezisk kamiennych kul na terenie Polski należą okazy odkryte w trakcie prac archeologicznych na zamku w Bolesławcu nad Prosną (na południowy wschód od Kępna). Chronologia jest pewna i łączy się z działaniami zbrojnymi prowadzonymi przez Władysława Jagiełłę przeciw Władysławowi Opolczykowi w latach 1391-1396. Z wojnami tymi łączy się także kule znalezione w różnych punktach Wielunia (19 sztuk o kalibrach 44 do 48 cm i wadze niektórych przekraczającej 100 kg). Większość amunicji kamiennej zgromadzonej w polskich muzeach (łącznie 1108 sztuk wg Piotra Strzyża, znawcy tematu) datowana jest na XV wiek. Łączy się to z upowszechnieniem się broni ogniowej, zwłaszcza w czasie wojny trzynastoletniej (1454-1466). Artylerię stosowano nie tylko w czasie działań oblężniczych, lecz także w polu. Wojska krzyżackie użyły armat po raz pierwszy na polach grunwaldzkich w 1410 roku. Jan Długosz, opisując oblężenie Malborka, podaje, że „Król Polski Władysław na-

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

kazawszy tej samej nocy (26/27 lipca) wciągnąć ciężkie działa do kościoła miejskiego, bez przerwy bije z nich w zamek. Umieszczono inne działa w wojsku litewskim, jedne obok przedmurza, inne u przyczółka spalonego mostu po drugiej stronie Wisły i z nich wszystkich bito bardzo silnie w zamek z czterech stron”. Wielkość szkód, jak i rozmieszczenie śladów zniszczeń ujawnionych podczas prowadzonych prac konserwatorskich pozwala stwierdzić, że głównym celem ataku był nie tyle Pałac Wielkich Mistrzów (zachodnie skrzydło Zamku Średniego) lecz samo reprezentacyjne wnętrze letniego refektarza – sali narad zarządu państwa zakonnego. W zachodnią elewację Pałacu trafiło co najmniej 6-8 dużych kul kamiennych. Pozycje artylerii znajdowały się w rejonie zachodniego przyczółka mostowego oraz naprzeciwko Pałacu Wielkich Mistrzów, tj. w odległości 241 i 212 m. „Bohaterką” tego oblężenia jest niewątpliwie kula, która wpadła przez okno do letniego refektarza, minęła filar podtrzymujący całe sklepienie

Henryk Walendowski

i uderzyła wysoko nad kominkiem w pole tarczowe przeciwległej ściany. Kula ta jako symbol niezłomnej obrony została wmurowana w latach 1411-1413 w swoim pierwotnym miejscu. Ma średnicę ok. 37 cm i wagę 60-65 kg. W salach wystawowych zamku i na terenie przyległym znajduje się obecnie 155 pocisków kamiennych kalibru 17-56 cm. ODDAJMY GŁOS ZYGMUNTOWI GLOGEROWI (1845-1910) Ten wybitny encyklopedysta, historyk, etnograf, archeolog i krajoznawca pisze pod hasłem „kamiennik” następujące wyjaśnienia: „…kamiennikami nazywano w ogóle moździerze, przeznaczone do wyrzucania kul kamiennych i do pocisków, a raczej koszyków napełnionych kamieniami. Daleko większa, niż dzisiaj, drogość żelaza w dawnych czasach była powodem obrabiania większych kul z kamieni polnych granitowych. Długosz opisuje, że gdy w 1433 r. Polacy oblegali zamek krzyżacki Tucholę, z powodu dział wielkich tego zamku pod miastem wytrwać nie mogąc, położyli się

FOT. KAMEL15 / CC BY-SA 3.0”

O niszczycielskiej sile kamiennej amunicji

Z KRAJU

MACHINY WOJENNE Nie znamy starożytnych konstruktorów machin wojennych. Byli to z pewnością Fenicjanie lub Asyryjczycy. Później byli nimi Grecy i Rzymianie. Grecka katapulta u Rzymian otrzymała nazwę balista. Machiny wykonywano z drewna, więc żaden oryginał nie zachował się. Na podstawie dawnych opisów wykonać można kopie, niektóre z nich działające. W Polsce eksponowane są na zamkach w Wenecji koło Żnina, Toruniu, Kamieniu Pomorskim, Człuchowie oraz w specjalnie wzniesionym grodzie w Pobiedziskach-Letnisku koło Poznania. Wystawa średniowiecznych machin miotających i oblężniczych w Pobiedziskach to idealne miejsce na lekcje historii z atrakcjami dla dzieci i dorosłych. Machiny miotające klasyfikuje się według różnych kryteriów. W zależności od rodzaju amunicji Grecy dzielili je na

FOT. H. WALENDOWSKI

) Malbork, kamienna kula z oblężenia zamku latem 1410 r. nad kominkiem Letniego Refektarza ; Malbork, kamienne kule w zbiorach Muzeum Zamkowego

FOT. DERHEXER / CC BY-SA 3.0

obozem w borze nad jeziorem, ale i tam kamienie, z zamkowych taraśnic (bombarda) wyrzucane, dosięgały z wielkim Polaków podziwieniem, pomimo milowej odległości (uno milliari distantem)”. W innym miejscu Encyklopedii Staropolskiej Z. Glogera czytamy: „Szwedzi po opanowaniu Lwowa zabrali z arsenału miejskiego ogromny moździerz zwany „Iwanem”, wyrzucający kule 150-funtowe. Takie kule są znajdowane w naszych czasach przy wielu starych zamczyskach i miastach niegdyś warownych. Te, które wydobyto z ziemi przy równaniu wałów i fos Krakowa pod dzisiejsze „plantacje”, pomieszczono wówczas na rogach tych alei lub oddano do zbiorów Towarzystwa naukowego krakowskiego. Całą pryzmę kul podobnych widzieliśmy także przy ruinie zamku kruszwickiego. Przy porządkowaniu góry zamkowej wileńskiej znaleziono także kilkanaście kul kamiennych 7-calowego kalibru. [...] Jan Olbracht w swojej wyprawie do Mołdawii prowadzi parę dział olbrzymich, z których pod jedno zaprzęgano 40, a pod drugie 50 koni. [...] W inwentarzu zamku tykocińskiego na wyspie rzeki Narwi, sporządzonym w r. 1603, znajdujemy kul kamiennych do moździerzy zwanych „kotami” sztuk 500 i do czterech wielkich dział, noszących imiona: Zygmunt, Witołd, Dziad i Baba, kul kamiennych 49. Należą one do dwuch kalibrów. Mniejsze, któremi strzelano z „kotów”, o średnicy 91/2-calowej, ważą po funt. 40. Większe, o średnicy 15-calowej, ważą po 140 funtów i służyły niewątpliwie dla kamienników największych… Na 6-8 z powyższych kul, przeważnie bardzo pięknie odrobionych, znajdują się znaki kamieniarskie majstrów, które wyżej podajemy… Kamienniki przymocowane żelaznemi obręczami na łożach drewnianych wieziono na wojnę na wozach wojennych, jak również i kule kamienne ich kalibru, któremi strzelano zapewne z niewielkiej odległości do murów i baszt obleganej warowni. Po wojnie, zwłaszcza zwycięskiej, te same kamienniki i kule na polu walki skrzętnie odszukane odwożono z powrotem tam, skąd były wzięte na wojnę. [...] Lustracja zamku połockiego z XVI stulecia wylicza imiennie rzemieślników, obowiązanych za udzielone sobie grunta wyrabiać rocznie oznaczoną liczbę kul kamiennych.”

oksybeleis (miotające strzały) i lithoboloi lub petroboloi, miotające pociski kamienne. Trebusze wykorzystywały energię potencjalną wzniesionej w górę masy. Do krótszego ramienia dźwigni zamocowana była przeciwwaga o masie dochodzącej do 10 ton. Dłuższe ramię było zakończone łyżką mieszczącą pocisk lub rzemienną procą przedłużającą w momencie strzału ramię. Ramię z procą zwiększało donośność. W momencie strzału ramię z procą wykonywało zamach powodujący wyrzucenie pocisku. Z przekazów historycznych wynika, że niektóre trebusze wyrzucały kule o masie do 200 kg na odległość 150 m. Stosowano też amunicję niekonwencjonalną, np. ule z pszczołami, pojemniki z płonącą smołą, padlinę, a nawet odcięte głowy przeciwników. Stosowano też mniejsze machiny, w których do obrotu dźwigni wykorzystywano (zamiast przeciwwagi) siłę ludzką. Kilku ludzi ciągnęło w dół liny zamocowane do krótszego ramienia. Machina taka miotała kilkukilogramowe kamienne kule lub drewniane belki na odległość do 100 m, z dużą, jak na tamte czasy, częstotliwością do pięciu strzałów na minutę.

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

Z KRAJU

KALIBER I PRODUKCJA KAMIENNEJ AMUNICJI Wiek XVI to zmierzch zastosowań kamiennych kul. Opracowano, a następnie udoskonalono technikę produkcji kul z żelaza lanego, prawie trzykrotnie cięższego przy tej samej średnicy. Wykonanie kanału lufy wymagało większej dokładności. Przezbrajanie armii na wówczas nowoczesne działa nie dokonało się od razu. Wyprodukowanie małokalibrowych luf (falkonety, serpentyny) nie było tak drogie, jak wymiana ciężkiej artylerii oblężniczej. Stąd w arsenałach przez wiek XVI przechowywano bombardy (murołomy, zwane kamiennikami czy babami), które przystosowane były do strzelania amunicją kamienną. W rezultacie takie pociski zamawiano i przechowywano. Z wiekiem XVI należy łączyć 157 pocisków odkopanych na obecnym dziedzińcu zamkowym w Nysie. Od schyłku XV wieku po XVII stulecie są datowane kule z Jawora i Tykocina. Kilka tysięcy kul w arsenale wrocławskim zinwentaryzowano w roku 1547, z czego ¼ stanowiły kule kamienne. W licznych innych spisach inwentarzy zbrojowni nawet w wieku XVII spotykamy się także z pociskami kamiennymi. Kontrola uzbrojenia w Tykocinie w roku 1579 wykazała przechowywanie 40 kul kamiennych o wadze 124 funtów każda. W inwentarzu księcia legnickiego Ludwika IV (wiek XVII) odnotowano znaczny „stan magazynowy”, bo liczący 2550 kul kamiennych. Produkcja kul kamiennych odbywała się na konkretne zamówienie. W trakcie wyprawy pod Chocim w 1538 roku jej dowódca hetman Jan Tarnowski zlecił ich wykonanie pięciu kamieniarzom wchodzącym w skład ekspedycji. Miało to sens wobec braku zapasu kul żelaznych i przy łatwym dostępie do koryta

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

Dniestru z surowcem kamiennym. Przy obróbce kamieniarze korzystali z drewnianej formy, tj. deski z wyciętym otworem, przez który powinna przejść każda kula. Prawie pół wieku później, podczas przygotowań króla Stefana Batorego do wojny z Gdańskiem w roku 1576, zamówiono u kamieniarzy 85 kul do moździerzy średnich i 504 kul do moździerzy małych. Wykonano próby sklasyfikowania materiału pod względem kalibru. Nowsze badania dzielą amunicję kamienną na trzy grupy: pierwsza ; Gdańsk, granitowe kule wbudowane w elewację Wielkiej Zbrojowni

a drugi na czas panowania Władysława IV Wazy. Poza tymi okresami nowy rodzaj broni zawsze znajdował się na końcu „listy wydatków budżetowych”. Oddajmy jeszcze na chwilę głos Zygmuntowi Glogerowi. Pod hasłem „Artylerja” pisze m.in.: „Trzy największe zbrojownie królewskie (w Krakowie, Tykocinie i Wilnie) liczyły razem około 500 dział, których liczba znacznie się potem powiększyła, gdy za Zygmunta III zdobyto w Smoleńsku 300 armat. Na każdym zamku, gdzie znajdowały się armaty, utrzymywano odpowiednią liczbę puszkarzy, a w wielu zamkach także i kamie-

FOT. JUANDEV / CC BY-SA 3.0

Machiny miotające straciły później na znaczeniu, choć stosowano je jeszcze podczas I wojny światowej i w powstaniu warszawskim. Były to wyrzutnie granatów ręcznych wyposażone w śrubowe lub płaskie sprężyny.

zawiera pociski kalibru 3,5 – 12 cm, druga 12 – 25 cm, a trzecia grupa powyżej 25 cm. Zapiski źródłowe opisują najmniejsze kule mianem wielkości „ludzkiej pięści”. Używane były w półtaraśnicach i taraśnicach wielkich. Amunicja drugiej grupy kalibrowej, stosowana w hufnicach i niewielkich bombardach, była określana mianem wielkości „ludzkiej głowy”. Duże kule kalibru powyżej 25 cm stosowane w najcięższych bombardach były określane w średniowiecznych zapiskach jako wielkości „wiadra”. W Polsce przedrozbiorowej artyleria miała jedynie dwa relatywnie krótkie okresy świetności. Pierwszy przypadł na rządy dwóch ostatnich Jagiellonów, czyli Zygmunta Starego, a zwłaszcza Zygmunta Augusta,

niarzy do obrabiania kul kamiennych. Oprócz artylerii królewskiej, istniała w Polsce artyleria miejska. Nie tylko Kraków, ale Lwów, Poznań i inne miasta posiadały pewną liczbę dział i broni wszelakiej, oraz zapasy amunicji do obrony swych murów. Lwów pod względem armaty równał się z Krakowem, a może nawet go przewyższał, narażony bowiem na napady tatarskie, tureckie i kozackie, sam bogaty i handlowny, stał się wierną i nieustraszoną strażnicą Rzplitej od wschodu”. GRANITY, WAPIENIE, PIASKOWCE Dotychczas nie wykonywano dokładnych badań petrograficznych amunicji kamiennej z terenu Polski, stąd w niniejszym tekście posłużymy się

Obsługa klientów w Polsce: PILLA POLSKA SP. Z O.O. - ul. Cmentarna 1 96 -200 Rawa Mazowiecka - tel./fax 46 814 30 23 - pillapolska@pilla.com PILLA s.r.l. - Carrè (VI) Italy - Tel. 0039.0445.890200 - Fax 0039.0445.891988 - info@pilla.com

Prowadzimy sprzedaż wysyłkową www.pilla.com

Odwiedź nas na nowej stronie

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

Z KRAJU

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

gr.), Uniejów (5 gr.), Warszawa (17 gr.), Wenecja k. Żnina (14 gr., 6 p.), Wieluń (11 gr., 7 p.), Wiśnicz (2 p. krośnieński), Włocławek (2 gr.), Wrocław (1 p.), Zamość (2 w.), Zbąszyń (1 p.). W Polsce pociski z piaskowca spotyka się równie często jak granitowe. Posiadały wystarczająco dobre właściwości bojowe i były łatwiejsze w obróbce kamieniarskiej. Obszar stosowania amunicji z piaskowca lub wapienia to mniej więcej tereny na południe od równoleżnika 52 st. N. Niż Polski z osadami polodowcowymi to rezerwuar materiałów granitowych szeroko dostępny bez koniecznego transportu na większe odległości. Punktowa obecność wychodni skał granitowych na Dolnym Śląsku nie ma odzwierciedlenia w zastosowaniu tego materiału do produkcji kamiennej amunicji w tym obszarze. Kontekst odkrycia niektórych zbiorów (Puck, Gniewoszów) prowadzi do przekonania, że amunicja kamienna miała zastosowanie głównie przy zwalczaniu siły żywej przeciwnika i wewnętrznej zabudowy miejskiej lub zamkowej. Znaleziska z Wielunia i Nysy sugerują, że stosowano je do

najcięższych dział jako pociski burzące. Dla pełnego obrazu o zasobach kul kamiennych w Polsce należy wymienić te, które są zachowane jako pamiątki dawnych bitew i eksponowane w średniowiecznych murach miejskich, zamkach czy kościołach. Oto przykłady: w Kruszwicy w Mysiej Wieży, w Żninie w baszcie i w Cieksynie nad Wkrą w murach kościoła są kule z czasów potopu szwedzkiego. W Szczecinie tkwią w baszcie Okrągłej przy ul. Świętego Ducha, we Wrocławiu w murze północnym Hali Targowej, w Chełmnie w murach miejskich przy ul. Rybackiej, w Kiwitach koło Lidzbarka Warmińskiego i Tarnowie Podgórnym koło Poznania – w murach kościołów, w Poznaniu w północnej i zachodniej ścianie ceglanego trzonu renesansowego Ratusza Staromiejskiego. Wiele kul znaleziono w rzekach. W 1906 roku warszawscy piaskarze wydobyli z nurtu Wisły koło Cytadeli dwie kamienne kule. Natomiast przy odbudowie filarów mostu św. Rocha w Poznaniu znaleziono w korycie Warty kilkanaście granitowych kul.

LITERATURA Gloger Z.: „Encyklopedia staropolska”, Warszawa 1901 Strzyż P.: „Średniowieczna broń palna w Polsce. Studium archeologiczne”, Łódź 2011 Stukowski A.: „Machiny wojenne. Cz. 1”, dwumiesięcznik „Atest” nr 1/2014, Kraków

) Poznań, granitowe kule kamienne Sali Królewskiej w Ratuszu. Piaskowcowy kominek z roku 1541.

FOT. DERHEXER / CC BY-SA 3.0

uproszczoną klasyfikacją zaproponowaną przez Piotra Strzyża. Wszystkie granitoidy zalicza on do granitów oraz wydziela wapienie i piaskowce. W stosunku do niektórych piaskowców małopolskich dodaje uszczegółowienie, np. piaskowiec krośnieński. Poniższy spis zasobów muzealnych kul artyleryjskich broni palnej w Polsce z pewnością nie jest pełny, niemniej wystarczająco naświetla poruszony temat. Brak wiarygodnych informacji o zbiorach prywatnych, stąd są one pominięte. W spisie podano liczbę kul i zastosowano skróty: gr. – granit, w. – wapień, p. – piaskowiec. Będzin (3 p. kwarcytowy), Białogard (5 gr.), Biecz (21 p. krośnieński, 4 w.), Bobrowniki k. Włocławka (zamek, 2 gr.), Bolesławiec n. Prosną (6 gr.), Brodnica (21 gr., 1 p.), Brzeg (4 p.), Bytów (2 gr.), Chełmno (8 gr.), Chojnice (14 gr.), Czeladź (1 p.), Czersk (2 gr.), Człuchów (63 gr., 1 p.), Czorsztyn (1 p., 1 w.), Dębno (1 w., 1 p.), Działdowo (2 gr.), Elbląg (79 gr., 1 bazalt), Gliwice (6 p.), Gniewoszów k. Puław (31 p.), Golub-Dobrzyń (5 gr.), Grudziądz (20 gr.), Inowrocław (2 p., 3 gr.), Jawor (14 p., 1 gr.), Kalisz (2 gr.), Kazimierz Dolny (3 p., 1 w., 1 gr.), Koło (6 p., 1 gr.), Kołobrzeg (19 gr., 1 p.), Konin (2 p.), Kożuchów (4 gr.), Koszalin (2 gr.), Kraków (3 w., 1 gr.), Kruszwica (14 gr.), Kwidzyn (29 gr.), Lębork (2 gr.), Lidzbark Warmiński (9 gr.), Łagów k. Świebodzina (1 gr.), Łowicz (1 gr., 1 p.), Malbork (156 gr.), Mała Nieszawka (4 gr., 2 p.), Międzyrzecz (10 p., 13 gr., 11 innych), Muszyna (2 p.), Nysa (156 p.), Ogrodzieniec (1 kamień oblany ołowiem), Olsztyn (2 gr.), Opole (3 p.), Piotrków Trybunalski (1 bazalt), Płock (5 gr.), Poznań (47 gr., w tym 29 w Muzeum Miasta Poznania, 12 w Wielkopolskim Muzeum Wojskowym oraz sześć w wieży Ratusza Staromiejskiego), Puck (13 w., 7 p., 6 gr.), Radzyń Chełmiński (7 gr.), Reszel (64 gr.), Rytro (1 p.), Sadłowo k. Rypina (2 gr.), Sanok (1 gr., 1 p.), Siewierz (2 p. kwarcytowy, 3 w. z muszlami), Sobień n. Sanem (7 p. krośnieński), Stargard Szczeciński (3 gr., 1 p.), Szczecin (4 gr., 1 p.), Szestno k. Mrągowa (zamek, 1 gr.), Szprotawa (1 p.), Świecie (1 p.), Tarnów (1 p.), Tomaszów (2 skała osadowa), Toruń (66 gr.), Tykocin (4

PŁYTY GRANITOWE Z NAJLEPSZYCH KOPALŃ ŚWIATA TYLKO U N

AS! ORYGINALNE PŁYTY BENGAL BLACK NOWOŚĆ NOWE MATERIAŁY

w grubościach 3 cm, 5 cm, 6 cm, 7 cm, 8 cm, 10 cm. (Kashmir Gold, Kashmir White, Ivory Brown)

PŁYTKI GRANITOWE (Absolute Black, Star Galaxy, Star Ruby, Ivory Brown oraz wiele innych)

05-320 MROZY KOŁO MIŃSKA MAZOWIECKIEGO WARSZAWA MROZY

POSIADAMY WŁASNY TRANSPORT

ul.Tartaczna 8 www.wgranit.pl

Tel. 504 046 145 602 459 290

ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY

Z KRAJU FIRMY KAMIENIARSKIE

Rzecz o gustach W ostatnich latach wyraźnie postępuje profesjonalizacja działalności branży kamieniarskiej. W dużej mierze jest to zasługa konkurencji, wyższych wymagań klientów i coraz większego wpływu architektów na codzienne życie. O tych procesach rozmawialiśmy z Karolem Rogalą. Maciej Brzeski

; Karol Rogala, młodszy z synów założyciela firmy Kazimierza Rogali

„Nowy Kamieniarz”: Już ponad 20 lat zaopatrujecie Polaków w kamień. Zaczynaliście w czasach, kiedy kamień był jeszcze dobrem luksusowym. Karol Rogala: Mam nadzieję że kamień nadal jest i jeszcze długo będzie dobrem luksusowym. To rzecz, która różni kamień np. od ceramiki. W pojęciu odbiorców stała się tania, choć specjaliści od marketingu nie szczędzą sił i środków, aby ją ukazywać jako luksusową. Kamień powinien pozostać tym, czym był przez wieki. Solidnym materiałem z wyższej półki, którego używano do budowy i dekoracji wyjątkowych budynków. W samej branży kamieniarskiej w ostatnich latach dokonało się bardzo wiele zmian na wielu polach. Odbywały się one za sprawą samych kamieniarzy, a może uściślając – ciągłej konkurencji między nimi. Ale także dzięki klientom, których gusta powodowały ciągły ruch w asortymencie. To już nie jest ta sama branża co 20 lat temu. W mojej ocenie odbyła się zmiana ogólnie na lepsze.

FOT. M. BRZESKI

Co było i jest obiektem pożądania Kowalskiego czy Nowaka? Kilkanaście lat temu sprowadzane kamienie musiały być po prostu tanie, nieważne jakiej jakości. Można powiedzieć, że wraz ze zmianą gustów dokonuje się ciągły wzrost oczekiwań dotyczących jakości wyrobu. Właśnie w tej kwestii, od czasu rozpoczęcia przez nas działalności, dokonał się ogromny przeskok. Jakość najpopularniejszych kamieni z oferty też uległa polepszeniu. Do oferty włączyliśmy droższe onyksy i marmury. Cieszy nas to, że jest to zauważane i doceniane przez coraz większą rzeszę naszych klientów. Kamienie są teraz lepiej selekcjonowane, lepiej obrabiane, w dużej mierze za sprawą lepszych maszyn, jakimi dysponujemy. Większą wagę przykładamy do szczegółów. Kamieniarze mają większe oczekiwania, a to cieszy, gdyż możemy oferować produkt lepszej jakości. Myślę, że to naturalna kolej rzeczy. Inaczej też wygląda kwestia wyboru materiału do oferty. Nie można już polegać na ślepym trafie, tym że wydaje nam się, może coś uda się sprzedać. Obecnie dużą rolę odgrywają trendy, które wyrażane są przez architektów. To oni i ich projekty często wymuszają na kliencie, jaki materiał ma wybrać. Moim zdaniem słusznie, bo nie zawsze kamień, który się nam podoba, będzie najlepszym wyborem. Architekt bierze odpowiedzialność za całość, a kamień to tylko mała część całego wyglądu inwestycji. Większa rola architektów to nowe wyzwania dla kamieniarstwa. Szybsze, bardziej masowe zmiany, choćby kolorystyki. Po prostu wielka moda.

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

SYNTETYK 28-100 BUSKO-ZDRÓJ, ul. Bohaterów Warszawy 97 b tel./fax: +48 41 379 82 12, kom. +48 602 705 711 tel.: +48 41 379 82 28, e-mail: tenax@interia.pl

KLEJE - Poliestrowe kleje, szpachle używane do każdego rodzaju kamienia. W ofercie posiadamy kleje o różnej gęstości i kolorystyce. - Epoksydowe, mrozoodporne o wysokiej wytrzymałości

PRODUKTY SPECJALNE - Impregnaty (również do piaskowca) - Preparaty do eliminacji defektów powierzchniowych - Środki do nadania efektu postarzania oraz mokrego kamienia - Produkty do ożywiania poleru i koloru - Woski - Antygrafﬁti

FINEGRAIN Najnowszej generacji, niezawodne narzędzia syntetyczno-diamentowe do szlifowania i polerowania granitu i marmuru. Nowość na rynku: wagony ﬁnegrain przeznaczone do bardzo twardych granitów oferują bardzo dobrą jakość poleru.

Łupiarki i automatyczne. Linie produkcyjne do łamania kamienia i betonu. Kruszarki, podajniki, przesiewacze.

Profesjonalne oczyszczalnie wody dla zakładów kamieniarskich.

FILIA W STRZEGOMIU 58-150 STRZEGOM, ul. Kasztelańska 10a tel./ fax +48 74 855 10 27, kom. +48 666 520 269

Z KRAJU

Coraz popularniejsza staje się opinia, że aby podążać za trendami w dekoracji wnętrz, a tym samym w wykorzystaniu kamienia, nie należy patrzeć na Weronę i targi kamienia, a Mediolan, Paryż, Londyn czy Nowy Jork i odbywające się tam pokazy mody. Częściowo się z tym zgadzam. Dekoracja domu jest ściśle powiązana z trendami w meblarstwie, ale także i modzie. Nasz produkt jest w domu tłem, drugim planem. Coraz większe znaczenie ma odpowiednia kompozycja kolorystyczna, dopasowanie mebli i dodatków tak, aby tworzyły spójną całość. Zmienia się także podejście do idei projektowania przestrzeni mieszkalnej. Nie chcemy chaosu. Chcemy otaczać się przedmiotami nie tylko pięknymi, ale i funkcjonalnymi. Za projektowanie wnętrz czy szeroko rozumiany design biorą się nazwiska związane ze sztuką czy modą. Granica między tym, co wyjątkowe, a tym, co codzienne coraz bardziej się zaciera… Moda, dom i człowiek, który się po nim porusza, tworzą wtedy zgrabną całość. 

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

: Uruchomione w 2012 r. centrum dystrybucyjne firmy w Wocławach koło Gdańska

; Wnętrza magazynu w Wocławach

; Załadunek płyt w siedzibie firmy w Przyłęku koło Mielca

FOT. ARCHIWUM FIRMY ROGALA (3)

Jeszcze kilka lat temu sporo mówiło się o kulejącej promocji kamienia. Jak duży jest potencjał rynku pokazywała choćby sprzedaż płytek ceramicznych. Czy coś się zmieniło w proporcjach sprzedaży kamienia w stosunku do ceramiki? Myślę, że w tej kwestii branża wciąż jest daleko za ceramiką. Wszystko zaczyna się od skali. Kamień to tylko takie małe ziarenko piasku w całej branży budowlanej. Nie ma możliwości, byśmy dorównali skali i obrotom firm zajmujących się produkcją ceramiki. To w główniej mierze determinuje wysokość nakładów na marketing, które są i pewnie długo będą dużo niższe. Nie sądzę jednak, że nawet gdybyśmy takimi środkami dysponowali, to sprzedaż dorównałaby do poziomu ceramiki. Nie przeskoczymy trudności związanych z logistyką, (nie)powtarzalną kolorystyką, różnic w jakości itp. Jesteśmy po prostu dodatkiem do budownictwa. Być może wisienką na torcie, bo kamień bywa końcową, piękną dekoracją.

www.graniro24.pl

nowy sklep internetowy - tak łatwo, jak to tylko możliwe

58-150 Strzegom, ul. Niepodległości 22, tel. 74 855 37 37, fax 74 855 53 75, e-mail: sklep@graniro.pl, www.graniro.pl

Z KRAJU TARGI – TEKST SPONSOROWANY

Stone – warto tam być

ajważniejsi gracze branży kamieniarskiej podjęli decyzję o obecności na targach Stone 2015, które odbędą się w dniach 18-21 listopada br. Możemy być pewni, że na targach spotkamy prezesów i dyrektorów handlowych takich firm, jak Mach Plus, Inbra, Mekanika, MC Diam, F.S.E. czy Interstone. O coraz większym kredycie zaufania branży do targów świadczy ponowne pojawienie się w Poznaniu firmy Cereser Marmi, która w tym roku obchodzi 50-lecie działalności.

