Nowy kamieniarz nr 46 by Nowy Kamieniarz

Sylwetka

Nieodkryty

CZASOPISMO PROFESJONALISTÓW

Maj/Czerwiec (nr 46) 3/2010

Adama Grabowskiego s. 102

Kamień

rynek czeski s. 40

w ogrodzie s. 66

bezpłatny

nakład - 5500 egz.

ISSN 1899-3419

Zdun vs Kamieniarz Współpraca z kominkarzem s. 72 R

Centrum Kamieniarskie CHIN-KA, 58-150 Strzegom, ul. Niepodległości 22 tel. 74 855 37 37, tel./fax 74 855 53 75, www.graniro.pl, e-mail: chinka@graniro.pl

Sylwetka

Nieodkryty

CZASOPISMO PROFESJONALISTÓW

Maj/Czerwiec (nr 46) 3/2010

Adama Grabowskiego s. 102

Kamień

rynek czeski s. 40

w ogrodzie s. 66

bezpłatny

nakład - 5500 egz.

ISSN 1899-3419

Zdun vs Kamieniarz Współpraca z kominkarzem s. 72 R

Centrum Kamieniarskie CHIN-KA, 58-150 Strzegom, ul. Niepodległości 22 tel. 74 855 37 37, tel./fax 74 855 53 75, www.graniro.pl, e-mail: chinka@graniro.pl

Sylwetka

Nieodkryty

CZASOPISMO PROFESJONALISTÓW

Maj/Czerwiec (nr 46) 3/2010

Adama Grabowskiego s. 102

Kamień

rynek czeski s. 40

w ogrodzie s. 66

bezpłatny

nakład - 5500 egz.

ISSN 1899-3419

Zdun vs Kamieniarz Współpraca z kominkarzem s. 72 R

Centrum Kamieniarskie CHIN-KA, 58-150 Strzegom, ul. Niepodległości 22 tel. 74 855 37 37, tel./fax 74 855 53 75, www.graniro.pl, e-mail: chinka@graniro.pl

P ŁY T Y G R A N I TO W E

IMPALA DARK,

SWEDISH BLACK,

ORION,

OLIVE GREEN,

GNEJS,

RUBY STAR,

BLUES IN THE NIGHT,

BOHUS,

NEW RUBY STAR,

VERDE BAHIA,

LABRADOR BLUE PEARL,

VERDE MARINA,

TARN,

KURU GREY,

PARADISO CLASSICO,

AZUL NOCHE,

BALTIC GREEN,

VISCONT WHITE,

CREMA JULIA,

INDIAN AURORA,

JET BLACK,

GRIS CADALSO,

INDIAN BLACK,

COSMO BLACK,

VANGA,

INDIAN MARICANA,

MULTICOLOR RED

SJENITEX SP.J UL. WARYŃSKIEGO 52, 58-260 BIELAWA TEL. 74 834 01 44, FAX 74 833 55 91 E-MAIL: BIURO@SJENITEX.PL

DZIAŁ HANDLOWY / MAGAZYN PŁYT UL. LOTNICZA 9/B, 58-260 BIELAWA TEL./FAX 74 645 45 45, TEL.692 755 497 E-MAIL: BIURO2@SJENITEX.PL

W W W. S J E N I T E X . P L

Oto EVO : nowa era projektowania - trwały - dostępny we wszystkich rozmiarach i grubościach - powierzchnia o ekskluzywnym połysku, matowa lub imitująca skórę - pełny zakres produktów - od ciepłych, naturalnych odcieni marmurów po rozwiązania dla projektowania minimalistycznego

Kompozyt kwarcowy firmy Quarella: - włoski styl

- technologia - wolność

Przyszłość kompozytowych materiałów kamiennych Tadeusz Chmielecki, reprezentant firmy Quarella, tel. +48 502 135 948, tel./fax +48 61 867 51 29, e-mail: quarella.tadeusz@onet.pl Siedziba firmy i dział transportu: Via Napoleone, Frazione Ponton 37015, Sant’Ambrogio di Valpolicella, VERONA ITALY, tel: 0039 045 82 90 600, fax: 0039 045 68 60 486, e-mail: quarella@quarella.com, www.quarella.com

N A G R O B K I

G R A N I T O W E

TWÓJ PEWNY PARTNER W BIZNESIE ! Zima była ciężka, ale ... nie musisz korzystać z usług banku. My udzielimy Ci dogodnego kredytu kupieckiego - tj. wydłużymy termin płatności! O szczegóły pytaj REGIONALNYCH OPIEKUNÓW (patrz mapka). Oddział Gdynia GSM 721 296 111 REGION

IV GSM 721 294 310

REGION

V GSM 721 294 320

REGION

III GSM 697 057 761

GOSTYNIN

VI GSM 721 294 340

REGION REGION

II GSM 693 700 399 Oddział Jawor GSM 721 296 555

REGION

I GSM 721 294 330

REGION

IX GSM 669 155 800 Oddział Zabrze GSM 697 057 730

Transport GRATIS na terenie całego kraju !*

REGION

VII GSM 697 077 528

VIII GSM 697 077 529

www.caro.com.pl caro@caro.com.pl

*szczegółowe informacje: dział sprzedaży

REALIZUJEMY ZAMÓWIENIA KONTENEROWE !!! Prosimy o składanie zamówień cało kontenerowych: dyr. ds. sprzedaży – Zbyszek Młynarczyk, GSM: 601 870 929, zbyszek.mlynarczyk@caro.com.pl Oczekujemy na Państwa wnioski i propozycje, w tym te dotyczące innych form współpracy: dyr. handlowy – Wiesław Galus, GSM: 667 818 600, wg@caro.com.pl „CARO” SP. Z O.O. , UL. PŁOCKA 38, 09-500 GOSTYNIN DZIAŁ SPRZEDAŻY: TEL. (24) 235 55 55, (24) 235 66 66; FAX (24) 235 90 04

Wall in Onyx Travertino polished (book-match). Flooring in Travertino Classico leather.

ONYX LINE

Onyx Iride

Onyx Lumina White

Onyx Miele

GREIN ITALIA SRL - Affi (VR) - Italy - Tel. +39 045 6208 311 - Fax. +39 045 6208 333 -

Onyx Smeraldo

WWW.GREIN.COM

OD REDAKCJI

Spis reklam A&J GRANIT ADRIA ALINA ALV GRANIT ART-KAM ARTUR WOJCIECHOWSKI ART-ODLEW ARTSTONE ARTSTONE W-WA ATHENA ATRIUM CZECH AVA BELTRAMI BINGER BIONDAN BRACHOT-HERMANT BRETON CAGGIATI CARO CHIN-KA COMANDULLI COMPAC DECOR GRANIT DIABUE DIAMANT AS DIPLOMAT EBERLE

NK 46 (3/2010)

144 140 142 134 131 142 115 107 43 90 117 22, 54 121 5 117 71 1 9 147 73 59 122 139 140 112 97

EDAN EGA EKO PERFECT ELMAR SERWIS FAVORITA FEDERCHEMICALS FINNSTONE GESTRA GLOBGRANIT GMM GRANIT DULNIAK GRANIT PASTERNAK GRANIT WORLD GRANITUS GRANITY BŁYSKAL GRANMAR KRAKÓW GRANMAR SEROCK GRANSTONE GRAWIS GREIN HERMES GABRO STONE INBRA INGEMAR GROUP IRGRADEX ITALDIAMANT POLAND H.E.D JP GRANIT K&K AUTOMATIC MACHINES KAMIENIARSTWO HYBIAK

145 45 129 99 47 7 62 136 49 79 11 101 61 123 65 137 135 27 21 10 35 23 3 138 145 31 139 93

Wydawca: Ski&Vak Presshouse, redaktor naczelny: Maciej Brzeski, zastępca redaktora naczelnego: Szymon Paź, redakcja: Agnieszka Chmielińska, Wacław Chrząszczewski, Krzysztof Lesiak, Daniel Młynarczyk, Henryk Walendowski, Dariusz Wawrzynkiewicz, współpraca: Peter Becker, Paul Daniel, Scott Engering, prof. Ryszard Kryza, prof. Jacek Rajchel, dr hab. Marek Lorenc, dr Paweł P. Zagożdżon, Katarzyna D. Zagożdżon, Mariusz Domaradzki, Sławomir Mazurek, Wit Pichurski, Krzysztof Piotrowski, skład i oprawa: Jakub Kuczma, Szymon Paź, korekta: Ewa Wozowska Kontakt z redakcją: ul. Krośnieńska 9, 60-162 Poznań, tel. +48 61 662 98 70, e-mail: redakcja@nowykamieniarz.pl, www.rynekkamienia.pl Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych reklam i ogłoszeń płatnych. Nie zwraca materiałów niezamówionych. „Nowy Kamieniarz” jest bezpłatnym dwumiesięcznikiem poświęconym branży kamieniarskiej. Jest on bezpłatnie rozsyłany bezpośrednio do zakładów kamieniarskich, firm architektonicznych, firm branży budowlanej, dystrybutorów bloków, narzędzi oraz chemii kamieniarskiej. SKI&VAK PRESSHOUSE jest członkiem Związku Kontroli Dystrybucji Prasy. „Nowy Kamieniarz” ma kontrolowany nakład 5500 egzemplarzy.

“Nowy Kamieniarz” magazine is a platform of contacts with Polish stone industry. High level of journalism and a great collection of the latest business offers receives general recognition of our readers in more than 5000 stone works.We participate in the biggest branch fairs of the world every year. The list of our official foreign representatives: Brazil and Germany: Peter Becker Publisher of on-line stone-magazine www.BusinessStone.com E-mail: peter@businessstone.com or pebecker@snafu.de tel. +49 / (0)30 / 2167944

Italy: Marco Selmo Ski&Vak Presshouse „Nowy Kamieniarz” Magazine Italian Advertising Representative tel. +39 045 6888510 mob. +39 335 5786001 www.rynekkamienia.pl

China: Sheng Ya Tai (Xiamen) Business Show & Consult Co., China Publisher of Chinese Stones Yellow Pages and www.stonebtb.com tel. +86-592-5588644 fax +86-592-5588649 E-mail: service@stonebtb.com

Ukraine and Russia: Oleg Majewski Editor in Chief “KAMIHb” Magazine tel. +38 044 567 2897 mob. +38 050 668 8815 o.majewski@kamien.com.ua www.kamin.com.ua

KAMIENIARZ T. MODLIŃSKI KAMSKAL KLUCZBUD KOPERSKI KAMIENIARSTWO KRZEMEX LAUDA METALPLAST LEVANTINA M. E. J. A. BUGANIUK M+Q MACH PLUS MARMO MECCANICA S.P.A. MARMURY JACEK ŁATA MC DIAM MINERALS MINING GROUP MONOLIT OCEAN STONE OMAG OPAL PEDRINI PIASKOWIEC PIASMAR PROMASZ QUARELLA RAVELLI R.E.D. GRANITI POLAND ROCK STONE RODLEW ROGALA

85 125 144 144

INSERT 61 51 17 SKRZYDŁO I 83 137 53 80, 81 33 127 19 69 18A 13 57 144 89 6 8 87 135 143 148

RR GRANITY SCANDINVENT SEVER SILKAM SINKMAR SIS SJENITEX SKALEŃ SKALIMEX-GRANITIN STONE CONNECTION STONE WORLD STONEBROKERS STRASSACKER SYNTECH TAKAM TARGI KAMIEŃ-STONE POZNAŃ TARGI MARMOMACC WERONA TEPARK TERZAGO MACCHINE TGR THIBAUT TOP TOPAZ WAR-MECHAN WARSOB WEHA POLSKA WIDUTO WRIMAR

2 75 143 117 134 141 4 119 20 SKRZYDŁO I 39 146 58 105 12 133 132 145 91 95 138 35 145 61 141 INSERT 110, 111 63

www.RynekKamienia.pl

FOT NA OKŁADCE: ARRIAGA STONE FOT NA STR 14: ŁUKASZ WALASZCZYK

konomia to nauka społeczna. Oparta o liczby, ale jednak społeczna, a nie matematyczna. To jaka będzie tendencja (podkreślam słowo tendencja) wyników makroekonomicznych, zależy nie tyle od sumy wartości zgromadzonych przez nas dóbr, aktywów czy oszczędności, ile od naszej oceny bieżącej i przyszłej sytuacji ekonomicznej. I nie ma to zazwyczaj nic wspólnego ze stanem faktycznym Maciej Brzeski (liczbami), ile z subiektywnym odczuciem (emocjami). Dlaczego o tym wspominam? Niestety stwierdzam, że zaczyna brakować optymistów w branży. Nie żeby przedtem było ich szczególnie dużo, ale i ta mniejszość przeszła już na ciemną stronę. Prawie każda rozmowa z branżystami kończy się stwierdzeniem, że jest gorzej i ten rok do najlepszych należał nie będzie. W kontekście ekonomii nie jest bezzasadne przysłowie o samospełniającej się przepowiedni. Faktycznie, późny start sezonu sprawił, że rynek cierpi na wyjątkowo duży niedobór gotówki. A jak kasa pusta, to powodów do radości nie ma... Pamiętajmy jednak, że kamieniarstwo nie działa w oderwaniu od rynku. W mojej opinii ten rok może być przełomowy dla branży budowlanej, a co za tym idzie dobry dla kamieniarskiej. Od dłuższego czasu na ekranach telewizorów coraz częściej pojawiają się reklamy kredytów hipotecznych. Dzieje się to bez rozgłosu, ale z tygodnia na tydzień banków promujących ten produkt jest coraz więcej. Konkurencja na tym rynku jest coraz mocniejsza, oferty lepsze, a kredyty tańsze. Więcej kredytów to więcej domów, mieszkań, biurowców, sklepów, fabryk… I większe zapotrzebowanie na kamień…

SPIS TREŚCI

Kamieniarz w chmurach

Z KRAJU

Wydarzenia 16 Doświadczenie nie gwarantuje niczego 26 Kamieniarz wykonał, kat wychłostał 28

s. 102

Trzecia godzina w powietrzu i o mało co byłaby kraksa – pamiętam, że wtedy przeżyłem swoje pierwsze chwile grozy. W ostatnim momencie udało się poderwać maszynę nad dach budynku. Jednak pomału, minuta za minutą, zaczęło mnie wciągać. Jak wylatałem 10 godzin, to już postanowiłem – czas za stery – o swojej lotniczej pasji opowiada Adam Grabowski.

ZE ŚWIATA

Wydarzenia Nieodkryty rynek - Czechy Macael z bliska - Andaluzja Rekordowe Xiamen Chińczycy biorą Turcję Popyt na rzeźbę Hiszpanie widzą światełko w tunelu

FOT. M. BRZESKI

KAMIENIARSTWO

ARCHITEKTURA

www.RynekKamienia.pl

Rynek budowlany Wydarzenia Nowe materiały w ofertach firm

TECHNOLOGIE

Nowości rynkowe Od osełki do głowicy polerskiej. Obróbka kamienia część XXI Ochrona środowiska w zakładzie kamieniarskim. Cześć II Za handlowcem stoi cały zespół

FELIETONY FOT. ARCHIWUM

FOT. NA OKŁADCE: ARRIAGA STONE, FOT. NA STR. 14: ŁUKASZ WALASZCZYK

Kamień w ogrodzie s.66 Podejmując pracę nad projektem i realizacją terenów zielonych, musimy zdawać sobie sprawę z faktu, że ingerujemy w zastane środowisko, a planowane zmiany mogą mieć skutki tak pozytywne, jak i negatywne. Dlatego sięgając po rodzimy materiał budowlany i dekoracyjny, zmniejszamy ryzyko uszczerbku w naturze.

Kamień w ogrodzie Współpraca ze zdunem Płaczka. Motywy rzeźbiarskie część III Słownik geologiczny - Czo - Dar Piaskowiec z Wartowic Baza kamienia - Nero Zimbabwe i Stargate Nowa hurtownia pod Warszawą - Stone World 5 lat w Shi Shi - Kamieniarstwo Jan Hybiak Jacek Łata - Specjalne traktowanie Adam Grabowski - Kamieniarz w chmurach

Wiosenne porządki Nagrobek z Allegro

36 40 46 52 56 60 64 66 72 76 82 84 86 88 92 96 102 106 108 109 112 113 118 124 128 130

NK 46 (3/2010)

Z KRAJU WYDARZENIA

Poznański Stone Connection w nowej siedzibie

Interstone otworzył się na Dolnym Śląsku

sobotę 17 kwietnia ruszył nowy magazyn Interstone we Wrocławiu. Po Mszczonowie, Chrzanowie i Poznaniu to już czwarta hurtownia tej firmy. – Od jakiegoś czasu przymierzaliśmy się do uruchomienia składu płyt we Wrocławiu. Podjęcie decyzji przyspieszył fakt, że zwolnił się magazyn wcześniej zajmowany przez Incovecę. Skorzystaliśmy z okazji – mówi Wiesław Sordyl, prezes Interstone’u. Mimo że handlowcy firmy od dawna byli obecni na terenie Dolnego Śląska, bezpośredni dostęp do materiałów ma zacznie poszerzyć klientom możliwość wyboru. Magazyn zlokalizowany jest przy ulicy Szczecińskiej 5/38,w bliskim sąsiedztwie składu Levantiny. To niedaleko centrum miasta, przy nowo budowanej obwodnicy z łatwym dojazdem od strony Poznania czy Warszawy. Materiały wystawione są w zadaszonej hali o powierzchni ok. 1000 mkw. Na składzie docelowo znajdzie się od 8 do 10 tys. mkw. płyt w grubościach budowlanych i płytek. (ACH) z

Marmur Sławniowice wciąż czeka na inwestora

opalnia w Sławniowicach nie ma szczęścia do prywatyzacji. Pierwsze ogłoszenie o zbyciu akcji pojawiło się w prasie 25 maja 2009. Przez kilka miesięcy resort skarbu negocjował warunki sprzedaży z trzema zainteresowanymi firmami: Kopalnią Granitu Kamienna Góra, firmą Dolmar Jana Siuty oraz przedsiębiorstwem WPBK z Opola. W lipcu ministerstwo wykluczyło ofertę firmy z Opola, choć ma własne złoża kamienia, które do-

NK 46 (3/2010)

FOT. S. PAŹ

irma przenosi w Poznaniu swoją działalność do nowej siedziby przy ulicy Józefa Hallera 6-8, w pobliżu ulicy Głogowskiej (trasa wylotowa w kierunku Wrocławia) i węzła autostrady A2 w Komornikach. Zmiana lokalizacji ma usprawnić obsługę klienta oraz pozwolić na stworzenie komfortowego miejsca do spotkań z inwestorami, producentami i projektantami. Nowa hala poznańskiego oddziału firmy ma powierzchnię 1700 mkw. Wyposażona będzie w dwie bramy załadunkowe i profesjonalną suwnicę. (MA) z

Ławki czy grające szafy? W stolicy pojawiły się granitowe ławki wyposażone w multimedia. A wszystko to z okazji 200 rocznicy urodzin Chopina.

iasto Stołeczne Warszawa, chcąc uczcić kompozytora, uruchomiło nową trasę spacerową – szlakiem multimedialnych ławeczek Chopina. Granitowe siedziska to inicjatywa Towarzystwa Projektowego, znanego m.in. z mebli miejskich na Krakowskim Przedmieściu. Ich pomysłodawcą jest prof. Jerzy Porębski, dziekan Wydziału Wzornictwa warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. W odróżnieniu od pozostałych, drewnianych ławek stojących przy Krakowskim Przedmieściu, choć powstały według tego samego schematu, wykonane zostały z polerowanego gabra. Na ławkach umieszczono schemat trasy spacerowej wykonany, podobnie jak napisy, metodą piaskowania. Za pomocą wtopionego w kamień tworzywa sztucznego w kolorach pomarańczowym i fioletowym oznaczono leżące na trasie budynki nierozerwalnie związane z życiem i twórczością kompozytora. W narożniku kamiennej płyty znajduje się guzik, po którego naciśnięciu rozlegają się wybrane, 15-sekundowe fragmenty utworów Chopina. Dźwięk wydobywa się z wbudowanego głośnika umieszczonego pod siedziskiem. Na każdej z ławek umieszczono też dwuwymiarowe fotokody i QRkody. Po zrobieniu zdjęcia takiego kodu telefonem komórkowym zaopatrzonym w czytnik kodów 2D możemy bezpłatnie ściągnąć specjalną aplikację chopinowską (w wersji polskiej lub angielskiej). Zawiera ona kalendarz wydarzeń Roku Chopinowskiego, biografię muzyka, wiadomości o Warszawie, a także multimedia: zdjęcia, informacje o podróżach artysty, utwory, tapety na telefon. Na trasie znajduje się 15 ławek, m.in. na placu Krasińskich, Krakowskim Przedmieściu, w Ogrodzie i Pałacu Saskim oraz w Łazienkach Królewskich. Ostatnia umieszczona została przed Muzeum Fryderyka Chopina w Pałacu Ostrogskich przy ulicy Okólnik. Do muzeum prowadzi ścieżka z granitowych „klawiszy”. (MA) z

www.RynekKamienia.pl

Z KRAJU

brze uzupełniają profil Sławniowic. Kilka miesięcy później z wyścigu odpadła Kopalnia Granitu Kamienna Góra. W grudniu bez podania przyczyny ministerstwo zupełnie odstąpiło od negocjacji. Kolejna próba prywatyzacji spółki z zaplanowaną na 22 marca aukcją została unieważniona ze względu na brak zgłoszeń ze strony inwestorów. Wyznaczona na 26 maja kolejna aukcja to już trzecie podejście do sprzedaży kopalni. Do kupienia jest 85 proc. akcji. Cena wywoławcza na pakiet akcji to ponad dwa miliony złotych. Większościowe akcje kupi ten, kto zapłaci najwięcej. Strategia rozwoju spółki ukierunkowana jest na wzrost sprzedaży wyrobów z marmuru szaroniebieskiego, którego zasoby znajdujące się w dyspozycji spółki są wielokrotnie większe od rezerw złocistego dolomitu, z którego słynie kopalnia. (ACH) z

Różne losy kopalni bazaltów w Złotoryi i Wilkowie

iętnastu inwestorów jest zainteresowanych kupnem spółki Kopalnie Surowców Skalnych w Złotoryi – poinformował resort skarbu. Wśród nich są m.in. KGHM Ecoren, Polimex-Mostostal Warszawa. Nie powiodła się natomiast próba zbycia akcji spółki Kopalnie Odkrywkowe Surowców Drogowych w Wilkowie. W obu przypadkach na sprzedaż wystawiono 85 proc. akcji spółek, pozostałe 15 przekazane zostanie pracownikom. Spółka Kopalnie Surowców Skalnych w Złotoryi eksploatuje złoże bazaltu „Jawor-Męcinka”, a Kopalnie Odkrywkowe Surowców Drogowych w Wilkowie – złoże „Góra Trupień”. (ACH) z

Akcje kieleckich kopalni w cenie

ż siedemnastu inwestorów zgłosiło chęć wzięcia udziału w negocjacjach w sprawie kupna 85 proc. akcji spółki Kieleckie Kopalnie Surowców Mineralnych. Termin składania ofert minął 25 marca. Potencjalni inwestorzy to głównie firmy działające na rynku kruszyw. Negocjacje będą dotyczyć ceny za zbywany pakiet akcji oraz proponowanego przez potencjalnego inwestora programu rozwoju spółki, obejmującego m.in. zobowiązanie do podwyższenia kapitału lub inne zobowiązania inwestycyjne, zobowiązania w zakresie ochrony środowiska

NK 46 (3/2010)

FOT. K. SKOLAK

WYDARZENIA

Włodzimierz Ratajczak nowym członkiem zarządu ZPBK

XIII

zjazd branżystów zrzeszonych w Związku Pracodawców Branży Kamieniarskiej odbył się w dniach 19 – 21 marca na Zamku Czocha koło Lubania Śląskiego. Pierwszy dzień zjazdu poświęcono zadaniom statutowym – zarząd przedstawił sprawozdanie z działalności i sprawozdanie finansowe za rok 2009. Zaprezentowane przez komisję rewizyjną sprawozdanie z kontroli dokumentów wywołało sporą dyskusję, w której zwrócono uwagę na konieczność poprawienia sposobu funkcjonowania biura związku i zapewnienia stałej obsługi finansowo-księgowej. Nowym członkiem zarządu został Włodzimierz Ratajczak z firmy Wrimar. Do związku przyjęto też dwie nowe firmy: Multistone z Brzozowa i Dankom z Lisiego Pola, a Stowarzyszenie Kierowników Ruchu Zakładów Górniczych zostało członkiem wspierającym ZPBK. Jubileusz 10-lecia istnienia organizacji dał okazję do uhonorowania okolicznościowymi dyplomami i albumami członków założycieli i osoby, które przyczyniły się do integracji branży kamieniarskiej w Polsce. W sobotę 20 marca uczestnicy zjazdu obejrzeli jedyną w Polsce kopalnię łupka serycytowego w Krobicy, zwiedzili granitowe zapory wodne na Kwisie w Baworowie i Złotnikach pochodzące z początku XX wieku. Po południu Andrzej Bukalski z firmy Mc Diam przedstawił zagadnienia wynikające z obecnie obowiązującego prawa w zakresie gospodarki odpadami i spełniania wymogów ochrony środowiska wraz z pokazem multimedialnym urządzeń dla zakładów kamieniarskich służących oczyszczaniu wody i powietrza. Kolejnym punktem szkolenia była prelekcja Stanisława Sitarza, przewodniczącego związku, biegłego sądowego i rzeczoznawcy w zakresie kamieniarstwa, na temat najczęściej występujących przypadków reklamacji i sporów sądowych między wykonawcą wyrobów kamieniarskich, ich montażu a klientem. Okazją do kolejnego spotkania branżystów będzie kongres kamieniarski, który odbędzie się 3- 5 września w Strzegomiu podczas Dni Kamienia. (ACH) z

www.RynekKamienia.pl

Z KRAJU WYDARZENIA

Targi Kamień - Stone w nowych halach wystawowych

iadomo już, że nadchodząca edycja targów Kamień – Stone będzie większa. Zarezerwowana dotąd powierzchnia ekspozycyjna już zbliżyła się do wykupionej w ubiegłym roku. Znaczna część firm skorzystała z obowiązujących do 30 kwietnia promocyjnych cen oferowanych przez organizatorów. Przyjmowanie zgłoszeń wciąż jest w toku i potrwa do listopada. Przedsiębiorcy zwlekający z decyzją do ostatniej chwili muszą się jednak liczyć z ograniczonymi możliwościami wyboru lokalizacji stoiska. Tegoroczne targi zlokalizowane będą w nowym miejscu: pawilonach 5, 6, 6A i 6B. – Trudno precyzyjnie oszacować, o ile zwiększy się powierzchnia wystawowa. Mam nadzieję, że o 20, 30 procent – mówi Filip Bittner, dyrektor projektu. W poprzedniej edycji oferta wystawców prezentowana była na powierzchni 15 tys. mkw. Wzięło w niej udział 300 firm z 20 krajów. Targom towarzyszyć będą szkolenia i konferencje merytoryczne, będące okazją do poszerzenia branżowego know-how. Dla branżystów zaplanowano szkolenia dotyczące pozyskiwania funduszy unijnych oraz norm jakości z zakresu kamieniarstwa. W programie znajdą się także wydarzenia dedykowane architektom i projektantom wnętrz.Jak zapewnia organizator, już w marcu ruszyła kampania reklamowa targów. Jednym z jej elementów jest promocja wystawy podczas międzynarodowych wystaw kamieniarskich. (ACH) z

www.RynekKamienia.pl

i interesów pracowników. Spółka, oprócz produkcji kruszyw, grysów i piasków na potrzeby budownictwa i drogownictwa, zajmuje się także obróbką i montażem kamienia dekoracyjnego. (ACH) z

Mach Plus i Granmar razem podczas dni otwartych

okazy pracujących maszyn i promocyjne ceny czekać będą na gości dni otwartych, które wspólnie organizują firmy Mach Plus i Granmar z Borowej Góry. Na czas imprezy zaplanowano m.in. pokaz centrum obróbczego Systhema marki Ghines podczas pracy, wykonującego pełną obróbkę blatów kuchennych i łazienkowych, prezentację docinarek i maszyny do cięcia i polerowania kamienia firmy Achilli, a także pracujących w firmie Granmar boczkarki taśmowej Edilux firmy Comandulli i piły mostowej marki Bisso. Podczas imprezy, która odbędzie się 10-11 czerwca, można będzie także kupić narzędzia i kleje firmy Fasal w promocyjnych cenach. (ACH) z

NK 46 (3/2010)

ZPołaczona KRAJUsiła dwóch swiatów WYDARZENIA

Piękno marmuru

Nowy BDK już wkrótce

Crema Marfil

Trwalość ceramiki

Materiał ten, grubości 1,2 cm, składa się z dwóch warstw, górnej grubości 4 mm z kamienia naturalnego i dolnej będącej ceramiczną podstawą. Krawędzie płytek są lekko ścięte.

rwają prace nad trzecią edycją cieszącego się do tej pory sporą popularnością katalogu „Baza Danych Kamieniarstwa”. Stanowi on najbardziej kompletną i kompetentną bazę danych około 3,5 tys. firm kamieniarskich działających na rynku polskim. Przewidziano dwie wersje BDK: drukowaną i internetową (funkcjonującą jako wyszukiwarka), oprócz tego zostanie wydana płyta CD. Publikacja propaguje firmy z branży kamienia naturalnego w Polsce. Znajdą się w niej informacje o usługach i produktach dla budownictwa, nagrobkarstwa, a także o zaopatrzeniu kamieniarstwa. Dzięki przystępnemu układowi treści w łatwy sposób można odnaleźć produkty oraz usługi świadczone na rynku. Wydanie będzie zawierać m.in. indeks alfabetyczny, rzeczowy i geograficzny. W katalogu znajdzie się wizytówka firmy: dane kontaktowe, a także krótka informacja dotycząca działalności zamieszczona w języku polskim i angielskim. Wydanie publikacji w wersji 2010/2011 przewidziano na drugą połowę lata. Trafi ona przede wszystkim do klientów firm kamieniarskich, architektów, deweloperów i dużych firm budowlanych. Katalog będzie rozpowszechniany drogą sprzedaży wysyłkowej. Wszyscy, którzy zamówią wpis, otrzymają go bezpłatnie. Chęć zaistnienia w bazie można zgłaszać do końca czerwca. Więcej informacji na temat ceny i wielkości wpisów można znaleźć na stronie www.RynekKamienia.pl. z

Zdjęcie numeru IMPORTER I HURTOWNIA KAMIENIA NATURALNEGO POSIADAMY SZEROKI ASORTYMENT KAMIENIA marmury granity bazalty piaskowce łupki wapienie konglomeraty

Strzegomskie firmy kamieniarskie wsparły start Pawła Krysiaka w 4. Rajdzie Świdnickim, rozgrywanym w ramach 38. Rajdu Elmot. Strzegomianin za kierownicą peugeota 206 XS, pilotowany przez doświadczonego Michała Trelę, zajął bardzo dobre VI miejsce w swojej klasie A6. Wśród sponsorów rajdowca znalazły się cztery firmy z branży kamienia: Kamieniarstwo Zenon Kiszkiel, firma Martkam – Janusz Martyszewski, firma Zen i Bagrani Kamieniarstwo. (ACH, ŁW)

PROPONUJEMY MATERIAŁ

Ul. Jana Olbrachta 94 a, 01-102 Warszawa, Polska Tel. : 022-836 13 14 - Fax : 022-836 10 63 e-mail : info@beltrami.pl

FOT. ŁUKASZ WÓJCIK

w płytach w płytkach

www.beltrami.pl

22 22

NK 46 (3/2010)

www.RynekKamienia.pl

Więcej architektury, porad i designu kamieniarskiego Ruszyła nowa odsłona portalu branżowego Rynekkamienia.pl. Po ponadrocznym istnieniu na elektronicznym rynku wydawniczym serwis rozszerza zakres tematyczny. Najistotniejsze zmiany dotyczą struktury portalu. Wyeksponowane zostały działy informacyjne skierowane do architektów, projektantów wnętrz i inwestorów indywidualnych. Każdy dział ma swoją specyfikę, a informacje skomponowane są pod kątem potrzeb poznawczych konkretnych użytkowników. Artykuły o realizacjach architektonicznych, przykłady aranżacji wnętrz z fotogaleriami, praktyczne porady i inspiracje zdominowały wirtualną przestrzeń serwisu. Zmodernizowany układ portalu opakowany w nowy layout jest bardziej przejrzysty i funkcjonalny. Nowy, merytoryczny podział zasobów informacyjnych to przede wszystkim wyodrębnienie kolejnego działu, który obejmie tematy związane z designem. Światowe trendy we wzornictwie kamieniarskim wciąż pozostają nieodkryte przez konsumentów kamienia w Polsce. Formuła serwisu skierowanego do specjalistów działających w sektorze kamienia nie uległa większym modyfikacjom. Serwis branżowy pozostanie kontynuacją codziennej e-gazety dostarczającej informacji o najważniejszych wydarzeniach z krajowego i międzynarodowego rynku kamieniarskiego, przeglądem najnowszych technologii, relacji targowych i ciekawostek. Nowością portalu jest uruchomienie bazy kamieni budowlanych. Funkcjonalny system przeszukiwania oparty jest na następujących kryteriach: nazwa kamienia, jego rodzaj, kolor, kraj pochodzenia oraz słowa kluczowe. Docelowo każdy pozycja w bazie będzie opatrzona szczegółowymi informacjami dodatkowymi (inne nazwy handlowe, kamienie podobne, przykłady zastosowania, galeria zdjęć – łącznie z fakturami oraz opis parametrów fizyko-chemicznych). Obecna odsłona wyszukiwarki kamienia to pierwszy etap jej rozwoju. W krótkiej perspektywie zostanie ona uzupełniona. Baza będzie systematycznie rozwijana o nowe rodzaje kamieni pojawiające się na rynku. W nowej wersji portalu udostępniamy także narzędzia biznesowe do promocji producentów, dystrybutorów i firm usługowych działających w branży kamienia. Już wkrótce ruszy proces tworzenia ministron internetowych dla firm zainteresowanych tą usługą.

J w

esteś architektem, projektantem wnętrz, dostawcą

kamienia?

ciekawej

realizacji

Bierzesz

udział

architektonicznej,

aranżacji, a może produkujesz niecodzienne wyroby

kamienia?

współtworzeniu

Weź

portalu

udział

Rynekkamienia.pl.

Prześlij newsa lub zgłoś temat pod adresem: redakcja@rynekkamienia.pl.

