Nowy kamieniarz nr 100 (1/2018) by Nowy Kamieniarz

STYCZEŃ 1 (100)/2018 EGZEMPLARZ BEZPŁATNY NAKŁAD 4030 egz. ISSN 1899-3419

LAT

To Wy jesteście Nowym Kamieniarzem! R

STYCZEŃ 1 (100) / 2018

www.rogala.com.pl

Poczuj się jak u siebie.

www.rogala.com.pl

00 200

Przyjedź ze swoim klientem.

Poczuj się jak u siebie.

W ﬁrmie Rogala, dbamy o komfort Wasz i Waszych Klientów. W naszych, umiejscowionych na terenie całego kraju, magazynach, możecie Państwo zaprezentować swoim Klientom, każdy spośród 200, znajdujących się w naszej ofercie kamieni. Konkrety kamień, konkretna płyta. Tak, jakbyście znajdowali się u siebie...

PRZYŁĘK

WARSZAWA

GDAŃSK

PIŃCZÓW

17 227 71 22 info@rogala.com.pl

(Bukówka Stara) 46 857 89 00 warszawa@rogala.com.pl

(Wocławy) 58 325 58 58 gdansk@rogala.com.pl

606 621 543 pinczow@rogala.com.pl

PASJA TWORZENIA

NOWOCZESNE MASZYNY

NOWE PERSPEKTYWY

ZPU Promasz WiesÅ&#x201A;aw Berezicki ul. Piskorzowska 2, 58 - 250 Pieszyce, tel. +48 74 836 52 06, fax +48 74 836 72 02 e-mail: zpupromasz@zpupromasz.pl, www.zpupromasz.pl facebook.com/zpupromasz

agglomarmur, agglocement

WŁOSKA TECHNOLOGIA NAJWYŻSZA JAKOŚĆ

NOWOŚĆ: BIANCO ISLANDIA, NORDIC BLACK, BALTIC GREY, GRIGIO LONDRA, MISTY WHITE

SZEROKA GAMA KOLORYSTYCZNA AGGLOMARMURU I AGGLOCEMENTU. SLABY W DOWOLNYCH GRUBOŚCIACH. PŁYTKA Łącząc pasję z wieloletnim doświadczeniem MARMI SCALA stworzyła wyjątkowy produkt. Jesteśmy jednym z najbardziej znanych producentów agglomarmuru i agglocementu. Posiadamy nowoczesną i profesjonalną linię do produkcji bloków oraz obróbki kamienia. MARMI SCALA to idealny partner dla ciebie. Razem sprostamy wyzwaniom współczesnego designu i architektury.

MARMI SCALA S.R.L. 37023 Stallavena (VR) - Italy - Via Prealpi, 21 Tel. +38 045 907190 - Fax +39 045 907988 info@marmiscala.com - www.marmiscala.com

Przedstawiciel w Polsce Dorota Żyluk e-mail: dorota@marmiscala.com tel. +48 508 192 112, tel./fax: +48 81 744 14 30 Małgorzata Fac e-mail: malgorzata@marmiscala.com tel. +48 694 674 799, tel./fax: +48 81 744 14 30

Dajemy Wam to co najlepsze... Bo jesteśmy najlepsi. 



 0% 10 LASLY L TA DE IN I

Dellas

DE MA

Diamond wires

Produkujemy doskonałość. Tworzymy i dostosowujemy nasze produkty, by zagwarantować Wam konkurencyjność. Jesteśmy dokładnie tam, gdzie jesteśmy potrzebni, dzięki bezpośredniej i pośredniej sieci sprzedaży w ponad 60 krajach. Jesteśmy punktualni, precyzyjni, niezawodni. Jesteśmy najlepszym wyborem, idealnym partnerem dla nadania dodatkowej wartości Waszej firmie. Jesteśmy DELLAS. We’ll be present at:

Dellas: wartość naszych produktów rodzi się z wartości naszych korzeni.

www.dellas.it info@dellas.it

Oficjalny Przedstawiciel Firmy Dellas spa: Dorota Zyluk +48508192112 dorota.zyluk@wp.pl Dellas S.p.A. • Via Pernisa, 12 • 37023 Lugo di Grezzana (Verona) • Italy • Tel. +39 045 8801522 • Fax +39 045 8801302

HURTOWNIA GRANITU ORANGE STONE Pszczółki, k. Gdańska

tel. 602 738 862 W stałej ofercie m. in.: Orange Stone Star Galaxy ORANGE STONE

Vizag Blue

STAR GALAXY

White Red (Vanga) Elita Kapustin

TOKOWSKI

Możliwość zamówienia

Volga Blue czarna

GRUBOŚCI

Premium

INDYWIDUALNYCH

Volga Blue zielona Irina Blue Tokowsky Viscont White Tundra

ELITA

VANGA

Jet Black

VOLGA BLUE

Realizujemy zamówienia kontenerowe

NA SLABY Z INDII

TUNDRA

PŁYTY I BLOKI Duże rabaty na granit z Ukrainy

Szeroki asortyment!

Centrum Granitu Orange Stone, tel. 602 738 862, 83-032 Pszczółki, ul. Pomorska 40 c

PPHU Almadex S.C. Aleksander, Mateusz Bajor ul. Kolejowa 20 22-500 Hrubieszów tel. 509 401 082 e-mail: biuro@almadex.pl

WYPRZEDAŻ BLOKÓW GRANITOWYCH !

270 sztuk, przeceny nawet 60%! Elita 3 od 1340 zł/m

Vanga Ukraińska 3 od 1380 zł/m

Labrador Black Ice 3 od 2100 zł/m

Tokowski 3 od 1750 zł/m

Zielony Szwed Ukraiński 3 od 1540 zł/m

Kapustin 3 od 1850 zł/m

Orion Dark 3 od 1700 zł/m

Labrador Volga Blue 3 od 2900 zł/m

Tajga 3 od 2180 zł/m

* podane ceny są cenami netto, należy doliczyć do nich 23% podatku VAT

Zadzwoń i zapytaj o szczegółową listę bloków z cenami: Mateusz Bajor, tel. 509 401 082

Siła

Polskiej Natury

Specjalizujemy się w polskim kamieniu:

Morawica, Wapień Pińczowski, Bolechowice, Crema

Marmur-Płytki , Podłęże 48 28-400, Pińczów tel. 41 358 91 89 , tel./fax 41 357 61 46, tel. kom. 604 086 867, www.marmur-plytki.pl

OD REDAKCJI

Już 15 lat wydajemy Nowego Kamieniarza... Piętnaście... Czy mi się znudziło? Nie, choć bywały chwile, że tak potrzebny w tej pracy entuzjazm słabł. Na szczęście to były tylko momenty. Na co dzień, zachowując wszelkie proporcje, jestem dumny, że przypadła mi w udziale działalność, Maciej Brzeski w której od wyniku finansowego ważniejsza jest misja. Praca, w której satysfakcja nie jest liczona jedynie stanem konta. Jubileusze, rocznice są doskonałym momentem na spojrzenie wstecz. Przejrzałem ostatnio wszystkie, historyczne wydania Nowego Kamieniarza. Po tej lekturze dotarło do mnie, że nieco przy okazji, pełnimy rolę kronikarzy. Codziennie wykonujemy żmudną i odpowiedzialną pracę opisywania naszego, jakże niszowego, wycinka rzeczywistości. Kierujemy się przy tym zasadą fachowości i rzetelnością dziennikarską. Dzielimy włos na czworo, na ośmioro, a zdarza się, że i na szesnaścioro. Pytamy, weryfikujemy i dopiero wtedy publikujemy. Bo to ważne. Każdy numer naszego czasopisma oprócz Was specjalistów, trafia do Biblioteki Narodowej i najważniejszych polskich uczelni technicznych, skąd już jako cytaty, do prac naukowych i różnorakich analiz. Czujemy tę odpowiedzialność. A wyobraźcie sobie, że za jakieś kilkadziesiąt, sto i więcej lat, Nowy Kamieniarz będzie świadectwem tego, czym była nasza branża na początku XXI w. Miła perspektywa. W prywatnych rozmowach, z ludźmi niezwiązanymi z kamieniarstwem, prawie od każdego, choć raz usłyszałem pytanie: ,,Ile można pisać o tym kamieniu” (lub wprost ,,o tych nagrobkach”). Odpowiedź jest jedna: Można! Dużo i jeszcze więcej. Przecież rzeczywistość, podlega ciągłej zmianie! Nawet jak nam wydaje się, że panuje ogólna stagnacja. Stagnacja to pozór. Nie dajcie się zwieść! Pisaliśmy na przykład, ledwie kilkanaście lat temu, o pierwszych mon-

SPIS REKLAM AKADEMIA ART INSERT 131, 133 ALINA 25 ALKAM 11 ALMADEX 105, 40 ALTI-TECH 47 ANMAR STONE 117 ATRIUM 107 B-CHEM POLSKA 109 BETIMO 93 BOART & WIRE 103 BRETON 107 BROKERSTONE 131 BS-KAMIENIARSTWO 134 CAGGIATI 2 CARRIÈRES PLO 124 CEMADIAM 69 CHATECH 122 CYBERLAB 9 DELLAS 127 DIAMANT-AS EDAN 39

EUROARSS 35 65 FINNSTONE 95 FOTOCERAMIKA 130 FUNDACJA BAZALT 13 GLOBGRANIT GMM 37 41 GRAN- INWEST 27, 40 GRANEX GOCH 49 GRANIRO 14, 15 GRANIT DULNIAK 21 GRANITEX 81 GRANITON 97 H.M. TARN GRANIT 79 HALLINDENS 61 INBRA ITALDIAMANT 39 POLAND H.E.D K&K AUTOMATIC 131 MACHINES 41 KAS-KAM 53 KOLOR GRANIT

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

towanych w Polsce, ultranowczesnych trakach Jumbo, technologii która, miała być szczytem ludzkich możliwości w kwestii cięcia bloków. Czy wiecie za ile można teraz sprzedać używany trak wahadłowy? Jeśli nie, to najpierw musicie taki trak zważyć i zadzwonić na skup złomu... Analizowaliśmy opłacalność cięcia super popularnymi piłami fi 3000 i 3500, tymi samymi, których w Polsce było ponad 700 (po USA drugi wynik na świecie). Co prawda niewielka część jeszcze jest użytkowana, ale w chwili obecnej są praktycznie niesprzedawalne. Zaczynaliśmy naszą przygodę w czasach, w których o prymat największych imprez targowych na świecie Werona walczyła z Norymbergą. Import kamienia i narzędzi z Chin stanowił ułamek mieszczący się w statystykach pod wartością ,,inne wyżej niewymienione”, a nazwa Xiamen większości (i mnie także), kojarzyła się jedynie z kolejnym smakiem, wprowadzanych wówczas masowo do sklepów, zupek chińskich. A ile się dzieje teraz!? Czy jeszcze dwa lata temu śniło się komuś, że chiński rząd w jednym momencie zadecyduje o zamknięciu WSZYSTKICH najważniejszych (z polskiego punktu widzenia) kopalni granitu? Istne szaleństwo, karuzela, istny kogel-mogel! A przecież historii o podobnej wadze dla sytuacji branży mógłbym jeszcze mnożyć! Naprawdę, jest o czym pisać... Bieżący numer jest wspominkowy. Z dużą dozą patosu. Nie da się go tym razem uniknąć, skoro praca dla NK i branży stanowi tak wielki kawał naszego życia. Praca, której tak wiele zawdzięczamy. Zajęcie, dzięki któremu zwiedziliśmy tyle miejsc, poznaliśmy tak wielu ludzi, nawiązaliśmy tak wiele trwałych przyjaźni. Ogromne emocje, niemniejsze słowa. Z tego miejsca, co będę czynił też dalej, dziękuję Wam wszystkim za te 15 lat, dziękuję wspaniałym współpracownikom, wiernym czytelnikom, świadomym reklamodowcom i niezliczonej wręcz grupie sympatyków. To dzięki Wam i dla Was powstaje Nowy Kamieniarz. To dzięki Wam nasze czasopismo jest dla wielu czymś więcej niż tylko ,,gazetą”. Dziękuję, bo tak naprawdę – to Wy jesteście Nowym Kamieniarzem.

KAMIENIARSTWO KOPERSKI 43 123 KRZEMEX 45 M.E.J.A. BUGANIUK 85 MACH PLUS 89 MAGMA 129 MANULIK 91 MARABU STONE 6, 7 MARMI CORRADINI 8 MARMI SCALA 12 MARMUR- PŁYTKI 33 MC DIAM MEC 115 83 MEGA-STONE 111 MEKANIKA 121 METIKAM STONE 75 MFD GRANITS INSERT MONOLIT 73 OLGRAN 19, 20 OPAL 43 OPPOLD POLSKA 10 ORANGE STONE 132 PAMIR 43 PETRA 2

PIASMAR PILLA PROMASZ PS-GRANIT RODLEW QMD ROGALA SAIPOL SILKAM STENEKO STONE PROJECTS SYNTETYK TARGI STONE FAIR XIAMEN TARGI STONE POZNAŃ (MTP) TECHNISTONE TOPAZ VESTE WEHA POLSKA WIDUTO WKG YELLOW STONE ZAKO

119 25 4 113 129 1,3 39 97 63 71 31 128 101 56, 57 130 126 76, 77 67 5 69 125

SPIS TREŚCI

Koniec nagrobkowego piractwa?

Z KRAJU 24 28 42 44

ZE ŚWIATA Wydarzenia Xiamen powita kamieniarzy

64 74

FIRMA Blisko klienta – wywiad z J. Świadkiem Świadomość skandynawskich kamieni – wywiad z M. Adamczykiem Plagiat na celowniku – wywiad z E. Iacovone Norymberga coraz bliżej – wywiad z B. Fischer Krótka historia bluesa – wywiad z L. Rodriguezem

54 58 60 66

FOT. ARCHIWUM K. MICHALSKI

Jak minął rok 2017? - sonda Zawsze na maksa! Jubileusz NK Wydarzenia Kamieniarskie i szklarskie Stone i Glass 2017

Temat plagiatów i podróbek w branży kamieniarskiej opisywaliśmy wielokrotnie. W tym numerze przedstawimy kolejne przełomowe postępowania, które zakończyły się dla piratów sądowymi wyrokami skazującymi.

Deterioracja metarii skalnej

Słownik geologiczny: – lit, lod Kwarcyty

78 80

HISTORIA Kamieniarze kunowscy

ARCHITEKTURA Deterioracja materii skalnej Kamienne pozostałości po stolicy dawnego imperium

86 92

TECHNOLOGIE Efekt lustra na krawędzi kamienia Wszechstronne obłupywarki MEC Plotery Summa i folie Ikonos Drukuj na kamieniu i nie tylko

Druk: Drukarnia Beltrani sp. j., ul. ul. Śliwkowa 1, 31-982 Kraków

Skały od wieków są symbolem trwałości, niezmienności i w wielu kulturach niezniszczalności. Symbolika taka wynika z obserwacji przyrody. Pokolenia przemijają, a skały pozostają w niezmienionej formie. Ale czy na pewno?

Konserwacje i przeglądy maszyn kamieniarskich 104

118 120

Po okresie intensywnej pracy w sezonie wiele zakładów wykorzystuje czas zimowy – ze względu na mniejszą ilość zamówień i gorszą pogodę utrudniającą prowadzenie produkcji – na naprawy i przeglądy maszyn.

WYDAWCA I REDAKTOR NACZELNY: Maciej Brzeski SEKRETARZ REDAKCJI: Bogdan Lewicki WSPÓŁPRACA: prof. Jan Bromowicz, prof. Marek Lorenc, prof. Jacek Rajchel, dr Paweł P. Zagożdżon, Katarzyna D. Zagożdżon, Sławomir Mazurek, Wacław Chrząszczewski, Jarosław Rocławski, Magda Rocławska-Harań, Marcin Kaczorowski, Dorota Paruch, Paul Daniel. KOREKTA: eKorekra24 SKŁAD I OPRAWA: SVPR s.c. PROJEKT GRAFICZNY: Katarzyna Jurgielewicz Kontakt z redakcją: SVPR s.c. ul. Mickiewicza 30/3, 60-836 Poznań tel. +48 61 662 98 70 e-mail: redakcja@nowykamieniarz.pl, www.NowyKamieniarz.pl

110 114 116 116

FELIETON Mazurek: Kamieniarzu szkol się sam Rocławski: Już po świętach

FOT. ARCHIWUM M. RUSZKOWSKI

KAMIEŃ NATURALNY

„Nowy Kamieniarz” jest bezpłatnym dwumiesięcznikiem poświęconym branży kamieniarskiej. Jest on rozsyłany bezpośrednio do zakładów kamieniarskich, firm architektonicznych, firm branży budowlanej, dystrybutorów bloków, narzędzi oraz chemii kamieniarskiej. Skivak Press jest członkiem Związku Kontroli Dystrybucji Prasy. Nowy Kamieniarz” ma kontrolowany nakład 4100 egzemplarzy.

Our official representative in Italy: Marco Selmo, tel. +39 045 6888510, mob. +39 335 5786001 Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych reklam i ogłoszeń płatnych. Nie zwraca materiałów niezamówionych.

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

KAMIENIARSKA AGORA 10 LAT TEMU W NK

10 SZYBKICH PYTAŃ

BDK 08/09 I PORADNIK NA KAŻDYM BIURKU KAMIENIARZA

ma j/ c zer wi ec (n r 3 2 ) 3 / 2 0 0 8

b ez p ł at ny

nakład - 5500 egz.

Shuqing Siviglia Siviglia

CHINY

FABRYKA ŚWIATA

Wang

Polsce mieszka od 10 lat, z branżą kamieniarską związana jest równie długo. Prowadzi Hurtownię nagrobków i granitu An Wang, w dwóch miastach w Polsce: Skarżysku-Kamiennej i Radomiu. Jest bezpośrednim importerem z Chin oraz Indii.

Lubię... lato i piękną pogodę. Nie lubię... nieszczerych ludzi. Kiedy mam wolny czas... uczę się języka polskiego. Chociaż raz w życiu chciałabym... pojechać w podróż dookoła świata. Gdybym nie pracowała w kamieniu to... nie wyobrażam sobie innej branży. Kamień jest dla mnie... sposobem na życie. Mój ulubiony kamień to... Indian Aurora a poza branżą bursztyn. Lubię w branży... moich klientów, spotkania biznesowe. Najbardziej cenię w swojej firmie... moich pracowników, ich zaangażowanie i lojalność. Najważniejszą rzeczą, którą zmieniłabym w firmie... niczego nie chciałabym zmieniać. Matthews Matthews International International S.p.A. S.p.A. - Via - Via Martiri Martiri della della Libertà, Libertà, 71 71 - 43052 - 43052 Colorno Colorno - Parma - Parma - Italy - Italy Tel:Tel: +39 +39 05215208 05215208 - Fax: - Fax: +39 +39 0521521148/+39 0521521148/+39 0521816777 0521816777 - info@matw.it - info@matw.it - www.matw.it - www.matw.it

Doppia Doppia pagina pagina serieserie siviglia.ind2-3 siviglia.ind2-3 2-3 2-3

„NOWY KAMIENIARZ” 32 (3)/2008 Wiodącym tematem 32. wydania Nowego Kamieniarza były Chiny. „Azjatycka podróż – Xiamen” to zapis spostrzeżeń autora po wizycie w tym mieście podczas targów kamieniarskich. Jedną z takich uwag był brak w około 4 milionowym mieście... żebraków (żeby wjechać do miasta trzeba zapłacić, a to była bariera nie do pokonania przez biednych mieszkańców wsi). Przezd 10. laty olbrzymim problemem w Xiamen była też bardzo mała liczba mieszkańców władających językiem angielskim. Kolejny tekst „Z metropolii Państwa Środka Targi w Szanghaju” dotyczył targów branży kamieniarskiej, które organizowane są w tym 18. milionowym mieście. Tu gościa zdziwił bardzo... całkowity brak graffiti, bo napisał „Nie wiem, jaka kara czeka na graficiarzy, ale musi to być coś wyjątkowo odstraszającego, ponieważ ten rodzaj sztuki ulicznej tam nie występuje. Natomiast na targach w oczy rzucały się duże, przestronne, estetycznie zaprojektowane i wykończone stoiska. Tylko niewielka grupa stoisk z prawie 900 firm przypominała małe boksy z towarem leżącym na podłodze. Kolejny tekst był relacją z wizyty w chińskim zakładzie Jana Hybiaka, który jako pierwszy polski kamieniarz uruchomił tam swoją firmę. (B. L.) 

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

4-03-2008 4-03-2008 11:48:45 11:48:45

PRZEGLĄD PRASY ZAGRANICZNEJ

szwedzkim periodyku Sten znajdziemy obszerny materiał „W obliczu niejasnej przyszłości”. Artykuł opisuje losy cennego, zabytkowego obiektu Vildmanna 7 (u zbiegu ulic Biblioteksgatan i Jakobsbergsgaten w Norrmalm, centralnej dzielnicy Sztokholmu) po groźnym pożarze, który wybuchł 7 listopada 2017 r. dotkliwie niszcząc zabytkowy budynek. Vildmanna 7 został zaprojektowany przez architekta Erika Josephsona i zbudowany w roku 1897 na palach, podobnie jak wszystkie okoliczne budynki Z czasem obiekt ewoluował i zmieniał się znacząco, wyróżniając się niezwykłą fasadą z piaskowca Roslags, z detalami inspirowanymi średniowieczną architekturą. Równie bogato zdobione były wnętrza, a nawet klatki schodowe z marmurowymi posadzkami w czarno-białe szachownice i wykończeniami z białego marmuru. O ironio, pożar wybuchł w trakcie

prac renowacyjnych (budynek Vildmanna 7 zakwalifikowany jest do najwyższej kategorii zabytów Sztokholmu) prowadzonych przez firmę Arctic Kvartsit, podczas których wymieniano m.in. uszkodzony kamień na fasadach, na podobny Roslagssandsten. Jak pisze Peter Willebrandt przyszłość budynku nie jest jasna. Kamienna fasada została bardzo zniszczona i kiedy oddawano do druku numer z grudnia 2017 r. trwało jeszcze dochodzenie ustalające przyczyny pożaru. Natomiast w styczniowym, pierwszym tegorocznym wydaniu niemieckiego czasopisma Naturstein tematem wiodącym jest „Edukacja i szkolenie”. (B. L.) 



GRANITEX Wiesław Trybuszek

SPRZEDAŻ PŁYT

USŁUGI CIĘCIA LINKAMI

Granitex ul. Armii Krajowej 55 58-150 Strzegom

GRANICZNA STRZEGOM IMPALA KURU TOKOWSKI ELITA I WIELE INNYCH

Wiesław: 601 933 423 Anna: 697 966 530 granitex@autograf.pl

A P L I K A C J A

M O B I L N A

NIE CZEKASZ publikacja każdego numeru w dniu wysyłki pocztowej

WIESZ WIĘCEJ niektóre materiały wzbogacone o galerie i dodatkowe informacje

Do pobrania na Twoje urządzenie mobline - tablet oraz telefon

A P L I K A C J A

M O B I L N A

Od teraz

zawsze pod ręką!

NIE ZAPOMNISZ każda publikacja z powiadomieniem na Twoje urządzenie

CHCESZ I MASZ

ZYSKUJESZ

bezpośrednie odesłanie na strony internetowe i do sklepów, przy wybranych reklamach przycisk "zadzwoń" (bez konieczności wpisywania numeru)

to wszystko oraz przynajmniej raz w miesiącu kupon rabatowy na produkty najlepszych dostawców z branży

Do pobrania na Twoje urządzenie mobline - tablet oraz telefon

KAMIENIARSKA AGORA SONDA

Jak minął rok 2017? Gustyński Grzegorz Krzemex Nie mam powodów do narzekań. Najważniejsze, że nie był gorszy od 2016 r., a można śmiało powiedzieć, że zakończyliśmy go na małym plusiku, zarówno pod względem obrotów, jak i płatności, które od 2-3 lat też nie wyglądają najgorzej – chodzi oczywiście o niezaleganie z płatnościami przez naszych kontrahentów. Oczywiście zdarzają się opóźnienia, ale na szczęście nie notujemy przypadków ekstremalnych i opóźnienia w płatnościach nie są już nagminne. Z moich obserwacji wynika, że wielu naszych klientów rozwija swoją działalność a to dobry prognostyk dla wszystkich. Mamy też sporo klientów, którzy dokonali lekkiego przebranżowienia i poszli bardziej w stronę budowlanki (schody, parapety itp) – nie wiem czy na stałe czy to tylko okres przejściowy. Ale to też dobry sygnał, bo szeroko rozumiane budownictwo jest przecież motorem dla wielu dziedzin gospodarki, a poza tym to też znak, że kamień jest coraz chętniej wykorzystywany w naszych domach, biurach czy budynkach użyteczności publicznej. Nie należy także zapominać o stosunkowo silnej pozycji złotówki, jaką nasza waluta miała na koniec ubiegłego roku. Przy specyfice naszej działalności i dużym udziale importu jest to bardzo istotny czynnik. W ciągu całego roku złoty umocnił się przecież o około 10 procent.

Jan Hybiak Kamieniarstwo Export-Import Podsumowując miniony rok musiałbym na to spojrzeć z kilku stron. Z szeroko pojętej perspektywy ekonomicznej był to rok na poziomie zbliżonym do roku 2016, a może nawet nieco lepszym. Wprawdzie jego początek ze względu na trudne warunki atmosferyczne, był ciężki, ale w późniejszych miesiącach, dzięki ciężkiej pracy udało się to nadrobić. Nieco gorzej, na szczęście już tylko wspominam, miniony rok w kwestiach pracowniczych. Problemy z kadrami ciągnęły się bardzo długo, chodzi oczywiście o brak pracowników. Z tego co wiem, to nie jest tylko mój problem, ale dotyczący znacznie szerszego kręgu pracodawców, nie tylko kamieniarzy ale różnych branż. W naszym przypadku udało się zbilansować nasze braki, pracownikami z zakładu penitencjarnego. Współpraca rozpoczęła się we wrześniu i odpukać do tej pory

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

bardzo dobrze się układa. Niestety problemy pracownicze, chociaż nie w naszej firmie, spowolniły też tempo prac w budowanej przeze mnie nowej firmie w szczecińskiej podstrefie SSE Euro-Park Mielec w Dunikowie, koło Szczecina. Generalnie luki na rynku pracowniczym to chyba jeden z najpoważniejszych problemów i niestety nie widzę powodów dla których w tym roku ta sytuacja miałaby ulec poprawie.

Zenon Kiszkiel Kamieniarstwo Kiszkiel Nie mam powodów, aby narzekać na miniony rok. Pod każdym względem oceniam go pozytywnie. Spoglądając wstecz, na minione miesiące szczególnie jestem zadowolony z jednego powodu. Ubiegły rok zamknął się wyraźną tendencją wzrostową w szeroko pojętej produkcji wyrobów z kamienia naturalnego wykorzystywanych w drogownictwie. Mam tu oczywiście na myśli granitowe krawężniki, płyty, kostkę itp. Patrząc na tę tendencję zauważam podwójną korzyść. Po pierwsze to dobry prognostyk dla mojej firmy, a po drugie dla całego naszego regionu, będącego przecież granitowym zagłębiem kraju. Dlaczego ta tendencja wzrostowa cen na te wyroby tak mnie ucieszyła? Najważniejsze dlatego, że (mam nadzieję) oznacza ona koniec niebezpiecznego wyścigu w obniżaniu cen. W minionych latach mieliśmy do czynienia z bardzo fatalnym zjawiskiem. Można powiedzieć, że firmy z okolic Strzegomia niemal „ścigały się” w oferowaniu jak najniższych cen na te wyroby. W efekcie dla wielu z nich kończyło się to fatalnie. Zahamowanie tego niebezpiecznego procederu uważam, za bardzo dobry znak. Co ważne widać, że ubiegłoroczna tendencja wzrostowa będzie, w mniejszym czy większym stopniu utrzymana.

Krzysztof Piotrowski Technistone To był bardzo udany rok. Bez przesady mogę powiedzieć, że w każdej dziedzinie naszej działalności zanotowaliśmy wzrosty: w produkcji, w sprzedaży. Co istotne rozwijaliśmy też sieć sprzedaży w Polsce, uruchamiając w Poznaniu przy ul. Miętowej nasz magazyn. To zostało bardzo dobrze odebrane przez naszych klientów i kolejne dwa otwarcia zaplanowane są na rok 2018. Te otwarcia

Obsługa klientów w Polsce: PILLA POLSKA SP. Z O.O. - ul. Cmentarna 1 96-200 Rawa Mazowiecka - tel./fax 46 814 30 23 - pillapolska@pilla.com

Prowadzimy sprzedaż wysyłkową www.pilla.com

PILLA s.r.l. - Carrè (VI) Italy - Tel. 0039.0445.890200 - Fax 0039.0445.891988 - info@pilla.com

Odwiedź nas na nowej stronie

HURTOWNIA PŁYT GRANITOWYCH I NAGROBKÓW

460zł

750zł

Cięte w Polsce. Dostępna każda grubość. Bengal Black

Brazilian Gold

600zł

580zł

Impala Dark 390zł

Kuru Grey

Viscont White

360zł

450zł

Ceny brutto!

Elita  Kuru Grey  Kuppian Green  New Balmolar  Viscont White  Hassan Green  Strzegom  Orion SKŁAD: Niezdów 208, 24-300 Opole Lubelskie, Biuro: +48 531 889 002, Albert: +48 722 271 965, kontakt@alkam.info, www.alkam.info

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

KAMIENIARSKA AGORA

związane są ze sposobem podejścia firmy do zagadnień logistyki. Kładziemy duży nacisk na dostępność materiału w naszych magazynach, ścisłą współpracę ze studiami kuchennymi, projektantami oraz popularyzację naszych wyrobów wśród odbiorców końcowych. Wzrost sprzedaży i zaufanie, jakie zyskujemy wśród coraz większej rzeszy klientów w całej Polsce połączony z rosnącą ilością realizacji, wykonanych przy użyciu naszego materiału to dla nas największa nagroda i satysfakcja. Cieszy również to, że Technistone nie poprzestaje na dotychczasowych osiągnięciach i cały czas opracowuje nowe wzory. Co ważniejsze nowości trafiają w gusta naszych rodaków i zyskują kolejnych odbiorców. Oczywiście dobre wyniki kolejny rok z rzędu nie biorą się znikąd. To składowa wielu czynników, z których najważniejszymi były wzmożona aktywność przedstawicieli w Polsce, dobra koniunktura w branży konglomeratów kwarcowych, nasza polityka sprzedaży.

Robert Pisula OPAL Fotoceramika Jeśli mam oceniać miniony rok to dla mnie określeniem najbardziej oddającym jego rzeczywistość jest stabilizacja z tendencją wzrostową. Rok 2017 był bardzo stabilny, odnotowaliśmy w nim zwiększoną liczbę zamawianych zdjęć nagrobkowych. Jeśli miałbym dalej drążyć temat to najbardziej jestem zadowolony z tego, że w minionym roku mieliśmy bardzo małą liczbę zwrotów i reklamacji. Oczywiście związane jest to z tym, że od początku naszej działalności kładziemy olbrzymi nacisk na jakość naszych produktów. Ta stabilizacja i utrzymanie wysokiej jakości zdjęć jest tym bardziej cenne, że jakiś czas temu zmienialiśmy dostawcę farb, a to zawsze związane jest z pewnym okresem „dopracowywania” technologii do otrzymywanych komponentów. Teraz mamy już to za sobą. W rozpoczętym roku chcemy tę tendencję wzrostową utrzymać. W planach mamy też wprowadzenie nowych wzorów. Chociaż w Polsce panuje swego rodzaju dominacja kilku podstawowych formatów zdjęć nagrobkowych, klienci zamawiają także rzeczy nietypowe, które, jako jedyni w kraju, mamy w swojej ofercie. Jednak dla nas wciąż zadaniem podstawowym jest utrzymywanie dotychczasowej tendencji wzrostowej zarówno ilościowej jak i jakościowej.

Grzegorz Sadek Globgranit 2017 rok uważam za bardzo pozytywny, spełniający w pełni nasze oczekiwania. Wyniki finansowe zanotowaliśmy na podobnym

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

poziomie, mimo tego, że rok ze względów pogodowych zaczął się przecież dużo później – na szczęście wszystko udało się potem nadrobić. Kurs euro w tym, ani nie pomagał, ani nie przeszkadzał. Sezon sprzedażowy właściwie rozpoczynaliśmy w marcu a kończyliśmy pod koniec listopada, a w tym okresie dużych wahnięć w kursie euro nie było. Złoty umocnił się pod koniec roku, a wtedy kamieniarze nie są już na etapie dużych zakupów. W minionym roku mocno zainwestowaliśmy w nasz transport samochodowy, kupiliśmy 16 zestawów ciężarowych. Ta tendencja będzie widoczna także w tym roku, ponieważ zaplanowaliśmy kupno kolejnych 20 zestawów. Nasz tabor wykorzystujemy zarówno na potrzeby naszych firm jak i usługowo. Jestem również bardzo zadowolony z wyników osiąganych w naszym kamieniołomie granitu w Żółkiewce koło Strzegomia. Zanotowaliśmy w nim wzrost sprzedaży o ok. 28 %, a co ważniejsze ta tendencja powinna utrzymać się także w tym roku. Oczywiście wiązało się to z inwestycjami, które tam poczyniliśmy, mam tu na myśli m.in. zakup profesjonalnego sprzętu do produkcji kruszyw drogowych. Oprócz tego w minionym roku zamontowaliśmy tam suwnicę oraz rozpoczęliśmy budowę biurowca z zapleczem socjalnym dla pracowników. Ta budowa zostanie zakończona w tym roku.