FOT. FOTOBUENO / ARCHIWUM MTP

Już teraz wiadomo, że druga połowa listopada będzie gorąca dla branży kamieniarskiej. Targi Stone kuszą bogatym programem i wielkimi powrotami wystawców. Wszystko wskazuje, że organizator stanie na wysokości zadania i w Poznaniu powieje dużym biznesem. Stone warsztatów dla studentów architektury i młodych projektantów pt. „Warsztat młodego projektanta: kamień”. Uczestnicy wykonali wówczas 36 szkiców prac, a konkursowe jury wybrało finałową szóstkę. Nagrodzone szkice skierowano do dalszych prac projektowych i wykonania gotowych prototypów umożliwiających produkcję masową.

CO W BRANŻY PISZCZY – Poza ekspozycjami wystawców przygotowaliśmy również bogaty program wydarzeń towarzyszących – zaznacza Joanna Mizerska, dyrektor targów Stone. Związek Pracodawców Branży Kamieniarskiej zaprasza w trakcie targów na XIV Kongres Kamieniarski. Uczestnicy Kongresu wezmą udział w wykładach i szkoleniach z zakresu norm unijnych w kamieniarstwie, prawidłowego montażu posadzek i elewacji oraz błędów wykonawczych. Ponadto kamieniarze starający się o dotacje unijne będą mogli zasięgnąć cennych porad od specjalistów. Uczestnikiem Kongresu będzie mogła być każda osoba zawodowo związana z branżą, a wstęp będzie bezpłatny. Jak co roku firma ABRA i magazyn „Świat Kamienia” zorganizują konkurs „Mistrz Piaskowania” polegający na wypiaskowaniu tablicy nagrobnej. Kamieniarz, który wykaże się sprawnością i dokładnością oraz jednocześnie szybkością, zdobędzie miano najlepszego.

ABY BYŁO ŁATWIEJ Swobodna atmosfera do rozmów sprzyja zacieśnianiu i nawiązywaniu kontaktów. – Właśnie dlatego organizujemy spotkania mniej formalne (po zakończeniu targów) – podkreśla Joanna Mizerska. – W ubiegłym roku ten rodzaj wydarzeń spotkał się z pozytywnym odbiorem – dodaje. Warto nadmienić o innym ułatwieniu dla uczestników targów, jakim będzie bezpłatny parking dla zwiedzających. Dzięki temu szybko i sprawnie dotrzemy pod targowe hale. Wybierając się do Poznania, już teraz aktywujmy zaproszenie i zarejestrujmy się na stronie www.mtp24.pl. W ten sposób na targi wejdziemy od razu, a cenny czas wykorzystamy na rozmowę z partnerami biznesowymi. – Bezpłatne zaproszenia na targi Stone wysyłamy do wszystkich zakładów kamieniarskich w Polsce i widzimy, że są już aktywowane – zaznacza Mizerska. Dla osób z branży, które jeszcze nie otrzymały zaproszeń lub potrzebują większej ilości, mamy dobrą wiadomość: wystarczy zgłosić się do opiekuna klienta, który wyśle wejściówkę na targi Stone. 

INKUBATOR PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Po Norymberdze Poznań stanie się areną, na której zobaczymy prototypy prac konkursowych „Projektowania w Kamieniu”. To pokłosie zorganizowanych rok temu wspólnie z redakcją „Nowego Kamieniarza” na targach

ORGANIZATOR TARGÓW STONE: Międzynarodowe Targi Poznańskie sp. z o.o. Kontakt dla zwiedzających: Joanna Sypniewska tel. +48 61 869 22 16 e-mail: joanna.sypniewska@mtp.pl Więcej informacji: www.stone.mtp.pl

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

TECHNISTONE

KONGLOMERAT KWARCOWY • NAJWIĘKSZA DOSTĘPNOŚC NA RYNKU POLSKIM - POPRZEZ SIEĆ DYSTRYBUTORÓW • DOSKONAŁA JAKOŚĆ POPARTA 10 LENTIĄ GWARANCJĄ • WYPRODUKOWANY W TECHNOLOGII BRETON • TRADYCYJNE KOLORY I INNOWACYJNE WZORY • FABRYKA NAJBLIŻEJ POLSKI (30 KM OD GRANICY) • SPRAWDZONY PARTNER OD 15 LAT NA RYNKU POLSKIM Krzysztof Piotrowski piotrowski@technistone.pl | +48 604 204 610 Piotr Sawera sawera@technistone.pl | +48 502 604 094 www.technistone.pl www.facebook.com/TechnistonePolska

ZE ŚWIATA WYDARZENIA

IRAN ZYSKUJE NA ZNACZENIU 22,8 miliardów euro był wart światowy handel kamieniem w 2014 r. – informuje instytut IMM Carrara. To o 1,8 proc. więcej, niż w 2013 r. W transakcjach międzynarodowych sprzedano blisko 1,25 mld ton kamienia, o 86 milionów ton więcej, niż w rok wcześniej (wzrost o 7,4 proc.). Dodatkowo włoscy analitycy szacują, że wartość kamiennych wyrobów dla budownictwa wynosi globalnie 6,8 biliona euro. Liderem handlu kamieniem pozostają Chiny (35,8 proc. wartości globalnego rynku) przed Włochami (13,5), Turcją (12,1), Indiami (10,8) i Brazylią (7 proc.). Niemal dwukrotnie, z 1,1 do 1,8 proc., zwiększyła się wartość irańskiego handlu kamieniem. Wraz ze zniesieniem sankcji gospodarczych udział perskiego kamieniarstwa na świecie powinien szybko rosnąć. (ZAP) 

WŁOSI NA PLUSIE W pierwszym kwartale 2015 r. wzrósł włoski eksport kamienia oraz maszyn i narzędzi dla kamieniarstwa. Dane, opublikowane przez stowarzyszenie Confidustria Marmomacchine i instytucję badawczą Marmomacc Observatory, potwierdzają dobre wyniki osiągnięte przez Włochów w 2014 r. Wartość włoskiego eksportu kamienia w pierwszych trzech miesiącach tego roku wyniosła 416,6 mln euro i była wyższa o 3,2 proc. niż w tym samym okresie 2014 r. Od stycznia do marca firmy z Italii sprzedały za granicą wyroby z kamienia wartości 332 mln euro (+3,9 proc.) i kamień surowy wartości 84,6 mln euro (-2,3 proc.). Aż o 18,6 proc. wzrosła wartość eksportu maszyn i narzędzi dla kamieniarstwa, osiągając wartość 268 mln euro. (ZAP) 

FRANCUSCY KAMIENIARZE PRZED SZANSĄ Magazyn „Pierre Actual” informuje o rozszerzeniu francuskiego systemu oznaczeń geograficznych; trafią do niego nierolnicze produkty będące wytworem tradycyjnego rzemiosła lub przemysłu, wśród nich – wyroby kamieniarskie. Dekret wykonawczy do uchwalonej już rok temu ustawy wydał francuski premier Manuel Walls. Rozporządzenie określa wymogi, jakie będą musiały spełnić tego typu produkty, aby móc posługiwać się oznaczeniami geograficznymi. Instytucją odpowiedzialną za wdrożenie będzie Narodowy Instytut Własności Przemysłowej (fr. L’Institut National de la Propriété Industrielle, INPI). To duży sukces kamieniarskich stowarzyszeń i związków, krajowego SNROC (Syndicat National des Industries de Roches Ornementales et de Construction) i regionalnych – Granitiers Bretons i Pierre de Bourgogne. Wydobywcy granitu z Bretanii i kamieniarze z Burgundii mają już przygotowane wnioski o włączenie ich wyrobów do systemu oznaczeń. Podobnie jest w przypadku organizacji zrzeszających innych producentów lobbujących za nowym prawem – cenionej na całym świecie porcelany z Limoges, mydła marsylskiego, koronek z Calaise, noży z Laquiole itd. We francuskim systemie oznaczeń znajduje się około 1000 produktów rolnych, a 94 proc. sprzedawanego wina posiada apelację. 77 proc. Francuzów deklaruje, że jest gotowych zapłacić więcej za produkt oznaczony regionalnie. Zatem gra była warta świeczki, bo oznaczenia mają dużą wartość marketingową. W przypadku kamienia chodzi przede wszystkim o materiał wydobywany w określonych regionach i produkty z niego wykonane – wyroby drogowe, budowlane, dekoracyjne, a nawet nagrobne. (ZAP) 

LEVANTINA W MUZEUM

FOT. ARCHIWUM LEVANTINA

Ponad 150 madrytczyków wzięło udział w wernisażu brazylijskiego kamienia w Muzeum Thyssen-Bornemisza w Madrycie. Na ścianach zawisły naturalne dzieła sztuki, czyli oprawione w ramy płyty kamienia. W muzealnym ogrodzie, gdzie Levantina zaprosiła uczestników wernisażu na dalszą część wieczoru, ustawiono proste kompozycje z kamienia. W ten niecodzienny sposób hiszpańska firma promowała swoją brazylijską kolekcją granitów i kwarcytów oferowaną w Hiszpanii pod nazwą Naturamia. (ZAP) 

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

accessible quality

tox

the

l i g e / x o t i

quality

-- DANE TECHNICZNE: TECHNICAL DATA:

L DISCO (ASSE X) ZY (OŚ X)

3600

E (ASSE Y) Ś Y)

2250

ISCO (ASSE Z) ZY (OŚ Z)

400

E DISCO (ASSE R) RCZY (OŚ R)

0 ÷ 90

TO DISCO (ASSE W) CZY (OŚ W)

370

I 90° (ASSE W) Ś W)

sec

DIAMETRO FORO ŚREDNICA OTWORU

625-725(*) / 60

NDITÀ DI TAGLIO MASSIMA KSYMALNA GŁĘBOKOŚĆ CIĘCIA

205 / 213

2000 X 3500

(ASSE X)

E (ASSE Y) Y)

16,5 ( S 6 )

rpm

1450

m / min

0 ÷ 33,5

m / min

0 ÷ 33,5

DANE TECHN DATI TECNICI - TECHNICAL DA OPCJA (*) OPZIONALE / OPTIONAL

Corsa massima orizzontale disco (asse X) /ponte (asse Y) MAKSYMALNY SKOK POZIOMY TARCZY (OŚ X) / MOST (OŚ Y) Corsa massima verticale disco (asse Z) MAKSYMALNY SKOK PIONOWY TARCZY (OŚ Z)

CNC

Angolo massimo di inclinazione disco (asse R) MAKSYMALNY KĄT NACHYLENIA TARCZY (OŚ R)

L I TOX C N C

Angolo massimo di orientamento disco (asse W) MAKSYMALNY KĄT USTAWIENIA TARCZY (OŚ W)

that’s evolution !

Diametro massimo disco verticale / diametro foro MAKSYMALNA ŚREDNICA TARCZY PIONOWEJ / ŚREDNICA OTWORU Diametro ange disco / Profondità di taglio massima ŚREDNICA KOŁNIERZY TARCZY / MAKSYMALNA GŁĘBOKOŚĆ CIĘCIA

P RO F E S S I O N A L S Y S T E M

Potenza motore del disco MOC SILNIKA TARCZY Velocità di rotazione del disco PRĘDKOŚĆ OBROTOWA WRZECIONA Velocità di taglio della slitta (asse X) PRĘDKOŚĆ CIĘCIA SUPORTU (OŚ X) Velocità traslazione del ponte (asse Y) PRĘDKOŚĆ PRZESUWU MOSTU (OŚ Y)

370° 370°

90° 90°

Velocità movimento verticale disco (asse Z) PRĘDKOŚĆ PIONOWEGO RUCHU TARCZY (OŚ Z)

90° 90°

m / min

0 ÷ 3,5

NE A 3 BAR / CONSUMO ARIA A 6 BAR ZĄCEJ O CIŚ. 3 BAR / ZUŻYCIE POWIETRZA O CIŚ. 6 BAR

l / min

50 / 5

MBALLO MACCHINA IN VERSIONE STANDARD OWANIA MASZYNY W WERSJI STANDARDOWEJ

kg/kontener

3200 / 20’ O.T.

Tempo per ruotare il disco di 90° (asse W) CZAS DO OBROTU TARCZY O 90° (OŚ W)

Portata acqua di refrigerazione a 3 bar / consumo aria a 6 bar NATĘŻENIE PRZEPŁYWU WODY CHŁODZĄCEJ O CIŚ. 3 BAR / ZUŻYCIE POWIETRZ

INTRA

PIŁA MOSTOWA CNC z 5 osiami interpolowanymi, dla tarczy średnicy do 725 mm

Massa complessiva / volume imballo macchina in versione standard MASA CAŁKOWITA / GABARYTY OPAKOWANIA MASZYNY W WERSJI STANDARD

LITOX

PIŁA MOSTOWA CNC z 6 osiami interpolowanymi, dla tarczy the evolution of quality średnicy do 1100 mm

SIAMO PRESENTI A VERONA 2011 DATI TECNICI 21 - 24 SETTEMBRE PAVILION 2, STAND N. C2-D2

(*) OPZIONALE / OPTIONAL OPCJA

Corsa massima orizzontale disco (asse X) /ponte (asse Y) MAKSYMALNY SKOK POZIOMY TARCZY (OŚ X) / MOST (OŚ Y)

3900/3650

Corsa massima verticale disco (asse Z) MAKSYMALNY SKOK PIONOWY TARCZY (OŚ Z)

1000 / 1300 / 1600

Angolo massimo di inclinazione disco (asse R) MAKSYMALNY KĄT NACHYLENIA TARCZY (OŚ R)

-15/+105

Angolo massimo di orientamento disco (asse W) MAKSYMALNY KĄT USTAWIENIA TARCZY (OŚ W)

Diametro massimo disco verticale / diametro foro MAKSYMALNA ŚREDNICA TARCZY PIONOWEJ / ŚREDNICA OTWORU

925-1100*-1300* / 60

Diametro ange disco / Profondità di taglio massima ŚREDNICA KOŁNIERZY TARCZY / MAKSYMALNA GŁĘBOKOŚĆ CIĘCIA

250/ 335-420*-520*

Dimensione della tavola WIELKOŚĆ STAŁEGO STOŁU

2000 X 3500

Potenza motore del disco MOC SILNIKA TARCZY

38,5 (S6)

Velocità di rotazione del disco PRĘDKOŚĆ OBROTOWA WRZECIONA

rpm

400÷6000

m/min

0÷35

Corsa massima orizzontale disco (asse X) /ponte (asse Y) MAKSYMALNY POZIOMY SKOK TARCZY (OŚ X) / MOST (OŚ Y) Corsa massima verticale disco (asse Z) MAKSYMALNY PIONOWY SKOK TARCZY (OŚ Z)

TAGLIA

CUT

Diametro massimo disco verticale / diametro foro MAKSYMALNA ŚREDNICA POZIOMEJ TARCZY / ŚREDNICA OTWORU

Velocità traslazione del ponte (asse Y) PRĘDKOŚĆ PRZESUWU MOSTU (OŚ Y)

Dimensione della tavola WIELKOŚĆ STOŁU

Potenza motore del disco MOC SILNIKA TARCZY

370° 370°

Tempo per ruotare il disco di 90° (asse W) CZAS DO OBROTU TARCZY O 90° (OŚ W) Portata acqua di refrigerazione a 3 bar / consumo aria a 6 bar NATĘŻENIE PRZEPŁYWU WODY CHŁODZĄCEJ O CIŚ. 3 BAR / ZUŻYCIE POWIETRZA O CIŚ. 6 BAR

ZEDA

Massa complessiva / volume imballo macchina in versione standard MASA CAŁKOWITA / GABARYTY OPAKOWANIA MASZYNY W WERSJI STANDARDOWEJ

PIŁA MOSTOWA CNC z 6 osiami accessible PIŁAquality MOSTOWA CNC z 6 osiami interpolowanymi, dla tarczy interpolowanymi, dla tarczy Gmm S.p.A.do 825 mm średnicy do 1300 mm średnicy

6. SCARICA PEZZI TAGLIATI Gravellona Macchine Marmo DOWNLOAD THE FINISHED PARTS TO CON CAMBIO S.p.A. Via Nuova CO C TOOL CHANGE155 28883 Gravellona Toce (VB) Italy DRILL ATTACHMENT e-mail: gmm@gmm.it, www.gmm.it

0÷370

Angolo massimo di orientamento disco (asse W) MAKSYMALNY KĄT USTAWIENIA TARCZY (OŚ W) Tempo per ruotare il disco di 90° (asse w) CZAS DLA OBROTU TARCZY O 90° (OŚ W)

90° Velocità movimento verticale disco (asse Z) 90° PRĘDKOŚĆ PIONOWEGO RUCHU TARCZY (OŚ Z)

MOVE

Angolo massimo di inclinazione disco (asse R) MAKSYMALNY KĄT NACHYLENIA TARCZY (OŚ R)

Diametro ange disco/Profondità di taglio massima ŚREDNICA KOŁNIERZY TARCZY/MAKSYMALNA GŁĘBOKOŚĆ CIĘCIA

Velocità di taglio della slitta (asse X) PRĘDKOŚĆ CIĘCIA SUPORTU (OŚ X)

Velocità di rotazione del disco PRĘDKOŚĆ OBROTOWA TARCZY

m/min 0÷35 Velocità di taglio della slitta (asse X) PRĘDKOŚĆ CIĘCIA SUWAKA (OŚ X)

m/min 0÷7 Velocità traslazione del ponte (asse Y)

PRĘDKOŚĆ PRZESUWU MOSTU (OŚ Y)

sec. 1,5 Velocità movimento verticale disco (asse Z)

PRĘDKOŚĆ PIONOWEGO RUCHU TARCZY (OŚ Z)

l/min 50/5a 3 bar / consumo aria a 6 bar Portata acqua di refrigerazione

NATĘŻENIE PRZEPŁYWU WODY CHŁODZĄCEJ O CIŚ. 3 BAR / ZUŻYCIE POWIETRZA

kg/container 7500* /40’O.T. Massa complessiva / volume imballo macchina in versione standard

EGIL

MASA CAŁKOWITA / GABARYTY OPAKOWANIA MASZYNY W WERSJI STANDARD

Via Nuova, 155 - 28883 Gravellona Toce (VB) Italy Tel. +39 0323 849711 - Fax +39 0323 864517 e-mail:gmm@gmm.it - web site:www.gmm.it

ISO 9001:2008 - Certificato N°IT234871

the

TECHNICAL DATA: -- DANE TECHNICZNE: TEC DATI TECNICI -- DANE TECHNICA

Gmm

SPOSTA

T E C H N O L

Dimensione della tavola WIELKOŚĆ STAŁEGO STOŁU

370° 370°

DISCO (ASSE Z) RCZY (OŚ Z)

58-150 Strzegom, ul. Koszarowa 7 tel. 603 891 257, 604 07 87 31 tel./fax: 74 855 03 93 e-mail: biuro@euroarss.pl, www.euroarss.pl

ZE ŚWIATA

FOT. ARCHIWUM FIRMY YÜCE MARBLE

RYNEK

Turcja będzie wiceliderem Państwo z Azji Mniejszej dogania Indie – dotychczasowego największego po Chinach wydobywcę kamienia naturalnego – i już wkrótce będzie drugim najważniejszym eksporterem na świecie. Paul Daniel przybliża historię dynamicznego rozwoju tureckiej branży kamienia naturalnego w ostatnich 30 latach. Paul Daniel, tłum. Szymon Paź

urcja jest gwałtownie rozwijającą się, prawie 100-letnią demokracją, liczącą blisko 75 milionów mieszkańców. Od 2004 r. jest kandydatem do członkostwa w Unii Europejskiej. To prawdopodobnie najbardziej europejski z azjatyckich krajów i najbardziej azjatycki spośród europejskich – ta zależność wyraźnie odbija się w tureckiej kulturze. Zdecydowana większość terytorium – dawna Anatolia – leży na półwyspie Azja Mniejsza. Niewielka część europejska – Tracja – oddzielona jest od reszty Morzem Marmara oraz cieśninami Dardanele i Bosfor. Położona

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

centralnie stolica kraju Ankara wciąż pozostaje w cieniu rozciągającego się na obu kontynentach Stambułu – dawnej stolicy wschodniej części Cesarstwa Rzymskiego – Konstantynopola, podbitego przez Turków Osmańskich w 1453 r. Turcja zajmuje obszar blisko 780 tys. km kw., rozciągnięty równoleżnikowo na długości ponad 1500 km, otoczony od północy Morzem Czarnym, od zachodu Morzem Egejskim, a od południa – Śródziemnym. Od południa graniczy z Syrią i Irakiem, a od wschodu – Iranem, Azerbejdżanem i Armenią. W europejskiej

części sąsiadami Turcji są Grecja i Bułgaria. NOWOCZESNA REPUBLIKA Ojcem założycielem współczesnej Turcji jest Mustafa Kemal Atatürk. Były wojskowy, który podczas I wojny światowej odparł brytyjski atak na cieśninę Dardanele (Turcja sprzymierzona była z Niemcami i Austro-Węgrami) w 1922 r. stanął na czele ruchu mającego na celu obalenie trwającego od początku XIV w. sułtanatu. W efekcie w 1923 r. został pierwszym prezydentem proklamowanej republiki; obowiązki te pełnił aż do śmierci w 1938 r. W latach 192023 dążył do unieważnienia traktatu z Sevres, który dzielił Turcję na strefy wpływów i przyznawał część jej terytoriów sąsiednim państwom. Podpisany w 1923 r. traktat z Lozanny przyznawał rządowi w Ankarze prawo do panowania w granicach prawie nienaruszonych po dziś dzień. Atatürk, czyli Ojciec Turków, wykorzystał swe niemal autorytarne rządy

ZE ŚWIATA

do przeprowadzenia modernizacji państwa. Oprócz zniesienia sułtanatu i kalifatu wprowadzono alfabet łaciński, prawodawstwo na wzór europejski, oddzielono religię od państwa, kobietom przyznano pełnię praw wyborczych. W II wojnie światowej Turcja oficjalnie pozostała neutralna, a w 1952 r. dołączyła do NATO.

( Kamieniołom Bursa Light Emprador w miejscowości Orhaneli w prowincji Bursa należący do Yüce Marble

KAMIEŃ BUDOWLANY Choć historia wykorzystania kamienia na terenie Turcji sięga czasów prehistorycznych (położone w południowej Turcji miasto Gaziantep liczy około 6000 lat) Mehmet Ozer, przewodniczący Stambulskiego Stowarzyszenia Eksporterów Surowców Mineralnych i Rud Metali, mówi (z przymrużeniem oka), że historycznie kamień stosuje się do wznoszenia meczetów, świątyń, pomników i tureckich łaźni. Choć 90 proc. wydobywanego w Turcji kamienia blocznego jest eksportowane, to wyłożone są nim nowoczesne budynki w całym kraju – hotele, banki, lotniska itd. Krajowa branża kamienia naturalnego weszła w nową erę dzięki zmianom w prawie górniczym w 1985 r. Od tego czas rozwija się ona z roku na rok. Według istniejących szacunków Turcja ma około 4 mld m sześc. nadających się do wydobycia marmurów i 2,8 mld m sześc. trawertynów. Jest obecnie trzecim największym wydobywcą bloków kamienia. Do 2023 r. powinna w tej klasyfikacji przeskoczyć drugie Indie. Będzie to zasługa przede wszystkim skał węglanowych – stanie się ich największym dostawcą na światowe rynki. W planach rządu i firm jest osiągnięcie w 2023 r. wartości eksportu na poziomie pięciu (a w niektórych prognozach nawet siedmiu) miliardów dolarów. Obecnie w kraju funkcjonuje ponad 1000 kamieniołomów skał marmurów, wapieni, trawertynów itp., około 1500 małych i średnich zakładów obróbczych i około 9000 mniejszych firm. W branży zatrudnienie znajduje około 250 tys. osób. TURECKI EKSPORT KAMIENIA W LATACH 2001 - 2014 Rok

Wielkość (w tys. ton)

Wartość (w mln dol.)

Zmiana wielkości (%)

Zmiana wartości (%)

2001

1 094

224

49,62

18,44

2002

1 561

303

42,68

35,39

2003

2 192

431

40,39

42,43

2004

2 708

626

23,53

45,27

2005

3 266

806

19,15

28,67

2006

3 759

1 027

16,50

27,53

2007

4 737

1 242

26,03

20,96

2008

5 126

1 402

8,21

12,85

2009

4 997

1 241

-2,50

-11,50

2010

6 641

1 568

32,90

26,30

2011

7 282

1 674

9,71

6,82

2012

7 908

1 903

8,59

13,67

2013

8 441

2 225

6,74

16,92

2014

7 373

2 129

-12,61

-4,21

Źródło: IMMIB (Stambulskie Stowarzyszenie Eksporterów Surowców Mineralnych i Rud Metali)

Obok intensywnie pozyskiwanych skał węglanowych istnieją także ważne zasoby granitu i innych twardych skał nadających się do wydobycia. Według danych tureckiego ministerstwa gospodarki eksport granitu z Turcji w 2013 r. osiągnął wartość 20 mln dolarów. Głównymi odbiorcami były Azerbejdżan, Federacja Rosyjska, Niemcy, Irak i Gruzja. POPULARNE TURECKIE MATERIAŁY Od Tracji po wschodnią Anatolię można znaleźć kamień naturalny w setkach różnych kolorów, tekstur i wzorów. Wśród nich są marmury, trawertyny, onyksy, wapienie, granity, bazalty, diabazy, andezyty, łupki i brekcje. Doświadczenia z ostatnich lat wskazują, że pewne rodzaje tureckiego kamienia cieszą się dużą popularnością na rynkach zagranicznych i krajowym. Są to m.in. Afyon White, Afyon Tigerskin, Marmara White, Mustafa Kemalpasa White, Karacabey Black, Elazig Cherry, Supren, Bursa, Bilecik, Antalya, Burdur, lekkie beżowe wapienie Amasya i Isparta, Milas Kavaklidere, Aegean Bordeaux, Aksehir Black, Ayvalik Granite i Thracian Granite. 32 proc. zasobów znajduje się w regionie egejskim, 26 proc. w marmaryjskim, 11 proc. w środkowej Anatolii, a pozostałe 31 proc. – we wschodniej i południowo-wschodniej Anatolii, nad Morzem Czarnym i Morzem Śródziemnym. Głównymi ośrodkami wydobycia się Balikesir, Afyon, Bilecik, Denizli, Mugla i Eskisehir. Niemal wszystkie współczesne tureckie pomniki nagrobne (lub nagrobki) wykonane są z marmuru z wyspy Marmara (dw. gr. Prokonnesos). Ich formy są proste, geometryczne, dużą część produkują ręcznie niewielkie warsztaty w całej Turcji. Kamieniołomy zajmują blisko 20 proc. powierzchni leżącej na Morzu Marmara wyspy. Należą one do najdłużej wykorzystywanych złóż na świecie. Kamień z nich znajdowany jest w ruinach starożytnych miast w całej Anatolii. Wydobycie marmuru prowadzili tu już z pewnością dawni Grecy – nazwa wywodzi się od greckiego mármaros, czyli marmuru.