Z KRAJU

FOT. D. WAWRZYNKIEWICZ

TARGI

Doświadczenie nie gwarantuje niczego

dy po ukończeniu studiów rozpocząłem pracę w dużym przedsiębiorstwie, przy różnych okazjach miałem okazję poczytać wystawiane mi opinie. Zazwyczaj zaczynały się od słów „młody, dobrze zapowiadający się inżynier” – ot, taka grzecznościowa formułka. Kiedy po pięciu latach przeczytałem o sobie „doświadczony wysoko kwalifikowany specjalista”, byłem zaskoczony. Czas leci i nie można być ciągle „młodym, dobrze zapowiadającym się inżynierem”. Podobnie powinna wyglądać sytuacja kieleckich targów Interkamień. Przez lata pisałem o nich, że to młoda impreza, że organizator nie ma doświadczenia w przygotowywaniu imprez dla naszej branży, ale potencjał ma znakomity i kiedyś, gdy zdobędzie doświadczenie, targi kieleckie będą ważną imprezą w kalendarzu każdego kamieniarza. Niestety, po 14 lat doświadczeń nie można o tych targach wciąż pisać, że dobrze się zapowiadają. Wyjeżdżając w tym roku do Kielc, złudzeń nie miałem – to była już XV edycja. Dotychczasowe nie napawały optymizmem. Praktyczne zanikanie imprezy jest wynikiem błędów organizatora, które łatwo chyba wskazać. Podjęta kilka lat temu decyzja o łączeniu Interkamienia z innymi imprezami powoduje, że nikt tak naprawdę nie walczy o zaistnienie wiosennych targów branży kamieniarskiej w Kielcach. Wydaje się, że organizatorowi brakuje świadomości, na czym polega współczesny biznes! Trochę to dziwne, bo przecież Targi Kielce SA to duża firma, zatrudniająca wielu pracowników. Już w podstawach zarządzania mówi się,

NK 46 (3/2010)

Targi Interkamień Kielce że każda działalność gospodarcza w pierwszej kolejności powinna zaspokajać potrzeby klientów. Zarobek jest oczywiście najważniejszy, ale jako efekt wtórny działania. Trudno uznać, że firmy biorące udział w targach oczekują wyłącznie powierzchni wystawienniczej i warunków do prezentacji, a nie ma dla nich znaczenia, ile firm się wystawia i czy zwiedzający targi to ich klienci. Tymczasem po raz kolejny zwiedzając targi, odniosłem wrażenie, że jedyną ideą przyświecającą organizatorom jest sprzedaż powierzchni. Tegoroczna edycja odbywała się jednocześnie z targami budowlanymi, ogrodniczymi, regionów, Giełdą Szkła i Ceramiki Artystycznej. Wystawców z branży kamieniarskiej można było policzyć w tym roku na palcach, a spora liczba zwiedzających to rodziny i uczniowie szkół – to chyba nie ten klient, którego poszukują zakłady kamieniarskie czy firmy je zaopatrujące. Myślę, że to powinien być już koniec tej imprezy jako targów z ambicjami ogólnopolskimi czy nawet międzynarodowymi. Żal Interkamienia, gdyż jak sądzę, istnieje zarówno merytoryczne, jak i ekonomiczne uzasadnienie dla imprezy odbywającej się na początku sezonu kamieniarskiego. Oczywiście lokalne zakłady kamieniarskie powinny wystawić się ze swoimi produktami na targach budowlanych w Kielcach, podobnie jak firmy całej Polski na wielu innych lokalnych targach budowlanych. Ale marzenia i aspiracje organizatora pozostaną już chyba tylko wspomnieniem o zaprzepaszczonych szansach. z Dariusz Wawrzynkiewicz

www.RynekKamienia.pl

MULTISTONE GRANITE AG

MARIKANA EAGLE BLUE IMPALA NERO ASSOLUTO NEW BELFAST FINE GRAIN

Biuro w Szczecinie Granstone sp. z o.o. info@granstone.pl Tel: 0048/914887916 Biuro w Liechtensteinie Tel: 00423/2397464 Fax: 00423/2397469 office@multistonegranite.com

Z KRAJU HISTORIA

Kamieniarz wykonał, kat chłostał

dawnych wiekach wystawienie pręgierza, czyli „słupa hańby” leżało początkowo w uprawnieniach władcy. Z czasem kompetencje te rozszerzono na magistraty miejskie i feudalnych panów. Kodeks prawa magdeburskiego, na podstawie którego lokowano większość miast Dolnego Śląska, ale także Szczecin, Poznań czy Kraków, zawierał wręcz nakaz, by na rynku każdego miasta lub osady targowej stał „pal”, a do przytwierdzania skazańców miano wykorzystywać Wrocławski pręgierz na sztychu Otto F. Probsta powrozy, grube sznury lub łańcuchy. z 1898 r. Pręgierze stawiano w eksponowanych miejscach: na rynkach, placach targowych, dziedzińcach zamków. z miasta, lecz w przypadku otrzymania przebaczenia ze Każde ceniące się miasto ubiegało się o zgodę króla na strony męża ordynacja nakazywała zrezygnować z obipostawienie pręgierza. Ta „instytucja” znacząco podnosicia pod „słupem hańby”. Nie uwzględniano złagodzenia ła rangę i prestiż miasta. Pewien kłopot wynikał w trakcie kary dla jej kochanka, nawet jeśli był stanu wolnego. Dla realizacji nietypowej i budzącej wiadome skojarzenia buniego była wyłącznie kara śmierci. dowy. Do pracy zmuszano więc całe cechy kamieniarzy, Liczbę uderzeń rózgą określał wyrok sądowy (od kilkukowali, cieśli i ślusarzy, aby nastu do kilkuset) a jego nikt indywidualnie nie mógł egzekwowaniem zajmował zarzucić udziału w tym hańsię kat z pomocnikami. Po zakończeniu wielogodzinnego biącym zajęciu. Karę chłosty wykonywalub wielodniowego stania przy słupie no za pomocą rózgi, pałki następowała ceremonia relegacji. gwiaździstej, rzemiennego Bolesne skutki łamania sznura lub kija. Bito także prawa Przestępca musiał złożyć uroczystą pękiem rózg („miotłą”) lub Kodeks karny cesarza Karoprzysięgę na miecz katowski, po czym biczem, tj. kilkoma rzemiela V z 1532 roku wymienia był odprowadzany do bramy miejskiej niami przymocowanymi powody publicznego hańi przeganiany na określony czas. do drewnianej rękojeści. bienia. Oto niektóre: „Na koLżejszą karą było stanie gokolwiek by doświadczono przy pręgierzu. Skazańca a on chytrze a złośliwie miaumieszczano w dniach targowych, by widziała go znaczry, wagi kupuje albo inne sprzedawane rzeczy fałszuje na liczba przechodniów. Ku przestrodze umieszczano na (...), takowy każdy ma być pojmany i wsadzony (...). A gdy słuszne dowody nań się pokażą, ma być z miasta albo klatce piersiowej i brzuchu skazanego elementy symboz ziemi wypowiedziany (wypędzony – przyp. HW), a na lizujące przestępstwo lub napis informujący, np. „wielki ciele miotłami u pręgierza ukarany”. złodziej”. Dodatkowo kat wykonywał przy pręgierzu cały Niebezpiecznie w tych czasach było zajmować się prozestaw kar cielesno-hańbiących, np. obcinanie uszu, rąk, stytucją. Niewierne żony były chłostane i relegowane nosa, włosów, a nawet męskiego przyrodzenia!

”

NK 46 (3/2010)

www.RynekKamienia.pl

FOT. WROCLAW.HYDRAL.COM.PL

O pręgierzach w Polsce

Z KRAJU HISTORIA

Poznań Pierwszy poznański pręgierz wykonał cieśla. Dopiero w roku 1535 rajcy miejscy sprytnie zdobyli fundusze na postawienie słupa hańby z kamienia (szarego średnioziarnistego piaskowca przypominającego piaskowce z Brzeźna). Zbytkownie ubierające się dziewczyny służebne, mamki, kelnerki i kucharki karano grzywnami i konfiskatą strojów. Pod miejski słup mogły trafić białogłowy za zbyt głęboki dekolt. „Każdą kobietę, która swoje bujne piersi za bardzo pokazuje, powinien natychmiast odprowadzić do więzienia, po czym tak bezczelną nieszczęśnicę ma ukarać chłostą” – uchwalili rajcowie miejscy. Jeszcze w tym samym roku 1535 w Poznaniu stanął kamienny pręgierz. Składał się z dwuipółmetrowego trzonu o przekroju ośmiobocznym. Wmontowano trzy żelazne obręcze do przeciągania sznurów oraz dwa łańcuchy zakończone kunami na szyje skazańców. Górną część wieńczył posążek mężczyzny odzianego w renesansową zbroję i kolczugę. Na dolnym fragmencie profilowanej głowicy kolumny wykuto dwa cytaty pochodzące z szóstej księgi Eneidy Wergiliusza. Oba warte są przytoczenia: Vendidi his auro patriam („Ten sprzedał ojczyznę na złoto”) i Discite iustitiam monti et non tenere divos („Upomniani, uczcie się sprawiedliwości i nie lekceważcie bo-

www.RynekKamienia.pl

Poznań. Wykonana w 1925 r. kopia średniowiecznego pręgierza znajdującego się obecnie w podziemiach Ratusza

FOT. WIKIMEDIA COMMONS

Kraków W pobliżu ratusza na wprost pałacu Spiskiego przez kilkaset lat stał pręgierz. Początkowo był drewniany, a od XVI wieku kamienny, z piaskowca istebniańskiego. W trzonie zakotwiono obręcz na szyję i okowy do skrępowania rąk. Dziesiątki złoczyńców bliżej poznało kata i jego aktywność w pracy. Dla kobiet lekkich obyczajów kary chłosty nie były wystarczającym straszakiem. Ból był duży, lecz pokusa niezłego zarobku... jeszcze większa. W roku 1820 krakowski pręgierz usunięto, przeznaczając go na cokół pod figurę Matki Boskiej w Bronowicach u zbiegu dzisiejszych ulic Zielony Most i Katowickiej. Były pręgierz stoi obecnie na dawnym cmentarzu zmarłych na cholerę w Mydlnikach. W 1847 roku figurę z kolumną przeniesiono tam w podzięce za ocalenie od zarazy przodków jego ówczesnego właściciela. Powrót kolumny pręgierza na Rynek Główny zaproponował jeden z konsultantów renowacji Starówki prof. J. Bogdanowski z Politechniki Krakowskiej. Negocjacje trwają już kilka lat.

FOT. WIKIMEDIA COMMONS

Po zakończeniu wielogodzinnego lub wielodniowego stania przy słupie następowała ceremonia relegacji. Przestępca musiał złożyć uroczystą przysięgę na miecz katowski, po czym był odprowadzany do bramy miejskiej i przeganiany na określony czas (rok, kilka lat lub na zawsze). Ten rodzaj kary z powodzeniem stosowały polskie miasta (zwłaszcza Kraków), przy okazji powiększając liczbę włóczęgów. Często kat wypalał na ciele skazanego literę „R” (relegatus).

Rekonstrukcja pręgierza wrocławskiego z 1985 r.

NK 46 (3/2010)

Z KRAJU HISTORIA

Wrocław Najpiękniejszy kamienny pręgierz wzniesiono we wschodniej części ogromnego Rynku we Wrocławiu. Wcześniej obok ratusza stał drewniany słup hańby – miejsce rozmaitych egzekucji. W roku 1492 na czworobocznym podeście postawiono bardzo ciekawy architektonicznie dwukondygnacyjny pręgierz z piaskowców nadłabskich. Składał się on z czworobocznej kolumny z zakotwionymi okowami i pierścieniami do przeciągania sznurów. Trzon o profilowanych krawędziach posiadał w górnej części wsporniki podtrzymujące okrągłą głowicę z ażurowym baldachimem. Wyżej zmontowano kamienne słupki tworzące ażurową klatkę zwieńczoną profilowanym gzymsem. Na nim znajduje się czworoboczny kwiaton z niewielkim słupkiem, figurką kata i chorągiewką z wyciętą literą „W” (Wratislavia). Łączna wysokość obiektu wynosi prawie 10 metrów. Z czasem pręgierz przestał być miejscem egzekucji i nie-

”

Do roku 1945 pręgierz był jedną z atrakcji turystycznych, oglądaną i podziwianą. Po zdobyciu „Festung Breslau” przez wojska radzieckie nastąpiło najgorsze. Ocalały z pożogi wojennej piękny pręgierz stał, dopóki nie przejechał po nim skutecznie sowiecki czołg.

wiele brakowało, by jeszcze w XVIII wieku go rozebrano. W 1848 roku usunięto żelazne obręcze i łańcuchy, lecz reszta została. Do roku 1945 pręgierz był jedną z atrakcji turystycznych, oglądaną i podziwianą. Po zdobyciu „Festung Breslau” przez wojska radzieckie nastąpiło najgorsze. Ocalały z pożogi wojennej piękny pręgierz stał, dopóki nie przejechał po nim skutecznie sowiecki czołg (już po zdobyciu miasta!). Połamane i zdekompletowa-

NK 46 (3/2010)

FOT. WIKIMEDIA COMMONS

gów”). W XVI stuleciu kat wychłostał 359 osób, w tym cudzołożników, prostytutki, złodziei, fałszerzy i satanistów. Pod wpływem europejskiego ruchu humanitarystów w drugiej połowie XVIII wieku częściowo zaprzestano kary chłosty pod pręgierzem. Znienawidzony obiekt bólu i hańby został celowo i wielokrotnie uszkodzony przez nieznane osoby. W roku 1925 za prezydentury Cyryla Ratajskiego zlecono wykonanie wiernej kopii pręgierza artyście rzeźbiarzowi Marcinowi Rożkowi. Blok piaskowca dostarczył Tadeusz Hebrzyński z Szydłowca. Wykucie kopii odbyło się w warsztacie kamieniarskim Włodzimierza Pawłowicza w Poznaniu. Po zniszczeniach wojennych rekonstrukcję przeprowadził rzeźbiarz Edward Haupt. Średniowieczny oryginalny pręgierz można teraz oglądać w podziemiach ratusza.

Pochodzacy z 1666 r. pręgierz w Lądku Zdroju ne części leżały na bruku do kwietnia 1947 r. Znalezione fragmenty przeleżały w lapidarium Muzeum Architektury. W roku 1984 Pracownie Konserwacji Zabytków wykonały gipsowy model i przekazały kamieniarzom. Dwa lata później uroczyście odsłonięto kopię. Gdańsk Jest to najbogatsze w pręgierze miasto w Polsce. Co prawda nie ma dowodów, że były to pręgierze kamienne, niemniej krótki ich opis będzie z pewnością stosowny. Obowiązujące do XV wieku prawo starochełmińskie nie znało karania pod pręgierzem. Efektem późniejszego wprowadzenia prawa magdeburskiego było pojawienie się w Gdańsku kilku pręgierzy. Przy Bramie świętego Jakuba na Starym Mieście funkcjonował pręgierz przyścienny. Na ścianie ratusza w Głównym Mieście był również „kuno-pręgierz” z żelaznymi łańcuchami. Na starej Wieży Więziennej można zobaczyć kamienną konsolę wpuszczoną w lico muru na znacznej wysokości nad poziomem ulicy. Są tam zakotwione dwa żelazne łańcuchy z okowami na ręce. W razie potrzeby dostawiano drewnianą konstrukcję, na której wykonywano kary wystawiania na widok publiczny i chłosty. W drugiej połowie XVII wieku na Targu Węglowym funkcjonował drewniany słup hańby, a XVIII-wieczny sztych Fryderyka Lohrmanna dokumentuje jeszcze jedną kolumnę obok Wieży Więziennej. Stare dokumenty wspominają o „Gel-

www.RynekKamienia.pl

Z KRAJU HISTORIA

NK 46 (3/2010)

Zrekonstruowany pręgierz w Strzegomiu

FOT. WIKIMEDIA COMMONS

Pręgierze Dolnego Śląska Trudno ustalić, ile kamiennych pręgierzy powstało na tym terenie. Historycy przypuszczają, że kamiennych mogło powstać ponad 60, a drewnianych kilka razy więcej. Jest to więc region o największym zagęszczeniu pręgierzy. Do czasów obecnych przetrwało ponad 20, łącznie z kilkoma małymi pręgierzami, tzw. kościelnymi. W innych regionach Polski pręgierze występują pojedynczo. Za najstarszy na ziemiach polskich jest uważany kamienny pręgierz na dziedzińcu zamku Chojnik koło Sobieszowa (obecnie w granicach administracyjnych Jeleniej Góry). Ustawiono go za czasów księcia świdnickiego Bolka II w latach 135364. Piaskowcową kolumnę wysokości 3,9 m osadzono na naturalnym fundamencie, częściowo obrobionym granitowym głazie. Długą udokumentowaną historię posiada piaskowcowy słup hańby z figurką kata, który kilkaset lat znajdował się na Dolnym Rynku w Lwówku Śląskim. Pręgierz rozebrano w 1760 roku i złożono w ratuszu. W 2004 roku przypadkiem znaleziono go w zupełnie innym miejscu (bez figurki kata) i położono pod oknem ratusza. W leżącym na północny zachód od Lwówka Gościszowie zachował się renesansowy, piaskowcowy pręgierz wysokości 2,5 m osadzony na czworobocznym podeście. Wieńczy go kołnierz z detalem o gruszkowatym kształcie. W pobliskim Lubomierzu (na południe od Lwówka) piaskowcowy pręgierz

FOT. WIKIMEDIA COMMONS

be Anne”, służącym do przykuwania niewiast używających wulgaryzmów lub oszukujących przy sprzedaży ryb. To jeszcze nie wszystko. Najbardziej niezwykłym pojazdem gdańskim był dawniej obwoźny słup hańby zamontowany na drewnianym wozie. Ostatnie przypadki ukarania pod pręgierzem Wieży Więziennej odnotowano w latach 1828-1832.

Pręgierz w Rogowie Sobóckim z 1550 r.

postawiono w 1533 roku, czyli dwa lata przed poznańskim. Składa się on z siedmiu zestawionych ze sobą elementów oraz uskokowej głowicy z daszkiem. Wysokość wynosi 3,4 m. Nie przetrwał piaskowcowy pręgierz w Jeleniej Górze, rozebrany w 1739 r. Na trójstopniowym podeście stała kolumna z ażurową klatką, a w niej rzeźba kata. W pobliżu miasta, w nieodległym Miłkowie koło Karpacza zachowała się jednak pręgierzopodobna kolumna, a w znanym z jednego z największych w Polsce opactw cysterskich Krzeszowie koło Kamiennej Góry (ok. 30 km na wschód od Jeleniej Góry) stoi kamienny pręgierz wysokości 3,6 m. Kilka innych zachowało się w ziemi kłodzkiej. W Lądku Zdroju na rynku zrekonstruowano historyczny pręgierz z 1666 roku, uzupełniając zaginione niektóre elementy: podest, kapitel i kulę. Do czasów współczesnych zachował się pręgierz w Bystrzycy Kłodzkiej. W roku 1556 rajcowie miejscy uchwalili wybrukowanie Rynku i postawienie pręgierza. Później kilka razy przenoszono go w inne miejsca. Od roku 1813 stoi na Małym Rynku. Przetrwał tylko dlatego, że przez kilkadziesiąt lat wykorzystywano go jako latarnię, podporę do drabiny i słup do przywiązywania wozów konnych. Późnobarokowy pręgierz posiada wysokość 3,5 m i jest osadzony na czworobocznym podeście. Ośmioboczny słup ma zwężenie i zwieńczenie w postaci dwuczęściowego kołnierza. Na pręgierzu wyryto łacińską sentencję: Deus impios punit („Bóg karze występnych”). Pręgierzopodobna kolumna granitowa wysokości 3,4 m stoi też w Ponikwie koło Kłodzka. Inne zabytki tego typu znajdziemy w okolicach Wrocławia. Na rynku w Strzegomiu, w ostatnich latach, zrekonstruowano jeden z dwóch średniowiecznych pręgierzy. Na południe od stolicy regionu w Rogowie Sobóckim stoi do teraz wykonany z piaskowca pręgierz z 1550 roku. Dolna partia kolumny jest ośmioboczna, a górna, oddzielona profilowanym

www.RynekKamienia.pl

Z KRAJU HISTORIA

Za najstarszy na ziemiach polskich jest uważany kamienny pręgierz na dziedzińcu zamku Chojnik koło Sobieszowa (obecnie w granicach administracyjnych Jeleniej Góry). Ustawiono go za czasów księcia świdnickiego Bolka II w latach 1353-64.

FOT. WIKIMEDIA COMMONS

pierścieniem – cylindryczna. Łącznie pręgierz ma 4,2 m wysokości z głowicą i nietypową sterczyną. Trochę inną budowę ma pręgierz z Tyńca Małego (gmina Kobierzyce) – wykonany jest z cegły, lecz wieńczy go kamienna kula. Powstał w I połowie XVIII wieku. W niedalekiej Żórawinie pręgierz, pierwotnie drewniany, a później piaskowcowy, funkcjonował na placu targowym. W 1917 roku przeniesiono go w pobliże kościoła. Dawne zwieńczenie z profilowaną głowicą i szerokim abakusem miało formę buchających płomieni, które symbolizowały ogień piekielny. Drastyczne wyobrażenie zastąpiono figurą Chrystusa i w tej formie możemy go dziś oglądać. Podążając dalej na wschód, trafimy do Oławy. W 1937 roku mieszkańcy miasta ustawili na rynku pręgierz z pobliskiego dziedzińca zamkowego. Ośmioboczna kolumna wykonana jest z granitu, a zwężający się ku górze trzon zwieńcza profilowana głowica, na której osadzono kamienną kulę. Na zachód od Wrocławia znajdziemy jedynie piaskowcowy pręgierz we wsi Kostomłoty koło Środy Śląskiej. Jego kolumna jest osadzona na dwustopniowym podeście.

Pręgierz z 1556 r. stanął na Małym Rynku w Bystrzycy Kłodzkiej w 1813 r.

Losy wielu dolnośląskich pręgierzy po II wojnie światowej nadają się częściowo jako tematy oskarżające różnego rodzaju wandali, lecz także władze administracyjne, w tym ludzi odpowiedzialnych za zachowanie dziedzictwa historycznego. Dewastacja, a nawet całkowite zniszczenie to los pręgierzy z Kłodzka, Lewina Kłodzkiego, Szczytnej Śląskiej, Jaszkowej Dolnej, Jaszkowej Górnej, Nowej Rudy, Sobótki i Wojborza. Reasumując temat, możemy stwierdzić, że dziś są inne czasy, jakby bez katów i średniowiecznych pręgierzy. Czy jednak tak jest? Zdaje się, że można zaryzykować tezę, że funkcję pręgierzy przejęły media, a katami są niektórzy dziennikarze, donosiciele i paparazzi. Temat ten wykracza jednak poza treść artykułu. z

Źródła: 1. Gulczyński A.: O poznańskim pręgierzu. Kronika Miasta Poznania nr 2/2003 2. Rajchel J.: Kamienny Kraków. Wyd. AGH Kraków 2004 3. Wrzesiński S.: Pomniki bólu i śmierci. Wyd. Replika, Zakrzewo 2009

NK 46 (3/2010)

FOT. WIKIMEDIA COMMONS

Henryk Walendowski

Pręgierz przyścienny z 1533 r. w Lubomierzu

www.RynekKamienia.pl

Najwyższej jakości narzędzia diamentowe

TOP DIAMOND TOOLS Mirosław Czemierowski 21-500 Biała Podlaska, ul. Kolejowa 5 tel. 83 343 55 48, 0507 114 443

www.RynekKamienia.pl

Realizujemy zamówienia wysyłkowe Dostawa w cenie Zapraszamy do współpracy

NK 46 (3/2010)

ZE ŚWIATA WYDARZENIA

równoważony rozwój był jednym z głównych tematów rozmów. Dr Frans Papma z holenderskiej Grupy Roboczej Zrównoważony Kamień Naturalny (WGDN) jako pierwszy poruszył temat społecznej odpowiedzialności branży kamieniarskiej za ochronę środowiska naturalnego i inwestycje w ekologiczne technologie produkcji. Co więcej, branża musi zapewniać swoim pracownikom i ich rodzinom odpowiedni poziom bezpieczeństwa i opieki zdrowotnej oraz dbać, by przylegające do miast i miasteczek kopalnie i zakłady obróbcze nie zagrażały życiu i zdrowiu mieszkańców. Zwracając się do około 200 obecnych na sali chińskich producentów wyrobów z kamienia, powiedział wprost: - Zachodni konsumenci chcieliby, by produkty, które od was kupują, nie powodowały pogłę-

Światowy Kongres Kamienia w Xiamen zaskoczył pozytywnie przynajmniej z jednego powodu: otwarcie poruszono tak delikatne tematy, jak warunki pracy i zanieczyszczenie środowiska. To drugie spotkanie w Azji specjalistów branży kamieniarskiej ze świata podczas targów Xiamen Stone Fair.

Panele dyskusyjne: 1. Jak kontrolować zanieczyszczenia w przemyśle wydobywczym i obróbczym kamienia. 2. Jak poszukiwać nowych sposobów wykorzystania kamienia. 3. Regulacje prawne w międzynarodowym handlu kamieniem.

NK 46 (3/2010)

Kilka słów

o warunkach pracy i zanieczyszczeniu środowiska www.RynekKamienia.pl

FOT. D. WAWRZYNKIEWICZ

bienia światowych problemów. W bardziej koncyliacyjnym tonie dodał, że intencją organizacji, którą reprezentuje, nie jest narzucanie określonych reguł, ale zachęcanie do poszukiwania rozwiązań we współpracy z producentami. Dodał, że zdaje sobie sprawę z tego, że poprawa warunków pracy nie może nastąpić z dnia na dzień. Znak jakości Kamień Zrównoważony, przygotowany przez zespół WGDN, ma zostać wprowadzony w zainteresowanych firmach jeszcze w tym roku. Ale Papma nie pozostawił wątpliwości – rygorystyczne kontrole będą częścią systemu certyfikowania, a o wszelkich uchybieniach WGDN będzie szeroko informował zachodnią opinię publiczną. Innym ważnym tematem, który poruszano podczas kongresu, była kwestia popytu na kamień w Chinach, a w szczególności sposobu na zwiększenie wartości rynku. Xu Rongqi z Kamieniarskiej Organizacji Handlu

ZE ŚWIATA WYDARZENIA

Prowincji Fujian i Xiamen wskazywał prostą ścieżkę do osiągnięcia tego celu: kamień naturalny musi przekształcić się z typowego materiału budowlanego w wartościowy, finalny produkt. Wzrost wartości kamienia można osiągnąć poprzez obróbkę surowego materiału lub za pomocą wzornictwa przemysłowego. Rongqi podsumował to w ten sposób: - Zasoby są ograniczone, ale pomysłowość i rozwój technologiczny nie mają żadnych granic. Zou Chuansheng, przewodniczący Chińskiego Związku Kamienia Naturalnego, przedstawił kilka interesujących statystyk dotyczących kamienia na rynku chińskim. W 2009 roku zanotowano spadek wartości i wielkości eksportu, odpowiednio o 2,36 proc. i 25 proc. Zmniejszył się też import kamienia – o 8,39 proc. spadła jego wartość, a o 25 proc. wielkość. Co ciekawe, cała branża, mimo kryzysu na światowych rynkach, nie ucierpiała. Wstępne szacunki za 2009 r. mówią o 21,28procentowym wzroście wartości produkcji chińskiej branży kamieniarskiej! W jaki sposób osiągnięto tak wysoki wzrost przy spadku wartości i wielkości importu i eksportu? Odpowiedź jest prosta: popyt na rynku lokalnym. – Popyt na kamień będzie wzrastał bardzo szybko – mówi Chuansheng. – Urbanizacja i promocja lokalnych materiałów przez polityków dodatkowo wpływają na dobro branży. Szef organizacji chińskich kamieniarzy był jednak bezlitosny, gdy zapytano go o kwestie ochrony środowiska w chińskich kamienioło-

Wstępne szacunki za 2009 r. mówią ą o 21,28-procentowym wzroście wartości rtości produkcji chińskiej branży kamieniarskiej! arskiej! W jaki sposób osiągnięto tak wysoki ki wzrost przy spadku wartości i wielkości importu i eksportu? Odpowiedź jest prosta: popyt na rynku lokalnym. mach: - Część z nich spełnia najwyższe światowe standardy, ale sytuacja ogólnie nie jest dobra. Zdecydowana większość jest poniżej wszelkiego poziomu. Własną opinię na ten temat mogli wyrobić sobie uczestnicy wycieczki do jednego z pobliskich kamieniołomów – z dala od niego horyzont pokryty był jasnymi chmurami pyłów kamiennych unoszących się znad kopalń i zakładów obróbczych; pobocza dróg upstrzone były odłamkami skalnymi niczym plastikowymi butelkami na niektórych drogach w Europie prowadzących do popularnych ośrodków wypoczynku. Zou Chuansheng odniósł się również do specyfikacji technicznej inicjatywy „Zielony Kamieniołom” prowadzonej przez jego organizację na terytorium całego kraju. Poprosił „przyjaciół kamieniarzy z całego świata” o podzielenie się wiedzą i doświadczeniem z chińskimi firmami. – Wierzę, że z waszym udziałem zielony i czysty rozwój chińskiego kamieniarstwa jest zagwarantowany. To brzmiało niczym muzyka dla uszu zagranicznych słuchaczy. Ale z drugiej strony po ostatnich doniesieniach, że chiński rząd wymusił na producentach oprogramowania komputerowego i firmach motoryzacyjnych certyfikację i wyjawienie know-how, raczej niewielu pospieszy z pomocą chińskiemu kamieniarstwu w ratowaniu środowiska. z Peter Becker, BusinessStone.com

www.RynekKamienia.pl

Debatowali w Alicante

Światowy Kongres Branży Kamieniarskiej odbył się w dniach 2-4 marca 2010 r. w hiszpańskim Alicante. Głównym tematem obrad był postęp naukowy i technologiczny, który może służyć większej efektywności działań podejmowanych przez branżę. Zorganizowany przez instytut badawczy budownictwa AIDICO w Walencji kongres odbył się w centrum konferencyjnym hotelu Melia. Wzięło w nim udział 212 delegatów z 14 krajów Europy, Azji, Australii i Ameryki Południowej. Uczestniczyli oni w pięciu sesjach tematycznych, które dotyczyły eksploatacji i wydobycia, obróbki i procesu produkcyjnego, ochrony środowiska, wykorzystania kamienia w architekturze oraz naśladownictwa i nowych produktów. Kongres rozpoczął dr Ramon Congost, przewodniczący komitetu organizacyjnego i dyrektor generalny instytutu AIDICO. Hasłem towarzyszącym uczestnikom było „Kamień dodaje wartości otoczeniu, a naszym celem jest dowartościowanie kamienia”. Trudno wyróżnić któreś prezentacje, w opinii uczestników wszystkie były na bardzo wysokim poziomie. Jak stwierdził jeden z przewodniczących prowadzących poszczególne sekcje: „Mimo że uczę się kamienia naturalnego od kilkudziesięciu lat, za każdym razem mam wrażenie, że wiele muszę się jeszcze nauczyć”. Komitet organizacyjny zebrał wiele pochwał zarówno za dobór tematów obrad, jak i bardzo dobrą organizację imprezy. Dzień pod zakończeniu obrad, 5 marca, uczestnicy mieli okazję odwiedzić kopalnię wapienia Crema Marfil na górze Coto i zakład obróbczy w mieście Novelda. Współorganizatorami kongresu były Intromac (Instytut Technologii Obróbki Kamienia i Materiałów Budowlanych w Cáceres w Hiszpanii), IMM Carrara (organizacja promująca branżę kamieniarską z siedzibą w Carrarze) i Abirochas (brazylijski związek kamieniarski). Pierwsza edycja kongresu odbyła się w 2008 roku w Carrarze. Kolejną, III edycję zaplanowano na rok 2013, impreza odbędzie się w Portugalii, we Włoszech lub w Brazylii. z Paul Daniel

NK 46 (3/2010)

ZE ŚWIATA NOWOŚCI DESIGNU

łoska firma International Slate Company wyszła z niecodziennym pomysłem marketingowym: zaprosiła artystę Rinaldo Turatiego do zaprojektowanie ekskluzywnej linii płytek, która łączyłaby charakterystyczne elementy jego twórczości – kolory i linie – z cienkimi warstwami łupku. Być może określenie „kolor” jest tu przesadą, jednak gdy Turati pokrył kamień płatkami złota, srebra lub cienką warstwą miedzi, nadał mu odcień złoty, srebrny lub rdzawy i podkreślił strukturę powierzchni łupku. Elementem kończącym dzieło było nałożenie przez artystę w specyficzny dla niego sposób farb olejnych: brązowej lub czarnej, rzadziej niebieskiej lub zielonej, za pomocą pędzla lub szpachli. Rezultatem są silnie odbijające światło pasy materiału i wyjątkowo dynamiczny wzór przypominający snopy siana lub po prostu cieszący oko estetyczną kombinacją koloru i struktury. Produkt nazwano „Ori d’ardesia” lub „Gilt Slate”. Zainteresowani mogą nabyć płytki standardowej wielkości lub według indywidualnego zamówienia. z Peter Becker, BusinessStone.com

FOT. BATEIG (2)

Las deszczowy w holu przylotów

NK 46 (3/2010)

FOT. P. BECKER (1), ISC (2)

Dynamiczne linie na łupkach

ingapur jest bardzo dumny ze swego międzynarodowego portu lotniczego Changhi, a w szczególności z terminalu 3. Wykończenia wnętrz są w nim klasą samą dla siebie, co niedawno potwierdziła nagroda honorowa Amerykańskiego Stowarzyszenia Architektów Krajobrazu. Woodhead Architects, projektanci wnętrz terminalu, zaczerpnęli z atmosfery lasów deszczowych południowowschodniej Azji i stworzyli w holu przylotów tej części lotniska „zieloną ścianę” długości 300 i wysokości 16 metrów, którą obsadzili częściowo pnącą roślinnością. Kamień również odgrywa w tym projekcie bardzo ważną rolę. Większość ścian terminalu wyłożono płytami i płytkami wapienia. Powierzchnia ściany jest nieregularna, tak jak nieregularne są odległości pomiędzy poszczególnymi drzewami w dzikim lesie. Elementy kamienne są prostokątne, ale różnią się od siebie zarówno wielkością, jak i formą wykończenia powierzchni. Część płyt pokrywają płaskorzeźby przedstawiające florę i faunę lasów deszczowych. Przykuwają wzrok, pomimo że nie są doskonałym odwzorowaniem natury, ale raczej w luźny sposób, rozłożone nieregularnie na ścianie, odwołują się do jej różnorodności. Wykonane zostały nie w wapieniu, który dominuje we wnętrzach terminalu, ale w piaskowcu Fantasia. 2800 mkw. okładziny zostało przygotowane w zakładzie firmy Bateig w hiszpańskiej Noveldzie. z Peter Becker, BusinessStone.com

www.RynekKamienia.pl

ZE ŚWIATA RYNEK

FOT. ARCHIWUM

Nieodkryty rynek Choć Czechy leżą w naszym bezpośrednim sąsiedztwie i są krajem o wyższym stopniu rozwoju gospodarczego, tamtejsza branża kamieniarska nie jest tak dynamiczna i rozwinięta jak polska. Przyjrzenie się jej bliżej to dobry krok, by poznać prawie nieodkryty przez polskie firmy rynek, który może być interesującym kierunkiem inwestycyjnym.

adąc na północny wschód od Hradca Králové po 25 kilometrach dotrzemy do Horzyc (czes. Hořice), dziewięciotysięcznego miasteczka w powiecie jiczyńskim, w kraju kralovohradeckim. Pozornie nie różni się ono niczym od pozostałych czeskich miast – otoczony starymi kamienicami z czerwonymi dachami rynek (plac Jerzego z Podiebradów), z ratuszem, wieżą kościoła i piaskowcową kolumną Maryi Panny. Typowość w wyglądzie nie jest jednak przyczyną sławy Horzyc.

