Nowy Kamieniarz 61 by Nowy Kamieniarz

Kluczowy eksport

Maszyny

Hiszpania czasów kryzysu s. 28

Media spoïecznoĂciowe

Klasa premium s. 58

Moda czy koniecznoĂÊ? s. 38

® Lipiec / Sierpieñ (nr 61) 4/2012

Codziennie nowa porcja informacji

CZASOPISMO PROFESJONALISTÓW

bezpïatny

nakïad - 4200 egz.

ISSN 1899-3419

Kompleksowe zaopatrzenie zakáadów kamieniarskich

Podróĝ do wnÚtrza Ziemi GEOPARK KIELCE

WENA Hurtownia artykuáów dla kamieniarstwa ul. Rosiczki 14a, 04-988 Warszawa tel.: +48 22 872 20 80, fax: +48 22 872 20 56 e-mail: wena@wena-warszawa.com www.wena-warszawa.com WENA Hurtownia artykuáów dla kamieniarstwa ul. Kubusia Puchatka 2, 32-020 Wieliczka tel.: +48 12 288 22 68, fax: +48 12 278 56 99 e-mail: biuro@wena-wieliczka.eu www.wena-wieliczka.eu

s. 84

TYLKO U NAS

OBNIZKA WSZYSTKICH CEN

Codziennie nowa porcja informacji Codziennie nowa porcja informacji

®®

Kompleksowezaopatrzenie zaopatrzenie Kompleksowe zakáadówkamieniarskich kamieniarskich zakáadów

WENA WENA Hurtownia artykuáów dla kamieniarstwa Hurtownia artykuáów dla kamieniarstwa ul. Rosiczki 14a, 04-988 Warszawa ul. Rosiczki 14a, 04-988 tel.: +48 22 872 20 80,Warszawa fax: +48 22 872 20 56 tel.:e-mail: +48 22wena@wena-warszawa.com 872 20 80, fax: +48 22 872 20 56 e-mail: wena@wena-warszawa.com www.wena-warszawa.com www.wena-warszawa.com WENA WENA Hurtownia artykuáów dla kamieniarstwa Hurtownia artykuáów dla2,kamieniarstwa ul. Kubusia Puchatka 32-020 Wieliczka ul. Kubusia Puchatka 2, 32-020 Wieliczka tel.: +48 12 288 22 68, fax: +48 12 278 56 99 tel.:e-mail: +48 12biuro@wena-wieliczka.eu 288 22 68, fax: +48 12 278 56 99 e-mail: biuro@wena-wieliczka.eu www.wena-wieliczka.eu www.wena-wieliczka.eu

WENA Hurtownia artyku谩贸w dla kamieniarstwa ul. Kubusia Puchatka 2, 32-020 Wieliczka tel.: +48 12 288 22 68, fax: +48 12 278 56 99 e-mail: biuro@wena-wieliczka.eu www.wena-wieliczka.eu

WENA Hurtownia artyku谩贸w dla kamieniarstwa ul. Rosiczki 14a, 04-988 Warszawa tel.: +48 22 872 20 80, fax: +48 22 872 20 56 e-mail: wena@wena-warszawa.com www.wena-warszawa.com

Tylko to, co najlepsze

Echo 625 CNC

Piła pracująca w 5 - osiach z obrotową głowicą 00 - 3700 oraz uchyłem 00 - 900

Bimatech CNC Obrabiarka sterowana numerycznie

matech CNC

Bimatech CNC

Achilli MBS TS Achilli MBS TS

Achilli MBS TS

Maszyna zaprojektowana i stworzona do cięcia slabów granitowych oraz marmurowych

Tylko to co najlepsze

WEHA sp. z o.o. - ul. Armii Krajowej 31, 58-150 Strzegom tel. +48 662 332 912, e-mail: weha@weha.pl, www.weha.pl

NOWA

PLATFORMA HANDLOWA NAJWIĉKSZY WYBÓR PàYTEK GRANITOWYCH I MARMUROWYCH

CZ ć â O D TNIE

âA P Z E B

NIE TRAû CZASU - NIE TRAû KLIENTA

POKAĩ KLIENTOWI NASZĄ STRONĉ PROPONUJĄC MU SWOJE CENY

WWW.PLYTKI-GRANITOWE.COM PO WIĉCEJ INFORMACJI DZWOē:

+48 600 378 039

Centrum Kamieniarskie CHIN-KA, 58-150 Strzegom, ul. Niepodległości 22 tel. 74 855 37 37, tel./fax 74 855 53 75, www.graniro.pl, e-mail: chinka@graniro.pl

Płyty granitowe surowe i polerowane Absolut Black, Balmoral Dark, Baltic Green Dark, Baltic Green, Blues Night, Bohus Red, Impala Blue, Impala Bonacord, Kashmir Gold, Labrador, Madura Gold, Nero Santa Lucia, Orion, Star Ruby, Steel Grey, Tarn Silverstar, Tokowski, Vanga, Verde Bahia, Verde Gloria, Verde Savana / Verde San Francisco,

Szeroki wybór kolorów

pełna oferta na stronie www.zphgranex.pl

Z.P.H. Granex s.c Krzysztof Goch & Andrzej Goch Nowa Wieś 4, 22-417 Stary Zamość tel.: 84 616 33 63, 605 211 007, fax: 84 616 39 59 e-mail: poczta@zphgranex.pl

Hurtowe punkty sprzedaży płyt: Pilzno, ul. Legionów 36, 39-220 Pilzno, tel.: 665 986 697 Wola Rafałowska 13, 05-320 Wola Rafałowska, tel.: 603 528 191

Łubna Jakusy 41 98-245 Błaszki tel./fax +48 43 829 26 70 tel./fax +48 43 829 33 99

P ŁY T Y G R A N I TOW E I M A R M U R OW E

Lublin

Największa hurtownia nagrobków oraz płyt granitowych na wschodzie Polski KSZY NAJWIĘ ENT M ASORTY ŻSZA NAJWY Ć O K JA Ś

SZA NAJNIŻ CENA

Hurtowa sprzedaż nagrobków z CHIN oraz INDII Ponad 5000 tablic dostępne od ręki na magazynie Ponad 2000 nagrobków granitowych w każdym rozmiarze dostępne od ręki na magazynie

ATRAKC Y J

CENY

ZWIĘKSZONY ASORTYMENT PŁYT BUDOWLANYCH I NAGROBKOWYCH - Płyty granitowe oraz marmurowe polerowane i surowe - Grubości budowlane i nagrobkowe - Płytki granitowe - Elementy wykonywane na indywidualne zamówienie klienta - Transport z HDS

DIAKERS NA SPRZEDAŻ

MASZYNA DO CIĘCIA BLOKÓW ŚREDNICA PIŁY 2 METR Y

Posiadamy certyfikat jakości ISO

e-mail: info@dulniak.pl www.dulniak.pl

e-mail: info@granit.lublin.pl www.granit.lublin.pl

tel.: 608 50 50 36, 81 74 408 27, fax: 81 745 54 26, Lublin, ul. Droga Męczenników Majdanka 71

WYSOKIEJ JAKOŚCI NARZĘDZIA DLA KAMIENIARSTWA

58-150 Strzegom, ul. Koszarowa 7, tel. 603 891 257, 604 07 87 31 te l. / f a x 7 4 8 5 5 0 3 9 3 , e - m a i l : b i u ro @ e u ro a r s s. p l, w w w. e u ro a r s s. p l

Dellas. High-technology and human ingenuity since 1973.

Photo Alberto Rugolotto

www.dellas.it

0% 10 LASLY L TA DEDE IN I

For nearly 40 years, we’ve been combining cutting edge technology with a truly unique and distinctive factor: the experience and ingenuity of our staff. That’s why the Dellas name has not only come to be synonymous with excellent products, but also timely organization, maximum ﬂexibility and profound expertise, in over 60 countries worldwide.

Dellas: the value of our products stems from the values of our people. Dellas manufactures: Diamond blades, Diamond discs, Diamond wire, Calibrating and polishing tools, Tools for numerical control machines. Dellas S.p.A. - Via Pernisa, 12 - 37023 Lugo di Grezzana (VR) - Italy - Tel. +39 045 8801522 - Fax +39 045 8801302 - e-mail: info@dellas.it

P^ ee [^ ik^l^gm Zm3

OD REDAKCJI

lepszej bãdŏ gorszej formie dotrwaliĳmy do sezonu wakacyjnego. Przez ostatni miesiãc mniej myĳleliĳmy o pracy, bo naszã uwag÷ skupiağy zmagania piğkarskie. Pewnie po urlopach powrócimy z wi÷kszã energiã i mam nadziej÷, őe wszystkim uda si÷ zakoġczyå rok pozytywnymi wynikami. Jesteĳmy twardzi – nauczyğo nas tego őycie – wi÷c myĳl÷, őe nikt w Europie nie poradzi sobie lepiej. W bieőãcym numerze publikujemy kilDariusz ka tekstów, które przygotowaliĳmy do Wawrzynkiewicz poczytania na plaőy. Byå moőe artykuğ o centrum edukacyjnym w kamienioğomie Wietrznia w kieleckim Geoparku spowoduje, őe ktoĳ w ramach urlopu zawita z rodzinã w miejsce, gdzie moőna odpoczãå, ale teő dowiedzieå si÷ sporo o geologii i pradawnym őyciu na Ziemi. Dla tych, którzy lubujã si÷ w mrocznych historiach, kryminağach czy powieĳciach historycznych, ciekawym moőe si÷ okazaå tekst o krzyőach pokutnych w Polsce autorstwa archeologa Arkadiusza Wiktora. Przedstawione w nim informacje z pewnoĳciã pomogã zaplanowaå podróő ĳladami ĳredniowiecznych morderców i ich ofiar. Poniewaő nasze profile na Facebooku őyjã juő wğasnym őyciem i przepğywa tam sporo informacji, postanowiliĳmy przybliőyå naszym czytelnikom stron÷ teoretycznã marketingowej wartoĳci istnienia na portalach spoğecznoĳciowych (tekst dr. Grzegorza Leszczyġskiego i dr. Marka Zieliġskiego). Dla tych, którzy jeszcze nie majã swojego konta na Facebooku, publikujemy pierwszã cz÷ĳå praktycznego poradnika autorstwa Szymona Pazia. Na koniec przygotowaliĳmy dla Paġstwa coĳ, co moőe podnieĳå niektórym ciĳnienie na plaőy – wywiad z Jarosğawem Rocğawskim, wğaĳcicielem firmy kamieniarskiej niemajãcym wielopokoleniowej tradycji w branőy, ale bogate doĳwiadczenia w innych. Pozostaje mi tylko őyczyå czytelnikom udanych urlopów i przyjemnej lektury!

Wydawca: Maciej Brzeski, redaktor naczelny: Dariusz Wawrzynkiewicz, sekretarz redakcji: Szymon Paŏ, redakcja: Wacğaw Chrzãszczewski, Mirosğawa Jağoszyġska, Krzysztof Lesiak, Bogdan Lewicki, Daniel Mğynarczyk, Henryk Walendowski, wspóïpraca: Peter Becker, Paul Daniel, Scott Engering, prof. Ryszard Kryza, prof. Marek Lorenc, prof. Jacek Rajchel, dr Paweğ P. Zagoődőon, Katarzyna D. Zagodőon, Mariusz Domaradzki, Sğawomir Mazurek, Krzysztof Piotrowski, skïad i oprawa: Jakub Kuczma, Szymon Paŏ, korekta: Ewa Wozowska Kontakt z redakcjÈ: Skivak Press, ul. Zeylanda 3/5, 61 - 808 Poznaġ, tel. +48 61 662 98 70, e-mail: redakcja@nowykamieniarz.pl, www.rynekkamienia.pl Druk: VMG Print sp. z o.o., ul. Unii Lubelskiej 1, 61-249 Poznaġ Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoĳci za treĳå zamieszczanych reklam i ogğoszeġ pğatnych. Nie zwraca materiağów niezamówionych. „Nowy Kamieniarz” jest bezpğatnym dwumiesi÷cznikiem poĳwi÷conym branőy kamieniarskiej. Jest on bezpğatnie rozsyğany bezpoĳrednio do zakğadów kamieniarskich, firm architektonicznych, firm branőy budowlanej, dystrybutorów bloków, narz÷dzi oraz chemii kamieniarskiej. SKIVAK PRESS jest czğonkiem Zwiãzku Kontroli Dystrybucji Prasy. „Nowy Kamieniarz” ma kontrolowany nakğad 4350 egzemplarzy.

“Nowy Kamieniarz” magazine is a platform of contacts with Polish stone industry. High level of journalism and a great collection of the latest business offers receives general recognition of our readers in more than 4000 stone works. We participate in the biggest branch fairs of the world every year. The list of our official foreign representatives: 中国客服部：厦门鑫忠欧网络科技有限公司电话：0592-5510362 传真：0592-5136231 手机：13606930927 QQ：945953975 邮箱：945953975@qq.com w8999pl@163.com 地址：厦门市思明区软件园二期望海路10号501-9 Italy: Marco Selmo „Nowy Kamieniarz” Magazine, Italian Advertising Representative tel. +39 045 6888510, mob. +39 335 5786001

Spis reklam ALINA ATHENA BELTRAMI BRETON CAGGIATI CARO CHIN-KA DEKS DELLAS DIABÜ DIAMANT-AS EGA EUROARSS FAVORITA FINNSTONE FIRMA KAMIENIARSKA KRAWCZYK FURMANEK TRADING GESTRA GMM

12 1 2

NK 61 (4/2012)

66, 66A 33 40 77 100 5 99 59 11 73 87, 93 35 8 37 54 6 9 94 81

GRANEX GOCH GRANIT DULNIAK GRANITUS GRANMAR KRAKÓW GRAN-POL GRAWIS GREIN IRGRADEX KLUCZBUD M.E.J.A. BUGANIUK M+Q MARMI SCALA MARMO MECCANICA S.P.A. MARMURY JACEK ATA MC DIAM MONOLIT MORSTONE OPAL PAWLIMEX

4 7 61 94 3 41 45 95 97 63 51 10 95 47 69, 89 65 27 18A 93

PIASMAR PILLA PROMASZ QUARELLA R.E.D. GRANITI POLAND RODLEW ROGALA RR GRANITY SKALIMEX-GRANTIN STENEKO STRASSACKER TARGI MARMOMACC WERONA TARGI STONE FAIR XIAMEN TEPARK TERMINATOR TOPAZ WAR-MECHAN WARSOB WEHA POLSKA WENA

97 21 83 55 17 96

1, INSERT 31 29 23 73 91 92 97 57 97 68 96 2 SKRZYD O I

www.RynekKamienia.pl

SPIS TRE¥CI

Z KRAJU

Wydarzenia Ogïoszenia Lekkie i wytrzymaïe Nie ceramika, nie kamieñ Od szmacianych zabawek do blatów granitowych – Jarosïaw Rocïawski Studenci AGH w Morstone

ZE ¥WIATA

Wydarzenia Kluczowy eksport – Hiszpania czasów kryzysu

14 15 16 18 20 24 26 44

FIRMA

s. 38

FOT. FOTOLIA

Media spoïecznoĂciowe – moda czy koniecznoĂÊ?

Media spoïecznoĂciowe – moda czy koniecznoĂÊ? Internetowa twarz rmy Praktyczny poradnik cz. I

Coraz czÚĂciej serwisy spoïecznoĂciowe sÈ wykorzystywane w strategiach promocji rm, uczelni, miast czy eventów. Powód jest prosty – social media oferujÈ olbrzymie moĝliwoĂci kreowania opinii i wizerunku. Jakie moĝliwoĂci posiada zatem rma, która decyduje siÚ na zaistnienie w mediach spoïecznoĂciowych?