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

ZE ŚWIATA

Zasoby marmuru są rozłożone na całym terytorium Turcji, ale ich wydobycie skupia się w okolicach miast Afyon, Balikesir, Denizli, Tokat, Mugla i Canakkale. Trawertyny pozyskiwane są w pobliżu miast Denizli, Antalya, Bursa, Malikoy-Haymana w prowincji Ankara, Eskipazar w Cankiri, Sikac-Cermik w Sivas, Adana, Antakya, Reyhaniye i Nigde. Onyksy – Sogut w prowincji Bilecik, Mudurnu w Bolu, Avanos-Avci-Terme w Kirsehir, Akhisar w Manisa, Cermik w Sivas i Cubuk w prowincji Ankara. Brekcje – Gulumbe i Sogut w Bilecik, Iskenderun i kilku innych miejscach. Zasoby granitów znajdują się m.in. w okolicach miast Ordu, Rize, Trabzon, Balikesir, Kirklareli, Kirsehir, Bolu, Izmit, Canakkale i Izmir. Złoża innych skał magmowych – diabazów, bazaltów – i innych twardych skał znajdują się w okolicach Kapidag w prowincji Balikesir, Armutlu w Bursa, Sivrihrisar w Eskisehir, Gumushane, Zambakkaya (przede wszystkim diabaz) w Gemlik i Kurselik-Abbaslik (serpentynit) w Bilecik. BIBLIOTEKA KAMIENIA Tahir Denizli odszedł z sektora bankowego do kamieniarstwa i wraz ze swoich chińskim przyjacielem otworzyli niecodzienną bibliotekę kamienia. Dawniej kupujący przybywający do Turcji byli zdolni zobaczyć, ze względów czasowych, zaledwie kilka-kilkanaście firm czy kamieniołomów. Biblioteka kamienia wybudowana w pobliżu lotniska w Ankarze prezentuje około 1000 rodzajów kamienia z całej Turcji. W czterokondygnacyjnym budynku o powierzchni 4 tys. mkw. prezentowane są przede wszystkim płytki w formatach 30 x 30 i 60 x 60 cm. Według Tutku Canidara, odpowiedzialnego za komunikację w firmie, zagraniczni goście są bardzo często zaskoczeni różnorodnością kamienia wydobywanego w Turcji. Niektórzy na podstawie tego, co zobaczyli w bibliotece, składają zamówienia. Płytki są opisane kodami kreskowymi, które można odczytać w punkcie informacyjnym biblioteki. Wśród zgromadzonych danych jest informacja o pochodzeniu materiału i kontakty do firm, które go oferują. Więcej informacji na www.taskutuphanesi.com. ; Wnętrze biblioteki kamienia (tur. Taş Kütüphanesı) pod Ankarą

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

WIODĄCE FIRMY Poniżej znajduje się lista ponad 20 firm uważanych w Turcji za liderów branży. Informacje o nich pochodzą głównie ze stron internetowych. Adalya Mermer posiada sześć kamieniołomów i pięć zakładów obróbczych. Jej siedziba i salon pokazowy znajdują się w Stambule. Więcej informacji: www.adalyamarble.com Aksoylar Mermer oferuje ciemnobeżowe i białe marmury dolomityczne. Siedziba i zakład firmy znajdują się w Stambule. Więcej informacji: www.aksoylarmermer.com Alacakaya Marble AS to firma zatrudniająca ponad 500 pracowników. Jej roczne wydobycie w licznych kamieniołomach wynosi około 100 tys. m sześc. bloków. Jako pierwsza, w 1967 r., rozpoczęła sprzedaż wiśniowego marmuru Rosso Levanto (Elazig Cherry). Siedziba i zakład obróbczy znajdują się w Stambule. Więcej informacji: www.alacakaya.com Alimoglu Marble w tym roku obchodzi 75-lecie istnienia. Oferuje płyty, płytki i elementy gotowe z szerokiej gamy marmurów, trawertynów, tufów i innych. Więcej informacji: www.alimoglumarble.com Antalya Marble Group posiada sześć kamieniołomów (w tym jeden w pobliżu Antalyi, który określa mianem „największego na świecie kamieniołomu wapienia”), trzy zakłady obróbcze i załogę liczącą 650 osób. Więcej informacji: www.antalyamarble.com Firma Basaranlar Marble została założona w 1990 r. w Denizli. Posiada 10 kamieniołomów. Więcej informacji: www.basaranlar.com.tr Ciftyildiz Mermer ma swoją siedzibę w mieście Bursa. Z firmą można skontaktować się pod adresem www.ciftyildiz.com.tr Demmer Demireller posiada duży zakład obróbczy w Iscehisar. Więcej informacji: www.demmermarble.com Firma Dimer została założona w 1988 r. Swój pierwszy zakład obróbczy otworzyła w 2000 r. w Diyarbakir. Obecnie zatrudnia 450 osób i prowadzi wydobycie w kilku kamieniołomach we wschodniej Anatolii. Więcej informacji: www.dimer.com.tr Firma Ermas Marble Industries została założona w 1985 r. w mieście Mugla. Dziś posiada pięć kamieniołomów, trzy zakłady obróbki i zatrudnia ponad 400 pracowników. Więcej informacji: www.ermasmarble.com Fimar Holding został założony w 1986 r., a jego część – firma Fimar Marble rozpoczęła w latach 1989-90 wydobycie w kamieniołomach w prowincjach Sivas, Tokat, Amasya, Karaman i Mersin. Więcej informacji: www.fimasmermer.com.tr Popularność granitu w Turcji rośnie od 1990 r. W dużej mierze to zasługa jednej firmy – Granitas. Obecnie prowadzi ona wydobycie w siedmiu kamieniołomach – dwóch w Aksaray, dwóch w Bergama oraz w Giresun, Kirklareli i Eskisehir – pozyskując w nich 16,5 – 18,5 tys. m sześc. rocznie. Jej główny zakład obróbczy znajduje się w Bilecik. Produkuje rocznie około 500 tys. mkw. płyt, płytek i innych wyrobów rocznie. Wraz z pozosta-

PASJA TWORZENIA

NOWE MASZYNY NOWE PERSPEKTYWY ZPU Promasz WiesĹ&#x201A;aw Berezicki ul. Piskorzowska 2, 58 - 250 Pieszyce, tel. +48 74 836 52 06, fax +48 74 836 72 02 e-mail: zpupromasz@zpupromasz.pl, www.zpupromasz.pl

ZE ŚWIATA

łymi zakładami zdolności obróbcze firmy przekraczają 1 mln mkw. Granitas posiada centra sprzedaży w 14 tureckich miastach, eksportuje swoje wyroby do niektórych krajów europejskich, Iraku i Indonezji. Więcej informacji: www.granitas.com Hartek Diamond Tools zaopatruje tureckie i zagraniczne firmy we wszelkiego rodzaju narzędzia, w tym ostrza trakowe, tarcze diamentowe i linę diaR

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

: Koaplania trawertynu w okolicy Denizli należaca do firmy Alimoglu :) Kamieniołom czarnego wapienia Black Pearl w Çermük w prowincji Diyarbakır należący do firmy Alacakaya

mentową do wydobycia i cięcia kamienia. Więcej informacji: www.hartek.com.tr HAZ Group of Companies oferuje szeroką gamę wyrobów oraz usług dla budownictwa. Dostarczyła już ponad 6 mln mkw. kamienia inwestorom na całym świecie. Więcej informacji: www.hazmetal.com Karmersan Marble z siedzibą w Antalyi została założona w 1993 r. W swoich dwóch kamieniołomach pozyskuje rocznie około 40 tys. ton bloków. Posiada też dwa zakłady obróbcze. Więcej informacji: www.karmersanmarble.com Medmar Mermer Madencilik oraz Teknomar prowadzą wspólnie wydobycie w kilku kamieniołomach w okolicy miasta Mersin. Więcej informacji: www.teknomarmaden.com Metamar Mermer Granit operuje w 18 kamieniołomach. Główny zakład obróbczy mieści się w Isparcie i przerabia bloki z prowincji Afyon, Antalya, Denizli, Burdur, Balekesir i Konya. Więcej informacji: www.metamarmarble.com Reisoglu Mermer oferuje kolekcję Efesus Stone, w skład której wchodzi ponad 4000 wyrobów (od płytek po kamień ogrodowy) w szerokiej gamie kolorów i wzorów. Więcej informacji: www.efesusstone.com Firma Sirmersan Marble została założona w 1991 r. w Denizli. W sześciu kamieniołomach pozyskuje rocznie około 80 tys. m sześc. marmuru i trawertynu. Jej cztery zakłady obróbki mają moce przerobowe na poziomie 900 tys. mkw. rocznie. Więcej informacji: www.sirmersan.com Temmer Marble działa w Afyon od 1998 r. Roczne wydobycie w kamieniołomie Afrodit-Jaguar, otwartym w 2010 r. w Eskisehir, sięga 60 tys. ton. Więcej informacji: www.temmermarble.com Firma Turgut Ozen Mermer rozpoczęła wydobycie marmuru z Yarhisar w prowincji Bilecik w 1994 r. Dwa zakłady obróbcze działają od 2000 i 2007 r. Ich zdolności produkcyjne wynoszą 600 tys. mkw. rocznie. Więcej informacji: www.turgutozenmermer.com Yüce Marble działa na rynku od 1994 r. Firma wydobywa marmur w kamieniołomach w okolicach miast Bursa, Bilecik, Denizli i Eskisehir. Obróbka odbywa się w zakładzie w Bursie. W 2015 r. jej sprzedaż międzynarodowa powinna osiągnąć poziom 500 tys. ton. Więcej informacji: www.yucemarble.com 

Producent urządzeń transportowych dla branzy kamieniarskiej: wysięgniki, chwytaki, trawersy, stojaki do transportu i składowania kamienia, stoły obróbcze, kontenery, wózki transportowe, wózki widłowe, pługi do odśnieżania i wiele innych urządzeń, które ułatwią Państwu pracę podczas obróbki kamienia.

Odwiedź nasz sklep internetowy

www.e-metikamstone.pl CENA ZESTAWU NEPTUN+DRAGON

5200 zł*

ALU-MAX

NEPTUN

DRAGON

Chwytak samozaciskowy  nośność 1200 kg,  zakres chwytu 10-140 mm  możliwość położenia płyty z pionu do poziomu  całość ocynkowana

Wysięgnik na wózek widłowy  max udźwig 2 500 kg  max wysięg 3500 mm  regulacja kąta nachylenia masztu  całość ocynkowana ogniowo

Cena promocyjna:

1700 zł,-*

Konstrukcja aluminiowa  długość belki jezdnej 4 m Wózek dwukołowy  udźwig – 1,5 t  ocynkowany wózek do transportu  całkowita wysokość konstrukcji kamienia SPEEDY 3,5m (regulowana)  optymalnie umieszczony  konstrukcja wykonana z aluminium środek ciężkości sprawia, lotniczego – cała konstrukcja waży że transport nawet ciężkich zaledwie 80 kg !! elementów staje się dziecinnie  w zestawie wózek jezdny prosty Cena promocyjna:  nośność wózka 600 kg

SPEEDY

DOSTAWA NA TERENIE CAŁEGO KRAJU GRATIS!

4900,- zł*

Cena promocyjna:

Wersja z belką 5m

1000 zł,-*

3950 zł,-*

5300 zł,-*

STOJAK STRONG Bardzo masywny i wytrzymały stojak na płyty kamienne Stojak składa się z dwóch szyn o wymiarach 190x120x3000 mm oraz 14 wytrzymałych słupków podporowych o przekroju 60x60x4mm i długości 1500 – 2000 mm. Waga kompletu ca. 375 kg.

PROMOCJA!!! Cena kompletu przy zamówieniu 5 kpl. przy zamówieniu 10 kpl.

2900 zł,-* 2800 zł,-* 2600 zł,-*

KONTENER NA ODPADY Ocynkowany kontener na odpady kamienne z otwieranym dnem.

Idealny do usuwania odpadów kamiennych, szlamu itp. Za pomocą mechanizmu otwierającego dno szybko, łatwo i bezpiecznie pozbędziesz się odpadów! Kubatura kontenera 1000x1000x700 Cena 2400

zł,-*

REGAŁ NA PŁYTY KAMIENNE MTS  całkowita nośność regału 4 tony  regulacja rozstawu 750-1500 mm  całość cynkowana ogniowo Cena kompletu

PROMOCJA!!!

Kup 2 w cenie 6000,- zł* i zaoszczędź

900 zł!

*Ceny netto

Kontakt: Rafał Kulbida tel. 791 225 295

3450 zł,-*

e-mail: biuro@metikamstone.pl

www.e-metikamstone.pl

ZE ŚWIATA RYNEK

Walka o klienta Po 1990 r. kamieniarstwo nagrobkowe w Holandii zmieniło się diametralnie. Można je podzielić na dwie epoki. Pierwsza epoka charakteryzowała się wysokimi umiejętnościami obróbki kamienia, obecnie liczą się bardziej umiejętności biznesowe. Marcin Krawczyk Granitex Natursteen, Hengelo, Holandia

CMENTARZE W HOLANDII Każda gmina zobowiązana jest do posiadania cmentarza. Każdy cmentarz podzielony jest na sektory, np. groby dziecięce lub islamskie. Oprócz cmentarzy komunalnych istnieją także nekropolie kościelne i prywatne. Wszystkie są zadbane i często odwiedzane przez ludzi. Każdy cmentarz posiada własny regulamin dotyczący pomników nagrobnych. Muszą one spełniać określone warunki: wymiary, rodzaj obróbki materiału oraz sposób montażu. W przypadku cmentarzy zabytkowych regulamin może

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

: Dawne holenderskie nagrobki wykonane we belgijskim Pierre Bleue ; Współczesne wzory nagrobków stawianych w Holandii

FOT. M. KACZMAREK (3)

sortyment używanego kamienia zmieniał się w Holandii wraz z rozwojem i możliwościami infrastruktury transportowej. Przed II wojną światową transport odbywał się głównie koleją. Transport wodny – rzekami i kanałami – miał znaczenie dla zakładów ulokowanych nad wodą, nie były to jednak częste przypadki. Powojenny rozwój sieci drogowej promował transport samochodowy, w tym kontenerowy. Do lat 70. wykorzystanie granitu było bardzo ograniczone. Holandia niemal nie posiada własnych zasobów kamienia, więc pomniki nagrobne wykonywano przede wszystkim z belgijskiego twardego wapienia Pierre Bleue (hol. Hardsteen) zwanego ze względu na swoje właściwości małym granitem (fr. petit granit). Stosowano także piaskowiec (do lat 60.) oraz szare marmury włoskie (m.in. kararyjskie). Granity były wówczas materiałami luksusowymi, używano głównie ciemnozielonego labradora oraz Czarnego Szweda, a także innych skandynawskich granitów. Pod koniec lat 80. pojawiły się na rynku materiały z innych części świata – Indii, Brazylii, Republiki Południowej Afryki. Ciekawostką jest fakt, że w tym czasie dostępne w Holandii były też granity strzegomskie i marmur sławniowicki. Przed 1980 r. w Holandii pracowało około 120 zakładów kamieniarskich zajmujących się głównie produkcją nagrobków. Po 1990 r. liczba zakładów wyraźnie rosła, obecnie jest ich około 600. Niestety w dużej mierze zajmują się one głównie sprzedażą produktów importowanych z Azji. Najpopularniejszym materiałem nagrobkowym jest granit, lecz w ostatnich latach rośnie liczba pomników wykonanych ze stali nierdzewnej i szkła.

Targi Marmomacc 2015 Verona 30.09 – 03.10.2015 Pawilon 5 Stoisko E6

Zapraszamy! www.manzelli.net

PEŁNA GAMA PRZYSAWEK PRÓŻNIOWYCH I ELEKTRYCZNYCH

WYŁĄCZNY PRZEDSTAWICIEL W POLSCE:

MACH PLUS Robert Walczak ul. Klimontowska 21 • 04-672 Warszawa e-mail: info@machplus.pl • tel. 22 613 39 11 • www.machplus.pl

ZE ŚWIATA

ZMIENIAJĄCE SIĘ WARUNKI Firmy sprzedające nagrobki inwestują pieniądze w programy do projektowania pomników. Cena takiego oprogramowania może sięgać 6 tys. euro. Dzięki nim można jednak na wiele sposobów, razem z klientem, dopracować wygląd zamawianego pomnika. Profesjonalne rysunki wpływają też na zminimalizowanie ryzyka przy zamówieniach składanych w odległych azjatyckich fabrykach. Procent kremacji wciąż rośnie, co przysparza wielu zmartwień kamieniarzom. 10 lat temu wynosił około 40 proc., dziś to 60 proc. Duży wpływ mają na to potężne, działające w skali całego kraju firmy pogrzebowe, które oferują cały pakiet usług pogrzebowych często wraz z pracami kamieniarskimi. 

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

:; Cmentarze podzielone są na sektory, w których stosuje się określone regulaminem wzory. Wśród protestantów dominują proste formy

FOT. M. KACZMAREK (3)

wymagać stosowania określonego rodzaju materiału lub koloru. W trosce o zgodność z regulaminem przed postawieniem pomnika trzeba zgłosić projekt administracji cmentarza w celu zatwierdzenia. Przeciętny holenderski nagrobek ma wymiary około 100 x 200 cm. Na posadzce wysokości 5 cm umieszczona jest często płyta nakrywowa grubości zazwyczaj 3 cm. W przypadku nagrobków bez płyty nakrywowej cokół wykonany jest z elementów o wymiarach 100 x 20 x 10 cm. Płyta napisowa jest zazwyczaj szeroka na 80 – 90 cm, wysoka na 70 – 80 cm i gruba na 8 cm. Każdy region ma swoja specyfikę, więc wymiary mogą nieco odbiegać od podanych. Klienci preferują proste formy na płycie nakrywowej lub cokołach, często sięgają po dużą fazę na bokach. Płyta napisowa jest bardziej wzorzysta, chętnie wykorzystywany jest rybi kształt jej zwieńczenia. Dominuje materiał polerowany. W ostatnich latach coraz większą popularnością cieszą się jeszcze bardziej uproszczone formy, rośnie też popularność powierzchni matowej. Liternictwo jest często piaskowane i malowane (na biało lub srebrzyście), ale wykorzystywane są też litery z brązów czy stali nierdzewnej wraz z ozdobnikami (np. kwiaty). Galanterię nagrobną można spotkać na wielu pomnikach, ale jej wybór zależy od regionu. Tam, gdzie dominują katolicy, stawiane są m.in. lampiony na znicze, a w regionach protestanckich nie, bo nie praktykuje się tego katolickiego zwyczaju. Popularnym sposobem zdobienia pomników są też grawery robione ręcznie, maszynowo lub laserem.

HOLANDIA Właściwie główna, europejska część Królestwa Niderlandów (w skład którego wchodzą także karaibskie wyspy Aruba, Curaçao, Sint Maarten). W średniowieczu Niderlandy stanowiły jeden organizm państwowy wraz z Belgią i Luksemburgiem. Od końca XVI w., dzięki silnej flocie, państwo kolonialne władające częścią Karaibów, Gujaną, Złotym Wybrzeżem nad Zatoką Gwinejską, południową częścią RPA, Sri Lanką i Indonezją oraz posiadające liczne faktorie handlowe na całym świecie (m.in. Nowy Amsterdam, czyli obecny Nowy Jork). Rozliczne interesy prowadzili Holendrzy także w Europie, m.in. z miastami Hanzy, w tym Gdańskiem. Śladami tych kontaktów są liczne gdańskie budowle wzniesione w stylu manieryzmu niderlandzkiego, m.in. ratusz, Wielka Zbrojownia i Zielona Brama. Holandia leży u ujścia Renu, Mozy i Skaldy. Osuszanie obszarów leżących u ujścia tych rzek i częściowo na Morzu Północnym pozwoliło Holendrom na znaczne powiększenie powierzchni lądu nadającego się do osadnictwa – aż 25 proc. kraju stanowią obszary leżące poniżej poziomu morza. Najwyższe wzniesienie Holandii znajduje się w Limburgii i liczy 321 m n.p.m. Także w tym rejonie, którego stolicą jest Maastricht, znajdują się złoża jedynego wykorzystywanego w budownictwie kamienia holenderskiego – margla (hol. Mergel). To z niego wzniesiono rozliczne zabytki Maastricht, a same podziemne kopalnie kamienia stanowią obecnie atrakcję turystyczną jako część twierdzy Maastricht.

WYSOKA WYDAJNOŚĆ Wysoka wydajność narzędzi diamentowych od DIABÜ®

DIABÜ® Diamantwerkzeuge Heinz Büttner GmbH 35713 Eschenburg · Germany Tel.: +49 (0) 27 70 - 91 33 - 0 Fax: +49 (0) 27 70 - 91 33 - 25 Mail: info@diabue.com Web: www.diabue.com

Kontakt w Polsce Patryk Knapik Tel.: +48 77 46 32 090 Tel. kom.: 600 355 427 Mail: patrykknapik@poczta.fm

HURTOWA SPRZEDAŻ NAGROBKÓW WŁASNEJ PRODUKCJI. P.P.H.U. „MJT” Tadeusz Wójcik ul. Bolesława Chrobrego26, 58-240 Piława Górna tel. 604 085 085, 604 203 385 e-mail: kam.mjt@wp.pl Atrakcyjne ceny. Szeroki asortyment. Wysoka jakosć.

Zapraszamy do współpracy NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

ZE ŚWIATA GEOTURYSTYKA

Spacer po Amsterdamie Holandia jest znana z przepięknych budynków z cegły, jednakże użycie kamienia ozdobnego importowanego podczas wielkiego rozkwitu handlu w epoce Złotego Wieku (XVII w.) powoduje, że architektura holenderska wysuwa się na pierwszy plan, zwłaszcza ze swoimi słynnymi ścianami szczytowymi. Nigdzie indziej nie jest ona tak widoczna jak w Amsterdamie, przy czym samo miasto najlepiej podziwiać pieszo.

FOT. S. ENGERING

: Euronext ; Centralny Dworzec Kolejowy

jącym po drodze pułapkom turystycznym. Z pewnością nie umknie Państwa uwadze Berlage’s Exchange (1903 r.), budynek najbardziej znany ze swoich cech monumentalnych, zbudowany z dziewięciu milionów cegieł. Kamień nie jest tutaj głównym materiałem, jednak rzeźbione nadproża oraz narożniki wykonane zostały z piaskowca Obernkirchener, jednego z niewielu dobrej jakości materiałów importowanych w dużej ilości z Niemiec Zachodnich, które są źródłem kamieni nadal bardzo często używanych w Holandii do prac restauratorskich. W części Beursplein natrafimy na dawną Giełdę Papierów Wartościowych (1916 r.), obecnie Euronext. Proszę uważnie przyjrzeć się zmieniającym kolor z zieleni w brąz pa-

FOT. KYLE HASEGAWA / CC-BY-2.0

pacer ten zaplanowany został na podstawie szczegółowego opisu kamieni budowlanych użytych w Amsterdamie stworzonego przez Wima Dubelaara z Dutch Geological Survey (Instytut Geologii) w jego książce „Steenrijk Amsterdam”, której nakład został już wyczerpany. Spacer przeznaczony jest dla każdego, kto ma kilka wolnych godzin, chce pospacerować po miejscu wpisanym na listę światowego dziedzictwa kulturowego oraz przyjrzeć się budynkom i rzeźbom, które czynią kamień bardzo interesującym materiałem, a sam Amsterdam wspaniałym miejscem. Zaczynając od Amsterdam Centraal Station, należy zakupić mapę w VVV (biuro turystyczne) w Stationsplein i udać się w stronę Damrak, pamiętając, aby nie dać się złapać czyha-

Scott Engering, tłum.: Alina Szwajczuk

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

ZE ŚWIATA

TECHNOLOGIE PRODUCENCI – TEKST SPONSOROWANY

smom tufu wulkanicznego pochony na szybkie niszczenie, widoczne dzącego z gór Eifel w zachodnich zwłaszcza tam, gdzie zanieczyszczeNiemczech oraz kontrastującemu nia kwasowe tworzą czarne skorupy bladokremowemu wapieniowi frangipsowe. cuskiemu. Tutaj misternie wyrzeźbioNieuwe Kerk (1400 r.) prezentuje kone głowy słoni nadal zachowują ostre lejny wapień o żółtym zabarwieniu, rysy – co wskazuje na trwałość najktóry umieszczony jest wysoko na lepszych wapieni jurajskich z Francji. południowej elewacji. To miękki trzeZ tyłu budynku, na Warmoesstraat, ciorzędowy wapień z Belgii. Wydoznajdują się interesujące rzeźby zdobywany z płytkich pokładów, w pobiące fryz. jedynczych blokach kamienia nie Kolejną monumentalną budowlą większych od cegły, jest odpowiedni ibie firmy Industrie w(1912 Sanr.),Marino wartą uwagiMontanari jest De Bijenkorf jedynie do podstawowego obłożetwarty, podczas którego goście jeden z najbardziejzaproszeni znanych domów nia ściany. Wraz z podobnym watowarowych w Holandii. żliwość obejrzenia fabryki oraz Misterne, pokazówpieniem – Gobertange używany był jednakże kruche zdobienie budynku często w Średniowieczu, jednakże po zyn. wykonane z pięknie warstwowanego krótkim czasie, bo około roku 1500, piaskowca przyciąga oko. To również zaniechano jego użycia. Wyparły go piaskowiec niemiecki, w tym przyduże bloki trwałego, szeroko dostępiędzy innypadku triasowy. nego piaskowca Bentheim, użytego Emmedue: Teraz proszę udać się w kierunku platutaj dla celów dekoracyjnych. C w wersji cu Dam Square do Royal Palace (PaWeranda od południowego wejoosiową piłę łac Królewski, 1655 r.), wybudowaścia oraz sąsiadująca kamieniarka iejszą, trzynego jako nowy ratusz przez Jacoba umożliwiają porównanie piaskowdyspozycji van Campena przy użyciu kolejnego ca Bentheim z tufem wulkanicznym działu techniemieckiego piaskowca – Bentheim. więc możObernkirchener użyty został w cezerpujących lach restauracyjnych niższych partii raktycznym budynku. dla konkretWszystkie trzy niemieckie piaskowce jów obróbwidoczne z tego miejsca posiadagotowanym ją w dużym stopniu podobne cechy o osobiście charakterystyczne – ich barwa to jafrezowania, sny brąz z odcieniami szarości o różgłówne cenym stopniu zawartości żelaza. PodEmmedue :czas renowacji kamienia, który jest Dni otwarte w siedzibie Emmedue obecnie w niełasce w całej Holandii, nia maszyn – mówi Robert Walczak, także klienw San Marino problemy z dopasowaniem koloru nie przedstawiciel Emmedue w Polsce. kazję do od;są tak poważne jak w Wielkiej Brytanii Opinię tę potwierdza Mariusz Fiks zmów i neRobert Walczak, polski przedstawiciel firmy, (gdzie w wielu dawnych kamienioło- z firmy Marfiks: – Uważam, że tawiedzialnym w rozmowie z jednym z klientów mach zakończono eksploatację), jed- kie spotkanie jest świetnym rozwiąego Simone nak restaurator musi zwracać uwagę zaniem z punktu widzenia klienta. dyrektorem : na wielkość ziarna oraz porowatość Można nie tylko zobaczyć, anem MonPałac Królewski przy Placu Dam jak zorgakamienia. Nieodpowiednie materiału nizowana jest produkcja, czy też do; do warunków klimatycznych, w któ- kładnie rtego klient poznać szczegółowe funkcje Detal: tympanon wyrzeźbiony w marmurze rych jest często narażony na wiatr, interesującej adnie obejkarraryjskim. nas maszyny, ale wiadeszcz i mróz, może doprowadzić do domo też później, kto za co odpo na spokojjego przyspieszonego wietrzenia. zagadnienia. wiada i do kogo zwracać się z ewenZanim opuszczą Państwo Royal Pa- tualnymi pytaniami. ewentuallace, proszę przyjrzeć się rzeźbie na Budowanie relacji między klientem, aszyny pofryzie frontonu i zastanowić się nad lokalnym przedstawicielem i produób bardziej problemem konserwacji tak wspa- centem jest ważnym elementem dłuc też o tym, niałego dzieła architektonicznego. goterminowej strategii firmy Emmemie pozwala Włoski marmur Carrara, z którego due, która jest bardzo zadowolona a oraz osojest wyrzeźbiona, zastosowany na z wyników zorganizowanej imprezy iedzialne za zewnątrz w zimnym, wilgotnym kli- i planuje organizację kolejnych spoz znaczenia macie Europy Północnej jest narażo- tkań.  użytkowa-