Góra pełna piaskowca Źródło sławy miasta ciągnie się przez 20 kilometrów na północ od miejskich rogatek – jest nim zbudowane z piaskowca Wzgórze Horzyckie. Pierwsze wzmianki o wydobyciu pochodzą z czasów średniowiecznych, jednak prawdziwy rozkwit nastąpił w okresie baroku, kiedy horzycki piaskowiec stał się głównym materiałem budowlanym okolicznych obiektów sakralnych i militarnych. Jednak dopiero w XIX w., wraz z rozwojem transportu, w szczególności kolei, piaskowiec z Horzyc stał się popularnym materiałem budowlanym wykorzystywanym na terenie całego cesarstwa austro-węgierskiego. Wykonano z niego obiekty, które zna każdy turysta odwiedzający Pragę – Teatr Narodowy, Filharmonię – Rudolfinum, stojące u szczytu placu Wacława Muzeum Narodowe. W okresie największego rozwoju kamień ten wydobywany był w 80 kamieniołomach. Najsłynniejszy z nich, dziś już nie

NK 46 (3/2010)

czynny, poświęcony patronowi kamieniarzy św. Józefowi, powstał z połączenia kilku mniejszych kamieniołomów. Czuwa nad nim figura świętego (stąd nazwa – Kamieniołom u św. Józefa) wykuta w XVIII stuleciu w miejscowym piaskowcu. Powstała ona w pracowni miejscowego mistrza kamieniarskiego Brauna, który rozsławił miejscowy kamień jako materiał rzeźbiarski. Sama figura wykonana została przez jednego z jego uczniów. Dzieła rzeźbiarza i jego wychowanków zdobią wiele miejsc w okolicy. Okoliczna kamieniarska prosperity XIX wieku doprowadziła do powołania do życia szkoły kamieniarskiej. W 1884 roku, na prośbę rajców miejskich, cesarz Franciszek Józef I powołał do życia placówkę, która istnieje do dziś pod nazwą Średniej Szkoły Przemysłowej Kamieniarstwa i Rzeźbiarstwa w Horzycach. Od samego początku kształciła w dwóch kierunkach: kamieniarstwie przemysłowym i rzeźbiarstwie artystycznym. Jej nauczycielami byli tacy mistrzowie czeskiego rzeźbiarstwa, jak Kocian czy Vaclav Suchomel. Do jej najwybitniejszych absolwentów należą m.in. Bohumil Kafka, Otakar Kubin oraz Vlasta Prachaticka. Dzisiaj szkoła kierowana przez dyrektora inż. Josefa Moravca słynie nie tylko ze swoich uczniów, ale także z organizowanego tam od 1966 r. Horzyckiego Sympozjum Rzeźbiarskiego, odbywającego się corocznie na początku lipca. Sympozjum towarzyszy międzynarodowy konkurs rzeźbiarski odbywający się w kamieniołomie św. Józefa. Jego efekty można podziwiać w Parku Rzeźby u św.

www.RynekKamienia.pl

ZE ŚWIATA RYNEK

atuje się piaskowiec horzycki – relatywnie twardą skałę o wyraźnym ciosie, charakteryzującą się średnioziarnistą strukturą glaukonitową. Gruboziarnisty piaskowiec arkozowy z okresu kredy, o barwie od białej do szarej, wydobywa się w gminie Božanov. Głównym rejonem wydobycia granitu są okolice Jihlavy. W Mrakotinie, w kamieniołomie funkcjonującym już w XIX w., eksploatuje się drobno- i średnioziarnisty granit w kolorach od jasnoszarego do żółtego. W niedalekim Boršovie – drobnoziarnisty granit w kolorze od żółtoszarego do niebieskoszarego. W pobliżu polskiej granicy, w okolicach Żulowej, wydobywa się jasnoszary i szary drobnoziarnisty granit zwany śląskim. Jego podobieństwo do granitu strzelińskiego nie jest przypadkowe – w dawnej nomenklaturze geologicznej złoża te znajdowały się w masywie Strzelina-Żulowej. W powiecie Chrudim, na północ od Jihlavy, eksploatuje się zaś granodioryty – drobnoziarnisty w Prosetinie, a średnioziarnisty w Hlinsku. W Heřmanovie w powiecie Karlovarskim od XVII w. prowadzone jest Na własne potrzeby wydobycie trachitu – kwaśnej skały magmowej o barwie Czeski kamień to nie tylko Hořice. - W związku z wzrastaod jasnoszarej po rdzawą, strukturze jednolitej lub porfijącą liczbą inwestycji budowlanych w Czechach wzrasta rowej, drobnoziarnistej oraz z ziarnami biotytu wielkości 3-4 mm. poziom wydobycia kamienia – mówi „Nowemu KamieniaSzaroniebieskie, drobno- i średnioziarniste marmury wyrzowi” Kateřina Kovářová z Wydziału Budownictwa Czedobywane są w Dolnej Morawie w powiecie Ústí nad Orskiego Uniwersytetu Technicznego w Pradze. Złoża kalicí, zaledwie kilka kilometrów od Międzylesia oraz w okomienia położone są niemal na całej powierzchni Masywu licach Jesenika (niedaleko Sławniowic i Głuchołazów). Czeskiego na ziemiach historycznie zwanych Czechami Najbardziej znanym miejscem eksploatacji dekoracyjnych i zachodnich Morawach (Republika Czeska składa się wapieni są Slivence i Radotin w okolicach Pragi. Tamtejz trzech historycznych części: Czech, Moraw i Śląska). szy kamień ma barwę od różowej po czerwoną, brązową Wśród głównych terenów wydobycia Kateřina Kovářová i szarą. wymienia: obszar Czeskiego Średniogórza i Doupovskich W rejon Niskiego Deseniku, przynajmniej od XIII wieku, Gór (skały magmowe); obszar pomiędzy Rziczanami prowadzone jest także wydobycie łupków. Początkowo u Pragi, Taborem a Klatovem (głównie granodioryty); Wysoczyznę Czeskomorawską (granity), część Gór Želeprowadzono je metodą odkrywkową, jednak od 1832 roku zných i fragment masywu brneńskiego między Miroslavem w Velkiej Střelnie stosowano metodę głębinową, a materiał a Boskovicami (granodioryty, dioryty, granity, skały zasawydobywano z głębokości nawet 150 metrów. Obecnie dowe i ultrazasadowe oraz centrum wydobycia znajduje aplity). W rejonie Niskiego się w okolicy Novych TěchaCzeski kamień to nie tylko o Hořice. Hoři e. i Wysokiego Jeseniku oraz novic. Złoża lokują się tam Wyżyny Drahanskiej (na półw pięciu pasach, na których W związku z wzrastającą liczbą iczbą noc od Brna) wydobywa się powstały trzy kompleksy wyinwestycji budowlanych w Czechach zaś skały węglanowe – mardobywcze, największy z nich wzrasta poziom wydobycia kamienia mieści się we wsi Lotka, 25 mury, wapienie i dolomity. km na południowy zachód Na terenie Republiki Czeskiej od Opawy. Rozkwit wydobycia miał miejsce w okresie jest zewidencjonowanych 100 złóż kamienia budowlanemiędzywojennym i latach II wojny. Potem wydobycia zago, na których jest 51 stanowisk wydobywczych o całprzestano aż do połowy lat 50. W latach 70. utworzono kowitej powierzchni 26 km2. Według Kateřiny Kovářovej nowy kamieniołom zwany Nova Lhotka, z nowoczesnym jako kamień ozdobny na terenie Czech wydobywa się wyposażeniem, który funkcjonuje do dziś. Złoża aktualnie piaskowce, granity, granodioryty, trachity, wapienie, łupeksploatowane to materiał, który zaczął tworzyć się przed ki i marmury. Spis obszarów geologicznych z 2004 roku 300 milionami lat. Wydobywany z głębokości 40 metrów. wymienia 164 złoża takich skał, z czego 72 było eksploWarstwy złoża mają nachylenie 70-80 stopni, co ułatwia atowanych. pozyskiwanie materiału. Lhocki łupek ma twardość od 2,5 Największe kopalnie piaskowca znajdują się w okolicach Libni w powiecie Nachod i w Podhornim Újezdzie w podo 3,5 stopnia w skali Mohsa, jego barwa jest niebieska wiecie Jiczyn. To właśnie w Podhornim Újezdzie eksplolub ciemnoniebieska, powierzchnia zaś jest przeważnie Gotharda i nowo powstałym Parku Rzeźby II. Od 1996 roku program wydarzeń wzbogacił się o Międzynarodową Wystawę Kamienia, Wyrobów Kamieniarskich, Maszyn, Narzędzi i Technologii „Kámen Hořice”. Jej tegoroczna edycja odbędzie się w dniach 10-12 czerwca. Współorganizatorem wydarzeń jest Związek Kamieniarzy i Rzeźbiarzy Republiki Czeskiej mający siedzibę w Pradze. Horzycka szkoła współpracuje w kwestiach dydaktycznych i prowadzi wymianę uczniów z Zespołem Szkół Technicznych i Ogólnokształcących w Sandomierzu, gdzie w tym roku odtworzone zostanie technikum kształcące kamieniarzy. Wszystko dzięki osobistemu zaangażowaniu dyrektora Moravca, Szczepana Siudaka z sandomierskiej szkoły i Stanisława Sitarza, prezesa Związku Pracodawców Branży Kamieniarskiej, którzy współpracują ze sobą od lat. To wszystko powoduje, że Horzyce są historycznym centrum czeskiego kamieniarstwa i to właśnie jemu zawdzięczają swą sławę.

www.RynekKamienia.pl

NK 46 (3/2010)

ZE ŚWIATA RYNEK

FOT. ARCHIWUM STONE CONSULTING

Certyfikaty i tradycja Jedną z większych firm kamieniarskich w północnych Czechach jest spółka akcyjna Slezký Kámen. Jej początki sięgają aż 160 lat wstecz, w głąb historii. Wieloletnia tradycja odwołuje się do początków kamieniarstwa w Jeseniku (na południe od Nysy), gdzie mieści się główna siedziba firmy. Prowadzi ona eksploatację sześciu kamieniołomów granitu, marmuru i piaskowca, wszystkie znajdują się w pobliżu polskich granic. Trzy z nich to kamieniołomy granitu żulowskiego (w Żulowej, Czarnej Wodzie i Wapiennym), z dwóch następnych pozyskuje się ciemny marmur zwany lipowskim i jasny zwany supkowickim. Szósty kamieniołom, piaskowca cieszyńskiego, w odróżnieniu od pozostałych nie leży w rejonie Jesenika, ale w okolicach Trzyńca koło Cieszyna. Kamień ten przypomina materiały wydobywane w Brennej i Istebnej. Firma specjalizuje się w produkcji elementów drogowych, kamienia ogrodowego i murowego. Do tego celu wykorzystuje nie tylko wydobywany granit, ale także marmury lipowskie i supkowickie, które dzięki swej twardości doskonale spisują się m.in. jako kostka brukowa. Firma wy-

Horzyckie Sympozjum Rzeźbiarskie 2008

NK 46 (3/2010)

FOT. ARCHIWUM

gładka. Jakość materiału jest bardzo wysoka, o czym świadczy wykorzystanie go jako łupku dachowego. Wydobycie własne mogłoby w zupełności zaspokoić potrzeby naszych południowych sąsiadów. – Pozyskiwanie kamienia dla potrzeb budowlanych w złożach znajdujących się obecnie w eksploatacji będzie trwało przez 100 do 150 lat, natomiast kamienia ozdobnego wystarczy na 270 lat – mówi Kateřina Kovářová. – Część kamienia, w szczególności granity i piaskowce, jest eksportowana, głównie w postaci płyt i gotowych elementów drogowych. Importujemy przede wszystkim marmury, trawertyny i inne skały ozdobne niewystępujące na terytorium kraju. Większość z nich wykorzystywana jest w bardziej prestiżowych realizacjach – wyjaśnia Kovářová. Park rzeźby u św. Gotharda w Horzycach konuje w swoim kamieniu także elementy wystroju wnętrz czy fasady. Dużą uwagę przykłada do stałego polepszanie jakości wyrobów i usług oraz spełniania oczekiwań najbardziej wymagającego klienta. W tym celu wprowadziła

Pozyskiwanie kamienia dla potrzeb budowlanych w złożach znajdujących ajdujących się obecnie w eksploatacji będzi będzie trwało przez 100 do 150 lat,, natomiast kamienia ozdobnego wystarczy na 270 lat. normy zarządzania jakością ISO 9001, co pozwoliło jej na certyfikowanie swoich wyrobów znakiem QMS (Quality Management System). Slezký Kámen może też popisać się rzadkim w branży kamieniarskiej certyfikatem zgodności z normami zarządzania środowiskowego ISO 14001. Właścicielem kamieniołomu opisanego na wstępie piaskowca horzyckiego w Podhornim Ujezdzie jest spółka Kámen Ostroměř. Firma kierowana przez dr. inż. Pavla Bartaka specjalizuje się zarówno w wydobyciu, jak i obróbce tego materiału w swoim zakładzie w Ostroměřu, niecałe 4 km od kamieniołomu. Piaskowiec horzycki, dawniej używany przy budowie i renowacji takich historycznych obiektów, jak most Karola w Pradze czy kościół św. Barbary w Kutnej Horze jest znakomitym materiałem rzeźbiarskim. Kamen Ostroměř ma w swojej ofercie dużą liczbę gotowych elementów rzeźbionych wykonanych z tego materiału. Prace wykonywane są ręcznie lub przy użyciu centrów obróbczych sterowanych numerycznie. Można je nabyć m.in. za pośrednictwem sklepu internetowego na stronie internetowej firmy. Posiadając własny materiał i zakład w niewielkiej odległości od Hořic, firma zdecydowała się na bycie jednym ze sponsorów szkoły kamieniarskiej w tym mieście.

www.RynekKamienia.pl

ZE ŚWIATA RYNEK

NK 46 (3/2010)

FOT. K. KOVÁŘOVÁ

Przykład realizacji z marmurów lipowskiego i supkowickiego. Wykonanie: Slezký Kámen

Kamieniołom piaskowca horzyckiego w Podhornim Ujezdzie (Kámen Ostroměř)

FOT. ARCHIWUM

Nagrobki bez zmian Slezký Kámen, Kámen Ostroměř czy Kámen Engineering to jedne z nielicznych dużych czeskich zakładów kamieniarskich. W dziesięciomilionowej Republice Czeskiej istnieje niewiele ponad tysiąc firm działających w branży kamieniarskiej. Większość z nich to małe zakłady rzemieślnicze, zatrudniające dwie-trzy osoby i działające wyłącznie na lokalnym rynku. – W tym obszarze gospodarki Czechy są daleko za Polską. W tamtejszym nagrobkarstwie nic się nie dzieje. Od lat grobowce wykonuje się w ten sam sposób – mówi Stanisław Sitarz, prezes Związku Pracodawców Branży Kamieniarskiej, który od wielu lat współpracuje z firmami z Czech. Te słowa potwierdza Sławomir Witalis, który wraz z żoną Bogusławą prowadzi Zakład Kamieniarski Wrzos w Hażlachu koło Cieszyna. Firma od kilku lat z powodzeniem działa jednocześnie w Polsce, jak i za południową granicą. – Gdy rozpoczynaliśmy sprzedaż za Olzą, wszystko szło łatwo. Dziś już tak nie jest, czescy kamieniarze uczynili spory postęp. Mimo to wciąż jesteśmy liderem w rejonie Czeskiego Cieszyna – mówi Witalis. Polacy wygrywają nie tylko cenowo, ale przede wszystkim dużym wyborem materiałów i wzorów, szybkimi terminami realizacji i elastycznością wobec czeskiego klienta detalicznego. Według niego jego sukces pokazuje słabość branży nagrobkowej w Czechach: – Po polskiej stronie Olzy poważnych zakładów kamieniarskich jest sześć, po czeskiej tylko jeden. Pozostałe to naprawdę małe zakłady, które dla profesjonalnych polskich firm nie są konkurencją. Nie można jednakże zapominać o dużej mniejszości polskiej, która najliczniej zamieszkuje właśnie te tereny Republiki Czeskiej, czescy Polacy to jednak nie jedyni klienci polskich firm kamieniarskich. Przypadek firmy Wrzos działającej na Zaolziu pokazuje, jak interesującym kierunkiem inwestycyjnym jest rynek czeski. Zwłaszcza jeżeli trafimy w niszę na rynku kamieniarskim, o którą w Czechach nietrudno. Konkurencja samym Czechom też wyjdzie przecież na dobre, bo choć mają się czym pochwalić i do czego nawiązywać, to mogą się od nas wiele nauczyć. z Jan Gładysiak

FOT. ARCHIWUM SLEZKÝ KÁMEN

Kámen Egineering z Hradca Králové, w odróżnieniu od dwóch poprzednich firm, nie zajmuje się wydobyciem i obróbką kamienia, lecz kompletnymi pracami realizacyjnymi z kamienia naturalnego dla wielkich inwestycji budowlanych – banków, hoteli czy administracji publicznej. Założona w roku 1992 firma działa dzisiaj zarówno w kraju, jak i za granicą. W Hradcu Kralove wybudowała skład płyt i showroom z bogatą kolekcją płyt granitowych i marmurowych płyt grubości 2-3 cm i o różnej fakturze powierzchni. Wiele materiałów pochodzi z najlepszych włoskich składów kamienia. Firma importuje też materiały z Pakistanu, Iranu, Meksyku. W ofercie znajduje się także kamień krajowy.

Kościół św. Barbary w Kutnej Horze odnawiany z użyciem piaskowca horzyckiego

www.RynekKamienia.pl

ZE ŚWIATA RYNEK

Macael z bliska Wraz z przedstawicielami firm EGA i KrakStone pojechaliśmy przyjrzeć się z bliska części hiszpańskiego przemysłu kamieniarskiego.

w kolorach od śnieżnej bieli poprzez jasnoszary do jasnoróżowego i żółtego. Najwyższej klasy biały, nieprzeżylony marmur jest trudny do pozyskania, a przez to bardzo drogi. Ze względu na kolor i parametry techniczne konkuruje on głównie z innymi białymi marmurami basenu Morza Śródziemnego – włoskimi, greckimi czy bałkańskimi. Długoletnie doświadczenia hiszpańskie wskazują, że nadaje się on zarówno na okładziny ścienne, podłogowe, elementy wyposażenia wnętrz czy jako materiał rzeźbiarski. CTAP i Litica Miasteczko Macael jest siedzibą Andaluzyjskiego Centrum Technologii Kamienia (CTAP) – organizacji typu non profit założonej w 2002 roku z inicjatywy miejscowych firm kamieniarskich. Celem CTAP jest prowadzenie badań nad rozwojem technologii wydobycia i obróbki kamienia, a następnie transfer wyników badań bezpośrednio do firm z branży kamieniarskiej. Organizacja wspiera współpracę firm z regionu, prowadzi szkolenia z zakresu bezpieczeństwa, ochrony zdrowia, zasad zrównoważonego rozwoju, bada trendy na rynku i w przemyśle, a także współpracuje z administracją publiczną w celu określenia polityki gospodarczej. CTAP posiada własne laboratoria, gdzie prowadzone są badania parametrów fizyko-

FOT. D. MŁYNARCZYK

a początku roku Agencja Promocji Regionu Andaluzji Extenda zaprosiła redakcję „Nowego Kamieniarza” do uczestnictwa w misji handlowej, przeznaczonej dla firm z Polski, Czech i Holandii poszukujących nowych dostawców z sektora kamienia naturalnego, w hiszpańskiej Andaluzji. Andaluzja, nazywana pomostem między kontynentami, leży w południowej Hiszpanii, na wybrzeżach Oceanu Atlantyckiego i Morza Śródziemnego, przy granicy z Portugalią i Gibraltarem. Podobnie jak praktycznie cała Hiszpania Andaluzja jest krainą górzystą, około 15 proc. jej powierzchni leży na wysokości ponad 1000 m n.p.m. To tu wznosi się największy szczyt Hiszpanii – El Mulhacén (3478 m n.p.m.) w górach Sierra Nevada. Górzysty region wytwarza połowę wartości produkcji całego hiszpańskiego górnictwa. Kamieniarskim skarbem Andaluzji jest marmur Blanco Macael, wydobywany w okolicach miasta Macael położonego 80 km na północ od Almerii. Gwałtowny rozwój miasta w XVII i XVIII wieku możliwy był dzięki wydobyciu marmuru. Do dziś lokalna gospodarka opiera się przede wszystkim na kamieniarstwie. Teren eksploatacji ciągnie się przez blisko 8 km od granic miasta na południe w kierunku Almerii, w najszerszym miejscu osiągając ok. 3 km szerokości. Wydobywany jest na nim twardy i zwięzły jasny marmur

NK 46 (3/2010)

www.RynekKamienia.pl

ZE ŚWIATA

FOT. D. MŁYNARCZYK

RYNEK

FOT. D. MŁYNARCZYK

Siedziba Andaluzyjskiego Centrum Technologii Kamienia w Macael

Crumar. Projekt rzeźby, którą zrealizuje maszyna CNC

FOT. D. MŁYNARCZYK

Ruben Raya Cordoba z Extendy w showroomie firmy Cosentino

NK 46 (3/2010)

chemicznych kamienia i testy środowiskowe. Centrum prowadzi także badania nad wznowieniem wydobycia z historycznych złóż zlokalizowanych w okolicach Macael oraz, w Laboratorium Żywic i Polimerów na Uniwersytecie w Almerii, badania nad wykorzystaniem materiałów syntetycznych w kamieniarstwie. Interesującym projektem prowadzonym przez CTAP jest adresowana do architektów, architektów wnętrz i projektantów Litica. W drukowanym i internetowym magazynie prezentowane są informacje z dziedzin związanych pośrednio z kamieniarstwem – architektury i kultury, projektowania oraz technologii produkcji. Poprzez Liticę uzyskać można też bezpłatne próbki kamieni i dokładne informacje na temat ich producentów. Pracownicy związani z projektem deklarują, że próbki dotrą do zamawiającego w ciągu tygodnia. Na stronie internetowej www.litica.com można m.in. sprawdzić dostępność próbek. Strona prowadzona jest w języku hiszpańskim, ale trwają prace nad wersją angielską, niemiecką i rosyjską. Crumar Program misji obejmował wizyty w kopalniach i zakładach obróbczych. Najciekawsze z nich przybliżymy w kolejnych wydaniach „Nowego Kamieniarza”, jednak już teraz warto wspomnieć o co najmniej dwóch. Pierwsza z nich, Crumar SA, powstała w 1989 roku w miejscowości Fines koło Macael. Specjalizuje się w obróbce miększych skał, głównie marmurów, wapieni, trawertynów i piaskowców. Doskonale wyposażony park maszynowy pozwala na produkcję wszelkich elementów wystroju wnętrz, w których firma się specjalizuje. Działa na rynkach zachodnioeuropejskich i w Stanach Zjednoczonych, a obecnie przygotowuje się do wejścia na rynki Bliskiego Wschodu – uczestniczyła już dwukrotnie w największych targach budowlanych tamtego regionu The Big 5 w Dubaju. Crumar posiada przedstawicielstwo także w Polsce, we Wrocławiu, gdzie oferuje kamienne wyroby tym zakładom

www.RynekKamienia.pl

Wiosenna promocja nagrobków!!! Ceny od

950zł Vanga

Gnejs

1600zł

1540zł

Impala

Labrador Extra Blue

1690zł

2380zł

Strzegom

Baltic Green

950zł

1630zł

Szwed

Bohus

2100zł

1390zł

Orion

Olive Green

1630zł

1950zł Przykładowe ceny nagrobków o wym. 180x80 (przy zamówieniach hurtowych).

Nagrobki z profilowanymi tablicami. Nakrywy wykończone w ćwierćwałku. W ofercie ponad 100 innych kolorów! GLOBGRANIT II Marek Sadek

ul. Spacerowa 3; 58-241 Piława Dolna; tel. (74) 837 01 29; fax (74) 837 00 46; Płyty - tel. kom. 510 266 430; Pomniki - tel. kom. 510 266 431 e-mail: biuro@globgranit.pl

Dołącz do naszych partnerów handlowych.

www.globgranit.pl

ZE ŚWIATA

FOT. D. MŁYNARCZYK

RYNEK

kamieniarskim, które same nie są w stanie ich wytworzyć dla swoich klientów. Cosentino Firma znana na całym świecie dzięki swoim kompozytom kwarcowym i marce linii produktów Silestone. Co ciekawe, ta założona w 1979 r. rodzinna firma w całości znajduje się w rękach hiszpańskich. Jej działalność skupiona jest na projektowaniu, produkcji oraz dystrybucji rozwiązań architektonicznych i dekoracyjnych wykonanych z przetworzonego kamienia naturalnego. Firma nie prowadzi wyłącznie produkcji kompozytów, ale zajmuje się także wydobyciem, przerobem kamienia, a nawet jego montażem. Fabryka w mieście Cantoria zajmuje obszar 500 tys. mkw. W swojej ofercie posiada cztery linie produktów: Silestone, Scalea, Sensa i Eco. Najbardziej znaną marką firmy jest Silestone – kamienny (granitowy, marmurowy lub kwarcowy) konglomerat wprowadzony na rynek już w 1990 roku. Prace badawcze zaowocowały w 2005 roku wprowadzeniem nowej linii produktów Silestone – wyposażonych w powłokę antybakteryjną Microban, dostępnych w pełnej gamie kolorystycznej i dowolnych rozmiarach. Koszt inwestycji, w tym badań, atestów, uzyskania praw patentowych i certyfikatów, wyniósł ok. 70 mln euro. Oferowany produkt uznawany jest za trwały, bezpieczny i higieniczny – warstwa Microban zabezpiecza przez rozprzestrzenianiem się bakterii i grzybów. Był to jeden z powodów, dla których Silestone wykorzystano masowo przy urządzaniu wioski olimpijskiej w Vancouver. Od 2008 roku twarzą kampanii reklamowej Silestone jest były mistrz świata Formuły 1 Fernando Alonso. z Daniel Młynarczyk

NK 46 (3/2010)

Extenda Jest agencją utworzoną przez Rząd Autonomiczny Regionu Andaluzji w celu przybliżenia oferty miejscowych towarów i usług oraz ułatwiania kontaktów biznesowych z firmami z regionu. Do zadań agencji należą m.in. organizacja wizyt w Andaluzji umożliwiających osobiste zaznajomienie się z produkcją regionu oraz bazą, jaką dysponują andaluzyjskie przedsiębiorstwa, wspieranie kongresów i konferencji branżowych o znaczeniu międzynarodowym i przygotowanie informacji, dokumentacji i badań dotyczących oferty towarów i usług z Andaluzji.

FOT. D. MŁYNARCZYK

Uczestnicy misji w zakładzie firmy Mármoles Gutiérrez Mena SA

Hala magazynowa firmy Hermasa

www.RynekKamienia.pl

ZE ŚWIATA TARGI

FOT. K. LESIAK

Rekordowe Xiamen 1300 wystawców na 95 tysiącach metrów kwadratowych i ponad 100 tysięcy zwiedzających – targi Xiamen Stone Fair powoli przebijają weroński Marmomacc.

ajwiększa w Chinach impreza targowa branży kamienia naturalnego odbyła się w dniach 6 - 9 marca w Xiamen. X edycja Xiamen Stone Fair przyniosła biła kolejne rekordy popularności – liczba zwiedzających wyniosła ponad 100 tys. osób, z czego ponad 20 tys. to goście z zagranicy. W ubiegłym roku targi odwiedziło niecałe 90 tys. osób (14 tys. z zagranicy). Wzrosła również liczba wystawców (o ok. 100, do 1300) i powierzchnia wystawiennicza brutto (95 tys. mkw. w porównaniu z 90 tys. w 2009 r.). Jedyną imprezą, która pochwalić się może większą liczbą wystawców, są targi Marmomacc (1500 w 2009 r.). Targi w Xiamen przyciągają jednak blisko dwukrotnie większą liczbę gości. Ekspozycje targowe wielu chińskich firm imponowały rozmachem i były świadectwem tego, że to właśnie Chiny są obecnie jednym z najważniejszych graczy na światowym rynku kamienia naturalnego. Zdecydowaną większość powierzchni wystawienniczej zajmowały stoiska firm oferujących kamień – zarówno w formie slabów, jak i gotowych wyrobów. Zadziwiająco niewielka była natomiast reprezentacja producentów maszyn i narzędzi do obróbki kamienia, których ekspozycja zajmowała zaledwie około 10 proc. powierzchni wystawienniczej. Polacy stanowili jedną z liczniejszych grup gości z zagranicy. Praktycznie na każdym kroku można było spotkać znajome twarze i spokojnie można pokusić się o stwierdzenie, że targi w Xiamen są, po

NK 46 (3/2010)

Weronie i Norymberdze, najchętniej odwiedzaną przez rodaków zagraniczną imprezą targową. Olbrzymia odległość od Polski nie zraża kamieniarzy do targów, na których można obejrzeć oferty wszystkich znaczących chińskich producentów wyrobów z kamienia. Jeden z polskich kamieniarzy określił Xiamen mianem „źródełka”, więc trudno się dziwić, że jest ono tak chętnie odwiedzane. Także Chińczycy doskonale zdawali sobie sprawę, jak silna jest obecnie pozycja Polski jako rynku zbytu dla ich wyrobów. Informacja o Polsce jako jedynym kraju Unii Europejskiej, w którym zanotowano w 2009 r.

O nawiązaniu współpracy decydowały cydowały często subtelności. Takie jak choćby choćb obsługa klienta w języku polskim, skim, dzięki czemu niknęły wszelkie niedogodności wynikające z bariery językowej. wzrost gospodarczy dotarła także do Chin i była tematem wielu rozmów. Ci, którzy nieopatrznie przedstawili się jako Polacy, mogli liczyć na gwałtowny wzrost zainteresowania osób, które miały za zadanie zapraszać gości, często wręcz nachalnie, na stoiska poszczególnych chińskich firm. W warunkach olbrzymiej konkurencji o nawiązaniu współpracy decydowały często subtelno-

www.RynekKamienia.pl

w w w.marmur-plytki.pl

Sprawimy, że postawisz na swoim Kamień naturalny z Polski i z Chin

Podłęże 48, 28-400 Pińczów, tel./fax (041) 357 61 46, (041) 358 91 89, tel. kom. 0604 086 867, 0602 443 674

ZE ŚWIATA

FOT. K. LESIAK

TARGI

Oriental Basalt

POSIADAMY SZEROKI ASORTYMENT KAMIENIA marmury granity bazalty piaskowce łupki wapienie konglomeraty

PROPONUJEMY MATERIAŁ w płytach w płytkach

Ul. Jana Olbrachta 94 a, 01-102 Warszawa, Polska Tel. : 022-836 13 14 - Fax : 022-836 10 63 e-mail : info@beltrami.pl

FOT. K. LESIAK

IMPORTER I HURTOWNIA KAMIENIA NATURALNEGO

Pełen zakres produkcji chińskiego kamieniarstwa - od nagrobków po maszyny ści. Takie jak choćby obsługa klienta w języku polskim, dzięki czemu niknęły wszelkie niedogodności wynikające z bariery językowej. Chiny dysponują jak dotąd stosunkowo ograniczonym asortymentem rodzimego kamienia, w związku z czym są nie tylko eksporterem, ale należą do światowej czołówki importerów tego materiału. Olbrzymie możliwości produkcyjne i tania siła robocza sprawiają, że duże ilości bloków trafiających z całego świata do chińskich portów są następnie po obróbce wysyłane na cały świat w postaci slabów, płytek i innych elementów gotowych. W ten sposób trafiają także do Polski. To właśnie dla firm zajmujących się taką działal-

nością tradycyjnie obecni w Xiamen byli wystawcy z całego świata. W tym roku na potrzeby ekspozycji branżowych Iranu, Turcji, Włoch, Brazylii, Indii i Egiptu przeznaczono jeden z pawilonów centrum targowego. Jednocześnie z targami w halach Międzynarodowego Centrum Konferencyjno-Wystawienniczego w Xiamen odbywał się Światowy Kongres Kamieniarski, który ma się stać miejscem wymiany doświadczeń i nawiązywania kontaktów profesjonalistów z branży kamienia naturalnego z całego świata. Więcej na temat kongresu w podsumowaniu Petera Beckera na stronie 36. z Krzysztof Lesiak

www.beltrami.pl

NK 46 (3/2010)

www.RynekKamienia.pl

ZE ŚWIATA TARGI

Chińczycy biorą Turcję

FOT. D. MŁYNARCZYK

Rosnąca rola Chin w tureckim kamieniarstwie, zastopowana inwestycja w centrum targowe i bariery hamujące rozwój branży były głównymi tematami rozmów podczas targów Marble, które odbyły się po raz szesnasty w Izmirze w dniach 24-27 marca 2010 r.

ycie codzienne Turków opiera się na harmonii i wiesła wtedy o 13 proc. (+8,19 proc. w masie). W 2009 roku rze w państwo tureckie. Gdy na rozpoczęcie targów branża znalazła się w samym środku światowego kryzyMarble w Izmirze orkiestra dęta odegrała hymn su. Wielkość eksportu zmniejszyła się o 3,32 proc., a jego państwowy, wszyscy Turcy wymienili uprzejmości, przewartość – o 12,8 proc. W porównaniu z konkurentami te rwali rozmowy i odśpiewali „Marsz Niepodległości”. Gdy liczby to tylko potknięcie. Bliższe przyjrzenie się danym pokazuje jednak prawdziwy harmonii i wiary brakuje, zaczynają się problemy. problem: podczas kryzysu wzrosła wielkość i wartość eksTegoroczna impreza odbywała się niemalże w cieniu konfliktu organizatorów i wystawców z politykami. Od wielu lat portu surowych materiałów (odpowiednio o 4,1 i 3,6 proc. w przypadku bloków i 2 i 10,1 proc. w przypadku płyt), ale Izfas – organizator targów w Izmirze – stara się o budowę wartość eksportu wyrobów gotowych, napędzającego do nowego centrum targowego na terenach zlokalizowanych tej pory tureckie kamieniarstwo, spadła aż o 22 proc. (16,4 w pobliżu miejskiego lotniska. Nowe tereny pozwoliłyby na proc. w masie). Podobne dane napływają z innych krajów, niemal podwojenie powierzchni wystawienniczej – z poa nieobrobiony kamień sprzedawany jest głównie azjatycnad 40 do 80 tys. mkw. Inwestycja wydawała się bliska kim producentom wyrobów realizacji. Jednak w ostatnim z kamienia. czasie miejscowi politycy, Według Selahattina Onura turecka recka Ten trend widać też w tabepod pretekstem problemu branża walczy nie tylko z mniejszym iejszym lach tureckiego eksportu z własnością gruntów, zaczęli z podziałem na kraje doceblokować budowę. światowym popytem na kamień, ień, lowe. Wielkość eksportu do - Nawet jeśli wszystko będzie ale także z krajowym prawem Chin wzrosła o 30,5 proc. przebiegać według nowych uniemożliwiającym rozwój. (jego wartość wzrosła o 5,74 planów, centrum powstanie najwcześniej w 2012 roku – proc.), a dotychczasowy główny odbiorca kamienia z Turcji – Stany Zjednoczone mówi Selahattin Onur, przewodniczący krajowego związsprowadziły o 37,5 proc. mniej kamienia niż w rekordoku branży kamieniarskiej Tümmer. Oczywiście do tego czasu niewiele zmieni się na starych terenach wystawienwym 2008 r. Również wartość eksportu do USA spadła niczych, zbyt ciasnych dla targów Marble. znacząco – o 36,3 proc. Pierwsze szacunki z 2010 r. poFatalne dane eksportu kazują dalszy spadek eksportu. Jedynie firmy z krajów Lata 2007-2008 były złotym okresem tureckiej branży kamuzułmańskich: Libii, Iraku i Egiptu i kilku krajów byłego mieniarskiej. Wartość eksportu tureckiego kamienia wzroZwiązku Radzieckiego zamówiły w 2009 r. więcej tureckie-

NK 46 (3/2010)

www.RynekKamienia.pl

ZE ŚWIATA TARGI

go kamienia niż w 2008 r. Rosnąca rola producentów z Chin w tureckim kamieniarstwie jest widoczna także w statystykach tegorocznych targów. Organizator, Izfas, podkreśla w nich dużą liczbę gości z Chin i Indii. Wpłynęli oni zapewne na większą niż w ubiegłym roku liczbę zwiedzających.

