Nowy kamieniarz nr 54

Człowiek

Konglomeraty

CZASOPISMO PROFESJONALISTĂ“W

Lipiec/Sierpień (nr 54) 4/2011

poprawia naturÄ™ s. 40

8IÂżFL &RPPHUFLDOL HG $VVLVWHQ]D &OLHQWL 9LD 0DUWLUL GHOOD /LEHUWj &RORUQR 3DUPD ,WDO\ 7HO )D[ YHUGH ZZZ FDJJLDWL LW LQIR#FDJJLDWL LW

Lipiec / Sierpień 2011 / NR 54

Matthews International S.p.A. 6HGH /HJDOH HG 8IÂżFL 'LUH]LRQDOL 9LD 0DUWLUL GHOOD /LEHUWj &RORUQR 3DUPD ,WDO\ 7HO )D[ ZZZ PDWZ LW LQIR#PDWZ LW

Codziennie nowa porcja informacji

Nowy Kamieniarz

s. 54

R

E

K

L

PĹ YTY DAINO REALE K U P O N

Przyszłość jest pod ziemią

we wnętrzach s. 64

R A B A T O W Y

W PROMOCYJNYCH CENACH #2cm - 144 zł/m2, #3cm - 188 zł/m2, ceny netto dla kamieniarzy, minimalne zamówienie 5 płyt, oferta waşna do 15.09.2011

Podziemne kopalnie s. 74

A

|

bezpłatny

M

|

nakład - 5500 egz.

A

|

ISSN 1899-3419

WWW.SJENITEX.PL SJENITEX SP.J UL. WARYŃSKIEGO 52, 58-260 BIELAWA TEL. 74 834 01 44, FAX 74 833 55 91 E-MAIL: BIURO@SJENITEX.PL

RUBY STAR

IMPALA BONACORD IMPALA KGS IMPALA MARIKANA

DZIAŁ HANDLOWY / MAGAZYN PŁYT UL. LOTNICZA 9/B, 58-260 BIELAWA TEL./ FAX 74 645 45 45, TEL. 692 755 497, 512 302 043 E-MAIL: BIURO2@SJENITEX.PL

ORION

LABRADOR BLUE PEARL KURU GREY BALTIC GREEN INDIAN AURORA INDIAN BLACK INDIAN MARICANA NEW RUBY STAR VERDE MARINA PARADISO CLASSICO VISCONT WHITE

W W W. S J E N I T E X . P L

GRUBOŚĆ 2 I 3 CM

OLIVE GREEN BLUES IN THE NIGHT GIALLO CALIFORNIA TARN AZUL NOCHE VANGA SWEDISH BLACK GNEJS BOHUS CZERWONY CLASSIC BROWN

NOWOŚĆ

BOGATA OFERTA PŁYT W ATRAKCYJNYCH CENACH CREMA JULIA VERDE BAHIA BLACK & WHITE JET BLACK COSMO BLACK MULTICOLOR RED MADURA GOLD KASHMIR GOLD IVORY BROWN KASHMIR WHITE

Centrum Kamieniarskie CHIN-KA, 58-150 Strzegom, ul. Niepodległości 22 tel. 74 855 37 37, tel./fax 74 855 53 75, www.graniro.pl, e-mail: chinka@graniro.pl

Płyty granitowe surowe i polerowane Absolut Black, Balmoral Dark, Baltic Green Dark, Baltic Green, Blues Night, Bohus Red, Impala Blue, Impala Bonacord, Kashmir Gold, Labrador, Madura Gold, Nero Santa Lucia, Orion, Star Ruby, Steel Grey, Tarn Silverstar, Tokowski, Vanga, Verde Bahia, Verde Gloria, Verde Savana / Verde San Francisco,

Szeroki wybór kolorów pełna oferta na stronie www.zphgranex.pl

Z.P.H. Granex s.c Krzysztof Goch & Andrzej Goch Nowa Wieś 4, 22-417 Stary Zamość tel.: 84 616 33 63, 605 211 007, fax: 84 616 39 59 e-mail: poczta@zphgranex.pl

Hurtowe punkty sprzedaży płyt: Pilzno, ul. Legionów 36, 39-220 Pilzno, tel.: 665 986 697 Wola Rafałowska 13, 05-320 Wola Rafałowska, tel.: 603 528 191

2169 / 40 cm

3020 / 22 cm 3010 / 15 cm 3116 / 10 cm

3711 / 24 cm

2050 / 40 cm 2050 / 28 cm 2050 / 16 cm

3560 / 30 cm

3047 / 17 cm

Cała gama wyrobów z brązu firmy LORENZI dostępna także w wersji chromowanej

8969 / 30 cm

282 / 25 cm 8966 / 25 cm

e-mail: smdeks@wp.pl

www.lorenzi.com.pl

DEKS - Zduny: ul. Sulmierzycka 38a tel. /fax: 62 721 57 63, tel: 604 439 150 Strzegom: ul. Dolna 46, tel.: 74 855 28 13

Dellas. Historia rzeĹşbiona w kamieniu.

Wszędzie tam, gdzie natura pozostawiła swój ślad na skale! Na arenie międzynarodowej włoska firma Dellas jest liderem w projektowaniu i produkcji narzędzi diamentowych, ma swoją historię rzeźbioną w kamieniu: Dellas. Długa tradycja i doświadczenie firmy w cięciu i obróbce kamienia, zdolność do dialogu z klientem, zaawansowane techniki i jakości, dokładność i wiarygodność w zakresie narzędzi Dellas są dziś wyrzeźbione w skale i uznawane na całym świecie. Zawsze pytaj o nieśmiertelne dzieła Dellas.

3$9 +$// 6WDQG )

Dellas S.p.A. - Via Pernisa, 12 - 37023 Lugo di Grezzana (VR) Italy - Tel. +39 045 8801522 - Fax +39 045 8801302 www.dellas.it - e-mail: info@dellas.it

OďŹ cjalny Przedstawiciel Firmy Dellas spa: Anna Niezgoda Przedstawiciel 697-031-600 annaniezgoda@onet.eu

wyłączny przedstawiciel na Polskę

JAKOŚĆ I INNOWACYJNOŚĆ NA NAJWYŻSZYM POZIOMIE

BLISKO 500 PRACUJÄ„CYCH MASZYN W EUROPIE

Tylko to co najlepsze WEHA sp. z o.o. - ul. Armii Krajowej 31, 58-150 Strzegom, tel. +48 602 329 691, e-mail: weha@weha.pl, www.weha.pl

OD REDAKCJI

Spis reklam ALINA ART-KAM ATHENA BELTRAMI BRETON CAGGIATI CARO CHIN-KA COSENTINO DAGRAT DEKS DELLAS DIABÜ DIAMANT-AS EGA EKO PERFECT EUROARSS FAVORITA FINNSTONE

14

NK 54 (4/2011)

101 93 25 26, 98 45, 67 116 7 115 38, 39 INSERT 8 10, 11 51 79 27 97 87 29 56

FIRMA KAMIENIARSKA KRAWCZYK 33 GESTRA 109 GMM 61 GRANEX GOCH 6 GRANIT STRZEGOM SA 4 GRANITUS 95 GRANITY BŁYSKAL 31 GRANMAR KRAKÓW 108 GRANMARYS 89 GRAWIS 23 GREIN 5 INBRA 21 IRGRADEX 110 ITALDIAMANT POLAND H.E.D 113 JP GRANIT 105 JUMIZ 108 KAMSKAL 71 KLUCZBUD 112 KRZEMEX 111 LAUDA METALPLAST 71

Wydawca: Skivak Press, redaktor naczelny: Maciej Brzeski, zastępca redaktora naczelnego: Szymon Paź, redakcja: Agnieszka Chmielińska, Wacław Chrząszczewski, Krzysztof Lesiak, Daniel Młynarczyk, Henryk Walendowski, Dariusz Wawrzynkiewicz, współpraca: Peter Becker, Paul Daniel, Scott Engering, prof. Ryszard Kryza, prof. Marek Lorenc, prof. Jacek Rajchel, dr Wit Pichurski, dr Paweł P. Zagożdżon, Katarzyna D. Zagożdżon, Mariusz Domaradzki, Sławomir Mazurek, Krzysztof Piotrowski, skład i oprawa: Jakub Kuczma, Szymon Paź, korekta: Ewa Wozowska

UWAGA: ZMIANA ADRESU REDAKCJI Kontakt z redakcją: ul. Zeylanda 3/5, 61 - 808 Poznań, tel. +48 61 662 98 70, e-mail: redakcja@nowykamieniarz.pl, www.rynekkamienia.pl Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych reklam i ogłoszeń płatnych. Nie zwraca materiałów niezamówionych. „Nowy Kamieniarz” jest bezpłatnym dwumiesięcznikiem poświęconym branży kamieniarskiej. Jest on bezpłatnie rozsyłany bezpośrednio do zakładów kamieniarskich, firm architektonicznych, firm branży budowlanej, dystrybutorów bloków, narzędzi oraz chemii kamieniarskiej.

SKIVAK PRESS jest członkiem Związku Kontroli Dystrybucji Prasy. „Nowy Kamieniarz” ma kontrolowany nakład 5500 egzemplarzy.

“Nowy Kamieniarz” magazine is a platform of contacts with Polish stone industry. High level of journalism and a great collection of the latest business offers receives general recognition of our readers in more than 5000 stone works. We participate in the biggest branch fairs of the world every year.

Brazil and Germany: Peter Becker Publisher of on-line stone-magazine www.BusinessStone.com E-mail: peter@businessstone.com or pebecker@snafu.de tel. +49 / (0)30 / 2167944 China: Sheng Ya Tai (Xiamen) Business Show & Consult Co., China Publisher of Chinese Stones Yellow Pages and www.stonebtb.com tel. +86-592-5588644 fax +86-592-5588649 E-mail: service@stonebtb.com

M.E.J.A. BUGANIUK MARMI MARMI SCALA MARMO MECCANICA S.P.A. MARMOR MARMURY JACEK ŁATA MC DIAM MONOLIT OPAL OVALE P&S GRANIT PIASMAR PROMASZ QUARELLA R.E.D. GRANITI POLAND RAVELLI RODLEW ROGALA RR GRANITY SENEJ

17 112 9 109 112 35 91 99 18A 113 55 113 57 49 84 59 111 1 3 51

Italy: Marco Selmo SkiVak Press „Nowy Kamieniarz” Magazine Italian Advertising Representative tel. +39 045 6888510 mob. +39 335 5786001 www.rynekkamienia.pl Ukraine and Russia: Oleg Majewski Editor in Chief “KAMIHb” Magazine tel. +38 044 567 2897 mob. +38 050 668 8815 o.majewski@kamien.com.ua

SETKOWICZ 81 SJENITEX 2 SKALIMEX-GRANTIN 22 STRASSACKER 50 SYNTETYK 69 TAKAM 34 TARGI KAMIEŃ-STONE POZNAŃ 107 TARGI MARMOMACC WERONA 106 TEPARK 113 TERZAGO MACCHINE 63 TGR 77 THIBAUT 90 TOPAZ 70 TOSCANA PIETRA 37 TRACHITE EUGANEA 37 VETRO 89 WAR-MECHAN 71 WARSOB 110 WEHA POLSKA 12, 13, INSERT WIDUTO 72, 73

www.RynekKamienia.pl

FOT. ARCHIWUM VERMONT QUARRIES

The list of our official foreign representatives:

FOTOGRAFIA NA OKŁADCE: ARCHIWUM SANTA MARGHERITA, ZDJĘCIE NA STR. 14: J. KUCZMA

W

Polsce, w przeciwieństwie do krajów zachodnich, temat konglomeratów pojawia się rzadko.

Można powiedzieć, że istnieje gdzieś na marginesie kamieniarstwa. Przeciętny kamieniarz konglomeratami się nie zajmuje, bo ich nie lubi. Nie uważa ich za kamień (co jest „oczywistą oczywistością”) i nie proponuje go klientom. Wielokrotnie byłem świadkiem lub też uczestnikiem rozmów, w których zestawiało się konglomerat z kaMaciej Brzeski mieniem. Wyciągane wnioski były oczywiście na niekorzyść tego pierwszego. Konglomerat to przecież „półśrodek”, plastyczny, stworzony na bazie żywicy (choć niekoniecznie), a jego trwałość (liczona w dziesiątkach lat) jest bardzo wątpliwa.

Niechęć do konglomeratów brała się z lęku przed konkurencją. Z tego, że konglomerat może wypierać kamień. Niesłusznie. Sztuczny kamień jest w znacznie większym stopniu zamiennikiem dla laminatów i materiałów typu solid surface (np. Corian) – powstających z podobnych materiałów, ale o znacznie gorszych cechach pod względem trwałości czy w kwestii utrzymania czystości.

Efekty uzyskane przez zastosowanie konglomeratów i kamienia będą zawsze różne. Wiedzą to kamieniarze, wiedzą to (prawie) wszyscy architekci i coraz większa rzesza inwestorów. Niezdecydowanym należy rzetelnie, zgodnie z posiadaną wiedzą, przekazać informacje o tych produktach i skupić się na różnicach. Decyzję pozostawmy klientowi.

Konglomerat to nie kamień, ale może stanowić uzupełnienie i znaczne wzbogacenie oferty każdego zakładu kamieniarskiego. Bo przecież tylko kamieniarze posiadają odpowiednie maszyny, narzędzia i wiedzę, by zajmować się ich obróbką.

Bieżący numer poświęcamy kamieniowi syntetycznemu. Chcemy przybliżyć podstawowe informacje z zakresu systematyki konglomeratów i technologii obróbki. Opowiadamy o historii, wskazujemy trendy wzornictwa i przedstawiamy ofertę dystrybutorów. Mam nadzieję, że przekazywane przez nas informacje okażą się dla Państwa przydatne. Życzę miłej lektury

OD REDAKCJI

14

NK 54 (4/2011)

GESTRA GMM GRANEX GOCH GRANIT STRZEGOM SA GRANITUS GRANITY BŁYSKAL GRANMAR KRAKÓW GRANMARYS GRAWIS GREIN INBRA IRGRADEX ITALDIAMANT POLAND H.E.D JP GRANIT JUMIZ KAMSKAL KLUCZBUD KRZEMEX LAUDA METALPLAST

109 61 6 4 95 31 108 89 23 5 21 110 113 105 108 71 112 111 71

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych reklam i ogłoszeń płatnych. Nie zwraca materiałów niezamówionych. „Nowy Kamieniarz” jest bezpłatnym dwumiesięcznikiem poświęconym branży kamieniarskiej. Jest on bezpłatnie rozsyłany bezpośrednio do zakładów kamieniarskich, firm architektonicznych, firm branży budowlanej, dystrybutorów bloków, narzędzi oraz chemii kamieniarskiej.

SKIVAK PRESS jest członkiem Związku Kontroli Dystrybucji Prasy. „Nowy Kamieniarz” ma kontrolowany nakład 5500 egzemplarzy.

“Nowy Kamieniarz” magazine is a platform of contacts with Polish stone industry. High level of journalism and a great collection of the latest business offers receives general recognition of our readers in more than 5000 stone works. We participate in the biggest branch fairs of the world every year.

Brazil and Germany: Peter Becker Publisher of on-line stone-magazine www.BusinessStone.com E-mail: peter@businessstone.com or pebecker@snafu.de tel. +49 / (0)30 / 2167944 China: Sheng Ya Tai (Xiamen) Business Show & Consult Co., China Publisher of Chinese Stones Yellow Pages and www.stonebtb.com tel. +86-592-5588644 fax +86-592-5588649 E-mail: service@stonebtb.com

M.E.J.A. BUGANIUK MARMI MARMI SCALA MARMO MECCANICA S.P.A. MARMOR MARMURY JACEK ŁATA MC DIAM MONOLIT OPAL OVALE P&S GRANIT PIASMAR PROMASZ QUARELLA R.E.D. GRANITI POLAND RAVELLI RODLEW ROGALA RR GRANITY SENEJ

17 112 9 109 112 35 91 99 18A 113 55 113 57 49 84 59 111 1 3 51

Italy: Marco Selmo SkiVak Press „Nowy Kamieniarz” Magazine Italian Advertising Representative tel. +39 045 6888510 mob. +39 335 5786001 www.rynekkamienia.pl Ukraine and Russia: Oleg Majewski Editor in Chief “KAMIHb” Magazine tel. +38 044 567 2897 mob. +38 050 668 8815 o.majewski@kamien.com.ua

SETKOWICZ 81 SJENITEX 2 SKALIMEX-GRANTIN 22 STRASSACKER 50 SYNTETYK 69 TAKAM 34 TARGI KAMIEŃ-STONE POZNAŃ 107 TARGI MARMOMACC WERONA 106 TEPARK 113 TERZAGO MACCHINE 63 TGR 77 THIBAUT 90 TOPAZ 70 TOSCANA PIETRA 37 TRACHITE EUGANEA 37 VETRO 89 WAR-MECHAN 71 WARSOB 110 WEHA POLSKA 12, 13, INSERT WIDUTO 72, 73

www.RynekKamienia.pl

FOT. ARCHIWUM VERMONT QUARRIES

The list of our official foreign representatives:

/ PRESS OFFICE DDM ADVERTISING / LUCA MORANDINI / FOTOSTUDIO 17

ALINA 101 ART-KAM 93 ATHENA 25 BELTRAMI 26, 98 BRETON 45, 67 CAGGIATI 116 CARO 7 115 CHIN-KA COSENTINO 38, 39 DEKS 8 10, 11 DELLAS DIABÜ 51 DIAMANT-AS 79 EGA 27 EKO PERFECT 97 EUROARSS 87 FAVORITA 29 FINNSTONE 56 FIRMA KAMIENIARSKA KRAWCZYK 33

UWAGA: ZMIANA ADRESU REDAKCJI Kontakt z redakcją: ul. Zeylanda 3/5, 61 - 808 Poznań, tel. +48 61 662 98 70, e-mail: redakcja@nowykamieniarz.pl, www.rynekkamienia.pl

ZDJĘCIE NA STR. 14: J. KUCZMA

Spis reklam

Wydawca: Skivak Press, redaktor naczelny: Maciej Brzeski, zastępca redaktora naczelnego: Szymon Paź, redakcja: Agnieszka Chmielińska, Wacław Chrząszczewski, Krzysztof Lesiak, Daniel Młynarczyk, Henryk Walendowski, Dariusz Wawrzynkiewicz, współpraca: Peter Becker, Paul Daniel, Scott Engering, prof. Ryszard Kryza, prof. Marek Lorenc, prof. Jacek Rajchel, dr Wit Pichurski, dr Paweł P. Zagożdżon, Katarzyna D. Zagożdżon, Mariusz Domaradzki, Sławomir Mazurek, Krzysztof Piotrowski, skład i oprawa: Jakub Kuczma, Szymon Paź, korekta: Ewa Wozowska

FOTOGRAFIA NA OKŁADCE: ARCHIWUM SANTA MARGHERITA

W

Polsce, w przeciwieństwie do krajów zachodnich, temat konglomeratów pojawia się rzadko.

Można powiedzieć, że istnieje gdzieś na marginesie kamieniarstwa. Przeciętny kamieniarz konglomeratami się nie zajmuje, bo ich nie lubi. Nie uważa ich za kamień (co jest „oczywistą oczywistością”) i nie proponuje go klientom. Wielokrotnie byłem świadkiem lub też uczestnikiem rozmów, w których zestawiało się konglomerat z kaMaciej Brzeski mieniem. Wyciągane wnioski były oczywiście na niekorzyść tego pierwszego. Konglomerat to przecież „półśrodek”, plastyczny, stworzony na bazie żywicy (choć niekoniecznie), a jego trwałość (liczona w dziesiątkach lat) jest bardzo wątpliwa.

Niechęć do konglomeratów brała się z lęku przed konkurencją. Z tego, że konglomerat może wypierać kamień. Niesłusznie. Sztuczny kamień jest w znacznie większym stopniu zamiennikiem dla laminatów i materiałów typu solid surface (np. Corian) – powstających z podobnych materiałów, ale o znacznie gorszych cechach pod względem trwałości czy w kwestii utrzymania czystości.

Efekty uzyskane przez zastosowanie konglomeratów i kamienia będą zawsze różne. Wiedzą to kamieniarze, wiedzą to (prawie) wszyscy architekci i coraz większa rzesza inwestorów. Niezdecydowanym należy rzetelnie, zgodnie z posiadaną wiedzą, przekazać informacje o tych produktach i skupić się na różnicach. Decyzję pozostawmy klientowi.

Konglomerat to nie kamień, ale może stanowić uzupełnienie i znaczne wzbogacenie oferty każdego zakładu kamieniarskiego. Bo przecież tylko kamieniarze posiadają odpowiednie maszyny, narzędzia i wiedzę, by zajmować się ich obróbką.

Bieżący numer poświęcamy kamieniowi syntetycznemu. Chcemy przybliżyć podstawowe informacje z zakresu systematyki konglomeratów i technologii obróbki. Opowiadamy o historii, wskazujemy trendy wzornictwa i przedstawiamy ofertę dystrybutorów. Mam nadzieję, że przekazywane przez nas informacje okażą się dla Państwa przydatne. Życzę miłej lektury

SPIS TREŚCI

Z KRAJU

Wydarzenia Święto Granitu Strzegomskiego Nowe życie starej kopalni Budma uwalnia wyobraźnię

16 16 18 19

ZE ŚWIATA

Perspektywiczna Brazylia 24 Nie tylko beżowe 28 Kryzysowa czkawka w Norymberdze Stone+tec 2011 32 W cieniu Xiamen i Szanghaju Stonetech w Pekinie 36

Przyszłość jest pod ziemią Zaostrzenie przepisów prawnych spowodowało ograniczenia w wydobyciu odkrywkowym, czego wynikiem, przy sprzyjających warunkach geologicznych, jest częstsza eksploatacja podziemna

s. 74

FOTOGRAFIA NA OKŁADCE: ARCHIWUM SANTA MARGHERITA, ZDJĘCIE NA STR. 14: J. KUCZMA

FOT. ARCHIWUM SANTA MARGHERITA

FOT. ARCHIWUM VERMONT QUARRIES

TEMAT NUMERU: KONGLOMERATY

Człowiek poprawia naturę 40 Od A do Z Breton Compound Stone 46 Wojskowa myśl techniczna Konglomeraty w PRL 52 Oferta konglomeratów w Polsce 58 Dostosowaliśmy technologię do potrzeb Marmi Scala 62 Konglomeraty we wnętrzach 64 Dostępne dla każdego Obróbka maszynowa i narzędziowa 68

KAMIENIARSTWO

Przyszłość jest pod ziemią Podziemne kopalnie cz. 1 Słownik geologiczny drakonit - dryf kontynentów Andezyty z Pienin Baza kamienia - Virginia Mist Niebieski granit z Francji Lanhelin

ARCHITEKTURA

Rynek budowlany Nowości ze świata designu

s. 64

Konglomerat we wnętrzach

W realizacjach architektonicznych, w których liczy się stała kolorystyka, homogeniczna struktura czy przewidywalność, architekci wnętrz często wybierają przetworzony kamień, czyli konglomerat.

www.RynekKamienia.pl

TECHNOLOGIE

Nowinki techniczne Kataklizm? Nie dla nas!

20 lat firmy MC Diam

74 82 83 85 86 92 96 98 100

FELIETONY

Wawrzynkiewicz ogłasza konkurs! 104

15

NK 54 (4/2011)

SPIS TREŚCI

Z KRAJU

Wydarzenia Święto Granitu Strzegomskiego Nowe życie starej kopalni Budma uwalnia wyobraźnię

16 16 18 19

ZE ŚWIATA

Perspektywiczna Brazylia 24 Nie tylko beżowe 28 Kryzysowa czkawka w Norymberdze Stone+tec 2011 32 W cieniu Xiamen i Szanghaju Stonetech w Pekinie 36

ZDJĘCIE NA STR. 14: J. KUCZMA

FOTOGRAFIA NA OKŁADCE: ARCHIWUM SANTA MARGHERITA

Przyszłość jest pod ziemią Zaostrzenie przepisów prawnych spowodowało ograniczenia w wydobyciu odkrywkowym, czego wynikiem, przy sprzyjających warunkach geologicznych, jest częstsza eksploatacja podziemna

s. 74

FOT. ARCHIWUM SANTA MARGHERITA

/ PRESS OFFICE DDM ADVERTISING / LUCA MORANDINI / FOTOSTUDIO 17

FOT. ARCHIWUM VERMONT QUARRIES

TEMAT NUMERU: KONGLOMERATY

Człowiek poprawia naturę 40 Od A do Z Breton Compound Stone 46 Wojskowa myśl techniczna Konglomeraty w PRL 52 Oferta konglomeratów w Polsce 58 Dostosowaliśmy technologię do potrzeb Marmi Scala 62 Konglomeraty we wnętrzach 64 Dostępne dla każdego Obróbka maszynowa i narzędziowa 68

KAMIENIARSTWO

Przyszłość jest pod ziemią Podziemne kopalnie cz. 1 Słownik geologiczny drakonit - dryf kontynentów Andezyty z Pienin Baza kamienia - Virginia Mist Niebieski granit z Francji Lanhelin

ARCHITEKTURA

Rynek budowlany Nowości ze świata designu

s. 64

Konglomerat we wnętrzach

W realizacjach architektonicznych, w których liczy się stała kolorystyka, homogeniczna struktura czy przewidywalność, architekci wnętrz często wybierają przetworzony kamień, czyli konglomerat.

www.RynekKamienia.pl

TECHNOLOGIE

Nowinki techniczne Kataklizm? Nie dla nas!

20 lat firmy MC Diam

74 82 83 85 86 92 96 98 100

FELIETONY

Wawrzynkiewicz ogłasza konkurs! 104

15

NK 54 (4/2011)

Z KRAJU

Novol z gospodarczym Noblem

F

irma Novol, producent m.in. chemii kamieniarskiej, otrzymał prestiżową Nagrodę Gospodarczą Prezydenta RP w kategorii „ład korporacyjny i społeczna odpowiedzialność biznesu”.

Nagrody wręczył 14 czerwca w Poznaniu prezydent Bronisław Komorowski. Nagroda Gospodarcza Prezydenta RP jest nagrodą honorową. W tegorocznej edycji została przyznana w czterech kategoriach: innowacyjność, ład korporacyjny i społeczna odpowiedzialność biznesu, obecność na rynku globalnym oraz zielona gospodarka. Nominacje uzyskało 13 firm i instytucji. – Cieszę się i dziękuję, że mogę przy okazji dziewięćdziesiątej rocznicy Międzynarodowych Targów Poznańskich reaktywować nagrodę prezydenta w dziedzinie gospodarki. Bo przecież przed nami następne wielkie zadania: umocnienie etosu nowoczesnego patriotyzmu, etosu pracy. Cieszę się, że mogę reaktywować nagrodę, która ma odbudować prestiż ludzi przedsiębiorczych; tych, którzy budują przyszłość ekonomiczną naszego kraju – powiedział w trakcie uroczystości wręczania nagród prezydent Komorowski.

Nagroda Gospodarcza Prezydenta RP jest prestiżowym wyróżnieniem gospodarczym, które jest formą uhonorowania i promocji najlepszych polskich firm oraz instytucji badawczych prowadzących działalność gospodarczą w sferze produkcji rynkowej. Po raz pierwszy nagrodę przyznał w 1998 r. prezydent Aleksander Kwaśniewski. Tegoroczna gala była pierwszą od 2005 roku. Przez wielu nagroda nazywana jest polskim gospodarczym Noblem. (red.) z

nży

ębiorziom plany

Firma kamieniarska nagrodzona za innowacje

S

tatuetką Novator 2010 Staropolska Izba Przemysłowo-Handlowa w Kielcach wyróżniła Zakład Kamieniarski Przywała z Chęcin. Kapituła konkursu nominowała do nagród firmy z województwa świętokrzyskiego, które w minionym roku zrealizowały najlepsze projekty innowacyjne w produkcji i w usługach, a także instytucje i ludzi, którzy sprzyjają inno-

wego stwa wynialszej dsięe kaz

16

NK 54 (4/2011)

FOT. A. SKOLAK (3)

WYDARZENIA

Święto Granitu Strzegomskiego 17-19 czerwca w Strzegomiu obchodzono dni miasta, akcentując to, co w nim najcenniejsze –granit.

D

wudniowa impreza była nie tylko miejscem prezentacji artystycznych i sportowych, ale też centrum wystawienniczym dorobku branży kamieniarskiej. Strzegomianie i goście mogli po raz pierwszy obejrzeć sprzęt używany do pracy w kamieniołomach oraz zapoznać się ze sposobami obróbki kamienia. Na strzegomskim rynku stanęły m.in. ładowarki Volvo. Ładowarka L350F to najnowszy zakup Granimeksu. Jest to jedna z trzech największych ładowarek Volvo pracujących w Polsce, a zarazem jedyna w specyfikacji „block handler” - czyli do przewozu bloków skalnych. Ekspozycję wystawienniczą branży kamieniarskiej przygotowały firmy: Grabinex, Granex, Granimex, Piramida, Litos, Zakłady Kamieniarskie Zenona Kiszkiela i Stanisława Szałeckiego.

Oprócz maszyn zobaczyć można było także wyroby z kamienia – od najprostszych po przedmioty designerskie. A także sprawdzić się w organizowanych przez spółkę Granex Warsztatach Mozaiki Artystycznej. W warsztatach wzięło udział ponad 250 osób. Partnerzy tego wydarzenia - artyści ze Stowarzyszenia Polskich Artystów Mozaiki Ewa Saczka i Lubosz Karwat stworzyli podczas warsztatów herb Strzegomia. Ułożony z ponad 4000 granitowych kostek ma symbolizować mieszkańców ziemi strzegomskiej związanych z wydobyciem i obróbką granitu – każda kostka to jeden człowiek branży. Podczas obchodów Święta Granitu Strzegomskiego można było obejrzeć wystawę fotografii „Strzegomski granit w architekturze Polski i świata”, a także podziwiać ekspozycję minerałów.

W sobotni wieczór w sali balowej U Bihuna odbyła się biesiada braci kamieniarskiej, podczas której uhonorowano firmy promujące strzegomski granit. Organizatorami tegorocznych uroczystości byli: Burmistrz Strzegomia, Rada Miejska Strzegomia, Związek Pracodawców Branży Kamieniarskiej, Stowarzyszenie Kamieniarzy Ziemi Strzegomskiej, Stowarzyszenie Kierowników Ruchu Zakładów Górniczych oraz Strzegomskie Centrum Kultury. (red.) z

www.RynekKamienia.pl

HURTOWA SPRZEDAŻ NAGROBKÓW Z CHIN I INDII NAGROBKÓW WŁASNEJ PRODUKCJI PŁYT GRANITOWYCH POLEROWANYCH

Zapraszamy na Nagrobek (190targi x 90 cm)KAMIEŃBrąz Królewski STONE 1000 zł komplet

hala: 5, stoisko: 66

Płyty granitowe gr. 5 cm: Bonacord Impala Tołkowski Brąz Królewski Mountain Pink (srebrzysty) Ruby Star

450 zł m2 420 zł m2 420 zł m2 220 zł m2 230 zł m2 tel.