1) / 2015

FOT. S. ENGERING (2)

FOT. ARCHIWUM MACH PLUS

otwarty Emmedue

z regionu Eifel. Z dystansu oba są w podobnym kolorze – szarobrązowym z żółtymi odcieniami – jednakże z bliska widać, że tuf posiada strukturę o porach otwartych i jest słabo scementowany, co powoduje, że jest bardzo podatny na warunki atmosferyczne. Przejdźmy teraz przez plac Dam do budynku Peek and Cloppenburg (1916 r.) w celu zobaczenia kolejnego przykładu kamienia niemieckiego, tym razem triasowego wapienia muszlowego (niem. Muschelkalk). Mimo że materiał ten prawdopodobnie najbardziej nadaje się do użytku w postaci większych, nierzeźbionych bloków, płaskorzeźba zdobiąca fryz budynku jest wspaniałym przykładem stylu i rzemiosła. Nationaal Monument (1956 r.) prezentuje znany na całym świecie trawertyn pochodzący z regionu Sieny we Włoszech. Podobny materiał wykorzystany został do budowy Koloseum oraz dużej części starożytnego Rzymu. W przypadku Nationaal Monument pojawiły się problemy z konserwacją. Z bliska widać zniszczenia związane z niewłaściwym wykonaniem mokrego montażu kamienia na ceglanym rdzeniu pomnika. Pomnik został rozebrany i zrekonstruowany w celu naprawy błędów konstrukcyjnych oraz usunięcia szkód wyrządzonych przez wandali używających farb w spreju. Obecnie czyszczenie pomnika odbywa się regularnie. Kolejnym krokiem jest wędrówka w dół Nes, gdzie Rho Hotel (1908 r.) stanowi wspaniały przykład użycia ciemnoszarego belgijskiego wapienia karbońskiego. Używany na szeroką skalę w całej Holandii ze względu na swoją dużą trwałość, wapień ten widoczny jest tu głównie na chodnikach oraz stopniach schodów. Wszechstronność tego kamienia przedstawia się w dużej różnorodności misternie wykonanych wykończeń. Bogato zdobiona kamieniarka odzwierciedla zasobność kieszeni byłego właściciela, H Drijfthout & Zn, amsterdamskiej spółki handlującej złotem. Podążając dalej, proszę przyjrzeć się wszystkim rodzajom kamienia prze-

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

ZE ŚWIATA

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

: Nationaal Monument ze słynnego włoskiego trawertynu z okolic Sieny ; Rho Hotel, detal fasady z belgijskiego wapienia

: Dom handlowy Peek and Cloppenburg z fasadą z niemieckiego, jurajskiego wapienia muszlowego ; Ulica Rokin 115, widoczna deterioracja niemieckiego tufu z okolic Eifel świadcząca o niewysokiej wytrzymałości tego kamienia

FOT. S. ENGERING (4)

znaczonego do budowy, zwracając uwagę zwłaszcza na parapety oraz różne szczegóły architektoniczne. Proszę przystanąć i rozejrzeć się dookoła przy Saint Pietershal Steeg. Tył banku Rabo pokryty jest wyróżniającym się czerwonym granitem Balmoral z Finlandii, a fontanna wykonana została z granitu z Portugalii, najbardziej znanego z zastosowania w małej architekturze, tak jak na amsterdamskim plac Dam. Proszę również spojrzeć na wyrzeźbione filary oraz płytę z 1644 r., które pokazują, jak piaskowiec przetrwał przez te wszystkie lata. Skręcając w Wijde Lombardstraat w ulicę Rokin, proszę na chwilę zatrzymać się pod nr 99-101. Różnorodne granity zostały użyte tutaj do budowy budynku, który choć nowoczesny w formie, pełen jest elementów tradycyjnej architektury XVII wieku. Z kolei na kamienicy przy Rokin 109 możemy przyjrzeć się dawnej praktyce malowania wapienia, której obecnie raczej się nie stosuje. Niemniej jednak w Amsterdamie większość ozdobnych szczytów budynków była malowana niedługo po wybudowaniu. Pierwsza część spaceru wokół Binnenstad kończy się na Rokin pod numerem 115, gdzie pojawia się ten sam, geologicznie młody, sprasowany popiół wulkaniczny pochodzący z regionu Eifel w Niemczech, wspomniany wcześniej przy okazji budynku Giełdy oraz Nieuwe Kerk. Kamień o grubszym ziarnie użyty został do wykonania rzeźb. Natomiast droboziarnisty do elementów bardziej podatnych na wietrzenie – krótką trwałość tej skały wulkanicznej potwierdza zerodowane, słabo czytelne liternictwo u podstawy posągów. Po skręceniu z Langebrugstraat w Grimburgwal następnym punktem jest Oudezijds Achterburgwal 233, położony na obrzeżach Dzielnicy Czerwonych Latarni (Red Light District). Wysoce zdobione wejście dawnego Apotheek mat Wachtkamers (1875 r.) stanowi idealny przykład rzeźby figuratywnej wykonanej z piaskowca Bentheim. Proszę przyjrzeć się

uważnie jasnym blokom wapienia, które tworzą pilastry. Wapień jurajski pochodzi z Euville we Francji. Chociaż z odległości kolor oraz struktura wyglądają podobnie do pozostałych jurajskich wapieni oolitycznych i muszlowych, bliskie studium poddanych na działanie warunków atmosferycznych rozwarstwionych ścian wykonanych z francuskiego muszlowca odkryje charakterystyczną krynoidową powierzchnię zawierającą połyskliwe, krystaliczne fragmenty skamieniałych liliowców. Proszę porównać ten kamień z ciemnoszarym belgijskim wapieniem karbońskim, który używany jest do zdobienia ościeżnic i cokołów. Można by rozważyć w tym miejscu argumenty za i przeciw czyszczeniu monumentów z kamienia. Jak np. dowodzą badania przeprowadzone w Szkocji, użycie substancji chemicznych i materiałów ściernych może spowodować poważne szkody, jak również stanowi zagrożenie dla zdrowia. Ostrożne czyszczenie łagodnymi płynami na bazie wody pomoże uniknąć nagromadzenia zanieczyszczeń atmosferycznych, jednocześnie podkreślając piękno i walory budynku. Przenosząc się do Huis op de Drie Grachten (1610 r.), proszę na chwilę zatrzymać się w celu bliższego przyjrzenia się pokrewnym cechom fizycznym piaskowców Bentheim oraz Obernkirchener, które prezentują się odpowiednio na schodach i ościeżnicach. Kontynuując spacer wzdłuż Oudezijds Voorburgwal, docieramy do wejścia Agnietenkapel (1571 r.), gdzie widnieje jeden z okazalszych przykładów kamieniarki dekoracyjnej w Binnenstad. Wszechobecny piaskowiec Bentheim, który mocno zszarzał, co jest typową cechą wszystkich rodzajów piaskowca, kontrastuje z bardzo bladym, charakterystycznie uwarstwionym belgijskim wapieniem karbońskim, zastosowanym do wyraziście wyrzeźbionych bloków pilastrów. Skały tradycyjnie znane jako wapienie karbońskie dzieli się na starsze turnejskie i młodsze wizeńskie. Wapień turnejski z Belgii, ze swoją gamą

PŁYTY GRANITOWE Piękno i siła zaklęte w naturze NAGROBKOWE ASSOLUTO BLACK AZUL NOCHE AZUL OCEAN BALTIC GREEN BELFAST BLANCO PERLA BLANCO SALINAS BLUE MOON BLUES IN THE NIGHT GRISSAL HALLANDIA IMPALA INDIAN BLACK JET BLACK KAPUSTIN KURU GREY LABRADOR BLUE LABRADOR EMERALDK MULTICOLOR GREEN NERO ANGOLA OLIVE GREEN ORION PINHOR GREY ROSAVEL ROYAL BROWN ROYAL MAHOGENY STAR GATE STAR RUBY STRZEBLÓW SZWED, SZWED ZIELONY TARN ROYAL TOKOWSKI TROPICAL GREEN VERDE BAHIA ROYAL BLACK

ORAZ BUDOWLANE BALMORAL BALTIC BROWN BOHUS GREY BOHUS RED CLASSIC BROWN CLEO WHITE CREMA TERRA GIALLO CALIFORNIA GIALLO SF REAL HIMALAYAN BLUE INDIAN JUPARANA INDIAN AURORA IPANEMA IVORY SHIVAKASHI KASHMIR GOLD KASHMIR WHITE LAVENDER BLUE MADURA GOLD MATRIX MULTICOLOR RED NEW SUNNY GOLD QUARTZITE GOLD QUARTZITE GREY RAW SILK ROSA PORRINO STAR GALAXY TAN BROWN TUNDRA WANGA VERDE UBATUBA VERDE SAN FRANCISCO BRECCIA SARDA CREMA MARFIL AMADEUS AFEYKAN RED BLANCO DALMATO

CARMEN RED TARN VISCOUNT WHITE FINE GRAIN GIALLO VENEZIANO HAWAIAN GOLD IVORY FANTASY JUNGLE GREEN JUPARANA DOURADO MONDARIZ MONTANA GREEN MOON WHITE RHINO BLACK SAMOA SALMON TROPICAL SNOW WHITE SUMMER LIGHT SUPREMA TRANAS WHITE PALMAS VERDE EUCALIPTO VERNITZ TROPICAL VERDE GUATEMALA CARRARA

DUŻY WYBÓR ATRAKCYJNE CENY Przedsiębiorstwo Kamieniarskie „Grawis” Jarosław Biernacki 98-200 Sieradz, ul. Paszkiewicza 54 tel. 43 822 33 25 tel./fax 43 826 05 68 e-mail: biuro@grawis.pl www.grawis.pl

ZE ŚWIATA

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

: Agnietenkapel: jeden z najwspanialszych przykładów kamieniarki dekoracyjnej w Binnenstad

FOT. S. ENGERING (3)

kolorów od matowego niebieskoszarego po czerń (w zależności zastosowanego wykończenia oraz stopnia polerowania) jest często stosowany w budownictwie. Wapienie wizeńskie, w przeciwieństwie do turnejskich, nabierają bladej srebrnoszarej patyny. Choć bardzo cenione w Belgii za swoje właściwości, są zdecydowanie rzadziej widoczne w architekturze. Spacer proszę kontynuować, aż dojdą Państwo do St Agnieten Straat, gdzie pod numerem 197 następuje nagła zmiana stylu architektonicznego. Pojawia się pochodzący z XX wieku styl zwany Szkołą Amsterdamską. Surowe ceglane przedłużenie do dawnego ratusza (1924 r.) ukrywa jeden z architektonicznych skarbów miasta, gmach Admiralicji, wybudowany w stylu baroku klasycznego. Obecnie jest to część luksusowego Grand Hotelu, którego fasada jest znana głównie z pięknych rzeźb Hildo Kropa wyrzeźbionych w bladobrązowym niemieckim granicie. Wiele innych wybitnych modernistycznych rzeźb tego autora, stworzonych z podobnego materiału, zdobi duże mosty i inne obiekty w centrum Amsterdamu. W tym miejscu warto zwrócić uwagę również na typowe holenderskie rezydencje miejskie na Oudezijds Voorburgwal, gdzie parter oraz charakterystyczne schody były w przeważającej mierze budowane przy użyciu belgijskiego wapienia karbońskiego. Niestety, pomimo że centrum Amsterdamu znajduje się na liście światowego dziedzictwa kultury UNESCO, niektóre z budynków są zaniedbane, a na każdym kroku napotkać można na problem graffiti. Typowe użycie tego wapienia jest widoczne pod numerem 224, gdzie wyróżnia się różnorodność wykończeń wraz z liternictwem. W innych miejscach na zwietrzałych powierzchniach można zobaczyć warstwy krenulacyjne równoległe do naturalnych płaszczyzn uwarstwienia, zwane stylolitami. Ich struktura otworzyła się, co obecnie uważa się za potencjalny defekt. Materiału tego unika się w pracach restaura-

: Oudezijds Voorburgwal: efektowne schody wykonane z belgijskiego wapienia karbońskiego

torskich. Rijksdienst voor De Monumentenzorg, czyli państwowa agencja zajmująca się konserwacją zabytków, zbadała geologicznie podobny materiał, pochodzący z Irlandii. Wykorzystuje się go obecnie jako zamiennika oryginału do prac restauratorskich, pojawia się on także w małej architekturze. Po przejściu z powrotem przez kanał w kierunku południowego końca Nieuwmarkt ukaże się przed Państwem najpiękniejszy widok wspaniałego De Waag (1488 r.) – w przeszłości wejścia do miasta znanego jako brama Świętego Antoniego. Najpierw wzrok

przyciąga ceglana fasada i wspaniały dach, jednak użyty tutaj belgijski wapień Gobertange daje uderzający efekt dekoracyjny. Proszę z bliska przyjrzeć się pasom kamienia oraz narożnikom i zwrócić uwagę, jak wapień, w porównaniu z murarką oraz piaskowcem Bentheim użytym we wspornikach ośmiobocznych wieżyczek, źle przetrwał upływ czasu. Wiele z oryginalnych narożników zostało zastąpionych bardziej trwałym piaskowcem. Na niższym poziomie wspaniałe rzeźbienia reliefów nadproży przedstawiają narzędzia oraz symbole odpowiednich cechów handlowych znajdujących się w każdej z wieżyczek. Z De Waag proszę przejść Molen Steeg i Oude Kennis Steeg, aby zatrzymać się i nacieszyć widokiem Oude Kerk (1300 r.). Tak jak większość średniowiecznych kościołów, Oude Kerk został z czasem powiększony i częściowo przebudowany. Przez ostatnie lata odrestaurowano go przy użyciu szerokiej gamy materiałów. Badania archeologiczne pozwalające nam poznać historię konstrukcji takich budowli przeprowadzane jest zwykle w oparciu o istniejącą dokumentację. Cennych wskazówek może często dostarczyć także badanie surowca budowlanego oraz szczegółów jego zastosowania. W przypadku Oude Kerk w trakcie budowy kościoła użyto kremowych, miękkich, cienko uwarstwionych, belgijskich wapieni Gobertange i Lede, które mocno się wyróżniają świątynię z otoczenia. Po roku 1450 nastąpiło nagłe przejście na niemiecki piaskowiec Bentheim. Powyżej południowego wejścia do Oude Kerk, na jednej z późniejszych dobudówek kościoła, mamy również do czynienia z rzeźbionymi w wapieniu muszlowym reliefami. Podążając zgodnie z ruchem wskazówek zegara wokół budynku, będą Państwo mieli okazję przyjrzeć się z bliska cechom charakterystycznym każdego rodzaju kamienia. Proszę pamiętać, że granitowy bruk z elementami rzeźbienia, którym wyłożono Oudekerksplein, z całą swoja różnorodnością kolorów i struktur,

CARRIÈRES PLO Bloki granitowe

TARN SILVERSTAR

Zamówienia i logistyka „ATRIUM” P.U.H Wojciech Czech tel. kom. 605 358 648

e-mail: wojtek@czech.pl

www.czech.pl

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

: De Waag: belgijski wapień Gobertange daje oszałamiający efekt. ; Oude Kerk: wykonany z belgijskich wapieni Gobertange i Lede oraz piaskowca Bentheim

; Oudezijds Voorburgwal nr 19

istniejących drewnianych domów, które zachowały się w Amsterdamie. Tutaj właściciel t’Aepje bez wątpienia chętnie opowie Państwu historię domu przy kuflu najlepszego piwa. Na zdrowie! 

FOT. A.BAKKER / CC BY-SA 3.0

FOT. DAVE 1980 / CC BY-SA 3.0

również wpisuje się w dawny krajobraz miejski. Bywa, że podejmowane są prace remontowe historycznych chodników bez poświęca uwagi pochodzeniu materiałów. Nawet wykwalifikowany geolog ma problem z dopasowaniem nowego materiału do starych rodzimych skał, których oryginalne miejsca wydobycia m.in. w Belgii, Skandynawii, Wyspach Normandzkich i Szkocji często dawno zarzucono. Mieliśmy okazję podziwiać niektóre z najwspanialszych monumentalnych budynków historycznych w Amsterdamie, jednak prawdziwy charakter Binnenstad odzwierciedlony jest w rezydencjach miejskich. Pomimo że większość zbudowana została głównie z cegły, ich piękno jawi się w misternie rzeźbionych gzymsach oraz szczytach. To tutaj właśnie znajdziemy niektóre z piękniejszych prac artystów epoki Złotego Wieku. Podczas gdy prace artystów mają w głównej mierze służyć zdobieniu dużych powierzchni wystawionych na działanie szkodliwych czynników zewnętrznych, większość samych ścian szczytowych, często zdobionych obszernymi scenami z mitologii antycznej, może być uważana za rzeźbiarskie arcydzieło samo w sobie. Po pełnej eksploracji Oude Kerk, z Dread Rock Café, proszę skręcić w lewo i zatrzymać się w Feelsgood Café, gdzie z miejsca przy oknie będą mogli Państwo podziwiać Oudezijds Voorburgwal nr 19 (1656 r.) znajdujący się po drugiej stronie kanału. „Ożywiony” szczyt z ornamentem okuciowym jest najstarszym w swoim rodzaju – składają się na niego ozdobne woluty w kształcie dwóch dużych delfinów. Co jest niezwykłe, to fakt, że nie były ono malowane i w ten sposób odsłaniają prawdziwą trwałość piaskowca Bentheim. Na koniec spaceru, zanim skręcą Państwo w kierunku Amsterdam Centraal Station, gdzie historia konserwacji kamienia jest wyraźnie widoczna na fasadzie, dlaczego by nie przysiąść i napić się orzeźwiającego trunku w miłej atmosferze na Zeedijk 1 (1550 r.), jednym z dwóch

FOT. HIDE-SP / CC BY-SA 3.0

ZE ŚWIATA

43-262 Kobielice, ul. Pańska 16

KAMIENIARSTWO BUDOWLANE OD PROJEKTU PO MONTAŻ w sprzedaży również slaby Świadczymy usługi na CNC

tel./fax: 32 211 33 33 e-mail: marmur5@op.pl www.marmur-dulemba.pl zapytaj o ofertę/ +48 (81) 53 304 63 / +48 602 278 272

www.fotoceramik.pl biuro@fotoceramik.pl

Zdjęcia wypalane w temperaturze 880°C, odporne na warunki atmosferyczne. Materiały z atestem ISO 9002. Wykonujemy także rozmiary do włoskich ramek.

Najwyższa jakość. Ceny do negocjacji. Przedsiębiorstwo Usług Fotoceramicznych ETERNA ul. Baśniowa 5/22, 20-802 Lublin

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

ZE ŚWIATA FIRMY KAMIENIARSKIE

Bardzo zyskowne hobby Martin Görlich był kolekcjonerem i preparatorem skamieniałości, które znaleźć można w dobrze znanych niemieckich kamieniołomach jurajskiego wapienia w Solnhofen i łupka ilastego w Holzmaden. Teraz sprzedaje je na całym świecie.

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

( Martin Görlich i spreparowany szkielet ichtiozaura znaleziony w Holzmaden ;( Skamieniały pterozaur (czyli latający dinozaur) z Solnhofen

FOT. ZAP

; Szczątki dolnojurajskiego krokodyla zachowane w łupku ilastym z Holzmaden

FOT. ARCHIWUM M. GÖRLICHA (2)

1784 r. włoski uczony Cosimo Collini odnalazł w Solnhofen (Biała Jura w centralnej Frankonii) pierwszy skamieniały szkielet pierwszego znanego latającego praptaka – archeopteryksa. W ciągu kolejnych 200 lat okazało się, że górnojurajski wapień wydobywany w okolicach niemieckiego miasteczka, używany jako łupek litograficzny, przechowuje w sobie zdecydowanie więcej niespodzianek – pięć gatunków pterozaurów (rodzaju latających dinozaurów), niewielkiego dinozaura zwanego Compsognathus, kilka gatunków żółwi, ryby i około 200 gatunków stawonogów, np. krewetek. Wszystkie one żyły w niewielkiej lagunie, która znajdowała się w okolicach Solnhofen około 150 mln lat wcześniej. To niejedyne takie miejsce w Niemczech. Kamieniołomy w Messel w Hesji i w Holzmaden (Badenia-Wirtembergia) to także znane na całym świecie tzw. fossillagerstätte – złoża skał osadowych o szczególnym nagromadzeniu wyjątkowo dobrze zachowanych skamieniałości. Dolnojurajski łupek ilasty Posidonia wydobywany w Holzmaden kryje w sobie pozostałości wodnych dinozaurów – plezjozaurów i ichtiozaurów – a także morskich krokodyli, ryb, amonitów i innych wodnych stworzeń. Martin Görlich mieszka w okolicach Norymbergi, niedaleko od Solnhofen. Z zawodu dentysta, posiada umiejętność preparowania skamieniałości. Od 2005 r. prowadzi firmę Eurofossil, która oferuje spreparowane fosylia

Szymon Paź

muzeom i kolekcjonerom, ale także na rynku wystroju wnętrz. Specjalizuje się w skamieniałościach pozyskiwanych w kamieniołomach Niemiec i Austrii. Są to przede wszystkim amonity, skorupiaki, ryby i inne nieduże stworzenia. Ale raz, dwa do roku kopalnie informują go o znalezieniu czegoś znacznie większego, np. ichtiozaura lub liliowca (rodzaj zwierzęcia, szkarłupnia, przypominającego kształtem ciała roślinę, osiągającego nawet do 18 m długości). Największe znalezisko, po połączeniu poszczególnych fragmentów skały, miało wymiary 4 x 5 m. Jego wartość rynkowa wyniosła około 1 mln euro. Z polskiego punku widzenia to dość niecodzienne, aby kolekcjonować

aż tak wartościowe skamieniałości. Wszystko, co znajduje się w polskiej ziemi, należy do państwa. W Niemczech sytuacja jest nieco inna. W części landów to, co znajduje się w ziemi, należy do jej właściciela. W innych lokalny rząd ma pierwszeństwo własności. Jeśli jednak on lub jego instytucje nie są zainteresowane znaleziskiem – należy ono do znalazcy. – W niemieckich muzeach jest tak wiele skamieniałości, że nie ma miejsca na następne. Nie są nimi zainteresowane także kamieniołomy – to nie ich biznes. Dlatego mogę je odkupić, spreparować, a następnie oferować na całym świecie. Także pan może je nabyć, jeśli chce – mówi Martin Görlich. 

HURTOWA SPRZEDAŻ TECHNOLOGIE NAGROBKÓW Z CHIN ORAZ NAGROBKÓW WŁASNEJ PRODUKCJI PŁYT GRANITOWYCH POLEROWANYCH Nagrobki granitowe Chiny: 190 x 90 cm 250 x 120 cm Brąz Królewski Mountain Pink (srebrzysty) Ponadto w ofercie płyty: Szwed Gneys Aurora Balmoral Baltic Green Kuru Grey Szwed Zielony Lablador Blue Lablador Emerald Lablador Angola Lablador Ocean Orion Tarn Bohus Red Bohus Grey

Kuppam Green Nero Assoluto Verde san Francisco Oliv Green Verde Bahia Brazylia Gold Azul Noche Multicolor Red Angola Blue (Blues in the Night) Vanga Impala KGS Bonacord Tołkowski Brąz Królewski

Crema Julia Maricana Strzelin Indian Black Star Galaxy Verde Green Wiscont White Tarn Royal Eagle Red Star Rubi Night Rose Eagle Blue Blue Mon Paradiso Giallo Vitoria

Zapewniamy transport

NOWY KAMIENIARZ 1 (79) / 2015

MEJA BUGANIUK FIRMA KAMIENIARSKA 57-200 Ząbkowice Śląskie, ul. Cukrownicza 1r tel. 74 8157 857, 601 463 075, 609 787 847 tel. 609 787 846, fax: 74 8100 354 e-mail: meja.buganiuk@neostrada.pl, www.mejabuganiuk.pl

ZE ŚWIATA TARGI – TEKST SPONSOROWANY

Xiamen zaprasza 6 – 9 marca 2016 r. odbędą się 16. targi Xiamen Stone Fair

o dyspozycji ponad dwóch tysięcy wystawców będzie 180 tys. mkw. powierzchni. To więcej o 14 tys. mkw. niż w 2015 r. – w Międzynarodowym Centrum Konferencyjno-Wystawienniczym w Xiamen trwa rozbudowa hal, która docelowo zwiększy powierzchnię wystawienniczą do 200 tys. mkw. Tradycyjnie wśród wystawców znajdą się firmy oferujące granit, marmur, wapień, piaskowiec, kamienie magmowe i syntetyczne w płytach, płytkach i elementach gotowych (m.in. nagrobki, kamień murowy, płyty elewacyjne, elementy rzeźbione itp.). Nie zabraknie producentów i dystrybutorów maszyn wydobywczych i do obróbki kamienia, narzędzi, innego wyposażenia zakładów i chemii. Ich ekspozycję obejrzy około 150 tys. zwiedzających z około 150 krajów na całym świecie. Rozmach targów odpowiada zmianie w chińskiej polityce gospodarczej – Państwo Środka nie chce być tylko “Fabryką Świata”, ale także “Targowiskiem Świata”. Goście targów będą się mogli o tym przekonać na własne oczy – Xiamen jest jednym z największych chińskich ośrodków obróbki i handlu kamieniem. Przez port w tym mieście przechodzi 60 proc. chińskiego handlu kamieniem i 15 proc. handlu globalnego. Wokół miasta prowadzi działalność około 10 tys. zakładów obróbczych i 1200 firm handlowych, których głównym przedmiotem zainteresowania jest kamień naturalny. Dodatkowo uczestnicy targów będą mogli wziąć udział w kolejnej edycji Światowego Kongresu Branży Kamienia, na którym prezentowane są nowe materiały i nowości technologiczne oraz nowoczesne rozwiązania architektoniczne i wzornicze. Organizator zaprasza zainteresowanych – zarówno wystawców, jak i zwiedzających – do bezpłatnej, wczesnej rejestracji. W przypadku targowych gości oznacza ona ułatwiony wstęp na marcowe targi. Więcej informacji na stronie www.stonefair.org.cn. 

FOT. ARCHIWUM CXISF (4)

HISTORIA TARGÓW XIAMEN W PIGUŁCE

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

Rok

Liczba wystawców

Pow. wystawiennicza

2001

125

4000

2006

550

42000

2008

1000

75000

2015

2000

166000

FIRMA PORADY

Snuj opowieść Słowo „opowieść” buduje w nas niemal automatyczne skojarzenie z bajką. Tymczasem jest istotnym elementem działań marketingowych. Jak opowiadać, by dotrzeć do klienta?

pecjaliści od marketingu, jak przedstawiciele każdej innej branży, mają swój slang. Jednym z ich ulubionych słów jest kontent (z ang. content). Jest ono odmieniane przez wszystkie możliwe przypadki. Ale co się za nim kryje? Kontent to właśnie opowieść, pewna opowiadana historia. I jak każe tradycja – musi być ona interesująca, zajmująca i wciągająca. Po prostu musi budować relację odbiorcy ze snującym opowieść. PO CO MI OPOWIEŚĆ? Współczesny konsument dokonuje zakupów w sposób świadomy. Oznacza to, że się przygotowuje. Proces zakupowy przebiega w sposób znacznie bardziej rozciągnięty niż jeszcze parę lat temu. Winną tej sytuacji jest... potrzeba wiedzy. Klient chce mieć pewność, że dobrze wyda swoje pieniądze. Szuka więc informacji, porównuje, czyta opinie. I tak naprawdę nie ma tu znaczenia, czy kupione mają być bułki, sprzęt AGD czy samochód. Konsument chce wiedzy. A firma powinna mu tę wiedzę dostarczyć. Z badań zachowań konsumentów w Internecie wynika, że ponad 60 proc. użytkowników smartfonów wykorzystuje je do poszukiwania informacji w sieci. W przypadku komputerów odsetek ten rośnie do niemal 80 proc. Co to oznacza dla

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

właścicieli firm? Informacje w Internecie to nie tylko rozrywka czy wiadomości z kraju i ze świata. To w dużej mierze pozyskiwanie wiedzy na temat przedmiotów, które internauta zamierza zakupić. Przywołałem przykład bułek. Na pozór sprawa wydaje się prosta – kto chciałby szukać informacji o bułkach w Internecie? Odpowiedź brzmi – wielu. Szukamy informacji na temat zdrowej żywności, zdrowego stylu życia. Sprawdzamy, z czego robione są bułki, jakie składniki są zdrowe, jaką chemią „próbują nas truć”. Gdzie tu miejsce dla działań marketingowych? Nawet zwykła, lokalna piekarnia może wykorzystać opowieść do promowania swoich produktów w Internecie.