38 42

KAMIE NATURALNY

Sïownik geologiczny Gagat – geoda Sjenity z KoĂmina Baza kamienia – Nero Impala Holoceñska martwica wapienna w architekturze Krakowa Kamienny kalendarz Azteków Na tropie mrocznych tajemnic

48 49 50 52 56 58

TECHNOLOGIE

FOTOGRAFIA NA OK ADCE: J. KUCZMA

FOT. ARCHIWUM P. DANIELA

NajwiÚkszy trak linowy w Polsce – SimecWire w Globgranicie 66 Nowoczesne ciÚcie w zakïadzie kamieniarskim – piïy Donatoni Macchine 70

ARCHITEKTURA

s. 28

Kluczowy eksport

Boom budowlany, który nap÷dzağ gospodark÷ przez wiele lat, skoġczyğ si÷ w poğowie 2008 r. Od tego czasu hiszpaġskie kamieniarstwo, aby przetrwaå, musi walczyå o zamówienia poza granicami kraju.

www.RynekKamienia.pl

NowoĂci rynkowe Rynek budowlany PrzyszïoĂÊ rekultywacji Podróĝ do wnÚtrza Ziemi – Geopark Kielce

FELIETONY

Logika komputera

74 75 78 84 90

NK 61 (4/2012)

Z KRAJU WYDARZENIA

Furmanek wraca na UkrainÚ

amieniarze z Daleszyc zbudujÈ cmentarz polskich ocerów w Kijowie-Bykowni. Memoriaï w Bykowni to czwarty z cmentarzy oar zbrodni katyñskiej, po Lesie Katyñskim, Charkowie-Piatichatkach i Miednoje. Kaĝdy z nich otwarto w 2000 r. Cmentarz w Bykowni upamiÚtni 3435 Polaków, którzy znaleěli siÚ na tzw. ukraiñskiej liĂcie katyñskiej. Budowa Polskiego Cmentarza Wojennego w Bykowni byïa moĝliwa po podpisaniu umowy w tej sprawie przez prezydenta Bronisïawa Komorowskiego i prezydenta Ukrainy Wiktora Janukowycza w 2008 r. WyglÈd cmentarza bÚdzie nawiÈzywaï do rozwiÈzañ zaproponowanych dla cmentarzy katyñskich przez zespóï kierowany przez zmarïego w 2006 r. artystÚ rzeěbiarza Zdzisïawa Pidka z Pañstwowej Wyĝszej Szkoïy Sztuk Plastycznych w Gdañsku, artystÚ rzeěbiarza Andrzeja SoïygÚ z Akademii Sztuk PiÚknych w Warszawie oraz architektów Wiesïawa i Jacka Synakiewiczów. Projekt nekropolii przewiduje oïtarz, bramÚ pamiÚci z nazwiskami ponad 3,4 tys. oar z tzw. listy ukraiñskiej i symbole religijne podkreĂlajÈce wielowyznaniowy charakter II Rzeczypospolitej (bÚdÈ to krzyĝ ïaciñski i prawosïawny, gwiazda Dawida i póïksiÚĝyc). Przygotowany zostaï przez zespóï artystów z Air Projekt i Moderau Art. Prace budowlane wykonajÈ rmy Unibep SA i Zakïad Kamieniarski Furmanek. Prace kamieniarskie obejmÈ wykonanie m.in. tabliczek, krzyĝy, Ăcian i oïtarza. Budowa ma siÚ rozpoczÈÊ do 30 maja, a zakoñczyÊ jesieniÈ. Kamieniarze z Daleszyc majÈ spore doĂwiadczenie w pracach na polskich cmentarzach wojennych za granicÈ. Zakïad Kamieniarski Furmanek byï odpowiedzialny za remonty cmentarza OrlÈt Lwowskich i cmentarza na Monte Cassino. (zap, PAP) z

Wszystko taniej

irma Rogala, znany producent oraz importer pïyt i pïytek kamiennych, obniĝyïa ceny wszystkich posiadanych w ofercie produktów. W zaleĝnoĂci od asortymentu ceny na produkty spadïy o 10 – 20 proc. Dla przykïadu cena popularnego granitu Yellow Pink w duĝej pïycie gruboĂci 3 cm spadïa o 13 proc. – Nowy, obowiÈzujÈcy od 2 lipca cennik na produkty z pewnoĂciÈ ucieszy klientów rmy. Szczególnie w sytuacji permanentnego wzrostu cen produktów podstawowych oraz kosztów prowadzania dziaïalnoĂci,

NK 61 (4/2012)

Pogodne ĂwiÚto w Strzegomiu

FOT: A. PA½ (2), ARCHIWUM L. KARWAT (1)

Mieszkañcy bawili siÚ na ¥wiÚcie Granitu Strzegomskiego.

oncerty zespoïu Boys i Feel, wspólne oglÈdanie meczu Polska – Czechy w stree kibica na strzegomskim rynku – to tylko czÚĂÊ atrakcji, jakie Strzegomskie Centrum Kultury i lokalni przedsiÚbiorcy przygotowali dla mieszkañców miasta i goĂci z okazji ¥wiÚta Granitu Strzegomskiego. Na rynku miasta zobaczyÊ moĝna byïo takĝe maszyny wykorzystywane do pracy w kopalniach, bloki wydobywanego w nich granitu oraz produkty i dekoracje z niego wykonane. WĂród biorÈcych udziaï w prezentacji rm wyróĝniaïy siÚ Piramida – która wystawiïa na rynku najwiÚksza granitowÈ bombkÚ na Ăwiecie i nowoĂÊ, najwiÚkszÈ granitowa torebkÚ (obie o wadze ok. 12 ton kaĝda, obie autorstwa rzeěbiarki Ewy Solimy, córki wïaĂciciela Piramidy – Bogusïawa Solimy) oraz Granex, który na swoje stoisko zaprosiï m.in. przedstawicieli ZwiÈzku Pracodawców Branĝy Kamieniarskiej, strzegomskie Technikum Górnictwa Odkrywkowego, FundacjÚ Bazalt i pracowniÚ mozaiki Lubosza Karwata. Zaprezentowaïy siÚ takĝe: Granit Strzegom SA, Granit Kostrza, Kopalnia Granitu Kwarc i rma Litos. ZwiedzajÈcy mogli m.in. wykleiÊ w mozaice granitowe serce Strzegomia, obejrzeÊ modelowÈ erupcjÚ wulkanu, wziÈÊ udziaï w gieïdzie mineraïów, obejrzeÊ widowisko historyczne oraz turniej rycerski rajców miejskich. Z okazji ¥wiÚta otwarte dla zwiedzajÈcych byïy strzegomskie zabytki – m.in. bazylika mniejsza pw. Ăw. Piotra i Pawïa, koĂcioïy Ăw. Barbary i pokarmelicki oraz kaplice Ăw. Jadwigi i Ăw. Antoniego. Specjalna impreza czekaïa na strzegomskich kamieniarzy. Biesiada kamieniarska rozpoczÚïa siÚ w piÈtek 15 czerwca o godzinie 20 w restauracji As Bohuna tuĝ obok strzegomskiego rynku i trwaïa – przy wspólnych Ăpiewach i tañcach – do póěnych godzin nocnych. Oprócz kamieniarzy wziÚli w niej udziaï m.in. posïanka na Sejm RP Monika Wielichowska, senator RP Wiesïaw Kiljan i wïadze samorzÈdowe. (zap) z

www.RynekKamienia.pl

Z KRAJU WYDARZENIA

wersja vein-cut

FOT: ARCHIWUM STONE CONNECTION (3)

wersja cross-cut

Vertigo Brown

ieÊ hurtowni Stone Connection wprowadziïa do swojej oferty nowy kamieñ z kolekcji Lux 4 Home. Kanadyjski (Owen Sound, prowincja Ontario) marmur (wïaĂciwie wapieñ) Vertigo Brown charakteryzuje siÚ gïÚbokim brÈzowym kolorem oraz wyraěnym, zielonym lub jasnobrÈzowym uĝyleniem. GÚstoĂÊ 2670 kg/m3, wytrzymaïoĂÊ na Ăciskanie 144 MPa, nasiÈkliwoĂÊ 0,19 proc. Materiaï oferowany jest przede wszystkim w wersji vein-cut, ale takĝe cross-cut (ciÚcie w poprzek uĝylenia). Jest dostÚpny w pïytach gruboĂci 2 cm i wymiarach 280 x 85 cm. (zap) z

z którymi mamy do czynienia w ostatnich kilkunastu miesiÈcach. Niĝsze ceny zwiÈzane sÈ usprawnieniem procesów logistycznych oraz zarzÈdzania, dziÚki zakoñczeniu budowy nowego skïadu w Wocïawach koïo Gdañska. Dzielimy siÚ oszczÚdnoĂciami z transportu i lepszej, bardziej ekonomicznej polityki logistycznej – podsumowuje Wojciech Rogala, dyrektor handlowy rmy. Przedstawiciele rmy zapewniajÈ dodatkowo o utrzymaniu obowiÈzujÈcych obecnie stawek rabatowych dla staïych klientów. (mb) z

Nowa hurtownia w Warszawie

ermes GabroStone otworzyï oddziaï w Ursusie. Firma mieĂci siÚ przy ulicy Szamoty 5 (wjazd od strony placu Czerwca 1976 r.). Z uwagi na rozpoczÚcie dziaïalnoĂci rma przygotowaïa atrakcyjne promocje cenowe. To drugi oddziaï otwarty przez rmÚ w tym roku. W marcu Hermes GabroStone pojawiï siÚ w Poznaniu. (zap) z

OLKAM HURTOWNIA KAMIENIA NATURALNEGO

WYPRZEDA¿ 40% upustu na indyjskie granitowe nagrobki

DO WYNAJ}CIA LUB SPRZEDA¿Y

Sprzedaĝ polerowanych pïyt granitowych. CiÚcie bloków granitowych. Pïomieniowanie i szczotkowanie pïyt granitowych. Piotrków Trybunalski, ul. Spacerowa 38, tel./ fax.: 44 73 39 242 e-mail: biuro@olkam.com.pl, www.olkamgranit.pl

Wymiary: 0,90 x 1,90 cm 1,30 x1,90 cm 1,50 x 1,90 cm Elementy sÈ w 5 cm, Tablica napisowa w 6 cm woj. pomorskie, Tel. 509 468 304

CzÚĂÊ dziaïajÈcego zakïadu produkcyjnego. Teren utwardzony, z dwoma suwnicami 8 t, halami produkcyjnymi, budynkami. Powierzchnia terenu 1,5 ha. Dogodny dojazd, teren przy torach kolejowych, woj. podkarpackie. Tel. 503 086 805, 504 214 169.

ZAK AD KAMIENIARSKI SPRZEDAM LUB PRZYJM} WSPÓLNIKA

WYNAJM} PLAC POD HURTOWNI} NAGROBKÓW

SPRZEDAM DYSK 3 metrowy, maïo uĝywany (stan b. dobry). Tel. 601-315-021, (34) 317 04 29 Kalej. k. CzÚstochowy www.antmar.pl

www.RynekKamienia.pl

Zakïad prÚĝnie dziaïajÈcy od 1980 r. Teren wïasnoĂciowy 2000 m2. Zabudowa z moĝliwoĂciÈ zamieszkania. Doskonaïa lokalizacja. Bydgoszcz, tel. 504 215 760, e-mail: zpkb.marmur@idsl.pl

i nie tylko. Doskonaïa lokalizacja – Warszawa Antoninów (Nowy Cmentarz). Poszukujemy partnerów do wspóïpracy. Wszystko zorganizowane. Tel. 601-262-588, e-mail: info@kamieniarstwo.waw.pl

NK 61 (4/2012)

Z KRAJU

FOT: A. PA½ (2), ARCHIWUM L. KARWAT (1)

FOT. ARCHIWUM INTERSTONE (4)

NOWO¥CI

Lekkie i wytrzymaïe

Spieki kwarcowe Laminam – nowy produkt w ofercie rmy Interstone – majÈ byÊ dla kamieniarzy szansÈ na rozszerzenie oferty i pozyskanie nowych klientów. – Skoro salony z ceramikÈ handlujÈ pïytkami kamiennymi, to dlaczego kamieniarze nie mogÈ oferowaÊ swoim klientom produktów ceramicznych? Klient, który przyjdzie do zakïadu kamieniarskiego po taki produkt, moĝe zdecydowaÊ siÚ takĝe na kamieñ. W salonie siÚgnie raczej po ceramikÚ lub gres – w ten sposób uzasadnia wprowadzenie spieków kwarcowych do oferty sieci hurtowni Interstone jej wspóïwïaĂciciel Tadeusz Wysocki. – Jest to produkt naturalny, choÊ przetworzony, nie zmieniamy wiÚc polityki naszej rmy – mówi drugi z wïaĂcicieli Wiesïaw Sordyl. Szefowie Interstone’u zapoznali siÚ ze spiekami kwarcowymi wïoskiej rmy Laminam podczas jednej z podróĝy do Wïoch. – UznaliĂmy, ĝe rma kieruje swojÈ ofertÚ do niewïaĂciwych dystrybutorów – opowiada Wiesïaw Sordyl. – Spieki byïy dostÚpne w formie pïytek w salonach ceramiki. Nie sÈ one jednak w stanie wykorzystaÊ w peïni moĝliwoĂci tych materiaïów – nie bÚdÈ ich obrabiaÊ ani montowaÊ. Uwaĝamy, ĝe mogÈ to robiÊ wïaĂnie kamieniarze. Obaj wïaĂciciele rmy zdajÈ sobie sprawÚ, ĝe kamieniarze niechÚtnie korzystajÈ z materiaïów innych niĝ kamieñ naturalny. – To nowoczesny materiaï, po który, ze wzglÚdu na jego wïaĂciwoĂci, bardzo chÚtnie siÚgajÈ architekci. To do nich i projektantów wnÚtrz kierujemy dziaïania promocyjne. JednoczeĂnie w sprawie wykorzy-

NK 61 (4/2012)

stania spieków – obróbki i montaĝu – odsyïaÊ bÚdziemy ich do kamieniarzy. To od nich zaleĝeÊ bÚdzie, czy bÚdÈ chcieli wykorzystaÊ szansÚ i poszerzyÊ grupÚ klientów – mówi Wiesïaw Sordyl. Czy spieki nie bÚdÈ konkurowaÊ z syntetycznymi kwarcami, które sÈ takĝe w ofercie Interstone’u? – Architekci pytali nas o materiaïy cieñsze niĝ te, które moĝemy zaoferowaÊ w kamieniu naturalnym lub syntetycznym. Spieki dostÚpne sÈ w duĝych formatach w gruboĂciach 3 i 7 mm. Oferowane sÈ w 60 wzorach i rodzajach powierzchni, czÚsto naĂladujÈcych kamieñ naturalny. To wiÚcej niĝ gama produktów Silestone – mówi Wiesïaw Sordyl. – Ich lekkoĂÊ powoduje, ĝe mogÈ byÊ stosowane dosïownie wszÚdzie – na elewacjach, posadzkach, Ăcianach wewnÚtrznych, blatach, meblach itd. PosiadajÈ wszelkie atesty higieniczne, sÈ odporne na dziaïanie kwasów, Ăwiatïa, wysokich temperatur itp. W moim przekonaniu to materiaïy przyszïoĂci – dodaje Tadeusz Wysocki. Na poczÈtek w ofercie Interstone pojawiïo siÚ 28 z 60 typów spieków kwarcowych produkowanych przez Laminam. Kaĝdy dostÚpny jest formie pïyt gruboĂci 3 i 7 mm w formacie 1000 x 3000 i 1000 x 1000 mm. Metr kwadratowy 3-milimetrowej pïyty waĝy 7,2 kg. Cena materiaïu waha siÚ od 300 do 600 zï za mkw. (zap) z

www.RynekKamienia.pl

Z KRAJU NOWO¥CI

Nie ceramika, nie kamieñ

W pierwszej poïowie roku swojÈ polskÈ premierÚ miaï nowy materiaï, skierowany do rm kamieniarskich jako rozszerzenie ich oferty i moĝliwoĂci. O Lapitecu rozmawialiĂmy z Michelem Ballarinim, dyrektorem sprzedaĝy i marketingu rmy.

Czy jest to ceramika, czy sztuczny kamieñ? To Lapitec – zupeïnie nowa technologia i zupeïnie nowy produkt. ÈczÈcy technologiÚ produkcji ceramiki z moĝliwoĂciÈ obróbki na maszynach kamieniarskich. Na czym polega podobieñstwo do kamienia? To wyjÈtkowo twardy materiaï, wytwarzany w temperaturze ponad 1000 stopni Celsjusza. Dlatego teĝ do jego obróbki stosuje siÚ maszyny do obróbki najtwardszych granitów. Niemniej narzÚdzia diamentowe, ze wzglÚdu na charakter materiaïu, róĝniÈ siÚ od tych stosowanych do ciÚcia granitów. BÚdziemy je dostarczaÊ odbiorcom slabów wraz z materiaïem. Czy do obróbki Lapitecu moĝna stosowaÊ takĝe inne technologie znane w kamieniarstwie? Z caïÈ pewnoĂciÈ moĝna ciÈÊ go waterjetem. Piaskowanie, ze wzglÚdu na twardoĂÊ materiaïu, nie jest najlepszym rozwiÈzaniem. Nie jest moĝliwe teĝ wytrawianie kwasem, gdyĝ Lapitec jest odporny na jego dziaïanie. Pïyty oferowane sÈ w bardzo duĝym rozmiarze – 3,4 x 1,5 m. SkÈd wziÈï siÚ pomysï na takie rozwiÈzanie? PrzyglÈdaliĂmy siÚ inwestycjom budowlanym na caïym Ăwiecie i zauwaĝyliĂmy, ĝe wysokoĂÊ piÚter budynku wïaĂciwie nigdy nie przekracza tego wymiaru. DziÚki temu jedna kondygnacja moĝe byÊ pokryta jednym rzÚdem pïyt. W przypadku szerokoĂci 1,5 m wziÚliĂmy pod uwagÚ potrzeby europejskiego rynku blatów. MajÈ one zazwyczaj 60 cm szerokoĂci, dodatkowe 10-15 cm moĝna przeznaczyÊ na krawÚdě. Tak wiÚc z jednej pïyty uzyskujemy dwa takie blaty i nie mamy problemów z odpadem. Do jakich zastosowañ poleca pan Lapitec? Przede wszystkim jest to materiaï na elewacje. Jest w peïni odporny na warunki atmosferyczne – nie chïonie wody, jest odporny na dziaïanie kwasów i zarysowania, nie zmie-

NK 61 (4/2012)

nia koloru pod wpïywem Ăwiatïa. Moĝna go teĝ jednak stosowaÊ we wnÚtrzach. Architekci chÚtnie siÚgajÈ po takie materiaïy – nowe na rynku, nowoczesne, zaawansowane technicznie, high-end. Jest to jednak materiaï droĝszy od sztucznych kwarcytów. W jakich wymiarach i kolorach dostÚpny jest Lapitec? Kolekcja liczy 48 kolorów i rodzajów powierzchni, w trzech gruboĂciach: 12, 20 i 30 mm. W fabryce produkowane sÈ wyïÈcznie duĝe pïyty formatu 3,4 x 1,5 m, ale klienci, którzy poszukujÈ paneli w mniejszych rozmiarach, mogÈ otrzymaÊ je przyciÚte. Rozmawiaï Szymon Paě

Parametry techniczne:

CiÚĝar wïaĂciwy: 2,4 t/m3 WytrzymaïoĂÊ na Ăciskanie: 230-250 N/mm2 WytrzymaïoĂÊ na zginanie: 53 N/mm2 NasiÈkliwoĂÊ: 0,1% OdpornoĂÊ na Ăcieranie (zgodnie z normÈ PN:EN 14617-4): 139 mm

www.RynekKamienia.pl

OGŁOSZENIA

DROBNE OG OSZENIA 250 znaków

- 4300 odbiorców - niska cena - czytelna treść - doskonała forma sprzedaży maszyn używanych

MODUŁ 1 - 229 zł

(tekst do 250 znaków)

MODUŁ 2 - 379 zł

(tekst do 650 znaków)

MODUŁ 3 - 379 zł (tekst do 250 znaków + zdjęcie)

650 znaków

250 znaków + zdjÚcie

OG OSZENIE

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Mauris enim orci, placerat eget accumsan non, suscipit nec risus. Vivamus pharetra porta metus et viverra. Morbi sed arcu eget turpis porta lobortis. Integer molestie, erat eget blandit blandit. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Mauris enim orci, placerat eget accumsan non, suscipit nec risus. Vivamus pharetra porta metus et viverra. Morbi sed arcu eget turpis porta lobortis. Integer molestie, erat eget blandit blandit. Mauris enim orci, placerat eget accumsan non, suscipit nec risus. Vivamus pharetra porta metus et viverra. Morbi sed arcu eget turpis porta lobortis.

