Nowy kamieniarz nr 41 by Nowy Kamieniarz

ISSN 1899-3419

Kamieniarski spacer po Amsterdamie

s. 40

Prawdziwa Impala opis złóż

Wrzesień (nr 41) 5/2009

bezpłatny

s. 66

Montaż kamienia

nakład - 5500 egz.

we wnętrzach s. 92

Bieg z przeszkodami Unijne dotacje dla kamieniarzy s. 26 R

Nagroda Miesa van der Rohe s. 50

Wyłączny dystrybutor produktów włoskiej firmy Abrasivi Adria S.R.L.

Narzędzia polerskie Adrialux Narzędzia do antykowania

Narzędzia magnezytowe Narzędzia diamentowe

Chemia kamieniarska

Głowice polerskie Cemar

ADRIA POLSKA SP. Z O.O. , ul. Jasienicka 23, 72 - 015 Police tel.: 0693 638 998, tel./fax: 091 317 65 46 Sprzedaż na terenie województw: - dolnośląskiego, opolskiego: tel. 0605 426 882 - małopolskiego, śląskiego: tel. 0791 777 708 e-mail: info@adriapolska.pl, www.abrasiviadria.com

www.caggiati.it Juzi wkrotce premiera nowej strony internetowej

ADV Kamien web site.indd 2

21/08/09 10:05

GRANIT-PASTERNAK

Caledonia Cambrian Black Picasso Laurentian Green Newton Brown Violetta Canadian Valley Gold Vein

Płyty granitowe Marmury (Daino Reale) Aglomarmur Nagrobki gotowe

Jesteśmy przedstawicielem największej kompanii kanadyjskiej na Polskę i Europę Wschodnią Mariusz Pasternak, ul. Samsonowicza 15, 27-400 Ostrowiec Śwętokrzyski, tel. /fax: 041-2474746, mobile: 0501 773 750, e-mail: wiola30p@interia.pl Skład Bloków Firma Skamet (Jarosław Cybuch), ul. Strzelnicza12, 58-150 Strzegom Kontakt Kanada (Mark Fulara), tel.: 0015 196 887 654, fax: 0015 196 887 812, e-mail: markfulara@hotmail.com

Dragon Michał Dulniak Hurtowa sprzedaż nagrobków z CHIN oraz IN DII, Szeroki wybór wzorów i kolorów, atrakcyjne ceny

obków: r g a n y r a i wym 110x220, 0x200, 90x190, 10 x250 5x250, 230 2 1 , 0 5 2 x 0 12

Posiadamy transport z HDS

-P p

Realizujemy zlecenia kontenerowe Adres: ul. Droga Męczenników Majdanka 71, 20-325 Lublin (przy głównej bramie cmentarza, wjazd obok myjni samochodowej)

tel.: 0608 505 036, 0501 281 811 fax: 081 745 54 26, e-mail: info@granit.lublin.pl www.dulniak.pl

©nK

kupach a z h c y z s k Przy wię rabaty atrakcyjne

Posiadamy ponad 50 wzorów tablic bki gro na na w itó an gr jów za rod 20 d na po my da sia Po

-G -P -E

©nK

Zakład Kamieniarski

Przy większ ych z atrakcyjne akupach rabaty

Posiadamy certyfikat ISO 9001:2008 z zakresu „Produkcja i sprzedaż wyrobów z kamienia naturalnego” - Płyty granitowe oraz marmurowe polerowane i surowe

©nK

obki

- Grubości budowlane i nagrobkowe - Płytki granitowe - Elementy wykonywane na indywidualne zamówienie klienta - Himalaya Blue - Orion - Indian Aurora - Hassan Green - Multicolor Green - Multicolor Red - New Marikana Dark - Skalisty - Brąz Królewski - Monte Pink - Biały Piękny - Star Ruby - Indian Black - Szwed - Vanga - Lablador i wiele innych granitów w płytach Adres: ul. Droga Męczenników Majdanka 71, 20-325 Lublin (przy głównej bramie cmentarza, wjazd obok myjni samochodowej)

tel.: 0608 505 036, 0501 281 811 fax: 081 745 54 26, e-mail: info@granit.lublin.pl www.granit.lublin.pl

OD REDAKCJI Redaktor naczelny: Maciej Brzeski Redakcja: Damian Nowak, Henryk Walendowski, Dariusz Wawrzynkiewicz, Agnieszka Chmielińska, Krzysztof Lesiak Współpraca: Wacław Chrząszczewski, Peter Becker, Paul Daniel, prof. Ryszard Kryza, prof. Jacek Rajchel, dr Paweł P. Zagożdżon, Katarzyna D. Zagożdżon, Mariusz Domaradzki, Krzysztof Piotrowski Skład i oprawa: Jakub Kuczma, Szymon Paź Korekta: Ewa Wozowska

głoszono dane z włoskiego i hiszpańskiego rynku kamienia. Są dramatyczne. Opublikowane przez Internazionale Marmi e Macchine Carrara dane mówią, że włoskie firmy w ciągu czterech pierwszych miesięcy tego roku wyeksportowały o ponad 20 procent mniej kamienia niż w analogicznym okresie 2008 roku. Pojawiły się pierwsze spektakularne bankructwa, ale większość firm dostosowuje się do panujących warunków redukując zatrudnienie i tnąc koszty. W Hiszpanii, wschodzącej gwieździe na kamieniarskiej mapie świata, spadek produkcji sięgnął 50 procent. Dane za pierwsze półrocze opublikowane przez Hiszpańskie Stowarzyszenie Kamienia Naturalnego (F.D.P) nie pozostawiają złudzeń – to katastrofa. Zamykane są kolejne kopalnie, a pracę straciło prawie 30 proc. zatrudnionych w przemyśle kamieniarskim.

„nowy Kamieniarz” ul. Krośnieńska 9 60-162 Poznań tel/fax: +48 61 66 29 870 www.nowykamieniarz.pl redakcja@nowykamieniarz.pl SKI&VAK PRESSHOUSE ul. Krośnieńska 9 60-162 Poznań tel.fax: +48 61 66 29 870 www.skivak.com SKI&VAK PRESSHOUSE jest członkiem Zwiąku Kontroli Dystrybucji Prasy. „nowy Kamieniarz” ma kontrolowany nakład 5500 egzemplarzy. Nowy Kamieniarz jest bezpłatnym dwumiesięcznikiem poświęconym branży kamieniarskiej. Jest on bezpłatnie rozsyłany bezpośrednio do zakładów kamieniarskich, firm architektonicznych, firm branży budowlanej, dystrybutorów bloków, narzędzi oraz chemii kamieniarskiej. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych reklam i ogłoszeń płatnych. Nie zwraca materiałów niezamówionych.

A w Polsce? O zgrozo, tego nie wie nikt. Jedni mówią że „jest dobrze”, inni że „średnio”, jeszcze inni – „źle”. Przeważają głosy że „jest dobrze” – to ważne. Nasza branża kamieniarska nie wykształciła instytucji, która by przygotowywała i na bieżąco analizowała dane z naszego rynku. Dopiero pod koniec przyszłego roku GUS ogłosi dane i okaże jak było w rzeczywistości. Ale wtedy (jeżeli jednak nie jest aż tak dobrze jak nam się wydaje) dla niektórych może będzie już za późno… Narazie wydaje się, że polskie kamieniarstwo nadal zmniejsza dystans dzielący je od Zachodu. A dzieje się tak przy jego pomocy. Większość inwestycji obecnie podejmowanych przez firmy z branży uzależniona jest od funduszy unijnych. Wielu kamieniarzy skarży się jednak na problemy z uzyskaniem dofinansowania. Jako przyczyny porażki wskazywanych jest bardzo wiele czynników, nieoficjalnie – z korupcyjnym włącznie. W artykule Bogdana Lewickiego „Bieg z przeszkodami” przedstawiliśmy przykłady tych, którym się udało. Warto prześledzić ich drogę, posłuchać rad, wyciągnąć wnioski i… aplikować. Zapraszamy do lektury!

Representative in Brazil and Germany:

About: nowy Kamieniarz magazine is a platform of contacts with Polish stone industry. High level of journalism and a great collection of the latest business offers receives general recognition of our readers in more than 5000 stone works. We participate in the biggest branch fairs of the world every year. The list of our official foreign representatives:

Peter Becker, Lives half of the year in Berlin and in Brasilia, has recently started a global and online stone-magazine www.BusinessStone.com, E-mail: peter@businessstone.com or pebecker@snafu.de Tel: +49 / (0)30 / 2167944

Representative in China: Sheng Ya Tai (Xiamen) Business Show & Consult Co., China Publisher of Yellow Pages and www.stonebtb.com Tel: +86-592-5588644 Fax: +86-592-5588649 E-mail: service@stonebtb.com

Representative in Italy: Marco Selmo SKI&VAK Presshouse SC „nowy Kamieniarz” Magazine Italian Advertising Representative Tel./Fax: +39 045 6888510 - mob.: +39 335 5786001 www.nowykamieniarz.pl

Representative in Ukraine and Russia: Oleg Majewski Editor in Chief KAMIHb MAGAZINE Tel./Fax: +38 044 567 2897 mob.: +38 050 668 8815 o.majewski@kamien.com.ua

nK 41 | 5/2009

FAVORITA ..........................................................61 FINNSTONE..................................................... 125 FRACCAROLI & BALZAN ................................ 105 GESTRA ...........................................................129 GIRASOLE .......................................................127 GLOBGRANIT.............................................. 52, 53 GMM .................................................................85 GRANEX GOCH ..................................................39 GRANIT DULNIAK............................................8, 9 GRANIT STRZEGOM S.A......................................4 GRANIT WORLD ................................................35 GRANITUS .........................................................69 GRANITY BŁYSKAL ...........................................65 GRANMAR KRAKÓW ......................................130 GRANSTONE......................................................29 GRAWIS.............................................................43 GREIN ................................................................45 GRZĘDA ...........................................................136 INBRA ................................................................31 INDIAMPOL ...............................................INSERT INGEMAR GROUP........................................... 140 INTERSTONE......................................................11 ITALDIAMANT POLAND H.E.D........................115 JP GRANIT .........................................................47 JTS-DIAMOND ................................................. 90

JUMIZ ..............................................................135 K&K AUTOMATIC MACHINES .........................131 KAMSKAL..........................................................73 KLUCZBUD ......................................................136 KRYZBYT .........................................................133 LAUDA METALPLAST .......................................16 LÖFFLER ..........................................................103 M.E.J.A. BUGANIUK ..........................................15 M+Q .................................................SKRZYDŁO I MARIO .................................................................5 MARMI ..............................................................49 MARMO MECCANICA S.P.A. ...........................130 MARMURY JACEK ŁATA ...................................51 MC DIAM...........................................................89 MEC ................................................................ 105 MINERALS MINING GROUP ..............................37 MONOLIT...........................................................75 MONUMENT......................................................10 MOSIĄDZ PPHU.................................................24 OCEAN STONE .................................................128 OPAL.............................................................. 18 A OZON ...............................................................136 P&S GRANIT ......................................................63 PIASKOWIEC .....................................................55 PIASMAR.........................................................136

PROMASZ..........................................................91 PRUSSIANI.........................................................95 R.E.D. GRANITI POLAND ...................................33 RAVELLI.............................................................97 REX GRANIT ......................................................17 RODLEW..........................................................134 RR GRANITY ....................................................139 SILKAM .............................................................27 SKALEŃ ............................................................ 77 STONE BTB ......................................................118 STONE CONNECTION.........................SKRZYDŁO I STONEBROKERS ..............................................138 SYNTECH .........................................105, 111, 132 TARGI MARMOMACC WERONA .....................121 TARGI STONE POZNAŃ....................................123 TENAX .............................................................111 TEPARK ............................................................136 TERZAGO MACCHINE ......................................101 THIBAUT ..........................................................131 TOP ....................................................................18 TOPAZ..............................................................137 WAR-MECHAN............................................... 100 WARSOB .........................................................132 WEHA POLSKA .........................................INSERT WIDUTO ........................................................... 25 WRIMAR .......................................................... 57 www.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM UM (2), SŁAWOMIR MAZUREK, ARCHIWUM M+Q POLSKA, S. DEMAILLY/ PERRAUDIN ARCHITECTES FOT NA OKŁADCE: ARCHIWUM DIAMANT BOART

ALFABETYCZNY INDEKS REKLAMODAWCÓW / ADVERTISEMENT INDEX AA STONE........................................................126 ABRA MARMI..................................................107 ADRIA ..................................................................2 ALINA ..............................................................135 ALV GRANIT ................................................... 125 ART FOLL.........................................................137 ARTSTONE W-WA.............................................56 ATRIUM CZECH .............................................. 109 AVA..................................................................129 BELTRAMI ................................................ 38, 106 BINGER ..............................................................79 CAGGIATI.........................................................1, 3 CARO ...............................................................6, 7 CHINESE STONE ..............................................128 CHIN-KA..........................................................119 COMPAC ..........................................................127 DEKS ................................................................134 DENVER .............................................................87 DIABÜ ..............................................................133 DIAMANT AS...........................................113, 132 DIPLOMAT .........................................................16 EDAN ...............................................................137 EGA....................................................................59 EKO PERFECT.....................................................81 ELMAR SERWIS...............................................117 EURO-GRANIT GORZÓW WLKP. .....................126

SPISREDAKCJI TREŚCI OD

LIST OF CONTENTS

tone masons still constitute a small group on the lists of beneficiary companies receiving EU co-financing. However, those who have taken the risk, usually do not regret even if the situation was troublesome for them. They have gained several thousand and some even several million PLN. This seems too much to simply let it go.

Bieg z przeszkodami - s. 26

n the last issue the geology of deposits, technology and the history of output of original Nero Impala were presented. This time, we want to bring the readers closer to individual excavations and the obtained material. We hope that such a detailed description of Impala deposits will allow our readers to do more conscious shopping of this still remaining the most popular stone on our market.

Prawdziwa Impala część 2. - s. 66

o reach climate targets set by the international community, a drastic reduction of CO2 emission, one of the main greenhouse gases, must take place. Huge amounts of the gas are released to the atmosphere during the production of materials, construction works and the everyday exploitation of buildings. The natural stone may play a significant role in the reduction of CO2 emission from the building sector.

Kamień na ratunek klimatu? - s. 78

FOT: ARCHIWUM UM (2), SŁAWOMIR MAZUREK, ARCHIWUM M+Q POLSKA, S. DEMAILLY/ PERRAUDIN ARCHITECTES FOT. NA OKŁADCE: ARCHIWUM DIAMANT BOART

Z KRAJU Nowinki z rynku inwestycyjnego............................14 Nowinki z rynku kamieniarskiego...........................18 Bieg z przeszkodami - fundusze UE ..........................26 Oryginalność - zastosowanie formy rzeźbiarskiej ...70 ZE ŚWIATA Nowinki ze świata.....................................................22 Włosi zaprezentują swój kamień ............................32 Każdy ma własną górę do przekucia ......................34 Spacer po Amsterdamie...........................................40 ARCHITEKTURA Nowinki ze świata architektury ...............................23 Kamień na ratunek klimatu?......................................78 Od wizualizacji do projektu. Kładki Krakowa .........82 www.RynekKamienia.pl

y osiągnąć klimatyczne cele wyznaczone przez społeczność międzynarodową, musi nastąpić drastyczne ograniczenie emisji CO2, jednego z głównych gazów cieplarnianych. Duże jego ilości są uwalniane do atmosfery podczas produkcji materiałów, prac budowlanych i codziennej eksploatacji budynków. Kamień naturalny może odegrać ważną rolę w ograniczeniu emisji CO2 z sektora budowlanego.

K Public relations - s. 86

t seems that almost every type of stone is suitable for use as facing as well as decorative and functional elements in the inside of buildings. It might be, however, difficult to live in a house with a sandstone floor as, being a soft rock, it would be worn away during walking. That would bring serious problems with keeping the house clean where a layer of dust and sand is always present. Sławomir Mazurek writes about stone application within the interior.

poprzednim numerze przestawiliśmy Państwu geologię złóż, technologię i historię wydobycia oryginalnej Nero Impali. Tym razem chcielibyśmy przedstawić poszczególne wyrobiska i pozyskiwany z nich materiał. Mamy nadzieję, że tak szczegółowy opis złóż impali pozwoli naszym czytelnikom na bardziej świadome zakupy, tego nadal najpopularniejszego na naszym rynku kamienia.

f it wants to consider itself as well managed, each and every company should remember about marketing in its activity. The marketing should be viewed as a philosophy influencing every business decision. One of the basic marketing tools to be easily reached by an entrepreneur are actions taken within public relations, i.e. the shaping of internal and external relations of the company.

a listach beneficjentów przedsiębiorstw otrzymujących dofinansowanie z unijnej kasy kamieniarze wciąż stanowią nieliczną grupę. Jednak ci, którzy zaryzykowali, z reguły nie żałują, nawet jeśli stracili dużo nerwów. Zyskali wszak po kilkaset tysięcy, a nawet po kilka milionów złotych. Na takie pieniądze nie można już beztrosko machnąć ręką.

Kamień we wnętrzach - s. 92

SŁOWNIK GEOLOGICZNY TECHNOLOGIE STeGoS - Che - Chr - Chondryty ..............................48 Montaż kamienia we wnętrzach ............................92 Gładka czy szorstka. Fakturowanie powierzchni .....98 KAMIEŃ NATURALNY Piaskowiec z Radkowa .............................................50 PRODUCENCI Czytasz - więcej wiesz! Mamy się świetnie - PROMASZ ............................104 Kamieniarska bibliografia......................................54 Nowa odsłona firmy WEHA...................................108 Trudne dzieciństwo ..................................................62 Koordynator narzędzi w przestrzeni Czarna jak Afryka. Impala cz. 2................................66 - POLKOM KIMLA ...................................................112 Linia rozcinająca od PEDRINI..................................116 WYWIAD Swoista synergia kamienia ......................................74 FELIETON Jeśli nie wiadomo o co chodzi, FIRMA chodzi o... bejmy!....................................................118 Public relations. Kamień milowy firmy ..................86 Kamieniarz„ceni” jakość.........................................120 Fotocuda..................................................................122 5/2009 | nK 41

HURTOWNIE NAGROBKÓW

RYNEK BUDOWLANY

Łódź Powstanie sala koncertowa

koło 50 mln zł kosztować będą dwie wielkie inwestycje, do których przygotowuje się opolski Ratusz. W przyszłym roku rozpocznie się przebudowa stadionu piłkarskiego przy ul. Oleskiej i budowa hali wystawienniczo-targowej przy ul. Wrocławskiej. Już wiadomo, jak obiekty będą wyglądać. Przygotowano wizualizację hali wystawienniczo-targowej, która ma być gotowa w przyszłym roku. Hala przy ul. Wrocławskiej będzie kosztować 30 mln zł. Ratusz może liczyć na 12 mln zł dofinansowania z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego. Budowa hali ma ruszyć w przyszłym roku, a zakończyć się w 2012. Również w przyszłym roku rozpocznie się przebudowa stadionu piłkarskiego. Powstanie tam trybuna na 4 tys. miejsc, ale nie tylko. Rozbudowane zostanie także zaplecze, powstanie też zupełnie nowy pawilon klubowy. W nim przygotowane zostaną komfortowe pomieszczenia dla VIP-ów i sponsorów, którzy będą mogli w doskonałych warunkach oglądać piłkarskie mecze, nawet przy zamówionym kateringu. W Wieloletnim Planie Inwestycyjnym Opola na ten cel zapisano 15 mln zł. Ile tak naprawdę inwestycja ma kosztować, jeszcze nie wiadomo. Przebudowa stadionu ma się rozpocząć w 2010 roku, a zakończyć w 2011. Źródło: Gazeta Wyborcza Opole

Projekt sali koncertowej Akademii Muzycznej w Łodzi przeleżał w szufladzie pięć lat

Konkurs na projekt odbudowy zachodniego skrzydła rynku w Bydgoszczy wygrała młoda pracownia GM Architekci 14

nK 41 | 5/2009

Bydgoszcz Wybudują ratusz

udynek ze szkła, stali i szlachetnego kamienia z dominującą, przeszkloną salą obrad. Przed nią podziemne wejście do muzeum, a na Rynku - estetyczne lodowisko. To zwycięski projekt młodego biura architektonicznego GM Architekci w konkursie na odbudowę zachodniej pierzei bydgoskiego rynku. W skład jury pod przewodnictwem prof. Konrada Kucza-Kuczyńskiego weszło 11 osób. Nad wyborem najlepszej spośród 52 nadesłanych prac obradowano trzy dni. Jury przyznało trzy nagrody i trzy wyróżnienia. GM Architekci wygrali 200 tys. zł. Podział elewacji na pięć części nawiązuje do przedwojennego układu kamienic. W miejscu dawnego kościoła pojezuickiego mieści się przeszklona na całej powierzchni sala obrad na 350 osób. Na jej dachu - taras widokowy dostępny dla wszystkich. Pod nią - w fundamentach świątyni - muzeum. W środkowej części Rynku architekci wydzielili kwadrat. Zimą ma być tu lodowisko. Latem - cienkie lustro wody. W płycie rynku umieścili chaotycznie rozrzucone lampy, co z góry wygląda jak luźno puszczone bierki. Mają one symbolizować pomordowanych przez hitlerowców. Ratusz zapowiada, że praca GM Architekci będzie realizowana. Źródło: Gazeta Wyborcza Bydgoszcz

głoszono przetarg na budowę nowego gmachu sali koncertowej łódzkiej Akademii Muzycznej, której projekt czekał w szufladzie na realizację cztery lata. Inwestycja ma być duża. Przewiduje się, że pochłonie około 5 mln euro, dlatego też zgodnie z unijnymi wymogami przetarg ogłoszono w całej Unii Europejskiej. Projekt ma duże znaczenie dla uczelni i miasta. Wraz z nowym budynkiem dydaktycznym Filmówki został rekomendowany przez ministra kultury w ramach pakietu „Infrastruktura szkolnictwa artystycznego”, z którego otrzyma dofinansowanie. Konkurs na koncepcję architektoniczną rozstrzygnięto w 2005 roku. Wygrało łódzkie biuro architektoniczne NOW z projektem autorstwa Włodzimierza Nowakowskiego. Zwycięska propozycja to architektura bez fajerwerków, prosta i skromna. Bryła pokryta jasnym kamieniem składa się z wielu jednolitych powierzchni, które przełamują rozliczne przeszklenia. Największe z nich znajduje się w frontalnej części budynku. Foyer połączone z szatnią i bufetem dla gości to duża otwarta przestrzeń - przeszklenia na suficie oraz na całej długości ściany nie tylko wprowadzają do wnętrza dużo naturalnego światła, ale nadają bryle lekkości. Budynek ma mieć powierzchnię 4,3 tys. mkw., z czego większość miejsca zajmie sala koncertowa z widownią dla 250 osób oraz sceną, która pomieści 80 muzyków i drugie tyle chórzystów. Sala ma być przystosowana do dużych koncertów symfonicznych i spektakli operowych oraz występów studentów wydziału wokalnoaktorskiego. W gmachu znajdować się będą również sale prób, garderoby, studia nagrań i reżyserii dźwiękowej przygotowane do transmisji internetowej, gabinety muzykoterapii, pomieszczenia dydaktyczne i socjalne oraz magazyny na instrumenty. Projekt obejmuje także zagospodarowanie terenu wokół budynku - powstanie parking, skwer oraz elementy małej architektury. Sala koncertowa łódzkiej Akademii Muzycznej stanie na działce o powierzchni 6 tys. mkw. przy skrzyżowaniu ul. Żubardzkiej i al. Włókniarzy. Nowy gmach zostanie połączony z akademikiem uczelni, który znajduje się w tym miejscu. Wyniki przetargu na budowę budynku będą znane we wrześniu. Wykonawca będzie miał dwa lata na zrealizowanie projektu. Źródło: Bryła.pl

Katowice Biurowiec z kamienia i szkła

ozpoczyna się budowa biurowca Brynów Center I. Surowy czterokondygnacyjny budynek stanie na pustej działce przy ulicy Gawronów w Katowicach. Tę inwestycję katowicki Holdimex, deweloper odpowiedzialny także za powstanie części Ptasiego Osiedla, planował od dawna. Miały powstać dwa biurowce www.RynekKamienia.pl

FOT. MATERIAŁY INWESTORÓW

Hala targowa w Opolu kosztować będzie ok. 30 mln zł, część pieniędzy pochodzić będzie z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego

Opole Hala targowa z funduszy UE

HURTOWA SPRZEDAŻ NAGROBKÓW Z CHIN I INDII PŁYT GRANITOWYCH POLEROWANYCH

Produkcja: › nagrobków - 30 rodzajów granitu › parapetów › tablic napisowych › piaskowanie liter › wizerunki, portrety › elementy budowlane

MEJA BUGANIUK FIRMA KAMIENIARSKA 57-200 Ząbkowice Śląskie, ul. Cukrownicza 1r tel.: 074 8157 857, 0605 638 323, fax: 074 8100 354 e-mail: meja.buganiuk@neostrada.pl, www.mejabuganiuk.pl

Źródło: Gazeta Wyborcza Katowice

Poznań Nowe hotele na Euro

F Poznański hotel Mercure doczeka się konkurencji w sąsiedztwie

irma deweloperska Wechta postawi czterogwiazdkowy hotel na niezabudowanej działce przy rogu ulic Roosevelta i Słowackiego. Przy narożniku ul. Bukowskiej i Roosevelta stoi pięciogwiazdkowy Sheraton, a za Kaponierą znaj-

duje się czterogwiazdkowy Mercure. Również na niezabudowanej od lat działce pomiędzy ulicami Słowackiego, Roosevelta i Dąbrowskiego powstanie kolejny hotel. Działka od lat należy do firmy deweloperskiej Wechta. W tej chwili na ogrodzonym placu znajduje się parking strzeżony, a obok niego kilka tygodni temu wyrosła budka z fast foodami. Do czasu. Budynek będzie sięgał wysokości hotelu Mercure i stojącego obok niego biurowca Globis. Nowy hotel ruszy prawdopodobnie jeszcze przed Euro 2012. Jak twierdzi przedstawiciel dewelopera, firma ma gotowy projekt. Wykonawcą robót, zaplanowanych na 18 miesięcy, będzie Wechta. Zarządzaniem budynkiem, który pomieści 244 pokoje, zajmie się jedna z sieci hotelowych. Trwają negocjacje z trzema zainteresowanymi operatorami. Nowy hotel ma mieć czterogwiazdkowy standard. To nie koniec hotelowych nowości w Poznaniu. Grupa prywatnych właścicieli chce stworzyć w jednej z kamienic przy pl. Kolegiackim ekskluzywny hotel na 30 pokoi. Jego stylistyka ma nawiązywać do pierwszej połowy XIX w. Inwestycja ma być gotowa w drugiej połowie przyszłego roku. I jeszcze jedna ciekawostka. Firma Woseba, znana z produkcji kawy, dostała od Urzędu Miasta decyzję o warunkach zabudowy dla czterogwiazdkowego hotelu Brovaria, który miałby stanąć przy al. Marcinkowskiego. Inwestor stara się aktualnie o wydanie pozwolenia na budowę. Źródło: Gazeta Wyborcza Poznań

ZASTOSOWANIE W KAMIENIARSTWIE • polerowanie i szlifowanie • praca w zapyleniu • malowanie, lakierowanie • uciążliwe zapachy • kontakt z alergenami

ZALETY: • znikomy opór przy oddychaniu, dzięki ogromnej powierzchni filtrującej • bardzo tanie wymienne filtry w połączeniu z ich długą żywotnością czynią maskę najtańszą w użyciu DLA WSZYSTKICH, KTÓRZY • idealnie dopasowuje się do MYŚLĄ O WYGODZIE, twarzy A PRZEDEWSZYSTKIM • lekkie i wytrzymałe tworzywo O BEZPIECZEŃSTWIE • żadna inna półmaska nie daje takiego komfortu użytkownikowi

nK 41 | 5/2009

www.RynekKamienia.pl

FOT. MATERIAŁY INWESTORÓW,

Elewację nowego katowickiego biurowca pokryje kamienna okładzina w dwóch kolorach

jeden przy wjeździe na osiedle przy ulicy Gawronów, drugi nieco głębiej. Dwa lata temu firma przystąpiła do załatwiania formalności związanych z budową pierwszego - Brynów Center I. W wyniku negocjacji z mieszkańcami pobliskiego osiedla firma zgodziła się nie budować dodatkowej drogi i przeznaczyć część budynku na działalność usługową, sklepy i kawiarnie. Nie ma na razie konkretów dotyczących drugiej z zaplanowanych inwestycji - Brynów Center II. Brynów Center I zaprojektowała katowicka pracownia Atelier PS Mirosława Polaka i Marka Skwary. Budynek będzie miał cztery kondygnacje nadziemne i dwie podziemne przeznaczone na parkingi. Na każdym piętrze do zapełnienia jest około 2 tys. mkw. powierzchni biurowej o najwyższym standardzie. Ściany pokryje kamienna okładzina, w części surowa i szara, w części gładka i czarna. Wnętrze też ma być surowe, prawie industrialne, z dużą ilością szkła i metalu. Budynek ma być gotowy najpóźniej do czerwca 2011 roku.

(1) A. SOBCZAK (1)

BLOKI

RYNEK BUDOWLANY

WYDARZENIA Z KRAJU

Rozwoju Przemysłu 100 proc. akcji w firmie Celma Tools. Na początku lipca Complex podpisał z Agencją Rozwoju Przemysłu warunkową umowę kupna 80 proc. w kapitale zakładowym spółki Elektromaszynowe-Elektronarzędzia Celma SA za 2,54 mln zł oraz 100 proc. spółki Celma Tools za 3,66 mln zł. Warunkiem dopełnienia umowy było uzyskanie uchwały wal-

nego zgromadzenia ARP, wyrażającego zgodę na zbycie akcji w spółkach. 20 lipca warunek ten został spełniony. Produkcja elektronarzędzi pod marką Celma w Goleszowie koło Cieszyna istnieje na polskim rynku od końca lat pięćdziesiątych. Spółka handlowa Celma Tools SA została powołana w 2001 roku przez Agencję Rozwoju Przemysłu. Głównym zadaniem firmy było kontynuowanie produkcji i sprzedaży elektronarzędzi.

standardów jakości. Procedura certyfikacyjna potwierdziła, iż funkcjonujący w firmie system zarządzania jakością, procesy i dokumentacja są zgodne z międzynarodowymi standardami, a firma systematycznie je doskonali. Norma ISO 9001 to standard akceptowany i rozpoznawany na całym świecie. Ukierunkowana jest na zrozumienie i spełnienie potrzeb i wymagań klienta, przyjęcie podejścia procesowego, dostarczanie wyników skuteczności procesów oraz ich ciągłe doskonalenie, w oparciu o obiektywne pomiary. Certyfikat ważny jest przez okres trzech lat.

Dwie kopalnie kamienia wystawione na sprzedaż

prywatne ręce skarb państwa przekaże kopalnię dolomitu w Chrzanowie oraz kopalnię piaskowca kwarcytowego w Zagórzu. Na 10 września wyznaczono termin sprzedaży akcji. Pierwszą z wystawionych pod młotek spółek jest Kopalnia i Prażalnia Dolomitu Żelatowa z Chrzanowa, która zajmuje się wydobyciem i przero-

Standardy ISO w firmie Granit Dulniak

Zaprojektuj pomnik dla lwowskich profesorów

ystem zarządzania jakością w zakładzie kamieniarskim Granit Dulniak z Lublina jest zgodny z normą ISO 9001:2008 - potwierdziła jednostka certyfikująca ISOQAR. Od 9 lipca firma Granit Dulniak, zajmująca się produkcją i sprzedażą wyrobów z kamienia naturalnego, może posługiwać się

Kopalnia Bukowa Góra w Zagórzu k. Kielc. Cena wywoławcza wynosi prawie 18 mln zł

FOT: ARCHIWUM KOPALNI BUKOWA GÓRA

Certyfikat jakości ISO przyznany firmie Granit Dulniak certyfikatem jakości ISO 9001:2008. - Certyfikacja systemu zarządzania jakością to dla nas zobowiązanie do ciągłego doskonalenia poziomu obsługi naszych klientów i coraz pełniejszego zaspokajania ich potrzeb - mówi Michał Dulniak. - Podnosi prestiż i renomę naszej firmy, a dla klienta jest potwierdzeniem stosowania wysokich Więcej na www.RynekKamienia.pl

ponad 3 mln zł, co stanowi 10 proc. ceny wywoławczej. Sprywatyzowana zostanie także Kopalnia i Zakład Wzbogacania Kwarcytu Bukowa Góra z Zagórza, który prowadzi wydobycie i przeróbkę dolnodewońskiego piaskowca kwarcytowego. Na jego bazie produkuje się kwarcyt przemysłowy, kruszywa drogowe i elementy małej architektury. Wysokość wadium uprawniającego do udziału w tej licytacji określono na poziomie niemal 1,8 mln zł. Aukcji podlegać będą akcje zwykle imienne serii: ,,A” i „B” w liczbie 642 550 dla jednego nabywcy, o wartości nominalnej 10 złotych każda, stanowiących 90,25 proc kapitału zakładowego spółki. Cena wywoławcza pakietu 642 550 akcji wynosi prawie 18 mln zł. Cena wywoławcza za jedną akcję - 28 zł. Minimalną wartość postąpienia za cały pakiet 642 550 akcji określa się na 180 tys. zł. Zgłoszenie wzięcia udziału w aukcji inwestorzy mogą składać do 7 września. Szczegółowe informacje dostępne są na stronie Ministerstwa Skarbu Państwa.

bem dolomitu. Zasobność należących do niej złóż dolomitów i wapieni przy obecnym poziomie wydobycia szacowana jest na około 20 lat. Przedmiotem aukcji są akcje zwykłe imienne serii A w liczbie 867 tys. dla jednego nabywcy, o wartości nominalnej 10 złotych każda, stanowiące 85 proc. kapitału zakładowego spółki. Cena wywoławcza pakietu 867 tys. akcji wynosi ponad 32 mln zł. Cena wywoławcza za jedną akcję – 37 zł. Minimalną wartość postąpienia za cały pakiet 867 tys. akcji określa się na 300 tys. zł. Przystępując do licytacji tej spółki należy wnieść wadium w wysokości

onkurs na projekt pomnika upamiętniającego zamordowanych profesorów Uniwersytetu Lwowskiego głoszono wczoraj we Wrocławiu. Prace konkursowe należy składać do 30 września 2009 roku. Konkurs ma charakter otwarty, a w samym projekcie jest niewiele ograniczeń. Pomnik musi być wykonany z trwałych materiałów: brązu, granitu lub innego kamienia naturalnego. Konkurs został równocześnie ogłoszony we Wrocławiu i we Lwowie. Jego rozstrzygnięcie zaplanowano na 15 października. Pomnik ma zostać odsłonięty w trzecim kwartale 2010 r. w 69 rocznicę śmierci profesorów na lwowskich Wzgórzach Wuleckich. W skład sądu konkursowego wchodzą: prof. Tadeusz Luty, były rektor Politechniki Wrocławskiej, dr Adolf Juzwenko, dyrektor Ossolineum, prof. Jurij Bobalo, rektor Politechniki Lwowskiej, prof. Jarosław Hrycak, historyk z Uniwersytetu Lwowskiego. Projekt finansowany będzie z dwóch źródeł, budżetu Wrocławia i zbiórek publicznych. W budżecie miasta przewidziano na ten cel 900 tys. zł. Zbiórki publiczne przeprowadzone zostaną natomiast w Polsce i na Ukrainie. Obecnie na Wzgórzach Wuleckich znajduje się krzyż upamiętniający ofiary zbrodni, do której doszło 4 lipca 5/2009 | nK 41

W tej dziedzinie . wielu uwaza nas . za najwyzszej klasy specjalistรณw

Dostarczamy Wam przygotowane przez nas, REX GRANIT, , . duze slaby szerokosci od 6 do 10 mm, obustronnie obro. bione, o najwyz, szych wartosciach estetycznych.

King Size Plate

www.rexgranit.de

Maksymalna wielkosc: 180 x 300 cm. ห Ciecie na wymiar. . Mozliwe wzmocnienie , plyty. Przygotowujemy ozdobne elementy kamienne przy pomocy maszyn water jet.

Der Krรถnungsstoff

Artystyczne oswajanie granitu

akończył się plener rzeźbiarski w Strzegomiu. Artyści tworzyli kamienne dzieła i walczyli ze stereotypami. Plener rozpoczął się 3 sierpnia. Pomysłodawcą i organizatorem jest Stowarzyszenie Kamieniarzy Ziemi Strzegomskiej przy wsparciu Urzędu Miejskiego w Strzegomiu. Jednym z założeń pleneru jest promocja granitu i przełamywanie schematycznego myślenia. - Chcemy pokazać, że nie tworzy się tu wyłącznie kostki brukowej czy płyt nagrobkowych. Granit tutaj jest najwyższej klasy światowej. Strzegom to idealne miejsce na takie wydarzenie, lepszego nie mogę sobie wyobrazić. Jeżeli chodzi o pleneruy granitowe, to nie ma wręcz w naszym kraju miejsca o większym prestiżu – powiedział Adam Wyspiański, komisarz pleneru, znany m.in. z wykonania Iglicy na placu Solnym we Wrocławiu. Jak przyznają sami artyści, granit jest materiałem rzeźbiarskim rzadko używanym. - W swojej karierze przerzuciliśmy już tony różnego materiału. Granit nie jest przez nas często używany, mamy więc możliwość próbo-

wania czegoś dla nas nowego - mówi Stanisław Cukier, jeden z uczestników pleneru. Jego prace można oglądać w zbiorach m.in. Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Narodowego w Warszawie oraz British Museum

Plener w Strzegomiu pozwala nam na stworzenie rzeźb monumentalnych w Londynie. Bronisław Krzysztof wystawiający swoje dzieła we Francji, Niemczech, Anglii oraz wielu galeriach polskich, dodaje: - Prywatnie nie byłoby możliwości stworzenia czegoś na taką skalę. Plener w Strzegomiu pozwala nam na stworzenie rzeźb wręcz

monumentalnych. Wśród uczestników pleneru są także: Andrzej Renes, znany m.in. z pomników prymasa Wyszyńskiego oraz prezydenta Starzyńskiego w Warszawie, a także statuetek telewizyjnych Wiktorów, Ryszard Zarycki - artysta słynący z rzeźbienia w lodzie, Marcin Łuczkowski - współtwórca wrocławskich krasnali oraz artysta plastyk Jan Zamorski - znany z wystaw w m.in. Muzeum Miejskim Wrocławia. Kamienne rzeźby powstają w kilku strzegomskich zakładach kamieniarskich: w firmie Zenona Kiszkiela, w Skamecie Andrzeja Cybucha, w Piramidzie Bogusława Solimy oraz w zakładach Ryszarda Golińskiego i Tadeusza Kalicińskiego. Plener trwał do 29 sierpnia. Efekty pracy rzeźbiarzy będą wystawione na strzegomskim rynku. A w przyszłym roku, jak zadeklarował komisarz pleneru, być może impreza nabierze wymiaru międzynarodowego.

Celma Tools zmienia właściciela

rupa kapitałowa Complex za 3,6 mln złotych kupiła od Agencji

Najwyższej jakości narzędzia diamentowe

TOP DIAMOND TOOLS Mirosław Czemierowski 21-500 Biała Podlaska, ul. Kolejowa 5 tel. 083 343 55 48, 0507 114 443

nK 41 | 5/2009

Realizujemy zamówienia wysyłkowe Dostawa w cenie Zapraszamy do współpracy Więcej na www.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM UM STRZEGOM

WYDARZENIA Z KRAJU

Osiem kilo kokainy w kamieniarskim wiertle

elnicy z warszawskiego Okęcia udaremnili przemyt kokainy o czarnorynkowej wartości ponad 3 milionów zł. Narkotyki szmuglowano w kamieniarskim wiertle. Przesyłkę zadeklarowaną jako upominek nadano w Urugwaju. Dla zmylenia celników paczka, zanim trafiła do Polski, krążyła po wielu krajach Ameryki Południowej i Północnej oraz Europy. Kokainę, 8,2 kilograma, ukryto wewnątrz metalowego cylindra. Przesyłka miała

Pierwszy milion… i nagrobek trzeba ukraść

eralnie rozpoczęli swój nowy biznes w branży kamienia dwaj głogowianie. Aby zrealizować pierwsze zlecenie, ukradli materiał z cmentarza i firmy kamieniarskiej. Dwaj mieszkańcy Głogowa w wieku 24 i 25 lat chcieli rozkręcić własny biznes. Ponieważ jeden z nich miał już doświadczenie i praktykę w branży kamieniarskiej, postanowili zająć się wykonywaniem nagrobków. Gdy okazało się, że ilość materiału zakupionego na wykonanie pierwszego zlecenie jest niewystarczająca, postawili zdobyć go w inny sposób. Jak informuje Bogdan Kaleta, oficer prasowy KPP w Głogowie, na początku lipca mężczyźni skradli kilka płyt granitowych z terenu zakładu kamieniarskiego. Ponieważ dalej brakowało im materiału, jeden z mężczyzn udał się na teren cmentarza miejskiego i tam z jednego z nagrobków zabrał potrzebny mu granitowy element. O kradzieży poszkodowani poinformowali policję. Po kilku dniach głogowscy funkcjonariusze zatrzymali dwóch podejrzanych oraz odzyskali skradzione rzeczy. W czasie przeszukania policjanci odnaleźli też granitowy wazon, jak się okazało skradziony dwa miesiące wcześniej z tego samego nagrobka. Obydwaj mężczyźni przyznali się do przedstawionych zarzutów. Za ograbienie miejsca pochówku i kradzież grozi sprawcom kara pozbawienia wolności do 8 lat.