Każdy produkt potrzebuje swojej historii. Nie inaczej jest z branżą kamieniarską. Czy kamień naturalny jest w czymś gorszy od innych produktów? Czy każdy z kamieniarzy nie ma mnóstwa do powiedzenia na temat kamienia? Opowiedzmy o samym kamieniu, wydobyciu, procesie obróbki.

Patryk Tryzubiak

Firmowa strona WWW to doskonałe miejsce, aby przedstawić zalety własnych wypieków. Pokazać technologię, opisać składniki. Nasze wypieki są naturalne? Przecież tego szukają konsumenci. Opowiedzmy im o nas. W podanym przeze mnie przypadku działania powinny być prowadzone na rynku lokalnym. Jednak ich rodzaj oraz jakość musi równać się działaniom globalnym. Ponieważ każdy produkt potrzebuje swojej historii. Nie inaczej jest z branżą kamieniarską. Czy kamień naturalny jest w czymś gorszy od innych produktów? Czy każdy z kamieniarzy nie ma mnóstwa do powiedzenia na temat kamienia? Opowiedzmy o samym kamieniu, wydobyciu, procesie obróbki. Opowieść jest najważniejsza. W JAKI SPOSÓB OPOWIADAĆ? Po pierwsze: wykorzystajmy firmową stronę internetową. To najlepsze miejsce, żeby podzielić się naszą historią. Optymalne są dwa rozwiązania i najlepiej stosować je jednocześnie. Po pierwsze stwórzmy zakładkę FAQ (z ang. Frequently Asked Questions) – najczęściej zadawane pytania. Pomyślmy, jakiej podstawowej wiedzy potrzebuje nasz potencjalny klient. Zbierzmy ją w postaci pytań i odpowiedzi. Opublikujmy w tej zakładce. Człowiek przygotowujący się do zakupu, np. płytek na taras, chętnie skorzysta z tej wiedzy. Jeżeli

FIRMA

będzie ona rzetelna, dobrze podana, przystępna, zbuduje pewną relację pomiędzy firmą a konsumentem. Drugim ważnym elementem powinien być blog firmowy. Ponownie – tworzymy zakładkę na firmowej stronie WWW. Bloga powinna prowadzić osoba, która posiada odpowiedni poziom umiejętności posługiwania się językiem polskim. Czyli musi to być ktoś, kto potrafi pisać. Wykluczone są jakiekolwiek błędy czy pomyłki. Jeżeli w firmie nie ma chętnego do prowadzenia bloga, poszukajmy kogoś, kto dobrze pisze, na zewnątrz. Na rynku jest wiele firm tworzących kontent na zamówienie. Połączmy naszą wiedzę z ich umiejętnościami. Firmy te bez problemu sięgną po naszą fachową wiedzę, a później ubiorą ją w interesującą opowieść. Powinniśmy publikować przynajmniej jeden post tygodniowo. W przypadku branży kamieniarskiej nie ma powodu, aby pisać codziennie. Jeżeli posiadamy konta w serwi-

sach społecznościowych, koniecznie poinformujmy o nowej publikacji na blogu. Oczywiście podajmy link do konkretnego tekstu.

DOBRY KONTENT MARKETING Przykładów wykorzystania opowieści (kontentu) w marketingu znajdziemy wiele. Pascal Brodnicki i Karol Okrasa dzielili się z nami wiedzą na temat gotowania. W ten sposób sieć dyskontowa Lidl docierała ze swoim przekazem do nowej grupy klientów. Kontent marketingiem posługuje się Škoda Polska. Jej projekty z zakresu bezpieczeństwa jazdy pojawiają się w wielu mediach. I znów, marka dzieli się wiedzą, a w zamian buduje swój wizerunek. Magazyn „Lego Club” jest przykładem, jak firma zabawkarska może dotrzeć do rodziców i dzieci jednocześnie. Co kilka tygodni w ich ręce trafia drukowane czasopismo dotyczące klocków. Znajdują się tam zabawne historyjki, porady i propozycje nowych budowli oraz zdjęcia klubowiczów. To przyjemna dla odbiorcy forma marketingu. Tego typu przykłady można mnożyć – Ikea, ING, IBM, l'Oreal, Allegro, itp. Pomyślmy, czym branża kamieniarska może dzielić się z klientami.

Anzeige Polen 2014 quer_Layout 1 30.01.14 13:37 Seite 1 R

Ernst Strassacker GmbH & Co. KG Odlewnia Artystyczna Staufenecker Str. 19 · 73079 Suessen tel. kom. 8 88 96 64 90 aleksander.kirsch@strassacker.de www.strassacker.de

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

CZY POLUBIĄ MOJĄ OPOWIEŚĆ? Umiejętne tworzenie i wykorzystywanie opowiadanej historii gwarantuje nam budowanie pozytywnej relacji z klientami. I to jest właśnie główny cel kontent marketingu, czyli snucia opowieści – budowanie zaufania do firmy. Jeżeli będziemy w stanie, poprzez naszą opowieść, pomóc klientowi zgłębić temat, poczuje się on wdzięczny. W jego głowie powstanie pewna zależność. Ta firma udzieliła mi rad, podpowiedziała rozwiązania, rozwiała pewne wątpliwości. I zrobiła to bezinteresownie. To muszą być fachowcy, więc sprawdzę ich ofertę. Na koniec tej opowieści – istotne jest, aby oddzielić chęć reklamowania siebie i swoich produktów od praktycznej, niezależnej wiedzy. Kontent, czyli opowieść, musi być niezależna. 

RÓŻNORODNOŚĆ TOWARU ZAMÓWIENIA POD KLIENTA STAŁE DOSTAWY Siedziba: ul. Poznańska 156, 18-400 Łomża biuro@zet-granit.pl tel. 500 147 440 Hurtownia: Kruszewiec 21, 11-400 Kętrzyn tel. 531 771 333

FIRMA PORADY – ARTYKUŁ SPONSOROWANY

Kompleksowe rozwiązania dla branży Mówi się, że przyszłość zakupów konsumenckich w każdej branży już wkrótce będzie należeć do Internetu. Branża kamieniarska nie jest tu żadnym wyjątkiem i już dziś obserwujemy na całym świecie, a w szczególności w USA oraz na pozostałych rynkach anglojęzycznych, nowe trendy i kierunki rozwoju.

iderzy branży starają się od początku kontaktu klienta z marką odpowiednio kreować i wpływać na jego proces decyzyjny tak, aby kontakt z ich zakładem kamieniarskim przebiegał najbardziej efektywnie. Istotną rolę w tym procesie odgrywa wiedza przekazywana za pomocą mediów elektronicznych, od których obecnie zaczyna się „poszukiwanie odpowiedniego nagrobka”. Klienci mogą czerpać wiedzę na temat konstrukcji nagrobka, dowiadywać się, jakie znaczenie ma jakość użytych materiałów oraz od czego zależy cena nagrobka z granitu w przypadku użycia do jego budowy kilku różnych rodzajów tego materiału. Dodajmy tylko, że możliwości oferowane przez dzisiejszą technologię w zupełności wystarczają na profesjonalne wizualizowanie w czasie rzeczywistym trójwymiarowego modelu nagrobka bezpośrednio w przeglądarce internetowej, a także dokonywanie szeregu dalszych manipulacji, np. związanych ze zmianą jego wielkości. Klient bez konieczności angażowania specjalistów i dzielenia się z nimi swoim emocjami może wyświetlać różne warianty kolorystyczne danego wzoru pomnika, a także bez pośpiechu zastanowić się nad wyborem i rozmieszczeniem na tablicy napisowej stosownego epitafium. Możliwości jednak jest o wiele więcej: od dodania zdjęć ceramicznych (przesłanie własnych zdjęć z komputera) po dodanie

włoskiej galanterii nagrobnej (krzyże, rzeźby, wazony, lampy itp.)! Wszystko to jest bezdyskusyjnie wielkim ułatwieniem dla klienta przy podejmowaniu decyzji na temat tego, jaki pomnik jego bliskiej, ukochanej osoby powinien stanąć na cmentarzu. Analizując i rozwijając przykład zastosowania systemu komputerowego w australijskiej firmie Forever Shining*, wdrożyliśmy i ulepszyliśmy procesy projektowania w innowacyjnym systemie projektowania Wieczna Pamięć tak, aby zarówno klienci oczekujący tradycyjnych (np. piaskowanie), jak i nowoczesnych (np. grawer laserem) rozwiązań mogli znaleźć wzór nagrobka z możliwością personalizacji, jakiej oczekują. TAK WYGLĄDA SYSTEM KOMPUTEROWY OD STRONY KLIENTA, A CO OFERUJE PRODUCENTOM (ZAKŁADOM KAMIENIARSKIM)? Przede wszystkim dostęp do panelu administracyjnego, a więc narzędzia do zarządzania relacjami z klientami (ang. customer relationship management – CRM). CRM koncentruje się na wspieraniu czynności marketingowych, procesu sprzedaży oraz wszelkich działań związanych z obsługą klienta poprzez skierowanie uwagi wyłącznie na potrzeby konsumenta, ze szczególnym uwzględnieniem wykształconych kulturowo wzorców zachowań. CRM ma na celu bieżące doskonalenie i stosowanie takich strategii działania, które, wspierane

* http://www.abc.net.au/tv/newinventors/txt/s1441748.htm

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

Innowacja w projektowaniu nagrobków 3D

Gwarancja zleceń Projektowanie w przeglądarce internetowej 30 kształtów nagrobków 90 dodatków nagrobnych (Biondan)

Rzeźby

Wazony

Dołącz do naszej sieci producentów

www.wiecznapamiec.pl/kamieniarz INFOLINIA - 801 044 077

FIRMA

nowoczesnymi rozwiązaniami technologicznymi, zmniejszają rozbieżność między obecnymi i przyszłymi działaniami w zakresie pozyskiwania i utrzymywania klientów. Koncepcja CRM istnieje w świecie biznesu przez długi czas, ale w ostatnich latach jej wykorzystanie stało się popularniejsze ze względu na lepszy dostęp do technologii i integracji danych. Rozwiązanie CRM, wykorzystywane przez wyszkolonych pracowników w przedsiębiorstwach, pozwala skrócić cykl sprzedaży, ograniczyć koszty administracyjne, wpływa na sprawozdawczość i szybszy czas realizacji, wzrost sprzedaży i zwiększenie retencji klienta (umiejętności „zatrzymania” klienta). W rezultacie rozwiązania CRM pozwalają przedsiębiorstwom na zwiększanie przychodów poprzez przechwytywanie nowych klientów, utrzymanie istniejących, a to wszystko dzięki lepszemu zarządzaniu ich obsługą.

PRZYKŁADOWE ZASTOSOWANIE W systemie informatycznym odnotowano kupno usługi lub towaru. Niezapłacenie rachunku w odpowiednim terminie powoduje podjęcie akcji wysłania ponaglenia. Jeśli system nie odnotuje wpływu pieniędzy w odpowiednim czasie, spróbuje podjąć próbę przypomnienia klientowi o tym fakcie, np. automatycznie drukując korespondencję do wysyłki, wysyłając SMS itp. Jeśli okaże się, że np. ponaglenie nie przyniosło skutku, system klasy CRM może dodać takiego klienta do kolejki rozmów telefonicznych pracownika przedsiębiorstwa lub powiadomić prawnika przedsiębiorstwa z prośbą o wszczęcie postępowania sądowego. Z drugiej strony możliwe jest także zautomatyzowanie wysyłania ofert handlowych (sprofilowanych dzięki zebranym wcześniej danym) czy choćby kartek urodzinowych dla klientów przedsiębiorstwa..

SYSTEM KOMPUTEROWY geolokalizacja

Korzyści Zakład Kamieniarski

Koszt pozyskania Klienta

Korzyści Klient

Koszt wykonania projektu

Projekt 3D

SIEDEM NAJWAŻNIEJSZYCH KORZYŚCI Z OPROGRAMOWANIA CRM 1. Wzrost przychodów i zysków. 2. Nawiązywanie i poprawa kontaktów handlowych. 3. Elastyczność dzięki skalowalności. 4. Lepsza obsługa klienta. 5. Zwiększona sprzedaż krzyżowa (cross selling) i sprzedaż rozszerzona (up-selling) dla istniejących klientów. 6. Dostępność informacji ułatwiających kluczowe decyzje. 7. Profilowanie klientów oraz lepszy marketing docelowy. Zapraszamy do odwiedzenia naszej strony internetowej www.wiecznapamiec.pl, a następnie dokonania rejestracji w „Strefie producenta”, aby uzyskać dostęp do bezpłatnego miesięcznego systemu subskrypcji zleceń i dostępu do panelu administracyjnego CRM. Klienci zamawiający realizację projektu nagrobka, na podstawie geolokalizacji, umieszczani są w bazie zleceń dostępnych dla zakładów kamieniarskich, które dołączyły do naszej sieci. Oferowany przez nas model biznesowy jest modelem B2B, który pozwala Państwu czerpać korzyści z nowoczesnych technologii bez konieczności inwestowania własnych środków na badania i rozwój technologii szytej na miarę dla branży kamieniarskiej. Dzięki wieloletniemu doświadczeniu w branży internetowej oraz międzynarodowym kontaktom stworzyliśmy pionierskie rozwiązanie, które zyskało uznanie w oczach polskiego wiodącego holdingu finansowego oraz specjalistów oceniających projekty w ramach programu Unii Europejskiej dotyczącego rozwoju innowacyjnej gospodarki w naszym kraju. Zapraszamy do zapoznania się z możliwościami naszego systemu projektowania na stronie www.wiecznapamiec.pl 

Klient WIECZNA PAMIĘĆ SP. K. www.wiecznapamiec.pl www.wiecznapamiec.pl/kamieniarz tel. 801 044 077 (infolinia dla tel. stacjonarnych) e-mail: biuro@wiecznapamiec.com

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

TECHNOLOGIE

Boczkarka Comanduli Luxa

KONGLOMERATY MARMUROWE Botticino, Brecia Aurora Rosso Asiago, Polare, Rigel Bianco Ambra

GRANITY

Star Galaxy, Yellow Pink Bianco New Cristal Maple Red

- z rodziny “OMEGA” (fazy, ćwierć wałek i pół wałek, kapinosy, nacięcia na schodach), - rok produkcji 2010, - stan idealny (mało przepracowanych godzin). CENA

NEGOCJACJI

Kontakt: 601 238 081 biuro@expodem.com.pl

MARMUR Brecia Sarda

Slaby, płytki, wyroby gotowe Sprzedaż, obróbka i montaż kamienia

Miłaków 8, 26-225 Gowarczów, tel.: 692 534 433, 48 67 24 386, fax: 48 67 24 386 e-mail: marmorkos@wp.pl www.breciasarda.pl, www.marmor.pl

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

KAMIEŃ NATURALNY STEGOS CZĘŚĆ 55

Komety – konkrecje

Komin – 1) k. krasowy – nieco subiektywny termin określający pionowe kanały () krasowe, ale te biegnące „w górę” (a co, jeśli do k. krasowego zajrzymy od góry? – wtedy staje się studnią), może łączyć poziomy jaskiń

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

) Klasyczna kometa z niebieskimi warkoczami jonowymi oraz pięknie oświetlonym białym – pyłowym. ) Widok zewnętrzny i przekrój polimetalicznej konkrecji z dna Oceanu Spokojnego – być może już za kilka lat nowego źródła cennych metali.

FOT. ARCHIWUM AUTORÓW (2), STASELNIK / CC BY-SA 3.0

Komety – niezwykłe ciała niebieskie – można powiedzieć, że w zasadzie są to () planetoidy o rozmiarach zazw. kilku-kilkunastu km, „ulepione” z lodu (wodnego i CO2, z domieszkami zestalonego metanu i amoniaku), z odłamkami skalnymi (krzemianowymi), a także ze znaczną ilością bardzo ciemnej substancji organicznej; poruszają się po bardzo wydłużonych orbitach i stopniowo zbliżając do Słońca, zaczynają się topić i sublimować, w rezultacie wokół wspomnianego ciała tworzy się rodzaj atmosfery, tzw. koma średnicy rzędu 100 tys. km, ale co najciekawsze (i najpiękniejsze) budujące komę cząstki gazów i pyłu są porywane wiatrem słonecznym, formując warkocz – niekiedy dwa albo kilka warkoczy, te struktury mogą rozciągać się na miliony kilometrów i, gdy są dobrze widoczne gołym okiem, stają się największą atrakcją nocnego nieba; znane są k. okresowe – wracające w pobliże Słońca co określoną ilość lat (od 3,3 roku, jak k. Enckego, po setki albo tysiące lat); najbardziej znane są chyba k. Halleya (od nazwiska odkrywcy okresowego charakteru tych zjawisk), Shoemaker-Levy 9 (która w 1994 r. zderzyła się z Jowiszem), czy Hyakutake i Hale-Bopp (które rok po roku – 1996, 1997 – można było obserwować gołym okiem); te piękne zjawiska astronomiczne od tysiącleci uznawane były za znaki zapowiadające nieszczęścia (wojny, zarazy, śmierć wielkich ludzi, np. Juliusza Cezara); dlaczego w Stegosie piszemy o k.? – z powodu ukraińskiego (zwanego granitem) gabra Kometa Black, oczywiście zbieżność nazw jest przypadkowa; nazwa z gr. komē – włosy na głowie, warkocz.

Katarzyna D. Zagożdżon Paweł P. Zagożdżon

) Symetryczne, głębokie wyrobisko kopalni diamentów Mir w Jakucji – wynik prowadzenia wydobycia w tzw. kominie kimberlitowym.

albo jaskinie z powierzchnią ziemi; 2) k. wulkaniczny – cylindryczny przewód wulkaniczny nieczynnego () wulkanu, wypełniony stwardniałym materiałem wulkanicznym, zazw. zastygłą lawą, ze względu na wysoką twardość takich skał k.w. często są dobrze widoczne w terenie, jako wypreparowane erozyjnie strome wzniesienia (np. Wilcza Góra albo Ostrzyca na Dolnym Śląsku); również – połączenie komory magmowej czynnego wulkanu z powierzchnią ziemi, kanał, którym wznosi się magma; 3) jedna ze słupowych form złóż, wydłużona w pionie, o zaokrąglonym zazwyczaj przekroju poprzecznym, charakterystyczna dla złóż wulkanogenicznych (bazalty, melafiry, porfiry, porfirowe złoża Cu, kimberlitowe złoża  diamentów). Konkrecje – skupienia mineralne o zaokrąglonej formie, występujące w skale osadowej o odmiennym składzie mineralnym lub chemicznym; powsta-

ją w wyniku stopniowego narastania substancji mineralnej wokół jakiegoś ośrodka krystalizacji (ziarno mineralne, skamieniałość), często wykazują warstwowaną budowę; mogą formować się podczas gromadzenia się osadu (k. syngenetyczne), albo po (k. epigenetyczne); k. metasomatyczne powstają w wyniku lokalnego zastąpienia pierwotnej substancji mineralnej inną – wtórną; rozmiary k. mogą być bardzo różne – od kilku mm do kilku m; przykładami są buły krzemienne w wapieniach, skupienia fosforytowe w piaskach i iłach, wapienne tzw. kukiełki lessowe w lessach, czy k. markasytowe w węglu brunatnym; niekiedy mają znaczenie złożowe, jak żelaziste k. sferosyderytowe eksploatowane do lat 70. XX w. w rejonie Częstochowy, albo tzw. k. manganowe na dnach oceanów (w rzeczywistości – bogate złoża polimetaliczne: Mn, Ni, Cu, Co itd., tyle że znajdujące się 3000 – 5000 m pod powierzchnią wody). 

KAMIEŃ NATURALNY MINIMONOGRAFIE

Piaskowce z Osielca

Henryk Walendowski

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

FOT. ARCHIWUM KOPALNI PIASKOWCA OSIELEC

sielec jest wsią położoną na pograniczu Beskidu Żywieckiego i Makowskiego. Administracyjnie leży w powiecie suskim (Sucha Beskidzka), około 6 km na zachód od Jordanowa, przy szosie nr 28 do Makowa Podhalańskiego. Kilkupoziomowy kamieniołom widoczny jest ze wsi w kierunku wschodniego stoku Łysej Góry (630 m n.p.m.). Eksploatację piaskowców rozpoczęli Niemcy w czasie drugiej wojny światowej w celu uzyskania surowca na budowę dróg. Wydobycie kontynuowano po wojnie do roku 1990. Wznowiono je w 2003 roku. Pięć lat później kopalnię przejęły Olsztyńskie Kopalnie Surowców Mineralnych, wchodzące w skład irlandzkiego koncernu CRH. Obecnie Kopalnia Piaskowca Osielec jest pod zarządem Trzuskawica SA z siedzibą pod Kielcami. Eksploatacja złoża odbywa się systemem odkrywkowym za pomocą materiałów wybuchowych na dziewięciu poziomach eksploatacyjnych. Urobek przewożony jest do zakładu przeróbczego, gdzie następuje kruszenie i sortowanie surowca na różne frakcje kruszywa. Jakość produkowanych asortymentów kontroluje na bieżąco laboratorium zakładowe, a także certyfikowane niezależne laboratoria. Budowa geologiczna rejonu Osielca jest dość skomplikowana. Wielka struktura zwana Skibą Osielcową składa się z dwóch przewróconych ku północy siodeł. Południowy skłon

Skiby Osielcowej (o budowie wachlarzowej), na którym występuje złoże, budują piaskowce magurskie należące do południowej facji piaskowców muskowitowych. W jądrze omawianego siodła ukazują się miejscami warstwy inoceramowe i piaskowce typu ciężkowickiego z marglami i rogowcami. W obrębie złoża w Osielcu występują trzeciorzędowe piaskowce magur-

Cechy fizyczne*  Gęstość 2,65 g/cm3  Nasiąkliwość 1,6 WA242  Mrozoodporność 1 F1  Wytrzymałość na ściskanie do 139 MPa  Ścieralność 28,7 LA30 46 MDE50. * Laboratorium Badania Własności Skał i Wyrobów Kamieniarskich AGH 2013

: Widok ogólny Kopalni Piaskowca Osielec

skie wieku eocen-oligocen. Warstwy rozciągają się w kierunku od zachodu na wschód. Jest to największe złoże piaskowców w Małopolsce i jedno z największych w Polsce. Zasoby bilansowe wynoszą 71,5 mln ton. Piaskowce mają dobre i wyrównane parametry fizykomechaniczne. Teren górniczy ma powierzchnię 143,5 ha, obszar górniczy 31,4 ha. Zdolności produkcyjne zakładu górniczego wynoszą ok. 800 000 ton rocznie. Pozostałość z wydobycia składowana jest na hałdach zlokalizowanych na terenie kamieniołomu. Złoże nie jest bloczne, stąd w ofercie są różne asortymenty kruszywa oraz nieregularne bryły. 

KAMIEŃ NATURALNY ZŁOŻA EUROPY

Skały metamorficzne Europy Kamienie architektoniczne w złożach Polski i Europy. Część VIII – pozostałe skały metamorficzne Europy

Jan Bromowicz

GNEJSY - ILOŚĆ ODMIAN BARWNYCH

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

; Barwy i wzorzystość gnejsów (w liczbach) na rynku Unii Europejskiej

FOT. ARCHIWUM FIRMY F.LLI CORBELLI

) Kopalnia alpejskiego gnejsu Serizzo Formazza leżąca w piemonckiej dolinie Val Formazza, należaca do firmy F.lli Corbelli

GNEJSY - ILOŚĆ ODMIAN BARWNYCH

nejsy podobnie jak kwarcyty i migmatyty z racji przyjmowania trwałego poleru są w klasyfikacji kamieniarskiej zaliczane do granitów. Kierunkowe ułożenie często różnie zabarwionych składników gnejsów podnosi ich walory dekoracyjne. Są one najczęściej szare w różnych odcieniach przy braku białych i niewielkich ilościach pozostałych kolorów i poza pojedynczymi przypadkami wyraźnie wzorzyste. Większość znanych na rynku europejskim odmian dekoracyjnych gnejsów znana jest z piemonckiej części Alp. Są to głównie paleozoiczne paragnejsy o barwach szarych i białoszarych znane pod nazwami Serizzo Sempione, Serizzo Antigorio, Beola Bianca, Beola Grigia. W lombardzkiej części Alp w pobliżu granicy ze Szwajcarią wydobywane są szaroróżowe paragnejsy o oczkowej teksturze z dużymi kryształami różowych skaleni o nazwie Serizzo Ghiandone podobne do szarych gnejsów z Piemontu Beola Ghiandonata. Kwarcyty ze złóż europejskich są w większości jednorodne, głównie szare, sporadycznie tylko wzorzyste o barwach zielonych czy też czerwonych. Takie barwne odmiany tych skał występują w Norwegii i Szwecji, na Ukrainie i w Rosji. Z Norwegii znany jest kwarcyt Masi wydobywany na północy w pobliżu miasta Kautokeino przy granicy z Finlandią. Jest prekambryjski, intensywnie zielony o metalicznym połysku, z białym wstęgowaniem. Szwedzki kwarcyt Wasa (Aelvdalen) jest sylurski, o chmurzysto zastępujących się barwach brązowych i czerwonych. Jest wydobywany w regionie Dalarna

WZORZYSTE 20

JEDNORODNE

Z KRAJU

KAMIEŃ NATURALNY

AKTUALNOŚCI w środkowej części kraju. Na Ukrainie znany jest ciem-

wolić na rozsypywanie licy Owrucza na północ od Żytomierza. Jako dekoracyjne pecjalnie wytyczonych, stosowane są też kwarcyty rosyjskie towarzyszące krzycach pamięci. Zmiany woroskim rudom żelaza. h i chowaniu zmarłych Spoza Europy pochodzą wydobywane w Brazylii drobwane jeszcze w tej kanoblastyczne, prekambryjskie, niebieskie kwarcyty o nazwach Azul Imperial i Azul Macaubas. Barwę zawdzięczają ek Sojuszu Lewicyrzadko De- pojawiającemu się minerałowi o nazwie dumortieę zmianami w pochoryt i stąd należą do droższych, a zarazem i poszukiwanych o cmentarzach i materiałów chokamiennych. cu 2013 r. swój projekt, Migmatyty z krajów Unii Europejskiej są notowane zaled; zby Pogrzebowej,wie zło-w 11, niezbyt znanych złożach. Wszędzie są wzorzyMiejsca kiego Stronnictwaste, Lu-najczęściej o barwach czerwonych. Przykładem mogą występowania tu być eksploatowane w północno-wschodniej Norwegii najważniejszych złóż skał się różnią, pierwszy i dostępne na rynku migmatyty Barents Red o purpurometamorficznych ym, drugi – konserwawo-czerwonej barwie. Omawiane skały są szczególnie (innych niż marmury e m.in. zgodę namocno rozreprezentowane na światowych rynkach przez w Europie marłych na przycmenodmiany wydobywane w Brazylii (Gran Violet i Kinawa) gnejsy mięci”. W projekciei w Indiach PSL (Ivory Pink, Multicolor Red i Tiger Skin). kwarcyty żliwy tylko w formie Serpentynity złóż europejskich są notowane w 32 odserpentynity wego, kolumbaryjnego mianach przeważnie wzorzystych, głównie w kolorze łupki KALENDARZ PROMUJE GRANITOWĄ BIŻUTERIĘ pogrzebowe zostaną zielonym, sporadycznie szarym i czarnym. Szczególne steatyty kalenNa wrocławskich targach kamienia Bazalt zaprezentowała ulacjami. ich nagromadzenia są notowane w Turcji Fundacja i we Włoszech. darz na 2015 r. promujący dolnośląski kamień i „Granitową kolekcję” biżutewieszenia wiosną tego rii oferowanej przez Fundację. mi był brak opinii rząKalendarz skierowany jest do instytucji naukowo-badawczych, organizacji Sejmu w najbliższych promocyjnych i turystycznych, hoteli, pensjonatów, restauracji z Dolnemożliwość rozsypania go Śląska – wszystkich, którzy mogą zainspirować swoich gości, współwyznaczonym terenie pracowników, kontrahentów, do zainteresowania się kamienną biżuterią na wprowadzenie do oferowaną przez Fundację Bazalt. Autorką zdjęć jest Małgorzata Fober, ących opłat za miejsce fotografka z Cieszyna, w roli modelki wystąpiła rzeźbiarka Katarzyna Fober. dają to oba projekty), Obie są córkami Jerzego Fobera, rzeźbiarza, komisarza VI Strzegomskiego adzeniu dodatkowych Biennale Rzeźby w Granicie. Za zdjęcia, które trafiły do kalendarza, Małgozebowych, 24-godzinrzata Fober zdobyła III miejsce i wyróżnienie wśród amatorów w konkursie akładał to projekt PSL), International Photo Awards (IPA) w kategorii zdjęć reklamowych produktu. wa do organizacji poNakład kalendarza wynosi 600 sztuk. Nie będzie on dostępny w normalnej wiązanym ze zmarłym sprzedaży, ale można go będzie zdobyć w Galerii zbazaltu.pl, która znajdub węzłami rodzinnymi,  je się na strzegomskim Rynku. (ZAP) 