OG OSZENIE

OG OSZENIE Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Mauris enim orci, placerat eget accumsan non, suscipit nec risus. Vivamus pharetra porta metus et viverra. Morbi sed arcu eget turpis porta lobortis. Integer molestie, erat eget blandit blandit.

www.RynekKamienia.pl

NK 61 (4/2012)

Kontakt: Mirosława Jałoszyńska, tel. 61 66 29 870, e-mail: m.jaloszynska@nowykamieniarz.pl

Z KRAJU FIRMY KAMIENIARSKIE

FOT. M. BRZESKI

uĝ pierwsze targi kamieniarskie, w jakich braïem udziaï, uĂwiadomiïy mi specykÚ tej branĝy. Ta niezrozumiaïa dla mnie na poczÈtku atmosfera wynikajÈca z wzajemnych relacji miÚdzy luděmi to byïo coĂ, z czym wczeĂniej siÚ nie spotkaïem (a miaïem juĝ wtedy kilkunastoletni staĝ pracy). Zawsze zastanawiaïo mnie, skÈd te relacje i jak dïugo powstawaïy. Teraz juĝ wiem, ĝe jednÈ z przyczyn takiej atmosfery jest rzemieĂlniczy rodowód branĝy i wielopokoleniowa tradycja wielu rm. Po latach dostrzegam juĝ nie tylko pozytywy, ale i negatywy tego Ărodowiska. Czasy siÚ zmieniajÈ i na rynku funkcjonuje coraz wiÚcej rm niemajÈcych bagaĝu wielopokoleniowoĂci czy tradycji rzemieĂlniczego kamieniarstwa. Chciaïem porozmawiaÊ z kimĂ, kto do branĝy traï z zewnÈtrz i chociaĝ jest jej czÚĂciÈ, to potra spojrzeÊ na niÈ z pewnym dystansem. Tak doszïo do mojej rozmowy z wïaĂcicielem rmy Rosita z Nicponi koïo Gniewu Jarosïawem Rocïawskim.

Od szmacianych zabawek do blatów granitowych Rozmowa z Jarosïawem Rocïawskim wïaĂcicielem rmy Rosita Dariusz Wawrzynkiewicz, „Nowy Kamieniarz”: Od kiedy istniej pana rma i jak powstaïa? Jarosïaw Rocïawski: W gruncie rzeczy to moja dziaïalnoĂÊ ma swoje poczÈtki gdzieĂ na poczÈtku lat osiemdziesiÈtych, gdy jeszcze chodziïem do szkoïy. Od dziecka ciÈgnÚïo mnie do biznesu. Miaïem 13 lat, kiedy namawiaïem matkÚ, ĝeby wystÈpiïa do cechu rzemiosï róĝnych i otrzymaïa pozwolenie na prowadzenie dziaïalnoĂci. To wtedy nie byïa prosta sprawa. Udaïo siÚ i juĝ jako uczeñ zaczÈïem robiÊ róĝne rzeczy. Na poczÈtku byïy to zabawki szmaciane. Potem byïy ltry do dojarek mechanicznych. To byïa ciekawa rzecz, bo ta produkcja byïa popierana przez wïadzÚ jako antyimportowa. A skÈd wziÚïo siÚ kamieniarstwo? W koñcówce lat osiemdziesiÈtych (chyba to byï 1988 rok) sytuacja byïa doĂÊ stabilna, a ja zajmowaïem siÚ juĝ zupeïnie na serio stolarstwem, m.in. toczeniem w drewnie. Okoïo 1999 roku zaczÚliĂmy produkowaÊ parapety z MDF-u (pïyty pilĂniowej - red.), ale rynek rozwijaï siÚ w szybkim tempie i trzeba byïo poszerzyÊ ofertÚ o parapety stalowe i PCV. Nadszedï teĝ moment, kiedy do oferty postanowiliĂmy wprowadziÊ parapety z konglomeratu. Pierwszym, który zaczÈï nam je dostarczaÊ, byï Tomasz Kowalczyk z toruñskiej Formycy. Niestety z powodu koniktu interesów musieliĂmy w pewnym momencie znaleěÊ nowego dostawcÚ. Kolejne próby nie byïy traone.

NK 61 (4/2012)

Tak to juĝ jest, ĝe kolejni próbowali ugraÊ coĂ na boku, nie zawsze grajÈc fair. KiedyĂ jeden z dostawców przeciÈgaï w nieskoñczonoĂÊ dostawÚ, tïumaczÈc, ĝe nie ma tego materiaïu we Wïoszech. JadÈc do naszego oddziaïu na ¥lÈsku, zobaczyïem w Zgierzu Marmi – skïad pïyt Jarosïawa Kaïuĝyñskiego i materiaïy, o które chodziïo, byïy u niego na magazynie. Jak siÚ okazaïo, mój dostawca nie chciaï ich kupiÊ u niego, bo musiaïby zapïaciÊ o 10 zï wiÚcej za metr, przez co zarobiïby kilkadziesiÈt zïotych mniej. Czy naprawdÚ musiaïem opowiadaÊ bajki klientowi, szargajÈc swojÈ opiniÚ za cenÚ butelki lepszej wódki? WspóïpracÚ z dostawcÈ zakoñczyïem, podobnie jak z nastÚpnym. Ten sprzedawaï klientom koñcowym po cenach niĝszych niĝ dla mnie, mimo ĝe kupowaïem hurtowo. Próbowaï teĝ podbieraÊ mi klientów. W tym czasie kupowaliĂmy juĝ miesiÚcznie okoïo 400 mkw. parapetów – a to wcale nie tak maïo. Uznaïem, ĝe skoro takiego odbiorcy siÚ nie szanuje, to nie pozostaje nic innego, jak zaczÈÊ produkowaÊ takie parapety samemu. Nie byïo mi to na rÚkÚ, poniewaĝ pracy w stolarstwie miaïem bardzo duĝo. Mimo to zdecydowaï siÚ pan na zakup maszyn i wïasnÈ produkcjÚ. Tak. I nie tylko chodziïo o sprawy, o których mówiïem. Chciaïem teĝ zaproponowaÊ na rynku coĂ wiÚcej – granity, jakieĂ ïadne blaty, posadzki. Do tego nie wystarczyï zakup piïy i boczkarki, trzeba byïo zakupiÊ centrum nu-

www.RynekKamienia.pl

www.ilsegno.it

Ekskluzywna jakość, ceniona na całym świecie od 1935 roku

precyzyjne szczotkowanie mosiądzu przed nałożeniem lakieru zapewnia wyjątkowy połysk i dokładność wykonania odlewów 4 warstwy lakierów bezbarwnych stosowanych przez najbardziej prestiżowych producentów samochodów gwarantują wyjątkową odporność na korozję wysokiej jakości mosiądz z dodat-kiem aluminium, manganu, antymonu oraz innych pierwiastków w odpowiednich proporcjach, dodat-kowo chroni odlewy przed korozją oraz pozwala uzyskać niespotykaną dotąd w branży kolorystykę standaryzacja odlewów zapewnia zawsze jednakową barwę poszcze-gólnych liter i innych wyrobów szybki termin realizacji zamówień

Obsługa klientów w Polsce: PILLA POLSKA SP. Z O.O. ul. Cmentarna 1 96-200 Rawa Mazowiecka tel./fax 046 814 30 23 pillapolska@pilla.com

Próbki wyrobów przebadane w laboratorium Polskiej Akademii Nauk. Wyniki badania dostępne na polskiej stronie www.pilla.com

www.pilla.com Odwiedź nas na nowej stronie

PILLA s.r.l. - Carrè (Vi) Italy - Tel. 0039.0445.890200 - Fax 0039.0445.891988 - info@pilla.com

Fotoceramika 20 - 445 Lublin, ul. Zemborzycka 112 B tel./fax: (+48 81) 744 99 00

FOTOGRAFIE NA PORCELANIE i krysztale Ponad 600 ksztaãtów i formatów

Firma europejska Nr 1 w Polsce www.opal.lublin.pl JeĪeli jesteĞ zainteresowany rozszerzeniem oferty o kolorową fotoceramikĊ - odeĞlij kupon. Przedstawimy szczegóáy wspóápracy, a ponadto otrzymasz - bezpáatnie - kolorowe zdjĊcie na porcelanie.

PIECZĄTKA FIRMY:

IMIĉ.................NAZWISKO............................ NIP

www.opal.lublin.pl

Fotografie na porcelanie i krysztale - jesteĞmy najwiĊkszym w Polsce i jednym z najwiĊkszych w Europie wykonawcą zdjĊü na porcelanie. - wspóápracujemy z najlepszymi firmami w Polsce, mamy staáych odbiorców w Niemczech, Belgii, Norwegii, Irlandii, Islandii, Szwecji, Sáowacji, Rosji, Biaáorusi, Ukrainie i Chinach. - jako pierwsi w Polsce wykonaliĞmy peánokolorową fotografiĊ nagrobkową. - oferujemy najwiĊkszy w kraju wybór zdjĊü na porcelanie. Proponujemy ponad 600 róĪnych ksztaátów i formatów dostĊpnych na rynku europejskim. - wykonaliĞmy najwiĊkszą w Polsce kolorową fotoceramikĊ o wymiarach 55 x 75 cm. - na nasze usáugi udzielamy unikalnej gwarancji satysfakcji.

Firma europejska Nr 1 w Polsce

OPAL Fotoceramika 20 - 445 Lublin, ul. Zemborzycka 112 B tel./fax: (+48 81) 744 99 00 www.opal.lublin.pl

Z KRAJU FIRMY KAMIENIARSKIE

meryczne. W tym miejscu muszÚ wrzuciÊ kamyczek do ogródka braci kamieniarskiej. Jak siÚ szybko przekonaïem, wiÚkszoĂÊ zakïadów kamieniarskich daje siÚ traktowaÊ po macoszemu (aby nie powiedzieÊ mocniej) przez dostawców maszyn. Mam ponad 30 lat doĂwiadczenia w pracy w róĝnych branĝach i tylko w kamieniarstwie relacje miÚdzy dostawcami maszyn a klientami sÈ tak dziwne. W stolarstwie, które znam od podszewki, jeĂli jest klient, który chce kupiÊ maszynÚ za 100 tys. euro, to dostawca wychodzi z siebie, by klient byï zadowolony. I nie ma mowy o pïaceniu technikowi za montaĝ, serwis gwarancyjny, kwaterowaniu go i karmieniu. A w kamieniarstwie czasem trudno nawet uzyskaÊ peïnÈ informacjÚ o tym, co siÚ kupuje. W ramach zakupu centrum numerycznego jest komputer. Nie mogïem siÚ doprosiÊ jego specykacji. Mówiono mi tylko, ĝe najnowszy. Jak siÚ okazaïo, to byï sprzÚt – delikatnie mówiÈc – z innej epoki. Po dïugich dyskusjach ów wynalazek nieco poprawiono. Ale i tak lepszy kupuje siÚ dziecku na komuniÚ, a pamiÚtajmy, ĝe pïacimy dostawcy przykïadowo te 100 tys. euro.

”

Relacje towarzyskie lepiej dziaïajÈ u stolarzy. Jest wiÚksza wspóïpraca. JeĂli jakiĂ inwestor zaczyna siÚ ĂlizgaÊ z pïatnoĂciami, to informacja bardzo szybko jest rozpowszechniona.

To niestety efekt niezwracania przez sporÈ czÚĂÊ kamieniarzy uwagi na takie elementy i niedopominania siÚ odpowiedniego sprzÚtu (potem takĝe serwisu na odpowiednim poziomie – serwisant podczas naprawy gwarancyjnej nie wymaga dokarmiania). Pewnie nie wierzÈ, ĝe do nowoczesnej maszyny moĝna wsadziÊ coĂ archaicznego, a serwisant moĝe byÊ (powinien!) opïacony przez dostawcÚ. W kamieniarstwie bardzo czÚsto zakïady majÈ wielopokoleniowÈ tradycjÚ. W tym wypadku wiedza o kamieniarskiej profesji przekazywana jest w sposób naturalny. W pana przypadku takich moĝliwoĂci nie byïo. SkÈd zatem czerpaï pan wiedzÚ? Wprawdzie wielu branĝystów, czy w kamieniarstwie, czy stolarstwie, czy w metalurgii, buduje opiniÚ o prawie mistycznej wiedzy o materiaïach jakie obrabiajÈ, to prawda jest taka, ĝe to zwykïe czary. W gruncie rzeczy to to samo. Kaĝdy materiaï ma okreĂlone parametry i wïasnoĂci i nie ma w tym wielkiej tajemnicy. Róĝnice w obróbce materiaïów to gïównie róĝne prÚdkoĂci skrawajÈce (niestety dostawcy narzÚdzi zwykle nie potraÈ ich podaÊ). Dlatego doĂwiadczenie to spora wartoĂÊ, ale wszystkiego moĝna siÚ nauczyÊ. Sporo praktycznych porad uzyskaïem od Krzysztofa Widuty. ZresztÈ wspóïpracujÚ z nim do dzisiaj. Mam takÈ

NK 61 (4/2012)

naturÚ, ĝe jeĂli coĂ nie wychodzi, np. wspóïpraca, to nie brnÚ w to dalej, tylko szukam innych rozwiÈzañ. Tak byïo na przykïad przy pierwszych obróbkach konglomeratów kwarcytowych. Gdy zobaczyïem, jak mój pracownik siÚ z tym mÚczy, to sam siÚ przebraïem w ubranie robocze i próbowaïem z róĝnymi narzÚdziami i prÚdkoĂciami. Udaïo siÚ dojĂÊ do optymalnych. W tym wypadku teĝ trochÚ wiedzy uzyskaïem od Krzysztofa Widuty. Dziaïa pan na rynku klientów indywidualnych. SiïÈ rzeczy musi pan mieÊ konkurencjÚ. Co moĝe pan powiedzieÊ o konkurencji? TwierdzÚ, ĝe konkurencji w klasycznym rozumieniu nie ma w ogóle. Za konkurencjÚ uwaĝam takich, którzy potraÈ robiÊ te same rzeczy lepiej, wiÚcej ja staram siÚ im dorównaÊ. Takie rozumienie konkurencji pobudza do dziaïania bez patrzenia krzywo na sÈsiada. OczywiĂcie sÈ na rynku nagrobkarze, którzy zïapali zlecenia na blat kuchenny. Ale oni niestety zwykle potraÈ konkurowaÊ tylko cenÈ. W rezultacie dzwoniÈ ich klienci i chcÈ, aby napisaÊ im opiniÚ, dlaczego ten blat jest ěle zrobiony. Niestety duĝo jest rm, w których króluje bylejakoĂÊ. Ma byÊ szybko i z jak najwiÚkszym zyskiem. A ĝe wykonane kiepsko? To nie robi dobrej opinii o branĝy. ZresztÈ ci sami ludzie dla siebie teĝ sÈ okrutni. Dla przykïadu: rma ma supermaszyny, a sprÚĝarki stare, permanentnie zaolejone. Dlaczego nie zadbajÈ o nie lub nie kupiÈ jednej nowej? Trudno mi to zrozumieÊ. Jak pan wie, nasza branĝa jest peïna relacji nie tylko biznesowych. Jak pan je odbiera? To prawda, branĝa jest peïna nieformalnych relacji i huczy od plotek. Mnie to ani nie pomaga, ani nie szkodzi. CzÚste jest teĝ narzekanie, ĝe ktoĂ tam chce coĂ zrobiÊ taniej. Ja w takiej sytuacji mówiÚ tak, jak kiedyĂ powiedziaï o mnie Leon Czerwiñski, tzw. konkurent: „to teĝ czïowiek, teĝ musi zarabiaÊ, a za ile robi, to jego sprawa”. Co do relacji towarzyskich to lepiej dziaïa to u stolarzy. Jest wiÚksza wspóïpraca. JeĂli jakiĂ inwestor zaczyna siÚ ĂlizgaÊ z pïatnoĂciami, to informacja bardzo szybko jest rozpowszechniona. JeĂli jest wiÚksza robota z krótkim terminem, to bardzo szybko rozpoczyna siÚ wspóïpraca, ĝeby zrealizowaÊ zadanie w terminie. W kamieniarstwie z tym siÚ nie spotkaïem. Ma pan dzieci? Czy w przyszïoĂci bÚdÈ dziaïaÊ w kamieniarstwie? Mam dwie córki, na dziĂ wszyscy pracujemy razem w rmie. Czy bÚdÈ chciaïy zajmowaÊ siÚ kamieniem? MyĂlÚ ĝe tak – wiele juĝ potraÈ. Ale czy tak siÚ stanie, zaleĝy to od wielu czynników od nas niezaleĝnych – a to juĝ temat na zupeïnie innÈ rozmowÚ. Rozmawiaï Dariusz Wawrzynkiewicz

www.RynekKamienia.pl

Z KRAJU

FOT. D. WAWRZYNKIEWICZ (4)