Konrad Węgrzyn Mekanika Podsumowując ubiegły rok nasuwa mi się tylko jedna odpowiedź – oby tak dalej. Dlaczego? Do polskich zakładów kamieniarskich na dobre dotarła „fala” informatyzacji i automatyzacji procesów produkcyjnych, a my właśnie specjalizujemy się w dostarczaniu takich rozwiązań. To zjawisko, od którego nie ma odwrotu. Coraz bardziej doceniany i skrupulatnie liczony czas w połączeniu z brakami pracowników na rynku spowodował, że właściciele zakładów coraz chętniej sięgają właśnie po rozwiązania oszczędzające czas. By nie być gołosłownym, w minionym roku wiele zakładów kupiło Prolinery czyli najprościej mówiąc urządzenia do cyfrowego wykonywania precyzyjnych pomiarów pomieszczeń i elementów, które można przenosić bezpośrednio do programów komputerowych używanych do projektowania. Coraz więcej zakładów szuka też oszczędności czasu w automatyzacji procesów produkcji m.in. załadunku i rozładunku półfabrykatów na liniach obróbczych. Informatyzacja i automatyzacja przestała już być postrzegana jako fanaberia a stała się wymogiem czasu. Właściwie, to kiedy do tego dojdzie, było tylko kwestią czasu. Nasza firma dostarcza też urządzenia i maszyny do obróbki szkła – branży bardzo bliskiej kamieniarstwu – a tam to zjawisko jest zauważalne od kilku lat. 

Płyty granitowe i polerowane Szeroki wybór kolorów

www.zphgranex.pl Absolut Black, African Galaxy, Angola Labrador, Antique Brown, Aruba Gold, Balmoral Dark, Baltic Green Dark, Bengal Black, Amadeus/Blue Fantasy, Blue Moon, Blues Night, Bohus Grey, Bohus Red, Bonacord, Brasilian Coffee, Crema Julia, Elita, Hassan Green, Impala P, Indian Black Super Dark, Kashmir Gold, Kuru Grey, Labrador, Lavender Blue, Marikana TD, Nero Angola, Orion, Shivakashi Gold, Star Ruby, Star Galaxy, Steel Grey, Szwed, Tarn Silverstar, Tokowski, Vanga, Verde Bahia, Verde Gloria, Verde Ubatuba, Verde Savana/Verde San Francisco, Viscont White

POSIADAMY W OFERCIE PONAD 100 KOLORÓW Z.P.H GRANEX S.C. Krzysztof Goch i Andrzej Goch Nowa Wieś 4, 22 - 417 Stary Zamość tel.: 84 616 33 63, 605 162 001 fax.: 84 616 39 59 Hurtowe Punkty Sprzedaży Płyt: Ostrów Mazowiecka ul. Wiśniowa 21 07-300 tel.: 600 062 792, 600 883 778 Wola Rafałowska - gmina Mrozy ul. Lipowa 13, 05-320 tel.: 723 497 156, 608 396 947

Ostrów Mazowiecka Warszawa

Wola Rafałowska Wola Jachowa

Wola Jachowa 124 / k. Kielc 26-008 Górno tel. 606 488 907

Projekt współﬁnansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2007-2013

JUBILEUSZ 15 LAT / 100 NUMER

Zawsze na maksa! Pierwszy numer powstał w pokoju mieszkania studenckiego. W tym samym roku wydaliśmy porządną gazetę na Ukrainie. Potem było jeszcze ciekawiej... O tym czym był, jest i będzie Nowy Kamieniarz pisze Maciej Brzeski - Wydawca i Redaktor Naczelny

ątek jubileuszowy rozpocząłem już we wstępniaku. Przewija się on w tym numerze prawie wszędzie, od okładki, po ostatnią stronę. Trudno jednak, żeby było inaczej, ponieważ to właściwy czas i miejsce. Ponieważ wydaliśmy 100. numer Nowego Kamieniarza, ponieważ mija 15 lat od rozpoczęcia naszej działalności. Otóż wyobraźcie sobie, że przez te 15 lat, przygotowaliśmy dla Was niemal 12.000 stron Nowego Kamieniarza. Każda z nich ma swoją oddzielną, odrębną, autonomiczną i niepowtarzalną historię. Za każdą stoi rzesza ludzi, która dba o całokształt działalności wydawniczej. ,,Jakość i terminowość”, to dwa hasła, które towarzyszą wydaniu każdego kolejnego numeru. A że za każdą, pojedynczą stroną kryje się odrębna, rozbudowana historia, uzależniona niejednokrotnie od czynników zewnętrznych, to praca ta wymaga odpowiedniego wyczucia, dużej cierpliwości i odpowiedzialności. No i bardzo dużej umiejętności współpracy. Zresztą zdradzę Wam, jak to wygląda od kuchni. Tak w ,,teleekspresowym skrócie”. Na początku jest kolegium redakcyjne, ustalające zagadnienia i tematy poruszane w kolejnych numerach. Efektem pracy kolegium jest protokół, na którym widnieje lista testów, wraz z przypisanymi, sugerowanymi autorami. Protokołem zarządza sekretarz redakcji, który tworzy tzw. briefy tekstów, czyli zarys tematyki i ewentualnych wymagań (nierzadko ze wstępnym ,,reaserchem”, dla autora, którego informuje, i z którym następnie dyskutuje. Autor zajmujący się zagadnieniem pisze (jeździ, dzwoni, wertuje, sprawdza, interpretuje, porównuje, wnioskuje, tworzy). Gotowy tekst przesyła z powrotem do sekretarza. Ten sprawdza otrzymany tekst (redaguje i w razie braków w tekście, czy wątpliwości odsyła do autora). Zredagowany tekst otrzymuje naczelny, który go czyta, czasem odsyła do poprawy, a czasem, choć zdarza się to rzadko ,,zdejmuje”, czyli zle-

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

Wspomina Henryk Walendowski Pisząc z pozycji wieloletniego współpracownika (dziś starszego seniora), przyznaję, że 15 lat temu z niedowierzaniem obserwowałem trudne początki jakże młodej wówczas Redakcji „Nowego Kamie– niarza”. Obaj założyciele (Maciej Brzeski i Damian Nowak) mieli wówczas po 23 lata! Już wkrótce okazało się, że właśnie młodzieńcza średnia była atutem ich odważnego projektu. Bardzo szybko osiągnęli zaplanowany cel. Jedna z sentencji przypomina, że to jest dobre, co długo trwa. Oczywiście długie trwanie nie znaczy tego samego dla człowieka młodego, seniora, historyka, geologa czy kosmologa. 15 lat nieprzerwanej pracy i wynik w postaci 100. numeru dwu– miesięcznika o sporym nakładzie to jednocześnie mało i dużo. W każdym razie jest to powód do satysfakcji. Nie liczyłem łącznej ilości stron, lecz 100 ciasno ułożonych numerów „Nowego Kamieniarza” zajmuje na półce bibliotecznej 0,55 mb i waży 36,6 kg. To niektóre cechy fizyczne. Cechy jakościowe niech ocenią P.T. Czytelnicy. Dla mnie zaskoczeniem jest fakt, że czasopismo kamieniarskie ukazuje się w Poznaniu, który z pewno– ścią nie jest miastem kamieniarskim jak Kraków, Wrocław, Strzegom, Kielce lub dawniej – Lwów. Poznański „Nowy Kamieniarz” odegrał jednak pozy– tywną i niezaprzeczalną rolę, przygotowując merytorycznie i medialnie grunt dla ostatecznie zwycięskiej walki o coroczne targi kamieniarskie w Poznaniu. Trzymam więc kciuki za targi Stone z korzystnie wyróżniającym się stoiskiem Redakcji „Nowego Ka– mieniarza”. Ad multos annos!

JUBILEUSZ

ca do uzupełnienia. Z reguły poprawiony, pojawia się w jednym z kolejnych numerów. Zaaprobowany tekst trafia do korektora – polonisty. Po takich poprawkach, tekst trafia do grafika, który uzupełnia go o otrzymane od autora zdjęcia, ilustracje, tabele, wykresy, mapy lub prosi o uzupełnienie. Sekretarz uzupełnia braki i przekazuje je do grafika. Później, taki tekst, już złożony, roboczo wydrukowany trafia do korekty merytorycznej (pozbawionej litości), a później do wydawcy. Prawie każdy materiał, z mniejszymi lub większymi uwagami, trafia z powrotem do sekretarza, a później już tylko do grafika... Dokładnie 11.808 stron. Oczywiście prawie 50% z przy-

gotowywanych przez nas stron to reklamy, więc wydaje się, że sprawa jest prostsza. Ale nie jest. Szanowni Klienci, nie może być, bo wydajecie na to swoje ciężko zarobione pieniądze. Toteż w razie potrzeb, zmieniamy i będziemy zmieniać czcionkę i przesuwać nadesłane przez Was zdjęcia o ten „milimetr”, aż do skutku. Dla Waszej satysfakcji. Czy zdarzyły nam się jakieś błędy? Nie ma szans, nawet statystycznie, żeby było inaczej. Choćbyśmy mieli najgęstsze sito, to i tak, w każdym numerze zdarza się ,,coś”. Jednakże anegdoty, pozwólcie, zostawię sobie na świętowanie 20-lecia. A wierzcie, że warto na nie poczekać. Pamiętajcie jednak, że Nowy Ka-

mieniarz, to jedynie słowa klucze, wytrych, parasol. Nazywany przez nas w redakcji ,,matką”, za którą kryje się jeszcze duża grupa naszych kamieniarsko-medialnych aktywności. W ciągu tych 15 lat udało nam się zbudować instytucję, która zajęła się szeroko rozumianą działalnością na styku informacja-edukacja-promocja. Już w drugim roku działalności, zaczęliśmy wydawać na Ukrainie, czasopismo specjalistyczne ,,Kamiń” o tematyce zbliżonej do Nowego Kamieniarza, ale umiejscowione w realiach naszego południowo-wschodniego sąsiada. Patrząc z dzisiejszej perspektywy, było to szalone posunięcie. Ale się udało. W sumie musiało się udać, bo byliśmy na tyle

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2017

JUBILEUSZ

Azure

з власного кар’єру. ої якості продукції.

ВІСНИК КАМЕНЯРСТВА Червень / Липень 3 (XXIX) 2009

Блоки

Інструменти

Плити

Машини

Модульні плитки

Каменярство

Хімія

Кам’яне вбрання європейської архітектури

Polish Stone Review Der Natursteinmarkt in Polen Rassegna della pietra Polacca Обзор Польского рынка камня

2009

П е ре дп л ата на у к р а їн с ь к и й ж у р н а л “ КА М І Н Ь” тр и в а є ц іл и й р і к

Конкурс архітектури імені Міса ван дер Рое Новий камінь зі знайомої родини Забезпечене майбутнє Норвегії

+38 067 233 7610 000x5@gmail.com

: Wydawany na Ukrainie „Kamiń” (2003-2009)

) Pierwsze wydanie wielojęzycznego Polish Stone Review z 2009 r.

mało doświadczeni, że nie wiedzieliśmy, że udać się nie ma prawa. Czasopismo to, z powodzeniem, funkcjonowało do roku 2008, kiedy Ukrainę ogarnął, nieporównywalny z tym, co działo się w tym czasie w Polsce, kryzys na rynku budowlanym. Decyzja o rezygnacji, była (prawie) czysto ekonomiczna (prowadzenie biznesu na Wschodzie wymaga, dużo czasu i cierpliwości...). W międzyczasie, na fali ekspansji, postanowiliśmy, że co jakiś czas, będziemy wydawać czasopisma wyłącznie ogłoszeniowe, mające na celu przybliżenie oferty polskich firm, na Litwie, Słowacji oraz w Czechach. Rynki te są za małe, by ,,utrzymać” profesjonalne wydawnictwo periodyczne, ale przejść zupełnie obok nich, się nie godzi... W roku 2008 rozpoczęliśmy 2 nowe projekty wydawnicze. Jeden z nich to ,,Wydania Specjalne Nowego Kamieniarza” – kompendium najbardziej aktualnej wiedzy praktycznej, technicznej i naukowej w danej dziedzinie. Były to 4 oddzielne wydania – ,,Nagrobkarstwo”, ,,Budownictwo”, ,,Nowoczesny zakład” oraz ,,Inwestycje”. Drugi to Baza Danych Kamieniarstwa – drukowana i internetowa baza firm kamieniarskich, których odbiorcami byli architekci, firmy budowlane, ogrodnicze oraz parafie. Lista odbiorców została dopasowana tak, by każdy obecny w bazie miał szansę dotrzeć ze swoimi usługami do

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

Wspomina Elżbieta Tołkanowicz Mój autorski debiut na łamach Nowego Kamieniarza wiąże się z osobą Dariusza Wawrzynkiewicza. Poznaliśmy się na konferencji „Kamień w budowni– ctwie” organizowanej corocznie przy targach kamieniarskich w Kielcach. Mój pierwszy artykuł p.t. „Wykorzystanie krajowych złóż kamieni blocznych” ukazał się w majowym numerze 2004 roku (8 numer edycji), a następny p.t. „Co kryją podziemia stolicy ? Nowe stacje metra warszawskiego” w numerze wrześniowym. Od tego czasu dość regularnie pojawiałam się jako autorka na łamach NK. Moje artykuły dotyczą, ogólnie ujmując, tematyki związanej z geologią, jako, że jestem geologiem z zawodu. Najchętniej podejmuję się tematów dotyczących zastosowania kamieni w architekturze, zwłaszcza w architekturze Warszawy. Prawie czternastoletnia współpraca pozwoliła obserwować, jak się Nowy Kamieniarz zmieniał. Ze skromnego objętościowo, przeładowanego reklamami, wśród których, jak rodzynki w cieście, tkwiły artykuły przeważnie o treściach technicznych, zmienił się w pismo, którego każdy kolejny numer jest oczekiwany i chętnie czytany.

SYNTETYK 28-100 BUSKO-ZDRÓJ, ul. Bohaterów Warszawy 97 b tel./fax: +48 41 379 82 12, kom. +48 602 705 711 tel.: +48 41 379 82 28, e-mail: tenax@interia.pl

FILIA W STRZEGOMIU 58-150 STRZEGOM, ul. Kasztelańska 10 a tel./ fax +48 74 855 10 27, kom. +48 666 520 269

KLEJE - Poliestrowe kleje, szpachle używane do każdego rodzaju kamienia. W ofercie posiadamy kleje o różnej gęstości i kolorystyce. - Epoksydowe, mrozoodporne o wysokiej wytrzymałości

PRODUKTY SPECJALNE - Impregnaty (również do piaskowca) - Preparaty do eliminacji defektów powierzchniowych - Środki do nadania efektu postarzania oraz mokrego kamienia - Produkty do ożywiania poleru i koloru - Woski - Antygrafﬁti FINEGRAIN Najnowszej generacji, niezawodne narzędzia syntetyczno-diamentowe do szlifowania i polerowania granitu i marmuru. Nowość na rynku: wagony ﬁnegrain przeznaczone do bardzo twardych granitów oferują wysoką jakość poleru.

Łupiarki i automatyczne. Linie produkcyjne do łamania kamienia i betonu. Kruszarki, podajniki, przesiewacze.

Water Filtration Systems

Profesjonalne oczyszczalnie wody dla zakładów kamieniarskich.

JUBILEUSZ

DER NATURSTEINMARKT

2015

Mozaika insirowana twórczością Stanisława Wyspiaskiego zaprojektowana na potrzeby akcji Wyspiański na Mogilskim 2013

www.nowykamieniarz.pl

jak największej liczby odbiorców. Z uwagi na to, iż taka forma promocji przestała się sprawdzać, zawiesiliśmy ten projekt w roku 2015. Wrócimy do niego wówczas, o ile uda nam się znaleźć skuteczną formułę dotarcia do Waszych potencjalnych klientów. Wielkim sukcesem wizerunkowym i projektem, który spotkał się z bardzo dobrym przyjęciem (a wręcz uznaniem), był rozpoczęty w 2009 wydawany w cyklu dwuletnim ,,Polish Stone Review” (,,Przegląd rynku kamienia Polsce„). Wydawnictwo to jest kompendium wiedzy o polskim rynku kamieniarskim dla obcokrajowców. Jest ono wielojęzyczne, każdy opublikowany tam tekst, tłumaczony jest na język angielski, niemiecki, oraz włoski (pierwsza edycja dodatkowo na rosyjski). Jego dystrybucja odbywa się w salonikach prasowych na targach w Norymberdze, Weronie oraz Poznaniu. Periodyk ten, o nakładzie w zależności od roku wydania (2000-6000 egzemplarzy), zawsze znikał z półek czytelni targowych, jako jeden z pierwszych, a znajdujące się tam informacje cytowane były (albo przedrukowywane) w czasopismach kamieniarskich od Indii, poprzez wiele krajów Europy, aż po Brazylię. Dzięki ,,Polish Stone Review”, rzesza ludzi kamienia na całym świecie, dowiedziała się, że branża w naszym kraju to nie zaścianek, i że naprawdę mamy się czym pochwalić. Oczywiście jesteśmy, stosunkowo mocno, widoczni w Internecie. Prowadzimy portal www.rynekkamienia.pl,

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

( Informator o rynku polskim dołączony do targowego wydania niemieckiego czasopisma Naturstein

Wspomina prof. Jan Bromowicz Całe życie zawodowe spędziłem wśród kamieni. Pracowałem w Katedrze Złóż Surowców Skalnych AGH, której nazwy się zmieniały, ale tematyka prowa– dzonych badań i działalności dydaktycznej zawsze była związana ze skałami. Najpierw sam się uczyłem ich rozpoznawania i oceny możliwości stosowania, potem koniecznością ich znajomości męczyłem studentów. Byłem zainteresowany skałami wykorzystywanymi w architekturze jako materiały konstrukcyjne i dekoracyjne. Po latach pracy, jak już wiedziałem jakie są możliwości oceny ich właściwości fizyczno– mechanicznych, walorów dekoracyjnych, zdolności pozyskiwania bloków oraz ich europejskiej różnorodności, po przejściu na emeryturę, pomyślałem o podzieleniu się tymi wiadomościami z ludźmi, którzy na co dzień są z nimi związani. Okazało się, że w branży kamieniarskiej są duże możliwości. Przeglądając jej czasopisma natknąłem się na fotografię, gdzie piękny kamień o fascynujących walorach dekoracyjnych pojawił się wraz z równie zachwycającą panią w stroju ujawniającym wszystkie jej walory. Już nie pamiętam czy skała, czy pani spowodowała, że zainteresowałem się tekstem otaczającym fotografię. Był ciekawy, dotyczył materiałów kamiennych pozyskiwanych w Turcji i nie miał nic wspólnego z pojawiającą się w nim reklamą. Uznałem, że jest to sposób, który można wykorzystać do zainteresowania czytelników nie zawsze fascynującymi rozważaniami na temat zmienności skał. Bezpłatna dostępność czasopisma rozsyłanego przez redakcję do zakładów kamieniarskich, osób zainteresowanych branżą i specjalistycznych bibliotek, była powodem wyboru Nowego Kamieniarza. Redakcji zaproponowałem prezentacje cyklu artykułów dotyczących właściwości fizyczno-mechanicznych skał pod łączącym je tytułem: Co różni kamienie? Pomysł chwycił i tak już prawie pięć lat trwa współpraca, która zaowocowała prezentacją następnego dziewiętnastoodcinkowego cyklu Kamienie architektoniczne w złożach Polski i Europy. Z okazji wydania setnego numeru pisma i 15 lat obecności wśród kamieniarskiej braci życzę Redakcji, aby treść prezentowanych artykułów była równie porywająca jak zamieszczane reklamy, a zasięg od– działywania czasopisma objął całą Europę.

MC DIAM - Wasz kompetentny PARTNER w technologii obróbki twardych materiałów www.mcdiam.com.pl Nasi partnerzy

Technologia wydobycia i obróbki kamienia naturalnego

Narzędzia diamentowe

Narzędzia do obróbki powierzchni

Narzędzia do obróbki kształtowej

Śrut i piły trakowe

Maszyny do wydobycia kamienia ze złoża

Łupiarki, kruszarki

Maszyny do cięcia bloków kamiennych

Maszyny do obróbki powierzchni płyt kamiennych

Maszyny do rozkroju płyt

Maszyny do obróbki elementów kamiennych

Maszyny sterowane numerycznie CNC

Maszyny przenośne

Urządzenia dźwigowe

Chemia kamieniarska

Oczyszalnie wody, odpylanie

MC DIAM Sp. z o.o. 02-668 Warszawa al. Lotników 12 tel. +48 22 843 48 47 fax +48 22 847 81 31 mcdiam@mcdiam.com.pl

Oddział Sandomierz 27-600 Sandomierz ul. Trześniowska 9 tel. +48 15 832 97 54-55 fax +48 15 832 17 25 sandomierz@mcdiam.com.pl

Oddział Strzegom 58-150 Strzegom ul. Jeleniogórska 6 tel. +48 74 856 13 50-52 fax +48 74 855 55 40 strzegom@mcdiam.com.pl

JUBILEUSZ

na którym publikowane są informacje ,, lżejszego kalibru”, przeznaczone dla klientów indywidualnych, dla ,,niebranżystów” oraz portal branżowy www.nowykamieniarz.pl. Nadmienię jeszcze, każdy numer Nowego Kamieniarza, można równocześnie z datą publikacji, przeczytać w całości w Internecie, na portalu publikacji www.issuu.com. Trudno powiedzieć, że projekty Internetowe odniosły spektakularny sukces, ale były i są, swoistym, jak mawia młodzież (i nie tylko) ,,must have” każdego wydawnictwa. Obydwa portale śledzi łącznie ponad 7000 osób miesięcznie. To niezły wynik. Biorąc pod uwagę fakt, jak wymagający jest biznes internetowy i jak wiele zaangażowania wymaga. A pieniędzy, w tej skali, na rozwój projektu, tam próżno szukać. Taka też była nasza wstępna diagnoza, toteż założeniem głównym przy projektach w ,,sieci”, było ,,nauczenie się Internetu”, nie chcieliśmy stracić z pola widzenia trendów jego rozwoju, a co za tym idzie szans i możliwości. I tak się też stało. Wydaje nam się, że sporo się nauczyliśmy, czego efekty zobaczycie już niebawem. Do naszej ,,cyfrowej stajni” możemy już dziś dołączyć wydawnictwo Nowy Kamieniarz – Aplikacja Mobilna. Jest to nowa koncepcja wydawnicza, oparta o najpopularniejsze systemy Android (Google) i iOS (Apple), polegająca na przeniesieniu tradycyjnej formy wydawniczej (czasopisma) do aplikacji, dzięki której możemy je uzupełnić o opcje interaktywne – m. in. galerie, linki do stron www oraz możliwość bezpośredniego dzwonienia (bez konieczności wybierania numeru) do firm oferujących swoje produkty na naszych łamach. Dodatkowo, na wszystkich subskrybentów, każdego miesiąca (nie tylko wydawniczego), czekają niespodzianki, takie jak na przykład unikalne oferty wyprzedażowe, na produkty firm promujących się w Nowym Kamieniarzu. Bezpłatna aplikacja, już w tym momencie, jest dostępna do pobrania na Google Play oraz AppStore (pod hasłem Nowy Kamieniarz). Pobierajcie, od teraz, a NK będziecie mieli zawsze pod ręką.

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

: Informator Kamieniarski - Litwa. Oparte o ten sam koncept periodyki wydaliśmy w Czechach i na Słowacji.

Wspomina prof. Marek Lorenc Moja współpraca z Nowym Kamieniarzem zaczęła się do pewnego stopnia „brzydko”, bo od artykułu omawiającego rzeczy niewątpliwie brzydkie – niszczenie kamienia pod wpływem zanieczyszczonej atmosfery i mikroorganizmów; fotografie ilustrujące tekst były oczywiście też odpowiednio „brzydkie”. Przez kolejnych kilka lat prezentowałem artykuły dotyczące różnych sposobów wykorzystania kamienia, a ostatnio staram się ukazywać Czytelnikom kamień też w nieco innym ujęciu – jako element krajobrazu. Fakt ciągłego ukazywania się oferowanych przeze mnie tekstów pozwala przypuszczać, że są one akceptowane nie tylko przez Redakcję, ale też przez Czytelników, co zapewne cieszy wszystkich. Spotykamy się jednak nie tylko na forum czasopisma, ale również podczas Targów Kamieniarskich, odbywających się w różnych miejscach Polski, które to spotkania są zawsze wielką przyjemnością. Rok 2018 jest rokiem jubileuszowym setnego wydania Nowego Kamieniarza i z tej okazji całemu Zespołowi Redakcyjnemu N. K. życzę niezmiennej, wręcz rosnącej, popularności i kolejnych takich „setek”. Jest to też dziesiąty rok naszej wspaniałej współpracy, za co ze swojej strony wszystkim bardzo dziękuję.

Najlepsze w swojej klasie

58-150 Strzegom ul. Koszarowa 7 www.euroarss.pl

email: biuro@euroarss.pl tel. 603 891 257, 604 078 731 tel./fax. 74 855 03 93

JUBILEUSZ

: Baza Danych Kamieniarstwa wydanie z 2008 r.

Przez ostatnich kilkanaście lat spełniliśmy się także ambicjonalnie i zawodowo. Jako eksperci byliśmy zapraszani na wykłady przez różne organizacje branżowe w Polsce i zagranicą, ambasady, uczelnie, media. Uczestniczyliśmy w projektach naukowych, wspieraliśmy akademików i uczelnie w poszukiwaniu informacji i w zdobywaniu wiedzy. Nie przypominam sobie byśmy kiedyś, komuś odmówili takiej pomocy. Wisienką na torcie i naszym najbardziej ,,ukochanym dzieckiem” od momentu powstania był program edukacyjny ,,Projektowanie w Kamieniu” – edukacja, kreacja, rywalizacja, kreacja, kreacja, kreacja. Ten prowadzony na uczelniach całej Polski program, pokazał mi, jak wielkie rezerwy drzemią jeszcze w naszej branży. Jaka wewnętrzna niemoc, wyrzuciła naszą branżę poza główny nurt wydarzeń rynkowych. Jak niewiele trzeba, by to zmienić. I w końcu, jak wielkie emocje wzbudza kamień wśród architektów, kiedy tylko dostaną warunki do jego poznania. Naprawdę piękna sprawa. Tak więc, widzicie, że pod hasłem Nowy Kamieniarz, kryje się znacznie więcej niż tylko ,,gazeta”. To instytucja. A wszytko zaczęło się w styczniu 2003 roku, w moim pokoju, w mieszkaniu studenckim, przy ul. Niegolewskich w Poznaniu. Naprawdę nieźle. Co planujemy na następne 15 lat? Bardzo dużo, bo minimalizm w działaniu nie leży w naszej naturze. Na pewno

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

Wspomina prof. dr hab. inż. Jacek Rajchel Dzisiaj, mając w ręku setny numer Nowego Kamieniarza już wiemy, że pomysł na powstanie tego czasopisma był „strzałem w dziesiątkę”. Przez te 15 lat, od momentu ukazania się pierwszego zeszytu w 2003 roku, wydawany przez zespół pod kierunkiem redaktora naczelnego Macieja Brzeskiego, przekształcił się ze ściśle branżowego czasopisma o niewielkiej objętości, w profesjonalne czasopismo promujące na różne sposoby i w różnych środowiskach ideę wykorzystania tak uniwersalnego, trwałego, estetycznego i dekoracyjnego surowca, jakim jest kamień. Stopniowo stał się niezwykle potrzebnym forum wymiany i pozyskiwania informacji w różnych gałęziach gospodarki w dziedzinie nowych źródeł i rodzajów kamienia, innowacyjnych technik i technologii jego pozyskiwania, obróbki, możliwości jego zastosowania. Do sukcesu czasopisma Nowy Kamieniarz przyczyniła się również moda i niespotykane wcześniej zapotrzebowanie na kamień użytkowy i dekoracyjny. Dzięki zmianie ustroju i nowej polityce gospodarczej nastąpił dynamiczny rozwój branży kamieniars– kiej. Wobec stałego obniżania ceny, kamień stał się bardziej konkurencyjny dla pełniących podobną rolę wyrobów ceramicznych. Niesłychanie wzrosły też możliwości coraz bardziej precyzyjnej, wręcz fine– zyjnej, obróbki kamienia, co również wpłynęło na zwiększenie spektrum możliwości jego zastosowania. Redakcja umiała zachęcić do współpracy i udostępniła swoje łamy szerokiemu gronu pracowników wyższych uczelni – głównie geologom, architektom, historykom sztuki, konserwatorom zabytków, stąd czasopismo to stało się niezbędnym wyposażeniem bibliotek uczelnianych, np. mojej macierzystej Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krako– wie, stanowiąc pomoc w procesie dydaktycznym. Moja współpraca z Nowym Kamieniarzem datuje się od roku 2007, gdy zamieściłem swoje trzy pierwsze artykuły dotyczące niedawno w Krakowie ukończonych, dużych obiektów architektonicznych. Większość kolej– nych dziewięciu artykułów zamieszczanych w następnych numerach Nowego Kamieniarza dotyczyła również podobnej tematyki, korespondując z jednym z moich tematów badawczych, jakim jest historia zastosowania kamienia w szeroko rozumianej architekturze, głównie na terenie Krakowa. Warto podkreślić również wyjątkowo staranną szatę edytorską Nowego Kamieniarza, znakomity papier i wielką dbałość o jakość ilustracji i zdjęć wiernie odda– jących kolorystykę i historię zapisaną w kamieniu. Jestem przekonany, że Nowy Kamieniarz w dalszym ciągu będzie służył integracji środowiska, które docenia piękno kamienia.

e X t r a o r d i n a r y PIŁA MONOBLOK CNC

ZAPRASZAMY! LINIA DO CIĘCIA GMM Z SYSTEMEM OPATENTOWANEGO maksymalny wychył głowicy 0-90°. WYMIENNIKA STOŁOWEGO

 Pięć w pełni zinterpolowanych osi, maksymalny obrót głowicy 370°,

Hala 7A stoisko nr. 18-19

 Duży, hydraulicznie odchylany stół (2250mmx3800mm)  

z płaszczyzną roboczą ze specjalnego tworzywa sztucznego niezwykle odporną na zniekształcenia. Zapotrzebowanie rynku na zwiększoną wydajność cięcia, zainspirowało GMM do stworzenie Zakres ruchu w osi Z 400mm. Prędkośc obrotowa tarczy 4300 rpm (6000 rpmzaawansowanego rozwiązania z automatycznym systemem za i rozładunku. Opatentowany wymiennik przy centralnym dopływie wody na narzędzie).stołowy (prace nad nim trwały ok. 8 lat), może połączyć

z jakąkolwiek frezarką lub piłą mostową CNC GMM.  Sterowanie za pomocą 15 calowego ekranu dotykowego. Na życzenie piła może być wyposażona dodatkowo w:

   

Wiercenie z automatycznym, magnetycznym (opatentowanym) system zmieniania narzedzi Możliwość wgrania plików wykonawczych bezpośrednio z programu CAD Kamerę cyfrową do wizualizacji na ekranie obrabianych elementów Opatentowany podajnik pneumatyczny, montowany na głowicy do przenoszenia obrabianych materiałów ze stołu roboczego  Program ﬁgury parametrycznej „Opatentowany wymiennik stołowy” to wymienny  Proﬁlowanie i kształtowanie system ładowania stołu z zewnętrznym urządzeniem do  Konturowanie

przechylania w celu pionowego załadunku płyty. Specyfika systemu polega na tym, że zeskanowany obraz płyty można przenosić w tryb offline, podczas gdy maszyna kontynuuje operację cięcia. Dokładną i szybką pracę zapewniają bezszczotkowe silniki i liniowe prowadnice łożyskowe. Czujniki z użyciem narzędzi i czytnik grubości płyty gwarantują należytą korektę zmian grubości płyty. System dysponuje automatycznym mocowaniem obrabianego elementu na stole ze śledzeniem wad. Wydajność cięcia gwarantowana jest dzięki łatwemu w obsłudze oprogramowaniu i opatentowanej przyssawce podciśnieniowej GMM zainstalowanej na osłonie tarczy.

eXtra 37 CN2

www.studiokey.it

Maszyna wykonuje automatycznie cięcie ukośne, po łuku a przycięte partie przenoszone są przy pomocy podciśnieniowego podajnika. Połączenie stacji za i rozładunku w jednym kompaktowym ciągu technologicznym minimalizuje długość ciągu do 10 m. „Opatentowany stół za i rozładunkowy „ jest odpowiedzią na potrzeby rozładunku mniejszych fragmentów slabów. Rozwiązanie to pozwala unikać porysowania obrabianych elementów, które mogły powstać podczas przesuwania elementów. Wzrost wydajności „zestawu” został potwierdzony przez naszych klientów, którzy osiągnęli w ciągu kilku tygodni docelową produkcję 120 m kw. w ciągu 8 godzin pracy.

Gmm S .p.A. Via Nuova, 155 28883 Gravellona Toce (VB) Italy e-mail: gmm@gmm.it web site: www.gmm.it www.gmm.it

ISO 9001 : 2015- Certiﬁcato IS O 9001:2008 CertificatoN°IT234871 N°IT234871

JUBILEUSZ

) Projektowanie w Kamieniu – projekt edukacyjny Nowego Kamieniarza. Do tej pory odbyły się cztery edycje.

NK WS 02/2007 Cena PLN 12.50

KAMIEŃ NATURALNY

W BUDOWNICTWIE

PRODUKCJA

NA POTRZEBY BUDOWLANKI

HURTOWNIE SLABÓW

BUDOWNICTWO

budowlanych

: Wydanie Specjalne - Kamieniarstwo zawierało najwyższej jakości teksty - głebokie analizy i wartościowe porady ekspertów oraz praktyków.

nie raz jeszcze Was zaskoczymy. Zresztą, sami niedługo zobaczycie... Chciałbym podziękować z tego miejsca mojemu zespołowi. Profesjonalnemu i zahartowanemu w boju. Ludziom, bez których Nowy Kamieniarz, na pewno nie wyglądałby tak, jak obecnie. Jestem szczerze dumny, że mogę z nimi pracować. W kolejności od stażu współpracy. Panu Henrykowi Walendowskiemu (staż 15 lat!), Bogdanowi Lewickiemu (10 lat), Mirce Jałoszyńskiej (8 lat), Ani Łączyńskiej (2 lata) i Ewie Umińskiej (co prawda od roku, ale doskonale ,,czuje bluesa”). Dziękuję także wszystkim współpracownikom – autorom, korespondentom. Dziękuję wszystkim reklamodawcom, ogłoszeniodawcom i wszystkim życzliwym, których otacza nas na prawdę cała masa. Każdemu dziękujemy z osobna i mocno. I nie chcę wymieniać nazwisk. Nie z powodów poprawności politycznej, lecz dlatego, że wyliczając, na pewno pominąłbym kogoś. Jest Was tak wielu. Pamiętajcie, bez Was nie ma nas. Gazety nie da się robić w pojedynkę. I naprawdę, bo dla mnie to nie pusty slogan, a fakty – to Wy jesteście Nowym Kamieniarzem! Dziękuję!