FOT. M. FOBER / FUNDACJA BAZALT

Ę ZBĘDNY? noczerwony, prekambryjski kwarcyt wydobywany w oko-

W Turcji we wschodniej Anatolii w pobliżu Elazigu wydobywana jest mezozoiczna brekcja serpentynitowa Elazig Visie o barwach czerwonobrązowych z białym kalcytowym użyleniem. We Włoszech znana jest pod nazwą Levanto Rosso jurajska serpentynitowa brekcja z czerwonymi i zielonym fragmentami serpentynitów rozdzielonych białym kalcytem. Jest pozyskiwana w liguryjskiej części Apeninów w pobliżu Bonassoli. Na rynku światowym szczególnie liczne są serpentyntiy pochodzące z Indii, o nazwach Bidasar Brown, Bidasar Greek i Verde Gwatemala. Łupki metamorficzne są stosunkowo licznie reprezentowane (162 odmiany). Znaczna ich większość jest jednorodna i szara. Sporo jest czarnych, zielonych i niebieskich, niewiele czerwonych i różowych. Przeważają wśród nich łupki ilaste lub ilasto-mułowe zwane dachówkowymi,

JA TURYSTYCZNA W WOJ. WARMIŃSKO-MAZURSKIM

(78) / 2014

znajdują się również dioryt, gabro, porfiry i melafiry. Malowniczą teksturą odznaczają się gnejsy i migmatyty. Są też okazy wiśniowych piaskowców kwarcytowych i jasne wapienie krynoidowe. Informacje o rodzaju skał i obszarze macierzystym ich pochodzenia są przedstawione na dwóch tablicach. Na szczególną uwagę zasługuje grupa trzech granitów. Masa głazów wynosi od 8 do 13,5 tony, wysokość około 1,5 m, a obwód każdego z nich przekracza 7 m. Zostały one nazwane imionami darczyńców: Jan, Kazimierz oraz Adam. Kolekcja ta zyskała status pomnika przyrody „Grupa trzech głazów narzutowych w Kurzętniku”. (Regina Kramarska, PIG)  Źródło: Państwowy Instytut Geologiczny

RYS. SAN JOSE / CC BY-SA 3.0”

w Kurzętniku na ziemi pozycję kilkutonowych wanych do Polski przez ynawii – informuje Pańczny. na terenie Zespołu Jagiełły w Kurzętniku. zy narzutowe Skały te wem odmian petrograwanymi formami, będąansportu w lądolodzie. w granitów w kolekcji

Przedsiębiorstwo Kamieniarskie „Grawis” Jarosław Biernacki Nasza reklama na str. 67

98-200 Sieradz, ul. Paszkiewicza 54, tel. 43 822 33 25 tel./fax 43 826 05 68 e-mail: biuro@grawis.pl www.grawis.pl

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

KAMIEŃ NATURALNY 100

ŁUPKI - ILOŚĆ ODMIAN BARWNYCH

o słabym stopniu przeobrażenia, z gładkimi powierzchniami doskonałej podzielności, co 3 do 7 mm. Rzadziej są to łupki o wyższym stopniu metamorfizmu, z kwarcem i łyszczykami, często chlorytowe o podzielności płytowej, stanowiące materiał dla wznoszenia murów, a także do wykładania ścian i układania posadzek. Są też wykorzystywane jako dekoracyjny kamień ogrodowy. Łupki dachówkowe są wydobywane w wielu europejskich państwach zarówno w kopalniach odkrywkowych, jak i podziemnych. Ich złoża są związane ze strukturami waryscyjskimi, a ich wiek zawarty jest między kambrem (Walia) a karbonem (Śląsk Opawski). Największe wydobycie przypada na Hiszpanię, a potem na Niemcy, Francję, Wielką Brytanię i Portugalię. Niewielkie wydobycie ma miejsce w Belgii i Czechach. W Hiszpanii większe kopalnie łupków dachówkowych (Benuza, Odollo, La Bana, S. Pedro de Trones) znajdują się w gminie Encinedo przynależnej do prowincji Leon. W Niemczech duże wydobycie ma miejsce w kopalni Katzenberg w Nadrenii. Steatyty są miękkimi skałami zbudowanymi głównie z talku. Szczególnie pożądana jest w nich zawartość magnezytu polepszająca własności cieplne skały, która głównie jest stosowana do obudowy kominków, niekiedy też jako wykładzina ścienna. W Unii Europejskiej steatyty są wydobywane w Finlandii, np. złoże Mammuttistone, Północna Karelia. E

; Barwy łupków (w liczbach) na rynku Unii Europejskiej

FOT. ARCHIWUM FIRMY F.RANVISA

; Kopalnia steatytu firmy Tulikivi w fińskiej Karelii Północnej

FOT. ARCHIWUM FIRMY TULIKIVI

: Kopalnia łupku firmy Franvisa w hiszpańskiej Galicji

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

KAMIEŃ NATURALNY LITERATURA

Czytasz – więcej wiesz!

en truizm – hasło obowiązuje zawsze i wszędzie. Z myślą o Czytelnikach „NK” przygotowałem poniższy spis – przewodnik przydatny dla chcących poszerzyć swoją wiedzę branżową. Należy ubolewać, że zwartych pozycji w języku polskim, dotyczących kamie-

niarstwa, jest wyjątkowo mało. Część z nich to niemal białe kruki, trudne do zdobycia. Lepiej przedstawia się literatura geologiczna. Sukcesywnie zwiększa się pokrycie Polski mapami geologicznymi i dokumentacjami surowcowymi. Są dostępne pięknie wydane albumy o nekropoliach.

Spis został podzielony na grupy tematyczne, przy czym kryteria wyboru, a także podziału są subiektywne, autorskie. Dla krótkich recenzji niektórych pozycji zastosowano kursywę.

KAMIENIARSTWO 1. Baza danych kamieniarstwa 2014/15. Nagrobki, kamień w budownictwie, zaopatrzenie kamieniarstwa. Wyd. Skivak Press. Poznań, ss. 370. www.rynekkamienia.pl 2. Chrząszczewski Wacław (2004): Obróbka mechaniczna i obrabiarki do kamienia. Wyd. h.g. Braune, Jawor, Książka jest efektem ponad 40-letniej pasji i pracy zawodowej Autora w przemyśle kamienia budowlanego. Zawiera szczegółowe opisy i warunki stosowania podstawowych narzędzi (m.in. pił trakowych, diamentowych tarcz tnących, wierteł), podstawowe operacje technologiczne (m.in. piłowanie, rozcinanie, szlifowanie) oraz omówienie obrabiarek do kamienia począwszy od historycznych stosowanych w XV wieku, na tych z XXI wieku kończąc. Materiały zgromadzone w książce są zbiorem praktycznych informacji ułatwiających podjęcie decyzji o budowie bądź modernizacji zakładu, zakupie, wymianie obrabiarek lub narzędzi. 3. Czeżowski Antoni (1946): Kamieniołomy. Obróbka i przeróbka kamienia. Tom I. Warszawa, ss. 275. Treść: 1. Podział skał rodzimych. 2. Rozmieszczenie łomów kamieni naturalnych w Polsce (z Kresami Wschodnimi włącznie! – przypis redakcji) – i ich charakterystyka. 3. Podział materiałów kamiennych według przeznaczenia. Charakterystyka polskich złóż kamiennych. 4. Wydoby-

wanie kamienia w kamieniołomach. 5. Wiercenie otworów w kamieniu. 4. Czeżowski Antoni (1947): Kamieniołomy. Obróbka i przeróbka kamienia. Tom II. Warszawa, ss. 327. Treść: 6. Roboty strzelnicze. 7. Maszynowa obróbka kamieni. 8. Wytwórnie tłucznia i grysów. 9. Warsztaty naprawcze. 10. Rozplanowanie miejsc roboczych, handlowe prowadzenie przedsiębiorstwa i organizacja pracy. 5. Czeżowski Antoni (1948): Kamieniołomy. Obróbka i przeróbka kamienia. Tom III, Warszawa , ss. 336. Treść: 11. Materiały kamienne na Ziemiach Odzyskanych (uzupełnienie tomu I). 12. Bezpieczeństwo pracy w kamieniołomach. 13. Za-

łączniki: wyniki badań laboratoryjnych, polskie normy, przepisy BHP, obliczanie kosztów prowadzenia kamieniołomu. 6. Jundrovsky R. (2015): Kamieniarstwo. Współczesne spojrzenie na tradycję. Arkady Sp. z oo., Warszawa. Uwaga: Recenzja tej książki ukazała się w NK nr 81 7. Tyrowicz Tadeusz (1952): Kamieniarstwo. Obróbka ręczna. Związek Izb Rzemieślniczych. ss. 156. Podręcznik - biały kruk – źródłowa pozycja dla prawie dwóch pokoleń kamieniarzy w Polsce! 8. Tyrowicz Tadeusz (1956): Kamieniarstwo. Technologia surowca kamieniarskiego. Wyd. Budownictwo i Architektura. Warszawa, ss. 253

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

Henryk Walendowski

KAMIEŃ NATURALNY

9. Wilcke Horst, Thunig Wolfgang (1987): Kamieniarstwo. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, ss. 350 10. Wojeński Jan (1976): Technika liternictwa. Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, ss. 330. Podręcznik – wykład wybitnego specjalisty. SUROWCE KAMIENNE, KAMIEŃ W ARCHITEKTURZE 11. Atlas kamieni do ogrodu (2004): Wyd. h.g. Braune, Jawor 12. Atlas kamieni naturalnych (2008). Wyd. h.g. Braune, Jawor 13. Baza danych kamieniarstwa 2014/15. Nagrobki, kamień w budownictwie, zaopatrzenie kamieniarstwa. Wyd. Wyd. Skivak Press. Poznań, ss. 370. www.rynekkamienia.pl 14. Bolewski Andrzej, Gruszczyk Hubert (1989): Geologia gospodarcza. Wyd. Geologiczne, Warszawa 15. Bolewski Andrzej, Parachoniak Włodzimierz (1982): Petrografia. Wyd. Geologiczne Warszawa, ss. 643 16. Bulakh A.G. i inni (2005): Ekspertiza kamnia w pamiatnikach architektury. Wyd. Nauka. Sankt Petersburg, ss. 200 (w języku rosyjskim). Bogato ilustrowana praca zbiorowa o renowacjach kamiennych fasad i rzeźb zabudowy Sankt Petersburga. 17. Bulakh A.G.: Kamiennoje ubranstwo Peterburga. Etiudy o raznom. Wyd. Sudarynia, Sankt Petersburg, ss. 152 (w języku rosyjskim). Źródłowa pozycja o bogatym kamiennym wystroju zabudowy miasta. 18. Bulakh A.G., Abakumowa N.W., Romanovsky J.W. (1984): St. Petersburg. A history of Stone. Wyd. St. Petersburg University Press. St. Petersburg, ss. 174 (w języku angielskim). Opis najciekawszych obiektów dawnej kamiennej architektury miasta począwszy od wczesnego baroku. Mapy i wiele ilustracji. 19. Czarnocki Jan (1952): Marmury świętokrzyskie. Wyd. Państwowego Instytutu Geologicznego, Warszawa, ss. 34 20. Czernicka-Chodkowska Danuta (1983): Zabytkowe głazy narzutowe na obszarze Polski. Katalog w 4 tomach. Wyd. Geologiczne, Warszawa

21. Dziedzic Kazimierz i in. (1979): Surowce mineralne Dolnego Śląska. Wyd. PAN, Wrocław, ss. 510 22. Fersman A. (1950): Wspomnienia o kamieniu. Książka i Wiedza, Warszawa, ss. 95. Interesujące gawędy o kamieniach znanego rosyjskiego geologa. 23. Fleszarowa R., Koziński W., Kardymowiczowa I. (1956): Kamień w służbie człowieka. Wyd. Geologiczne, Warszawa 24. Gągol Jerzy i in. (1996): Kamienie budowlane w Polsce. Wyd. PIG Warszawa - Kielce, ss. 95 25. Gągol Jerzy i in. (1998): Kamień naturalny w budownictwie. Konferencja naukowa towarzysząca III Międzynarodowym Targom Kamienia i Maszyn Kamieniarskich Interkamień ’98. Wyd. PIG, Warszawa - Kielce, ss. 54 26. Gruszczyk Hubert (1984): Nauka o złożach. Wyd. Geologiczne, Warszawa, ss. 532 27. Kamieński M., Skalmowski W. (1957): Kamienie budowlane i drogowe. Wyd. Geologiczne, Warszawa 28. Katalog kamienia (1975): Wyd. Kombinat Kamienia Budowlanego Kambud, Kraków, ss. 177 29. Kopczyński Kazimierz, Skoczylas Janusz (2006): Kamień w religii, kulturze i sztuce. Wyd. Naukowe UAM, Poznań, ss. 148 30. Koszarski Włodzimierz (1963): Bogactwa mineralne Dolnego Śląska. PZWS, Warszawa, ss. 132. Praca popularnonaukowa, obecnie częściowo zdezaktualizowana. 31. Kozłowski Stefan (1986): Surowce skalne Polski. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, ss. 543. Źródłowa, ważna pozycja, napisana przez bardzo znanego profesora (także ministra ochrony środowiska w latach 1991-92). Mapy, fotografie, tabele cech fizycznych i mechanicznych różnych skał, obszerna literatura, skorowidz rzeczowy. 32. Lorenc Marek, Mazurek Sławomir (2007): Wykorzystać kamień. Wyd. JASA, Wrocław, ss. 247. Książka traktująca szeroko problematykę kamienia naturalnego ze szczególnym uwzględnieniem zastosowań praktycznych. Wiele dobrych ilustracji.

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

KAMIEŃ NATURALNY

33. Maślankiewicz K. (1982): Kamienie szlachetne. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, ss. 396 34. Mueller Friedrich (2006): INSK – Die internationale Steinkartei fur den aktuellen Markt. Wyd. Ebner, Ulm (w języku niemieckim) 35. O’Connor Ron (2013): Stone masonry restoration handbook. Wyd. CreateSpace, s. 160 (w jęz. angielskim) 36. Oskołkow W.A. (1991): Oblicowocznyje kamni miestorożdienij SSSR. Wyd. Niedra, Moskwa (w języku rosyjskim). Opis kamieniołomów w granicach dawnego ZSRR. 37. Państwowy Instytut Geologiczny (2009): Baza danych. Złoża kamieni budowlanych. Wyd. Geologiczne, Warszawa 38. Państwowy Instytut Geologiczny (2014) Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych. Wyd. PIG, Warszawa Najnowsza obszerna praca o złożach kamieni budowlanych z podziałem na złoża eksploatowane, perspektywiczne, rezerwowe i zaniechane. Zasoby poszczególnych złóż. 39. Pastuszka M., Ptasiński J. (1982): Eksploatacja kopalin. Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 40. Rajczyk Jarosław (1997), Technologia robót kamieniarskich. Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej. Częstochowa 41. Sachanbiński M. (1984): Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych. Wyd. Geologiczne, Warszawa, ss. 237. Cenny poradnik dla zawodowych zbieraczy, jak i hobbystów. 42. Skoczylas Janusz, Żyromski Marek (2005): Symbolika kamienia jako elementu procesu legitymizacji władzy w cywilizacji europejskiej. Wyd. Naukowe UAM, Poznań, ss. 180 43. Smirnow W. (1986): Geologia złóż kopalin użytecznych. Wyd. Geologiczne, Warszawa 44. Smulikowski Kazimierz (1994): Droga po kamieniach. Warszawa. Wspomnienia profesora geologii (19001987) znanego z urozmaiconego, ciekawego życia. 45. Sylwestrzak H., Kachnic J. (2010): Kamienne tworzywo sztuki. Wyd. Naukowe. Toruń. Treść obejmuje zagadnienia z dziedziny mineralogii i petrografii przedstawione przystępnie przez kompetentnych, znanych autorów. Zdecydowanie polecam zainteresowanym. 46. Sylwestrzak H. (1989): Od krzemienia do piezokwarcu. PWN, Warszawa. Godna polecenia pozycja poszerzająca wiedzę.

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

47. Symes R.F. (1991): Skały minerały. Wydawnictwo Arkady Warszawa 48. Śliżewski W., Salski W., Werner Z. (2005): Polscy geolodzy na pięciu kontynentach. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, ss. 528. Bogato ilustrowane wspomnienia, opisy i refleksje naszych geologów pracujących na kontraktach zagranicznych w latach 1963 – 2004. Fotografie, mapy, wykaz uczestników prac geologicznych. 49. Świętnicka-Goldsztejn Ewa (1985): Surowce węglanowe Gór Kaczawskich. Wyd. Geologiczne, Warszawa, ss. 93. Opis 13 złóż wapieni krystalicznych i dolomitów z oceną zasobów. 50. Sygietyńska Hanna (1978): Kamień w architekturze i rzeźbie Warszawy. PWN, Warszawa, ss. 143 51. Tatarkiewicz Władysław (1953): Czarny marmur w Krakowie. Polska Akademia Umiejętności Kraków, ss. 73. Niezwykle rzetelnie przedstawiona historia kamieniołomów dębnickich. Źródłowa praca profesora - legendy. 52. Thiele R.: Steinmetzarbeiten in der Architektur (1957). Wyd. Fachbuchverlag Leipzig (pozycja w języku niemieckim) 53. Trembecki Adam S. (1974): Szacowanie zasobów złóż surowców mineralnych mineralnych. Wyd. Geologiczne, Warszawa 54. Wanetschek Margaret i Horst (2000): NaArchitektur turstein und Architektur. Bogato ilustrowana, wartościowa książka o kamieniu w architekturze (w języku niemieckim) 55. Wielgomas Longin i in. (1981): Surowce mineralne województwa częstochowskiego. Wyd. Geologiczne, Warszawa, ss. 211 56. www.rynekkamienia.pl/go.live.php/PL-H383/wyszukiwarka-kamieni.html 57. www.nowykamieniarz.pl/baza kamienia/wyszukiwanie. Godna polecenia wyszukiwarka kamieni budowlanych z całego świata. 58. Zawarzin A.A., Grigorevoj L.N. (1961): Kamen (Katałog otdełocznych materiałow i izdielij). Wyd. Gosudarstwiennoje Izdatielstwo Litieratury po stroitielstwu. Moskwa (w języku rosyjskim). Wydobycie, obróbka i zastosowanie kamieni z europejskiej części byłego ZSRR.

W drugiej części „kamieniarskiej bibliografii” opublikujemy listę wartych poznania przewodników, map geologicznych i słowników, opracowań dotyczących sztuki cmentarnej, magazynów i portali, które warto śledzić oraz muzeów geologicznych wartych odwiedzenia 

MASZYNY KAMIENIARSKIE

PŁOMIENICA MAEMA

PIŁY MOSTOWE GMM

GROSZKOWNICA MAEMA

WIELOLINA SOCOMAC

SEGMENTY ABRA IRIDE

DIAMENTY JFD

SZCZOTKI DIAMENTOWE I KORUNDOWE

GŁOWICE POLERSKIE FIRMY COMES - WYŁĄCZNY PRZEDSTAWICIEL NA POLSKĘ WRAZ Z AUTORYZOWANYM SERWISEM

WYSOKIEJ JAKOŚCI NARZĘDZIA DLA KAMIENIARSTWA segmenty szliﬁerskie: syntetyczne i magnezytowe l głowice polerskie l szczotki do antykowania l piły linki diamentowe l segmenty diamentowe l środki chemiczne do żywicowania, zabezpieczenia i przyciemniania kamienia 58-150 Strzegom, ul. Koszarowa 7, tel. 603 891 257, 604 07 87 31 tel./fax 74 855 03 93 e-mail: biuro@euroarss.pl, www.euroarss.pl

Światowa jakość COBALM Piły CNC oraz centra obróbcze

Ploter tnący MIMAKI CG60SR

Folia do piaskowania

Oferujemy folie do piaskowania

Linki

monoliny i wieloliny w naszej ofercie Dia-Linka 8 mm 37P Granit Multi Dia-Linka 8.8mm 37P Dia-Linka 7,3 mm 40P Granit Multi

WEHA sp. z o.o. - ul. Armii Krajowej 31, 58-150 Strzegom tel. +48 662 332 912, e-mail: weha@weha.pl

w rozsądnej cenie Przemysłowe Laserowe Urządzenie Pomiarowe Model LT - 2D / 3D to nastęny krok ewolucyjny w stosunku do modelu LT - 55 XL. Dla prostych elementów takich jak blat kuchenny, działa on jak model LT - 55 XL. Natomiast nowy model doskonale się sprawdza podczas pomiarów backsplash, ścian, sufitów, kabin prysznicowych czy innych elementów. Przez pociągnięcie zatyczki, LT - 2D3D porusza się wzdłuż swojej pionowej osi i umożliwia pomiar 3D. Oprogramowanie eksportuje zarówno pliki 2D DXF/DWG jak i pliki 3D w zależności od potrzeb. Kiedy w 2005 r. zaczęto sprzedawać LT - 55 Laser Templator, stał się on bardzo popularnym rozwiązaniem dla prężnie działających firm kamieniarskich zajmujących się produkcją blatów kuchennych czy łazienkowych, parapetów, itp.

POMIAR

 możliwość pomiaru 2D oraz 3D,  kompletny pomiar pomieszczeń (ściany, posadzki, sufity),  pomiar ścian z odległości (bez adapterów),  uproszczony pomiar pionowych elementów,  kontrola poziomu oraz płaszczyzn.

URZĄDZENIE

 12 miesięczna gwarancja,  w zestawie z tabletem Windows oraz drugą licencją do pracy,  żywotność baterii lasera wynosząca 30 godzin,  żywotność baterii tabletu wynosząca 8 godzin,  w zestawie z podręczną walizką na kołach oraz stojakiem z regulacją wysokości.

OPROGRAMOWANIE

 tworzenie plików DXF/DWG, PDF & CSV,  możliwość złożenia podpisu przez klienta bezpośrednio

na tablecie, oprogramowania,  dożywotnia aktualizacja oprogramowania;  oprogramowanie w 16 językach,  kompatybilny z Moraware’s Job Tracker.

INNE CECHY

 szkolenie na miejscu u klienta oraz wsparcie telefoniczne,  nie wymaga konserwacji czy kalibracji.

adam.radziun@weha.pl, tel. 74 855 32 51 w. 29, kom. 666 022 200 adam.radziun@weha.pl, 32kom. 51 w.662 29, 332 kom.912 666 022 200 weha@weha.pl, tel. 74 855tel. 32 74 51 855 w. 30,

www.weha.pl www.weha.pl

TECHNOLOGIA PRODUCENCI – PROMOCJA

5-osiowy gigant do obróbki kamienia

loki, kolumny czy grube płyty kamienne stanowią wyzwanie nawet dla największych obrabiarek, ale nie dla Master 850/1200 – największego centrum obróbczego w ofercie Intermac. Model ten, wyposażony w bardzo wysoką oś Z, pracuje już w Polsce. Pierwsza tego typu maszyna trafiła do firmy Dariusza Łotowskiego w Dzikich koło Białegostoku. Już wkrótce kolejne zamontowane zostaną w zakładach w województwach małopolskim i dolnośląskim. Dzięki wprowadzeniu do oferty nowej generacji maszyn sterowanych numerycznie Master 850 firma Intermac wypełniła lukę, która wytworzyła się na rynku w ostatnich latach. Przedsiębiorstwa kamieniarskie coraz częściej pytały o możliwość obróbki coraz to grubszych płyt. Żadna inna firma – poza włoskim liderem – nie zareagowała tak szyb: Intermac Master 850 ko na potrzebę rynku. Było to wyzwanie nie tylko ze względu na konieczność stworzenia potężnej gabarytowo konstrukcji, lecz także zachowania, a nawet zwiększenia precyzji obróbki charakterystycznej dla mniejszych maszyn z oferty Intermac. Inżynierowie pracowali w celu zagwarantowania, że poddana obróbce bryła surowca – nawet przy realizacji najbardziej skomplikowanych kształtów – nie zostanie uszkodzona, lecz przyniesie właścicielowi zakładu spodziewane zyski. Pod numerem 850, jakim jest opatrzony ten model, kryje się wysokość osi Z – 850 mm. Dzięki pracy także w pozostałych czterech osiach jest w stanie obrobić kamienne bloki czy kolumny, a nawet wykonać wannę z marmuru lub szkła. Master 850 został wyposażony w wielkogabarytowy stół obróbczy, który z powodzeniem wytrzyma ciężar formatowanego bloku kamiennego i zapewni jego stabilne ułożenie podczas precyzyjnych ruchów pił i frezów. Narzędzia montowane są na wzmocnionych stożkach ISO 50, osadzone na inteligentnej głowicy, gotowej realizować najbardziej wyszukane zadania.

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

Tak też jest w przedsiębiorstwie Dariusza Łotowskiego, który prowadząc firmę kamieniarską z ponadpółwieczną historią, zdecydował się na zakup potężnego włoskiego centrum, które do zakładu pod Białymstokiem dostarczyła firma Mekanika. – Od kilkunastu lat, obok nagrobków granitowych, z którymi kojarzona była dotąd firma, wykonujemy różne elementy wyposażenia wnętrz: blaty, schody, parapety. Rosnącą i coraz bardziej znaczącą część działalności stanowią zamówienia na wykonanie granitowych blatów kuchennych czy eleganckich marmurowych łazienek – mówi Renata Łotowska, współwłaścicielka firmy. W przypadku takich realizacji zakład korzysta z najwyższej jakości kamienia sprowadzanego z najdalszych zakątków świata: Indii, Brazylii, Włoch, Szwecji, Finlandii i Francji. Największą popularnością cieszą się granity i marmury z Indii, Włoch, ekskluzywne z Brazylii i Madagaskaru. – Sukcesywnie poszerzamy współpracę z architektami krajobrazu, projektantami wnętrz mieszkań, domów jednorodzinnych i dużych obiektów. Jesteśmy otwarci na kolejne wyzwania, także te nietypowe, bo teraz dzięki maszynie Master 850 możemy je zrealizować – mówi Renata Łotowska. W wielu przypadkach konieczna jest obróbka kilku płyt naraz bądź też frezowanie i polerowanie bardzo grubych formatek. To dlatego Dariusz i Renata Łotowcy zdecydowali się na jeden z największych modeli w ofercie lidera w technologii obróbki kamienia firmy Intermac – Master 850. RZEŹBI, ŻŁOBI O modelu Master 850 mówi się, że to „rzeźbiarz wodotrysków”. Nie tylko dlatego, że powstają na nim podziwiane w świecie architektury kamienne fontanny, lecz przede wszystkim ze względu na opcjonalną (również sterowaną numerycznie) tokarkę, która rozszerza zakres możliwości obróbczych maszyny do tworzenia monumentów, kolumn, donic, a nawet rzeźb w wysokim stopniu złożoności.