We wrześniu święto granitu i kongres kamieniarski

Kokainę, 8,2 kilograma, ukryto wewnątrz kamieniarskiego wiertła trafić do mieszkańca województwa mazowieckiego. - Wartość rynkową ujawnionych narkotyków oszacowano na kwotę 1,23 mln zł, natomiast wartość czarnorynkową na ponad 3 mln zł. Z takiej ilości czystego narkotyku dealerzy mogliby sporządzić około 30 tys. działek – poinformował Witold Lisicki, rzecznik prasowy Służby Celnej. Sprawę przekazano do Centralnego Biura Śledczego. Funkcjonariusze CBŚ już zatrzymali pięciu mężczyzn w wieku od 30 do 60 lat, mieszkańców województwa mazowieckiego. 20

nK 41 | 5/2009

estyn Kamienia, corocznie organizowana impreza w Strzegomiu, w tym roku po raz pierwszy o zasięgu ogólnopolskim. Festyn, czyli święto kamieniarzy i promocja strzegomskiego granitu ma już sześcioletnią tradycję. W tym roku zmienia swoją nazwę i zasięg, wychodząc poza ramy lokalnego rynku. Równolegle w Szklarskiej Porębie odbędzie się kongres kamieniarski. Podczas festynu swoje wyroby z kamienia będą prezentowały firmy z całej Polski. Nastąpi odsłonięcie dziewięciu granitowych rzeźb, stworzonych przez wybitnych artystów w ramach pleneru rzeźbiarskiego. W programie przewidziano także praktyczny pokaz obróbki kamienia, a dla branżystów biesiadę piwną. Tradycyjnie rozstrzygnięty zostanie konkurs fotograficzny na najlepsze zdjęcia z granitem

w temacie, rozegrany zostanie Turniej Piłkarski Firm Kamieniarskich oraz zawody w siłowaniu na rękę o tytuł najsilniejszego strzegomianina. Na koniec dwudniowej imprezy zagra zespół Farben Lehre. Impreza odbędzie się podczas drugiego weekendu wrześniowego (12-13) na dolnej płycie Ośrodka Sportu i Rekreacji w Strzegomiu. Organizują ją: Stowarzyszenie Kamieniarzy Ziemi Strzegomskiej i Urząd Miejski w Strzegomiu, przy współpracy Związku Pracodawców Branży Kamieniarskiej. Festyn wpisany jest w ramy, organizowanego przez ZPBK w Szklarskiej Porębie, kongresu kamieniarskiego, który zaplanowano od 11 do 13 września.

Dni otwarte w hurtowniach Interstone

września w Mszczonowie i 19 września w Chrzanowie i Poznaniu odbędą się dni otwarte w hurtowniach należących do Interstone. Tradycyjnie firma przygotowała dla swoich gości prezentację nowości ze swojej oferty, promocje, poczęstunek i inne atrakcje. Wśród nowości znajdą

się m.in. Bianco Dolomiti, Nero Grapi i różowy onyks. – Chcielibyśmy ugościć jak największą liczbę naszych klientów, a przyjazd w szczycie sezonu do Mszczonowa dla wielu z nich jest kłopotliwy. Stąd pomysł, by dni otwarte odbyły się we wszystkich naszych magazynach – mówi Tadeusz Wysocki, współwłaściciel firmy.

Magna organizuje dni otwarte

iemiecki producent kamienia firma Magna, sprzedająca swoje wyroby również w Polsce, organizuje dzień otwartych drzwi. Impreza odbędzie się 5 września w siedzibie firmy w Loitsche koło Magdeburga.

W jej trakcie, poza poczęstunkiem i innymi atrakcjami, można będzie również dokonać zakupów w promocyjnych cenach. Chętni do udziału w imprezie proszeni są o kontakt z przedstawicielem firmy na Polskę, panią Bernadettą Kreuz (telefon 604 442 475).

Więcej na www.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM SŁUŻBY CELNEJ

1941 r. Niemieccy żołnierze i Ukraińcy aresztowali, a następnie rozstrzelali profesorów lwowskich uczelni i ich rodziny. W grupie zamordowanych 45 osób był m.in. Kazimierz Bartel, kierownik Katedry Geometrii Wykreślnej Politechniki Lwowskiej, pięciokrotny premier rządu RP i Tadeusz Boy-Żeleński, jeden z najznakomitszych pisarzy polskich XX wieku. Szczegółowy regulamin konkursu można znaleźć na stronie: Wroclaw.pl.

poleca portal internetowy

Codziennie nowa porcja informacji

NOWINKI KAMIENIARSKIE ZE ŚWIATA PRZYGOTOWAŁ PETER BECKER (BUSINESSSTONE.COM)

Salon sprzedaży jak galeria sztuki

Na ścianach showroomu brazylijskiej firmy Brasigran zawisły płyty w rozmiarach 4 x 3 m

ajlepsze efekty promocji kamienia naturalnego osiągniemy dzięki… samemu kamieniowi. Choć wydaje się to oczywiste, brazylijska firma Brasigran nadała powyższemu całkiem nowe znaczenie. Płyty cięte tak, by otrzymać efekt otwartej księgi o wymiarach 4 x 3 m, zawisły na ścianie nowego showroomu firmy. – Salon wystawowy jest bardzo ważnym narzędziem prosprzedażowym. Pozwala, co ważne dla klientów, architektów, projektantów, zobaczyć na własne oczy to, co do tej pory było zaledwie wyobrażeniem projektu – mówi Philippe Bernardo Vicentini z działu marketingu Brasigran. Firma wykorzystała przestrzeń, na jaką natrafiła, gdy przeniosła swoją siedzibę z mniejszego zakładu do parku przemysłowego Serra w Vitorii, gdzie rokrocznie odbywają się najważniejsze południowoamerykańskie targi kamienia naturalnego. Olbrzymi showroom był przedsięwzięciem kosztownym. Ważące średnio 210 kg płyty zawieszono na ścianach ze zbrojonego betonu. Niczym w galerii sztuki – duże płyty zajmują dwa hole, a korytarz pomiędzy nimi przeznaczono na prezentacje mniejszych próbek. Czy inwestycja była warta wydanych na nią 200 tys. reali (ok. 70 tys. euro)? – Salon stał się naszym znakiem firmowym – odpowiada Vicentini. www.brasigran.com.br

Nigdy niekończące się pomysły na mozaikę iektóre firmy nigdy nie kończą zaskakiwać swoimi pomysłami. Tak jak specjalizująca się w mozaikach południowobrazylijska firma Mosarte. W ciągu ostatniego roku przedstawiła swoim klientom 230 nowych projektów. Kamień naturalny jest motywem przewodnim nowej kolekcji płytek mozaikowych zwanej Ita. To dawne słowo zaczerpnięte z języka Indian Tupi jest obecne w wielu nazwach brazylijskich miejscowości i oznacza kamień. Płytki Hera Cinza wykonano z łupku (w kolorze szarym lub rdzawym) zdobionego motywem liści bluszczu. Jardins Carrara (czyli Ogrody Karrary) wykonano z 25 pasków białego marmuru szerokości 1 cm. Versahles Nero wykonano z marmuru Nero Marquina, a Cubus Piquês z marmuru Greek. Rdzawy łupek połączono ze szkłem (Octa Ferrugem) i metalem (Augusta Ferrugem).

nK 41 | 5/2009

Płytki moziakowe z najnowszej kolekcji „Ita” firmy Mosarte. O lewej: Hera Cinza, Jardins Carrara i Versahles Nero Na szczególną uwagę zasługują dekoracyjne płytki Coppa, Pentola i Mattarello, gdzie marmur Anticato połączono kolejno ze szkłem, metalem i drewnem. Większość produktów z kolekcji Ita jest w sprzedaży w szerokiej gamie kolorystycznej. Firma Mosarte z Tijuca, o której projektach wspominaliśmy już w 33

numerze „nK” na s. 18, została założona przez inżyniera Marco Aurélio Sedreza w 1995 roku. Obecnie jest największym producentem mozaiki w brazylijskim stanie Santa Catarina, a jej produkty trafiają m.in. do Europy, Stanów Zjednoczonych i krajów Zatoki Perskiej. www.mosarte.com.br Więcej na www.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM BRASIGRAN (2), ARCHIWUM MOSARTE (3)

ARCHITEKTURA

Głazy podtrzymują dach

awsze, gdy architekci zabierają się do projektowanie takich obiektów, jak restauracje, muzea itp. w miejskich parkach, nad brzegami rzek, jezior itd., stają przed zadaniem połączenia w całość formy i wnętrza budynku z otaczającą go naturą i przyciągnięcia gości do środka. Doskonale z takiego zadania wywiązał się Smiljan Radic, twórca restauracji Mestizo w Santiago, stolicy Chile – dach nowoczesnego budynku oparty został na głazach, jakich pełno znaleźć można w otaczającym obiekt parku Las Américas. Taka konstrukcja może wzbudzać wątpliwości natury technicznej: czy głazy są w stanie utrzymać cały ciężar dachu? Czy ukryte wady w kamieniu nie przyczynią się np. do zawalenia konstrukcji, stojącej na obszarze aktywnym sejsmicznie. Luis Soler z firmy budowlanej Luis Soler Engineering wyjaśnia serwisowi BusinessStone.com: głazy podtrzymujące dach restauracji Mestizo muszą wytrzymać nacisk 50 kg/cm2, czyli zaledwie 10 proc. tego, co gwarantuje producent wykorzystanego kamienia. Sam materiał, granit wydobywany w gminie Pirque, 28 km od centrum Santiago, nosi trochę nieodpowiednią w tej sytuacji nazwę Ala de Mosca, czyli Skrzydła Komara. Góra i dół każdego z głazów

zostały ścięte. Za pomocą metalowych prętów osadzono je na fundamentach konstrukcji; w ten sam sposób ułożono na nich stalowo-betonową konstrukcję dachu. Taką konstrukcję wzmocniono betonową ścianą nośną, znajdującą się na tyłach budynku, która ma pochłaniać energię ewentualnych wstrząsów sejsmicznych. Różna wielkość zastosowanych głazów, z których największe ważą ok. 10 ton, ma podkreślać związki z naturą. Jednocześnie widoczne ślady ręcznej obróbki głazów natchnęły niektórych krytyków sztuki do porównania ich do kariatyd – antycznych kamiennych posągów kobiet podtrzymujących dachy niektórych greckich świątyń.

Kamień zaaranżowany

FOT.: GONZALO PUGA (2), RYS. GA PERUSKO – SATORI (1)

a wnętrzarskich targach „Abitare il tempo” „Zamieszkiwać czasoprzestrzeń”, które odbędą się 17-21 września w Weronie zrealizowany zostanie nowy pomysł aranżacji kamienia. Targi te to impreza prezentująca zagospodarowanie wnętrz. Nowatorski pomysł w zakresie ekspozycji zaproponowała grupa architektoniczna Perusko – Satori (architekci: Diego Perusko i Davide Satori). Namówiła ona do współpracy kilka firm dla realizacji nowego podejścia do eksponowania swoich produktów. Przewodni temat architektury wnętrz będzie rozwinięty i przedstawiony w sposób niekonwencjonalny: nie będzie zwykłego stoiska targowego czy salonu wystawowego danej firmy - na ich miejscu powstanie przestrzeń, w której firmy partnerskie będą razem współpracować nad realizacją jednego projektu będącego owocem twórczej wizji architektów. Więcej na www.RynekKamienia.pl

Dzięki temu na miejsce firm konkurujących ze sobą wchodzą „wspólnicy”, biorący udział w tworzeniu przestrzeni ekspozycyjnej we „wciągającej” je atmosferze wzajemnej kontaminacji. Realizowanie przez kilka firm jednej

idei architektonicznej pozwoli zwiedzającym zobaczyć pełnię twórczych możliwości ofert firm biorących udział w ekspozycji. W realizacji tego planu biuro architektoniczne Petrusko-Satori wspierać będą firmy: Etakron s.r.l.zajmująca się koordynacją i instalacją

architektoniczną, Wireomatic s.r.l.- odpowiedzialna za modele w 3D, Variante Zero - komunikacja wizualna i website oraz Tutondo – zapewniająca dźwięk podczas targów. Do realizacji zaproszono takie firmy jak: Euro Porfidi, Albor, Alfascale (schody), FBS, Ghizzi&Benatt (drzwi), Iotti, Petra Antiqua. Są więc wśród zaproszonych również i firmy kamieniarskie. Petra Antiqua oferuje płytki i inne elementy kamienne w wersji postarzanej i ornamentowanej. Euro Porfidi to wydobywca i producent wyrobów z porfiru, którego główną ideą jest innowacja z równoczesnym zachowaniem tradycji oraz skierowanie uwagi na poszukiwanie nowych produktów i obróbek, które wzbogacają przestrzeń architektoniczną. Firma ta jako pierwsza produkuje blaty kuchenne z porfiru. Od niedawna jest obecna również na rynku polskim. Prace nad realizacją projektu trwają. 5/2009 | nK 41

Z KRAJU

Bieg z przeszkodami

a listach beneficjentów przedsiębiorstw otrzymujących dofinansowanie z unijnej kasy kamieniarze wciąż stanowią nieliczną grupę. Jest tak między innymi z powodu skomplikowanych procedur ubiegania się o dofinansowanie, biurokracji oraz długiego okresu rozpatrywania wniosków. Poza tym firmy z tej branży nie mają zbyt wielu ścieżek występowania o dotacje. Jednak ci, którzy zaryzykowali, z reguły nie żałują, nawet jeśli stracili dużo nerwów, zyskali wszak po kilkaset tysięcy, a nawet po kilka milionów złotych. Na takie pieniądze nie można już beztrosko machnąć ręką. Rząd namawia polskich przedsiębiorców, aby starali się o dofinansowania w ramach programu Innowacyjna Gospodarka. Nasz kraj pod względem innowacyjności wlecze się bowiem w europejskim ogonie. Polscy producenci ciągle konkurują głównie ceną, a w dłuższym okresie nie da się uzyskać przewagi konkurencyjnej, nie inwestując w jakość i innowacyjność. Wyrobów chociażby „made in China” nikt przecież cenowo nie pobije. Małe i średnie firmy – a to przecież głównie w tym sektorze działają nasi rodzimi kamieniarze - jednak już teraz obawiają się, że będą miały trudności z uzyskaniem dofinansowania z programu Innowacyjna Gospodarka. Niepokój wzbudza oczywiście fakt, że finansowane mają być projekty o dużej wartości, powyżej 2 mln euro – co dla firm MSP stanowi zbyt wysoko postawioną poprzeczkę. Dla nich istotnym źródłem wsparcia ma być jednak nie program Innowacyjna Gospodarka, a 16 regionalnych programów operacyjnych, na które rząd przeznacza 16 mld euro. To właśnie w nich kamieniarze najczęściej szukają szansy na skorzystanie z możliwości dofinansowania.

MILIONY NA INNOWACYJNOŚĆ Imponująca kwota dofinansowania widnieje na liście zakwalifikowanych projektów realizowanych w ramach Regio-

nK 41 | 5/2009

Marek Sadek z firmy Globgranit II chętnie korzysta z funduszy unijnych. Na najnowszy projekt zdobył dofinansowanie w łącznej kwocie 2,6 mln zł nalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego przy firmie Globgranit II Marek Sadek. Na wdrożenie innowacyjnej w skali świata technologii produkcji precyzyjnych wyrobów granitowych realizowanej w ramach priorytetu „Wzrost konkurencyjności dolnośląskich przedsiębiorstw. Przedsiębiorstwa i innowacyjność” schemat „Dotacje inwestycyjne dla MSP wspierające innowacyjność produktową i procesową na poziomie przedsiębiorstwa” firma uzyskała dofinansowanie w łącznej kwocie 2,6

mln zł. W ramach projektu kupi maszynę do badania płaskości, oprogramowanie do badania płaskości, wybuduje oczyszczalnię ścieków oraz halę produkcyjną. - Pierwszy raz staraliśmy się o unijną dotację z nowej puli przeznaczonej na lata 2007 - 2013. Przygotowania do realizowanej obecnie inwestycji rozpoczęliśmy na jesieni 2007 roku, czekając następnie na kilkakrotnie przekładane ogłoszenie terminu naboru wniosków – mówi Wojciech Łapicki z firmy Globgranit II. Obecna inwestycja nie jest pierwszą zdobytą przez firmę. Właściciel, Marek Sadek, korzystał już ze środków pomocowych, jak również ubiegał się o dofinansowanie wcześniej zakończonych działań. Kolejnym dolnośląskim przedsiębiorstwem, które skorzystało już z tej szansy, jest spółka Sjenitex z Bielawy. Firma otrzymała dofinansowanie w ramach Programu Rozwoju Regionalnego Województwa Dolnośląskiego, Priorytet 1 – „Wzrost konkurencyjności dolnośląskich przedsiębiorstw. Przedsiębiorstwa i innowacyjność” dzielenie 1.1 Innowacje dla przedsiębiorstw, schemat – Dotacje inwestycyjne dla MSP wspierające innowacyjność produktową i procesową na poziomie przedsiębiorstwa. Projekt, który uzyskał dotację (jego nazwa to „Wdrożenie innowacyjnej w skali kraju technologii cięcia bloków granitowych”) dotyczy zakupu wielolinowego traka diamentowego. Wartość dofinansowania opiewa na nieco ponad 500 tys. złotych. - Mieliśmy już „unijne doświadczenia”, ponieważ korzystaliśmy z dotacji z funduszu przedakcesyjnego PHARE, chodziło o oczyszczalnię wody wykorzystywanej w procesie produkcji. Mimo iż korzystaliśmy z pomocy firmy konsultingowej i tak z projektem było dużo roboty papierkowej. Moim zdaniem to właśnie biurokracja najbardziej zniechęca do podjęcia starań o dofinansowanie. Ponadto uważam, że nawet projekty skierowane teoretycznie do małych przedsiębiorstw tak naprawdę ich nie dotyczą. Myślę, że mały projekt (mała kwota dofinansowania) nie ma szans przebić się przez weryfikacyjne sito. Małym firwww.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM GLOBGRANIT

[ Dotacje z funduszy Unii Europejskiej ]

Z KRAJU

mom po prostu się nie opłaca i nawet nie rozpoczynają starań – mówi Jacek Słociński, współwłaściciel spółki Sjenitex.

NA START Pomysł i dobrze napisany wniosek pozwalają też na lepszy start. Z takiej możliwości skorzystał dolnośląski Royal Stone. W ramach RPO Województwa Dolnośląskiego, działanie: „Inwestycje dla przedsiębiorstw”, schemat: „Dotacje inwestycyjne wspierające rozwój mikroprzedsiębiorstw prowadzących działalność gospodarczą do 2 lat” uzyskał 235 tys. zł dotacji na zakup innowacyjnych urządzeń i rozpoczęcie produkcji innowacyjnych granitowych blatów (90 proc. produkcji to eksport blatów). – Wykorzystaliśmy sytuację, bo firma i tak rozpoczęłaby działanie. Możliwość dofinansowania była jednak dodatkowym impulsem. W przypadku firm starających się o dotacje na uruchomienie produkcji szczególnie uciążliwe są długotrwałe procedury. W naszym przypadku trwało to około roku. Oznacza to konieczność wstrzymania się z rozpoczęciem zakupów. Wiadomo, że jak ktoś rozpoczyna działalność, chce to zrobić jak najszybciej, a w przypadku dotacji byliśmy zobligowa-

www.RynekKamienia.pl

ni czekać na ostateczne rozstrzygnięcia procedur. Oczywiście, starając się o dofinansowanie, najpierw trzeba mieć pieniądze na inwestycje, a dopiero potem dostaje się zwrot. W przypadku firm startujących z produkcją może to być spory problem. Nie widzę natomiast problemu w wielkości

firmy starającej się o pomoc. My zatrudniamy sześciu, siedmiu pracowników i nie stanowiło to żadnej przeszkody – mówi Rafał Kalenik, współwłaściciel Royal Stone.

STRATY PRZEZ KURS EURO Dofinansowanie na zakup nowocze-

Hanna Kucik Strategor Wielkopolskie Centrum Ekspertyz Finansowych Firmy branży kamieniarskiej najczęściej starają się o dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych na lata 2007-2013. Od złożenia wniosku do uzyskania decyzji o przyznaniu dofinansowania mija z reguły kilka miesięcy, np. w Wielkopolsce przygotowywane do podpisywania są właśnie umowy na wnioski złożone w marcu tego roku. Urzędy marszałkowskie pracują coraz sprawniej, ponieważ po pierwsze korzystają z dotychczasowego doświadczenia, po drugie mają świadomość, że przyznane fundusze muszą zostać rozliczone do końca 2013 r., a do tego firmy potrzebują czasu. Firmy kamieniarskie najczęściej otrzymują dofinansowanie na zakup nowoczesnych maszyn i urządzeń wykorzystywanych podczas obróbki kamienia. W różnych województwach różnie kształtowane są Regionalne Programy Operacyjne, ponieważ tworzą je poszczególne urzędy marszałkowskie. W każdym z województw tworzone są kryteria oceny projektów, które mają na celu preferowanie konkretnych projektów czy wdrażanych technologii. Zasadniczo preferowane są innowacyjne technologie i produkty, a stopień tej innowacyjności zależy już od województwa. W Wielkopolsce na przykład najwyżej punktowane były projekty polegające na wdrożeniu technologii lub produktu funkcjonującego w kraju krócej niż 5 lat. Natomiast wdrażanie innowacji do 3 lat na skalę świata dawało możliwość ubiegania się o dofinansowanie na wyższym poziomie.

5/2009 | nK 41

- Myślę, że mały projekt nie ma szans przebić się przez weryfikacyjne sito - mówi Jacek Słociński z firmy Sjenitex, która na zakup traków linowych otrzymała dofinansowanie w wysokości 0,5 mln zł snych maszyn w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego zdobył również Wiesław Kisielewski, właściciel firmy Marmur Granit z Solniczek. Wartość pomocy dla projektu „Budowa innowacyjnej linii komputerowego sterowania numerycznego” to około 320 tys. zł. – Jestem zadowolony z tego, że zakwalifikowałem się na dofinansowanie. Po drodze wyniknęło jednak kilka spraw, które zamazują nieco ten pozytywny obraz. Po pierwsze na podpisanie umowy czekałem prawie rok – złożyłem wniosek w sierpniu 2008, a umowę podpisałem w lipcu 2009. Po drugie ze względu na wahania kursu euro straciłem ponad 20 procent realnej wartości dofinansowania, euro latem ubiegłego roku kosztowało przecież 3,20 zł, a obecnie 4,20 zł. To dziwne, że nikt nie bierze tego pod uwagę. W związku z tym musiałem wybrać inną maszynę, co oczywiście wiązało się z podpisaniem aneksu do umowy. Na szczęście okazało się, że w naszym kraju dostępne jest porównywalne jakościowo rozwiązanie za oczywiście niższą cenę – wspomina W. Kisielewski. Marmur Granit korzystał z pomocy firmy konsultingowej. – Najprawdopodobniej można by przygotować taki wniosek samemu, jednak wtedy musiałbym wszystko odłożyć na bok i zajmować się tylko tym, a to przecież nie jest moja główna działalność. Rozmawiałem niedawno ze znajomym przedsiębiorcą z Hiszpanii. Zapewniał mnie, że kiedy on starał się o dofinansowanie z Unii Europejskiej, przygotował tylko czterostronicowy dokument opłacalności inwestycji, resztę formalności wziął na siebie bank. U nas wniosek to prawie książka – dodaje W. Kisielewski Biurokrację jako największego hamulcowego w staraniach o unijne dofinansowanie wymienia także Witold Woźniak, właściciel Zakładu Kamieniarskiego Kamex z Wielkopolski, który uzyskał dofinansowanie na zakup nowoczesnych maszyn do cięcia i obróbki kamienia w ramach Wielkopolskiego Programu Rozwoju Regionalnego na lata 2007-2012, projekt „Konkurencyjność przedsiębiorstw”, działanie: „Wsparcie rozwoju MSP”. – Cała procedura trwała ponad półtora roku, a to zdecydowanie za długo – mówi W. Woźniak. – Mimo wszystko jeśli pojawi się kolejna szansa skorzystania z dotacji, nie mogę powiedzieć, że już z niej nie skorzystam. Oprócz biurokracji i długiego okresu rozpatrywania wniosków wielu kamieniarzy przytacza także inne niebezpieczeństwo czyhające na beneficjentów. Nawet jeśli uda się przejść szczęśliwie cały proces weryfikacji i uzyska dofinansowanie, to najczęściej i tak trzeba skorzystać z bankowego kredytu albo leasingu. Kiedy „interes się kręci” wszystko jest w porządku. Jednak kiedy przychodzi zastój i nie ma rezerwowych środków, nie ma z czego płacić rat. Dlatego nawet wielu z tych, którzy

nK 41 | 5/2009

BLOKI

- Ze względu na wahania kursu euro straciłem ponad 20 procent realnej wartości dofinansowania. Musiałem wybrać inną maszynę - wspomina Wiesław Woźniak z firmy Marmur Granit z Solniczek. Na zdjęciu stoi obok zakupionego z funduszy UE waterjeta firmy Polkom Kimla chcieliby skorzystać z dofinansowania, mając na uwadze minione załamanie koniunktury, boi się zdecydować. Starając się o dofinansowanie innowacyjnych technologii, przedsiębiorca musi zdobyć także opinię specjalistów potwierdzającą ową innowacyjność. Z tym, jak mówią kamieniarze, też może być problem, dlatego najlepiej jak najszybciej zacząć poszukiwania instytucji naukowej, która może wystawić taki dokument.

BEZ POMOCY ANI RUSZ Procedury uzyskania dofinansowania z Unii Europejskiej są niestety bardzo skomplikowane i naprawdę niewiele firm kamieniarskich decyduje się na przygotowanie projektu we własnym zakresie. Z kolei świadomość tego, że musimy skorzystać z usług firm doradczych (czytaj zapłacić im), które i tak nie gwarantują stuprocentowego sukcesu, jest kolejnym hamulcem.

HARMONOGRAM NADCHODZĄCYCH KONKURSÓW NA DOFINANSOWANIE ZE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ ZA ZAKRESU WZROSTU KONKURENCYJNOŚCI MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Szczegółowe informacje: www.parp.gov.pl, www.mg.gov.pl Priorytet IV Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia, działanie 4.4 Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym. Planowana data ogłoszenia konkursu: 31 sierpnia 2009 – ogłoszenie konkursu, 14 września 2009 – nabór wniosków, termin ukończenia naboru projektów: 30 października 2009. Działanie 4.5 Wsparcie inwestycji o dużym znaczeniu dla gospodarki. Planowana data ogłoszenia konkursu: 23 lutego 2009 – ogłoszenie konkursu, 2 marca 2009 - nabór wniosków, Termin ukończenia naboru projektów: nabór ciągły do wyczerpania alokacji przewidzianej na 2009 rok lub do końca roku 2009.

Regionalny Program Operacyjny (RPO) Województwa Dolnośląskiego Szczegółowe informacje: www.rpo.dolnyslask.pl Priorytet 1. Przedsiębiorstwa i Innowacyjność, działanie 1.1. Inwestycje dla przedsiębiorstw. Planowana data kolejnego naboru: I, II, III i IV kwartał 2010 r., I kwartał 2011 r. Działanie 1.4. Infrastruktura wspierająca innowacyjność i przedsiębiorczość w regionie. Planowana data kolejnego naboru: wrzesień 2009 r., luty 2010 r., sierpień 2010 r.

RPO Województwa Kujawsko-Pomorskiego Szczegółowe informacje: www.fundusze.kujawsko-pomorskie.pl Priorytet 5. Wzmocnienie konkurencyjności przedsiębiorstw, działanie 5.2 Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw, poddziałanie 5.2.1 Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw. Planowana data kolejnego naboru: grudzień 2009 r.

www.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM SJENITEX, ARCHIWUM MARMUR GRANIT

Z KRAJU

MULTISTONE GRANITE AG

MARIKANA EAGLE BLUE IMPALA NERO ASSOLUTO NEW BELFAST FINE GRAIN

Biuro w Szczecinie Granstone sp. z o.o. info@granstone.pl Tel: 0048/914887916 Biuro w Liechtensteinie Tel: 00423/2397464 Fax: 00423/2397469 office@multistonegranite.com

Z KRAJU

BLOKI

RPO Województwa Lubelskiego Szczegółowe informacje: www.rpo.lubelskie.pl Oś priorytetowa I: Przedsiębiorczość i innowacje, działanie 1.2 Dotacje inwestycyjne dla mikroprzedsiębiorstw. Planowana data kolejnego naboru: 09.2009 - 11.2009.

RPO Województwa Małopolskiego Szczegółowe informacje: www.malopolskie.pl/RozwojRegionalny/RPOperacyjny/ Oś priorytetowa 2 Gospodarka regionalnej szansy, działanie 2.1 Rozwój i podniesienie konkurencyjności przedsiębiorstw, schemat A: Bezpośrednie wsparcie inwestycji w MŚP (mikroprzedsiębiorstwa). Planowana data kolejnego naboru: III / IV kw. 2009 r. Schemat A: Bezpośrednie wsparcie inwestycji w MŚP (małe przedsiębiorstwa). Planowana data kolejnego naboru: I kw. 2010 r. Oś Priorytetowa 7 Infrastruktura ochrony środowiska, działanie 7.1 Gospodarka wodnościekowa. Planowana data kolejnego naboru: I kw. 2010 r.

RPO Województwa Opolskiego

Tym bardziej że cały czas pojawiają się informacje o dużym odsetku wniosków odpadających w przedbiegach z przyczyn formalnych (źle przygotowane wnioski). – Przedsiębiorcom, którzy interesują się możliwością ubiegania się o dofinansowanie z funduszy unijnych, radziłabym kontakt z doświadczoną i sprawdzoną firmą doradczą. W takich firmach jak nasza pracują doświadczeni specjaliści, którzy doradzą, jak sprofilować projekt, aby miał jak najlepsze szanse na uzyskanie dofinansowania oraz sporządzą dla przedsiębiorcy dokumentację aplikacyjną. Bez niezbędnego doświadczenia można mieć kłopoty nie tylko ze skompletowaniem dokumentów, ale przede wszystkim z takim ich sporządzeniem, aby mieć szansę na uzyskanie dofinansowania. Jest to ważne, gdyż konkursy dla przedsiębiorców cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem. W Wielkopolsce na przykład w ostatnim konkursie złożono ponad 900 wniosków, z czego połowa odpadła już na pierwszym etapie oceny formalnej. Dofinansowanie ostatecznie uzyskało ok. 270 firm. Zaoszczędzi się w ten sposób czas, pieniądze i przede wszystkim niepotrzebne nerwy – mówi Hanna Kucik z firmy Strategor Wielkopolskie Centrum Ekspertyz Finansowych z Poznania. Jak można przeczytać na wielu internetowych forach i stronach poświęconych funduszom unijnym, przed firmami obiecującymi gruszki na wierzbie można się zabezpieczyć. W umowie możemy po prostu zastrzec, że jeśli nasz wniosek o dofinansowanie zostanie odrzucony ze względów formalnych - wynagrodzenia nie będzie w ogóle (taka klauzula powinna być standardem przy uzgadnianiu warunków wynagrodzenia). Taka sytuacja to bowiem sromotna klęska każdego doradcy, dowód na jego nierzetelność, a właśnie rzetelności wymagamy przecież od doradcy przede wszystkim! Mimo wszystkich przeszkód, które muszą po drodze do dofinansowania pokonać przedsiębiorcy, nie można z definicji skreślić tej ścieżki unowocześnienia swojego zakładu. Możliwość instalacji innowacyjnych technologii, w dodatku za pół ceny, to chyba wciąż duża szansa rozwoju. W biegu po unijną kasę warto jednak korzystać z doświadczonych pomocników w postaci rzetelnych firm doradczych. Na szczęście chociażby w Internecie można znaleźć rankingi takich firm i wybrać naprawdę skutecznych a nie takich, którzy tylko pięknie mówią i obiecują. Bogdan Lewicki

nK 41 | 5/2009

RPO Województwa Podkarpackiego Szczegółowe informacje: www.si.podkarpackie.pl/RozwojRegionalny/K1/index.aspx Oś priorytetowa IV: Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom, działanie 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska, schemat A - Infrastruktura oczyszczania ścieków. Planowana data naboru - maj 2010 r., planowana data zakończenia naboru – III kwartał 2010 r.

RPO Województwa Pomorskiego Szczegółowe informacje: www.dpr.woj-pomorskie.pl Oś priorytetowa 1 –Rozwój i innowacje w MŚP, działanie 1.1. Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa, poddziałanie: 1.1.1. Mikroprzedsiębiorstwa. Planowana data kolejnego naboru: 03.09.2009 r. - 05.10.2009 r., 02.2010 r. - 03.2010 r., 08.2010 r. - 09.2010 r., 08.2011 r. 09.2011 r. Poddziałanie: 1.1.2. Małe i średnie przedsiębiorstwa. Planowana data kolejnego naboru: 09.07.2009 r - 10.08.2009 r., 30.11.2009 r. - 30.12.2009 r., 04.2010 r. - 05.2010 r., 06.2010 r. - 07.2010 r. Działanie 1.2. Rozwiązania innowacyjne w MŚP. Planowana data kolejnego naboru: 22.10.2009 r. - 23.11.2009 r., 11.2010 r. - 12.2010 r., 11.2011 r - 12.2011 r. Oś priorytetowa 5 - Środowisko i energetyka przyjazna środowisku. Działanie 5.2. Gospodarka wodna. Planowana data kolejnego naboru: 09.2010 r. - 10.2010 r.

RPO Województwa Śląskiego Szczegółowe informacje: www.scp-slask.pl Priorytet I. Badania i rozwój technologiczny (B+R), innowacje i przedsiębiorczość, działanie 1.2. Mikroprzedsiębiorstwa i MSP, poddziałanie 1.2.1. Mikroprzedsiębiorstwa. Planowana data kolejnego naboru: 8 czerwca 2010 - 9 sierpnia 2010 r.. Poddziałanie 1.2.2. Małe i Średnie Przedsiębiorstwa. Planowana data kolejnego naboru: 8 września 2009 - 6 listopada 2009, 7 września 2010 - 8 listopada 2010 r.. Poddziałanie 1.2.3. Innowacje w mikroprzedsiębiorstwach i MŚP. Planowana data kolejnego naboru: 8 grudnia 2009 - 5 lutego 2010 r.

RPO Województwa Świętokrzyskiego Szczegółowe informacje: www.rposwietokrzyskie.pl Oś priorytetowa 1 - Rozwój przedsiębiorczości, działanie 1.1. Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Planowana data kolejnego naboru: 2010 r.

Wielkopolski RPO Szczegółowe informacje: www.wrpo.wielkopolskie.pl Priorytet I Konkurencyjność przedsiębiorstw, działanie 1.2 Wsparcie rozwoju MSP, schemat I: Projekty inwestycyjne. Planowana data kolejnego naboru: 2010 r. Schemat III: Projekty inwestycyjne zakładające nabycie i zastosowanie nowych rozwiązań technologicznych. Planowana data kolejnego naboru: 2010 r., Priorytet III Środowisko przyrodnicze, działanie 3.4 Gospodarka wodnościekowa. Planowana data kolejnego naboru: I kw. 2010 r.

www.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM KAMEX

– Cała procedura trwała ponad półtora roku, a to zdecydowanie za długo – mówi Witold Woźniak z Kamexu. – Mimo wszystko jeśli pojawi się kolejna szansa skorzystania z dotacji, nie mogę powiedzieć, że już z niej nie skorzystam. Na zdjęciu Damian Woźniak, operator jednej z zakupionych maszyn, centrum CNC Teorema XB firmy Ravelli

Szczegółowe informacje: www.rpo.opolskie.pl Oś 1 Wzmocnienie atrakcyjności gospodarczej regionu, działanie 1.1 Rozwój przedsiębiorczości, poddziałanie 1.1.2 Inwestycje w mikroprzedsiębiorstwach. Planowana data kolejnego naboru: 1 września - 14 września 2009 r., listopad 2010 r., listopad 2011 r. Działanie 1.3 Innowacje, badania, rozwój technologiczny, poddziałanie 1.3.2 Inwestycje w innowacje w przedsiębiorstwach. Planowana data kolejnego naboru: 17 listopada - 30 listopada 2009 r., listopad 2011 r., styczeń 2013 r. Oś 4 Ochrona środowiska, działanie 4.1 Infrastruktura wodno-ściekowa i gospodarka odpadami. Planowana data kolejnego naboru: 1 grudnia - 15 grudnia 2009 r., wrzesień 2011 r.

ZE ŚWIATA

BLOKI

Włosi zaprezentują swój kamień [ Centrum Le pietre d’Italia w Weronie ]

nK 41 | 5/2009

Centrum Le Pietra d’Italia docelowo ma zajmować 32 tys. mkw. posiadać certyfikaty CE oraz komplet danych technicznych i analiz chemicznych. Koszty ekspozycji ponoszą częściowo właściciele kamieniołomów. Centrum, którego właścicielem jest firma Uni srl, nie pośredniczy w sprzedaży. Ze względu na intensywne kontakty handlowe w branży pomiędzy firmami z Polski i Włoch wśród personelu centrum są osoby polskojęzyczne.