FIRMY KAMIENIARSKIE

Studenci AGH

w Morstone P

rzychylam siÚ do opinii, ĝe nasze szkolnictwo doĂÊ czÚsto ma problem z przekazywaniem wiedzy praktycznej. Pozytywem jest fakt, ĝe absolwenci doĂÊ szybko potraÈ odnaleěÊ siÚ w rzeczywistoĂci, jaka spotyka ich w pracy zawodowej po ukoñczeniu nauki (bo nauczono ich uczyÊ siÚ), ale byïoby lepiej, gdyby w okresie nauki mieli moĝliwoĂÊ podpatrzenia realiów faktycznego funkcjonowania przemysïu. Sprawa jest ogólna, ale nas interesuje oczywiĂcie kamieniarstwo. Branĝa kamieniarska ma w zasadzie spory problem z kwalikacjami pracowników. Przez wiele lat system opieraï siÚ na rzemioĂle: uczeñ, czeladnik, mistrz, uzyskiwane z izb rzemieĂlniczych zaĂwiadczenia o kwalikacjach. Niestety obecnie on niemal nie istnieje. Ale nawet gdyby nadal funkcjonowaï, nie byïby juĝ wystarczajÈcy. Dlaczego? Bo samo kamieniarstwo bardzo siÚ zmieniïo. W zakïadach pojawiïy siÚ maszyny, których obsïuga nie polega juĝ tylko na zmianie pozycji przeïÈcznika „wïÈcz – wyïÈcz”. WiÚkszoĂÊ nowo kupowanych urzÈdzeñ to maszyny CNC wymagajÈce nie tylko

NK 61 (4/2012)

sporej wiedzy, ale teĝ rozumienia technologii cyfrowej. Niestety w powszechnej opinii praca w kamienioïomie, czy w ogóle w kamieniu, jest synonimem pracy za karÚ. Uwaĝam, ĝe jako branĝa powinniĂmy zrobiÊ wszystko, aby ten obraz zmieniÊ. Jak by nie patrzeÊ, to na codzieñ zakïady borykajÈ siÚ z problemem pozyskiwania pracowników – a brak chÚtnych do pracy to miÚdzy innymi wynik takiej powszechnej negatywnej opinii o pracy w kamieniarstwie. Z tych powodów bardzo dobrze odebraïem informacjÚ, ĝe rma Morstone Quarrying juĝ od kilku lat wspóïpracuje z AkademiÈ Górniczo-HutniczÈ w Krakowie i regularnie goĂci u siebie studentów tej uczelni. Przy okazji kolejnej wizyty studentów w Strzegomiu odwiedziïem rmÚ. W rozmowie z dyrektor ds. nansowych WiolettÈ Michalkiewicz dowiedziaïem siÚ, ĝe tym razem sÈ to studenci inĝynierii Ărodowiska i odwiedzÈ kopalniÚ rmy – Morów. Pani dyrektor ma nadziejÚ, ĝe wizyty studentów zaowocujÈ wiÚkszym zainteresowaniem absolwentów AGH poszukiwaniem pracy w kamieniarstwie. Obecnie w tym wzglÚdzie nie jest najlepiej. Dowodem

www.RynekKamienia.pl

Z KRAJU FIRMY KAMIENIARSKIE

mgr inĝ. Michaï Karch (opiekun grupy)

jest fakt, ĝe w tym roku swoje CV do rmy przysïaï tylko jeden absolwent krakowskiej uczelni. Udaïem siÚ do kopalni, aby spotkaÊ siÚ ze studentami i przyjrzeÊ siÚ ich reakcjom. KopalniÚ granitu rmy Morstone odwiedzaïem juĝ wczeĂniej, ale byïo to doĂÊ dawno temu. Trzeba przyznaÊ, ĝe sporo siÚ zmieniïo. ZarzÈdzajÈcym kopalniÈ udaïo siÚ zagospodarowaÊ zïoĝe i rozwinÈÊ system wydobycia. To nie jest ïatwa praca, ale dziÚki przemyĂlanej technologii i organizacji wydobycia udaje siÚ pozyskiwaÊ Ărednio miesiÚcznie okoïo tysiÈca metrów szeĂciennych materiaïu blocznego i bryï nieregularnych. DziÚki temu rma przygotowaïa w ostatnim czasie ciekawÈ ofertÚ cenowÈ na ten granit dla zakïadów kamieniarskich. Zauwaĝyïem, ĝe pobyt studentów w kopalni granitu byï dla nich interesujÈcy. Wiele informacji dotyczyïo ochrony Ărodowiska. Mïodzi ludzie z zainteresowaniem sïuchali kierownika opowiadajÈcego o technologii wydobycia i problemach, jakie stwarza prowadzenie takiej dziaïalnoĂci. z Dariusz Wawrzynkiewicz

www.RynekKamienia.pl

Wyjazdy takie jak ten odbywajÈ siÚ w ramach projektu „Inĝynieria i Ochrona ¥rodowiska na AGH – kierunki zamawiane” wspóïnansowanego przez UniÚ EuropejskÈ w ramach Europejskiego Funduszu Spoïecznego. Jednym z celów projektu jest podniesienie atrakcyjnoĂci ksztaïcenia poprzez zaoferowanie studentom ciekawych staĝy i praktyk, organizacjÚ wyjazdów studyjnych, umoĝliwienie nauki specjalistycznego (technicznego) jÚzyka angielskiego, zorganizowanie wykïadów „zamawianych” przeprowadzanych przez specjalistów z róĝnych dziedzin, opracowanie i wydanie materiaïów dydaktycznych, organizacjÚ kursów specjalistycznych, modernizacjÚ bazy laboratoryjnej i zakup specjalistycznego oprogramowania. DziÚki temu projektowi studenci II roku studiów inĝynierskich oraz I roku studiów magisterskich majÈ moĝliwoĂÊ uczestniczenia w wyjazdach studyjnych do zakïadów przemysïowych. W trakcie tych wizyt studenci majÈ moĝliwoĂÊ praktycznego zapoznania siÚ ze stosowanymi w ochronie Ărodowiska metodami i technologiami. Wyjazdy te pozwalajÈ studentom na pogïÚbienie wiedzy dotyczÈcej problematyki Ărodowiskowej w róĝnych gaïÚziach przemysïu, zapoznajÈ siÚ ze specycznymi problemami tam wystÚpujÈcymi oraz moĝliwoĂciami ich rozwiÈzania. Studenci majÈ ponadto moĝliwoĂÊ nawiÈzania relacji z potencjalnymi pracodawcami, zapoznania siÚ ze specykÈ zawodu i charakterem pracy na konkretnych stanowiskach pracy. Jak widzÚ, studenci z zainteresowaniem oglÈdali wydobycie granitu i sïuchali kierownika kopalni. To jednak zupeïnie co innego, niĝ czytanie o takim zakïadzie w ksiÈĝce. Spotkanie w kopalni granitu pokazaïo studentom, z którymi tu przyjechaliĂmy, ĝe kamienioïomy to nowoczesne zakïady przemysïowe. MyĂlÚ, ĝe nie bÚdÈ w przyszïoĂci mieli oporów przed staraniem siÚ o pracÚ w tego typu zakïadzie.

Mateusz Gardzisz – student

To ciekawa wizyta – nie moĝna sobie bez zobaczenia w naturze wyobraziÊ takiej kopalni. Wszystko tu jest ogromne – maszyny, samo zïoĝe. CzytajÈc podrÚczniki, znalazïem jakieĂ informacje o kopalniach odkrywkowych – równieĝ kamienia. Ale zobaczenie tego w naturze i posïuchanie osoby, która kieruje wydobyciem, to inna sprawa. DowiedzieliĂmy siÚ sporo ciekawych rzeczy na temat funkcjonowania kopalni i zagospodarowywania odpadów. Praca chyba jest tu doĂÊ ciÚĝka, ale nie tak, jak sobie wyobraĝaïem. PracujÈ tu nowoczesne maszyny, które znacznie tÚ pracÚ uïatwiajÈ. NajwiÚksze wraĝenie na mnie zrobiïo ciÚcie skaïy linkÈ i palnikami wrÚbowymi. Transport bloków olbrzymimi ïadowarkami teĝ robi wraĝenie. Teraz na pewno bÚdÚ inaczej patrzyï na gotowe produkty z kamienia.

NK 61 (4/2012)

ZE ¥WIATA WYDARZENIA

Sygnaïy stabilizacji

320

wystawców z 22 krajów wziÚïo udziaï w najwiÚkszych rosyjskich targach kamieniarskich, które odbyïy siÚ niedawno w halach centrum targowego Krokus w Moskwie. WĂród nich wiÚkszoĂÊ stanowiïy rmy spoza Rosji – gïównie z Chin (87 wystawców), Wïoch (49) i Turcji (15). Pojawili siÚ teĝ wystawcy z takich krajów, jak Wietnam, Kazachstan, Moïdawia czy Armenia. W targach wziÚïo teĝ udziaï 128 rm z Rosji. Nie zabrakïo oczywiĂcie wïoskich liderów branĝy – m.in. oferujÈcych kamieñ Antolini Luigi czy Marmi Bruno Zanet oraz producentów maszyn: Breton, Pellegrini, Pedrini, Barsanti, Simec i Gaspari Menotti. CiekawÈ ofertÚ maszyn zaprezentowaïy

”

W halach tchnÚïo optymizmem, którego podstawÈ byïo przeĂwiadczenie o poprawie ogólnej sytuacji na rynku kamienia nie tylko w Rosji, ale teĝ krajach sÈsiednich.

takĝe rmy chiñskie: Shuinan Stone Machinery, Shengda Machinery i Xiamen Eastern Pegasus. Zaprezentowaïy on m.in. piïy linowe, obrabiarki, boczkarki, waterjety i inne, w duĝej mierze zbudowane z czÚĂci wyprodukowanych w Niemczech czy Wïoszech. Okoïo 20 proc. powierzchni wystawienniczej zajÚïy rmy oferujÈce narzÚdzia diamentowe, zarówno zachodnioeuropejskie (m.in. Dellas i Diabü) i chiñskie, jak i rosyjskie czy ukraiñskie. Jak podsumowaÊ moskiewskie targi? Nie ma wÈtpliwoĂci co do tego, ĝe byï to sukces nie tylko wystawców, ale takĝe zwiedzajÈcych. W halach tchnÚïo optymizmem, którego podstawÈ byïo przeĂwiadczenie o poprawie ogólnej sytuacji na rynku kamienia nie tylko w Rosji, ale teĝ krajach sÈsiednich. z Juri Syczow

NK 61 (4/2012)

Piedra 2012 i kryzys 11 maja zakoñczyïy siÚ odbywajÈce siÚ co dwa lata hiszpañskie targi Piedra. WziÚïo w nich udziaï zaledwie 87 rm.

d czterech juĝ lat najczÚstszym sïowem, jakie wyczytaÊ moĝna w prasie lub usïyszeÊ w telewizji, jest „kryzys”. Z monotonnÈ regularnoĂciÈ wypowiadajÈ je politycy, liderzy zwiÈzkowi i inni. NastÚpnie apelujÈ o zmniejszenie bezrobocia i decytu nansów publicznych. atwo powiedzieÊ, ale jak to osiÈgnÈÊ? W takich warunkach odbywaïy siÚ targi Piedra 2012. Jeszcze pod koniec ubiegïego roku niektórzy przedstawiciele branĝy sugerowali, by targi przenieĂÊ na rok 2013, jednak organizatorzy – IFEMA – zdecydowali siÚ zaryzykowaÊ. Ostatecznie w imprezie wziÚïo udziaï zaledwie 87 wystawców. W 2006 roku byïo ich 536, w 2008 – 428, a w 2010 – 191. Byïo jasne, ĝe wsparcie ze strony organizatora dla samego sektora kamienia naturalnego bÚdzie ograniczone. IFEMA zadecydowaïa jednak o organizacji w tym terminie takĝe dwóch innych, pokrewnych, spotkañ branĝowych – Construtec i Veteco – targów branĝy budowlanej i szklarskiej. NajwiÚkszÈ z nich okazaïa siÚ ta ostatnia – szkïo zajÚïo trzy hale, podczas gdy targi budowlane i kamieniarskie zmieĂciïy siÚ kaĝde w jednej. Jeden ze specjalistów z branĝy komentowaï to nastÚpujÈco: „Byïem zszokowany, widzÈc niewielkÈ liczbÚ stoisk zwiÈzanych z kamieniem naturalnym. To widoczny znak kryzysu, z jakim zmaga siÚ caïa branĝa budowlana w Hiszpanii”. Mimo to na targach usïyszeÊ moĝna byïo kilka dobrych informacji. Eksport kamienia naturalnego z Hiszpanii wzrósï w 2011 r. o ponad 8 proc. Wedïug Manuela Sancheza Pereza, przewodniczÈcego Hiszpañskiej Federacji Kamienia Naturalnego (FDP), która gromadzi 500 rm (ponad 80 proc. z branĝy), wzrost eksportu dotyczy zarówno marmurów, jak i granitów oraz ïupków. Na koniec listopada jego wartoĂÊ wynosiïa 824,9 mln euro i byïa wyĝsza o 8,58 proc. w stosunku do analogicznego okresu 2010 r. NajwiÚkszy wzrost wartoĂci odnotowano w marmurach (o 10,66 proc.), mniejszy w granicie (7,02 proc.) i niewielki w ïupkach (2,96 proc.). Katalog targowy zostaï wydany tylko w jÚzyku hiszpañskim – w Madrycie pojawiïo siÚ kilka rm z Wïoch i Chin i zaledwie jedna z Niemiec. Obecnie trudno przewidzieÊ przyszïoĂÊ hiszpañskich targów. z Paul Daniel

www.RynekKamienia.pl

FOT: SANTI BURGOS / IFEMA

Takie wraĝenie mogli odnieĂÊ uczestnicy targów Expostone 2012, które odbyïy siÚ w Moskwie 19-22 czerwca.

ZE ¥WIATA RYNEK

MajÈc bogate zasoby granitów, marmurów i innych kamieni o Ăwiatowej renomie, na które nie ma popytu we wïasnym kraju, Hiszpania robi wszystko, aby zwiÚkszyÊ eksport kamienia. Czoïowi producenci majÈ na to Ărodki i doĂwiadczenie, ale wiele mniejszych rm walczy o przetrwanie.

iedawno wybrany nowy parlament i rzÈd Hiszpanii odziedziczyï gospodarkÚ w stanie recesji. Produkt krajowy brutto ma zmaleÊ w 2012 r. o 1,5 proc. i o 0,2 proc. w 2013 r. Boom budowlany, który napÚdzaï gospodarkÚ przez wiele lat, skoñczyï siÚ w poïowie 2008 r. Od tego czasu hiszpañskie kamieniarstwo, aby przetrwaÊ, musi walczyÊ o zamówienia poza granicami kraju. Na szczÚĂcie hiszpañskie kamienie znane sÈ ze swej urody i jakoĂci, a w róĝnych czÚĂciach Ăwiata zapotrzebowanie na takie materiaïy wciÈĝ jest wysokie. Zïe wieĂci Boom budowlany w Hiszpanii byï napÚdzany popytem wewnÚtrznym. Zaledwie 10 proc. transakcji na rynku nieruchomoĂci byïo przeprowadzanych przez obcokrajowców. Przy obecnym wysokim bezrobociu (bez pracy pozostaje ok. 4 mln Hiszpanów), a co za tym idzie niewielkiej zdolnoĂci do zaciÈgania kredytów hipotecznych oraz niekorzystnym stosunku zarobków do cen nieruchomoĂci poziom zakupów nowych mieszkañ przez Hiszpa-

NK 61 (4/2012)

FOT. ARCHIWUM LEVANTINA

Kluczowy eksport nów pozostanie w najbliĝszych latach niewielki. Lamenty sïychaÊ takĝe wĂród inwestorów infrastrukturalnych, wielu samorzÈdów nie staÊ na nowe inwestycje. JeĂli dodamy do tego niebezpieczeñstwo upadku hiszpañskich banków (oddalone lub zaĝegnane ostatnio decyzjÈ przywódców krajów strefy euro, którzy zdecydowali o przyznaniu pomocy wysokoĂci 100 mld euro z Europejskiego Funduszu Stabilizacji Finansowej (EFSF) i z Europejskiego Mechanizmu Stabilizacyjnego – red.) i problem zadïuĝenia krajów strefy euro, wielu ekonomistów uwaĝa, ĝe branĝa budowlana pozostanie w kryzysie na lata. Manuel Sanchez Perez, przewodniczÈcy Hiszpañskiej Federacji Kamienia Naturalnego (FDP), szanse dla hiszpañskiego kamieniarstwa widzi w eksporcie: – Rynek hiszpañski utknÈï w martwym punkcie i jedynym sposobem na przetrwanie jest sprzedaĝ za granicÈ. Celujemy przede wszystkim w rynki pozaeuropejskie – BrazyliÚ, Indie i Chiny – mówi Perez. Anil Taneja, wydawca wpïywowego magazynu branĝy kamieniarskiej „Litos”: – W mojej opinii hiszpañska branĝa kamienia jest w jeszcze gorszej kondycji niĝ kilka miesiÚcy temu i jej sytuacja bÚdzie siÚ pogarszaÊ. Nie dotyczy to chyba tylko tych, którzy sÈ stosunkowo maïo zadïuĝeni w bankach i sÈ w stanie podróĝowaÊ za granicÚ w poszukiwaniu kontraktów przez 6-9 miesiÚcy w roku. Joao Luis z portalu Spainaturalstones.com dodaje: – Hiszpañska branĝa budowlana nie roĂnie. Sytuacja jest zïa i wyglÈda na to, ĝe tak bÚdzie przez pewien czas. Z drugiej strony eksport nieznacznie roĂnie. Moĝemy zaoferowaÊ kilka znakomitych materiaïów – wapienie Crema Marl, Dark Emperador, Rojo Alicante i Nero Marquina, granity Rosa

www.RynekKamienia.pl

KOPALNIA GRANITU STRZEBLÓW BLOKI, PâYTY KOSTKA SZARA I KOLOROWA

Kopalnia w Sobótce 55-050 Sobótka, ul. ChwaÏkowska 23 dziaÏ sprzedaĂy: tel.: fax:

71 391 10 10 71 316 20 25 71 316 20 26

KRUSZYWA DROGOWE

e-mail: sobotka@skalimex-grantin.com.pl

KRAWôĒNIKI

www.skalimex-grantin.com.pl

PâYTY CHODNIKOWE

NOWY MAGAZYN PâYT KOLOROWYCH, NAGROBKI I INNE

ZE ¥WIATA RYNEK

Dobre wieĂci Tak, jest ich kilka! Klimat siÚ nie zmieniï i wciÈĝ jest cudowny. Restauracje i bary wciÈĝ sÈ relatywnie tanie i jakoĂÊ ĝycia jest znakomita. Bardziej serio: Hiszpania zyskaïa na ubiegïorocznych niepokojach w Afryce Póïnocnej i branĝa turystyczna odnotowaïa znakomity wzrost – turyĂci wydali o 8,4 proc. wiÚcej niĝ w 2010 r. Kraj ma wciÈĝ wiele do zaoferowania turystom, ale takĝe tym, którzy chcÈ osiÈĂÊ tu na staïe. PiÚkne wsie i miasta, nowoczesna i dobrze rozwiniÚta infrastruktura (w szczególnoĂci nowe autostrady) cieszÈ oko. Ostatnie badania w Wielkiej Brytanii dowodzÈ, ĝe Hiszpania jest jednym z najchÚtniej wybieranych miejsc wĂród tych, którzy w najbliĝszych piÚciu latach chcieliby wyprowadziÊ siÚ za granicÚ (najwiÚkszÈ liczbÚ wskazañ uzyskaïa Australia, ale tamtejsze przepisy emigracyjne powodujÈ, ĝe trudno jest uzyskaÊ prawo pobytu). Brytyjskie badanie zbiegïo siÚ z opublikowaniem danych dotyczÈcych nagïego wzrostu inwestycji zagranicznych w Hiszpanii (wzrost o 27,8 proc. w okresie od stycznia do wrzeĂnia 2011 r. wobec analogicznego okresu 2010 r., dane Bank Hiszpanii). ChoÊ rynek budowlany jest uĂpiony, to caïy czas realizowane sÈ inwestycje infrastrukturalne i mieszkaniowe. Dla przykïadu w regionie Murcia na koniec roku zaplanowano otwarcie miÚdzynarodowego portu lotniczego w Corverze, a w pobliskiej Alhama de Murcia trwa budo-

Hiszpañskie bogactwo

Kamieñ naturalny byï stosowany i ceniony w Hiszpanii co najmniej od czasów rzymskich. ZnakomitoĂÊ wielu tutejszych kamieni ma swoje ěródïo w charakterystyce geologicznej Póïwyspu Iberyjskiego. Zjawiska osadowe, metamorczne i wulkaniczne stworzyïy warunki dajÈce skaïom w róĝnym wieku, o róĝnym skïadzie mineralnym i róĝnych wïasnoĂciach zykomechanicznych parametry, dziÚki którym mogÈ byÊ stosowane w róĝnych celach budowlanych. To naprawdÚ waĝne, gdy porównujemy kamienie ozdobne o znakomitych wïaĂciwoĂciach budowlanych z kamieniami z importu, które nie sÈ na tyle dobrze poznane, by mieÊ pewnoĂÊ, jak zachowajÈ siÚ przez lata. Trzy przykïady – zïoty piaskowiec Villamayor, zielony „marmur” Macael i Azul Platino. Byïy stosowane od wieków, a ich zasoby wciÈĝ sÈ znaczÈce. Piaskowiec z Villamayor wciÈĝ wydobywany jest w kilku kamienioïomach obok miejscowoĂci o tej nazwie, leĝÈcej niedaleko Salamanki. To piaskowiec skaleniowy, który po wydobyciu, wilgotny, moĝe byÊ z ïatwoĂciÈ obrabiany nawet na potrzeby bogato zdobionego stylu plateresco. Najlepszy przykïad to budowle z XVI i XVII w., jakie zobaczyÊ moĝemy

NK 61 (4/2012)

FOT. P. DANIEL

Porriño i Mondariz oraz ïupki – to daje nam spore moĝliwoĂci eksportowe.

Kamienioïom granitu Azul Platino wa gigantycznego kompleksu rozrywkowego Paramount Park o powierzchni 3,5 mln mkw., gdzie pracÚ znajdzie 22 tys. osób (otwarcie planuje siÚ na koniec 2015 r.). Hiszpañskie kamienie Granity i ïupki sÈ wydobywane gïównie na póïnocnym zachodzie kraju, piaskowce w Kastylii i Leon, a wapienie i marmury na poïudniowym wschodzie (najwaĝniejsze centra wydobycia i obróbki to Alicante, Murcia i Almeria). Instytut Technologii Budownictwa AIDICO prowadzi monitoring rynku kamienia (OMPN) i zbiera dane statystyczne na temat branĝy. Roczne i kwartalne raporty, w jÚzyku hiszpañskim, sÈ dostÚpne na stronie internetowej ompn.aidico.es.

w Salamance. WyschniÚta juĝ skaïa wyraěnie twardnieje i pokrywa siÚ piÚknÈ, zïotÈ patynÈ. Powinien byÊ on jednak stosowany wyïÈcznie w okreĂlonych warunkach klimatycznych. Takie restrykcje dotyczÈ wielu kamieni wydobywanych na caïym Ăwiecie. Verde Macael to serpentynit wydobywany w okolicach Macael w Almerii, który poddany byï gïÚbokiemu procesowi saturacji tlenkiem wÚgla, przez co uwaĝany jest przez niektórych za marmur. Proces ten scementowaï serpentyn, a czÚĂciowo zastÈpiï ten mineraï innymi, nadajÈc skale twardoĂÊ i poprawiajÈc cechy zyczno-mechaniczne. To bardzo waĝny czynnik, który naleĝy wziÈÊ pod uwagÚ. Na jego podstawie opracowano rekomendacje dotyczÈce zastosowania, których nie posiadajÈ podobne materiaïy importowane. Azul Platino to niebieskawy granit, który wystÚpuje szeroko w okolicach Trujillo koïo Caceres w Estremadurze. Niedawno odkryto, ĝe niebieski odcieñ nadaje mu fosforan z rodziny wiwianitów. Kamieñ ten jest szeroko stosowany w Hiszpanii i innych krajach Europy. Jest waĝnym gospodarczo dla regionu surowcem, którego zasoby na szczÚĂcie sÈ wystarczajÈco duĝe, aby wydobycie prowadziÊ przez wiele lat. prof. Dolores Pereira, Uniwersytet Salamanki

www.RynekKamienia.pl

ZE ¥WIATA RYNEK

BazÚ zawierajÈcÈ dane techniczne i zdjÚcia najpopularniejszych hiszpañskich kamieni prowadzi portal Spainaturalstones.com. W kolejnoĂci alfabetycznej sÈ to: Amarillo Triana, Blanco Macael, Capri, Crema Marl, Crema Palencia, Dark Emperador, Rojo Alicante, Rosa Porriño i Travertino Rose. Inne, mniej znane, ale waĝne dla rynku materiaïy opisano poniĝej. Badania + Rozwój Dobrym przykïadem dziaïañ B+R podejmowanych w hiszpañskiej branĝy kamienia jest projekt Urban Collection rmy Levantina – stworzenie Ărodka antygrafti i samoczyszczÈcego do kamienia dziÚki nanotechnologii. Powïoka antygrafti przydatna jest na materiaïach montowanych na poziomie ulicy. Aspekt samoczyszczÈcej powierzchni jest waĝny w przypadku duĝych budynków, których czyszczenie nie jest proste i tanie. ¥rodek stworzony przez LevantinÚ uniemoĝliwia osiadanie materii (glonów, sadzy, czÈstek farby itp.) na Ăcianie i wystarcza zmywanie ich bez szkody dla Ărodowiska podczas deszczu. ¥rodek nanoszony jest na pïyty lub pïytki podczas koñcowych faz ich produkcji. Moĝe byÊ stosowany na wszystkich rodzajach kamienia i nie powoduje jego odbarwienia lub uszkodzenia powierzchni. B+R stosowane jest równieĝ w produkcji konglomeratów kamiennych. Ich zastosowanie wzrosïo niewiarygodnie od czasu, gdy rma Breton opatentowaïa technologiÚ i zaczÚïa udzielaÊ licencji na produkcjÚ konglomeratów kwarcowych. Obecnie sÈ one wykorzystywane w formie pïyt lub pïytek na caïym Ăwiecie, od posadzek i okïadzin

FOT. ARCHIWUM LEVANTINA

Budynek z samooczyszczajÈcÈ elewacjÈ kamiennÈ z kolekcji Urban Collection Levantiny

NK 61 (4/2012)

Ăciennych po blaty kuchenne. Obecnie nowoĂciÈ sÈ oferowane przez hiszpañskÈ rmÚ Cosentino produkty 3D z konglomeratów, a dokïadnie zlewy kuchenne Silestone. WiodÈce rmy hiszpañskie Grupa Cosentino (www.cosentinogroup.net) zanotowaïa w 2010 r. obroty w wysokoĂci 377 mln euro, o 10 proc. wiÚksze niĝ rok wczeĂniej. Okoïo 20 proc. dochodów czerpie ze sprzedaĝy wyrobów z kamienia naturalnego. Zaïoĝona w 1979 r. posiada 14 kamienioïomów marmurów. Od 1990 r. zajmuje siÚ takĝe produkcjÈ konglomeratów kwarcowych. W planach na najbliĝsze trzy lata jest otwarcie 28 nowych centrów dystrybucji, ich ïÈczna liczba osiÈgnie wówczas 81. Ze swej siedziby w Almerii Grupa kontroluje i zarzÈdza przedstawicielstwami w 15 krajach. Levantina Group (www.levantina.com) osiÈgnÚïa w 2010 r. obroty rzÚdu 228,8 mln euro. Zaïoĝona w 1959 r. Levantina posiada obecnie 63 kamienioïomy marmuru, granitu i innych kamieni, gïównie w Hiszpanii, Portugalii i Brazylii. Ich ïÈczne roczne wydobycie wynosi okoïo 2,2 mln ton surowego kamienia. Firma posiada równieĝ 11 zakïadów obróbczych w Hiszpanii, Brazylii i Maroku. Ich ïÈczna produkcja wynosi 7,25 mln mkw. rocznie. Levantina posiada siedem lii i 36 hurtowni na caïym Ăwiecie. Obecnie prowadzi eksport do 72 krajów. Tino Stone Group (www.tino.es) zostaïa zaïoĝona w 1984 r. przez Antonia Valdesa Cosentino. W tamtym czasie oferowaïa wyïÈcznie jeden kamieñ – marmur Bianco Macael. W 1996 r. Tino wprowadziïa do oferty produkty Evolution – kolekcjÚ kamieni o róĝnej obróbce powierzchni i teksturze. Rozwój rmy nie oznaczaï wyïÈcznie zwiÚkszenia wydobycia i zakupu nowych kopalñ marmuru, wapienia i piaskowca, ale takĝe budowÚ sieci salonów sprzedaĝy w najwaĝniejszych miastach na caïym Ăwiecie. W 2008 r. Tino rozpoczÈï produkcjÚ elementów kamiennych w nowych zakïadach w Chinach i Indiach. Dodatkowo, za 23 mln euro, rma otworzyïa azjatyckÈ siedzibÚ w okolicach Szanghaju. Ingemar Group (www.ingemargroup.com) jest wïaĂcicielem bÈdě kooperantem wielu kamienioïomów w Hiszpanii, Portugalii i Wenezueli. Jeden z jej czterech zakïadów – Ingemarga SA w galicyjskim Lugo – jest uznawany za najwiÚkszy zakïad obróbki granitu w Europie. W ostatnich latach rma rozwijaïa swojÈ dziaïalnoĂÊ na rynkach europejskich, obecnie posiada 17 hurtowni kamienia w Hiszpanii, trzy we Francji i Wielkiej Brytanii, dwie w Polsce i Portugalii oraz jednÈ w Belgii. Firma specjalizuje siÚ w dostarczaniu granitu dla duĝych inwestycji budowlanych na caïym Ăwiecie, m.in. budowÚ terminalu 3 i przebudowÚ terminalu 1 na lotnisku w Szanghaju czy remont lotniska Endha w Tunisie. Cupa Group (www.cupagroup.com), a w szczególnoĂci powoïana w 1997 r. spóïka córka Cupa Pizzaras, specjalizuje siÚ w handlu ïupkiem. Jej kamieñ byï stosowany w ponad 20 krajach na caïym Ăwiecie. Cupa Pizarras

www.RynekKamienia.pl

ZE ¥WIATA

FOT. ARCHIWUM LEVANTINA

RYNEK

Kamienioïom wapienia Crema Marl na Monte Coto koïo Alicante naleĝÈcy do rmy Levantina generuje ponad poïowÚ obrotów caïej grupy i eksportuje rocznie ok. 140 tys. ton ïupków. Firma posiada 16 kamienioïomów tych materiaïów i 22 zakïady obróbcze w prowincjach Lugo, Ourense i Leon. Cupa Group, z ponad 40-letnim doĂwiadczeniem na rynku, jest liderem w tym segmencie nie tylko w Hiszpanii, ale na caïym Ăwiecie. Wedïug zarzÈdzajÈcych niÈ jeden na cztery ïupki zastosowane w budownictwie na caïym Ăwiecie pochodzi z jej zakïadów. Inne, ciekawe rmy DFG Group (www.grupodfg.com i productosdegranito. com) obejmuje rmy David Fernandez Grande i Pavestone, których zakïady w Madrycie i Portugalii zajmujÈ siÚ obróbkÈ granitów z Hiszpanii, Portugalii, Angoli i Wenezueli. Grupimar (www.grupimar.com) jest czÚĂciÈ grupy Marcelino Martinem, która posiada 18 kamienioïomów granitu w Hiszpanii i 21 poza jej granicami. Zakïad na przedmieĂciach Madrytu jest jednym z najnowoczeĂniejszych na Ăwiecie. Grupa San Marino (www.gruposanmarino.com) posiada okoïo 20 kamienioïomów marmurów i wapieni w Hiszpanii i na Ăwiecie. Siedziba rmy, wraz z dwoma zakïadami

NK 61 (4/2012)

obróbczymi, znajduje siÚ w miejscowoĂci Cehegin w regionie Murcii. Okoïo 70 proc. produkcji jest sprzedawane w krajach Unii Europejskiej, ale gïównym celem eksportowym rmy sÈ Chiny. Firma Resca (www.resca.com) zostaïa zaïoĝona 20 lat temu i zajmuje siÚ wydobyciem granitu i piaskowca z wïasnych kopalni na póïnocnym zachodzie Hiszpanii. Areniscas Stone (www.areniscas.com) zajmuje siÚ wydobyciem piaskowca i wapienia z wïasnych kopalni w regionie Burgos. Firma posiada oddziaïy w Wielkiej Brytanii, Polsce i Chile. Areniscas jest, wedïug jej wïaĂcicieli, pierwszÈ prywatnÈ rmÈ w sektorze kamienia naturalnego posiadajÈcÈ wïasne, certykowane laboratorium badawcze. Firma Garcia Moya (www.jagarciamoya.com) ma swojÈ siedzibÚ w regionie Alicante, gdzie prowadzi wydobycie okoïo 150 tys. ton marmuru rocznie. Ta rma z dïugoletniÈ tradycjÈ jest jednym z najwiÚkszych producentów wapienia Rojo Alicante. Bloki, pïyty, pïytki i wyroby gotowe sÈ eksportowane do ponad 45 krajów na caïym Ăwiecie. Bateig (www.bateig.com) to rma zaïoĝona w 1878 r. Zajmuje siÚ wydobyciem beĝowego wapienia z kilku kamienioïomów na duĝym obszarze w okolicach Noveldy. z Paul Daniel, tïum. Szymon Paě

www.RynekKamienia.pl

ZE ¥WIATA FIRMY KAMIENIARSKIE – ARTYKU SPONSOROWAY

FOT. SANSONE

Savoir-faire

Sansone Collection wie jak!

irma Sansone Collection z Francji, która zadebiutowaïa niedawno na polskim rynku, jest jednym z liderów sprzedaĝy wysyïkowej galanterii nagrobnej. W ciÈgu 55 lat zbudowaïa sobie dobrÈ reputacjÚ w caïej Europie. Teraz, aby byÊ bliĝej swoich klientów, otworzyïa przedstawicielstwo w sercu polskiej „Doliny Kamienia”.

*savoir faire – franc. wiedzieÊ jak (ang. know-how)

Historia Rodzinna rma specjalizujÈca siÚ w tradycyjnej obróbce kamienia zostaïa zaïoĝona w 1958 r. w póïnocnej Francji. Mijaïy lata, Sansone rozwijaïa siÚ, ale wciÈĝ trzymaïa siÚ przyjÚtej zasady „savoir-faire*” – dziaïalnoĂci opartej na wiedzy wzbogaconej stosowaniem najnowszych technologii. Zaïoĝona przez Josepha Sansone rma wciÈĝ prowadzona jest przez czïonków jego rodziny zgodnie z lozoÈ, na której oparï swój biznes: innowacyjnoĂÊ, porzÈdek i szacunek dla klienta.