FOT. ARCHIWUM FIRMY MEKANIKA

Master 850 – Michał Anioł wśród CNC

TECHNOLOGIE

ELASTYCZNIE Z AUTOMATU Warto zauważyć, że na rynku pojawiają się kamienie z całego świata, o różnych kolorach, fakturach, grubościach, a miejsca ich zastosowania są coraz bardziej zaskakujące. Dlatego Dariusz Łotowski poszukiwał maszyny elastycznej, pozwalającej na szybką zmianę programu produkcyjnego czy obrabianego surowca, a także precyzyjnej i niezawodnej, w której można zastosować zróżnicowane narzędzia obróbcze. Inwestycji przyświecała idea zakupu maszyny maksymalnie zwiększającej możliwości produkcyjne firmy, aby skomplikowane, zaawansowane kształty mogły być wykonywane w cyklu automatycznym. Zamysłem właściciela jest wprowadzenie na rynek nowych produktów powstałych z połączenia np. kamienia i szkła. – Obecnie 80 proc. naszej produkcji wciąż stanowią nagrobki. Jednak w tej dziedzinie mamy do czynienia zarówno z klientami szukającymi prostych, wręcz minimalistycznych kształtów, jak i zainteresowanymi wyszukanymi realizacjami wykona-

Centrum obróbcze korzysta z wierteł i frezów wysokości do 450 mm oraz tarcz tnących średnicy do 625 mm (Master 850) lub 1000 mm (Master 1200). Co ważne, wymiana narzędzi z magazynku (w tym tarcz pił) odbywa się całkowicie automatycznie.

nymi z grubych elementów – mówi Dariusz Łotowski. – Do tej pory nietypowe, pracochłonne realizacje byliśmy w stanie wykonać ręcznie lub na półautomatycznych maszynach. Ale trwało to znacznie dłużej, wymagało dużego nakładu pracy i efekt nie zawsze był wystarczająco dobry, porównywalny z centrum 5-osiowym. W przypadku osi A Mastera 850 producent zaoferował uchylność głowicy na poziomie +/100 stopni oraz nielimitowany obrót osi C, co znacznie usprawni wykonywanie skomplikowanych elementów – dodaje. WIELKOŚĆ MA ZNACZENIE Obróbka dużych i ciężkich płyt wymaga specjalnej konstrukcji maszyny. Stół z polem obróbczym o wymiarach 4,2 x 2,7 m wykonany jest z rektyfikowanego aluminium. Załadowanie surowca, nawet tego o wyjątkowo dużych gabarytach i ciężarze, nie jest trudne. Stół jest lekko obniżony, a dostęp do niego jest możliwy ze wszystkich stron, co jest ułatwieniem dla operatora wózka widłowego czy suwnicy. Takie rozwiązanie doceni również operator maszyny, któremu ułatwiono dostęp do pojemnego, liczącego 59 miejsc magazynu narzędzi.

FOT. ARCHIWUM FIRMY MEKANIKA (4)

Nie codziennie jednak otrzymujemy zlecenia na kamienne monumenty. Czy w zakładzie kamieniarskim potrzebne jest centrum obróbcze o aż tak dużych możliwościach i czy zostaną one w pełni wykorzystane? – Nasze doświadczenie pokazuje, że zakup urządzenia, które zaspokaja bieżące potrzeby firmy, może bardzo szybko okazać się inwestycją niewystarczającą i w niedalekiej przyszłości konieczne są nakłady na kolejne w maszyny podobnego typu. Zakup urządzenia zawansowanego technologicznie, o możliwościach większych niż aktualne wymagania, jest związany co prawda z większym zaangażowaniem środków finansowych i kadry w inwestycję, ale ustawia nas krok przed konkurencją. Dlatego zdecydowaliśmy się kupić jedno z największych i najbardziej wydajnych – mówi Renata Łotowska. – Możemy z optymizmem spoglądać w przyszłość i bardziej elastycznie planować rozwój firmy – dodaje.

: Master 850 może obrabiać cienkie i grube płyty a nawet bloki. Doposażona w tokarkę pomaga w produkcji kolumn, tralek i innych elementów rzeźbionych.

SZEROKIE SPEKTRUM NARZĘDZI Centrum obróbcze korzysta z wierteł i frezów wysokości do 450 mm oraz tarcz tnących średnicy do 625 mm (Master 850) oraz 1000 mm (Master 1200). Co ważne, wymiana narzędzi z magazynku (w tym tarcz pił) odbywa się całkowicie automatycznie, zapewniając nie tylko szybkie przejście do nowego zadania obróbczego, ale przede wszystkim całkowite bezpieczeństwo operatora. To aspekt, który brali pod uwagę państwo Łotowscy, decydując się na zakup Master 850. Automatyzacja i bezpieczeństwo pracy są w branży kamieniarskiej ważnym kierunkiem zmian. Eliminuje się przez to nie tylko częstotliwość wypadków przy pracy, ale także polepsza jej jakość, a w konsekwencji również jakość oferowanych produktów czy usług.

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

TECHNOLOGIA

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

Oprogramowanie nie służy jedynie do sterowania maszyną, zmiany narzędzi w magazynku, wprowadzania parametrów obróbki. Jest również przydatnym narzędziem w codziennym zarządzaniu firmą. Znajdziemy w nim bowiem statystyki dotyczące czasu pracy, wydajności urządzenia, pozwalające na zebranie danych potrzebnych w planowaniu produkcji i podejmowaniu innych decyzji biznesowych. – Ważnym atutem maszyny jest praca w trybie multitasking – wiele parametrów obróbki można zmieniać nawet w trakcie pracy maszyny, bez konieczności jej zatrzymania – dodaje Paweł Szczepanik.

ne w inne miejsce i pomiar może być kontynuowany bez ograniczeń. – To świetny sposób na zebranie danych u klienta, np. podczas pomiaru kuchni czy łazienki, w której wykonamy blaty kamienne – mówi Renata Łotowska. – Dzięki automatycznemu zapisowi w pliku typu CAD wynik pomiaru możemy bezpośrednio przekazać na centrum obróbcze Master 850 jako gotowy plik wykonawczy bez obawy, że coś zostanie pominięte, pomylone. To samo dotyczy projektów w formacie CAD, które otrzymujemy od naszych klientów. Jak sprawdziliśmy, urządzenie z powodzeniem wspiera projektowanie napisów na na-

RYS. ARCHIWUM FIRMY MEKANIKA

ELIMINACJA PRACY RĘCZNEJ Produkcja nagrobków na centrum obróbczym Master 850 jest całkowicie zautomatyzowana. Nie wymaga także ręcznego polerowania kamienia. Skomplikowane zadania projektowe wykonuje komputer. Efekty pracy Master 850 nie byłyby tak spektakularne, gdyby nie wsparcie zaawansowanego oprogramowania komputerowego bSolid opartego na bibliotece CAD. Jest to system projektowania i tworzenia zadań obróbczych oparty na silniku o największej na rynku mocy obliczeniowej. Pozwala on na uruchomienie symulacji obróbki i sprawdzenie w rzeczywistości poprawności wprowadzonych parametrów, zanim rozpoczniemy produkcję. Unikamy w ten sposób pomyłek, niepotrzebnego stresu, reklamacji i straty surowca. To buduje ogromną przewagę nad konkurencją zarówno w zakresie szybkości realizacji zleceń, jak i możliwości przyjęcia do realizacji bardzo skomplikowanych wzorów. – Dostarczając maszynę do klienta, zawsze w ramach kompleksowej usługi oferujemy również szkolenie dla operatora maszyny – mówi Paweł Szczepanik z firmy Mekanika, która dostarczyła centrum do zakładu w Dzikich. – Dla zakładu kamieniarskiego państwa Łotowskich przygotowaliśmy na życzenie inwestora dwuetapowe szkolenie. W pierwszym etapie przeszkoliliśmy operatorów w zakresie obróbki trzyosiowej, a w kolejnym etapie wprowadzimy moduł dotyczący obróbki pięcioosiowej, która pozwala realizować nawet rzeźby, fazowanie czy bardzo nietypowe kształty. Ponieważ w przypadku Master 850 mamy do czynienia z całkowicie zautomatyzowanym centrum obróbczym, zadania operatora ograniczają się właściwie do załadowania materiału i obsługi komputera. Intermac, decydując się na wyposażenie maszyny w komputer z systemem Windows, wykonał bardzo przyjazny gest w kierunku pracowników zakładów kamieniarskich, dla których opanowanie obsługi programu sterującego w tym systemie jest znacznie łatwiejsze. Nie bez znaczenia jest też duży, 19-calowy kolorowy ekran, na którym steruje się pracą.

) Schemat maszyny Intermac Master 850/1200 niewyposażonej w tokarkę

PROLINER Nowa inwestycja w zakładzie objęła zakup nie tylko Master 850, lecz także kilku innych maszyn i urządzeń. Jednym z nich jest przenośny system do pomiaru cyfrowego Proliner 8 3D z obrotową głowicą wyposażoną w procesor z zainstalowanym oprogramowaniem do obróbki danych. Pomiary realizuje się za pomocą metalowego wskaźnika, znajdującego się na końcu przewodu o długości 7,5 metra. Za pomocą urządzenia w łatwy sposób oznaczymy punkty, które są natychmiast konwertowane do cyfrowego pliku DXF czy DWG. Proliner może mierzyć proste, krzywoliniowe oraz złożone kształty. Każdy obiekt może być wymiarowany w pozycji poziomej, pionowej lub pochyłej. Po wyznaczeniu punktów referencyjnych urządzenie może zostać przestawio-

grobkach, dzięki możliwości idealnego odwzorowania tablicy napisowej. Dzięki nowoczesnemu parkowi maszynowemu, zaawansowanym technologicznie urządzeniom, których zakup był współfinansowany między innymi ze środków RPOWP na lata 2007 -2013, zwiększyła się konkurencyjność firmy na rynku lokalnym i ogólnopolskim. – Obecnie proces produkcyjny od cięcia bloków kamiennych po finalną obróbkę przebiega w całości w naszym zakładzie, dzięki czemu mamy pełną kontrolę nad jego poszczególnymi etapami – wyjaśnia Dariusz Łotowski. – Świadomość współpracy z samodzielnym producentem daje naszym klientom gwarancję rzetelnej realizacji zamówienia i pewności inwestycji – podsumowuje właściciel. 

BOCZKARKA FLYING BULL

MASTER 850/1200

www.youtube.com/mekanika

GENERALNY PRZEDSTAWICIEL INTERMAC MASTER 850/1200 to największe z gamy Intermac 5-osiowe sterowane numerycznie centrum do obróbki kamienia z wysokością osi Z 850/1200, uchylnością osi A +/- 100 stopni, tarczą tnąca 625 mm/1000 mm oraz polem obróbczym 4200 mm x 2700 mm. Magazynek narzędziowy 39/59 pozycji oraz możliwość zamontowania toczni.

POLECAMY

MASZYNY



ul. Krakowska 42 38-300 Gorlice tel. +48 18 353 06 69 fax +48 18 353 51 48 e-mail. biuro@mekanika.pl

NARZĘDZIA



OPROGRAMOWANIE



USŁUGI

SERWISOWE

W W W. ME K A N I K A. P L

KONGLOMERATY KWARCYTOWE BIANCO PURO ARKTYKA BLANCO ZEUS EXTREME VEGA ZENITH

ul. Okulickiego 7/9, 05-500 Piaseczno tel. 22 716 37 88, kom. 728 948 683 biuro@iberapol.pl, www.iberapol.pl

I WIELE INNYCH

U NAS KUPISZ TEŻ ZLEWOZMYWAKI DOPASOWANE KOLOREM DO POWIERZCHNI KWARCYTOWYCH I W DOWOLNIE WYBRANYM ODCIENIU Z PALETY RAL.

ARCHITEKTURA INSPIRACJE

Bielsze odcienie bieli Styl skandynawski, industrialny, art dèco, klasyczny czy jakikolwiek inny nie obędzie się bez białego koloru. Biel jest obecna wszędzie, gdzie tylko spojrzymy i coraz bardziej pożądana przez projektantów wnętrz oraz ich klientów. Poszukiwanie absolutnej bieli wydaje się nie lada wyzwaniem.

FOT. FOTOLIA

Magda Rocławska-Harań blogerka Marbledesign.pl

rojektantki i projektanci, a za nimi tłumnie podążający docelowi użytkownicy, wkraczają na teren zakładu kamieniarskiego wyposażeni w próbki tapet, lakierowanych frontów, kafelków czy nawet tkanin i farb i porównują… „Wciąż to nie ten odcień bieli” lub wręcz odwrotnie – „właśnie ten, którego szukamy!”. O ile w większości pomieszczeń można zastosować piękne marmury, to w kuchni nie zdają one egzaminu wytrzymałości przeprowadzanego przez polskiego odbiorcę. Blat ma być odporny na zadrapania, zaplamienia, odbarwienia, temperatury, przypalanie papierosami itp. oraz wytrzymać wszelkiego rodzaju pomysły użytkownika, np. wchodzenie na niego, by umyć okna! A co to oznacza dla kamieniarzy? Pracę z konglomeratami kwarcowymi. Czym jest konglomerat kwarcowy, wie prawie

każdy kamieniarz. Jak się z nim obchodzić i na co zwracać uwagę wiedzą ci, którzy pracują z tym materiałem od dłuższego czasu. Na polskim rynku aktualnie dostępnych jest niemal 10 producentów oferujących konglomeraty kwarcytowe. Łącznie mamy do dyspozycji około 15 odcieni białego, jednolitego koloru, więc jest z czego wybierać.

Do tej liczby można dodać kolejne około 15 odcieni bieli z mniejszym lub większym uziarnieniem. Jak powszechnie wiadomo, konglomerat kwarcowy to kombinacja naturalnego kwarcu z różnego rodzaju żywicami. Cosentino podaje, że Silestone składa się w 94 proc. z kwarcu, reszta to żywica poliestrowa, Caesarstone oraz Levantina Quartzia to

; Bielsze odcienie bieli – czyli co mamy do zaoferowania inwestorom?

Caesarstone

Snow, Pure White

Levantina Quartzia

Arctic White

Quarella

Bianchissimo, Alabastro

Santamarghertia Quartz

Zenith, Vega

Silestone by Cosentino

Blanco Zeus Extreme

SiQuartz

Arktyka, Bianco Puro

Technistone

Crystal Polar White, Crystal Absolute White

Unistone by Brachot-Hermant

Bianco Extreme, Bianco Assoluto, Bianco

W zestawieniu wzięto pod uwagę odcienie jak najbardziej białe i jednolite w swojej strukturze.

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

: Kuchnia w białym kwarcu Blanco Zeus Extreme marki Silestone

; Aranżacja kuchni z wykorzystaniem białego konglomeratu Vega firmy Santamargherita

FOT. ARCHIWUM SANTAMARGHERITA

w 93 proc. kwarc, Unistone by Brachot-Hermant 90 – 93 proc., SiQuartz – 90 proc. Skład konglomeratów różni się nieco w zależności od ich koloru. Pozostali producenci zamieszczają na swoich stronach ogólne informacje o składzie produktu. Bardzo pomocne zarówno dla kamieniarzy, jak i dla inwestorów, są środki do czyszczenia powierzchni kwarcytowych polecane przez poszczególnych producentów. Niestety, mimo wysokiej odporności na zabrudzenia, plamy i odbarwienia, biały konglomerat wymaga dużej uwagi i ostrożności przy obróbce, a później użytkowania. Dla przykładu Silestone proponuje środki zarówno do stosowania w zakładzie, jak i te do codziennej pielęgnacji w domu. Tą samą ścieżką podąża czeski Technistone. Ponieważ skupiamy się nad kolorem białym, ważną, a często pomijaną informacją jest kwestia impregnacji materiału. Cosentino (Silestone) jako jedyny producent podaje na swojej stronie, że jego konglomeratu kwarcowego się nie impregnuje. Dla porównania Technistone wyraźnie zaznacza, że ten materiał należy impregnować (ma nawet dedykowany do tego środek chemiczny). Pozostali producenci nie podają takich informacji na swoich ogólnodostępnych stronach. Warto w tym miejscu wspomnieć o gwarancji na produkty kwarcytowe, która obok odcienia bieli i ceny produktu odgrywa znaczną rolę przy wyborze białego materiału. Producenci prześcigają się w długości gwarancji udzielanej na swoje produkty. Nie dotyczy ona tylko jakości materiału czy wad fabrycznych. Z reguły jest ona 10-letnia, najdłuższą, 25-letnią oferuje Cosentino. Ze strony internetowej Technistone dowiemy się jednak, że gwarancja „ma moc”, gdy klient będzie do codziennej pielęgnacji korzystał ze środków dedykowanych właśnie przez tę firmę. Warto o tym pamiętać, gdy poruszamy ten temat z odbiorcą blatów kuchennych. Dobrze, jeżeli sprzedawca zna warunki gwarancji produktów, które sprzedaje, gdyż w ten sposób unika wszelkich komplikacji i niedomówień, jakie mogą wystąpić w późniejszym czasie.

FOT. ARCHIWUM GRUPY COSENTINO

ARCHITEKTURA

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

Pomocną informację dla klienta zamieszcza firma Quarella – wyniki testów odpornościowych na niektóre substancje używane w domu, jak: kawa, ocet, wino, mleko, coca-cola, pasta do butów, płyn do naczyń Finish czy emulsja Cif. Śmiało przyznaje się do tego, że np. po czarnym wodoodpornym markerze obecność śladów będzie ewidentna. Podręcznik użytkowania, a w nim zalecenia co wolno, a czego nie należy robić z blatem kwarcowym, znajdziemy także u dystrybutorów takich marek jak Silestone czy Santamargherita. W przypadku pozostałych producentów musimy testować to sami. Dużym udogodnieniem są również kleje oraz silikony oferowane przez producentów. Jak powszechnie wiadomo, nie każdy „biały” silikon jest tak samo biały jak konglomerat. Do każdego koloru należy indywidualnie dobrać odcień spoiwa, by jak najmniej było widoczne. Prócz udogodnień (kleje, środki do czyszczenia itp.), jakie dają nam niejako w pakiecie producenci konglomeratów, ważna jest cena materiału oraz jego dostępność w magazynach w Polsce. Ceny kształtują się w zależności od koloru i producenta w przedziale 410 – 650 zł netto za mkw. płyty grubości 2 cm oraz 590 – 900 zł netto za mkw. w grubości 3 cm. Białe konglomeraty kwarcytowe jeszcze długo nie wyjdą z mody, warto więc przetestować i wybrać te, na których chcemy pracować, by móc przedstawić rzeczowe argumenty odnośnie do stosowania jednego bądź drugiego materiału. 

NARZĘDZIA DO GRANITU O SKRÓCONEJ ILOŚCI KROKÓW

PRZYSPIESZAMY OBRÓBKĘ GRANITU

PADY DIAMENTOWE DO PRACY NA SUCHO 5-KROKOWE średnica 100 mm Dostępne granulacje: # 1, 2, 3, 4, 5

PADY DIAMENTOWE DO PRACY NA MOKRO 3-KROKOWE średnica 100 mm Dostępne granulacje: # 1, 2, 3

PADY DIAMENTOWE DO PRACY NA MOKRO 4-KROKOWE średnica 100 mm Dostępne granulacje: # 1, 2, 3, 4

PADY DIAMENTOWE DO PRACY NA MOKRO 5-KROKOWE średnica 100 mm Dostępne granulacje: # 1, 2, 3, 4, 5

ŚCIERNICE DIAMENTOWE DO PRACY NA MOKRO 4-KROKOWE średnica 125 mm Dostępne granulacje: # 1, 2, 3, 4

ŚCIERNICE DIAMENTOWE DO PRACY NA MOKRO 4-KROKOWE średnica 100 i 125 mm Dostępne granulacje: # 1, 2, 3, 4

ŚCIERNICE DIAMENTOWE DO PRACY NA MOKRO 4-KROKOWE ABRESSA średnica 100 i 125 mm Dostępne granulacje: # 1, 2, 3, 4

ŚCIERNICE DIAMENTOWE DO PRACY NA MOKRO śr. 100 i 125 mm stosowane w boczkarkach profilowych. Dostępne granulacje: # 50, 100, 200, 400, 800, 1500, 3000

WYTWARZANIE SEGMENTÓW ŚCIERNYCH

KRZEMEX G.W. GUSTYŃSCY

TEL. 33-8610671 www.krzemex.pl email: biuro@krzemex.pl

ARCHITEKTURA INSPIRACJE

Kamienne dachy Sławomir Mazurek, biuro@studiojasa.pl

Skończyły się wakacje – czas urlopów, krajowych i zagranicznych wojaży. Poznaliśmy nowych ludzi, odwiedzaliśmy nowe miejsca. Z każdej podróży przywozimy jakieś doświadczenia, ciekawe spostrzeżenia i ogromną ilość zdjęć.

panii, jest znacznie tańszy. Obecnie 90 proc. łupków dachowych przywożonych do Polski pochodzi właśnie z Półwyspu Iberyjskiego, bardzo często w imporcie pośredniczą firmy niemieckie. Hiszpanie chwalą się, że co trzecia płytka łupka dachowego na świecie pochodzi właśnie z ich kraju. W Polsce powszechna jest opinia, że pokrycie dachu łupkiem to ekskluzywny kaprys, na który stać tylko najbogatszych. Coś w tym chyba jest, skoro łupkiem dachowym wykańczane są głównie dachy i elewacje obszernych rezydencji, często schowanych dla oka postronnych na kilkuhektarowych, ogrodzonych nieruchomościach zlokalizowanych w pobliżu dużych miast. Zaledwie kilka procent dachów krytych łupkami stanowią renowacje kościołów, kaplic i pałaców. W naszym kraju jest tylko kilka firm, które trudnią się dostawą i układaniem tego typu dachów. Do wykonania takiej pracy potrzebna jest

(; Dachy łupkowe na Starym Mieście w Goslarze

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

kroku. I tu nasunęła się refleksja: dlaczego w Polsce jest ich tak niewiele? W POLSCE Przecież w rejonie Dolnego Śląska, a szczególnie w Sudetach Wschodnich (okolice Jarnołtówka) i na Pogórzu Izerskim (rejon Mirska), kiedyś eksploatowano fyllitowe łupki dachowe i jeszcze dzisiaj możemy spotkać tam pozostałości elewacji i dachów łupkowych. Zaniechano ich eksploatacji przed II wojną światową, bo kopalnie przegrały konkurencję z materiałem importowanym tuż zza czeskiej granicy. Również obecnie eksploatacja tych łupków wydaje się nieuzasadniona ekonomicznie. Złoża są bowiem na ogół wyeksploatowane, a konieczność kopania głębiej podrażałaby znacznie koszty inwestycji, czyniąc ją nieopłacalną, zwłaszcza że ich import, np. z Hisz-

FOT. S. MAZUREK (2)

odczas jednej z takich podróży trafiłem do niemieckiej, stosunkowo niedużej miejscowości Goslar w Dolnej Saksonii, u północnego podnóża gór Harzu. To powiatowe miasto, liczące ok. 50 tys. mieszkańców, ma bogatą górniczą historię. W 1992 jego Stare Miasto (Altstadt), za sprawą niebywałej ilości dachów i elewacji z łupka dachowego zostało wpisane na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO. Łupki te urzekły mnie swoim pięknem i kunsztem wykonania. Tak przeogromnej, nagromadzonej w jednym miejscu ilości sposobów ułożenia, tworzonych ornamentów i ozdobników z łupka dachowego trudno szukać gdziekolwiek indziej w Europie. Podróżując po Niemczech, zaobserwowałem, że takich elewacji i dachów wykonanych z łupka jest znacznie więcej i spotkać można je niemal na każdym

4 – 5 osobowa brygada dekarzy łupkowych. Większość z nich potrafi także pokryć dachy dachówką czy blachą, bo z samych łupków prawdopodobnie trudno byłoby im wyżywić rodzinę. Rocznie w Polsce pokrywa się w ten sposób średnio od 80 do 100 dachów. Koszty zależą od sposobu krycia (ułożenia), od stopnia skomplikowania połaci dachowych i wszelkich obróbek, a także od jakości samego łupka. Przeciętnie wahają się od 200 do 500 zł za 1 mkw. W opinii fachowców dobry materiał dachowy musi być położony w doborowym towarzystwie, więc wszelkie materiały pomocnicze, jak gwoździe, haki, folie i obróbki blacharskie muszą być najwyższej jakości. Jakość łupka jest bardzo ważna, bo pozornie tak samo wyglądająca płytka dachowa złej jakości może rozsypać się już po kilku latach, a ta najwyższej jakości – dopiero po ponad wieku. Atesty jakościowe są o tyle ważne, że z rozróżnieniem „na oko” problemy mają nawet najlepsi fachowcy tej branży. Jeden metr kwadratowy tradycyjnego dachu łupkowego waży od 25 do 45 kg i taki dach jest znacznie lżejszy od wykonanego z dachówki ceramicz-

FOT. S. MAZUREK (2)

ARCHITEKTURA

:) Goslar, detal dekarski wykonany w dachówce łupkowej

nej, którego waga może dochodzić nawet do 75 kg na każdy metr kwadratowy. Przyjmuje się, za wytycznymi niemieckimi i hiszpańskimi, że łupek dachowy można stosować, gdy kąt nachylenia połaci dachowej jest większy niż 20 stopni. Przy bardziej płaskich dachach trudno o zachowanie szczelności, a płytki w większym stopniu narażone są na zniszczenie przez podrywający je wiatr. Z DALA OD NORM W naszym kraju mamy jednak bogactwo łupków budowlanych (szarogłazowe, kwarcytowe, łyszczykowe itp.), które wykorzystywane są głównie w aranżacjach parkowych i ogrodowych. Przecież łupki te też można by wykorzystać do krycia dachów. Już słyszę głosy protestu ze strony fachowców tej branży. Ale... Przy granicy z Włochami, w Alpach Francuskich, ok. 180 km na wschód od Grenoble, niemal odizolowana od współczesnego świata, znajduje się najwyżej położona wioska we Francji. Na wysokości ponad 2700 m n.p.m. ( Występowanie łupków o potencjale dachówkowym na terenie Śląska:  Jarnołtówek  Pokrzywna  Chomiąża  Witoszów Górny  Jenków  Złotniki Lubańskie  Czerniawa-Zdrój  Orłowice

  

 

RYS. AUTORZY OPENSTREETMAP CC-BY-SA 2.0



NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

240 mieszkańców Bonneval-sur-Arc mieszka prawie wyłącznie w domach z kamienia, o dachach z kątem nachylenia w większości poniżej 20 stopni, krytych grubymi na 3-4 cm płytami z miejscowego łupka kwarcytowego. Układanie takich dachów jest tutejszą specjalnością. Dachy te przeczą wszelkim normom, wytycznym i zasadom, do jakich jesteśmy przyzwyczajeni. Miejscowość charakteryzuje się 300 słonecznymi dniami w roku, co nie zmienia faktu, że śnieg potrafi tam zalegać przez pięć miesięcy, a grubość pokrywy śnieżnej często dochodzi do dwóch metrów. Mieszkańcy twierdzą, że dzięki tym łagodnie nachylonym dachom i grubej warstwie leżącego na nich śniegu ich domy są ciepłe, bo jak wiadomo, największe straty ciepła są zawsze przez dach. Z kolei dachy z tak grubych płyt kamiennych znakomicie chłodzą ich domy w upalne dni. Cóż, co kraj, to obyczaj i normy europejskie mogą nie mieć zastosowania. Myli się jednak każdy, kto sądzi, że takie dachy to ewenement. Na Bałkanach dachów z grubego kamienia łupkowego jest bez liku. Podczas podróży wakacyjnych po górzystych terenach Bośni, Hercegowiny, Czarno-

FOT. S. MAZUREK

ARCHITEKTURA

) Dom kryte grubym łupkiem we francuskim Bonneval-sur-Ar

góry, Albanii czy Macedonii wystarczy tylko baczniej spoglądać na dachy. Podobnie jest także w Himalajach. Człowiek do budowy swych domostw zawsze wykorzystywał materiały lokalne, więc nie powinno ( Granitowe dachy osiedla willowego we Wrocławiu

FOT. S. MAZUREK (2)

; Przykład dachu wyłożonego żwirem

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

dziwić, że na terenach obfitujących w kamień dający się łupać w równe płyty wykorzystywano go do krycia dachów. Dzisiaj nie musimy korzystać wyłącznie z materiałów lokalnych. Mamy dachy z łupka dachowego, chociaż w Polsce go nie eksploatujemy. Jednak czujemy coraz większą potrzebę przebywania w naturalnym środowisku – jak najmniej materiałów sztucznych, jak najwięcej naturalnych i kamień niewątpliwie do nich należy. Kilka lat temu we Wrocławiu powstało osiedle apartamentowców, w których cała bryła budynku – również strome, dwuspadowe dachy – ubrana została w granitowe płyty. Celem tego artykułu nie jest wskazywanie technicznych szczegółów rozwiązywania problemów występujących w pokryciach dachowych, a zwrócenie uwagi na fakt, że kamień w różnej postaci – nie tylko powszechnie znany łupek dachowy – może być stosowany na pokrycie dachu. Wykorzystanie znajduje nawet płukany żwir kamienny! I to w regionie górzystym, gdzie roczna suma opadów deszczu i śniegu jest znacznie wyższa od przeciętnej i wynosi blisko 1000 mm rocznie. 