Salon Le pietre d’Italia znajduje się w centrum ekspozycyjnym Expoverona, usytuowanym w odległości 500 m od zjazdu z autostrady Verona Sud, w pobliżu ośrodków targowych i centrum miasta. Informację uzyskać można w centrum Expoverona (www.expoverona.com), z siedzibą w Weronie, via Pacinotti 10. Informacji w języku polskim udziela pani Anna Migdał. (ZAP) www.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM UNI SRL

e wrześniu w Weronie zostanie otwarty salon kamienia naturalnego Le pietre d’Italia - trwała ekspozycja włoskich materiałów pochodzących bezpośrednio od właścicieli kopalń. Docelowo, na 32 tys. mkw. powierzchni, prezentowanych ma być blisko 600 materiałów z 2500 kamieniołomów w całych Włoch. Italia posiada niezliczone złoża kamienia naturalnego, lecz tylko niewielka ich część jest znana szerszej klienteli. Niezwykle trudno jest znaleźć informacje o tych mniej popularnych, choć często interesujących materiałach. W ten sposób narodził się pomysł, by zjednoczyć i wypromować właścicieli kamieniołomów. Wydobywane przez nich materiały z reguły trafiały tylko na rynek lokalny. Zadaniem salonu Le pietre d’Italia jest wypromowanie ich i wprowadzenie na rynek międzynarodowy. Na początek na powierzchni ok. 4 tys. mkw. zgromadzono około 100 kamieni z północnej części Włoch, ale celem organizatorów jest wyeksponowanie z podziałem na strefy geograficzne wszystkich wydobywanych na terenie kraju skał. Na prezentację każdego materiału przeznaczono 20 mkw. Skały, często zupełnie nieznane lub zapomniane, wystawione będą w postaci slabów i mniejszych płytek, w różnych technikach obróbki powierzchni. Ekspozycja ma stać się inspiracją nie tylko dla kamieniarzy, ale przede wszystkim dla architektów i projektantów. Poszukujący kamienia inwestorzy i indywidualni odbiorcy znajdą w salonie, poza tradycyjnymi włoskimi marmurami, oryginalne bazalty, ardesie, wapienie czy łupki. Beola, pietra di Morgex, di Borgone, marmo arabescato czy palissandro to tylko niektóre włoskie skarby natury idealne nadające się do wykorzystania w budownictwie. Poza próbkami zwiedzający otrzyma wszystkie informacje o możliwościach zastosowania kamienia, a przede wszystkim oferty handlowe pochodzące bezpośrednio od właścicieli kopalń. Co istotne: prezentowane materiały muszą

ZE ŚWIATA

BLOKI

Każdy ma własną górę do przekucia [ Crazy Horse Memorial]

nK 41 | 5/2009

Jest 5 września 1877 roku. Wódz Siuksów Szalony Koń, bohater bitwy pod Little Big Horn, zostaje zdradziecko zamordowany przez pobratymców podczas próby ucieczki z obozu internowania w Nebrasce. Jest 6 września 1908 roku. Niemal dokładnie 31 lat po śmierci indiańskiej legendy w bostońskiej rodzinie polskich imigrantów przychodzi na świat Korczak Ziółkowski. Kolejne 40 lat później masywem Thunderhead w amerykańskich Górach Czarnych wstrząsa pierwsza eksplozja dynamitu, kiedy uznawany za odludka i dziwaka Ziółkowski rozpoczyna prace nad największym pomnikiem świata. Pomnikiem Szalonego Konia. pielgrzymek, modlitw i ceremonii giną w mrokach historii ludzkich cywilizacji. Szczególnie ważne są zaś Góry Czarne dla Siuksów, dla których teren pasma to ziemia ojczysta. Tych samych Siuksów, którzy w 1876 prowadzeni przez Siedzącego Byka i Szalonego Konia zabili w bitwie pod Little Big Horn wszystkich żołnierzy z czołowych kompanii 7. Pułku Kawalerii, z ich legendarnym dowódcą pułkownikiem Custerem na czele. Indianie uśmier-

cili wtedy nie tylko setki szkolonych przez wiele lat doborowych żołnierzy, ale także mit niezwyciężonych amerykańskich kawalerzystów. Stworzyli też przy okazji mit własny – nieustępliwych, dumnych i odważnych wojowników. Kiedy jednak kilkadziesiąt lat później w Bostonie dorastał Korczak Ziółkowski, nazwy miejsc i nazwiska uczestników tej amerykańskiej legendy nic mu nie mówiły. Ba, można śmiało przypuszczać, że www.RynekKamienia.pl

FOT: CRAZY HORSE MEMORIAL FOUNDATION

óry Czarne to mały, izolowany łańcuch górski w Dakocie Północnej na terenie słynnych amerykańskich Wielkich Równin. Nie wiadomo dokładnie skąd ani po co wziął się w takim kształcie, w jakim może go teraz zobaczyć każdy. Niektórzy nazywają łańcuch „geologiczną anomalią najprawdopodobniej pochodzenia wulkanicznego”. Indianie mówią na to „dar niebios”. Na zachód w linii prostej ciągną się długie na 4800 kilometrów Góry Skaliste. Na wschodzie, również dokładnie w linii prostej, europejskie Alpy. Oczywiście nie dlatego Góry Czarne uznawane są do dzisiaj za „środek świata” Indian i ich święte miejsce. Jednak przyczyny, dla których ten właśnie obszar rdzenni mieszkańcy Ameryki Północnej upatrzyli sobie na miejsce tradycyjnych

nawet gdyby je znał, nie miałby ochoty się wgłębiać w jakiekolwiek szczegóły dotyczące historii kraju, w którym się wychowywał. Osierocony jako zaledwie roczne dziecko przez Józefa i Annę Ziółkowskich i przenoszony z domu dziecka do domu dziecka i z rodziny zastępczej do rodziny zastępczej, martwił się raczej tym, gdzie znajdzie swoje miejsce na świecie. W końcu odnalazł je w bostońskiej stoczni. Dużo bardziej jednak od nitowania kadłubów oceanicznych liniowców pasjonowało go to, co robił po godzinach pracy – rzeźba w drewnie. Po kilku latach dzięki pomocy kilku wpływowych protektorów był w stanie utrzymywać się wyłącznie z pracy artystycznej. Przełom nastąpił w roku 1939 – popiersie Ignacego Paderewskiego wyrzeźbione w marmurze przez Korczaka zdobywa pierwszą nagrodę na nowojorskiej Wystawie Światowej. W tym samym roku słynny Gutzon Borglum proponuje Ziółkowskiemu pracę przy wykuwaniu Mount Rushmore. Ta rzeźba to symbol Ameryki, większy nawet niż Cadillac Escalade czy podwójny hamburger. Czternaście lat (1927-1941) zmagania się z górą, tony dynamitu, czterystu pracujących

Jak to się robi: Przy tworzeniu pomnika Szalonego Konia fragmenty skały usuwa się głównie materiałami wybuchowymi. Ładunki umieszcza się w górze za pomocą samobieżnych młotów pneumatycznych bądź jednej z trzech wielkich wiertarek hydraulicznych wbijających się w Thunderhead wiertłami pięciocentymetrowej średnicy ze stali z dodatkiem węglika spiekanego. Potrafią one w ciągu minuty „wgryźć się” w skałę na głębokość trzech metrów. Każdy wybuch produkuje od dwóch do trzech tysięcy ton skalnego odpadu, który pracująca przy budowie ekipa w ciągu dwóch lub trzech dni usuwa spod góry koparkami i buldożerami. Mniejsze fragmenty kamienia usuwa się za pomocą lekkich materiałów wybuchowych, na które otwory są umieszczone tak blisko, że niemal zachodzą na siebie. Czasem zamiast eksplozji używa się systemu klinów. Najmniejsze kawałki zbędnej skały usuwane są palnikami, które mają także za zadanie wygładzić uzyskaną powierzchnię. To ciężkie zadanie ze względu na to, że każdy z ponad 200 minerałów wchodzące w skład budującego Góry Czarne pegmatytu inaczej reaguje na wysokie temperatury. Od początku projektu z góry, w której powstaje rzeźba, usunięto za pomocą ładunków dynamitu, młotów pneumatycznych i zwykłych młotków kamieniarskich blisko 8 milionów ton skały. Do całkowitego zakończenia rzeźby trzeba będzie skuć jeszcze 4 miliony ton.

nK 41 | 5/2009

KOPALNIE

dzień i noc robotników, dwa miliony odwiedzających rocznie i cztery osiemnastometrowe popiersia byłych prezydentów USA – Jerzego Waszyngtona, Tomasza Jeffersona, Abrahama Lincolna i Teodora Roosevelta.

POMNIK WIĘKSZY NIŻ WSZYSTKO INNE Praca przy mozolnym zamienianiu ukształtowanego przez naturę masywu w dzieło ludzkich rąk to dla Korczaka objawienie – coś, co zawsze chciał robić. Dlatego kiedy przychodzi do niego szefujący kilku plemionom Siuksów Henry Stojący Niedźwiedź, polsko-amerykański rzeźbiarz dokładnie wysłuchuje jego propozycji. Ta zaś brzmi następująco: - Stworzysz pomnik Szalonego Konia. Tu, w Górach Czarnych. I większy niż jakikolwiek inny na świecie. My, wodzowie, chcielibyśmy, by biały człowiek wiedział, że czerwony człowiek też ma swoich herosów – dodaje jeszcze na odchodnym Indianin. Ziółkowski szybko tworzy projekt. Jeden z tych, na widok których większość ludzi tylko puka się w głowę albo patrzy z niedowierzaniem – podobizna legendarnego wodza na koniu ma mieć 172 metry długości i 195 metrów wysokości. Sama głowa Indianina mierzyć ma 27 metrów, o połowę więcej niż gigantyczne popiersia z Mount Rushmore. Korczak jest pełen zapału. Przed nim piętrzą się jednak kolejne problemy. Pierwszy problem to Niemcy. Kiedy nazistowska armia próbuje zawładnąć Europą, rzeźbiarz zaciąga się do wojska. Razem z amerykańskim korpusem bierze udział w lądowaniu w Normandii, gdzie zostaje ranny na słynnej plaży Omaha. Za realizację swojego życiowego projektu weźmie się dopiero po wojnie, w 1947 roku. Pierwsza eksplozja wydobywająca z surowej skały podobiznę Szalonego Konia ma miejsce 3 czerwca 1948. Samotny rzeźbiarz rozpoczął prace, mając do dyspozycji zaledwie swój zapał, młotek, dłuto, skrzynkę dynamitu, 174 dolary w kieszeni oraz sięgającą 2003 m n.p.m. górę. Drugi problem to zdrowie. Nadwerężył je już pierwszej zimy, którą spędził w namiocie u podnóża Thunderhead, budując swoje studio i 731-stopniową drabinkę na szczyt masywu. Będzie go prześladowało do końca prac nad pomnikiem – Ziółkowski nabawi się poważnego urazu pleców, artretyzmu, licznych złamań, cukrzycy, przejdzie cztery ingerencje chirurgiczne w kręgosłup i operację wszczepienia bypassów po przebytym zawale. Trzeci problem to Indianie. Nienawidzą Mount Rushmore, monstrualnej wręcz ingerencji białego człowieka w ich święte www.RynekKamienia.pl

FOT: CRAZY HORSE MEMORIAL FOUNDATION

ZE ŚWIATA

PŁYTY

góry. Teraz nie chcą także innego pomnika, oddalonego zaledwie o 15 kilometrów w linii prostej od głów prezydentów. Przypominają, że Szalony Koń nigdy nie został sfotografowany, nikt nigdy nie wykonał też żadnej jego podobizny, oraz że Henry Stojący Niedźwiedź nie porozumiał się w kwestii budowy pomnika wodza z którymkolwiek z jego potomków. Należy do niech między innymi Elanie Quiver, która dziś stawia sprawę w sposób otwarty. - Nie szanują naszej kultury - twierdzi - bo nigdy nie daliśmy nikomu zgody na rzeźbienie świętych Gór Czarnych, w których pochowani są nasi zmarli. Te góry są tu po to, byśmy się cieszyli i byśmy się modlili. Nie po to, by rzeźbić w nich jakieś postaci.

I choć teoretycznie miała też wypłacać stypendia dla zdolnych młodych Indian, zdaniem lokalnej społeczności są one niewystarczające, a sposób, w jaki CHMF rozlicza się ze swoich pieniędzy, budzi wiele wątpliwości. Niektórzy uważają wręcz, że sensem istnienia fundacji jest obecnie samo zarabianie, a nie dokończenie budowy pomnika. Dodatkowo wielu Indianom nie podoba się cała komercyjna otoczka, która zaczyna powoli towarzyszyć postaci Szalonego Konia. - Nie da się zadowolić wszystkich. Jeśli obrażamy kogoś, to bardzo nam przykro. Ale robimy to, o co nas poproszono - komentuje Ruth Ziółkowski, która poślubiła Korczaka w 1950 roku. Po tym, jak rzeźbiarz zmarł

Czwarty problem to finanse. Korczak od początku chciał, żeby jego projekt był faktycznie jego projektem, czyli aby pozostał w jak największej mierze niezależny. Dlatego dwukrotnie odrzucił rządową propozycję dofinansowania budowy i czek opiewający na 10 milionów dolarów. Pomnik powstaje wyłącznie z pieniędzy zebranych przez utrzymującą się z darowizn Crazy Horse Memorial Foundation oraz dochodów, które przynoszą usytuowane niedaleko w pobliżu Thunderhead Centrum Informacyjne, Centrum Edukacyjno-Konferencyjne, Indiańskie Muzeum Ameryki Północnej, restauracja, bar, liczne sklepy z pamiątkami i muzeum Korczaka Ziółkowskiego. Na nich fundacja zarabia kilka milionów dolarów każdego roku.

na zawał w 32 lata później, dziś to ona oraz siedmioro z ich dziesięciorga dzieci kontynuuje prace nad pomnikiem, którego budowa pochłonęła już blisko 20 milionów dolarów. Niewątpliwie jednak posuwa się do przodu – w 1998 roku ukończono 27metrową głowę wodza. Gdy pomnik Szalonego Konia zostanie ukończony – a miną jeszcze całe dziesięciolecia, nim tak się stanie – będzie prawdopodobnie największym pomnikiem świata. Prawdopodobnie – o ile nie trafi się kolejny Korczak Ziółkowski opętany swoją szaloną wizją. - Każdy człowiek ma w życiu własną górę do przekucia. Ja kuję w swojej – powiedział kiedyś ten pierwszy. Łukasz Miszewski

Oriental Basalt

IMPORTER I HURTOWNIA KAMIENIA NATURALNEGO POSIADAMY SZEROKI ASORTYMENT KAMIENIA

PROPONUJEMY MATERIAŁ w płytach w płytkach

Ul. Jana Olbrachta 94 a, 01-102 Warszawa, Polska Tel. : 022-836 13 14 - Fax : 022-836 10 63 e-mail : info@beltrami.pl

www.beltrami.pl 38

nK 41 | 5/2009

www.RynekKamienia.pl

FOT: CRAZY HORSE MEMORIAL FOUNDATION

marmury granity bazalty piaskowce łupki wapienie konglomeraty

Z.P.H. Granex s.c Krzysztof Goch & Andrzej Goch Nowa Wieś 4, 22-417 Stary Zamość tel. 084 616 33 63, fax 084 616 39 59 e-mail: poczta@zphgranex.pl Hurtowy punkt sprzedaży płyt Wola Rafałowska 13 05-320 Wola Rafałowska tel. 0603 528 191

Płyty granitowe surowe i polerowane

Hurtowy punkt sprzedaży płyt ul. Czysta 6d, 33-101 Tarnów tel. 014 625 81 73, tel. 0600 031 982 fax 014 625 63 60

Absolut Black, Balmoral Dark, Baltic Green, Baltic Green Dark, Blues Night, Bohus Red, Impala Blue, Kashmir Gold, Labrador, Madura Gold, Maricana, Nero Santa Lucia, Orion, Star Ruby, Steel Grey, Tarn Silverstar, Tokowski, Vanga, Verde Savana/Verde San Francisco

Usługowe cięcie bloków

www.zphgranex.pl

ZE ŚWIATA

Dworzec Główny (Amsterdam Centraal Station)

Spacer po Amsterdamie

olandia jest znana z przepięknych budynków z cegły, jednakże użycie kamienia ozdobnego importowanego podczas wielkiego rozkwitu handlu w epoce Złotego Wieku (XVII w.) powoduje, że architektura holenderska wysuwa się na pierwszy plan, zwłaszcza ze swoimi słynnymi ścianami szczytowymi. Nigdzie indziej nie jest ona tak widoczna jak w Amsterdamie, przy czym samo miasto najlepiej podziwiać pieszo. Spacer ten zaplanowany został na podstawie szczegółowego opisu kamieni budowlanych użytych w Amsterdamie stworzonego przez Wima Dubelaara z Dutch Geological Survey (Instytut Geologii) w jego książce „Steenrijk Amsterdam”, której nakład został już wyczerpany. Spacer przeznaczony jest dla każdego, kto ma kilka wolnych godzin, chce pospacerować po miejscu wpisanym na listę światowego dziedzictwa kulturowego oraz przyjrzeć się budyn-

nK 41 | 5/2009

kom i rzeźbom, które czynią kamień bardzo interesującym materiałem, a sam Amsterdam wspaniałym miejscem. Zaczynając od Amsterdam Centraal Station, należy zakupić mapę w VVV (biuro turystyczne) w Stationsplein i udać się w stronę Damrak, pamiętając, aby nie dać się złapać czyhającym po drodze pułapkom turystycznym. Z pewnością nie umknie Państwa uwadze Berlage’s Exchange (1903), budynek najbardziej znany ze swoich cech monumentalnych, zbudowany z dziewięciu milionów cegieł. Kamień nie jest tutaj głównym materiałem, jednak rzeźbione nadproża oraz narożniki wykonane zostały z piaskowca Obernkirchener, jednego z niewielu dobrej jakości materiałów importowanych w dużej ilości z Niemiec Zachodnich, które są źródłem kamieni nadal bardzo często używanych w Holandii do prac restauratorskich. W części Beursplein natrafimy na dawną Giełdę Papierów Wartościowych

(1916), obecnie Euronext. Proszę uważnie przyjrzeć się zmieniającym kolor z zieleni w brąz pasmom tufu wulkanicznego pochodzącego z gór Eifel w zachodnich Niemczech oraz kontrastującemu bladokremowemu wapieniowi francuskiemu. Tutaj misternie wyrzeźbione głowy słoni nadal zachowują ostre rysy – co wskazuje na trwałość najlepszych wapieni jurajskich z Francji. Z tyłu budynku, na Warmoesstraat, znajdują się interesujące rzeźby zdobiące fryz. Kolejną monumentalną budowlą wartą uwagi jest De Bijenkorf (1912), jeden z najbardziej znanych domów towarowych w Holandii. Misterne, jednakże kruche zdobienie budynku wykonane z pięknie warstwowanego piaskowca przyciąga oko. To również piaskowiec niemiecki, w tym przypadku triasowy. Teraz proszę udać się w kierunku placu Dam Square do Royal Palace (Pałac Królewski) (1655), wybudowanego jako nowy ratusz przez Jacoba van Campewww.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM AUTORA

[ Kamienie budowlane starego Amsterdamu ]

ZE ŚWIATA

Dawna giełda

Dom handlowy De Bijenkorf

DWORZEC G ŁÓWNY

ZEEDIJK 1

OUDEZIJDS VOORBURGWAL 19 BERLAGE’S EXCHANGE OUDE KERK NIEUWE KERK

PAŁAC KRÓLEWSKI

GIEŁDA

OUDEKERKSPLEIN

DE BIJENKORF NATIONAAL MONUMENT OUDEZIJDS VOORBURGWAL 224

RHO HOTEL

ST PIETERSHAL STEEG OUDEZIJDS VOORBURGWAL 197 ROKIN 99 / 101

FOT: ARCHIWUM AUTORA, RYS. ARCHIWUM

ROKIN 109 ROKIN 115

www.RynekKamienia.pl

AGNIETENKAPEL OUDEZIJDS ACHTERBURGWAL 233

DE WAAG

Detal z fasady Nieuwe Kerk na przy użyciu kolejnego niemieckiego piaskowca – Bentheim. Obernkirchener użyty został w celach restauracyjnych niższych partii budynku. Wszystkie trzy niemieckie piaskowce widoczne z tego miejsca posiadają w dużym stopniu podobne cechy charakterystyczne - ich barwa to jasny brąz z odcieniami szarości o różnym stopniu zawartości żelaza. Podczas renowacji kamienia, który jest obecnie w niełasce w całych Holandii, problemy z dopasowaniem koloru nie są tak poważne jak w Wielkiej Brytanii (gdzie w wielu dawnych kamieniołomach zakończono eksploatację), jednak restaurator musi zwracać uwagę na wielkość ziarna oraz porowatość kamienia. Nieodpowiednie materiału do warunków klimatycznych, w których jest często narażony na wiatr, deszcz i mróz, może doprowadzić do jego przyspieszonego wietrzenia. Zanim opuszczą Państwo Royal Palace, proszę przyjrzeć się rzeźbie na fryzie frontonu i zastanowić się nad problemem konserwacji tak wspaniałego dzieła architektonicznego. Włoski marmur Carrara, z którego jest wyrzeźbiona, zastosowany na zewnątrz w zimnym, wilgotnym klimacie Europy Północnej jest narażony na szybkie niszczenie, widoczne zwłaszcza tam, gdzie zanieczyszczenia kwasowe tworzą czarne skorupy gipsowe. Nieuwe Kerk (1400) prezentuje kolejny wapień o żółtym zabarwieniu, który umieszczony jest wysoko na południowej elewacji. To miękki trzeciorzędowy wapień z Belgii. Wydobywany z płytkich pokładów, w pojedynczych blokach kamienia nie większych od cegły, jest odpowiedni jedynie do podstawowego obłożenia ściany. Wraz z podobnym wapieniem - Gobertange używany był często w Średniowieczu, jednakże po 5/2009 | nK 41

ZE ŚWIATA

PŁYTY

Pałac królewski przy placu Dam, po prawej tympanon wyrzeźbiony w marmurze karraryjskim

nK 41 | 5/2009

Nationaal Monument ze słynnego włoskiego trawertynu z okolic Sieny Kolejnym krokiem jest wędrówka w dół Nes, gdzie Rho Hotel (1908) stanowi wspaniały przykład użycia ciemnoszarego belgijskiego wapienia karbońskiego. Używany na szeroką skalę w całej Holandii ze względu na swoją dużą trwałość, wapień ten widoczny jest tu głównie na chodnikach oraz stopniach schodów. Wszechstronność tego kamienia przedstawia się w dużej różnorodności misternie wykonanych wykończeń. Bogato zdobiona kamieniarka odzwierciedla zasobność kieszeni byłego właściciela, H Drijfthout & Zn, amsterdamskiej spółki handlującej złotem. Podążając dalej, proszę przyjrzeć się wszystkim rodzajom kamienia przezna-

Deatale z fasad Rho Hotel i Peek and Cloppenburg czonego do budowy, zwracając uwagę zwłaszcza na parapety oraz różne szczegóły architektoniczne. Proszę przystanąć i rozejrzeć się dookoła przy Saint Pietershal Steeg. Tył banku RABO pokryty jest wyróżniającym się czerwonym granitem Balmoral z Finlandii, a fontanna wykonana została z granitu z Portugalii, najbardziej znanego z zastosowania w małej architekturze, tak jak na amsterdamskim Dam Square. Proszę również spojrzeć na wyrzeźbione filary oraz płytę z 1644 r., które pokazują, jak piaskowiec przetrwał przez te wszystkie lata. Skręcając w Wijde Lombardstraat w ulicę Rokin, proszę na chwilę zatrzymać się pod nr 99-101. Różnorodne granity zowww.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM AUTORA

krótkim czasie, bo około roku 1500, zaniechano jego użycia. Wyparły go duże bloki trwałego, szeroko dostępnego piaskowca Bentheim, użytego tutaj dla celów dekoracyjnych. Weranda od południowego wejścia oraz sąsiadująca kamieniarka umożliwiają porównanie piaskowca Bentheim z tufem wulkanicznym z regionu Eifel. Z dystansu oba są w podobnym kolorze – szarobrązowym z żółtymi odcieniami – jednakże z bliska widać, że tuf posiada strukturę o porach otwartych i jest słabo scementowany, co powoduje, że jest bardzo podatny na warunki atmosferyczne. Przejdźmy teraz przez Dam Square do budynku Peek and Cloppenburg (1916) w celu zobaczenia kolejnego przykładu kamienia niemieckiego, tym razem triasowego wapienia muszlowego (niem. Muschelkalk). Mimo że materiał ten prawdopodobnie najbardziej nadaje się do użytku w postaci większych, nierzeźbionych bloków, płaskorzeźba zdobiąca fryz budynku jest wspaniałym przykładem stylu i rzemiosła. Nationaal Monument (1956) prezentuje znany na całym świecie trawertyn pochodzący z regionu Sieny we Włoszech. Podobny materiał wykorzystany został do budowy Koloseum oraz dużej części starożytnego Rzymu. W przypadku Nationaal Monument pojawiły się problemy z konserwacją. Z bliska widać zniszczenia związane z niewłaściwym wykonaniem mokrego montażu kamienia na ceglanym rdzeniu pomnika. Pomnik został rozebrany i zrekonstruowany w celu naprawy błędów konstrukcyjnych oraz usunięcia szkód wyrządzonych przez wandali używających farb w spreju. Obecnie czyszczenie pomnika odbywa się regularnie.

ZE ŚWIATA

lowych, bliskie studium poddanych na działanie warunków atmosferycznych rozwarstwionych ścian wykonanych z francuskiego muszlowca odkryje charakterystyczną krynoidową powierzchnię zawierającą połyskliwe, krystaliczne fragmenty skamieniałych liliowców. Proszę porównać ten kamień z ciemnoszarym belgijskim wapieniem karbońskim, który używany jest do zdobienia ościeżnic i cokołów. Można by rozważyć w tym miejscu argumenty za i przeciw czyszczeniu monumentów z kamienia. Jak np. dowodzą badania przeprowadzone w Szkocji, użycie substancji chemicznych i materiałów ściernych może spowodować poważne

Oudezijds Voorburgwal: efektowne schody wykonane z belgijskiego wapienia karbońskiego. przy okazji budynku Giełdy oraz Nieuwe Kerk. Kamień o grubszym ziarnie użyty został do wykonania rzeźb. Natomiast droboziarnisty do elementów bardziej podatnych na wietrzenie - krótką trwałość tej skały wulkanicznej potwierdza zerodowane, słabo czytelne liternictwo u podstawy posągów. Po skręceniu z Langebrugstraat w Grimburgwal następnym punktem jest Oudezijds Achterburgwal 233, położony na obrzeżach Dzielnicy Czerwonych Latarni (Red Light District). Wysoce zdobione wejście dawnego Apotheek mat Wachtkamers (1875) stanowi idealny przykład rzeźby figuratywnej wykonanej z piaskowca Bentheim. Proszę przyjrzeć się uważnie jasnym blokom wapienia, które tworzą pilastry. Wapień jurajski pochodzi z Euville we Francji. Chociaż z odległości kolor oraz struktura wyglądają podobnie do pozostałych jurajskich wapieni oolitycznych i musz44

nK 41 | 5/2009

szkody, jak również stanowi zagrożenie dla zdrowia. Ostrożne czyszczenie łagodnymi płynami na bazie wody pomoże uniknąć nagromadzenia zanieczyszczeń atmosferycznych, jednocześnie podkreślając piękno i walory budynku. Przenosząc się do Huis op de Drie Grachten (1610), proszę na chwilę zatrzymać się w celu bliższego przyjrzenia się pokrewnym cechom fizycznym piaskowców Bentheim oraz Obernkirchener, które prezentują się odpowiednio na schodach i ościeżnicach. Kontynuując spacer wzdłuż Oudezijds Voorburgwal, docieramy do wejścia Agnietenkapel (1571), gdzie widnieje jeden z okazalszych przykładów kamieniarki dekoracyjnej w Binnenstad. Wszechobecny piaskowiec Bentheim, który mocno zszarzał, co jest typową cechą wszystkich rodzajów piaskowca, kontrastuje z bardzo bladym, charakterystycznie uwarstwionym belgijskim

wapieniem karbońskim, zastosowanym do wyraziście wyrzeźbionych bloków pilastrów. Skały tradycyjnie znane jako wapienie karbońskie dzieli się na starsze turnejskie i młodsze wizeńskie. Wapień turnejski z Belgii, ze swoją gamą kolorów od matowego niebieskoszarego po czerń (w zależności zastosowanego wykończenia oraz stopnia polerowania) jest często stosowany w budownictwie. Wapienie wizeńskie, w przeciwieństwie do turnejskich, nabierają bladej srebrnoszarej patyny. Choć bardzo cenione w Belgii za swoje właściwości, są zdecydowanie rzadziej widoczne w architekturze. Spacer proszę kontynuować, aż doj-

Agnietenkapel: jeden z najwspanialszych przykładów kamieniarki dekoracyjnej w Binnenstad. dą Państwo do St Agnieten Straat, gdzie pod numerem 197 następuje nagła zmiana stylu architektonicznego. Pojawia się pochodzący z XX wieku styl zwany Szkołą Amsterdamską. Surowe ceglane przedłużenie do dawnego ratusza (1924) ukrywa jeden z architektonicznych skarbów miasta, gmach Admiralicji, wybudowany w stylu baroku klasycznego. Obecnie jest to część luksusowego Grand Hotelu, którego fasada jest znana głównie z pięknych rzeźb Hildo Kropa wyrzeźbionych w bladobrązowym niemieckim granicie. Wiele innych wybitnych modernistycznych rzeźb tego autora, stworzonych z podobnego materiału, zdobi duże mosty i inne obiekty w centrum Amsterdamu. W tym miejscu warto zwrócić uwagę również na typowe holenderskie rezydencje miejskie na Oudezijds Voorburgwal, gdzie parter oraz charakterystyczne schody były w przeważającej mierze buwww.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM AUTORA

stały użyte tutaj do budowy budynku, który choć nowoczesny w formie, pełen jest elementów tradycyjnej architektury XVII wieku. Z kolei na kamienicy przy Rokin 109 możemy przyjrzeć się dawnej praktyce malowania wapienia, której obecnie raczej się nie stosowuje. Niemniej jednak w Amsterdamie większość ozdobnych szczytów budynków była malowana niedługo po wybudowaniu. Pierwsza część spaceru wokół Binnenstad kończy się na Rokin pod numerem 115, gdzie pojawia się ten sam, geologicznie młody, sprasowany popiół wulkaniczny pochodzący z regionu Eifel w Niemczech, wspomniany wcześniej

PŁYTY

ZE ŚWIATA

nK 41 | 5/2009

W przypadku Oude Kerk w trakcie budowy kościoła użyto kremowych, miękkich, cienko uwarstwionych, belgijskich wapieni Gobertange i Lede, które mocno się wyróżniają świątynię z otoczenia. Po roku 1450 nastąpiło nagłe przejście na

Oude Kerk: wykonany z belgijskich wapieni Gobertange i Lede oraz piaskowca Bentheim

De Waag: belgijski wapień Gobertange daje oszałamiający efekt. niemiecki piaskowiec Bentheim. Powyżej południowego wejścia do Oude Kerk, na jednej z późniejszych dobudówek kościoła, mamy również do czynienia z rzeźbionymi w wapieniu muszlowym reliefami. Podążając zgodnie z ruchem wskazówek zegara wokół budynku, będą Pań-

stwo mieli okazję przyjrzeć się z bliska cechom charakterystycznym każdego rodzaju kamienia. Proszę pamiętać, że granitowy bruk z elementami rzeźbienia, którym wyłożono Oudekerksplein, z całą swoja różnorodnością kolorów i struktur, również wpisuje się w dawny krajobraz miejski. Bywa, że podejmowane są prace remontowe historycznych chodników bez poświęca uwagi pochodzeniu materiałów. Nawet wykwalifikowany geolog ma problem z dopasowaniem nowego materiału do starych rodzimych skał, których oryginalne miejsca wydobycia m.in. w Belgii, Skandynawii, Wyspach Normandzkich i Szkocji często dawno zarzucono. Mieliśmy okazję podziwiać niektóre z najwspanialszych monumentalnych budynków historycznych w Amsterdamie, jednak prawdziwy charakter Binnenstad odzwierciedlony jest w rezydencjach miejskich. Pomimo że większość zbudowana została głównie z cegły, ich piękno jawi się w misternie rzeźbionych gzymsach oraz szczytach. To tutaj właśnie znajdziemy niektóre z piękniejszych prac artystów epoki Złotego Wieku. Podczas gdy prace artystów mają w głównej mierze służyć zdobieniu dużych powierzchni wystawionych na działanie szkodliwych czynników zewnętrznych, większość samych ścian szczytowych, często zdobionych obszernymi scenami z mitologii antycznej, może być uważana za rzeźbiarskie arcydzieło samo w sobie. Po pełnej eksploracji Oude Kerk, z Dread Rock Café, proszę skręcić w lewo i zatrzymać się w Feelsgood Café, gdzie z miejsca przy oknie będą mogli Państwo podziwiać Oudezijds Voorburgwal nr 19 (1656) znajdujący się po drugiej stronie kanału. „Ożywiony” szczyt z ornamentem okuciowym jest najstarszym w swoim rodzaju – składają się na niego ozdobne woluty w kształcie dwóch dużych delfinów. Co jest niezwykłe, to fakt, że nie były ono malowane i w ten sposób odsłaniają prawdziwą trwałość piaskowca Bentheim. Na koniec spaceru, zanim skręcą Państwo w kierunku Amsterdam Centraal Station, gdzie historia konserwacji kamienia jest wyraznie widoczna na fasadzie, dlaczego by nie przysiąść i napić się orzeźwiającego trunku w miłej atmosferze na Zeedijk 1 (1550), jednym z dwóch istniejących drewnianych domów, które zachowały się w Amsterdamie. Tutaj właściciel t’Aepje bez wątpienia chętnie opowie Państwu historię domu przy kuflu najlepszego piwa. Na zdrowie! Scott Engering tłumaczenie: Alina Szwajczuk-Lesiak www.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM AUTORA

dowane przy użyciu belgijskiego wapienia karbońskiego. Niestety, pomimo że centrum Amsterdamu na liście światowego dziedzictwa kultury UNESCO, niektóre z budynków są zaniedbane, a na każdym kroku napotkać można na problem graffiti. Typowe użycie tego wapienia jest widoczne pod numerem 224, gdzie wyróżnia się różnorodność wykończeń wraz z liternictwem. W innych miejscach na zwietrzałych powierzchniach można zobaczyć warstwy krenulacyjne równoległe do naturalnych płaszczyzn uwarstwienia, zwane stylolitami. Ich struktura otworzyła się, co obecnie uważa się za potencjalny defekt. Materiału tego unika się w pracach restauratorskich. Rijksdienst voor De Monumentenzorg, czyli państwowa agencja zajmująca się konserwacją zabytków, zbadała geologicznie podobny materiał, pochodzący z Irlandii. Wykorzystuję się go obecnie jako zamiennika oryginału do prac restauratorskich, pojawia się on także w małej architekturze. Po przejściu z powrotem przez kanał w kierunku południowego końca Nieuwmarkt ukaże się przed Państwem najpiękniejszy widok wspaniałego De Waag (1488) - w przeszłości wejścia do miasta znanego jako brama Świętego Antoniego. Najpierw wzrok przyciąga ceglana fasada i wspaniały dach, jednak użyty tutaj belgijski wapień Gobertange daje uderzający efekt dekoracyjny. Proszę z bliska przyjrzeć się pasom kamienia oraz narożnikom i zwrócić uwagę, jak wapień, w porównaniu z murarką oraz piaskowcem Bentheim użytym we wspornikach ośmiobocznych wieżyczek, źle przetrwał upływ czasu. Wiele z oryginalnych narożników zostało zastąpionych bardziej trwałym piaskowcem. Na niższym poziomie wspaniałe rzeźbienia reliefów nadproży przedstawiają narzędzia oraz symbole odpowiednich cechów handlowych znajdujących się w każdej z wieżyczek. Z De Waag proszę przejść Molen Steeg i Oude Kennis Steeg, aby zatrzymać się i nacieszyć widokiem Oude Kerk (1300-). Tak jak większość średniowiecznych kościołów, Oude Kerk został z czasem powiększony i częściowo przebudowany. Przez ostatnie lata odrestaurowano go przy użyciu szerokiej gamy materiałów. Badania archeologiczne pozwalające nam poznać historię konstrukcji takich budowli przeprowadzane jest zwykle w oparciu o istniejącą dokumentację. Cennych wskazówek może często dostarczyć także badanie surowca budowlanego oraz szczegółów jego zastosowania.

PŁYTY

SEKCJA

PŁYTY

Słownik Terminów GeOlogicznych dla Skalników [ Część 13. ]

Chemogeniczne skały Chromit

Chloryt – właśc. grupa chlorytu, zespół pospolitych minerałów o zbliżonych cechach makroskopowych (minerały blaszkowe, zbliżone do łyszczyków, barwy zazwyczaj zielonej – stąd nazwa, z gr. chloros – zielony) i chemicznych (glinokrzemiany Mg, Fe, Al, zawierające grupę OH), najczęściej spotykane z nich to pennin, klinochlor i szamozyt (którego większe koncentracje miały znaczenie złożowe jako rudy Fe); chloryty są produktem wietrzeniowego rozkładu ( ) biotytu, a także niektórych ( ) amfiboli i ( ) piroksenów; są głównym składnikiem łupków chlorytowych (powstających w wyniku tzw. chlorytyzacji, czyli procesu powstawania ch. kosztem wspomnianych minerałów), ch. występują też m. in. w serpentynitach, gnejsach i zwietrzałych granitach.

Łupek chlorytowy – skała metamorficzna o charakterystycznej zielonej barwie.

Po lewej – chondryt „pod lupą” – widoczne kuliste chondry i niezwykle wysoka porowatość meteorytu Baszkówka; po prawej – egzotyczne piękno oliwinowej chondry o tzw. budowie lamelkowej – obraz spod geologicznego mikroskopu polaryzacyjnego.

ch. stanowią ok. 90% znanych meteorytów, jednocześnie są one jednak najmniej atrakcyjne, mają bowiem najczęściej postać niepozornych szarych kamieni podobnych do piaskowców; wyróżniającą je cechą jest obecność tzw. chondr – charakterystycznych, zwykle kulistych tworów o rozmiarach do ok. 1 mm; pod względem mineralogicznym ch. zbudowane są głównie ze znanych z Ziemi minerałów krzemianowych, takich jak ( ) pirokseny, ( ) oliwiny czy plagioklazy ( skalenie), ale występują w nich również duże ilości minerałów charakterystycznych dla środowiska kosmicznego, jak np. troilit (FeS), kamacyt i taenit (stopy Fe i Ni), w ch. występują też mikroskopijne okruchy diamentów; wśród ch. wydziela się szereg odmian na podst. kryteriów mineralogicznych (ch. enstatytowe, oliwinowo-bronzytowe, oliwinowo-hiperstenowe i oliwinowo-pigeonitowe oraz węgliste) oraz strukturalnych (sześć typów o różnym stopniu tzw. metamorfizmu); za najbardziej wyjątkowe trzeba uznać ch. węgliste, najrzadsze, kruche, szybko rozpadające się w warunkach ziemskich (wszystkie znane ich okazy zostały zebrane krótko po zaobserwowanych upadkach meteorytów), niezwykły jest skład chemiczny i mineralny ch. węglistych, które zawierają duże ilości wody oraz oczywiście węgla.

CHONDRYTY odgrywają wielką rolę w badaniach wczesnej historii ( ) Układu Słonecznego, są bowiem najstarszą znaną nam materią, datowaną ( ) radiometrycznie na 4,21 – 4,53 mld lat, od tamtego czasu pozostały niezmienione – w odróżnieniu od skał budujących Ziemię, które wielokrotnie ulegały przetapianiu, ( ) metamorfizmowi czy ( ) wietrzeniu; chondry powstały w wyniku szybkiego stopienia ziaren pyłu kosmicznego protoplanetarnej mgławicy słonecznej, później stopniowo łączyły się ze sobą, tworząc coraz większe ciała – meteoroidy, planetoidy, planetozymale i wreszcie planety; ch. węgliste, ze względu na zawartość związków organicznych (kwasy organiczne, aminokwasy, węglowodory, a niekiedy nawet alkohole), uważane są przez niektórych za „siewców życia” na wczesnej Ziemi – to ich materiał, w sprzyjających warunkach mógł dać początek tzw. bulionowi pierwotnemu, w którym, jak się uważa, powstały pierwsze organizmy żywe.

Chromit – minerał rudny, tlenek Cr i Fe o wzorze FeCr2O4; występuje w ( ) magmowych skałach ultrazasadowych (np. perydotyty) i niektórych skałach ( ) metamorficznych (serpentynity); krystalizuje w układzie jednoskośnym ( układ krystalograficzny), rzadko tworząc duże kryształy; najważniejsze źródło Cr; na terenie Polski w większych ilościach występuje jedynie na przeł. Tąpadła k. Ślęży, gdzie do 1944 r. podejmowano próby jego eksploatacji (w okresach wojen, przy rosnącym zapotrzebowaniu na metale uszlachetniające stal). Paweł P. Zagożdżon, Katarzyna D. Zagożdżon

nK 41 | 5/2009

Chondryty – jedna z głównych, najliczniejsza podgrupa ( ) meteorytów, zdecydowana większość tzw. aerolitów, czyli meteorytów kamiennych (krzemianowych),

www.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM AUTORÓW

Chemogeniczne skały – skały ( ) osadowe pochodzenia chemicznego; powstają w wyniku wytrącenia się substancji mineralnej stanowiącej początkowo roztwór właściwy lub koloidalny w wodzie; strącanie następuje w wyniku odparowania wody lub reakcji chemicznych zachodzących w specyficznych warunkach – środowiskach (zmiany temperatury, ciśnienia, pH, zasolenia, podwyższona zawartość szczątków organicznych), niekiedy przy udziale organizmów żywych; środowiskami sprzyjającymi tym procesom są np. strefy przybrzeżne mórz i ujść dużych rzek (gdzie dochodzi do intensywnego mieszania wód o różnym składzie), granice stref redukcyjnych i utleniających czy rejony wulkaniczne; najważniejszymi przykładami skał i złóż o takiej genezie są skały wapienne, gipsowe i solne ( cyklotem), złoża żelaza o genezie morskiej (takie jak sferosyderyty rejonu Częstochowy – ostatnie eksploatowane na terenie Polski złoża żelaza – których pozyskiwanie zakończono na przeł. lat 60. i 70. ub. wieku), boksyty (rudy Al), fosforyty, niektóre złoża siarki (m.in. największe na świecie złoża tego typu – rejonu Tarnobrzega); pochodzenie ch. mają również niektóre skały ( ) krzemionkowe ( krzemienie, martwice krzemionkowe i gejzeryty itd.) oraz tzw. ( ) darniowe rudy żelaza.