”

Sansone obecnie to: - jeden z liderów rynku galanterii kamiennej w Europie, - obecny w ponad 10 krajach Europy i Ameryki Póïnocnej - 3000 dystrybutorów wyrobów Sansone Collection

Sansone Collection Skierowana do profesjonalistów kolekcja Sansone to szeroki wybór wysokojakoĂciowych wyrobów: wazonów, lampionów, kwietników, posÈĝków i innych akcesoriów nagrobnych. Marka Sansone Collection staïa siÚ znakiem jakoĂci na rynku galanterii nagrobnej. Dziaï sprzedaĝy wysyïkowej oferuje kamieniarzom szeroki katalog wyrobów,

NK 61 (4/2012)

regularnie odĂwieĝany i uzupeïniany. Jako producent, Sansone Collection wykonuje na zamówienie wyroby z róĝnych, starannie wyselekcjonowanych rodzajów kamienia – granitów, marmurów i innych. DziÚki temu klienci naszej rmy mogÈ dostosowaÊ swojÈ ofertÚ do potrzeb swoich klientów. Firma Sansone prowadzi elastycznÈ i profesjonalnÈ obsïugÚ klienta, od porad po dostawÚ. CiÈgïy rozwój usïugi sprzedaĝy wysyïkowej i obecnoĂÊ na kolejnych rynkach wspierajÈ znajomoĂÊ marki i naszej zasady „savoir-faire”. Przed wejĂciem na nowe rynki dokïadanie badamy je, aby przygotowaÊ najlepszÈ ofertÚ dla naszych nowych klientów. Gama produktów W DNA naszej rmy zapisana jest kreatywnoĂÊ i innowacja. To wïaĂnie moĝna znaleěÊ w kaĝdym z jej wyrobów, jak na przykïad w kolekcji serc o delikatnych ksztaïtach, wyraĝajÈcych wspomnienia. Polityka cenowa Sansone Collection chce zaoferowaÊ najlepszÈ jakoĂÊ w najlepszej cenie. Nie jest tajemnicÈ, ĝe aby to osiÈgnÈÊ, naleĝy produkowaÊ bardzo duĝo. Jest to moĝliwe dziÚki obecnoĂci rmy na rynkach caïej Europy. Chcesz odkryÊ wyroby Sansone Collection? Zapytaj o nowy katalog produktów i wstÈp na nasze stoisko na targach Kamieñ-Stone w Poznaniu w dniach 7-10 listopada 2012 r. z Kontakt: Maïgorzata Subocz ul. Sïowiañska 1/6, 58-200 Dzierĝoniów e-mail: m.subocz@sansone.pl Telefon komórkowy: 604 105 874 Telefon/fax: (+48 74) 831 01 78

www.RynekKamienia.pl

FIRMA

FOT. FOTOLIA

PORADY

Media spoïecznoĂciowe – moda czy koniecznoĂÊ? We wczeĂniejszych naszych tekstach podkreĂlaliĂmy rolÚ strategii marketingowej oraz koniecznoĂÊ docierania do klienta za pomocÈ odpowiednio dobranych narzÚdzi. Takim narzÚdziem, które przeĝywa aktualnie swój rozkwit, a przy okazji, wydawaÊ by siÚ mogïo, ĝe nie jest zbyt kosztowne, sÈ portale spoïecznoĂciowe. To wïaĂnie im chcielibyĂmy siÚ przyjrzeÊ oraz spróbowaÊ odpowiedzieÊ na pytanie, czy i w jakich sytuacjach warto wykorzystywaÊ media spoïecznoĂciowe w swoich dziaïaniach Serwis spoïecznoĂciowy, czyli… Serwis spoïecznoĂciowy to kaĝdy serwis internetowy dziaïajÈcy w oparciu o zgromadzonÈ wokóï niego spoïecznoĂÊ. W ten sposób powstajÈ tzw. media spoïecznoĂciowe (social media), które wykorzystujÈ szereg narzÚdzi, takich jak komunikatory do rozmów, czaty, fora i listy dyskusyjne, dziÚki którym ma miejsce komunikacja pomiÚdzy czïonkami grup.

NK 61 (4/2012)

Serwisy spoïecznoĂciowe sÈ czÚsto kojarzone z Facebookiem, ale w rzeczywistoĂci jest on tylko jednym z wielu, wielu rozwiÈzañ. Serwisy prywatnych spoïecznoĂci skupiajÈ grupÚ ludzi konkretnego przedsiÚbiorstwa czy instytucji (szczególnym przypadkiem sÈ grupy zamkniÚte, do których dostaÊ moĝna siÚ jedynie poprzez zaproszenie), a serwisy publiczne sÈ dostÚpne dla wszystkich uĝytkowników Internetu. Serwisy spoïecznoĂciowe mogÈ mieÊ charakter ogólny (np. Facebook), tematyczny (np. wpolske.pl), branĝowy (np. Domujemy.pl) bÈdě zawodowy (np. GoldenLine). DziÚki stworzeniu wïasnego prolu czïonkowie spoïecznoĂci mogÈ dzieliÊ siÚ konkretnymi treĂciami (YouTube, Flickr), komentowaÊ i opiniowaÊ róĝne zdarzenia (Filmweb) bÈdě byÊ na bieĝÈco z informacjami (wiadomosci24.pl). OsobnÈ kategoriÚ stanowi tzw. blogosfera, czyli blogi i mikroblogi, wĂród których najbardziej popularny jest Twitter. W Polsce nie przyjÈï siÚ on aĝ na takÈ skalÚ jak w USA, a próba stworzenia polskiego odpowiednika – Blip (Bardzo LubiÚ InformowaÊ Przyjacióï) nie zyskaïa duĝego zainteresowania. Wszystkie serwisy spoïecznoĂciowe dziaïajÈ na zasadzie sieci poïÈczeñ pomiÚdzy uĝytkownikami. PopularnoĂÊ

www.RynekKamienia.pl

FIRMA PORADY

jest budowana poprzez duĝÈ aktywnoĂÊ, zamieszczanie ciekawych materiaïów i komentowanie materiaïów innych uĝytkowników. Promocja w mediach spoïecznoĂciowych Coraz czÚĂciej serwisy spoïecznoĂciowe sÈ wykorzystywane w strategiach promocji rm, uczelni, miast czy eventów. Powód jest prosty – social media oferujÈ olbrzymie moĝliwoĂci kreowania opinii i wizerunku. Wedïug badañ 41 proc. internautów ufa informacjom publikowanym na rmowych prolach na Facebooku. Dla wielu rm zaistnienie w social media staïo siÚ wiÚc priorytetem. Jakie moĝliwoĂci posiada zatem rma, która decyduje siÚ na zaistnienie w mediach spoïecznoĂciowych? Przyjrzyjmy siÚ, co oferuje np. Facebook. NajpopularniejszÈ formÈ funkcjonowania na Facebooku rm jest Fanpage, czyli strona spoïecznoĂciowa organizacji zawierajÈca informacje widoczne dla „fanów” (osób, które polubiïy stronÚ). Stworzenie strony nie wymaga duĝo czasu, w Internecie znaleěÊ moĝna duĝo poradników, jak to zrobiÊ od strony technicznej (wystarczy wpisaÊ w wyszukiwarce Google hasïo „jak stworzyÊ fanpage”). Po okreĂleniu prolu strony oraz informacji ogólnych moĝna rozpoczÈÊ dziaïalnoĂÊ skierowanÈ do szerszego grona. PamiÚtajmy o trzech zasadach: 1. Naleĝy utrzymywaÊ zainteresowanie fanów poprzez umieszczanie informacji na fanpage przynajmniej dwa razy w tygodniu. 2. PamiÚtajmy, ĝe fani lubiÈ komentowaÊ nasze wpisy, niekoniecznie pozytywnie. Usuwanie komentarzy (administrator fanpage ma takÈ moĝliwoĂÊ) spotyka siÚ z natychmiastowym sprzeciwem uĝytkowników serwisu, o czym przekonaïa siÚ miÚdzy innymi rma Nestlé (po usuniÚciu nieprzychylnych wpisów powstaïy strony anty-Nestle). 3. Konieczne jest aktywowanie fanów poprzez organizowanie konkursów czy teĝ prowadzenie z nimi dialogu. W tym miejscu ponownie uczulamy na przemyĂlane zachowania, konsekwencje mogÈ byÊ bowiem olbrzymie (rma Orange na pytanie: „Czym was zaskoczyïo ostatnio Orange?” otrzymaïa natychmiast kilka tysiÚcy odpowiedzi, z których wiÚkszoĂÊ miaïa wyděwiÚk negatywny – „wysokim rachunkiem”, „brakiem internetu”, „nachalnymi telefonomami” itp.). Aplikacje dajÈ kolejne moĝliwoĂci poprzez przygotowanie gier, quizów, ankiet itd. Tego typu dziaïania na dïuĝej zatrzymujÈ internautÚ. Istotne jest, aby w sposób nienachalny, aczkolwiek nie budzÈcy wÈtpliwoĂci, kojarzyïy siÚ z markÈ. Badania wskazujÈ, ĝe internauci zostajÈ fanami proli rmowych, bo oczekujÈ rabatów, konkursów, specjalnych ofert. Aplikacje pozwolÈ uniknÈÊ bazowania wyïÈcznie na takiej aktywnoĂci oraz przyczyniÈ siÚ do wzrostu zaangaĝowania fanów. Reklama na Facebooku to najczÚĂciej okienko pojawiajÈce siÚ po prawej stronie, z fotograÈ i krótki opisem, który

www.RynekKamienia.pl

Najpopularniejsze w Polsce serwisy spoïecznoĂciowe zachÚca do klikniÚcia i nastÚpnie przenosi nas w podlinkowane miejsce (WWW bÈdě fanpage). DuĝÈ zaletÈ tego rozwiÈzania jest niewielki koszt, moĝliwoĂÊ samodzielnego przygotowania oraz precyzyjnego okreĂlenia, do kogo reklama ma dotrzeÊ (pïeÊ, miejsce zamieszkania, wiek, zainteresowania, wyksztaïcenie itp.). Koszt reklamy jest zaleĝny albo od liczby wyĂwietleñ w grupie docelowej, albo od liczby klikniÚÊ na reklamÚ. Zbliĝone rozwiÈzania oferuje serwis nk.pl (byïa „Nasza klasa”), który doĂÊ dïugo byï liderem na naszym rynku i dopiero pod koniec zeszïego roku Facebook wyprzedziï nk.pl w liczbie uĝytkowników. Serwis ten oferuje moĝliwoĂÊ tworzenia grupy (zamkniÚta spoïecznoĂÊ, koszt 10 tys. zï/miesiÈc) oraz zareklamowania siÚ na tradycyjnych noĂnikach internetowych (box, banner, tapeta). Moĝliwe jest równieĝ targetowanie reklam, co oczywiĂcie podnosi koszt reklamy, ale zwiÚksza jej skutecznoĂÊ. Oferowane prole, do których moĝna dotrzeÊ z reklamÈ, to m.in. lekarze, miïoĂnicy kina, zainteresowani motoryzacjÈ, fani sportu, studenci czy rodzice. Dodatkowo jest moĝliwoĂÊ umieszczenia reklamy na stronie gïównej, przed zalogowaniem. Przykïadowy koszt reklamy typu billboard to 120 tys. zï za dzieñ (ocjalna cena ze strony nk.pl, naleĝy pamiÚtaÊ o moĝliwoĂciach negocjacji ceny – nawet do kilkudziesiÚciu procent). Nie wszystko zïoto, co siÚ Ăwieci Wykorzystanie mediów spoïecznoĂciowych w marketingu jest na pewno obecnie modne wĂród rm. Jednak podobnie jak nieprawdziwe jest powiedzenie, ĝe „jeĂli nie ma ciÚ w Internecie, to nie istniejesz w biznesie”, tak nie kaĝdej

NK 61 (4/2012)

FIRMA PORADY

ď&#x192;&#x17E;rmie niezbĂ&#x161;dna jest obecnoÄ&#x201A;Ă&#x160; w mediach spoĂŻecznoÄ&#x201A;ciowych. Kluczowe jest bowiem pytanie o cele tych dziaĂŻaĂą. W przypadku marek kierowanych do konsumentĂłw, szczegĂłlnie mĂŻodych, jest to rzeczywiÄ&#x201A;cie korzystne wzbogacenie dziaĂŻaĂą budujĂ&#x2C6;cych wizerunek (polecamy bardzo dobre przykĂŻady fanpage na Facebooku: AliorSync, Nescafe, Coca-Cola, KubuÄ&#x201A;, Heyah). Jednak, gdy myÄ&#x201A;limy o klientach biznesowych, to trzeba zastanowiĂ&#x160; siĂ&#x161;, do ilu z nich moÄ?emy dotrzeĂ&#x160; za pomocĂ&#x2C6; mediĂłw spoĂŻecznoÄ&#x201A;ciowych. A jeÄ&#x201A;li stanowiĂ&#x2C6; odpowiednio duÄ?Ă&#x2C6; grupĂ&#x161;, to okreÄ&#x201A;lmy, z jakich mediĂłw korzystajĂ&#x2C6;. BudujĂ&#x2C6;c nowoczesnĂ&#x2C6; markĂ&#x161; skierowanĂ&#x2C6; do projektantĂłw wnĂ&#x161;trz, moÄ?na myÄ&#x201A;leĂ&#x160; o Facebooku, ale z rozwiĂ&#x2C6;zaniami technicznymi byĂ&#x160; moÄ?e dotrzemy do wiĂ&#x161;kszego grona odbiorcĂłw za pomocĂ&#x2C6; LinkedIn lub GoldenLine. Jak w przypadku kaÄ?dego dziaĂŻania marketingowego, podstawĂ&#x2C6; jest analiza sytuacji wyjÄ&#x201A;ciowej, okreÄ&#x201A;lenie celĂłw i dopasowanie dziaĂŻaĂą, ktĂłre pozwolĂ&#x2C6; je osiĂ&#x2C6;gnĂ&#x2C6;Ă&#x160;. Media spoĂŻecznoÄ&#x201A;ciowe nadajĂ&#x2C6; siĂ&#x161; do dĂŻugofalowych dziaĂŻaĂą marketingowych zwiĂ&#x2C6;zanych z budowaniem wizerunku i marki ď&#x192;&#x17E;rmy. WymagajĂ&#x2C6; codziennej pracy i planowania na przynajmniej rok. Znacznie trudniej osiĂ&#x2C6;ga siĂ&#x161; tu cele sprzedaÄ?owe. Samo zaĂŻoÄ?enie wĂŻasnego proď&#x192;&#x17E;lu w mediach spoĂŻecznoÄ&#x201A;ciowych jest bardzo ĂŻatwe i nic nie kosztuje. Jednak co bĂ&#x161;dziemy robiĂ&#x160; dalej? Czy mamy treÄ&#x201A;ci, ktĂłre kilka razy w tygodniu zainteresujĂ&#x2C6; uczestnikĂłw?

Znamy historiĂ&#x161; centrum konferencyjnego, ktĂłre zatrudniĂŻo nowego pracownika do obsĂŻugi mediĂłw spoĂŻecznoÄ&#x201A;ciowych, po trzech miesiĂ&#x2C6;cach proď&#x192;&#x17E;l hotelu miaĂŻ siedmiu fanĂłw (!) na Facebooku, z ktĂłrych piĂ&#x161;ciu to pracownicy samego hotelu. W tym czasie pracownik ten nie wykonaĂŻ ani jednej rozmowy z klientem. O ile od strony internetowej ď&#x192;&#x17E;rmy oczekujemy gĂŻĂłwnie podania informacji, to juÄ? fanpage musi byĂ&#x160; Ä?ywy, interaktywny. NiebezpieczeĂąstwo martwego proď&#x192;&#x17E;lu, ktĂłry negatywnie przekĂŻada siĂ&#x161; na wizerunek ď&#x192;&#x17E;rmy, jest na tyle duÄ?e, Ä?e warto kilka razy zastanowiĂ&#x160; siĂ&#x161;, czy warto podĂ&#x2C6;Ä?aĂ&#x160; za modĂ&#x2C6; mediĂłw spoĂŻecznoÄ&#x201A;ciowch, jeÄ&#x201A;li nie mamy pomysĂŻu, jak to robiĂ&#x160;. PrzykĂŻadem negatywnym sĂ&#x2C6; rĂłwnieÄ? agencje reklamowe, ktĂłre idĂ&#x2C6;c na ĂŻatwiznĂ&#x161;, zamieszczajĂ&#x2C6; na swoich fanpage Ä&#x201A;mieszne reklamy, co nie jest ani kreatywne, ani teÄ? interesujĂ&#x2C6;ce dla osĂłb zajmujĂ&#x2C6;cych siĂ&#x161; marketingiem (te same reklamy najczĂ&#x161;Ä&#x201A;ciej sĂ&#x2C6; zamieszczane rĂłwnolegle w serwisach tematycznych). ReasumujĂ&#x2C6;c â&#x20AC;&#x201C; media spoĂŻecznoÄ&#x201A;ciowe mogĂ&#x2C6; byĂ&#x160; pomocnym narzĂ&#x161;dziem w ksztaĂŻtowaniu wizerunku, ale tylko i wyĂŻĂ&#x2C6;cznie wtedy, jeÄ?eli nasi klienci rĂłwnieÄ? z nich korzystajĂ&#x2C6;, a my mamy pomysĂŻ, jak ich zaskakiwaĂ&#x160; i byĂ&#x160; z nimi w ciĂ&#x2C6;gĂŻym kontakcie. z dr Grzegorz LeszczyĂąski, dr Marek ZieliĂąski Centrum B2B, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu www.centrumb2b.org

;\IZIVVQM LWJZIVa SIUQMĂž VI\]ZITVa

TERAZ W NOWEJ OPRAWIE Zapraszamy do nowej siedziby: Ä&#x201C;MTMKPW_[SI ! ;QM[\ZbMĂž \MT " ! QVNW(JMT\ZIUQ XT 2IS LWRMKPIĂ¨' ;XZI_LÄ&#x2019; VI www.beltrami.pl

NK 61 (4/2012)

www.RynekKamienia.pl

FIRMA PORADY

Internetowa twarz rmy Praktycznego poradnika facebookowego czÚĂÊ 1 – zakïadamy stronÚ rmowÈ.

2.0

– w komputerowym slangu to skrót okreĂlajÈcy nowÈ, ulepszonÈ wersjÚ oprogramowania. Web 2.0 to wiÚc „nowy, ulepszony Internet”. Czy to w ogóle moĝliwe? O Web 2.0 zaczÚto mówiÊ po 2001 roku, gdy pojawiïy siÚ pierwsze serwisy, których treĂÊ byïa tworzona przez zwykïych uĝytkowników, a nie tylko zatrudnionych w tym celu specjalistów. W ten sposób powstaïa Wikipedia, w ten sposób dziaïajÈ Filckr.com (serwis ze zdjÚciami), YouTube.com (lmy), blogi czy popularne ostatnio serwisy spoïecznoĂciowe.

”

relacji z innymi uĝytkownikami, ïatwÈ wymianÚ treĂci oraz niemal niezliczonÈ liczbÚ aplikacji, które moĝemy dostosowaÊ do potrzeb swoich i naszych znajomych. Stworzony w 2004 r. serwis ma obecnie ponad 900 mln uĝytkowników na caïym Ăwiecie, w tym ponad 8 mln w Polsce.

Aby skorzystaÊ ze wszystkich moĝliwoĂci Facebooka, musimy posiadaÊ wïasne konto osobiste. Bez niego bÚdziemy mogli jedynie podglÈdaÊ treĂci publikowane publicznie np. przez blogi, serwisy informacyjne czy rmy.