Ponadto w ofercie płyty: Szwed, Gneys, Aurora, Balmoral, Baltic Green, Kuru Grey, Szwed Zielony, Lablador Blue, Lablador Emerald, Orion, Tarn, Imperial, Ruby Star, Bohus Red, Olive Green, Verde Bahia, Azul Noche, Cadalso, Angola Blue (Blues in the Night), Vanga

Zapewniamy transport MEJA BUGANIUK FIRMA KAMIENIARSKA 57-200 Ząbkowice Śląskie, ul. Cukrownicza 1r tel.: 74 8157 857, 605 638 323, fax: 74 8100 354 e-mail: meja.buganiuk@neostrada.pl www.mejabuganiuk.pl

Z KRAJU

wacjom i rozwojowi gospodarki. Statuetki wręczone zostały 13 maja podczas uroczystej gali w Kieleckim Centrum Kultury.

W dziedzinie „Innowacyjna inwestycja w usługach” statuetkę otrzymał Zakład Kamieniarski Przywała. W firmie zainstalowano innowacyjną linię technologiczną do obróbki kamienia. Umożliwia ona wykonywanie elementów w stylu antycznym – o szczotkowanej płaszczyźnie i bokach, charakteryzujących się wklęsłymi i wypukłymi powierzchniami. Przewaga antycznej struktury materiału nad polerowaną, poza efektem wizualnym, polega również na tym, że jest ona antypoślizgowa i można ją stosować na posadzce w miejscach, w których jest kontakt z wodą (np. wokół basenów, w łazienkach, saunach). SIPH zrzesza ponad 150 firm, które zatrudniają ok. 14 tys. osób. Stowarzyszenie działa na rzecz wzrostu konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw, świadcząc usługi doradcze, szkoleniowe, informacyjne i finansowe. (ACH) z

Strzegom Horse Trials z kamieniarstwem w tle

W

śród sponsorów tego wydarzenia znalazło się sześć firm z branży kamienia: Kopalnia Granitu Wekom II, Skamet – Kamieniarstwo Jarosław Cybuch, firma Martkam, Euro-Arss, Kamieniarstwo Zenon Kiszkiel oraz firma Granimex. Horse Trials Strzegom to największa impreza jeździecka w tej części Europy. Od 23 do 26 czerwca po raz dziewiąty rozegrano konkursy zaliczane do cyklu Pucharu Świata – FEI World Cup™ Eventing. Puchar Świata w WKKW jest jednym z najważniejszych wydarzeń w kalendarzu sportowym Międzynarodowej Federacji Jeździeckiej FEI. To cykl składający się z ośmiu imprez rozgrywanych na całym świecie w okresie od kwietnia do sierpnia każdego roku.

Zwycięzcą całego cyklu zostaje zawodnik, który zbierze najwięcej punktów. (ACH) z

Geobezpieczeństwo, geozagrożenia i geoinformacja

W

Warszawie w dniach 25 i 26 maja odbyły się targi Geologia 2011 GeoEko-Tech. Spotkanie odbywało się pod hasłem „Geobezpieczeństwo – systemy zapobiegania geozagrożeniom, monitoring

18

NK 54 (4/2011)

FOT. S. DZIENISZEWSKI

WYDARZENIA

Nowe życie starej kopalni Koncepcja przywrócenia do życia nieczynnego kamieniołomu bazaltu w Strzegomiu staje się coraz bardziej realna. Niedawno ogłoszono konkurs na jego zagospodarowanie.

S

trzegomska spółka Granex wspólnie z Instytutem Architektury Krajobrazu Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu oraz Fundacja Bazalt ogłosiły ogólnopolski konkurs na koncepcję zagospodarowania terenu kamieniołomu Bazalt. Konkurs skierowany jest do studentów i absolwentów takich kierunków, jak: architektura krajobrazu, architektura i urbanistyka, inżyniera środowiska, ochrona środowiska.

Kamieniołom bazaltu, który znajduje się w masywie Góry Krzyżowej, ze względu na swoje wartości przyrodnicze jest miejscem unikalnym.

Jego właściciel Krzysztof Skolak postanowił przywrócić ten obiekt mieszkańcom jako miejsce służące edukacji przyrodniczej i geologicznej oraz rekreacji. Kamieniołom ma być również miejscem organizacji plenerów rzeźbiarskich. Przewiduje się także utworzenie na jego terenie muzeum kamieniarstwa z wielofunkcyjnymi salami i zewnętrzną ekspozycją.

Organizatorzy pozostawili uczestnikom konkursu dużą swobodę projektową. Określili jednak pewne wytyczne, którymi powinni kierować się projektanci. Koncepcje muszą m.in. uwzględnić budowę pomostu spacerowego prowadzącego w głąb kamieniołomu, a wiodącym materiałem budowlanym powinien być kamień naturalny, zwłaszcza ten pozyskiwany w okolicach Strzegomia. Prace muszą również obejmować przygotowanie niezbędnej infrastruktury, która umożliwi realizację zajęć edukacyjno-dydaktycznych. Projekty należy przesyłać do 16 września. Rozstrzygnięcie konkursu nastąpi podczas listopadowych targów Kamień-Stone w Poznaniu. Partnerem medialnym konkursu jest redakcja portalu RynekKamienia.pl. (ACH) z

www.RynekKamienia.pl

Z KRAJU WYDARZENIA

i rekultywacja środowiska”. Przez dwa dni polskie i zagraniczne firmy prezentowały swoje osiągnięcia w dziedzinie geologii środowiskowej i inżynierskiej, geotechniki, geofizyki wiertniczej oraz geoinformacji.

Nie zabrakło również spotkań, konferencji i warsztatów poświęconych tematyce geobezpieczeństwa i geozagrożeń. (mat. pras. Min. Środ.) z

Kopalnia kamienia zainwestuje w spółkę chemiczną?

Budma uwalnia wyobraźnię

FOT. J. KUCZMA

K

Nowa odsłona poznańskich targów budowlanych „Budownictwo przyszłości – uwolnij wyobraźnię” – to hasło przyszłej edycji Międzynarodowych Targów Budownictwa Budma, które odbędą się w Poznaniu w dniach 24-27 stycznia 2012 roku.

Nowa odsłona targów Budma będzie się różnić od poprzednich edycji. Organizator, Międzynarodowe Targi Poznańskie, postawił sobie za cel odważne wprowadzanie do budownictwa nowatorskich rozwiązań oraz świadome i odpowiedzialne kształtowanie zdrowej i funkcjonalnej przestrzeni społecznej dostępnej wszystkim pokoleniom. – Chcemy, by targi Budma odgrywały aktywną rolę w wyznaczaniu kierunków rozwoju budownictwa, będąc dla wystawców skuteczną platformą promocji ich innowacyjnych produktów, a dla zwiedzających największą i najbardziej komplementarną prezentacją budowlanych technologii jutra – mówi dyrektor targów Budma Violetta Pastwa.

Budma 2012 ma uwolnić wyobraźnię i wyjść daleko poza utarte schematy i standardowe działania. W programie targów pojawi się szereg nowych wydarzeń skierowanych do kluczowych grup zwiedzających. Wiele z towarzyszących Budmie od lat, cieszących się dużym zainteresowaniem ekspozycji specjalnych i konferencji (np.

Dzień Architektury) przejdzie gruntowną metamorfozę. Rozwinięty zostanie też program spotkań ze zorganizowanymi grupami zwiedzających z zagranicy (matchmaking). Wśród przyszłorocznych nowości na uwagę zasługuje bezpłatny program Premiery Budma 2012 (produkty, których premierowe prezentacje odbędą się podczas targów, objęte zostaną specjalnym pakietem promocyjnym).

W tematyce targów, która obejmuje budownictwo kubaturowe, przemysłowe oraz specjalistyczne, szczególny nacisk położony zostanie na modernizację istniejącej zabudowy i rewitalizację obiektów zabytkowych. Ofertę targów Budma dopełnią odbywające się w tym samym czasie na terenie MTP Międzynarodowe Targi Maszyn Budowlanych, Pojazdów oraz Sprzętu Budowlanego Bumasz, CBS – Centrum Budownictwa Sportowego oraz Targi Branży Szklarskiej Glass. (mat. pras. MTP) z

www.RynekKamienia.pl

opalnia Granitu Kamienna Góra zamierza kupić udziały w firmie Azoty – Adipol. Chorzowska firma należy do najstarszych przedsiębiorstw branży chemicznej w Polsce. Spółka zainwestowała ostatnio w sektor przemysłu oleochemicznego.

Zbudowano instalację do przerobu technicznych tłuszczów zwierzęcych i olejów roślinnych na destylowane kwasy tłuszczowe, stearynę oraz glicerynę techniczną. Dotychczasowym głównym produktem spółki była saletra potasowa w gatunkach: technicznym i nawozowym. Firma jest również producentem podtlenku azotu stosowanego w celach medycznych. Pierwszy kwartał 2010 roku firma zamknęła finansowym wynikiem netto na poziomie 3 218 tys. zł. (mat. pras. MSP) z

DSS przejmują spółkę w Mongolii

D

olnośląskie Surowce Skalne SA przymierzają się do realizacji strategii ekspansji w sektorze eksploatacji i komercyjnego wykorzystania pierwiastków ziem rzadkich. Spółka parafowała umowę, która pozwoli na przejęcie firmy posiadającej koncesję na poszukiwanie pierwiastków ziem rzadkich na obszarze 2740 ha na pustyni Gobi w mongolskiej prowincji Dornogobi. Przejęcie mongolskiej spółki ma zostać sfinalizowane do końca czerwca 2011 r. Wartość transakcji wyniesie 4 mln dolarów. Będzie ona jednym z kluczowych elementów realizacji strategii DSS, która opierać się będzie na dwóch filarach działalności: podstawowej (kruszywa drogowe i produkty wykorzystywane do realizacji projektów infrastrukturalnych, jak produkcja betonu, mas mineralno-asfaltowych i bitumicznych itp.) i komplementarnej (kruszce i pierwiastki ziem rzadkich). (mat. pras. DSS) z

19

NK 54 (4/2011)

ZE ŚWIATA FOT. MTP

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

Kamień-Stone 2011 Za pół roku branża kamieniarska spotka się w Poznaniu na targach KAMIEŃ-STONE. Ubiegłoroczna edycja potwierdziła, że poznańskie targi kamieniarskie nie mają sobie równych w regionie środkowoi wschodnioeuropejskim.

Zapowiedzi KAMIEŃ-STONE 2011 są równie obiecujące.

Targi Branży Kamieniarskiej KAMIEŃ-STONE 2010 pobiły rekordy, które ustanowiły targi KAMIEŃ-STONE 2009. Blisko 350 wystawców, 20-procentowy wzrost powierzchni wystawienniczej, wzrost liczby profesjonalistów odwiedzających targi, odnotowywanych skrupulatnie przez najnowocześniejszy w kraju system rejestracji zwiedzających, i – co ciekawe – najwyższy wśród polskich wydarzeń wystawienniczych odsetek wystawców zagranicznych (ponad 60%!) – te dane postawiły przed organizatorami wysoką poprzeczkę. Management Targów Branży Kamieniarskiej KAMIEŃ-STONE z Międzynarodowych Targów Poznańskich i z wrocławskiej firmy Geoservice-Christi przekonuje, że dotychczasowe sukcesy to dodatkowa motywacja nie tylko dla organizatorów, ale także dla całej branży, dzięki czemu w dniach 9-12 listopada na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich czeka nas prawdziwy show.

Jako miejsce listopadowych targów zaplanowano pawilony 5, 6 i 6A. Już teraz zajęta jest ponad połowa tej przestrzeni. Swój udział potwierdzili liderzy z 11 krajów świata.

- Młoda marka KAMIEŃ-STONE musiała powalczyć o swoją pozycję w przemyśle wystawienniczym i świadomości europejskich kamieniarzy – mówi Jerzy Kaczmarek, dyrektor KAMIEŃ-STONE 2011. - Jeszcze dwa lata temu to my pukaliśmy do drzwi naszych wystawców, snując wizje szero-

20

NK 54 (4/2011)

kich perspektyw, jakie roztacza przed przedsiębiorcami pokazanie się w Poznaniu. Dziś przekonują twarde jak kamień dane biznesowe i to wystawcy sami się do nas zgłaszają.

Wśród najistotniejszych danych biznesowych, które przyciągają wystawców, są oczywiście statystyki dotyczące zwiedzających – ilościowe i jeszcze ważniejsze jakościowe. Organizatorzy targów już podjęli działania kierowane do potencjalnych klientów wystawców. – Nasza strategia komunikacji ze zwiedzającymi jest trzytorowa. Zróżnicowane działania prowadzimy w trzech grupach odbiorców kamieniarskiej oferty. Pierwszą grupą są kamieniarze, drugą inwestorzy, budowlańcy i architekci, trzecią – klienci indywidualni – wylicza Jerzy Kaczmarek. – Ciekawostką jest fakt, że już na pół roku przed targami odbieramy telefony od zwiedzających, czekających na moment uruchomienia internetowej sprzedaży biletów.

Sprzedaż oraz rejestracja elektroniczna ruszy jeszcze latem w serwisie MTP24.pl.

Co nowego na Kamień-Stone 2011?

Jedną z najważniejszych nowości tegorocznych targów KAMIEŃ-STONE, która ucieszy z pewnością wystawców, jest wprowadzenie nagród za wyróżniające się produkty oraz najatrakcyjniejsze projektowo stoisko. Podczas ubiegłych edycji mogliśmy w Poznaniu zobaczyć wiele wspaniałych produktów i wyjątkowych ekspozycji, które zachwycały na różne sposoby: urodą, innowacyjnością, rozwiązaniami technologicznymi czy designem. W tym roku wyróżniające się produkty w dwóch kategoriach: kamień naturalny oraz maszyny, urządzenia i narzędzia, a także najładniejsze stoisko zostaną nagrodzone Klaudiuszami. Klaudiusze, które swoją nazwę zyskały od patrona kamieniarzy i rzeźbiarzy, mają być przyznawane odtąd co roku podczas targów KAMIEŃ-STONE. Udział w konkursie jest bezpłatny. Informacje o zasadach zgłoszeń już wkrótce będzie można znaleźć na stronach www.kamien-stone. pl i www.kamien-stone.mtp.pl.

O kolejnych nowościach i programie targów informować będziemy w kolejnych numerach „Nowego Kamieniarza”. z

www.RynekKamienia.pl

124 NK 52 (2/2011)

www.RynekKamienia.pl

Kopalnia w Sobótce 55-050 Sobótka, ul. Chwałkowska 23

www.skalimex-grantin.com.pl

dział sprzedaży: tel.:

71 391 10 10 71 316 20 25 71 316 20 26

fax: e-mail: sobotka@skalimex-grantin.com.pl

PŁYTY GRANITOWE w grubościach budowlanych i nagrobkowych.

Duży magazyn

30.000 m

2

Każdy znajdzie coś

dla siebie Oferujemy również usługi:

- cięcie bloków granitowych trakami oraz wielolinami, - polerowanie, płomieniowanie, żywicowanie, szczotkowanie.

Przedsiębiorstwo Kamieniarskie „GRAWIS” 98-200 SIERADZ, ul. Paszkiewicza 54 tel. 43 822 33 25, tel./fax 43 826 05 68 e-mail: biuro@grawis.pl

Jarosław Biernacki

www.grawis.pl

FOT. WIKICOMMONS

ZE ŚWIATA RYNEK

Perspektywiczna Brazylia Piękne brazylijskie granity, kwarcyty, łupki i marmury płyną codziennie w setkach kontenerów do Europy, Azji i Ameryki Północnej. Podobne wielkości rodzimego kamienia pochłania miejscowy rynek. Mimo to na targach w Vitorii pojawiły się firmy z Turcji, Egiptu, Portugalii czy Chin, które chcą oferować swój materiał tam, skąd pochodzą najpiękniejsze kamienie świata.

BRIC

– słowo klucz, by zrozumieć zainteresowanie globalnych firm wejściem na rynek brazylijski. Nazwy tej po raz pierwszy użyto w 2001 r. BRIC to nieformalna grupa państw – Brazylii, Rosji, Indii i Chin – która według banku Goldman Sachs miała około 2020 r. dołączyć do grona światowych potęg. W 2009 r. były to odpowiednio: dziewiąta, siódma, czwarta i druga gospodarka świata, uwzględniając wskaźnik PKB ważony parytetem siły nabywczej (przy takim założeniu Polska jest 20. największą gospodarką świata). Dziewiąta w tym rankingu Brazylia (PKB o wartości 2 025 mld dolarów) wyprzedza m.in. dziesiąte

24

NK 54 (4/2011)

Włochy (1 760 mld) i dwunastą Hiszpanię (1 368 mld dolarów) i niewiele ustępuje szóstej Wielkiej Brytanii (2 149 mld) i ósmej Francji (2 110 mld). Wzrost gospodarczy w ostatnim dziesięcioleciu wahał się w Brazylii od 1,15 proc. (2001 r.) do 7,09 proc. (2010 r.; dane IPEA, czyli brazylijskiego odpowiednika GUS) i był podobny do tego, jaki notowała w tym czasie Polska.

Można oczywiście twierdzić, że wielkość gospodarki nie decyduje o atrakcyjności rynku. PKB Brazylii liczony na mieszkańca (per capita) wynosi niewiele ponad 10 tys. dolarów i jest o ok. 40 proc. niższy niż w Polsce.

Choć minimalna płaca w Brazylii w 2011 r. wynosi 545 reali miesięcznie (ok. 950 zł; 1 real = 1,73 zł, dane NBP za 2011 r.; w Polsce – 1386 zł), a oficjalne dane mówią o stopie bezrobocia równej 5,7 proc. (2010 r.), to 15 proc. społeczeństwa żyje poniżej relatywnej granicy ubóstwa (kwota równa połowie średnich miesięcznych wydatków gospodarstw domowych). To jednak dość mylące wskaźniki. Cena benzyny, w kraju niezależnym od importu i będącym 15. największym producentem ropy na świecie, wynosi ok. 2,80 reala (ok. 4,84 zł, kwiecień 2011 r.) i jest opodatkowana na podobnym poziomie jak w Polsce. Kanapka Big Mac – służąca do wyznaczenia wskaźnika Big Mac Index, przygotowywanego przez tygodnik „The Economist” i pozwalającego

www.RynekKamienia.pl

ZE ŚWIATA RYNEK

Połaczona siła dwóch światów

Bianco Carrara ‘CD’

Piękno marmuru

Trwałość ceramiki

Ul. Jana Olbrachta 94 a, 01-102 Warszawa, Polska Tel. : 022-836 13 14 - Fax : 022-836 10 63 e-mail : info@beltrami.pl

oszacować parytet siły nabywczej Firmy z Dalekiego Wschodu nie pieniądza – jest w Brazylii niemal próbują na razie wejść na brazylijdwukrotnie droższa niż w Polsce ski rynek ze swoimi maszynami. To i należy do najdroższych w świe- o tyle ciekawe, że jest on jednym cie. Również dane szwajcarskiego z najważniejszych dla producenbanku USB pokazują, że koszty tów maszyn z Włoch. To właśnie utrzymania w Brazylii są wyższe niż w Brazylii instaluje się dużą część w naszym kraju (badanie globalne najnowszych maszyn prezentoz 2006 r., przeprowadzone m.in. wanych na targach Marmomacc w Rio de Janeiro i Sao Paulo oraz w Weronie. Dlatego też na targach Warszawie). Wreszcie ten sam PKB w Vitorii nie brakuje żadnego z liper capita samej Vitorii, gdzie odby- czących się producentów, a oferowają się targi kamieniarskie, wyno- wane przez nich maszyny mają sił w 2007 r. 60 592 reale (ok. 78,8 inne zastosowanie niż te, które motys. zł po średnim w 2007 r. kursie 1 żemy obejrzeć choćby na targach real = 1,3 zł) a Poznania (drugiego w Poznaniu. Dominują tu wielolinow Polsce po Warszawie) – 62 422 zł. we traki i wielogłowicowe polerki, Na razie Brazylijczycy korzystają a wręcz całe linie do produkcji płyt. przede wszystkim z materiałów po- Włosi konkurują tu tylko z maszychodzących z kraju. Jak twierdzą nami oferowanymi przez rodzimych przedstawiciele Sindi Rochas, orga- producentów, ale ci nie oferują maszyn o wysokim nizacji zrzeszająpoziomie techcej firmy kamieRegularny i stosunkowo n o l o g i c z n y m niarskie z regionu wysoki wzrost i innowacyjnym.

Espirito Santo, gospodarczy, wysokie Chińczycy znaw zależności od leźli więc inną nirodzaju materiału ceny i duża grupa szę – oferują liczi firmy go oferupotencjalnych klientów nym brazylijskim jącej na eksport pozwalają firmom firmom wydotrafia 40-60 proc. chętnym do wejścia bywczym sprzęt wydobycia. Pozona brazylijski rynek do transportu stała część znajduje nabywców prognozować wieloletnią w kopalniach.

Regularny i stow kraju. Zresztą zyskowność inwestycji. sunkowo wysoki część eksportu bloków do Chin trafia następnie na wzrost gospodarczy (nie licząc rerynek brazylijski w postaci płytek cesyjnego 2009 r.), wysokie ceny modularnych. Proceder ten jest tak i duża grupa potencjalnych, w duczęsty, że niektóre z najpopular- żej mierze wciąż aspirujących do niejszych i najdroższych kamieni klasy średniej klientów (blisko 191 Brazylijczycy sprzedają na Daleki mln ludności w 2010 r.; średni wiek Wschód tylko w formie slabów lub 29,1 lat; ok. 24 proc. społeczeńgotowych produktów. Wszystko po stwa w wieku przedprodukcyjnym to, by chińskie firmy obróbcze nie i zaledwie 6,5 proc. w wieku popromogły zaproponować odbiorcom dukcyjnym; wysokie różnice w zaniższych cen wyrobów z brazylij- możności mieszkańców – 10 proc. skich kamieni, niż jego producen- najbogatszych generuje 43 proc. ci. Niemniej oferta Brazylijczyków wartości popytu krajowego, a 10 ogranicza się przede wszystkim do proc. najbiedniejszych zaledwie 1,1 granitoidów, łupków i w mniejszym proc.) pozwalają firmom chętnym stopniu marmurów. W ich ofercie do wejścia na brazylijski rynek probrakuje jednak rodzimych skał gnozować wieloletnią zyskowność z miękkich – głównie węglanowych inwestycji.

– chętnie wykorzystywanych na caSzymon Paź łym świecie w wystroju wnętrz.

”

www.beltrami.pl

26

NK 54 (4/2011)

www.RynekKamienia.pl

ZE ŚWIATA RYNEK

Nie tylko beżowe B

ędąc na targach w Izmirze, z zainteresowaniem poszukiwałem ciekawych materiałów, innych niż popularne w Polsce. Dość powszechnie uważa się, że Turcy oferują kamień wyłącznie w kolorze beżowym lub białym.

Inna sprawa, że jak na ogromne możliwości podażowe tureckich firm, w Polsce pochodzących stamtąd materiałów jest niewiele. A przecież beżowe, żółte i białe marmury cieszą się sporym powodzeniem wśród polskich klientów. Rozmawiałem z kilkoma importerami kamienia, pytając, dlaczego tak jest. Najczęstszą odpowiedzią było stwierdzenie, że import z Turcji jest ryzykowny, bo nie wiadomo, jakiej klasy materiał trafi na plac. Myślę, że takie opinie wywodzą się ze złych doświadczeń nabytych przed paroma laty, kiedy kilku importerów trafiło na nie najlepszych dostawców. Trzeba jednak pamiętać, że robili to w okresie, gdy najważniejszym argumentem było „tanio”.

W tym czasie ogromnym odbiorcą tureckich marmurów, wapieni i trawertynów stały się Stany Zjednoczone, więc nabywca z Polski, który nie zamawiał dużych ilości i na dodatek chciał tanio, mógł faktycznie być zawiedziony otrzymanym materiałem. Pamiętam jed-

28

NK 54 (4/2011)

Taurus Beige

Firma Beydili Mermer ma w swojej ofercie dwa interesujące marmury wydobywane na południu Turcji, na północ od miejscowości Beydili w górach Taurus. Pierwszy z nich to Taurus Beige, drugi - Taurus Rosa. Obydwa materiały zaczęto wydobywać w 2010 roku. Taurus Rosa występuje w odmianach dark i light. Orientacyjna cena, loco port w Turcji, wynosi 45 dolarów za metr kwadratowy dwucentymetrowej płyty. nak, gdy jakieś osiem lat temu jeden ze znajomych dogadał się z turecką firmą i zakupił trzy kontenery białego marmuru. Byłem przy rozładunku – piękne wymiarowane płyty, doskonale zapakowane, każda przełożona folią. Nie można było mieć jakichkolwiek zastrzeżeń.

Co do aktualnej oferty – wciąż warto poszukać w Turcji marmurów beżowych i białych, bo ich ceny, ze względu na zmniejszenie zapotrzebowania światowego, są do negocjacji. Chciałbym jednak bliżej zaprezentować materiały w innych kolorach, które udało mi się na tureckich targach odnaleźć. z Dariusz Wawrzynkiewicz

www.RynekKamienia.pl

FOT. D. WAWRZYNKIEWICZ

Taurus Rosa

ZE ŚWIATA RYNEK

Crema Aciente Life FOT. D. WAWRZYNKIEWICZ (4)

Leylak

30

NK 54 (4/2011)

Firma Dumanlar oferuje trzy materiały: biały Sedef, Leylak i Menekse. Dla autor najładniejszym z nich jest Leylak. Jego właściwości fizyczne są następujące: gęstość 2720 kg/m3, porowatość 0,2%, twardość 3-3,5 w skali Mohsa.

Z oferty firmy Prodem interesującym marmurem jest Crema Aciente Life. Matriał ten ma następujące parametry: gęstość 2670 kg/m3, nasiąkliwość 0,8%, odporność na ściskanie 870 kg/cm2, odporność na zginanie 95 kg/cm2, porowatość 0,8%.

Firma Kalmer Mermer oferuje przeżylony, brązowy Roso Levanto o parametrach: gęstość 2690 kg/m3, nasiąkliwość 0,7%, odporność na ściskanie 94,5 MPa, odporność na zginanie 13,5 MPa.

Na koniec coś bardziej szalonego, czyli marmur z oferty firmy Geomarble – Blue Dream. Ten niesamowity materiał wydobywany jest na wyżynie Anatolii.

www.RynekKamienia.pl

GRANITY BŁYSKAL JANUSZ BŁYSKAL www.granity-blyskal.pl

- Płyty granitowe - Płyty marmurowe i aglomarmurowe

NOWE NIŻSZE CENY

- Elementy gotowe - Usługowe cięcie bloków i polerowanie płyt (trak Gaspari Menotti JM450, linia 25 głowic Simec)

Siedziba: Mława, Parcele Łomskie 17 tel./fax 23 654 60 11, 23 654 66 69 biuro@granity-blyskal.pl

Punkt handlowy: Bydgoszcz ul. Ołowiana 10 tel./ fax 52 581 23 53

Punkt handlowy: Gdańsk Kokoszki ul. Budowlanych 42 (Centrostal- Cognor) tel. 501 593 404

ZE ŚWIATA TARGI

FOT. D. WAWRZYNKIEWICZ

Kryzysowa czkawka w Norymberdze

W

bo zapotrzebowanie na kamień spadło, a jednocześnie yjeżdżając w tym roku na Stone+tec do Norymurosły rynki Europy Wschodniej, w tym Polski, Azji i krabergi, byłem bardzo ciekaw, jakie to będą tarjów arabskich. Nawet jeśli rynki Polski, Czech, Słowacji, gi. Impreza odbywa się co dwa lata, a to długi krajów nadbałtyckich i Rosji nadal są łącznie mniejsze od okres. Szczególnie w kontekście dość poważnych zmian rynku niemieckiego, to i tak ich perspektywy oceniane na rynku światowym, związanych z kryzysem. są wyżej. Jeśli więc szanse zrobienia dobrego interesu Problemy gospodarcze takich krajów, jak Hiszpania, Porna rynku niemieckim zmniejszają się, to i chęci wystawtugalia czy Grecja dość poważnie zmieniają europejski ryców do ponoszenia kosztów eksponowania tam swoich nek kamieniarski. Jeszcze w 2007 roku firmy z tych krajów produktów spadają. Również zwiedzający, przewidując stanowiły na targach w Niemczech sporą grupę wystawchyba taką sytuację, wolą odwiedzić targi w Weronie, ców. W tym roku kraje te reprezentowało zaledwie: Hiszgdzie czuje się globalność całej imprepanię – 23 firmy, Portugalię – 11 firm, zy. Nawet o ile dwa lata temu również Grecję – 7 firm.

Był czas, gdy w Weronie można było odczuć regres, Do statystyk jeszcze wrócimy. Ważniejto już ostatnia edycja nie wydawała się sze jest chyba zrozumienie zmian ryntargi Stone+tec kryzysowa. kowych i ich efekty prezentowane na pretendowały do miana A Norymberga? Cóż, siedem hal, w tym targach w Norymberdze. Był czas, gdy najważniejszych targów dwie z nich uruchomione mniej więcej targi Stone+tec pretendowały do miaświatowych, a na pewno w połowie, i sporo miejsc wypoczynkona najważniejszych targów światowych, europejskich. wych, kawiarenek itp. W sumie, według a na pewno europejskich. Dla mnie jeddanych organizatora, targi zgromadziły nak zawsze taką rolę pełniły targi w We700 wystawców, a odwiedziło je 26 tys. zwiedzających. ronie. Spotkanie branży w Norymberdze odbierałem jako Warto przypomnieć że w poprzedniej edycji wzięło udział targi w kraju ogromnego zbytu na produkty kamieniarskie 750 wystawców (na powierzchni 70 tys. mkw.; w tym roku i przez to bardzo interesujące dla wystawców. Jeśli popyt powierzchni nie podano), a zwiedzających było 35 tys. na kamień w Niemczech był duży, to siłą rzeczy wystawcy Przed wyjazdem miałem mimo wszystko nadzieję, że temeldowali się jak na zawołanie. A skoro byli wystawcy to goroczna edycja będzie lepsza od poprzedniej. Jak widać i zwiedzających nie brakowało, również zagranicznych. z danych oficjalnych – niestety nie była.

Zawsze jednak na tych targach było wiele firm niemiecPolscy wystawcy oczywiście też się pojawili. Ich liczba kich oferujących produkty dla rynku niemieckiego. To była podobna – w 2009 roku 12, a w 2011 r. – 11. Polscy świadczy o wewnętrznym charakterze tej imprezy. wystawcy byli raczej zadowoleni. Przykładowo Art-Odlew Kryzys światowy mocno dotknął również naszego zazebrał wiele zamówień, mimo że ze względu na wyrówchodniego sąsiada, co było bardzo widoczne na targach nanie się cen surowców, energii itp. ceny jego produkw Norymberdze w 2009 r. Jednak sytuacja od jakiegoś tów nie są już dla niemieckich kontrahentów tak bardzo czasu poprawia się, więc można było oczekiwać, że Stoatrakcyjne jak dawniej. Zwiedzających targi Polaków też ne-tec wróci na tory walki o pozycję kluczowych targów można było zauważyć, chociaż chyba mniej niż na pow Europie. Niestety pozycja rynku niemieckiego osłabła,

”

32

NK 54 (4/2011)

www.RynekKamienia.pl

ZE ŚWIATA Kompleksowe zaopatrzenie zakładów kamieniarskich

zentowano w jednej z hal. Wartym naśladowania pomysłem był Dzień Studenta. W tym dniu studenci architektury mieli okazję wysłuchania wielu ciekawych dyskusji podczas panelu Baumeister Architekturquartett i zapoznania się z pomysłami na budynki przyszłości prezentowanymi przez szwajcarskiego architekta Maxa Dudlera, zwycięzcę tegorocznej edycji Niemieckiej Nagrody Kamienia Naturalnego.