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

Wspomina dr Paweł Zagożdżon Początki naszej współpracy z NK (z perspektywy lekkiego sklerotyka) giną w pomroce dziejów. Wygląda, że miało to miejsce gdzieś w połowie 2007 r. i zaczęło się od pierwszego numeru Stegosa – m. in. o alabastrze, opatrzonego logo z uśmiechniętą „mordką” stegozaura. Ciekawe kto oprócz mnie to pamięta?... Współpraca szybko „chwyciła”, potem przyszła seria o „wrocławskich” granitach, a dalej rozmaite artykuły geologiczne i geoturystyczne – nasze wspólne (Kaśka i Paweł) albo jednoautorskie, wedle bieżących potrzeb redakcji oraz aktualnego widzimisię niżej podpisanego. Teksty powstawały konsekwentnie, mimo uszczypliwych uwag niektórych kolegów, że zacząłem pisać do Nowego KOMINIARZA. Niezauważenie nadeszły okrągłe jubileusze – czas szybko mija. „Dopiero co” pięćdziesiąty Stegos, teraz setny NK, ani się obejrzymy, a i Stegos setny będzie... Pisanie Stegosa zajmuje oczywiście czas, wymaga pewnego wysiłku itd., ale (zwłaszcza niekiedy) sprawia niezłą frajdę. Choćby wtedy, gdy pojawia się szansa „uczonego objaśnienia” przemysłowej eks– ploatacji koprolitów, hasło „kamień” (ilustrując temat m.in. ordynarną cegłą), czy porównania ciasta skalnego z domowym sernikiem. Nie da się też ukryć, że studiując kolejne hasła nierzadko dowiaduję się rze– czy nowych, często zgoła zaskakujących. Pozostaję tylko w nadziei, że specyficzny humor autorów nie doskwiera przesadnie P.T. Czytelnikom. Ale wymiana wiedzy na linii czasopismo-autor jest oczywiście dwukierunkowa. Chętnie zaglądam do artykułów „konkurencji” (minimonografie, polskie złoża, złoża Europy...), co łączy się z nieco łapczywym chwytaniem usystematyzowanej wiedzy oraz ambiwalentnymi myślami: „dobry pomysł, mogłem to JA napisać... – ale przecież i tak nie mam kiedy...” Cóż, oby tak dalej – mam nadzieję. Stegosa zostało na wiele lat, a ciekawych tematów geologicznych jest na świecie ogrom!

Sp.z o.o.

43-300 Bielsko-Biała, ul. Sobieskiego 177A tel. 505 111 207, tel. (033) 814 05 00 saipol@poczta.fm www.saipol.pl

KRĄŻKI NA RZEP 115 - 120 - 125, SAITRON, KRĄŻKI DIAMENTOWE 100, TARCZE I FREZY

Proponujemy najwyższej jakości piły, frezy, wiertła do materiałów ceramicznych typu: Lapitec, Laminam, Dekton i pochodne.

Italdiamant-Poland HED 11500 ul.Dworska 5a, Giżycko tel.: 87 428 57 01, 602 760 968 email: italdipl@pro.onet.pl

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

OGŁOSZENIA

SPRZEDAM Stół automatyczny do piaskowania

7 000 zł brutto

Tel. 509 809 410

SPRZEDAM FALCON 920 (15 lin) w pełni sprawny, pracujący

ŁUPIARKA KUZIK 50 rok produkcji 2009 super stan ZPH GRANEX S.C. Nowa Wieś 4 22-417 Stary Zamość tel.: 605 162 001 605 162 005

SPRZEDAM Korpusy KRUSZAREK 7,5 KW i 15 KW w komplecie z silnikiem

od 17 000 zł

brutto

Tel. 509 809 410

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

OGŁOSZENIA

SPRZEDAM Żuraw obrotowy 7 metrów, udźwig 2 tony, cena: 13.000 Zł

Tel. 605 107 500

Piła mostowa fi 600, prod. niemiecka Arbes, stół obrotowy cena: 20.000 zł

Widłak Charon, udźwig 15 ton, cena 60.000 zł Piła mostowa prod. niemiecka Henshel, dwa stoły obrotowe, cena 25.000 zł

Piła mostowa fi 600, prod. niemiecka Schindler, stół obrotowy podnoszony hydraulicznie, cena: 16.000 zł

Kas-Kam Sławomir Kawczyński ul. Sienkiewicza 98, 98-100 Sieradz

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

Z KRAJU WYDARZENIA

FOT. ARCHIWUM WKG

XVI KONGRES KAMIENIARSKI

XVI Kongres Kamieniarski Związku Pracodawców Branży Kamieniarskiej odbył się w dniach 9-11 listopada 2017 r. w Dąbrowie Górniczej. Uczestniczyło w nim ponad 60 osób. Pierwszego dnia uczestnicy wysłuchali m.in. sprawozdania Krzysztofa Skolaka, prezesa ZPBK na temat bieżącej działalności. Gościem specjalnym Kongresu był Zbigniew Ładziński – prezes Dolnośląskiej Izby Rzemieślniczej, z którą współpracuje ZPBK. W dalszej części z prelekcjami wystąpili sponsorzy Kongresu: WKG ZOK, TGR oraz Geoline Polska. Wieczorem uczestnicy Kongresu spróbowali swoich sił na... kręgielni, gdzie rozegrali Turniej o Puchar Prezesa. Zwycięstwko wywalczył sobie Jerzy Zysk. Drugiego dnia uczestnicy Kongresu zwiedzali kopalnię srebra w Tarnow-

skich Górach, a kolejnym etapem były odwiedziny w Zakładzie Obróbki Kamienia WKG w Wojkowicach. 10 listopada zorganizowano tam Dzień Otwarty. Z tej okazji spotkali się tam nie tylko uczestnicy Kongresu, kamieniarze, ale także mieszkańcy okolicznych miejscowości. Jak zwykle gospodarze przygotowali dla gości poczęstunek i niespodziankę. Tym razem można było przyjrzeć się z bliska i skorzystać z przejażdżki luksusowymi limuzynami Audi i Bentleya. Tego dnia Z. Ładziński wręczył również Dolnośląskie Odznaki Rzemiosła – honorowe odznaczenia DIR. Kawalerami tego wyróżnienia zostali: Krzysztof Skolak, Stanisław Sitarz, Michał Firlej i Jan Łobodziec. Ostatnim elementem kongresu była uroczysta kolacja. B.L. 

WSPÓLNE DZIAŁANIA ZPBK I TARGÓW KIELCE Na początku stycznia br. odbyło się spotkanie pomiędzy przedstawicielami Związku Pracodawców Branży Kamieniarskiej, a Targami Kielce, będącymi członkiem wspierającym ZPBK. Spotkanie, w którym ze strony Związku uczestniczyli: Jacek Major, Jacek Łata, Konrad Kowalczyk i Michał Ziołowicz, dotyczyło omówienia ścisłej współpracy obydwu podmiotów przy organizacji targów w Kielcach. Chodzi o trzy imprezy targowe: Sacroexpo, Necroexpo oraz Autostradę Polska. ZPBK wybrało te trzy wyda-

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

rzenia ponieważ branża kamieniarska jest tam mocno akcentowana. – Nasza obecność polegać ma m.in. na uruchomieniu stoiska na każdej z wymienionych wyżej imprez, organizacji konferencji, prelekcji czy pokazów. Chcemy tym samym promować na nim polski kamień naturalny, polskie złoża i polskich wykonawców, tak aby kamień był tam bardziej widoczny – mówi Michał Ziołowicz. Targi Kielce są drugim, po Poznaniu ośrodkiem targowym w Polsce. (red) 

NOWY MAGAZYN TECHNISTONE W odpowiedzi na zapotrzebowania użytkowników, związane ze stale rosnącym zainteresowaniem konglomeratem kwarcytowym, firma Technistone 12 lutego br. otworzy na południu Polski kolejne powierzchnie magazynowe. Znajdą się one w miejscowości Dankowice przy ulicy Browarnik 5 na terenie firmy CAVA STONE KAMIENIARSTWO ADAMOWICZ – pomiędzy Krakowem, a Katowicami. W magazynie o łącznej powierzchni 300 m kw. znajdzie się 1500 m kw. materiału w najpopularniejszych i najbardziej pożądanych wybarwieniach. Osoby zaopatrujące się w nowym punkcie mogą liczyć na sprawną obsługę, szybki załadunek wózkami widłowymi, dowóz zamówionego materiału w wyznaczone miejsce po uprzednim umówieniu w ciągu 48 godzin oraz wybór najdogodniejszej formy płatności wraz z wystawieniem faktury VAT przez firmę Technistone. Do nowego magazynu przewidziana jest cotygodniowa dostawa materiału, w związku z czym czas oczekiwania na zamówienie to zaledwie kilka dni. Magazyn będzie czynny w dni powszednie od 8.00 do 16.00 i w soboty od 8.00 do 12.00. (źródło: Technistone) 

ODRESTAUROWALI SKLEPIENIE Firma Furmanek Renewal zakończyła prace konserwatorskie i renowacyjne nad sklepieniem nawy głównej w kościele parafialnym pw. Zwiastowania NMP w Rytwianach (woj. świętokrzyskie). Prace rozpoczęto w lipcu 2017 roku. Ekipy konserwatorskie wykonały pełną konserwację dekoracji sztukatorskiej sklepienia kościoła i malarstwa temperowego Venanty da Subiaco i Jan Babtysta Falconi, które znajduje się na sklepieniu nawy. (o-red) 

OTTOSEAL S70

Silikon Premium do Kamienia błyszczący, matowy i strukturalny Dostępnych 46 kolorów

OPPOLD POLSKA, ul. Budowlanych 6, 45-005 Opole Tel. (77) 457 01 01, kom. 602 215 426 oppold@oppold.pl, www.oppold.pl sklep internetowy: www.otto-kleje.pl

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

Z KRAJU TARGI

Bogdan Lewicki

FOT. ARCHIWUM NK

Kamieniarskie i szklarskie czyli Stone i Glass 2017

Od kilku lat w listopadzie, na kilka dni, stolicą polskiego kamieniarstwa staje się Poznań. Wszystko oczywiście za sprawą targów branży kamieniarskiej. Ubiegłoroczna edycja poznańskich targów Stone, połączonych z targami Glass, zgromadziła wystawców z 18 krajów, którzy zajęli 4 pawilony o łącznej powierzchni 4500 m kw. Swoje stoiska zaprezentowało w nich 200 wystawców z 18 krajów (Polska, Portugalia, Słowenia; Włochy; Ukraina; Chiny; Belgia; Indie; Węgry; Litwa; Wielka Brytania; Czechy; Francja; Szwecja; San Marino; Holandia; Hiszpania; USA). 55% wystawców stanowili kontrahenci z zagranicy. Na targach pojawili się delegaci z Indii, Arabii Saudyjskiej, Estonii, Ukrainy, Słowacji, Belgii, Litwy, Łotwy, Włoch, Izraela, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Czech, Francji, Norwegii, Francji, Bangladeszu, Portugalii, Islandii, Finlandii, Holandii i Szwecji. Podczas 4. dni, targowe stoiska odwiedziło ponad 5 000 osób. Kolejna edycja targów, kiedy branża kamieniarska wystawia się z branżą szklarską potwierdza, że to dobry wybór – wielu dostawców i producentów maszyn ma swojej ofercie produkty

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

własnie dla tych dwóch sektorów. Pierwszego dnia targów wręczono nagrody. Jury pod przewodnictwem prof. dr hab. inż. Józefa Jasiczaka (Dyrektor Instytutu Konstrukcji Budowlanych, Politechnika Poznańska) w tajnym głosowaniu przyznało pierwszy w historii targów STONE Złoty Medal. Otrzymały je Rodlew QMD & ATMSolutions, które zgłosiły do konkursu wspólny produkt StoneDrill 5070 czyli urządzenie pozwalające na szybkie i precyzyjne wiercenie otworów pod bolce montażowe liter z metaloplastyki, a w szczególności ze stali nierdzewnej oraz brązu. StoneDrill gościł na poznańskich targach po raz drugi. W 2016 r odbyła się premiera protoplasty modelu 4070, a start 5070 przyniósł już złoty medal (o StoneDrill 4070 pisaliśmy w 93. numerze NK).

Pierwszego dnia wręczono również nagrody Złotego Akanta (Accantus Aureus) przyznawane przez MTP firmom, m.in za najefektowniejsze stoiska. Wśród uhonorowanych znaleźli się: Jet System Sp. z o.o. Sp. k., Ceraser Marmi s.p.a., Hallindens Granit AB, Tiera Stones Sp. z o.o., Sp. k., MAGMA Hurtownia Kamienia, PAMIR Sp. z o.o., Sorter Sp. J., ITA Sp. z o.o. Statuetki kariatyd odebrali również laureaci konkursu organizowanego przez czasopismo „Świat Kamienia”.

TYLKO RĘCZNE NARZĘDZIA W tym roku, po raz pierwszy podczas Stone MTP wspólnie z Związkiem Pracodawców Branży Kamieniarskiej zorganizowały Mistrzostwa Polski w ręcznej obróbce kamienia, których patronem medialnym była również re-

PONADTO W OFERCIE PŁYTY: Angola Blue (Blues in the Night) Aurora Azul Noche Balmoral Baltic Green Blue Mon Bohus Grey Bohus Red Brazylia Gold Brąz Królewski Crema Julia Eagle Blue Eagle Red

Giallo Vitoria Gneys Impala Indian Black Kuppam Green Kuru Grey Lablador Angola Lablador Blue Lablador Emerald Lablador Ocean Maricana Multicolor Red Nero Assoluto Oliv Green

Orion Paradiso Star Galaxy Strzelin Szwed Szwed Zielony Tarn Tarn Royal Tołkowski Vanga Verde Bahia Verde Green Verde san Francisco Wiscont White

Zapewniamy transport! MEJA BUGANIUK FIRMA KAMIENIARSKA 57-200 Ząbkowice Śląskie, ul. Cukrownicza 1r tel. 74 8157 857, 601 463 075, 609 787 847, tel. 609 787 846, fax: 74 8100 354 e-mail: meja.buganiuk@neostrada.pl, www.mejabuganiuk.pl

Z KRAJU

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

: Jerzy Zysk Mistrz Polski w ręcznej obróbce kamienia dzierży w dłoniach Złoty Knypel.

( Promasz zaprezentował swoje najnowsze maszyny do obróbki kamienia.

( W tym roku MTP przyznało Złoty Medal firmom Rodlew QMD & ATMSolutions, za ich wspólny produkt StoneDrill 5070

; Za swoje stoisko Hallindens Granit AB otrzymało nagrodę Złotego Akanta.

FOT. ARCHIWUM NK (4)

dakcja Nowego Kamieniarza. W szranki stanęło sześciu zawodników: Dariusz Dembiński, Rafał Frankiewicz, Grzegorz Kwapisiewicz, Zbigniew Zych, Jerzy Zysk i Klaudia Matusiak. Przez dwa dni kamieniarze mieli do wykonania trzy zadania konkursowe w bloku wapienia pińczowskiego: ćwiartkę głowicy kolumny, wykonać na niej napis „ZPBK” w dowolnej technice oraz wkomponować w nią pracę tematem związaną z Poznaniem. Po ocenie konkursowego jury w składzie: Michał Firlej, Stanisław Niemczyk, Radosław Keler, Michał Ziołowicz, Bogusław Skolak, Paweł Wojak i Robert Mieldziuk ogłosiło werdykt. Pierwszym Mistrzem Polski został Jerzy Zysk, absolwent Wydziału Artystyczno-Reklamowego „CREO” we Wrocławiu, który w nagrodę otrzymał Złoty Knypel. J. Zysk w zawodzie pracuje od 1997 roku, obecnie prowadzi pracownię rzeźbiarską. Ponadto w konkursie przyznano wyróżnienie za postawę Fair Play, przyznane przez uczestników. W tym roku otrzymali je: Jerzy Zysk i Dariusz Dembiński. Natomiast Klaudia Matusiak, w ramach wyróżnienia otrzymała nagrodę dodatkową. – Niewątpliwie Mistrzostwa były widocznym wydarzeniem na targach Stone, czego świadectwem było stałe gromadzenie się zwiedzających nieopodal „ringu”. Głównym założeniem imprezy było pokazanie, że w dzisiejszym kamieniarstwie jest jeszcze dużo miejsca dla ręcznego rzemiosła i nie zawsze koniecznym staje się sięganie po skomplikowane maszyny CNC. Do obróbki wybraliśmy wdzięczny materiał – wapień pińczowski z kopalni Jacka Łaty. Dzięki temu można było zobaczyć postęp prac. Grono uczestników stanowiło sześciu zawodników prezentujących różne doświadczenie i różne drogi do zawodu kamieniarza. Bardzo mnie cieszyła panująca atmosfera na stoisku – widziałem serdeczność i zaciekawienie. Zawodnicy wzajemnie sobie pomagali, podpatrywali jeden drugiego. Mam nadzieję, że to spotkanie zaowocowało też wieloma przyjaźniami – powiedział Michał Firlej, przewodniczący konkursowego jury.

WKRÓTCE W OFERCIE STAR GALAXY, KASZMIR GOLD, PREMIUM BLACK

Produkcja nagrobków dla ﬁrm kamieniarskich

Z KRAJU

NIE TYLKO „TARGOWANIE” Tradycyjnie listopadowym targom towarzyszyło szereg imprez towarzyszących. Dwie z nich wspólnie z MTP przygotowała nasza redakcja.

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

apce!

APLIK

ACJA MOBILN

: Stoiska z nowoczesnymi maszynami zawsze wzbudzają duże zainteresowanie. ( Targi to doskonała okazja, do przyjrzenia się z bliska maszynie, która nas interesuje. ( Firma MC Diam świętowała podczas targów swoje 25-lecie działalności. ; Podczas targów firma Pamir otworzyła Centrum Konglomeratu.

FOT. ARCHIWUM NK (4)

Wystawa „Projektowanie w Kamieniu 2010 – 2017 – retrospekcja” jak nazwa wskazuje była podsumowaniem organizowanego przez naszą redakcję programu edukacyjnego, w którym w ciągu 7 lat uczestniczyło ponad 300 studentów – Akademii Sztuk Pięknych (tudzież Uniwersytetów Artystycznych) z Warszawy, Krakowa, Łodzi oraz renomowanej uczelni prywatnej School of Form z Poznania. Głównym celem programu, było dostarczenie studentom odpowiedniego zespołu narzędziowego (wiedzy i umiejętności), tak aby odpowiednio przygotowani mogli przystąpić do konkursu. Eksponowane na wystawie prototypy, miały w każdej z dotychczasowych edycji swoją prezentację, na wielu ważnych wydarzeniach targowych – poznańskich Stone, Budmie, Arenie Design, oraz norymberskim Stone+Tec. „Kolory kamieniarstwa 1956–1989” była z kolei prezentacją ponad 50. reklam branży kamieniarskiej, które ukazały się na przełomie lat 60., 70. i 80. w zagranicznych czasopismach kamieniarskich. Nasza redakcja dotarła do wydań archiwalnych europejskich czasopism kamieniarskich i wybrała na ekspozycję te najbardziej charakterystyczne, najodważniejsze, najbardziej efektowne. W tym roku wiele działo się też na stoiskach niektórych wystawców. Warszawski Pamir przygotował na Targi Stone niespodziankę. Na stoisku tej firmy można było posłuchać na żywo kwartetu smyczkowego, jednego z najlepszych zespołów jazzu tradycyjnego i solistki saksofonowej Energizy. Podczas targów firma Pamir otworzyła też ogólnopolskie Centrum Konglomeratu. Każdej edycji targów Stone towarzyszą też wykłady, seminaria czy prelekcje, podczas których poruszane są tematy istotne dla branży kamieniarskiej. W tym roku bardzo ciekawy wykład pt. „Trwałe piękno. Kamień.” poprowadził Stanisław Niemczyk – architekt określany mianem „polskiego Gaudiego” dzię-

w naszej

ki swoim niezwykłym realizacjom. Wykład cieszył się sporym powodzeniem. Wiele osób zatrzymywało się przy ekspozycji Międzynarodowego Sympozjum Rzeźby w Kamieniu. Ekspozycja pod nazwą „Initium” była wynikiem odbywającego się w czerwcu

w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku spotkania studentów-członków Koła Artystyczno-Naukowego ,,Stone Age’’ działającego przy krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, studentów z SAIMAA University of Apllied Sciences (Imatra Finlandia) i Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. 

Z KRAJU PRAWO

Koniec nagrobkowego piractwa?

emat praw autorskich do projektów jest bardzo szeroki. To zagadnienie, z którym cała branża będzie musiała się w zmierzyć. Trzeba mieć tę świadomość, ponieważ ,,ignoranta iuris nocet" (nieznajomość prawa szkodzi), a co ważniejsze nie zwalnia z odpowiedzialności prawnej. Mamy świadomość, że do tej pory, jakoś to było. Rzemieślnik, kamieniarz, wykonywał nagrobek. A jaki? Taki jaki chciał klient... A do kogo należały prawa autorskie do tego projektu... Że co? Ale do rzeczy... Pamiętajcie, nie można kopiować nagrobków! Jeżeli wzór dostaliście od klienta, to niech ten klient załączy podpisany wydruk czy zdjęcie do umowy z adnotacją, że bierze na siebie odpowiedzialność za ewentualne roszczenia! Jeżeli proponujecie wzory ,,z Internetu" albo jakiegoś ,,katalogu", to przestańcie. Internet nie jest żadnym źródłem, jest nim strona www, na której dana treść (zdjęcie czy projekt) się znajduje, a to już zawsze czyjaś własność!

emat plagiatów i podróbek w branży kamieniarskiej opisywaliśmy wielokrotnie na łamach „Nowego Kamieniarza”. Poruszane przez nas sprawy dotyczyły zarówno kradzieży wzorów tzw. galanterii nagrobnej, jak i pomników. Opisywaliśmy też próby dochodzenia swoich praw podejmowane przez okradanych z własnej pracy autorów. Jeszcze 4–5 lat temu większość z nich z dużą dozą zrezygnowania omawiała swoją sytuację, twierdząc, że to tzw. walka z wiatrakami. Przełom w tym procederze uczyniły pierwsze wyroki sądowe, które zapadły w sprawach o podrabianie wzorów. Pisaliśmy o nich w 2016 r. W tym numerze przedstawimy kolejne przełomowe postępowania, które zakończyły się dla piratów sądowymi wyrokami skazującymi. W polskim kamieniarstwie plagiaty, kopie, podróbki – przywłaszczanie cudzych utworów – nie są niestety pojedynczymi incydentami. Być

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

Bogdan Lewicki wstęp Maciej Brzeski

Jeżeli macie wątpliwość czy wykonywany przez Was projekt może należeć do kogoś innego (nawet po niewielkich zmianach), to nie wykonujcie go! Co chwilę dostajemy informacje o toczących się z tego tytułu sprawach sądowych i przybywa ich lawinowo. Nie jest problem, który da się ominąć albo przemilczeć. On nie zniknie. Ludzie mają coraz większą świadomość swoich praw (własność intelektualna jest realną wartością), a sądy w tych sprawach zaczynają sprawniej i coraz bardziej umiejętnie działać. Trzeba się dostosować. Jak? Porozmawiajcie ze swoim prawnikiem, a jeśli takiego nie macie to umówcie się na wizytę. Warto wydać przysłowiowych parę złotych, by uniknąć wyroków w sprawach karnych i idących czasem w dziesiątki tysięcy odszkodowań. My ze swojej strony, zobowiązujemy się do bardzo wnikliwego zbadania tematu wraz z propozycjami rozwiązań, które pozwolą na bezpieczne i wolne od trosk (przynajmniej w tym zakresie) prowadzenie swojego biznesu.

Jeśli masz wątpliwości, czy kogoś kopiujesz, to znaczy, że kopiujesz. może w przypadku klientów przychodzących do zakładu kamieniarskiego ze zdjęciem pomnika i zleceniem „Chcę taki sam jak na zdjęciu” można mówić o pewnej nieświadomości. Kamieniarz powinien jednak być bardziej świadomy, bo to na niego spada ewentualna odpowiedzialność karna. Niestety wciąż są tacy, dla których podrabianie stało się sposobem na życie. Na szczęście determinacja twórców w dochodzeniu swoich praw zaczyna przynosić efekty. Czy oznacza to kres ery piractwa dla całej branży nagrobkarskiej? Na tak daleko idące wnioski, jest być może jeszcze za wcześnie, ale z pewnością zapadające wyroki świadczą dobitnie

o tym, że zapoczątkowany został proces zmian, zmierzających we właściwym kierunku. Jedno jest pewne. Dla właścicieli firm, którzy zostali skazani przez sądy, kres piractwa z pewnością nastąpił. PIRACTWO NIE POPŁACA Przykładem potwierdzającym, że piractwo nie popłaca, jest Artur S., kamieniarz z Głogowa, który za przywłaszczenie autorstwa pomnika nagrobnego usłyszał wyrok – 4 miesiące więzienia. Ofiarą nieuczciwego kamieniarza padł architekt Krzysztof Michalski z Wrocławia, który pod marką Granit Design stworzył linię projektów pomników nagrobnych we współczesnym stylu. Jak wyjaśnia poszkodowany projektant, zajął się tym tematem, ponieważ przed laty jako architekt i designer zwrócił uwagę na – jego zdaniem – niski poziom projektowy wielu polskich nagrobków, często na wpół amatorsko tworzonych swo-

FOT. ARCHIWUM K. MICHALSKI (4)

Z KRAJU

: Oryginalny nagrobek N102 zamontowany na cmentarzu w Koszalinie.

: Piracka kopia N102 z Koszalina.

) Kolejna podróba N102 została zamontowana w Gaworzycach.

) K. Michalski odnalazł też nielegalną kopię wzoru N102 w Głogowie.

bodnych wariantów i multiplikacji banalnych schematów z jakością wykonania pozostawiającą wiele do życzenia. – Postawiłem przed sobą ambitne zadanie – podnieść poziom artystyczny na polskich cmentarzach. Stworzone pod marką Granit Design projekty pomników nagrobnych wypromowałem w Internecie i zaczęło się… – mówi Krzysztof Michalski. Pomimo zamieszczonych na stronie www.granitdesign. pl ostrzeżeń o konsekwencjach karnych i cywilnych grożących za kopiowanie zaczęto masowo bezprawnie wykorzystywać jego projekty, a dziś można już mówić o setkach podróbek. – Z mecenasem Krzysztofem Zuberem podjęliśmy więc trud nierównej walki z tym procederem, gdyż przywłaszczanie cudzych projektów to od lat codzienność i sposób na życie wielu przedstawicieli branży kamieniarskiej, a o konsekwencjach w tej dziedzinie właściwie nikt do tej pory nie słyszał. Na dodatek świadomość prawna kamieniarzy w tej branży jest praktycznie żadna. Po kilku latach zmagań nadszedł wreszcie ten dzień i sprawiedliwości stało się zadość. Na trzy zamknięte sprawy sądowe wszystkie zakończyły się wyrokami korzystnymi dla mnie, co dowodzi, że piractwo również w branży kamieniarskiej nie popłaca – kontynuuje Krzysztof Michalski. WIĘZIENIE ZA PODRÓBY Wyrok dla Artura S. z Głogowa nie jest jedynym, który zapadł w sprawach, gdzie poszkodowanym jest projektant z Wrocławia. Kolejny kamieniarz został uznany przez Wydział Karny Sądu Okręgowego w Koszalinie za winnego naruszeń rozpowszechnienia cudzych utworów w postaci dwóch kolejnych projektów (N102 oraz N111). Sąd dodatkowo obciążył go grzywnami za wyrządzone przestępstwem szkody w wys. 7380 zł (3690 zł – koszt jednorazowej licencji x 2 naruszenia) oraz 4000 zł na cel społeczny, a także kosztami procesu. Natomiast w Szczecinie sprawę cywilną przegrał Zbigniew M., kamieniarz z Kamienia Pomorskiego (ten wyrok nie jest jeszcze prawomocny). Jednocześnie toczy się kolejna sprawa karna przeciwko Olafowi. G z Siemianowic Śląskich, który m.in. wydał katalog pod szyldem swojej firmy kamieniarskiej z projektami skopiowanymi wprost ze strony internetowej www.granitdesign.pl i na ich podstawie wykonywał pomniki nagrobne, przywłaszczając sobie ich autorstwo. Jak podała na swojej stronie internetowej Komenda Miejska Policji w Siemianowicach Śląskich: „[…] Pokrzywdzony poniósł straty na ponad 110 tysięcy złotych. Oszust usłyszał łącznie 23 zarzuty. Za popełnione przestępstwa grozi mu nawet 5 lat więzienia”. TOTALNA NIEWIEDZA Jednym z głównych powodów – jeśli nie głównym – nagminnego podrabiania i kopiowania cudzych wzorów jest niski poziom wiedzy polskich kamieniarzy na temat

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

Z KRAJU

praw autorskich i grożących za to konsekwencji karnych oraz cywilnych. – Uważam, że należy pewne kwestie wyjaśnić, np. na przykładach prawomocnych wyroków, po to, by zwiększyć świadomość w tej dziedzinie i tym samym w przyszłości ograniczyć proceder kopiowania – mówi Krzysztof Michalski. Jego zdaniem w Polsce w branży kamieniarskiej od lat panują błędne przekonania, że: 1. Nagrobki można dowolnie kopiować i nic za to nie grozi 2. Wystarczy wprowadzić niewielką zmianę w projekcie lub zmienić kolor, grubość elementu, wymiary, aby nie była to już kopia, i w ten sposób uniknąć odpowiedzialności za kopiowanie. Tymczasem wyroki wydane przez sądy jednoznacznie takiemu potocznemu rozumowaniu przeczą. Sąd w Koszalinie w uzasadnieniu wyroku napisał: „Na uwagę w tym zasługują również różnice między oryginałem, a stworzonymi przez oskarżonego nagrobkami, które dotyczą cech nieistotnych (kolor, grubość kamienia, wysokość, wymiary)”. Aby dobitniej podkreślić znaczenie swojego wyroku, użyto nawet słowa „prymitywność”: „Wskazać tu należy na prymitywność tego rodzaju myślenia, które rzekomo miało zwalniać z ewentualnej odpowiedzialności za kopiowanie cudzej myśli twórczej (skoro nie jest to wierna kopia, to można legalnie taki nagrobek wykonać)”. Jak widać, Sąd w jednoznaczny sposób wypowiedział się w tej kwestii i rozwiał chyba wszelkie wątpliwości, że nie wystarczy wprowadzić pewnych zmian w cudzym projekcie, aby uniknąć odpowiedzialności karnej. RÓŻNICE TO NIE WSZYSTKO Na przykładach widać, że kopie różnią się od oryginałów pewnymi detalami, kolorami granitu, grubościami płyt, wymiarami czy wykończeniem. Mimo to Sąd jednak nie miał wątpliwości co do tego, że

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

mamy tu do czynienia ze skopiowaniem cudzej myśli twórczej. Sąd w Koszalinie w uzasadnieniu wyroku napisał również: „Tym samym sąd stoi na stanowisku, że Krzysztof Michalski jest autorem utworów w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim, którym są projekt N111 pomnika nagrobnego oraz projekt N102 pomnika nagrobnego”. Biegły sądowy, dokonując porównania projektu z wykonanymi bez uprawnienia pomnikami, stwierdził, iż pomimo widocznych pewnych różnic główne zasady kształtotwórcze są takie same, dlatego i różnice te nie mają większego znaczenia. Biegły sądowy zwrócił również uwagę

4 lutego 2016 r. w Sądzie Rejonowym w Lublinie, w IV Wydziale Karnym, zapadł wyrok w sprawie podrabiania krzyży produkowanych przez QMD Art Designs. Sąd uznał dwoje oskarżonych za winnych tego, że: „[…] działając wspólnie i w porozumieniu, za pomocą technicznych środków reprodukcji kopiowali zewnętrzną postać produktu, w postaci krzyża przeznaczonego do dekoracji nagrobków cmentarnych, którego wzór przemysłowy zarejestrowano w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej pod nr 20238 na rzecz uprawnionego QMD ART DESIGNS, czym jednocześnie bez uprawnienia zwielokrotniali cudzy utwór w wersji oryginalnej, a następnie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, bez uprawnienia rozpowszechniali go, wprowadzając do obrotu i stwarzając tym samym możliwość wprowadzenia klientów w błąd, co do tożsamości producenta i produktu, czym wyrządzili poważną szkodę firmom QMD Akcesoria Nagrobkowe oraz QMD ART DESIGNS”. Sąd skazał oskarżonych na kary grzywny oraz orzekł wobec każdego z nich obowiązek naprawienia szkody. Wyrok z lutego 2016 r. to finał sprawy z sierpnia 2014 r., kiedy to lubelscy i chełmscy policjanci wkroczyli do zakładu obróbki metali, w którym produkowano podrabiane krzyże nagrobkowe, zabezpieczając przedmioty o wartości ponad 40 000 zł. Policjanci oprócz gotowych wyrobów ujawnili także kilkadziesiąt półfabrykatów przygotowanych do produkcji.

na występujący w wykonanym pomniku brak dystansu pomiędzy płytą poziomą i pionową. Uznał jednak, że dla ogólnego wrażenia i interpretacji jego formy ma to znaczenie drugorzędne, mniej istotne niż cały zespół cech, które stanowią o powtórzeniu formy pomnika nagrobnego oznaczonego „N102”. – Nie ukrywam, że sprawy karne były pierwszym naszym krokiem, teraz wystąpimy z roszczeniami cywilnymi. W kolejnych działaniach zajmiemy się również innymi, którzy uprawiają proceder kopiowania mojej twórczości. Wyślemy wezwania do naprawienia szkody, a w przypadku niezastosowania się do tych wezwań wystąpimy na drogę postępowania sądowego karnego i cywilnego – wyjawia swoje plany projektant z Wrocławia. PARAGRAFY NA PIRATA Sprzedaż podrobionych produktów jest przestępstwem. Odpowiedzialność w tym zakresie reguluje poza Kodeksem karnym ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Cytowany w akcie oskarżania art. 24 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji brzmi: „Art. 24. Kto, za pomocą technicznych środków reprodukcji, kopiuje zewnętrzną postać produktu lub tak skopiowany wprowadza do obrotu, stwarzając tym możliwość wprowadzenia klientów w błąd, co do tożsamości producenta lub produktu, czym wyrządza poważną szkodę przedsiębiorcy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Art. 24a. Kto organizuje system sprzedaży lawinowej lub takim systemem kieruje, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8”. To, co grozi za „piractwo wzorów”, precyzuje też ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. W art. 116 czytamy: „1. Kto bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom rozpowszechnia cu-

Z KRAJU

dzy utwór w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. 2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w ust. 1 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. 3. Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełniania przestępstwa określonego w ust. 1 stałe źródło dochodu albo działalność przestępną, określoną w ust. 1, organizuje lub nią kieruje, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5. 4. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku”. A w art. 117 znajduje się następujący zapis: „1. Kto bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom w celu rozpowszechnienia utrwala lub zwielokrotnia cudzy utwór w wersji oryginalnej lub w postaci opracowania, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. 2. Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełniania przestępstwa określonego w ust. 1 stałe źródło dochodu albo działalność przestępną, określoną w ust. 1, organizuje lub nią kieruje, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”.  R

) Oryginalny nagrobek wzór N111 zaprojektowany przez Granit De– sign zamontowany na cmentarzu w Koszalinie.