Web 2.0 moĝna opisaÊ siedmioma hasïami – ekonomia, projekt, standaryzacja, ïatwoĂÊ mieszania, konwergencja, partycypacja i uĝytecznoĂÊ. To, co w nich najwaĝniejsze z punktu widzenia rm, to m.in. niĝszy koszt prowadzenia serwisu (nie pïacimy za domenÚ internetowÈ, hosting, pracÚ programistów czy twórców treĂci, projekt strony itp. – stronÚ moĝe prowadziÊ kaĝdy, nawet pracownik bez specjalnego przeszkolenia) i bliĝszy kontakt z innymi uĝytkownikami (fani, unikalni uĝytkownicy, moĝliwoĂÊ szybkiego powiadamiania o wprowadzeniu nowej treĂci, moĝliwoĂÊ rekomendowania i komentowania). OczywiĂcie sÈ teĝ pewne zagroĝenia – niewïaĂciwie prowadzone konto, niezadowolony klient i niewïaĂciwa reakcja na jego niezadowolenie nie przysporzÈ nam fanów, a na wytworzonÈ przez nas treĂÊ bezpïatnie oddajemy licencjÚ serwisowi. Facebook.com (FB) – bo ten serwis jest tematem tego artykuïu – oferuje niemal wszystko, czego moĝna oczekiwaÊ od serwisu typu Web 2.0: bezpïatne prowadzenie konta, standaryzacjÚ obsïugi i wyglÈdu strony, ïatwy dostÚp z urzÈdzeñ mobilnych, moĝliwoĂÊ nawiÈzania internetowej

NK 61 (4/2012)

Ekran rejestracji w serwisie Facebook Jak zaïoĝyÊ konto? Aby skorzystaÊ ze wszystkich moĝliwoĂci Facebooka, musimy posiadaÊ wïasne konto osobiste. Bez niego bÚdziemy mogli jedynie podglÈdaÊ treĂci publikowane publicznie np. przez blogi, serwisy informacyjne czy rmy. Aby zaïoĝyÊ konto, musimy wejĂÊ na stronÚ www.facebook.com i wypeïniÊ formularz po prawej stronie ekranu, w którym wpisujemy imiÚ i nazwisko, adres e-mail, hasïo, jakim bÚdziemy logowaÊ siÚ do serwisu, pïeÊ i datÚ urodzenia. Potwierdzamy, ĝe chcemy siÚ zarejestrowaÊ, klikajÈc zielonÈ ikonÚ „zarejestruj siÚ”. W drugim ekranie, do którego przejdziemy, naleĝy odczytaÊ dwa ciÈgi liter, które pojawiÈ siÚ na ekranie, a nastÚpnie przepisaÊ je do okna poniĝej z zachowaniem odstÚpu pomiÚdzy nimi – w ten sposób system sprawdzi, czy nie jesteĂmy internetowym robotem. W tym momencie rejestracjÚ moĝemy uznaÊ za skoñczonÈ. W kolejnych krokach system da nam okazjÚ, aby zaprosiÊ naszych znajomych (m.in.

www.RynekKamienia.pl

FIRMA PORADY

przez naszÈ skrzynkÚ e-mail – po podaniu do niej hasïa Facebook zaimportuje listÚ kontaktów i przeszuka swojÈ bazÚ, po czym wskaĝe nam osoby, które moĝemy zaprosiÊ), uzupeïniÊ dane o sobie (co teĝ pomoĝe w wyszukaniu potencjalnych znajomych) oraz dodaÊ swoje zdjÚcie prolowe. PosiadajÈc konto prywatne, bÚdziemy mogli zaïoĝyÊ wreszcie konto rmowe. W tym celu musimy przejĂÊ na stronÚ www.facebook.com/pages/create.php. Facebook zaproponuje nam utworzenie jednej z szeĂciu typów stron, na potrzeby rmy kamieniarskiej wybieraÊ bÚdziemy jednÈ z trzech – lokalna rma lub punkt szczególny; rma, organizacja lub instytucja; marka lub produkt. Niezalecane jest tworzenie strony marki lub organizacji dla niewielkiej rmy (Facebook gwarantuje sobie moĝliwoĂÊ usuniÚcia strony, jeĂli wprowadzasz w bïÈd uĝytkowników serwisu). Jest to teĝ o tyle istotne, ĝe aby uzyskaÊ unikalny, prosty adres WWW (np. www.facebook.com/NowyKamieniarz),

Ekran rejestracji rmy a nie przypisywany na poczÈtku adres generowany losowo, bÚdziemy musieli zdobyÊ okreĂlonÈ liczbÚ fanów – najmniejszÈ w przypadku „lokalnej rmy”, najwiÚkszÈ w przypadku „marki lub produktu”. WybierajÈc opcjÚ „lokalna rma lub punkt szczególny”, bÚdziemy musieli okreĂliÊ rodzaj prowadzonej przez nas dziaïalnoĂci (do wyboru sÈ m.in. „biznes lokalny”, „usïugi profesjonalne” lub „zakupy/handel detaliczny”), wpisaÊ dane teleadresowe oraz zaakceptowaÊ regulamin serwisu. Serwis skieruje nas do strony, na której bÚdziemy mogli dodaÊ nasze zdjÚcie prolowe (lub logotyp), adres strony WWW i opisaÊ w skrócie naszÈ dziaïalnoĂÊ (najlepiej w sposób czytelny dla uĝytkowników, ale odróĝniajÈcy nas od konkurencji). NastÚpnie tramy na naszÈ stronÚ, gdzie czeka na nas krótki przewodnik po „osi czasu”, czyli schemacie wyglÈdu prolu kaĝdej rmy, organizacji itp. na Facebooku. Po tym bÚdziemy juĝ mogli rozpoczÈÊ prowadzenie naszej strony.

www.RynekKamienia.pl

Zanim jednak zaczniemy publikowaÊ materiaïy dotyczÈce naszej dziaïalnoĂci, powinniĂmy zapoznaÊ siÚ z panelem administracyjnym, uzupeïniÊ informacje o naszej rmie i zajÈÊ siÚ estetykÈ serwisu. Panel administratora Panel wyĂwietla siÚ u góry strony, ponad zdjÚciem prolowym. Znajdziemy tam okno z powiadomieniami o ruchu na stronie (informacje o tym, ĝe ktoĂ polubiï naszÈ stronÚ lub informacjÚ na niej zamieszczonÈ, udostÚpniï jÈ bÈdě skomentowaï), okno z wiadomoĂciami, jakie otrzymaliĂmy od innych uĝytkowników, listÚ naszych fanów, statystyki i okno z poradami przygotowanymi przez Facebook. Nad nimi, po prawej, znajduje siÚ menu administratora, w którym moĝemy m.in. edytowaÊ prol i uzyskaÊ pomoc. W tym miejscu znajduje siÚ równieĝ ikona „ukryj”, dziÚki której moĝemy zwinÈÊ panel administracyjny do postaci wÈskiego paska.

Panel admienistratora Na szczególnÈ uwagÚ zasïugujÈ tu trzy pola: wiadomoĂci od uĝytkowników, na które zgodnie z niepisanymi zasadami serwisów spoïecznoĂciowych powinniĂmy moĝliwie szybko odpowiedzieÊ oraz listÚ fanów, przez którÈ moĝemy przejĂÊ na ich prol i zapoznaÊ siÚ z ich dziaïalnoĂciÈ (mogÈ to byÊ wïaĂciciele rmy, którÈ warto odwiedzaÊ w poszukiwaniu ciekawych informacji). TrzeciÈ jest pole statystyk, które bÚdÈ dla nas dostÚpne po przekroczeniu liczby 30 fanów. To wïaĂnie tu, w sposób obrazowy, pokazane zostanie zainteresowanie naszÈ stronÈ. RozwijajÈc menu statystyk, dowiemy siÚ takĝe, jakie opublikowane przez nas informacje dotarïy do najwiÚkszej liczby uĝytkowników Facebooka, które cieszyïy siÚ najwiÚkszym zainteresowaniem (byïy czytane, lubiane, komentowane i przesyïane dalej) oraz które z nich poprzez udostÚpnianie przez uĝytkowników na swoich prolach rozprzestrzeniaïy siÚ w serwisie bez naszej wiedzy (zapewniajÈc nam efekt marketingu wirusowego).

NK 61 (4/2012)

FIRMA PORADY

Menu administratora JeĂli chcemy dostosowaÊ zasady publikacji materiaïów na naszym prolu, musimy skorzystaÊ z opcji „edytuj prol” we wspomnianym wczeĂniej menu administratora. Niezaleĝnie którÈ opcjÚ wybierzemy z listy, tramy do wiÚkszego menu, w którym znajdÈ siÚ m.in. ustawienia, zarzÈdzanie uprawnieniami i podstawowe informacje. W „twoich ustawieniach” bÚdziemy mogli zdecydowaÊ, czy chcemy publikowaÊ komentarze na naszej stronie jako rma, czy jako osoba prywatna oraz to, czy chcemy otrzymywaÊ informacje o wydarzeniach na stronie na naszÈ skrzynkÚ e-mail. W „zarzÈdzaniu uprawnieniami” moĝemy zdecydowaÊ, kto moĝe oglÈdaÊ naszÈ stronÚ (w jakich krajach i w jakiej kategorii wiekowej), kto moĝe dodawaÊ informacje i komentarze na naszej stronie i czy bÚdÈ one wyĂwietlane oraz czy inni uĝytkownicy bÚdÈ mogli oznaczaÊ znajomych na zdjÚciach przez nas opublikowanych. To tu moĝemy takĝe wpisaÊ sïowa, które bÚdÈ moderowane przez system (np. wulgaryzmy) i to tu moĝemy (w razie potrzeby) usunÈÊ nasz prol. W „podstawowych informacjach” moĝemy edytowaÊ opis naszej rmy (m.in. dane kontaktowe, opis dziaïalnoĂci, zakres cenowy, sposób dojazdu itp.), w „zdjÚciu prolowym” ustawiÊ np. aktualny logotyp lub zdjÚcie zakïadu, a w „wyĂwietlaniu” ustaliÊ, jakie nasze ulubione strony bÚdÈ wyĂwietlaÊ siÚ na naszej osi czasu i czy wĂród informacji o naszej rmie znajdzie siÚ facebookowy prol jej wïaĂciciela. W „zasobach” znajdziemy kilka przydatnych linków uïatwiajÈcych dziaïania na Facebooku. Jest tu m.in. odnoĂnik do strony z poradami dla prowadzÈcych prole rmowe („Facebook Pages”), link do aplikacji, które zainstalowane na naszej zwykïej stronie internetowej bÚdÈ prowadziÊ internautów na nasz prol na Facebooku (wtyczki spoïecznoĂciowe), przewodnik po najlepszych praktykach marketingowych na FB, centrum pomocy dla programistów oraz link prowadzÈcy do strony umoĝliwiajÈcej zakup reklamy w serwisie. W „uprawnieniach administracyjnych” bÚdziemy zaĂ mogli okreĂliÊ, kto z fanów naszego prolu bÚdzie mógï administrowaÊ treĂciÈ naszej strony. OĂ czasu To narzÚdzie komunikacji z fanami naszej strony, gdzie publikujemy (w prosty i domyĂlny sposób) informacje, zdjÚcia, lmy dotyczÈce naszej dziaïalnoĂci lub dzielimy siÚ materiaïami znalezionymi w Internecie – na blogach, serwisach informacyjnych lub tematycznych, serwisach foto i wideo, jak teĝ na prolach innych uĝytkowników Facebooka (fanów, zaprzyjaěnionych rm i prolach, które Ăledzimy). Dodatkowo, na osi czasu umiejscowione sÈ okna z naszymi ulubionymi prolami (np. prasy, rm, z którymi wspóïpracujemy, dostawców itp.) oraz wpisami („postami”), które na naszej stronie opublikowali inni uĝytkownicy.

NK 61 (4/2012)

Menu administratora

Górny fragment osi czasu

Poniĝej „zdjÚcia prolowego”, po lewej widoczne jest pole publikowania treĂci i multimediów z podziaïem na czÚĂÊ tekstowÈ i gracznÈ.

www.RynekKamienia.pl

FIRMA PORADY

OĂ czasu rozpoczyna siÚ naszym zdjÚciem (logotypem) oraz duĝym zdjÚciem bÚdÈcym tïem. Warto przemyĂleÊ, jakiego typu zdjÚcie umieĂcimy jako tïo – moĝe to byÊ zdjÚcie zakïadu, zdjÚcie przedstawiajÈce jakiĂ proces obróbczy czy wykonane zlecenie. Warto postaraÊ siÚ, aby byïo to zdjÚcie dobre jakoĂciowo i kompozycyjnie – to jeden z elementów, na który jako pierwszy zwrócÈ uwagÈ osoby zaglÈdajÈce na nasz prol. Poniĝej znajduje siÚ pasek z krótkÈ informacjÈ o naszej rmie, liczbÈ osób, które lubiÈ naszÈ stronÚ, rozwijanym menu narzÚdzi dla uĝytkowników (to stÈd mogÈ przesïaÊ nam wiadomoĂÊ i zapewniÊ subskrypcjÚ publikowanych przez nas informacji) bÈdě administratorów. A takĝe okna odsyïajÈce uĝytkowników do naszej galerii zdjÚÊ, organizowanych przez nas wydarzeñ i aplikacji, do których majÈ dostÚp na naszej stronie. To tu znajduje siÚ teĝ legendarna ikona „LubiÚ to!”, dziÚki której zyskujemy nowych fanów naszego prolu. Okno, które pozwoli nam opublikowaÊ wpis na naszym prolu, znajduje siÚ zawsze pod zdjÚciem prolowym i informacjami o naszej rmie. Moĝemy w nim wybraÊ, czy chcemy opublikowaÊ wiadomoĂÊ tekstowÈ, czy zaïÈczyÊ zdjÚcie bÈdě lm. Moĝemy teĝ okreĂliÊ, gdzie w danej chwili siÚ znajdujemy i dokÈd ma traÊ informacja (moĝemy wybraÊ kraj, w jakim moĝna bÚdzie przeczytaÊ nasz wpis – jest to narzÚdzie przydatne rmom, które dziaïajÈ

NK 61 (4/2012)

takĝe poza granicami Polski). Okno to dzieli siÚ niezaleĝnie od nas na dwa pola, dziÚki czemu moĝemy zarówno opublikowaÊ zdjÚcie bÈdě lm (które wybieramy z dysku naszego komputera) i skomentowaÊ je. Dziaïa to takĝe w przypadku udostÚpniania innej treĂci znalezionej w Internecie. Po wklejeniu linku do strony, serwisu foto lub wideo zostanie on gracznie rozwiniÚty i opisany w polu poniĝej (po czym bÚdziemy mogli usunÈÊ link z pola powyĝej – przydatne ze wzglÚdów estetycznych). Bardzo waĝne jest, aby przed publikacjÈ treĂci przeczytaÊ jÈ jeszcze raz i usunÈÊ bïÚdy – niestety Facebook nie pozwala na edycjÚ treĂci raz opublikowanych wpisów (moĝna je natomiast usunÈÊ i opublikowaÊ ponownie). Po opublikowaniu informacji bÚdziemy mogli wyróĝniÊ jÈ (zajmie caïÈ szerokoĂÊ osi czasu), przypiÈÊ u góry strony (póěniejsze wpisy bÚdÈ publikowane poniĝej – przydatne przy prowadzeniu akcji promocyjnych, konkursów, ankiet itp.) bÈdě po prostu ukryÊ. z Szymon Paě W kolejnym numerze przedstawimy m.in. zasady publikacji zdjÚÊ i albumów ze zdjÚciami, sposoby na uzyskanie dostÚpu do treĂci publikowanych przez innych uĝytkowników oraz podstawowe sposoby na pozyskanie fanów i wejĂcie z nimi w interakcjÚ.

Odwiedź nasz proﬁl na Facebooku

http://www.facebook.com/NowyKamieniarz www.RynekKamienia.pl

KAMIE NATURALNY STEGOS – S OWNIK TERMINÓW GEOLOGICZNYCH DLA SKALNIKÓW CZ}¥m 33

Fot. 2. Geoda agatowa ze szczotkÈ kwarcowÈ we wnÚtrzu (w zbiorach Muzeum Mineralogicznego we Wrocïawiu).

Fot. 1. Gagat surowy (Rakowice) i przykïad wyrobu wykonanego z tego maïo znanego materiaïu.