A co można było znaleźć na stoiskach? Specjalnych nowości materiałowych i sprzętowych nie zaprezentował nikt. Osobiście zwróciłem uwagę na jeden z kamieni prezentowanych przez firmę chińską – Pho-

FOT. NUERNBERGMESSE

/ THOMAS GEIGER

W n a szej ofercie:

przedniej edycji. Bardzo spodobało mi się spostrzeżenie jednego z nich.

Stwierdził, po analizie ilości stoisk, że targi w Norymberdze to odpowiednik Poznania. W Poznaniu było 350 wystawców, a przecież pod względem liczby ludności jesteśmy krajem o połowę mniejszym.

Zwykle przy okazji targów odbywa się kilka imprez towarzyszących. Tegoroczny Stone+-tec także zaproponował szereg dodatkowych wydarzeń.

Program wykładów był bogatszy niż kiedykolwiek i obejmował cały szereg referatów dla konkretnych grup docelowych na temat aktualnych problemów: BHP, społecznych uwarunkowań wydobycia kamienia

Według danych organizatora, targi zgromadziły 700 wystawców, a odwiedziło je 26 tys. zwiedzających

Papiery ścierne, krążki browe, tarcze do cięcia marmuru i granitu

“TAKAM” Tomasz Wojna 26-220 Stąporków, ul. Górnicza 7c tel./fax: +48 41 374 03 84 +48 608 046 466 e-mail: biuro@takam.pl

34www.takam.pl NK 54 (4/2011)

i handlu, oznakowań CE i standardów europejskich, nanotechnologii i wzornictwa przemysłowego.

W trakcie targów wręczono również nagrody w konkursach Peter Parler Award 2011 oraz Niemiecką Nagrodę Kamienia Naturalnego. Nowością było przyznanie nagrody za innowacyjność – Stone+more – która jest wspólną inicjatywą Bundesverband Deutscher Steinmetze (Niemieckie Stowarzyszenie Kamieniarzy), Deutscher Naturwerkstein Verband (Niemiecki Związek Kamienia Naturalnego) i Fachverband Fliesen und Naturstein (Związek Producentów Płytek i Kamienia Naturalnego). Nagrodzone nowatorskie pomysły pre-

enix Tail Blue (niestety kamień ten jest osiągalny wyłącznie w płytach wysokości do 80 cm).

Następna Norymberga odbędzie się znowu za dwa lata (wyznaczony przez organizatora termin to 29 maja – 1 czerwca) i pewnie do tego czasu koniunktura się poprawi, więc targi mają szansę powrócić do pozycji, jaką miały cztery lata temu. Najbliższe targowe spotkanie całej branży kamieniarskiej już za około 100 dni w Weronie. Mam jednak nadzieję, że już wkrótce także Poznań stanie się ważnym wydarzeniem w kalendarzu europejskiego kamieniarstwa. z Dariusz Wawrzynkiewicz

www.RynekKamienia.pl

ZE ŚWIATA TARGI

FOT. P. BECKER

W cieniu Xiamen i Szanghaju Targi Stonetech w Pekinie

W

dniach od 20 do 23 kwietnia w Pekinie odbyła się XVIII już edycja targów Stonetech. Impreza wydaje się potwierdzać fakt, że stolicą chińskiego kamieniarstwa jest Xiamen, gdzie targi odbywają się z większym rozmachem, widocznym już na pierwszy rzut oka.

Mimo całkiem imponujących statystyk, według których imprezę odwiedziło ponad 40 tys. zwiedzających, targi nie robiły wrażenia nadmiernie przepełnionych (choć organizatorzy starali się poprzez specyficzne ustawienie stoisk takie wrażenie stworzyć). Impreza odbywała się w ośmiu halach, które nie oszałamiają wielkością, widać było również, że czasy świetności mają za sobą.

Zarówno liczba odwiedzających targi, jak i powierzchnia wystawiennicza (75 tys. mkw.) stawiają targi Stonetech na pozycji uboższego krewnego targów w Xiamen, a mniejsza fantazja i rozmach w zabudowie stoisk, jak również ich rozmiar potwierdzają to wrażenie. Mimo to organizatorzy wydają się zadowoleni z takiego poziomu – targi w stosunku do poprzednich edycji odnotowały wzrost liczby zwiedzających i powierzchni wystawienniczej, a specyfika tej imprezy jako targów w dużej mierze krajowych uzasadnia olbrzymią dominację przedstawicieli Państwa Środka wśród zwiedzających. Znamienny fakt, że o ile na targach kamieniarskich w Xiamen dość łatwo napotkać zwiedzających z Polski, o tyle w stolicy Chin język polski można usłyszeć jedynie wśród turystów.

Wspomniane mniejsze zainteresowanie targami gości spoza Republiki Chińskiej dotyczyło także wystawców – firm zagranicznych prezentujących swe produkty na

36

NK 54 (4/2011)

targach w Pekinie było niespełna trzydzieści. Byli to przede wszystkim wystawcy z Iranu i Turcji, szukający na rozwijającym się rynku chińskim szansy na ubicie interesu życia. Pawilon włoski, jak nazywali go organizatorzy, był skupiskiem dosłownie kilku firm z Italii.

Targi odbywały się pod hasłem Stone+Design i faktem jest, że przekładało się to na część ekspozycji targowej.

Znaleźć można było wiele stoisk, gdzie prezentowano niezwykle ekskluzywne materiały i produkty. Zauważalny był także trend przedstawiania chińskiego kamieniarstwa jako niezwykle rozwiniętego zarówno technologicznie, jak i pod względem kreacji nowoczesnych wzorów.

Na kilku stoiskach znajdowały się imponujące ekspozycje materiałów obrobionych zgodnie z najnowszymi światowymi trendami, między innymi w technologii 3D. W ramach targów odbywała się druga edycja Międzynarodowego Forum Designu Kamieniarskiego. Największym bohaterem forum był włoski projektant Raffaello Galiotto, który dzielił się z chińskimi projektantami i inwestorami swoimi doświadczeniami i pomysłami na wykorzystanie kamienia w zupełnie nowych formach.

Ciekawostką było uroczyste otwarcie targów, które poza podniosłą ceremonią zawierało w sobie pierwiastki kabaretowe, wnoszone przez artystę, którego spektrum możliwości wydawało się nie mieć granic – od śpiewu operowego gładko przeszedł do naśladowania zwierząt domowych, wzbudzając przy tym olbrzymi aplauz publiczności.

Kolejna edycja targów odbędzie się w Pekinie od 25 do 28 kwietnia przyszłego roku. z Krzysztof Lesiak

www.RynekKamienia.pl

KONGLOMERATY RYNEK

FOT.

çIMSTONE

Człowiek poprawia naturę Człowiek od wieków naśladuje i podrabia naturę. Trudno, żeby inaczej było w przypadku kamienia. Kiedyś podrabiano go ze względu na jego ekskluzywny charakter, dzisiaj doszły do tego jeszcze inne powody, ponieważ sztuczny kamień jest często droższy niż jego naturalny odpowiednik.

Nowoczesne konglomeraty kamienne mają stosunkowo krótką historię, jednak już dzisiaj śmiało można powiedzieć, że na stałe zadomowiły się one w naszym otoczeniu, a większość ludzi, niemających na co dzień styczności z tą branżą, nie odróżnia ich od naturalnych odpowiedników.

Jak nazwać?

W różnych publikacjach, nie wspominając o rozmowach z kamieniarzami, można spotkać się z różnymi nazwami.

Niektórzy wszystkie „sztuczne kamienie” nazywają konglomeratami, uzupełniając nazwę określeniem marmurowy czy granitowy. Surfując po Internecie, a tak przed zakupami robią przecież tysiące klientów, znaleźć można nawet stwierdzenia, że „sztucznymi kamieniami” są także corian, kerrock, staron, top stone, czyli mieszanki zmielonych minerałów (np. wodorotlenku aluminium) i żywic epoksydowo-akrylowych.

40

NK 54 (4/2011)

W słowniku wyrazów obcych pod hasłem konglomerat znajdziemy także wyjaśnienie, iż jest nim naturalna skała osadowa składająca się z odłamów rozmaitych skał zlepionych różnorodnym spoiwem, czyli po polsku zlepieniec.

Inni wolą nazwy w stylu aglomarmur, aglogranit, kwarcogranit, kwarc. Jeszcze inni używają romantycznej nieco nazwy „ciepły kamień”.

Bardzo często tego typu wyroby nazywane są kompozytami, czyli materiałami o strukturze niejednorodnej, złożonej z dwóch lub więcej komponentów o różnych właściwościach. Najczęściej jeden z komponentów stanowi lepiszcze, które gwarantuje jego spójność, twardość, elastyczność i odporność na ściskanie, a drugi, tzw. komponent konstrukcyjny, zapewnia większość pozostałych własności mechanicznych kompozytu.

Próbę systematyzacji tych wyrobów podjęli Marek W. Lorenc i Sławomir Mazurek w swojej książce „Wykorzystać kamień”. W rozdziale „Budowlany podział kamienia” można przeczytać: W ostatnich latach utworzono jeszcze jedną nową grupę, sztucznych skał – tzw. konglomeraty (łac. conglomeratus – zwinięty, skupiony) nazywanych również aglomeratami (łac. agglomeratus – nagromadzony). [...] jeżeli do produkcji użyto okruchów skał miękkich

www.RynekKamienia.pl

KONGLOMERATY RYNEK

Konglomeraty nie są konkurencją dla kamienia naturalnego, tylko dla tzw. solid surfaces.

– wapieni dolomitów, marmurów – otrzymujemy konglomerat marmurowy, natomiast użycie okruchów skał twardych – granitów, sjenitów, granitognejsów, gnejsów – daje konglomerat granitowy. Na temat trwałości tych sztucznych tworów i wpływu czasu na wytworzone z nich elementy budowlane na razie niewiele można powie-

”

Specjaliści szacują, że udział kompozytów m.in. w rynku wyposażenia wnętrz na Zachodzie może sięgać 50 procent.

Według firmy Breton roczne światowe zapotrzebowanie rynku na kompozyty przekracza obecnie 24 mln mkw.

dzieć – za krótko istnieją. Może przetrwają kilkanaście lat, a może kilkadziesiąt – ciągle jest to faza eksperymentu.

Wiadomo już jednak, że konglomeraty ulegają zdecydowanie szybszej i silniejszej deterioracji niż autentyczne marmury czy piaskowce.

Swego rodzaju sztucznym kamieniem jest też popularne lastriko. Składa się przecież z okruchów skalnych oraz cementowego spoiwa.

www.RynekKamienia.pl

Klasyfikacja według firmy Breton Firma Breton, producent technologii do produkcji syntetycznego kamienia, swoje produkty nazywa kompozytami, a dla lepszej klasyfikacji podzieliła je na następujące kategorie: Bretonstone – wiązania żywiczne; produkcja slabów z form o wymiarach 125 x 309 cm, 156 x 309 cm i grubości 10-30 mm; produkcja slabów z cięcia bloków o wymiarach 308 x 125 cm i grubości 9-30 mm.

Bretonterastone – wiązania cementowe plus modyfikatory nieorganiczne dają produkt PMC (Polymer Modifiet Concrete); produkcja slabów z form o wymiarach 68 x 153 cm i grubości 15-35 mm i płytek z form grubości 9,530 mm; produkcja slabów z cięcia bloków o wymiarach 308 x 125 cm i grubości 9-15-30 mm.

Bretoncemstone – wiązania cementowe, dodatki nieorganiczne; wysoko zaawansowany podciśnieniowy proces zagęszczania daje możliwość produkcji wielkogabarytowych slabów z form o wymiarach 140 x 309 cm, grubości 9,5-30 mm.

Bretonterastone-Avantgarde – najbardziej innowacyjna technologia z roku 2009 na wiązaniach cementowych z dodatkiem naturalnych pucolanów (ok. 1 proc.), które mocno wiążą cement w początkowej fazie reakcji, proces przebiega w warunkach wysokiego ciśnienia i wysokiej temperatury; produkcja slabów z form o wymiarach 68 x 153 cm i grubości 2-3,5 cm i płytek z form grubości 12-20 mm.

Rocznie na badania rozwojowe dla tych technologii Breton przeznacza około 3 mln euro, stąd wymienione parametry dotyczące minimalnej grubości slabów, płytek, jak i ich maksymalnych wymiarów często ulegają zmianie, aby produkcję dostosować do bieżących wymagań rynku.

Mniej żywicy Proces produkcji „prawdziwych” płyt kompozytów jest złożony i wymaga zastosowania najnowocześniejszych technologii.

Wszystko rozpoczyna się w specjalnych mieszalnikach, do których w odpowiednich proporcjach wagowych podawany jest przesiany do odpowiednich frakcji marmur, kwarc (lub inny rodzaj skały), żywica wraz z dodatkami.

Następnie masa jest wylewana do form. Uformowane wstępnie płyty trafiają do wibropras podciśnieniowych, gdzie uzyskują należytą gęstość, po czym są wygrzewane w wysokiej temperaturze. Ten sposób obróbki powoduje dokładne zagęszczenie masy oraz pełną reakcję chemiczną żywicy. Powstałe formatki są cięte na wymiar oraz poddane obróbce polerowania, podobnie jak w przypadku kamieni naturalnych. Kompozyty są sprzedawane w postaci płyt grubości 1-3 cm. Wymiary płyt są różne i zależne od producentów.

Innym sposobem jest produkcja całych bloków „sztucznego kamienia” (według tej samej technologii), które następnie cięte są na płyty i obrabiane.

41

NK 54 (4/2011)

KONGLOMERATY RYNEK

tino, nawet 94 proc. wody używanej w procesie produkcyjnym linii Eco jest ponownie wykorzystywane. Wyroby linii Eco by Cosentino dostępne są w wielu popularnych kolorach, charakteryzują się przy tym również dobrymi właściwościami fizyko-mechanicznymi. Rezultatem jest konglomerat wysoce odporny na uderzenia i zadrapania (twardość 5 do 7 w skali Mohsa) oraz czynniki agresywne (chemiczne). Ze względu na swoje właściwości może być wykorzystywany zarówno jako element konstrukcyjny, jak i wykończenia wnętrz (łazienki i kuchnie).

Kamienny luksus Mówiąc o konglomeratach, należy wspomnieć również o tych najbardziej ekskluzywnych – wykonanych z wykorzystaniem kamieni półszlachetnych (opal, ametyst, onyks, agat itp.). Takie wyroby w swojej ofercie mają

FOT.

çIMSTONE, AGGLONORD

Kompozyty na bazie marmuru z reguły realizowane są w blokach. Granitowe, które z uwagi na użycie kwarców są zdecydowanie twardsze od marmuru, mogą być produkowane od razu w płytach.

Do wiodących producentów kwarco-granitów dostępnych na rynku polskim należą: Consentino, Compac, Marmi Scala, Quarella i Santa Margherita.

Oczywiście na rynku można spotkać także kompozyty produkowane niemalże metodami chałupniczymi. W takich przypadkach mieszanka jest tylko wibrowana bez poddawania obróbce termicznej i ciśnieniowej. Taka bardzo uproszczona technologia nie jest oczywiście w stanie zapewnić wyrobu finalnego o należytych i pożądanych parametrach fizyczno-mechanicznych.

Od momentu wynalezienie kompozytów (konglomeratów) kamiennych specjaliści dążyli do zminimalizowania

W przypadku rozbudowy istniejącego obiektu, w którym zastosowano konglomeraty, istnieje możliwość doprodukowania płyt o identycznych wzorach i barwach. w nich udziału żywic. Tłumaczy się to głównie troską o ochronę środowiska naturalnego, chociaż względy ekonomiczne też są niezwykle ważne. Żywica jest zdecydowanie droższa od minerałów użytych do produkcji.

Dzisiaj, w zależności od grubości kruszyw, osiągnięto wynik dla wiązań żywicznych i cementowych 76-96 proc. udziału wagowego minerałów.

Kompozyt z odpadów Hiszpańska grupa Consentino jeszcze bardziej skupiła się na proekologicznym aspekcie produkcji konglomeratów. W swojej ofercie ma konglomeraty tzw. linii eko. Ecoby Cosentino to oryginalny produkt złożony w 75 proc. z surowców wtórnych, takich jak lustra, szkło, porcelana, ceramika i popiół. Pozostałą część konglomeratu stanowią okruchy kamienne oraz żywica. Ta ostatnia też jest nieco bardziej ekologiczna, ponieważ do jej produkcji używa się m.in. oleju kukurydzianego. Jak wynika z informacji umieszczonych na oficjalnych serwisach Consen-

42

NK 54 (4/2011)

firmy Antolini Luigi, Maer, Consentino (kolekcja Prexury) oraz CaesarStone.

Te najdroższe z produkowanych obecnie konglomeratów wykonywane są w znacznej mierze ręcznie. Wyselekcjonowane, dosyć duże kawałki kamieni półszlachetnych układane są bowiem ręcznie na stołach roboczych tak, aby jak najbardziej wypełnić przestrzenie między nimi – najpierw największe sztuki, potem coraz mniejsze okruchy. Całość podobnie jak w przypadku innych konglomeratów zalewana jest żywicami i obrabiana. W rezultacie otrzymujemy unikatową płytę o bajecznych wprost wzorach i kolorystyce. W przypadku tych wyrobów nie ma mowy o powtarzalności.

Rynkowe nowości Najnowszym i najbardziej zaawansowanym technologicznie produktem firmy Breton jest Bretonterastone Avantgarde. Spełnia przy tym ogólnoświatowe tendencje minimalizowania w kompozytach kamiennych udzia-

www.RynekKamienia.pl

KONGLOMERATY RYNEK

FOT.

çIMSTONE, SANTA MARGHERITA, AGGLONORD

łu żywic. Jednocześnie – mimo braku w swoim składzie żywic – ma bardzo małą nasiąkliwość z higroskopijnością rzędu 1,1 proc. oraz dużą wytrzymałością mechaniczną w granicach 18,3 N/mm². Innymi słowy Bretonterastone-Avantgarde osiąga parametry bardzo zbliżone do produktów na wiązaniach żywicznych, chociaż jest wyrobem, w którym spoiwem jest cement.

Bretonterastone-Avantgarde ma jednocześnie bardzo wysokie walory estetyczne, dzięki którym z powodzeniem może być stosowany także na elewacje zewnętrzne. Jest przy tym odporny na działanie promieni UV, warunków atmosferycznych i czynników chemicznych. Ciekawostką dla tego produktu jest jego zdolność wchłaniania z atmosfery dwutlenku węgla, dzięki domieszkom katalizatorów opracowanych przez specjalistów firmy Breton.

– Podczas produkcji takich właśnie płyt elewacyjnych zatapiane są w nich elementy, które służą do ich montażu na fasadach budynków. Bez wątpienia dużym plusem tego materiału jest także jego cena, która jest niższa niż produktów żywicznych – mówi Henryk Dębicki, przedstawiciel Breton Polska.

W przypadku rozbudowy istniejącego obiektu, w którym zastosowano na elewację tego rodzaju materiały, istnieje możliwość doprodukowania płyt o identycznych wzorach i barwach, a nawet z… uwzględnieniem zmian procesu starzenia.

Firma Interstone ma obecnie w swojej ofercie kwarcogranity dwóch światowych producentów: Silestone produkowane przez hiszpańska firmę Cosentino oraz Radianz produkowany przez koreańska firmę Samsung.

– Silestone ma największą gamę kolorystyczną spośród wszystkich producentów kwarco-granitów. Radianz to z kolei popularne kolory, atrakcyjna cena oraz bardzo długi okres gwarancji – 15 lat na elementy wykorzystywane w domach mieszkalnych oraz 10 lat na Radianz wykorzystywany w obiektach komercyjnych. W chwili obecnej skupiamy się nad dystrybucją znanych na świecie marek.

Być może cena jest nieco wyższa niż innych niemarkowych kwarców, ale gwarancja jakości oraz popularność marek powoduje, że klienci je wybierają – mówi Sławomir Hardy z firmy Interstone.

Wśród nowości wymienić można np. serię Nebula Silestone. To kwarco-granity w kolorystyce bardzo przypominającej naturalny marmur z Carrary, Callacatę lub np. Nero Portoro. – W przypadku Radianza – niedługo w sprzedaży pojawi się w materiał imitujący Star Galaxy. Według ostatniego naszego sondażu przeprowadzonego w studiach kuchennych oraz wśród niektórych kamieniarzy to kolor bardzo przez nich oczekiwany – dodaje S. Hardy.

Grupa Consentino wprowadziła przed kilku laty na rynek nowatorski i jak dotychczas jedyny na świecie konglomerat z antybakteryjną osłoną Microban. – To ochrona antybakteryjna, która pomaga produktom zwalczać rozwój mikroorganizmów, takich jak pleśń czy potencjalnie szkodliwe bakterie chorobotwórcze z gatunku E. Coli,

www.RynekKamienia.pl

43

NK 54 (4/2011)

KONGLOMERATY

FOT. SILESTONE

RYNEK

Kompozyty swoją atrakcyjność zawdzięczają niemalże nieograniczonej palecie barw.

Salmonella, Listeria, Staphylococcus – mówi Sławomir Hardy.

Innowacyjność projektu polega na tym, że Microban jest wprowadzana podczas procesu produkcji w strukturę kwarcową Silestone. Aktywne składniki antybakteryjnej ochrony są więc równomiernie rozłożone na całej grubości blatu – zapewniając ochronę nawet dla tak trudno dostępnych obszarów, jak np. narożniki. Dzięki takiemu rozwiązaniu Microban staje się integralną częścią blatu, nie może się więc zużyć (wypłukać) podczas użytkowania. Wyrób z Silestone z zastosowaną technologią Microban jest chroniony przez cały okres użytkowania.

Kolejną nowością Consentino jest zlewozmywak całkowicie wkomponowany w blat kuchenny. – Integrity jest pierwszym produktem wykonanym w tej technologii – bez łączeń. Dzięki temu doskonale integruje się z blatem i ma wszystkie zalety Silestone, w tym właściwości higieniczne i wysoką odporność na zadrapania, plamy i wysokie temperatury – mówi Miguel Sierra, przedstawiciel Cosentino Group na Europę Wschodnią.

Kompozyty atakują Bez wątpienia sztuczny kamień w ostatnich 40 latach zrobił na rynku – głównie wyposażenia wnętrz – oszałamiającą karierę. Specjaliści szacują, że jego udział w tym segmencie może sięgać 50 procent. – Naszym głównym produktem jest kamień naturalny. Kilka lat temu zauważyliśmy jednak, że powstaje nowa szansa na rynku kamieniarskim – mianowicie coraz większe zainteresowanie konglomeratami. Po krótkich badaniach rynku blatów

44

NK 54 (4/2011)

kuchennych zauważyliśmy, że nie są one konkurencją dla kamienia naturalnego, tylko dla laminatów oraz tracących udział w rynku blatów z tzw. solid surfaces. Oznacza to nowy rynek zbytu dla zakładów kamieniarskich, a tym samym dla nas. Jeszcze przed kilku laty mało który z naszych klientów zajmował się obróbką kompozytów. Wielu się go bało. Obecnie większość z kamieniarzy miała z nimi styczność w okresie ostatnich kilku lat. Tendencja wzrostowa utrzymuje się. I analogicznie do rynków rozwiniętych będzie tak również w Polsce – mówi S. Hardy.

– Kompozyty swoją atrakcyjność zawdzięczają niemalże nieograniczonej palecie barw i właściwościom mechanicznym przewyższającym w wielu parametrach wytrzymałościowych kamienie naturalne. Istotne jest także to, że wyroby z kompozytów kamiennych są całkowicie powtarzalne jeśli chodzi o kształt (wymiary), jak i barwy.

Szczególnie tej ostatniej cechy w przypadku kamieni naturalnych zagwarantować nie można – mówi Henryk Dębicki. Według szacunków firmy Breton roczne światowe zapotrzebowanie rynku na kompozyty przekracza obecnie 24 mln mkw.

Kamień naturalny wykorzystywany jest w budownictwie od wieków. Historia nowoczesnych konglomeratów ma zaledwie około 40 lat. Trudno więc stwierdzić, jak przetrwają próbę czasu. Z drugiej strony czy kuchenny blat, zlewozmywak czy parapet muszą „żyć” kilkadziesiąt lat?

Mody zmieniają się znacznie szybciej, a to wszak one głównie dyktują, co jest trendy, a co passé. z Bogdan Lewicki

www.RynekKamienia.pl

Przełom w produk tach na bazie cementu

KONGLOMERATY TECHNOLOGIE

Od A do Z

Breton Compound Stone A

lonso, Fernando – najbardziej znana twarz konglomeratów kamiennych produkowanych w oparciu o technologię dostarczaną przez firmę Breton. Od 2008 r. dwukrotny mistrz świata Formuły 1 związany jest kontraktem reklamowym z marką Silestone, której właścicielem jest grupa Cosentino. Wśród obowiązków obecnego kierowcy Ferrari wymienić można m.in. udział w kampaniach reklamowych i promocyjnych produktów Silestone.

W wrześniu 2010 r. Fernando Alonso zaprezentował m.in. nowe produkty z serii Sport – Rosso Monza i Spa White Platinum.

B

loki – podstawowy produkt, jaki zjeżdża z linii produkcyjnych fabryk zaprojektowanych przez Breton. Każdy z nich ma objętość od 1,8 do 4,8 m sześc. Ich formowanie jest pierwszym etapem produkcji konglomeratów. Odbywa się ono w specjalnych formach, do których wsypywane są wszystkie wymieszane surowce i półprodukty potrzebne do wytworzenia kompozytu – kruszywa i mączki kamienne, środki wiążące, barwniki i elementy ozdobne.

Pod wpływem wibracji i mechanicznego ucisku usuwa się pęcherzyki powietrza dla uzyskania pożądanej struktury.

Kolejnym etapem jest wiązanie składników pod wpływem wysokiej temperatury i ciśnienia. Tak uformowane bloki są ostatecznie cięte i polerowane (szlifowane).

Wyjątkowa technologia Breton Comprimex Process pozwala na takie prowadzenie procesu mieszania składników i formowania bloków, by można było uzyskać efekty zbliżone do wyglądu kamienia naturalnego – różnice kolorystyczne, przeżylenia, bulwy itp. Bloki konglomeratów powstają głównie ze skał miękkich – marmurów i wapieni.

46

NK 54 (4/2011)

FOT. ARCHIWUM BRETON

21 milionów metrów kwadratowych syntetycznego kamienia powstało w 2010 r. w fabrykach zaprojektowanych przez firmę Breton. Przed Państwem abecadło Breton Compound Stone.

C

ement – jeden z podstawowych środków wiążących stosowanych do produkcji konglomeratów. Obecnie Breton oferuje trzy technologie produkcji w oparciu o wiązania cementowe – Bretoncemstone (wiązania cementowe z dodatkiem substancji nieorganicznych), Bretonterastone (wiązania cementowe z modyfikatorami nieorganicznymi, dające produkt typu PMC – Polimer Modified Concrete) oraz Bretonterastone-Avantgarde (wiązania cementowe z dodatkiem organicznych pucolanów). Kompozyty na bazie cementu są chętnie stosowane w architekturze jako materiał na posadzki (zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne) czy elewacje. Ich znaczenie na rynku wzrosło wraz z pojawieniem się mody na materiały naturalne (lub o jak najniższej zawartości środków chemicznych).

D

ziewięćdziesiąt siedem – tyle fabryk kompozytów typu Bretonstone Quartz powinno powstać do 2018 r., by zaspokoić rosnące zapotrzebowanie na tego typu materiały – wynika z szacunków przeprowadzonych przez firmę Breton. W tej chwili na świecie pracuje 50 fabryk tego typu, które produkują ok. 22 mln mkw. rocznie. Według szacunków firmy w 2011 r. wzrośnie ona o 2 mln mkw.

Zapotrzebowanie w 2018 r. ma wynosić 65 mln mkw.

E

ko – słowo klucz współczesnej architektury. Pociąg architektów do wykorzystywania materiałów o jak najmniejszym stopniu przetworzenia lub wyprodukowanych z odpadów nie tylko wpłynął na decyzję o powrocie do cementowego typu wiązań. Skłonił także producentów do wykorzystywania odpadów powstających przy wydobyciu i obróbce kamienia – bloków i głazów niższej klasy, kru-

www.RynekKamienia.pl

KONGLOMERATY TECHNOLOGIE

szywa, mączki kamiennej i pyłu, a nawet odpadów produkowanych przez inne branże i z recyklingu – tłuczki szklanej i ceramicznej, opiłków metali itp. Przykładem takich kompozytów produkowanych w oparciu o technologię Bretona jest linia Eco by Cosentino – 75 proc. składników stanowią materiały wykorzystywane wtórnie, a żywica pochodzi w 100 proc. z kukurydzy.

F

otokataliza – konglomerat Bretona wiązany z użyciem cementu, użyty jako okładzina ścienna, ma zdolność pochłaniania tlenków azotu obecnych w atmosferze.

Dzięki fotokatalizie 1000 mkw. powierzchni konglomeratu w kontakcie ze słońcem może oczyścić z tlenków azotu nawet 200 tys. m sześc. powietrza w ciągu 10 godzin nasłonecznienia. Dzięki tym właściwościom powierzchnia pozostaje długo czysta i wolna od mikrobów.

lanych. To powoduje, że wiedzę o tym, jak obrabiać konglomeraty, posiadają właśnie kamieniarze. Tym, co różni konglomeraty od kamienia, są ich niektóre właściwości – dowolna barwa, jednorodność, większa elastyczność – oraz cena, która w niektórych przypadkach może być bardziej atrakcyjna dla klienta.

K

olor – konglomeraty mogą odzwierciedlać barwę kamienia naturalnego, z jakiego zostały wykonane. Jednak proces produkcji pozwala na dodanie do mieszanki składników barwników, dzięki którym możliwe jest ofero-

G

ranit – jedno z dwóch typowych, obok marmuru, źródeł pozyskiwania materiału skalnego do produkcji sztucznego kamienia. To z drobinek granitu (lub piasku kwarcowego) pochodzi kwarc, który nadał konglomeratom dwie z najpopularniejszych wśród licznych nazw - kwarce i kwarcyty. W przypadku produktów typu Bretonstone Quartz mieszanka składników, poddana procesowi wibrokompresji, umożliwia powstanie produktów niemal doskonale podobnych do naturalnych granitów, ale w odróżnieniu od nich – jednorodnych. Po dodaniu do mieszanki środków bakteriobójczych tworzone jest środowisko niemal zupełnie uniemożliwiające rozwój bakterii przez wiele lat.