Bellani for Breton Szeroka gama boczkarek

Easywire

Paragon

ARCHITEKTURA HISTORIA

Wawelskie ogrody W czerwcu 2015 r. na Wawelu została oddana do dyspozycji zwiedzających kolejna atrakcja – Ogrody Królewskie.

Wacław Chrząszczewski

BOGATE DZIEJE WAWELU Zwiedzając Wawel i jego zrekonstruowany z początkiem XX w. dziedziniec arkadowy, oglądamy jego wystrój z okresu renesansowej świetności. Nadwiślański zamek od połowy XI w. do początku XVIII wieku pełnił funkcję głównego ośrodka administracyjnego Królestwa Polskiego i Rzeczpospolitej Dwojga Narodów. Wzgórze zbudowane z górnojurajskich wapieni, wyniesione w miocenie 25 m powyżej poziomu Wisły, otoczone początkowo mokradłami, stwarzało naturalne warunki obronne. Bliskość traktów handlowych wiodących na północ i południe (znad Morza Bałtyckiego nad Morze Śródziemne) oraz wschód i zachód (z Niemiec na Ruś Kijowską) działało korzystnie na rozwój gospodarczy ośrodka i prestiż kolejnych władców. Badania archeologiczne wskazują, że było zamieszkiwane już w paleolicie (ok. 100 tys. lat p.n.e.). Zanim w X w. władzę nad Małopolską przejął wielkopolski ród Piastów, wzgórze wawelskie było jednym z głównych ośrodków państwa Wiślan, którego legendarnym wodzem był Krak. W 1000 r. na zjeździe gnieźnieńskim utworzono biskupstwo krakowskie, wraz z którym na Wawelu pojawiła

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

FOT. W. CHRZĄSZCZEWSKI

race zmierzające do odtworzenia królewskich ogrodów, zniszczonych przez wojska austriackie w XVIII w., a później hitlerowskich okupantów w latach 193945, rozpoczęto w 2010 r. Mrówcza praca archeologów, historyków i botaników pozwoliła na odtworzenie ogrodów z okresu ich renesansowego rozkwitu.

: Nowa atrakcja Zamku Królewskiego na Wawelu – Ogrody Królewskie (poziom dolny)

się pierwsza romańska katedra. Nie brak jednak poszlak, że nie była to pierwsza chrześcijańska świątynia na wzgórzu. Taką mogli wznieść tu już pod koniec IX w. władcy państwa wielkomorawskiego, które wówczas prawdopodobnie obejmowało swoimi wpływami Małopolskę, Śląsk i Łużyce. Około 1040 r. książę Kazimierz Odnowiciel, wnuk Bolesława Chrobrego, przeniósł centrum administracyjne ze zniszczonej najazdem czeskim Wielkopolski na Wawel. Pierwszym królem Polski koronowanym na Wawelu był jednak dopiero Władysław Łokietek (1320 r.). Główną rezydencją królewską krakowski zamek pozostał do początku XVII w., gdy Zygmunt Waza przeniósł swój dwór do Warszawy (1609-11 r.).

Bezpieczeństwo tak ważnego ośrodka władzy wymagało zabezpieczeń nie tylko naturalnych. Fortyfikacje, początkowo kamienno-drewniane na podłożu ziemno-kamiennym, rozbudowano do murowanych w kamieniu w XIV w. za panowania Władysława Łokietka. Obecnie widoczne mury opasujące wzgórze wawelskie są pamiątką porozbiorowej okupacji Wawelu przez wojska austriackie. Zamieniony w cytadelę twierdzy krakowskiej zamek pełnił funkcję koszarową do 1901 r. W komnatach zamkowych utworzono wówczas stajnie, część znajdujących się na zewnętrznym dziedzińcu średniowiecznych budynków rozebrano, a w ich miejscu wzniesiono wielki szpital wojskowy (obecnie znajduje się w nim administracja i centrum wystawowo-konferencyjne). Wykonane w czasach austriackich fortyfikacje, m.in. dwie kaponiery i neo-

ARCHITEKTURA

KAMIENNY WAWEL Głównym elementem scenografii ogrodów jest monumentalna wschodnia elewacja bryły zamku, dobrze widoczna przy wyjściu z ulicy Kanonicznej. Ścianę tej elewacji otwiera od zachodu baszta z charakterystycznym wykuszem wysuniętym w kierunku północnym, zwana Kurzą Stopką. W średniowieczu pełniła ona funkcję gdaniska, czyli zamkowej toalety. W XIV w. dobudowano od wschodu wieżę mieszkalną zwaną duńską, o najpiękniejszej w Polsce gotyckiej, świeckiej elewacji kamiennej. Za nią znajdują się masywne schody prowadzące do poziomu dziedzińca arkadowego i pomieszczeń gospodarczych. Elewację wschodnią domyka kolejna XIV-wieczna wieża zwana Jordanką. Monumentalna elewacja to dzieło włoskich architektów (Franciszek Florentczyk, Bartłomiej Berecci, Giovanni Trevano) oraz włoskich, polskich, niemieckich i czeskich muratorów i kamieniarzy, pracujących na zlecenie kolejnych władców. Do budowy zamku wykorzystywano głównie polskie materiały kamienne zarówno jako materiał konstrukcyjny, jak i ozdobny. Wśród materiałów konstrukcyjnych dominuje wapień, piaskowce szydłowieckie, istebniańskie, godulskie i inne oraz dolomit diploporowy z okolic Libiąża. Masowo wykorzystywano czarne marmury z Dębnika i kolorowe „marmury” świętokrzyskie. Szeroko stosowano lekkie wapienie z Pińczowa, głównie do budowlanych elementów rzeźbionych. Jedynie do wykonania

grobowców królewskich sprowadzano materiał kamienny z krajów sąsiednich.

: Wawel – dziedziniec arkadowy ; Masywne schody prowadzące z dziedzińca arkadowego do ogrodów

: Widok ogrodu na odtworzoną altanę „Raj”. Po prawej Wieża Duńska i Kurza Stopka ; Starannie wykonane w wapieniu odprowadzenie wody deszczowej i kanały boczne u podnóża zamku

FOT. W. CHRZĄSZCZEWSKI (4)

gotyckie mury cytadeli, przetrwały w doskonałym stanie i stały się trwałym elementem wawelskiego wzgórza, w tym również królewskich ogrodów. Widziany z dziedzińca arkadowego główny obiekt zamkowy mieścił na parterze pomieszczenie gospodarcze, środkowe piętro przeznaczone było na prywatne pomieszczenia rodziny i dworu, a na najwyżej kondygnacji zawierał sale reprezentacyjne. Na parterze znajdowały się też przejścia do zaplecza gospodarczo-wypoczynkowego za wschodnią ścianą zamku, gdzie mieściły się m.in. ogrody.

LITERATURA J .Rajchel „Kamienny Kraków”, Kraków 2004 r. J. T. Petrus „Wawel. Zamek i Katedra”, Gdańsk 2002 r.

WARZYWA I OWOCE NA ZAMKU? Kamienna ściana wschodniej elewacji, powstała głównie w okresie panowania Jagiellonów, opada stromo do poziomu ogrodu. Na jego istnienie w tym miejscu wskazywały dokumenty historyczne i inwentarze zamkowe z XVI w. Jeszcze w 2004 r. na obszarze ogrodu mieścił się basen wybudowany dla hitlerowskiego namiestnika Generalnego Gubernatorstwa Hansa Franka. Rezydujący na Wawelu zbrodniarz na terenie dawnych ogrodów wytyczył także kort tenisowy. Wytyczona już w 2005 r. trasa turystyczna po ogrodach wiedzie pomiędzy ścianą elewacji a neogotyckim murem obronnym. Obszar ogrodów podzielony jest na dwa poziomy uwzględniające nachylenie zbocza. Według przekazów historycznych na górnym tarasie znajdował się ogród warzywno-zielarski stworzony przez królową Bonę Sforzę, niższy poziom zaś miał charakter wypoczynkowy. Kształt ogrodom nadawał systemem krzyżujących się chodników z renesansowej cegły. W ten sposób była wykonana droga do łaźni królewskiej (poza murem), której fragment odkryli archeolodzy i która posłużyła do rekonstrukcji ścieżek ogrodowych. Wolne powierzchnie między chodnikami były wypełnione ziemią ogrodniczą. Rośliny umieszczano również w dębowych beczkach i donicach. Obecna ekspozycja prezentuje większość gatunków, które mogły stanowić przedmiot „królewskich” upraw. Odtworzono m.in. stanowiska winorośli oraz odmiany róży francuskiej sprowadzonej do zamku ok. 1600 r. W wydzielonych kwaterach zgromadzono kwiaty, warzywa, przyprawy i zioła lecznicze, które mogły się pojawić w renesansowych ogrodach. Dzięki temu zwiedzający mogą poczuć się niczym Zygmunt Stary i królowa Bona, napawać się zapachem i wyglądem roślin, ale też cieszyć oko widokiem pięknej gotyckiej kamieniarki.

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

FELIETON W PODRÓŻY Z MICHAŁEM KISIELEM

Czar podróży – RPA

„N

awet najdalsza podróż zaczyna się od pierwszego kroku”, jak mawia chińskie przysłowie. Przyszło mi taki krok postawić dokładnie pięć lat temu. Miałem wówczas 21 lat i szykowałem się do swojej pierwszej w życiu zagranicznej podróży służbowej. Mój ojciec, właściciel firmy kamieniarskiej, wysłał mnie zupełnie samego do RPA w celu nawiązania kontaktów z dostawcami impali. Miał co prawda niemałe obawy wynikające z przeświadczenia o nieobliczalności i wątpliwym bezpieczeństwie tego afrykańskiego kraju. Jak się później okazało, wróciłem bez szwanku, w dodatku bogatszy o nowe doświadczenia i przygody. Po wylądowaniu w Johannesburgu wynająłem samochód i udałem się na umówione spotkanie do kamieniołomu firmy Marabu Stone. Pierwsze, co rzuciło mi się w oczy, to nienaganny stan dróg. Przecież oni mają lepsze autostrady niż w Polsce! Wprawdzie w większości są płatne, ale jakże komfortowe. Określenie „być sto lat za Murzynami” jest jak najbardziej na miejscu! Kilka razy wyprzedzały mnie luksusowe samochody, które rzadko kiedy można zobaczyć nawet w Europie. W większości kierowane były przez czarnoskórych, elegancko ubranych mężczyzn. Jak mi później powiedziano, bardzo prawdopodobne, że część z tych dżentelmenów należała do branży wydobywczej kamienia, jednocześnie nie mając zielonego pojęcia o kamieniarstwie. Jak to możliwe? W RPA panuje prawo zmuszające każdego, kto chce prowadzić firmę, do posiadania czarnoskórego wspólnika. W praktyce często wygląda to tak, że ich rola ogranicza się tylko do wydawania zarobionych pieniędzy. Stąd te cacka na drogach.

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

Mój grafik był bardzo napięty i ograniczał się głównie do wizyt w kolejnych kamieniołomach, m.in. Marabu Stone, Extra Dimension i Keeley Granite. Z przedstawicielem tej ostatniej firmy, Garym, miałem przyjemność zjeść wspólną kolację w miejscowości zwanej Mokopane. Podobieństwo do naszej zimowej stolicy ograniczało się tylko do nazwy, ale i tak czułem się tam dość swojsko. Może z powodu Garego, wysokiego Afrykanera (białego potomka holenderskich kolonialistów) którego bezpośredni styl bycia przypominał mi nieco Polaków. Możliwość kosztowania egzotycznych przysmaków jest jedną z moich ulubionych części zagranicznych podróży. W RPA miałem wtedy okazję zjeść po raz pierwszy stek T-bone, wołowy, przedzielony fragmentem kości kręgosłupa przypominającym kształtem literę T. W niektórych restauracjach kucharze serwowali tego rodzaju steki o wadze blisko kilograma. Każdy śmiałek, który zdołał zjeść całą porcję (z frytkami i warzywami), był honorowany wpisem na specjalnej tablicy zawieszonej nad barem. W tamtej mokopańskiej restauracji takowej tablicy nie było. Była za to urocza kelnerka, która szczęśliwie obsługiwała również nasz stolik. To, że wzbudziła moje zainteresowanie, musiało być widoczne, ponieważ przy podawaniu jednej z potraw Gary ni stąd, ni zowąd wypalił: „Mój kolega chciałby poprosić o twój numer telefonu”. I tak resztę wieczoru spędziłem w towarzystwie nastoletniej Afrykanerki, która nie miała pojęcia, gdzie na mapie świata może leżeć Polska. Teraz już wie. Dla ścisłości: RPA to najbardziej rozwinięte pod względem gospodarczym państwo Afryki. Co nie znaczy, że nie da się tu zobaczyć wszechobecnej biedy, zwłaszcza mijając przydrożne wioski, których domy przypominają raczej szałasy zbudowane z przypadkowo połączonych desek i blachy.

Panuje powszechne przeświadczenie, że mieszkańcy takich domów są raczej wrogo nastawieni do białych ludzi. Dzień po kolacji z Garym miałem okazję poznać Sariousa, Greka, właściciela kolejnego kamieniołomu. Opowiedział mi niebywałą historię potwierdzającą ten osąd. Otóż pewnego dnia utknął na poboczu drogi opodal niewielkiej osady, gdzieś w pobliżu Rustenburga. Po chwili zjawiło się trzech tubylców wykrzykujących coś w agresywny sposób, w niezrozumiałym dla niego języku. Jeden z nich trzymał włócznię. Najpewniej Sarious w przeciągu paru minut zostałby okradziony albo i zamordowany, gdyby nie fortel, który ocalił go w ostatniej chwili. Podniósł z ziemi garść kamieni, ścisnął je w pięści, potrząsnął, krzyknął coś po grecku, po czym cisnął w stronę nadciągającej grupy. Tym samym rzucił na nich czar, a raczej udał, że go rzuca. W Afryce wiara w magię jest wciąż bardzo silna. Zwłaszcza wśród niewyedukowanych, wiejskich społeczności. Z drugiej jednak strony i my mamy swoje przesądy, którym bliżej do magii niż rzeczywistości. Na przykład nie podajemy sobie ręki w progu (Afrykańczycy natomiast nie patrzą małpie w oczy podczas pieczenia jej nad ogniskiem). Nie zmienia to faktu, że nie poleca się próbować triku z kamieniami w konfrontacji z bandą polskich dresiarzy. Podróż do RPA okazała się z czasem nieśmiałym tylko początkiem moich egzotycznych przygód. Początkiem, który uświadomił mi, że największą radością z zagranicznych wypraw nie są sfotografowane zabytki i odwiedzone miasta, a poznani ludzie i spędzony z nimi czas, który potrafi niekiedy przerodzić się w najpiękniejsze chwile naszego życia. Tak było między innymi w Delhi, podczas najbardziej niesamowitego wesela, na jakim kiedykolwiek byłem, ale o tym opowiem przy następnej okazji. 

organized by

fiftieth edition marmomacc.com

C E L E B R AT I N G T H E

BIGGEST

STO N E CO M M U N I T Y

STONE + DESIGN + TECHNOLOGY INTERNATIONAL TRADE FAIR

3 0 S E P T E M B E R - 0 3 O C TO B E R 2 0 1 5

C o - l o c a te d w i t h

V e r o n a , I TA LY

FELIETON SŁAWOMIR MAZUREK

Kto bogatemu zabroni?

dy zajmowałem się jeszcze wykonawstwem w kamieniu, oprócz kompletacji dostaw i montażu elewacji kamiennych prowadziliśmy również usługi dla osób fizycznych. Pewnego dnia zjawił się klient obwieszony złotymi łańcuchami, sygnetami na palcach i spytał: – Jaki marmur macie najdroższy? Pokazałem mu seledynowy, o zróżnicowanej wielkości kryształów, przepiękny marmur Verde Panama, który wtedy kosztował prawie 2000 zł za mkw. – A droższego już nie ma? – padło z jego ust. – Marmuru nie, ale mamy śliczny, niebieski granit Azul Bahia w cenie 3500 zł za mkw. – odparłem. Po krótkiej rozmowie zapadła z jego strony decyzja: z marmuru robimy parapety, a z granitu blaty do kuchni. A na kartce mam mu napisać wszystko o tych kamieniach, a zwłaszcza ceny. Na moje pytanie, czy jest pewien, że to wszystko będzie mu kolorystycznie pasować do mieszkania (tak, mieszkania, a nie domu!) stwierdził, że to nie jest ważne, on musi mieć wszystko co najlepsze i najdroższe! Wtedy po raz pierwszy pomyślałem: kto bogatemu zabroni? Przyszło kiedyś małżeństwo, aby wybrać kamień na blaty do kuchni. Pokazywałem im granity, omijając marmury i tłumacząc, dlaczego one nie nadają się na kuchenne blaty. Pani jednak upatrzyła sobie Breccię Sardę. Na moje tłumaczenie, że to jest za delikatny kamień do kuchni i niepraktyczny, bo wystarczy kropla soku z cytryny, aby powstała matowa plama nie do usunięcia, odrzekła: – Czy pan myśli, że ja w tej kuchni cokolwiek będę robić? Ona ma pięknie wyglądać, a jedzenie i tak przywożą nam z restaura-

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

cji. Wtedy po raz drugi przyszło mi na myśl: kto bogatemu zabroni? Realizowaliśmy zlecenie dużej, drogiej sieci hoteli na kamienny wystrój łazienek w ich nowym hotelu we Wrocławiu. Wszystkie, ponad 300 łazienek, wykańczane były w granicie: blaty umywalkowe, półki, ościeżnice drzwi, ściany kabin prysznicowych itp. Hotel miał jeszcze bardzo duży apartament nazywany prezydenckim, a w nim olbrzymi salon łazienkowy. Inwestor zażyczył sobie, aby w tym salonie wszystkie okładziny kamienne: blaty, obudowy ścian natrysków

Każdy, kto wykonuje usługi, przynajmniej raz w swojej działalności musi trafić na takiego nieprzejednanego, bogatego klienta, do którego nie trafiają żadne racjonalne argumenty. On ma pieniądze i on decyduje. Chce tak – to mu zróbmy! i posadzki w nich, obudowy wanien, okładziny ścian przy bidecie i WC, były z czarnego marmuru Nero Marquina. Delikatnie, acz dobitnie zwróciłem uwagę, że ten kamień nie sprawdzi się w hotelowym wnętrzu, a szczególnie w kabinach prysznicowych, bo żadna sprzątaczka nie będzie chodzić za gościem hotelowym (zwłaszcza takim, którego stać na wynajęcie tego apartamentu) i wycierać za nim marmur do sucha, aby nie odkładał się na nim kamień. Żadna impregnacja nie jest wieczna, a w hotelu nie ma nikogo, kto by nad tym zapanował. Nie miną

dwa lata, a trzeba będzie wymieniać ten kamień. Wtedy usłyszałem: – Kto bogatemu zabroni? Trzeba będzie, to wymienimy kamień. Minęło półtora roku i poproszono nas o wymianę tego marmuru na czarny granit. Praca w czynnym hotelu, z głośnymi robotami tylko w określonych godzinach, musiała odpowiednio kosztować. Ale racja, kto bogatemu zabroni? U jednego z najbogatszych Polaków, w łazience jego podwarszawskiej rezydencji, układaliśmy na posadzkach i ścianach, w kabinie prysznicowej też, portugalski różowy marmur Rosa Portugalo (Estremoz) w płytkach formatu 30,5 x 30,5 cm. Gdy wszystko było już skończone, przyszedł właściciel rezydencji. Bardzo chwalił, ale w końcu doszedł do wniosku, że sitko prysznicowe (system podtynkowy natrysku) jest na niewłaściwej ścianie. Nieistotne, że tak jest w projekcie – jemu się to nie podoba. Nasze tłumaczenie, że nie mamy więcej tego odcienia kamienia, miał za nic. Wizytę skwitował krótko: – Przeróbcie to, kamień znajdźcie, jesteście specjalistami! Czy ja powiedziałem, że wam za to nie zapłacę? I znów dotarło do mnie: kto bogatemu zabroni? Każdy, kto wykonuje usługi, przynajmniej raz w swojej działalności musi trafić na takiego nieprzejednanego, bogatego klienta, do którego nie trafiają żadne racjonalne argumenty. On ma pieniądze i on decyduje. Chce tak – to mu zróbmy! Najważniejsze, żeby być uczciwym względem niego i siebie, żeby poinformować o wszelkich przypadłościach, niedogodnościach i niespodziankach wynikających z jego decyzji. Kto dobremu fachowcowi zabrania być uczciwym i rzetelnym? 

FELIETON JAROSŁAW ROCŁAWSKI

Cena pracy

akie powinno być wynagrodzenie za pracę? Wiele razy rozmawiamy o płacy. „Ile się należy?” – pyta kupujący nasz wyrób lub usługę. „Ile dostanę?” – pyta pracownik. „Za ile” to czy tamto – pytamy innych, gdy musimy naprawić samochód lub kupić inną usługę. Czy nie zastanawialiście się nigdy, jaka jest cena pracy? Jaka jest cena za dobrą pracę? Słowem: ile należy płacić za pracę? Ekonomiści powiedzieliby, że cena pracy zależy od popytu i podaży pracy. Że praca jest towarem, bla, bla, bla itd. Nie o tym ma być ten felieton! Myślę, że powinniśmy spojrzeć na cenę pracy trochę szerzej. Jeden z moich idoli, a zarazem swoisty guru biznesu, człowiek, który niewątpliwie osiągnął sukces – Henry Ford mówił, że za dobrą pracę należy godnie wynagradzać. No i mamy kolejny problem – co znaczy „godnie”? Nie będę wam truł, że godnie oznacza to a tamto... Tę kwestię niech każdy sam rozważy w swoim sumieniu; ja postaram się rzucić trochę światła na ten problem. Henry Ford próbował tę kwestię tłumaczyć tak: pracownik i pracodawca są w pewnym sensie wspólnikami, bo jeden bez drugiego nie mogą się obejść. Niemoralne jest oszukiwanie swojego wspólnika, płacenie za mało swemu pracownikowi jest oszustwem takim samym jak niewykonywanie pracy przez pracownika tak dobrze, jak się tylko potrafi.

100

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

Pracodawca jako wspólnik w pewnym sensie uprzywilejowany, chociażby przez swą wiedzę, a często też lepsze wykształcenie, jest zobowiązany do dbania o dobro (zapewnienie najlepszych narzędzi – warunków i organizacji pracy) pracownika, gdyż bardzo często zła praca nie wynika ze złej woli, tylko z powodu złej organizacji, czasem znużenia, zmęczenia lub innych problemów

Czy w obecnych czasach wszechobecnych korporacji i zachwytu nad ich organizacją nie zatraciliśmy ludzkich odruchów? Czy nasza praca i stosunki pracy (i w pracy) nie zostały odczłowieczone?

(choroba żony, dziecka, kłopotów finansowych itd.). Czy w obecnych czasach wszechobecnych korporacji i zachwytu nad ich organizacją nie zatraciliśmy ludzkich odruchów? Czy nasza praca i stosunki pracy (i w pracy) nie zostały odczłowieczone? Ale wróćmy do ceny pracy. Ile powinien zarabiać pracownik? Dobre pytanie. A ile powinienem zarabiać ja jako pracodawca? Skoro w okolicy, powiedzmy, płacą po 10 zł, to dla-

czego mam płacić 12? A może powinienem osiem i pod stołem? W końcu im mniej zapłacę, tym więcej dla mnie. Skoro wziąłem tę robotę, bo dałem najniższą cenę – nie mogę płacić więcej, bo nie wyjdę na swoje. No bo konkurencja itd... Niby mógłbym robić więcej, ale brak ludzi (tych kumatych), którzy chcą i potrafią pracować. A młodzi jeśli już są, to nic nie potrafią, a chcieliby nie wiadomo ile zarabiać. I tu nasuwa się znów pytanie o cenę pracy. Skoro nie mam kumatych ludzi do pracy, to po co daję najniższą cenę? Wbrew pozorom pracy jest dość dużo; problem polega na jakości, terminowości, serwisie posprzedażowym. A tego nie da się zrobić bez wykwalifikowanej i dobrze wynagradzanej kadry. Oczywiście, trzeba mieć świadomość, że daleko nam do stawek z Zachodu. Pytanie jednak: dlaczego? Skoro chcemy zarabiać tak jak oni, musimy zacząć płacić podobnie. Często wściekamy się, że to czy tamto jest na Zachodzie tańsze i lepsze niż u nas. Dlaczego? Niższa zyskowność i niższe podatki. O ile podatki są w dużej części niezależne od nas, reszta jak najbardziej. Więc skoro chodzicie do sklepu po codzienne zakupy, to spójrzcie czasem, ile wydajecie i jak to się ma do wynagrodzenia waszych pracowników. Bo podobno żadna praca nie hańbi. Ale wynagrodzenie za nią czasem tak – płacącego. 

Nasze rekordowe cięcie 2173m²

Wyroby Granitowe Wołczyk, Kamień Pomorski Trak 5 linowy Pellegrini Pentawire, Ø 8,2m, 5x21m

1947m²

Zakład Kamieniarski M.E.J.A. Buganiuk Ząbkowice Śl. Trak 5 linowy Pellegrini Pentawire, Ø 8,2m, 5x21m

497m²

Zakład Kamieniarski Kozieniec Jednolina Pellegrini, Ø 9,0 mm, 22,2 m

462m²

Granitex Wiesław Trybuszek, Strzegom Jednolina Promasz, Ø 9,0 mm, 19,20 m

Sprawdź nas! ul. Promienista ul.48a Promienista 48a Tel. +48Tel. 61 868 +4833 6195 868 33 95 a.suwik@diamantas.pl a.suwik@diamantas.pl 60-289 Poznań 60-289 PoznańKom. +48 Kom. 602+48 767602 993767 993 biuro@diamantas.pl biuro@diamantas.pl

102

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

103

zapytaj o ofertę/ +48 (81) 53 304 63 / +48 602 278 272

www.fotoceramik.pl biuro@fotoceramik.pl

PAPIERY (Ljubljana) DO GRANITU I MARMURU

cena 50 gr netto

min. zamówienie 200 sztuk

Szeroki wybór pił do GRANITU I MARMURU ciche dyski Typy: - Arix -W - Speed - Standard

Zdjęcia wypalane w temperaturze 880°C, odporne na warunki atmosferyczne. Materiały z atestem ISO 9002. Wykonujemy także rozmiary do włoskich ramek.

www.krzemex.pl

104

tel. 33-8610671 fax 33-8610775 biuro@krzemex.pl

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

Najwyższa jakość. Ceny do negocjacji. Przedsiębiorstwo Usług Fotoceramicznych ETERNA ul. Baśniowa 5/22, 20-802 Lublin

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

105

narzędzia kamieniarskie płyty i płytki z kamienia naturalnego obudowy kominkowe

wyroby użytkowe (parapety, blaty, schody, fontanny, kule)

Wielka WYPRZEDAŻ granitu Królewski G687! 62-030 Luboń (koło Poznania) ul.11 Listopada 170 tel. +48 792 000 677 sklep@worldstone.pl www.worldstone.pl

106

NOWY KAMIENIARZ 5 (83) / 2015

Marmur-Płytki Jacek Łata Podłęże 48 28-400 Pińczów tel. 41 358 91 89 tel./fax 41 357 61 46 tel. kom. 604 086 867

www.marmur-plytki.pl

CZASOPISMO PROFESJONALISTÓW WRZESIEŃ (NR 83) 5/2015 EGZEMPLARZ BEZPŁATNY NAKŁAD 4220 egz. ISSN 1899-3419

Fruwające kamienne kule Turcja będzie wiceliderem Bielsze odcienie bieli

www.nowykamieniarz.pl

Kamień na dachu R

WRZESIEŃ 5 (83) / 2015

SOLIDNY PARTNER

Największy wybór kamienia. Od ręki w w w. r o g a l a .c o m . p l