) Piracka kopia pomnika wzór N111.

KOLOR-GRANIT S.C. Krzysztof Trybuszek (tel. 501 215 200), Leszek Trybuszek (tel. 601 223 497) ul. Armii Krajowej 53, 58-150 Strzegom Oferujemy płyty polerowane, płomieniowane, surowe. Grubości od 3cm.

STRZEGOM (Żbik) KAPUŚCIŃSKI BIANCO PEARL KOŚMIN TOŁKOWSKI SILVER GREY CREMA JULIA SZWED UKRAIŃSKI Zapraszamy do współpracy!

USŁUGA CIĘCIA LINKAMI 50 zł/m2 NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

Z KRAJU FIRMY KAMIENIARSKIE

Blisko klienta

Jak wyglądało „wczoraj” firmy Hermes GabroStone? „Wczoraj” zaczęło się w 2002 r. Przez 12 lat konsekwentnie i intensywnie realizowaliśmy nasze założenie, którym było stworzenie sieci dystrybucji kamienia naturalnego dla klientów oczekujących szybkiej reakcji, dobrego serwisu, porządnej obsługi. Postawiliśmy na budowę własnej sieci hurtowni z pełną obsługą przedstawicielską, handlową – w pełnym słowa tego znaczeniu – sieci z kompetentnymi, doświadczonymi sprzedawcami będącymi w bliskim kontakcie z klientami. Przy tym ta więź niekoniecznie ograniczać się miała do łączności telefonicznej, stawialiśmy bardziej na kontakt bezpośredni. I to się nam udało. W ciągu sześciu lat uruchomiliśmy 11 hurtowni. Okazało się, że taki system działa bardzo sprawnie. Były oczywiście lepsze i gorsze miejsca, ale to naturalne. Po kilku kolejnych latach funkcjonowania w takiej formule przeprowadziliśmy korektę. Okazało się, że naszą sieć można zoptymalizować i ten sam poziom obsługi zapewnić przy pomocy mniejszej liczby placówek. Dlatego zrezygnowaliśmy z dwóch lokalizacji i obecnie w naszej sieci działa dziewięć placówek. Dzisiaj już wiem, że czeka nas kolejna reorganizacja. Nie oznacza to jednak, że wycofujemy się czy rezygnujemy z jakiegoś miejsca lub regionu, w którym działamy. Reorganizacja polega m.in. na tym, że z mniejszej

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

FOT. ARCHIWUM NK

Hermes GabroStone od kilkunastu lat funkcjonuje na polskim rynku kamienia naturalnego, będąc jego jednym z solidniejszych filarów. O historii, dniu dzisiejszym i planach firmy z Jarosławem Świadkiem, jej dyrektorem zarządzającym rozmawiał Bogdan Lewicki.

: Stoisko Hermes GabroStone podczas targów STONE 2017 (stoją od lewej): Jarosław Świadek, Małgorzata Januszkiewicz, Piotr Kowalski, Dorota Piętak.

liczby hurtowni jesteśmy w stanie obsłużyć dotychczasowych klientów. Dla nas oznacza to optymalizację kosztów przy – powtarzam – niezmienionej jakości obsługi. Po prostu w 2018 r. wejdziemy na rynek z siedmioma hurtowniami. Czy to możliwe, że mniejsza liczba hurtowni zapewnia taka samą jakość? Kluczem są ludzie pracujący w Hermes GabroStone. Wielu z nich

ma 10-letni, a nawet dłuższy staż pracy. To wykształcona kadra doskonale znająca swoją pracę. To osoby, które nie boją się nowych wyzwań, pozostające w bliskim kontakcie ze swoimi klientami, pokonujące miesięcznie dziesiątki tysięcy kilometrów. W naszej sieci mamy kilka bardzo silnych punktów. Nie biorę pod uwagę – a nawet więcej – nie jestem sobie w stanie wyobrazić sytuacji, żebyśmy w tych regionach mogli się „poddać” i zmienić profil działalności czy zrezygnować z tych lokalizacji. Oczywiście z drugiej strony nie wiem na 100%, jak w przyszłym roku będzie wyglądał nasz rynek, bo jego

Z KRAJU

Co pana zdaniem wyróżnia Hermes GabroStone spośród wielu innych hurtowni? Dzisiaj łatwo się kupuje. Wiele hurtowni oferuje podobne towary w zbliżonych cenach. Kupujemy więc tam, gdzie jest profesjonalna obsługa, fajnie, miło itd. A właśnie tak postrzegają nas nasi klienci – wiem to od nich, a nie tylko od handlowców. Jesteśmy blisko klienta, reagujemy błyskawicznie na wszelkie problemy, gwarantujemy obsługę posprzedażową. Zasada „sprzedaj i zapomnij” u nas nie obowiązuje. W ubiegłym roku Gabro nie wystawiało się na targach Stone. Wróciliśmy na poznańskie targi po trzyletniej przerwie. W poprzedniej formule nasza działalność była dobrze znana, rozpoznawalna; uważałem, że nie było aż takiej potrzeby wystawiania się na targach. Jednak teraz byliśmy, żeby pokazać się z naszymi nowościami, w które weszliśmy w ostatnim okresie. To produkty, których dotychczas nie oferowaliśmy naszym klientom, a które były właśnie wyeksponowane na naszym targowym stoisku. Chodzi o konglomeraty kwarcowe wiodącego w Europie, hiszpańskiego producenta – firmy Compac. Współpracujemy z nimi od początku 2017 r. i jesteśmy ich wyłącznymi przedstawicielami na Polskę. Dotychczas nie mieliśmy w ofercie konglomeratów kwarcowych, bo przez niektórych ten materiał postrzegany jest w pewnym sensie jako zagrożenie dla kamienia. Czy w tej kwestii coś się na rynku zmieniło? Dlaczego zdecydowaliście się na konglomeraty kwarcowe? No właśnie. Ktoś może nawet powiedzieć, że ten mariaż z konglomeratami nie był w interesie Hermes GabroStone. Jednak tak to skomponowaliśmy, żeby te dwa produkty ze sobą nie konkurowały. Nie odebraliśmy niczego naszej kamiennej ofercie, a wręcz przeciwnie – dodaliśmy do niej to, czego nie można osiągnąć przy pomocy naturalnego kamienia. Te możliwości widać było chociażby na naszym stoisku podczas targów Stone 2017. Mieliśmy tam stół i siedziska – mojego projektu – wykonane właśnie z kwarców Compac. Pokazujemy, co z tego materiału można zrobić, a zainteresowanie jest duże. Tym samym otworzyliśmy sobie drogę na kilka linii produktowych związanych z kamie-

FOT. ARCHIWUM HERMES GARBOSTONE

dynamika wciąż jest ogromna. Zauważalni są np. „gracze”, z którymi wczoraj rozmawialiśmy o dostawach dla nas, a dzisiaj oni chcą wchodzić bezpośrednio na rynek i być jednocześnie dostawcami dla nas i naszych klientów – a to już kompletne nieporozumienie. Więc tego typu sytuacje trzeba brać pod uwagę. Jednak jak już wcześniej powiedziałem, mamy pięć miejsc, które są naszymi filarami gwarantującymi dystrybucję na odpowiednim poziomie, co z kolei lokuje nas na odpowiedniej dla nas pozycji na rynku.

: Kamieniołom Black Galaxy w Indiach.

niem, ale nim niebędących i, co najważniejsze, niestanowiących dla kamienia konkurencji. Compac w swojej produkcji jest zorientowany zarówno na design, jak i nowe technologie. Ma światowej klasy architektów, którzy potrafią to wykorzystać, kreując nowe trendy w topowych światowych realizacjach. Taką nową linią jest produkt będący wariacją na temat marmurów. Klient może wybrać dowolny fragment wzoru, dopasować wg potrzeb, powiększyć, obrócić itp. Mnie ta elastyczność bardzo przekonuje. Jednak podkreślam – naszym głównym towarem jest kamień naturalny stanowiący ok. 95 % naszej działalności. Co szczególnego ma w swojej ofercie Hermes GabroStone? Od lat opieramy swoją działalność na kamieniach z Indii, Chin, Afryki, i Europy. Eksploracja biegnie nieprzerwanie. Bardzo dużo podróżuję w poszukiwaniu nowości. Dlatego w ofercie – oprócz bardziej popularnych kamieni – mamy też rzeczy rzadkie, a wręcz unikatowe, np. wapień z Transylwanii, przepiękny kamień z dobrymi historycznymi konotacjami, przypominający wapienie z południa Francji. Sprzedaje się świetnie w zachodniej Europie, gdzie jest alternatywą dla kamieni, których złoża się wyczerpały. A nowości? Poszukując marmuru, udało mi się znaleźć 2–3 marmury spoza Europy. To wyjątkowe, trudno dostępne kamienie na ekskluzywne realizacje. Kamień „odkryłem” w marcu, a pierwsza dostawa dotarła do Polski pod koniec listopada. Jestem przekonany, że to będzie doskonała oferta dla wymagających klientów. Oczywiście poszukiwania wciąż trwają – podróże wpisane są w moją naturę – i na pewno w przyszłym roku też wprowadzimy coś nowego, co zyska uznanie na naszym rynku. 

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

Carrara Sp. MiÄ&#x2122;towa 1 Poz

TechniStone Oryginalne PiÄ&#x2122;kno z serca Europy

CARRARA

Z KRAJU FIRMY KAMIENIARSKIE

Świadomość skandynawskich kamieni

Golden Leaf działa już prawie pięć lat. Jak Pan ocenia ten czas? Czy hurtownia ma już grono swoich stałych klientów, czy może to wciąż faza prezentacji możliwości? W której fazie rozwoju firmy znajduje się wg Pana hurtownia? Hurtownia de facto weszła w fazę piątego roku działalności. Przez ten okres grono klientów stałych znacząco się poszerzyło i wciąż konsekwentnie się zwiększa. Dowodem na to była konieczność rozbudowy hurtowni o kolejne 1500 m kw. – po pierwszych latach jej prowadzenia. Co się tyczy ewentualnych kolejnych inwestycji – takowe są przewidywane. Szczegółami podzielę się z Państwem tuż po ich sfinalizowaniu. Golden Leaf ma w swojej ofercie bloki i slaby. Co jest ważniejsze dla Pana? Import bloków ze Skandynawii pozostaje absolutnym priorytetem, jeśli chodzi o asortyment towaru oferowanego przez hurtownię Golden Leaf. Slaby są półproduktem pochodzącym z zakupionych przeze mnie bloków w Szwecji i Norwegii. Bloki kupuję osobiście bezpośrednio ze źródła, jednak w ofercie nie mam bloków granitowych, tylko slaby. Obróbka bloków jest zlecana krajowym zakładom. Przetarte slaby transportowane są bezpośrednio do mojej hurtowni. W tym kontekście warto jedynie

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

zauważyć fakt, iż na naszym polskim rynku większość zakładów tnących granit twierdzi, że koszt cięcia i polerowania granitu oscyluje w granicach 50–60 zł netto. Zażywszy na fakt, iż koszty każdej firmy są inne, maszyny oraz ilości ciętego materiału różnią się często znacząco, a ponadto maszyny są już dawno zamortyzowane lub nowo nabyte – stanowi to największe kuriozum tego rynku. Konsekwencją tego bywa często niedoszacowanie cen lub też bezmyślne i pozbawione rzetelnej kalkulacji powielanie cenników konkurencji. W perspektywie wielu lat niestety może to jedynie prowadzić do problemów danych firm. Osobiście jestem bardzo skrupulatny w kalkulowaniu cen, wszystkie koszty netto nabycia oraz obróbki bloków, ich transportu do hurtowni są powiększone o marżę, podatek dochodowy, jak też podatek VAT. Stąd stateczny, ale i konsekwentny rozwój firmy Golden Leaf. W wywiadzie zamieszczonym w „Nowym Kamieniarzu” stwierdził Pan, że jednym z powodów, dla których zdecydował się Pan na założenie firmy Golden Leaf, była bardzo znikoma obecność granitów szwedzkich i norweskich na lokalnych rynkach. Czy dzięki działaniu Pańskiej firmy to się zmienia? A może nawet już się zmieniło? To bardzo interesujące pytanie, bo

FOT. ARCHIWUM GOLDEN LEAF

Hurtownia Golden Leaf w Nowej Dębowej Woli, koło Ostrowca Świętokrzyskiego działa od pięciu lat, specjalizując się w kamieniach importowanych ze Skandynawii. O tym, gdzie trafiają te kamienie, a także o zmianach w ich postrzeganiu przez polskich kamieniarzy rozmawia z Mariuszem Adamczykiem, właścicielem hurtowni Golden Leaf, Bogdan Lewicki.

faktycznie dotyczy podstaw, na jakich oparłem swój biznes. Szwedzkie czy norweskie granity są w Polsce znane, ale na moim lokalnym rynku były mocno zaniedbane – chodzi o oferty funkcjonujących w okolicach Ostrowca Świętokrzyskiego hurtowni. Bardzo szeroka gama tamtejszych pięknych kamieni, prawdziwy i konsekwentny powrót legendarnego „Szweda” zmieniły jednak bardzo mocno świadomość postrzegania tychże znakomitych jakościowo granitów na moim lokalnym rynku.

Z KRAJU

Czy można stwierdzić, do którego sektora trafia więcej skandynawskiego kamienia i jak to wygląda w porównaniu np. z Europą Zachodnią? Wydaje się, iż granity skandynawskie w Polsce są przeznaczone na potrzeby produkcji nagrobków, ale z roku na rok coraz częściej zdarzają się zakupy cienkiej, często też płomieniowanej płyty przeznaczonej dla branży czysto budowlanej. Myślę, że ta tendencja będzie się umacniać. Na zachodzie, szczególnie w Niemczech, granity szwedzkie i norweskie są predestynowane na tzw. budowlankę, ale nadal produkowane są slaby dla branży nagrobkowej z takich granitów jak labradoryty, Bohus Grey, Bohus Red, Hallandia czy „Szwed”. Jednak w większej części Europy Zachodniej już od wielu lat przeważa produkcja slabów granitowych na cele budowlane. Kto bardziej szuka skandynawskich kamieni – kamieniarze czy odbiorcy finalni? Moja firma trudni się wyłącznie sprzedażą do zakładów kamieniarskich. Jednakowoż wnioskuję, iż częstotliwość, z jaką odbiorca finalny wybiera ten, a nie inny granit, stanowi podstawę i potwierdza tylko atrakcyjność skandynawskich kamieni naturalnych. Kamienie skandynawskie to sztandarowe produkty Pańskiej firmy. Jednak w ofercie znajdziemy także płyty

Mariusz Adamczyk ma w swojej hurtowni wszystkie występujące w Szwecji typy granitów.

) Skandynawskie granity coraz częściej znajdują zastosowanie w braży budowlanej.

(2)

Czy w Nowej Dębowej Woli znajdziemy granity z każdego szwedzkiego i norweskiego kamieniołomu? W Nowej Dębowej Woli klienci znajdą wszystkie występujące w Szwecji typy granitów. Te pochodzące z Norwegii kupowane są z jednej firmy, ale stanowią paletę wszystkich dostępnych tam labradorytów.

)

FOT. ARCHIWUM GOLDEN LEAF

Zaowocowało to stałą już klientelą i wypełniło lukę rynkową. Warto podkreślić, że po skandynawskie slaby przyjeżdżają klienci nie tylko z okolicy, lecz także z całej Polski.

z innych krajów: Indii, RPA, Ukrainy, Francji. Dlaczego akurat kamienie z tych krajów? Dziś liczy się bogaty asortyment. RPA, Indie, Ukraina czy Francja oferują granity, które zakorzeniły się w naszej branży do tego stopnia, iż nie można ich pominąć w ofercie. Natomiast co roku staram się pokazać i wprowadzać na rynek 2–3 nowe kamienie. W 2017 r. w ofercie pojawił się piękny granit z USA, a także czarny, bardzo wysokiej jakości granit z Brazylii. W 2018 r. planuję wprowadzenie pięknego czarnego granitu z niebieskim oczkiem, pochodzącego z Brazylii. Czym Golden Leaf chce zaskoczyć w przyszłości swoich klientów? A może nie lubi Pan ich zaskakiwać, a wręcz przeciwnie – oferować to, co doskonale znają i czego potrzebują, oczywiście w jak najlepszej jakości?

Lubię pozytywnie zaskakiwać swoich klientów, ale nade wszystko wychodzić naprzeciw ich oczekiwaniom. Priorytetem jest klient zadowolony z zakupu. Kolejny priorytet to wybór absolutnie pierwszego gatunku materiałów. Niestety w przypadku np. „Szweda” w pierwszym gatunku związane jest to z ceną, którą za ten materiał należy zapłacić. Z przykrością muszę powiedzieć, że bardzo częstym procederem na polskim rynku jest kupowanie przez zakłady pozagatunkowych bloków, a następnie oferowanie ich w mocno zaniżonej cenie pod przykrywką gatunku pierwszego. To wpływa bardzo negatywnie na rynek i jego świadomość, a raczej jej brak… Pracujemy w branży kamieni naturalnych, zatem zagrożenie z tym związane jest dość wysokie. Niestety ryzyko, że na 100 zakupionych bloków 10–15 będzie mieć jakieś większe lub mniejsze defekty, jest wpisane w specyfikę naszej branży. 

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

Z KRAJU PRAWO

Plagiat na celowniku

Od roku na łamach Nowego Kamieniarza publikujecie porady dla branży kamieniarskiej, skąd pomysł na taką aktywność? Pomysł na aktywność w branży kamieniarskiej powstał, jako strategia marketingowa kancelarii poprzez marketing branżowy. Starałam się wybrać branżę, która pod względem świadomości prawnej działających w niej podmiotów, pozostawiała pole do działania dla prawnika. Myślę, że założenie było poprawne i jest aktualne do dzisiaj. Po roku publikowania w Nowym Kamieniarzu oraz lekturze artykułów zamieszczanych na łamach tego tytułu i poruszanych w nich tematów zdałam sobie sprawę, że jest to branża, w której ja, jako prawnik mam dużo do zaoferowania przedsiębiorcom, tak aby ich świadomość prawna pozwalała im bezproblemowo rozwijać swoje firmy. Czy w związku z waszym zaangażowaniem w branżę, próbujecie ją mocniej poznać? Jeżeli tak, to w jaki sposób? Od momentu zainteresowania się branżą uczestniczymy w spotkaniach branżowych organizowanych przez Związek Pracodawców Branży Kamieniarskiej oraz w targach branżowych, gdzie możemy poznać wystawców i wsłuchać się w ich branżowe rozmowy. Czytamy też prasę branżową kładąc szczególny nacisk na wyselekcjonowanie problemów, na które, jako prawnicy, możemy odpowiadać.

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

FOT. ARCHIWUM KANCELARIA IACOVONE

Kancelaria Iacovone Adwokaci od roku współpracuje także z branżą kamieniarską. O kulisach zainteresowania się tą branżą, aktualnych sprawach oraz planach na najbliższy okres z Edytą Iacovone z Kancelarii Iacovone Adwokaci rozmawiał Bogdan Lewicki

: Edyta Iacovone od najmłodszych lat związana jest z Poznaniem, gdzie ukończyła magisterskie studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Adama Mickiewicza.

Czy branża kamieniarska różni się od innych, z którymi miała pani styczność w pracy zawodowej? Myślę, że branża kamieniarska ma swoją specyfikę. Jednym z jej wyróżników jest to, że tworzą ją w większości małe rodzinne firmy, w których doświadczenie rzemieślnicze przekazywane jest z pokolenia na pokolenie, bez dostrzegania konieczności posiadania innych narzędzi koniecznych do prowadzenia działalności gospodarczej. Mam tu na myśli, brak świadomości o podstawowych narzędziach ekonomicznych i minimum świadomości prawnej.

Na łamach Nowego Kamieniarza Pani kancelaria zajmowała stanowisko w sprawie stosowania nazw kamieni do wyrobów z betonu. Wiemy, że Państwa opinia była szeroko komentowana w świecie kamieniarskim, wiemy też, że sprawą zainteresował się Związek Pracodawców Branży Kamieniarskiej. Czy ten temat miał jakąś prawną kontynuację? Po ukazaniu się artykułu na łamach waszego czasopisma problemem udało nam się zainteresować ZPBK, zostało zorganizowane spotkanie z Prezesem Związku, gdzie problem został szeroko omówiony. W efekcie, podczas wiosennego spotkania członków ZPBK Kancelaria przedstawiła strategię związaną ze zwalczaniem nieuczciwej konkurencji oraz ofertę mającą na celu nawiązanie współpracy w tym zakresie. Dużym

Z KRAJU

zaskoczeniem dla nas było brak inicjatywy ze strony związku branżowego, który nie podjął żadnych kroków mających na celu ochronę interesów firm z branży chcących budować na rynku tak potrzebną markę Kamień Naturalny. Zapadło już kilka wyroków w sprawach dotyczących plagiatów i podróbek w sektorze nagrobkarskim i tzw. galanterii nagrobnej. Czy pani zdaniem to poważny problem i czy w związku z tym, że zapadają pierwsze wyroki takich spraw może być więcej? Myślę, że skalę problemu dotyczącego plagiatu w sektorze nagrobkarskim doskonale zobrazuje przytoczenie statystyk ilustrujących procent firm z branży kamieniarskiej zajmujących się produkcją nagrobków. Według mojej wiedzy jest to ok. 70 % firm z branży. Problem jest, więc ogromny, ponieważ niewielu przedsiębiorców działających w tym sektorze ma świadomość (poza tymi, R

którzy zostali już skazani prawomocnymi wyrokami karnymi, i od których zostały zasądzone wysokie odszkodowania), że wykonując nagrobek, wzorowany nie na swoim projekcie, narusza przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, co może rodzić odpowiedzialność karną i cywilną w zakresie odszkodowawczym. Czy w ostatnim zmieniały się jakieś przepisy ułatwiające albo utrudniające funkcjonowanie małych i średnich firm? Zmiany, które weszły lub wejdą w życie w 2018 r. to głównie zmiany w prawie podatkowym takie jak jednolity plik kontrolny, split payment (płatność podzielona), jedno konto dla płatności ZUS oraz nowe unijne rozporządzenie o ochronie danych osobowych (wejdzie w życie w marcu 2018 r.) to nowe prawo, które dotyczy wszystkich przedsiębiorców, którzy gromadzą i przechowują dane osobowe klientów oraz pracowników. K

Od teraz

Jaką tematyką chciałaby Pani się zająć i co zaakcentować na naszych łamach w przyszłym roku? Chciałabym w przyszłym roku pochylić się nad tematyką praw autorskich w branży, bo to aktualnie palący temat. 

Działająca w Poznaniu Kancelaria Iacovone Adwokaci została założona przez adwokata Edytę Iacovone, absolwentkę Wydziału Prawa i Administracji poznańskiego Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu (wpisana na listę adwokatów w 2003r.). Kancelaria świadczy usługi prawne z zakresu prawa: cywilnego, gospodarczego, rodzinnego oraz karnego zarówno na rzecz osób fizycznych jak również podmiotów gospodarczych prowadzących swoją działalność zarówno na terenie Rzeczypospolitej Polskiej jak i poza jej granicami. W ramach swojej działalności Kancelaria prowadziła m.in. wiele postępowań z udziałem obywateli oraz podmiotów gospodarczych funkcjonujących na obszarze Republiki Włoskiej oraz Królestwa Belgii.

A P L I K A C J A

M O B I L N A

zawsze pod ręką!

ZYSKUJESZ

NIE ZAPOMNISZ każda publikacja z powiadomieniem na Twoje urządzenie

CHCESZ I MASZ bezpośrednie odesłanie na strony internetowe i do sklepów, przy wybranych reklamach przycisk "zadzwoń" (bez konieczności wpisywania numeru)

Do pobrania na Twoje urządzenie mobline - tablet oraz telefon

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

to wszystko oraz przynajmniej raz w miesiącu kupon rabatowy na produkty najlepszych dostawców z branży

ZE ŚWIATA WYDARZENIA

FOT. ARCHIWUM BRACHOT-HERMANT

FUZJA BELTRAMI I BRACHOT-HERMANT

Pod koniec ubiegłego roku akcje Beltrami Group, międzynarodowych hurtowni kamienia naturalnego w Belgii (Harelbeke i Brugii ), Wielkiej Brytanii i Francji, zostały sprzedane Grupie Brachot-Hermant. Transfer zapewnić ma lepszą pozycję rynkową i tzw. efekt skali zarówno dla Beltrami, jak i dla Brachot. Beltrami i Brachot-Hermant to 100% przedsiębiorstwa rodzinne działające od bardzo dawna w bran-

ży kamienia naturalnego. Brachot funkcjonuje od 1901 r. i od początku należy do rodziny Van Overberghe, Beltrami założone zostało w 1986 r. przez Herwiga Callewiera a w jej skład wchodzi także firma Stoneasy prowadzona przez Brama Callewiera, syna Herwiga. Połączenie nie oznacza likwidacji żadnej z firm. Wszystkie marki pozostają na rynku. Te trzy marki wzajemnie się uzupełniają i w dłuższej

perspektywie będą się nawzajem wzmacniać zarówno na poziomie geograficznym, jak i produktowym. W perspektywie krótkoterminowej Brachot-Hermant chce pracować nad integracją i rozszerzaniem linii produktów, aby w 2018 roku wejść na rynek z jednolitą, jasną i bogatą ofertą. Pomagać w tym będzie Herwig Callewier, który pełni obecnie funkcję dyrektora generalnego Beltrami i jest odpowiedzialny za integrację dwóch brytyjskich i sześciu francuskich odziałów grupy. Bram Callewier nadal odpowiada za bieżące zarządzanie i dalszy rozwój internetowego działu on-line Stoneasy.com. Obaj weszli też w skład komitetu wykonawczego Brachot-Hermant, aby zagwarantować ciągłość kontaktu ze swoimi klientami, personelem i dostawcami. Po fuzji grupa Beltrami, Brachot-Hermant ma generować skonsolidowany roczny obrót w wysokości 140 milionów EUR i zatrudniać 550 pracowników. (red) 

I EDYCJA TARGÓW ROCALIA 2017

FESTIWAL KAMIENIA

Pierwsza edycja targów branży kamieniarskiej Rocalia została entuzjastycznie przyjęta przez wystawców i odwiedzających. Pokaz zorganizowany w dniach 5 – 7 grudnia 2017 r. na terenie Eurexpo w Lyonie we Francji zgromadził 125 wystawców, reprezentujących firmy z różnych dziedzin branży kamieniarskiej: od dostawców materiałów i wyrobów z kamienia naturalnego począwszy na producentach maszyn i narzędzi oraz usługodawcach skończywszy. Targi odwiedziło 14 580 gości. Rocalii towarzyszyło szereg konferencji tematycznych, których prelegentami byli eksperci z branży kamieniarskiej. Wśród poruszanych tematów były m.in. innowacyjne sposoby wykorzystania kamienia naturalnego, zmieniające jego odbiór we współczesnej architekturze.

W tym roku Europejski Festiwal Kamienia odbędzie się we Francji. Tegoroczna edycja zaplanowana jest w dniach 25-27 maja w parku Pałacu Rohan w Saverne (dep. Dolny Ren). Organizatorzy przewidują, że weźmie w nim udział około 130 kamieniarzy i rzeźbiarzy z całego świata. Festiwal organizowany jest przez Europejskie Stowarzyszenie Kamieniarzy. Opłata rejestracyjna wynosi 55 EUR (40 EUR dla uczniów przyuczających się do zawodu). Organizatorzy przyjmują zapisy do 1 kwietnia br. Tematem tegorocznej imprezy jest swobodna interpretacja mitycznego stworzenia: od jednorożca po fantastyczne stworzenia czasów współczesnych. Więcej informacji i formularze zgłoszeniowe na stronie: http://www.stein-festival.de 

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

Jednym z prelegentów był Didier Repellin, odpowiedzialny za renowację hotelu Dieu w centrum Lyonu, w którego architekturze kamień naturalny odgrywa bardzo ważną rolę. Podczas targów odbyła się także 4. edycja konkursu ,,Kamień naturalny w architekturze” zorganizowany przez czasopismo Pierre Actual i SNROC (Narodowe Stowarzyszenie Przedsiębiorstw Kamieniarskich). Tegorocznym hasłem był ,,Kamień naturalny w budynku XXI wieku”. W rywalizacji uczestniczyło 17 projektów, będących wspaniałą ilustracją możliwości wykorzystania kamienia naturalnego w pracach budowlanych, rozwoju urbanistycznym, dekoracji i zagospodarowaniu terenu. Celem konkursu było wykazanie, że dla architektury i krajobrazu naturalny kamień jest materiałem współczesnym. (o-red) 

ZE ŚWIATA TARGI

Norymberga coraz bliżej

Dotychczas targi Stone+tec tradycyjnie odbywały się co dwa lata. W tej chwili mamy do czynienia z sytuacją, w której przerwa między wystawami trwała o rok dłużej. Co jest tego powodem? Targi Stone+tec będą nadal odbywać się w tradycyjnym dwuletnim cyklu. Od tej chwili będą to jednak zawsze lata parzyste. Zmiana ta spowodowała powstanie jednorazowo trzyletniej przerwy pomiędzy kolejnymi imprezami. Wystawcy, odwiedzający, a także Komitet Doradczy targów Stone+tec współdecydujący w podejmowaniu kluczowych dla targów decyzji jednogłośnie wybrali na termin imprezy lata parzyste. Dzięki temu targi Stone+tec lepiej wpiszą się w terminarz imprez branży. Po wyjątkowo dłuższej przerwie wyraźnie daje się odczuć bardzo duże zainteresowanie targami Stone+tec 2018 zarówno po stronie wystawców, jak i odwiedzających. Reasumując, wszystkim brakowało tego jakże ważnego wydarzenia, które szczęśliwie wraca do terminarza specjalistów branży kamienia naturalnego i jego obróbki. Pan Willy Viethen, poprzedni dyrektor targów, zapytany przez nas o słabnącą pozycję międzynarodową Stone+tec stwierdził, że ta sytuacja jest adekwatna do kondycji przemysłu kamieniarskiego w Niemczech. Czy podziela Pani to zdanie? Targi Stone+tec mają i będą miały charakter międzynarodowy, nie bez kozery powitamy w Norymberdze także w tym roku wystawców z ca-

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

FOT. FOT: ARCHIWUM NÜRNBERGMESSE GMBH

Targi Stone+tec to impreza ważna dla polskiego kamieniarstwa. Ostatnia edycja targów miała miejsce trzy lata temu; po raz pierwszy odstąpiono od reguły cyklu dwuletniego. Wywołało to szereg spekulacji. O planach związanych z organizacją tegorocznej edycji tych targów z Beate Fischer, kierowniczka projektu targów Stone+tec w NürnbergMesse GmbH, rozmawiał Maciej Brzeski.

: Beate Fischer, kierowniczka projektu targów Stone+tec w NürnbergMesse GmbH

Do Norymbergi można już bezpośrednio lecieć z Krakowa – kilka połączeń w tygodniu – a od maja na targi Stone+tec będzie można codziennie latać bezpośrednio z Warszawy.

łego świata. Już teraz, na początku roku 2018, wpłynęły do nas zgłoszenia z 29 krajów! W 2015 r. wystawcy z zagranicy stanowili większość, bo prawie 60%. Podobnego wyniku spodziewamy się w roku 2018. Do Norymbergi przybywa cała światowa branża kamieniarska, zarów-

no wielcy gracze tego rynku, jak i newi gracze. Odwiedzający targi Stone+tec reprezentują głównie Europę Środkową – Niemcy i kraje ościenne. Targi zawsze elastycznie reagują na potrzeby branży. Jestem przekonana, iż Stone+tec 2018 to impreza idealnie skrojona na miarę aktualnych potrzeb branży kamieniarskiej zarówno co do wielkości, jak i spektrum oferty. Naszym zadaniem jest wybieganie w przyszłość, dlatego w roku 2018 eksponujemy gorące trendy, które odpowiedzą na pytania: Co przyniesie ze sobą robotyzacja i cyfryzacja zakładów obróbki kamienia? Co może stanowić źródła przychodów w sytuacji zmniejszenia zapotrzebowania na produkcję nagrobków? Te i inne tematy będą przedmiotem dyskusji.

ZE ŚWIATA

(

FOT. FOT: ARCHIWUM NÜRNBERGMESSE GMBH

Ostatnia edycja targów Stone+tec w Norymberdze zgromadziła około 15 tys. specjalistów.