Jak kamień - konglomeraty w 95 proc. składają się ze składników naturalnych

H

istoria – prace nad maszynami do produkcji konglomeratów rozpoczęto w Bretonie w 1963 roku. Wiele rozwiązań, które firma zaprezentowała w ciągu tych prawie 50 lat, jest objętych ochroną patentową. Ostatnie z nich – Bretonterastone-Avantgarde – wprowadzono w 2009 roku.

Nad kolejnymi wciąż trwają prace w laboratorium firmy.

nne technologie – nie wszyscy producenci konglomeratów korzystają z technologii firmy Breton. Wielu z nich, szczególnie włoskie firmy zajmujące się tego typu działalnością, korzysta z własnych rozwiązań, które są wynikiem kilkudziesięcioletnich doświadczeń. Są one jednak zazwyczaj tajemnicą firmy. W przypadku Bretona mamy do czynienia z technologią, która jest na sprzedaż. Klient otrzymuje nie tylko park maszynowy pozwalający na produkcję syntetycznego kamienia, ale także tajniki konglomeratowej kuchni.

J

ak kamień – konglomeraty, wykonane zazwyczaj w 95 proc. ze składników naturalnych – fragmentów, okruchów skalnych, pyłów lub piasków – mają być naturalnym rozszerzeniem oferty firm kamieniarskich. Technologia ich obróbki jest niemal taka sama jak w przypadku kamienia naturalnego i znacznie różni się od rozwiązań dla ceramiki, drewna, szkła i innych materiałów budow-

www.RynekKamienia.pl

FOT. ARCHIWUM BRETON (2)

I

Laboratorium - i jednocześnie - centrum szkoleniowe wanie syntetycznego kamienia w niemal nieograniczonej palecie kolorów. Do produkcji konglomeratów używa się farb opartych na tlenkach metali. Ostateczny efekt wizualny jest wynikiem mieszania się kolorów zastosowanego materiału, barwników i innych składników mieszanki.

L

aboratorium – ośrodek badawczy firmy obejmuje nie tylko grupę naukowców i inżynierów – chemików, fizyków i konstruktorów – pracujących nad nowymi rozwiązaniami w dziedzinie produkcji konglomeratów czy obróbki

47

NK 54 (4/2011)

KONGLOMERATY TECHNOLOGIE

kamienia. To także w pełni wyposażona fabryka konglomeratów pracująca wyłącznie nad zmianami w technologii produkcji, m.in. stopniowym zmniejszaniem udziału substancji wiążących czy stosowaniem nowych surowców i półproduktów. Oprócz tego pracownicy laboratorium zajmują się szkoleniem klientów w zakresie obróbki kamienia i produkcji konglomeratów.

M

wartość globalnego rynku w 2018 r. wyniesie od 13,2 do 28,35 mld dolarów.

S

laby – płyty konglomeratów produkowanych w fabrykach Bretonstone Slab Plants mają format od 125 x 306 cm do 156 x 317 cm i grubość od 7 do 30 mm.

Produkcja, w zależności od modelu i wyposażenia fabryki, może wynosić od 120 do 730 płyt dziennie. Proces

armur – drugi z podstawowych surowców do produkcji konglomeratów. To właśnie od przerobu marmurów (i wapieni) rozpoczęła się historia syntetycznego kamienia. Możliwości technologiczne pozwalają obecnie na produkcję kompozytów o niemal identycznym wyglądzie jak kamień naturalny. Dotyczy to przede wszystkim popularnych wapieni, takich jak Botticino czy Rosso Verona. owoczesna architektura – konglomeraty są chętnie stosowane przez architektów, jako materiał łączący trwałość kamienia, jednorodność ceramiki i nowoczesne rozwiązania techniczne. Wśród budynków, które już weszły do historii architektury, a zastosowano w nich konglomeraty kamienne na szeroką skalę, warto wymienić zbudowany w latach 1994-1999 hotel Burdż al-Arab w Dubaju projektu Toma Wrighta oraz oddany do użytku w 2000 r. terminal pasażerski lotniska w Bilbao projektu Santiago Calatravy.

FOT. ARCHIWUM BRETON

N

Marmur - raz składnik, raz efekt

O

siem tysięcy metrów kwadratowych – tyle wynosi maksymalna dzienna produkcja w fabrykach zaprojektowanych i wyposażonych przez firmę Breton.

owierzchnia – wraz z rosnącą popularnością różnych form obróbki powierzchni kamienia naturalnego poszerza się tego typu oferta producentów konglomeratów.

Dwie tradycyjne formy obróbki powierzchni to polerowana i szlifowana (matowa). Coraz chętniej stosowane są również inne formy – szczotkowane, antykowane, groszkowane, wytrawiane, piaskowane itd. Tego typu obróbka może być prowadzona jako końcowy element produkcji konglomeratów na maszynach firmy Breton, znanych z takiej samej obróbki kamienia naturalnego, np. liniach polerskich Levibreton. Jednocześnie w fabrykach dostosowanych do produkcji płyt (Bretonstone Slab Plants), a nie bloków, możliwe jest nadanie powtarzalnej faktury powierzchni poprzez właściwe przygotowanie form, w których powstają płyty.

R

ynek – najnowsze szacunki firmy Breton dotyczące wielkości rynku na produkty typu Bretonstone Quartz (konglomeraty kwarcowe, żywiczne) mówią o 0,1-0,3 proc. udziału w rynku materiałów budowlanych. W 2018 r. popyt na blaty z konglomeratów tego typu powinien wynosić 31 mln mkw., czyli wartość nawet 23,25 mld dolarów. Wraz z segmentem podłóg i okładzin ściennych

48

NK 54 (4/2011)

FOT. WIKICOMMONS

P

Nowoczesna architektura - lotnisko w Bilbao formowania płyt wygląda podobnie jak w przypadku bloków, jednak tu nie stosuje się mieszanek zawierających grubsze frakcje kamienia. W przypadku produkcji płyt z bloków są one cięte wielopiłami marki Breton. Ich wymiary wahają się od 125 x 306 cm do 165 x 334 cm.

T

echnistone – fabryki zaprojektowane przez firmę Breton pracują obecnie na całym świecie. Najbliższa z nich znajduje się w czeskim Hradcu Králové i należy do firmy Technistone. Czeski producent oferuje 56 kolorów

www.RynekKamienia.pl

95%

NATURY

100%

INNOWACJI KOMPOZYT KWARCOWY Tadeusz Chmielecki, reprezentant firmy Quarella, tel. +48 502 135 948, tel./fax +48 61 867 51 29, e-mail: quarella.tadeusz@onet.pl Siedziba firmy i dział transportu: Via Napoleone, Frazione Ponton 37015, S. AMBROGIO DI VALPOLICELLA (Verona) Italy tel. +39 045 82 90 600, fax +39 045 68 60 486, sfontanari@quarella.com, www.quarella.com

KONGLOMERATY TECHNOLOGIE

konglomeratów kwarcowych do użytku we wnętrzach i na zewnątrz.

U

żyteczność – konglomeraty kamienne są wykorzystywane niemal w każdym aspekcie budownictwa.

Ich właściwości: antybakteryjność, antypoślizgowość, antystatyczność oraz wysoka odporność na mróz, działania promieni słonecznych, ścieranie, ściskanie, środki chemiczne i warunki pogodowe pozwalają na stosowanie w wystroju wnętrz (blaty kuchenne, łazienkowe, okładziny ścienne, posadzki), na elewacjach czy posadzkach w miejscach o dużych potokach ludzkich we wnętrzach i na zewnątrz.

W

ypełniacz – sproszkowane skały węglanowe, element „pasty wiążącej” – mieszanki, na którą składają się także środki wiążące i barwniki. Wypełnia ona dokładnie szczeliny pomiędzy grubszymi frakcjami kruszywa lub okruchów skalnych. To właśnie pasta wiążąca w dużym stopniu decyduje o ostatecznym wyglądzie konglomeratu.

Z

akład produkcyjny – Breton oferuje swoim klientom zakup gotowego, całkowitego projektu fabryki wraz z wyposażeniem i technologią produkcji. Zakład zakładowi nie jest jednak równy. Tak jak w przypadku każdej linii

produktów czy maszyn poszczególne zakłady różnią się wielkością i wyposażeniem, a co za tym idzie możliwościami i typem produkcji.

Ź

ródło – technologie i maszyny firmy Breton powstają w zakładzie, który znajduje się w Castello Di Godego w prowincji Treviso, 50 km na północny zachód od centrum Wenecji. W zakładzie powstają elementy fabryk konglomeratów, maszyny używane w kamieniarstwie i centra obróbcze wykorzystywane przez wiele innych branż. Tu także mieści się ośrodek badawczy i szkoleniowy firmy Breton.

Ż

ywice – drugi podstawowy, obok cementu, środek wiążący stosowany w produkcji konglomeratów.

Pierwsze zastosowanie żywic w latach 60. w znacznym stopniu wpłynęło na rozwój technologii produkcji. To właśnie kompozyty żywiczne pozwoliły temu sektorowi kamieniarstwa wejść na salony i to one przez lata dyktowały trendy w produkcji. Mimo to od wielu lat trwa batalia o zmniejszenie ich udziału w mieszance, z której powstają konglomeraty. W przypadku liderów ich udział w składzie spadł do 3-4 proc. Wciąż jednak ich stosowanie zapewnia wyższą elastyczność i niższą nasiąkliwość konglomeratów. z Szymon Paź

EMOCJE W

ERNST STRASSACKER GMBH & CO. KG ODLEWNIA ARTYSTYCZNA STAUFENECKER STR. 19 · 73079 SUESSEN FON 00 49 7162 /16-228 · FAX 00 49 7162/16-375 www.strassacker.de · mail@strassacker.de

50

NK 54 (4/2011)

www.RynekKamienia.pl

RZEŹBA NAGROBNA SENEJ Sp. z o.o. ul. Ciołkosza 21 • 30-433 Kraków Salon wystawowy – magazyn: Rogoźnik 69a k/ Nowego Targu Tel. (+48) 12 39 87 858 Tel. kom. (+48) 515 036 444 senej@senej.pl

www.RynekKamienia.pl

51

NK 54 (4/2011)

KONGLOMERATY HISTORIA

Wojskowa myśl techniczna Czyli jak to z konglomeratami w Polsce było

Z

konglomeratami zetknąłem się, a właściwie zostałem zobligowany do zapoznania z nimi, na przełomie 1969 i 1970 r. Pracowałem wówczas w zapleczu naukowo-doświadczalnym Zjednoczenia Kamienia Budowlanego w Krakowie, a konkretnie w jego Zakładzie Badań i Doświadczeń (ZBiD).

Zjednoczenie było wówczas właścicielem wszystkich dużych kamieniołomów i zakładów obróbczych m.in. w Strzegomiu, Piławie, Bolesławcu, Wrocławiu, Sławniowicach, Kielcach i Pińczowie. Było jednocześnie wyłącznym producentem i dostawcą produktów kamieniarskich dla odbiorców krajowych i na eksport. Wśród produktów prym wiodły strzegomskie i karkonoskie granity, sjenity z Kośmina i Przedborowej. Piaskowce rejonu Bolesławca w tonacji biało-żółtej oraz białe i różowe piaskowce z rejonu Szydłowca stanowiły podstawowy materiał na elewacje dużych obiektów publicznych głównie w Warszawie (m.in. gmach sejmu, Dom Chłopa).

Oddzielną grupę stanowiły twarde wapienie kieleckie w tonacji brązu (Morawica, Bolechowice) często nazywane marmurami kieleckimi oraz unikalny czarny wapień Dębnik ze złoża koło Krakowa. W grupie kamieni ozdobnych panowały piękne marmury krystaliczne Biała i Zielona Marianna ze Stronia oraz pasiasty marmur ze Sławniowic. Sytuację nieco poprawiały zakupy w bratnich krajach socjalistycznych: na Węgrzech, w Rumunii, Bułgarii i ZSRR. Kamień był w tych czasach uważany za towar luksusowy, na który było stać wysoko postawionych działaczy partyjnych lub urzędników wyższego szczebla władzy. Zlecenia zastępowały polecenia służbowe wysyłane z Warszawy – dotyczyło to zwłaszcza nagrobków i elementów wystroju luksusowych obiektów partyjnych i nie tylko.

Mimo stopniowego wprowadzania od 1970 r. nowych urządzeń – traków diamentowych, szlifierek automatycznych i linii produkcyjnych (Van Voorden) – produkcja wyrobów kamiennych ciągle była niewystarczająca. Z perspektywy obecnych możliwości rynku kamieniarskiego zarówno pod względem wielkości produkcji, jak możliwości wyboru materiału (rodzaj, a zwłaszcza kolorystyka) sytuacja ówczesnych architektów była dość trudna.

Składowisko bloków marmurowych i konglomeratowych Pińczowskich ZKB. Moment wyjmowania bloku konglomeratowego z formy i załadunku na samochód.

52

NK 54 (4/2011)

Początki Nie jestem pewien, jaki był pierwszy impuls do rozpoczęcia pracy nad tematem „konglomeraty”. Do mnie, wtedy pracownika ZBiD-u, dotarł w formie polecenia

www.RynekKamienia.pl

KONGLOMERATY HISTROIA

udzielenia pomocy przy realizacji projektu wynalazczego Wojskowej Akademii Technicznej (WAT) dr. inż.

J. S. Szczepańskiego i mgr. inż. C. Cały. Projekt ten dotyczył produkcji konglomeratów z kruszywa marmurowego na spoiwie poliestrowym.

Dane wyjściowe produktu obejmowały pozycje: grube kruszywo marmurowe 1600-1800 g, drobne kruszywo marmurowe 700-900 g, średnionasycona żywica poliestrowa 95-100 g, utwardzacze, aktywatory (nadtlenek benzoilu, dwumetyloanilina, p-c-benzochinony) oraz pasty pigmentowe.

Nasza rola ograniczyła się do ustalenia stosu okruchowego kruszyw marmurowych, przygotowania form oraz wstępnego formowania bloków konglomeratowych. Próby te były prowadzone na terenie zakładu obróbczego Pińczowskich Zakładów Kamienia Budowlanego w Pińczowie, w którym rok wcześniej zainstalowano pierwszy w Polsce 30-piłowy trak diamentowy firmy Hilmer. Do wykonania pierwszej partii bloków wykorzystano kruszywo z marmuru Biała Marianna. Formowanie bloków odbywało się pod nadzorem WAT. Według informacji, które dotarły do ZBiD-u, na nowym traku przetarto około 1000 mkw. płyt konglomeratowych, które zostały odebrane przez WAT i zastosowane do wykonania osłon przeciwradarowych. Podobno pochłaniały one sygnały – jak w technologii stealth.

Samodzielnie Obserwacja działań i technologii WAT zainicjowała ideę produkcji własnych konglomeratów z wykorzystaniem większych brył krajowych marmurów. Przy wydobyciu ze złóż Białej i Zielonej Marianny uzyskiwano zaledwie 6-12 proc. masy skalnej w postaci bloków handlowych. Podobną, a nawet niższą bloczność miało złoże w Sławniowicach. W tej sytuacji dużą ilość brył marmurowych o ciekawej kolorystyce i użyleniu kierowano do kruszarek. A działo się to w czasie, kiedy

www.RynekKamienia.pl

brakowało krajowych materiałów kolorowych. Nie pomagał również import z Węgier (Tardosz, Siklosz), Albanii (Muhri), ZSRR (Kojełga) czy Bułgarii.

W związku z trudnościami związanymi z niedostępnością krajowych żywic poliestrowych rozpoczęto próby produkcji konglomeratów z wykorzystaniem cementu jako spoiwa. Do prób wykorzystywano duże bryły (do 30 cm) oraz mniejsze pasujące do gęstego stosu okruchowego. Przy takich wymiarach ziaren maksymalnych nie było to łatwe.

”

Według informacji, które dotarły do ZBiD-u, na nowym traku przetarto około 1000 mkw. płyt konglomeratowych, które zostały odebrane przez WAT i zastosowane do wykonania osłon przeciwradarowych.

Po wykonaniu wstępnych przeliczeń i przeprowadzeniu prób ustalono proporcje frakcji dających maksymalne wypełnienie objętości przy minimalnym zużyciu cementu. W moich notatkach odnalazłem te dane (może komuś się przydadzą?).

Sładniki na 1 m sześc. bloku: mączka – 200 kg, frakcja 1-3 – 120 kg, frakcja 5-8 – 180 kg, frakcja 10-16 – 240 kg, kamień łamany do 200 – 1600 kg. Łącznie: kamień 2340 kg, cement 340 kg.

Do formowania bloków przygotowano rozbieralne formy metalowe typu D 155 x 50 x 32 cm oraz mniejsze typu M 50 x 37 x 15 cm. W formach tych układano ręcznie warstwę brył do 30 cm, w szczelinach coraz mniejsze, a na końcu zalewano je zaczynem kamienno-cementowym.

Operacje te prowadzono na stole wibracyjnym, który włączano okresowo do uzyskania maksymalnego zagęszczenia stosu okruchowego.

Pietro Quarella

Historia produkcji konglomeratu oczami pioniera – Pietro Quarelli Ponieważ byliśmy ciekawi, jakie były początki produkcji konglomeratów i jak przez dziesięciolecia zmieniała się technologia, szukaliśmy osoby, której cała kariera jest ściśle związana z tym zagadnieniem. W ten sposób dotarliśmy do Pietro Quarelli, założyciela firmy Quarella, a obecnie właściciela firmy Agglonord.

Historia konglomeratów syntetycznych zaczęła się we wczesnych latach pięćdziesiątych. Wtedy, wraz z braćmi, zajęliśmy się kamieniarstwem i wśród wielu prac pojawiły się pierwsze związane ze sztucznym kamieniem. W tym czasie na rynku włoskim była tylko jedna firma produkująca bloki konglomeratu na bazie cementu. Produkowane z nich płytki nie były polerowane; tym zajmowała się na ich zlecenie właśnie nasza firma i to była wówczas działalność nowatorska. Opracowanie techniki polerowania tak, aby wynik był jak najlepszy a koszty optymalne, zajęło nam sporo czasu, ale myślę, że było warto.

Na początku lat sześćdziesiątych rozpoczęliśmy samodzielną produkcję bloków konglomeratowych, których lepiszczem był cement. Produkcja polegała na kruszeniu kamienia do oczekiwanych rozmiarów i mieszaniu go z wyprodukowanym na bazie zwykłego cementu betonem. Aby zapobiegać powstawaniu pęcherzyków powietrza w gotowym bloku, po wlaniu mieszaniny betonu z kru-

53

NK 54 (4/2011)

KONGLOMERATY HISTORIA

Z moich odnalezionych notatek wynika, że w okresie od sierpnia do października 1970 r. w Pińczowie wykonano 15 bloków dużych (D) i 12 małych (M). Bloki te były ustawiane parami lub czwórkami na wózku trakowym i piłowane na płyty grubości 1,5 i 2 cm, a następnie obrabiane jak marmury. Uzyskiwano płyty o coraz lepszej wytrzymałości i ciekawe wizualnie. Często wygląd elementów konglomeratowych był ciekawszy od produktów oryginalnych. Do produkcji doświadczalnej stosowano kolorowy cement produkcji rumuńskiej (czarny, zielony, czerwony i żółty).

Wyroby z Pińczowa cieszyły się znacznym powodzeniem, jednak po pewnym czasie dyrekcja PZKB stwierdziła, że zakład nie ma zamiaru zmieniać branży z marmurowej na betonową. Produkcja większych bloków (1m sześc.) została przeniesiona do Zakładu Prefabrykacji Betonu w Wolicy k. Kielc, w Pińczowie zaś wykonywano jedynie piłowanie i obróbkę ostateczną.

Produkcja bloków konglomeratowych w Wolicy była prowadzona bez specjalnego dozoru autorskiego.

W efekcie tego w jednym z bloków rozcinanych na traku diamentowym w Pińczowie znalazła się gąsienica ciągnika(!). Podziwialiśmy skośny przekrój stalowej gąsienicy zatopionej w płycie konglomeratowej oraz wytrzymałość pił diamentowych.

Własne konglomeraty poliestrowe Zachęceni wynikami prób produkcji konglomeratów marmurowo-cementowych rozpoczęliśmy poszukiwania możliwości uzyskania żywic poliestrowych. Włoskie żywice (Montecatini) były poza naszym zasięgiem. Na szczęście ktoś z dyrekcji zakładów chemicznych w Sarzynie miał zapotrzebowanie na produkty w branży kamieniarskiej i tak się zaczęło.

Mieliśmy własne (i częściowo WATowskie) doświadczenia w przygotowaniu kamiennej części konglome-

54

NK 54 (4/2011)

Stanowisko formowania bloków konglomeratowych w Pińczowskich Zakladach Kamienia Budowlanego w Pińczowie (lata 1969/1970) Widoczna betoniarka w której mieszano składniki spoiwa, formy konglomeratów i przesiewacz wibracyjny kruszywa marmurowego. ratów (stos okruchowy i obtaczanie kruszywa), pozostało dopracowanie chemicznej strony projektu na krajowych produktach. Wykorzystując sprawdzone już formy stalowe, podjęliśmy próby kolorystycznego urozmaicenia wyrobów. Wyjątkowo ciekawie wypadło skojarzenie żółtych trawertynów lub wapieni kieleckich z czarnym marmurem dębnickim. Równie ciekawie wypadły płyty z samego Dębnika na lekko popielatym spoiwie.

Osobiście przepiłowałem blok tego konglomeratu na pasy grubości 5 mm (!). Pas konglomeratu długości 150 i szerokości 30 cm oparty pionowo o ścianę uginał się jak arkusz ciężkiej blachy.

Spoiwo płyty było na tyle wytrzymałe, że ewentualnie pęknięcia następowały w materiale kamiennym.

W wyniku licznych prób doprowadziliśmy do minimalnego, 3-proc. zużycia żywicy poliestrowej przy produkcji spoiwa.

Konglomeraty alabastrowe W latach 1955-70 ze Zjednoczeniem Przemysłu Kamienia Budowlanego współpracował czynnie profesor Politechniki Krakowskiej Wiktor Zin. W tym okresie architekt przygotował i realizował generalną przebudowę nawierzchni krakowskiego Rynku oraz ratusza. Inwestycje te wymagały zastosowania dużych ilości kamienia; sam Rynek (powierzchnia 200 x 200 m) wymagał przygotowania blisko 40 tys. mkw. płyt (głównie

szonym kamieniem do skrzyń trzeba było długo mieszać, korzystając ze zwykłego mieszalnika stosowanego do produkcji betonu. Dopiero późniejsze zastosowanie urządzeń wibracyjnych bardzo ułatwiło nam pracę, poprawiając jednocześnie jakość.

Kilka lat później, kiedy usłyszeliśmy o nowości w owym czasie, czyli żywicach epoksydowych i próbach produkcji konglomeratu, w którym dotychczasowy beton zastąpiono żywicą, też postanowiliśmy spróbować. To był zupełnie nowy produkt, co zmusiło nas do prowadzenia wielu prób. Nikt w tym czasie jeszcze nie miał doświadczenia w takiej produkcji, nie było kogo podpatrywać, więc musieliśmy eksperymentować sami. Jako pierwsze wprowadziliśmy do produkcji małe bloki w rozmiarach 140 x 30 x 50. Cięliśmy je piłami diamentowymi na płytki formatu 50 x 30 i polerowaliśmy.

Ale rynek oczekiwał większych płyt.

Dlatego dość szybko zacząłem myśleć o produkcji większych bloków. W rezultacie, w 1967 roku, sam zaprojektowałem pierwsze maszyny do takiej produkcji.

Na przestrzeni tych kilkudziesięciu lat było kilka momentów kluczowych dla rozwoju technologii produkcji konglomeratów.

Pierwszy przełom nastąpił, kiedy wymyślono systemy wibracyjne. Drugim był próżniowy system produkcji. Ostatnie z osiągnięć to systemy mieszania sterowane numerycznie z kontrolą temperatury. Pewnie przyszłość przyniesie kolejne nowinki, ale według mnie najważniejszym czynnikiem jest i pewnie będzie nadal dogłębna znajomości surowca. Tylko to prowadzi do udanej produkcji konglomeratu. z

www.RynekKamienia.pl

KONGLOMERATY HISTORIA

strzegomskich granitów). Konsultacje i uzgodnienia spowodowały nawiązanie kontaktów i pogłębienie profesorskiej wiedzy o kamieniu.

Profesor, który dowiedział się o naszych doświadczeniach z konglomeratami, zażyczył sobie wykonania konglomeratów alabastrowo-poliestrowych. U źródeł tego zamówienia był profesorski projekt wystroju reprezentacyjnej restauracji (chyba GS w Limanowej). Według założeń główna sala miała być podzielona na sekcje („konfesjonały”) oddzielane półprzezroczystymi ściankami.

Zostałem oddelegowany do zbadania stanu złoża alabastru zlokalizowanego na Podkarpaciu na południe od Łańcuta. Trafiłem do Łopuszki Wielkiej, gdzie od 1928r. istniała kopalnia alabastru założona przez inż. hr. Romana Scipio del Campo (zresztą odkrywcy tego złoża). Przed wojną alabaster był wykorzystywany m.in. do renowacji katedry wawelskiej oraz rzemieślniczej produkcji ozdób alabastrowych (wazony, figurki).

W momencie moich odwiedzin o istnieniu kopalni świadczył niepozorny baraczek, trafostacja oraz obudowane wejście do szybu. Po drewnianej drabinie (z mocno niekompletnymi szczeblami) z jednym z pracowników KruszGeo Rzeszów zeszliśmy

56

NK 54 (4/2011)

na poziom minus 60 m. Na szczęście istniała jeszcze sieć elektryczna i oświetlenie. W najbliższych chodnikach znaleźliśmy resztki urobku pozostałego po powojennym wydobyciu, w tym kilka brył do 40 cm. Po powrocie do Krakowa z próbkami alabastru złożyłem sprawozdanie, w którym stwierdziłem możliwość zastosowania tego materiału do produkcji konglomeratu.

Potem poszło już tradycyjnie: z kamienia alabastrowego dostarczonego z Łopuszki dobrano frakcje dające dobre zagęszczenie, a równocześnie dużą ilość brył przeświecających, ustalono skład spoiwa i wykonano specjalne formy o wymaganych przez prof. Zina kształcie i wymiarach.

Wykonane bloki zostały rozcięte na traku diamentowym na płyty grubości 2 i 3 cm i oprawione w zaprojektowane ramy. Dalszych losów wyjątkowych konglomeratów alabastrowych nie poznałem osobiście: młody inżynier nie był dopuszczany do uroczystych zakończeń prowadzonych przez siebie tematów.

Z nieoficjalnych wieści, które do mnie dotarły, wynikało, że konglomeraty bardzo się podobały.

W tym okresie została rozluźniona żelazna kurtyna i można było poszukiwać informacji również za

granicą. Na bieżąco gromadziliśmy informacje m.in. na temat produkcji konglomeratów we Włoszech.

Podziwialiśmy zwłaszcza projekty i instalacje firmy Breton, która już wtedy wprowadziła system bębnowego formowania i odpowietrzania bloków konglomeratowych i inne nowości wprowadzane przez tę firmę, na które nie było nas stać.

Z drugiej strony dziwiliśmy się, że Włosi, dysponując fantastycznymi złożami kamienia naturalnego, wchodzą tak szeroko w produkcję konglomeratów.

Pewnej satysfakcji dostarcza fakt, że nie udało nam się odnaleźć lepszej od naszej technologii produkcji konglomeratów z gruboziarnistego (do 30 cm) materiału kamiennego, jaka została skutecznie zastosowana w Pińczowie.

Aktualnie na polskim rynku kamieniarskim nie brakuje kamienia z całego świata po zróżnicowanej cenie przystającej do krajowych warunków. Podjęcie produkcji gruboziarnistych konglomeratów może być celowe jedynie w przypadku odnalezienia wyjątkowo ciekawych kamieni występujących w mniejszych bryłach. Może jest to jakaś luka w dość gęstej strukturze polskiej kamieniarki. z Wacław Chrząszczewski

www.RynekKamienia.pl

Boczkarka Profilowa B1PK2000.2 servo

Piła Trzymetrowa PW1TK3000

Piła Linowa do bloków PLBK1800

Piła Dwusuportowa PP2TK600.2

Wieloczynnościowa piła CNC 6 osi PW1TK600.3 ZAKŁAD PRODUKCYJNO- USŁUGOWY PROMASZ ul. Piskorzowska 2, 58 - 250 Pieszyce tel. +48 74 836 52 06, fax +48 74 836 72 02 e-mail: zpupromasz@zpupromasz.pl www.zpupromasz.pl

Warszawa Wrocław

Pieszyce

KONGLOMERATY RYNEK

Oferta konglomeratów w Polsce Asortyment kolorów i wzorów konglomeratów na rynku jest ogromny – przecież ze względu na sposób powstawania konglomeratu możliwości są praktycznie nieograniczone. Jeśli któryś z producentów zaproponuje coś nowego, to w krótkim czasie konkurencja wprowadza na rynek swój odpowiednik. Pogoń za pokazywaniem kolejnych rodzajów konglomeratów jest ogromna.

W Polsce konglomeraty z importu pojawiły się po roku 1989 dość szybko. Pierwsze, które trafiły na polski rynek, pochodziły z firmy Santa Margherita. Początki były trudne – kamieniarze patrzyli na nowy materiał wrogo, traktując go jako konkurenta kamienia naturalnego. Ale po pewnym czasie nawet puryści wprowadzili go do swojej oferty. To był wynik działania rynku. Spora część inwestorów i architektów chciała w swoich realizacjach mieć materiał o wysokiej jakości na bazie kamienia, ale o jednorodnej kolorystyce i wzornictwie.

Rosnące wśród inwestorów zapotrzebowanie na konglomeraty, a jednocześnie posiadanie przez firmy kamieniarskie możliwości obróbki tego materiału ostatecznie przekonały większość firm kamieniarskich działających na rynku budowlanym. W rezultacie ogromna rzesza zakładów ma w swojej ofercie poza kamieniem naturalnym również konglomeraty.

Jednak okazuje się, że liczba firm skutecznie sprzedających swoje produkty na polskim rynku w stosunku do ilości firm produkujących ten materiał jest niezbyt imponująca. Zastanawiałem się, skąd to się bierze. Myślę, że to wynik tego, że w początkowym okresie polski rynek był bardzo wymagający dla wielu zagranicznych firm i ich za-

58

NK 54 (4/2011)

angażowanie bardzo szybko mijało. Te, które przetrwały ten okres, z czasem zdominowały rynek.

Obecnie większość sprzedawanych materiałów na polskim rynku pochodzi z firm Santa Margherita, Quarella, Compaq, Cosentino, Samsung, Marmi Scala, Agglonord. z Dariusz Wawrzynkiewicz Santa Margherita Produkty firmy obejmują konglomeraty kwarcowe, marmurowe i eko podzielone na linie produktowe.

Konglomeraty kwarcowe: - Trafficstone – 5 wzorów od białego do czarnego, - Legacy – 12 kolorów, - Stardust – 13 kolorów (materiał zawiera elementy kruszonego lustra), - Trafficstone waves – 8 kolorów imitujących łupek, dostępne wyłącznie w slabach 305 x 140, powierzchnia chropowata, - Reef – 5 kolorów, dostępne wyłącznie w slabach 305 x 140, powierzchnia chropowata, - Lapistone – 4 kolory, materiały zawierają elementy kolorowego szkła.