FOT. D. MŁYNARCZYK

To nie koniec problemów Według Selahattina Onura turecka branża walczy nie tylko z mniejszym światowym popytem na kamień, ale także z krajowym prawem uniemożliwiającym rozwój: – Regulacje w zakresie ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju powinny być przede wszystkim zrozumiałe, a nie powinny tworzyć coraz większej i niepotrzebnej biurokracji. Branża walczy także o obniżenie składek społecznych odprowadzanych z pensji pracowników, a podnoszących koszty pracy. Jednak największym obciążeniem dla tureckiego kamieniarstwa są koszty energii elektrycznej, które według przewodniczącego związku, „są w Turcji wyższe niż w jakimkolwiek kraju na świecie”. Powodem jest podatek VAT, który m.in. na dobra luksusowe i energię elektryczną przed kilkoma laty czasowo podniesiono. Pomimo tego, że wpływy z podwyżki miały być przeznaczone na doraźną pomoc ofiarom trzęsień ziemi i odbudowę zniszczonych rejonów, po ich zakończeniu stawka VAT pozostała na podwyższonym poziomie. z Peter Becker

EMOCJE W

ERNST STRASSACKER GMBH & CO. KG ODLEWNIA ARTYSTYCZNA STAUFENECKER STR. 19 · 73079 SUESSEN FON 00 49 7162 /16-228 · FAX 00 49 7162/16-375 www.strassacker.de · mail@strassacker.de

NK 46 (3/2010)

www.RynekKamienia.pl

ZE ŚWIATA TARGI

Popyt na rzeźbę FOT. P. BECKER

Targi Stonetech w Szanghaju (6-9 kwietnia) pokazały, że niedawny boom budowlany otworzył nowy rynek dla kamienia naturalnego – rzeźbiarstwo.

targach kamieniarskich w Xiamen, na zmianę w Szanodczas targów w Szangaju trudno było nie zauwaghaju i Pekinie. W tym roku, po raz trzeci z rzędu, odbyły żyć wystawy hiszpańskiego rzeźbiarza Ramóna Aymericha. Jej celem było zwrócenie uwagi na się w nadmorskiej metropolii na południu Chin. Wszystrzeźbę jako potencjalny nowy rynek dla kamieniarstwa. ko z powodu Expo 2010, olbrzymiej wystawy światowej, I znowu wszystko dzięki budownictwu – kamień nie jest która rozpoczęła się w Szanghaju 1 maja br. – W przyszłym roku wracamy znowu do stolicy – mówi Bingzhe tylko materiałem budowlanym, ale także tworzywem Wang z biura organizatora targów. – Co będzie dalej, artystycznym. Chiński boom budowlany spowodował ogromny popyt także na dzieła sztuki. Wielu inwestopóźniej zobaczymy. Targi odbędą się 20-23 kwietnia 2011 r. w halach Chińskiego Międzynarodowego Cenrów chce udekorować swoje budynki, nowe kwartały zatrum Wystawienniczego. budowy, parki, a nawet po XVII edycja targów zajęła prostu skrzyżowania. – Ta XVII edycja targów zajęła cztery tery hale h e cztery hale wystawiennicze wystawa pokazuje możliwowystawiennicze nowoczesnego ego nowoczesnego kompleksu ści tego materiału, ale także kompleksu targowego w prestiżowej, stiżowej, targowego w prestiżowej, promuje kamień wśród szebiznesowej dzielnicy Pudong. g. biznesowej dzielnicy Purokiej publiczności – mówi dong. Powierzchnia co najjeden z organizatorów wymniej jednej z nich była zajmowana przez wystawców stawy Pedro Valcarel Reyes z firmy Ouhua Stone. Pramaszyn i narzędzi. To zaskakujące, jeśli weźmiemy pod ce Aymericha są obecnie częścią wystawy w pawilonie uwagę fakt, że przemysł kamieniarski w okolicach Szanhiszpańskim na Expo 2010. Dwie rzeźby zostały sprzedane jednemu z chińskich deweloperów. Jedna, około ghaju nie może się równać ze zgromadzonym w rejonie 4-5-metrowa, ma stanąć na dziedzińcu centrum handloXiamen. Można było oczekiwać, że targi odbywając się wego o powierzchni 100 tys. mkw., druga, dwumetrowa, w kilkunastomilionowej metropolii zdominowane będą ozdobi wejście do pięciogwiazdkowego hotelu. przez firmy oferujące kamień i wykonane z niego wyTargi Stonetech są sporo mniejsze i zazwyczaj odbywaroby gotowe, a technologia obróbki będzie tylko ich ją się około czterech tygodni po największych chińskich tłem. Mimo to wydaje się, że organizatorzy dążą do

NK 46 (3/2010)

www.RynekKamienia.pl

Producent i dystrybutor elementów kotwiących do mocowania płyt z kamienia naturalnego na elewacjach budynków. Wykonywanie projektów i dokumentacji budowlanych elewacji kamiennych. Pełna oferta na stronie: www.lauda.com.pl

Elementy kotwiące z aprobatą ITB

LAUDA METALPLAST J.Pijocha, W. Ptak Spółka Jawna Facimiech 178, 13, 32-051 Wielkie Drogi tel.(012) 2561120, 2561115, fax (012) 2561110 e-mail: elewacje@lauda.com.pl

www.RynekKamienia.pl

NK 46 (3/2010)

ZE ŚWIATA TARGI

sprofilowania targów pod kątem architektury i designu. Dwa z czterech dni targowych poświęcono na konferencję dotyczącą projektowania w kamieniu, odbywającą się w ramach Chińskiego Międzynarodowego Szczytu Kamieniarskiego. Wielu uczestników biorących udział w dyskusjach: „Jak promować wartość dodaną kamienia”, „Nie istnieje zły kamień, jest tylko złe wzornictwo”, „Kamień i kultura kamienia” wychodziło z nich z przekonaniem, że nigdy nie słyszeli bardziej praktycznych wystąpień. Zaskakująca dla Europejczyków była bardzo silna reprezentacja firm irańskich – 16 na 75 wystawców z całego świata (nie licząc prasy) i pawilon o powierzchni

Stonetech w liczbach

Bingzhe Wang z biura organizatora targów

2000 mkw. Do niespodzianek zaliczyć można także obecność reprezentantów tajwańskich branży kamieniarskiej z przedstawicielami tamtejszego związku na czele. Widać zbliżenie, jakie nastąpiło w ostatnim czasie pomiędzy dwoma chińskimi państwami. Coraz częściej mówi się nawet o umowie o wolnym handlu pomiędzy tymi przez długi czas zwaśnionymi krajami. Warto również wspomnieć o chińskich zwyczajach targowych. O godzinie 14 ostatniego dnia imprezy wiele firm zdążyło już rozłożyć swoje stoiska i spakować rzeczy. Z podobną sytuacją mieliśmy do czynienia także w Xiamen, tam organizatorzy musieli zakazać tego typu praktyk. To nie jedyna rzecz, jaka może zaskoczyć przybyszy z Zachodu w kraju rządzonym przez dyktaturę. z Peter Becker

NK 46 (3/2010)

FOT. P. BECKER (2)

700 wystawców 48 tys. mkw. powierzchni wystawienniczej Ponad 60 tys. zwiedzających.

www.RynekKamienia.pl

ZE ŚWIATA TARGI

Hiszpanie widzą światełko w tunelu

hociaż w imprezie wzięło udział zaledwie 191 wystawców z branży, Piedra 2010 pozwala sądzić, że najgorsze czasy dla hiszpańskiego kamieniarstwa już minęły. Poprzednie dwie edycje należały do europejskiej czołówki targów kamieniarskich. Przed czterema laty wzięło w nich udział prawie 550 wystawców, w roku 2008 (targi te odbywają się co dwa lata) – 420. Od tamtego czasu hiszpańscy producenci kamienia przeżyli potrójną traumę związaną z zastojem w hiszpańskim budownictwie, ogólnoświatowym kryzysem finansowym i sztywną polityką kredytową lokalnych banków, które w dużym stopniu finansowały inwestycje i produkcję w branży. Manuel Sanchez Perez, szef Hiszpańskiej Federacji Kamienia, w mowie wygłoszonej podczas uroczystego otwarcia Piedry powiedział: - Kryzys ekonomiczny, który dotknął Hiszpanię, powinien dać do myślenia rodzimym firmom kamieniarskim i zachęcić do wprowadzenia nowych strategii promocyjnych sektora gospodarki opartego na bogactwie geologicznych zasobów i wysokim poziomie wiedzy technicznej i zawodowej. Pozytywy W sytuacji, w której wszystkie firmy z branży, małe i duże, musiały z każdej strony oglądać każde euro z budżetu na promocję, nie dziwi fakt, że kilku spośród największych graczy w branży nie posiadało swojego stoiska na targach w Madrycie. Spośród hiszpańskich gigantów obecna na targach była Cosentino z syntetycznymi kwarcytami Silestone, zabrakło natomiast Levantiny i Ingmar Group. Także wiodące firmy produkujące narzędzia diamentowe do wydobycia i obróbki kamienia nie zdecydowały się na wystawienie tutaj, wybierając prawdopodobnie największe targi kamieniarskie – Marmomacc w Weronie i wystawę w chińskim Xiamen. Biorąc pod uwagę fakt, że światowy system finansowy wciąż daleki jest od stabilności, hiszpańska branża kamieniarska wciąż posiada kilka argumentów działających na jej korzyść. Przede wszystkim kilka materiałów jest powszechnie znanych na całym świecie, a klienci mogą liczyć na ich dostawy z pewnych źródeł. Wydobycia w ka-

NK 46 (3/2010)

FOT. IFEMA

Tegoroczne targi kamieniarskie Piedra w Madrycie, które odbyły się 5-8 maja, były znacznie mniejsze od poprzednich. Wciąż jednak dzieją się na nich rzeczy ważne dla branży na całym świecie. mieniołomach marmurów, wapieni, granitów, łupków i piaskowców nie zostało wstrzymane. Także firmy obróbcze nie muszą się obawiać braku zainteresowania ze strony potencjalnych dostawców, których mogłaby odstraszyć nie najlepsza kondycja hiszpańskiego rynku. Piedra, uważana dawniej za targi typowo regionalne, przyciągnęła w tym roku 80 firm spoza Hiszpanii, czyli 45 proc. wszystkich wystawców. Według największego hiszpańskiego magazynu branżowego „Litos” firmy kamieniarskie zaczynają z optymizmem patrzeć w przyszłość. Wszędzie na świecie rośnie popyt na kamień. Redakcja w komentarzu zauważa też jednak, że „branża budowlana jest wciąż praktycznie martwa, a wiele banków wciąż nie spełnia swoich podstawowych funkcji jako instytucji finansowania działalności”. Jeden z przedstawicieli hiszpańskiego producenta narzędzi diamentowych, firmy DiamStone, uważa, że miną jeszcze dwa lata, zanim nastąpi wyraźna zmiana nastrojów na rynku. Jednocześnie reprezentant firmy Dr. Fritsch, dostarczającej producentom narzędzi proszki metali, mówi o „rozsądnym poziomie sprzedaży w Hiszpanii i Portugalii” i liczy na ciągłą poprawę sytuacji na tych rynkach. Pomimo kryzysu hiszpańskie firmy nie przestały inwestować w park maszynowy. Specjalizująca się w posadzkarstwie firma Granilouro, na wyposażeniu której znajdowały się już wcześniej traki wielolinowe, zakupiła w ostatnich miesiącach nową, 80-linową maszynę tego typu firmy Barstanti. Tak jak podczas poprzednich edycji targom Piedra towarzyszyło wiele imprez pobocznych. Wśród nich warto wymienić galę nagród International Architectural Award, przyznawanych projektom budowlanym z kraju i ze świata, w których wykorzystano hiszpański kamień oraz forum architektoniczne Grand Projects 2010-2011. Targi były także miejscem wydarzeń ważnych dla branży na całym świecie. Po raz pierwszy poza terytorium Włoch odbyło się spotkanie Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego, który zatwierdził nowe standardy norm z zakresu kamienia naturalnego. z Paul Daniel

www.RynekKamienia.pl

OFERTA SPECJALNA Crema Julia (Mondariz)

2 cm - 143 zł 3 cm - 162 zł 5 cm - 218 zł

Karelia Red

2 cm - od 167 zł 3 cm - od 194 zł 5 cm - od 271 zł

Kuru Grey

2 cm - od 156 zł 3 cm - od 178 zł 5 cm - od 244 zł

Rosa Porrino

2 cm - 139 zł 3 cm - 156 zł 5 cm - 208 zł

Baltic Brown

2 cm - od 164 zł 3 cm - od 189 zł 5 cm - od 262 zł

New Balmoral

2 cm - od 193 zł 3 cm - od 229 zł 5 cm - od 327 zł

KAMIENIARSTWO PORADY

Kamień w ogrodzie Kamień będąc materiałem naturalnym, bezkonkurencyjnie nadaje się do budowy ogrodów. Poza walorami użytkowymi cechuje się również dekoracyjnością tak w formie nieobrobionej, jak i po obróbce kamieniarskiej.

odejmując pracę nad projektem i realizacją terenów zielonych, musimy zdawać sobie sprawę z faktu, że ingerujemy w zastane środowisko, a planowane zmiany mogą mieć skutki tak pozytywne, jak i negatywne. Dlatego sięgając po rodzimy materiał budowlany i dekoracyjny, zmniejszamy ryzyko uszczerbku w naturze. Na wstępie analizujemy ukształtowanie terenu i kierunki jego spadku, a co za tym idzie możliwość aktywności procesów erozyjnych. Wszystkie działania na tym terenie muszą odbywać się z uwzględnieniem odpowiedniego drenażu i spływu wód powierzchniowych. W kolejnym etapie zastanawiamy się, jaki materiał zastosujemy do budowy elementów konstrukcyjnych, a jaki na detale dekoracyjne. Tu pojawi się kwestia, jaki materiał zastosujemy do budowy dróg, parkingów i ścieżek, schodów, murków oporowych, ogrodzeń i tarasów. Czy na terenie ogrodu znajdą się kamienne obiekty wodne, takie jak fontanna, oczko wodne czy basen. Czy znajdzie też tu swoje miejsce ogród skalny. Materiały dobrane dla tych obiektów powinny być ze sobą skomponowane nie tylko kolorystycznie, ale i strukturalnie. Efekt wizualny nie jest jedynym skomplikowanym zagadnieniem do rozwiązania. Kolorystyka jest ważna nie tylko ze względów estetycznych, ale także temperatury, do

NK 46 (3/2010)

jakiej kamienie nagrzewają się w dni słoneczne. Czarne skały nagrzewają się mocniej niż białe, więc nieodpowiednio dobrane rośliny mogą nie przetrwać najcieplejszych letnich dni, jeśli jednak jakieś egzemplarze uchowają się, to i tak ich dobór nie jest zgodny z siedliskiem, w którym występują w naturze. Istotny problem doboru odpowiedniej skały do planowanych nasadzeń związany jest też z inną kwestią. Szata roślinna zależna jest od składu chemicznego podłoża. W warunkach naturalnych gleba ma taki odczyn jak skała rodzima, gdyż powstaje z jej zwietrzeliny. Dlatego sadząc rośliny kwasolubne na skałach wapiennych, możemy spodziewać się marnych efektów, nawet jeśli dobierzemy odpowiednie podłoże. Po niedługim czasie wapień może wpływać na odczyn gleby. Tempo powstawania zwietrzeliny zależne jest od kilku czynników. Jednym z nich jest klimat. Zdecydowanie szybciej pojawia się ona w strefach klimatu wilgotnego niż umiarkowanego i suchego. Nie bez znaczenia jest rodzaj skały macierzystej. Na twardych krystalicznych skałach powstaje niezwykle powoli, na osadowych i porowatych znacznie szybciej. Zasadnicze są również procesy erozyjne, mrozowe, wodne i wietrzne. Czas powstawania zwietrzeliny jest proporcjonalny do ich siły. Jeśli jednak priorytetem okaże się dobór określonego kamienia, a do-

Zachowanie zgodności z lokalnym materiałem kamiennym umożliwia stworzenia enklawy dla cennych rodzimych gatunków flory i fauny. Dlatego zamiast sprowadzać drogie kamienie z odległych miejsc, można pozyskać materiał z pobliskich kamieniołomów lub zebrać go z pól i lasów.

www.RynekKamienia.pl

KAMIENIARSTWO PORADY

piero potem roślinności, to trzeba zdawać sobie sprawę z faktu, że inne gatunki należy dobrać na granity, inne na skały wapienne. Tak samo na skały porowate i na skały krystaliczne. W większości przypadków na podłoże dla roślin w naszej strefie klimatycznej zaleca się kamienie łupane, a nawet porowate. Planując element kamienny, należy zastanowić się nad lokalnym materiałem – materiał odmienny od rodzimego i dobrane do niego gatunki mogą stanowić siedlisko obce. Istnieje ryzyko, że gatunki tam posadzone mogą przenikać na tereny naturalne – jeśli są ekspansywne, mogą wypierać te słabsze lub w najgorszym wypadku chronione. Mechanizm ten działać może również w drugą stronę. Dziko rosnące gatunki z terenów sąsiednich mogą wypierać rośliny zlokalizowane w naszym ogrodzie, które jako obce nie mają siły konkurować z lokalnymi. Zachowanie zgodności z lokalnym materiałem kamiennym umożliwia stworzenia enklawy dla cennych

www.RynekKamienia.pl

rodzimych gatunków flory i fauny. Dlatego zamiast sprowadzać drogie kamienie z odległych miejsc, można pozyskać materiał z pobliskich kamieniołomów lub zebrać go z pól i lasów. Kiedy jednak ogród jest stylizowany i wymaga zastosowania określonych skał, nie trzeba sprowadzać kamienia z naturalnego środowiska, gdyż oferta surowcowa jest szeroka i można dobrać skały odpowiednio skomponowane kolorystycznie i posiadające właściwy skład chemiczny. W kamieniołomach i hurtowniach dostępne są szeroko rozumiane granity. Terminem tym określane są skały twarde, odporne na działanie czynników zewnętrznych. Poza rzeczywistymi kwaśnymi granitami, znajdziemy tu również zasadowe gabro i z grupy skał metamorficznych kwaśne gnejsy. Wszystkie wyżej wymienione kamienie mogą być wykorzystywane do budowy elementów konstrukcyjnych i dekoracyjnych, takich jak nawierzchnie ścieżek i dróg z płyt, kostek i grysów. Nic nie stoi na przeszkodzie, by tworzyć z nich wszystkie elementy małej architektury, jak siedziska, rzeźby, obiekty wodne, mury oporowe, ogrodzenia i inne. Również bazalt jako bardzo atrakcyjna skała zasadowa może mieć szerokie zastosowanie w ogrodzie, o ile nie umieścimy go w pełnym słońcu. Wśród piaskowców o odczynie obojętnym – bardziej odpowiednim dla roślinności naszej strefy klimatycznej – znajdziemy mniej odporne skały osadowe. O ich właściwościach decyduje spoiwo, które scaliło skałę. W przeciwieństwie do granitów, piaskowce jako bardziej porowate z czasem tracą swój pierwotny wygląd. Dlatego jeśli chcemy mieć efekt jak najdłużej, to szukajmy piaskowca o najtwardszym spoiwie krzemionkowym. Ma on szerokie zastosowanie w ogrodach naturalistycznych i krajobrazowych, gdzie efekt patynowania jest wręcz pożądany. W innym wypadku elementy trzeba budować z uwzględnieniem możliwości piaskowania, czyli utraty części masy. Nawierzchnie z piaskowca mają rację bytu jedynie w ogrodach prywatnych, na ścieżkach pieszych i małych placykach, gdyż tam miękka skała nie jest tak narażona na niszczenie, jak w bardziej uczęszczanych miejscach publicznych. Pod potocznie stosowaną nazwą marmury prócz rzeczywistych skał metamorficznych o obojętnym odczynie – marmurów kryją się również zasadowe skały osadowe, takie jak wapienie, dolomity, trawertyny i niektóre zlepieńce. Wszystkie te skały są względnie odporne na działanie czynników zewnętrznych, mogą ulegać przebarwieniom i bywają miękkie. Wybór odpowiednich kamieni wymaga poszukiwań najbardziej odpowiednich naszym założeniom. Do założeń dekoracyjnych niewątpliwie udanym rozwiązaniem będzie zastosowanie łupków. Atrakcyjna struktura predestynuje je do wykorzystania na ozdobne mury, ogrodzenia i skalniaki. Łatwość obróbki pozwala na uzyskanie pożądanych form i kształtów na miejscu zakładania obiektu.

NK 46 (3/2010)

KAMIENIARSTWO PORADY

Fig. 1

Fig. 3

Fig. 4

Fig. 5

Fig. 6

NK 46 (3/2010)

Fig. 2

Kompozycja Wszystkie elementy w ogrodzie powinny być ze sobą skomponowane kolorystycznie i przestrzennie. Zastosowanie materiałów naturalnych nie uchroni nas przed popełnieniem błędów. Tutaj też obowiązuje zasada konsekwencji w stosowanej kolorystyce lub strukturze. Dotyczy to nie tylko łączenia kamieni ze sobą, ale i z innymi materiałami. Kamienie łączymy ze sobą tak, by barwy albo kontrastowały ze sobą, albo harmonizowały. Zastanawiamy się również nad pochodzeniem kamienia. Zastosowanie w jednym ogrodzie wielobarwnych otoczaków, białego grysu, nawierzchni z oflisów piaskowca i granitowych murków jest niewątpliwie ryzykowne. W takim przepychu barw i faktur niełatwo będzie dostrzec piękno poszczególnych detali. Szczególnie dekoracyjne elementy, takie jak kute przęsła ogrodzenia czy dekoracyjne altany powinny być sytuowane na monochromatycznym, a nawet gładkim tle. (Fig.1.) Schody zlokalizowane w ciągu pieszym powinny być wykonane z tej samej skały co ścieżka. Jeżeli z powodów technicznych jest to niemożliwe, można zastosować materiał tej samej barwy. (Fig.2.) Podobna zasada dotyczy murów oporowych i wszystkich detali w ogrodzie – jeśli nie jest to świadome działanie, nie łączymy zbyt wielu barw kamienia. Wyjątek stanowić może sytuacja, gdy stosujemy wielobarwny kamień rzeczny, wtedy możemy wykorzystywać takie odcienie, jakie pojawiają się na pojedynczych otoczakach, pamiętając już o zachowaniu jak najmniejszej palety faktur i metod obróbki. (Fig.3.) Ogród, w którym detale architektoniczne wykonane są jedynie z kamienia, może okazać się dość surowy i „zimny”. Możemy wybrnąć z tej sytuacji, dobierając do niego odpowiednie materiały, takie jak drewno czy metal. Tutaj też nie przestawajmy myśleć o doborze kolorystycznym. (Fig.4, 5, 6.) Coraz częściej w ogrodach pojawiają się metale poddawane nowoczesnym obróbkom pozwalającym na swobodne wykorzystanie ich na zewnątrz. Miedź, która z czasem podlega diametralnym zmianom, patynowana jest już na etapie produkcji, by elementy z niej tworzone dawały od początku oczekiwany efekt. Tak więc miedź, ale i stal, która często rdzewiała i poza zmianami w barwie traciła też swoje właściwości konstrukcyjne, są teraz zabezpieczane przed wpływami czynników atmosferycznych i przez długie lata nie ulegają zmianom. (Fig.7.) Kamień stanowi dobre tło dla roślin. W tym wypadku przypadkowy dobór również może skończyć się niepożądanym efektem. Tutaj powinien stanowić jednobarwne tło dla wyjątkowo ozdobnych okazów liści i kwiatów. Na różnorodność w barwach i fakturze kamienia można sobie pozwolić, gdy ulistnienie jest monochromatyczne i kwiaty dobrane są w jednej tonacji barwnej. (Fig.8,9.) Choć często zdarza się, że kamień stosowany jest w ogro-

www.RynekKamienia.pl

KAMIENIARSTWO PORADY

Fig. 7

Fig. 8

Fig. 9

dzie, by zmniejszyć ilość pracy, jaką trzeba poświęcić na pielęgnację, to musimy pamiętać, że on także wymaga odpowiedniego zabezpieczenia i sezonowych prac porządkowych. Szczególnie w miastach, gdzie pomimo mniejszej intensywności procesów wietrzenia i erozji kamienie ulegają niszczeniu chemicznemu, czyli deterioracji. Możemy temu zapobiec, impregnując szczególnie wartościowe detale ogrodu odpowiednim środkiem hydrofobizującym. Ograniczając dostęp wody do porów kamienia, ograniczymy możliwość wpływu kwaśnych deszczy i rozwoju mikroorganizmów. Podsumujmy. Pracę nad planowaniem ogrodu powinniśmy zacząć od analizy zastanego terenu i jego otoczenia, następnie założyć, w jakim stylu będzie ogród i jaka roślinność się w nim znajdzie, kolejnym etapem jest dobór kamienia pod kątem właściwości fizykochemicznych. Po podjęciu tych decyzji zastanawiamy się nad kompozycją przestrzenną i barwną ogrodu. Te wstępne prace pozwolą nam spełnić wszystkie założenia, ale by utrzymać pierwotny wygląd, poszczególne detale należy zabezpieczyć i odpowiednio pielęgnować. z tekst i zdjęcia: Marek W. Lorenc, Monika Pec-Święcicka Instytut Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, pl. Grunwaldzki 24a, 50-363 Wrocław Źródła: Lorenc M.W., Janusz M., 2009: Kamień w ogrodzie i alpinarium, Architektura Krajobrazu, 2 (23) Friedrich V., 2009: Kamienie w ogrodzie, Świat Książki, Warszawa. www.alpines.home.pl/pub/art_ skalniak_ht.htm

NK 46 (3/2010)

www.RynekKamienia.pl

breton z maszynami breton zawsze krok przed konkurencją

Nowa kompaktowa maszyna CNC

Coutourbreton 600 o skoku w osi Z - 600 mm

Contourbreton DUAL

Levibreton ONE

Mała Polernia

Średnia Polernia

KLG02TF

1400/2T

KG3000 ULTRIX

Duża Polernia

Duży Robot

Rodzina

10 produktów Platinium EDGE CTB

breton

Innowacyjne maszyny o najwyższej jakości wykonania w przystępnej cenie dla polskiego rynku. Smart-Cut S/NC 600 do 800

Combicut DJ/NC

Najbardziej innowacyjna maszyna na światowym rynku obróbki kamienia

ContourFive NC 700

Odział Techniczno-Handlow y ul. Dworska 5, 11-500 Giżycko tel.: +48 87 428 57 01 fax: +48 87 428 52 28 e-mail: henr yk@breton.pl

breton POLSKA www.breton.pl

Biuro Główne ul. Kotlarska 35 50-120 Wrocław e-mail: biuro@breton.pl

KAMIENIARSTWO PORADY

Współpraca ze zdunem O ciemnych stronach kooperacji kamieniarzy z kominkarzami pisze Piotr Batura*

NK 46 (3/2010)

pić kamieniem, jest duża i niepozbawiona racjonalności. Odrobina kamienia może przyozdobić kominek, a poznawszy właściwości różnych skał, nie trzeba obawiać się wysokich temperatur. Zresztą większość kominków to proste konstrukcje, w których zamiast cegieł używa się materiałów izolacyjnych.

Kamienne premiery od zdunów

FOT. S. PAŹ

oproszono mnie niedawno o pomoc w rozwiązaniu nabrzmiałego problemu. Klient zlecił kamieniarzowi wykonanie pięknej obudowy z marmuru. Ten wywiązał się z zadania doskonale, montując poprawnie elementy w wyznaczonym miejscu. Wtedy poproszono firmę kominkową, by zamontowała wkład kominkowy i wykonała niezbędne czynności w celu jego odpalenia. Pracownicy tejże firmy dziarsko przystąpili do dzieła. W chwili, gdy wkład utknął im pomiędzy marmurowymi elementami (znacznie je przerysowując), postanowili obudowę marmurową częściowo zdemontować. Ponieważ robili to po raz pierwszy w życiu, efekty ich poczynań dość żałośnie prezentowały się na podłodze. Zawezwani szefowie obu firm nieszczególnie mieli ochotę wziąć na siebie odpowiedzialność za powstałą sytuację, więc kiedy poziom decybeli na budowie przekroczył niebezpieczny próg, poproszono panów, by skierowali się do wyjścia. Jak wygląda lub jak powinna wyglądać współpraca kominkarza z kamieniarzem, czy też zduna z kamieniarzem? Trudno było mi zabrać się do napisania tego tekstu, ponieważ jako przedstawiciel tych pierwszych, dawno temu prawie całkowicie zrezygnowałem ze współpracy z „obcymi” kamieniarzami. Uruchamiając mały warsztat kamieniarski, uniezależniłem się i mam teraz spory komfort w obróbce kamienia na potrzeby realizacji budowanych przez nas kominków. Skończyły się wymówki związane z terminami lub jakością z winy osób trzecich. Podobnie zaczynają postępować kamieniarze, ucząc się montowania kominków, unikają wówczas problemów poruszonych na wstępie. Opiszę więc swoje doświadczenia sprzed kilku lat, kiedy to tak dobrze nie miałem (warsztat kamieniarski w firmie kominkowej wymaga miejsca i kapitału na jego wyposażenie). Doświadczenia te na pewno nie zobrazują całości problemu, gdyż kamień na kominek przykleja się na tyle sposobów, ilu wykonawców jest uwikłanych w kominek. Prawdziwy tradycyjny zdun na kamień raczej nie spojrzy. Wiara w kafle i cegłę szamotową opiera się pokusie eksperymentów kamieniarskich. No i bardzo dobrze! Inaczej ma się rzecz ze zduństwem nowoczesnym czy kominkami o prostej budowie. Brak podstawowej, tradycyjnej wiedzy o budowie pieca nie przeszkadza w poznaniu tajników montażu nowoczesnych materiałów do budowy kominka lub pieco-kominka. Pokusa, by kafle zastą-

W halach Międzynarodowych Targów Poznańskich w dniach 26 – 29 kwietnia odbyły się targi Kominki. Na pierwszych w Polsce targach branży zduńskiej zaprezentowało się blisko 50 firm. Ważną część prezentowanej oferty stanowią kominki wykonane w kamieniu. Wystawcy na swoich stoiskach najchętniej chwalili się kominkami wykonanymi w luksusowych alabastrach i onyksach. Obecne były też obudowy wykonane w tradycyjnych granitach, marmurach, trawertynach, piaskowcach oraz rzadziej stosowanych w kamieniarstwie, a doskonale gromadzących ciepło, fińskich steatytach. Większość stanowiły proste, wręcz minimalistyczne projekty niewymagające skomplikowanej obróbki kamieniarskiej, ale prezentowane były też tradycyjne kominki rzeźbione. Targom towarzyszył konkurs premier targowych, konkurs plastyczny dla najmłodszych „Kominek sercem domu” i konferencja „Bezpieczny kominek”. Jednocześnie w halach MTP odbywały się targi Wodociągi, Instalacje, Securex i targi branży BHP – Sawo. (ZAP) z

www.RynekKamienia.pl

COMANDULLI

W 2010 JakoÊç & Technologia. Zwyci´ska kombinacja Comandulli w 2010.