Jak wygląda obecna strategia rozwoju targów Stone+tec? Co to za targi i dla kogo są przeznaczone? Targi Stone+tec są punktem spot– kań dla wszystkich, którzy pracują z kamieniem. Do grupy tej zaliczają się kamieniarze i rzeźbiarze, ale także osoby i firmy zajmujące się restauracją zabytków, architekci i inwestorzy budowlani. Na targach znajdują najnowsze trendy i tendencje w dziedzinie materiałów i technik z całego świata. Odkrywają nowoczesne i nietuzinkowe tworzywa, jak kamień syntetycznym, konglomeraty czy wielkoformatowa ceramika, a także nowatorskie metody obróbki, np. ramię robota. Stone+tec to platforma gromadząca kamieniarzy, ekspertów i wizjonerów branży, którzy wspólnie kształtują jej lepsze jutro! Poza tym na targach Stone+tec 2018 zorganizowane będzie centralne forum, na którym odbywać się będą wykłady, prezentacje i dyskusje. Zaaranżowane przez nas pokazy specjalne zobrazują trendy branży, jak choćby pokaz „Unser Naturstein” („Nasz kamień naturalny”) wpisujący się w nurt zrównoważonego rozwoju gospodarki materiałami. Z uwagi na fakt, że branża kamienia w innych częściach świata funkcjonuje często zupełnie inaczej niż w Europie, koncentrujemy się na adresowaniu naszej oferty specjalnej do odbiorców z Europy Środkowej. Co Pani zdaniem, dzięki targom Stone+tec mogą zyskać wystawcy i odwiedzający z Polski?

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

Wystawcy z Polski znajdą tu szeroki dostęp do rynku niemieckiego i środkowoeuropejskiego, w tym bezpośrednich użytkowników. Kamieniołomy, zakłady kamieniarskie i oferenci maszyn, techniki i wyrobów chemicznych mogą zaprezentować swoje produkty szerokiej i bardzo zainteresowanej publiczności. Ostatnia edycja targów Stone+tec zgromadziła 15 tys. wysokiej klasy specjalistów z branży. Warto nadmienić, że uruchomione zostało bezpośrednie połączenie lotnicze pomiędzy Krakowem a Norymbergą – loty odbywają się kilka razy w tygodniu; od maja na targi Stone+tec będzie można codziennie latać bezpośrednio z Warszawy, co znacznie skróci czas podróży. Odwiedzający „dotkną” na targach kamienia w najlepszej i najpiękniejszej postaci. Mam tu na myśli nie tylko nowe trendy w dziedzinie materiału, powierzchni i techniki, lecz także wiele nowych pomysłów dla całej branży. Zaprezentowana zostanie ogromna oferta maszyn, osprzętu i materiałów. Wiodący temat nagrobków także w 2018 r. nie straci na znaczeniu i będzie dominujący – jak na żadnej podobnej imprezie tej branży w Europie. „Fachforum” (forum specjalistyczne) dostarczy nowych impulsów merytorycznych w postaci prelekcji i dyskusji. Głównymi tematami będą architektura, budownictwo i cmentarze. Chcemy wspierać kształcenie zawodowe młodzieży, dlatego we współpracy z Bundesverband Deut-

scher Steinmetze (BIV) – stowarzyszeniem kamieniarzy niemieckich – zorganizowany zostanie Europejski Konkurs Młodych Kadr, w którym mogą wziąć udział młodzi kamieniarze z całej Europy. Targi Stone+tec 2018 to połączenie tradycji, inspiracji i wymiany fachowców. Spotka się tu środowisko kamieniarskie Europy, aby wspólnie radzić o trendach i szansach dla przyszłości rynku. W czterech halach zaprezentowany zostanie arcyciekawy program targowy, bogata paleta produktów, know-how i nowych idei. W 2018 r. świętujemy ponadto jubileusz – jest to 20. edycja targów Stone+tec! Najważniejsze statystyki z roku 2015, czyli z ostatniej edycji targów, przedstawiały się następująco: 17 840 m kw. powierzchni wystawienniczej, 448 wystawców, 15 200 odwiedzających (w tym 238 z Polski). Czy na tę chwilę jesteście w stanie przewidzieć, jak będzie wyglądała tegoroczna impreza? W 2018 r. zmieni się nieco układ i rozplanowanie hal dla targów Stone+tec. Będzie można łatwiej dotrzeć na targi środkami komunikacji publicznej. Póki co za wcześnie jest na rzetelną prognozę co do liczby wystawców i odwiedzających. Uważam jednak, że edycja Stone+tec 2015 była adekwatna do potrzeb i świetnie spełniła oczekiwania branży. Dlatego chcemy nawiązać do niej w dniach 13–16 czerwca 2018 r. i cieszymy się na wielu odwiedzających – właśnie także z Polski, która zajmuje trzecie miejsce w rankingu międzynarodowej profesjonalnej publiczności odwiedzającej nasze targi! 

Targi Stone+tec 2018 odbędą się w dniach 13–16 czerwca 2018 r. w Norymberdze. Informacje i możliwość kupna biletów: www.stone-tec.com.

NEW RHINO BLACK Yellow Stone Polska Victor Chakanetsa ul. Polna 1, Chmielรณw, 27-400 Ostrowiec ล w. kom. +48 601 66 85 88 victorchakanetsa@yahoo.com

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

ZE ŚWIATA FIRMY KAMIENIARSKIE

Krótka historia bluesa Firma STONEPROJECTS mająca swoją siedzibę w hiszpańskim Vigo jest doskonale znana na polskim rynku kamienia naturalnego. Od ilu lat działa firma i w czym się specjalizuje? Firma STONEPROJECTS jest obecna na polskim rynku kamienia naturalnego od kilkunastu już lat. Początki firmy związane były z ofertą kamieni z Półwyspu Iberyjskiego – przede wszystkim z Hiszpanii, ale również z Portugalii. To wtedy pojawiły się na polskim rynku tak popularne później w ofercie polskich firm kamieniarskich Crema Julia czy też Grissal. I chociaż na początku z niedowierzaniem traktowano w Hiszpanii możliwości sprzedaży kamieni kolorystycznie podobnych do oferty polskich kamieniołomów, to z biegiem czasu towar stamtąd stał się poszukiwany ze względu na dużą dostępność, względnie niską wadliwość i jednolitość kolorystyczną. W kolejnych latach skoncentrowaliśmy się na inwestycji w Angoli – odkryte tam złoża były bardzo obiecujące, a sam kraj, tak mocno doświadczony swoją najnowszą historią, powoli otwierał się na inwestycje zagraniczne. Angola to kraj niezwykle bogaty w surowce, oprócz diamentów, złota, ropy naftowej posiada również w bogatej ofercie kolorystycznej kamienie wykorzystywane w branży dekoracyjnej – od czarnych labradorytów (Nero Angola) do efektownych kwarcytów (Belvedere). Złoża te to przede wszystkim kamień Blues in the night, labradoryt występujący w południowej Angoli. Inwestycja w ten kamieniołom, dys-

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

FOT. ARCHIWUM FIRMY VIGO

Dlaczego Blues in the night jest tylko jeden i skąd wziął się w Polsce? Co wspólnego łączy Angolę i hiszpańską firmę STONEPROJECTS? To pytania, na które odpowiedzi u Luisa Rodrigueza, właściciela firmy z Vigo, szukał Bogdan Lewicki

: Luis Rodriguez na stoisku firmy STONEPROJECTS podczas poznańskich targów branży kamieniarskiej Stone 2017. Aranżacja zaprojektowana przez Bartosza Bajona.

trybucja i sprzedaż bloków pochłonęły kolejne kilkanaście lat. Poświęciłem dużo czasu i zapału, niekiedy musiałem sięgać po niekonwencjonalne pomysły, aby ten wspaniały kamień był rozpoznawalny na całym świecie, stając się towarem cenionym i poszukiwanym przez klientów od Stanów Zjednoczonych po Indie czy Chiny. Gdzieś pośrodku tej całej historii jest Polska – wyjątkowe dla mnie miejsce na mapie kamieniarskiej świata. Z jakich regionów świata pochodzą bloki, które STONEPROJECTS ma

w swojej ofercie? Firma ma w ofercie bloki z Afryki i z Europy. Bloki z Afryki to przede wszystkim kamienie z Angoli: świetnie znane na polskim rynku Blues in the night oraz Nero Angola. Z Hiszpanii pochodzą z kolei również dobrze rozpoznawalne w Polsce: Crema Julia, Gris Mino, Azul Ocean. Życie nie znosi pustki, więc i my jesteśmy w ciągłej podróży w poszukiwaniu nowych ciekawych kamieni. Od ponad roku trwają prace w dwóch kamieniołomach w południowoamerykańskim Urugwaju. Ten kraj znany jest w świecie kamienia z czarnych drobnoziar-

originalmente de Angola *

labrador ango la

by stone

projects vigo hiszpania

blues in the night

* oryginalnie z Angoli

listy blokรณw 507 80 20 29, jarek@stoneprojects.pl

ZE ŚWIATA

nistych granitów. Obecnie trochę zapomniany na mapie kamieniarskiej świata, w krótkiej perspektywie może jednak ponownie da znać o sobie, wracając na salony z tym, co ma najlepsze.

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

: Luis Rodriguez podczas selekcji bloku Belvedere – Angola 2017.

) Slab Belvedere.

FOT. ARCHIWUM FIRMY VIGO

Kiedy towary z oferty STONEPROJECTS pojawiły się na polskim rynku i jakie znajdują zastosowanie? Towary z oferty STONEPROJECTS obecne są na polskim rynku już od kilkunastu lat. Najmłodszym dzieckiem, właściwie już nastolatkiem, jest bez wątpienia kamień Blues in the night, pochodzący z kamieniołomu, który jest w eksploatacji od ok. 15 lat. Tu musimy wyjaśnić, że Blues in the night jest wydobywany wyłącznie w jednym kamieniołomie w Angoli. Tylko kamień z naszego złoża nosi tę nazwę handlową i ma tak poszukiwaną charakterystyczną niebieską łuskę na ciemnym tle. W ostatnich latach na rynku pojawiły się w ofercie konkurencji bloki oferowane pod nazwą Blues in the night, które pochodziły z innych złóż. W efekcie wielu klientów poczuło się rozczarowanych, czy nawet oszukanych, po zakupie. Dlatego podkreślamy, że oryginalnie Blues in the night pochodzi tylko z jednego kamieniołomu w Angoli i jest w ofercie firmy STONEPROJECTS. Kamień ten świetnie się sprawdza we wszystkich zastosowaniach, od dekoracyjnych we wnętrzach po wykorzystanie na zewnątrz, do celów nagrobkowych. Tu plasuje się jako alternatywa dla najpowszechniejszego w użyciu w Polsce kamienia z RPA, a jest na podobnym poziomie cenowym i na pewno dużo bardziej atrakcyjny wizualnie. Dostępny jest w Szczecinie w blokach małych i dużych. Obsługą w porcie w Szczecinie zajmuje się agencja Magemar, cały proces zakupu jest sprawny i szybki. Bloki można zakupić bezpośrednio w firmie w Hiszpanii. Bloki można zakupić bezpośrednio w Hiszpanii, lub też lokalnie, kontaktując się z przedstawicielem firmy na Polskę - (Jarek Flis, 507 80 20 29, jarek@ stoneprojects.pl) 

Próbka Labradoru z angolskich złóż.

Blues in the night pochodzi wyłącznie z jednego kamieniołomu w Angoli.

dawniej Firma Kamieniarska Krawczyk sp. z o.o.

Kamień naturalny, od lat i na lata...

SIEDZIBA GŁÓWNA: Łubna Jakusy 41, 98-235 Błaszki tel. 43 829 26 70, 43 829 13 39 fax. 43 829 00 04

E-MAIL: BIURO@OLGRAN.PL

Asortyment: granit, marmur, trawertyn, aglomarmur, onyx, piaskowiec

WWW.OLGRAN.PL

@OLGRAN.KAMIENNATURALNY

ODDZIAŁY: Łódź ul. Jadzi Andrzejewskiej 1 Tel. +42 641 80 36, Tel. kom. +48 605 896 096

Wyszki 7c 63-220 Kotlin Tel. +48 62 740 55 75 Fax +48 62 740 54 02

Nowa Wieś ul. Kopalniana 21 42-262 Poczesna Tel. +48 34 321 66 22 Fax +48 34 364 52 36

Smardzów 27b 56-400 Oleśnica Tel./Fax +48 71 399 27 03 Tel. kom. +48 607 199 059

ZE ŚWIATA TARGI

Xiamen powita kamieniarzy Wielkimi krokami zbliżają się targi kamieniarskie w Xiamen, organizowane na terenie jednego z najciekawszych gospodarczo państw świata, zaliczającego się do największych inwestorów i zarazem odbiorców technologii i surowców. 6 marca rozpoczynają się Międzynarodowe Targi Kamieniarskie w Xiamen w Chinach, które potrwają do 9 marca.

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

FOT. ARCHIWUM TARGI XIAMEN

: Światowy Kongres Kamienia gromadzi specjalistów ze wszystkich kontynentów.

(2)

Targi w Xiamen odwiedziło w ubiegłym roku ponad 150 000 gości.

FOT. ARCHIWUM NK

wój udział w tej 18. już edycji zapowiedziały firmy branży ze 150 państw świata! Targi będą przygotowane z odpowiednim rozmachem: centrum konferencyjno-wystawiennicze przeznacza dla nich powierzchnię ponad 180 tysięcy metrów kwadratowych, co daje możliwość przygotowania stoisk, dla ponad dwóch tysięcy wystawców, zarówno krajowych, jak i zagranicznych. Tych pierwszych będzie więcej, bo udział w targach zapowiedziały chińskie firmy, które będą stanowić ponad 64% wystawców. Reszta, czyli około 36% uczestników, przypada na reprezentacje zagraniczne. By lepiej uświadomić sobie skalę dotarcia ofert wystawców, wyobraźmy sobie, że w ubiegłym roku Xiamen odwiedziło 150.290 gości targowych, a w tym roku – ma być ich więcej! Przewidziano cztery strefy tematyczne, oddzielając kamieniarską branżę krajową od zagranicznej, dodając strefę maszyn, narzędzi i technologii, a także strefę ekspozycji na otwartej przestrzeni, gdzie pokazane będą gotowe rozwiązania, najczęściej zajmujące większą powierzchnię. Pierwsze dwie strefy będą największe, gdyż reprezentować będą ponad siedemdziesiąt procent oferty targowej. Maszyny i urządzenia z kolei zajmą statystycznie, co piąte stoisko. Chińskie targi rozwijają się i już chwalą tych, którzy zdecydowali się na nich debiutować. Organizator ocenia bowiem, że ponad 22% wystawców zaprezentuje w Xiamen swoje możliwości i osiągnięcia po raz pierwszy. A skoro mowa o nowościach, w tym roku po raz pierwszy targi kamieniarskie Xiamen zaprezentują strefę najciekawszych pomysłów, nowatorskich, dotąd nieznanych i szerzej nieprezentowanych, za to mających duży potencjał w przyszłości. Kolejny raz podczas targów odbędzie się Światowy Kongres Kamienia, podczas którego przedstawiciele branży kamieniarskiej, architekci, projektanci i eksperci dyskutować będą o nowościach i problemach tej branży. Poza tym, Xiamen zaprasza na potargowe zwiedzanie, delektowanie się lokalną kuchnią słynącą z owoców morza. Będąc w tym mieście warto też zobaczyć wyspę Gulang, wpisaną na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Kto już tam był, wie, że warto! 

: Kuchnia Xiamen słynie z owoców morza.

Więcej informacji na stronie: www.stonefair.org.cn

ROSABELLA... NOWA KRÓLOWA

Z BRAZYLII

MFD GRANITS Wyłączny dystrybutor granitu Rosabella w Europie. Przedstawiciel w Polsce: Jacek Perz kom.: +33 6 85 92 71 25, +48 605 726 936, e-mail: jacek@mfd-granits.com, www.mfd-granits.com

WEHA sp. z o.o. ul. Armii Krajowej 31, 58-150 Strzegom tel. 74 855 32 51 www.weha.pl

NIE TYLKO HANDEL... ŚWIADCZYMY PROFESJONALNE USŁUGI!

profesjonalna regeneracja tarcz diamentowych od ø 400 do 1600 mm lutowanie segmentów na dyski nowe i używane (segmenty nasze lub klienta) replastyﬁkacja lin diamentowych regeneracja frezów

Światowa jakość w rozsądnej cenie. PARTNERZY HANDLOWI: Abus, Achilli, Akemi, BM, Cobalm, Flex, Lantania, Lupato, Toolstar.

KAMIEŃ NATURALNY STEGOS

Lit-Lod

Lityfikacja – jeden z etapów (¦) diagenezy; podczas l. zachodzą procesy prowadzące do przekształcenia luźnego osadu (skały sypkiej lub spoistej) w skałę

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

zwięzłą (litą); w jej trakcie następuje m.in. tzw. twardnienie koloidów (np. przekształcanie się, krążącego w porowatym osadzie żelu krzemionkowego w spoiwo opalowe), rekrystalizacja, czy (¦) cementacja; dobrym przykładem działania l. jest przekształcenie piasku w piaskowiec. : Warstwowany, błękitny lód lodowcowy – lodowiec Nordenskjölda (Spitsbergen).

(3)

Również pięciokilometrowej szerokości lodowiec solny spływający ze wzgórz ku wsi Karmostaj w południowym Iranie (obraz Google – barwy zafałszowane).

FOT. ARCHIWUM AUTORA

Litosfera – 1. jedna ze sfer (warstw) we wnętrzu Ziemi (¦ Ziemi budowa), definiowana jako (¦) skorupa ziemska wraz z płaszczem nadastenosferycznym (in.: płaszczem ponad strefą małych prędkości); wyjaśnijmy: pod skorupą ziemską znajduje się (¦) płaszcz Ziemi – największa sfera naszego globu, dzieląca się na wiele cieńszych warstw, najwyższa z tych warstw jest – podobnie, jak skorupa – lita, w pełni sztywna, zaś niższa część płaszcza to tzw. astenosfera, o której niesłusznie mówi się, że jest płynna – w rzeczywistości zaledwie 10% budujących ją składników jest w fazie płynnej, ale wystarcza to, by fizyczne (sejsmiczne) właściwości astenosfery były wyraźnie odmienne, niż całej strefy wyższej – fale sejsmiczne rozchodzą się tam znacząco wolniej (stąd inna jej nazwa: „strefa małych prędkości”); dlatego w geologii przyjęło się łączyć skorupę ziemską, wraz z przyległym płaszczem o zbliżonych właściwościach fizycznych skał, mimo, że dzieli je przecież wyraźna, znana z lekcji geografii granica MOHO; l. obejmuje więc skorupę ziemską (o grubości około 5–10 km pod oceanami i 30–70 km na lądach) oraz płaszcz nadastenosferyczny, również o bardzo zmiennej grubości (5–70 km) – łączna grubość l. mieści się więc w granicach ok. 10–100 km; 2. potocznie (z geologicznego punktu widzenia niesłusznie) – synonim skorupy ziemskiej.

mgr Katarzyna D. Zagożdżon dr Paweł P. Zagożdżon

: Lodowce dolinne na wschodnim wybrzeżu Grenlandii – o szerokości 5 i długości sięgającej nawet 100 km.

Lodowiec – duże nagromadzenie lodu lodowcowego (zbitego i grubokrystalicznego, zazwyczaj warstwowanego, tworzącego się pod naciskiem co najmniej 30-metrowej warstwy nadległego lodu i śniegu), położone przynajmniej częściowo na lądzie i wykazujące zdolność poruszania się (pełznięcia) pod wpływem własnego ciężaru; wydziela się l. alpejskie (wąskie i długie, wypełniające doliny górskie, in. l. dolinne), norweskie (składające się z dość rozległej czapy lodowej i rozchodzących się w różne strony ¦ jęzorów l.) oraz kontynentalne (¦ lądolód), można też usłyszeć o l. szelfowych (brzeżne części lądolodów, schodzące do morza i unoszące się na jego powierzchni, najlepiej wykształcone przy brzegach Antarktydy), a nawet o l. ciepłych i zimnych (w zależności od panującej w nich temperatury – około 0°C albo wyraźnie poniżej); charakterystycznym rezultatem działania l. są tzw. doliny U-kształtne (niegdyś wypełnione lodem jęzora l.); formą całkowicie odmienną są l. solne, powstające w wyniku przedarcia się do powierzchni ziemi (na obszarach suchych) wysadów solnych (¦ halokineza) – znanym przykładem są jęzory spływające z kopuł solnych w górach Zagros w Iranie. 

SKARSTAD RÖD BOHUS, Kungsbacka Torg

NOWOŚĆ!

SKARSTAD RÖD BOHUS, Kungsbacka Torg

HALLINDENS GRANIT AB Stenbrottet Skarstad 501, 454 92 Brastad Tel +46(0)523 411 55 info@hallindensgranit.se

HALLINDENS GRANIT AB 1 1. SVENSTORP Hallandia 501, 2. BRASTAD RedBrastad Bohus 3. TOSSENE Grey Bohus Stenbrottet Skarstad 454 92 Tel +46(0)523 411 55 info@hallindensgranit.se

4. BLUE Pearl 5. SKARSTAD Red Bohus 6. TRANÅS Original 7. BROBERG Red Bohus

1. SVENSTORP Hallandia 2. BRASTAD Red Bohus 3. TOSSENE Grey Bohus 4. BLUE Pearl Hallindens Granit_Moheda.indd 1 STEN 1703.indd 5

PRZEDSTAWICIEL NA POLSKĘ: ARTUR SOBIERAJ 5. SKARSTAD Red Bohus 6. TRANÅS Original 7. BROBERG Red Bohus +48 609 919 007 2017-06-15 2017-10-10 artur@hallindensgranit.se

10:43 11:24

KAMIEŃ NATURALNY PETROGRFIA

Kwarcyty dr Paweł P. Zagożdżon

,,PRAWDZIWE" KWARCYTY Porządkując zagadnienia, zacznijmy od „prawdziwych” kwarcytów – tych metamorficznych. Formalnie zawierają one 80–100% kwarcu, choć z reguły udział tego minerału bliski jest 99%). Są to skały o strukturze drobno- lub średnioblastycznej (ziarna w skałach metamorficznych nazywamy blastami), a ich teksturę zazwyczaj określa się jako bezkierunkową albo słabo kierunkową. Kwarcyty z reguły zawierają domieszki innych minerałów, czasem w ilościach śladowych, kiedy indziej jest to nawet kilka procent masy skały.

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

FOT. ARCHIWUM FIRMY KAMIENIARZ TADEUSZ MODLIŃSKI

kały zwane kwarcytami zostały niedawno omówione w stałej kolumnie „Stegos”, ale to nie znaczy, że syntetyczna notatka encyklopedyczna to wszystko, co można o nich napisać. Z drugiej strony kwarcyty jawią się jako temat nieco mniej atrakcyjny i zróżnicowany niż ten dotyczący szeregu innych odmian skalnych. Zgodnie z nomenklaturą petrograficzną, wyróżnia się zarówno kwarcyty metamorficzne (kwarcyty właściwe, albo metakwarcyty), jak i kwarcyty osadowe (ortokwarcyty). O czym się tu więc rozpisywać? A jednak… Jako pierwszy „na poważnie” kwarcytami zajął się niejaki Jean François d’Aubuisson de Voisins (francuski inżynier i geolog) na początku XIX w. W swoim Podręczniku Geognozji z 1819 r. podał kilka obowiązujących do dziś definicji. Od tego czasu, zgodnie z nomenklaturą petrograficzną, wyróżnia się zarówno kwarcyty metamorficzne (nazywane po prostu kwarcytami, niekiedy kwarcytami właściwymi, albo metakwarcytami), jak i kwarcyty osadowe (inaczej – ortokwarcyty).

: Ściany z kwarcytu Calypso na stacji Nowy Świat Uniwersytet warszawskiego metra.

Kwarcyty są skałami metamorficznymi, co oznacza, że powstały w wyniku przemian zachodzących w warunkach podwyższonej temperatury i wysokiego ciśnienia. Minerałami pobocznymi są np. różne skalenie, łyszczyki i minerały węglanowe, grafit, czy turmalin. W zależności od ich zawartości wyróżnia się m.in. kwarcyty skaleniowe (in. leptynity), grafitowe, granatowe, chlorytowe, czy epidotowe. Co więcej (jak to bywa wśród skał metamorficznych) częste są odmiany przejściowe kwarcytów do innych skał, dlatego wyróżniono np. kwarcyty łyszczykowate czy kwarcytowy gnejs. Rzadziej używane są nazwy nawiązujące do cech budowy skały (np. kwarcyt smużysty), właściwości chemicznych (żelazisty,

glinowy), czy genezy (hydrotermalny, wtórny). Kwarcyty są skałami metamorficznymi, co oznacza, że powstały w wyniku przemian zachodzących w warunkach podwyższonej temperatury i wysokiego ciśnienia. Pierwszą kwestią jest to, jakie skały były dla nich wyjściowe – co było protolitem? Odpowiedź jest dość oczywista: czyste piaskowce kwarcowe, które przykryła gruba warstwa młodszych osadów, co spowodowało, że stopniowo zostały pogrążone na dużej głębokości, a tam – poddane działaniu ciśnienia o wysokości ok. 500 MPa i temperatury rzędu 300–900°C (a więc warunkom tzw. facji zieleńcowej, amfibolitowej i granulitowej metamorfizmu regionalnego). Dochodziło wówczas do pełnej rekrystalizacji, w wyniku której ziarna kwarcu osadowego oraz krzemionkowe spoiwo piaskowców uległy wzajemnemu „poprzerastaniu”. Powstała skała, która nie zawiera spoiwa, ale jej ziarna zazębiają się, tworząc jedno-

GRANITON WOJCIECH MARIAŃSKI

Biały marmur prosto z Grecji ul. Księżycowa 9 87-122 Grębocin k. Torunia tel. +48 602 458 036 mail: info@graniton.com.pl http://graniton.com.pl/

KAMIEŃ NATURALNY

)

FOT. WIKIPEDIA

Niezwykłe zastosowanie bloków kwarcytu - ruiny murów wczesnośredniowiecznej kaplicy na Ostrowie Lednickim.

rodną bardzo odporną pod względem mechanicznym strukturę. Jak wspomniano, skały te są białe lub szare, ale często bywają żółte, czerwonawe lub brązowe ze względu na zawartość tlenków Fe („zażelazienie”), rzadziej np. niebieskoszare lub zielonkawe. Ich prosty skład mineralny powoduje, że również skład chemiczny jest nieskomplikowany. Kwarcyty zazwyczaj zawierają 95–99,95% SiO2, 0,5–2% Al2O3, 0,5–2% Fe2O3, choć domieszki często występują jedynie w śladowych ilościach. Podaje się dla nich gęstość w granicach 2,50–2,68 g/cm sześc, zaś porowatość niekiedy sięga kilku procent. Kwarcyty są dość powszechne, w Polsce można je spotkać często, ale zazwyczaj w postaci niewielkich wystąpień, przede wszystkim na Dolnym Śląsku (np. Ziemia Kłodzka, okolice Strzelina, Pogórze Izerskie). Jako ciekawostkę wskazać można pewną wyjątkową odmianę tych skał – kwarcyty „daktylowe” z okolic Strzelina. Są to właściwie metakonglomeraty (pierwotnie piaskowce zlepieńcowate) z widocznymi reliktowymi zniekształconymi, wydłużonymi otoczakami. Sposoby wykorzystania kwarcytów to, jak się okazuje, dość szeroki temat. Zacznijmy od głębokiej historii. W paleolicie skałę tę stosowano czasem jako surowiec do wytwarzania kamiennych ostrzy toporów (RPA) czy grotów strzał (Alabama). Pomocne były wtedy niektóre jej cechy – bardzo wysoka wytrzymałość wyrobu na ścieranie (wynikająca z zawartości

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

kwarcu) i często występujące muszlowe powierzchnie oddzielności ułatwiające obróbkę za pomocą łupania. Przez długie dziesięciolecia kwarcyty służyły do produkcji materiałów ogniotrwałych, obecnie wytwarza się z nich wyjątkowo odporne kruszywa łamane dla drogownictwa i budownictwa, a najczystsze odmiany są surowcem do produkcji żelazokrzemu, krzemu metalicznego czy szkła. Cały szereg kwarcytów znamy pod nazwami handlowymi jako odmiany kamienia dekoracyjnego nadającego się do zastosowań najbardziej wymagających pod względem wytrzymałości na ścieranie, takich jak stopnie schodów, posadzki, blaty. Wyjątkową odmianą kwarcytu dekoracyjnego są jaspility, które niekiedy wykorzystuje się nawet do wytwarzania wyrobów jubilerskich. „Jaspilit” to jedna z nazw tzw. kwarcytów żelazistych – skał o znacznej niekiedy zawartości minerałów żelaza (magnetytu i hematytu), pięknie warstwowanych, o intensywnej brązowej barwie. Wspomnieć tu trzeba o jeszcze jednym rodzaju kamienia, który znajduje spore zastosowanie w jubilerstwie. Jest to awenturyn tradycyjnie nazywany też kwarcem awenturynowym i klasyfikowany jako odmiana tego minerału. W rzeczywistości jest to jednak zbity agregat drobnych ziaren kwarcu o genezie metamorficznej – a więc monomineralna skała doskonale odpowiadająca definicji kwarcytu. Awenturyn najczęściej zawiera drobne wrostki łyszczyków (zielonej

miki chromowej zwanej fuchsytem) zapewniające charakterystyczną silnie przyciągającą wzrok „migotliwość” – awenturyzację. Niekiedy ma zabarwienie czerwone (od wrostków związków Fe), rzadziej niebieskie lub żółte. Wytwarzane są z niego wyroby jubilerskie – kaboszony – oraz różnorodna drobna galanteria. W formacjach kwarcytowych występują bogate złoża szeregu metali – przede wszystkim wstęgowych rud żelaza (czyli wspomnianych jaspilitów w różnych częściach świata zwanych też takonitami czy itabirytami), a ponadto m.in. Cu, Zn, Pb, Au, Ag, Hg. ,,SKLEJONE" PIASKOWCE Kwarcyty osadowe zwane są też piaskowcami kwarcytowymi, kwarcytycznymi czy też „kwarcytami”. Można je określić jako silnie zdiagenezowane („sklejone”) piaskowce kwarcowe pod względem składu chemicznego i właściwości mechanicznych bardzo zbliżone do kwarcytów metamorficznych. Formalnie (wg nomenklatury petrograficznej) nazwać je należy arenitami kwarcowymi o silnej spójności. Głównym wyróżnikiem kwarcytów osadowych w stosunku do „zwykłych” piaskowców jest więc ich wysoka zwięzłość przekładająca się wprost na niezwykle niekiedy wysokie wartości szeregu parametrów mechanicznych. Makroskopowo skały te są bardzo podobne do swoich odpowiedników metamorficznych. Wyraźne różnice ujawniają się dopiero przy obserwacji mikroskopowej – łatwo wtedy dostrzec, że występują w nich typowe dla skał osadowych zaokrąglone ziarna kwarcu, które są jednak bardzo silnie spojone spoiwem krzemionkowym, zazwyczaj w postaci chalcedonu i opalu, które uległo wzmożonej rekrystalizacji w specyficznych warunkach diagenezy. W kwarcytach metamorficznych nie dostrzeżemy spoiwa, natomiast wyraźnie widać, że ich ziarna zazębiają się. W Polsce najlepiej znane są osadowe kwarcyty wieku kambryjskiego i mioceńskiego. Pierwsze z nich tworzą najwyższe grzbiety Gór Święto-

krzyskich i tamtejsze gołoborza. Ze stratygraficznego punktu widzenia stanowią one tzw. formację piaskowców z Wiśniówki, ich intensywna eksploatacja prowadzona jest w kopalni o takiej samej nazwie. Tworzący je piasek gromadził się na dnie przybrzeżnej strefy płytkiego morza – w ciągu kolejnych setek milionów lat doszło do ich silnego zdiagenezowania oraz tektonicznego wychylenia (warstwy pierwotnie niemal poziome teraz sterczą pod kątem sięgającym 80°). Kwarcyty mioceńskie występują m.in. w rejonie Bolesławca na Dolnym Śląsku. Są one pod pewnym względem wyjątkowe – jak na skały o tak wysokiej zwięzłości, są bardzo młode (zaledwie ok. 15 mln lat, często zalegają ponad całkiem „miękkimi” węglami brunatnymi), a ukształtował je proces wyjątkowo intensywnie i gwałtownie przebiegającej sylifikacji (skrzemionkowania). Krajowe kwarcyty osadowe stosowane były w przemyśle materiałów ogniotrwałych, a obecnie wytwarza się z nich kruszywa drogowe i budowlane. Gęstość tych skał wynosi ok. 2,60–2,70 g/cm sześc., a porowatość zazwyczaj nie przekracza 2%. Wyjątkowo wysokie wartości osiągają niektóre z ich parametrów mechanicznych, jak np. wytrzymałość na ściskanie sięgająca 230, a nawet 340 MPa. KWARCYT GRANITEM? Wszystkie kwarcyty są bardzo odporne na wietrzenie chemiczne, zaś powodujące ich rozpad wietrzenie mechaniczne odpowiedzialne jest za powstawanie ostro zarysowanych skalistych wychodni oraz rumoszy kwarcytowych na zboczach. Ze względu na bardzo prosty skład chemiczny rozwijają się na nich wyjątkowo cienkie i ubogie gleby, dlatego strefy występowania kwarcytów są zazwyczaj bardzo słabo pokryte szatą roślinną – często bezleśne. W środowisku kamieniarskim wszystkie kwarcyty (osadowe i metamorficzne) zaliczane są do granitów. Oczywiście nie ma to nic wspólnego z geologiczną (petrograficzną) klasyfikacją skał, ale wychodząc z utylitar-

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

FOT. ARCHIWUM AUTORA

KAMIEŃ NATURALNY

: Wypolerowany fragment jaspilitu z kopalni rud żelaza Pivdennyj w Krzywym Rogu.

nego kamieniarskiego punktu widzenia, można je określić jako „granity” najwyższej klasy – bardzo zwięzłe i zbudowane niemal wyłącznie z najtwardszego i najbardziej odpornego pod względem chemicznym spośród minerałów skałotwórczych. Są więc jak Arnold Schwarzenegger albo Chuck Norris – „twarde i nabite”. Te cechy opisywanych skał przekładają się z jednej strony na wysokie walory użytkowe wytwarzanych elementów (odporność), a jednocześnie powodują, że kwarcyty są skałami wyjątkowo trudnymi zarówno w obróbce (jako kamień dekoracyjny – cięcie, szlifowanie, polerowanie), jak i w przeróbce (kruszywa łamane – wiercenie, kruszenie, przesiewanie, transport). Jako kwarcyty określane są np. liczne kamienie brazylijskie, jak Ivory Quartzite, Flower Q., Silver Q., Emerald Q., Brazilian Blend Q., Rustic Green Q. czy Copa do Brazil. Są to skały o zróżnicowanej strukturze i teksturze, a także kolorystyce. Wiele z nich ma barwy

szare, kremowe lub beżowe (Ivory Q., Silver Q., Flower Q., Beige Q.), niektóre wykazują zabarwienie zielonkawe (np. Alga Green, Emerald Q.), brązowe z wyraźnym warstwowaniem (Vegas Rock, Amazon Light, Copper Dune), a rzadziej wyjątkowo intensywne, niebieskie (Azul Macaubas). Rozstrzygnięcie, czy dany kamień jest kwarcytem metamorficznym czy osadowym, bywa bardzo trudne, a niekiedy – de facto niemożliwe, ponieważ skały już zmetamorfizowane często zazębiają się z jeszcze „diagenetycznymi”. Jednoznaczny werdykt można wydać tylko po wykonaniu badania próbek pod mikroskopem. Obserwując kamień gołym okiem, można zwrócić uwagę na obecność (lub brak) warstwowania. Procesy rekrystalizacji metamorficznej (zwłaszcza bardziej zaawansowanej) zacierają struktury osadowe, a zatem: im lepiej widzimy kierunkowość w skale zwanej kwarcytem, tym bardziej jest prawdopodobne, że ma ona genezę osadową. Ponadto zwięzła zrekrystalizowana struktura skał zmetamorfizowanych powoduje, że ich pęknięcia przebiegają poprzez ziarna mineralne, zaś w kwarcytach osadowych –linie spękań raczej „omijają” ziarna, biegną wzdłuż ich granic. AGLOKWARCYT Dla porządku powiedzieć trzeba o kwarcytach… sztucznych. Na rynku istnieje szereg materiałów nazywanych „kwarcyt konglomerat” albo „aglokwarcyt” czy „kwarcogranit”. Są to odmiany kamienia sztucznego służącego do wytwarzania blatów, płytek, parapetów, schodów itd. Wedle charakterystyk przedstawianych przez producentów produkowane są one z piasku kwarcowego lub mieszanki pyłu granitowo-kwarcytowego (zapewne raczej granitowo–kwarcowego) spajanych żywicami. Takie „kwarcyty” są pod względem technicznym materiałem bardzo wysokiej jakości – wytrzymałym, właściwie nie wykazującym porowatości, ale na pewno nie są to kwarcyty w sensie geologicznym lub kamieniarskim. 