Konglomeraty marmurowe: - Aglosimlex – 17 kolorów, jest to linia materiałów wykonanych z odłamków marmuru, - Margestone – 15 kolorów (jasne kolory w odcieniach beżu, bieli i delikatnego różu), - Margestone Preview – 15 kolorów ( podobna gama jak Margestone wzbogacona czterema kolorami ciemniejszymi),

www.RynekKamienia.pl

KONGLOMERATY RYNEK

- Esenza – 6 kolorów (linia inspirowana kolorystyką ziemi).

Konglomeraty eko: - Second.life – 8 kolorów.

Wykończenia powierzchni: Oprócz tradycyjnych: polerowanych i szlifowanych w ofercie firmy są również wykończenia szczotkowane i antykowane. Santa Margherita oferuje także kolekcję konglomeratów kwarcowych z nowatorskim i oryginalnym wykończeniem powierzchni, które jest wynikiem szeroko zakrojonych badań i projektowania.

Rozmiary: Rozmiar slabów 140 x 305 cm, grubość 1, 2 i 3 cm oraz płytki w rozmiarach: 30 x 30, 40 x 40 i 60 x 60 grubości 1,2 cm. Dostępne są również elementy wykończeniowe 50 x 7 i grubości 1 cm.

Quarella Produkty firmy obejmują konglomeraty kwarcowe, marmurowe i eko podzielone na linie produktowe.

Konglomeraty kwarcowe: - Fantasia – 25 kolorów, - Gemme – 8 kolorów (materiał zawiera elementy kruszonego lustra), - Lucienie – 3 kolory.

Konglomeraty marmurowe: - Tradicionale – 14 kolorów. Jest to linia materiałów wykonanych z odłamków marmuru, - Millenium – 4 kolory, - Italica Amiente – 15 kolorów, - Classica – 4 kolory.

Konglomeraty eko: - Evo – 13 kolorów.

Rozmiary: Slaby: konglomeraty marmurowe: 123 x 305 cm, grubości 1,2, 2 i 3 cm lub większe na zamówienie, konglomeraty kwarcowe: 123-141 x 305 cm, grubości 1,2, 2 i 3 cm, konglomeraty eco: 123 x 305 cm, grubości 1,2, 2 i 3 cm.

Płytki: standardowe rozmiary 30 x 30, 30 x 60, 40 x 40, 60 x 60 grubość 1,2 cm. Dostępne również elementy wykończeniowe 50 x 7 grubości 1 cm.

Płytki są dostępne z wykończeniem wypolerowanym lub wygładzonym (półbłyszczącym). O ile istnieje taka potrzeba, powierzchnia może zostać poddana dalszej obróbce, np. z uwagi na śliskość.

Compaq Produkty firmy obejmują konglomeraty kwarcowe (36 kolorów) i marmurowe (34 kolory).

Rozmiary: slaby o wymiarach 123 x 306 cm (konglomeraty marmurowe) i 140 x 305 cm (konglomeraty kwarcowe) grubości 1,2, 2 i 3 cm. Płytki z konglomeratów marmurowe:

60

NK 54 (4/2011)

60 x 30, 60 x 40 grubość 1,2 cm. Dostępne również elementy wykończeniowe 60 x 7 oraz format Avant-garde 100 x 30. Płytki z konglomeratów kwarcowych: 30 x 30, 30 x 60, 60 x 60, grubość 1,2 cm. Dostępne również elementy wykończeniowe 60 x 7.

Cosentino Produkty firmy obejmują konglomeraty kwarcowe i eko.

Linia konglomeratów kwarcowych znana jest pod marką Silestone. Firma oferuje też gemsy (linia Prexury) w 12 kolorach.

Konglomeraty kwarcowe: Oferta Silestone obejmuje 14 serii produktów: Nebula (6 kolorów), Sport (3), Platinum (4), Love2You (2), Life (5), Zen (6), Rivers (6), Mountain (6), Mithology (9), Stellar (4), Stone (4), Mesopotamia (4), Tropical Forest (5) i Cielo (3). Łącznie około 60 kolorów oferowanych w trzech rodzajach obróbki powierzchni – polerowanej, matowej (leather) i trawionej (volcano).

Konglomeraty eko: Oferta Eco by Cosentino obejmuje 10 kolorów w dwóch rodzajach obróbki powierzchni – polerowanej i matowej.

Rozmiary: slaby 138 x 304 cm (wyłącznie konglomeraty kwarcowe) i 161 x 327 cm; płytki: 30 x 30, 40 x 40, 60 x 60 oraz 30 x 60, 40 x 60 cm (tylko konglomeraty kwarcowe).

Grubość: 1,2, 2 i 3 cm.

Samsung Produkty firmy obejmują konglomeraty kwarcowe pod nazwą Radianz w 22 kolorach. Podstawową ofertę uzupełnia linia Noble collection obejmująca cztery dodatkowe kolory, do produkcji których zastosowano także opiłki metali.

Rozmiary: slaby 152 x 310 cm grubości 2 i 3 cm.

Marmi Scala Oferta firmy obejmuje konglomeraty marmurowe cementowe (14 kolorów, linia Agglocemento) i żywiczne (21 kolorów, linia Aggloresina).

Rozmiary: slaby 124 x 305 cm grubości 2; 2,5 i 3 cm; płytki: 30 x 30, 40 x 40, 60 x 60, 30 x 60, 40 x 60 cm, inne rozmiary na zamówienie.

Agglonord Firma oferuje klientom konglomeraty marmurowe.

- Tradicionali – linia materiałów wykonanych z odłamków marmuru obejmująca 8 kolorów, - Micro – linia materiałów drobnoziarnistych obejmująca 15 kolorów.

Rozmiary: slaby 125 x 305cm grubości 2 i 3 cm; płytki (wyłącznie z grupy Micro) 30 x 30, 60 x 60 cm, grubość 1cm.

www.RynekKamienia.pl

www.studiokey.it

accessiblequality

Egil / Litox CNC 2011

Piły mostowe Segatrici CNCCNC a ponte

Piły mostowe o osi con Z dotesta 1000orientabile mm z obrotową Segatrici CNCCNC a ponte a 370°(do e 3700) i uchylną (do 900) głowicą dla tarcz o średnicy do inclinabile di 90° per disco fino a 1100 mm di diametro e 1100 mm. corsa Asse Z fino a 1000 mm.

Duża prędkość i precyzja ruchu wzdłuż osi, dzięki Elevata velocità e precisione degli spostamenti lungo gli zastosowaniu silników brushless z bezwzględnymi assi, grazie all’impiego motori brushless con encoder resolwerami cyfrowymi di i przesuwem na elementach digitali assoluti e scorrimento su elementi volventi. tocznych.

Cięcie...

Taglia...

Podnoszenie...

Solleva...

Charakterystyka CARATTERISTICHE

Konstrukcja żeliwna in ghisa.

Strutture principali 6 osi sterowanych, z których 5 jest interpolowanych 6 Assi controllati di cui 5 interpolati CAM Gmm na krawędzi maszyny CAM Gmm a bordo macchina Cięcie płyt z automatycznym rozładunkiem Taglio lastre conzamovimentazione i przenoszeniem pomocą systemue przyssawek Scarico 3D automatico con ventose Obróbka Lavorazioni 3D Frezowanie Lavorazioni con Fresa

Przesunięcie...

Sposta...

Disponibile Settembre 2011 Dostępne odda września 2011 r.

Automatyczne Pobieranie Scarica orizzontalmente/ poziomo / pionowo gotowych verticalmente i pezzi finiti in elementów modo automatico

ISO 9001:2008 - Certificato N°IT234871 Gravellona Macchine Marmo S.p.A. Via Nuova, 155 28883 Gravellona Toce (VB) Italy e-mail: gmm@gmm.it, www.gmm.it

58-150 Strzegom, ul. Koszarowa 7, tel. 0603 891 257, 0604 07 87 31, tel./fax: 074 855 03 93, e-mail: biuro@euroarss.pl, www.euroarss.pl

KONGLOMERATY PRODUCENCI

„Nowy Kamieniarz”: Jesteście jedną z nielicznych firm produkujących konglomeraty kamienne, która korzysta z własnej technologii.

Manuel Comerlati: Marmi Scala została założona w latach 60. Przez te 50 lat systematycznie wymienialiśmy maszyny używane do naszej produkcji. Piętnaście lat temu zdecydowaliśmy się na budowę linii produkcyjnej konglomeratów, której elementy powstawały na podstawie doświadczeń i projektów naszych inżynierów.

Chcieliśmy, by bardziej odpowiadała ona naszym potrzebom – wielkości form i sposobom pracy maszyn – niż linie składane z maszyn oferowanych przez inne firmy.

Co wyróżnia stosowaną przez was technologię?

Proces produkcji wygląda podobnie jak w innych zakładach oferujących konglomeraty kamienne. W ten

Dostosowaliśmy technologię do potrzeb Wywiad z Manuelem Comerlatim z firmy Marmi Scala sam sposób formujemy bloki, wypełniając odpowiednie formy mieszanką składników, a gotowe tniemy przy użyciu technologii diamentowej. Różnica pomiędzy naszą linią a innymi polega wyłącznie na wykorzystywaniu na tych samych maszynach dwóch rożnych rodzajów lepiszcza. Na przykład przez tydzień produkujemy na niej konglomeraty żywiczne, w kolejnym tygodniu – cementowe.

Jakie były powody wprowadzenia tych zmian?

Kilkanaście lat temu okazało się, że konglomeraty cementowe, a wcześniej przetwarzaliśmy głównie żywiczne, są popularne na niektórych europejskich rynkach, m.in. w Austrii, Szwajcarii i Niemczech. Za zmianami na rynku stanął rozwój zielonego budownictwa, w którym dąży się do jak największego ograniczenia udziału chemii w materiałach budowlanych. Oczywiście konglomeraty cementowe nie są identyczne z żywicznymi.

Mają inne właściwości mechaniczne, są jednak tańsze i bardziej ekologiczne.

Czy czujecie, że dzięki temu macie na rynku przewagę nad firmami produkującymi tylko jeden rodzaj konglomeratów?

Na pewno mamy inną pozycję wyjściową. Większość firm zajmuje się produkcją syntetycznych kwarcytów, które stosowane są na blaty kuchenne czy do realizacji bardziej ekskluzywnych inwestycji. Nasze produkty,

62

NK 54 (4/2011)

oparte na wapieniach i marmurach, są wykorzystywane głównie w budynkach publicznych, szkołach, portach lotniczych – miejscach, gdzie mamy do czynienia z dużymi przestrzeniami – jako materiał na posadzki czy schody.

Jakie są najlepsze rynki dla konglomeratów na świecie?

Jeśli chodzi o konglomeraty cementowe, to kraje niemieckiego obszaru językowego. Rośnie też popyt na nie we Włoszech i Wielkiej Brytanii. W Stanach Zjednoczonych popyt na konglomeraty dopiero się pojawił.

Jednak ze względu na koszty transportu i dostępność surowca na miejscu (kamienia, cementu) nie jesteśmy w stanie oferować tam materiałów po atrakcyjnych cenach.

Niewielkie poruszenie w tej kwestii jest też na rynkach Zatoki Perskiej, ale to tradycyjny rynek dla marmurów.

Wydaje się również, że większe jest tam zainteresowanie droższymi konglomeratami żywicznymi na bazie granitu.

Od jak dawna są państwo obecni w Polsce?

Od około 10 lat. Najpopularniejszymi materiałami w waszym kraju są beżowe konglomeraty na bazie żywicy. Nikt obecnie nie pyta o konglomeraty na bazie cementu. Słyszałem, że takie materiały były jedynymi łatwo dostępnymi w latach 70. i 80., i dlatego źle się kojarzą klientom.

Rozmawiał Maciej Brzeski

www.RynekKamienia.pl

KONGLOMERATY ARCHITEKTURA

U

nikatowość, nieodłączna cecha kamienia naturalnego, nie zawsze jest zaletą. W realizacjach architektonicznych, w których liczy się stała kolorystyka, homogeniczna struktura czy przewidywalność, architekci wnętrz często wybierają przetworzony kamień, czyli konglomerat.

Kamień syntetyczny na światowym rynku pojawił się około 40 lat temu. Wytwarzany jest na bazie kamieni naturalnych połączonych z niewielką ilością żywicy poliestrowej lub cementu. Konglomeraty marmurowe produkowane są ze skał miękkich: wapieni, dolomitów, marmurów w postaci bloków, które są następnie cięte i poddawane dalszej obróbce. Granitowe powstają na bazie kamieni twardych: granitów, sjenitów, granitognejsów, gnejsów lub piasku kwarcowego. Produkowane są w postaci płyt, najczęściej dwu- lub trzycentymetrowych. Do obróbki wykorzystywane są metody używane w przemyśle kamienia naturalnego.

Kamień, główny składnik konglomeratów, determinuje ich parametry techniczne. Zwłaszcza konglomeraty kwarcowe są bardzo wytrzymałe, odporne na uszkodzenia, zarysowania, cięcia, wysoką temperaturę czy kwasy.

Ich gładka, pozbawiona porów powierzchnia sprawia, że są higieniczne i łatwe w bieżącej pielęgnacji. Dodatek żywicy spaja materiał, nadając mu pewien stopień elastyczności, nieosiągalny dla kamienia naturalnego i płytek ceramicznych, co pozwala na zastosowanie materiału w dużych formatach i niewielkich grubościach.

Aranżacja kuchni z elementami wykonanymi z konglomeratu Zeus Extreme od Silestone

FOT.SILESTONE (2)

Blat kuchenny w kolorze Rojo Eros z linii Mithology od Silestone

64

NK 54 (4/2011)

www.RynekKamienia.pl

KONGLOMERATY ARCHITEKTURA

Konglomeraty we wnętrzach Jednorodne, powtarzalne, seryjne – to właśnie te cechy sprawiły, że konglomeraty zalazły szerokie zastosowanie w aranżacji wnętrz.

Uniwersalny, antybakteryjny, ekologiczny Właściwości konglomeratów dają duże możliwości aranżacyjne zarówno jeśli chodzi o styl wnętrza, jak również sposób wykorzystania. Jest to na tyle uniwersalny materiał, że można go stosować praktycznie wszędzie.

Wszystko zależy od tego, jaki efekt zamierza się uzyskać. Konglomeraty dostępne są w szerokiej kolorystyce, różnych rodzajach powierzchni i połysku. Idealnie sprawdzą się zarówno w aranżacjach minimalistycznych, wnętrzach nowoczesnych, loftach, jak również w stylistyce klasycznej. Można je zastosować w dużych domach

www.RynekKamienia.pl

oraz w małych mieszkaniach, które dzięki jednolitości materiału zyskają optycznie trochę przestrzeni. Konglomeraty nadają się do innowacyjnych i wymyślnych kreacji architektonicznych oraz aplikacji mających służyć przez lata. Ich producenci udzielają wieloletniej gwarancji. Rekordzistą w tym zakresie jest firma Compac, której produkty objęte są 33-letnią gwarancją.

Botticino, beton… a może pop-art?

Czołówka światowych producentów konglomeratów, m.in. CaesarStone, Compac, Cosentino, Quarella czy

Santa Margherita oferuje kilka grup produktowych. Jedną z nich są materiały wiernie oddające estetykę kamieni naturalnych. Konglomeraty na bazie marmuru o dużej grubości ziarna imitujące klasyczne włoskie marmury idealnie sprawdzą się w klasycznych aranżacjach. W Polsce często stosowane jako materiał do produkcji parapetów wewnętrznych.

Kompozyty o drobnym marmurowym ziarnie, monochromatyczne, które przypominają kamienie wapienne, pozwalają na tworzenie eleganckich i jasnych wnętrz. Ze względu na ich neutralną tonację projektanci często wykorzystują je do wzbogacania i ocieplania minimalistycznych wnętrz komercyjnych.

Najbardziej typowe są materiały o dużej ziarnistości, imitujące granit. Oferowane są w szerokiej gamie kolorystycznej, od tonacji ciepłych po zimne, łatwo więc o dopasowanie ich do niemal każdego stylu i rodzaju pomieszczeń. Materiały na bazie kwarcu, ze względu na oryginalne kolory i wyjątkowe cechy mechanicznej i chemicznej odporności, idealnie pasują do nowoczesnych wnętrz, a także do znacznie eksploatowanych powierzchni: podłóg, schodów czy blatów roboczych. Ich duża rozpiętość kolorystyczna, od białych, czarnych, jadowitych odcieni różu, czerwieni czy fioletów po imitację betonu pozwala na tworzenie indywidualnych i niekonwencjonalnych kompozycji.

Do bardziej awangardowych należą konglomeraty wzbogacone lustrzanymi opiłkami (np. kolekcja Stardust od Santa Margherity).

Ruch światła i refleksy świetlne wzbogacają każdy projekt wyposażenia wnętrz. Podobnie jak te z dodatkiem opalizujących drobinek szkła i muszli.

Zupełnie osobną grupą są produkty eko tworzone na bazie surowców wtórnych. Kolekcja Second.Life od Santa Margherity w 90 proc. składa

65

NK 54 (4/2011)

KONGLOMERATY ARCHITEKTURA

FOT. SANTA MARGHERITA (3)

FOT. SILESTONE

się z materiałów pochodzących z recyklingu. Podobnie jak linia Eco by Cosentino, którą w 75 proc. tworzą pokonsumpcyjne i przemysłowe odpady oraz w 25 proc. surowce naturalne. Do ich produkcji wykorzystuje się głównie porcelanę, ceramikę, szkło, metal oraz organiczną żywicę pozyskiwaną z kukurydzy. Te materiały o wysokich walorach estetycznych odpowiadają pod wieloma względami kryteriom systemu ekologicznej oceny budynków LEED.

Od góry: blat kuchenny w kolorze Negro Tao z kolekcji Zen od Silestone, panele ścienne z konglomeratu Essenza zaprojektowane przez Lucę Scacchettiego na wystawę Marmomacc meets Design, posadzka z konglomeratu Essenza blat wykonany z konglomeratu Agglosimplex (wszystkie trzy od Santa Margherity).

66

NK 54 (4/2011)

Gdzie stosować konglomeraty?

Możliwości jest bardzo dużo: podłogi, ściany, schody, blaty kuchenne, łazienkowe, kominki, parapety, a nawet obudowy wanien, umywalki czy brodziki.

Z uwagi na parametry techniczne, wytrzymałość i dużą rozpiętość kolorystyczną kwarcogranity znajdują szerokie zastosowanie jako materiał na blaty kuchenne.

Charakteryzując się niemal idealnie gładką, nieporowatą powierzchnią, gwarantują odporność na plamy i łatwość utrzymania w czystości. Dodatkowo niektóre z nich, np. kwarcogranity marki Silestone od Cosentino, posiadają wbudowaną osłonę Microban zapewniającą stałą ochronę antybakteryjną, która nie zużywa się podczas normalnego użytkowania produktu. Idealnym dopełnieniem blatu Silestone może być, wykonany z tego samego materiału, wkomponowany w niego zlewozmywak. Niezwykle estetyczny, pozbawiony łączeń idealnie sprawdzi się w nowoczesnych kuchniach.

Wśród najnowszych koncepcji stosowania konglomeratów są teksturowane panele ścienne. Szczególnie dobrze prezentuje się kolekcja Motivo wyprodukowana przez CaesarStone. Delikatny, koronkowy wzór lub imitacja krokodylej skóry – to dwie linie wzornicze, które oprócz dekoracji ścian mogą być stosowane także jako obudowy umywalek czy blaty. Eksperymenty z okładzinami ściennymi z konglomeratów ma za sobą także firma Santa Margherita. Projektant Luca Scacchetti na jedną z edycji programu Marmomacc meets design zaprojektował kompozytową ścianę składającą się z trójwymiarowych puzzli.

Nie tylko bogata paleta barw sprawia, że konglomeraty są tak uniwersalnym materiałem dekoracyjnym. Jedną z ich licznych zalet są również rodzaje faktur, jakie można uzyskać na powierzchni. Oprócz standardowych sposobów obróbki (jak polerowanie, szlifowanie, szczotkowanie czy antykowanie) wielu producentów dodało do swoich kolekcji nowe i oryginalne wykończenia. Faktury imitujące skórę naturalną, powierzchnię wulkanicznej skały czy kamienia rzeźbionego przez wodę to tylko próbka nowych koncepcji. Zabiegi producentów zmierzające do „naginania” natury do użytkowych wymagań człowieka i wyzwań nowoczesnego designu dają prawo przypuszczać, że konglomeraty w architekturze mają przed sobą kolorową przyszłość. z Agnieszka Chmielińska

www.RynekKamienia.pl

breton z maszynami breton zawsze krok przed konkurencją

Nowa kompaktowa maszyna CNC

Coutourbreton 600 o skoku w osi Z - 600 mm

Contourbreton DUAL

Levibreton ONE

Mała Polernia

Średnia Polernia

Levibreton KLG

/2T1600K55

KG4000 PLUS

Duża Polernia

Duży Robot

Rodzina

10 produktów Quartz - od 117 tys. €*

Platinium EDGE CTB

breton

od 35 tys. €*

Innowacyjne maszyny o najwyższej jakości wykonania w przystępnej cenie dla polskiego rynku.

Smart-Cut S/NC 500-825 mm dla Ø825 od 125 tys. €*

Combicut DJ/NC

Najbardziej innowacyjna maszyna na światowym rynku obróbki kamienia poniżej 200 tys. €* od 68 tys. €*

ContourFive NC 700 Uniwersalny Pięcioosiowy Robot

od 39 tys. €* * - cena maszyny zawiera montaż i szkolenie

Odział Techniczno-Handlow y ul. Dworska 5, 11-500 Giżycko tel.: +48 87 428 57 01 fax: +48 87 428 52 28 e-mail: henr yk@breton.pl www.pily-hed.pl

breton POLSKA www.breton.pl

Biuro Główne ul. Kotlarska 35 50-120 Wrocław e-mail: biuro@breton.pl

KONGLOMERATY TECHNOLOGIA

Dostępne dla każdego

FOT. M. BRZESKI

Obróbka kończąca konglomeratów, poza niewielkimi wyjątkami, nie powinna nastręczać problemów polskim zakładom kamieniarskim – tak twierdzą specjaliści.

Zapytaliśmy o to Henryka Dębickiego, przedstawiciela w Polsce firmy Breton – producenta linii technologicznych do produkcji konglomeratów i maszyn do kamienia naturalnego oraz Tomasza Strażyca z Weha Polska.

Henryk Dębicki, Breton Polska „Nowy Kamieniarz”: Przy użyciu jakich narzędzi możemy obrabiać materiały kompozytowe?

Henryk Dębicki, Breton Polska: Możemy je ciąć i obrabiać typowymi narzędziami diamentowymi do granitu i marmuru.

Czy istnieją różnice w doborze narzędzi do poszczególnych grup konglomeratów?

Dla konglomeratów o spoiwach cementowych i żywicznych, gdzie kruszywem są frakcje marmurów, wapieni i innych materiałów miękkich, będziemy używali typowych narzędzi do cięcia i obróbki marmuru. Generalnie spoiwa cementowe i kruszywa marmurowe będą najłatwiejsze do cięcia i obróbki ze względu na abrazywność i umiarkowaną twardość.

Kompozyty żywiczne z kruszywami granitowymi i piaskiem kwarcowym są grupą bardziej wymagającą. Dla kompozytów o kruszywach granitowych, a w szczególności opartych na piasku kwarcowym, należy zaopatrzyć się w narzędzia o najwyższej jakości, tak jak do obróbki bardzo twardych granitów.

Jakiego rodzaju trudności możemy napotkać przy obróbce?

Większość kompozytów o miękkich kruszywach nie nastręcza kłopotów w obróbce. W przypadku zastosowania w konglomeratach szczególnych materiałów, takich jak piaskowiec czy bazalt, możemy liczyć się ze zwiększonym charakterem abrazywności tych produktów, co może wpłynąć na trochę szybsze zużycie narzędzi do granitu.

68

NK 54 (4/2011)

Natomiast przy obróbce materiałów kwarcowych należy zmienić parametry pracy maszyny, m.in. zmniejszyć prędkość obwodową pił.

Czy producenci maszyn oferują, a firmy kamieniarskie posiadają oddzielne linie technologiczne do obróbki konglomeratów?

W zachodniej Europie typowy nieduży zakład kamieniarski korzysta obecnie w połowie z konglomeratów do produkcji oferowanych przez siebie produktów. Zakłady te używają typowych narzędzi z podziałem na granit i marmur.

Tylko w przypadku obróbki konglomeratów kwarcowych ze spoiwem żywicznym należy mieć na stanie najwyższej jakości narzędzia z miękkim spoiwem. W przypadku polerowania konglomeratów używa się materiałów wcześniej sprawdzonych.

Jakiego rodzaju maszynami musimy dysponować, by bezpiecznie obrabiać syntetyczny kamień?

Park maszynowy definiuje rodzaj oferowanych produktów – czy są one wykonane ze skał miękkich, czy twardych.

Tu również na szczególną uwagę zasługują najtwardsze rodzaje konglomeratów, które wymagają najdokładniejszych maszyn z możliwością płynnej regulacji obrotów i posuwów.

Czy w poszczególnych grupach konglomeratów można natrafić na produkty wymagające specjalnej troski?

www.RynekKamienia.pl

PRODUKTY SPECJALNE - Impregnaty (również do piaskowca) - Preparaty do eliminacji defektów powierzchniowych - Środki do nadania efektu postarzania oraz mokrego kamienia - Produkty do ożywiania poleru i koloru - Woski - Antygraffiti

KLEJE - Poliestrowe kleje, szpachle używane do każdego rodzaju kamienia. W ofercie posiadamy kleje o różnej gęstości i kolorystyce.

- Epoksydowe, mrozoodporne o wysokiej wytrzymałości.

Wyłączny przedstawiciel w Polsce

FINEGRAIN Najnowszej generacji, niezawodne narzędzia syntetyczno-diamentowe do szlifowania i polerowania granitu i marmuru.

Nowość na rynku - wagony finegrain przeznaczone do bardzo twardych granitów oferujące bardzo dobrą jakość poleru.

Wyłączny przedstawiciel w Polsce

Mini - kruszarka do łamania (kruszenia) kamienia naturalnego (marmur, granit, piaskowiec)

Niezawodne łupiarki sprawdzone na polskim rynku

Materiał wejściowy max. 15 x 25 cm Wydajność do 5t/h Produkt końcowy- kruszywo 0 - 40 mm

SYNTETYK 28-400 BUSKO ZDRÓJ, ul. Bohaterów Warszawy 97b tel./fax: +48 41 379 82 12, kom. +48 602 705 711 tel.: +48 41 379 82 28, e-mail: lupiarki@interia.pl

Profesjonalne oczyszczalnie wody dla zakładów kamieniarskich

FILIA W STRZEGOMIU 58-150 STRZEGOM, ul. Kasztelańska 10a tel./ fax +48 74 855 10 27, kom. +48 666 520 269

PRODUKTY SPECJALNE - Impregnaty (również do piaskowca) - Preparaty do eliminacji defektów powierzchniowych - Środki do nadania efektu postarzania oraz mokrego kamienia - Produkty do ożywiania poleru i koloru - Woski - Antygraffiti

KLEJE - Poliestrowe kleje, szpachle używane do każdego rodzaju kamienia. W ofercie posiadamy kleje o różnej gęstości i kolorystyce.

- Epoksydowe, mrozoodporne o wysokiej wytrzymałości.

Wyłączny przedstawiciel w Polsce

FINEGRAIN Najnowszej generacji, niezawodne narzędzia syntetyczno-diamentowe do szlifowania i polerowania granitu i marmuru.

Nowość na rynku - wagony finegrain przeznaczone do bardzo twardych granitów oferujące bardzo dobrą jakość poleru.

Wyłączny przedstawiciel w Polsce

Mini - kruszarka do łamania (kruszenia) kamienia naturalnego (marmur, granit, piaskowiec)

Niezawodne łupiarki sprawdzone na polskim rynku

Materiał wejściowy max. 15 x 25 cm Wydajność do 5t/h Produkt końcowy- kruszywo 0 - 40 mm

SYNTETYK 28-400 BUSKO ZDRÓJ, ul. Bohaterów Warszawy 97b tel./fax: +48 41 379 82 12, kom. +48 602 705 711 tel.: +48 41 379 82 28, e-mail: lupiarki@interia.pl

Profesjonalne oczyszczalnie wody dla zakładów kamieniarskich

FILIA W STRZEGOMIU 58-150 STRZEGOM, ul. Kasztelańska 10a tel./ fax +48 74 855 10 27, kom. +48 666 520 269

KONGLOMERATY TECHNOLOGIA

Czy wykorzystanie narzędzi dedykowanych do marmuru lub granitu przy obróbce kompozytów powinno być wsparte zmianami w pracy maszyn?

Zakłady kamieniarskie o wieloletnim doświadczeniu z reguły nie powinny mieć większych problemów z doborem narzędzi diamentowych, szczególnie przy obecnym wysokim poziomie ich podaży. Warunkiem jest utrzymanie parku maszynowego na minimalnym przyzwoitym poziomie technicznym – dbanie o łożyska wału głównego, równoległość płaszczyzny piły do linii cięcia, redukowanie luzów na ślizgach poziomych, pionowych, dbanie o równą płaszczyznę stołów roboczych, sprawdzanie wymiarów tulei redukcyjnych pił, frezów; możliwość regulacji obrotów, posuwów.

Czy polskie zakłady są przystosowane do obróbki materiałów kompozytowych?

Myślę, że w większości tak. Tym bardziej że slaby kompozytowe wykluczają problemy z nierównością wymiarów, ich twardość w cięciu liniowym jest stała, są pozbawione typowych dla materiałów naturalnych sztychów, spękań czy nieregularnych przebarwień.

Czy dostosowanie zakładu do takiej działalności wymaga dużych nakładów finansowych?

W moim przekonaniu – nie.

Rozmawiał: Maciej Brzeski

FOT. ARCHIWUM WEHA

Istnieją kompozyty imitujące onyksy, zwane w branży gemsami. Materiały te ze względu na rodzaj użytych komponentów – chalcedonów, dużych kryształów bardzo twardych kwarców itp. łączonych żywicą – są wymagające szczególnie przy polerowaniu. W przypadku ich obróbki należy zwrócić się do wytwórcy materiału z prośbą o pomoc w doborze materiałów obróbczych.

Polerujemy inaczej Tomasz Strażyc, Weha Polska

D

uże różnice w obróbce konglomeratów występują w procesie polerowania. Wysoka zawartość żywic powoduje, że konieczne jest doprowadzenie dużo większej ilości wody chłodzącej materiał oraz narzędzie podczas procesu obróbki.

Użycie typowych dla granitu narzędzi polerujących nie gwarantuje tego, powoduje więc topienie się i przypalanie żywicy, która stanowi wiązanie konglomeratu. Narzędzia polerujące typowe dla konglomeratów posiadają przede wszystkim specjalną strukturę powierzchniową, powodującą równomierne i ciągłe doprowadzenie wody chłodzącej na całej powierzchni styku narzędzia z materiałem.

Producenci narzędzi stosują również inne typy wiązania w narzędziach polerujących, jednakże jakie to są różnice, to z reguły tajemnica handlowa.