WY¸ÑCZNY PRZEDSTAWICIEL W POLSCE:

MACH PLUS Robert Walczak COMANDULLI COSTRUZIONI MECCANICHE s.r.l. Via Medaglie d’Argento, 20 Z.I. - 26012 CASTELLEONE (CR) Italy Tel. 0374.56161 r.a. - 0374.35721 - Fax 0374.57888 www.comandulli.it - info@comandulli.it

Ul. Zwoleƒska 115, 04-761 Warszawa tel. +48 22 6133911, fax +48 22 6152439 www.machplus.pl

KAMIENIARSTWO PORADY

Pamiętam, jak pierwszą półeczkę z kamienia o wdzięcznej nazwie „daino reale” („breccia sarda”) wiozłem niczym relikwię, gdyż uszkodzenie jej wiązało się z 60-kilometrową wycieczką do zakładu, z którego pochodziła. Później zacząłem poczynać sobie coraz śmielej zarówno z projektami, jak i ilością kamienia użytego na jeden kominek. Niestety, co trzeci wymagał poprawek z powodu niewłaściwie spasowanego obrobionego już kamienia, a wycieczki wiodące w to samo miejsce z biegiem czasu się nudzą. Podam również inny przykład: przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją pięknych toczonych wazonów z granitu, przy okazji wykonując i montując nagrobki, niekoniecznie musi mieć pracownika, który potrafi precyzyjnie spasować elementy portalu kominkowego. Właściciel takiej firmy po 1 listopada (Wszystkich Świętych) zaczyna rozglądać się, czym by tu zająć robotników, którzy właśnie zamontowali ostatni nagrobek, a przy okazji sprzedaż wazoników drastycznie spadła. Zjawisko to nasila z pewnością chińska konkurencja. W tym momencie pojawia się mało doświadczony kominkarz, w ręku trzymając szablony fantazyjnie wycięte z tektury, z prośbą „a tu jesz-

Piotr Batura Założyciel i właściciel firmy Kominki Batura w Łaziskach koło Wągrowca w Wielkopolsce. Posiada niewielki zakład kamieniarski, w którym obrabia kamień na potrzeby podstawowej działalności firmy produkcji i montażu kominków. Organizator Szkoły Dobrego Kominkarstwa - cyklu imprez szkoleniowych dla zdunów i ich współpracowników, także kamieniarzy. cze te dwa kawałeczki to proszę spasować pod kątem 45 stopni” (lub jak kto woli 135 stopni). Kamieniarz wie, że jeszcze tego nie ćwiczył, ale kiedyś, do diaska, trzeba zacząć! Opisywanie, jak ta historia się kończy, to materiał na oddzielne opowiadanie, choć bywa i tak, że jest to początek fajnej komitywy na długie lata. Aby był pożytek z tej mojej pisaniny, spróbuję coś doradzić jednym i drugim. Wróćmy więc do przykładu opisanego na początku. Mam nadzieję, że zarówno kamieniarz, jak i kominkarz zapamiętali do końca życia, że powinni się spotkać przed przystąpieniem do realizacji. Ustalając wcześniej kolejność prac, być może uniknęliby problemów. Zazwyczaj lepiej najpierw wykuć dziurę do komina, podłączyć wkład, wykonać wstępną izolację ścian, a dopiero wówczas zamontować kamień. Uszkodzenia wkładu kominkowego, jeśli już do nich przez niedołężną pracę kamieniarza dojdzie, są po prostu łatwiejsze do naprawy. Z punktu widzenia klienta byłoby dobrze, by silniejsza firma wzięła odpowiedzialność za całość realiza-

NK 46 (3/2010)

cji, traktując drugą jako podwykonawcę. Ostatecznie dla wykonawców jest to też korzystne, pod warunkiem, że się dogadają. Innym często popełnianym błędem jest używanie kamienia zmodyfikowanego chemicznie w miejscach, które silnie się nagrzewają (nawet do 200 - 300o C), czyli wszelkich konglomeratów, slabów żywicowanych itp. Czasami błędy we współpracy przedstawicieli obu zawodów wychodzą dopiero po latach, np. w chwili niezbyt szczęśliwej dla klienta, który zbił szybę. Może się okazać, że wymiana jej będzie znacznie utrudniona z powodu zbyt ciasnej ramy z kamienia. Drzwi otwierały się bez problemu, lecz wyjęcie ich jest niemożliwe. Sytuacja ta może być powodem nieuznania gwarancji, skoro producent wkładu ma utrudniony dostęp do elementów wkładu kominkowego. Jest to szczególnie istotne w przypadku wkładów z szybą unoszoną - tzw. gilotyną. Przyczyną poważnych kłopotów może być czynność sklejania elementów na budowie, gdyż niektóre kamienie nie lubią cementu, inne wody, a jeszcze inne to w ogóle nas nie lubią... No, raczej to my ich nie lubimy, bo są kłopotliwe w obróbce (trawertyny, wapienie, czasami onyksy).

Zazwyczaj lepiej najpierw wykuć dziurę do komina, podłączyć wkład, wykonać wstępną izolację ścian, a dopiero wówczas zamontować kamień. Uszkodzenia wkładu kominkowego, jeśli już do nich przez niedołężną pracę kamieniarza dojdzie, są po prostu łatwiejsze do naprawy. Bywa, że iskrzy na linii kominkarz – kamieniarz z powodu zbyt wybujałej fantazji klienta lub projektanta kominka. Pewnych rzeczy po prostu nie da się zrobić lub nie powinno. Wiele zależy oczywiście od talentu wykonawców, ale ten powinien być poparty doświadczeniem. Brak talentu u płytkarza czy stolarza spowoduje co najwyżej odpadnięcie płytki lub zaowocuje krzywo osadzonymi drzwiami. Zawód kominkarza przy jednej realizacji wymaga często wiedzy wielu fachowców. Błędy w realizacji projektu poskutkować mogą nie tylko zachwianą estetyką, lecz konsekwencjami, które trzeba rozwiązywać, dzwoniąc pod nr tel. 112. Porady te można by oczywiście ciągnąć dalej, ale nie myślcie sobie, że wyklepię wszystko, co wiem. Przypuszczam, że to, co zdradziłem, pomoże nawet doświadczonemu kominkarzowi wkroczyć na trudny grunt prac kamieniarskich. Mam nadzieję, że kamieniarze też nie tracili czasu daremnie, czytając, jak się wymądrzam. z Piotr Batura

www.RynekKamienia.pl

SCANDINVENT - ŚWIATOWY LIDER W PRODUKCJI KOMPAKTOWYCH MASZYN CNC DO OBRÓBKI KAMIENIA już od

40 700 € już od

43 700 €

już od

61 800 €

think smart. think compact.

Suwik - Diamant AS 60-289 Poznań, ul. Promienista 48A Tel. Biuro 061 868 33 95, Tel. Kom. 0602 767 993 a.suwik@diamantas.pl

6; ."%& */ 48&%&/

Scandinvent AB Ödhumlagatan 10 SE-723 55 Västerås SWEDEN, Tel: +46 (0) 21 14 90 00, Fax: +46 (0) 21 12 48 88 www.scandinvent.com, poland@scandinvent.com

KAMIENIARSTWO PORADY

Płaczka Motywy rzeźbiarskie część III

FOT. D. PUCIŁOWSKA/ MTP

ostać płaczki to jeden z często występujących motywów nagrobnych. Doskonale nadaje się do większych realizacji, podkreśla i wyróżnia formę grobowca. To jeden z ulubionych przez artystów tematów, pozwala wydobyć głębię psychologiczną i jest interesujący wizualnie – przedstawia smutek i ból, przy jednoczesnym ukazaniu wizerunku pięknej kobiety. Jest to także przykład przenikania kultur, ich ciągłości, gdzie przeplatają się adaptowane przez chrześcijaństwo motywy pogańskie i antycznye. Płaczka mająca udział w rytuałach pogrzebowych znana jest od starożytności. Od samego początku zrytualizowania obrzędów pośmiertnych funkcję tę pełniły zazwyczaj kobiety. Wyróżniano wśród nich zawodowe płaczki, opłacane pieniędzmi lub podarkami w postaci np. jedzenia, jak i płaczki, które opłakiwały zmarłych za darmo, częstokroć czerpiąc z przeżytego niegdyś bólu. Tradycja ta pochodząca już od starożytnych form klasycznych, poprzez chrześcijańskie formy np. średniowiecznych lamentów lub płaczącej Matki Boskiej, przetrwała do czasów współczesnych. Jeszcze w połowie XX wieku, na terenie chociażby Włoch, spotykano kobiety pełniące tę funkcję. Także dziś pełnią tę rolę starsze, pobożne kobiety; głównie na wsiach, w miasteczkach i regionach, w których kultywowane są ludowe zwyczaje. W świecie chrześcijańskim tradycyjne formy sprzed tysięcy lat przeobraziły się. Kobiety zbierają się wspólnie, by czuwać nad zmarłym, modląc się, odmawiając różaniec, śpiewając pieśni i wspominając nieboszczyka. Osoba płaczki lamentującej nad utratą członka wspólnoty wyraźnie obecna jest także w świecie islamu. Lament, we wszelkich swoich przejawach, jest uniwersalną ludzką reakcją na stratę. Niejednokrotnie przejawia się naprzemiennym popadaniem w swego rodzaju katatonię, jak i wzmożoną aktywnością psychoruchową, objawiającą się głośnym płaczem, zawodzeniem, darciem szat, rwaniem włosów, posypywaniem głowy popiołem, biciem się w piersi. Ma na celu oswojenie traumatycznej sytuacji, jaką jest utrata bliskiej osoby. Poza osobistym bólem, przeżywanym indywidualnie, przybiera formy zrytualizowane, zwyczajowe, często charakterystyczne dla jakiegoś obszaru, na którym występuje. Tradycyjnie płaczki, wynajmowane przez rodzinę zmarłego, opłakiwały go głośno, często teatralnie zawodząc. Rwały włosy z głowy bądź nawet je ścinały, obsypując nimi zwłoki. Wspominały jednocześnie przymioty nieżyjącego, porównując jego stratę do utraty podpory domu, jeśli zmarł mężczyzna. W przypadku śmierci młodej dziewczyny pieśni płaczek często porównywały ją do przedwcześnie uwiędłego bądź ścię-

NK 46 (3/2010)

Płaczka – ból i zaduma. tego kwiatu. Porównania te miały odniesienie często do świata przyrody, jednocześnie kobiety te wzywały symbolicznie elementy świata natury do opłakiwania zmarłego. Wszystkie obrzędy, mocno zrytualizowane i powtarzalne, miały na celu oswojenie wspólnoty i przede wszystkim rodziny ze stratą, a jednocześnie miały pomóc samemu nieboszczykowi „przejść” w inną rzeczywistość pośmiertną. Powtarzalność gestów, tradycja, rytuał i szablonowe zachowania wprowadzały ład w chaos powstały na skutek śmierci. Nieodwracalność tejże, jej nagłe i zawsze zaskakujące pojawienie się, wymagały wprowadzenia na nowo porządku złamanego tym wydarzeniem. Rolą płaczek było właśnie dokonanie tego symbolicznego uporządkowania rzeczywistości. Współcześnie podobną funkcję pełni rzeźba wkomponowana w nagrobek. To symboliczne nawiązanie do rzeczywistych płaczek, których działania miały zarówno godnie pożegnać zmarłego, jak i zapewnić spokój jego opuszczonej rodzinie. Jest kilka wspólnych elementów łączących motyw płaczki w rzeźbie. Niemal zawsze to młoda kobieta, często z przysłoniętą twarzą, draperie sukni podkreślają jej sylwetkę. Rzeźba często bywa elementem większej całości, np. dużego grobowca, może też występować samodzielnie. Pod względem technicznym warto zwrócić uwagę na układ postaci, sposób pokazania w kamieniu udrapowanej materii, wydobycie detalu i psychologiczne studium portretowe. Na koniec chciałbym zaprezentować konkretne realizacje rzeźbiarskie pochodzące z różnych cmentarzy, a będące, moim zdaniem, dobrym przykładem na pokazanie motywu płaczki, który dziś starałem się państwu przybliżyć. Na szczególną uwagę zasługuje otoczona zielenią rzeźba (fot. 4), która sama tworzy nagrobek. Widzimy tu koncepcję nekropolii jako ogrodu z rzeźbami, będącego miejscem, które głównie tworzone jest przez sztukę i przyrodę, przeznaczonym na zadumę i medytację nad ulotnością i kruchością ludzkiego życia. z tekst i zdjęcia: Wit Pichurski

www.RynekKamienia.pl

KAMIENIARSTWO PORADY

Oparta kobieta, naturalny układ postaci, podkreślony draperią sukni.

Twarz pełna zadumy, w ręku symboliczny wieniec z kwiatów.

Przykład, jak rzeźba – niewielka płyta liternicza i zieleń mogą tworzyć nagrobek.

Postać podtrzymująca krzyż. Na uwagę zasługuje doskonale rzeźbiona szata przedstawiona w naturalistyczny sposób.

www.RynekKamienia.pl

NK 46 (3/2010)

KAMIENIARSTWO PORADY

NK 46 (3/2010)

Duży rodzinny grobowiec. Centralnym punktem kompozycji jest postać z brązu.

Nietypowe przedstawienie: dodatkowymi elementami są tu księga i pisana sentencja.

Zmysłowa postać kobiety, zaskakujący wizerunek, bardziej alegoria życia niż przemijania. Doskonale ukazany detal szat, podkreślający naturalność postaci.

Inspiracja sztuką antyczną, rzeźba wykonana w stylu secesyjnym.

www.RynekKamienia.pl

3500 przecinarek na świecie sprawdzona jakość

no w oś

Rozwój pił mostowych

Automatyczna frezarka kształtowa Konstrukcja zwarta Obrotowa głowica (3700) Tarcza wychylna o 900 Średnica piły do 625 mm oś przesuwna

Cięcie automatyczne Konstrukcja zwarta Obrotowa głowica (3600) Tarcza wychylna o 900 Średnica piły 825 mm oś przesuwna

Automatyczna polerka mostowa do granitowych i marmurowych slabów do szerokości 2100 mm

Gravellona Macchine Marmo S.p.A. Via Nuova, 155 28883 Gravellona Toce (VB) Italy e-mail: gmm@gmm.it, www.gmm.it

58-150 Strzegom, ul. Koszarowa 7, tel. 0603 891 257, 0604 07 87 31, tel./fax: 074 855 03 93, e-mail: biuro@euroarss.pl, www.euroarss.pl

MC DIAM to wyspecjalizowana firma zajmująca się dostawami maszyn, urządzeń technologicznych, narzędzi i innych środków produkcji. Firma reprezentuje na polskim rynku ponad dwudziestu producentów z różnych krajów, oferując produkty wysokiej, sprawdzonej jakości, najnowocześniejsze rozwiązania, wiedzę i doświadczenie…

Maszyny do obróbki kamienia naturalnego www.thibaut.fr

Kompletne linie produkcyjne do obróbki kamienia www.simec.it

Boczkarki www.cmgsrl.it

Maszyny do wydobycia i obróbki kamienia www.pellegrini.net

Łupiarki www.steinex.com

Kabiny odpylające, kruszarki www.italmecc.com

Narzędzia diamentowe www.diamant-boart.com Elastyczne narzędzia diamentowe www.kgsdiamond.com Śrut staliwny www.kovobrasiv.cz

Piły trakowe do granitu www.marmilame.com Maszyny i narzędzia do obróbki profilowej www.marmoelettro.it

Śrut staliwny www.wabrasives.com

Systemy oczyszczania wody www.winkfilt.it

Nowoczesny Zakład Produkcji Narzędzi Diamentowych w Sandomierzu

KAMIENIARSTWO STEGOS - SŁOWNIK TERMINÓW GEOLOGICZNYCH DLA SKALNIKÓW CZĘŚĆ 18.

Czoło - Darniowe rudy żelaza Czoło – przednia, frontowa część różnego rodzaju struktur geologicznych i geomorfologicznych; c. fałdu – antyklinalna część ( ) fałdu leżącego, c. lodowca lub lądolodu – zewnętrzna lub najniższa część (skraj) dowolnego ( ) lodowca, c. nasunięcia ( ) płaszczowiny – frontowa część jednostki geologicznej o charakterze nasuwczym, c. ( ) osuwiska – najdalej wysunięty skraj jęzora osuwiskowego.

ustąpieniu ostatniego zlodowacenia, zaledwie ok. 10 tys. lat temu); z c. można łączyć takie zdarzenia, jak zlodowacenie skandynawskie, powstanie Bałtyku oraz współczesnej rzeźby i sieci rzecznej większości obszaru Polski czy ewolucja gatunku Homo sapiens; na terenie Polski utwory c. to przede wszystkim różnorodne gliny polodowcowe i wietrzeniowe, osady rzeczne, ale też wydmy czy torfy, tworzące różnej miąższości pokrywę na skałach starszych, „maskującą” wgłębną budowę Czwartorzęd – najmłodszy okres dziejów Zie- geologiczną; w zakładach wydobycia kamiemi, nazwa wprowadzona jeszcze w począt- nia utwory c. stanowią zazwyczaj tzw. nadkład kach XIX w. (J. Desnoyers, 1829), na określe- – pokrywę piaszczystą, gliniastą itp. nie najmłodszych skał, zalegających tuż przy powierzchni ziemi; ostatnie z tradycyjnych Dacyt - skała wulkaniczna lub ( ) subwulwydzieleń w ( ) stratygrafii (od dawna nie kaniczna, odpowiednik ( ) plutonicznego funkcjonują już terminy pierwszo- i drugorzęd, granodiorytu (a więc skały np. takiej jak tzw. w ostatnich latach z zalecanych tabel straty- sjenit kośmiński); ( ) struktura głównie porgraficznych zniknął też trzeciorzęd); c. wyróż- firowa – w drobnym tle (w którym oprócz niono ze względu na wyraźną zmianę klimatu (ochłodzenie) i związaną z tym zmianę charakteru osadów i zespołów ( ) skamieniałości; trwa od ok. 1,8 mln lat do dziś, dzielony jest na plejstocen (potocznie zwany epoką lodowcową) i holocen (który rozpoczął się po

składników krystalicznych pojawia się czasami szkliwo) rozmieszczone są ( ) porfirokryształy ( ) plagioklazów, ( ) biotytu, ( ) amfiboli (hornblenda), ( ) piroksenów (augit) oraz zaokrąglone ziarna ( ) kwarcu; występują też odmiany afanitowe (skrytokrystaliczne); barwa d. uzależniona jest od składu – przede wszystkim popielata, przy dużej zawartości piroksenów – szara, a nawet czarna; d. zwykle tworzą ( ) sille i ( ) dajki; lawa d. (o temperaturze do 1000º C) często powoduje wyjątkowo gwałtowne i niszczące ( ) erupcje wulkaniczne, najbardziej znane w ostatnich latach – wulkany św. Heleny (USA, 1981 r.) i Pinatubo (Filipiny, 1996 r.); nazwa d. – od rzymskiej prowincji Dacji (dziś Rumunia), w której został po raz pierwszy opisany; niekiedy wykorzystywany jako kamień budowlany (m.in. Kalifornia). Paweł P. Zagożdżon, Katarzyna D. Zagożdzon

NK 46 (3/2010)

FOT. KATARZYNA D. ZAGOŻDŻON

jeden z surowców mineralnych charakterystycznych dla ( ) czwartorzędu, nagromadzenia związków żelaza, tworzące się w środowiskach wilgotnych, podmokłych (rudy d. oraz bagienne, jeziorne); w skład d.r.ż. wchodzą skrytokrystaliczne agregaty składające się głównie z goethytu, syderytu, lepidokrokitu (związki Fe, niegdyś wspólnie określane mianem limonitu), a także ( ) kwarc i ( ) skalenie. Oprócz minerałów występują skamieniałe szczątki roślinne, w których substancja organiczna zastała zastąpiona przez związki żelaza; od czasów prehistorycznych (wczesna epoka żelaza) stosowane w procesie dymarkowym. Jako ciekawostkę można podać, że w pierwszych stuleciach naszej ery obszar obecnej centralnej Polski, z tysiącami pieców dymarkowych, był przemysłowym zapleczem hord barbarzyńców łupiących Cesarstwo Rzymskie; krajowe zasoby d.r.ż., wykorzysty-

FOT. OFFICE OF STRATEGIC CONTEMPLATION

Darniowe rudy żelaza

Darniowa rudy żelaza wane do pocz. lat 60. XX w., szacowane są na ponad 0,5 mln t, złoża te – z dzisiejszego punktu widzenia – mają formę „zabawkową”: miąższość zazw. do 20–30 cm, głębokość zalegania 10–50 cm i niska zawartość Fe (24–30%); d.r.ż. występują w formie sypkiej, gruzełkowej oraz jako tzw. rudy skaliste – te ostatnie lokalnie (głównie na obszarze

Dacyt Wielkopolski) wykorzystywano jako materiał budowlany, posłużył on m.in. do budowy średniowiecznych świątyń (np. Ostrów Lednicki, czy szeroko znany XII-wieczny kościół p.w. św. Katarzyny w Niwiskach), dworów szlacheckich, ale też zwykłych budowli gospodarskich; obecnie niektóre d.r.ż. znajdują zastosowanie jako sorbenty.

www.RynekKamienia.pl

KAMIENIARSTWO MINIMONOGRAFIE POLSKICH KAMIENI BUDOWLANYCH

Piaskowiec z Wartowic

Pod względem stratygraficznym są to piaskowce górnokredowe. ieś Wartowice, położona 8 km na południowy wschód od Zawierają drobne i średnie ziarna kwarcowe w spoiwie krzemionkoBolesławca, powstała przez połączenie dwóch osad posiawym. Przeważają barwy jasnożółte i żółte, czasem z przebarwieniadających dawniej swoje nazwy: Mühlsteinbruch (później mi smużystymi w tonacji nieznacznie odbiegającej od tła. Tekstura Alt-Warthau) i Neu Warthau. Dokument o prawach górniczych z 1346 zbita, łupliwość dobra, przełam nierówny. Piaskowce nadają się na r. i następny z 1370 r. wspominający kamieniołomy piaskowca – to okładziny pionowe i poziome, detale architektoniczne i rzeźby. dowody na istnienie sięgającego średniowiecza ośrodka górnictwa Wyszczególnienie wszystkich obiektów z zastosowanymi piaskowskalnego na tym terenie. Stąd brano surowiec na budowę większości cami z Wartowic jest bardzo trudne. Ich ilość jest imponująca, bolesławieckich budowli, m.in. na mury miejskie z bramami, baszty zwłaszcza tych zrealizowanych na przełomie XIX i XX wieku. Oto i kościół parafialny. spis ważniejszych obiektów: Berlin – gmach sądu apelacyjnego, Kilkanaście kamieniołomów, czynnych w różnych przedziałach czapoczta przy Leipzigerstr., Reichstag (1884-94), katedra (1893sowych, to miejsca pracy mieszkańców Wartowic, które z niewiel1900), hotel Atlantic, Wertheim, sąd w Moabicie (1904-5), Uniwerkiego przysiółka przekształciły się z czasem w osadę przemysłową. sytet Humboldtów (1914-20, rozbudowa), Ministerstwo Prac PuW roku 1872 jeden z kamieniołomów wartowickich zakupiła renomoblicznych (1883-1891), sąd w Charlottenburgu (1915-19), szpital wana i znana firma Zeidler & Wimmel z siedzibą w Bolesławcu (do Charité (1901, 1912, 1914, roku 1945). Firma ta, założo1920), redakcja „Vossische na w roku 1776 i istniejąca Zeitung”, kościół św. Mado dziś, zatrudniała kilkuset cieja, hotel Bristol (1897pracowników, a w 1939 roku 98), zoo (1896); Poczdam nawet 1700 osób. Na terenie – schody oranżerii pałacu Wartowic działała także inna Sanssouci; Drezno – Vicduża firma Hugo Andersa Natoriahaus, gmach Deutsche chfa, przejęta z czasem przez Bank, Centraltheater (nierodzinę Wymetal. istniejący); Brema – apteka W 1906 roku do kamieRats (1893); Dessau – raniołomów doprowadzono tusz (1900-01); Wrocław wąskotorową linę ze stacji – Instytut Zoologii, gmach kolejowej w Warcie BoleStanów Śląskich (nieistniesławieckiej, co znacznie jący), kościół św. Karola usprawniło wywóz kamienia. Po roku 1945 większą Boromeusza, gmach Uniczęść wyrobisk porzucowersytetu; Poznań – DyrekŚwidnica. Bank Rzeszy, obecnie bank BZ WBK. no, zlikwidowano bocznicę cja Poczty, Biblioteka UniPocztówka z lat 1905 - 1910 kolejową. W 1960 roku wersytecka (1899-1903), eksploatację zarzucono. Muzeum Narodowe (1904), Cechy fizyczne Ożywienie gospodarcze Zamek Cesarski (1905-09), Gęstość 2,64 g/cm3 gmach sądu powiatowego Wartowic nastąpiło dopiero Gęstość objętościowa 1,96-2,09 g/cm3 (1905-08); Szczecin – taraod roku 1993, kiedy wznoNasiąkliwość 5,6 – 9,2% sy Wałów Chrobrego, Bank wiono eksploatację w kilku Porowatość 17,6% Komercyjny większych kamieniołomach. (1922-23); Wytrzymałość na ściskanie 24,2 – 42,8 MPa Spis z roku 2008 wymienia Gdańsk – Dworzec Główny Ścieralność na tarczy Böhmego 0,59 – 1,50 cm następujące zagospodaro(1900-01); Opole – Bank Mrozoodporność całkowita wane złoża i ich użytkowniRzeszy (obecnie PKO BP), ków: Wartowice (Hoffmann Świdnica – Bank Rzeszy sp. z o.o., obecnie Zakłady Kamienia Naturalnego sp. z o.o., Kra(obecnie bank BZ WBK); Zgorzelec – Ruhmeshalle (obecnie Miejków), Wartowice II (Kopalnia Piaskowca Bober Wartowice), Warski Dom Kultury) 1900-01; zamek Książ (1923); Kraków – centrum towice III (Kopalnia Piaskowca Wartowice III sp. z o.o., Gal Partner biurowe Pliva SA (1999), Biblioteka Jagiellońska, poczta Kraków sp. z o.o.), Wartowice IV (Kamieniarz sp. z o.o., Kielce). Zasoby – Bronowice; Rapti k. Ługi (Rosja) – pałac rezydencja Połowców; są znaczne: złoże Wartowice 468 000 t, Wartowice II 951 000 t, Moskwa – obiekt handlowy firmy Mercedes-Benz; Amsterdam złoże Wartowice III 214 000 t, a miąższości dobrego blocznego – siedziba firmy Lloyd. z Henryk Walendowski surowca wynoszą 13-19 m.

NK 46 (3/2010)

www.RynekKamienia.pl

KAMIENIARSTWO

Kopalnia Nero Zimbabwe w okolicach Mutoko

FOT. ARCHIWUM R.E.D. GRANITI

BAZA KAMIENIA NATURALNEGO

Kopalnia Stargate

Nero Zimbabwe i Stargate FOT. ARCHIWUM R.E.D. GRANITI

Nero Zimbabwe

FOT. ARCHIWUM R.E.D. GRANITI

powszechnej świadomości na rynku kamienia naturalnego funkcjonują dwa materiały pochodzące z Zimbabwe. Popularniejszy z nich to Nero Zimbabwe, występujący również pod nazwami: Nero Assoluto Zimbabwe, Absolute Black Zimbabwe, Black Zimbabwe, Negro Zimbabwe, Nero Assoluto Z, Nero Zimbabwe, Noir Zimbabwe, Zimbabwe, Zimbabwe Black, Zimbabwe-Black i Rhodesia Black. Nazwa oryginalna to Mashonoland i pochodzi od prowincji kraju, w której jest wydobywany. Złoża znajdują się w okolicach niewielkiej miejscowości Mutoko, 140 km na północny wschód od stolicy kraju Harare. Kamień uznawany jest przez kamieniarzy za granit. W USA i na rynku chińskim jest to, zgodnie z obowiązującymi tam normami, prawidłowe. W zakresie stosowania norm europejskich kamień ten musi być traktowany jako doleryt (wulkaniczna skała żyłowa o takim samym składzie mineralnym co wulkaniczny bazalt i plutoniczne gabro), ponieważ wymagają one opisywania kamienia naturalnego w terminologii naukowej. Drugi z kamieni, także uznawany za granit a będący gabrem, to Stargate. Występuje on na rynku również pod nazwą Silver Star Galaxy i New Galaxy. z Na podstawie materiałów dostarczonych przez firmę R.E.D. Graniti

Cechy fizyczne

NK 46 (3/2010)

Nero Zimbabwe gęstość: odporność na zginanie: odporność na ściskanie: nasiąkliwość:

3,105 kg/dm³ 28,3 MPa 427,7 MPa 0,11%

Stargate gęstość: odporność na zginanie: odporność na ściskanie: nasiąkliwość:

3,071 kg/dm³ 22,8 MPa 226,2 MPa 0,34%

Stargate

www.RynekKamienia.pl

KAMIENIARSTWO FIRMY KAMIENIARSKIE

FOT. D. WAWRZYNKIEWICZ

Nowa hurtownia pod Warszawą Nowy etap historii Graniti Geom. Sergio Dalle Nogare

NK 46 (3/2010)

było więc powołanie do życia, w ramach grupy Dalle Nogare, firmy zajmującej się zakupami bloków w kopalniach na całym świecie. I tak 15 lat temu powołano do życia Tiger Stone s.r.l. Sergio Dalle Nogare zawsze stawiał na ludzi młodych, chętnych do pracy i głodnych sukcesów. Tacy też trafili do pracy w Tiger Stone. W rezultacie możliwości firmy okazały się większe niż zapotrzebowanie na bloki w Dalle Nogare, dlatego

FOT. D. WAWRZYNKIEWICZ

irma Graniti Geom. Sergio Dalle Nogare od dawna działa na polskim rynku. Wszyscy ją znamy, o czym świadczy choćby fakt, że zarówno w Norymberdze, jak i Weronie na stoisku tej firmy zawsze spotkać można było wielu Polaków. Ponieważ firma utworzyła w ramach grupy swój nowy oddział w Polsce, warto nieco przybliżyć jej strukturę i historię. Graniti Geom. Sergio Dalle Nogare s.r.l. powstała w 1969 roku w Trento we Włoszech, jako firma produkująca nagrobki. W ciągu kilku lat firma, pod kierownictwem jej założyciela Sergia Dalle Nogare, rozrastała się dynamicznie, stając się potentatem w produkcji nagrobków we Włoszech. Kluczowym momentem rozwoju stała się konieczność rozpoczęcia pozyskiwania materiałów i masowej obróbki kamienia. Powstał więc zakład obróbki w Volargne koło Werony, który cały czas rozbudowywano i wyposażano w kolejne maszyny. Jego możliwości stworzyły firmie szansę działania w nieco innym segmencie rynku, czyli sprzedaży slabów. Właśnie z tego powodu znana jest teraz na całym świecie. Produkcja i sprzedaż slabów na dużą skalę zawsze opiera się na dostępie do bloków dobrej jakości i w atrakcyjnych cenach. Logiczną konsekwencją

Zbudowana od podstaw siedziba Stone World

www.RynekKamienia.pl

Piła jednosuportowa typu PW1TK600 Compact o jednoczęściowej konstrukcji stalowej

Piła jednosuportowa typu PW1TK600 Twist z pneumatycznie obracanym suportem

Boczkarka profilowa B1PK2000.2 Servo

ZPU PROMASZ- Produkcja maszyn do obróbki kamienia o najwyższym standardzie, przyjaznych dla użytkownika i środowiska naturalnego.

Zakład Produkcyjno Usługowy PROMASZ ul. Piskorzowska 2, 58-250 Pieszyce tel.: +48 74 836 52 06, fax: +48 74 836 72 02, e-mail: zpupromasz@zpupromasz.pl, www.zpupromasz.pl

S p r a w d ź o f e r t ę p r o d u k c y j n ą n a w w w. z p u p r o m a s z . p l

Polskie maszyny - rozsądne ceny

KAMIENIARSTWO WOJCIECH CZECH ATRIUM P.U.H.

WYDARZENIA

TEL. /FAX: (22) 773 29 35, KOM.: 0605 358 648

BLOKI GRANITOWE

TARN SILVERSTAR

firma rozpoczęła otwartą sprzedaż. Obecnie Tiger Stone posiada składy bloków w Weronie, Carrarze, Vigo (Hiszpania) i w Szczecinie (na terenie Wolnego Obszaru Celnego). W celu pozyskiwania dobrej jakości materiałów w dobrych cenach grupa rozpoczęła działalność również w Indiach, gdzie w 2003 roku powołano do życia firmę Arjuna Granites Exports PVT Ltd. Zajmuje się ona produkcją slabów i dostarcza je do Graniti Geom. Sergio Dalle Nogare i składów grupy. Dziesięć lat temu do pracy w firmie trafili Polacy – Mariusz Bugaj i Roman Walerczyk. Spowodowało to, że firma niemal od razu rozpoczęła sprzedaż na terenie naszego kraju. W Polsce pojawiły się slaby i bloki sygnowane logo Dalle Nogare i Tiger Stone. W 2003 roku do zespołu dołączył Grzegorz Bugaj. Całokontenerowa sprzedaż slabów była przez lata dobrą metodą handlu na naszym rynku. Czasy jednak się zmieniają i polscy klienci zaczęli oczekiwać możliwości zakupu mniejszych ilości materiału i łatwego dostępu do składu. Nie bez znaczenia są tu również oczekiwania architektów, którzy chcą obejrzeć zwykle większe partie kamienia i same próbki ich nie zado-

walają – w końcu to oni decydują o zastosowaniu takiego lub innego materiału na projektowanych obiektach. Koniecznością stało się więc otworzenie w Polsce składu płyt. Obecny szef grupy, syn założyciela, Adriano Dalle Nogare wspólnie z Mariuszem Bugajem podjęli decyzję o założeniu firmy Stone World. W Tarczynie koło Warszawy (na trasie Kraków – Warszawa) dysponu-

Sergio Dalle Nogare zawsze stawiał na ludzi młodych, chętnych do pracy i głodnych sukcesów. Tacy też trafili do pracy w polskim oddziale. je ona magazynem o powierzchni 2000 mkw. i eleganckim piętrowym biurowcem. W magazynie docelowo będzie dostępna oferta marmurów i granitów w grubościach budowlanych (2 i 3 cm) w ilości ponad 15 000 mkw. Znajdzie się tam również spora oferta płytek modularnych. Uroczyste otwarcie odbyło się 8 maja. z Dariusz Wawrzynkiewicz

- Produkcja i regeneracja lin diamentowych w Polsce

FOT. D. WAWRZYNKIEWICZ

- Liny diamentowe - Narzędzia diamentowe Uroczyste otwarcie hurtowni w Tarczynie

NK 46 (3/2010)

www.RynekKamienia.pl

MACHINERY FOR STONE PROCESSING AND COMPLETE LINES

Piła Mostowa CN OMEGA

Falownik do zmiany obrotów tarczy Elektrowrzeciono z mocowaniem ISO40 Monitor graficzny LCD Program do wycinania profili Maszyny do ciecia bloków - Automaty polerskie - Piły mostowe , boczkarki , Centra obróbcze CNC - Serwis i sprzedaz maszyn uzywanych Nasz przedstawiciel i serwis w Polsce - PPHU GUZDEK -Władysław Guzdek 34-123 Chocznia +48606314158 e-mail guzdek1@tlen.pl 24060 SOLTO COLLINA (BG) Via S.Rocco - www.terzago.it

E-mail: terzago@terzago.it

KAMIENIARSTWO WYWIAD

5 lat w Shi Shi

Jak duże są te różnice? Sebastian Hybiak: Między bajki można włożyć opowieści o tym, że Chińczycy pracują niemalże za miskę ryżu. Dobry pracownik w Chinach zarabia niemało. Jest jednak znacznie bardziej wydajny i to jest bardzo wymierny zysk.