KAMIENIE POLSKIE

PŁYTY

Piaskowiec z Radkowa [ Minimonografie polskich kamieni budowlanych ]

nK 41 | 5/2009

Gmach Collegium Maius Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu wybudowany w latach 1908 - 1910, w okresie największego popytu na piaskowiec z Radkowa Cechy fizyko-mechaniczne piaskowca Radków (wyk. Proxima Wrocław, 2005 r.) Gęstość Gęstość objętościowa Porowatość całkowita Porowatość otwarta Szczelność Nasiąkliwość przy ciśnieniu atmosferycznym Mrozoodporność Ścieralność na tarczy Boehmego Ścieralność na tarczy Boehmego po nasyceniu wodą Wytrzymałość na ściskanie w stanie powietrzno-suchym Wytrzymałość na ściskanie w stanie po nasyceniu wodą Wytrzymałość na ściskanie po badaniu mrozoodporności Wytrzymałość na zginanie w stanie powietrzno-suchym Wytrzymałość na zginanie w stanie nasycenia wodą Wytrzymałość na zginanie po badaniu mrozoodporności Wytrzymałość na uderzenie (zwięzłość)

2590 kg/m3 2200 kg/m3 15,1% 14,8% 0,849 4.0 pełna 4,3 mm 4,8 mm 53,5 MPa 53,5 MPa 45,5 MPa 4,7 MPa 3,8 MPa 3,2 MPa 11 uderzeń

okładzinowe, formatowane, profilowane, posadzki, wyroby artystyczne, w tym rzeźby wielkogabarytowe, toczydła przemysłowe. W ofercie obecnego właściciela - Kopalni Piaskowca Radków sp. z o.o. są również bloki, bryły niewymiarowe, formaki, płyty poligonalne, kostka. Imponująca jest lista obiektów, w których wykorzystano piaskowce z Radkowa. Oto przykłady: Warszawa: Zamek Królewski; Kraków: Wawel, Teatr im. Słowackiego; Poznań: Collegium Maius UAM, Aula Uniwersytecka, Sąd Rejonowy przy ul. Młyńskiej; Wrocław: ratusz, Dyrekcja Kolei, kościół św. Karola, kościół Odkupiciela przy pl. Staszica (nieistniejący); Jasna Góra: klasztor; Wambierzyce: bazylika Nawiedzenia NMP; Ratno: pięcioprzęsłowy wiadukt kolejowy. Berlin: katedra, Biblioteka Królewska, Ministerstwo Kultury, Urząd Patentowy, Akademia Cesarska, Kaufhaus Wertheim, most Herkulesa, kościół ces. Wilhelma (zachowany w postaci pomnika-ruiny); Charlottenburg: Politechnika, ratusz; Poczdam: zamek Monbijou, schody Oranżerii: Monachium: Bank Rzeszy; Kolonia: dworzec główny, Frankfurt: poczta główna; Hamburg: ratusz; Królewiec: dom kredytowy. Henryk Walendowski www.nowykamieniarz.pl

FOT.: RADOMIL/ WIKIMEDIA/ GNU

łoże w Radkowie (w literaturze niemieckiej: Wünchelburg) u podnóża masywu Szczelińca w Górach Stołowych jest jednym z najwcześniej eksploatowanych na terenie Polski. Już na początku XVI wieku zastosowano ten górnokredowy piaskowiec ciosowy przy wznoszeniu kościoła św. Elżbiety tuż przy wrocławskim Rynku. Eksploatacja nie ustawała przez następne wieki, lecz skokiem technologicznym było zbudowanie w r. 1870 zakładu obróbki kamienia, a następnie jego rozbudowa przez mistrza kamieniarskiego z Berlina Karola Schillinga. Pierwotnie bloki piaskowca z wyrobiska były transportowane kolejką linową bezpośrednio do zakładu obróbki. Wodę przemysłową zapewniało ujęcie górskiego potoku i rozprowadzenie siecią podziemnych kanałów. W rozkręceniu przedsięwzięcia pomogło wydatnie oddanie do użytku odcinka kolei normalnotorowej ze Ścinawki Średniej do Radkowa (1 grudnia 1903 r.) wraz z dwukilometrową bocznicą do kamieniołomu. W 1905 roku zakład Schillinga zatrudniał 500-600 osób. Dzięki bardzo dobrym cechom piaskowiec radkowski zasłynął w całych Niemczech i nie tylko. Zamówienia napływały z Austrii, Szwecji, Francji, Grecji, a nawet z Ameryki Południowej. W okresie PRL-u zakład w Radkowie działał w ramach ówczesnego państwowego monopolisty, tj. Kombinatu Kamienia Budowlanego „Kambud”. Przekształcenie w spółkę nastąpiło w roku 1991. Oprócz korzystnych parametrów piaskowce z Radkowa mają ciekawą kolorystykę. Przeważają ciepłe kolory jasnokremowe do szarobeżowych, z odcieniem pomarańczowym, czasem różowym. Ziarno kwarcowe średnie, częściowo grube. Tekstura zbita, spoiwo krzemionkowe, czasem z domieszką limonitu. Łupliwość dobra, przełam równy. Kamień jest odporny na działanie warunków atmosferycznych, pod ich działaniem tylko nieznacznie zmienia barwę. Złoże piaskowców jest zasobne; przy obecnym poziomie eksploatacji starczy na 150-200 lat. Z piaskowców radkowskich można wykonać: elementy architektoniczne,

ie Ch iń sk Gr an ity

a ic aw or M k, za ńc Pi

Posiadamy Duży Wybór Chińskich Granitów Specjalizujemy się w Polskim Kamieniu www.marmur-plytki.pl

Podłęże 48, 28-400 Pińczów, tel./fax (041) 357 61 46, (041) 358 91 89, tel. kom. 0604 086 867, 0602 443 674

ZAPRASZAMY DO NASZYCH MAGAZYNÓW.

GLOBGRANIT II Marek Sadek

ul. Spacerowa 3; 58-241 Piława Dolna; tel. (074) 837 01 29; fax (074) 837 00 46; Płyty - 510 266 430; Pomniki - 510 266 431 e-mail: biuro@globgranit.pl

Magazyn - Kraków

ul. Conrada 55c; 31-357 Kraków; tel. kom. 501 973 020; e-mail: krakow@globgranit.pl

Magazyn - Kędzierzyn-Koźle

ul. Wandy 16; 47-206 Kędzierzyn-Koźle; e-mail: kk@globgranit.pl

GLOBGRANIT Nowa Ruda Sp. z o.o.

ul. Obozowa 1c; 57-400 Nowa Ruda; tel. (074) 872 57 77; (074) 872 57 78; fax (074) 872 57 79; tel. kom. 0504 164 040 e-mail: nowaruda@globgranit.pl

GLOBGRANIT Strzegom Sp. z o.o. (Kopalnia)

Żółkiewka 64; 58-150 Strzegom; tel. (074) 855 13 95; fax (074) 855 13 05; e-mail: strzegom@globgranit.pl

www.globgranit.pl

Najwyższa jakość. Zakłady produkcyjne Grupy Globgranit® to miejsca, w których klasyczna sztuka kamieniarska spotyka się z zaawansowaną technologią. Taki niezwykły mariaż sprawia, że nasi klienci otrzymują najwyższej jakości produkt w przystępnej cenie. Kamień sprowadzamy z całego świata. Sieć naszych dostawców tworzyliśmy przez lata badając i poddając obróbce importowany surowiec. W chwili obecnej jesteśmy w stałej współpracy z firmami wydobywającymi najwyższej jakości granit w Europie, Afryce, Azji oraz Ameryce Południowej. Sztab doskonałych fachowców w dziedzinie obróbki kamienia pozwala nam dostosować ofertę do najbardziej wymagających klientów.

KAMIEŃ NATURALNY

PŁYTY

Czytasz - więcej wiesz! [ Literatura dla kamieniarzy ] Baza Danych Kamieniarstwa 2009/10. Nagrobki, kamień w budownictwie, zaopatrzenie kamieniarstwa. Wyd. SKI &VAK Presshouse, Poznań, s. 228. www.baza-kamieniarska.pl Chrząszczewski Wacław (2004): Obróbka mechaniczna i obrabiarki do kamienia. Wyd. h.g. Braune, Jawor. Książka jest efektem ponad 40-letniej pasji i pracy zawodowej Autora w przemyśle kamienia budowlanego. Zawiera szczegółowe opisy i warunki stosowania podstawowych narzędzi (m.in. pił trakowych, diamentowych tarcz tnących, wierteł), podstawowe operacje technologiczne (m.in. piłowanie, rozcinanie, szlifowanie) oraz omówienie obrabiarek do kamienia począwszy od historycznych stosowanych w XV wieku, na tych z XXI wieku kończąc. Materiały zgromadzone w książce są zbiorem praktycznych informacji ułatwiających podjęcie decyzji o budowie bądź modernizacji zakładu, zakupie, wymianie obrabiarek lub narzędzi. Czeżowski Antoni (1946): Kamieniołomy. Obróbka i przeróbka kamienia. Tom I. Warszawa, ss. 275. [Treść: 1. Podział skał rodzimych. 2. Rozmieszczenie łomów kamieni naturalnych w Polsce (z Kresami Wschodnimi włącznie! – przypis redakcji) – i ich charakterystyka. 3.

nK 41 | 5/2009

Ten truizm - hasło obowiązuje zawsze i wszędzie. Z myślą o Czytelnikach „NK” przygotowałem poniższy spis – przewodnik przydatny dla chcących poszerzyć swoją wiedzę branżową. Należy ubolewać, że zwartych pozycji w języku polskim, dotyczących kamieniarstwa, jest wyjątkowo mało. Część z nich to niemal białe kruki, trudne do zdobycia. Lepiej przedstawia się literatura geologiczna. Sukcesywnie zwiększa się pokrycie Polski mapami geologicznymi i dokumentacjami surowcowymi. Są dostępne pięknie wydane albumy o nekropoliach. Spis został podzielony na grupy tematyczne, przy czym kryteria wyboru, a także podziału są subiektywne, autorskie. Dla krótkich recenzji niektórych pozycji zastosowano kursywę. Podział materiałów kamiennych według przeznaczenia. Charakterystyka polskich złóż kamiennych. 4. Wydobywanie kamienia w kamieniołomach. 5. Wiercenie otworów w kamieniu.] Czeżowski Antoni (1947): Kamieniołomy. Obróbka i przeróbka kamienia. Tom II. Warszawa , ss. 327. [Treść: 6. Roboty strzelnicze. 7. Maszynowa obróbka kamieni. 8. Wytwórnie tłucznia i grysów. 9. Warsztaty naprawcze. 10. Rozplanowanie miejsc roboczych, handlowe prowadzenie przedsiębiorstwa i organizacja pracy.] Czeżowski Antoni (1948): Kamieniołomy. Obróbka i przeróbka kamienia. Tom III, Warszawa , ss. 336. [Treść: 11. Materiały kamienne na Ziemiach Odzyskanych (uzupełnienie tomu I). 12. Bezpieczeństwo pracy w kamieniołomach. 13. Załączniki: wyniki badań laboratoryjnych, polskie normy, przepisy BHP, obliczanie kosztów

prowadzenia kamieniołomu.] Tyrowicz Tadeusz (1952): Kamieniarstwo. Obróbka ręczna. Związek Izb Rzemieślniczych. ss. 156. Podręcznik - biały kruk – źródłowa pozycja dla prawie dwóch pokoleń kamieniarzy w Polsce! Tyrowicz Tadeusz (1956): Kamieniarstwo. Technologia surowca kamieniarskiego. Wyd. Budownictwo i Architektura. Warszawa, ss. 253 Wilcke Horst, Thunig Wolfgang (1987): Kamieniarstwo. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, ss. 350 Wojeński Jan (1976): Technika liternictwa. Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, ss. 330. Podręcznik – wykład wybitnego specjalisty.

SUROWCE KAMIENNE, KAMIEŃ W ARCHITEKTURZE Atlas kamieni do ogrodu (2004): Wyd. h.g. Braune, Jawor www.RynekKamienia.pl

RYS: PAŃSTWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY

KAMIENIARSTWO

KAMIEŃ NATURALNY

PŁYTY

Atlas kamieni naturalnych (2008): Wyd. h.g. Braune, Jawor Baza DanychKamieniarstwa 2009/2010. Nagrobki, kamień w budownictwie, zaopatrzenie kamieniarstwa. Wyd. SKI & VAK Presshouse, Poznań, ss. 228 Bolewski Andrzej, Gruszczyk Hubert (1989): Geologia gospodarcza. Wyd. Geologiczne, Warszawa Bolewski Andrzej, Parachoniak Włodzimierz (1982): Petrografia. Wyd. Geologiczne Warszawa, ss. 643 Czarnocki Jan (1952): Marmury świętokrzyskie. Wyd. Państwowego Instytutu Geologicznego, Warszawa, ss. 34 Czernicka-Chodkowska Danuta (1983): Zabytkowe głazy narzutowe na obszarze Polski. Katalog

Kielce, ss. 54 Gruszczyk Hubert (1984): Nauka o złożach. Wyd. Geologiczne, Warszawa, ss. 532 Kamieński M., Skalmowski W. (1957): Kamienie budowlane i drogowe. Wyd. Geologiczne, Warszawa Katalog kamienia (1975): Wyd. Kombinat Kamienia Budowlanego „Kambud”, Kraków, ss. 177 Kamieniarz polski i surowce mineralne. Katalog (2008): Wyd. h.g. Braune, Jawor Kopczyński Kazimierz, Skoczylas Janusz (2006): Kamień w religii, kulturze i sztuce. Wyd. Naukowe UAM, Poznań, ss. 148 Koszarski Włodzimierz (1963): Bogac-

w 4 tomach. Wyd. Geologiczne, Warszawa Dziedzic Kazimierz i in. (1979): Surowce mineralne Dolnego Śląska. Wyd. PAN, Wrocław, ss. 510 Fersman A. (1950): Wspomnienia o kamieniu. Książka i Wiedza, Warszawa, ss. 95. Interesujące gawędy o kamieniach znanego rosyjskiego geologa. Fleszarowa R., Koziński W., Kardymowiczowa I. (1956): Kamień w służbie człowieka. Wyd. Geologiczne, Warszawa Gągol Jerzy i in. (1996): Kamienie budowlane w Polsce. Wyd. PIG Warszawa - Kielce, ss. 95 Gągol Jerzy i in. (1998): Kamień naturalny w budownictwie. Konferencja naukowa towarzysząca III Międzynarodowym Targom Kamienia i Maszyn Kamieniarskich InterKamień’98. Wyd. PIG, Warszawa -

twa mineralne Dolnego Śląska. PZWS, Warszawa, ss. 132. Praca popularnonaukowa,, obecnie częściowo zdezaktualizowana. Kozłowski Stefan (1986): Surowce skalne Polski. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, ss. 543. Źródłowa, ważna pozycja, napisana przez bardzo znanego profesora (także ministra ochrony środowiska w latach 1991-92). Mapy, fotografie, tabele cech fizycznych i mechanicznych różnych skał, obszerna literatura, skorowidz rzeczowy. Lorenc Marek, Mazurek Sławomir (2007): Wykorzystać kamień. Wyd. JASA, Wrocław, ss. 247. Książka traktująca szeroko problematykę kamienia naturalnego ze szczególnym uwzględnieniem zastosowań praktycznych. Wiele dobrych ilustracji. Maślankiewicz K. (1982): Kamienie szlachetne. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, ss. 396

Na magazynie ponad 40 000 m2 w formie slabów, płytek, mozaiki oraz misy umywalki, wanny, kominki i nagrobki. Do wyboru ponad 100 gatunków kamienia - marmur, granit, konglomeraty, trawertyn, piaskowiec, wapień, onyks, łupek kwarcytowy.

Wykonujemy blaty, parapety, schody, elewacje, kominki, posadzki i inne elementy architektoniczne z kamienia naturalnego.

Skład Warszawa Macierzysz ul. Sochaczewska 79, Macierzysz 05-850 Ożarów Mazowiecki tel./fax 022 721 17 58, 722 40 25 tel. kom. 501 056 448, 507 049 424 info@artstone.com.pl www.artstone.com.pl

Salon Warszawa ul. Kleszczowa 9, 02-485 Warszawa tel. 022 863 64 76 fax 022 863 85 05 tel. kom. 668 436 141 abakam@wp.pl www.abakam.pl Konstancin Jeziorna tel. 022 423 47 58 56

nK 41 | 5/2009

www.RynekKamienia.pl

FOT. ARCHIWUM AUTORA

Firma ARTSTONE zajmuje się sprzedażą hurtową oraz detaliczną kamieni naturalnych z całego świata.

KAMIEŃ NATURALNY

nK 41 | 5/2009

Trembecki Adam S. (1974): Szacowanie zasobów złóż surowców mineralnych. Wyd. Geologiczne, Warszawa Wielgomas Longin i in. (1981): Surowce mineralne województwa częstochowskiego. Wyd. Geologiczne, Warszawa, ss. 211

GEOLOGIA - PRZEWODNIKI Bac-Moszaszwili Maria, Gąsienica-Szostak Małgorzata (1990): Tatry Polskie. Przewodnik geologiczny dla turystów. Wyd. Geologiczne, Warszawa Ber Andrzej (1981): Pojezierze Suwalsko-Augustowskie. Przewodnik geologiczny. Wyd. Geologiczne, Warszawa Birkenmajer Krzysztof (1979): Przewodnik geologiczny po pienińskim pasie skałkowym. Wyd. Geologiczne, Warszawa Bolewski A., Parachoniak W. (1982): Petrografia. Wyd. Geologiczne, Warszawa, ss. 643.

Podręcznik dla studentów geologii (szczególnie geologii złóż) ze skorowidzem rzeczowym, wykazem wzorów minerałów i literaturą. Gradziński Ryszard (1960 i 1972): Przewodnik geologiczny po okolicach Krakowa. Wyd. Geologiczne, Warszawa, ss. 292. Trasy 24 wycieczek dla osób interesujących się geologią. Mapy, przekroje geologiczne, fotografie. Grocholski Andrzej (1971): Okolice Wrocławia. Przewodnik geologiczny. Wyd. Geologiczne, Warszawa Grocholski Wojciech i in.(1969): Przewodnik geologiczny po Sudetach. Wyd. Geologiczne, Warszawa, ss. 536. Trasy 44 wycieczek proponowanych przez 13 autorów, znanych geologów. Mapy, przekroje, fotografie. W części ogólnej: wiadomości o skałach, tektonika, geo-

logia, skala czasu, rozwój geologiczny Sudetów. Janeczek Janusz, Kozłowski Kazimierz, Żaba Jerzy (1991): Zbieramy minerały i skały. Wyd. Geologiczne, Warszawa, ss. 322. Przewodnik po Sudetach, Przedgórzu Sudeckim, Rudawach Janowickich, Górach Kaczawskich, Górach Sowich, Masywie Śnieżnika, Górach Złotych i Opawskich. Trasy 20 wycieczek opisane z wielkim znawstwem podjętego tematu. Mapy, przekroje, fotografie, poręczny format. Kotański Zbigniew (1959): Przewodnik po Górach Świętokrzyskich, tom 1, 2. Wyd. Geologiczne, Warszawa, ss. 446 Kotański Zbigniew (1971): Przewodnik geologiczny po Tatrach. Wyd. Geologiczne, Warszawa Kotański Zbigniew (1968): Z plecakiem i młotkiem w Góry Świętokrzyskie. Przewodnik geologiczny dla turystów. Wyd. Geologiczne, Warszawa Książkiewicz Marian, Samsonowicz Jan (1953): Zarys geologii Polski. Wyd. PWN, Warszawa, ss. 224 Lewiński J., Łuniewski A., Małkowski S., Samsonowicz J. (1927): Przewodnik geologiczny po Warszawie i okolicy z mapą geologiczną. Wyd. Kasa im. J. Mianowskiego, Warszawa, ss.185. Biały kruk – doskonały na ówczesne czasy przewodnik, napisany przez słynnych polskich geologów. Załączona składana mapa geologiczna, naklejona na płótnie. Maślankiewicz Kazimierz (1973): Wśród minerałów i skał. Wyd. PZWS Mizerski Włodzimierz (2006): Geologia regionalna kontynentów. Wyd. PWN, Warszawa, ss. 306 Nowak Jadwiga, Śmierzchalska Izabela (1972): Okolice Warszawy. Przewodnik geologiczny. Wyd. Geologiczne, Warszawa Passendorfer Edward (1983): Jak powstały Tatry. Wyd. Geologiczne, Warszawa, ss. 286 Passendorfer Edward (1980): Na skalnej drodze. Wyd. Geologiczne, Warszawa. Książka popularyzująca wiedzę geologiczną oparta na wspomnieniach autora. Rajchel Jacek (2004): Kamienny Kraków. Wyd. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne AGH Kraków, ss. 245. www.RynekKamienia.pl

FOT. ARCHIWUM AUTORA

Ministerstwo Środowiska (2006): Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych. Wyd. PIG, Warszawa. Najnowsza obszerna praca o złożach kamieni budowlanych z podziałem na złoża eksploatowane, perspektywiczne, rezerwowe i zaniechane. Zasoby poszczególnych złóż. Państwowy Instytut Geologiczny (2009): Baza danych. Złoża kamieni budowlanych. Wyd. Geologiczne, Warszawa Pastuszka M., Ptasiński J. (1982): Eksploatacja kopalin. Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa Sachanbiński M. (1984): Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych. Wyd. Geologiczne, Warszawa, ss. 237. Cenny poradnik dla zawodowych zbieraczy, jak i hobbystów. Skoczylas Janusz, Żyromski Marek (2005): Symbolika kamienia jako elementu procesu legitymizacji władzy w cywilizacji europejskiej. Wyd. Naukowe UAM, Poznań, ss. 180 Smirnow W. (1986): Geologia złóż kopalin użytecznych. Wyd. Geologic zne, Warszawa Sylwestrzak H. (1989): Od krzemienia do piezokwarcu. PWN, Warszawa. Godna polecenia pozycja poszerzająca wiedzę. Śliżewski W., Salski W., Werner Z. (2005): Polscy geolodzy na pięciu kontynentach. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, ss. 528. Bogato ilustrowane wspomnienia, opisy i refleksje naszych geologów pracujących na kontraktach zagranicznych w latach 1963 – 2004. Fotografie, mapy, wykaz uczestników prac geologicznych. Świętnicka-Goldsztejn Ewa (1985): Surowce węglanowe Gór Kaczawskich. Wyd. Geologiczne, Warszawa, ss. 93. Opis 13 złóż wapieni krystalicznych i dolomitów z oceną zasobów. Sygietyńska Hanna (1978): Kamień w architekturze i rzeźbie Warszawy. PWN, Warszawa, ss. 143 Tatarkiewicz Władysław (1953): Czarny marmur w Krakowie. Polska Akademia Umiejętności Kraków, ss. 73. Niezwykle rzetelnie przedstawiona historia kamieniołomów dębnickich. Źródłowa praca profesora - legendy.

PŁYTY

KAMIEŃ NATURALNY

Mapa geośrodowiskowa Polski 1:50 000. Wyd. Geologiczne, Warszawa. Realizowana od 2002 roku. Zawiera informacje dotyczące: złóż kopalin, wód i ich ochrony, ochrony przyrody oraz powierzchni ziemi, uwzględnia najcenniejsze obiekty dziedzictwa kulturalnego. Kartograficzne i merytoryczne wsparcie dla planowania przestrzennego. Wydano ok. 100 arkuszy. Tołkanowicz E., Żukowski K. (2001): Mapa kruszywa naturalnego w Polsce w skali 1:500 000. Wyd. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa. Kolorowa mapa w czterech częściach. Wróblewscy T. i E. (1996): Góry Świętokrzyskie. Mapa geologiczno-krajoznawcza 1:200 000. Wyd. Państwowy Instytut Geologiczny, Warsza-

MAPY Čech S., Gawlikowska E. (1999): Góry Stołowe. Mapa geologiczno-turystyczna 1:50 000. Wyd. Geologiczne, Warszawa Gawlikowska E. (1995): Park Narodowy „Chełmy”. Mapa geologiczna dla turystów 1:50 000. Wyd. Geologiczne, Warszawa Kocyła J., Rumiński J. (2003): Wyspa Wolin. Mapa geologiczno-turystyczna 1:50 000. Wyd. Geologiczne, Warszawa Mapa geologiczno-gospodarcza Polski 1:50 000. Wyd. Geologiczne, Warszawa. Publikowana od 1992 roku w języku polskim. Zawiera zgeneralizowany obraz geologiczny przedstawiający typy kopalin występujących na powierzchni terenu. Zbiorcza legenda dla całej edycji. Do każdego arkusza publikowane są objaśnienia tekstowe. Od 2001 roku mapa opracowywana jest w wersji elektronicznej. Przedstawia występowanie skał węglanowych, siarczanowych, krzemionkowych zwięzłych i luźnych, ilastych, magmowych i metamorficznych, a także rud metali, węgla kamiennego i brunatnego, torfów, kopalin chemicznych. Zaznaczono granice złóż rozpoznanych i perspektywicznych, elementy ochrony przyrody, krajobrazowych zabytków kultury oraz lokalizację przemysłu wydobywczo-przetwórczego związanego z surowcami naturalnymi. Wydano ok. 450 arkuszy.

nK 41 | 5/2009

Walczak Wojciech (2008): Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej. Wyd. DiG Łagiewski Maciej (2004): Stary cmentarz żydowski we Wrocławiu. Wyd. Via Nova, Wrocław Mórawski Karol (1989): Przewodnik historyczny po cmentarzach warszawskich. Wyd. PTTK „Kraj”, Warszawa, ss. 160. Źródłowa, ilustrowana rysunkami praca o 39 warszawskich cmentarzach. Ważniejsze nekropolie mają plany z numeracją kwater. Nicieja Stanisław (1988): Cmentarz Łyczakowski we Lwowie. Wyd. Ossolineum, Wrocław – Warszawa – Gdańsk – Łódź, ss. 450 Pieklik Zdzisław (1995): Pomniki nagrobne. Wyd. Profpress, Warszawa, ss. 90 Przewoźnik Andrzej, Małachowicz Edmund (2003): Cmentarz na Rossie od świtu do zmierzchu. Wyd. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Warszawa, ss. 131 Przewoźnik Andrzej, Hejke Krzysztof (2009): Cmentarze katyńskie. Wyd. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Warszawa, ss. 153) Pinkwart Maciej (2007): Cmentarz na Pęksowym Brzyzku. Wyd. Bosz Rudkowski Tadeusz (2006): Cmentarz Powązkowski w Warszawie. Wyd. Ossolineum

CZASOPISMA I SŁOWNIKI

wa. Sprzedaż map: Sekcja Dystrybucji Wydawnictw Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie dystryb@ pgi.waw.pl.

O CMENTARZACH Burak Marek, Okólska Halina (2008): Cmentarze dawnego Wrocławia. Wyd. Via Nova, Wrocław Kolbuszewski Jacek (1996): Cmentarze. Seria: A to Polska właśnie. Wydawnictwo Dolnośląskie, ss. 345. Bogato ilustrowana, godna polecenia pozycja książkowa pięknie i interesująco piszącego erudyty. Kolbuszewski Jacek (1985): Wiersze z cmentarza. O współczesnej epigrafice wierszowanej. Wyd. Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław, ss. 256 Lewkowska Anna, Lewkowski Jacek,

Gazeta Kamieniarska – 3 wydania rocznie (Opole) www.swiat-kamienia.pl Jaroszewski W., Marks L., Radomski A. (1985): Słownik geologii dynamicznej. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, ss. 310 Kopaliny – kwartalnik (Wrocław) www.kopaliny.com.pl Kurier Kamieniarski – 4-5 wydań rocznie (Wrocław) www.kurierkamieniarski.pl Mizerski W., Sylwestrzak H. (2002): Słownik geologiczny. PWN, Warszawa, ss. 244. Słownik adresowany do studentów kierunku nauk o ziemi. 6000 haseł. Nowy Kamieniarz – dwumiesięcznik (Poznań) www.RynekKamienia.pl Ogrody – miesięcznik (Warszawa) www.gazeta.dom.pl Przegląd Geologiczny – miesięcznik (Warszawa) www.pgi.gov.pl Renowacje i zabytki – kwartalnik (Kraków) www.renowacjeizabytki.pl Ryka W., Maliszewska A. (1991): Słownik petrograficzny. Wyd. Geologiczne, Warszawa. Świat Kamienia – dwumiesięcznik (Opole) www.swiat-kamienia.pl Opracował Henryk Walendowski www.RynekKamienia.pl

FOT. ARCHIWUM AUTORA

Niezwykle cenna praca opisująca kamień w architekturze Krakowa – najciekawszego pod tym względem miasta w Polsce. Pionierska książka geoturystyczna z propozycją sześciu specjalnie dobranych tras spacerowych. Mapki i fotografie. Skoczylas Janusz (1999): Wstęp do geologii. Wyd. Instytut Geologii UAM, Poznań, ss. 180. Przystępnie napisane wprowadzenie do nauk geologicznych dla studentów I roku. Rysunki, fotografie, tabela stratygraficzna. Stupnicka Ewa, Stempień-Sałek Marzena (2001): Poznajemy Góry Świętokrzyskie. Wycieczki geologiczne. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa Unrug Rafał (1979): Karpaty fliszowe między Olzą a Dunajcem. Przewodnik geologiczny. Wyd. Geologiczne, Warszawa Unrug Rafał i in. (1969): Przewodnik geologiczny po Karpatach Zachodnich. Wyd. Geologiczne, Warszawa Żytko Kazimierz i in. (1973): Przewodnik geologiczny po zachodnich Karpatach fliszowych. Wyd. Geologiczne, Warszawa

PŁYTY

KAMIEŃ NATURALNY

PŁYTKI

Ciężkie dzieciństwo [ Procesy kształtujące wapienie. „Wrocławskie” wapienie cz. 2 ]

nK 41 | 5/2009

struktury te są ważnym wskaźnikiem kierunku dawnych nacisków – równoległego do stylolitowych „kolumienek”. Zaznaczające się w trakcie diagenezy zmiany warunków fizycznych i chemicznych powodują także powstawanie w wapieniach tzw. konkrecji, czyli skupień mineralnych o zaokrąglonych kształtach, wyraźnie różniących się od otaczającej skały składem mineralnym.

Wahania pH powodują „uruchomienie” rozproszonych w skale drobnych ilości innych minerałów i ich stopniowe gromadzenie się w niewielkich przestrzeniach. W przypadku wapieni najbardziej charakterystyczne są konkrecje krzemionkowe, często przybierające formy buł krzemiennych. W tym samym czasie (choć co do genezy tego zjawiska nie ma wśród geo-

Czarne i wielobarwne, silnie zdiagenezowane wapienie (zwane przez niektórych „marmurami”) – ambona kościoła garnizonowego p.w. św. Elżbiety; w ramkach – skamieniałości ślimaków w czarnym wapieniu. www.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM AUTORÓW

iększość wapieni powstaje jako rezultat nagromadzenia się węglanowego mułu o pochodzeniu czy to organicznym (skorupki mikroorganizmów), chemicznym (strącanie substancji mineralnej z roztworu), czy mechanicznym (okruchy starszych wapieni). Ale oczywiście wapiennego błota nie sposób nazwać wapieniem. Równie ważne jak nagromadzenie pierwotnego materiału są więc późniejsze przemiany, które de facto powodują powstanie „twardej skały”, czyli tzw. lityfikację. Większość z nich możemy zaliczyć do szeregu tzw. przemian diagenetycznych. Krótko po osadzeniu się mułu na dnie zbiornika rozpoczyna się proces cementacji – wytrącania się drobnych kryształków kalcytu lub aragonitu na ziarnach węglanowego mułu, stopniowo spajających luźny osad w całość. W miarę pogrążania warstwy świeżo powstałego wapienia pod narastającą warstwą osadów i związanego z tym wzrostu ciśnienia i temperatury, dochodzi do przekrystalizowania skały. Wówczas, prawdopodobnie zazwyczaj na głębokości ok. 300 m, aragonit przekształca się w kalcyt. Co ciekawe, przejście jednego minerału w drugi związane jest ze wzrostem objętości o 8% – decydującym o wyraźnym spadku porowatości skały. Przekrystalizowanie dotyczy też rekrystalizacji, czyli powstania większych kryształów kalcytu bez zmiany składu chemicznego czy właściwości krystalograficznych minerału. Na etapie diagnezy dochodzi też do tzw. dolomityzacji – przekształcania się pierwotnych węglanów wapnia w minerał dolomit, w wyniku oddziaływania wód zasobnych w Mg. Na powierzchniach wapieni można niekiedy dostrzec charakterystyczne i wyraziste zębate linie. Są to tzw. szwy stylolitowe, powstające również na etapie diagenezy osadów wapiennych, ale najczęściej przy udziale nacisków tektonicznych. Następuje wówczas rozpuszczanie skały w warunkach ciśnienia kierunkowego – łatwo rozpuszczalny kalcyt ulega odprowadzeniu, natomiast rozproszone w wapieniu minerały trudno rozpuszczalne (minerały ilaste, tlenki Fe) pozostają, tworząc kontrastową linię. Dla geologów

KAMIEŃ NATURALNY

nK 41 | 5/2009

Na górze – zbliżenie szwu stylolitowego w wapieniu Jura Grau (nacisk tektoniczny następował na kierunku góra-dół), poniżej – gruzły wapienia bulastego w pełnej krasie.

Dwa zupełnie różne dendryty w tej samej skale (poniemieckie posadzki parteru i piwnicy głównego gmachu Politechniki).

Dwa kierunki żyłek kalcytowych (mlecznych i rudych) i słabiej widoczne stylolity w wapieniu stromatoporowym.

„Pictorial effect” – fronty hematytyzacji, spękania i drobne uskoki.

masywy wapienne zostają tektonicznie wypiętrzone i ponownie znajdują się w warunkach przypowierzchniowych (tzw. egzogenicznych), które tym razem powodują ich stopniowy rozpad – do głosu dochodzą wietrzenie i erozja. Charakterystyczne dla niektórych wapieni jest powstawanie szeregu równoległych do siebie wietrzeniowych stref zażelazienia. Są to, wspominane w cyklu „Wrocławskie granity”, fronty hematytyzacji, które zwłaszcza w połączeniu z wpływem drobnych uskoków mogą tworzyć wyjątkowy charakter „pictorial effect”. W wyniku erozji wapienie ulegają rozdrobnieniu na różnej wielkości ziarna mineralne – te mogą podlegać transportowi, mogą zostać złożone w nowym zbiorniku osadowym i ponownie ulec cementacji i lityfikacji. Tak utworzoną, wyjątkową skałą jest wapień zygmuntowski, w którym obserwować można cały szereg struktur i zjawisk związanych z jego ewolucją – skamieniałości i war-

Niby wapień, a zlepieniec – „zygmuntówka” z kalcytowymi żyłkami i wypełnieniem pustki skalnej, świadczącym o 4-etapowej krystalizacji. stwowanie w starszych okruchach skalnych, ale też niezwykle zmienną zlepieńcową strukturę samej „zygmuntówki”. Co więcej, doskonale widoczne są też skutki wieloetapowej mineralizacji kalcytowej w postaci mlecznych i rudych żył oraz wypełnień większych przestrzeni. Na tym kończymy przybliżanie zagadnień związanych z powstawaniem i transformacjami wapieni. Natomiast wspomniany wpływ podwyższonego (choć w sensie geologicznym ciągle bardzo niskiego) ciśnienia i temperatury może budzić pytanie – „co by było, gdyby”, co stanie się z wapieniem, jeśli poddamy go działaniu znacznie wyższych ciśnień, jeśli spróbujemy mocniej go podgrzać? Dochodzi wtedy oczywiście do znacznie radykalniejszych przemian, już z zakresu metamorfizmu skał – wtedy tworzą się marmury... Paweł P. Zagożdżon Katarzyna D. Zagożdżon www.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM AUTORÓW

logów zgody) mogą niekiedy zachodzić inne procesy, powodujące powstawanie charakterystycznych struktur, tzw. wapieni bulastych. Skały te składają się z wyraźnie widocznych węglanowych gruzłów, otaczanych materiałem mieszanym: ilasto-węglanowo-mułowcowym. Zdaniem niektórych owe gruzły są pozostałością pierwotnych warstewek wapiennych, nabrzmiałych miejscami w wyniku przemian diagenetycznych, według innych – są tworami całkowicie wtórnymi, rezultatem nieco późniejszej krystalizacji kalcytu. W każdym razie są z pewnością wynikiem diagenezy... Po zakończeniu diagenezy wapień jest skałą litą, zdolną do kruchego reagowania na pojawiające się niekiedy naciski tektoniczne. Potocznie rzecz ujmując, może on zacząć pękać – tworzą się wówczas systemy spękań, ale też szczeliny i uskoki, szeroki wachlarz struktur niekiedy fantastycznie zmieniających i uatrakcyjniających kamień. Już same spękania umożliwiają krążenie w skale roztworów mineralnych, a następnie wytrącanie się minerałów. Jednak, ze względu na wyraźną „ciasnotę” spękań, powstające skupienia mineralne mają dość wyjątkową postać tzw. dendrytów. Trzeba w tym momencie koniecznie podkreślić, że nie mają one nic wspólnego (poza nazwą oczywiście, z gr. déndron – drzewo) z roślinami. Mimo narzucającego się niekiedy podobieństwa do gałązek, liści paproci, czy mchu są to twory całkowicie mineralne. Spękania często przekształcają się w szczeliny – różniące się od spękań widocznym gołym okiem rozziewem, „szerokością”. Wzdłuż szczelin przemieszczanie się zmineralizowanych wód zachodzi znacznie łatwiej i intensywniej, stanowią też one rozległe przestrzenie, w których może dochodzić do gwałtownej i wieloetapowej krystalizacji. Powstają wówczas żyły mineralne, najczęściej zbudowane z wapieni, kalcytu (mlecznego, przezroczystego, miodowego i in.), ale też kwarcu i innych minerałów. Naciski tektoniczne powodują także przemieszczanie części skały względem siebie, czyli tworzenie się uskoków. Struktury takie również często stają się kanałami prowadzącymi roztwory mineralne i umożliwiającymi późniejszą krystalizację. Dzięki temu wytrącająca się substancja mineralna działa jak rodzaj kleju, skała nie rozpada się wzdłuż powierzchni uskokowych, a dziś możemy obserwować jeszcze bardziej fantazyjne formy na powierzchniach płyt kamiennych. Wreszcie, po przejściu opisanych powyżej zawiłych kolei rzeczy, pokłady lub

USŁUGI

GRANITY BŁYSKAL JANUSZ BŁYSKAL

NOWO OTWARTA HALA PRODUKCYJNA

USŁUGOWE CIĘCIE BLOKÓW GRANITOWYCH DO 35 TON (TRAK GASPARI MENOTTI JM450) USŁUGOWE POLEROWANIE PŁYT NA NAJDŁUŻSZEJ W POLSCE LINII POLERSKIEJ (25 GŁOWIC SIMEC) GRANITY BŁYSKAL JANUSZ BŁYSKAL PARCELE ŁOMSKIE 17 06-500 MŁAWA Tel./fax (023) 6546011; 6546669; 6546670

www.granity-blys kal.pl

KAMIEŃ NATURALNY

Czarna jak Afryka [ Nero Impala część 2. ]

poprzednim numerze przestawiliśmy Państwu geologię złóż i technologię wydobycia oryginalnej Nero Impali. Tym razem chcielibyśmy przedstawić poszczególne wyrobiska i pozyskiwany z nich materiał. W materiale, który uzyskaliśmy dzięki firmie Marble & Quarzite Polska, opisujemy każde złoże, jego historię i materiał z niego pochodzący, przytaczamy dane techniczne i prezentujemy próbki. W sprawie historii wydobycia, a w szczególności zawiłości związanych ze sprawami własnościowymi, prosimy zapoznać się z tekstem „Jedyna prawdziwa” w nr 40 „nK” na stronie 72.

NERO IMPALA

Jedno z najbardziej znanych złóż Nero Impali - Marikana

ZŁOŻE MARIKANA Teren górniczy otwarty w 1971 roku przez Kudu Granite, a przejęty przez Marlin Group w 1997 obejmuje obecnie 945 ha, w tym dawne kamieniołomy należące do firmy Natural Stone Quarries. Aktualnie wydobycie prowadzone jest kamieniołomach oznaczonych B12, L i T4. Podobnie jak w przypadku kamienia

2 Minaco

6 Elandsfontein

9 RID9

3 Springbok

7 Wonderkop

10 Tlapa

4 Taylor’s

8 Berseba

11 Transvaal

5 Nell’s

Mapa złóż okolic Rustenburga i Brits. Kolorem żółtym zaznaczono kopalnie Nero Impali, niebieskim Nero Afriki, czerwonym - należące do Kelgranu. 66

nK 41 | 5/2009

www.RynekKamienia.pl

FOT. I RYS.: ARCHIWUM M+Q POLSKA

1 Marikana

KAMIEŃ NATURALNY

pochodzącego z innych złóż należących do Marlin Group skała jest jednolita pod względem uziarnienia i struktury, dzięki czemu nadaje się do użycia przy dużych projektach budowlanych. Klienci cenią ją sobie za kontrast kolorystyczny szarego tła i średnie uziarnienie. Żywotność złoża szacowana jest na 30 lat. Obecne wydobycie wynosi 9 tys. m3 rocznie i może być zwiększone do 16 tys. m3. Około 60 proc. wydobytego kamienia klasyfikowane jest w kategorii średni (KM). 70 proc. pozyskanego materiału nadaje się do cięcia piłą (wielkość uzyskanych bloków: 200 x 100 cm i mniejsze).

pochodzi nazwa Nero Impala, którą dla wyróżnienia najwyższej jakości materiału ze złoża Springbok wprowadziła na rynek firma Impala Granite (należąca do Marlin Group). Kamień ten ze względu na swój ciemny kolor jest szczególnie ceniony na rynku nagrobkowym. Obecne roczne wydobycie wynosi 18 tys. m3 i może zostać zwiększone do 30 tys. m3.