W ramach naszej oferty można znaleźć szeroką gamę innych narzędzi do obróbki konglomeratów.

Jeżeli chodzi o narzędzia diamentowe (tarcze do cięcia, wiertła, frezy) są one zbieżne z narzędziami typowymi do obróbki granitów z wysoką zawartością kwarcu. Są to narzędzia zarówno do obróbki ręcznej, jak i do obróbki zautomatyzowanej, przy użyciu maszyn sterowanych numerycznie.

Konglomeraty, szczególnie żywiczne i kwarcowe, są materiałami o bardziej skomplikowanym procesie obróbki, dlatego przy wyborze narzędzi najlepiej sprawdza się metoda prób i błędów. z

70

NK 54 (4/2011)

www.RynekKamienia.pl

s.c.

Hurtowa nagrobków sprzedaż chińskich,

przerób kamienia naturalnego

W OFERCIE PŁYTY: - IMPALA DARK - IMPALA BONACORD - BRĄZOWY KRÓLEWSKI - MONT PINCK - RÓŻOWY SREBRZYSTY - BOHUS - GNEJS - VANGA - ORION - LAWENDULA - WHISKONT WHITE - HIMALAYA BLUE

- KUPAN GREEN - KURU GREEY - IMPERIAL RED - BALTICK BROWN - BALTICK GREEN - AURORA - SZWED GREEN - SZWED BLECK - LABLADOR - OLIVE GREEN - RED ACAPULCO - STAR RUBI - MAHOGANY

nagrobków z granitów szwedzkich, płyt polerowanych

ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY

58-210 Łagiewniki, ul. Kłodzka 14, tel. 74 89 39 774, fax 74 89 40 158, e-mail: info@kamskal.pl, www.kamskal.pl

Producent i dystrybutor elementów kotwiących do mocowania płyt z kamienia naturalnego na elewacjach budynków.

Wykonywanie projektów i dokumentacji budowlanych elewacji kamiennych.

Pełna oferta na stronie: www.lauda.com.pl

Elementy kotwiące z aprobatą ITB

LAUDA METALPLAST J.Pijocha, W. Ptak Spółka Jawna Facimiech 178, 13, 32-051 Wielkie Drogi tel.(012) 2561120, 2561115, fax (012) 2561110 e-mail: elewacje@lauda.com.pl

www.RynekKamienia.pl

71

NK 54 (4/2011)

KAMIENIARSTWO ZE ŚWIATA

FOT. ARCHIWUM VERMONT QUARRIES

Przyszłość jest pod ziemią

Kamień budowlany był eksploatowany głębinowo w niektórych częściach Europy od wieków. W XX wieku zaostrzenie przepisów prawnych spowodowało ograniczenia w wydobyciu odkrywkowym, czego wynikiem, przy sprzyjających warunkach geologicznych, jest częstsze schodzenie pod ziemię. W poniższym artykule Paul Daniel opisuje kilka działających podziemnych kopalni kamienia dekoracyjnego.

74

NK 54 (4/2011)

www.RynekKamienia.pl

KAMIENIARSTWO ZEPORADY ŚWIATA

D

laczego właściciele złóż kamienia dekoracyjnego powinni rozważyć zejście pod ziemię? Jim Parker, były wiceprezes firmy Caterpillar, wymienia trzy powody: 1) zmiany na powierzchni, ograniczenia obszarowe i ekologia, 2) wyeliminowanie kwestii zdejmowania nadkładu i rekultywacji złoża po zakończeniu eksploatacji, 3) dodatkowe zasoby dostępne poniżej poziomu wydobycia metoda odkrywkową, poniżej stref uskoków i pod sąsiadującymi działkami. Dodatkową zaletą jest praca w stabilnych warunkach – bez deszczów, mrozów czy silnego wiatru. Są oczywiście także wady takiego rozwiązania – koszty otwarcia kopalni głębinowej i bezpieczeństwa pracowników. Parker w swoim artykule odnosi się przede wszystkim do kopalni kruszyw. Liczbę tego typu głębinowych kopalni na terenie Stanów Zjednoczonych szacuje na ponad 120. Liczba kopalni blocznego kamienia także rośnie, głównie ze względów ekologicznych i kwestii własności terenu. Na potrzeby tego tekstu zapytaliśmy o opinię inżynierów górnictwa pracujących w kilku kopalniach kamienia dekoracyjnego na całym świecie. Ponieważ wszystko wskazuje na to, że po raz pierwszy po kamień ukryty pod ziemią sięgnęli starożytni Rzymianie, zaczniemy więc od Włoch.

Włochy Podziemne wydobycie blocznego kamienia jest prowadzone w kilku złożach na terenie Italii. Jest ono prowadzone metodami, które nie powodują uszkodzenia materiału, m.in. bez użycia materiałów wybuchowych. Z powodu eksploatacji komorowej w kopalniach występują większe niż w kamieniołomach problemy ze stabilnością wydobycia, ale nie ma znacznych różnic w technologii. Odpowiednie połączenie piły łańcuchowej i liny diamentowej jest stosowane z sukcesami już od późnych lat 70.

Blisko 10 proc. marmurów z rejonu Alp Apuańskich jest obecnie wykorzystywanych dzięki wydobyciu głębinowemu. Wydobycie skał krzemianowych, takich jak granit, jest jednak pełne trudności natury praktycznej i ekonomicznej. Tylko użycie łączonej technologii cięcia wodą i liną diamentową pozwala na prowadzenie takiego wydobycia, jednak jest to rozwiązanie zbyt drogie w praktyce.

Wybór maszyn i metod wydobycia zależy od kilku czynników, m.in. pożądanej wielkości bloków, środków transportu dostępnych na rynku i stabilności struktury geologicznej. Pod uwagę wziąć należy także optymalny koszt i poziom wydobycia, bezpieczeństwo miejsca pracy i późniejsze wykorzystanie podziemnych komór wydobywczych. Raporty geomechaniczne przed rozpoczęciem eksploatacji muszą zawierać wyniki badań terenowych, testów laboratoryjnych, analiz, liczne modele numeryczne i monitoring ściśle określonego miejsca.

Są trzy podstawowe metody prowadzenia głębinowego wydobycia kamienia blocznego: tunelowanie, kolumnowanie i komorowanie z kolumnowaniem.

www.RynekKamienia.pl

Znanym przykładem stosowania pierwszej metody jest kopalnia kamienia użytego do budowy (a w późniejszych latach także renowacji) katedry w Mediolanie w miejscowości Candoglia w pobliżu jeziora Maggiore, gdzie wydobycie rozpoczęto na początku XV w. Metodę kolumnowania stosuje się w dolinie Aosty przy wydobyciu marmuru Verde Patrizia. Ostatnia, najpopularniejsza z metod, zakładająca otwieranie mniejszych komór wydobywczych podpieranych przez nieeksploatowane filary, jest stosowana głównie przy wydobyciu wapieni i marmurów.

Tą metodą prowadzona jest eksploatacja wielu złóż na terenie całych Włoch, m.in. w rejonie Carrary, w Ligurii (łupek) i dolinie Brembana w Lombardii, gdzie wydobywa się marmur Arabescato Orobico. Opisem projektowanej podziemnej kopalni na Sardynii zajmiemy się w kolejnym numerze „Nowego Kamieniarza”.

Wielka Brytania Rzymianie przybyli na Wyspy Brytyjskie w 43 r. W Beer we Wschodnim Devon odkryli doskonały materiał budowlany. O tym, że prowadzili jego podziemną eksploatację, świadczą znalezione tam monety i ceramika. Około 1800 lat później rozległe wydobycie wapienia prowadzono w kilku podziemnych kopalniach, m.in. w Dudley (Midlands) i Godstone w południowej części Anglii. W Walii w ten sposób wydobywano łupki. Obecnie tego typu wydobycie prowadzi się w złożach wapienia, szczególnie w okolicach Bath i Portland.

Beer Kompleks kopalni w Beer zamknięto wiele lat temu.

Wspominamy go tu jednak ze względu na duże historyczne znaczenie. Warstwa biało-kremowego, skrystalizowanego wapienia pochodzi z okresu górnej kredy. Ma ona zaledwie 4 m miąższości i spoczywa na wapieniu z wieku cenomanu. Kamień z Beer rozpoznano w budowlach w miastach z czasów rzymskich leżących na sąsiadujących terenach. Około 1000 lat później stosowano go m.in. do budowy 24 brytyjskich katedr (np. w Exeter, Winchester i katedrze św. Pawła w Londynie), londyńskiego Tower, pałacu Hampton Court, a częściowo także przy budowie opactwa westminsterskiego. Kompleks kopalni zajmuje obszar blisko 30 ha podziemnych wyrobisk, eksploatowanych tylko ręcznie przez blisko 2000 lat.

Bath Wapień z Bath to złocisty, oolityczny wapień pochodzący ze środkowej jury. Pierwszymi użytkownikami byli Rzymianie, o czym świadczą znaleziska w kilku domach i głównych łaźniach miejskich z czasów rzymskich w samym Bath. Wiele z dawnych podziemnych kopalni porzucono, ale kilka wciąż jest czynnych. Wydobycie prowadzą dwie firmy – Hanson Bath & Portland i Bath Stone Group. Pierwsza z nich prowadzi eksploatacje w trzech kopalniach – dwóch w Wiltshire i jednej w pobliżu Bath.

75

NK 54 (4/2011)

KAMIENIARSTWO

Portland Kamień z Portland był użyty m.in. do budowy katedry św. Pawła i Pałacu Buckingham w Londynie. Jego złoża znajdują się na niewielkiej wyspie (7 km długości, 3 km szerokości) co ogranicza możliwości jego wydobycia metoda odkrywkową. Ze względu na duże zapotrzebowanie na materiał zdecydowano się na eksploatację podziemną. Wynikiem tego było otwarcie w październiku 2002 r. kopalni głębinowej Bowers Trial Mine. Wykorzystuje się w niej zaawansowane techniki wiercenia, liny diamentowe i specjalny jet-belt – maszynę wyposażoną w diamentowy pas tnący, sprowadzoną z Włoch. W planach znajdują się kolejne podziemne kopalnie. Michael Poultney, dyrektor zarządzający firmy Albion Stone Quarries, komentując otrzymanie zgody na podjęcie wydobycia, powiedział: – To wspaniała wiadomość dla branży i dla środowiska.

Obecnie firma reklamuje się hasłem „Mecz krykieta na górze, wydobycie na dole”.

Chorwacja Rzymianie, a wcześniej Grecy, odkryli złoża doskonałego kamienia budowlanego na wybrzeżu Istrii i Dalmacji.

Nowoczesna technologia wydobycia pomogła Chorwacji stać się jednym ze znaczących eksporterów dobrych jakościowo wapieni i marmurów. W monografii „Kamen Pazin 1954-2004” inżynier górnictwa Ivan Cotman napisał: „Rosnące znaczenie ochrony środowiska […] powoduje problemy z poszerzeniem terenów wydobycia.

Kopalnictwo głębinowe ma dwie ważne zalety: możliwość pracy w każdych warunkach i zminimalizowanie ingerencji w środowisko”. W 1994 r. Cotman zaprojektował i uruchomił podziemną kopalnię w należącym do Kamen Pazin kamieniołomie Kanfanar, wykorzystując do tego teorię skończonych elementów. Poziom naprężeń geologicznych jest tam mierzony z użyciem komórek ciśnieniowych. Szacowane w projekcie wartości zawsze znajdują potwierdzenie w rzeczywistości. W 2002 r. firma otrzymała pierwszą z zamówionych we włoskiej firmie Fantini maszyn do wycinania bloków serii GU 70. Maszyny tego typu pozwalają na otwarcie ściany wydobywczej wysokości 5,3 m i dowolnej szerokości. Wielkość komór wydobywczych pozwala na użycie ciężkich maszyn załadunkowych i dużych transporterów. Inny kamieniołom firmy Kamen Pazin - Vinkuran, skąd pochodzi kamień, z którego zbudowano rzymską arenę w Pula, znajduje

76

NK 54 (4/2011)

FOT. J. SCOTT FRSA

Kopalnia Beer (Wielka Brytania)

FOT. ARCHIWUM ALBION STONE

W kopalni w Harham Park przekopano się do najniższego poziomu tylko po to, by po 50 latach na rynek mógł powrócić wapień Box Ground. Wydobycie w kopalniach firmy nadzoruje Shahram Hakimzadeh. Powody, dla których obie firmy prowadzą wydobycie podziemne, tłumaczy Elaine Marson, właścicielka Bath Stone Group: – Gdy chodzi o wydobycie ze złóż znajdujących się na terenach o dużej wartości krajobrazowej, plany zagospodarowania są bardzo sztywne.

/ BEER QUARRY CAVES

ZE ŚWIATA

Kopalnia Bowers (Wielka Brytania) się na obrzeżach miasta, co powoduje, że jedynym sposobem na jego dalszą eksploatację jest otwarcie kopalni głębinowej. Według danych dostarczonych przez Cotmana Kamen Pazin wydobywa rocznie 12 tys. m sześc. blocznego kamienia.

Słowenia Podziemną eksploatację kolorowych marmurów rozpoczęła w 1993 r. firma Marmor Hotavlje w swoim kamieniołomie znajdującym się 50 km na północ od stolicy kraju Lublany. Obecna wielkość produkcji wynosi około 500 m sześc. rocznie. Na zachód, i bliżej granicy z Włochami, tego typu wydobycie w kamieniołomie Lipica II rozpoczęła także firma Marmor Sezana. Wsparcie technologiczne otrzymała od firmy Hotavlje. Także tam wydobywa się kolorowy marmur popularny w Słowenii i sąsiednich krajach.

Belgia Wapień Noir Belge (Belgian Black) jest wydobywany w Golzinne, na południowy zachód od Brukseli. Firma wydobywcza jest częścią grupy Solubema, największego koncernu wydobywającego marmur w Portugalii. Znajdywany w pozostałościach rzymskich budowli sprzed 2000 lat wapień zawdzięcza swój kolor dużej ilości nieprzetworzonej materii organicznej. To węglanowa skała osadowa o delikatnym uziarnieniu, pochodząca z okresu górnego

www.RynekKamienia.pl

KAMIENIARSTWO

Portugalia Pewien czas temu Paul Daniel miał okazję zwiedzić niewielką kopalnię, w której z szybu szerokości co najwyżej 4 m wydobywano na powierzchnię wyjątkowo twardy i czarny łupek. W sąsiadującym z szybem zakładzie obróbczym w miejscowości Valongo, niedaleko Porto, wybudowanym specjalnie na potrzeby kopalni, produkowane są blaty do stołów bilardowych. Obecnie na tym terenie działa kilka firm, w tym dwie wyróżniające się. Jedna z nich to Pereira Gomes & Carvalho, prowadząca wydobycie w trzech podziemnych kopalniach. Choć dostępne zasoby są wystarczające do długoletniego wydobycia, na 50 tys. mkw. należących do firmy można byłoby otworzyć kolejnych 10 kopalni. Obecnie produkcja wynosi 7000 ton rocznie. Blisko 80 proc. produkcji (blatów, płytek i innych) trafia na eksport do krajów UE, Japonii i USA. Hiszpania Na terenie kraju działa blisko 800 kamieniołomów, ale tylko w jednym z nich prowadzona jest eksploatacja podziemna. Kopalnia należąca do Explotaciones Calcita znajduje się w Katalonii, w niewielkiej odległości od Barcelony. Roczne wydobycie wynosi 5000 m sześc. bloków.

Zasoby szacowane są na 10 lat. Wydobywany tam wysokiej jakości kalcyt jest stosowany głównie w rzeźbiarstwie, a najlepsze przykłady jego użycia znaleźć można w słynnym kościele Sagrada Familia w Barcelonie.

Grecja Kamień bloczny, przede wszystkim marmur, jest wydobywany w Grecji od co najmniej 2500 lat. Budowę ateńskiego Partenonu, który zastąpił stojącą w jego miejscu starszą świątynię, rozpoczęto w 447 r. p.n.e. Wybranym materiałem budowlanym był marmur Pentelicon. Zniszczony przez lata obiekt został poddany renowacji po 1983 r. Trwa ona zresztą do teraz. Kamień do renowacji pochodzi z tego samego kamieniołomu co przed wiekami. Od 1949 r. roku jest on w posiadaniu firmy Marble Quarries Dionysos Penteli SA. Obecnie prowadzi ona wydobycie w dziewięciu kamieniołomach i dwóch kopalniach podziemnych. Jak mówi Leftis Kazatsanidis, dyrektor wydobycia w kamieniołomie Dionysos, jedna

78

NK 54 (4/2011)

Kanfanar (Chorwacja)

FOT. ARCHIWUM MARMOR HOTAVLJE

dewonu, znajdywana w północnej części basenu sedymentacyjnego Namur. Dawniej Noir Belge był wydobywany w wielu kopalniach południowo-zachodniej Belgii, ale obecnie liczba kamieniołomów jest niewielka. W Golzinne wydobywa się obecnie około 200-250 m sześc. rocznie.

Geolog Frank Kezirian twierdzi, że galerie wydobywcze w kopalni mają 10 m szerokości i 3,3 m wysokości. Podziemne wydobycie rozpoczęto tu w 1928 r., ponieważ złoże ma nachylenie 17 stopni, co powodowało zbyt dużą ilość osuwisk, by otwarta eksploatacja była opłacalna.

Obecnie wydobycie odbywa się w najgłębszym punkcie na głębokości 70 m.

FOT. ARCHIWUM KAMEN PAZIN

ZE ŚWIATA

Kopalnia Marmor Hotavlje (Słowenia) podziemna kopalnia znajduje się w złożu Dionysos-Ateny, a druga w Volakas-Drama. W pierwszej eksploatację rozpoczęto w 1994 r., a drugiej – w 1997 r. – Głównym problemem, który zdecydował o rozpoczęciu podziemnej eksploatacji, było zagospodarowanie nadkładu.

Trudno uzyskać w Grecji pozwolenie na składowanie odpadów. Niewątpliwą wadą podziemnego wydobycia są ponoszone przy tej okazji wysokie koszty oraz to, że duża ilość kamienia musi pozostać niewydobyta i podtrzymywać strop kopalni. Zaletami są jednak niewielki wpływ na środowisko oraz niewielka emisja pyłów i hałasu – mówi Kazatsanidis. Obecny poziom wydobycia wynosi 1000 m sześc. rocznie w każdej z podziemnych kopalń.

Większość wydobywanych przez firmę bloków pochodzi jednak z otwartych kamieniołomów.

USA Colorado Yule Spółka Polycor jest drugą największą firmą wydobywczą i obróbczą kamienia blocznego w Ameryce Północnej. Siedziba firmy mieści się w Quebecu w Kanadzie.

Firma prowadzi wydobycie w 25 kopalniach na całym kontynencie, w tym w kamieniołomie marmuru Colorado Yule, który został zakupiony w 2004 r. Złoże znajduje się w górach West Elk w stanie Colorado, niedaleko miasta Marble i jest uznawane za jedno z największych w swoim rodzaju na świecie. Przy 99,5 proc. zawartości kalcytu to

email: biuro@diamantas.p

Hein Suwik ®

SUWIK DIAMANT AS Andrzej Suwik, ul. Promienista 48a, 60-289 Poznań, tel. +48 61 868 33 95, email: biuro@diamantas.pl

SEGMENTY METALOWO-DIAMENTOWE NA PIŁĘ 3000 MM

SUWIK DIAMANT AS Andrzej Suwik, ul. Promienista 48a, 60-289 Poznań, tel. +48 61 868 33 95, email: biuro@diamantas.pl

HEIN SAW

gwarantem najwyższej jakości Bazą wysokiej jakości są maszyny i technologia sprowadzona z Niemiec. Hartowanie kwasowe jest gwarancją długiej żywotności tarcz.

Hein to po prostu jakość!

- WYSOKOŚĆ SEGMENTU 25 MM - TYP MULTI - DOSKONAŁA JAKOŚĆ CIĘCIA - 700 DO 800 M2 GRANITÓW O ZRÓŻNICOWANYCH TWARDOŚCIACH

- WYSOKOŚĆ SEGMENTU 20 MM - TYP SANDWICH - DOSKONAŁA JAKOŚĆ CIĘCIA - 750 DO 850 M2 GRANITÓW O ZRÓŻNICOWANYCH TWARDOŚCIACH

PIŁY DO CIĘCIA GRANITU O ŚREDNICACH OD 115 DO 3500 MM

Promocja tarcz Ø 3000 mm Zadzwoń dowiedz się szczegółów: mobile: +48 602 76 79 93

KAMIENIARSTWO ZE ŚWIATA

Rosja Podziemne wydobycie wapienia zostało rozpoczęte w rejonie Sankt Petersburga na początku lat 90., ale towarzyszyło tylko wydobyciu łupków roponośnych. Tej kopalni już nie ma, ale od 2006 roku działa w Autonomicznej Republice Chakasji, w pobliżu Sajanogorska, podziemna kopalnia marmuru Kibik-Kordon. Złoża kamienia są znaczące i obejmują skały o szerokiej gamie kolorów, od białego, kremowego, jasnoróżowego po szary i różowy. Ze względu na miejscami bardzo duże nachylenie złoża (20-30 stopni) podjęto decyzję o równoczesnym wydobyciu metodą odkrywkową i podziemną, w miejscach gdzie znane było występowanie kamienia najwyższej jakości. Miejscowi inżynierowie znali włoskie doświadczenia i technologię podziemnego wydobycia.

Obecnie szyb ma długość 41 m, a bloki różowego marmuru wydobywa się w komorach znajdujących się po obu jego stronach. Kamieniołom Kibik-Kordon należy do MKK Holding z Moskwy.

Najnowsze wiadomości z Rosji mówią o uruchomieniu podziemnego wydobycia wapienia w dawnej kopalni węgla kamiennego w okolicach Tuły. Projekt jest finansowany przez Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju.

Brazylia Około 2500 km od São Paulo znajduje się podziemna kopalnia kwarcytu Blue Imperial. W przeszłości dochodziło w niej do wypadków (osunięć skalnych), których powodem była niewystarczająca stabilność struktury geologicznej w niektórych częściach głównego szy-

80

NK 54 (4/2011)

Kopalnia Dionysos Penteli (Grecja)

FOT. ARCHIWUM VERMONT QUARRIES

Danby Firma Vermont Quarries prowadzi od 1992 r. wydobycie w kamieniołomie marmuru Danby w górach Dorset w stanie Vermont. Historia podziemnej kopalni liczy sobie ponad 100 lat. Obecnie w tunelach długości 2,3 km prowadzone jest wydobycie 10 rodzajów marmuru: Appalachian Green, Crystal Stratus, Eureka Calacatta, Danby Gray, Imperial Danby, Montclair Danby, Mountain White, Olympian White, Royal Danby i Verde Cavendish (marmur Monclair Danby przybliżaliśmy czytelnikom w nr 24 „NK” w artykule pt. „Marmurowe okna” – przyp. red.). W 2002 r. w kopalni otwarto w pełni wyposażony zakład obróbczy, którego moce przerobowe wynoszą blisko 400 mkw. płyt dziennie. Zasoby kopalni szacuje się na ponad 100 tys. m sześc. Kopalnia Danby, wraz z podziemnym zakładem, jest prawdopodobnie największą wydobywającą kamień bloczny na świecie.

FOT. P. DANIEL

jeden z najczystszych marmurów, jakie kiedykolwiek eksploatowano na świecie. Złoże zostało odkryte pod koniec lat 70. XIX w. na wysokości 3100 m n.p.m. Wydobycie wstrzymano w 1941 r. i ponownie uruchomiono w 1990 r. Na stronie internetowej firmy można obejrzeć film, na którym pokazano podziemne prace wydobywcze.

Podziemny zakład obróbczy w kopalni Danby bu. Od pewnego czasu problem ten został rozwiązany, a wydobycie wznowiono. Złoże cennego niebieskiego kwarcytu znajduje się w pobliżu niewielkiego miasta Oliveira dos Brjinhos w stanie Bahia, w północno-wschodniej części kraju. To jedyna czynna podziemna kopalnia blocznego kamienia w Brazylii.

Mołdawia Białe wapienie były wydobywane spod ziemi w wielu kopalniach na terenie Mołdawii od wieków. W 1953 r. grupa winiarzy eksplorujących dawne kopalnie w pobliżu Kiszyniowa stwierdziła, że doskonale nadają się one do przechowywania wina. Jak na ironię to właśnie firmy winiarskie zorientowały się w doskonałych właściwościach tych wapieni jako materiałów budowlanych. Podstawowym produktem ich kamieniarskiej działalności są niewielkie bloczki wapienne w wymiarach 390 x 190 x 188 mm, zwane kosteletami. Dwie największe z firm dysponują tunelami łącznej długości 200 i 100 km. Obie, oprócz wina, dostarczają na rynek także kostelety.

Mina din Chisinau została założona w 1969 roku po tym, jak badania geologiczne potwierdziły istnienie zasobów wielkości 43,8 mln m sześc. głównie oolitycznego, białego wapienia na północnych obrzeżach stolicy. Interesująca nas formacja skalna ma 8-10 metrów grubości i znajduje się na głębokości 60-80 m pod powierzchnią ziemi. Poziom ten został osiągnięty po wydrążeniu dwóch

KAMIENIARSTWO ZE ŚWIATA

pochyłych sztolni długości ok. 600 m. Komory, w których prowadzone jest wydobycie, mają 7,5 m szerokości przy 2,6 m wysokości. Filary podtrzymujące strop mają 20 x 20 m. Firma posiada 12 zbudowanych na specjalne zamówienie maszyn wyposażonych w dyski tnące.

Ukraina Warstwy muszlowego wapienia w okolicach Odessy w południowej Ukrainie są poprzecinane blisko 2500 km tunelów drążonych całe wieki przez zamieszkujące te tereny ludy (m.in. Tatarów i Kozaków), które wykorzystywały ten miękki kamień jako materiał budowlany. Wzrost aktywności górniczej na tym terenie miał miejsce po 1830 r., ale działalność ta została zakazana po rewolucji listopadowej w 1917 r. W chwili obecnej zaledwie kilka firm zajmuje się wydobyciem niewielkich ilości tego porowatego i nieodpornego na ściskanie wapienia. Lepszej jakości materiał znajduje się pod centrum Odessy, ale jego wydobycie jest niemożliwe.

Bloki kamienia po wydobyciu są zabezpieczane gipsem przed skruszeniem. Zainteresowanie wśród ukraińskich firm tym materiałem rośnie z powodu niewielkich kosztów jego wydobycia i obróbki oraz ekologicznego charakteru, którym może konkurować z cementem, cegłą czy zaprawą murarską.

Czechy Najbliższa Polsce czynna podziemna kopalnia kamienia dekoracyjnego znajduje się w rejonie Budišova nad Budišovkou na Morawach. Historia eksploatacji tutejszych łupków fyllitowych sięga końca XVIII w., gdy kamień ten stał się popularnym materiałem dekarskim. W 1860 r. eksploatację łupków prowadzono w 27 gminach. Najgłębsza z kopalni, Velká Střelná, sięgała poziomu 150 m pod powierzchnią ziemi, skąd pozyskiwano materiał najwyższej jakości. Ostatnia czynna kopalnia, Břidlicový důl Lhotka, w miejscowości Lhotka, działa od 1971r. Urabianie skały prowadzone jest tam w systemie tzw. bocznego komorowania z wykorzystaniem materiałów wybuchowych. W wyniku eksploatacji powstają komory wysokości do 8 m i wymiarach poziomych 25 × 50 m. Uzyskany ciemnoszary materiał jest następnie ręcznie dzielony na mniejsze bloki i odstawiany na powierzchnię. Wysokiej jakości produkt (używany m.in. do produkcji dachówek) stanowi zaledwie 12 proc. urobku, pozostały materiał jest w części oferowany jako ozdobny kamień ogrodowy. Mimo to w kopalni natknąć się można na płyty w wymiarach 240 x 120 cm. z Paul Daniel tłumaczenie i opracowanie Szymon Paź

C ENTRUM KAMIENIA SETKOWICZ Granit y Marmur y Piaskowiec y Konglomerat

Nowość - formatowana kostka granitowa

Nowy punkt sprzedaży hurtowej nagrobków indyjskich i chińskich

81 81

NK 54 (4/2011)

KAMIENIARSTWO STEGOS – SŁOWNIK TERMINÓW GEOLOGICZNYCH DLA SKALNIKÓW CZĘŚĆ 26

Drakonit – dryf kontynentów

FOT. ARCHIWUM

Druza – nieregularna pustka w skale, której ściany pokryte są kryształami wtórnymi (utworzonymi później od otaczającej skały), mogą to być kryształy jednego lub wielu minerałów, są one wykształcone automorficznie lub hipautomorficznie ( kryształy) w postaci tzw. szczotek krystalicznych; dobrze znanym przykładem są, nawet ponadmetrowej długości, południowoamerykańskie d. ametystowe często spotykane na giełdach minerałów; duże d. (sięgające 3 m) występują w obrębie granitu strzegomskiego, zawierają one pięknie wykształcone kryształy skaleni, kwarcu (kryształu górskiego, kwarcu dymnego, morionu), muskowitu, epidotu, fluorytu, chaba-

FOT. MARINASALVADOR.COM

Drakonit – dawna nazwa skały wulkanicznej – in. trachit biotytowy typu Drachenfels; wylewny odpowiednik ( ) sjenitu; jasna barwa, struktura porfirowa, tekstura fluidalna, podkreślona równoległym ułożeniem kryształów sanidynu ( skalenie); w składzie mineralnym dominują różnorodne skalenie i biotyt, ponadto występują kwarc, hornblenda, a rzadziej sodalit, piroksen, apatyt, cyrkon i in.; d. występuje w formie kopuł i pokryw; nazwa od „smoczej skały” – Drachenfels koło Bonn – gdzie Siegfried (bohater „Pieśni o Nibelungach”) zabił smoka; ulubiony materiał kamieniarski w średniowiecznej Nadrenii, wykorzystany m.in. przy tworzeniu elewacji i elementów dekoracyjnych katedry w Kolonii.

Rekordowa druza – kryształy gipsu w Cueva de los Cristales w Meksyku zytu i około 50 innych minerałów; przykładem d. o kolosalnych rozmiarach jest tzw. Cueva de los Cristales (Jaskinia Kryształowa) – odkryta w wyniku eksploatacji kopalni Zn i Pb w Naica (Meksyk), a wypełniona kryształami gipsu długości sięgającej 15 m.