FOT. ARCHIWUM

Pierwszy polski zakład kamieniarski w Chinach został otwarty w maju 2005 roku. Mimo upływającego czasu nadal budzi spore zainteresowanie i jest tematem wielu dyskusji. Czy warto było inwestować w oddalony o tysiące kilometrów zakład w Shi Shi koło Xiamen, zapytaliśmy Jana Hybiaka i prowadzących z nim firmę synów Sebastiana i Marcina.

Jak z perspektywy tych pięciu lat oceniają panowie trafność decyzji o postawieniu od podstaw zakładu w Chinach? Marcin Hybiak: Pierwszy blok w zakładzie w Shi Shi przecięliśmy dokładnie 5 maja 2005 roku. Początkowo nie dowierzaliśmy umiejętnościom chińskich pracowników i pierwsze prace wykonywali ludzie, których przywieźliśmy na rozruch z Polski. Szybko okazało się, że Chińczycy potrafią świetnie pracować i bez żadnego problemu poradzą sobie z całym procesem produkcji. Jan Hybiak: Podstawową zaletą naszego chińskiego zakładu jest wydajność, która jest niemal pięciokrotnie wyższa niż w Polsce. Już ten fakt wystarcza, żeby uznać tę inwestycję za trafioną. Stąd też decyzje o modernizacji i rozwoju zakładu – w tym sezonie uruchomiliśmy oczyszczalnię, którą zresztą możemy się pochwalić, ponieważ zbudowaliśmy ją własnymi siłami w zasadzie od podstaw. Uważam, że jeszcze długi czas różnice kosztów produkcji między Polską a Chinami będą na tyle duże, że nasza inwestycja będzie miała rację bytu.

NK 46 (3/2010)

www.RynekKamienia.pl

KAMIENIARSTWO

FOT. ARCHIWUM

WYWIAD

Dobry pracownik w Chinach zarabia niemało Jest wiele firm, które importują gotowe nagrobki z Chin czy Indii i oferują je po atrakcyjnych cenach. Jaki w takim razie jest sens inwestowania niemałych przecież pieniędzy w zakład? SH: Na bieżąco obserwujemy rynek, sami też kupujemy nagrobki od innych producentów. I mogę stwierdzić, że cały czas jesteśmy konkurencyjni cenowo w stosunku do nich. Podstawową zaletą posiadania własnego zakładu jest kontrola, jaką mamy nad całym procesem. Na każdym etapie produkcji możemy pilnować jakości, która bywa często wątpliwa w przypadku najtańszych nagrobków kupowanych z chińskich zakładów. Poza tym możemy szybko reagować na zapotrzebowanie na rynku polskim. Możemy produkować wzory i kolory nagrobków, na które w danej chwili jest zapotrzebowanie. Są to kwestie, których nie można w prosty sposób przełożyć na pieniądze, natomiast w dużej mierze wpływają na komfort prowadzenia interesów. Zadziwiająca jest też łatwość wprowadzania nowych wzorów do produkcji. Akurat w tej kwestii Chińczycy są wręcz głodni nowości, chętnie pracują nad nowymi pomysłami i idzie im to w imponującym wręcz tempie. Nie ma znaczenia, czy jest to wzór masowy, czy projekt indywidualny, których sporo realizujemy także w Shi Shi. Poza oczywistymi plusami są na pewno jakieś kwestie, które sprawiają, że mają panowie jednak

NK 46 (3/2010)

odrobinę dość prowadzenia interesów w Chinach. MH: Podstawowym problemem jest walka z administracją. Przy rozbudowie zakładu nie jest problemem znalezienie firmy, która wykona plany czy prace. Tam wszystko dzieje się w imponującym wręcz tempie. Niestety, najpierw trzeba załatwić wszystkie formalności, a to droga przez mękę. Poważną trudnością jest też wybiórcze traktowanie przepisów prawa. W zależności od prowincji, czy nawet konkretnej miejscowości, jeśli dajmy na to burmistrz nie lubi jakiegoś przepisu, to zwyczajnie go nie stosuje, nie uznaje i sprawa jest w zasadzie zamknięta. Nam Europejczykom może się wydawać to dziwne, ale trzeba po prostu nauczyć się funkcjonować w takiej rzeczywistości. Chińczycy bronią też niezwykle mocno swojego rynku i producentów. Kiedy chcieliśmy ściągnąć ze Szwecji wózek widłowy, który nie dość, że jest lepszy, to jeszcze tańszy niż w Chinach, okazało się, że istnieje cała masa administracyjnych ograniczeń. W rezultacie koszty okazały się sporo wyższe, niż zakładaliśmy. O ich zaangażowaniu w obronę przed wyrobami konkurencyjnymi dla rodzimych niech świadczy fakt, że kiedy wózek był już na miejscu złożony, przyjechał do nas specjalnie policjant sprawdzić, czy wymieniliśmy uszkodzony w transporcie kierunkowskaz. Gdyby wózek był chiński, nikt nie zawracałby sobie głowy takimi drobiazgami. JH: Poza tym Chińczycy bywają oporni w przypadku wprowadzenia nowości, które mają usprawniać pracę. Mija dużo czasu, zanim niektórzy z nich przekonają się i docenią ulepszenia systemu. Ale wielu ludziom, nie tylko stamtąd, ciężko przychodzi zrywanie ze starymi przyzwyczajeniami. Bogatsi o te doświadczenia zdecydowalibyście się raz jeszcze na taki ruch? JH: Oczywiście. Nawet takie rzeczy, jak męczące dla wielu wyprawy do Chin, są dla nas dużo łatwiejsze. My latamy tam poniekąd jak do domu – mamy tam swoje w pełni wyposażone apartamenty, nie musimy pielgrzymować od hotelu do hotelu. Ba, cały czas zastanawiam się nad tym, czy nie postawić jeszcze jednego zakładu w innej prowincji. Dzięki temu mielibyśmy łatwy dostęp do innego kamienia, którego transport jest drogi. Na dziś ograniczamy się z produkcją do lokalnych złóż i kamienia importowanego z Indii. Mamy chętnego do współpracy człowieka, który jest gotów taki zakład poprowadzić. Chcemy w najbliższym czasie odwiedzić kilka potencjalnych lokalizacji. Najlepiej gdyby udało się ułatwić sobie życie i kupić działkę z gotowym budynkiem, który można by wykorzystać jako bazę do dalszego rozwoju. Sens ekonomiczny takiego przedsięwzięcia jest nie do podważenia. Rozmawiał Krzysztof Lesiak

www.RynekKamienia.pl

więcej, lepiej, szybciej TGR spółka z o.o. ul. Wabrzyska 38, 58 -160 Świebodzice tel. 74 666 66 54, tel. / fax 74 666 66 56 e-mail: info@tgr.pl

w w w . t g r . p l

KAMIENIARSTWO FIRMY KAMIENIARSKIE

A wapień pińczowski? Kopalnię kupiliśmy przed czterema lub pięcioma laty. Przez prawie dwa lata staraliśmy się o koncesję. Jesteśmy w Dolinie Nidy, na terenie objętym programem Natura 2000, stąd tak długo to trwało. Dwa lata temu uruchomiliśmy wreszcie wydobycie.

FOT. D. NOWAK

Jaki procent kamienia polskiego w stosunku do całości macie zazwyczaj w magazynie? W chwili obecnej około 40 proc. sprzedaży to kamienie polskie, 40 - importowane, a pozostałe 10 - 20 proc. to Pińczak, który jest kamieniem niszowym. W swojej ofercie posiada pan kamienie z Chin. Na rynku funkcjonują różne opinie na ich temat. Kiedy i dlaczego zdecydował się pan na kamień chiński? Pracując przez lata z Morawicą, nauczyłem się specjalnego traktowania tego kamienia. W 1994 roku, gdy zacząłem pracę w firmie, ten wapień stanowił 80 proc. naszej sprzedaży. Ma on nieco większą nasiąkliwość, a na powierzchni mogą się pojawiać wykwity. Ponieważ jest wapieniem, wchodzi w reakcję z niektórymi związkami chemicznymi, szczególnie związkami siarki – by go odpowiednio obro-

Specjalne traktowanie „Nowy Kamieniarz”: W 1989 roku firmę zakładał pana ojciec. Od czego zaczynaliście? Jacek Łata: Od budowlanki – tym zajmuję się do dzisiaj. Nigdy nie robiliśmy tego, co większość kamieniarzy, czyli nagrobków.

bić i przygotować, trzeba więc mieć odpowiednią wiedzę o kamieniu i stosować indywidualne podejście. Chiński kamień sprowadzam od czterech-pięciu lat, miesięcznie 20 kontenerów. Przez te lata nie miałem żadnej poważnej reklamacji. Nie zauważam różnicy w obróbce slabów z Chin w porównaniu z materiałami z innych krajów. Jak w granitach importowanych z Brazylii, Włoch czy Hiszpanii – są kamienie twardsze i bardziej miękkie, mniej lub bardziej nasiąkliwe, trudniejsze i łatwiejsze w obróbce. Do tzw. granitów zalicza się szeroka gama kamieni o skrajnych właściwościach. Nie uważam, żeby kamienie chińskie były gorsze. Wierzę natomiast, że Chińczycy potrafią produkować bardzo tanio.

Od jakich kamieni zaczynaliście? Zaczynaliśmy od kamieni polskich, czyli od Morawicy, Bolechowic, Zygmuntówki. W Świętokrzyskiem jest około 80 kopalni, sporo wydobywanych z nich wapieni i marmurów nadaje się tylko na kruszywa. Natomiast tylko kilka ma możliwość pozyskania materiału blocznego. Aktualnie kupujemy bloki z Bolechowic i Morawicy. Czasami tu na miejscu, w województwie, dokupujemy kamień z jakichś egzotycznych kopalni, oczywiście jeżeli pojawią się bloki w ciekawej kolorystyce.

Pana firma oferuje materiały z Grecji, Finlandii, Indii – są to kamienie, które szczególnie chce pan mieć w swojej ofercie? Przywożę towar z kilku krajów, ale nie mam w swojej ofercie 50 i więcej rodzajów kamienia. Ani wirtualnie, ani rzeczywiście. Nie wmawiam klientom, że jesteśmy dużą firmą. Na placu mam około 30 gatunków kamienia, z czego pięć-sześć to handlowe „lokomotywy”. Pozostałe są po to, by nie odmawiać klientowi. Ale ich sprzedaż jest na niskim poziomie.

O zaletach węższej gamy produktów, handlu polskim i chińskim kamieniem i przenosinach targów z Wrocławia do Poznania Daniel Młynarczyk rozmawiał z Jackiem Łatą.

NK 46 (3/2010)

www.RynekKamienia.pl

BEZPIECZEŃSTWO

Opatentowany system alarmowy – zbiornik podciśnieniowy powietrza Miernik ciśnienia – zawór bezpieczeństwa Uchwyt kontrolny (do zachowania odpowiednich odległości)

JAKOŚĆ

Wykorzystane materiały są zgodne z dyrektywą Komisji Europejskiej dotyczącą urządzeń przemysłowych, posiadają znak jakości CE. Dostarczamy instrukcje obsługi i wymiany części zamiennych.

GWARANCJA

Urządzenia objęte są podstawową gwarancją przez 12 miesięcy

Diamant AS

ul. Promienista 48A 60-289 Poznań Tel. +48 61 868 3395 Tel. +48 602 76 79 93 Fax: +48 61 865 1635 E-mail: biuro@diamantas.pl

www.diamantas.pl

UDŹWIG DO 1500 KG

PODNOŚNIKI PODCIŚNIENIOWE

KAMIENIARSTWO FIRMY KAMIENIARSKIE

Kopalnia Pińczaka i nowa piła 1600 w zakładzie obróbczym należącym do Jacka Łaty Wykonujecie prace na indywidualne zlecenia. Jak to wygląda w praktyce? Gdy klient wyraża zainteresowanie, wysyłamy sprawdzonych fachowców, którzy dokonują pomiarów i proponują konkretne rozwiązania. Następnie dostarczamy materiał, który jest instalowany. Posiadamy 15-20 tys. mkw. płytek Morawicy na magazynie. Niezależnie czy robimy kościół, pałacyk, czy biurowiec – nigdy nie traktuję klienta tak, że od dawna spakowane palety, bez przeglądania kamienia, jadą prosto a budowę. Jeśli klient przychodzi po 20 metrów, to 20 metrów jest dla niego wybierane, jeśli po 1500 – tyle jest dla niego wybierane lub cięte, jeżeli nie ma na stanie rozmiaru lub koloru. Wszystko jest więc robione na indywidualne zamówienie i zapotrzebowanie. W swojej ofercie ma pan usługowe przecieranie bloków. Jaką technologię pan stosuje? Wykorzystuję trak wahadłowy. Prędkość cięcia jest mniejsza, niż w przypadku piły diamentowej, ale mamy mniejszą ilość szlamu. Grubość cięcia takim trakiem wynos 4-5 milimetrów. Można nim ciąć bloki do 1,5 metra wysokości. Gdyby ciąć je piłą tarczową, trzeba by zastosować piłę o średnicy co najmniej 3 m. Dzięki cięciu trakiem ograniczamy ilość szlamu, który stanowi dla nas spory problem. Posiadana przez nas polerka jest jego prawdziwą fabryką, ale w ciągu ośmiu godzin potrafi wypolerować ponad 100 mkw. kamienia. Widzę, że park maszynowy ma pan dobrze wyposażony.

NK 46 (3/2010)

Ma pan możliwość rozbudowy na tutejszym terenie? Mamy do dyspozycji działki o powierzchni 1,5 ha. Halę, która ma obecnie powierzchnię 400 mkw., jeszcze w tym roku chcielibyśmy rozbudować o kolejne 50-60 metrów. Czekamy właśnie na pozwolenie na budowę. Poza tym ponad dwa lata temu zakupiliśmy teren pod kopalnię kruszyw w Gołuchowie, być może uda się też uzyskiwać bloki – zobaczymy, jaka będzie ściana. Obecnie staramy się o koncesję na wydobycie. Był pan na targach w Poznaniu? Tak. Mam nieodparty żal, że te targi nie odbywają się w Kielcach, więc trudno powiedzieć, czy mi się podobało, czy nie. Na pewno w Poznaniu warunki były zdecydowanie lepsze niż we Wrocławiu. Hala Stulecia nie spełniała współczesnych targowych standardów i była nieadekwatna do poziomu imprezy. Przy czym o ile we Wrocławiu targi wydawały się za duże w stosunku do miejsca, to w Poznaniu trochę ginęły w obszernych halach. Dzięki temu jesteśmy po prostu bliżej Europy. Poznań zrobił imprezę w dobrym momencie, gdy wszyscy twierdzili, że nadszedł czas na zmiany. Powrót do Wrocławia jest już niemożliwy. Żałuję, że targi nie odbywają się w Kielcach. Pojawił się jednak pretekst, by choć raz w roku odwiedzić Poznań. Wrocław poznaliśmy już wszyscy od podszewki. Rozmawiał Daniel Młynarczyk

FOT. ARCHIWUM J. ŁATA

Maszyny nabywaliśmy zawsze w reakcji na potrzeby rynku. Staramy się też wymieniać je na bieżąco na bardziej nowoczesne, umożliwiające skracanie procesów produkcyjnych i obniżanie kosztów. Ostatnio pozbyliśmy się traka linowego, nabywając w jego miejsce piłę 1600 Promaszu. Narzędzia diamentowe są coraz tańsze; kiedyś obłożenie piły 3000 kosztowało kilkadziesiąt tysięcy złotych, teraz kosztuje kilka tysięcy. Piłę 1600 kupiliśmy na potrzeby cięcia Pińczaka na elewacje, prędkość cięcia na takich piłach jest bardzo dobra. Teraz czekamy na decyzję w sprawie dotacji unijnych na zakup linii polerskiej.

www.RynekKamienia.pl

FLEX 800,00 860,00

38,50

16,50/20,00 127,50 220,00 2,50

1000,00 1150,00

83,00 49,00 50.00 2,50 40,00 2,50 8,00 2,00 28,00 24,00 80,50 3,50 5,50 2,50

20,50 11,00 3,00 2,50 10,00

1,50

12,00

2,50

SMAR PRZEKŁADNIOWY EPS-0 900G.

20,00 20,00 15,00

, FLEX. 400 750,00 880,00 780,00 930,00

KAMIENIARSTWO TEKST SPONSOROWANY

Atrakcje zza oceanu już w Polsce Granit Pasternak przedstawicielem grupy Polycor

FOT. POLYCOR

Bank Hong Kongu

100 NK 46 (3/2010)

FOT. J. DUSK

łaściciel 25 kamieniołomów w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, grupa Polycor Inc. z siedzibą w Quebeku, może pochwalić się niezwykle dużym doświadczeniem w branży kamieniarskiej. Funkcjonuje na rynku północnoamerykańskim od 1884 roku. Sieć sprzedaży, początkowo obejmująca Kanadę i Stany Zjednoczone, obecnie rozszerzyła się na wszystkie kontynenty. Polycor prowadzi pełny zakres prac kamieniarskich, począwszy od wydobycia bloków, a skończywszy na handlu szeroką gamą gotowych wyrobów z kamienia. W ofercie firmy znajdują się bloki, slaby, płytki, elementy drogowe, kamień ogrodowy i pomniki. Wszystkie dostępne w wielu kolorach i rozmiarach. Polycor pochwalić się może również niezwykle bogatym portfolio niestandardowych, światowej klasy projektów architektonicznych, wykonywanych na zlecenia instytucji, deweloperów i klientów indywidualnych.

Monument Washingtona Polycor może zagwarantować stały dostęp do szerokiej gamy kamienia, ponieważ jest właścicielem 25 kamieniołomów granitów, marmurów i piaskowców w Ameryce Północnej, wśród nich granitów Laurentian Green, Cambrian Black, Nornic Black, Caledonia, czy wydobywanego w amerykańskim stanie Colorado marmuru Valley Gold Vein. Firma posiada pięć zakładów obróbczych połączonych zintegrowanym systemem kontroli jakości. Wydobycie wielkości 42,5 tys. metrów sześciennych rocznie sytuuje Polycor w gronie światowych liderów wydobycia granitu. Dzięki temu, że grupa posiada własny skład bloków w Carrarze, północnoamerykańskie kamienie można od niedawna nabyć w Europie po atrakcyjnych cenach. Wspomniane powyżej granity i marmury są od niedawna dostępne również na rynku polskim za sprawą firmy Granit Mariusz i Wioletta Pasternak z Ostrowca Świętokrzyskiego, która jest przedstawicielem grupy Polycor na Polskę i Europę Wschodnią. Firma gwarantuje comiesięczne dostawy kontenerowe z Kanady i szeroki wybór kamienia na składzie. Z każdą dostawą pojawiają się kolejne, atrakcyjne gatunki kamienia, w większości niewystępujące wcześniej na rynku polskim. z www.granit-pasternak.pl mario.granit@gmail.com

www.RynekKamienia.pl

GRANIT-PASTERNAK Valley Gold Vein

Caledonia

- Płyty granitowe - Marmury (Daino Reale) - Aglomarmur - Nagrobki gotowe

Cambrian Black

Laurentian Green

- Caledonia - Cambrian Black - Picasso - Laurentian Green - Newton Brown - Violetta Canadian - Valley Gold Vein

www.granit-pasternak.pl Mariusz Wioletta Pasternak, ul. Samsonowicza 15, 27-400 Ostrowiec Śwętokrzyski tel. /fax: 41 24 74 746, tel.: 0501 773 750, e-mail: wiola30p@interia.pl, mario.granit@gmail.com Punkt sprzedaży: Rafał Majcher, Kraczkowa 1415 /Rzeszów, tel.: 607 432 885

KAMIENIARSTWO LUDZIE Z BRANŻY

Kamieniarz w chmurach Są tacy, którzy twierdzą, że urodzili się, by latać. Innym latanie spodobało się już po pierwszym pobycie w chmurach. Adam Grabowski, właściciel firmy Granit z Solca Kujawskiego, do latania dojrzewał nieco dłużej. Jednak teraz nie wyobraża sobie bez niego życia.

przypadku Adama Grabowskiego przygoda z awiacją zaczęła się bardzo nietypowo. W młodości nie fascynowały go samoloty, a w swoim dorosłym zawodowym życiu spędzał mnóstwo czasu w… samochodzie. - Długie i częste podróże to niestety nie najzdrowszy styl życia – wspomina Adam Grabowski. – Dzisiaj to może już trudno uwierzyć, ale przed 10 laty ważyłem 110 kilogramów, i naprawdę zaczynało mi to już przeszkadzać.

Ruch jako recepta Zbawienna okazała się wizyta u znajomego lekarza oraz oczywiście olbrzymie samozaparcie i chęć pozbycia się zbędnych kilogramów. - Poszedłem do niego i powiedziałem, że chcę zrzucić radykalnie wagę, ale bez żadnych „cudownych diet”. Na początek usłyszałem „odstaw cukier”. Łatwo powiedzieć, trudniej wykonać, zwłaszcza kiedy ja w samochodzie zawsze miałem torbę z krówkami czy innymi cukierkami. Kawy też innej jak mocno posłodzona nie piłem. Ale jak mus, to mus, odstawiłem i już. I dopiero wtedy tak naprawdę poczułem, co to smak kawy czy herbaty i zacząłem rozróżniać ich smaki. Przedtem wszystko było przesłodzone

102 NK 46 (3/2010)

i smakowało tak samo – wspomina wizytę u lekarza, która odmieniła jego życie. Ale co ma wspólnego przesłodzona kawa z samolotami? Okazało się, że w przypadku pana Adama miała. Samo odstawienie słodyczy było jednym z warunków zrzucenia wagi. Lekarza zalecił także ruch, sport, a nie tylko podróżowanie samochodem. - Co miałem zrobić? Zacząłem biegać. Na początku to może niemrawo truchtać, bo po stu metrach musiałem odpoczywać, jak teraz po kilku kilometrach. Ale pomału, pomału kilogramów zaczęło ubywać, a kondycji przybywać – kontynuuje opowieść Adam Grabowski. To właśnie podczas odpoczynków po biegach, na które zabierał ze sobą na podsoleckie łąki swojego dobermana, narodziły się pierwsze przemyślenia związane z lotnictwem. - Kiedy tak sobie odpoczywałem nad strumieniem, zacząłem spoglądać w niebo i zauważać samoloty. Pomyślałem też, że ta łąka taka równa, nadawałaby się pewnie na lądowisko. Potem coraz bardziej zacząłem zadzierać głowę w niebo i przyglądać się samolotom. Często przejeżdżałem też na rowerze koło lotniska Aeroklubu w Bydgoszczy – jak już zrzuciłem wagę, to rowerem trasy po kilkadziesiąt

www.RynekKamienia.pl

KAMIENIARSTWO

FOT. B. LEWICKI

LUDZIE Z BRANŻY

Samolot Socata Morane to czteromiejscowa maszyna produkowana we Francji. Jej prędkość maksymalna wynosi 280 km/h, przy optymalnym zasięgu około 1000 km. Maszyna ma skrzydła o rozpiętości 9,6 m przy 12,28 metrach kwadratowych powierzchni nośnej. Wyposażona jest w silnik Lacoming Rally o mocy 235 KM. kilometrów robiłem, i tak jest do dzisiaj. Wtedy już coraz bardziej myślałem o samolocie jako alternatywnym sposobie podróżowania. Przecież ja dalej bardzo dużo podróżowałem, oczywiście samochodem, więc na podróże traciłem bardzo dużo czasu, którego coraz bardziej żałowałem – trwa opowieść. Najpierw jako pasażer Jednak przysłowiowa kropla została przelana podczas kolacji z właścicielem firmy montującej system zraszający ogród. Okazało się, że jest lotniarzem, opowiadał o swoich przygodach, wypadkach. Stanęło na tym, że obiecał umówić kamieniarza z lotnikiem. Wiosną Adam Grabowski odbył swój pierwszy lot ultralekkim samolotem. Za sterami siedział Karol Kubit, który potem zginął w wypadku lotniczym. - Nie powiem, żebym był zachwycony, ale nie odpuściłem. Po tym pierwszym locie zamówiłem sobie z samolot na 10 godzin w jednym z aeroklubów i jako pasażer przelatałem je na Zlinie. Chciałem po prostu tak do końca sprawdzić

www.RynekKamienia.pl

i przekonać się, czy mi się to będzie podobało, czy nie. Pamiętam, że wtedy przeżyłem swoje pierwsze chwile grozy w samolocie, który w ostatnim momencie udało się poderwać nad dach budynku. Trochę się wtedy przestraszyłem. Trzecia godzina w powietrzu i o mało co byłaby kraksa. Jednak pomału, minuta za minutą, zaczęło mnie wciągać. Jak wylatałem te 10 godzin, to już postanowiłem – czas za stery. Pojechałem do Czech i zrobiłem licencję pilota i kupiłem swój pierwszy samolot typu STOL (STOL – akronim od angielskiego Short Take-Off and Landing, używany w lotnictwie do określania zdolności samolotu do krótkiego startu i lądowania – przyp aut.) – mówi pilot. Jak wspomina Adam Grabowski, bardzo zależało mu na tym, żeby samolotem można było lądować prawie w każdym miejscu. Samolot miał służyć do transportu segmentów diamentowych pił do klientów. Maszyna musiała więc móc lądować nawet na kawałku łąki. - Na początku latałem z doświadczonym pilotem, żeby nabrać wprawy. Przecież zrobienie licencji pilota nie oznacza, że człowiek jest już doświadczonym pilotem. To tak samo jak z kierowcą, który dopiero co zrobił prawo jazdy – jest zielony i już – kontynuuje. Z biegiem czasu rosło doświadczenie, przybywało wylatanych godzin. Pierwszy samolot został zamieniony na czeską Sovę i wreszcie na najnowszą maszynę Morane Socata. - Na razie nie znam samolotu, który bardziej by mi odpowiadał. Można nim latać w cztery osoby, jest cięższy od dwumiejscowych maszyn, więc w powietrzu jest bardziej stabilny. Jest bardzo przyjemny w pilotażu i bezpieczny. Dzięki slotowi (mechaniczny element płata nośnego, umieszczony na przedniej jego krawędzi, poprawiający właściwości aerodynamiczne samolotu przy małych prędkosciach - red.) , który wysuwa się automatycznie przy małych prędkościach, jest bardzo trudny do „przeciągnięcia”. Poza tym podobno bardzo dobrze spisuje się jako szybowiec. W razie awarii silnika potrafi z kilometrowego pułapu przelecieć 8 kilometrów, a wtedy można znaleźć łąkę czy nawet pole do wylądowania. Na szczęście mnie się to jeszcze nie zdarzyło. Jeśli chodzi o utrzymanie, to według mnie kosztuje mniej więcej tyle, ile utrzymanie dobrego mercedesa – zapewnia pan Adam. Własne lądowisko Z czasem dojrzał też do decyzji o własnym lądowisku. Początkowo samolot garażował w hangarze Aeroklubu, co jeśli chodzi o poświęcany na dojazd czas, nie było najlepszym rozwiązaniem. Z uwagi na to, że wspomniana wyżej łączka tuż koło Solca idealnie nadawała się na pas startowy, właśnie tam powstało lądowisko, a potem budynek z hangarem i zapleczem. Dzisiaj Adam Grabowski ma na swoim koncie ponad 1200 wylatanych godzin. Od kilku lat spędza w powietrzu około 200 godzin rocznie. Lata więc dużo.

103

NK 46 (3/2010)

KAMIENIARSTWO LUDZIE Z BRANŻY

FOT. M. BRZESKI

FOT. B. LEWICKI

FOT. M. BRZESKI

PWPUH Granit

Adam Grabowski za sterami Socaty - Jak trzeba, to nawet do Bydgoszczy czy Torunia lecę, a to przecież kilka minut lotu. Samochodu używam na krótsze trasy, tak do 50 kilometrów – tłumaczy. – Zamiast jechać na przykład do Poznania około dwóch i pół godziny, wolę lecieć 40 minut, w dwie strony mogę zaoszczędzić nawet cztery godziny – wyznaje. Oczywiście kamieniarz lotnik ma na koncie także zdecydowanie dłuższe trasy. Swoim samolotem był już m.in. w Finlandii, Szwecji, na targach kamieniarskich w Norymberdze. Jak wspomina, podczas tych prawie 10 lat przygody z samolotami zdarzały się ciężkie chwile, a nawet kilka sytuacji, w których ze względu na fatalne warunki pogodowe musiał przerwać lot i siadać po drodze. Socate to jednak ciężka maszyna i gwałtowne podmuchy wiatru nie robią na niej wrażenia.

104 NK 46 (3/2010)

Firma z Solca Kujawskigo działa już ponad 30 lat, powstała bowiem w 1976 roku. Od 2004 roku firma funkcjonuje w nowej siedzibie na terenie Parku Przemysłowego przy ul. Unii Europejskiej w Solcu Kujawskim. Hale produkcyjne zajmują powierzchnię 3 tys. metrów kwadratowych, kolejne 400 mkw. to powierzchnia biurowa. Firma dysponuje także placem magazynowym o powierzchni 4 tys. mkw. Aktualnie firma specjalizuje się w produkcji elementów wykończeniowych dla branży budowlanej (płyty posadzkowe, parapety, blaty, schody, stoliki, kolumny itp.). Drugim segmentem działalności firmy Granit jest produkcja pił diamentowych do cięcia kamienia, betonu, asfaltu. Na uwagę zasługuje nowoczesny park maszynowy, w skład którego wchodzą m.in. traki linowe Pellegrini i kompletna linia produkcyjna do obróbki kamienia firmy Breton. W swojej ofercie firma posiada szeroki asortyment granitów i marmurów z całego świata. - Zdarzają się też sytuacje zabawne, na przykład rok temu synowie pojechali samochodem na Mazury pokibicować rajdowcom WRC. Na drogach były jednak takie korki, że stracili prawie cały dzień na dojazd i bali się, że z powrotem też tak będzie. Zadzwonili więc po mnie, a ja poleciałem do Giżycka i zabrałem ich z powrotem. W domu byli po półtorej godziny. Latanie dobre dla zdrowia? Jak mówi Adam Grabowski, przez te 10 lat bardzo przyzwyczaił się do tego, że wszędzie można dotrzeć szybko bez niepotrzebnego stania w korkach. Dzisiaj samolotem można dolecieć prawie wszędzie i to co najmniej cztery razy szybciej. - Często latamy z żoną do Kołobrzegu czy na półwysep helski. Wrzucam dwa składaki do bagażnika, wsiadamy i za godzinę już pedałujemy po Helu. Latem trochę na desce popływam. Swojej nie kupuję, bo do samolotu nie wejdzie – śmieje się pan Adam. – Ale tak na poważnie, za mało pływam, żeby zaraz swój sprzęt kupować. Teraz na Helu jest tyle wypożyczalni, że nie ma najmniejszego problemu. Z tego latania jest jeszcze jeden pożytek. Co roku muszę robić specjalistyczne i szczegółowe badania lekarskie. Żeby latać, trzeba mieć końskie zdrowie, więc muszę też dbać o kondycję. Dalej dużo biegam, zaliczyłem już nawet kilka półmaratonów, bo u nas w okolicy jest właśnie taka trasa. Jak mówiłem, jeżdżę na rowerze. Latanie i sport stały się więc nierozerwalne, a ja z tego jestem bardzo zadowolony. z Bogdan Lewicki

www.RynekKamienia.pl

PRODUKTY SPECJALNE - Impregnaty (również do piaskowca) - Preparaty do eliminacji defektów powierzchniowych - Środki do nadania efektu postarzania oraz mokrego kamienia - Produkty do ożywiania poleru i koloru - Woski - Antygraffiti

KLEJE - Poliestrowe kleje, szpachle używane do każdego rodzaju kamienia. W ofercie posiadamy kleje o różnej gęstości i kolorystyce. - Epoksydowe, mrozoodporne o wysokiej wytrzymałości.

FINEGRAIN Najnowszej generacji, niezawodne narzędzia syntetyczno-diamentowe do szlifowania i polerowania granitu i marmuru. Nowość na rynku - wagony finegrain przeznaczone do bardzo twardych granitów oferujące bardzo dobrą jakość poleru.