SPECJALISTYCZNE ROZWIĄZANIA OBRÓBKI MATERIAŁÓW ŁĄCZĄCE INNOWACJE I TECHNOLOGIE

3/4/5/6 osiowe maszyny CNC

5 osiowe piły mostowe CNC

Maszyny do cięcia strumieniem wody - Waterjet

Zaawansowane rozwiązania technlogiczne zastosowane w maszynach CMS gwarantują znakomite rezultaty w obróbce marmuru, granitu i spieków. Systemy projektowe, opracowywane przez wyspecjalizowane studia inżynieryjne, znajdują zastosowanie w wielu branżach przemysłu i służą optymalizacji procesów produkcyjnych.

www.cms.it

Mach Plus Robert Walczak info@machplus.pl www.machplus.pl

KAMIEŃ NATURALNY ARCHITEKTURA

Deterioracja materii skalnej – cz.I

FOT. ARCHIWUM AUTORA

Prof. Janina Wiszniewska, PIG-PIB Michał Ruszkowski, Wydział Geologii UW

kały od wieków są symbolem trwałości, niezmienności i w wielu kulturach niezniszczalności. Symbolika taka wynika z obserwacji przyrody. Pokolenia przemijają, a skały pozostają w niezmienionej formie. Ale czy na pewno? Wszystkie materiały skalne podlegają naturalnemu starzeniu, tracąc wiele swoich właściwości, którymi charakteryzowały się na początku. O stanie zachowania obiektów skalnych decyduje wiele czynników fizykochemicznych i procesów niszczących. Procesy niszczące i obniżające jakość materiałów określa się terminem procesów deterioracji (łac. deterior – „gorszy”). Najbardziej znanym polem badań tych procesów są wszelkie zabytki. Definicja ta jest bliska definicji wietrzenia skał. Jednak

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

wietrzenie i deterioracja to dwa różne pojęcia. Wietrzenie jest procesem wielkoskalowym, dotyczącym wielkich mas skalnych zlokalizowanych w środowisku geologicznym. Deterioracja zaś odnosi się do procesów niszczących materiał skalny poddany już obróbce kamieniarskiej. Przyjmuje się, że procesy deterioracji docierają na taką głębokość, jak głęboko sięgają wpływy zmian termicznych zachodzących na powierzchni obiektu podczas adsorpcji promieniowania słonecznego, i tak głęboko, jak dociera nasycona tlenem i dwutlenkiem węgla woda pochodząca z infiltracji opadów atmosferycznych lub wód przypowierzchniowych. Należy jednak pamiętać, że intensywność działania czynników postarzających jest ściśle powiązana z klimatem, w jakim dane obiekty się znajdują. W histo-

: Zniszczona fasada budynku w Agrigento na Sycylii widoczne postępująca detrioracja od poziomu ulicy.

rii muzealnictwa odnotowano wiele przypadków przeniesienia antycznych zabytków z klimatu pustynnego do krajów północnej Europy, gdzie w konsekwencji działania klimatu morskiego bardzo szybko ulegały zniszczeniu. Jak wykazują wieloletnie doświadczenia zespołów badawczych zajmujących się badaniem uszkodzeń skalnych obiektów zabytkowych, istnieje pięć głównych czynników prowadzących do niszczenia materiału skalnego. Są to: 1. Gwałtowne zmiany zakresu temperatury. 2. Krystalizacyjne ciśnienie soli rozpuszczalnych w wodzie.

KAMIEŃ NATURALNY

( Balustrada w kościele. św Aleksandra w Warszawie.

FOT. ARCHIWUM AUTORA (4)

grożenia są szczególnie niszczące w klimacie śródziemnomorskim. W klimacie kontynentalnym działanie mrozu powoduje rozpychanie szczelin i siatki porów przez zamarzającą wodę i kryształy lodu.

3. Rozkład lub przemiany składników mineralnych skały ulegającej naturalnym procesom niszczenia, a także przy udziale zanieczyszczeń gazowych i pyłów zawartych w powietrzu. 4. Zanieczyszczenie kamiennych powierzchni wskutek adsorpcji substancji chemicznych o odczynie kwaśnym, cząstek smolistych i pyłów, rozumianych jako zanieczyszczenia atmosferyczne. 5. Działanie mikroorganizmów, grzybów i porostów żyjących na powierzchni zabytków. Na odporność skał stosowanych w architekturze i rzeźbie wpływają liczne czynniki mogące działać równocześnie, przyspieszając proces niszczenia skały. Część tych czynników jest związana z charakterem skały i jej dziejami geologicznymi, inne zaś zachodzą pod wpływem zmiennego środowiska lub są wywołane działalnością człowieka. Szybkość i intensywność procesów deterioracji w dużej mierze zależy od nasłonecznienia i wzrostu temperatury strefy przypowierzchniowej. Silne nasłonecznienie i rozgrzanie powierzchni powoduje bardzo nierównomierne i gwałtowne procesy rozszerzania się struktur krystalicznych wchodzących w skład skały. Takie zmiany mogą zwiększyć propagację naturalnych szczelin i przekształcić je w siatkę spękań. Równie niszczące mogą być duże wahania temperatury strefy przypowierzchniowej w wyniku znacznych zmian dobowych nagrzewania i stygnięcia powierzchni skały. Tego typu za-

: Deterioracja biologiczna piaskowca na ulicy Świętokrzyskiej w Warszawie.

: Detreioracja okładzin pisakowcowych na budnyku Muzeum Ziemii w Warszawie.

: Fragment posadzki w kościele św Aleksandra w Warszawie.

DESTRUKCYJNA WODA Śledząc przysłowie „Kropla drąży skałę”, zdajemy sobie sprawę, że woda jest najważniejszym czynnikiem niszczącym materię skalną. Woda jest jednocześnie rozpuszczalnikiem i nośnikiem reaktywnych substancji chemicznych. Stanowi również idealne środowisko rozwoju dla mikroorganizmów. Woda w skale może pochodzić z różnych źródeł. Jest osadzana w formie aerozoli lub jako opad, może podsiąkać z gruntu. W obrębie porowatych skał woda porusza się pod wpływem grawitacji lub w wyniku wzniosu kapilarnego. Silnie nasycona tlenem woda opadowa i aerozolowa pochodząca z mgieł wzmaga procesy utleniania pierwiastków związanych wcześniej z minerałami beztlenowymi, jak np. piryt, chalkopiryt i inne. Siarka pochodząca z tych minerałów przechodzi w związki tlenowe (siarczany), powodując rozpadanie się dotychczasowej struktury krystalicznej. Współcześnie procesy te najlepiej widoczne są na fasadach domów i konstrukcji przykrytych okładzinami piaskowcowymi. Na terenie Warszawy można znaleźć liczne przykłady budynków, na których okładziny poddawane są wybiórczym procesom utlenienia żelaza dwuwartościowego o zielonkawej barwie w związki żelaza trójwartościowego o barwach od żółtobrązowej do brunatnej. Proces ten może zachodzić bardzo szybko i w sposób wybiórczy, w wyniku tego początkowo jednolita kolorystycznie fasada zaczyna dzielić się na łaciatą mozaikę różnobarwnych płyt. Pod wpływem działania wody na minerały zachodzi również bardzo

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2017

KAMIEŃ NATURALNY

(

FOT. ARCHIWUM AUTORA (5)

Proces rekrystalizacji związków żelaza na powierzchi okładziny piaskowcowej na pałacu w Wilanowie.

) Okładzina piaskowcowa wejscia do metra stacji Pole Mokotowskie ulegajaca wybiórczemu utlenianiu.

destruktywny proces hydratyzacji. Jest on szczególnie silny w miastach, gdzie wzmagany jest przez kwaśny odczyn powietrza i silne nasycenie CO2 i SO2. Powoduje niszczenie fasad wykonanych ze skał węglanowych. Jednak najbardziej niszczącym przykładem tego procesu jest uwodnienie anhydrytu CaSO4 do gipsu CaSO4 • 2H2O, co powoduje bardzo nieestetyczny efekt pod postacią wytrącania się pokryw i wykwitów gipsowych na powierzchni obiektu. Pasożytnicze minerały poszerzają istniejące pory i wzmagają silniejszą migrację wody w strukturę skały. Wyżej opisane uszkodzenia spowodowane procesami chemicznymi nazywamy korozją chemiczną. Deterioracja chemiczna obserwowana na zabytkowych elementach architektonicznych jest znacznie intensywniejsza w miastach niż na wsiach, gdzie dominuje głównie deterioracja biologiczna. ORGANIZMY ŻYWE KONTRA SKAŁY Organizmy żywe wpływają na zabytki w bardzo różny sposób, m.in. bezpośrednio, przez rozsadzanie skał korzeniami roślin wyższych, wytrawianie wydzielinami grzybów i porostów, oraz pośrednio – przez zwiększanie zawartości tlenu, dwutlenku węgla i kwasów humusowych w środowisku wodnym. Wietrzenie biologiczne zostanie opisane w kolejnej części serii publikacji. Na przebieg deterioracji biologicznej znaczący wpływ mają: ukształtowanie terenu, obecność dużych kompleksów leśnych, głębokość strefy nasyconej wodą i wysokość zwierciadła wód podziemnych w gruncie. Uszkodzenia spowodowane działaniem organizmów żywych nazywamy korozją biologiczną. Opisane dotychczas procesy niszczące wywołane są bezpośrednim bądź pośrednim działaniem wody i temperatury. Warto jednak zwrócić uwagę na działanie czynników mechanicznych. Zaliczamy do nich wszystkie negatywne procesy, które powodują powstawanie ubytków w skałach na drodze ścierania bądź pękania i rozpadania się. Nie oddalając się daleko od wody, zwróćmy uwagę na zgoła pospolite zniszczenia powstające wskutek opadów gradu. Narażone na gradobicia są zwłaszcza osłabione partie skalne w strefach powierzchniowych okładzin.

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

: Wykrystalizowane nacieki pasożytniczej mineralizacji na piaskowcach w klatce schodowej do metra stacji Pole Mokotowskie.

: Zonalna rekrystalizacja związków żelaza na powierzchni piaskowca.

: Pierwsza kolumna Zygmunta ulegająca deterioracji.

KAMIEŃ NATURALNY

w naszej

apce!

FOT. ARCHIWUM AUTORA (2)

APLIK

Wielkość stref uderzeniowych jest związana z wielkością i intensywnością gradobicia. Jeśli opad lodu jest wystarczająco silny, może spowodować odkształcenia w skałach miękkich, np. w alabastrach. NISZCZĄCY WIATR Niedocenianym czynnikiem niszczącym jest również wiatr. Porywa on drobne osady i pyły z powierzchni ziemi i niszczy powierzchnię obiektu przez ścieranie lub szlifowanie. Uszkodzenia spowodowane wiatrem nazywamy korozją powietrzną. Szczególnie narażone na tego typu korozję są kamienie miękkie (gipsy, alabastry, wapienie) i skały o słabym spoiwie. Trzeba jednak pamiętać, że pyły ścierające mają o wiele większą twardość (ziarna kwarcu) i zwykle są ostrokrawędziste. Korozja wiatrowa niszczy obiekty w dwojaki sposób. Powierzchnie płaskie są drążone w formy kuliste, w wyniku czego powstają dziury i wgłębienia. Z powierzchni o chropowatej teksturze usuwane są minerały o małej spoistości. Jeśli korozji podlegają rzeźby, zacierane są szczegóły, a krawędzie stają się zaokrąglone. Deterioracja tego typu jest szczególnie uzależniona od siły wiatru. Niektóre rodzaje skał mają cechy własne mogące przyczynić się do szybkiego przebiegu procesów nisz-

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

ACJA MOBILN

(

Wnętrze kościoła pod wezwaniem św. Aleksandra na placu Trzech Krzyży w Warszawie.

Fasada Narodowego Banku Polskiego przy ulicy Świętokrzyskiej w Warszawie.

czących. Zalicza się do nich obecność w skale regularnych spękań ciosowych lub spękań tektonicznych. Jeśli spękania te występują w jednakowych odstępach, umożliwiają one łatwiejszą obróbkę skały w czasie jej eksploatacji w kamieniołomie. W środowisku geologicznym obecne są dwa lub trzy systemy płaszczyzn spękań przecinające się pod kątami 60–90º. Wykorzystując tę cechę, uzyskuje się równoległościenne bloki. Przy zajściu szczególnych warunków płaszczyzny ciosowe umożliwiają uzyskanie dużych niespękanych bloków monolitycznych lub kolumn. W innym przypadku mogą uniemożliwić uzyskanie bloków przydatnych na rzecz budownictwa. Na stan zachowania skał wpływa także ich budowa wewnętrzna i sposób wykorzystania w budowli. Często spękania ujawniają się podczas działania sił konstrukcyjnych obiektu na dany rodzaj elementu skalnego. Jako przykład mogą posłużyć piaskowcowe i wapienne okładziny. W wyższych partiach ścian budynków są zachowane w dobrym stanie, podczas gdy te stykające się z poziomem ulicy są w znacznym stopniu spękane, pokruszone lub zniekształcone. W budynkach Warszawy szczególnie częstym przykładem złego dopasowania skały do pełnionej funkcji jest wapień stromatoporo-

wy z Bolechowic. Skała ta doskonale zachowuje się w wystroju wnętrz, natomiast wykorzystywana jako materiał na elementy zewnętrzne ulega gwałtownemu zniszczeniu. Najlepszym przykładem zachowania tej skały mogą być utrzymujące doskonały stan powierzchni ściany westybulu starego gmachu Państwowego Instytutu Geologicznego, obecnie główne wejście do Muzeum Geologicznego w Warszawie przy ulicy Rakowieckiej 4, i wnętrze kościoła pod wezwaniem św. Aleksandra na placu Trzech Krzyży. Skała straciła swoje walory estetyczne w zastraszający sposób jako zewnętrzna okładzina gmachów Narodowego Banku Polskiego przy ulicy Świętokrzyskiej. Przyczyny deterioracji materii skalnej są różnorodne. Jeżeli środowisko, w którym znajdują się obiekty skalne, jest czyste, pogorszenie właściwości uznaje się za naturalny proces starzenia. Intensywność naturalnego procesu niszczenia jest w środowisku naturalnym stosunkowo mała, a znacznie wzrasta w środowisku zanieczyszczonym, wzbogaconym w agresywne substancje chemiczne, gazy, pyły i mikroorganizmy. Czas życia kamiennych obiektów zabytkowych ulega wówczas gwałtownemu skróceniu i może być tylko zastopowany przez intensywne działania ochronne. 

SPRAWDZONY CZARNY KAMIEŃ Z CZARNEGO LĄDU W STAŁYCH DOSTAWACH DO SZCZECINA. BEZ NIESPODZIANEK...

Belfast

BELFAST BLACK

MARABU Naturstelnhandel GmbH B L O K I

G R A N I T O W E

Jarek@marabustone.pl

R P A

+48 507 80 20 29

HISTORIA

FOT. ARCHIWUM AUTORA

ARCHITEKTURA

Kamienne pozostałości po stolicy dawnego imperium prof. Marek W. Lorenc

rzed ponad czterema tysiącami lat na tereny dzisiejszej Anatolii w Turcji przybyli Hetyci, których określa się jako lud indoeuropejski, ale właściwie względnie mało wiemy o jego pochodzeniu. Nieliczne źródła zarysowują region, z którego mógł on pochodzić, wskazując najczęściej na północ od Kaukazu, sporadycznie nieco konkretniej sugerując teren dzisiejszej Armenii i Gruzji. Skutecznie władając w centralnej Anatolii, Hetyci z czasem zaczęli podbijać pobliskie tereny, stopniowo opanowując całą Anatolię, a następnie zdobywając Syrię, północną Mezopotamię i północną część Palestyny, budując coraz większe i coraz silniejsze imperium. Kolebką tego państwa było miasto

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

założone ok. 2000 r. p.n.e. przez lud Hatti w okolicach dzisiejszego Boğazkale, które jednak w XVIII w. p.n.e. zdobyli i całkowicie zniszczyli Asyryjczycy. Dopiero ok. 100 lat później odbudował je pierwszy król Hetytów, Hattusilis I, który właśnie tutaj ustanowił stolicę swojego państwa, nazywając je Hattusa (Hattuşaş). Pod względem strategicznym miasto to miało bardzo dobrą lokalizację, gdyż położone było na płaskim szczycie rozległego wzgórza. Dzięki temu charakter obronny został mu już w sposób naturalny nadany. Jednak na wypadek jakiejkolwiek przyszłej agresji stolicę dodatkowo otoczono masywnymi kamiennymi murami. Szczyt świetności imperium Hety-

tów przypadał na okres między XV i XIII w. p.n.e., kiedy to wyrosło ono na poważnego konkurenta takich dwóch ówczesnych potęg jak imperium asyryjskie oraz Egipt. Z czasem okres wspaniałości i potęgi powoli mijał i kraj zaczął stopniowo słabnąć. Najazd tzw. Ludów Morza w XII w. p.n.e. był tym, co przyczyniło się do ostatecznego upadku państwa Hetytów. Wprawdzie informacje na temat pochodzenia owych najeźdźców nadal pozostają mało konkretne, ale ogólnie przyjmuje się, że pochodzili z terenów ówczesnej Italii i Grecji, a zwłaszcza z wysp Morza Tyrreńskiego i Egejskiego. Skoro upadło imperium, to przede wszystkim upadła jego stolica, ale i w tej kwestii nie ma zgodności

HISTORIA

( Hattusa – widok na kompleks świątynny Dolnego Miasta. ) FOT. ARCHIWUM AUTORA (3)

Tunel o długości 80 m pod kamiennym szańcem.

; Zielony blok w centrum Wielkiej Świątyni.

wśród uczonych. Jedni uważają, że miasto zostało splądrowane i całkowicie zniszczone przez najeźdźców, zaś inni są zdania, że to Hetyci sami je opuścili, w ostatniej chwili intencjonalnie niszcząc najważniejsze obiekty. Faktem pozostaje, że miasto zostało zapomniane i popadło w całkowitą ruinę, a kultura hetycka przeniosła się daleko na południowy wschód, na tereny przygraniczne Anatolii i Syrii. W okresie swojego największego rozwoju miasto Hattusa obejmowało obszar 1,8 km kw, ale podzielone było na dwie części. Część górną o powierzchni ok. 0,8 km kw zajmowała cytadela, wiele budynków administracyjnych i kilka świątyń. Dolne Miasto rozciągające się od niej na południe miało powierzchnię ok. 1 km kw i jakkolwiek wspomnianych kilka świątyń znajdowało się właśnie w Górnym Mieście, to jednak najważniejsza i największa z nich, będąca głównym miejscem kultu, znajdowała się

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

w Dolnym Mieście. Zarys jej obecnych pozostałości ma kształt prostokąta o długości 65 m i szerokości 42 m. Był to sam budynek Wielkiej Świątyni, a wraz z zabudowaniami przyległymi zajmowała ona ponad 14 tys. m kw. Na tej olbrzymiej powierzchni widoczne są kamienne fundamenty rozmaitych pomieszczeń i pozostałości zbiorników na wodę, ale uwagę szczególnie przykuwa kamień w kształcie prawie sześcianu o boku ok. 1 m, wyraźnie wyeksponowany w centrum świątyni. Zwraca na siebie uwagę nie tylko bardzo dobrym stopniem obrobienia, lecz także intensywnie zieloną barwą, która znacznie kontrastuje z beżem i szarością otaczających go wapiennych bloków. Pod koniec okresu potęgi imperium, ok. 1280 r. p.n.e., pod Kadesz miała miejsce sławna bitwa między Hetytami i Egipcjanami, w której ponoć nie było zwycięzcy, a którą zakończył rozejm i podpisanie pokoju przez obu władców, czemu towarzy-

szyła wzajemna wymiana prezentów. Przyjmuje się, że ten piękny zielony kamień (nazywany malachitem) był właśnie darem, który ówczesny król Hetytów, Muwatalli II, otrzymał od Ramzesa II. Warto dodać, że w Dolinie Nilu malachit symbolizował nadzieję i wskrzeszenie. Wspomniane wcześniej obronne mury są bardzo charakterystycznym elementem architektonicznym miasta Hattusa. Ich niezwykle ważnym fragmentem był kamienny szaniec, rozciągający się na długości 250 m, mający 30 m wysokości i ok. 80 m szerokości u podstawy. Bardzo ciekawe są trójkątne w przekroju tunele przecinające szaniec u podstawy i prowadzące bezpośrednio na zewnątrz, poza warowną strefę miasta. Przeznaczenie tych tuneli – a jest ich zachowanych aż 12 – nie zostało jednoznacznie i do końca wyjaśnione. Na teren miasta można było się dostać przez cztery istniejące w murach bramy, z których do dzisiejszych czasów zachowały się trzy. Przejście przez nie miało kształt paraboliczny i wysokość ok. 5 m, a od strony zewnętrznej i wewnętrznej zamykały je dwuskrzydłowe wrota otwierane do wewnątrz muru. Każda z bram miała inne zdobienie: południową zdobi sfinks, wschodnią – wojownik, a zachodnią – dwa lwy (fotografia na stronie nr 80). Uwagę zwraca kamienny blok znajdujący

FOT. ARCHIWUM AUTORA (3)

HISTORIA

się ponad głową jednego z lwów, od strony zewnętrznej muru, gdyż widnieją na nim mało wyraźne hieroglify. Ruiny tego wielkiego miasta odkrył w 1834 r. francuski archeolog Félix Marie Charles Texier. Dokładniejsze, zakrojone na większą skalę kompleksowe prace wykopaliskowe rozpoczęto jednak dopiero w 1906 r., a prowadził je zespół, którym kierował niemiecki archeolog Hugo Winckler. Dopiero wtedy, wśród wielu innych cennych znalezisk, odkryto bogaty zbiór ok. 10 tys. glinianych tabliczek pokrytych pismem klinowym i innym, nieznanym wówczas pismem; jak się później okazało – hetyckim. W pobliżu ruin miasta Hattusa znajduje się inny niezwykle ciekawy i zaskakujący obiekt. W labiryncie wapiennych bloków ukryte jest skalne sanktuarium o nazwie Yazılıkaya (co w tłumaczeniu oznacza „opisaną skałę”). System krętych przejść między wapiennymi blokami prowadzi do dwóch przestrzeni, które nazwano komorami i oznaczono symbolami A i B. Tutaj można podziwiać bogatą galerią płaskorzeźb ukazujących przede wszystkim panteon hetyckich bogów. Uczeni przypuszczają, że odpowiednie ceremonie odbywały się tutaj już w XVI w. p.n.e., ale faktem pozostaje, że większość rzeźb (poza przedstawiającymi ówczesne bóstwa) związana jest z władcami panującymi tam 300 lat później. Bardzo obszer-

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

: Wejście do skalnego sanktuarium Yazılıkaya.

: Orszak 12 bogów świata podziemnego.

) Płaskorzeźba przedstawiająca króla Tudhalijasa IV.

na i przestronna komora A zawiera 64 płaskorzeźby ówczesnych bogów przedstawionych pojedynczo lub w swoistych orszakach. Na postaciach łatwo rozpoznać charakterystyczne dla Hetytów kilty oraz rogate czapki i szpiczaste buty. Nie mniej charakterystyczne jest, że postacie kobiece odziane są najczęściej w długie suknie. Ściany znacznie mniejszej i względnie wąskiej komory B zdobią równie ciekawe płaskorzeźby. Jedną z ważniejszych jest znajdujący się na lewej ścianie (licząc od wejścia) wizerunek króla Tudhalijasa IV. Fakt przedstawienia konkretnej postaci historycznej pozwala bardzo dokładnie datować to miejsce. Także w tej komorze widnieją płaskorzeźby rozmaitych orszaków, z których najbardziej znany i najczęściej reprodu-

kowany jest orszak 12 bogów świata podziemnego widoczny na ścianie prawej, licząc od wejścia. To właśnie m.in. ten bardzo dobrze zachowany relief, liczący obecnie ponad 3300 lat, dokładnie ukazuje szczegóły ówczesnych postaci i szczegóły ich ubiorów. Cały ten historyczny kompleks, na który składa się stanowisko archeologiczne miasta Hattusa i skalne sanktuarium Yazılıkaya, został w 1986 r. wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Fakt ten sprawił, że coraz więcej ludzi zaczęło interesować się tym miejscem, a tym samym poznawać mało znaną historię dość tajemniczych Hetytów. Popularyzację tej wiedzy znakomicie uzupełnia lokalne muzeum z bogatym zbiorem tutejszych unikalnych i bezcennych znalezisk. 

arno

BLACK

ranity to skały jawnokrystaliczne, holokrystaliczne o różnej wielkości ziaren. Często przyjmują teksturę bezkierunkową lub słabo kierunkową. Dominującymi składnikami mineralnymi skał są występujące w prawie równych ilościach: skalenie potasowe (ortoklaz lub mikroklin), plagioklaz (albit - oligoklaz) i kwarc. Minerałami barwnymi w granitach są: biotyt, muskowit, amfibol, piroksen. Barwa minerałów i ich ilość wpływa na barwę skały. Gołym okiem można wyróżnić białe plagioklazy, różowe i szare skalenie potasowe oraz kwarce o tłustym połysku. W ilościach podrzędnych, na ogół nieprzekraczających 10%, występują biotyt, muskowit, amfibol, piroksen, niekiedy granat. Akcesorycznie występują: cyrkon, allanit, apatyt, magnetyt, ilmenit, turmalin, uraninit, siarczki i inne. Zawartość minerałów ciemnych w granicie waha się w granicach 5-20%. Odmiany, w których przekracza 20%, określa się jako melagranity tzw. gra-

bloki granitowe

NOWOŚĆ W OFERCIE

VISCOUNT WHITE (INDIE)

VIRGINIA BLACK (USA)

FRANCJA TARN drobne i grube ziarno TARN ciemny i royal

KANADA CAMBRIAN black INDIE ABSOLUTE BLACK

BRAZYLIA YELLOW CARACAS

VERDE UBATUBA

BLO DOS KI TĘ W PO PNE R SZCZ CIE ECIN

BLO KI OST ĘPN E POR C CZEC IE IN

KONTAKT: Hanna Mickiewicz tel.: +33 662 96 39 54, mail: hm.tarngranit@orange.fr

@orange.fr

NOWY KAMIENIARZ (95) 2017 NOWY NOWYKAMIENIARZ KAMIENIARZ 234(94) (96)///2017 2017

53 59 33

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

HISTORIA RODY KAMIENIARSKIE

Kamieniarze Kunowscy Piotr Gotkowski Krzysztof W. Fornalski

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

FOT. MIROSŁAW RADOMSKI

(2)

unów nad rzeką Kamienną w powiecie ostrowieckim i województwie świętokrzyskim jest niewielkim trzytysięcznym miasteczkiem. Niczym specyficznym się nie wyróżnia – ot, droga, kościół, cmentarz, ryneczek, a na peryferiach kilka bloków. Jednakże miasto to było w przeszłości jednym z głównych centrów polskiego kamieniarstwa. Wynikało to z dużych pokładów lokalnego, miękkiego po wydobyciu twardniejącego z czasem piaskowca. Trzeba również dodać, że na przestrzeni wieków figury wykonane z piaskowca kunowskiego zachowują bardzo dobry stan. M.in. te czynniki wpłynęły na rozwój kamieniarstwa w tym miasteczku, z którym swoje losy związało bardzo wielu ludzi. Początki kamieniarstwa w Kunowie sięgają XII w., jednak można je określić jako słabo rozwinięte. Kamień był wydobywany w postaci bloków skalnych i wykorzystywany do budowy kościołów i zamków. Pierwsze udokumentowane wzmianki o kamieniarstwie w Kunowie pochodzą z XVI w. W tym okresie do Kunowa przybyło wielu mistrzów z Niemiec, a tutejszy piaskowiec zdobił wiele magnackich rezydencji. W 1592 r. Niemiec Wilhelm Schott, leśniczy w biskupich lasach, otworzył w Kunowie zakład kamieniarski, sprowadzając do niego rzemieślników cudzoziemców. Pracujący miejscowi kamieniarze wraz z cudzoziemcami szkolili się i nabierali lepszego kunsztu, zwłaszcza że mieli wrodzony talent. Od tego momentu można stwierdzić, że samo kamieniarstwo przerodziło się w rzeźbiarstwo kamieniarskie. Do grona najznamienitszych mistrzów sztuki kamieniarskiej niemieckiego pochodzenia zaliczyć

Chrystus w koronie cierniowej z jednego z nagrobków kunowskiego cmentarza.

Kamieniarka kunowska – rzeźba nagrobna z cmentarza parafialnego w Kunowie.

należy Macieja Najnobela, który był określany mianem „Niemiec kamiennik”. W 1620 r. zatrudnił kilkuset lokalnych robotników fizycznych do pracy w kamieniołomach w Kunowie i pobliskich Dołach (od 1787 r. Doły Biskupie). Był on również rajcą miejskim i pisarzem przysięgłym miasta Kunowa. W czasie potopu szwedzkiego, w 1656 r., został obrabowany z całego majątku przez wojska węgierskie i kozackie, co było niestety dość powszechne w tamtym czasie. Kunowscy „majstrowie kunsztu kamieniarskiego”, jak zwykło się o nich mawiać, tworzyli najznamienitsze rzeźby do dnia dzisiejszego zdobiące wiele pałaców, w tym Łazienki Królewskie, wiele warszawskich kościołów oraz przedwojenny Zamek Królewski w Warszawie. Kamień był też dostarczany do budowy twierdz, zamków, jak również wykorzystywa-

ny do budowy grobowców na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Warto w tym momencie wspomnieć o innym znanym kamieniarzu, Kajetanie Gieyserze (oryginalnie Gieyzer) pochodzącym z Opola. Był on XVIII-wiecznym mistrzem sztuki kamieniarskiej i architektem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Stworzył m.in. w 1775 r. rzeźby św. Kajetana i św. Ignacego zdobiące główne wejście na teren przykościelny w Kunowie. W tym samym miejscu znajduje się zabytkowa płaskorzeźba autorstwa Wojciecha Swobody z Warszawy, który w XVIII w. sprowadził się do Kunowa, gdzie się ożenił i dorobił znacznego majątku. Pamiątką po nim i jego rodzinie jest ozdobna tablica i epitafium dla córki Marcysi na prawo od głównej bramy wiodącej na teren kościoła. Wojciech Swoboda zmarł 7 III 1786 r.

HISTORIA

FOT. MIROSŁAW RADOMSKI

(2)

Jako ciekawostkę można zacytować opis tego piaskowca autorstwa inż. Adama Czeżowskiego pochodzący z publikacji „Kamieniołomy” z 1946 r. (tom 1., str. 55). „Łomy kremowego piaskowca o lepiszczu krzemionkowym znajdujemy w rejonie Kunowa i Dołów Biskupich i nazywamy piaskowcem dolskim. Kamień ten jest twardy, wpada miejscami w kolor żółty lub ma czerwone użylenie. Przez szereg lat był w kraju szeroko rozpowszechniony. Ujemną cechą piaskowca dolskiego są częste gniazda gliniaste i żelaziste, nadające jego powierzchni przykry ospowaty wygląd. Piaskowiec ten jest trudniejszy w obróbce (od szydłowieckich). Piaskowiec kunowski w XIX wieku był szeroko stosowany i znany, nawet spławiano go Wisłą do Gdańska”. ( Św. jan Nepomucen – rzeźba przy moście na rzece Kamiennej w Kunowie.