FOT. PASIEKA/SCIENCE PHOTO LIBRARY, GOETHE-ÜNIVERSITAT

Druzgot – ( ) brekcja

Drakonit – trachit z Drachenfels (po prawej – mikrofotografia)

82

NK 54 (4/2011)

Dryf kontynentów – względny ruch płyt litosfery ziemskiej ( Ziemi budowa), najbardziej wielkoskalowy proces geologiczny obserwowany na powierzchni naszej planety, którego różne wyjaśnienia prowadzą do różnych modeli działania Ziemi ( Ziemi dynamika) – przemieszczanie się tzw. kier kontynentalnych względem siebie oraz względem biegunów magnetycznych; początki jego poznawania sięgają XVIII w., gdy zauważono uderzające podobieństwo linii brzegowej Ameryki Południowej i Afryki, w 1915 r. meteorolog Alfred Wegener przedstawił teorię d. k., przytaczając szereg argumentów odnośnie podobieństwa

„w poprzek oceanów” dotyczącego budowy geologicznej, dawnych klimatów, gatunków roślin i zwierząt – wysnuł on wniosek, że niegdyś istniał jeden superkontynent (Pangea) otoczony wszechoceanem (Panhalassa), który stopniowo rozpadł się na widoczne dziś kontynenty; było to rewolucyjne spojrzenie – początek tzw. mobilizmu przyjmującego olbrzymie poziome przemieszczenia niewyobrażalnie masywnych ciał, jakimi są kontynenty; Wegener pomylił się niestety co do możliwej przyczyny tych ruchów – przez to, w wyniku gwałtownego ataku ówczesnych geofizyków, jego teoria została na kilkadziesiąt lat „włożona między bajki”, a taki sposób patrzenia na globalne procesy geologiczne odrodził się dopiero w latach 50. XX w., gdy bezsprzecznie udowodniono fakt oddalania się kontynentów i ciągłego powstawania pomiędzy nimi młodej skorupy oceanicznej ( Ziemi dynamika).

Paweł P. Zagożdżon, Katarzyna D. Zagożdzon

www.RynekKamienia.pl

KAMIENIARSTWO MINIMONOGRAFIE POLSKICH KAMIENI BUDOWLANYCH

Andezyty z Pienin

N

FOT. WIKICOMMONS

św. Anny, Szewskiej, Bernardyńskiej, Dunajewskiego, Stolarskiej, a północ od Czorsztyna i w okolicach Szczawnicy i Krościenka Krowoderskiej, Krupniczej, Sereno Fenna, św. Jana, Karmelickiej. nad Dunajcem występują skały wulkaniczne wykształcone jako Andezytowa kostka zachowała się wyjątkowo (ul. Stolarska, półandezyty amfibolowe, andezyty amfibolowo-augitowe i w nienocno-zachodni fragment placu przed Dworcem Głównym PKP). wielkich ilościach bazalty. Skały te odsłaniają się na przestrzeni ok. 18 Andezytowe słupy graniczne do dzisiaj znaczą granicę państwową km pomiędzy Kluszkowcami na zachodzie i Szlachtową na wschodzie. ze Słowacją. Ze zmiennym nasileniem stosowano andezyty w buTworzą one intruzje subwulkaniczne, czyli wtargnięcia magmy w stredownictwie miejscowym. fy najpłytsze. Aktywność wulkaniczną datuje się na czas tworzenia Największym obiektem z okładziną zewnętrzną z andezytu jest mosię płaszczowiny zewnętrznych Karpat fliszowych. Intruzje andezytu numentalny gmach Banku Gospodarstwa Krajowego w Warszawie występowały trzykrotnie, wszystkie w końcu starszego trzeciorzędu. (róg Alej Jerozolimskich i Nowego Światu). Kamienną elewację W żyłach andezytowych przebiegających zgodnie ze strukturą otoczewykonano w latach nia można zaobserwować 1929-31 z materiału system spękań (ciosu), pochodzącego z góry który powstał w czasie Wżar. Gmach zaprojekkrzepnięcia i kurczenia się towany przez Rudolfa magmy. Świerczyńskiego (1883Znaczenie gospodarcze 1943) został ozdobiony w skali większej niż lokalniezwykle ciekawymi ne posiadał kamieniołom pod względem artystyczpołożony na górze Wżar nym płaskorzeźbami (w niektórych publikacjach: Jana Szczepkowskiego Wdżar). Już w latach 1873(1878-1964).

Znisz75 eksploatowano tam czone w czasie działań andezyty augitowo-amfiwojennych elementy bolowe użyte następnie do elewacji uzupełniono budowy drogi z Czorsztyna i wymieniono. Materiał na przełęcz Snozka, odpozyskano z kamieniołodzielającą Gorce od Pienin.

Gmach Banku Gospodarstwa Krajowego w Warszawie mu „Pod Bukami” połoNa początku ubiegłego stużonego na stokach masywu Jamuty. lecia andezyty były też używane do regulacji Dunajca. Po pracach poJako materiał okładzinowy andezyt pieniński nie jest zbyt ciekawy; szukiwawczych i dokumentacyjnych przeprowadzonych od roku 1917 wymaga starannej selekcji, jest trudny do polerowania. Najbardziej przez Józefa Morozewicza (1865-1941) eksploatację na górze Wżar znany jest andezyt augitowo-amfibolowy z góry Wżar o charakteryrozpoczął inż. E. Polak, a kontynuowała firma Andezyt z Nowego Targu. stycznej porfirowej budowie z licznymi dużymi ciemnymi prakrysztaZ zachowanych dokumentów wynika, że w roku 1926 „wyrobiono 100 łami. Skała jest szara lub szaroniebieska, wietrzejąc rdzewieje (w powagonów kostki, 60 wagonów krawężników i 230 płyt nagrobnych”. staci nieefektownych plam). Korzystniej przedstawia się w fakturze Od roku 1928 kamieniołomy „Lisi Łom” i „Snozka” przejęła spółka Karwanej, dłutowanej lub groszkowanej. mieniołomy Miast Małopolskich spółka z o.o. w Krakowie.

Podczas II wojny światowej kamieniołomy andezytu były prawdopoAndezyty stosowano w budownictwie drogowym na bruki, kostki, krawężniki, słupki graniczne i tłuczeń. Przygotowywano także materiał dobnie nieczynne (bliższych danych brak). okładzinowy. Zastosowanie dla celów drogowych było jednak dość Po II wojnie światowej rozpoczęto eksploatację andezytu amfiboloograniczone ze względu na zbyt dużą ścieralność i dość szybki proces wego na górze Jarmuta w kamieniołomie „Malinowa” oraz na znaczwietrzenia. Charakterystyczną cechą skały jest łatwa obróbka dłutem nie mniejszą skalę we wspomnianym kamieniołomie „Pod Bukami”, bezpośrednio po wydobyciu. Badania dokumentują jednak stosunkowo gdzie tworzy stromo ustawione żyły grubości niemal 100 metrów. dużą twardość (6-7 według skali Mohsa).

W roku 1955 utworzono Pieniński Park Narodowy, na którego obW Krakowie krawężniki andezytowe można zobaczyć wzdłuż ulic: szarze znajdowała się większość miejsc eksploatacji. Stopniowo likwidowano wydobycie obejmując piękne krajobrazy Pienin szczególną ochroną. Do lat 70. ubiegłego wieku zakończono eksploataCechy fizyczne* cję w kamieniołomach „Snozka – południowy”, „Tyłka – zachodni” Parametry Wżar Malinowa Ciężar właściwy [g/cm3] 2,74 – 2,84 2,72 – 2,81 i „Lisi Łom”. Pozostałością po eksploatacji andezytów są głębokie Ciężar objętościowy [g/cm3] 2,60 – 2,74 2,45 – 2,81 wykopy i gołoborza. Po południowej stronie góry Wżar wyrobisko Nasiąkliwość [%] 0,46 – 1,94 1,02 – 2,17 ma wysokość 50 metrów. Były kamieniołom Snozka jest odwiedza2 Wytrzymałość na ściskanie [kg/cm ] 890 – 2770 750 – 2000 ny obecnie przez wspinaczy, którzy mają tam do dyspozycji 14 dróg Ścieralność na tarczy Boehmego [cm] 0,21 – 0,80 0,20 – 0,80 wspinaczkowych o różnych stopniach trudności. z Ścieralność w bębnie Devala [%] 3,03 – 4,70 2,30 Henryk Walendowski * zamieszczone w artykule E. Jędrzejczak „Andezyty”, „Kamień Naturalny” nr 4/1997

www.RynekKamienia.pl

83

NK 54 (4/2011)

KAMIENIARSTWO

FOT. ARCHIWUM (3)

BAZA KAMIENIA NATURALNEGO

Virginia Mist Złoże tego gnejsu znajduje się w północno-wschodniej części USA, w Rapidan (w okolicy Culperer) w stanie Virginia. Kamień ten od pewnego czasu jest również dostępny na rynku europejskim. Eksploatacją złoża zajmuje się firma Virginia Mist Group, której udziałowcem jest R.E.D. Graniti. To właśnie R.E.D. Graniti wprowadziła ten materiał na rynek europejski. Obecne wydobycie tego ciemnego gnejsu to średnio 225 m sześc. miesięcznie, z czego I gatunek stanowi 70 proc. Kamień ten stosowany jest głównie w budownictwie, ale ze względu na właściwości fizyko-mecha-

niczne i kolor doskonale nadaje się również na nagrobki.

Wirginia Mist ma dość jednorodną strukturę, w której występują dwa główne elementy –

Kamieniołom Virginia Mist

szary skaleń i romboidalne pirokseny. Z pozostałych minerałów w składzie występują: rutyl, magnetyt, apatyt i cyrkony. Skalenie tworzą wzór w postaci zacieków. z

Cechy fizyczne i skład mineralny Gęstość: Wytrzymałość na ściskanie: Wytrzymałość na zginanie: Nasiąkliwość: Twardość w skali Mohsa:

www.RynekKamienia.pl

3105 kg/m3 294,2 MPa 20,2 MPa 0,14% 6

Slab i próbka

85

NK 54 (4/2011)

KAMIENIARSTWO

FOT. ARCHIWUM SO.CA.L (4)

KAMIEŃ NATURALNY

K

Niebieski granit Lanhelin z Francji

opalnia granodiorytu Lanhelin znajduje się w północno-zachodniej Francji, w Bretanii, w pobliżu dawnego miasta korsarzy Saint-Malo. Korsarze napadali na statki obcych bander, rabowli je, a łupami dzielili się z królem Francji i dzięki temu cieszyli się jego protekcją.

W czasie II wojny światowej, w sierpniu 1944 roku, to piękne miasto zostało zbombardowane przez wojska amerykańskie w celu zlikwidowania stacjonujących tam oddziałów niemieckich. Po wojnie zostało odbudowane z zachowaniem bogatego stylu budownictwa dawnych korsarzy. Dzięki temu ściąga ono do siebie nie tylko wielu turystów, ale kontynuuje tradycje handlowego portu morskiego, do którego zawijają statki o nośności do czterech tysięcy ton.

W tym pięknym krajobrazie znajduje się kopalnia niebieskiego granitu Lanhelin, znanego od Paryża po Tokio. Dyrektor firmy SO.CA.L (Société d’exploitation des carrières de Lanhélin), (www.socal-granit.com) Jean Marie Begoc współpracuje z polskimi zakładami kamieniarskimi już od ponad 10 lat. Jego pierwszy przyjazd do naszego kraju miał miejsce w styczniu 1999 roku. Właściciele zakładów kamieniarskich w tej porze roku mieli mniej pracy. Chętnie przyjmowali u siebie „po polsku” młodego francuskiego dyrektora, który proponował granit bardzo podobny do Impali, ale pochodzący nie z Afryki, lecz z Europy.

Za przykładem Jean Marie Begoca poszli właściciele francuskiej grupy Carrières du Boulonnais (www.grupacb. pl), w skład której wchodzi kopalnia SO.CA.L. Zakupili oni w 2006 roku dwa toruńskie przedsiębiorstwa: BudrexMetal i TPPB Torbet. Obecnie w skład Grupy CB wchodzi także zakład Opolbet w Przyworach k. Opola. Wszystkie zajmują się produkcją prefabrykatów budowlanych i betonu towarowego.

Kopalnia granitu SO.CA.L eksploatuje granit od ponad 40 lat. Położona jest w miejscowości Lanhelin w Bretanii i zaj-

86

NK 54 (4/2011)

muje powierzchnię 50 hektarów, z czego powierzchnia eksploatacyjna wynosi 10 ha. Jest to druga co do wielkości kopalnia granitu we Francji. Rocznie firma sprzedaje około 200 tys. ton kamienia. Produkcja bloków granitowych wynosi ponad 6 tys. m sześc. rocznie. Aby zagospodarować całość wydobywanego materiału, kopalnia produkuje rocznie 150 tys. ton kruszywa w trzech frakcjach (0-20, 0-80 i 20-40), które sprzedaje w promieniu 40 km oraz bryły granitowe (ok. 40 tys. ton) do umacniania nabrzeży morskich, transportowane do różnych portów europejskich statkami wypływającymi z Saint-Malo. Według obliczeń geologów przy obecnym poziomie wydobycia

1

2

3

Lanhelin - polerowany (1), palnikowany (2), groszkowany (3). Na zdjęciu powyżej: hol centrum kultury w Rennes

Właściwości fizyczne granitu Lanhelin ciężar objętościowy wytrzymałość na ściskanie porowatość nasiąkliwość wagowa mrozoodporność

2,67 g/cm3 188 N/mm2 0,35% 0,75 całkowita

www.RynekKamienia.pl

WYSOKIEJ JAKOŚCI NARZĘDZIA DLA KAMIENIARSTWA

58-150 Strzegom, ul. Koszarowa 7, tel. 603 891 257, 604 07 87 31 te l. / f a x 7 4 8 5 5 0 3 9 3 , e - m a i l : b i u ro @ e u ro a r s s. p l, w w w. e u ro a r s s. p l

KAMIENIARSTWO KAMIEŃ NATURALNY

FOT. ARCHIWUM SO.CA.L (2)

eksploatacja będzie możliwa przez kolejnych 200 lat.

Tak duże wydobycie możliwe jest dzięki innowacyjnym rozwiązaniom eksploatacyjnym wprowadzanym przez dyrektora produkcji Herve’a Mace’a oraz zastosowaniu nowoczesnego sprzętu (m.in. trzech hydraulicznych wiertnic samojezdnych włoskiej firmy Perfora). Kopalnia zatrudnia tylko 25 pracowników, w tym czterech pracowników administracji.

Jean Marie Begoc po objęciu stanowiska dyrektora handlowego przyjął nową strategię pracy kopalni i zlikwidował zakład obróbczy. Dzięki temu firma skupiła się na byciu dostawcą bloków i przestała konkurować z zakładami kamieniarskimi, co zaowocowało wzrostem wydobycia. Kopalnia produkuje również bloki w dużych, specyficznych rozmiarach, długości nawet 13 metrów, z których później wykonywane są np. stoły-matryce dla instytucji metrologicznych produkujących części o bardzo dużej precyzji (wykorzystywane później przy produkcji samolotów, statków kosmicznych lub satelitów).

Bloki granitowe Lanhelin znajdują odbiorców w budownictwie oraz w zakładach kamieniarskich do produkcji nagrobków. Bloki drugiej jakości stanowią świetny materiał do produkcji płyt chodnikowych, krawężników, kostki i innych elementów budowlanych.

Granit Lanhelin jest granitem bardzo twardym. Po wypolerowaniu przyjmuje lekki odcień niebieski, co odróżnia go od południowoafrykańskiego konkurenta. Ze względu na jego dużą odporność na warunki atmosferyczne stosuje się go w budownictwie nie tylko w całej Europie, ale również w krajach azjatyckich, w tym w Chinach i Japonii. Dowodem na wysoką jakość tego granitu może być decyzja władz miasta Essen w Niemczech. Kilkanaście lat temu

Wydobycie bloków na specjalne zamówienie

88

NK 54 (4/2011)

Najbardziej oryginalną rzeźbą z granitu Lanhelin jest pływająca łódź, która zabiera na pokład siedmiu pasażerów. Dzieło Jean-Yves’a Meneza wymagało nie tylko zdolności artystycznych, ale i inżynierskich – łódź należało tak wyważyć, by nie zatonęła. Została wykonana z bloku granitu ważącego 35 ton.

Rzeźbiarz potrzebował czterech tysięcy godzin na jej wykonanie, zajęło to w sumie dwa lata. Łódź została zaprezentowana w Breście w 2000 roku na zlocie najpiękniejszych żaglowców świata. Nie jest ona dostosowana do pełnomorskich rejsów, ale przemierzyła trasę z Dinard do Saint-Malo długości 1 mili morskiej (1852 m). Jej rozmiary są następujące: długość 4,02 m, szerokość 1,81 m, wysokość 1,70 m, waga 3,7 tony, maksymalna ładowność 20 osób. chodniki i place wokół dworca kolejowego zostały wyłożone tanim granitem pochodzącym z Azji. Granit ten nie wytrzymał wysokich różnic temperatur i uległ złuszczeniu.

Dwa lata temu zerwano starą nawierzchnię (przerobiono ją na kruszywo), a nową wykonano z granitu Lanhelin.

Kopalnia może pochwalić się też innymi, prestiżowymi realizacjami: fontanną przy paryskim Luwrze (projekt: Ieoh Ming Pei), otoczeniem londyńskiego biurowca 30 St Mary Axe zwanego korniszonem (projekt: Norman Foster), posadzką o powierzchni 2500 mkw. w nowym Centrum Kultury w stolicy Bretanii – Rennes (projekt: Christian de Portzamparc) czy nawierzchnią i małą architekturą placu dworcowego w Amiens w północno-wschodniej Francji (projekt: Claude Vasconi).

Granit Lahnelin jest też popularnym materiałem rzeźbiarskim. Jednym z wyjątkowych projektów, w których pojawia się on w bardzo ważnej roli, jest Dolina Świętych (Vallée des Saints) w Carnoët w Bretanii. Celem projektu, którego pomysłodawcą jest filozof Philippe Abjean, jest stworzenie miejsca spotkań (areny spektakli, rekonstrukcji historycznych itp.) woków parku pełnego rzeźb. Na obszarze 37 hektarów stanie 1000 bloków granitowych, każdy wysokości 4 metrów i wagi 12 ton. Wszystkie mają pochodzić z kopalni rozsianych po całej Bretanii, w tym z kopalni Lanhelin. Do współpracy zaproszono rzeźbiarzy z całego świata. Jak dotąd ustawiono 13 rzeźb, a prace trwają nad kolejnymi 20. Wśród nich znalazło swoje miejsce już siedmiu świętych założycieli Bretanii, m.in. św. Malo (z granitu Lanhelin), św. Briok (granit Plaintel z Saint-Carreuc) i św.

Corentin (granit Huelgoat z Huelgoat; więcej o bretońskich granitach na stronie www.granitbreton.fr). Aby w Dolinie Świętych powstało tysiąc rzeźb, pozostało jeszcze wiele pracy. z Jean Marie Begoc, Herve Mace, Mirosław Szczerek

www.RynekKamienia.pl

Rzeźby, płaskorzeźby, grawerowanie wizerunków i motywów zapewniamy transport w cenie rzeźby*

Vetro Jerzy Bałanda ul. 3-go Maja 153 37-514 Munina tel. 16 623 12 86 tel. 507 063 800 tel. 507 111 411

* szczegóły na stronie internetowej i w cenniku

„Granmarys” Ryszard Siuda ul. Martyniaków 34, 43-603 Jaworzno tel. (32) 614 12 40, fax (32) 614 12 42

IMPERIAL BLACK - gr 5 cm - 360 zł m2 - gr 6 cm - 390 zł m2

IMPALA SUPER DARK NAJCIEMNIEJSZA NA RYNKU! - gr 5 cm - 480 zł m2 - gr 6 cm - 520 zł m2

Podane ceny są cenami brutto

www.RynekKamienia.pl

89

NK 54 (4/2011)

ARCHITEKTURA RYNEK BUDOWLANY

P

KP i słowacki deweloper HB Reavis wybudują nowy Dworzec Zachodni. Poza dworcem, który ma być gotowy w 2014 r., w kolejnych latach powstaną budynki biurowe. 16 czerwca firmy podpisały umowę inwestycyjną w tej sprawie. Szacowany koszt inwestycji to 100 mln euro. Budynki powstaną od strony al. Jerozolimskich, na obszarze niemal 17 tys. mkw. Budynek dworca zajmie 1250 mkw. powierzchni.

Będzie przystosowany dla osób mających trudności z poruszaniem się, jak i niewidomych. Obok dworca kolejowego powstanie centrum biznesowe, składające się z siedmiu budynków biurowych o łącznej powierzchni 54 tys. mkw. Powierzchnia całkowita kompleksu wraz z dworcem kolejowym wyniesie 94 tys. mkw. Pod budynkami biurowymi będzie dwupoziomowy parking podziemny na ok. 1000 aut, dostępny dla pracowników i najemców tych obiektów. Na parterze znajdą się lokale usługowe i punkty handlowe. Parking dla podróżnych przygotowany zostanie od strony ul. Tunelowej.

Koncepcja architektoniczna inwestycji jest wstępna. Nie jest znany dokładny termin rozpoczęcia prac budowy Dworca Zachodniego. Jak powiedział prezes HB Reavis Stanislav Frnka, początek 2013 r. to wariant optymistyczny. z Źródło: PKP / Murator Plus

Poznań Nowe wieżowce w centrum

N

a początku 2013 r. obok parku Marcinkowskiego stanie apartamentowiec.

Na parterze budynku mieszkalnego, który stanie przy ulicy Towarowej, znajdzie się 10 lokali usługowo-handlowych, a wyżej – 136 apartamentów o powierzchni od 50 do 180 mkw. Gmach będzie miał w sumie 11 pięter i wysokość 39 metrów, czyli dwa razy więcej niż dopuszcza studium zagospodarowania przestrzennego dla tego terenu.

Ataner zapowiada, że to nie koniec inwestycji w tym rejonie. Apartamentowiec ma stanąć w pierwszym kwartale 2013. Wtedy też ruszy budowa dwóch biurowców: Delta 2 i Delta 3. Oba mają mieć wysokość nawet 90 m. Kompleks Delta projektują Ewa i Stanisław Sipińscy. z Źródło: Gazeta Wyborcza Poznań

92

NK 54 (4/2011)

FOT. MATERIAŁY INWESTORA (3)

Warszawa Nowy Dworzec Zachodni i budynki biurowe

HB Reavis buduje biura Warszawski budynek Konstruktorska Business Center to pierwszy w Polsce projekt słowackiej firmy HB Reavis.

I

nwestycja powstaje u zbiegu ulic Suwak i Konstruktorskiej w Warszawie. Budynek będzie miał 48 tys. mkw. powierzchni najmu. Budowa rozpoczęła się w marcu tego roku, a jej zakończenie planowane jest na koniec 2012 r. Powierzchnia piętra wyniesie ok. 7300 mkw. W budynku zaprojektowano dwukondygnacyjne lobby o powierzchni 300 mkw. oraz różne udogodnienia: restaurację, kawiarnię, bank, kiosk, siłownię, a także przedszkole. Dla osób zmotoryzowanych zaplanowano 1070 miejsc parkingowych w dwukondygnacyjnym garażu podziemnym. Wartość inwestycji to 100 mln euro. Projekt architektoniczny wykonała pracownia Epstein. Generalnym wykonawcą jest spółka z grupy HB Reavis – HB Reavis Construction. z Źródło: HB Reavis / Murator Plus

Inteligentne wille na warszawskich Młocinach 25 willi miejskich, każda mieszcząca po cztery apartamenty, zbuduje na Bielanach firma Marvipol.

F

irma właśnie wybrała wykonawcę, a na początku lipca wprowadzi inwestycję do sprzedaży. Osiedle Hill Park Apartaments powstanie w rejonie ulic Encyklopedycznej, Pasymskiej i Pułkowej, na północny wschód od terenów huty Arcelor Mittal Warszawa i zajezdni tramwajowej. Będzie to 25 domów wysokości od dwóch i pół do trzech i pół kondygnacji. Wszystkie domy będą podzielone na cztery mieszkania o powierzchniach od 70 do 220 metrów kwadratowych. Wysokość pomieszczeń sięga prawie 3 metrów. Proste, kubistyczne budynki zaprojektowała szczecińska pracownia Grupa Architektoniczna Domino. Domy Hill Park Apartments będą technologicznie zaawansowane.

Mają mieć automatyczne i zdalne sterowanie klimatyzacją dostępną w standardzie, ogrzewaniem, alarmem czy innymi funkcjami dostępnymi na życzenie wraz z centralą umożliwiającą sterowanie ze zdalnego komputera, telefonu komórkowego czy palmfonu. Ceny wynoszą od 11,4 do 14,4 tys. zł za metr kwadratowy. W części wschodniej osiedla, a więc położonej bliżej terenów huty, powstanie także obiekt handlowo-biurowy. z Źródło: Gazeta Wyborcza Stołeczna

www.RynekKamienia.pl

ARCHITEKTURA Szczecin Kolejne biurowce

K

ompleks czterech biurowców Baltic Business Park powstaje w sąsiedztwie dawnej Gontynki przy ul. 1 Maja. W przyszłości będą się tu mieściły biura typu back office, call center czy branża IT. Inwestor, firma Koncepta, kupił 2,6-hektarową działkę od syndyka masy upadłościowej Stoczni Szczecińskiej. W listopadzie 2011 r. powinien być gotowy stan surowy pierwszych dwóch biurowców. Pół roku później gotowe mają być kolejne dwa budynki. Wszystkie będą miały po sześć pięter, co da łącznie 37 tys. mkw. powierzchni usługowo-biurowej.

Wartość całej inwestycji jest szacowana na 200 mln zł. Budynki zaprojektowała szczecińska pracownia Portal. Elewacje mają być wykonane z połączenia szkła, cegły klinkierowej i aluminium. z Źródło: Gazeta Wyborcza Szczecin

Lublin 18 pięter w city

M

etropolitan Park stanie przy ul. Pana Balcera. Inwestorem jest spółka TBV. Budynek zaprojektowany przez firmę Gurbiel Pracowania Architektoniczna ma być gotowy w lipcu 2013 r. Znajdzie się w nim 140 mieszkań o powierzchni od 40 do 130 metrów. Apartamentowiec będzie miał 54 metry wysokości i 18 kondygnacji oraz recepcję z całodobową ochroną. Budynek obsługiwać będą trzy windy. Największe mieszkania, na najwyższych kondygnacjach, będą wyposażone w klimatyzację. z Źródło: Gazeta Wyborcza Lublin

Warszawa Osiedle Cztery Pory Roku

O

siedle Cztery Pory Roku to pierwsza inwestycja firmy Murapol w Warszawie. Budynki powstaną na Białołęce, przy ulicy Berensona. Osiedle składać się będzie z czterech budynków, w których znajdą się 144 mieszkania. Lokale będą miały powierzchnię od 40 do ponad 70 mkw.

Mieszkania usytuowane na parterze będą miały ogródki, a te na wyższych kondygnacjach balkony lub tarasy. Projekt architektoniczny wykonała pracownia Mierzejewski, Kasprzycki, Czaplicki Architekci. Inwestycja zostanie zakończona w lipcu 2012 r. z Źródło: Tauber PR / Murator Plus

94

NK 54 (4/2011)

Wilson Office Park na poznańskim Łazarzu

FOT. MATERIAŁY INWESTORA

RYNEK BUDOWLANY

Obok parku Wilsona stanie biurowiec, nad którego projektem pracował wybitny architekt prof. Stefan Kuryłowicz.

W

ilson Office Park stanie między ul. Głogowską i Śniadeckich.

Będą go tworzyć dwa budynki – ich wysokość wyniesie od 3 do 6 kondygnacji. W sumie biurowiec będzie mieć 12,5 tys. mkw. powierzchni biurowej. Obok budynku znajdzie się zielony dziedziniec, a w podziemiach będzie parking. Inwestor jest na etapie uzyskiwania pozwolenia na budowę, trudno więc mówić, kiedy inwestycja się rozpocznie. W prace projektowe zaangażowany był zmarły w czerwcu prof. Stefan Kuryłowicz, który konsultował wszystkie projekty wychodzące z pracowni APA Kuryłowicz & Associates.

APA to jedna z najbardziej renomowanych pracowni w Polsce. Ma na koncie wiele interesujących realizacji, niektóre są ikonami polskiej architektury. Wśród biurowców warto wyróżnić warszawskie realizacje: futurystyczny biurowiec LOT-u, tańczący wieżowiec przy zbiegu ul. Marszałkowskiej i Królewskiej i Prosta Tower - budynek z falującą, ażurową fasadą. Co je charakteryzuje? Progresywność, czyli zastosowanie najnowocześniejszych rozwiązań. z Źródło: Gazeta Wyborcza Poznań

Ruszyła budowa Promenad Wrocławskich przy Rychtalskiej Z końcem maja na terenach dawnych Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego wmurowano kamień węgielny pod biurowiec, który zapoczątkuje jedną z większych inwestycji deweloperskich we Wrocławiu.

P

romenady Epsilon to pierwszy budynek, który stanie na 15-hektarowej działce między ul. Trzebnicką, kanałem miejskim a ul. Rychtalską. W pięciokondygnacyjnym obiekcie znajdzie się ok. 6,7 tys. mkw. powierzchni biurowych. Biurowiec ma być gotowy na początku trzeciego kwartału przyszłego roku. Vantage Development planuje, że już na przełomie roku rozpocznie realizację drugiego obiektu wchodzącego w skład nowego osiedla Promenady Wrocławskie. Będzie to budynek mieszkaniowy na ok. 200 lokali. Vantage Development realizację całego osiedla rozkłada na osiem lat, w tym czasie na terenach postindustrialnych powstaną biura, mieszkania i lokale usługowe, w sumie 200 tys. mkw. powierzchni użytkowych. Plan zakłada też stworzenie trzech parków oraz zagospodarowanie brzegu kanału miejskiego. Spółka szacuje, że całkowity koszt inwestycji może przekroczyć miliard złotych. z Źródło: Gazeta Wyborcza Wrocław

www.RynekKamienia.pl

ARCHITEKTURA

FOT. F. LUCIANI

/ COMUNICAZIONE D’IMPRESA

NOWOSCI DESIGNU

Sztuka odnajdywania emocji Kolekcja Geisha, Verano, Spizzo i Avata

J

Nowe inspiracje Antoliniego

ak zamienić szary monolit w niezwykły przykład kamieniarskiego designu? Doskonale wie o tym włoska firma Antolini Luigi – jej marka znana jest w światowym kamieniarstwie z koncepcyjnego podejścia do kamienia. We współpracy z projektantem Domenico De Palo stworzyła kolekcję Natura, której częścią są linie wzornicze: Geisha, Verano, Spizzo i Avata.

Druga seria Natura Collection to efekt wiedzy, kreatywności i zdolności do niemal nieograniczonego teksturowania powierzchni kamienia.

Zainspirowany energią i urokiem tego materiału Domenico De Palo zaprojektował cztery wzory modułowych płaskorzeźb, które zachwycają grą świateł i półcieni.

Moduły były jednym z głównych elementów instalacji „Il Fuoco, la Pietra, il Cemento, si incontrano” zaprezentowanej podczas ostatnich targów Salone Internazionale del Mobile w Mediolanie. (ACH) z

F

Projekt Abakus

W hołdzie naturze irma Antolini Luigi nie tylko wnikliwie obserwuje wnętrzarskie trendy, ale także sama je kreuje. Wśród proponowanych w tym roku nowych linii wzorniczych znalazła się Natura Collection. Inspirację do jej stworzenia zaczerpnięto z natury. To wyrafinowana i niebanalna kolekcja, w której połączono witalną energię przyrody i długowieczność kamienia.

Kolekcja zachwyca łagodnymi liniami arabeski, światłocieniem geometrycznych kształtów, kwiatowymi wzorami, imitacjami zwierzęcych skór czy w końcu minimalistycznymi rysunkami wyrytymi w powierzchni kamienia.