FOT. I RYS.: ARCHIWUM M+Q POLSKA

ZŁOŻE MINACO Kopalnia, otwarta w 1994 roku przez Minaco i przejęta w 1996 przez Marlin Group, zajmuje teren ok. 690 ha. Wydobycie prowadzone jest w kamieniołomach oznaczonych symbolami B West, A7 i A7 Central. Sytuacja stratygraficzna w miejscach, gdzie prowadzone jest wydobycie, skutkuje niewielką liczbą i rozmiarem odbijających światło oikokryształów, przez co skała ta jest poszukiwana na całym świecie z przeznaczeniem na rynek budowlany, jak i nagrobkowy. Ze względu na jednolitą barwę kamień ze złoża Minaco jest uważany za jeden z najlepszych materiałów znanych pod nazwą Nero Impala. Zasoby złoża wystarczą na ponad 30 lat eksploatacji. Obecne wydobycie wynosi 10 tys. m3 rocznie i może zostać zwiększone do 12 tys. m3. Około 20 proc. materiału klasyfikowane jest jako średni ciemny (M-KMD), 60 proc. jako średni (M-KM). W związku z tym, że złoże odsłonięto w niewielkim stopniu (ok. 10 proc. powierzchni), do cięcia piłą nadaje się zaledwie 55 – 60 proc. uzyskanych bloków, z których większość mieści się w kategorii średnich (200 x 100 cm) i mniejszych. ZŁOŻE SPRINGBOK Eksploatację złoża rozpoczęto w latach 50. W wyniku przekształceń własnościowych w 1997 roku trafiło w ręce Marlin Group. Wcześniej wydobycie prowadziły tu firmy Transvaal Granite, Impala Granite i Kudu Granite. Obecny obszar górniczy zajmuje powierzchnię 575 ha i może zostać w przyszłości powiększony o sąsiadujące 350 ha należące do Transvaal Granite. Wydobycie prowadzone jest w dwóch łomach skalnych: starszym, pochodzącym z lat 60., oznaczonym symbolem F i młodszym, otwartym w 1994, oznaczonym symbolem E. Kamieniołom E jest obecnie jedną z największych kopalni kamienia blocznego na świecie. Od ciemnego koloru tego gabronorytu www.RynekKamienia.pl

Kopalnie Nero Impali należące do Marlin Group. Od góry złoża: Springbok, Taylor’s i Nell’s Zasobów starczy na ponad 40 lat eksploatacji. Blisko 40 proc. uzyskanego materiału klasyfikuje się jako ciemne (IN), większość stanowi kamień w kolorach średnim ciemnym (SKD) i średnim (SK). Ze względu na wysoki popyt na najciemniejszy materiał tylko 55 – 60 proc. uzyskanych bloków nadaje się do cięcia

piłą. Większość z nich mieści się w kategoriach średnich (200 x 100 cm). ZŁOŻE TAYLOR’S Wydobycie na tym obszarze rozpoczęła w 1957 roku firma Taylor’s Granite. Od 1997 roku obszar górniczy o powierzchni 1076 ha należy do Marlin Group, a eksploatacja prowadzona jest w kamieniołomie oznaczonym symbolem T7. Pomimo że obecny poziom produkcji jest bardzo niski, istnieje możliwość jego znacznego zwiększenia w dłuższym czasie. Skała wyglądem i właściwościami bardzo przypomina kamień ze złoża Springbok, dlatego materiały, szczególnie jaśniejsze, bywają stosowane zamiennie. Roczne wydobycie wynosi 2500 m3, ale może zostać zwiększone do co najmniej 15 tys. m3. Szacuje się, że zasoby wystarczą na ponad 50 lat. Większość materiału kolorystycznie skategoryzowano jako średni (GA). Bloczność (bloki średnie i mniejsze) wynosi ok. 65 proc. ZŁOŻE NELL’S Uważany za najstarszy w rejonie Rustenburga kamieniołom materiału typu Nero Impala rozpoczął pracę w 1947 r. Operatorem była firma Nell Brothers z siedzibą w Bon Accord, miasteczku leżącym na północ od Pretorii. Bardzo ciemny, drobnoziarnisty materiał na potrzeby rynku nagrobkowego wydobywano ze złoża jeszcze w na początku lat 80., jednak zmniejszenie popytu oraz powolne wyczerpywanie się zasobów najciemniejszego materiału spowodowało zamknięcie złoża w połowie lat 80. Marlin wznowił wydobycie w 2003 roku. Obecny kamieniołom ulokowany jest na południe od pierwotnego miejsca eksploatacji. Uzyskiwany drobnoziarnisty kamień jest kategoryzowany kolorystycznie jako średni do ciemnego. Niestety blisko 50 proc. wydobytego materiału posiada skazy w postaci skupień kryształów skalenia, ułożonych liniowo, prostopadle do powierzchni. Są one dobrze widoczne przy wysokim polerze lub gdy skała jest wilgotna. Eksploatacja prowadzona jest w kierunku dawnego kamieniołomu firmy Nell Brothers, w związku z czym producent spodziewa się poprawy jakości oraz możliwości uzyskania materiału o ciemniejszej barwie. Roczne wydobycie wynosi obecnie 2400 m3 (z możliwością zwiększenia do 3000 m3), a zasoby powinny wystarczyć na ok. 20 lat. 25 proc. stanowi materiał określany jako ciemny (NL-D), 40 proc. – średni ciemny (NL-MD). Większość stanowią bloki średniej wielkości. W zależności od popytu bloki nadające się do cięcia piłą mogą stanowić 70 proc. produkcji. 5/2009 | nK 41

KAMIEŃ NATURALNY

HURTOWNIE NAGROBKÓW

NERO AFRICA

z porowatością skały liczba jego zastosowań, m.in. na okładziny zewnętrzne, płyty nagrobne, blaty, jest ograniczona. Roczne wydobycie wynosi 2500 m3, a zasoby złoża powinny wystarczyć na 10 lat eksploatacji. Kolor klasyfikowany jest jako średni (B-BC). 75 proc. produkcji kamieniołomu nadaje się do cięcia piłą.

ZŁOŻE WONDERKOP Eksploatację złoża rozpoczęła w 1988 r. firma Impala Granite. Jednak w okresie fuzji z Kudu Granite, przy jednoczesnym zmniejszeniu popytu na rynku światowym, w 1992 r. wydobycie zawieszono. Złoże znajduje się w podstrefie B (geologię regionu opisywaliśmy w poprzednim numerze „nK” na stronie 74 – red.), w której mieszają się dwie formy ortopiroksenów – odwrócony pigeonit charakterystyczny dla oryginalnej Nero Impali i „zwykłe” ortopiroksenów wchodzące w skład typowych gabronorytów. Podobna skała wydobywana jest także z warstw w innych podstrefach, m.in. w okolicach Brits. Grupa Marlin wznowiła prace w złożu w 2004 r., kierując się dużym popytem na ciemne materiały kamienne, który powinien skutkować szybkim rozwojem kopalni. Kamień z Wonderkop różni się od Nero Impali większym kontrastem pomiędzy jasnymi kryształami skalenia i ciemnymi ortopiroksenami. Ma atrakcyjny kolor, a liczne i duże refleksy świetlne na powierzchni nie są zbyt widoczne przy wysokim polerze. Obecny poziom wydobycia wynosi 3000 m3 rocznie, ale może być podniesiony o 100 procent. Zasoby szacuje się na ok. 30 lat. Większość materiału klasyfikowana jest kolorystycznie jako średni ciemny (WK), bloczność sięga 80 proc., z czego 20 proc. to bloki średniej wielkości.

ZŁOŻE BERSEBA Znajduje się w podstrefie E strefy głównej masywu Bushveld. Marlin Group rozpoczęła eksploatację złoża w 1995 r. Materiał, choć jaśniejszy, jest podobny do Nero Impali. Obecność kryształów magnetytu, nadających Bersebie unikalne cechy, lecz rozpadających się pod wpływem niektórych niekorzystnych warunków atmosferycznych może powodować pojawianie się rdzawych plam na powierzchni. Ze względu na zdarzające się niewielkie problemy

nK 41 | 5/2009

Należąca do spółki joint venture JVK, powołanej przez Finstone S.á.r.l. (właściciela Marlin Group) i R.E.D. Graniti SpA, firma Keeley Granite (w skrócie Kelgran) eksploatuje złoża Nero Impali o łącznej powierzchni 1400 ha. Roczna produkcja pięciu kamieniołomów (RID9, Tlapa 1 i Tlapa 3 w złożu Beestekraal, Transvaal IN1+IN3 i Transvaal IN2 w Boschpoort) wynosi 40 tys. m3. Materiały najwyższej jakości (tylko kamień ze złoża RID uznaje się za drugiego gatunku) znajdują się w ofercie R.E.D. Graniti (Włochy) i Dorking AG (Szwajcaria). Średnia bloczność złóż wynosi 60 proc., zasoby wystarczą na 20 lat. Mamy nadzieję, że tak szczegółowy opis złóż impali pozwoli naszym czytelnikom na bardziej świadome zakupy, tego nadal najpopularniejszego na naszym rynku kamienia. W ferworze pracy często kupujemy materiały bez dopytywania się o szczegółowe informacje o pochodzeniu surowca. Ewentualne problemy z kolorem i fakturą stają się powodem reklamacji i nerwów, których można uniknąć, wybierając impalę dokładnie taką, jaka jest nam potrzebna.

Kopalnie Nero Afriki. Od góry złoża: Wonderkop, Elandsfontein i Berseba

opracował: Szymon Paź współpraca: Dariusz Wawrzynkiewicz

Uśrednione dane techniczne Nero Impali Wytrzymałość na ściskanie

Mpa

240

Wytrzymałość na zginanie

Mpa

Wytrzymałość na wyrywanie

Mpa

Ścieralność na tarczy Boehmego

1,48

kg/m3

2930

mm/10C

9,07x10-6

Porowatość

0,34

Nasiąkliwość

0,10

Gęstość Rozszerzalność termiczna

www.RynekKamienia.pl

FOT.: ARCHIWUM M+Q POLSKA

ZŁOŻE ELANDSFONTEIN Kamieniołom, ulokowany na przedmieściach Brits, działa od 2003 roku. Kamień kolorystycznie klasyfikowany jest jako średni (E-M, E-ML) do jasnego (E-L). Obecność bardzo jasnych kryształów skalenia, które wyraźnie kontrastują z ciemnymi ortopiroksenami, dodatkowo odróżnia go od Nero Impali. Jest stosunkowo popularny na rynku południowoafrykańskim. Roczne wydobycie wynosi 1500 m3. Do cięcia piłą nadaje się 65 proc. wydobytego materiału.

KAMIENIOŁOMY KEELEY GRANITE

Z KRAJU

Rzeźba Chrystusa, nawiązująca do ludowej stylistyki. Drobnym mankamentem jest widoczność spawów łączących ręce z torsem.

Zastosowanie formy rzeźbiarskiej

tym artykule chcemy pokazać kilka ciekawych zastosowań rzeźbiarskich - będą to zarówno klasyczne motywy przedstawione w nieco inny sposób, ale także rzeźba portretowa, płaskorzeźba i forma maski. Zastosowanie nawet tradycyjnej rzeźby w projektowaniu nagrobka czy grobowca czyni go wyjątkowym, taka forma przykuwa wzrok i wyróżnia. Dobrze wykonana forma jest ponadczasowa, szczególnego znaczenia nabiera ona w kontekście pamięci o osobie, której jest dedykowana. Jest to ważne tym bardziej dla przyszłych pokoleń. Dzień Wszystkich Świętych i Zaduszki to w naszej kulturze czas spotkań z rodziną. To czas, kiedy odwiedzamy groby tych, którzy już odeszli. Płaskorzeźba pokazująca wizerunek, portret bliskiej nam osoby będzie mocno zapadać w pamięć w przeciwieństwie do standardowej płyty kamiennej jedynie z nazwiskiem i datą. Sami, mijając groby, częściej zatrzymujemy się nad tymi, na których umieszczony jest portret zmarłego, wspominamy go lub zastanawiamy się, kim był, jak żył.

nK 41 | 5/2009

Jednocześnie obserwujemy, że zmieniają się mody, także na cmentarzach. To, co kilka lat temu było modne, dziś trąci myszką, lecz dobra rzeźba jest uniwersalna, doskonale wytrzymuje próbę czasu. Trzeba również wspomnieć o mankamentach takich rozwiązań: oczywiście odlew w brązie jest dosyć drogi, często występuje także ryzyko kradzieży, takie są niestety realia niektórych polskich cmentarzy. Wydaje się jednak, że dobrze wkomponowana i osadzona rzeźba opiera się takim zagrożeniom. Dla tych, którzy zdecydują się sięgnąć po to rozwiązanie, chcielibyśmy omówić kilka form przestrzennych utrwalonych w szlachetnym brązie. Na początek postać Chrystusa o nieco ludowym charakterze. To klasyczny temat. Na uwagę zasługuje oryginalny układ postaci oraz rezygnowacja z formy krzyża. Widoczne jest umiejętne skomponowanie figury z prostą granitową płytą, ciekawie też zastosowano element korony cierniowej. Tymi dość prostymi zabiegami uzyskano nietypową formę rzeźbiarską. Zupełnie inna jest postać kobieca zanurzona w kwiatach, wertykalny układ

eksponuje twarz aktorki, gest dłoni jest bardzo zmysłowy. Kompozycja przyciąga wzrok, utrwalając witalność i piękno kobiety, która już odeszła. Rzeźba autorstwa prof. Mariana Koniecznego, podobnie jak następna - popiersie żony artysty, oprócz doskonałej formy uwagę zwraca połączenie popiersia z kamiennym postumentem. Motyw draperii łączy obie formy, eksponując jednocześnie portret. Teraz chcielibyśmy poświęcić kilka słów płaskorzeźbie i formie maski, zaczynając od tradycyjnych przedstawień, które czynią jednak nagrobek unikatowym. Warto łączyć tradycyjne wartości z indywidualnymi rozwiązaniami. Dobrym przykładem może być obramowanie portretu. Ostatnia forma to nawiązanie do maski teatralnej aktora, uniesienie jej nad krawędź płyty dodaje wyrazu – łatwo sobie wyobrazić, jak wygląda o zmroku z zapalonym zniczem. Zachęcamy Czytelników „nowego Kamieniarza” do szukania oryginalnych rozwiązań i łączenia ich z dobrą formą rzeźbiarską. Wit Pichurski Katarzyna Poździk www.RynekKamienia.pl

FOT: W. PICHURSKI

[ Oryginalność część 2. ]

FOT: W. PICHURSKI

Z KRAJU

Postać Jezusa, postać pokazana w delikatnym, ale sugestywnym ruchu.

Wertykalna postać, portret Barbary Lass-Kwiatkowskiej, wykonana przez prof. Mariana Koniecznego.

Portret żony Mariana Koniecznego, spływająca draperia doskonale łączy się z kamiennym postumentem.

Zmysłowy portret kobiety dopełniony motywem kwiatowym.

www.RynekKamienia.pl

5/2009 | nK 41

Z KRAJU

HURTOWNIE NAGROBKÓW

Portret w formie maski, patyna dodatkowo wzmacnia ekspresję.

Obramowanie portretu nawiązuje do kształtu serca.

Ekspresyjna maska na nagrobku aktora.

nK 41 | 5/2009

FOT: W. PICHURSKI

Klasyczna płaskorzeźba, wyrazisty wizerunek.

www.RynekKamienia.pl

58-210 Łagiewniki, ul. Kłodzka 14 tel. 074/ 89 39 774, fax 074/ 89 40 158 e-mail: info@kamskal.pl przerób kamienia naturalnego www.kamskal.pl

s.c.

HURTOWA SPRZEDAŻ NAGROBKÓW CHIŃSKICH I WŁASNEJ PRODUKC JI, PŁY T Y GRANITOWE

- STAR RUBY

. w w

s m ka

.p l a k

WYWIAD

HURTOWNIE NAGROBKÓW

Rynek w Obornikach Wielkopolskich

Swoista synergia kamienia [ Wywiad z szefem inwestycji miejskich w Obornikach Wielkopolskich Jackiem Glapiakiem ]

nK 41 | 5/2009

wywiad i zdjęcia staną się dla zakładów kamieniarskich argumentem przekonującym w ich lokalnych urzędach do szerokiego stosowania kamienia przy inwestycjach miejskich. Dariusz Wawrzynkiewicz: - Oglądając Oborniki, łatwo zauważyć, że kamień jest tu doceniany. Od kiedy w mieście zaczęły się inwestycje z wykorzystaniem kamienia? Jacek Glapiak: - Przestrzeń wpływa na człowieka. Jego zachowanie bazuje na ciągłej nostalgii, nieustannym dążeniu do zatrzymania czasu czy wręcz przywrócenia czasu przeszłego. Klimat przestrzeni, odcisk upływającego czasu to swoisty czwarty wymiar architektury miasta. A klimat miasta to forma przestrzeni, jej ściany i materiał, z których są tworzone. Doświadczenia epoki koszul non-iron i nylonowych pończoch nauczyły nas, że nowe wynalazki nie zawsze tworzą wartość dodaną. Tak jest i w architekturze: bitumy, plastik, folie, guma czy sztuczne włókna niejednokrotnie podnoszą wartość użytkową

przestrzeni, korzystnie wpływając na fizyczną egzystencję człowieka, z reguły negatywnie jednak wpływają na jego emocje i psychikę domagającą się wartości kulturowych i estetycznych. A kamień jako budulec, obok innych naturalnych tworzyw, takich jak drewno czy glina (cegła), z powodzeniem łączy oba te aspekty. Władze Obornik, doceniając tę swoistą synergię wartości kamienia, postanowiły przebudować w 2006 roku posadzkę salonu miasta – płytę Rynku. Szczególnie interesujące są dwie realizacje: biuro obsługi interesantów Urzędu Miejskiego i Rynek. Kto zaprojektował i kto wykonał te prace? Przebudowa nawierzchni Rynku obornickiego poprzedzona została konkursem architektonicznym, który władze miasta zorganizowały wespół z Politechniką Poznańską przy merytoryczno-dydaktycznym wsparciu Służby Ochrony Zabytków w Poznaniu. Spośród 35 prac konkursowych wybrano rozwiązanie będące twórczym rozwinięciem form historyzujących, po części nowoczesne, www.RynekKamienia.pl

FOT: D. WAWRZYNKIEWICZ

o okresie przestoju, od kilku lat istotnym zleceniodawcą robót kamieniarskich stały się polskie miasta i gminy. Nie wszędzie jednak, gdzie miasta przystępują do inwestycji, kamień jest ważnym elementem wykonywanych prac. Dlatego z przyjemnością zauważamy te, które dostrzegają wartość kamienia, jego trwałość i elegancję. W ostatnim czasie byłem w Obornikach Wielkopolskich i zauroczony rynkiem miasta, w którym wykonano plac i fontanny z kostki kamiennej, chciałem porozmawiać z osobą odpowiedzialną w Urzędzie Miejskim za inwestycje. Kiedy zawitałem do Urzędu, ujrzałem bardzo elegancko zaaranżowane biuro obsługi interesantów, w którym nie daje się nie zauważyć posadzki granitowej wyciętej waterjetem, z nowoczesnym designem współtworzącym zamierzony wygląd całego pomieszczenia. O inwestycjach miejskich udało mi się porozmawiać z szefem wydziału inwestycji Urzędu Miejskiego w Obornikach Wielkopolskich Jackiem Glapiakiem. Mam nadzieję, że zamieszczony poniżej

WYWIAD

Jacek Glapiak, 43 lata, pochodzący z Leszna architekt, kieruje wydziałem inwestycyjnym w Urzędzie Miejskim w Obornikach, prowadzi autorską pracownię projektową w Rogoźnie. W dorobku projektowym ma obiekty użyteczności publicznej, obiekty sakralne, budynki mieszkalne, rewitalizacje przestrzeni miejskich. Laureat nagrody SARP Brązowa Rama za projekt wieży Solidarności w Poznaniu (1991), współautor „Wzornika architektury województwa leszczyńskiego” (1993), autor projektów nominowanych w latach 2000 i 2007 w rankingu Modernizacja Roku (projekt budynku Urzędu Miejskiego w Wągrowcu, przebudowa parku w Obornikach). W mediach i na sesjach Rady Miejskiej głos podnieśli niezadowoleni zwolennicy płaskich asfaltów. Na szczęście nieliczne uwagi, mające bardziej polityczne niż merytoryczne cele, szybko umilkły. Naturalne tworzywo, a zwłaszcza kamień, oprócz oczywistych walorów estetycznych podnosi rangę i prestiż przestrzeni, w której jest użyty. Do takich przestrzeni należy zaliczyć również siedzibę władz miasta. Rozwiązania i układ funkcjonalny założony przy projektowaniu nowego hallu wejściowego w Urzędzie Miejskim w Obornikach zmusiły do wyburzeń i przesklepienia ścian nośnych.

nK 41 | 5/2009

Konstrukcję sali obsługi interesantów zaprojektowała pracownia Anmar-Projekt z Obornik, natomiast idea, architektura wnętrza oraz wykończenie, począwszy na aranżacji pomieszczeń, poprzez układ oświetlenia, układ posadzki, na projekcie umeblowania kończąc, są mojego autorstwa.

jakimi są urzędy, banki czy hotele stanowią formę przywitania gościa, mają wzbudzić w nim poczucie zaufania do gospodarza. Zastosowanie prestiżowych, estetycznych materiałów, do których niewątpliwie należy kamień, jest podstawowym elementem osiągnięcia takiego efektu.

Moją uwagę w realizacji biura obsługi interesantów zwrócił fakt, że tak zaprojektowana posadzka i schody w praktyce wymuszały stosowanie przez wykonawcę zaawansowanych technologii cięcia kamienia. Czy było warto? Sala obsługi interesanta została zaprojektowana w formie półkola, którego środkiem była oś drzwi wejściowych. By osiągnąć czytelny efekt przestrzenny, wszystkie jej elementy należało rygorystycznie poddać tej idei, w tym układ kamiennej posadzki. Zaprojektowana w formie łukowych pasów kamienna posadzka w perfekcyjny sposób wykonana została przez firmę Wrimar z podobornickiego Uścikowa. Przyznam, że przy projektowaniu posadzki nie zastanawiałem się nad technologią wykrojenia w kamieniu tego, czego narysowanie na papierze było niezwykle proste. Dopiero przy realizacji, fizycznie obcując z tak twardym i ciężkim tworzywem, jakim był kamień, uzmysłowiłem sobie, jak zaawansowanej i precyzyjnej technologii wymagało przelanie mej koncepcji z papieru na posadzkę.

Czy w realizowanych inwestycjach miejskich korzystano ze środków unijnych? Nie, nie korzystano. Większość środków unijnych skierowana jest na przedsięwzięcia związane z ochroną środowiska, wyrównywaniem poziomów między regionami. A tu, nie ukrywajmy, wyżej

Rynek to też nieco nietypowe rozwiązanie. Jakie były problemy w realizacji tego projektu? Rynek obornicki realizowany był z dwóch rodzajów kostki kamiennej pochodzącej z różnych rejonów Europy. Przy naprzemiennym, szachownicowym układzie posadzki Rynku, mogły wystąpić trudności z synchronizowaniem dostaw materiałów, jednak dzięki koordynacji tych działań przez firmę Józefa Ptaszka ze Stronia Śląskiego problemów uniknięto. Drobne kłopoty wystąpiły przy wyborze rodzaju spoinowania kostki. Ostatecznie wykonano je ze spoiny estetycznej o handlowej nazwie gabro, choć nie tak trwałej jak spoina cementowa. W Obornikach łatwo zauważyć dbałość o wygląd miasta i, co cieszy, ma w tym udział kamień naturalny. Jakie były powody i argumenty przemawiające za zastosowaniem kamienia? Estetyka, wartości kulturowe, trwałość i prestiż. To główne powody i argumenty zastosowania naturalnego kamienia. Wejścia do budynków instytucji,

Biuro obsługi interesantów UM Oborniki elementy posadzki cięte były water-jetem przytoczone inwestycje mogą jedynie powodować większe dysproporcje między nimi. Tego typu inwestycje w całości finansowane są z budżetu gminnego. Czy w planach są jakieś następne inwestycje, zwłaszcza takie, w których kamień znajdzie swoje miejsce? Osobiście mam nadzieję, że obrany przez władze gminy kierunek będzie kontynuowany. Zdają sobie one sprawę z opłacalności zastosowania tak estetycznego i trwałego materiału, jakim jest kamień. Za rok wybory do samorządów, trudno wyrokować w dniu dzisiejszym, czy kolejna kadencja pozostawi po sobie równie dobre i trafione przedsięwzięcia jak obecna. Oby! Rozmawiał Dariusz Wawrzynkiewicz www.RynekKamienia.pl

FOT: D. WAWRZYNKIEWICZ (1), ARCHIWUM J. GLAPIAKA (1)

a przy tym zachowujące pokorę dla zabytkowego otoczenia - bez kompozycyjnego krzyku, który cechował większość z wykonanych prac. Do realizacji nawierzchni użyto dwóch rodzajów kostki kamiennej: jasnoszarej ze Strzegomia i popielatej z Ukrainy. Dodać należy, że w wyniku rozbiórki starej nawierzchni Rynku z jego części pozyskano otoczaki, które wykorzystane zostały do równoległego wybrukowania jednej z sąsiadujących uliczek – ulicy Ogrodowej. Wykorzystanie tego kamienia nie wszystkim, jak się później okazało, było w smak.

HURTOWNIE NAGROBKÓW

SKALEŃ HURTOWNIA NAGROBKÓW ul. Legnicka 45, 59-500 Złotoryja tel. biuro: (076) 87 82 007 fax: (076) 87 82 397 tel. kom. 0602 517 121

WYPRZEDARZ ZAPASÓW: Cena brutto od: IMPALA ORION CREMA JULIA AURORA BALMORAL BALTIC GREEN BLUEE MOON KURU GREY KUPPAM GREEN PARADISO STRZEBLÓW KARELIA RED LABLADOR BLUE VERDE BAHIA BLACK NERO SANTA LUCIA

1200 zł 1200 zł 860 zł 1600 zł 900 zł 1190 zł 1390 zł 800 zł 1350 zł 1190 zł 870 zł 990 zł 1330 zł 1950 zł 1750 zł 1390 zł

Promocja obejmuje około 400 nagrobków !!!

Płyty polerowene nieobcinane: BALTIC GREEN BALMORAL 3 cm 380 zł 3 cm 250 zł 5 cm 460 zł 5 cm 310 zł Posiadamy w sprzedaży także nagrobki chińskie

www.ska len .p l

ARCHITEKTURA

HURTOWNIE NAGROBKÓW

Budowa magazynu win w klasztorze Solan w okolicach Awinionu we Francji

Kamień na ratunek klimatu?

akt, że prezydent Włoch Silvio Berlusconi, goszcząc w czerwcu w Aquili uczestników szczytu najbardziej uprzemysłowionych państw świata, wręczył im książki oprawione w marmur, może być symboliczny. Przedstawiciele państw grupy G8 zgodzili się wtedy na wprowadzenie działań mających na celu spowolnienie efektu globalnego ocieplenia. Wydaje się, że w tej dyskusji powinni wziąć udział także przedstawiciele kamieniarstwa. By osiągnąć klimatyczne cele wyznaczone przez uczestników szczytu, musi nastąpić drastyczne ograniczenie emisji CO2, jednego z głównych gazów cieplarnianych. Duże jego ilości są uwalniane do atmosfery podczas produkcji materiałów, prac budowlanych i codziennej eksploatacji budynków. Kamień naturalny może odegrać ważną rolę w ograniczeniu emisji CO2 z sektora budowlanego. Kamień zbiera najwyższe oceny nie

nK 41 | 5/2009

tylko w zakresie trwałości. Jego produkcja pochłania znacznie mniejsze ilości energii w porównaniu np. z produkcją cementu czy ceramiki budowlanej, które wymagają energochłonnych pieców. Kamień po prostu jest, wymaga tylko wydobycia i obróbki. Co równie ważne – kamień znany jest także ze swoich możliwości gromadzenia energii. Może służyć nawet jako naturalna forma klimatyzacji. A możliwości jego powtórnego przerobu są właściwie nieskończone. Tu właśnie pojawia się kruczek: projektowanie i budowa z masywnych bloków kamienia wymaga świeżego podejścia. Na początku rynek może być ograniczony do niewielkiej grupy proekologicznie nastawionych inwestorów indywidualnych, jak ma to miejsce obecnie we Francji. Ten kraj jest liderem w zakresie takiego wykorzystania kamienia naturalnego. Jednymi z największych po II wojnie orędowników tego typu konstrukcji byli Paul Marcerou, właściciel kamieniołomu

i utalentowany kamieniarz oraz architekt Fernand Pouillon. Udoskonalili oni koncepcję nieobrobionych bloczków z kamienia (z franc. pierres prétaillées), które opuszczały kopalnie w kilku ustandaryzowanych rozmiarach, gotowe do ułożenia jedne na drugich podczas wznoszenia budynku. W ten sposób powstało kilka tysięcy domów, m.in. znane osiedle w Aix-enProvence. Pouillon wzniósł zewnętrzne, wielokondygnacyjne ściany z kamiennych modułów o wymiarach 80 x 40 cm. Konstrukcję wewnętrzną wykonano ze wzmocnionego betonu. Obecnie jednym z liderów w projektowaniu budynków wykonanych z modułów kamiennych jest inny francuski architekt Gilles Perraudin. Wzniesiony na podstawie jego planów (z wapienia Pont du Gard, tego samego z którego w I w. p.n.e. skorzystali Rzymianie przy budowie wciąż istniejącego akweduktu nad rzeką Gardon koło Awinionu - red.) mawww.RynekKamienia.pl

FOT: S. DEMAILLY/ PERRAUDIN ARCHITECTES

[ Bloki w służbie architektury ]

Hurtownia Nagrobków rok założenia 1974

Sprzedaż nagrobków własnej produkcji i importowanych

ul. ks. Jagałły 1c, 10-371 Kieźliny, mobile: 0509 04 04 96, e -mail: binger_aro@o2.pl

ARCHITEKTURA

że zapobiega wdzieraniu się wiatru do wnętrza poprzez szczeliny pomiędzy blokami. Kumulowanie energii przez kamień może mieć zastosowanie także w chłodniejszych strefach klimatycznych. Pracę doktorską na ten temat przygotowuje właśnie Stefano Zerbi z Uniwersytetu w Lozannie w Szwajcarii. Według Zerbiego kamienne rdzenie wewnętrznej konstrukcji budynków mogą pomóc magazynować ciepło. Promienie słońca dostające się przez przeszkloną południową fasadę budynku ogrzewałyby kamień, a ten promieniowałby ciepłem także na północną, nienasłonecznioną część budynku.

Fragment osiedla w Aix-en-Provence autorstwa Fernanda Pouillona co również pomaga w utrzymaniu właściwej, niskiej temperatury. Prace budowlane trwały wyjątkowo krótko, zaledwie miesiąc. Budynek wykonany został z kamiennych modułów o rozmiarach 210 x 105 x 52 cm – to standardowy rozmiar bloków wydobywanych przez pobliski kamieniołom. Według Perraudina przy użyciu tak dużych elementów wykonawca był w stanie ukończyć dziennie dwa mkw. powierzchni magazynu. Bloki zostały ułożone bez użycia cementu, utrzymują się wzajemnie, wykorzystując swoją masę. Wapienna zaprawa, wymieszana z kamiennym pyłem spod piły, nie tylko doskonale kolorystycznie łączy się z kamieniem, ale tak-

nK 41 | 5/2009

Budowa przy użyciu kamienia ma także swoje wady. Pierwszą, wyraźnie widoczną, jest zmniejszenie przestrzeni użytkowej przy zastosowaniu dość szerokich ścian. Kamień w kosztorysie wydaje się także, przynajmniej na początku, materiałem stosunkowo drogim. Oczywiście możliwe jest wykorzystanie do budowy tańszych materiałów drugiej czy trzeciej kategorii. Jak wskazuje Stefano Zerbi, bloki kamienia, których nie można pociąć na slaby ze względu na występowanie skaz, mogą być spokojnie wykorzystane jako moduły budowlane. Kamień nie jest też najtańszy w transporcie. Dlatego najbardziej opłacalne jest wykorzystanie lokalnych materiałów. Jest to także po myśli zwolenników dzia-

łań proekologicznych: krótszy transport to mniejsza emisja CO2. Co więcej: kamienne bloki lub bloczki nie wymagają stosowania zaprawy czy tynkowania, a trwałość kamienia powoduje, że można go on ponownie wykorzystać, jeśli budynek zostanie przeznaczony do rozbiórki. Ten ostatni argument wymaga radykalnej zmiany sposobu projektowania – uwzględnienia wyburzenia, zanim jeszcze budynek powstanie. Nie jest to jednak niczym nowym – wiele urządzeń będących na wyposażeniu mieszkań, biur czy zakładów produkowanych jest z myślą o ich późniejszym przetworzeniu. To rzuca nowe światło na inwestycje długoletnie, które można planować także pod względem ponownego wykorzystania zasobów. Oczywiście bloki kamienne powinny pozostać nieuszkodzone, by zachowały swoją wartość. Jak więc przygotować infrastrukturę budynku – ciągi rur, okablowanie? W latach 50. Fernand Pouillon wykorzystywał w tym celu betonową konstrukcję wewnętrzną. Obecnie Gilles Perraudin wzoruje się raczej na tak słynnych konstrukcjach, jak Centrum Pompidou w Paryżu, gdzie rury i kable zamontowano na zewnątrz budynku. Przed architektami można postawić więc kolejne wyzwanie: znalezienie nowych koncepcji dla wykonania instalacji budynku. Stefano Zerbi również jest przeciwny przewiercaniu kamiennych bloków. Jak wskazuje, żywotność kamienia wynosi setki lub tysiące lat, a instalacji zaledwie kilkadziesiąt. Powinna ona zostać tak zaprojektowana, by nie uszkodzić materiału budowlanego. Doświadczenie wskazuje, że do budowy za pomocą bloków kamiennych można zastosować praktycznie każdy materiał. Perraudin w Hiszpanii i Portugalii spotkał się z wykorzystaniem nie tylko wapieni czy piaskowców, ale także granitów. Zerbi w swojej pracy zajmuje się wykorzystaniem lokalnych gnejsów. Oczywiście najważniejszym zagadnieniem technicznym i ekonomicznym jest: jaki jest stosunek architektów i inwestorów do tego typu metody budowlanej? Zerbi przygotował na swoje potrzeby projekt fasady wykonanej z gnejsu pokazujący różne możliwości wykonania i wykończenia powierzchni. Komentując projekt Perraudin, podekscytowany, mówi: To powrót architektów do korzeni. Zamiast koncentrować się na architektonicznych gadżetach i nowomodnych materiałach, można projektować i budować z tradycyjnych surowców. Peter Becker tłumaczenie Szymon Paź www.RynekKamienia.pl

FOT: S. ZERBI

gazyn wina w klasztorze Solan w okolicach Awinionu wart jest większej uwagi. Wybór kamienia wynikał z trzech powodów. Po pierwsze wspólnota zakonna jest żywo zainteresowana działaniami proekologicznymi. Po drugie – zgromadzenie chciało mieć pewność, że materiał, z którego zostanie wykonany magazyn, nie wpłynie w żaden negatywny sposób na wino składowane tam przez lata. Po trzecie – dla zakonnic ważne było utrzymanie we wnętrzu stałej temperatury i wilgotności. Kamień kumuluje chłód nocy i utrzymuje temperaturę we wnętrzu podczas gorących dni. Wchłania także wilgoć, która następnie jest uwalniana (odparowana),

HURTOWNIE NAGROBKÓW

ARCHITEKTURA

Od wizualizacji do projektu [ Krakowskie kładki ]

raków – przed wiekami osadzony na brzegu Wisły – z jednej strony korzystał z dobrodziejstw tej lokalizacji, z drugiej musiał ponosić jej ujemne konsekwencje. Wawelskie wzgórze i zamek królewski na Wawelu opływane przez Wisłę były świadkami polskiej potęgi w okresie panowania Piastów i Jagiellonów, a następnie konsekwencji utraty niepodległości w wyniku rozbiorów w XVIII wieku. Kraków był zdobywany i łupiony przez Tatarów i Czechów (XIII w.), Szwedów (XVII w.) i Rosjan

jowych monarchii. Kraków uzyskał połączenia kolejowe w kierunku Wrocławia (1847), Warszawy (1848) i Lwowa (1861). Został opracowany projekt kanału Dniestr - Dunaj, w którym Kraków miał pełnić rolę ważnego portu w sieci dróg wodnych monarchii. Tutaj ciekawostka: autorem projektu kanału był C.K. Oberingenieur Stanisław Chrząszczewski (!). Budowę kanału przerwały przygotowania do wojny; zrealizowano jedynie odcinek Łączany – Skawina, który obecnie zasila w wodę elektrociepłownię Skawina.

ze względu na gęstą zabudowę miejską. Szerokość ta nie stanowi pełnego zabezpieczenia przed wielką wodą.

KRAKOWSKIE BULWARY Bulwary wiślane w Krakowie były realizowane jako element systemu ochrony przeciwpowodziowej oraz rejon dużego portu śródlądowego projektowanego dla kanału Dniestr - Dunaj. Projektantem bulwaru był arch. Roman Ingarden. Inwestycja była finansowana przez rząd austriacki, rząd krajowy i gminę Kraków.

(1792-94). W latach1794-1795 miasto zdobyły wojska pruskie, wywożąc z Wawelu insygnia koronacyjne królów polskich. Po powstaniu kościuszkowskim Kraków znalazł się we władzy Austriaków. W latach 1804-1807 Wawel został zamieniony na koszary austriackie. Wejście w obszar monarchii austrowęgierskiej przyniosło jednak pewne korzyści. Austriacy nie prowadzili akcji intensywnego wynaradawiania jak Prusy i carska Rosja, zapewniając pewną autonomię lokalną. W drugiej połowie XIX i pierwszej XX wieku Kraków stał się jednym z najważniejszych na ziemiach polskich ośrodkiem cywilizacyjnym, politycznym, kulturalnym i naukowym. Rejon Wolnego Miasta Krakowa został włączony do perspektywicznych planów rozwo-

nK 41 | 5/2009

Zasadniczym mankamentem obecności Wisły w Krakowie były powodzie. Wisła zasilana przez zlewnię głównie górskich potoków i dopływów co kilka lat stwarzała i stwarza nadal zagrożenia w postaci gwałtownych przyborów wód. W czasach historycznych powodzie zdarzały się cyklicznie co kilka lub kilkanaście lat. Jedną z najbardziej katastrofalnych powodzi w dorzeczu Górnej Wisły była powódź w 1813 r. Spowodowała ogromne straty ludzkie i materialne. Projekty obwałowań i bulwarów wiślanych zostały wykonane dopiero po kolejnej powodzi w 1903 r. Rozstaw wałów i murów oporowych na odcinku śródmiejskim Wisły ustalono na 146 m,

Fizyczna realizacja inwestycji miała miejsce w latach 1907-1913. Dolny poziom bulwarów zawarty jest pomiędzy obrysem nabrzeża a wewnętrznym obrysem ścian oporowych. Na tym poziomie znajdowały się drogi jezdne i tory kolejowe. Do nabrzeża przybijały i były mocowane galary i barki transportowe. Górny poziom murów oporowych wyznacza poziom ulic do nich przylegających. Dla skomunikowania obu poziomów wybudowano masywne rampy zjazdowe, dla ruchu pieszego widoczne na zdjęciach kamienne, równie masywne schody. Obudowa bulwarów stanowi ciekawy przykład masowego zastosowania kamienia w budownictwie hydrotechwww.RynekKamienia.pl

FOT: BP LEWICKI ŁATAK

Projekt kładki sinusoidalnej przez Wisłę autorstwa Biura Projektów Lewicki Łatak

ARCHITEKTURA

nicznym. Mury oporowe wykonane z masywnych elementów dolomitowych i piaskowcowych nie dostarczają specjalnie estetycznych wrażeń, natomiast stanowią przykład dobrej, rzemieślniczej roboty kamieniarskiej. Na fotografii pokazano przekrój poprzeczny przez mur oporowy. Widoczne są bloczki dolomitowe o przekroju 30 x 30-40 cm układane szeregowo i warstwowo w różnych układach geometrycznych. Faktura widocznych powierzchni bloczków - łupana, na elementach bardziej eksponowanych – groszkowana, rzadziej boniowana. W rejonie bulwaru Podolskiego zastosowano ornamentykę w formie kwadratowych okien o wysokości połowy wysokości ściany. Okna przedzielone są słupkami ze skromnie zdobionymi głowicami. Na przeciwnym brzegu, zwłaszcza w rejonie bulwaru Inflanckiego, w górnych partiach murów oporowych zastosowano ozdobny poziomy pas w postaci półokrągłych arkad podtrzymujących górne pokrycie muru. Dla utrzymania stateczności muru zastosowano słupki wysunięte w kierunku nurtu rozmieszczone równomiernie wzdłuż jego długości. Powierzchnia zewnętrzna ścian oporowych po przeszło 100 latach egzystencji znajduje się w zupełnie dobrym stanie, co dobrze świadczy o prawidłowym doborze materiału kamiennego. Po oczyszczeniu powierzchni (jak pokazano na fot.) kamień odzyskuje pierwotną barwę i fakturę. Mieszkańcy Krakowa z przyjemnością odbierają niekiedy sygnalizowane sugestie władz odnośnie do zwrócenia się miasta ku Wiśle. Myśli się o iluminacji najczęściej ciemnych bulwarów. Na Wiśle pojawiły się ponownie statki turystyczne i tramwaje wodne. W roku 2006 zdecydowano o połączeniu brzegów Wisły kładkami pieszo-rowerowymi ułatwiającymi kontakty między dzielnicami po obu brzegach rzeki. W chwili obecnej trwa realizacja jednej z kładek, druga będzie realizowana w roku przyszłym. W wyniku konkursów zorganizowanych przez Krakowski SARP (2006 r.) powstało szereg rozwiązań, z których dwa znajdują się najbliżej fazy realizacji. O tych kładkach słów kilka.