Wyłączny przedstawiciel w Polsce

Mini - kruszarka do łamania (kruszenia) kamienia naturalnego (marmur, granit, piaskowiec)

Niezawodne łupiarki sprawdzone na polskim rynku

Materiał wejściowy max. 15 x 25 cm Wydajność do 5t/h Produkt końcowy- kruszywo 0 - 40 mm

SYNTETYK 28-400 BUSKO ZDRÓJ, ul. Bohaterów Warszawy 97b tel./fax: +48 41 379 82 12, kom. +48 602 705 711 tel.: +48 41 379 82 28, e-mail: lupiarki@interia.pl

Profesjonalne oczyszczalnie wody dla zakładów kamieniarskich

FILIA W STRZEGOMIU 58-150 STRZEGOM, ul. Kasztelańska 10a tel./ fax +48 74 855 10 27, kom. +48 666 520 269

ARCHITEKTURA RYNEK BUDOWLANY

Poznań Kamienica Za Teatrem nowym budynku, który powstanie przy ulicy Dąbrowskiego 29, znajdzie się 160 mieszkań o powierzchni od 26 do 90 mkw. Od strony ulicy powstanie prosta bryła kamienicy biurowej. Nieskomplikowana elewacja ze szkła i kamienia podkreśli urok otaczających ją zabytkowych domów. Budynek pomieści 1440 mkw. powierzchni biurowych klasy B+ i lokal handlowy na parterze. Część biurowa stanowić będzie swego rodzaju ekran dla wewnętrznej części mieszkalnej, złożonej z pięciu połączonych segmentów tworzących przestronne atrium. Ceny mieszkań zaczynają się od 6500 zł brutto za metr kwadratowy. Inwestorem jest Nickel Development. z Źródło: ARW Image PR

Warszawa II etap Poleczki BP

związku z dużym zainteresowaniem najemców ulokowanym na południowych obrzeżach Mokotowa Poleczki Business Park i dynamiczną jego komercjalizacją inwestorzy zdecydowali się przyspieszyć realizację kolejnej części projektu. Czteropiętrowe budynki (B1 i C1), zaprojektowane przez pracownię RKW, zaoferują łącznie 21 tys. mkw. powierzchni biurowej. Według planów druga część inwestycji ma zostać oddana do użytku pod koniec 2011 roku. z Źródło: Kostrzewa PR

Kraków Biurowiec w parku

części krakowskiego parku Jalu Kurka, przy ulicy Szlak, ruszyła budowa nowego biurowca. Inwestorem jest spółka Alternatywa. Nowy budynek pomyślany został jako obiekt wolnostojący. Na parterze powstaną kawiarnia i bar. Architektura budynku wynika z próby połączenia klasycznego charakteru pobliskiego Pałacu Tarnowskich z nowoczesnymi formami kształtowania przestrzeni. Podkreśleniu tej idei służyć ma wykorzystanie charakterystycznych dla obu tych stylów materiałów, tzn. kamienia oraz szkła. Liczne przeszklenia we frontowej części od ul. Szlak, zestawione ze ścianami obłożonymi piaskowcem od strony Pałacu, mają nadać prostej bryle budynku lekkość. z Źródło: Gazeta Wyborcza Kraków

106 NK 46 (3/2010)

FOT. GHELAMCO (2)

Senator będzie

nawiązywał do tradycji

Firma Ghelamco rozpoczyna realizację nowego projektu – budynku biurowego Senator przy ulicy Bielańskiej w Warszawie.

ształt budynku powstał na deskach kreślarskich belgijskiej pracowni Jaspers & Eyers przy współpracy polskich architektów z firmy AB-Projekt oraz Architraw GB. Cały projekt, którego przygotowanie zajęło cztery lata, uzgodniony był ze stołecznym konserwatorem zabytków. Biurowiec Senator będzie odwzorowywał kształt i wygląd budynku Banku Polskiego, który znajdował się w tym miejscu w latach 30. XX w. Elewacja zachowuje zabytkowe założenia, m.in. kontynuowane są poziome linie dzielące poszczególne kondygnacje. Na dwóch najniższych kondygnacjach znajdą się duże przeszklenia. Kamień, którym pokryta zostanie fasada, także będzie nawiązaniem do dawnego wyglądu budynku. Dolna część elewacji pokryta zostanie piaskowcem w kolorze ceglastym – zbliżonym do historycznej okładziny z różowoczerwonego piaskowca z kamieniołomu w Tumlinie. Wyższe piętra pokryje kamień w kolorystyce piasku, nawiązującej do kremowożółtego kamienia wydobywanego w kamieniołomie w Dołach Biskupich, którym pokryte były zewnętrzne ściany gmachu Banku Polskiego. Miejscem charakterystycznym w Senatorze będzie atrium. Poddana renowacji ściana centralna odzyska oryginalny wygląd frontowej ściany sali kasowej dawnego Banku Polskiego. Część podłogi zostanie przeszklona, by zaprezentować zabytkowe fragmenty murów mennicy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego z XVIII wieku. Powierzchnia łączna sześciokondygnacyjnego biurowca wyniesie 25 tys. mkw. Parter przeznaczony zostanie na część handlowo-usługową. Na kolejnych piętrach zaplanowano powierzchnię biurową. Prace budowlane rozpoczną się w czerwcu i potrwają 24 miesiące. z Źródło: Ghelamco/ MuratorPlus.pl

www.RynekKamienia.pl

ARCHITEKTURA

FOT. KOSTRZEWA PR

RYNEK BUDOWLANY

Pod Złotym Globem

w centrum Krakowa

zbiegu ulic Krzywej i Krótkiej rozpoczęła się budowa luksusowego i nowoczesnego apartamentowca należącego do firmy Sinah. Rezydencja jest budynkiem o siedmiu kondygnacjach naziemnych (parter i sześć pięter) oraz jednej kondygnacji podziemnej. Apartamenty, zlokalizowane na piętrach od 1 do 6, mają powierzchnie od 40 do 128 mkw. Elewację budynku pokryje tynk żywiczny w połączeniu z granitem i szkłem, natomiast dach pokryty będzie blachą tytanowo-cynkową. Części wspólne wykańczane są m.in. granitem, marmurem i mosiądzem, a elementy dekoracyjne wykonane zostaną m.in. z onyksu i trawertynu. Innowacją tej inwestycji ma być możliwość sterowania wszystkimi funkcjami budynku za pomocą systemu Crestron, co umożliwi zarządzanie za pomocą SMS-a, przenośnego urządzenia sterującego (PC pocket) bądź przeglądarki internetowej z każdego miejsca na świecie. Budynek będzie miał własne SPA i dwie recepcje czynne 24 godziny na dobę. z Źródło: Kostrzewa PR/ Murator Plus

Współczesna willa miejska

przy ul. Saperów we Wrocławiu

a działce o pow. 1600 mkw. do kwietnia 2011 r. ma powstać Rezydencja Borek. Przyszłych mieszkańców kusi lokalizacją, recepcją oraz sterowaniem mieszkaniem przez telefon komórkowy. Ceny za metr kwadratowy w Rezydencji Borek zaczynają się od 9,9 tys. zł. Każdy z 16 apartamentów jest wyceniany indywidualnie. Nowe lokum można nabyć w stanie deweloperskim bądź wykończone – za dodatkową opłatą. Wykończenie wnętrza będzie realizowane według wskazówek kupującego. Projekt rezydencji przygotowało biuro Pro-art Konopka. Przy jego tworzeniu położono nacisk na wkomponowanie inwestycji w tkankę sąsiedniej zabudowy. Elewacja zewnętrzna zostanie obłożona jasnym piaskowcem, na dachu będzie ułożona karpiówka. Ma to sprawić, że budynek uzyska ekskluzywny wygląd. Nowoczesności obiektowi będą nadawać duże okna oraz świetliki zamontowane na szczycie dachu. Zastosowane w nich szyby mają za zadanie wpuszczać jak najwięcej światła słonecznego, ale jednocześnie zapobiegać przegrzewaniu się budynku. z Źródło: Gazeta Wyborcza Wrocław

Na magazynie ponad 40 000 m2 w formie slabów, płytek, mozaiki oraz misy umywalki, wanny, kominki i nagrobki. Do wyboru ponad 100 gatunków kamienia - marmur, granit, konglomeraty, trawertyn, piaskowiec, wapień, onyks, łupek kwarcytowy. Firma ARTSTONE zajmuje się sprzedażą hurtową oraz detaliczną kamieni naturalnych z całego świata. Wykonujemy blaty, parapety, schody, elewacje, kominki, posadzki i inne elementy architektoniczne z kamienia naturalnego.

Skład Warszawa Macierzysz ul. Sochaczewska 79, Macierzysz 05-850 Ożarów Mazowiecki tel./fax 22 721 17 58, 722 40 25 tel. kom. 501 056 448, 507 049 424 info@artstone.com.pl www.artstone.com.pl

Salon Warszawa ul. Kleszczowa 9, 02-485 Warszawa tel. 22 863 64 76 fax 22 863 85 05 tel. kom. 668 436 141 abakam@wp.pl www.abakam.pl Konstancin Jeziorna tel. 22 423 47 58

www.RynekKamienia.pl

107

NK 46 (3/2010)

ARCHITEKTURA WYDARZENIA

FOT. IFEAMA (3)

Hiszpańskie nagrody architektoniczne rozdane Centrum konferencyjno-wystawowokulturalne w Santa Eulalia del Río na Ibizie otrzymało nagrodę International Architectural Award za najlepszy budynek z wykorzystaniem hiszpańskiego kamienia.

odczas gali nagród, która odbyła się w trakcie madryckich targów Piedra 2010, wyróżniono także budynek basenu uniwersyteckiego (fot.2) w Vigo, projekt renowacji plaży El Confital (fot.3) w Las Palmas de Gran Canaria i siedzibę fundacji Atapuerca w Burgos. Do konkursu zgłoszono 65 projektów, w tym dwa z Włoch i Szwajcarii, powstałych przed 29 marca 2010. Nagrodę główną i 9 tys. euro otrzymali Jesús Ullargui Agurruza i Eduardo Pesquera Goznález za gmach Centrum Kongresowo-Wystawiennicze i Kulturalne Centrum Ibizy (fot.1). Jak w uzasadnieniu napisało jury konkursu, „ten unikalny budynek, czerpiący z architektury kościelnej i wykorzystujący typowy dla Ibizy schemat otoczenia domu, odwołuje się do kultury, różnorodności, tolerancji i wolności charakterystycznych dla mieszkańców wyspy”. Centrum przesycone jest naturalnością – duże przestrzenie skąpane są w naturalnym świetle, które przez strategicznie rozmieszczone świetliki wpada do wnętrz ekspozycyjnych – dwóch w sali wystawienniczej, jednego w auli i kolejnego ponad dziedzińcem budynku, z którego możemy oglądać panoramiczny widok na otaczające budynek śródziemnomorskie pinie. Wyróżnienia specjalne otrzymali Francisco Mangado (basen w Vigo), Carmelo Suárez Cabrera i Antonio Suárez Linares (plaża w Las Palmas) i Ignacio Camarero Julián (budynek w Burgos). Nagrody w konkursie International Architectural Award organizowanym przez Międzynarodowe Targi Madryckie (IFEMA) i Hiszpańską Federację Kamienia Naturalnego (FDP) przyznano po raz dwunasty. (SP) z

Targi dobre dla wnętrza

108 108 NK 46 (3/2010)

egoroczne targi Home Decor w Poznaniu mają się stać wydarzeniem o stricte biznesowym charakterze – organizator przygotował dla wystawców i klientów pakiet usług i programów, które pozwolą w pełni skupić się na profesjonalnym wymiarze targów. - Naszą misją jest połączenie biznesowego know-how z artystyczną wizją, dlatego majowe wydarzenia na targach poznańskich będę miały dwojaki charakter. Po pierwsze biznesowy, a po drugie designerski – mówi Anna Paczos, dyrektor projektu. Biznesowa oferta Home Decor zostanie uzupełniona o odbywające się równolegle prestiżowe wydarzenia designerskie Arena Design 2010 (organizowane po raz drugi) i targi designu moodFORM 2010 (premierowa odsłona). W programie spotkania z osobowościami europejskiego i światowego designu, konkurs Top Design Award 2010 na najlepszy wzorniczo produkt, wystawa najlepszych prac, dyskusje panelowe, wykłady i seminaria. Targi odbędą się od 26 do 28 maja w Poznaniu. W Home Decor weźmie udział 167 wystawców. Jednym z kamieniarskich akcentów będzie ekspozycja firmy Wrimar z Obornik Wielkopolskich. (ACH) z

www.RynekKamienia.pl

ARCHITEKTURA NOWOŚCI RYNKOWE

Tartaruga i Madreperla w Interstone

FOT. STONE CONNECTION (3), INERSTONE

Tartaruga

czerwcu hurtownia kamienia Interstone wzbogaci swoją ofertę o nowości sprowadzone z Brazylii. W magazynach firmy będzie można znaleźć dwa zupełnie nieznane wcześniej na polskim rynku kwarcyty: Tartaruga i Madreperla. Oba pochodzą z rejonu Amazonii i charakteryzują się egzotyczną kolorystyką. Powierzchnia materiału Tartaruga do złudzenia przypomina wielką skorupę żółwia, dzięki czemu doskonale nadaje się on m.in. na blaty kuchenne. Jednak najlepiej prezentuje się w dużych elementach, które uwidoczniają „efekt żółwia”. Drugi z materiałów – Madreperla – ma perłową barwę i przypomina marmur, ale twardością dorównuje granitowi. Sprawdza się zarówno jako surowiec na blaty, jak i elementy dekoracyjne. Oba kwarcyty będą dostępne we wszystkich magazynach Interstone od czerwca. Materiały będą sprzedawane tylko w slabach 2 i 3 cm wielkości 3 m x 1,8 m w cenie około 900 zł za mkw. (MA) z

Beltrami poszerza asortyment

Brownie

Emerald Green

French Green

Brazylijskie kwarcyty w Stone Connection

składach firmy dostępne są już wiosenne nowości: sprowadzone z Brazylii kwarcyty Brownie, Emerald Green, French Green oraz indyjski granit Milenium Gold. Kwarcyty charakteryzują się wysoką jakością, znikomą nasiąkliwością i dużą twardością, dzięki czemu nadają się do użytku wewnątrz, m.in. do produkcji blatów kuchennych, a także na zewnątrz. Materiał French Green jest dostępny w dwóch rodzajach wykończenia, w fakturach antykowanej i polerowanej. Z kolei indyjski granit Milenium Gold jest oferowany m.in. w strukturze płomieniowanej, szczotkowanej i leather. Ceny netto za mkw. tego materiału wynoszą odpowiednio 82 i 110 euro za płyty grubości 2 i 3 cm. Ceny kwarcytów kształtują się od 305 do 340 dolarów za płyty grubości 2 cm i od 415 do 460 dolarów za 3 cm. (MA) z

www.RynekKamienia.pl

ziałająca od siedmiu lat w Polsce międzynarodowa firma Beltrami już w czerwcu znacząco powiększy swój asortyment. W ofercie Beltrami znajdą się m.in. Rockpanels – panele okładzinowe z kawałków kamienia niepoddawanego żadnej obróbce, mocowane zaprawą cementową. Nadają się one do zastosowania zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz. Do wyboru będą trzy rodzaje paneli: Rusty Slate (289 zł za mkw. netto), Rusty Quartz (299 zł) i Grey Quarto (299 zł). Dostępne są w wymiarach 56 x 15,2 cm grubości 5 cm, a także w formie elementów narożnych 25,5 x 15,2 cm grubości 3-5 cm w cenie 25 zł za sztukę. Oprócz tego do sprzedaży trafią konglomeraty kwarcytowe Comega Stone z Chin, które ze względu na zawartość błyszczących elementów lex mirror charakteryzują się atrakcyjnym wyglądem. Slaby dostępne są w dwóch opcjach: Pure White i Pure Black po 450 zł netto za mkw. grubości 2 cm i 590 zł za grubość 3 cm. (MA) z

109

NK 46 (3/2010)

TECHNOLOGIE

FOT. TECNOCUT

NOWOŚCI RYNKOWE

Idro - pięcioosiowy waterjet od Tecnocut

Coraz lepsze waterjety łoski producent Tecnocut SpA, wchodzący w skład grupy CMS Industries (m.in. Brembana) i amerykańska firma Jet Edge rozpoczęły współpracę w zakresie badań strategicznych nad rozwojem technologii cięcia wodą. Firmy porozumiały się też w zakresie innowacyjnych projektów badawczo-rozwojowych związanych ze strumieniem wody, konstrukcją pompy, wieloosiowym cięciem i robotyką. Dzięki temu partnerstwu Tecnocut udostępni Amerykanom innowacyjną technologię pięcioosiowego centrum do cięcia wodą z kontrolowanym stożkiem (IKC). W zamian otrzyma do dyspozycji jedną z najmocniejszych istniejących pomp, pozwalającą na wyrzucanie strumienia wody pod ciśnieniem 6200 barów. Według prezesa Tecnocut Stefano Dal Lago, dzięki współpracy oba przedsiębiorstwa wzmocnią swoją konkurencyjność w branży. Jest o co walczyć, gdyż producenci z całego świata korzystający z maszyn typu waterjet są zgodni – właściwie nie istnieją żadne fizyczne ograniczenia, jeśli chodzi o możliwości w skrawaniu i obróbce materiałów w tej technologii. (MA) z

PÓŁMASKA OCHRONNA Z DANII

ZASTOSOWANIE W KAMIENIARSTWIE • praca w zapyleniu • kontakt z alergenami • uciążliwe zapachy, opary

gsm: 602 610 618 tel. 61 826 77 25

NK 46 (3/2010)

Centrum obróbcze CNC C4 firmy ScandInvent

ScandInvent oficjalnie w Polsce Firma Suwik-Diamant AS została autoryzowanym przedstawicielem w Polsce producenta maszyn kamieniarskich firmy ScandInvent.

ałożona w Szwecji firma ScandInvent to konstruktor kompaktowych i ekonomicznych maszyn obróbczych dla przemysłu kamieniarskiego. Produkcja zorganizowana jest w nowoczesnej fabryce w miejscowości Västerås. Aż 90 proc. urządzeń trafia na rynki zagraniczne, głównie do krajów Europy, Australii, USA i na Środkowy Wschód. Linia produktowa ScandInventu obejmuje boczkarki, sterowane numerycznie centra obróbcze i pięcioosiowe piły automatyczne. Pod koniec ubiegłego roku Suwik-Diamant AS został także reprezentantem w Polsce włoskiej firmy Eberle – producenta podnośników próżniowych. (ACH) z

Stół z odciągiem od Wehy

ZALETY: • znikomy opór przy oddychaniu dzięki ogromnej powierzchni filtrującej • patent AIR-ACE • wymienne filtry P2(R)lub P3(R) • wytrzymują minimum 100 godzin pracy !!! • bardzo lekka tylko 240 gram • osłona na twarz AIR-ACE VISOR w opcji !!! • posiada WYMIENNE CZĘŚĆI !!!

112

FOT. SCANDINVENT

iemiecka firma Esta Absaugtechnik GmbH w kooperacji z producentem sprzętu do obróbki kamienia firmą Weha opracowała nowy stół szlifierski Champion. Przeznaczony jest on do usuwania pyłu pochodzenia mineralnego, powstającego podczas procesów szlifowania oraz polerowania zarówno powierzchni, jak i krawędzi kamienia. Zgodnie z testami wykonanymi przez Związek Pracowniczy Ubezpieczenia od Odpowiedzialności Cywilnej dla Przemysłu Kamieniarskiego (StBG) „suchy” odciąg pyłu jest znacznie bardziej skuteczny w porównaniu z „mokrą” filtracjią pyłu. Champion otrzymał certyfikat GS (Geprüfte Sicherheit) świadczący o zgodności wyrobów z wymogami niemieckiego ustawodawstwa dotyczącego bezpieczeństwa urządzeń. (ACH) z

www.RynekKamienia.pl

TECHNOLOGIE PORADY

i na powierzchnię segmentu wychodzą następne ziarna ścierne, dotychczas zamknięte w spoiwie. Czas pracy ziarna ściernego zależy od jego własności fizyko-mechanicznych, a czas jego utrzymania w ściernicy – od przyczepności spoiwa na styku z ziarnem ściernym. Może się zdarzyć, że ścierniwo wysokiej jakości umieszczone w nieodpowiednim spoiwie wypadnie w krótkim czasie lub co gorsza uszkodzi uprzednio obrabiane powierzchnie. Segmenty ścierne wykonywane są do szlifowania określonych materiałów i określonych operacji (zdzieranie, szlifowanie wstępne i wykańczające) – według receptur wypracowanych podczas wieloletnich doświadczeń producentów i użytkowników. Optymalny dobór ściernicy do określonych operacji polega na takim doborze własności ścierniwa i spoiwa, aby uzyskać równomierne zużycie obu tych składników. Przy optymalnie dobranych składnikach występuje samoostrzenie ściernicy. Ziarno ścierne, czyli ścierniwo Materiał, z jakiego zbudowane są ziarna ścierne, decyduje o skuteczności narzędzia, jego trwałości i wydajności obróbki. Do szlifowania kamienia stosowane są głównie:

Od osełki do głowicy polerskiej Narzędzia szlifierskie. Technologia obróbki część XXI

rzypuszczalnie jednym z pierwszych narzędzi do gładzenia i wyrównywania kamienia był kawałek piaskowca uformowany w kształcie osełki. Piaskowiec, składający się z ziaren twardego kwarcu spojonych twardym spoiwem i często występujący w naturze, był idealnym materiałem do wyrównywania powierzchni i ostrzenia. A wynikało to z obserwacji i doświadczeń, które wykazały, że do obróbki musiał być użyty materiał twardszy od obrabianego. Te obserwacje potwierdził naukowo w 1812 r. wiedeński mineralog Friedrich Mohs, tworząc skalę twardości minerałów nazwaną jego imieniem. W skali tej najniższą wartość – 1 – posiada talk, który można zarysować każdym minerałem, a nawet paznokciem. Z interesujących nas minerałów kolejne pozycje w numeracji zajmują: 7 – kwarc, 8 – topaz, 9 – korund. Podstawową skalę twardości z numerem 10 zamyka diament – najtwardszy materiał występujący w naturze.

Diament – najtwardszy naturalny materiał ścierny o twardości 10 w skali Mohsa, gęstości 3,5 g/cm3. Stanowi podstawowe ścierniwo do wysoko wydajnej mechanicznej obróbki kamienia i metali. Główny składnik diamentowych segmentów i past szlifierskich. Karborund – węglik krzemu SiC – otrzymywany sztucznie przez stapianie czystego kwarcu i koksu w temp. 2500-3000º C. Gęstość 3,1 – 3,2 g/cm3, twardość 9,7 w skali Mohsa. Odmiany: zielony o zawartości min. 97% SiC – twardszy, lecz bardziej kruchy, czarny o zawartości min. 95% SiC – miększy i mniej kruchy. Korund (Al2O3) twardy minerał – 9 stopni w skali Mohsa, o gęstości ok. 4 g/cm3 i temperaturze topnienia 2050º C. Stanowi doskonały

Narzędzia szlifierskie – sposób działania Opisując pierwotne narzędzia z piaskowca, wyodrębniłem dwa podstawowe składniki, z których zbudowane są współczesne narzędzia szlifierskie: ziarna ścierne (nazywane często ścierniwem) oraz spoiwo utrzymujące ziarna w korpusie narzędzia do momentu jego zużycia i/lub wykruszenia. Na rys.1 pokazany jest mechanizm działania ściernicy podczas szlifowania płyty kamiennej. Z powierzchni czołowej ściernicy wystają końce ziaren ściernych, które podczas przemieszczania względem obrabianego elementu powodują usuwanie cienkiej warstwy materiału na drodze wyłamywania lub wykruszenia (na rys. widoczna strefa zgniotu). Podczas obróbki ziarna ścierne ulegają starciu

segment

www.RynekKamienia.pl

spoiwo

ziarno ścierne

kamień

Rys.1. Przekrój przez strefę szlifowania kamienia oraz ściernicę (segment ścierny)

113

NK 46 (3/2010)

TECHNOLOGIE PORADY

Fot. 2. Głowice szlifierskie stosowane w wielogłowicowych szlifierkach przelotowych (liniach). U góry głowica wahadłowa do segmentów typu wagon, u dołu głowica planetowa do segmentów walcowych

Fot. 3. Moment wymiany walcowej ściernicy w maszynowej głowicy planetowej. Widoczna plastikowa część chwytowa ściernicy

114 NK 46 (3/2010)

materiał ścierny i przed wejściem na rynek karborundu był szeroko stosowany m.in. do szlifowania skał twardych (granity, sjenity). Elektrokorund – sztuczny materiał ścierny wytwarzany z boksytu w piecach elektrycznych. Twardość 9-9,5 w skali Mohsa, gęstość 3,9 – 4 g/cm3. Stosowany do wyrobu tarcz tnących i narzędzi szlifierskich. Szmergiel – drobnoziarnista skała przeobrażona, której głównym składnikiem jest korund. Najbardziej znany w kamieniarstwie szmergiel pochodzi z greckiej wyspy Naxos. Jest doskonałym materiałem stosowanym w postaci mikroproszków do ostatecznego szlifowania granitu lub marmuru w ostatniej fazie szlifowania przed polerowaniem. Stosuje się w postaci mikroproszków do podsypywania lub w formie segmentów parapitowych (na spoiwie szelakowym lub bakelitowym). Pumeks naturalny – naturalna, porowata skała pochodzenia wulkanicznego. Najbardziej znany materiał z włoskiej wyspy Liparii (koło Sycylii). Był stosowany powszechnie do szlifowania marmuru i alabastru. Pumeks sztuczny – wytwarzany z mieszaniny piasku kwarcowego z dodatkiem szmerglu Naxos i alabastru, wypalanej w temp. 9001200º C. W przeciwieństwie do naturalnego gwarantował jednolitą ziarnistość i nie stwarzał zagrożenia porysowania dokładnie obrobionej powierzchni jednym większym ziarnem, co się zdarzało w przypadku korzystania z pumeksu naturalnego. Istotnym czynnikiem wpływającym na skuteczność szlifowania jest ziarnistość materiału ściernego. Wielkość ziarna określana jest w umownych wartościach podających, ile otworów mieści się na jednostce powierzchni sita. Im większa jest wartość liczbowa, tym drobniejsze jest ziarno. Nowa, już europejska, norma PN-EN 12670 podaje wielkości ziaren w zależności od dokładności szlifowania: ziarnistość F60 – wstępne szlifowanie, F120 – średnie szlifowanie, F220 – pełne szlifowanie, F400 – pełne matowe. Kolejnym czynnikiem wpływającym na własności ściernic jest koncentracja (czyli stopień zagęszczenia ziaren). Dla narzędzi diamentowych w Europie za koncentrację 100 przyjmuje się zawartość 4,4 karata w 1 cm3 warstwy diamentowej (dla przypomnienia 1 karat = 0,2 g). Spoiwo Wytrzymałość spoiwa decyduje, w jakim stopniu zostaną wykorzystane własności ścierne zatopionych w nim ziaren ściernych. Optymalne jest spoiwo, które ściera się z taką samą szybkością jak ścierniwo. Do produkcji narzędzi kamieniarskich najczęściej stosowane są spoiwa: • magnezytowe (Mg) – spoiwo składające się ze szkła wodnego z dodatkiem chlorku magnezowego (cement Sorella). Spoiwo mało porowate, czułe na uderzenia, wodochłonne. • gumowe (R) – składające się z kauczuku naturalnego lub syntetycznego zwulkanizowanego siarką. • metalowe spiekane (M) – spoiwo składające się z proszków metali, tlenków i węglików metali; podstawowe spoiwo narzędzi diamentowych do kamienia. Dobór odpowiedniego rodzaju ścierniwa, jego ziarnistości oraz własności spoiwa jest sprawą trudną i wymagającą dużego do-

www.RynekKamienia.pl

TECHNOLOGIE PORADY

świadczenia. W przypadku szlifowania nowego materiału najczęściej przeprowadza się szereg prób i doświadczeń. Odmiany konstrukcyjne Polska norma PN-70/M -02810 Klasyfikacja i znakowanie narzędzi do obróbki kamienia umieszcza narzędzia szlifierskie w grupie KS – Narzędzia szlifierskie i polerskie. W tej grupie wyodrębniono m.in. diamentowe segmenty szlifierskie KSS (proste, łukowe, łukowe wymienne i kształtowe) oraz karborundowe KSS (nerkowe, prostokątne, walcowe i walcowe z otworem). Norma, mimo swojego wieku, uwzględniła większość obecnie stosowanych szlifierskich narzędzi maszynowych. Okazuje się, że w ciągu ostatnich 40 lat w tej dziedzinie niewiele się zmieniło. Oczywiście zostały ulepszone spoiwa i sposób związania ścierniwa ze spoiwem. Pojawiły się nowe, skuteczniejsze szlifierki, ale nadal obowiązują sposoby szlifowania stosowane przy budowie piramidy Cheopsa. Ściernice maszynowe najczęściej są montowane na tarczach lub głowicach szlifierskich (fot. 2). Posiadają część chwytową umożliwiającą pewne i szybkie zamocowanie segmentu w głowicy. W głowicy pokazanej u góry fot. 2 montowane są ściernice w kształcie prostopadłościennym (wagony), których część chwytowa kształtowana jest w postaci klina o małej zbieżności. Pod wpływem siły odśrodkowej ściernica jest dociskana w kierunku obwodu głowicy. Do szlifowania wykorzystywany jest głównie ruch obrotowy, w związku z czym w praktyce warsztatowej najczęściej stosowane są ściernice walcowe. Tutaj stosowane są różne rodzaje części chwytowych z ukształtowaniem złącza narzucanym przez producentów szlifierek – najczęściej opartych na zasadzie spirali Archimedesa. W przypadku głowic planetowych najczęściej stosowanym sposobem mocowania było dość pracochłonne nakręcanie segmentów na każdą z osi roboczych. Na fot. 4 pokazano ręczną szlifierkę pneumatyczną i przykładowy zestaw jej wyposażenia narzędziowego. Widoczne są sztywne i elastyczne segmenty diamentowe, z różnymi systemami osadzenia i mocowania. Na fot. 5 pokazano typowe segmenty diamentowe do granitu, na fot. 6 – segmenty do marmuru wyposażone w siatkową osłonę ułatwiającą odprowadzenie startego materiału ze strefy obróbki. Konkurencja ze strony zagranicznych i krajowych producentów narzędzi szlifierskich powoduje ciągły proces ich ulepszania –charakterystyczny dla otwartej gospodarki rynkowej. Uwagi końcowe Na krajowym rynku znajduje się duża ilość narzędzi szlifierskich i polerskich, o różnych własnościach i zastosowaniach. Dotychczas importowane są systematycznie wypierane przez coraz lepsze produkty krajowe. Problemem staje się nie tyle dobór odpowiednich ściernic, ile znalezienie odpowiedniego dostawcy lub jeszcze lepiej producenta, który zapewni dostawę narzędzi o ustabilizowanej jakości i cenach. Stabilność własności narzędzi ściernych (rodzaju, ziarnistości, koncentracji ścierniwa, materiału i struktury spoiwa) ma istotny wpływ na wydajność oraz jakość procesu szlifowania i polerowania, szczególnie prowadzonego na wielogłowicowych szlifierkach przelotowych.. z mgr inż. Wacław Chrząszczewski, wastone@op.pl Wykorzystano materiały firm: Diamant Boart, Tyrolit, A. Śpiewak

116 NK 46 (3/2010)

Fot. 4. Ręczna szlifierka pneumatyczna i jej wyposażenie do obróbki powierzchni elementów granitowych

Fot. 5. Przykładowy zestaw diamentowych ściernic do granitu

Fot. 6. Ściernice do marmuru z siatkami ułatwiającymi odprowadzenie startego materiału ze strefy obróbki

www.RynekKamienia.pl

Plotery tnące do piaskowania

Znakomite plotery w niskiej cenie. Pracuje już kilkaset sprzedanych przez nas urządzeń, w tym

NA SPRZEDAŻ

wiele w rmach kamieniarskich. Dwuletnia gwarancja. Możliwa dostawa i instalacja u odbiorcy na terenie całej Polski. W naszej ofercie: -plotery tnące -akcesoria do ploterów -kliparty nagrobne

Piła ARBES Torpedo TBF 3500 – sztuk 2. Pełna automatyka z komputerem PLC Siemens. Linia polerska BRETON KG 13/200 Max. wymiary płyt do polerowania 3,5m x 2m x 12cm

ceny p loteró w od 15

brutto

www.a-va.pl F.H. AVA Zacharzew ul. Krotoszyńska 6 63-400 Ostrów Wielkopolski Kontakt: tel. 513 140 592, e-mail: plotery@wp.pl

www.RynekKamienia.pl

Dodatkowe informacje dostępne pod numerem: 74 855 55 22, 664 980 844

117

NK 46 (3/2010)

TECHNOLOGIE

„Każdy z nas tworzy świat, w którym żyjemy” Ochrona środowiska w zakładzie kamieniarskim część II

poprzedniej części opracowania zajmowaliśmy się gopodczas szlifowania kamienia na placu budowy). Należy pamiętać, spodarką odpadami w zakładzie kamieniarskim. Drugim że na emisję zorganizowaną każdy musi uzyskać stosowne zezwobardzo poważnym problemem niemal każdego zakładu lenie. Wielkość emisji należy uwzględniać w „wykazie o rodzaju zajmującego się obróbką kamienia naturalnego jest emisja pyłów i sposobie korzystania ze środowiska”, który każdy przedsiębiorca krzemionkowych. Mają one działanie rakotwórcze, dlatego też koskłada dwa razy do roku we właściwym urzędzie marszałkowskim. nieczna jest ochrona pracowników przed ich wpływem. Poniżej Brak zezwolenia na emisję powoduje konieczność wnoszenia opłat znajdą państwo szereg rozwiązań podwyższonych (o 500%) za kotechnicznych skutecznie eliminurzystanie ze środowiska. Zakład, jących zanieczyszczenia pyłowe który emituje pyły (lub prowadzi Najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) jest to na stanowiskach pracy. średnie stężenie ważone, którego oddziaływanie operacje mogące powodować taką emisję), powinien dokona pracownika w ciągu 8-godzinnego ego dobowego nać pomiarów wielkości emisji. Emisja pyłów i tygodniowego, określonego w kodeksie d Pomiary takie wykonują specjaGłównymi źródłami emisji pyłów listyczne, akredytowane laboraw zakładzie kamieniarskim są pracy, wymiaru czasu pracy przez okres toria. Badania takie wykonuje się operacje technologiczne obróbki jego aktywności zawodowej nie powinno z uwzględnieniem stosowanych kamienia, zwłaszcza szlifowanie, spowodować ujemnych zmian w jego stanie urządzeń ochronnych, pozwalają polerowanie, wiercenie, frezowazdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych one na określenie skuteczności nie itp. Szczególnie duże ilości pokoleń. Dla pyłów zawierających krzemionkę działania urządzenia ochronnego. pyłów powstają przy operacjach obróbki kamienia prowadzonych Pamiętajmy, że opłaty za korzykrystaliczną NDS = 2 mg/m3 powietrza. na sucho. Jednak trzeba pamiętać, stanie ze środowiska wnosi się że nawet przy pracy na mokro, po za rzeczywistą emisję pyłów, czyli wyschnięciu wody, duże ilości pyłów mogą się unosić w powietrzu z uwzględnieniem działania urządzeń ochronnych. podczas transportu, czyszczenia elementów kamiennych itd. Ocena narażenia zawodowego na pyły Emisję pyłów można podzielić na zorganizowaną (z zastosowaSzkodliwe działanie pyłów krzemionki krystalicznej na organizm niem urządzeń technicznych, np. wyciągów) i niezorganizowaną człowieka polega przede wszystkim na efektach kancerogennych. (swobodną, w pomieszczeniach i na zewnątrz, np. emisja pyłów

118 NK 46 (3/2010)

www.RynekKamienia.pl

FOT. ISTOCKPHOTO

PORADY

SKALEŃ HURTOWNIA NAGROBKÓW ul. Legnicka 45, 59-500 Złotoryja tel. biuro: (76) 87 82 007 fax: (76) 87 82 397 tel. kom. 602 517 121 e-mail: skalen@skalen.pl

PROMOCJA

Oferta ważna do wyczerpania zapasów magazynowych

Impala Dark 90x190 z tablicą płyta wykończenie ćwierćwałek lub faza cena 1600 zł

Orion 90x190 z tablicą płyta wykończenie ćwierćwałek lub faza cena 1800 zł

Baltic Green 90x190 z tablicą płyta wykończenie ćwierćwałek lub faza cena 1800 zł

Balmoral 90x190 z tablicą płyta wykończenie ćwierćwałek lub faza cena 1600 zł

www.ska len .p l

TECHNOLOGIE

FOT. ITALMEC (3)

PORADY

Przykładowe urządzenia mogące służyć do ograniczenia ilości pyłów: stół roboczy Air 3 Classic i ściany odpylające Air Dry i Air Box Ważnymi parametrami wpływającymi na skutki działania pyłu na organizm człowieka są: stężenie pyłu, wymiary i kształt cząstek oraz skład chemiczny i struktura krystaliczna, a także rozpuszczalność pyłu w płynach ustrojowych. Ostateczny skutek szkodliwego działania pyłów przemysłowych zależy także od właściwości osobniczych człowieka, zarówno genetycznych, jak i nabytych, jego wrażliwości na działanie pyłu, a także od ciężkości wykonywanej pracy fizycznej. Ocena narażenia na pyły polega na wykonaniu pomiarów stężeń pyłów na stanowiskach pracy, określeniu wskaźników ekspozycji na pyły w odniesieniu do całodziennego czasu pracy i porównaniu uzyskanej wartości wskaźników ekspozycji z wartościami najwyższych dopuszczalnych stężeń pyłów (NDS). Wyniki oceny narażenia są podstawą oceny ryzyka zawodowego oraz doboru środków ochrony przed zapyleniem.