Dostępna jest w wielu rodzajach kamienia w sześciu liniach wzorniczych: Flora Design, Arabesco Design, Croco Design, Zebra Design, Wave Gold oraz Wave Silver Design, która jest zdobiona metalicznym pudrem w odcieniach złota i srebra. (ACH) z

96

NK 54 (4/2011)

Kolekcja Koverman od Ann Sacks

K

overman to kombinacja kamiennych płytek i mozaik tworzących unikalny wzór. Kolorowe kostki i paski skomponowano z neutralnym w barwie łupkiem. Wzór pasuje zarówno do wnętrz nowoczesnych, jak i urządzonych w starym stylu.

Inspiracją do stworzenia kolekcji było dla projektantów starożytne liczydło. Abakus, czyli deska z wyżłobionymi rowkami, które symbolizowały kolejne potęgi dziesięciu, był prekursorem maszyn liczących. Obliczeń dokonywano poprzez wkładanie i przekładanie kamyków w rowkach.

Płytki z kolekcji Koverman mogą być używane w dowolnej komplikacji, najlepiej jednak wyglądają w towarzystwie łupków. (ACH) z

www.RynekKamienia.pl

TECHNOLOGIE NOWOŚCI RYNKOWE

FOT. NUERNBERGMESSE

/ THOMAS GEIGER (4)

Połaczona siła dwóch światów

Niemcy nagrodzili innowacyjnych

23

Emperador

Piękno marmuru

Trwałość ceramiki

Ul. Jana Olbrachta 94 a, 01-102 Warszawa, Polska Tel. : 022-836 13 14 - Fax : 022-836 10 63 e-mail : info@beltrami.pl

czerwca odbyła się na targach Stone+tec w Norymberdze gala pierwszej edycji nagród Stone+more.

Do finałowego etapu projektu zakwalifikowano 20 produktów z całej Europy. Nagrody przyznawane są za wysokiej jakości, nowatorskie wyroby z kamienia naturalnego, innowacyjne strategie marketingu i komunikacji, a także nowoczesne technologie związane z jego produkcją i obróbką. W ramach konkursu przyznana została także specjalna nagroda publiczności.

Organizatorami konkursu są Bundesverband Deutscher Steinmetze BIV (Federalne Zrzeszenie Kamieniarzy Niemieckich), Deutsche Naturwerkstein Verband e.V. DNV (Niemieckie Zrzeszenie Kamienia Naturalnego) i Fachverband Fliesen und Naturstein (Zrzeszenie Branżowe Płytek i Kamienia Naturalnego).

Wśród nominowanych i nagrodzonych produktów znalazły się rozwiązania mające usprawnić pracę kamieniarzy. Wśród nich: System firmy Gümo-Blocks przeznaczony do montowania płyt kamiennych na tarasach i balkonach. Dla zapewnienia odpływu wody płyty te muszą być umieszczone ponad powierzchnią podłogi. Nominowany system umożliwia montowanie ich w tradycyjny sposób, przy użyciu cementu. Elementy systemu do prostopadłościany o boku 13 cm i wysokości 6-10 cm. Każdy składa się z trzech części wykonanych z polipropylenu, bazy: wysokości 2 cm, której stopa wykonana została tak, aby umożliwić swobodny przepływ deszczu, formy wypełnianej cementem wysokości 2 lub 6 cm oraz krzyża ułatwiającego właściwe mocowanie płyt. Zaletą systemu jest możliwość ułożenia posadzki z grubych płyt.

Chwytak firmy J. König ułatwiający obróbkę grubych płyt kamienia naturalnego. Jego głównym elementem jest obrotowa rama, pozwalająca na obracanie kamiennego elementu o 90 stopni. Chwytak ułatwia nie tylko cięcie i wiercenie ciężkich elementów pod właściwym kątem, ale także precyzyjne klejenie dwóch tego typu elementów.

Inną rynkową nowością zaprezentowaną w ramach konkursu Stone+more jest wyciąg do dużych elementów kamiennych (np. nagrobków) wykorzystywany na miejscu montażu. Zaletą systemu jest to, że obsługiwać może go zaledwie jedna osoba. (ZAP) z

www.beltrami.pl

108 NK 53 (3/2011)

www.RynekKamienia.pl

TECHNOLOGIE

FOT. D. WAWRZYNKIEWICZ

PRODUCENCI

Kataklizm? Nie dla nas!

20 lat firmy MC Diam

W

tym roku firma MC Diam obchodzi XX-lecie. Ale to nie dlatego odwiedziłem zakład w Sandomierzu. Powodem była przede wszystkim kończąca się inwestycja w proces produkcji polskich narzędzi diamentowych. Ponieważ jednak jest ona wynikiem realizowanej od początku istnienia firmy strategii, warto przypomnieć te 20 lat działalności MC Diam. Historia sandomierskiego producenta jest ściśle związana z polskim rozdziałem historii firmy Diamant Boart.

Spółka założona i prowadzona przez Andrzeja Bukalskiego rozpoczynała swoją działalność jako przedstawicielstwo Diamant Boart na Polskę. W tamtym czasie włoska firma była jednym z liderów w produkcji narzędzi diamentowych. To Diamant Boart skonstruowała pierwszą maszynę do cięcia liną i samą linkę diamentową.

Firma nie ograniczała się do produkcji narzędzi dla kamieniarstwa, ale zajmowała się diamentową technologią cięcia we wszystkich branżach związanych z budownictwem. MC Diam miał od początku taką samą strukturę. Powstały więc działy obróbki szkła, obróbki kamienia, techniki diamentowej w budownictwie, obróbki ceramiki i obróbki metalu narzędziami diamentowymi. Ale najważniejszymi z branż były zawsze szkło, kamień i budownictwo. Z czasem, na potrzeby budownictwa, powstała siostrzana spółka AD Construction, która niedawno wróciła w struktury MC Diam.

Już w drugim roku działalności, w odpowiedzi na zapotrzebowanie rynku, MC Diam została przedstawicielem także innych firm, które oferowały maszyny i urządzenia pracujące narzędziami diamentowymi. Jedną z nich, niemal od samego początku, była włoska Pellegrini, związana kapitałowo z Diamant Boart. Z czasem liczba firm reprezentowanych przez MC Diam rosła, a w ofercie skompletowano pełną gamę maszyn i narzędzi, nie tylko pracujących w technologii diamentowej (pojawiły się m.in. urządzenia do płomieniowania).

Obecnie MC Diam jest przedstawicielem w Polsce ponad 30 firm – narzędziowych, maszynowych oraz produkujących specjalistyczną chemię – działających we wszystkich branżach związanych z bu-

100 NK 54 (4/2011)

downictwem. Skład producentów reprezentowanych przez sandomierską spółkę zmieniał się w czasie z różnych powodów. Jednym z nich są konflikty interesów pomiędzy firmami z jej oferty. Na przykład na początku działalności maszyny wykorzystujące technologię liny diamentowej produkowała wyłącznie firma Pellegrini. Dzisiaj chyba każda licząca się na rynku firma ma w ofercie takie maszyny.

– Metodą niwelowania takich problemów jest jasne stawianie sprawy – to klient decyduje, co kupi, my tylko przedstawiamy dokładnie oferty, a zwykle różnice konstrukcyjne są na tyle duże, że proste porównanie nie jest możliwe – mówi Andrzej Bukalski.

Od 1993 r. MC Diam prowadzi serwis narzędzi diamentowych.

W 2006 r. po otrzymaniu dofinansowania na uruchomienie produkcji i powstaniu nowej siedziby w Sandomierzu rozpoczęto własną produkcję narzędzi diamentowych. W rezultacie ruszyła produkcja spieków diamentowych oraz tarcz i frezów na bazie tychże spieków.

Pierwszym wykonanym narzędziem, już 2007 r., była piła diamentowa.

Pomysł uruchomienia własnej produkcji w momencie, gdy firma była dystrybutorem takiej marki jak Diamant Boart, niektórym wydawał się dziwny. Szczególnie w kontekście możliwości zakupu tanich narzędzi np. w Chinach. Na otwartym rynku unijnym import jest zadaniem prostym i zawsze można znaleźć oczekiwany produkt.

– Prawda jest taka, że własna produkcja to jednak proces tworzenia, a to właśnie największa szansa rozwoju nie tylko kraju, ale i firmy, która podejmuje się trudnego zadania wykonania konkretnego towaru. Chcieliśmy mieć kontrolę nad rynkiem, szybciej reagować i łatwiej dostosowywać się do potrzeb klientów – mówi Andrzej Bukalski. W przypadku dystrybucji produktów nie zawsze jest to takie proste i oczywiste.

W segmencie najtańszego towaru trudno oczywiście konkurować z producentami chińskimi. – Jeśli jednak oczekuje się wysokiej jakości, to ze względu na koszty surowców i półproduktów o określonych parametrach różnice cenowe między produktami są niewielkie,

www.RynekKamienia.pl

TECHNOLOGIE PRODUCENCI

W ramach projektu „Produkcja bezpiecznych narzędzi diamentowych” MC Diam zakupiła automat do spawania laserowego, urządzenie do produkcji plastyfikowanej liny diamentowej oraz urządzenie do laserowego znakowania wyrobów.

Dotychczas mocowanie segmentów diamentowych na narzędziach wykonywane było w technologii lutowania srebrem. To dobra i powszechnie stosowana metoda, ma jednak swoje ograniczenia – lutowanie srebrem umożliwia pracę narzędzi do określonej temperatury, powyżej której praca jest niemożliwa. Najnowocześniejszą technologią mocowania segmentów jest spawanie laserowe pozwalające na pracę w wyższych temperaturach. To istotne zwłaszcza w przypadku narzędzi do pracy na sucho. Teraz, dzięki uruchomie-

FOT. D. WAWRZYNKIEWICZ

(2)

niezależnie od tego, gdzie towar został wytworzony – mówi założyciel MC Diam. Oczywiście nadal koszt pracy w Chinach jest niższy niż w Europie, ale to też się zmienia. Poza tym koszt robocizny w produkcji narzędzi diamentowych przy znacznej automatyzacji procesu nie stanowi aż tak wielkiego udziału w koszcie wytworzenia. – Myślę, że problem ceny jest związany z pewnym tradycyjnym poglądem – towar z Chin jest tani, bo Chińczycy pracują za miskę ryżu. Z tego stereotypu chętnie korzystają sprzedający tanie produkty chińskie.

Prawda jest nieco inna: jeśli towar jest dobry jakościowo, to niezależnie od producenta jego cena jest zbliżona.

Samo podjęcie się produkcji narzędzi diamentowych w kontekście współpracy handlowej z włoskim producentem wydaje się prowa-

Montaż automatu do spawania laserowego dzić do problemu wzajemnej konkurencji wśród oferowanych narzędzi. Jednak na razie tego tematu nie ma. MC Diam nadal oferuje narzędzia diamentowe firmy Diamant Boart i prowadzi ich serwis, ale równolegle ma w ofercie własne narzędzia.

Rozpoczęcie produkcji narzędzi w Sandomierzu nie było ostatnim słowem firmy w zakresie inwestycji. Zaplanowano również drugi etap inwestycji i zarazem kolejny projekt wspierany dofinansowaniem unijnym – produkcję bezpiecznych narzędzi diamentowych.

Plan zakładał, że inwestycja uruchomiona zostanie do końca 2010 roku. Niestety nadszedł kataklizm – ubiegłoroczna powódź. Całą siedzibę firmy zalała woda, jej poziom na terenie zakładu wyniósł 2,8 m. Od maja ubiegłego roku do grudnia firma praktycznie wyłącznie walczyła ze skutkami powodzi. Po podsumowaniu straty wyniosły 4-5 mln złotych. Mimo to udało się nie tylko odtworzyć to, co zniszczyła wielka woda, ale również zrealizować wspomniany drugi etap inwestycji.

102 NK 54 (4/2011)

Maszyna do produkcji liny diamentowej niu automatu do spawania laserowego, MC Diam może zaoferować klientom narzędzia o najwyższych parametrach. Chociaż narzędzia do pracy na sucho są produkowane głównie dla budownictwa, to korzystają czasem z nich także i zakłady kamieniarskie.

Drugą nowością jest produkcja plastyfikowanej liny diamentowej.

W starszych modelach lin diamentowych segmenty na linie utrzymywały swoją pozycję dzięki stosowaniu sprężynek pomiędzy segmentami. W najnowszej technologii sprężyny zastąpiło tworzywo sztuczne. Maszynę do właśnie takiego typu produkcji lin zakupiła MC Diam.

Dzięki temu jest to nie tylko pierwsza w Polsce firma produkująca liny diamentowe, ale na dodatek oferująca swym klientom bardzo nowoczesne rozwiązanie.

O szczegółach produkcji narzędzi diamentowych spawanych laserowo i plastyfikowanej linie diamentowej będzie można przeczytać w następnych wydaniach „Nowego Kamieniarza”. z Dariusz Wawrzynkiewicz

www.RynekKamienia.pl

Projektowanie w kamieniu

edycja 2011

www.projektowanie.rynekkamienia.pl SPONSOR PROJEKTU:

PARTNERZY PROJEKTU:

FELIETON DARIUSZ WAWRZYNKIEWICZ

Ogłaszam konkurs!

N

ormalna codzienna praca zwykle nie przysparza nam powodów do śmiechu. Ale każdy od czasu do czasu przeżywa takie spotkania z klientami, o których opowiada potem przez lata przy okazji spotkań towarzyskich i są doskonałymi anegdotami.

Jestem miłośnikiem takich opowieści, bo świadczą o tym, jak bardzo różni są ludzie i jak dziwne czasem mają potrzeby. Myślę, że czytelnicy naszego czasopisma też mogliby mi sporo opowiedzieć i mam nadzieję, że po tym felietonie dostanę maile z kolejnymi historyjkami, które będę mógł opublikować na naszych łamach. Potraktuję to jak konkurs z moją osobistą nagrodą pod hasłem „klient roku”. Na początek kilka zasłyszanych historii.

Pierwsza dotyczy firmy wykonującej metalowe liternictwo nagrobne. Do siedziby zadzwonił klient z zapytaniem, czy można do istniejącego nagrobka dopisać kolejną osobę.

”

Myślę, że czytelnicy naszego czasopisma też mogliby mi sporo opowiedzieć i mam nadzieję, że po tym felietonie dostanę maile z kolejnymi historyjkami, które będę mógł opublikować na naszych łamach.

Sprawa prosta, więc odbierający telefon zaproponował, żeby zleceniodawca zmierzył wysokość istniejących liter, zrobił zdjęcie i podesłał na maila. W słuchawce najpierw zapadła cisza, a potem rozmówca burknął: To ja przyjadę. Po trzech dniach na plac firmy zajechała bagażówka, na której pace leżała płyta nakrywowa z liternictwem.

Klientowi udało się ją samodzielnie zdemontować i z pomocą sąsiadów załadować na auto. Na pytanie, dlaczego ją zdemontował, burknął, że nie mógł znaleźć linijki.

W pewnej firmie nagrobkarskiej klient wybrał pomnik z ekspozycji. Wpłacił zaliczkę w wysokości połowy ceny i kiedy po zainstalowaniu nagrobka na cmentarzu zjawił się, by zapłacić resztę kwoty, zażyczył sobie oświadcze-

104 NK 54 (4/2011)

nia na piśmie, że wykonawca pomnika ma do niego prawa autorskie.

Kolejnej anegdotycznej historii był świadkiem w Norymberdze. Na stoisko jednego z wystawców przyszedł klient, który przyniósł zdjęcie rzeźby miejskiej przedstawiającej człowieka wystającego ze studzienki kanalizacyjnej, trzymającego nad głową uniesioną płytę nakrywową. Klient zażyczył sobie wykonania takiego samego pomnika, z zastrzeżeniem, że postać ma mieć jego twarz! Nie wypadało pytać, po co klientowi taka rzeźba, ale może gdy dojdzie do realizacji, sprawa się wyjaśni.

Jeden z kamieniarzy opowiadał mi, jak to w jego zakładzie zjawił się bardzo rozmowny klient, dysponujący sporą gotówką. Twierdził, że ma za dużo grobów do opieki i postanowił wszystkich swoich zmarłych przenieść do jednego grobowca. Nic w tym dziwnego, ale klient okazał się wymagający do granic. Wszystko w tym grobowcu miało być solidne. Zażyczył sobie piwnicy, która konstrukcyjnie bardziej przypomniała bunkier niż grobowiec.

Na wiadomość, że podłogą piwnicy ma być warstwa żwiru, zażądał wylania 30 cm betonu i poważnie rozważał zbrojenie. Kiedy wykonawca grobowca z poważną miną dla żartu zaproponował wykonanie półek na rolkach na trumny, klient kupił pomysł na pniu. Potem, gdy doszło do pochówku, chwalił pomysł, bo postanowił osobiście odświeżyć trumny.

Kuriozalny jest drogi nagrobek stojący w Wielkopolsce.

Zlecającą była elegancka kobieta, która po wybraniu i zrealizowaniu pomnika zażyczyła sobie napisówki następującej treści: „Temu draniowi co zmarnował mi całe życie”. Wykonawca nie wierzył i poprosił o treść napisu na piśmie. Klientka bez zmrużenia oka napisała oświadczenie, a nagrobek stoi tak do dziś.

Mam dzieję, że sprowokuję czytelników do nadesłania mi (d.wawrzynkiewicz@nowykamieniarz.pl) równie anegdotycznych historyjek o klientach. Z przyjemnością je przytoczę. Może dzięki temu nie będziemy zdziwieni, gdy kolejny klient zażyczy sobie nagrobka w kształcie komputera PC – widziałem zdjęcie takiego w Internecie. z

www.RynekKamienia.pl

ITALY - Verona

organized by

21-24 SEPTEMBER

46th International Exhibition of Stone Design and Technology

MARBLE, STONE AND DESIGN

UNPROCESSED STONE

MACHINERY AND EQUIPMENT

TOOLS AND CHEMICALS

www.marmomacc.com

TARGI BRANŻY KAMIENIARSKIEJ

9-12.11. 2011, Poznań

Weź udział w najważniejszym wydarzeniu dla branży kamieniarskiej w Europie Środkowo-Wschodniej

ORGNIZATORZY

www.kamien-stone.pl www.kamien-stone.mtp.pl/en Międzynarodowe Targi Poznańskie sp. z o.o. ul. Głogowska 14, 60-734 Poznań, Poland tel. +48 61 869 20 00, fax: +48 61 869 29 99 e-mail: kamien-stone@mtp.pl

Geoservice-Christi sp. z o.o. ul. Piłsudskiego 41/7, 50-032 Wrocław, Poland tel. +48 71 343 21 04, fax: +48 71 372 44 19 e-mail: info@geoservice.pl

Jumiz Sp. z o.o. ul. Powstańców 83 31- 422 Kraków tel. 12 285 71 21 tel. kom.: 665 777 987

POSZUKUJEMY DOSTAWCÓW GOTOWYCH

NAGROBKÓW I GROBOWCÓW

ORAZ ELEMENTÓW BUDOWLANYCH (PARAPETÓW, SCHODÓW, BLATÓW)

Prosimy przesyłać oferty e-mailem na adres: info@jumiz.pl Oferta powinna zawierać cenę za metr kwadratowy gotowego wyrobu (elementy budowlane grubości 2 i 3 cm, nagrobki z płyt grubości 5, 6 i 7 cm).

Prosimy o oferty firm zlokalizowanych w odległości do 350 kilometrów od Krakowa.

www.jumiz.pl

108 NK 54 (4/2011)

www.jumiz.com.pl

www.RynekKamienia.pl

www.RynekKamienia.pl

109

NK 54 (4/2011)

110 NK 54 (4/2011)

www.RynekKamienia.pl

Akcesoria nagrobkowe -litery -krzyĹźe -wazony -latarki -aplikacje ze stali kwasoodpornej i brazu oksydowanego na czarno

www.rodlew.com.pl www.RynekKamienia.pl

Sklep Firmowy 44-200 Rybnik, ul.Wyzwolenia 24 tel. + 48 32 4331073, tel./fax +48 32 4225716 email: rodlew.sc@wp.pl

111

NK 54 (4/2011)

KONGLOMERATY MARMUROWE: Botticino, Brecia Aurora, Rosso Asiago, Polare, Rigel, Bianco Ambra

KONGLOMERATY KWARCOWE: Blanco Paloma, Beige Duna, Blanco Sal, Beige Sal itp.

MARMUR Brecia Sarda Slaby, płytki, wyroby gotowe Sprzedaż, obróbka i montaż kamienia.

Miłaków 8, 26-225 Gowarczów, tel.: 692 534 433, 48 67 24 386, fax: 48 67 24 386 e-mail: marmorkos@wp.pl, www.breciasarda.pl, www.marmor.pl

112 NK 54 (4/2011)

www.RynekKamienia.pl

www.RynekKamienia.pl

113

NK 54 (4/2011)

SPIS REKLAMODAWCÓW

AKCESORIA

ALINA CAGGIATI DEKS KRZEMEX LAUDA METALPLAST OPAL OVALE RODLEW SENEJ STRASSACKER TOPAZ VETRO WAR-MECHAN WARSOB WIDUTO

BLOKI

FINNSTONE GRANIT STRZEGOM SA GRANMARYS INBRA R.E.D. GRANITI POLAND SKALIMEX-GRANTIN

CHEMIA

SETKOWICZ SYNTETYK TAKAM WIDUTO

M.E.J.A. BUGANIUK MONOLIT 101 116 8 111 71 18A 113 111 51 50 70 89 71 110 72, 73 56 4 89 21 84 22 81 69 34 72, 73

ELEMENTY GOTOWE

ATHENA COSENTINO FIRMA KAMIENIARSKA KRAWCZYK GRANIT STRZEGOM SA JUMIZ MARMOR PIASMAR SETKOWICZ VETRO

HURTOWNIE NAGROBKÓW

ART-KAM ARTUR WOJCIECHOWSKI CARO EKO PERFECT GRANITUS KAMSKAL

25 38, 39 33 4 108 112 113 81 89 93 7 97 95 71

KOPALNIE

GRANIT STRZEGOM SA PIASMAR SKALIMEX-GRANTIN

MASZYNY

BRETON DAGRAT GESTRA GMM GRANMAR KRAKÓW IRGRADEX JUMIZ MARMO MECCANICA S.P.A. MC DIAM PROMASZ RAVELLI SYNTETYK TAKAM TEPARK TERZAGO MACCHINE TGR THIBAUT WARSOB WEHA POLSKA

NARZĘDZIA

CHIN-KA DEKS DELLAS DIABÜ DIAMANT-AS EUROARSS ITALDIAMANT POLAND H.E.D KRZEMEX SETKOWICZ TAKAM WIDUTO

PŁYTKI

BELTRAMI COSENTINO EGA GRANITUS GREIN JUMIZ MARMI SCALA

17 99 4 113 22 45, 67 INSERT 109 61 108 110 108 109 91 57 59 69 34 113 63 77 90 110 12, 13, INSERT 115 8 10, 11 51 79 87 113 111 81 34 72, 73 26, 98 38, 39 27 95 5 108 9

55 49 1 37 37

P&S GRANIT QUARELLA ROGALA TOSCANA PIETRA TRACHITE EUGANEA

PŁYTY

ATHENA BELTRAMI COSENTINO EGA EKO PERFECT FAVORITA FIRMA KAMIENIARSKA KRAWCZYK GRANEX GOCH GRANIT STRZEGOM SA GRANITY BŁYSKAL GRANMARYS GRAWIS GREIN JP GRANIT KAMSKAL KLUCZBUD M.E.J.A. BUGANIUK MARMI MARMI SCALA MARMOR MARMURY JACEK ŁATA MONOLIT QUARELLA ROGALA RR GRANITY SETKOWICZ SJENITEX SKALIMEX-GRANTIN TOSCANA PIETRA TRACHITE EUGANEA

TARGI

TARGI KAMIEŃ-STONE POZNAŃ TARGI MARMOMACC WERONA

USŁUGI

ATHENA GRANEX GOCH GRANITY BŁYSKAL GRAWIS JUMIZ PIASMAR VETRO

25 26, 98 38, 39 27 97 29 33 6 4 31 89 23 5 105 71 112 17 112 9 112 35 99 49 1 3 81 2 22 37 37 107 106 25 6 31 23 108 113 89

SUWIK DIAMANT AS Andrzej Suwik, ul. Promienista 48A, 60-289 Poznań, tel. +48 61 868 33 95, email: biuro@diamantas.pl

114 1 14 NK 54 (4/2011)

www.RynekKamienia.pl

SPIS REKLAMODAWCÓW

AKCESORIA

ALINA CAGGIATI DEKS KRZEMEX LAUDA METALPLAST OPAL OVALE RODLEW SENEJ STRASSACKER TOPAZ VETRO WAR-MECHAN WARSOB WIDUTO

BLOKI

FINNSTONE GRANIT STRZEGOM SA GRANMARYS INBRA R.E.D. GRANITI POLAND SKALIMEX-GRANTIN

CHEMIA

SETKOWICZ SYNTETYK TAKAM WIDUTO

101 116 8 111 71 18A 113 111 51 50 70 89 71 110 72, 73 56 4 89 21 84 22 81 69 34 72, 73

ELEMENTY GOTOWE

ATHENA COSENTINO FIRMA KAMIENIARSKA KRAWCZYK GRANIT STRZEGOM SA JUMIZ MARMOR PIASMAR SETKOWICZ VETRO

HURTOWNIE NAGROBKÓW

ART-KAM ARTUR WOJCIECHOWSKI CARO EKO PERFECT GRANITUS KAMSKAL M.E.J.A. BUGANIUK

25 38, 39 33 4 108 112 113 81 89 93 7 97 95 71 17

MONOLIT

KOPALNIE

GRANIT STRZEGOM SA PIASMAR SKALIMEX-GRANTIN

MASZYNY

BRETON GESTRA GMM GRANMAR KRAKÓW IRGRADEX JUMIZ MARMO MECCANICA S.P.A. MC DIAM PROMASZ RAVELLI SYNTETYK TAKAM TEPARK TERZAGO MACCHINE TGR THIBAUT WARSOB WEHA POLSKA

NARZĘDZIA

CHIN-KA DEKS DELLAS DIABÜ DIAMANT-AS EUROARSS ITALDIAMANT POLAND H.E.D KRZEMEX SETKOWICZ TAKAM WIDUTO

PŁYTKI

BELTRAMI COSENTINO EGA GRANITUS GREIN JUMIZ MARMI SCALA P&S GRANIT

99 4 113 22 45, 67 109 61 108 110 108 109 91 57 59 69 34 113 63 77 90 110 12, 13, INSERT 115 8 10, 11 51 79 87 113 111 81 34 72, 73 26, 98 38, 39 27 95 5 108 9 55

49 1 37 37

QUARELLA ROGALA TOSCANA PIETRA TRACHITE EUGANEA

PŁYTY

ATHENA BELTRAMI COSENTINO EGA EKO PERFECT FAVORITA FIRMA KAMIENIARSKA KRAWCZYK GRANEX GOCH GRANIT STRZEGOM SA GRANITY BŁYSKAL GRANMARYS GRAWIS GREIN JP GRANIT KAMSKAL KLUCZBUD M.E.J.A. BUGANIUK MARMI MARMI SCALA MARMOR MARMURY JACEK ŁATA MONOLIT QUARELLA ROGALA RR GRANITY SETKOWICZ SJENITEX SKALIMEX-GRANTIN TOSCANA PIETRA TRACHITE EUGANEA

TARGI

TARGI KAMIEŃ-STONE POZNAŃ TARGI MARMOMACC WERONA

USŁUGI

ATHENA GRANEX GOCH GRANITY BŁYSKAL GRAWIS JUMIZ PIASMAR VETRO

25 26, 98 38, 39 27 97 29 33 6 4 31 89 23 5 105 71 112 17 112 9 112 35 99 49 1 3 81 2 22 37 37 107 106 25 6 31 23 108 113 89

SUWIK DIAMANT AS Andrzej Suwik, ul. Promienista 48A, 60-289 Poznań, tel. +48 61 868 33 95, email: biuro@diamantas.pl

114 1 14 NK 54 (4/2011)

www.RynekKamienia.pl

WWW.SJENITEX.PL SJENITEX SP.J UL. WARYŃSKIEGO 52, 58-260 BIELAWA TEL. 74 834 01 44, FAX 74 833 55 91 E-MAIL: BIURO@SJENITEX.PL

RUBY STAR

IMPALA BONACORD IMPALA KGS IMPALA MARIKANA

DZIAŁ HANDLOWY / MAGAZYN PŁYT UL. LOTNICZA 9/B, 58-260 BIELAWA TEL./ FAX 74 645 45 45, TEL. 692 755 497, 512 302 043 E-MAIL: BIURO2@SJENITEX.PL

ORION

LABRADOR BLUE PEARL KURU GREY BALTIC GREEN INDIAN AURORA INDIAN BLACK INDIAN MARICANA NEW RUBY STAR VERDE MARINA PARADISO CLASSICO VISCONT WHITE

W W W. S J E N I T E X . P L

GRUBOŚĆ 2 I 3 CM

OLIVE GREEN BLUES IN THE NIGHT GIALLO CALIFORNIA TARN AZUL NOCHE VANGA SWEDISH BLACK GNEJS BOHUS CZERWONY CLASSIC BROWN

NOWOŚĆ

BOGATA OFERTA PŁYT W ATRAKCYJNYCH CENACH CREMA JULIA VERDE BAHIA BLACK & WHITE JET BLACK COSMO BLACK MULTICOLOR RED MADURA GOLD KASHMIR GOLD IVORY BROWN KASHMIR WHITE

Centrum Kamieniarskie CHIN-KA, 58-150 Strzegom, ul. Niepodległości 22 tel. 74 855 37 37, tel./fax 74 855 53 75, www.graniro.pl, e-mail: chinka@graniro.pl

Człowiek

Konglomeraty

CZASOPISMO PROFESJONALISTĂ“W

Lipiec/Sierpień (nr 54) 4/2011

poprawia naturÄ™ s. 40

8IÂżFL &RPPHUFLDOL HG $VVLVWHQ]D &OLHQWL 9LD 0DUWLUL GHOOD /LEHUWj &RORUQR 3DUPD ,WDO\ 7HO )D[ YHUGH ZZZ FDJJLDWL LW LQIR#FDJJLDWL LW

Lipiec / Sierpień 2011 / NR 54

Matthews International S.p.A. 6HGH /HJDOH HG 8IÂżFL 'LUH]LRQDOL 9LD 0DUWLUL GHOOD /LEHUWj &RORUQR 3DUPD ,WDO\ 7HO )D[ ZZZ PDWZ LW LQIR#PDWZ LW

Codziennie nowa porcja informacji

Nowy Kamieniarz

s. 54

R

E

K

L

PĹ YTY DAINO REALE K U P O N

Przyszłość jest pod ziemią

we wnętrzach s. 64

R A B A T O W Y

W PROMOCYJNYCH CENACH #2cm - 144 zł/m2, #3cm - 188 zł/m2, ceny netto dla kamieniarzy, minimalne zamówienie 5 płyt, oferta waşna do 15.09.2011

Podziemne kopalnie s. 74

A

|

bezpłatny

M

|

nakład - 5500 egz.

A

|

ISSN 1899-3419