FOT: APPP ANDRZEJ GETTER

KŁADKA „RUROWA” Kładka - którą umownie nazwałem „rurową” - ma połączyć brzegi Wisły pomiędzy dzielnicami (niegdyś miastami) Kazimierzem i Podgórzem. Kładka lokalizowana jest w osi drewnianego mostu Podgórskiego zbudowanego w 1850 r. i rozebranego w 1925 r. Z tego mostu do chwili obecnej pozostały tylko przyczółki, które wraz z kamiennymi murami www.RynekKamienia.pl

oporowymi stanowią zabytek dekoracyjnego budownictwa hydrotechnicznego. Nagrodzona I nagrodą w konkursie SARP koncepcja plastyczna i rozwiązanie konstrukcyjne kładki powstało w krakowskiej Autorskiej Pracowni Projektowo-Plastycznej prof. Andrzeja Gettera. Idea kładki była inspirowana budową liścia z osiową konstrukcją nośną i systemem żyłek podtrzymujących strukturę jego powierzchni. Konstrukcję nośną kładki jednoprzęsłowej (bez podpór pośrednich) stanowi łukowo wygięta rura stalowa wsparta na przyczółkach zlokalizowanych na obrzeżach murów oporowych. Rozpiętość teoretyczna kładki 145,6 m. Rura nośna składa się z dwóch współśrodkowych rur o średnicach 2020 i 1620 mm. Przestrzeń

Zespół autorski: gł. projektant prof. arch. Andrzej Getter, arch. arch. Michał Dąbek, Barbara Getter. Konstrukcję zaprojektował mgr inż. Tadeusz Wojciechowski.

KŁADKA „SINUSOIDALNA” Kładka zgodnie z założeniami ma połączyć brzegi Wisły pomiędzy Kazimierzem i Ludwinowem, w pobliżu ujścia Wilgi do Wisły. W tym miejscu nurt Wisły ma szerokość około 90 m. Od strony Kazimierza brzeg Wisły jest obudowany wysokimi murami bulwaru Inflanckiego. Bulwar ten stanowi część wielokilometrowego ciągu spacerowego od ujścia Rudawy do stopnia wodnego w Dąbiu. Wzdłuż bulwaru prowadzi również trasa rowerowa.

Wizualizacja kładki „rurowej” autorstwa Pracowni prof. A.Gettera między nimi wypełniona jest betonem, co skutkuje powstaniem rury zespolonej (stalowo-betonowej). Do rury nośnej podwieszone są symetrycznie dwa pomosty szerokości 3 m (w świetle poręczy) połączone ze sobą poprzecznicami z rur stalowych. Powierzchnia jezdna kładek została zaprojektowana z drewna AzobiBongossi, z ryflowaniem na powierzchniach kontaktowych. Odpowiedni układ rowków na tych powierzchniach ma zapewnić warunki bezpiecznego przejścia dla pieszych i przejazdu dla rowerzystów, również w warunkach jesienno-zimowych (odprowadzanie wody). W zewnętrznych poręczach pomostów umieszczono lampy oświetleniowe. Pokłady kładki będą dostępne dla pieszych i rowerzystów z poziomu chodników sąsiednich ulic. Umożliwią również dojście dla osób niepełnosprawnych.

Na przeciwległym brzegu Wisły – od strony Ludwinowa - kładka wyprowadzana jest na bulwar Wołyński o podobnej funkcji trasy pieszo-rowerowej. Lokalizacja drugiego przyczółka kładki trafia na niezagospodarowany teren przy ujściu Wilgi do Wisły. W tym miejscu kończy się obecnie bulwar Wołyński i miejscowo przerwana trasa rowerowa. Kładka połączy brzegi rzeki i równocześnie dwa równoległe ciągi spacerowe z dwiema trasami rowerowymi, stwarzając zupełnie nowe możliwości aranżowania pętli zarówno dla turystów pieszych, jak dla rowerzystów.

FORMA I FUNKCJA Kładka przeznaczona będzie wyłącznie do ruchu pieszego i rowerowego, co w znacznym stopniu ogranicza obciążenia konstrukcji nośnej. Wymagana przej5/2009 | nK 41

ARCHITEKTURA

MASZYNY

nych i tramwajów wodnych (krakowska nowość) przepływających pod kładką. Proponowana forma kładki – mieszcząca się w granicach podanych wyżej ograniczeń – budzi zachwyt estetów i uznanie mostowych fachowców. Autorami koncepcji oraz realizatorem projektu budowlanego byli dr inż. Piotr Lewicki, mgr inż. Kazimierz Łatak oraz zespół projektowy Biura Projektów Łatak Lewicki. Projekt konstrukcyjny wykonał prof. Jan Biliszczuk. Projekt był konsultowany przez fachowców z Politechniki Krakowskiej z prof. Andrzejem Flagą.

KONSTRUKCJA I DANE TECHNICZNE

Powyżej: przekrój poprzeczny przez mur oporowy bulwaru w rejonie przyczółka kładki rurowej. Po lewej fragmenty przyczółka mostowego. Poniżej: nabrzeże i ściana bulwaru Podolskiego w rejonie południowego przyczółka kładki.

Kładka realizowana jest w postaci trójprzegubowego układu kratowego wykonanego jako metalizowana konstrukcja stalowa. Rozpiętość konstrukcji 140 m, szerokość bieżni 2 x 3,5m + 3 m, wysokość konstrukcji 16 m. Część sinusoidalna kładki będzie wyposażona w schody umożliwiające wyjście na najwyższy widokowy punkt kładki, blisko 20 m powyżej poziomu bulwaru. Balustrady wykonane są z klejonego szkła dwuwarstwowego. Przewidziano oświetlenie użytkowe oraz iluminację kładki, które znakomicie rozjaśnią mrok obecnie panujący nad Wisłą. Przyczółki żelbetowe z pokryciem nawiązującym do charakteru istniejącej obudowy murów oporowych bulwaru. Przyczółki ustawiane są bezkolizyjnie obok istniejących dróg pieszych i tras rowerowych.

rzystość konstrukcji wynika z charakteru otoczenia obiektu. Bliskość ważnych historycznie obiektów (Wawel i Skałka) wymaga, aby konstrukcja była możliwie ażurowa, nie zasłaniała i nie kolidowała z istniejącym obrazem tego rejonu miasta. Z drugiej strony konstrukcja kładki musi spełnić warunki zabezpieczające żeglowność dla statków i obiektów przepływających Wisłą. Przekrój podłużny kładki został zdeterminowany przez wyjściową rozpiętość między punktami brzegowymi, dolny poziom konstrukcji przez warunki żeglugowe, a górny przez względy konserwatorsko-estetyczne. W ten obrys wpisuje się kładka, której idea powstała w krakowskim Biurze Projektów Lewicki Łatak.

nK 41 | 5/2009

Obiekt został zaprojektowany w formie dwuczęściowej kładki, z których część podstawowa przeznaczona jest dla ruchu pieszego i rowerowego, druga - wyłącznie dla ruchu pieszego. Podstawowa część kładki ukształtowana została w formie lekko wzniesionego łuku o maksymalnym nachyleniu do 60 i przeznaczona jest dla ruchu pieszego i rowerowego. Druga część przewija się sinusoidalnie nad i pod kładką podstawową, aby wyjść w miejscu zejścia obu kładek. Ta część kładki przeznaczona jest wyłącznie dla spacerowiczów, który chcą zobaczyć z wysoka pobliskie obiekty historyczne (i nie tylko...) lub podglądać z góry pasażerów na pokładach statków turystycz-

Obecnie trwa realizacja kładki rurowej prof. Gettera. Po rozwiązaniu problemów technicznych związanych z zabytkowym i nietykalnym (oczywiście) kolektorem w rejonie przyczółka - przypuszczalnie na wiosnę 2010 r. będzie można zobaczyć i wypróbować nową kładkę. Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu ogłosił przetarg na realizację drugiej kładki, aktualnie działa komisja przetargowa, która ma wybrać najlepszego i najszybszego wykonawcę kładki sinusoidalnej. Proponowany czas realizacji tej kładki mieści się w granicach 10-12 miesięcy, więc jeśli wszystko pójdzie dobrze, obu kładkami można będzie przejść lub przejechać już w przyszłym roku. I z obu brzegów kontemplować ich zgrabne i ładnie oświetlone sylwetki, a przy okazji ładnie oczyszczone kamienne mury. Wacław Chrzaszczewski wastone@op.pl www.RynekKamienia.pl

FOT: W. CHRZĄSZCZEWSKI

REALIZACJA PROGRAMU

3000 przecinarek na świecie sprawdzona jakość

Rozwój pił mostowych

Cięcie automatyczne Konstrukcja zwarta Obrotowa głowica (1800) Średnica piły 625 mm Stół przechyłowy oś przesuwna

Automatyczna frezarka kształtowa Konstrukcja zwarta Obrotowa głowica (3700) Tarcza wychylna o 900 Średnica piły do 725 mm oś przesuwna

Cięcie automatyczne Konstrukcja zwarta Obrotowa głowica (3700) Tarcza wychylna o 900 Średnica piły: 625 ÷ 1100 mm oś przesuwna

Gravellona Macchine Marmo S.p.A. Via Nuova, 155 28883 Gravellona Toce (VB) Italy e-mail: gmm@gmm.it, www.gmm.it

58-150 Strzegom, ul. Koszarowa 7, tel. 0603 891 257, 0604 07 87 31, tel./fax: 074 855 03 93, e-mail: biuro@euroarss.pl, www.euroarss.pl

FIRMA

MASZYNY

Kamień milowy firmy [ Public relations ]

ZATRUDNIĆ CZY SIĘ NAUCZYĆ Najlepszym rozwiązaniem jest oczywiście zatrudnienie specjalisty ds. PR, który może – w mniejszych przedsiębiorstwach – łączyć tę funkcję z innymi działaniami marketingowymi i promocyjnymi. Posiadanie PR-owca ma tę zaletę, że pozwala odciążyć zarządzających od części obowiązków „reprezentacyjnych” (zazwyczaj w małych firmach kontaktami zewnętrznymi zajmuje się właściciel lub prezes). Dzięki temu osoby chcące skontaktować się z naszą firmą otrzymują jasną informację, kto ułatwi im kontakt lub odpowie na podstawowe pytania dotyczące firmy czy branży. To bardzo ważne, szczególnie dla dziennikarzy, dla których dobry PR-owiec to prawdziwie pomocna dłoń. A dobry kontakt niemal zawsze owocuje kolejnymi publikacjami czy telefonami od przedstawicieli mediów – wbrew pozorom bardzo chętnie korzystają oni z przygotowanych przez

nK 41 | 5/2009

firmy materiałów informacyjnych. Mniejsze – rodzinne czy kilkuosobowe – firmy rzadko mogą sobie pozwolić na zatrudnienie pracownika, który będzie zajmował się wyłącz-

nie marketingiem, w tym public relations. Decyzja o tym zazwyczaj zapada w dalszym etapie rozwoju przedsiębiorstwa. Nie oznacza to jednak, że niewielka firma może sobie pozwolić na zaniedbanie tego typu działań. Wręcz przeciwnie – wobec licznej konkurencji to właśnie sprawna komunikacja zewnętrzna (bo na tym aspekcie się skupimy) pozwala się wyróżnić i osiągnąć przewagę konkurencyjną nad innymi. Klient zawsze spośród kilku czy kilkunastu firm wybierze tę, której nazwę słyszał, która dobrze mu się kojarzy, której przedstawicieli uważa za fachowców np. na podstawie ich wypowiedzi w mediach. Budowaniu takiego wizerunku służy właśnie PR.

Kontakt z firmą, zawierać powinien numer telefonu komórkowego lub bezpośredniego stacjonarnego do konkretnej, znanej z nazwiska osoby odpowiedzialnej za kontakty, a nie do enigmatycznego biura.

BEZ INTERNETU NIE ISTNIEJEMY Na początek należy zadbać o podstawy. Dziś firma powinna posiadać swoją stronę internetową, choćby najprostszą, zawierającą podstawowe informacje o zakresie usług czy produkcji, kontakt z firmą, najlepiej w postaci numeru telefonu komórkowego lub bezpośredniego stacjonarnego do konkretnej, znanej z nazwiska osoby odpowie dzial-

nej z a k o n takty, a nie do enigmatycznego biura. Należy zadbać o posiadanie odpowiedniego, intuicyjnego adresu strony internetowej, czyli domeny. Ideałem jest po prostu nazwa firmy z końcówką .pl – jeśli jest zajęta, można spróbować sięgnąć po domeny .com.pl, .biz.pl czy uruchomione niedawno europejskie - .eu. Ważne z punktu widzenia PR-owego jest także to, by z firmą można się było skontaktować mailowo – posiadanie firmowego adresu internetowego zazwyczaj wchodzi w skład pakietu oferowanego przez dostawcę domeny. Konto powinno być sprawdzane nawet kilka razy dziennie, by rzeczywiście można się było w ten sposób skontaktować z firmą (dziennikarze preferują właśnie maile i kontakt telefoniczny). Koszt utrzymania firmowej domeny i konta to obecnie zaledwie kilkadziesiąt, a dzięki permanentnym promocjom – nawet kilkanaście złotych www.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM

ażda, nawet najmniejsza, firma, jeśli chce uważać się za dobrze zarządzaną, musi w swojej działalności pamiętać o marketingu, który powinien być filozofią, o której pamięta się przy podejmowaniu każdej decyzji biznesowej. Jednymi z podstawowych narzędzi marketingowych, po które może sięgnąć każdy przedsiębiorca są działania z zakresu public relations (bardzo często używa się skrótu „PR”), czyli kształtowania relacji wewnętrznych i zewnętrznych firmy. Obejmują one zarówno komunikację wewnątrz firmy, z własnymi pracownikami, jak i budowanie oraz utrz ymy wanie dobrych kontaktów z kontrahentami, mediami i potencjalnymi przyszłymi klientami. PR przynosi zyski każdej firmie – zarówno produkcyjnej, jak i usługowej.

denver stone & glass

C 180°

www.denver.sm

DENVER s.a. - Strada del Lavoro, 87 - 47892 Gualdicciolo Rep. San Marino From Italy: Tel. 0549 999688 - Fax 0549 99965 From other countries: Tel. +378 999688 - Fax +378 999651 info@denver.sm

MARMI Jarosław Kałużyński ul. Ozorkowska 62-64 95-100 Zgierz Tel./fax + 48 42 6395146, 7163820 NIP: PL 727 - 246 - 06 - 30 - e-mail marmijk@interia.pl

FIRMA

DAJMY ZNAĆ O SOBIE Jeśli realizujemy większe zlecenia, podpisujemy duże kontrakty ze stały-

nK 41 | 5/2009

mi kontrahentami, także warto się tym pochwalić – najlepiej w formie krótkiej informacji prasowej wysłanej do mediów w formie mailowej. Powinna ona zawierać datę, tytuł, tzw. lead, czyli najważniejszą informację zawartą w jednym-dwóch wytłuszczonych zdaniach stanowiących pierwszy akapit oraz konkretne informacje dotyczące wydarzenia w dalszej części informacji. Pod koniec umieszczamy (zazwyczaj mniejszą czcionką) krótką, kilkuzdaniową notkę o firmie, mówiącą o zakresie działalności naszej firmy, dacie jej powstania (jeśli chcemy pochwalić się tradycją), najważniejszych klientach. Zawsze powinny się też znaleźć dane kontaktowe osoby w naszej firmie, która udzieli dalszych informacji. Informacje prasowe zazwyczaj wysyłane są w formacie plik u edy tora

tek stu Word (z końcówką .doc). Nie należy się przejmować, jeśli nasza informacja nie zostanie opublikowana. Dobry dziennikarz zbiera tego typu newsy i wykorzysta je z pewnością w przyszłości przy tekście dotyczącym branży. Część przedsiębiorców opacznie rozumie potrzebę nawiązywania kontaktów z dziennikarzami i oferuje im pieniądze czy innego typu korzyści w zamian za pojawienie się firmy na łamach pisma czy na antenie radia. Takie działania mogą przynieść dokładnie odwrotny skutek. Jeśli zaś z tego typu propozycją występuje przedstawiciel mediów – co niestety może się zdarzyć – nie reagujmy na taką propozycję albo skontaktujmy się z redaktorem naczelnym danego medium.

NIECH CIĘ WIDZĄ Public relations to także utrzymywanie kontaktów z klientami – obecnymi i potencjalnymi. Większe firmy mogą sobie pozwolić na zorganizowanie dla nich spotkania czy tzw. eventu, mniejsze powinny o sobie przypominać przez wysłanie np. nowego katalogu z ofertą (np. w nietypowej formie, choćby tzw. teasera, gdzie w pierwszej przesyłce zapowiadamy coś, a dopiero w kolejnej ujawniamy tajemnicę) czy choćby przy okazji świąt przez wysłanie kartki z życzeniami. Branża kamieniarska ma swoją specyfikę, która po części ogranicza, ale po części daje także nietypowe możliwości zaistnienia w świadomości klientów. Ograniczenie to jeden z zakresów produkcji, czyli nagrobki. W przypadku tego produktu trudno ze względu na delikatność tematów prowadzić intensywne działania public relations adresowane do poszczególnych osób. Grupa docelowa – tzn. osoby, które są odbiorcami produktu – są zazwyczaj w takiej sytuacji życiowej, że trudno wtedy atakować ich marketingowo. Jedyna szansa to dotrzeć do nich ze swoimi działaniami odpowiednio wcześniej, dlatego tak ważna jest stała aktywność PR-owa firmy. Profil produkcji zakładów kamieniarskich pozwala jednak na zaistnienie w inny sposób. W polskich miastach w ciągu roku wmurowuje się setki tablic upamiętniających różne wydarzenia, ludzi czy rocznice. Należałoby rozważyć, czy nie warto zainwestować w ufundowanie i wykonanie takiej tablicy, gdy pojawi się taka okazja. W zamian od organizatora czy fundatora domagajmy się, by we wszystkich informacjach o akcji pojawiała się nazwa naszej firmy – to normalna praktyka w działaniach PR-owych. Starajmy się też umieścić – za zgodą zamawiającego - na tablicy nasze logo (jeśli takie firma posiada – byłoby to bardzo pożądane) lub nazwę firmy, co będzie oznaczać dla nas darmową reklamę na czas nieokreślony.

PR NA KRYZYS Działania public relations mogą się też bardzo przydać w sytuacjach kryzysowych (używa się nawet pojęcia „PR kryzysowy”). Wypadek w firmie czy problemy z produktami - wbrew pozorom – wcale nie muszą zaszkodzić wizerunkowi firmy. Podstawowe zasady PR mówią o tym, że www.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM

rocznie. Dostawcy usług internetowych oferują zazwyczaj także proste kreatory stron WWW, które pozwalają samemu w kilka godzin przygotować podstawową stronę internetową. W przypadku działań marketingowych czy reklamowych oprócz tego „jak”, równie ważne jest „dlaczego”, „co” i „do kogo”. Zanim przystąpimy do jakichkolwiek akcji PR-owskich, musimy przygotować ich strategię. Najpierw należy określić zakres ich działania. Jeśli firma działa na rynku lokalnym, to powinniśmy się skupić na tym, by stać się znaną marką w gminie czy powiecie, jeśli myślimy o regionie, to nasze działania będą obejmować całe województwo. W zależności od przyjętego obszaru działania należy też dobierać media, z którymi będziemy współpracować. Oprócz ogólnopolskich mediów branżowych skupić się należy przede wszystkim na kontaktach z lokalną prasą i radiem. Niemal wszystkie dzienniki regionalne, czyli obejmujące swoim zasięgiem całe województwo, posiadają swoje cotygodniowe dodatki tematyczne poświęcone budownictwu czy wyposażeniu wnętrz. Oczywiście, trudno oczekiwać, by co tydzień pojawiały się w nich teksty poświęcone tematyce związanej z zakresem działalności zakładów kamieniarskich, ale jeśli sami zgłosimy się do dziennikarza i zostawimy kontakt do siebie, to z pewnością umieści on nas w swojej bazie kontaktów i zwróci się do nas, gdy będzie pisał artykuł związany z naszą branżą. Bardzo cenione przez prasę jest także proponowanie własnych tematów – przedsiębiorcy zawsze lepiej niż dziennikarze orientują się w realiach branży i jeśli zasygnalizujemy dziennikarzowi interesujący temat, to dobrym zwyczajem jest wykorzystanie w tekście wypowiedzi inspiratora tekstu, a to powoduje, że nazwa firmy i nazwisko osoby ją reprezentującej pojawią się w mediach. Co ważne, nie w kontekście skandalu, lecz jako przedstawiciel eksperta, co z pewnością zostanie zapamiętane przez znaczną część odbiorców. Podobnie układają się zasady współpracy z tygodnikami gminnymi czy powiatowymi.

MASZYNY

T ECHNOLOGIA-M AS Z YN Y-N ARZĘDZI A Nasza oferta: - narzędzia diamentowe w pełnym zakresie - pełny zakres kamieni polerskich - śrut staliwny i piły trakowe do cięcia granitu - sprzęt do wydobycia kamienia naturalnego - pełny zakres maszyn do obróbki kamienia naturalnego - urządzenia dźwigowe - systemy oczyszczania wody - profesjonalny serwis maszyn i narzędzi

MC DIAM to wyspecjalizowana firma zajmująca się dostawami maszyn, urządzeń technologicznych, narzędzi i innych środków produkcji. Firma reprezentuje na polskim rynku ponad dwudziestu producentów z różnych krajów, oferując produkty wysokiej, sprawdzonej jakości, najnowocześniejsze rozwiązania, wiedzę i doświadczenie…

KOMPETENC JA - PROFESJONALIZM - PARTNERSTWO 27-600 Sandomierz, ul. Trześniowska 9 tel: +48 / 15 / 8329754-55, fax: +48 / 15 / 8321725 e-mail: sandomierz@mcdiam.pl

58-150 Strzegom, ul. Jeleniogórska 6 tel: +48 / 74 / 8561350 - 52, fax: +48 / 74 / 8555540 e-mail strzegom@mcdiam.com.pl

FIRMA

MASZYNY

należy wówczas przede wszystkim nie ukrywać informacji, zobowiązać się do naprawienia szkód czy rekompensat, zadeklarować chęć wyjaśnienia sprawy i przede wszystkim nie unikać kontaktu z mediami. Ponadto liczy się czas – szybka reakcja w postaci zaproszenia dziennikarzy do zakładu czy wydania wyczerpującego oświadczenia bardzo często jest w stanie zredukować negatywne skutki zdarzenia.

GDY CIĘ ZNAJĄ, TO CIĘ WYBIERAJĄ PR – podobnie jak inne działania marketingowe jak np. reklama – to także przełożenie na sprzedaż. Jednym z najważniejszych zadań, jakie spełniają działania PR, jest budowanie marki, jej świadomości, odpowiedniego wizerunku i wartości kojarzących się z nią. Nawet na lokalnych rynkach odgrywa ona ogromną rolę, bo klient – jak pokazują badania marketingowe – jako jeden z najważniejszych argumentów przy wyborze produktu podaje znajomość marki (z angielska: brandu). W nowoczesnym zarządzaniu marketingowym coraz większą wagę przykłada się do tzw. marketingu szeptanego, czyli tego, jakie komunikaty przekazują konsu-

menci między sobą, a nie tylko, jakie firma wysyła do konsumenta. Mówiąc kolokwialnie, równie ważne, a nierzadko nawet ważniejsze dla marki firmy jest to, co ludzie mówią o niej między sobą, a nie, co my chcemy im o sobie powiedzieć. Public relations świetnie wpisuje

Jeśli realizujemy większe zlecenia, podpisujemy duże kontrakty ze stałymi kontrahentami, także warto się tym pochwalić – najlepiej w formie krótkiej informacji prasowej wysłanej do mediów w formie mailowej. się w ten trend. Pozwala nienachalnie, w dyskretny sposób tworzyć obraz firmy jako solidnego partnera. Stąd już tylko krok do zwiększonych obrotów, sprzedaży itd. Siłą public relations jest także to, że pozwala ono odpowiadać na zupełnie

inne zapotrzebowanie klienta niż argumenty racjonalne. Oczywiście, liczy się cena, jakość, sposób obsługi klienta, ale w obecnej sytuacji rynkowej większość firm w danej branży dysponuje podobnym asortymentem produktów. Można tu przywołać popularny przykład piwa – tylko najwięksi smakosze są w stanie odróżnić w tzw. ślepym teście np. Tyskie od Żywca czy Żubra. Wszyscy jednak uważają, że to zupełnie różne produkty i inaczej je postrzegają. To właśnie marketing (a znaczny w tym udział działań PR) powoduje, że konsumenci mają tak wysoką świadomość tych marek i ich różnic. Ten sam mechanizm może zadziałać nawet w przypadku najmniejszej firmy. Odróżnimy się od konkurenta, jeśli dzięki PR-owi klienci będą wiedzieć, że jesteśmy solidną firmą, bo mamy wielu albo znanych kontrahentów, że działamy od wielu lat, że bierzemy udział w życiu lokalnej społeczności. Znów używając potocznego języka – jeśli mamy się czym pochwalić, to powinniśmy to zrobić, a nie czekać, że ktoś zauważy sam nasze sukcesy czy dobrą pracę. To jedna z podstawowych zasad PR-u. Marcin Bobiński

-najwyższa światowa jakość narzędzi -indywidualne podejście do każdego klienta -segmenty idealnie dostosowane do warunków pracy i pro prolu lu produkcji -bardzo konkurencyjne ceny w stosunku do wydajności narzędzi -PRODUKT POLSKI

POSTAWILIŚMY NA JAKOŚĆ DLATEGO PRODUKUJEMY SAMI JTS DIAMOND ŚWIEBODZICE /K.STRZEGOMIA TEL. 0604 088 107, 0602 375 922 FAX. 074 846 91 88

nK 41 | 5/2009

www.RynekKamienia.pl

Polskie maszyny - rozsądne ceny Automat szlifierski AS 01.1

O NOW

ŚĆ

Boczkarka profilowa B1PK2000.2 servo Piła jednosuportowa typu PW1TK600 Twist z pneumatycznie obracanym suportem Piła jednosuportowa typu PW1TK600 Compact o jednoczęściowej konstrukcji stalowej

OŚ NOW

O upadłości nie myślimy!

©nK

ZPU PROMASZ- Produkcja maszyn do obróbki kamienia o najwyższym standardzie, przyjaznych dla użytkownika i środowiska naturalnego. Zakład Produkcyjno Usługowy PROMASZ, ul. Piskorzowska 2, 58-250 Pieszyce tel.: +48 74 836 52 06, fax: +48 74 836 72 02, e-mail: zpupromasz@zpupromasz.pl, www.zpupromasz.pl

TECHNOLOGIE

Kamień we wnętrzach [ Montaż. Porady praktyczne ]

nK 41 | 5/2009

Dzisiaj publikujemy artykuł, przygotowany przez Sławomira Mazurka, o stosowaniu kamienia we wnętrzach obiektów budowlanych. Sławomir Mazurek jest współautorem, razem z Markiem W. Lorencem, książki „Wykorzystać kamień”, a od 1990 roku związany jest z kamieniarstwem; zarządzał w firmach produkujących i montujących elementy kamienne, osobiście organizował i nadzorował realizację skomplikowanych projektów elewacji i wnętrz w Niemczech i w Polsce. Aktualnie autor jest konsultantem z zakresu stosowania kamienia przy projektach budowlanych, a także służy swoim doświadczeniem i radą przy rozwiązywaniu problemów wykonawczych w trakcie realizacji obiektów z zastosowaniem kamieni naturalnych.

Fot. 1. Ściana z chropowatego piaskowca ności publicznej, takich jak hotele czy biurowce, a także w mieszkaniach, stosuje się podgrzewane kamienne posadzki. Kamień jest chyba najlepszym rozwiązaniem przy ogrzewaniu podłogowym,

gdyż akumuluje ciepło i długo jeszcze po wyłączeniu zasilania oddaje je otoczeniu. Konstruując taką podłogę, należy uwzględnić jednak fugi dylatacyjne, gdyż współczynnik rozszerzalności cieplwww.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM AUTORA

o stosowania na okładziny i elementy użytkowo-dekoracyjne we wnętrzach budynków nadaje się właściwie każdy rodzaj kamienia. Może trudno byłoby nam mieszkać w domu z posadzką wykonaną z piaskowca, bo jako skała miękka ciągle ścierałby się przy chodzeniu. Mielibyśmy więc spory kłopot z utrzymaniem czystości w mieszkaniu pokrywającym się ciągle warstewką pyłu i piasku. Równocześnie jako porowata, posadzka taka chłonęłaby wilgoć i przypadkowo rozlewane płyny, nie wyłączając tych, które pozostawiają na ogół mało ozdobne plamy. Bez przeszkód natomiast można piaskowiec zastosować jako okładzinę kominka, względnie wykończyć nim efektownie podświetloną ścianę salonu lub holu. Generalnie na posadzki wnętrz nie nadają się skały porowate ani bardzo miękkie. Tak porowate skały jak trawertyn czy tufy można oczywiście zaszpachlować (ciekawy efekt uzyskuje się, używając bezbarwnej żywicy), a miękkie wapienie muszlowe lub piaskowce utwardzić środkami chemicznymi, tylko po co, skoro mamy do wyboru tyle innego kamienia. Przy projektowaniu kamienia we wnętrzach istotne jest zatem określenie miejsca wykorzystania i roli, jaką ma pełnić. Na posadzki czy schody w mieszkaniu nadaje się praktycznie każda odmiana marmuru i granitu, lecz posadzka na poczcie, stacji metra, dworcu kolejowym lub w supermarkecie, gdzie co dzień przewijają się tysiące ludzi, musi być wykonana z kamienia bardzo twardego i odpornego na ścieranie. W takich obiektach marmur należy zatem raczej wykluczyć. Nie jest on też najlepszym rozwiązaniem przy konstruowaniu lad bankowych, pocztowych itp. W takich przypadkach zdecydowanie należy preferować granity. O wyborze właściwego materiału decyduje najczęściej architekt, oczywiście w porozumieniu z inwestorem. Wskazana, a czasem wręcz niezbędna jest także konsultacja z ekspertem z branży kamieniarskiej. Bardzo często w budynkach użytecz-

FOT: ARCHIWUM AUTORA

TECHNOLOGIE

nej dla granitów i marmurów wynosi od 0,003 mm do 0,012 mm na 1 m i 1°C . Kamień zastosowany we wnętrzu może być doskonałym elementem łączącym wszystkie pomieszczenia. Niczym motyw przewodni może pojawiać się w całym domu. Na przykład: jako trwała posadzka w holu wejściowym, blat w kuchni czy blat umywalki w łazience, kominek, blat ławy czy barku, schody na piętro, aż po parapety w sypialni. W tej kwestii możliwości są wręcz nieograniczone. Wszystko zależy od pomysłowości i inwencji projektanta (architekta) oraz wymagań inwestora. Należy jedynie pamiętać, że kamień w pomieszczeniach użytkowych musi spełniać głównie funkcję użytkową, a w dalszej kolejności dekoracyjną. We wnętrzach stosuje się przede wszystkim kamień o fakturach równych i gładkich, czyli polerowany i szlifowany. Powierzchnie szorstkie nie są zalecane ze względu na niewygody użytkowe. Spośród nierównych faktur szerokie zastosowanie znajdują jedynie naturalne powierzchnie rozmaitych łupków. Mimo nierówności są one dość gładkie, nie kaleczą, nie zaciągają nawet delikatnej odzieży i łatwo je utrzymać w czystości. Optymalna grubości kamiennych płytek, z których wykonuje się posadzki, wynosi 2 cm. Ostatnio coraz powszechniejsze w użyciu, zwłaszcza w mieszkaniach oraz posadzkach niezbyt intensywnie eksploatowanych, bywają płytki grubości 1 cm. Nie są one produkowane ze slabów (czyli płyt wycinanych z surowego bloku), lecz z odpowiednio przygotowanych tzw. formaków, czyli bloczków kamiennych o przekroju równym powierzchni płytki. Taka technologia produkcji narzuca odbiorcy gotowe formaty (najczęściej jest to 12” x 12”, czyli 30,5 x 30,5 cm). Płytki takie są kalibrowane na grubości, co oznacza, że każda z nich ma dokładnie tę samą grubość 1 cm. Można je więc – podobnie jak płytki ceramiczne – bez problemu układać, stosując odpowiednie do kamienia zaprawy klejowe. Jeśli do przyjęcia jest stosowanie tych płytek na posadzkach (chociaż mamy narzucony przez producenta format płyt), to nieporozumieniem staje się używanie ich na okładziny ścian w kuchni czy łazience. Należy pamiętać, że zawsze będzie to płytka i tylko wprawne oko fachowca zauważy, że jest z naturalnego kamienia. Każdy przeciętny człowiek, nieznający się na kamieniu, będzie przekonany, że patrzy na trochę lepszą ceramikę. W asortymencie kamiennym grubości 2 cm mamy do dyspozycji duże slaby, www.RynekKamienia.pl

Fot. 2. Przykłady posadzek i schodów

Fot. 3. Ściany z łupków

Fot. 4. Ściana z płytek z których wycina się elementy idealnie pasujące do wymiarów ściany. Stosując odpowiedni podział slabów, można zachować piękny i niepowtarzalny rysunek skały, a o to głównie chodzi w owej zabawie z kamieniem. Na okładziny ścian wysokich, składających się z powtarzalnych wymiarowo płyt, stosuje się kamień grubości 3 cm

Fot. 5. Duże płyty na ścianie (piaskowiec i trawertyn – 4 cm). Takiej samej grubości kamień preferowany jest też na wszelkiego rodzaje okładziny schodów, blaty kuchenne, recepcyjne czy łazienkowe. Z kamienia grubości 3 cm można wykonać nawet bardzo indywidualne niezwykle trwałe biurko do pracy o niepowtarzalnych kształtach i wielkości. 5/2009 | nK 41

TECHNOLOGIE

Jak już zostało wspomniane, kamień daje się obrabiać na różne sposoby (nie można go tylko wyginać). Aby otrzymać bardzo wymyślne lub skomplikowane formy i kształty, można go także sklejać. Stosowane w kamieniarstwie kleje należą do grupy klejów dwuskładnikowych, powstałych na bazie żywic epoksydowych lub poliestrowych. Żywica taka po zmieszaniu z utwardzaczem zaczyna wiązać już po kilku minutach, a pełną wytrzymałość uzyskuje dopiero po kilku godzinach lub nawet po kilku dniach (zależnie od rodzaju kleju i producenta). Klejów nie powinno się stosować wówczas, kiedy w całym okresie

Fot. 6. Biurko z kamienia

Fot. 7. Montaż posadzki na podsypce wykruszonych rogów czy nawet najdrobniejszych zarysowań. Wszelkie okładziny wewnętrzne montuje się zatem dopiero wtedy, gdy wszystkie ciężkie i brudzące prace budowlane zostaną zakończone. Posadzki i okładziny schodów najlepiej wykonywać, gdy ściany są już po pierwszym malowaniu. Blaty czy okładziny ścian pomiędzy szafkami kuchennymi montuje się, gdy meble już stoją. Obudowę wanny oraz blaty umywalkowe w łazienkach ustawia się równolegle z białym montażem (armaturą łazienkową), parapety okienne – równolegle ze szpachlowaniem ścian lub później.

nK 41 | 5/2009

wiązania temperatura otoczenia mogłaby spaść poniżej +5°C. Należy też ściśle trzymać się proporcji określanych przez producenta. Przedawkowanie utwardzacza przyśpiesza proces twardnienia, ale osłabia siłę wiązania kleju, natomiast niedobór powoduje spowolnienie procesu twardnienia i również znacznie zmniejsza siłę wiązania. Takie dwuskładnikowe kleje do kamienia można ponadto barwić na rozmaite kolory, stosując do tego celu odpowiednie pigmenty. Na naszym rynku obok klejów rodzimej produkcji spotyka się również kleje włoskie, niemieckie i francuskie. Ogólnie,

wszystkie produkty tego typu dzielimy na trzy grupy: • do klejenia kamienia z kamieniem; • do klejenia kamienia z metalem; • do szpachlowania drobnych dziur i uszkodzeń w elementach kamiennych. Wcześniej wspomniano, że optymalna grubość płyt posadzkowych wynosi 2 cm. Taką posadzkę układa się na zaprawie przygotowanej w proporcji 1:3 z cementu trasowego i płukanego piasku rzecznego z niewielką ilością wody. Optymalna grubość warstwy zaprawy to 3 cm. Łącznie grubość posadzki wynosi zatem 5 cm. Tras jest skałą wulkaniczną, składającą się głównie z krzemionki (SiO2) – 56 %, tlenku glinu (Al2O3) – 18% oraz tlenków żelaza, magnezu, wapnia, potasu, sodu, manganu oraz wody związanej chemicznie i fizycznie. Stosuje się go jako dodatek do cementów. Jest to materiał naturalny, niestwarzający żadnego zagrożenia ekologicznego. Część występującej w nim krzemionki (o bardzo drobnych cząstkach) posiada zdolność łączenia się z wapniem w twarde, nierozpuszczalne krzemiany wapnia. Najważniejszą zaletą trasu jest wiązanie wapnia w fazie twardnienia, dzięki czemu nie powstają na kamieniu wykwity wapienne, a równocześnie następuje uodpornienie zapraw na wypłukiwanie węglanu wapnia przez kwaśne deszcze (montaż na zewnątrz). Ponadto zaprawy na bazie cementów trasowych charakteryzują się znacznie mniejszym skurczem niż zaprawy z cementów portlandzkich, co zdecydowanie poprawia ich przyczepność do kamienia. Zaprawa pod posadzki kamienne jest praktycznie sucha (na plastycznej, mokrej zaprawie ciężkie płyty kamienne zapadałyby się i ostateczne wypoziomowanie posadzki nie byłoby możliwe). Należy ją zatem przez kilka kolejnych dni „pielęgnować”, czyli polewać wodą, aby wiązanie zaprawy cementowej przebiegało prawidłowo. Po ułożonych w ten sposób posadzkach można chodzić praktycznie już po 24 godzinach, ale pełną wytrzymałość uzyskują dopiero po 28 dniach. Najpowszechniej spotykanym układem płyt na posadzkach jest układ „fuga w fugę”. Z płyt prostokątnych często układa się posadzki „na mijankę”, co znaczy, że fugi w jednym kierunku są ciągłe i równoległe względem siebie, natomiast fugi prostopadłe tworzą linię z co drugą płytą. Ciekawie wyglądają też posadzki układane „w pasy”. Wszystkie fugi w jednym kierunku są ciągłe i równoległe, choć mogą być oddalone od siebie w różnych odległościach, zależnych od szerokości płyt w pasach, natomiast fugi prostopadłe www.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM AUTORA

W celu podniesienia komfortu pracy blat biurka może być dodatkowo podgrzewany przyklejoną od spodu specjalną folią grzewczą. Jest to wskazane nie tyle zimą, co zwłaszcza latem, kiedy podczas długiej pracy kontakt rozgrzanego ciała z zimnym blatem marmurowym nie jest przyjemny i bardzo rozprasza (nie wspominając o niebezpieczeństwie nabycia zmian reumatycznych). Kamień, jak wiadomo, jest materiałem wyjątkowo ciężkim. Mimo to należy się z nim obchodzić bardzo ostrożnie. Żaden użytkownik nie zaakceptuje na płytach kamiennych wyszczerbionych krawędzi,

MASZYNY

...klienci mówią, że „PRUSSIANI” to maszyny, które nigdy się nie zatrzymują.