WSZECHOBECNIE KAMIENIARSTWO Kunów miał szczęście, ponieważ w jego okolicy znajdują się złoża bardzo dobrej jakości piaskowca. Białe lub szare ciosowe piaskowce pochodzące z końca okresu triasowego, zwane kunowskimi, znane były w całym prawie kraju. Pokłady tego piaskowca spotykamy na prawym brzegu rzeki Kamiennej aż do Szewny. Oczywiście materiał, czyli kamień, to tylko połowa sukcesu. Drugą połową są ludzie. Ludzie zaś to ich biografie, życie oraz rodziny. Co ciekawe, w przypadku Kunowa kamieniarstwo było zajęciem tak powszechnym, iż mieszało się z lokalną władzą i polityką. Najlepszym tego przykładem jest Władysław Stefan Czerwiński (ur. 24 VI 1776 r. w Kunowie; zm. 29 XII 1836 r. w Kunowie), syn Jana i Rozalii z Myszkowskich, wnuk Michała Myszkowskiego (1699–1759) i Marianny z Gierców (1711–1749), siostrzeniec Jacentego Myszkowskiego (1731–1819), wójta miasta Kunowa. Władysław Czerwiński był znanym kunowskim kamieniarzem – po kryzysie związanym z zaborami i wojnami napoleońskimi wraz z Wawrzyńcem Hagenem wznowił po 1815 r. przemysł kamieniarski w Kunowie. Od grudnia 1811 r. do lipca 1822 r. piastował stanowisko burmistrza kunowskiego, „ostatniego z wyboru”. Władysław Czerwiński był dwukrotnie żonaty. Pierwszą jego żoną była Agata Euzebia Strąkiewicz (ur. 1779 r.), a od 1829 r., Konstancja Chłodnicka (1787–1857). Mieli kilkoro dzieci, z których syn Józef (1798–1848) był rzeźbiarzem w Warszawie, zaś Marianna (1811–1871) oraz Jan (1829–1896) zaślubili członków rodziny Fornalskich. Władysław Czerwiński pochowany jest w zabytkowym wysokim nagrobku rodzinnym na kunowskim cmentarzu, odnowionym niedawno przez Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Kunowskiej.

: Figura Matki Boskiej – rzeźba nagrobna z cmentarza parafialnego w Kunowie.

Jego pomnik to symbol tego, iż sztuka kamieniarska towarzyszyła mu od narodzin do śmierci. Zaś wspomniany Wawrzyniec Hagen urodził się w 1757 r. i był potomkiem imigrantów z Europy Zachodniej, wyznania ewangelickiego, ożenił się z Teresą Stefańską (ur. 1782 r.), córką Walentego i Apolonii z Chamerskich, z którą miał kilkoro dzieci, m.in.: Szymona (a Szymon również miał syna Szymona, także kamieniarza), Mariannę (ur. 1805 r., wyszła za kamieniarza Kazimierza Kubickiego – 1795–1836) oraz Barbarę Agnieszkę (1812–1889), siostrę bliźniaczkę Katarzyny, późniejszą żonę Tomasza Bojarczaka/Bojarskiego (1811–1869), kamieniarza w Kunowie, syna Szymona Bojarczaka/Bojarskiego z Bodzechowa i Anny z Mazanów. Ich synem był Jan Bojarczak/Bojarski, który wraz z żoną Franciszką Pikulską (córką zubożałego szlachcica) miał syna Józefa Bojarczaka/Bojarskiego (1864–1919), męża Wincentyny Fornalskiej (1869–1909) będącej siostrą kamieniarza Edmunda Fornalskiego. Wspomniany wyżej kamieniarz Kazimierz Kubicki (ur. 2 III 1795 r. w Kunowie; zm. 1.03.1836 r. w Kunowie) w 1829 r. zawarł w Warszawie umowę na dostarczenie do 1 IV 1830 r. rzeźbionych elementów kamiennych do budowy Teatru Narodowego. Materiały te zostały dostarczone do Warszawy transportem rzecznym. Kazimierz Kubicki z pierwszą żoną, Marianną Hagen (córką wspomnianego Wawrzyńca), miał synów Norberta i Karola, jego synem był też znany ksiądz-historyk Władysław Kubicki, zaś z drugą żoną, Eleonorą Majewską (1810–1890), miał syna Jana. MIASTO KAMIENIARZY Powyższe zestawienie w oczywisty sposób pokazuje,

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

HISTORIA

w naszej

apce!

ACJA MOBILN

FOT. MIROSŁAW RADOMSKI

APLIK

: Zdodnienie podstawy krzyża/figury nagrob– nej na cmentarzu parafialnym w Kunowie.

że owe związki rodzinne i koligacje powodują, iż Kunów nazwać można jedną wielką rodziną kamieniarzy. Biografie te stanowią żywe świadectwo tradycji kamieniarskich w tym miasteczku, trwających niezależnie od burzliwych czasów, wojen i powstań narodowych. Kolejny kamieniarz to Joachim Szczurkiewicz (urodzony w 1811 roku w Kunowie, zmarł w 1863 roku w Kunowie) który pochodził z lokalnej rodziny mieszczańskiej o tradycjach kamieniarskich, a jego dziadek Andrzej Szczurkiewicz (1753 - 1825) zasiadał w magistracie miasta Kunowa na przełomie XVIII i XIX wieku. Znany jest głównie z wykonania w 1862 r. figury Matki Boskiej, która znajduje się na rynku w Kunowie. Ostatnim z kunowskich kamieniarzy-rzeźbiarzy z rodziny Szczurkiewiczów był Jan Szczurkiewicz, który zmarł w 1933 roku. W tym samym okresie żył Stanisław Szumliński (ur. 6 V 1814 r. w Szydłowcu; zm. 27 XII 1866 w Kunowie), jeden z najbardziej cenionych mistrzów sztuki kamieniarskiej w Kunowie, o czym świadczy fakt, iż był ojcem chrzestnym bardzo wielu dzieci w tamtym okresie. Wyrzeźbił wiele figur na kunowskim cmentarzu, w tym te zdobiące schody na teren kościoła. Był także członkiem działającego w Kunowie Bractwa Różańca Świętego. Jego żona, Rozalia Adamska (1818-1881), córka Piotra i Marianny z Udowskich, była potomkiem najważniejszych starych kunowskich rodów.

100

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

I tak jej ojciec, Piotr Adamski (17911860), syn Mateusza i Marianny z domu Bik, był potomkiem po kądzieli najstarszego notowanego jeszcze w XVI wieku w Kunowie rodu Bików, prawdopodobnie pochodzenia niemieckiego. Z kolei matka, Marianna z Udowskich (ur. 1790 r.) była córką Idziego Udowskiego (1739-1804) i Marianny z Kłosińskich (1752-1804), a ta z kolei córką Antoniego i Rozalii z Lasotów. Jak widać Stanisław Szumliński, który nie był rodowitym kunowianinem, poprzez małżeństwo wszedł w koligację z najważniejszymi kunowskimi rodzinami kamieniarskimi. Dalej tradycję przejęli jego synowie, w tym przede wszystkim Szymon Szumliński (1836-1884), również ceniony rzeźbiarz, którego żona, Józefa Malczewska (1840-1916), była, a jakże!, po kądzieli praprawnuczką wspomnianego już Jacentego Myszkowskiego (1731-1819). Stanisław Szumliński został pochowany w zabytkowym rodzinnym grobowcu w kształcie kolumny z krzyżem przy głównej alejce na kunowskim cmentarzu. Niestety pomnik wymaga pilnego remontu, gdyż niebawem wszystkie napisy zatrze wiatr. Kamieniarstwo nie było jednakże zarezerwowane jedynie dla kunowskich mieszczan lub – precyzyjniej – ludzi wywodzących się ze stanu mieszczańskiego. Najlepszym tego przykładem jest Józef Seweryn Mikołaj Duchnowski – zubożały szlachcic, jeden z największych mistrzów sztuki kamieniarskiej z Kunowa. Był synem Mikołaja i Anny ze Szlemińskich;

urodził się 10 I 1800 r. w Kunowie. Pobierał nauki sztuki kamieniarskiej w Warszawie u Piotra Malińskiego, a niedługo potem wyjechał do Wrocławia kształcić się w tamtejszej akademii. Pracował w Dreźnie, Berlinie i Hamburgu, a najdłużej w Monachium. Tam jako pomocnik mistrza rzeźby Ksawerego Schwanthalera pracował przy budowie Walhalli. Powrócił do Kunowa w 1838 r. Ożenił się z miejscową szlachcianką, Marcjanną Żeglińską, córką lokalnego nauczyciela. Duchnowski zaczął w Kunowie tworzyć dzieła sztuki, jednak nie znalazł na nie nabywców. Niedoceniony zmarł w nędzy 8 XII 1851 r. Inna ciekawa historia dotyczy kolejnego zubożałego szlachcica i XIX-wiecznego rzeźbiarza kunowskiego – Ignacego Wysockiego. Przybył on do Kunowa po wypędzeniu przez Rosjan z rodzinnego majątku w Wysocku na Kresach Wschodnich za udział w wojnach napoleońskich. Uruchomił nowe kamieniołomy i wraz z synami, Józefem i Julianem, wysyłał kamień m.in. do Warszawy oraz tworzył rzeźby. Obaj wspomniani synowie byli godnymi następcami swojego ojca. Zarówno Józef, jak i Julian byli współautorami pomników i figur świętych z lat 1848–1870, a także autorami pomników nagrobnych w Kunowie i Petersburgu. Obaj bracia współtworzyli zdobienia na moście Kierbedzia w Warszawie. Wysoccy, podobnie jak Szumlińscy, wżenili się w stare kunowskie rodziny. Widać więc, iż nawet osoby przybyłe z zewnątrz bardzo szybko wchodziły do jednej wielkiej kunowskiej kamieniarskiej rodziny. Kolejny przykład to wspomniany już Edmund Fornalski (ur. 16 XI 1867 r. w Kunowie; zm. 25 II 1908 r. w Kunowie), syn Józefa oraz Walerii ze Stawińskich (1848–1909). Pochodził z drobnej rodziny szlacheckiej, której młodsza gałąź osiadła w drugiej połowie XIX w. w Kunowie i zajęła się m.in. kamieniarstwem. Pierwszym kamieniarzem był ojciec Edmunda, Józef Wacław Kazimierz Fornalski (1847–1893), w młodości uczestnik

HISTORIA

FOT. MIROSŁAW RADOMSKI

(2)

była Katarzyna Sadkowska) – 1867 r. Poza tym Antoni Kłosiński jest autorem wielu figur w innych kościołach diecezji.

Chrystus ukrzyżowany – rzeźba nagrobna z cmentarza parafialnego w Kunowie.

Św. Łukasz Ewangelista – rzeźba przy schodach na teren kościoła w Kunowie.

powstania styczniowego. Jednakże największą sławę z całej rodziny osiągnął właśnie Edmund, który był wysokiej klasy rzeźbiarzem pracującym najpierw w Warszawie, a następnie, po powrocie, także w Kunowie. Jego rzeźby zdobią do dziś dnia m.in. kościół św. Anny oraz Najświętszego Zbawiciela w Warszawie. W stolicy Edmund ożenił się w 1890 r. ze Scholastyką Siedlicką (1866–1908), córką Teofila i Franciszki z Rzeńców. Po powrocie do Kunowa zajął się głównie sztuką nagrobną – jego charakterystyczne autografy znaleźć można na nagrobkach m.in. w Ostrowcu czy Opatowie (np. kapliczka przy ul. Sempołowskiej). Wyrzeźbił także charakterystyczny nagrobek swojego ojca w kształcie trumny. Edmund Fornalski miał syna Mariana Edmunda oraz trzy córki: Mariannę, Janinę i Józefę. Warto dodać, iż stryjecznym dziadkiem Edmunda był Franciszek Kacper Fornalski (1806–1850), oficer powstania listopadowego i adiutant gen. Piotra Szembeka, a po powstaniu architekt, który zaprojektował kilka ołtarzy w kościele w Kunowie. Co więcej, żoną Franciszka Kacpra Fornalskiego była Marianna Czerwińska (1811– 1871), córka wspomnianego wcześniej Władysława Czerwińskiego.

Z Fornalskimi związany był Antoni Kłosiński (ur. 4 V 1840 r. w Kunowie; zm. 2 V 1879 r. w Kunowie). Pochodził on z rodziny o dużych tradycjach kamieniarskich, która na przełomie XVII i XVIII w. porzuciła stan szlachecki i osiadła w mieście. Antoni Kłosiński był synem Jana i Marianny ze Stróżyckich, wnukiem Antoniego i Tekli z Cichoszów, prawnukiem wspomnianych Antoniego i Rozalii z Lasotów, a dalej po kądzieli potomkiem dawnego kunowskiego rodu Lasotów. W młodości kształcił się w zakładzie rzeźbiarsko-kamieniarskim w Warszawie. Planował wyjazd na naukę za granicę, jednak na skutek wybuchu powstania styczniowego w 1863 r. nie zrealizował marzenia. 8 XI 1865 r. ożenił się z Emilią Eleonorą Fornalską (ur. 1848 r.), córką, wspomnianych, Franciszka Kacpra i Marianny z Czerwińskich. Miał czterech synów: Jana, Roberta, Teodora i Tadeusza. Został pochowany na kunowskim cmentarzu parafialnym. Wyrzeźbił m.in.: pomnik ku czci pięciu poległych w Warszawie – 1862 r. (znajduje się na rynku kunowskim); pomnik nagrobny ułana Franciszka Fornalskiego, dziadka swej żony – 1863 r.; figury św. biskupów Wojciecha i Stanisława w prezbiterium kościoła w Kunowie (fundatorem

102

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

MALEJĄCE ZAPOTRZEBOWANIE Z końcem XIX w. zapotrzebowanie na kunowski kamień zmalało, co w połączeniu z represjami carskimi po powstaniu styczniowym i odebraniu Kunowowi praw miejskich spowodowało kolejny kryzys i zmniejszenie liczby kamieniarzy. Taki stan rzeczy trwał mniej więcej do I wojny światowej, w trakcie której wydobywano kamień do celów militarnych, zaś po wojnie – do odbudowy nowo powstałego niepodległego państwa polskiego (m.in. na elewacje banku PKO w Poznaniu przy pl. Wolności). W czasach II Rzeczypospolitej żył w Kunowie Stanisław Piwnik – rzeźbiarz i kamieniarz nowego pokolenia. W 1934 r. pracował przy odnawianiu domu Jana Długosza w Sandomierzu, wykonał popiersia biskupów w pałacu biskupim, figurę Matki Boskiej w domu księży emerytów, tablicę ku czci biskupa Mariana Ryxa w kaplicy Najświętszego Sakramentu w kościele katedralnym, wszystkie roboty kamieniarskie w seminarium duchownym i w kościele św. Jakuba, a na sandomierskim cmentarzu nagrobki: księdza kanonika Franciszka Kawińskiego, Wandy Szynclowej, Józefa Jasińskiego – dziedzica Sadłowic pod Sandomierzem – oraz tablicę pamiątkową księdza dr. Henryka Czernika. Na cmentarzu w Kunowie S. Piwnik stworzył nagrobek hr. Aleksandra Wielopolskiego. W dzisiejszych czasach w Kunowie i okolicach również żyją ludzie zajmujący się rzeźbiarstwem i kamieniarstwem. Można powiedzieć, iż przeżywamy obecnie kolejny renesans tej sztuki, a kamień kunowski służy m.in. do renowacji zabytków, budowy domów, ogrodzeń oraz pomników. Miejmy nadzieję, iż tradycje kamieniarstwa kunowskiego przetrwają tak długo, jak potrwa pamięć o ludziach zajmujących się tym rzemiosłem. 

Bellani for Breton Szeroka gama Boczkarek

Smartcut s/NC 800 Optima Mostowa piła sterowana CNC w 6-ciu osiach z obrotową głowicą dla pracy dyskiem i frezami

ContourBreton NC 300 EVO Cyfrowe centra numeryczne do obróbki granitu, materiałów mineralnych i kompozytowych

Combicut DJ/NC 550 Dwie maszyny w jednej : piła mostowa i waterjet sterowane CNC w 5-ciu osiach Easywire

Maszyna do Kalibrowania bloków pojedyńczą liną diamentową oraz do cięcia slabów

Tomasz Kopka 02-828 Warszawa - ul. Roztoki 12 tel.kom.: +48664460455 e-mail: tomasz@breton.pl www.breton.pl

GoldBreton 2100

Wieloliny diamentowe do cięcia bloków granitowych i marmurowych

via Garibaldi 27, 31030 Castello di Godego (TV), Włochy tel. +39 0423 7691 - fax. +39 0423 7600 e-mail: info@breton.it www.breton.it

TECHNOLOGIE EKSPLOATACJA MASZYN

Konserwacje i przeglądy maszyn kamieniarskich Trak linowy i polerka

Grzegorz Gryzło MC DIAM Sp. z o.o.

104

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

FOT. ARCHIWUM NK

eśli maszyna będzie pozostawała nieużywana przez dłuższy czas, należy ją także odpowiednio zabezpieczyć i przygotować, aby po tej przerwie można ją było bezproblemowo uruchomić. Odpowiednio przygotowane i konserwowane maszyny zapewnią użytkownikowi długą i niezawodną pracę. Ważnym elementem dokumentacji każdej maszyny jest instrukcja jej konserwacji i przeglądów. Tutaj producent urządzenia podaje informacje o przeglądach, jakie należy wykonywać, jakich smarów i olejów używać, jakie podzespoły sprawdzać oraz jak często to robić. Dla każdej maszyny te informacje podawane przez producenta są najważniejsze i to właśnie nimi należy się kierować, planując przeglądy maszyn. Można jednak przyjąć pewne zasady odnoszące się do wszystkich maszyn, dotyczące prac, które trzeba wykonać przed dłuższym ich zatrzymaniem. 1. Strumieniem wody umyć maszynę ze szlamu powstałego podczas obróbki kamienia. Szlam osadza się na maszynach, zasycha i później trudno się go pozbyć, dlatego należy wykonywać to regularnie. Podczas mycia maszyn należy pamiętać, aby nie kierować strumienia wody bezpośrednio na silniki, podzespoły

: Regularne sprawdzanie stanu okładzin kół zamachowych i prowadzących linę jest gwarancją dobrej pracy traka. Zużyte okładziny powodują wibrację lin, złą jakość cięcia, zrywanie liny.

elektryczne, szafę sterowniczą. 2. Odłączyć zasilanie wody do maszyny i opróżnić układ wodny (można przedmuchać sprężonym powietrzem), aby uniknąć zamarznięcia wody wewnątrz rur, węży, elektrozaworów, gdy będzie mróz. 3. Sprawdzić, czy nie ma wycieków oleju z przekładni lub układu hydraulicznego. Jeżeli je zauważymy, trzeba uszczelnić układ (wymienić uszczelnienia, przewody itp.) i uzupełnić olej.

4. Skontrolować przewody elektryczne, sprężonego powietrza, hydrauliczne – czy nie są uszkodzone lub popękane. W razie konieczności należy je wymienić. 5. Sprawdzić osłony, bariery przy maszynie – czy są dobrze zamocowane. W razie potrzeby należy je dokręcić lub zamocować. 6. Zabezpieczyć konstrukcyjne elementy stalowe na maszynie, na których widać korozję, aby zabezpieczyć przed jej rozprzestrzenia-

niem – oczyścić i pomalować odpowiednią farbą. 7. Sprawdzić dokręcenie śrub w elementach konstrukcyjnych maszyny – w razie potrzeby dokręcić je. 8. Sprawdzić elementy obrotowe – koła wózków, suportów, koła linowe – czy nie występują luzy na łożyskach. Jeżeli stwierdzimy nadmierne luzy, należy wymienić łożyska. 9. Skontrolować zębatki napędowe i listwy zębate do napędu poszczególnych ruchów maszyny oraz stan torowisk. Nadmiernie zużyte zębatki, listwy zębate, torowiska należy wymienić. 10. Sprawdzić stan i naprężenie pasów napędowych (klinowych, zębatych) w maszynie. W razie potrzeby naciągnąć lub wymienić pas, jeśli jest uszkodzony. 11. Sprawdzić poziom oleju lub smaru na prowadnicach, śrubach napędowych. W razie potrzeby usunąć stary smar, wyczyścić zanieczyszczenia i nasmarować na nowo, używając odpowiedniego środka wymienionego w instrukcji smarowania maszyny. 12. Sprawdzić instalację elektryczną maszyny – czy przewody elektryczne nie są uszkodzone, a także stan izolacji, przełączniki, przyciski i wtyczki na szafie elektrycznej lub kasecie sterującej, wyłączniki krańcowe na maszynie. Elementy uszkodzone wymienić. 13. Skontrolować stan instalacji sprężonego powietrza w zakładzie – czy występują wycieki na przewodach lub złączach, czy w zbiorniku ciśnieniowym lub odwadniaczu nie znajduje się woda, która w przypadku zamarznięcia może uszkodzić elementy. W razie potrzeby oczyścić zbiornik sprężonego powietrza. 14. W trakach linowych należy sprawdzić stan okładzin kół lub bębnów napędowych i prowadzących linę. W przypadku ich zużycia należy je przetoczyć albo wymienić. 15. W przypadku maszyn z pasem transportującym płyty kamienne powinniśmy sprawdzić stan pasa. Jeżeli jest zużyty, pęknięty lub naderwany, należy go wymienić.

106

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

FOT. ARCHIWUM NK

TECHNOLOGIE

16. Jeśli maszyna ma układ centralnego smarowania, wymaga on użycia specjalnych smarów. Zastosowanie zwykłego smaru może powodować zatykanie przewodów i problemy przy smarowaniu. Latem stosuje się smary gęstsze, zaś przy obniżonych temperaturach, zimą, zalecane są rzadsze. Należy kontrolować poziom smaru w zbiorniku i uzupełniać go. Przygotowanie maszyn i zadbanie o nie zimą – gdy pracy jest mniej – opłaca się zakładom, bo lepiej jest poświęcić trochę czasu i pieniędzy wcześniej na planowe naprawy i konserwacje niż później większą sumę na przestoje i pilne naprawy

w sezonie, gdy maszyny mają pełne obłożenie i trzeba je uruchomić jak najszybciej. Poniżej przedstawiono zalecenia dotyczące automatów polerskich oraz traków linowych – maszyn bardzo popularnych obecnie w zakładach kamieniarskich. Oczywiście są to zalecenia ogólne, zawsze należy się kierować przede wszystkim informacjami i instrukcjami podawanymi przez producenta każdej maszyny w jej dokumentacji. AUTOMATY POLERSKIE Należy: – regularnie kontrolować stan i smarować zębatkę napędową i listwę zę-

1 cm

3 cm

1 mm

WSPORNIKI DO PODŁÓG PODNIESIONYCH

NOWOŚĆ!

ZALETY SYSTEMU TERRA LEVEL tylko 4 produkty - montaż od 1 do 103 cm szybki i czysty montaż (bez zapraw i fugowania) montaż bezpośrednio na papę/folie uszczelniające na betonie swobodna regulacja co do mm każdego naroża płyty specjalne tworzywo redukujące dudnienie 15 lat gwarancji na produkty Terra Level WARIANTY MONTAŻU WYŁĄCZNY PRZESTAWICIEL TERRA LEVEL W POLSCE ul. Wita Stwosza 3/116, 50-148 Wrocław kom. +48 607 224 120 www.brokerstone.pl

od 1 cm

1 - 4 cm

od 5 cm

6 cm do 52 cm

od 6 cm

14 cm do 103 cm

PROFESJONALNA CHEMIA DO KAMIENIA

kleje szpachle żywice impregnaty czyszczenie pielęgnacja narzędzia Kleje/Szpachle:  Kleje oraz szpachle MARMOLIT wykonane z żywic poliestrowych. Zalecane szczególnie gdy trzeba pewnie skleić lub naprawić każdy rodzaj kamienia naturalnego MARMOLIT dostępny jest w różnych gęstościach i kolorystyce  Kleje oraz żywice epoksydowe, mrozoodporne o bardzo wysokiej wytrzymałości, gęstości oraz kolorystyce

ŻS NI

A CJ

N RA NY A E GW C J

NOWOŚĆ

Produkty do zabezpieczenia:  Impregnaty neutralne dla kamienia nie pozostawiające śladu  Impregnaty do piaskowca  Impregnaty do nadania efektu mokrego kamienia, bardzo mocne  Lakiery  Antygrafﬁti

Produkty do pielęgnacji:  Preparaty do mycia kamienia o neutralnym PH, odrdzewiacze  Woski w płynie i gęste o różnej kolorystyce  Pasty barwiące  Krystalizatory

Znajdź nas na facebook.com/bchempolska

EFEKT ANTYCZNY

www.b-chem.pl

info@b-chem.pl, tel.: 22 371 40 37

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

107

TECHNOLOGIE

batą przesuwu polerki po torowisku oraz stan torowiska; – regularnie kontrolować stan i smarować zębatkę napędową i listwę zębatą przesuwu poprzecznego polerki wzdłuż mostu; – kontrolować stan prowadnic przesuwu suportu wzdłuż mostu; – kontrolować i smarować regularnie łożyska kół jezdnych; – kontrolować stan głowicy polerskiej, uchwyty segmentów, regularnie smarować głowicę; – utrzymywać w czystości tłok pneumatyczny docisku głowicy; – sprawdzić stan i działanie czujników krańcowych; – sprawdzić przełączniki i przyciski na szafie elektrycznej; TRAKI LINOWE Wiele traków linowych pracuje na zewnątrz, „pod chmurką”. Używanie takich maszyn przy większych mrozach jest niezalecane i niebezpieczne ze względu na zamarzająR

cą wodę wokół maszyny (niebezpieczeństwo dla obsługi) i na samej maszynie (zagrożenie uszkodzenia maszyny), dlatego zaleca się, aby w tym czasie nie używać maszyny – zatrzymać ją wcześniej, przygotować do postoju zgodnie z wymienionymi uwagami i uruchomić ponownie w lepszych warunkach pogodowych. Należy: – regularnie sprawdzać stan okładzin kół zamachowych i prowadzących linę; zużyte okładziny powodują wibrację lin, złą jakość cięcia, zrywanie liny; – regularnie smarować łożyska kół zamachowych i kół prowadzących linę; – regularnie sprawdzać stan i smarować długie śruby pociągowe w słupach i nakrętki pociągowe; – regularnie kontrolować stan torowiska wózka blokowego, kół jezdnych, smarować łożyska kół; – utrzymywać w czystości prowadnice i tłoczki (pneumatyczne K

lub hydrauliczne) w układzie napinania liny diamentowej (smarować prowadnice, kontrolować stan oleju w układzie hydraulicznym); – kontrolować stan oleju w przekładniach kątowych na słupach maszyny; – sprawdzać stan i działanie czujników krańcowych; – sprawdzać przełączniki i przyciski na szafie elektrycznej; Aby otrzymać dobrą jakość i precyzję obróbki elementów wytwarzanych w zakładzie kamieniarskim, należy utrzymywać maszyny w dobrym stanie technicznym. Dlatego zakłady produkujące wyroby wysokiej jakości muszą regularnie kontrolować poszczególne elementy parku maszynowego. Jest też jasne, że niesprawne maszyny mogą być przyczyną wypadków podczas pracy, dlatego dobry stan urządzeń jest podstawowym warunkiem zapewnienia bezpieczeństwa ich operatorom. 

A P L I K A C J A

NIE CZEKASZ publikacja każdego numeru w dniu wysyłki pocztowej

Do pobrania na Twoje urządzenie mobline - tablet oraz telefon

108

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

M O B I L N A

WIESZ WIĘCEJ

niektóre materiały wzbogacone o galerie i dodatkowe informacje

TECHNOLOGIE TEKST SPONSOROWANY

Efekt lustra na krawędzi kamienia Boczkarka marki Montresor po raz pierwszy prezentowana była na stoisku Mekanika podczas minionych targów Stone w Poznaniu. To kompaktowe i bogato wyposażone urządzenie obróbcze pracuje już w polskich zakładach obróbki kamienia polerując boki granitu czy marmuru, dodając im lustrzanego efektu.

oczkarka Montresor służy do polerowania prostych krawędzi granitu, kwarcu, ceramiki i marmuru o grubości od 10 do 100 mm. Kluczem do osiąganej jakości obróbki są jednostki czołowe. Jest ich w maszynie – w zależności od modelu – od czterech do dziesięciu. Model Lola 550 posiada sześć głowic czołowych, oscylujących w zakresie około -/+1° do polerowania boku prostego narzędziem o średnicy Ø 130 mm. Jednostki te są ruchome, co oznacza, że wykonują lekki ruch oscylacyjny, który pozwala materiałowi ściernemu skorygować nieznaczne defekty wcześniejszego cięcia kamiennego bloku.

GŁOWICE OBRÓBCZE Lola 500 to najmniejsza boczkarka w ofercie firmy Montessor. Jej wymiary to 4186 x 1850 mm. – Każdy model boczkarki Montresor ma wersję podstawową, którą można dostosować za pomocą spersonalizowanych opcjonalnych urządzeń – zapewnia Paweł Szczepanik z firmy Mekanika, która jest przedstawicielem marki Montresor w Polsce. W wersji podstawowej modelu 500 znajduje się sześć wspomnianych głowic oscylujących, których liczbę można zwiększyć do siedmiu. W standardzie są również dwie dolne i dwie górne jednostki służące do fazowania (1,5 kW) z głowicami do polerowania o średnicy Ø 130 mm. Dzięki zamo-

110

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

: Model Lola 500 to najmniejsza, kompaktowa i bardzo wydajna polerka do krawędzi marki Montresor.

cowaniu na ramie dociskowej, zespół górnej fazy dopasowuje się do grubości materiału (obrabiana krawędź elementu przechodzi przez środek narzędzia). Warto także wspomnieć o mocniejszej (2,2 kW) diamentowej fazie dolnej ze śledzeniem. Jej zaletą jest ręcznie nastawiany czujnik grubości do precyzyjnego nacinania dolnej fazy, również na elementach o nierównej grubości. Czujnik podąża za zmianami grubości płyty, gwarantując regularne ukosowanie. SUPORT TNĄCY Kluczowym elementem obróbczym boczkarki Lola 500 jest suport tnący obracany w zakresie od 0 do 90 stopni, wspomagany silnikiem o dwóch prędkościach (kW 3,6/4,5). Suport tną-

cy zajmuje się nie tylko cięciem ogólnym, lecz także nacinaniem kapinosa od dołu i góry na długiej prowadnicy czy cięciem skośnym. Kalibracja boków może odbywać się na szerokości regulowanej do 80 mm. Położenie suportu w pionie i poziomie regulowane jest pokrętłem z podziałką. TRANSPORT ELEMENTÓW Na wejściu i wyjściu maszyny zamontowane są tory z rolkami wielokierunkowymi o długości 2,5 m każdy. Taśma przenośnika o szerokości 600 mm porusza się z prędkością 2800 mm/min po odpornych na zużycie i ścieranie torach ze stali nierdzewnej. Taśma prowadzona jest w stałej odległości od rolek, z prędkością regulowaną przez motowariator w obu kierunkach. Taka konstrukcja systemu transportowego gwarantuje stabilność również dla detali o długości zaledwie

www.youtube.com //mekanika

PRIMUS 402

Odpowiedź na wyzwania „Przemysłu 4.0” Różnorodne materiały, cyfrowa obróbka, indywidualne projekty

GENERALNY PRZEDSTAWICIEL INTERMAC

MASTER 45

MASZYNY

MASTER 850

ul. Krakowska 42 38-300 Gorlice tel. +48 18 353 06 69 fax +48 18 353 51 48 e-mail: biuro@mekanika.pl

NARZĘDZIA

PRIMUS 184

OPROGRAMOWANIE

USŁUGI

SERWISOWE

WW W. ME K A NIK A. P L

TECHNOLOGIE

: Jednostka ma dwie dolne i dwie górne jednostki fazowania.

: Podwójne rolki dociskowe do obróbki wąskich przedmiotów o szerokości do 60 mm.