Krzemica Krzemica jest rozsianym guzowatym zwłóknieniem płuc, spowodowanym przez reakcję tkanki na wdychany pył krzemu krystalicznego. W przypadku intensywnego narażenia organizmu na zanieczyszczenie może przybrać postać ostrą. Zwykle przybiera jednak formę chroniczną, której rozwój może trwać przez wiele lat. Osoby cierpiące na krzemicę są w zwiększonym stopniu podatne na choroby takie jak gruźlica. Coraz więcej wskazuje też na to, że krzem krystaliczny może wywoływać nowotwory, a u osób z krzemicą występuje zwiększone ryzyko powstania raka płuc. Z wyjątkiem formy ostrej początki krzemicy są niemal bezobjawowe, o chorobie świadczyć mogą jednak kaszel i skrócenie oddechu (o różnym nasileniu). Reakcje chroniczne występują po 10 lub więcej latach od zakażenia i obejmują guzki widoczne w szczególności w górnych płatach płuc. Reakcje ostre mogą się pojawić już po kilku tygodniach (do dwóch lat) od zmasowanego narażenia na zanieczyszczenie. Krzemicę rozwijającą się w czasie krótszym niż 10 lat, tak zwaną przyspieszoną, stwierdza się najczęściej u pracowników zatrudnionych przy obróbce strumieniem piasku, kruszeniu, cięciu, polerowaniu, wierceniu, obróbce młotem pneumatycznym skał, kamieni itp. (źródło: International Union of Bricklayers and Allied Craftworkers)

120 NK 46 (3/2010)

Pomiary emisji pyłów W przypadku pyłów o działaniu rakotwórczym (takich jak krzemionka krystaliczna) pomiary przeprowadza się: - co najmniej raz na 3 miesiące – przy stwierdzeniu stężenia pyłu powyżej 0,5 NDS, - co najmniej raz na 6 miesięcy – przy stwierdzeniu stężenia pyłu powyżej 0,1 do 0,5 NDS, - w każdym przypadku wprowadzenia zmiany w warunkach występowania tego pyłu. Profilaktyka techniczna Eliminacja zanieczyszczeń ze środowiska pracy powinna być realizowana przede wszystkim przez zastosowanie odpowiednich środków ochrony zbiorowej przed zapyleniem. Zgodnie z dyrektywami Unii Europejskiej stosowanie środków ochrony zbiorowej jest priorytetowe w stosunku do stosowania środków ochrony indywidualnej. Środki ochrony zbiorowej przed zapyleniem obejmują systemy wentylacji mechanicznej ogólnej oraz instalacje i urządzenia wentylacji mechanicznej miejscowej, wyposażone w filtry powietrza. Wszędzie tam, gdzie to jest możliwe, należy dążyć do hermetyzacji procesów produkcyjnych. W pozostałych przypadkach, na podstawie analizy parametrów pobranego u źródła emisji pyłu, należy dobrać odpowiedni system lub urządzenie filtracyjno-wentylacyjne, właściwe do rodzaju i stężenia pyłu. Ostatnim działaniem, jakie powinno być podjęte dla ochrony pracownika przed szkodliwym narażeniem na pyły, jest dobór środków ochrony indywidualnej. Podstawowymi wskaźnikami użytkowymi filtrów powietrza są skuteczność filtracji i opory przepływu. Przykłady urządzeń technicznych skutecznie eliminujących pyły na stanowisku pracy Jednym z producentów od wielu lat specjalizujących się w produkcji urządzeń do eliminowania pyłów w zakładach kamieniarskich jest włoska firma Italmecc. Wiele lat doświadczeń zaowocowało powstaniem szeregu bardzo skutecznych rozwiązań przydatnych na każdym stanowisku, gdzie mamy do czynienia z emisją pyłów. Do najpopularniejszych urządzeń należą: stoły odpylające, ściany odpylające z kurtyną wodną, kabiny odpylające. Air 3 Classic to stół roboczy z zasysaniem zanieczyszczonego powietrza przez szczeliny wokół blatu do jednostki odpylającej. Jednostka odpylająca, wykonana ze stali nierdzewnej, zawiera innowacyjny system wychwytywania pyłów dzięki przechodzeniu

www.RynekKamienia.pl

HURTOWNIA NAGROBKÓW

rok założenia 1974

Szeroka oferta nagrobków importowanych i własnej produkcji Sprzedaż płyt granitowych

ul. ks. Jagałły 1c, 10-371 Kieźliny, mobile: 0509 04 04 96, e -mail: binger_aro@o2.pl

TECHNOLOGIE

import & hurt wyrobów granitowych

powietrza przez zbiornik z wodą. Pył miesza się z wodą, tworząc zawiesinę, która pozostaje w dolnej części zbiornika. Dzięki temu systemowi wychwytywania pyłów Air 3 Classic jest bardzo prosty w obsłudze i bezpieczny w użytkowaniu. To stół roboczy z wielowarstwowym blatem drewnianym grubości 30 mm, regulacją przepływu zasysanego powietrza i regulacją poziomu. Istnieje możliwość dołączenia dodatkowej ssawy, która poprawia skuteczność odpylania w przypadku obróbki większych elementów. Skuteczność odpylania wynosi 98,3 proc.

Test przeprowadzony przez niezależne, au-

FOT. ISTOCKPHOTO

Air Box to bardzo popularna ściana odpylająca ze zraszaniem wodnym. Najnowsza wersja tych urządzeń, wykonana całkowicie ze stali nierdzewnej, wyposażana jest w bardzo wydajne wentylatory i in-

Air Dry to najnowsze osiągnięcie firmy Italmecc. To samooczyszczająca się kabina odpylająca z filtrami workowymi, pracująca na sucho. Specjalne przegrody kierują przepływem zasysanego pyłu do komory oczyszczania. Model pokazany na zdjęciu posiada 88 filtrów workowych, każdy średnicy 120 mm i długości 1100 mm. Dzięki zastosowaniu do produkcji tych filtrów materiałów najnowszej technologii wyeliminowano problem zatykania się, jaki występuje w przypadku filtrów mikroporowatych. Dodatkowo automatyczny, sterowany PLC, pracujący cyklicznie system czyszczenia z użyciem sprężonego powietrza utrzymuje te filtry w stanie permanentnej czystości, zrzucając pył w dół do specjalnych szuflad. Skuteczność odpylania – 99,5 proc.

System filtrów workowych w samooczyszczającej się ścianie Air Dry.

ul. Wschodnia 2, 29-100 Włoszczowa tel./fax.: 41 3944649 tel. kom.: 785 722 981, 603 371 091 Skype: decor-granit biuro@decorgranite.eu

www.decorgranite.eu

NK 46 (3/2010)

nowacyjny system wychwytywania pyłu za pomocą atomizerów wody. Specjalne dysze, patent pochodzący z przemysłu lotniczego, atomizują wodę, tworząc filtr wodny dla pyłu. Ich wyjątkowa budowa powoduje, że nie ma nigdy problemu z ich zatykaniem. Air Box nie posiada żadnych filtrów i nie wymaga czasochłonnej obsługi. Zawiesina wodna gromadzona jest w dolnej części urządzenia; specjalna pompa ze stali nierdzewnej zapewnia cyrkulację wody. Urządzenie dostępne jest w trzech wielkościach: 2100, 3100, 4100 mm szerokości oraz w wersji dwustronnej 2 x 3100 mm. Skuteczność odpylania – 99,2 proc.

toryzowane laboratorium Soveco w Nove koło Vicenzy wykazał skuteczność odpylania Air Dry: - szlifowanie granitu szlifierką kątową: 0,015 mg/m3 - szlifowanie marmuru szlifierką kątową: 0,023 mg/m3 (ilość krzemu w 1 m3 powietrza) Dzięki tak wysokiej skuteczności odpylania urządzenie to spełnia nawet najbardziej wyśrubowane normy czystości powietrza i może być bez problemów stosowane w takich krajach, jak Niemcy czy Szwajcaria. z Andrzej Bukalski, MC Diam

www.RynekKamienia.pl

TECHNOLOGIE PRODUCENCI

Wywiad ze Stefanem Deschlerem, prezesem Weha Ludwig Werwein GmBH, przeprowadzony 17 kwietnia w trakcie dni otwartych w siedzibie firmy w Königsbrunn

ieszcząca się w Königsbrunn koło Augsburga, ok. 70 km na północ od Monachium, główna siedziba firmy otwarta jest dla klientów z całej Europy dwa razy w roku. Duża powierzchnia magazynów i bogaty asortyment wystawionych produktów sprawiają, że można odnieść wrażenie uczestnictwa w niewielkich targach kamieniarskich. Jak co roku firma zaprezentowała swoje produkty, od urządzeń transportowych po narzędzia i maszyny. Nowością były środki ochronne, które wprowadzono niedawno do oferty dzięki nawiązaniu współpracy z ich producentem firmą Uvex. Największe emocje wzbudzał jednak oferowany przez Wehę robot obróbczy produkowany przez włoską firmę QDesign. To imponujące urządzenie można było podziwiać przy pracy. Na pytania dotyczące poszczególnych maszyn, w tym prezentowanych urządzeń firm Donatoni i Intermac, odpowiadali specjalnie delegowani na tę okoliczność inżynierowie z Włoch.

„Nowy Kamieniarz”: Jaka jest historia i idea dni otwartych w siedzibie Wehy w Königsbrunn? Stefan Deschler, prezes Weha GmBH: Pierwsze dni otwarte zorganizowaliśmy w 1997 roku. Szybko okazało się, że ich formuła jest bardzo udana, dlatego teraz organizujemy je dwa razy w roku. Zapraszamy klientów z całej Europy, by mogli zapoznać się z oferowanymi przez nas urządzeniami przy pracy. Mogą też oni liczyć na porady zaproszonych przedstawicieli producentów i dostawców, którzy są najbardziej kompetentni w udzielaniu informacji. Nasz asortyment jest bardzo szeroki, więc kładziemy nacisk na prezentowanie nowości. Wasz asortyment zmienia się nieustannie. Jak to się dzieje, że tak szybko reagujecie na zmiany zachodzące na rynku? Macie na to jakiś sposób? W całej firmie pracuje 46 przedstawicieli handlowych. Ich zadaniem jest także zbieranie informacji o problemach i nowych potrzebach kamieniarzy. Przekazują je później menedżerom produktów. W naszej firmie wyróżniamy 17 grup produktów, za które odpowiedzial-

124 NK 46 (3/2010)

FOT. M. BRZESKI (3)

Za handlowcem stoi cały zespół

Siedzibia firmy Weha w Königsbrunn

Polacy na dniach otwartych Siedzibę firmy w Königsbrunn odwiedzili także Polacy. Niewielka grupa bardzo szybko się zintegrowała. Tym bardziej że nad dobrym samopoczuciem rodaków nieustannie czuwali Jolanta Skora oraz Rafał Kulbida z polskiego oddziału Wehy. Michał Jackowski rzeźbiarz z Białegostoku Przyjechałem do Königsbrunn w konkretnym celu. Chciałem zobaczyć robota QD przy pracy i rozpocząć negocjowanie warunków zakupu. Nie ukrywam, że bardzo chciałbym mieć to urządzenie, ale mam ograniczony budżet. W siedzibie Wehy trafiłem na właściwą osobę, Giuseppe D’Urzo, dyrektora generalnego QDesign. To otwarty człowiek i wygląda na to, że niedługo dojdziemy do porozumienia. Jarosław Rocławski właściciel firmy Rosita z Kasparusa Do Wehy przyjechałem wraz z rodziną na zaproszenie Rafała Kulbidy. Tego typu imprezy to doskonała okazja, by połączyć przyjemne z pożytecznym. Z jednej strony można się oderwać od codziennych obowiązków, odwiedzić nowe miejsca i ludzi. Z drugiej można na spokojnie zapoznać się z produktami naszego dostawcy – obejrzeć, porównać i być na bieżąco z nowościami. Ważne są też spotkania w kuluarach, nieformalne rozmowy i konsultacje. Na tego typu wyjazdach spotyka się przede wszystkim osoby nowe w branży. Im się jeszcze chce, starym wyjadaczom niekoniecznie. Potem tylko narzekają, że atakują ich młode wilki, a oni przecież się nie znają, nie mają doświadczenia i zobaczymy za rok – na pewno zbankrutują.

www.RynekKamienia.pl

s.c.

przerób kamienia naturalnego

Hurtowa sprzedaż nagrobków chińskich, nagrobków z granitów szwedzkich, płyt polerowanych W ofercie płyty: - IMPALA DARK - IMPALA BONACORD - BRĄZOWY KRÓLEWSKI - MONT PINCK - RÓŻOWY SREBRZYSTY - BOHUS - GNEJS - VANGA - ORION - LAWENDULA - WHISKONT WHITE - HIMALAYA BLUE

- KUPAN GREEN - KURU GREEY - IMPERIAL RED - BALTICK BROWN - BALTICK GREEN - AURORA - SZWED GREEN - SZWED BLECK - LABLADOR - OLIVE GREEN - RED ACAPULCO - STAR RUBI - MAHOGANY

Zapraszamy do współpracy firmy kamieniarskie w w w. k a m s k a l. p l

>>>

e - m a i l : i n f o @ k a m s k a l. p l

58-210 Łagiewniki, ul. Kłodzka 14, tel. 74/ 89 39 774, fax 74/ 89 40 158

TECHNOLOGIE PRODUCENCI

nych jest osiem osób. To one zbierają informacje o nowościach na rynku światowym. Niemal codziennie zgłaszają się do nas chętni do podjęcia współpracy producenci i dystrybutorzy z przeróżnym asortymentem. Decydujemy się na współpracę z tymi, których produkty mają unikatowe, nowatorskie rozwiązania. Takie działania wymogła na was specyfika rynku niemieckiego. Albo raczej ewolucja, jaka tam zaszła. To prawda. W przeszłości największą grupą odbiorców naszych produktów byli producenci nagrobków, niewielką zaś firmy zajmujące się renowacją czy produkcją na potrzeby branży budowlanej. Z biegiem czasu te proporcje się odwracały. Coraz więcej kremacji, a co za tym idzie mniejsze zapotrzebowanie na pomniki i rosnący import nagrobków spowodowały upadek lub przebranżowienie firm nagrobkowych na budowlankę. Ich potrzeby w zakresie zaopatrzenia są inne niż u nagrobkarzy. Staraliśmy się poznać je i dostarczyć to, czego oczekiwali. Taka polityka firmy sprawiła, że jesteśmy największym dostawcą asortymentu kamieniarskiego w Niemczech.

maszyny od wielu lat. Udało nam się przez ten czas zdobyć doświadczenie i wyszkolić personel. Obecnie skupiamy się, by ten kapitał wykorzystać na rynku polskim. Czy jest pan w stanie w jednym słowie czy może zdaniu streścić filozofię Wehy? To zdanie to: „Wszystko do obróbki kamienia” (wieloletnie hasło reklamowe Wehy na całym świecie - red.). Chcemy być partnerem dla kamieniarzy. Chcemy, by klient wiedział, że za handlowcem stoi cały zespół składający się ze specjalistów potrafiących znaleźć rozwiązanie każdego problemu, z którym klient zetknie się w pracy. Rozmawiał Maciej Brzeski

FOT. WEHA

Jak ocenia pan waszą pozycję w Polsce? W ciągu 17 lat działalności udało się nam zbudować markę solidnego dostawcy urządzeń, narzędzi czy akcesoriów. Od dwóch lat pracujemy nad tym, by się dać poznać jako dostawca dużych maszyn. Do naszego zespołu w Polsce dołączyli specjaliści od sprzedaży i serwisu tego typu urządzeń. Na polskim rynku oferujemy produkty Donatoni i Intermac, a teraz zajmujemy się także dystrybucją robotów QDesign. Na innych rynkach dystrybuujemy

Rafał Kulbida, wiceprezes Weha Polska sp. z o.o. i Stefan Deschler, prezes Weha Ludwig Werwein GmBH

Najciekawsza premiera tegorocznej imprezy - robot QDesign w trakcie pracy

126 NK 46 (3/2010)

www.RynekKamienia.pl

FELIETON MARIUSZ DOMARADZKI

Wiosenne porządki

otwierdziły się moje podejrzenia co do aury. Chłód towarzyszył nam, z przerwami, niemal do końca kwietnia. To w znacznym stopniu odbiło się na ilości zamówień od indywidualnych klientów oraz brakiem możliwości rozpoczęcia montażu na zewnątrz. Po mojej ostatniej podróży objazdowej po zakładach kamieniarskich nie mogę oprzeć się wrażeniu, że coś w naszej branży nie gra. To nie tylko kwestia tego, że okres zamówień i ciężkiej pracy nie nadszedł jeszcze przed świętami Wielkiej Nocy. Przede wszystkim mamy jednak do czynienia z pogłębiającą się ekspansją firm zajmujących się tylko i wyłącznie dystrybucją gotowych wyrobów z Chin i Indii. To dość niepokojące, szczególnie ze względu na specyfikę rodzimych zakładów przetwórczych oraz materiały w nich obrabiane. Materiały z Indii, RPA oraz Brazylii stanowią największy procent

”

Apeluję do Związku Pracodawców Branży Kamieniarskiej o podwojenie wysiłków związanych z certyfikacją zakładów kamieniarskich znakiem „Kamień Naturalny”(...).

materiałów blocznych importowanych do naszego kraju. Ta tendencja może doprowadzić do kilku bankructw przedsiębiorstw, w których marketing oraz kontrola kosztów są źle prowadzone. Innym niepokojącym faktem jest sprzedaż niektórych materiałów po kosztach, tak aby zapchać rynek. Taka polityka stosowana przez niektórych dużych graczy na naszym rynku jest o tyle niepokojąca, że wiąże się ona z kredytowaniem odbiorców o niskim potencjale nabywczym, których odbiera się przedsiębiorstwom przetwórczym zlokalizowanym w regionie i utrzymującym się głównie ze współpracy z mniejszymi nabywcami. Stosowanie tej samej polityki handlowej dla dużych i średnich, a także małych odbiorców jest nieporozumieniem. Każdy, kto stosuje taką politykę, w moim odczuciu, będzie musiał w niedługim czasie zmierzyć się z odwrotem większych graczy oraz kłopotami finansowymi związanymi z niską ściągalno-

128 NK 46 (3/2010)

ścią zobowiązań od mniejszych. W rozmowie z jednym z szefów zagranicznej firmy o ustabilizowanej pozycji na rynku usłyszałem, że z pewnością branża w Polsce w ciągu najbliższych dwóch lat doświadczy dużej restrukturyzacji oraz oczyszczenia. Słabsi gracze będą musieli pożegnać się z kamieniarstwem, zostawiając jednocześnie kilku większych z poważnymi długami. Chyba nie dojrzeliśmy jeszcze do zmiany mentalności, która jest niezmiernie potrzebna teraz i tutaj. Branża rozwija się w prawidłowym kierunku, jednakże elementy, o których wspomniałem powyżej, powinny być zweryfikowane. Apeluję do Związku Pracodawców Branży Kamieniarskiej o podwojenie wysiłków związanych z certyfikacją zakładów kamieniarskich znakiem „Kamień Naturalny” i przeprowadzenie wspólnych konsultacji wewnątrzbranżowych, sporządzenie kodeksu dobrych praktyk w zakresie sprzedaży i etyki biznesu. Przedsiębiorstwa, które będą stosować się do tego kodeksu, powinny być wyróżniane i promowane na rynku krajowym i zagranicznym. Na dzień dzisiejszy mamy wolną amerykankę, która odbije się czkawką szybciej, niż nam się wydaje. To trochę tak jakby taksówkarzom odbiło i zaczęli wozić pasażerów za 10 groszy za kilometr. W każdej branży istnieją niepisane zasady, których wszyscy przestrzegają. U nas jest zgoła inaczej. Przy niektórych moich kalkulacjach wyraźnie widać, że niektóre materiały są celowo sprzedawane po kosztach, bez jakiejkolwiek marży. Jeżeli ktokolwiek zastanawia się nad celem takiej operacji, to odpowiedź jest prosta. Są dwa powody. Pierwszy to zduszenie konkurencji w celu uzyskania przewagi i w konsekwencji zwyżki cen. Drugi to zmuszanie klientów do kupowania innych materiałów, które już niekoniecznie są najtańsze. O jednym powodzie jeszcze nie wspomniałem – jest to mianowicie aspekt finansowy, polegający na wciąganiu klienta w efekt śnieżnej kuli, gdy spłaca poprzednie zobowiązanie przy jednoczesnym zaciągnięciu nowego. Taka metoda może działać tylko i wyłącznie do momentu, gdy nasz odbiorca nie znajdzie lepszego dostawcy, jednocześnie zostawiając niezapłaconą fakturę i problem na naszej głowie. Proszę o komentarze na Mariusz@Domaradzki.eu. z

www.RynekKamienia.pl

FELIETON DARIUSZ WAWRZYNKIEWICZ

Nagrobek z Allegro

tym, jak bardzo zmienia się świat i biznes, nie muszę chyba nikogo przekonywać. Zmieniają się kanały dystrybucji, coraz popularniejszy staje się Internet. Również w kamieniarstwie spora część firm ma już swoje strony internetowe i tą drogą usiłuje znaleźć klientów. Nie myślałem jednak, że branża będzie próbowała sprzedawać poprzez serwisy aukcyjne. Najpopularniejszy z nich w naszym kraju to Allegro – niewątpliwie największy i najbardziej wielobranżowy sklep w Polsce. Na Allegro można licytować, kupować i sprzedawać zarówno rzeczy używane, jak i nowe. Poczytałem sobie ostatnio nieco ogłoszeń w tym serwisie. Najzabawniejsze bywają powody sprzedaży rzeczy używanych, które mają przekonać ewentualnych nabywców, że towar jest super, tylko z pewnych osobistych powodów go sprzedajemy. Na przykład (pisownia oryginalna): - „A z tego względu, że brat przestał chodzić do kościoła... kurtka jest już niepotrzebna”. - „Bo pilnie potrzebuje gotówkę na mandat!!! Jechałem 100km/h po terenie zabudowanym a policjant w łapę nie chciał!”. - „Miałam ją raz na sobie na bardzo prestiżowej międzynarodowej konferencji, a teraz się przebranżowiłam i nie mam jej do czego nosić”. - „Marynarka jest nowa, ani razu nie używana bo mąż za szybko tyje”. Chyba nie ma towaru czy usługi, których nie można wylicytować i kupić na tym portalu. W kontekście jednego „sklepu” wydaje się nieco szokujące, że równocześnie możemy kupić dziwny gadżet za kilka, kilkanaście złotych (np. papier toaletowy z nadrukowanym sudoku, klawiaturę komputerową z bambusa, jadalne flamastry czy sztuczne odchody) i towary luksusowe za kilka milionów złotych, np. Rolls-Royce’a Phantom Drophead

130 NK 46 (3/2010)

Coupé (prawie 2 mln zł) i dworek w Konstancinie (8,5 mln zł). Nic tylko wybierać, licytować i kupować. Zastanawiałem się, czy znajdę ogłoszenia branżowe. Czy na sąsiedniej półce z jadalnym flamastrem można ustawić nagrobek? Okazuje się, że można. Jeśli ktoś myśli, że to tylko pojedyncze ogłoszenia, to się myli. Na wpisanie hasła nagrobek w odpowiedzi otrzymuje się ponad 200 ogłoszeń i tylko kilka z nich nie dotyczy branży. Hasło „płytka granitowa” to już blisko 300 ogłoszeń. Coraz bardziej zaciekawiony wpisałem slaby i myślałem, że ogłoszeń nie będzie. W końcu nagrobki czy płytki sprzedaje się głównie klientom końcowym, płyty są zaś elementem rynku wewnętrznego branży. No i niespodzianka – są. Niedużo, ale jednak. Coraz bardziej zaintrygowany wpisałem bloki granitowe – też było ogłoszenie.

”

Czy na sąsiedniej półce z jadalnym flamastrem można ustawić nagrobek? Okazuje się, że można.

Doczekaliśmy czasów, w których cały historyczny zasób doświadczeń w zakresie marketingu i handlu zaczyna się przewartościowywać. Jaka będzie przyszłość? Wystarczy popatrzeć na dzieci – dla nich zakupy przez Internet to norma. Więc gdy przyjdzie im nas pochować, zasiądą przed Allegro, wylicytują tanią kremację, zakupią małą tabliczkę granitową, zamówią kwiaty na pogrzeb i catering na stypę. Martwi mnie tylko, że praprawnuk tę tabliczkę jako używaną wstawi na Allegro z komentarzem: „Ładna płytka granitowa (istniejące napisy spoleruję w cenie) – sprzedaję, bo nie pamiętam gościa, a potrzebuję alkoholu na urodziny”. z

www.RynekKamienia.pl

45th International Exhibition of Stone Design and Technology

the other side of stone VERONA - Italy 29 th SEP TEMBER - 2 nd OCTOBER 2010 from Wednesday to S aturday

MARBLE, STONE AND DESIGN

UNPROCESSED STONE

MACHINERY AND EQUIPMENT

TOOLS AND CHEMICALS

organized by

w w w.mar momacc .com 10-03-0169 MARMO NOWY.indd 1

09/03/10 11:29

środa - sobota Weź udział w największych targach kamieniarskich w tej części Europy - Ponad 300 firm - dostawców dla branży kamieniarskiej - Około 15.000 m2 ekspozycji wystawienniczej - Nowoczesna infrastruktura targowa - Szeroki wachlarz usług dodatkowych - Promocja nowych produktów

oferta specjalna bloki granitowe Leopard 1990zł brutto 1/m3 Rodzaje granitów: .: Leopard (jasny i ciemny) .: Karmin .: Labladoryt Black Ice .: Labradoryt Volga .: Tansky .: Carpazi Tok .: Rosso Toledo .: Ukrainian Autumn .: Withered .: Brown Skif

Płyty surow ei

polerowane w dobrej ce nie !!!

Bazalt z Ukrainy Malinowszczyzna 16, gm. Bełżyce k/Lublina telefax: 0048 81 723-80-14 tel. kom.: 0608097880, tel. kom.: 0603770139 e-mail: biuro@alvgranit.pl, www.alvgranit.pl

134 NK 46 (3/2010)

nowość

płytka bazaltowa 1cm

www.RynekKamienia.pl

135

NK 46 (3/2010)

Wkrótce nowa edycja bazy kamieniarskiej

edycja 2010/2011

Wyślij swoje zgłoszenie na adres baza@nowykamieniarz.pl

136 NK 46 (3/2010)

www.RynekKamienia.pl

137

NK 46 (3/2010)

138 NK 46 (3/2010)

www.RynekKamienia.pl

139

NK 46 (3/2010)

ADRIA POLSKA SP. Z O.O. ul. Jasienicka 23, 72 - 015 Police tel.: 0693 638 998, tel./fax: 091 317 65 46 Sprzedaż na terenie województw: - dolnośląskiego, opolskiego: tel. 0605 426 882 - małopolskiego, śląskiego: tel. 0791 777 708 e-mail: info@adriapolska.pl, www.abrasiviadria.com

Narzędzia polerskie Adrialux

Narzędzia magnezytowe

Wyłączny dystrybutor produktów włoskiej firmy Abrasivi Adria S.R.L.

Chemia kamieniarska

Narzędzia do antykowania

Narzędzia diamentowe

Głowice polerskie Cemar

SYNTECH SUWIK DIAMANT AS Andrzej Suwik, ul. Sowińskiego 9, 60-282 Poznań, tel. +48 61 868 33 95, email: biuro@diamantas.pl Maciej Kachel, tel. 696 428 855

SYNTECH, ul. Bohaterów Warszawy 97B, 28-100 Busko Zdrój tel./fax +48 41 379 82 12, tel. +48 41 379 82 28, tel. 602 705 711 e-mail: kruszarki@interia.pl

nowoś

7000 zł netto 140 NK 46 (3/2010)

6000 zł netto www.RynekKamienia.pl

www.RynekKamienia.pl

141

NK 46 (3/2010)

142 NK 46 (3/2010)

www.RynekKamienia.pl

143

NK 46 (3/2010)

144 NK 46 (3/2010)

www.RynekKamienia.pl

145

NK 46 (3/2010)

SPIS REKLAMODAWCÓW AKCESORIA

ALINA ART-ODLEW ARTSTONE BIONDAN CAGGIATI DIPLOMAT EDAN KRZEMEX LAUDA METALPLAST OPAL RODLEW SEVER STRASSACKER TOPAZ WAR-MECHAN WARSOB WEHA POLSKA WIDUTO

BLOKI

ALV GRANIT ATRIUM CZECH FINNSTONE GRANIT WORLD GRANSTONE INBRA INGEMAR GROUP M+Q R.E.D. GRANITI POLAND SKALIMEX-GRANTIN

142 142 115 5 1 112 145

INSERT 61 18A 143 143 58 145 61 141 INSERT 110, 111 134 90 62 61 27 23 3 SKRZYDŁO 1 87 20

CHEMIA

ADRIA FEDERCHEMICALS SIS SYNTECH TAKAM WEHA POLSKA WIDUTO

ELEMENTY GOTOWE

ARTSTONE W-WA ATHENA GRANMAR SEROCK KAMIENIARZ T. MODLIŃSKI KOPERSKI KAMIENIARSTWO LEVANTINA MINERALS MINING GROUP PIASKOWIEC PIASMAR QUARELLA WRIMAR

HURTOWNIE NAGROBKÓW

A&J GRANIT ART-KAM ARTUR WOJCIECHOWSKI BINGER CARO DECOR GRANIT EKO PERFECT GRANIT DULNIAK GRANITUS KAMIENIARSTWO HYBIAK KAMSKAL

146 146 NK 46 (3/2010)

140 7 141 105 12

INSERT 110

107 43 135 85 144 51 33 57 144 6 63 144 131 121 9 122 129 11 123 93 125

M.E.J.A. BUGANIUK MARCO MONOLIT OCEAN STONE SKALEŃ

KOPALNIE

JP GRANIT KAMIENIARZ T. MODLIŃSKI MINERALS MINING GROUP PIASMAR SKALIMEX-GRANTIN

MASZYNY

ATRIUM CZECH AVA BRACHOT-HERMANT BRETON COMANDULLI GESTRA GMM GRANMAR KRAKÓW IRGRADEX ITALDIAMANT POLAND H.E.D K&K AUTOMATIC MACHINES MACH PLUS MARMO MECCANICA S.P.A. MC DIAM OMAG PEDRINI PROMASZ RAVELLI SCANDINVENT SILKAM SYNTECH TAKAM TEPARK TERZAGO MACCHINE TGR THIBAUT WARSOB WEHA POLSKA

NARZĘDZIA

ADRIA ATRIUM CZECH CHIN-KA DIABUE DIAMANT AS EBERLE ELMAR SERWIS ITALDIAMANT POLAND H.E.D KRZEMEX MACH PLUS MC DIAM SIS SYNTECH TAKAM TOP WEHA POLSKA WIDUTO

PŁYTKI A&J GRANIT BELTRAMI

17 136 127 19 119 31 85 33 144 20 90 117 117 71 73 136 79 137 138 145 139 83 137 80, 81 69 13 89 8 75 117 105 12 145 91 95 138 141 INSERT 140 90 147 139 140 97 99 145

INSERT 83 80, 81 141 105 12 35 INSERT 110, 111

144 22, 54

EGA GLOBGRANIT GRANITUS GREIN HERMES GABRO STONE LEVANTINA QUARELLA ROCK STONE ROGALA STONE CONNECTION STONE WORLD

45 49 123 10 35 51 6 135 148 SKRZYDŁO I 39

PŁYTY

ALV GRANIT ARTSTONE W-WA ATHENA BELTRAMI BINGER COMPAC EGA EKO PERFECT FAVORITA GLOBGRANIT GRANIT DULNIAK GRANIT PASTERNAK GRANITY BŁYSKAL GRANSTONE GRAWIS GREIN HERMES GABRO STONE INGEMAR GROUP JP GRANIT KAMIENIARZ T. MODLIŃSKI KAMSKAL KLUCZBUD KOPERSKI KAMIENIARSTWO LEVANTINA M. E. J. A. BUGANIUK MARMURY JACEK ŁATA MONOLIT PIASKOWIEC ROCK STONE ROGALA RR GRANITY SINKMAR SJENITEX SKALIMEX-GRANTIN STONE CONNECTION STONE WORLD STONEBROKERS WRIMAR

TARGI

134 107 43 22, 54 121 59 45 129 47 49 11 101 65 27 21 10 35 3 31 85 125 144 144 51 17 53 127 57 135 148 2 134 4 20 SKRZYDŁO I 39 146 63

TARGI KAMIEŃ-STONE POZNAŃ TARGI MARMOAMACC WERONA

USŁUGI

ATHENA GRANITY BŁYSKAL GRANMAR SEROCK GRAWIS KAMIENIARZ T. MODLIŃSKI WRIMAR

133 132 43 65 135 21 85 63

www.RynekKamienia.pl

Maj / Czerwiec 2010 / NR 46

Codziennie nowa porcja informacji

www.RynekKamienia.pl

Nowy Kamieniarz

Maj / Czerwiec 2010 / NR 46

Codziennie nowa porcja informacji

www.RynekKamienia.pl

Nowy Kamieniarz

Maj / Czerwiec 2010 / NR 46

Codziennie nowa porcja informacji

www.RynekKamienia.pl

Nowy Kamieniarz