Ruch bez końca kuli Newtona.

www.prussiani.com

Centrum obróbcze o sterowaniu numerycznym do obróbki granitu i marmuru. Prussiani Engineering Bergamo - Italy Przedstawiciel w Polsce: www.tgr.pl

TECHNOLOGIE

mieć szerokość 2 mm, a przy dużych rozmiarach płyt posadzkowych (powyżej 60 x 60 cm) – 3 mm. Przy węższej fudze nie ma pewności, że materiał fugujący wypełni jednolicie całą przestrzeń pomiędzy płytami. Fuga w posadzkach powinna być ponadto lekko wklęsła. Płyty posadzkowe (jeśli są odpowiednio przygotowane a jest to bardzo trudne) można układać również bezfugowo (na styk). Takich posadzek nie fuguje się, choćby widoczne były nawet malutkie szpary.

Rys. 1. Przykłady ułożenia płyt posadzkowych

Fot. 8. Intarsje w posadzkach

Fot. 9. Wygląd prawidłowej fugi 96

nK 41 | 5/2009

Fot. 10. Przykład kotwy haczykowej

Niektóre posadzki (szczególnie marmurowe) można również układać z płyt „po pile”, czyli uzyskanych bezpośrednio po „przetarciu” bloku, a proces szlifowania i polerowania przeprowadzić odpowiednimi maszynami dopiero na całej, zmontowanej już podłodze. Taka posadzka tworzy jednolitą, lustrzaną taflę, w której trudno zauważyć podział płyt. Ze względu na znaczny koszt (często dwukrotnie wyższy od metody układania gotowych, wypolerowanych płyt), technologię tę stosuje się bardzo rzadko. Okładziny ścian niskich (do 2,5 m wysokości) przytwierdza się do podłoża przeznaczonymi dla kamienia naturalnego elastycznymi zaprawami klejowymi i dodatkowo zabezpiecza, kotwiąc do ściany haczykami ze stali nierdzewnej. Okładziny takie wykonuje się najczęściej z płyt grubości 2 cm. Zaprawy należy dobierać zarówno ze względu na montowany kamień (jasny kamień jest bardziej wrażliwy na różnego rodzaju przebarwienia niż kamień o ciemnych barwach), jak też ze względu na miejsce, w którym będą zastosowane (inne kleje stosuje się do łazienek, inne na okładziny ścian suchych, a jeszcze inne na okładziny kominka). Wybór zapraw klejowych do kamienia naturalnego jest obecnie bardzo duży i trudno wytypować, która z nich jest najlepsza. Producenci i handlowcy zawsze chętnie służą pomocą. Okładziny ścian wysokich (ponad 2,5 m wysokości) wykonuje się z płyt grubości 3 cm, montując je do ścian na kotwach ze stali nierdzewnej w taki sposób, aby ciężar każdej płyty przenoszony był przez jedną parę kotw (każda z płyt zawieszona jest niezależnie). Więcej szczegółów na ten temat zostało przedstawionych w cyklu artykułów poświęconych elewacjom kamiennym. Przed odbiorem końcowym wszystkie okładziny kamienne i takie elementy, jak parapety, blaty czy lady, muszą być dokładnie wyczyszczone i umyte z resztek zapraw, klejów i fug. Należy też dokonać ich szczegółowego przeglądu i usunąć ewentualne uszkodzenia poprzez wykonanie odpowiednich zaprawek z barwionych klejów szpachlowych. Sławomir Mazurek Więcej praktycznych informacji na temat wykorzystania kamienia w budownictwie, w architekturze, także w architekturze krajobrazu i przy urządzaniu ogrodów znajdziesz, Drogi Czytelniku, w książce M. W. Lorenca i S. Mazurka „Wykorzystać kamień”. Szczegółowo z tematyką książki można zapoznać się, a także ją kupić, na stronie internetowej: www.WykorzystacKamien.pl www.RynekKamienia.pl

FOT. I RYS.: ARCHIWUM AUTORA

tworzą rysunek całkiem przypadkowy. Każdy z wyżej wymienionych układów może być równoległy lub diagonalny (skośny) względem ścian. Nie wyczerpuje to oczywiście wszystkich warunków układania posadzek kamiennych. Kamień bowiem, jak żaden inny materiał, znakomicie nadaje się do komponowania zdobnych w różnego rodzaje intarsje, wzorzystych posadzek i daje nieograniczone wręcz możliwości twórcze architektom artystom. W ekskluzywnych wnętrzach fuga między płytami kamiennymi powinna

MASZYNY

www.progress.bg.it

Teorema

wygodnie • prosto • szybko: Teorema XE Wasz nowy sposób pracy. Gama maszyn CNC Ravelli bezustannie ewoluuje. Obecnie dostępne są modele do każdego typu obróbki i dostosowane do każdej planowanej przez Was inwestycji. Prosty w Teorema B 4 osie

obsłudze panel sterowania w maszynach serii Teorema umożliwia pełne wykorzystanie możliwości oferowanych przez najbardziej zaawansowane technologie obróbki marmuru, granitu i kamienia. Bezwzględna precyzja, pełna

Teorema B 5 osie

Teorema B 6 osie

niezawodność i niskie koszty użytkowania całkowicie zmienią Waszą pracę. Na lepsze, oczywiście. Robert Walczak biuro: ul.Antenowa 8 p.5, 04-656 Warszawa - tel./fax 022 6133911 tel.kom. 0606 624354 - Robert Walczak, tel.kom. 0500 103273 - Daniel Pampuch e-mail:indiampol@poczta.onet.pl 2 4 0 6 0 E n t r a t i c o ( B g ) I t a l i a - Vi a l e E . M a t t e i , 1 7 Te l . + 3 9 0 3 5 9 4 3 4 0 1 - F a x . + 3 9 0 3 5 9 4 4 1 5 1

i n f o @ r a v e l l i . i t - w w w. r a v e l l i . i t

obróbka marmuru, kamienia, granitu.

TECHNOLOGIE

Gładka czy szorstka [ Fakturowanie powierzchni. Obróbka. Część 16. ]

nK 41 | 5/2009

Równie atrakcyjnie mogą wyglądać powierzchnie nieciekawych kolorystycznie kamieni poddanych obróbce fakturalnej. Dzięki nadaniu powierzchni szorstkiej, nierównej lub rowkowanej faktury – przy skośnym oświetleniu można uzyskać wyjątkowo ciekawe efekty. Ciekawe efekty można uzyskać szczególnie na dużych powierzchniach elewacji lub ścian przez zastosowaniu kombinacji gładkich i szorstkich faktur. Ale o tym wiedzą (niestety) tylko nieliczni architekci.

uzyskiwany z użyciem groszkownika młotkowego (...) lub mechanicznego groszkownika młotkowego (...). 2. 3. 12. Faktura prążkowana; faktura karbowana: Powierzchnia utworzona przez wycięcie równoległych, półcylindrycznych wyżłobień w skale. 2. 3. 15. Faktura grotowana: Półsurowe wykończenie uzyskane wskutek zastosowania czteropunktowego szpicaka (grotownika młotkowego z czterema piramidkowymi zębami). 2. 3. 22. Faktura płomieniowa: Więźba

Przykłady faktur powierzchni kamiennych

NORMOWE DEFINICJE FAKTUR SZORSTKICH Nowa zeuropeizowana norma PN-EN 12670 „Kamień naturalny. Terminologia” podaje nazwy i określenia faktur. Poniżej podaję wybrane określenia faktur szorstkich. 2. 3. 21. Faktura: Ostateczna powierzchnia elementu kamiennego uzyskana w trakcie obróbki. 2. 3. 2. Faktura ciosana: Surowa szorstka powierzchnia uzyskana za pomocą ciosaka lub odbijaka. 2. 3. 8. Faktura groszkowana: Wygląd

(?) powierzchni uzyskana przez obróbkę termiczną skały, z użyciem wysokotemperaturowego płomienia. 2. 3. 38. Faktura naturalna szczelinowa; faktura typu naturalnej powierzchni skały. Faktura skał metamorficznych, takich jak łupki i kwarcyty, uzyskiwana w wyniku łupienia (?) i dzielenia skały wzdłuż powierzchni oddzielności, ukazująca naturalny wygląd skały. 2. 3. 43. Faktura łupana: Nierówna powierzchnia uzyskiwana przez wyłupywanie kamienia. 2. 3. 46. Faktura piaskowana: Matowe www.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM AUTORA

łyty czy kamienne elementy przestrzenne występują w szerokiej gamie wyrobów o różnych kształtach i wymiarach. Po nadaniu wymaganego kształtu i wymiaru (obróbka wymiarowo-kształtowa) powierzchnie elementu poddawane są obróbce mającej na celu nadanie im określonego stanu gładkości lub szorstkości, co określa się jako fakturowanie (nie mylić z czynnościami księgowymi o tej samej nazwie). Dzisiaj o rodzajach faktur szorstkich oraz urządzeniach do ich wykonywania. O fakturach gładkich pisałem m.in. w „nK” 39/3/2009. Nadanie powierzchni elementu kamiennego ostatecznego wyglądu najczęściej kończy proces jego obróbki. W zależności od przeznaczenia wymagane jest nadanie jej gładkiej lub szorstkiej faktury. Generalnie przyjmuje się, że gładkie wykończenie powierzchni wydobywa z kamienia piękno jego wewnętrznej struktury, kolor i użylenie. Jest to szczególnie widoczne w przypadku kolorowych i bogato użylonych granitów i marmurów. Wykorzystuje się to przez odpowiednie usytuowanie, oświetlanie i coraz częściej prześwietlanie. Pięknie wypolerowane powierzchnie płyt wykładzinowych stwarzają specyficzny - lustrzany klimat pomieszczeń. Z drugiej strony ta sama pięknie wypolerowana płyta położona na posadzce może być przyczyną niekontrolowanych poślizgów przechodniów. Tak było m.in. podczas inauguracji w głównej hali kasowej Dworca Centralnego w Warszawie. Jak przystało na ważną inwestycję PRL-u na posadzkę zamówiono najdroższy materiał w najdroższym wykonaniu. Polerowane płyty granitowe i sjenitowe wyglądały atrakcyjnie podczas uroczystego otwarcia Dworca, lecz po kilku przypadkach poślizgów musiano nadać im szorstkości; po rozrzuceniu na powierzchni piasku resztę pracy wykonali... własnymi nogami pasażerowie. Była to najprostsza forma piaskowania powierzchni.

TECHNOLOGIE

Fot. 1. Odmiany groszkowników ręcznych i mechanicznych

wykończenie powierzchni uzyskiwane przez uderzania ziarn piasku lub innych ziarn ściernych, wyrzucanych z dyszy specjalnego urządzenia piaskującego. 2. 3. 54. Faktura narzędziowa; faktura mechaniczna. (Pisownia normy, pytajniki (?) – autora). Obróbkę fakturalną prowadzi się najczęściej na wyrównanej powierzchni surowego elementu – najczęściej o fakturze narzędziowej. Na drodze obróbki udarowej lub termicznej tworzy się cienką warstwę materiału o celowo nierównej, szorstkiej powierzchni szczególnie nadającej się na schody, podjazdy, chodniki i podobne strefy wymagające zabezpieczenia przed poślizgiem.

GROSZKOWANIE Fot. 3. Groszkownik przejezdny prowadzony ręcznie

FOT: ARCHIWUM AUTORA

Fot. 2. Głowice robocze do mechanicznego płomieniowania (u góry) i groszkowania

Fot. 4. Groszkownik tarczowy i głowica groszkująca firmy Pellegrini

Fot. 5. Linia mechanicznego groszkowania i/lub płomieniowania elementów płytowych www.RynekKamienia.pl

Podstawowymi narzędziami są groszkowniki pokazane na fot. 1. Na kwadratowej lub okrągłej powierzchni czołowej narzędzia rozmieszczone są ostrosłupowe ostrza o różnym zagęszczeniu odpowiadającym wymaganej dokładności obróbki. Tylna - najczęściej walcowa - część służy do mocowania narzędzia w uchwycie. Groszkownik wykonujący szybkie ruchy posuwisto-zwrotne (ruch główny) i dosuwany do obrabianej powierzchni powoduje punktowe wykruszenia materiału. Na liniach obróbczych stosowane są również groszkowniki tarczowe i głowice groszkujące (fot. 4). Groszkowaniu poddawane są najczęściej elementy granitowe i piaskowcowe. Groszkowniki podczas pracy muszą być przesuwane wzdłuż i w poprzek obrabianej powierzchni, podobnie jak przy szlifowaniu. Groszkowniki mogą być prowadzone ręcznie, mocowane na wózkach przejezdnych (fot. 3) lub na suportach mostowych linii groszkowania i/lub płomieniowania (fot. 5). W dwóch pierwszych przypadkach o jakości uzyskanej faktury decyduje wyczucie pracownika, który dobiera groszkownik (kształt i ilość zębów), ustala siłę docisku i sposób przemieszczania narzędzia. Ręczne groszkowanie stosowane jest w przypadku produkcji jednostkowej, przy nadawaniu szorstkości uprzednio zabudowanym elementom kamiennym oraz w działalności konserwatorskiej. W przypadku produkcji seryjnej stosowane są linie przelotowe budowane na znanych konstrukcjach typu mostowego. Typowy układ linii groszkowania i/lub płomieniowania składa się z załadowczego stołu rolkowego, napędzanego stołu rolkowego, suportu roboczego przejezdnego na moście obejmującym strefę roboczą oraz nienapędzanego stołu odbiorczego. Strefa robocza groszkowania 5/2009 | nK 41

TECHNOLOGIE

lub płomieniowania najczęściej ukrywana jest pod szczelną pokrywą. Jest to zrozumiałe ze względu na hałas, zapylenie lub wysoką temperaturę towarzyszących obróbce. Sposób przemieszczania narzędzia po powierzchni ustala się przez dobór szybkości ruchu płyty na przenośniku roboczym oraz szybkości suportu na moście. Na ogranicznikach skoku ustala się graniczne ustawienia narzędzi zabezpieczające przed wyjściem poza obrys płyty. W przypadku groszkowania dobiera się siłę docisku i częstotliwość udarów, przy płomieniowaniu ustala się geometrię ustawienia palnika, temperaturę płomienia i intensywność chłodzenia wodnego (od góry i od dołu). Dla orientacji podaję podstawowe dane techniczne linii groszkowania/ płomieniowania o szerokości 130 i 220 cm - firmy Marmomacchine Pellegrini: WYDAJNOŚĆ GROSZKOWANIA: marmur 2 cm 7 – 9 m2/h >2 cm 8 – 11 m2/h wapień 2 cm 6 – 8 m2/h >2 cm 7 – 9 m2/h granit 2 cm 6 – 7 m2/h >2 cm 7 – 9 m2/h ZUŻYCIE MEDIÓW TECHNOLOGICZNYCH Moc zainstalowana 2,5 – 10 kW Woda 2 – 15 l/min Tlen 0,5 – 0,8 Nm3/ m2 Propan 0,2 – 0,4 kg /m2 Sprężone pow. 1000 l/min Oprócz seryjnego groszkowania powierzchni płaskich stosowane są specjalistyczne linie groszkowania elementów przestrzennych, jak krawężniki proste i łukowe, a nawet granitowych kul obecnie chętnie stosowanych w małej architekturze (a dawniej jako amunicja artyleryjska!).

PŁYTY

Fot. 6. Ręczne palniki termiczne konstrukcji Z. Kalinowskiego

Fot. 7. Dysze wymienne zespołu płomieniowania firmy Pellegrini

PŁOMIENIOWANIE

100

nK 41 | 5/2009

FOT: ARCHIWUM AUTORA

Płomieniowanie polega na traktowaniu powierzchni kamienia strumieniem gorącego powietrza. Do wytworzenia tego strumienia stosowane są palniki inżektorowe przeznaczone do spalania mieszanek tlenu i propanu, propanubutanu lub gazu ziemnego. Optymalna temperatura płomienia mieści się w granicach od 1280 do 13500 C, która gwarantuje złuszczanie cienkiej, powierzchniowej warstwy granitu bez naruszenia jego rdzenia. Przy takiej temperaturze następuje rozszerzanie i pękanie ziaren kwarcu na powierzchni elementu, które są usuwane ze strefy obróbki przez strumień spalin. Zastosowanie niższej temperatury powoduje nierównomierne pękanie i odspajanie płatów materiału, wyższa - przepalanie i pękanie materiału. W efekcie prawidłowego prowadzenia www.RynekKamienia.pl

MACHINERY FOR STONE PROCESSING AND COMPLETE LINES

Piła Mostowa CN OMEGA

Falownik do zmiany obrotów tarczy Elektrowrzeciono z mocowaniem ISO40 Monitor graficzny LCD Program do wycinania profili Maszyny do ciecia bloków - Automaty polerskie - Piły mostowe , boczkarki , Centra obróbcze CNC - Serwis i sprzedaz maszyn uzywanych Nasz przedstawiciel i serwis w Polsce - PPHU GUZDEK -Władysław Guzdek 34-123 Chocznia +48606314158 e-mail guzdek1@tlen.pl 24060 SOLTO COLLINA (BG) Via S.Rocco - www.terzago.it

E-mail: terzago@terzago.it

TECHNOLOGIE

obróbki powstaje równa, lecz szorstka powierzchnia bardziej odporna na korozję wodną niż powierzchnia groszkowana (z powierzchniowymi pęknięciami powstałymi przy uderzeniach groszkownika o kamień). W wyniku piaskowania granitów i niektórych piaskowców płomieniowanie powoduje zmianę koloru powierzchni na ciemniejszy. WYDAJNOŚĆ PŁOMIENIOWANIA granit 1 cm 12 – 18 m2/h granit 2 cm 18 – 24 m2/h granit >2 cm 20 – 30 m2/h (dane firmy Pellegrini) Stosowana jest szeroka gama instalacji i palników: od palników prowadzonych ręcznie (fot. 6) do linii mechanicznego płomieniowania (fot. 5). Palniki oraz groszkowniki stosowane na liniach obróbki mechanicznej pokazano na fot. 2

PŁYTY

Fot. 8. Stanowisko mechanicznego piaskowania seryjnego. Widoczna piaskownica, sprężarka, pulpit sterowniczy oraz zespół piaskowania z osłoną

PIASKOWANIE

102

nK 41 | 5/2009

Fot. 9. Linia mechanicznego groszkowania elementów płytowych

Fot. 10. Po lewej faktura grotowana, po prawej dłutowana Istnieje wiele faktur nie ujętych w normie, a nanoszonych ręcznie lub mechanicznie na powierzchnie elementów. Bez względu na posiadany park maszynowy i oprzyrządowanie za ich pomocą można uzyskać ciekawe efekty światłocieniowe. Polscy kamieniarze pozostawili po sobie wiele realizacji z wykorzystaniem bogatej palety faktur o dźwięcznych staropolskich nazwach: łupana, rwana, krzesana, ciosana, szpicowana czy dłutowana. Optyczna ocena jakości kamieniarskiego dzieła dokonywana jest najczę-

ściej na podstawie oceny faktury jego powierzchni. I o tym należy pamiętać na wszystkich etapach realizacji: od projektu do montażu. mgr inż. Wacław Chrząszczewski wastone@op. pl Wykorzystane materiały: - Marmomacchine Pellegrini, Werona - Z. Kalinowski, Świdnica - Obróbka mechaniczna i obrabiarki do kamienia wyd. hG Braune 2004

www.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM AUTORA

Piaskowanie polega na oddziaływaniu na powierzchnię elementu silnego strumienia piasku podawanego pod określonym ciśnieniem i pod określonym kątem. Pod wpływem tego strumienia następuje wybijanie drobnych ziaren z powierzchni elementu. Powstała w ten sposób faktura o równomiernie rozłożonych, nieznacznych zagłębieniach nosi nazwę piaskowanej. Podstawowym mankamentem tej metody jest zapylenie (w przypadku prowadzenia procesu na sucho) lub zaklejanie błotem obrabianego elementu, oprzyrządowania i urządzenia w procesie mokrym. Wysiłek konstruktorów został skierowany na stworzenie hermetycznego obiegu zamkniętego piasku, z uzupełnianiem zużytego materiału ściernego. Na fot. 8 widoczny jest kompletny układ mechanicznego piaskowania elementów firmy Pellegrini spełniający te warunki. Spełniał europejskie normy odnośnie do zapylenia oraz ochrony przed hałasem. Ciekawostką tej linii była możliwość stosowania metalowych szablonów nakładanych na obrabiane płyty przed piaskowaniem, których rysunek był na nie nanoszony w formie negatywowej podczas normalnego piaskowania. Według danych firmowych piaskownica gwarantowała uzyskanie wydajności piaskowania granitów w wysokości 10 - 15 m2/h. Przy niższych wartościach posuwu materiału mogła obrabiać elementy o grubości od 5 mm. Oprócz seryjnego piaskowania płyt piaskowanie jest często stosowane przy czyszczeniu uprzednio zabudowanych elementów lub postarzaniu elementów przeznaczonych do zabudowy w istniejących obiektach.

Piły mostowe Boczkarki Maszyny sterowane cnc V- grooving (wycinarki kątowe) Piły do cięcia bloków Piły linowe PIŁA MOSTOWA SERIA TB Automaty polerskie Możliwość rozbudowy Automaty do wiercenia Perfekcyjnie dopracowane i dopasowane Kompletne linie produkcyjne komponenty Linie obróbcze Wymiarowanie płyt za pomocą kamery Oprogramowania sterujące Współpraca CAD/CAM Podciśnieniowy system do przemieszczania elementów obrabianych Zaawansowana technika Loffler posiada duże doświadczenie w budowaniu pił mostowych i kompletnych linii obróbczych, różnego zastosowania zarówno dla kamienia naturalnego jak i sztucznego. Dzięki bardzo szerokiej gamie oferowanych maszyn jesteśmy w stanie zrealizować każde indywidualne zamówienie klienta.

BOCZKARKI Z KSL 100 MG Do wszystkich kamieni naturalnych i sztucznych Wysokość obrabianego boku od 10 do 250 mm Możliwość rozbudowy Łatwa w obsłudze Perfekcyjne dopasowanie wszystkich elementów obróbczych maszyny Bezawaryjność

Dzięki ponad 40 letniemu doświadczeniu, nasze boczkarki są idealne w obróbce krawędzi bocznych. W każdym zakładzie, niezależnie od jego wielkości, nasze boczkarki mogą znaleźć efektywne zastosowanie. Przedstawiciel handlowy:

Suwik- Diamant AS Andrzej Suwik ul. Sowińskiego 9 60-282 Poznań tel.: +48 61 868 3395 fax. +48 61 865 1635

PRODUCENCI

MASZYNY

Silnie rozwijająca się produkcja firmy zmusza do szybkiej adaptacji nowych pomieszczeń. Na zdjęciu: maszyna typu Compact przygotowywana przez elektronika

Mamy się świetnie

a rynku maszyn do obróbki kamienia przewijają się często nazwy włoskich producentów, starających się na polskim rynku kamienia, który stał się jednym z najbardziej atrakcyjnych na świecie, odbić spadek zamówień pochodzących z innych, bardziej dotychczas atrakcyjnych krajów. Z tą zahartowaną w bojach konkurencją staje w szranki nasz rodzimy producent i trzeba przyznać, że z pojedynku tego wychodzi z podniesioną głową. „nowy Kamieniarz” z Agnieszką Sośniak z ZPU Promasz, firmy będącej wiodącym polskim producentem maszyn do obróbki kamienia. Kryzys to temat najczęściej chyba przewijający się w rozmowach z osobami z branży kamieniarskiej, przynajmniej w tym roku. Odczuwają państwo jego skutki? Być może jesteśmy szczęściarzami, ale nie dotarł on do nas w jakimś mocno za-

104

nK 41 | 5/2009

uważalnym zakresie. Dla niektórych firm te rozmowy o kryzysie były niestety samospełniającą się przepowiednią. Często ich powodem była nie realna ocena sytuacji rynkowej, a nasza polska mentalność. Owszem, przez pewien czas odczuwalny był spadek zamówień ze Wschodu, szczególnie z rynku ukraińskiego, ale i tutaj można już zauważyć symptomy poprawy. W ostatnich dwóch miesiącach mamy zdecydowany wzrost zapytań o maszyny z Ukrainy. Pojawiły się także zamówienia, więc wygląda na to, że i tamten rynek najgorsze ma już za sobą. Jest to dla nas o tyle istotne, ze wschód to kierunek, w który wysyłamy połowę naszego eksportu. Właśnie, na rynku polskim macie mocną pozycję i wyrobioną markę, a jak wygląda kwestia rynków zagranicznych? Sprzedajemy maszyny praktycznie w całej Europie, sporo wysyłamy także do USA. Aktualnie realizujemy kolejne spore

zamówienie ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Często współpracujemy z firmami, które nasze maszyny sprzedają pod własną marką, zapewniają serwis i obsługę posprzedażową. Mamy niemałą satysfakcję, kiedy na przykład na targach w Weronie czy Norymberdze widzimy maszynę naszej produkcji na stoisku naszego klienta. Jeśli chodzi o sytuację na naszym rodzimym rynku kamieniarskim, to przez 13 lat funkcjonowania udało nam się wypracować mocną pozycję. Jesteśmy znani jako solidny producent maszyn do obróbki kamienia, który dotrzymuje kroku pozostałym światowym producentom w kwestii rozwiązań technicznych. Nasza wysoka sprzedaż wynika również z rozsądnego poziomu cen. W ciągu roku sprzedajemy około 200 maszyn, więc ten wynik jest sam w sobie potwierdzeniem naszej pozycji. Jednocześnie taka ilość wyprodukowanych maszyn daje spore doświadczenie owocujące w nowych projektach. Doskowww.RynekKamienia.pl

FOT: K. LESIAK

[ Promasz ]

Mini - kruszarka do łamania (kruszenia) kamienia naturalnego (marmur, granit, piaskowiec)

Materiał wejściowy max. 15 x 25 cm Wydajność do 5t/h Produkt końcowy - kruszywo 0 - 40 mm

Wyłączny przedstawiciel w Polsce

w w w.mecs.it

Niezawodne łupiarki sprawdzone na polskim rynku

Wyłączny przedstawiciel w Polsce

Profesionalne oczyszczalnie wody dla zakładów kamieniarskich DYSTRYBUTOR NA POLSKĘ SYNTECH 28-400 BUSKO ZDRÓJ, ul. Bohaterów Warszawy 97b tel/fax: +48 41 379 82 12, kom. +48 602 705 711 tel: +48 41 379 82 28, e-mail: lupiarki@interia.pl

FILIA W STRZEGOMIU 58-150 STRZEGOM, ul. Kasztelańska 10a tel./ fax +48 74 855 10 27, kom. +48 666 520 269

PRODUCENCI

NARZĘDZIA

Centrum tokarskie CNC Quick Turn Nexus 250 japońskiej firmy Mazak, na które Promasz otrzymał unijną dotację w wysokości blisko 0,5 mln zł

Simyra

IMPORTER I HURTOWNIA KAMIENIA NATURALNEGO Centrum tokarskie LB3000 EX M C1000 firmy Okuma

marmury granity bazalty piaskowce łupki wapienie konglomeraty

nale zorganizowana obsługa serwisowa sprawia, że klienci dokonując kolejnych zakupów, z reguły wracają do nas.

PROPONUJEMY MATERIAŁ w płytach w płytkach

Ul. Jana Olbrachta 94 a, 01-102 Warszawa, Polska Tel. : 022-836 13 14 - Fax : 022-836 10 63 e-mail : info@beltrami.pl

www.beltrami.pl 106

nK 41 | 5/2009

Jak często pojawiają się nowe projekty? Trudno podać dokładne okresy. Staramy się odpowiadać na konkretne zapotrzebowanie klientów, słuchamy głosów z rynku i uwzględniamy je w nowych projektach. Dwie najnowsze maszyny – Compact i Twist, to efekt takiego właśnie procesu projektowania nowych maszyn. Współpracujemy z biurami konstrukcyjnymi, posiadamy także swój zespół, który stale unowocześnia nasze maszyny. Częstokroć są to zmiany dotyczące oprogramowania (w tej kwestii muszę powiedzieć, że współpracujemy z profesjonalnymi dostawcami oferującymi takie programy). Nieco wolniej dokonuje się zmian konstrukcyjnych, ale uważam, że i tutaj nadążamy za światowymi trendami. Proces rozwijania projektów i dostosowywania ich do potrzeb rynku trwa właściwie cały czas, bo kto się nie rozwija w niezwykle szybkim tempie, zostaje w tyle i wypada z gry.

Centrum frezerskie DMF 250 linear Na rozwój przeznaczamy niemałe środki własne, staramy się również pozyskiwać środki z funduszy unijnych. Sporą satysfakcję mieliśmy wiosną tego roku, kiedy otwieraliśmy listę firm zakwalifikowanych do unijnego wsparcia z największą liczbą przyznanych przez komisję punktów. Na wartą prawie milion złotych inwestycję w nowoczesną, japońską linię maszyn do obróbki firmy Mazak otrzymaliśmy 468 tys. złotych. Dzięki takim inwestycjom możemy nadążać z realizacją projektów, które powstają w komputerach naszych projektantów i skutkują jeszcze większą ilością zamówień. Grzechem byłoby narzekanie na kondycję firmy. Naprawdę mamy się świetnie! O kryzysie nie myślimy. Nadal rozwijamy się zarówno poprzez nowe inwestycje techniczne, jak i budowlane. Tylko w tym roku dokonaliśmy zakupu trzech nowych hal do montażu, a także przeprowadzamy liczne modernizacje budynków oraz terenu załadunkowego. Rozmawiał Krzysztof Lesiak www.RynekKamienia.pl

FOT: K. LESIAK

POSIADAMY SZEROKI ASORTYMENT KAMIENIA

PRODUCENCI

MASZYNY

Nowa odsłona firmy Weha [ Nowości w asortymencie ]

Polsce Weha pojawiła się w 1993 roku, jako efekt współpracy Kurta Aignera - ówczesnego właściciela Weha GmbH w Königsbrunn w Niemczech oraz Romana Rajewskiego i Tomasza Rogali. Na miejsce nowo tworzonego przedsiębiorstwa wybrano Strzegom, ze względu na dużą koncentrację firm związanych z branżą kamieniarską, choć działalność handlowa odbywała się i nadal odbywa na terenie całego kraju. Obecnie prezesem i właścicielem Wehy jest Stefan Deschler, kierujący także filiami – córkami w Austrii, Szwajcarii i Polsce. Rolę koordynatora pomiędzy główną siedzibą w Niemczech a filią w Polsce pełni Jolanta Skora. Analizuje rynkowe trendy i potrzeby polskich klientów, swoją wiedzą kształtując strategię firmy.

Marki Weha nie trzeba specjalnie przedstawiać. Firma, która zaopatruje prawie 4 tysiące polskich kamieniarzy, zdążyła już zakorzeniać się w branżowej świadomości, tym bardziej że na europejskich rynkach jest obecna od 60 lat. W tym roku obchodziła swój jubileusz.

STRATEGIA Od początku istnienia firmy dwie kwestie pozostały niezmienne. Polityka jakości, a więc staranne selekcjonowanie produktów włączanych do oferty oraz szeroki asortyment, czyli dążenie do kompleksowego zaopatrywania zakładów kamieniarskich we wszystko, co jest związane z obróbką granitu, marmuru i innych rodzajów kamieni. Nad tworzeniem asortymentu pracuje w Niemczech 200 specjalistów. Ich zadaniem jest m.in. monitoring rynków maszynowych i narzędziowych oraz nawiązywanie współpracy z producentami. Od początku działalności firma była rozwijana w trzech kierunkach: sprzedaży maszyn i artykułów do obróbki kamienia, produkcji segmentów szlifierskich i serwisu narzędzi diamentowych.

ASORTYMENT

108

nK 41 | 5/2009

FOT: ARCHIWUM WEHA

W ofercie można znaleźć cały przegląd artykułów do pracy z kamieniem, od specjalistycznych centrów obróbczych sterowanych numerycznie po chemię kamieniarską i ozdoby, łącznie ponad sześć tysięcy pozycji. Wzbogacając stale ofertę, właściciele firmy starają się dotrzymać kroku postępowi technologicznemu, jaki dokonał się w wielu polskich firmach kamieniarskich m.in. dzięki unijnym funwww.RynekKamienia.pl

TRAKI LINOWE

MAS SZ Z YN W POLS P OLSCE CE

TARN SILVERSTAR BLOKI GRANITOWE

LINY DIAMENTOWE

TECHNOLOGIA POZYCJONOWANIA DIAMENTÓW

NOWA GENERACJA NARZĘDZI DIAMENTOWYCH

PRODUKCJA I REGENERACJA LIN DIAMENTOWYCH CO.FI.PLAST W POLSCE

TARN SILVERSTAR BLOKI GRANITOWE Z FRANCJI

TRAKI JEDNOLINIOWE I WIELOLINIOWE

WOJCIECH CZECH "ATRIUM" P.U.H. TEL. / FAX: (022) 773 29 35, MOBILE: 0605 358 648

duszom rozwojowym. Stąd w ofercie zaawansowane centra obróbcze CNC Intermac, czy piła pięcioosiowa z funkcją frezowania Donatoni. Poza tymi włoskimi producentami maszyn Weha jest także przedstawicielem firm: Commanduli, Bidese Impianti, producenta oczyszczalni Fraccaroli Balzan czy producenta suwnic Faedo. Od ponad miesiąca jest także reprezentantem firmy Flex, wytwórcy elektronarzędzi. We wrześniu firma zamierza wprowadzić na rynek nową tarczę do granitu o mocnej nazwie Joker. Tarcza o wysokich osiągach będzie oferowana w bardzo atrakcyjnej cenie. Na najbliższych imprezach targowych firma pokaże dwie nowości. W Weronie zaprezentowane zostanie nowoczesne centrum obróbcze - robot sześcioosiowy, z kolei w Poznaniu promowana będzie nowa, włoska boczkarka profilowa, jakością zbliżona do maszyn Comanduli, ale w znacznie bardziej kuszącym przedziale cenowym. Mocną stroną oferty są narzędzia diamentowe do maszyn CNC z funkcją kompensacji zużycia narzędzi i zwiększenia docisku, którą posiadają centra Intermac. Przy zakupie tego typu maszyny przez okres trzech lat narzędzia diamentowe oferowane są z atrakcyjnym rabatem. Firma sprzedaje także tzw. materiały pomocnicze, bez których trudno sobie wyobrazić pracę współczesnych kamieniarzy: młotki liternicze, dłuta, folie, złoto, chemię kamieniarską Akemi, papiery szlifierskie oraz ozdoby – krzyże, latarnie, wazony itp.

PRODUKCJA WŁASNA Działalność Wehy to nie tylko sprzedaż, ale również produkcja. W Niemczech projektowane i konstruowane są m.in. piły mostowe - Bravo, maszyny do obróbki blatów - Atlas i Toro, stolikowe piły budowlane - Suprax oraz piaskarki. Z kolei w Jaworze powstają maszyny i urządzenia transportowe w znacznym stopniu poprawiające komfort pracy i poziom bezpieczeństwa w zakładach kamieniarskich, m.in. chwytaki, wysięgniki, wózki, regały, kontenery. Ponadto firma produkuje segmenty szlifierskie, dzięki temu możliwe jest dobranie ich parametrów do indywidualnych potrzeb klientów.

POLITYKA POSPRZEDAŻOWA Serwis i naprawy gwarancyjne i pogwarancyjne to niezwykle ważny element strategii firmy. Serwis maszyn stacjonarnych włoskich producentów zapewnia 15 techników z Niemiec. Poza montażem i naprawami oferują także

110

nK 41 | 5/2009

CHEMIA

pomoc techniczną i szkolenia. Reakcja serwisu na ewentualną usterkę następuje w ciągu 48 godzin. Nawet jeśli zakup maszyny odbył się poza pośrednictwem Wehy, firma oferuje pomoc swoich techników. Szczególnie cenionym wśród polskich kamieniarzy jest Stefan Fisher, z działu diamentowego. Jest nie tylko specjalistą w swojej dziedzinie, ale również chętnie dzieli się swoją wiedzą i doświadczeniem. Serwis urządzeń małych: narzędzi pneumatycznych - młotków do kucia liter, szlifierek, grawerek oraz elektronarzędzi odbywa się w siedzibie firmy w Strzegomiu, po uprzednim dostarczeniu zepsutego urządzenia przesyłką bądź przez przedstawiciela handlowego. Podobnie rzecz się ma z serwisem diamentowym, posiadane maszyny oraz wyszkolona kadra pozwalają na nakładanie segmentów diamentowych na tarcze średnicy od 300 do 3500 mm. Przeprowadzany w firmie zabieg regeneracji tarcz jest o około 30 procent tańszy niż zakup nowej tarczy i można go przeprowadzać do czterech, pięciu razy.

WEHA STRZEGOM O kondycji firmy najlepiej świadczy fakt, że pomimo spowolnienia gospodarczego Weha inwestuje w kadrę pracowniczą. Przyjęto dwóch nowych sprzedawców i, jak zapewnia wiceprezes firmy Rafał Kulbida, nie wyklucza się zwiększenia zatrudnienia w przyszłym roku. Obecnie w firmie pracuje pięciu handlowców, którzy zaopatrują indywidualne zakłady obróbki kamienia oraz punkty handlowe na terenie całego kraju. Polityka sprzedażowa oparta jest na kontakcie bezpośrednim i systematyczności odwiedzin klientów. W kwietniu 2008 uruchomiono także sprzedaż on-line, nad którą czuwa zastępca kierownika Arkadiusz Koller. Klienci dokonujący zakupu w sklepie internetowym mogą liczyć na 15-procentowy rabat. Większość asortymentu dostępna jest „od ręki”, w przypadku chwilowego braku towaru na magazynie klient jest o tym niezwłocznie informowany, a realizowane w odstępie cotygodniowym dostawy z Niemiec sprawiają, że okres oczekiwania jest niewielki. Analizując miesięczne statystyki odwiedzin i obrotów, można zauważyć, że coraz więcej kamieniarzy preferuje elektroniczną formę zakupów, udowadniając, że nawet wartą ponad 200 tys. zł maszynę można nabyć on-line. Obecnie trwają prace nad unowocześnieniem firmowej witryny internetowej. Jej nowa odsłona ma ruszyć we wrześniu. www.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM WEHA

PRODUCENCI

PRACUJ Z NAMI - ATRAKCYJNE WARUNKI UZNANA MARKA - NIEZAWODNE PRODUKTY

PRODUKTY SPECJALNE - Impregnaty (również do piaskowca) - Preparaty do eliminacji defektów powierzchniowych - Środki do nadania efektu postarzania oraz mokrego kamienia - Produkty do ożywiania poleru i koloru - Woski - Antygraffiti

KLEJE - Poliestrowe kleje, szpachle używane do każdego rodzaju kamienia. W ofercie posiadamy kleje o różnej gęstości i kolorystyce. - Epoksydowe, mrozoodporne o wysokiej wytrzymałości.

FINEGRAIN Najnowszej generacji, niezawodne narzędzia syntetyczno-diamentowe do szlifowania i polerowania granitu i marmuru. Nowość na rynku - wagony finegrain przeznaczone do bardzo twardych granitów oferujące bardzo dobrą jakość poleru.

JESIEN N WYPRZ A EDAŻ

super cena na szpachlę

14,99

od za puszkę 1 kg

* cena netto razem z utwardzaczem, promocja trwa do wyczerpania zapasów SYNTETYK 28-100 Busko Zdrój, ul. Bohaterów Warszawy 97b tel. +48 41 379 82 28, tel./fax +48 41 379 82 12 e-mail: tenax@interia.pl, www.syntetyk.eu

Filia Strzegom 58-150 Strzegom, ul. Kasztelańska 10a tel./fax +48 74 855 10 27, kom. +48 666 520 269

PRODUCENCI

NARZĘDZIA

Koordynator narzędzi w przestrzeni

d niedawna na rynku maszyn kamieniarskich zauważyliśmy dotychczas mniej aktywnego w kamieniarskiej branży polskiego producenta. Nie jest to nowa firma. To uznany polski producent maszyn dla wielu innych gałęzi przemysłu z siedzibą w Częstochowie. Jednak jego zaistnienie na rynku maszyn do kamienia jest nowością. Ponieważ w ostatnim czasie kilka maszyn z firmy Kimla zostało kupionych w branży, postanowiliśmy odwiedzić firmę i napisać nieco o tym producencie, jego produktach i możliwościach. Odwiedziny w firmie były interesujące, gdyż szef firmy okazał się przede wszystkim pasjonatem dziedziny, w której działa, a nie tylko człowiekiem robiącym interesy. Bardzo interesująco i z wielkim zaangażowaniem opowiadał o swojej firmie, a zwłaszcza o produkowanych maszynach. Zakres produkcji obejmuje urządzenia CNC – obrabiarki, frezarki, plotery frezujące, tnące i przemysłowe, grawerki. Firma produkuje również maszyny waterjet.