120 mm. Do obróbki wąskich przedmiotów o szerokości 60 mm i długości 120 mm stosowane są podwójne rolki dociskowe Duplex. Do obróbki elementów szerokich stosuje się wysuwaną ramę wsporczą. Podczas polerowania elementów ceramicznych i laminowanych sprawdzają się pneumatyczne rolki dociskowe. Belka dociskowa ustawiana jest elektromechanicznie realizując stały nacisk na obrabiany element, co gwarantuje jednakowe i stałe przyleganie płyty do pasa transportowego. BUDOWA Lola 500 charakteryzuje się sztywną konstrukcją stalową, frezowaną, piaskowaną i malowaną podkładem cynkowym i dwoma warstwami farby. Kluczowe elementy, takie jak osłony, śruby, sworznie czy osie rolek wykonane zostały ze stali nierdzewnej gwarantując niezawodność elementów mechanicznych. - Maszyny „made in Italy" to nie tylko włoska technologia, lecz także włoskie wnętrze - mówi Paweł Szczepanik. - W Loli zainstalowano wyprodukowany we Włoszech silnik ze stopniem ochronnym IP56, spełniający najnowszą normę wydajnościową, zgodnie z którą jedynie silniki o zakresie mocy od 7,5 do 375 kW, zgodne ze standardem IE3, są prawnie dopusz-

112

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

: W wersji podstawowej modelu 500 znajduje się sześć głowic oscylujących.

czone do użytku w obrębie Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Taka budowa maszyny i użyte pod– zespoły pozwalają producentowi wydać dwuletnią gwarancję na części mechaniczne i silniki oraz roczną gwarancję na części elektroniczne i elektryczne, dostarczone m.in. przez uznane marki Schneider, Siemens czy Telemecanique. Za podzespoły pneumatyczne z kolei odpowiada Metalworks. SMAROWANIE Konserwacja urządzenia może sprawiać problemy, gdy maszyna wyposażona jest w skomplikowane elementy wspomagające obróbkę. Jest

to jednak klucz do jej długotrwałego i prawidłowego działania. W przypadku maszyn Montresor zastosowano system centralnego ręcznego smarowania, co oznacza, że wszystkie punkty smarowania zostały zebrane w jednym miejsc, znacznie ułatwiając obsługę. Firma Mekanika z siedzibą w Gorlicach, prócz doradztwa w zakresie inwestycji w maszyny Montresor oferuje również pełną obsługę w zakresie transportu, montażu maszyn oraz serwisu gwarancyjnego i pogwarancyjnego. W ofercie Mekaniki znajdują się również inne maszyny włoskich marek do obróbki kamienia tj. Intermac, Donatoni, Gaspari czy Sasso 

SZCZEGÓŁY TECHNICZNE

LOLA 500

Wymiary ogólne (mm)

4186 x 1850

Minimalna długość przedmiotu obrabianego (mm)

> 350/120*

Szerokość robocza elementu (mm)

80/60* - 2200

Grubość robocza elementu (mm)

10 - 60 5-60 (ceramika i syntetyki)

Prędkość przenośnika taśmowego (mm/min)

0 - 2800

Zainstalowana minimalna / maksymalna moc elektryczna (kW)

15-26

Standardowe i maksymalne zużycie wody (l / min)

75 - 115

Standardowe i maksymalne zużycie powietrza (l / min)

12-20

Masa całkowita (kg)

ok. 3500

* przy zastosowaniu rolek Duplex

TECHNOLOGIE OFERTY PRODUCENTÓW

Wszechstronne obłupywarki MEC serii T

amienne i betonowe elementy z łupaną powierzchnią stały się jednym z najpopularniejszych surowców wykorzystywanych w modernistycznej architekturze. Żaden inny materiał nie jest tak wszechstronnie używany jak zdobne elementy z łupaną powierzchnią. Firma Mec S.r.l lider w branży projektowania i produkcji maszyn, ciągów technologicznych do łupania, łamania, cięcia i kruszenia kamienia i betonu, ma w swojej ofercie rozwiązanie, opracowane i wykonane do obłupywania lub boniowania płytek z kamienia naturalnego lub betonu. Maszyna umożliwia obróbkę każdej strony materiału, gwarantując uzyskanie identycznej płaszczyzny na każdej z nich. Dzięki temu rozwiązaniu możliwe jest wykorzystanie materiału odpadowego, który po obróbce staje się pełnowartościowym materiałem okładzinowym. Ten mały ciąg technologiczny charakteryzuje się automatycznym posuwem materiału i pozwala obłupywać płytki z piaskowca marmuru, granitu, kwarcytów jak również z betonu. Jego zdolności produkcyjne to około 5-6 metrów bieżących na minutę. MEC S.r.l. ma w swojej ofercie dwie wersje dopasowane do potrzeb klientów: – obłupywarka T 1 – jednogłowicowa, – obłupywarka T 2 – dwugłowicowa. Różnica między modelami polaga na ilości aktywnych głowic. Maszyna dwugłowicowa jest sterowana elektronicznie, natomiast w modelu jednogłowicowym zastosowano sterowanie elektromechaniczne (bez PC). Obydwie wersje maszyny gwarantują bardzo wysoką jakość produkcji.

Obłupywarki firmy MEC z serii T pozwalają na obróbkę płytek z kamienia naturalnego i betonu.

: W modelu T2 zastosowano dwie, sterowane elektronicznie, głowice obłupujące.

MEC S.r.l. Italy tel. +39 0461 780166 e-mail: info@mecs.it

114

Przedstawiciel w Polsce: Syntetyk s.c. ul. Bohaterów Warszawy 97B 28-100 Busko Zdrój tel. 413798212 e mail: tenax@interia.pl

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

FOT. ARCHIWUM FIRMY MEC

(3)

Z ofertą Mec S.r.l. będzie można zapoznać się podczas 13. Międzynarodowych Targów Granitu i Kamienia Stona 2018 w Bangalore (7-10 luty 2018) oraz targów Stone Fair Xiamen 2018 w Xiamen (6-9 marca 2018).

: Przykład możliwości obróbczych obłupywarki MEC z serii T.

ROZWIĄZANIA DO ŁUPANIA, CIĘCIA I KRUSZENIA KAMIENIA I BETONU MEC Srl to ﬁrma lider w projektowaniu i produkcji maszyn , automatycznych ciągów technologicznych tworzonych aby cieszyły swoich użytkowników bardzo długo. Zintegrowana modułowa produkcja charakteryzuje się przede wszystkim dopasowywaniem maszyn do wymagań klienta i bardzo wysoką jakością wykonania. Oprócz doradztwa i pomocy technicznej, która jest dostępna na całym świecie, MEC zapewnia wiele narzędzi, dzięki którym klient

Palma & Associati

może zapewnić sobie pełną autonomię instalacji i konserwacji.

I N A JB LI ŻS ZE TA R G STONA, w Bangalore Luty 7-10 XIAMEN STONE FAIR, w Xiamen

PRZEDSTAWICIEL W POLSCE Syntetyk s.c. ul. Bohaterów Warszawy 97B 28-100 Busko Zdrój Tel 413798212 e mail – tenax@interia.pl

Marzec 6-9

MEC srl Italy Tel +39 0461 780166 info@mecs.it

TECHNOLOGIE OFERTA PRODUCENTÓW

Plotery Summa i folie Ikonos

loter Summa z polskimi foliami do piaskowania IKONOS to zestaw który doskonale sprawdza się w branży kamieniarskiej i szklarskiej. Plotery tnące SummaCut charakteryzują się bardzo dobrymi parametrami technicznymi, specjalizowanymi akcesoriami i dopracowanym systemem prowadzenia, nawet najgrubszych folii. Wszystkie plotery tnące Summa wykorzystują zaawansowaną technologię przewidywania wektorowego, zwiększającą wydajność wycinania skomplikowanych rysunków i liter. Czas wycinania jest zredukowany, łuki są łagodniejsze a silniki mniej obciążone, co zwiększa żywotność maszyny, która przy odpowiednim używaniu może służyć przez wiele lat… Opracowane i wytwarzane na polskiej linii produkcyjnej folie do piaskowania IKONOS PROFIFLEX BRT powstały z myślą o branży kamieniarskiej, szklarskiej, budowlanej i dekoratorskiej i są dedykowane ploterom tnącym, komputerowo wycinającym litery i symbole. Tak przygotowana folia przenoszona jest na podłoże takie jak marmur, granit lub szkło. Nieosłonięte obszary poddawane są piaskowaniu. Folie IKONOS używane są przez wielu użytkowników w całej Europie. Produkowane są z zachowaniem wszelkich norm i standardów. Folie IKONOS znajdują się w segmencie produktów premium, a poprzez możliwość zaopatrywania się bezpośrednio u polskiego producenta oferowane w przystępnych cenach.

Producent w swoim portfolio posiada 4 grubości folii: • 0.40 mm – do głębokiego piaskowania, • 0.30 mm – do płytkiego piaskowania, • 0.20 mm – do zabezpieczenia nieosłoniętych obsza– rów podczas piaskowania w kamieniu oraz do piaskowania w szkle, • 0.10 mm – piaskowanie w szkle (folia prześwitująca). Dystrybutorem ploterów Summa i folii IKONOS jest Atrium Centrum Ploterowe: www.atrium.com.pl

Drukuj na kamieniu i nie tylko

echnologia zadruku bezpośredniego jest możliwa m.in. dzięki drukarkom LED-UV: Mutoh ValueJet serii UF, daje szerokie możliwości nie tylko w poligrafii. Za jej pomocą można zadrukować różne materiały od kartonów, przez tworzywa i metale na szkle, ceramice i kamieniu skończywszy. Cechą technologii LED-UV jest utrwalenie atramentu w momencie druku za pomocą światła. Produkt jest gotowy do dalszej obróbki, montażu lub sprzedaży bezpośrednio po wydrukowaniu. Cechą wyróżniającą japońskie drukarki LED firmy Mutoh od innych rozwiązań dostępnych na rynku, jest brak zapachu zadrukowanego przedmiotu, co jest dowodem na stosowanie w pełni ekologicznych rozwiązań. Drukarki LED firmy Mutoh nie wymagają podłączania zewnętrznych systemów filtrujących powietrze czy innych wyciągów. ValueJet serii UF to drukarki 6-kolorowe. Oprócz standardowej palety CMYK, dochodzi kolor biały oraz lakier. Dzięki białemu atramentowi, diametralnie rozszerzają się możliwości druku. Kolor ten stosowany jako poddruk umożliwia zadruk kolorowych (nie białych) podłoży. Natomiast stosowany jako nadruk na grafice CMYK umożliwia znakowanie materiałów przezroczystych od strony wewnętrznej (szkła, pleksy, itp). Oczywiście można drukować także samym kolorem białym np. na czarnym kamieniu, brązowym drewnie czy przezroczystym szkle. Japoński producent ma w swojej ofercie 2 modele o formacie A2+ i A3+. Pierwszy (VJ-626UF) pozwoli na za-

116

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

( Z uwagi na gabaryty drukarka może być posadowiona zarówno na stole jak i na dodatkowej podstawie na kółkach.

druk materiałów o rozmiarze do 594 x 483 mm, grubości do 15 cm i ciężarze do 6 kg. Drugi (VJ-426UF) odpowiednio 483 x 329 mm, grubości do 7 cm i ciężarze do 4 kg. Większy model posiada dodatkowo laserowy wskaźnik umiejscowienia zadrukowywanego przedmiotu, automatyczną regulację wysokości stołu oraz opcjonalny moduł obrotowy (do obiektów walcowatych). Drukarki Mutoh ValueJet oferują doskonałą jakość zadruku na takich materiałach jak kamień, drewno, aluminium, PE, PET, PMMA (akryl), PP, PS, PVC czy szkło. Więcej na: www.atrium.com.pl

ZAMÓWIENIA: 77 458 16 81

www.atrium.com.pl / www.ikonos.pl

FOLIE DO PIASKOWANIA POLSKIEJ PRODUKCJI GLASS STONE TECH

do cięcia ręcznego

i na ploterach tnących

grubość folii: 0.40,

0.30, 0.20, 0.10 mm

POLSKA CENA i EUROPEJSKA JAKOŚĆ Opracowane i wytwarzane na polskiej linii produkcyjnej folie do piaskowania IKONOS PROFIFLEX BRT STONE-TECH / GLASS-TECH powstały z myślą o branży kamieniarskiej, szklarskiej, budowlanej i dekoratorskiej. Folie do piaskowania IKONOS przeznaczone są do ploterów tnących, które komputerowo wycinają litery i symbole. Tak wycięta folia przenoszona jest na podłoże takie jak: marmur, granit lub szkło. Nieosłonięte obszary poddawane są piaskowaniu.

FOLIE IKONOS PROFIFLEX BRT STONE-TECH / GLASS-TECH • • • •

0.40 mm - przeznaczona m.in. do głębokiego piaskowania w kamieniu 0.30 mm - przeznaczona m.in. do płytkiego piaskowania w kamieniu 0.20 mm - przeznaczona m.in. do zabezpieczenia nieosłoniętych obszarów podczas piaskowania w kamieniu oraz do piaskowania w szkle 0.10 mm - przeznaczona m.in. do piaskowania w szkle (folia prześwitująca)

ekonomiczne rolki 61 cm x 20 m

NOWOŚĆ  ekologiczny klej wodny  pozostałości kleju można łatwo zmywać za pomocą wody

POLSKA PRODUKCJA Folie IKONOS używane są przez wielu użytkowników w całej Europie. Produkowane są z zachowaniem wszelkich norm i standardów. Folie IKONOS znajdują się w segmencie produktów premium, a przy tym oferowane są w przystępnych cenach, poprzez możliwość zaopatrywania się bezpośrednio u polskiego producenta.

KUPUJ BEZPOŚREDNIO OD PRODUCENTA !!!

FELIETON SŁAWOMIR MAZUREK

Kamieniarzu! Szkol się sam!

szyscy z kamieniarskiej braci wiedzą, że w naszym kraju szkolnictwo zawodowe o szeroko rozumianym profilu kamieniarskim praktycznie nie istnieje. Zespół Szkół w Strzegomiu prowadzi w zakresie szkoły średniej naukę na kierunku technik górnictwa odkrywkowego a w trzyletniej szkole branżowej I stopnia (dawniej zasadnicza szkoła zawodowa) przygotowuje, w tak zwanej klasie wielozawodowej, między innymi do zawodu kamieniarza. W czteroletnim technikum, we wszystkich klasach łącznie, kształci się aktualnie 60 osób a w czerwcu 2017 roku szkołę opuściło 21 absolwentów. W klasie wielozawodowej do zawodu kamieniarza przygotowuje się aktualnie 15 uczniów ale w minionym roku szkolnym szkoła branżowa nie wypuściła żadnego absolwenta. Do trzyletniej szkoły branżowej I stopnia, w ramach klasy wielozawodowej, do nauki zawodu kamieniarza, od wielu lat próbuje zwerbować młodzież Zespół Szkół w Szydłowcu. Wciąż jednak brak chętnych do nauki tego zawodu. W ciągu ostatnich 13 lat szkoła ta wykształciła jednego kamieniarza, który zaraz po jej skończeniu wyjechał do pracy w Niemczech. Pewne elementy pracy z kamieniem są przekazywane uczniom w ramach czteroletniego przygotowania do zawodu technika renowacji elementów architektury w Zespole Szkół Budowlanych we Wrocławiu. Kierunek ten został uruchomiony przed dwoma laty i w dwóch klasach aktualnie uczy się łącznie 13 uczniów.

118

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

Jak z tego widać szału nie ma. Młodzież nie garnie się do tego zawodu. Nieco lepiej wygląda sytuacja w kształceniu wyższym. Na wydziałach górnictwa studenci uczą się w: AGH w Krakowie, Politechnice Wrocławskiej i Politechnice Śląskiej w Gliwicach. Każdego roku wydziały górnicze na tych uczelniach kończy łącznie ok. trzystu absolwentów, którzy szukają zatrudnienia głównie w KGHM lub kopalniach węgla kamiennego. A miejsc pracy w naszej branży jest sporo. Od zakładów wydobywających kamień i eksploatujących kruszywa kamienne, przez zakłady nagrobkarskie, zakłady przerabiające kamień na elementy budowlane, aż po montujące elementy kamienne. Skąd więc te wszystkie firmy rekrutują pracowników? Odpowiedź wcale nie jest prosta ani jednoznaczna. Pewne jest tylko to, że każda z firm próbuje sama wyszkolić sobie odpowiednią kadrę: pracowników warsztatowych, montażystów, na menadżerach kończąc. Super! Tylko jak to zwykle w firmie bywa, każdy ma swoje zajęcia i zobowiązania, gonią go terminy, naciskają klienci, więc gdzie tu czas na przekazywanie wiedzy nowym? Nowi podglądają bardziej doświadczonych, starają się posiąść jak najwięcej wiedzy praktycznej ale bez przygotowania teoretycznego wszystko idzie zbyt wolno i opornie. Kto jednak w firmie ma się zająć tym nowym i przekazać mu teoretyczne podwaliny o kamieniu jak każdy jest zarobiony po uszy? Faktem również jest, że nie ma

też odpowiednich podręczników do nauki zawodu. Jak dotąd najlepszy i traktujący kompleksowo o kamieniu, od genezy, przez przygotowanie kamienia, po jego stosowanie, to akademicki podręcznik „Wykorzystać kamień”. Dużą pomocą, a często wręcz nieodzownym dla pragnących posiąść elementarną wiedzę o maszynach, kamieniu, jego obróbce i niespodziankach montażowych jest nasze czasopismo - „Nowy Kamieniarz”. Od 2003 roku ukazało się 100 numerów. Często na wykładach, mówiąc o różnorodności kamienia i jego odcieniach w ramach nawet jednego złoża, prezentuję próbki portugalskiego marmuru Rosa Portugallo i nadmieniam, że gdybym postawił sto płyt, każda o powierzchni jednego metra kwadratowego, to żadna nie byłaby podobna do drugiej, chociaż wszystkie pochodzą z tego samego złoża. I dokładnie tak samo jest z naszym czasopismem: wydanych 100 numerów i każdy inny, i w każdym są jakieś materiały szkoleniowe, artykuły poszerzające wiedzę o kamieniu i technologiach obróbki lub montażu. Czyż nie jest to wspaniały podręcznik szkoleniowy? Pracodawcy, szefowie firm i menadżerowie, jeśli trafił w wasze ręce „Nowy Kamieniarz”, to nie zamykajcie go w swoich gabinetach. Przekażcie go waszym pracownikom, nie tylko szczebla kierowniczego, ale także tym pracującym bezpośrednio przy obróbce czy montażu kamienia. W każdym numerze, każdy znajdzie coś ciekawego dla siebie! 

KOPALNIA PIASKOWCA „DŁUGOPOLE” www.piasmar.com

Trzeba poprawić nr strony w excelu

Zapraszamy naszego stoiska na targach BUDMAnr 2018 Zapraszamydodoodwiedzenia odwiedzenia naszego stoiska w pawilonie 3 w targach PoznaniuBUDMA od 30.01-02.02.2018 r. (pawilon 3; stoisko 34) na w Poznaniu od 30.01-02.02.2018 r.

Piaskowiec polerowany

Zakład Przerobu Kamienia

• bloki • posadzki • slaby • parapety • kostka brukowa • schody

Szklary-Huta 3 Ząbkowice Śląskie Tel. +48 74 816 01 67 e-mail: biuro@piasmar.com

• płyty na ściany • itd.

ŚWIAT KAMIENIA nr 110

FELIETON JAROSŁAW ROCŁAWSKI

Już po świętach. Czas prezentów niby się skończył. Któż z nas nie lubi dostawać prezentów? To po prostu miłe. Wszystko jest OK, jeśli mówimy o prezentach, darach, podarunkach w gronie najbliższych. Ludzkość od zarania dziejów znała „instytucję” darów-prezentów, a to z okazji świąt, wizyty szczególnie miłych osób (obdarowywanie się nawzajem). I nie ma w tym nic złego, wręcz przeciwnie jest to bardzo miły zwyczaj. I wyobraźcie sobie, że są branże, gdzie firmy robią fajne prezenty. Mam dużo znajomych z różnych branż i kiedyś słysząc, że „firma X” dała im w prezencie telewizor byłem mocno zdziwiony – wręcz im zazdrościłem. Zazdrość moja była jeszcze większa, gdy słyszałem, że „firma Y” dała im w prezencie – wczasy w … (tu dowolny kurort, gdzie chcielibyście pojechać), a komuś tam (znajomemu znajomego) to „firma Z” dała samochód. Bardzo im wtedy tych prezentów zazdrościłem (było to grubo ponad 20 lat temu). Potem już na spokojnie, dowiadywałem się o co w tych „prezentach” chodzi? Jak kupisz ode mnie to, w takiej ilości to dostaniesz – wczasy, jak tamto to dostaniesz… Problem w tym, jeżeli rząd zaczyna robić prezenty obywatelom – nie ma darmowych obiadów! To oczywiste. Niestety, jak widać nie dla wszystkich ,,...12 % z nas uważa, że źródłem finansowania 500+ są mityczne „rządowe pieniądze”, a aż 21% przyznaje z rozbrajającą szczerością, że w ogóle nie ma pojęcia, skąd biorą się środ-

120

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

ki na takie hojne rozdawnictwo. To daje w sumie 33%(...). To nie koniec – aż 23% badanych uważa, że owszem, 500+ finansowane jest z podatków, ale to nie są akurat te podatki, które płacą oni (to na pewno z podatków sąsiada). Z kolei 5% przekonuje, że pieniądze biorą się z podatków od firm (a wiadomo, że słusznie jest zabrać prywaciarzowi). I tylko 38%

Demokracja się skończy – jak rządy się zorientują, że mogą przekupić wyborców za ich własne pieniądze. badanych domyśla się, że za tę hojną politykę społeczną płacą oni sami – podatkiem dochodowym, kapitałowym, akcyzą, VAT-em.” Już wiadomo, aby dać jedno tzw. 500+, to trzeba zabrać 720. Tak, tak, 220 zżera biurokracja, lub jak kto woli takie są koszty poboru i redystrybucji. Ale to już było…… i niestety wraca. Starsi pamiętają jak to było. Zarabiało się 30 - 100 dolarów, ale w zamian były wczasy za darmochę z FWP (Fundusz Wczasów Pracowniczych), tzw. wczasy pod gruszą, talony na telewizory, dla lepszych nawet talony na samochody za 10% ceny rynkowej. Ale tylko dla „grzecznych” – jakikolwiek objaw niesubordynacji karany był bra-

kiem „darmowego obiadu”. Pewnego razu „robiąc” zlecenie w pewnym hotelu, szefowa w chwili słabości zaczęła tak: „Ja nie wiem panie Jarku ,,kto to wymyślił”, jak ludzie rezerwują lokal na wesele to wymagają, aby „młodym” dać darmowy apartament, bida panie w tym biznesie”. I tak biadoli i biadoli. Więc ja jej na to – droga Pani jak u was taka bida, to ja wam te schody zrobię gratis. Na słowo gratis Pani się ożywiła – i pyta, gratis? Jak to? Więc jej odpowiadam. Droga Pani dała mi już pani zarobić – zleciła Pani wszystkie parapety w mojej firmie? No tak. Zleciła Pani wszystkie łazienki w mojej firmie? No tak, itd., itd. Więc ja w ramach rewanżu zrobię te schody gratis! Noo gratis – Pani zapłaci tylko 10 tys. zł. za projekt, no i z 15 tys. zł. za transport i wniesienie, ale schody będą gratis... (wycena była na 21 tys. zł.) Pani się mocno zapowietrzyła… ale, ale – a ja jej na to: Proszę mi więcej nie opowiadać o gratisach – przecież oboje tkwimy w biznesie już od dawna, i oboje wiemy jak się robi gratis. Powiedział kiedyś Winston Churchill: „Najlepszym argumentem przeciwko demokracji jest 5 minutowa rozmowa z przeciętnym wyborcą.” Zaś inny klasyk powiedział „Demokracja się skończy – jak rządy się zorientują, że mogą przekupić wyborców za ich własne pieniądze”. Trudno się z tym nie zgodzić. Problem w tym, że nawet dziś niektórzy dorośli wierzą w „Świętego Mikołaja” lub emeryturę z ZUS. 

Producent urządzeń transportowych dla branży kamieniarskiej: wysięgniki, chwytaki, trawersy, stojaki do transportu i składowania kamienia, stoły obróbcze, kontenery, wózki transportowe, wózki widłowe, pługi do odśnieżania i wiele innych urządzeń, które ułatwią Państwu pracę podczas obróbki kamienia.

Odwiedź nasz sklep internetowy

www.e-metikamstone.pl CENA ZESTAWU NEPTUN+DRAGON

5200 zł netto

ALU-MAX SPEEDY Chwytak samozaciskowy  nośność 1200 kg  zakres chwytu 10-140 mm  możliwość położenia płyty z pionu do poziomu  całość ocynkowana

Wysięgnik na wózek widłowy  max udźwig 2 500 kg  max wysięg 3500 mm  regulacja kąta nachylenia masztu  całość ocynkowana ogniowo

Wózek dwukołowy Ocynkowany wózek do transportu kamienia SPEEDY Optymalnie umieszczony środek ciężkości sprawia, że transport nawet ciężkich elementów staje się dziecinnie prosty. Nośność wózka 600 kg.

Cena promocyjna:

NEPTUN

1700 zł

DRAGON

Cena promocyjna:

4700 zł netto Wersja z belką 5m

1000 zł

3950 zł

Konstrukcja aluminiowa  długość belki jezdnej 4 m  udźwig – 1,5 t.  całkowita wysokość konstrukcji 3,5 m (regulowana)  konstrukcja wykonana z aluminium lotniczego – cała konstrukcja waży zaledwie 80 kg!  w zestawie wózek jezdny.

5000 zł

STOJAK STRONG

KONTENER NA ODPADY

REGAŁ NA PŁYTY KAMIENNE MTS

Bardzo masywny i wytrzymały stojak na płyty kamienne

Ocynkowany kontener na odpady kamienne z otwieranym dnem. Idealny do usuwania odpadów kamiennych, szlamu itp. Za pomocą mechanizmu otwierającego dno szybko, łatwo i bezpiecznie pozbędziesz się odpadów! Kubatura kontenera 1000x1000x700 mm.

 całkowita nośność regału 4 tony  regulacja rozstawu 750-1500 mm  całość cynkowana ogniowo

Stojak składa się z dwóch szyn o wymiarach 190x120x3000 mm oraz 14 wytrzymałych słupków podporowych o przekroju 60x60x4mm i długości 1500 – 2000 mm. Waga kompletu ca. 375 kg.

PROMOCJA!!! Cena kompletu przy zamówieniu 5 kpl. przy zamówieniu 10 kpl.

2700 zł netto 2500 zł netto 2400 zł netto

Cena 2400

Cena kompletu

zł netto

Kontakt: Rafał Kulbida tel. 791 225 295 e-mail: biuro@metikamstone.pl ul. Kwiatowa 5 58-130 Żarów

3450 zł netto

PROMOCJA!!! Kup 2 w cenie 6000 zł i zaoszczędź

900 zł!

www.e-metikamstone.pl

FOTOGRAFIA FOTOGRAFIA W KAMIENIU W KAMIENIU

JEDYNI JEDYNIW WEUROPIE EUROPIE

WYKONUJEMY GRAWERY NANA PŁYTKACH OO GRUBOŚCI 5 MM, WYKONUJEMY GRAWERY PŁYTKACH GRUBOŚCI 5 MM, IDEALNYCH DO NAKLEJENIA NANA KAŻDY RODZAJ KAMIENIA. IDEALNYCH DO NAKLEJENIA KAŻDY RODZAJ KAMIENIA.

TYLKO 200 ZŁ NETTO 200 ZŁ NETTO TYLKO PŁYTKĄ Z NASZĄ Z NASZĄ PŁYTKĄ

50 LAT 50 LAT

GWARANCJI GWARANCJI

W OFERCIE TAKŻE DOSKONAŁEJ JAKOŚCI: W OFERCIE TAKŻE DOSKONAŁEJ JAKOŚCI: FOTOKRYSZTAŁY FOTOKRYSZTAŁY FOTOCERAMIKA FOTOCERAMIKA

32 726 12 19 53332 474 608 726 12 19 WWW.CYBERLAB.PL 533 474 608

WWW.CYBERLAB.PL

ARIX

Nowość na rynku! Piła najnowszej generacji!

PREPARATY DO KAMIENIA NATURALNEGO Z WŁAŚCIWOŚCIAMI JAKICH NIE ZNAJDZIECIE W INNYCH SKLEPACH.

OLEOFOBOWY IMPREGNAT NANO GOLD 1. Jest nowoczesnym impregnatem na bazie wody wykorzystującym nanotechnologię 2. Uszczelnia i chroni polerowany i szorstki marmur, granit i wszystkie porowate kamienie, naturalne i sztuczne, przed olejami, wodą, plamami z musztardy, kawy itp. 3. Nie zmienia koloru impregnowanej powierzchni 4. Ma wielką trwałość na ekstremalne warunki pogodowe 5. Nadaje się do stosowania wewnątrz i na zewnątrz. Nie tworzy powłoki i nie żółknie 6. CZAS TRWANIA OCHRONY 5 do 8 lat

ODRDZEWIACZ ROSTEN

ODPLAMIACZ FLEKK

1. Usuwa plamy rdzy na wszystkich powierzchniach kamiennych, takich jak marmur, granit, kamień wapienny, z łupków, terakoty i ceramiki 2. Nie zawiera kwasu 3. Może być bezpiecznie stosowany na polerowanych marmurach, bez niszczenia połysku 4. Widoczna reakcja preparatu z rdzą

1. Mocny środek czyszczący do usuwania głęboko wnikniętych plam z polerowanego marmuru i twardego kamienia. 2. Nie uszkadza polerowanego marmuru oraz kamieni wrażliwych na kwasy 3. Neutralizuje głęboko wniknięte plamy 4. Stosowany również do wybielenia marmuru nawet zżółknięte kamienie

NARZĘDZIA KAMIENIARSKIE

1. Jest nowoczesnym impregnatem do zabezpieczania tylnej powierzchni kamienia 2. Zapobiega przenikaniu wgłąb kamienia wilgoci, rdzy i soli mineralnych 3. Pozwala uniknąć tworzenia się niepożądanych odcieni, kolorów, przebarwień, wykwitów a także ciemnych śladów na powierzchni z kamienia na długie lata użytkowania 4. Powoduje również zwiększenie przyczepności kleju do kamienia

IZOLACYJNY IMPREGNAT HI-3000

więcej informacji pod numerem tel. 608 163 606

www.do-kamienia.pl

NARZĘDZIA piły, frezy, szlifierki do pracy na mokro

POSIADAMY WYŁĄCZNIE SPRAWDZONE PRODUKTY !

GRANITY Z UKRAINY BLOKI GRANITOWE

NOWOŚĆ VANGA W OFERCIE!

UKRAIŃSKA

DOSTĘPNE ZE SKŁADÓW W POLSCE

VESTE POLSKA tel. 602 57 57 57 www.mint.pl/wzorniki

LABRADORYT VOLGA BLUE

ROSSO TOLEDO

KAPUSTIN

POKOST

KARMIN

TANSKI

TOKOWSKI

RÓŻNE RODZAJE GRANITÓW

Nasze rekordowe cięcia 4681 m² = 18,43 m²/mb

Zakład Kamieniarski Edward Badecki Koziniec Trak 10 linowy, Ø 8,2 m, 10x25,4 m

2173 m² = 20,7 m2/mb Wyroby Granitowe Wołczyk Kamień Pomorski Trak 5 linowy, Ø 8,2 m, 5x21,0 m

1947 m² = 18,54 m2/mb

Zakład Kamieniarski M.E.J.A. Buganiuk Ząbkowice Śl. Trak 5 linowy, Ø 8,2 m, 5x21,0 m

497 m² = 22,39 m2/mb

Zakład Kamieniarski Edward Badecki Koziniec Jednolina, Ø 9,0 mm, 22,2 m

462 m² = 24,06 m2/mb Granitex Wiesław Trybuszek Strzegom Jednolina, Ø 9,0 mm, 19,2 m

365 m² = 20,86 m2/mb Granit-Styl Dariusz Bujczyk Łożnica, k. Goleniowa Jednolina, Ø 9,0 mm, 17,5 m

Sprawdź nas! ul. Promienista 48a, 60-289 Poznań tel. +48 61 868 33 95 kom. +48 602 767 993 a.suwik@diamantas.pl biuro@diamantas.pl

THE 18th CHINA XIAMEN I N T E R N AT I O N A L S T O N E FA I R LE ADING THE GLOBAL TRENDS 180,000 mÂ˛ exhibition space 2000+ exhibitors from 56 countries 11 national pavilions 45+ World Stone Congress sessions 150,000+ visitors from 148 countries

Pre-register online for Free VIP Service

>>> www.stonefair.org.cn

March 6-9, 2018 Xiamen, China

+86-592-5959616 info@stonefair.org.cn

UL. PROSTA 137/14 | RYBNIK tel. 32 433 10 73 | 32 422 00 10 | 505 804 802 sklep@akcesorianagrobkowe.pl

NOWOÅ&#x161;

www.akcesorianagrobkowe.pl

RODLEW

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

129

Zakład Kamieniarski “Zdzisław”

! a j c o m P roNagrobki

GOTOWE NAGROBKI

własnej produkcji dla ﬁrm kamieniarskich i pośredników 120 x 250 cm

90 x 190 cm

TOKOWSKI

3.400

2.150

ELITA

2.800

1.800

NOWODANIELÓWKA

3.350

2.100

KAPUŚCIŃSKI

3.300

2.000

PŁYTY 5 cm

6 cm

490

530

Posiadamy 350 własny 440 transport.

370 475

300

350

GRANICZNA

2.300

1.350

230

260

STRZEGOM ŻBIK

2.100

1.250

220

250

KOŚMIN

2.600

1.600

240

290

BRĄZ KRÓLEWSKI

1.250

800

185

230

250

280

Atrakcyjne ceny! BIANKO

PONAD 200 NAGROBKÓW NA PLACU!

Znajdujemy się Maciej Gałamon tel. 509 Polski, 075 418 GM GRANIX w środku 99-100 Łęczyca, Leszcze 49 (koło Lotniczej) 501 897mamy 948 ul. Spacerowa 28 więctel. wszędzie tel.: 609 604 454, 601 588 385 www.gm-granix.pl Lipsko (woj. mazowieckie) jednakowo blisko. e-mail: kamieniarstwo.leczyca@gmail.com

130 112 126

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018 NOWY KAMIENIARZ KAMIENIARZ 3 4 (95) (96) // 2017 2017 NOWY

NOWY KAMIENIARZ 1 (100) / 2018

131

M W

A H

X T

WYŁĄCZNY IMPORTER KONGLOMERATÓW KWARCOWYCH 03-128 Warszawa, Tarchomin, ul. Świderska 37, tel./fax: 22-811-94-11; tel.: 22-614-36-86, 509 092 573, mail: pamir@pamir.com.pl, www.pamir.com.pl

PRZEDSTAWICIELE: FURMANEK TRADING sp.j. Daleszyce k. Kielc 26-021, ul. Głowackiego 38, tel. 41 307 28 94, tel. 607 303 970

CENTRUM WŁOSKIE FAMENGO Carlino Famengo Groszowice 78, 26-630 Jedlina Letnisko tel. 22 384-48-45, 507-405-463

Czosnów k. Łomianek 05-152, ul. Duńska 6, tel. 601 303 828

FIRMA „ROSITA” Magdalena Rocławska-Harań 83-140 Gniew, Nicponia 16 tel. 58 535-48-24, 697-224-824

INGEMAR Grup POLSKA sp. z o.o. Wrocław 51-180 ul.Pełczyńska 4, tel. 600 009 516

MAGMA Hurtownia Kamienia Łódz 94-104 ul.Obywatelska 128/152 tel. 42 259 29 99

M+Q POLSKA sp. z o.o. Poznań 60-104 ul. Józefa Hallera 6-8 tel. 784 063 102 Gdynia 81-061 ul.Handlowa 15 tel.698 650 640 Jaroszów 58-120 Jaroszów 129 B tel. 604 458 932 Będzin 42-500 ul. Sielecka 63 tel.664 469 180