112

nK 41 | 5/2009

W odróżnieniu od wielu innych nie składa maszyn z kupowanych podzespołów, lecz jest interdyscyplinarna. W firmie kumulują się trzy dziedziny pracy: elektronika, informatyka i mechanika – tworząc łącznie mechatronikę. Dzięki temu producent jest w stanie dostosowywać we wszystkich elementach maszynę pod konkretne zapotrzebowanie klienta. Polkom Kimla istnieje już od 17 lat. Od 12 lat produkuje obrabiarki sterowane numerycznie. W tym czasie firma zainstalowała na polskim rynku ponad 500 maszyn CNC, a za granicę wyeksportowała kilkadziesiąt. Maszyny Kimli trafiły do takich krajów, jak: USA, Kanada, Niemcy, Anglia, Belgia, Holandia i Czechy. Oczywiście na początku były to urządzenia lekkie, głównie dla agencji reklamowych, ale już po dwóch latach w ofercie firmy pojawiały się pierwsze cięższe maszyny (do obróbki drewna). Dalej wszystko potoczyło się szybko. Powstawały kolejne hale produkcyjne (obecnie są trzy), a oferta poszerzała się wraz z rozwojem parku maszynowego i doświadczenia. Obecnie

w halach budowanych jest równocześnie do 25 maszyn i średnio co dwa dni zakład opuszcza nowa maszyna. Firma zatrudnia około 40 osób. Maszyny do kamienia w jej ofercie pojawiły się cztery lata temu. Co ciekawe, pierwsze egzemplarze były wykonane dla odbiorców amerykańskich. Dla kamieniarzy firma oferuje: centrum obróbcze - frezarka 3D CNC, frezarkę CNC, obrabiarkę CNC do blatów oraz waterjeta. Chcąc skutecznie konkurować na rynku dużych profesjonalnych maszyn z uznanymi markami zagranicznymi, trzeba było zaoferować maszyny wysokiej jakości i dużo tańsze od zachodnich. Pozornie wydaje się to niemożliwe, ale jak twierdzi właściciel firmy Przemysław Kimla, umożliwia to polityka firmy polegająca na maksymalnym zredukowaniu kupowania podzespołów i wykonywaniu we własnym zakresie maksymalnego zakresu robót. Oczywiście nie sposób zrezygnować z zakupów specjalistycznych elementów, takich jak serwonapędy cyfrowe, silniki, łożyska, wrzeciona www.RynekKamienia.pl

FOT: D. WAWRZYNKIEWICZ

[ Polkom Kimla ]

email: biuro@diamantas.p

Hein Suwik ®

SUWIK DIAMANT AS Andrzej Suwik, ul. Sowińskiego 9, 60-282 Poznań, tel. +48 61 868 33 95, email: biuro@diamantas.pl

SEGMENTY METALOWO-DIAMENTOWE NA PIŁĘ 3000 MM

SUWIK DIAMANT AS Andrzej Suwik, ul. Sowińskiego 9, 60-282 Poznań, tel. +48 61 868 33 95, email: biuro@diamantas.pl

HEIN SAW

gwarantem najwyższej jakości Bazą wysokiej jakości są maszyny i technologia sprowadzona z Niemiec. Hartowanie kwasowe jest gwarancją długiej żywotności tarcz. Hein to po prostu jakość!

- WYSOKOŚĆ SEGMENTU 25 MM - TYP MULTI - DOSKONAŁA JAKOŚĆ CIĘCIA - 700 DO 800 M2 GRANITÓW O ZRÓŻNICOWANYCH TWARDOŚCIACH

- WYSOKOŚĆ SEGMENTU 20 MM - TYP SANDWICH - DOSKONAŁA JAKOŚĆ CIĘCIA - 750 DO 850 M2 GRANITÓW O ZRÓŻNICOWANYCH TWARDOŚCIACH

PIŁY DO CIĘCIA GRANITU O ŚREDNICACH OD 115 DO 3500 MM

Promocja tarcz Ø 3000 mm Zadzwoń dowiedz się szczegółów: mobile: +48 602 76 79 93

PRODUCENCI

114

nK 41 | 5/2009

dycyjnymi dochodzi czasem do kilkuset procent. Przy bardzo małych prędkościach dokładności dla obu typów rozwiązań są podobne, jednak podniesienie prędkości pracy maszyny powoduje w tradycyjnym systemie znaczny spadek dokładności. W systemie opracowanym przez firmę Kimla bardzo rozbudowany jest system autodiagnozy rejestrujący wiele parametrów pracy maszyny. To pozwala w sytuacjach awaryjnych bardzo szybko nawet telefonicznie pomóc użytkownikowi maszyny. Gdy potrzebna jest interwencja serwisu, to już przed przyjazdem serwisant wie, co

należy zrobić. Pozwala to na bardzo sprawne i szybkie naprawy. Jeśli mowa o serwisie, to warto zaznaczyć, że firma przyjęła zasadę niezarabiania na robotach serwisowych. Oczywiście w okresie pogwarancyjnym naprawy są odpłatne, ale liczone są wyłącznie koszty bez jakiegokolwiek zysku. Decyzja o takich zasadach serwisu wynika z marketingowego podejścia do tego zagadnienia. Klient stwierdziwszy, że współpraca z dostawcą maszyny jest dobra, a koszty serwisowe niskie, przy następnych zakupach nie będzie się wahał i zakupi w firmie kolejne maszyny. Niskie koszty serwisu i jego szybkość działania to też wynik małej ilości elementów maszyny produkowanych przez zewnętrznych

kooperantów. Ten system działa, gdyż rekordzista ma w tej chwili w użytkowaniu 11 maszyn z logo firmy Kimla. Odbiorcy dość szybko zaczęli oczekiwać od firmy wprowadzenia do produkcji maszyn waterjet. Chodziło o to, żeby obróbkę wstępną, czyli wycinanie, wiercenie otworów itp. prace realizować szybciej i bez nadmiernego zużycia narzędzi (frezów palcowych). Pierwsze waterjety były zrobione dla odbiorcy amerykańskiego, jednak bez pompy, głowicy i osprzętu wysokociśnieniowego, które montowano na miejscu. Z czasem firma nawiązała kooperację z bardzo dobrym producentem tych elementów Accustream z USA. Pompy Accustream wyróżniają się najniższymi kosztami utrzymania, które wynoszą ok. 1,25 USD na godzinę pracy. Na uwagę zasługuje fakt, że koszty utrzymania pomp niektórych producentów są nawet czterokrotnie wyższe. Obecnie Kimla importuje te urządzenia i wyposaża w nie swoje maszyny. Od ponad roku jej waterjety są sprzedawane w Polsce i w tym segmencie firma uzyskała pozycję lidera na polskim rynku. Kimla jest przedstawicielem Accustream w Polsce i prowadzi również sprzedaż części zamiennych do waterjetów. Warto wiedzieć, że waterjety innych producentów są często wyposażane w podzespoły Accustream. Waterjety Kimla są budowane w oparciu o technologię produkcji obrabiarek, którym stawiajne są bardzo wysokie wymogi techniczne. Siłą rzeczy maszyny te są bardzo precyzyjne. Szerzej o niuansach waterjetów i innych maszynach produkcji Kimli napiszemy w następnych numerach „nowego Kamieniarza”. Wszystkie maszyny wyprodukowane w firmie są uruchamiane w zakładzie, gdzie nabywca może zobaczyć swoją maszynę działającą. Oczywiście firma montuje i uruchamia maszynę w zakładzie nabywcy oraz przeprowadza szkolenie dla pracowników. Celem firmy na przyszłość jest poszerzanie asortymentu i trafianie do coraz szerszej grupy użytkowników. Zgodnie z podaną w tytule artykułu misją, firma chce zajmować się wszelkimi maszynami, w których trzeba koordynować narzędzia w przestrzeni. Chęć zaspokojenia potrzeb klientów jest doceniana, dlatego na zamówioną maszynę trzeba zaczekać około trzech-czterech miesięcy. Planując zakup centrum numerycznego czy waterjeta, warto już teraz zapoznać się z propozycjami firmy Kimla i rozważyć możliwość zakupu. Dariusz Wawrzynkiewicz www.RynekKamienia.pl

FOT: D. WAWRZYNKIEWICZ

czy pompy do waterjetów. Ale wykonując większość elementów we własnym zakresie, można robione maszyny wyposażać w najlepsze podzespoły bez dużego wzrostu ceny. Firmy zagraniczne opierają się na kooperacji, co powoduje zwiększenie ceny (każdy kooperant musi przecież wygenerować zysk). W rezultacie firma jest w stanie oferować maszyny tańsze o 40-50% od zagranicznych odpowiedników. Własna produkcja to również dokładne dopasowanie poszczególnych podzespołów. Składanie maszyn w oparciu o wyprodukowane przez innych elementy to konieczność kompromisowych rozwiązań rzutujących na jakość. Dla urządzeń CNC oczywiście kluczowym elementem jest oprogramowanie. To powstało i jest stale rozwijane w firmie przez pracowników w niej zatrudnionych. Oprogramowanie to jeden z elementów godnych uwagi. System sterowania maszyn Kimla opiera się na dynamicznej analizie wektorów, co jest rozwiązaniem własnym. System dynamicznej analizy wektorów polega analizowaniu przez maszynę do 15 tys. wektorów na sekundę i ustalaniu takiej prędkości przejścia pomiędzy kolejnymi wektorami, żeby były uzależnione od kątów pomiędzy wektorami i kształtu ścieżki narzędzia. Na przestrzeni czasu powstały kolejne wersje systemu z dynamiczną analizą wektorów. W aktualnie produkowanych urządzeniach działa już trzecia generacja tego systemu uwzględniająca filtrowanie prędkości z ograniczeniem zrywu. Jednak najnowszym, przełomowym elementem jest wdrożony półtora roku temu system sterowania na bazie ethernetu czasu rzeczywistego (RTE). To nowatorskie rozwiązanie, które posiada na razie tylko kilka firm na świecie, za kilka lat powinno wyeliminować wszystkie inne systemy komunikacji pomiędzy interpolatorem (czyli mózgiem maszyny CNC) a serwonapędami. Dlaczego? Otóż dotychczas stosowane systemy zapewniają przekazywanie informacji tylko o jednym parametrze ruchu (np. pozycji lub prędkości). W systemie RTE możliwe jest równoczesne zadawanie wielu parametrów - prędkości, pozycji, przyspieszenia i zrywu. Pozwala to na znacznie dokładniejsze ustalanie pozycji w stanach dynamicznych. Większość producentów (a zwłaszcza ci, którzy nie posiadają w maszynach systemu RTE) nie podaje w parametrach dokładności dynamicznych, gdyż są one słabe. Dobre parametry dynamiczne pozwalają na znacznie wyższe prędkości pracy. Różnica w wydajności między maszynami z dynamiczną analizą wektorów i RTE a tra-

NARZĘDZIA

breton

Nowa oferta oryginalnych segmentów ITALDIAMANT Piły ø 2500- 3500 mm H20- MAGNUM, H25- MASTER, H33- MAXXUM

z maszynami breton zawsze krok przed konkurencją

Levibreton ONE

Mała Polernia

Średnia Polernia

KLG02TF

KG3000 ULTRIX

Duża Polernia

Rodzina

10 produktów

breton

Platinium EDGE CTB

Innowacyjne maszyny o najwyższej jakości wykonania w przystępnej cenie dla polskiego rynku. Smart-Cut S/NC 800B

Combicut DJ/NC

Smart-Cut S/NC 600

ITALDIAMANT-POLAND H.E.D. ul. Dworska 5, 11-500 Giżycko tel.: (087) 428 57 01, fax: (087) 428 52 28, gsm: 0602 760 968 e-mail: italdipl@pro.onet.pl

www.pily-hed.pl

PRODUCENCI

NARZĘDZIA

Linia rozcinająca Pedrini [ Inwestycja w Mineraçao Guidoni w Brazylii ]

Linia rozcinająca produkcji Pedrini w zakładzie w Indiach, podobna do tej zamontowanej w Mineraçao Guidoni. 116

nK 41 | 5/2009

www.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM PEDRINI

ao Domingo de Northe, Espirito Santo-Brazil: tu mieści się fabryka Mineraçao Guidoni, gdzie zainstalowano i uruchomiono linię rozcinającą włoskiej firmy Pedrini z siedzibą w Carrobio Degli Angeli koło Bergamo. Brazylijska firma Mineraçao Guidoni, o długiej tradycji wydobycia bloków granitowych, jest jednym z czołowych graczy na brazylijskim rynku elementów budowlanych z kamienia naturalnego. Zakup linii rozcinającej Pedrini jest częścią procesu modernizacyjnego, który trwa od pewnego czasu i jest odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie na płytkę podłogową. Linia Pedrini została włączona w istniejący ciąg technologiczny, może więc być zasilana płytami wychodzącymi wprost z linii polerskiej do płyt. Składa się z dwóch maszyn, z których pierwsza – rozcinarka wielotarczowa - rozcina wzdłużnie duże płyty (slaby) granitowe na pasy, a druga – przecinarka poprzeczna wielotarczowa – rozcina pasy na gotowe płytki o zaprogramowanych rozmiarach. Obie maszyny połączone są systemem podajników zapewniających ciągłą i automatyczną pracę. Wysoki poziom technologii i innowacyjności pozwala wykorzystać pełne rozmiary płyt: linia produkuje płytki w różnych rozmiarach, odzyskując niewymiarowe odpady i eliminując fragmenty z wadami materiałowymi. Tak jak wszystkie urządzenia Pedrini, linia rozcinająca wykonana została z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb klienta, tzn.: rodzaju obrabianego materiału, grubości obrabianych, produkowanych formatów, wymaganej wydajności, oczekiwanego poziomu automatyzacji i dostępnej powierzchni zabudowy. Warto zaznaczyć, że dla innego klienta – dużego indyjskiego producenta granitu – została przygotowana wersja linii rozcinającej do produkcji płytek chodnikowych grubości 6 cm. Zastosowanie maszyn Pedrini pozwala bowiem na uzyskiwanie dużej wydajności cięcia płytek grubości 2-6 cm przy minimalnym zatrudnieniu i pełnej automatyzacji. Tomasz Rogala, TGR

FLEX 800,00 860,00

38,50 127,50 220,00

1000,00 1150,00

83,00 50.00 2,50 40,00 2,50 8,00 2,00 28,00 24,00 80,50

5,50 2,50

20,50 11,00 3,00 2,50 8,50

1,50

10,00

2,50

SMAR PRZEKŁADNIOWY EPS-0 900G.

20,00 18,00 15,00

, FLEX. 400 750,00 880,00 780,00 930,00

FELIETON NARZĘDZIA

Jak nie wiadomo o co chodzi, to... chodzi o bejmy* N

o! Wreszcie trafił się „prawdziwy interes”. Nie jakieś tam wykonawstwo, ale pośrednictwo. Niech inni pracują, a ja zarobię. Bo przecież powszechnie wiadomo, że lepiej 10 dkg sprzedać, niż godzinę robić. Inwestor chce kamień, ale nie chce się mu szukać. Byłem pod ręką, więc miałem się zająć wszystkim. Przy kawce przyjąłem zamówienie. Rozmowa była luźna, jak na kanikułę przystało: - Ile kamienia (płytek) mam kupić? - Pan sobie policzy, ile tam trzeba. - A jaki kolorek pan sobie życzy? - A taki „słoneczny piaseczek”. - A jaki rodzaj wykończenia? - Taka delikatna „kaczuszka” (to slogan ze starej reklamy). - Na kiedy to ma być? - Jak będzie, to będzie (wiadomo - import). - Warunki płatności? - Proszę, tu jest zaliczka, a resztę się dogadamy. - Ależ oczywiście, Panie Inwestorze! Jestem stworzony do takich interesów! Zabieram się do pracy... Szukam ogłoszeń i „o! jest!”. Bezpośredni importer itd. Dzwonię, gadamy, on przyjeżdża do mnie, dogadujemy „wszystko” i czekamy... czekamy... czekamy. Nareszcie jest! Przyjechało to cudo... ale wymiarów nie ma, o kątach nie wspomnę. Zamiast szczotkowania i „miękkiej kaczuszki” przyjechał ostro płomieniowany „majtkowy róż”. Spotykamy się, gadamy, gadamy i karuzela na nowo rozkręca się jeszcze raz. Zaliczka, przysięgi, że tym razem to już na tysiąc procent będzie „złota kaczuszka”, ale kontener się rozbił po drodze i zrobiła się wielka… Przechodzimy do ostrego starcia w trójkącie (chciałoby się powiedzieć bermudzkim, bo tam też wszystko znika). Teraz już wiem, jak czuje się kawałek metalu między młotem a kowadłem. Chciałem zarobić, a wyszło jak zwykle. Umowa ustna jest umową, ale u nas nadal liczy się tylko papierek. Przeto jeśli robicie interesy, to spiszcie sobie podstawowe parametry: co, kto, komu, za ile. Banalne? A jednak! Uczmy się na błędach, a najlepiej – na cudzych.

* po poznańsku pieniądze.

Waldemar Miłek www.mozaikiantyczne.pl 118

nK 41 | 5/2009

www.RynekKamienia.pl

FELIETON TARGI

Kamieniarz „ceni” jakość O

tym, że Polak jest oszczędny, wszyscy wiedzą. Po długich latach komunizmu i ogólnego braku towaru wielu z naszych rodaków nauczyło się zbierać grosz do grosza tak na wypadek powrotu gorszych czasów. To dlatego bez żadnego problemu przechodzimy kryzys w gospodarce światowej. Po prostu jak dzieci w czasie świąt mamy prezent w postaci gotówki schowany, być może, w czerwonej skarpecie. Ogólna niechęć Polaków do zakładania kont bankowych powoduje sytuację, w której wielu z nas ma więcej, niż deklaruje. Ale nie o tym. Śmieszy mnie, kiedy w mojej skrzynce pocztowej znajduję gazetkę jednego z supermarketów z zaproszeniem na zakupy. Już na pierwszej stronie same promocje, a kiełbasa krakowska po 10,99 za kilogram! To jest właśnie absurd, który powoduje, że mnie osobiście odrzuca od chęci sprawdzenia, czy ów produkt jest wart jakiejkolwiek uwagi. Kiełbasa krakowska, znana od wielu pokoleń, produkowana była tylko i wyłącznie przez jedną firmę, która do dziś istnieje i ma się dobrze. Jednakże krakowska z tej firmy kosztuje około 50 złotych za 1 kilogram. Reszta to podróbki. Kiełbasę trzeba wytworzyć, zapłacić za energię, pracę ludzką, koszty transportu i dystrybucji oraz marketingu i składowania. Jeżeli coś kosztuje 10,99 za kilogram, to możemy być prawie pewni, że jakość tego produktu jest marna. Co prawda można kupić „oryginalnego” Mercedesa z Chin za jedną trzecią ceny, jednakże nikt o zdrowym rozumie prawdopodobnie takiego samochodu by nie kupił. Wracając do naszego podwórka - wiele osób zarówno po stronie finalnych klientów, jak i naszych braci kamieniarzy szuka promocji, które spowodują, że będą mogli konkurować z pozostałymi kolegami na rynku. Jak zawsze pisałem, w przyrodzie nie ma nic za darmo. Jeżeli decydujemy się na zakup materiałów, które swoją ceną przyprawiają o wypieki na twarzy, to musimy

mieć świadomość, że coś w nich jest. Takie niespodzianki do rzadkości nie należą. Może na przykład okazać się, że wymiary są nieodpowiednie lub materiał jest barwiony, żywicowany lub klejony. Wielu przetwórców posiada specjalne urządzenia, które w procesie technologicznym dają możliwość z popękanej płyty stworzyć materiał kwalifikujący się wizualnie do pierwszego gatunku. To tak trochę jak z tą kiełbasą. Patrzymy w sklepie na nazwę „krakowska”, później na cenę, a tu zwyczajna lub parówkowa. Nie muszę chyba wyjaśniać różnicy pomiędzy nimi. Ludzie pracujący w naszej branży również dzielą się na tych, którzy wolą kupić oryginalną krakowską oraz tych, którzy wolą wierzyć, że ta tańsza to też dobra kiełbasa. Przez ponad osiem lat obecności w kamieniarstwie nauczyłem się jednej podstawowej rzeczy. Towar sprzedawany na polskim rynku, zarówno ten z górnej półki, jak i ten trochę tańszy lub bardzo tani, zawsze znajdzie swojego nabywcę. W wielu krajach Europy Zachodniej materiały drugiego gatunku są nie do zaakceptowania. Każdy, kto wydobywa materiał z wyrobisk skalnych, wie, że materiału w pierwszym gatunku jest zawsze za mało. Z blokami, które nie spełniają kryterium pierwszego gatunku, też trzeba coś robić, więc wszyscy, którzy dokonują zakupów, muszą liczyć się z tym, że na pewną ilość materiałów w pierwszym gatunku znajdą jakąś niespodziankę. Z naszymi rodzimymi przedsiębiorcami to już tak jest, że chcieliby tę prawdziwą krakowską, ale w cenie podróbki. Niestety taka kombinacja jest mało prawdopodobna. Przemysł wydobywczy to również koszty, czasami ogromne, szczególnie wtedy, gdy trwają poszukiwania lepszego materiału w wyrobisku. Niestety te wszystkie koszty oraz zysk muszą zostać przeniesione w ogólnym rozrachunku na odbiorcę finalnego. Nasza branża niczym specjalnym się nie różni od innych, o czym powinniśmy pamiętać.

Mariusz Domar adzki 120

nK 41 | 5/2009

www.RynekKamienia.pl

glittercomunicazione.it

stonevolution

44th International Exhibition of Stone Design and Technology

Verona - Italy September 30th - October 3rd, 2009 from wednesday to saturday

www.marmomacc.com in collaboration with

with the patronage of

organized by

Ministero dello Sviluppo Economico Consiglio Nazionale degli Architetti, PianiÂżcatori, Paesaggisti e Conservatori Consiglio Nazionale degli Ingegneri

09-05-058 MARMO NOWY.indd 1

8-05-2009 10:28:52

FELIETON TARGI

Fotocuda M

oje fascynacje fotografią zaczęły się wiele lat temu – jeszcze w liceum. Potem w czasach studenckich dość szybko połapałem się, że próżność ludzka nie zna granic, więc wyposażony w niezły jak na owe czasy sprzęt (pentacon six i practicę) biegałem do akademików uniwersyteckich, gdzie mieszkały dziewczyny z rusycystyki - robić zdjęcia. Miałem spore powodzenie. Oczywiście foty robiłem nie zarobkowo, a dla budowania „dobrych relacji” z ładnymi dziewczynami. Wtedy to pierwszy raz doceniłem fraszkę Ignacego Krasickiego: Dwaj portretów malarze słynęli przed laty: Piotr dobry a ubogi, Jan zły, a bogaty. Piotr malował wybornie, a głód go uciskał, Jan mało i źle robił, więcej jednak zyskał. Dlaczegóż los tak różny mieli ci malarze? Piotr malował podobne, Jan piękniejsze twarze. Najważniejsze w robieniu tych zdjęć, tak jak w owej fraszce, nie było tworzenie portretów oddających osobowość. Najważniejsze, aby dziewczyna wyglądała pięknie – lepiej niż w rzeczywistości. No więc doskonaliłem swoje umiejętności w fotografii i retuszu. Czasy się zmieniły - ja nadal „focę” i nadal wszyscy oczekują, że będą wyglądali lepiej na zdjęciach niż w naturze. Tyle że teraz w fotografii cyfrowej są do dyspozycji narzędzia pozwalające w sposób perfekcyjny poprawić rzeczywistość. Jednym z nich jest program Photoshop, w skrócie PS. Ostatnio przeczytałem na forum internetowym taką myśl jednego z fotografików: „Najlepszym przyjacielem kobiety nie są diamenty, tylko photoshop”. Ale miłość do poprawiania rzeczywistości sięga znacznie dalej, niż tylko do redukcji zmarszczek i zmniejszenia nosa. Takie odruchy można też zauważyć w biznesie. W naszej branży też. Standardem jest, że robiąc zdjęcia w zakładzie, słyszę: „Pan potem na zdjęciu posprząta ten bałagan na placu?”. A przecież może warto by było poświęcić dzień lub dwa i plac posprzątać naprawdę. A tak pozostaje PS i „usuwanie zmarszczek i worków pod oczami”. Hurtownia kamienia, mająca praktycznie

na placu trzy rodzaje kamienia, w reklamach wstawia zdjęcia ściągnięte z Internetu. Potem okazuje się, że chociaż w reklamie i na stronie internetowej w ofercie jest wiele kamieni, to na placu wybór jest mocno ograniczony. To już proces z serii „powiększanie biustu modelki”. Zresztą Internet to kwintesencja takiej podrasowanej firmy. Czasem firma mieszcząca się w jakimś baraku i niemająca praktycznie żadnego majątku stronę internetową ma lepszą niż np. Adidas. Poprawianie rzeczywistości to nie tylko obraz. Kiedy słucham właściciela małego zakładu, to czasem zapominam, co to za zakład – w opowieści właściciela w zasadzie jest gigantem krajowym, a może i europejskim. Jeśli potem powstaje artykuł o firmie i jest prawdziwy, to przy akceptacji szef chce koniecznie wnieść poprawki, dopisując co nieco – ot takie „wydłużanie i zagęszczanie włosów”. Kiedy jesteśmy na targach, dość często nasze stoisko odwiedzają ludzie, którzy zamierzają robić interesy w branży. Opowiadają o jakichś mitycznych inwestycjach w Chinach, kontaktach z wielkim światem i możliwościach kapitałowych na miarę Billa Gates’a. Potem zaczynają działalność, kupują jeden kontener płyt i na tym kończy się retuszowanie rzeczywistości. Myślę, że takie zaklinanie faktów w wielu przypadkach doprowadza do sytuacji, kiedy sam zainteresowany zaczyna wierzyć w to, co mówi, w retuszowane fotografie i witrynę internetową potentata. No i to, co było dotychczas dla obserwatorów śmieszne, staje się tragedią mitomana. Zaczynają się kredyty, życie i prowadzenie interesów na poziomie kosztowym znacznie przekraczającym możliwości firmy i jej właściciela. Stąd już krótka droga do upadku. Niestety, siła retuszowanych zdjęć i opowieści przekonuje część kooperantów i to oni tracą zupełnie realne pieniądze. Dlatego kiedy pojawi się zupełnie nowy klient w branży, w mercedesie, świetnie ubrany, z luksusową aktówką i opowiadający o znajomościach w wielkim świecie, pamiętajmy, że Photoshop potrafi cuda, ale w rzeczywistości nasz klient może okazać się bezzębną łysą staruszką.

Dariusz Wawrzynkiewicz 122

nK 41 | 5/2009

www.RynekKamienia.pl

TARGI BRANŻY KAMIENIARSKIEJ POZNAŃ, 04 - 07.11.2009 www.stone.mtp.pl www.targikamien.pl

NA TARGI ZAPRASZAJĄ ATRIUM P.U.H.

FLEX

regen

ORGANIZATORZY

SYNTECH

Międzynarodowe Targi Poznańskie sp. z o.o. ul. Głogowska 14, 60-734 Poznań, Poland tel.: +48 61 869 24 85, fax: +48 61 869 29 54 e-mail: stone@mtp.pl, www.stone.mtp.pl

Geoservice Christi sp. z o.o. ul. Piłsudskiego 41/7, 50-032 Wrocław, Poland tel.: +48 71 343 21 04, fax: +48 71 372 44 19 e-mail: info@geoservice.pl, www.geoservice.pl

Już w sprzedaży!!!

Szukasz: BLOKÓW, NARZĘDZI, NAGROBKÓW, GALANTERII ???

29 zł netto

Najbardziej aktualna baza teleadresowa branży kamieniarskiej Zamówienia: www.rynekkamienia.pl e-mail: redakcja@nowykamieniarz.pl tel./fax: 061 66 29 870 Wpłaty: SKI&VAK PRESSHOUSE, KROŚNIEŃSKA 9, POZNAŃ Bank DnB Nord: 04 1370 1385 0000 1701 5000 1200 W tytule przelewu należy podać dokładny adres na który ma zostać dostarczona przesyłka.

49 zł netto

B L O K I

oferta specjalna bloki granitowe Leopard 1990zł brutto 1/m3 Rodzaje granitów: .: Leopard (jasny i ciemny) .: Karmin .: Labladoryt Black Ice .: Labradoryt Volga .: Tansky .: Carpazi Tok .: Rosso Toledo .: Ukrainian Autumn .: Withered .: Brown Skif

Płyty surow ei

polerowane w dobrej ce nie !!!

Bazalt z Ukrainy Malinowszczyzna 16, gm. Bełżyce k/Lublina telefax: 0048 81 723-80-14 tel. kom.: 0608097880, tel. kom.: 0603770139 e-mail: biuro@alvgranit.pl, www.alvgranit.pl

www.RynekKamienia.pl

nowość

płytka bazaltowa 1cm

5/2009 | nK 41

125

P Ł Y T Y

PŁY TK I IND YJSK IE, CHIŃSK IE

MAGA Z YN POL SK A

ul. Promienista 48A, 60-289 Poznań, e-mail: biuro@aastone.pl, kom. 608 122 838

126

nK 41 | 5/2009

www.RynekKamienia.pl

THIS IS MY COLOR, AND YOURS? www.compac.es Â· info@compac.es

www.RynekKamienia.pl

5/2009 | nK 41

127

H U R T O W N I E N A G R O B K Ã&#x201C; W `

128

nK 41 | 5/2009

www.RynekKamienia.pl

M A S Z Y N Y _

www.RynekKamienia.pl

5/2009 | nK 41

129

130

nK 41 | 5/2009

www.RynekKamienia.pl

T812 Bogactwo doświadczenia, którego potrzebujesz ! 3 lub 4 osiowe Centrum Obróbcze CNC Innowacyjne i przyjazne w użyciu, panel sterowania z ekranem dotykowym. Kompaktowa budowa, zajmuje minimalną ilość miejsca, szybki i łatwy załadunek/rozładunek stołu. Optymalna ergonomiczna budowa. Łatwy dostęp przez drzwi zintegrowane ze stopniami. Drzwi do magazynu z 32 narzędziami z boku maszyny: wymiana narzędzi bez zbędnego wysiłku. Zakres przestrzeni roboczej do 3030 mm x 1520 mm

www.thibaut.fr

I zawsze ta wyjątkowość maszyn Thibaut: pneumatyczny docisk gwarantuje doskonały poler.

Odwiedź naszą stronę internetową: www.thibaut.fr

www.RynekKamienia.pl

MC DIAM sp. z o.o. PL 02-668 WARSZAWA, Al. Lotnikow 12 e-mail : a.bukalski@mcdiam.com.pl fax : (+48.15) 832.17.25 mobile : +48.601.944.227

5/2009 | nK 41

131

N A R Z Ę D Z I A

SYNTECH SUWIK DIAMANT AS Andrzej Suwik, ul. Sowińskiego 9, 60-282 Poznań, tel. +48 61 868 33 95, email: biuro@diamantas.pl Maciej Kachel, tel. 696 428 855

SYNTECH, ul. Bohaterów Warszawy 97B, 28-100 Busko Zdrój tel./fax +48 41 379 82 12, tel. +48 41 379 82 28, tel. 602 705 711 e-mail: kruszarki@interia.pl

nowoś

7000 zł netto 132

nK 41 | 5/2009

6000 zł netto www.RynekKamienia.pl

FUH Kryzbyt Sp. z o.o. ul. Zgrzebnioka 37, 43-100 Tychy tel./fax 032 329 61 86, 0601 885 393

Zakład Nr 2 ul. Hoża 15 42-400 Zawiercie tel. 032 671 30 38, 0728 298 568 e-mail: serwis@kryzbyt.pl, www.kryzbyt.pl

P r of esj o n a l n y s e r wi s e l e k t r o n a r z ę d z i Pełna oferta narzędzi BAIER znajduje się na stronie www.kryzbyt.pl/sklep/ Posiadamy duże doświadczenie w serwisowaniu elektronarzędzi dla kamieniarzy

- Prowadzimy sprzedaż i serwis pogwarancyjny profesjonalnych urządzeń do zastosowań remontowo-budowlanych marki BAIER; - Na naprawione narzędzia udzielamy gwarancji; - Prowadzimy kontrolne badania okresowe zgodnie z obowiązującymi przepisami Polskich Norm i wymaganiami PIP wydając przy tym certykat bezpieczeństwa; - Gwarantujemy krótkie terminy napraw; - Przyjmujemy zlecenia telefoniczne i zapewniamy odbiór i dostawę narzędzi w promieniu 200 km od Tychów; - Oferujemy do sprzedaży urządzenia po kapitalnym remoncie: - szlierki kątowe czołowe CELMA PRAw 130 A do obróbki na mokro w cenie 400 zł, FLEX LW.1503,LW 1202,LW 2402 - Wyróżnia nas wieloletnie doświadczenie; Wyłączny dystrybutor rmy BAIER na terenie południowej Polski

- Stosujemy wyłącznie oryginalne części zamienne.

Profesjonalny serwis elektronarzędzi rm: rm:

FLEX

www.RynekKamienia.pl

5/2009 | nK 41

133

DEKS

Zduny, ul. Sulmierzycka 38a, tel. /fax: 062 721 57 63, GSM: 604 439 150 e-mail: smdeks@wp.pl

A K C E S O R I A `

134

nK 41 | 5/2009

www.RynekKamienia.pl

U S Ĺ U G I _

www.RynekKamienia.pl

5/2009 | nK 41

135

P Ł Y T Y `

Kamieniarstwo

H U R T

Grzęda&Grzęda SC

N A G R O B K Ó W

Oferujemy liczne wzory nagrobków granitowych Gwarantujemy atrakcyjne ceny i wysoką jakość Zapraszamy do współpracy zakłady kamieniarskie

N A R Z Ę D Z I A

Kamieniarstwo Grzęda&Grzęda SC Szklary 57-200 Ząbkowice Śląskie teren byłej huty „Szklary” tel. 0 603 586 281, tel./fax (074) 641 17 68, (074) 815 46 32

www.kamieniarstwo.pl

136

nK 41 | 5/2009

www.RynekKamienia.pl

M A S Z Y N Y A K C E S O R I A _

A K C E S O R I A

- Folie przeciwsłoneczne (tam, gdzie przeskadza słońce)

- Termoizolacyjne (obnizają temperaturę w pomieszczeniu)

- Matowe (prywatnośc i estetyka) - Antywłamaniowe i lustrzane

U S Ł U G I

Montaż na terenie całego kraju !!!

oddziały: Gdańsk ul.Krzemienickiej 9a, tel. 602322059, Giżycko ul.Kościuszki 25e, tel. 508193773, 603067452 e-mail: autofoliegizycko@wp.pl www: www.artfoll.pl

www.RynekKamienia.pl

5/2009 | nK 41

137

BRANŻOWY INDEKS REKLAMODAWCÓW

AKCESORIA ALINA .................................................................................................................135 CAGGIATI............................................................................................................1, 3 DEKS ...................................................................................................................134 DIPLOMAT............................................................................................................16 EDAN ..................................................................................................................137 LAUDA METALPLAST.........................................................................................16 MOSIĄDZ PPHU..................................................................................................24 OPAL .................................................................................................................18 A RODLEW ............................................................................................................134 TOPAZ .................................................................................................................137 WAR-MECHAN .................................................................................................100 WARSOB ............................................................................................................132 WIDUTO ...............................................................................................................25

BLOKI ALV GRANIT.......................................................................................................125 ATRIUM CZECH .................................................................................................109 EURO-GRANIT GORZÓW WLKP. .....................................................................126 FINNSTONE ........................................................................................................125 GRANIT STRZEGOM S.A. .....................................................................................4 GRANIT WORLD ..................................................................................................35 GRANSTONE ........................................................................................................29 INBRA ...................................................................................................................31 INGEMAR GROUP .............................................................................................140 M+Q ...................................................................................................SKRZYDŁO I R.E.D. GRANITI POLAND ....................................................................................33 REX GRANIT.........................................................................................................17

CHEMIA ABRA MARMI....................................................................................................107 ADRIA .....................................................................................................................2 TENAX ................................................................................................................111

ELEMENTY GOTOWE ARTSTONE W-WA ..............................................................................................56 CHINESE STONE ................................................................................................128 GRANIT STRZEGOM SA .......................................................................................4 PIASKOWIEC .......................................................................................................55 PIASMAR ...........................................................................................................136

HURTOWNIE NAGROBKÓW BINGER .................................................................................................................79 CARO ..................................................................................................................6, 7 CHINESE STONE ................................................................................................128 EKO PERFECT.......................................................................................................81 GRANIT DULNIAK .............................................................................................8, 9 GRANITUS ...........................................................................................................69 GRZĘDA..............................................................................................................136 KAMSKAL ............................................................................................................73 M.E.J.A. BUGANIUK ...........................................................................................15 MONOLIT .............................................................................................................75 MONUMENT........................................................................................................10 OCEAN STONE ...................................................................................................128 SKALEŃ ................................................................................................................77

138

nK 41 | 5/2009

PŁYTY

KOPALNIE GRANIT STRZEGOM SA .......................................................................................4 JP GRANIT............................................................................................................47 MINERALS MINING GROUP ..............................................................................37 PIASMAR ...........................................................................................................136

MASZYNY ATRIUM CZECH .................................................................................................109 AVA .....................................................................................................................129 DENVER................................................................................................................87 DIAMANT AS.....................................................................................................132 FRACCAROLI & BALZAN..................................................................................105 GESTRA ..............................................................................................................129 GMM ....................................................................................................................85 GRANMAR KRAKÓW .......................................................................................130 INDIAMPOL .................................................................................................INSERT ITALDIAMANT POLAND H.E.D........................................................................115 JUMIZ .................................................................................................................135 K&K AUTOMATIC MACHINES .........................................................................131 LÖFFLER .............................................................................................................103 MARMI .................................................................................................................49 MARMO MECCANICA S.P.A.............................................................................130 MC DIAM .............................................................................................................89 MEC ....................................................................................................................105 PROMASZ ............................................................................................................91 PRUSSIANI...........................................................................................................95 RAVELLI................................................................................................................97 SILKAM ................................................................................................................27 SYNTECH ...........................................................................................................105 TEPARK...............................................................................................................136 TERZAGO MACCHINE.......................................................................................101 THIBAUT ............................................................................................................131 WARSOB ............................................................................................................132 WEHA POLSKA ...........................................................................................INSERT

NARZĘDZIA ADRIA .....................................................................................................................2 ATRIUM CZECH .................................................................................................109 CHIN-KA ............................................................................................................119 DEKS ...................................................................................................................134 DIABÜ.................................................................................................................133 DIAMANT AS............................................................................................113, 132 ELMAR SERWIS ................................................................................................117 ITALDIAMANT POLAND H.E.D........................................................................115 JTS-DIAMOND ....................................................................................................90 KRYZBYT ............................................................................................................133 MARMI .................................................................................................................49 MC DIAM .............................................................................................................89 OZON ..................................................................................................................136 SYNTECH ...........................................................................................................132 TOP........................................................................................................................18

PŁYTKI BELTRAMI ...................................................................................................38, 106 GIRASOLE .........................................................................................................127

GLOBGRANIT .................................................................................................52, 53 GRANITUS ...........................................................................................................69 GREIN ...................................................................................................................45 MARMURY JACEK ŁATA ....................................................................................51 P&S GRANIT ........................................................................................................63 STONE CONNECTION.........................................................................SKRZYDŁO I

PŁYTY AA STONE ..........................................................................................................126 ALV GRANIT.......................................................................................................125 ARTSTONE W-WA ..............................................................................................56 BELTRAMI ..........................................................................................................106 BELTRAMI ............................................................................................................38 BINGER .................................................................................................................79 CHINESE STONE ................................................................................................128 COMPAC .............................................................................................................127 EGA .......................................................................................................................59 EKO PERFECT.......................................................................................................81 FAVORITA .............................................................................................................61 GIRASOLE .........................................................................................................127 GLOBGRANIT .................................................................................................52, 53 GRANEX GOCH...................................................................................................39 GRANIT DULNIAK .................................................................................................8 GRANIT STRZEGOM SA .......................................................................................4 GRANSTONE ........................................................................................................29 GRAWIS................................................................................................................43 GREIN ...................................................................................................................45 INGEMAR GROUP .............................................................................................140 INTERSTONE ........................................................................................................11 JP GRANIT............................................................................................................47 KAMSKAL ............................................................................................................73 KLUCZBUD .........................................................................................................136 M.E.J.A. BUGANIUK ...........................................................................................15 MARIO ....................................................................................................................5 MARMI .................................................................................................................49 MARMURY JACEK ŁATA ....................................................................................51 PIASKOWIEC .......................................................................................................55 RR GRANITY ......................................................................................................139 STONE CONNECTION.........................................................................SKRZYDŁO I STONEBROKERS ................................................................................................138 WRIMAR ..............................................................................................................57

TARGI TARGI MARMOMACC WERONA .....................................................................121 TARGI STONE POZNAŃ ....................................................................................123

USŁUGI ART FOLL ...........................................................................................................137 GRANEX GOCH....................................................................................................39 GRANITY BŁYSKAL .............................................................................................65 GRAWIS................................................................................................................43 JUMIZ .................................................................................................................135 OZON ..................................................................................................................136 STONE BTB .........................................................................................................118 WRIMAR ..............................................................................................................57