Gagat – geoda Gagat – silnie zwiÚzïa, bitumiczna odmiana wÚgla brunatnego barwy smolistoczarnej o wysokim poïysku i muszlowym przeïamie, zbitej, jednorodnej budowy, miÚkki (3–4 w skali p Mohsa), strugalny i kruchy; okreĂlany czasem jako czarny (p) bursztyn (wykazuje podobne wïaĂciwoĂci elektrostatyczne); powstawaï gïównie w (p) jurze, wskutek uwÚglenia fragmentów araukarii, tworzy cienkie warstewki; znany m.in. z Wielkiej Brytanii, Francji i USA, w Polsce wystÚpuje w póïnocnej czÚĂci Gór ¥wiÚtokrzyskich, w rejonie Opoczna (Zameczek – dawne miejsce eksploatacji) i Skarĝyska-Kamiennej (rezerwat przyrody Gagaty soïtykowskie w nieczynnej kopalni iïów ceramicznych); szczególnie twarda odmiana g. okreĂlana jest jako dĝet (ang. jet) i wykorzystuje siÚ jÈ w jubilerstwie, tradycyjnie z g. wykonuje siÚ biĝuteriÚ ĝaïobnÈ (w okresie powstañ narodowych biĝuteria srebrna z gagatem symbolizowaïa ĝaïobÚ narodowÈ), w poczÈtkach XIX w. – ingrediencja balsamów przeciw histerii; nazwa od

NK 61 (4/2012)

gr. lithos gagates – kamieñ z Gagas (miasto maïe zwierzÚta mierzÈ kilkanaĂcie milimetrów, w staroĝytnej Licji w Azji Mniejszej). najwiÚksze („dinozaurze”) osiÈgajÈ masÚ wielu kilogramów; nazwa od gr. gastro – ĝoïÈdek Galaktyka – olbrzymi, utrzymywany siïÈ gra- i lithos – kamieñ. witacji ukïad gwiazd, pyïu, gazu i tzw. ciemnej materii, orbitujÈcych wokóï wspólnego Geoda – kuliste lub owalne skupienie mineĂrodka masy; g. zazwyczaj zawierajÈ od mi- raïów wtórnych wypeïniajÈcych znajdujÈcÈ liardów do bilionów gwiazd i majÈ Ărednice siÚ pierwotnie w tym miejscu pustkÚ skalnÈ rzÚdu kilkudziesiÚciu tysiÚcy lat Ăwietlnych; – czÚsto pÚcherz pogazowy; zazw. wykazuje róĝniÈ siÚ ksztaïtem – wyróĝnia siÚ m.in. g. koncentrycznÈ, strefowÈ budowÚ, kolejne wareliptyczne, spiralne (najpiÚkniejsze) i spiral- stwy mineralne mogÈ byÊ silnie zróĝnicowane ne z poprzeczkÈ (np. nasza Galaktyka Drogi kolorystycznie; w centralnych czÚĂciach g. Mlecznej); nazwa od gr. gala – mleko; szereg czÚsto znajduje siÚ pusta przestrzeñ, na której kamieni ozdobnych, jak New Galaxy, Galaxy Ăciankach wystÚpujÈ (p) szczotki krystaliczBlack, Green Galaxy Light nawiÈzuje swymi ne automorcznych (wïasnopostaciowych) nazwami do roju gwiazd (poïyskujÈce mine- krysztaïów (p) druza; najbardziej charakteraïy) na ciemnym tle. rystyczne dla mineraïów grupy krzemionki (agat, krysztaï górski, ametyst, kwarc dymny Gastrolity – „kamienie ĝoïÈdkowe”, poïykane i in.), nietypowym sposobem wykorzystania przez niektóre zwierzÚta i wspomagajÈce tra- g. agatowych (p chalcedon) sÈ spotykane wienie (rozcieranie pokarmu), wykorzystywa- niekiedy polerowane pïyty kamienne, klejone z ne przez ptaki, krokodyle i foki, znane sÈ teĝ wielu g., okreĂlane jako póïszlachetne. g. (p) dinozaurów (które mogïy mieÊ nawet Paweï P. Zagoĝdĝon do 200 duĝych gastrolitów); g. poïykane przez Katarzyna D. Zagoĝdzon

www.RynekKamienia.pl

KAMIE NATURALNY MINIMONOGRAFIE POLSKICH KAMIENI BUDOWLANYCH

Sjenity z KoĂmina

FOT. H. WALENDOWSKI

(19.09.1945 – 31.12.1950); Piïawskie Zakïady Kamienia Budowlaneychodnie skaï granitoidowych bloku przedsudeckiego wynurzajÈ go w Piïawie Górnej (30.06.1951 – 29.06.1972); Kombinat Kamienia siÚ spod osadów plejstoceñskich w wielu miejscach na bloku Budowlanego w Piïawie Górnej (30.06.1972 – 31.12.1989); Górnicze przedsudeckim, m.in. na póïnoc i póïnocny zachód od Niemczy. PrzedsiÚbiorstwo Eksploatacji i Przerobu Kamienia „Sjenit” w Piïawie Pod wzglÚdem skïadu chemicznego i mineralnego skaïy te klasykuje siÚ Górnej (1.01.1990 – 30.06.1995); Sjenit Piïawa Górna SA (1.07.1995 od granitów monzonitowych i granodiorytów do sjenodiorytów. NajwiÚksze – 26.02.2002); Kam-Sjenit sp. z o.o. od 27.02.2002). rozprzestrzenienie majÈ Ărednioziarniste, porrowate granodioryty o tekstuKamienioïom w KoĂminie zanotowaï najwyĝsze wydobycie w latach rach kierunkowych, wydobywane w KoĂminie (dawn. Schobergrund) koïo 70. ubiegïego wieku. Na trzech poziomach pracowaïo wówczas szeĂÊ Piïawy Górnej. Wedïug aktualnych poglÈdów sÈ to póěnotektoniczne intrubrygad oĂmioosobowych. Górne poziomy przeznaczano na produkcjÚ zje magmowe, krzepnÈce w warunkach niewielkiej kompresji, co znajduje kruszywa, z dolnych wydoodbicie w ich deformacyjbywano bloki. Pod koniec nych teksturach. W Ăwiecie ub. wieku przeorientowano kamieniarskim przyjÚïa siÚ wydobycie na uzysk kruuproszczona nazwa na wyszyw, traktujÈc wydobycie dobywanÈ tam skaïÚ: sjenity bloków drugoplanowo. z KoĂmina. ZawierajÈ one W roku 2005 wydobycie kilkucentymetrowe krysztaïy wynosiïo 502 tys. ton, jasnych skaleni potasowych z czego na bloki przypadïo i plagioklazów (andezyn zaledwie 10 tys. ton (2 – oligoklaz), tkwiÈcych w tle proc.). utworzonym przez skalenie, Zasoby zïoĝa w KoĂminie kwarce, hornblendÚ i biotyt. oblicza siÚ na okoïo 10 Sjenity koĂmiñskie o barwie mln ton, a nowo rozpogratowoszarej majÈ niewÈtpliwe walory dekoraznane zïoĝe Ărednioziarnicyjne. DziÚki obecnoĂci stego sjenitu „Piekielnik” ciemnoszarych i czarnych udokumentowano na 16 mln ton. W KoĂminie, pod enklaw (szlirów, nazywanych kilkumetrowym nadkïa„myszkami”) skaï bardziej dem zwietrzaïego sjenitu, zasadowych, dekoracyjnoĂÊ Kamienioïom sjenitu KoĂmin – stan obecny wystÚpuje bloczne zïoĝe ta jest unikalna. Sjenity sÈ o Ăredniej miÈĝszoĂci 30 m. Wydobycie prowadzi siÚ systemem stokocenionym kamieniem budowlanym i nagrobkowym; dajÈ siÚ doskonawo-wgïÚbnym, obecnie wyrobisko ma piÚÊ poziomów eksploatacyjnych. le polerowaÊ, sÈ bardzo odporne na wietrzenie. Zalecane sÈ na posadzki NajwiÚkszy blok wydobyty po wojnie miaï 24 tony i zostaï zastosowany i stopnie w budynkach o duĝym natÚĝeniu ruchu. przy budowie fontanny w Piïawie Górnej. O grodzie Niemcza pisano juĝ w roku 1017, a istniejÈce do dziĂ mury obronOto inne zastosowania sjenitów z KoĂmina. Warszawa: Stadion DziesiÚne miasta wzniesiono przed rokiem 1296 ze skaï wystÚpujÈcych w okolicy, ciolecia, Dworzec Centralny, metro; Kraków: Szpital Specjalistyczny im. m.in. ze sjenitów. Dalszy rozwój kamieniarstwa byï zasïugÈ wspólnoty braJ. Dietla, Dworzec Gïówny PKP, Bank PKO przy ul. Kijowskiej, Galeria ci morawskich, odïamu protestantów. Osiedlili siÚ oni na terenie obecnej Centrum, Pawilon B-5 AGH, hotel Cracovia, cokóï pomnika A. MickiewiPiïawy Górnej i rozpoczÚli eksploatacjÚ w okolicznych ïomach okoïo roku cza; Poznañ: Centrum Kultury Zamek, przejĂcia podziemne przy dworcu 1740. Póěniej zakïady w Piïawie Górnej przejÈï i rozbudowaï Karol Thust, PKS i pod trasÈ NiestachowskÈ, bank przy ul. Masztalarskiej; Wrocïaw: posiadajÈcy prestiĝowy tytuï dostawcy dworu królewskiego Wilhelma. poczta przy ul. ¥widnickiej; Wiedeñ: metro. z Okres rozwoju zanotowaïy kamienioïomy okolic Niemczy i zakïady obróbcze Henryk Walendowski w Piïawie Górnej po roku 1934. Wyposaĝono je wówczas w nowoczesne maszyny Carla Mayera. W okresie II wojny Ăwiatowej zakïady przygotowyCechy zyczne* waïy elementy kamienne przyszïych „pomników chwaïy”, które miaïy byÊ GÚstoĂÊ pozorna [g/cm3] wzniesione po zwyciÚstwie III Rzeszy m.in. w Warszawie, Kutnie i Kijowie. 2,69 Elementy te w koñcu znalazïy zastosowanie przy budowie Païacu Kultury ¥cieralnoĂÊ na tarczy Boehmego [cm] 0,285 i Nauki w Warszawie i innych budowli z tamtego okresu. NasiÈkliwoĂÊ [%] 0,26 Po wojnie kamienioïomy w KoĂminie i Przedborowej pracowaïy dla zakïaWytrzymaïoĂÊ na Ăciskanie [MPa] 186,0 dów przeróbczych w Piïawie Górnej o czÚsto zmieniajÈcych siÚ nazwach MrozoodpornoĂÊ (25 cykli) caïkowita (Pañstwowa Fabryka Obróbki Marmurów i Granitów nr 254 w Zagórzu *wg. Biproskal sp. z o.o. Wrocïaw 2007 r.

www.RynekKamienia.pl

NK 61 (4/2012)

KAMIE NATURALNY

FOT. ARCHIWUM M+Q(4)

BAZA KAMIENIA NATURALNEGO

Nero Impala Jedna z kopalni gabronorytu Nero Impala* naleĝÈcych do Grupy Finstone

ero Impala* Grupy Finstone wydobywany jest w póïnocno-zachodniej prowincji Republiki Poïudniowej Afryki. Kamienioïomy Nero Impala poïoĝone sÈ w najstarszej geologicznie czÚĂci masywu w którym prowadzone jest wydobycie odkrywkowego kamienia blocznego. Jego pokïady liczÈ przeszïo 20 km dïugoĂci. Ten antracytowy gabronoryt – o Ăredniej wielkoĂci (5-10 mm), ciemnoczarnym ziarnie – jest klasykowany do jednej z grup kolorystycznych: Medium, Medium Dark lub Dark. Selekcja odbywa siÚ z uwagi na udziaï jasnych plagioklazów, których najwiÚkszÈ iloĂÊ znajdziemy w Nero Impali Medium. Granit ten znajduje zastosowanie w projektach budowlanych, a takĝe kamieniarstwie nagrobkowym. Doskonale sprawdza siÚ na elewacjach, jest równieĝ czÚsto stosowany we wnÚtrzach mieszkañ i budynków uĝytecznoĂci publicznej. Nero Impala jest doceniany przez projektantów nowoczesnych, minimalistycznych wnÚtrz, doskonale ïÈczy siÚ ze szkïem, nieotynkowanÈ cegïÈ, betonem architektonicznym lub drewnem. Zrealizowane projekty: Samfarine Head Ofce (Cape Town), Land Bank (Pretoria), Prudential Tower (Singapur), South Quay Plaza

NK 61 (4/2012)

(Londyn), Mauritius Union Assurance, Bank City (Johannesburg), Corpus Christi Building (Texas) i wiele innych na caïym Ăwiecie. Roczna produkcja Nero Impala w kamienioïomach naleĝÈcych do Grupy Finstone wynosi 90 tys. m szeĂc. z * - Nero Impala to nazwa zastrzeĝona dla produktów Grupy Finstone

Medium

Skïad mineralny plagioklazy ortopirokseny klinopirokseny ambole chloryty serycyty talk

Medium Dark

Cechy zyczne

WytrzymaïoĂÊ na Ăciskanie: WytrzymaïoĂÊ na ugiÚcie: Wspóïczynnik pÚkniÚcia: OdpornoĂÊ na Ăcieranie: ObjÚtoĂciowy ciÚĝar wïaĂciwy: EfektywnoĂÊ cieplnego rozszerzenia: PorowatoĂÊ: NasiÈkliwoĂÊ:

64% 30% 4% <1% <1% <1% <1%

Dark

2400 kg/cm2 220 kg/cm2 260 kg/cm2 1,48 mm 2,930 kg/m3 9,07 x 10-6 mm/°C 0,34 %/mm 0,10 %

Na podstawie materiaïów dostarczonych przez spóïkÚ Marble & Quartzite Polska sp. z o.o.

www.RynekKamienia.pl

KAMIE NATURALNY

Holoceñska martwica wapienna

w architekturze Krakowa J

ednym z oryginalnych, niestety rzadko stosowanych micznego, tworzÈca siÚ w Ărodowisku wód lÈdowych pow architekturze Krakowa, surowców skalnych jest chodzenia krasowego w wyniku strÈcania rozpuszczonego holoceñska martwica wapienna. W zaleĝnoĂci od w nich kwaĂnego wÚglanu wapnia. Reakcja ta przebiega warunków powstania i póěniejszych procesów diagenewedïug wzoru: Ca(HCO3)2 CaCO3 + H2O + CO2 . tycznych martwice wapienne róĝniÈ siÚ cechami struktuProces ten zachodziï gïównie w wyniku fotosyntezy na ralnymi i teksturalnymi, przez co stosowane jest wzglÚdem zielonych czÚĂciach wodolubnych roĂlin, poprzez asyminich zróĝnicowane, nie do koñca ustalone i precyzyjne lacjÚ przez nie dwutlenku wÚgla i jonów HCO3- i CO3-- ze nazewnictwo. Zazwyczaj okreĂlenie martwica wapienna wspomnianego zwiÈzku. W rozwaĝnej lokalizacji byïy to: to pojÚcie ogólne na róĝne autogeniczne osady wapienzielenice, ramienice, mszaki i wÈtrobowce, jak równieĝ rone, wytrÈcone z pïynÈcych, sïodkich wód, w warunkach Ăliny wyĝsze. IstotnÈ rolÚ w tym procesie odgrywaïy takĝe subaerycznych. W obrÚbie sinice – cyjanobakterie. Formowaïy one na dnie zbiornitych utworów wyróĝnia siÚ: PowstajÈce wspóïczeĂnie martwice ków wodnych cienkie, inkrutuf wapienny, trawertyn i sinwapienne majÈ na ogóï teksturÚ stowane wÚglanem wapnia ter wapienny. skrytokrystalicznÈ i zbudowane sÈ mikrobialne maty, zïoĝone Nieregularne pokïady opisygïównie z aragonitu, czyli wÚglanu z wielkiej liczby nitkowatych, wanej holoceñskiej martwicy spilĂnionych osobników. Te wapiennej, o miÈĝszoĂci do 5 wapnia krystalizujÈcego w ukïadzie charakterystyczne struktumetrów, wystÚpujÈ w Dolinie rombowym. Starsze geologicznie ry biosedymentacyjne to PrÈdnika, a takĝe w malownimartwice to bardziej skonsolidowane stromatolity, uksztaïtowane czych podkrakowskich dolintrawertyny. zazwyczaj jako nieregularkach: BÚdkowskiej, Szklarki nie, laminowane powïoki i Racïawki, wyerodowanych lub struktury kopulaste, czasem przedzielane interstyw utworach monokliny ĂlÈsko-krakowskiej. Martwica pocjami. SÈ one doskonale widoczne w architektonicznie wstawaïa tam w holocenie – mïodszym czwartorzÚdzie – zastosowanych, selektywnie nadwietrzaïych powierzchw okresach bardziej ciepïego i wilgotnego klimatu, od okoïo niach tej skaïy, a przez to o gïÚbokim reliee. PosiadajÈ 8 do 3 tysiÚcy lat temu. Jest to skaïa pochodzenia bioche-

”

NK 61 (4/2012)

www.RynekKamienia.pl

FOT. J. RAJCHEL

HISTORIA

KAMIE NATURALNY HISTORIA

www.RynekKamienia.pl

Kapliczka z nieforemnych bryï holoceñskiej martwicy wapiennej wzniesiona w roku 1934 przy koĂciele Dobrego Pasterza w naroĝu ulic Dobrego Pasterza i 29 Listopada.

FOT. J. RAJCHEL (2)

zindywidualizowane roczne przyrosty rzÚdu 0,3 – 2 cm, o porowatoĂci siÚgajÈcej 70 proc. W ich obrÚbie moĝna wyróĝniÊ bardziej miÚsistÈ warstewkÚ wiosennÈ, powstaïÈ poprzez oskorupianie wÚglanem wapnia powïoki mchów; cieñszÈ, bardziej porowatÈ letniÈ, z nielicznymi Ăladami plech; i zimowÈ – cienkÈ, jaĂniejszÈ, mikrytowÈ bez odlewów glonów. To ta warstewka, powstajÈca przy duĝym udziale dziaïalnoĂci sinic, najbardziej odpowiada denicji struktury stromatolitowej. Posiada ona charakter pïaskofalistych lub kopuïowatych, nieforemnych powïok, miÈĝszoĂci do kilku mm. Z kolei sinice, obrastajÈc znajdujÈce siÚ na dnie drobne okruchy, formujÈ kuliste, wielopowïokowe onkoidy, mogÈce posiadaÊ ĂrednicÚ do kilku cm. Uwalnianie siÚ CO2 i precypitacja wÚglanu wapnia moĝe równieĝ zachodziÊ na drodze abiotycznej bez udziaïu roĂlinnoĂci, czÚsto w wyniku spadku ciĂnienia wypïywajÈcych na powierzchniÚ wód krasowych, poprzez ich intensywny ruch lub zmianÚ temperatury. PowstajÈca martwica moĝe tworzyÊ formy pierwotne typu bioherm lub teĝ bywa wtórnie akumulowana po uprzednim rozdrobnieniu jako martwica detrytyczna. PowstajÈce wspóïczeĂnie martwice wapienne majÈ na ogóï teksturÚ skrytokrystalicznÈ i zbudowane sÈ gïównie z aragonitu, czyli wÚglanu wapnia krystalizujÈcego w ukïadzie rombowym. Starsze geologicznie martwice to bardziej skonsolidowane trawertyny; sÈ one przewaĝnie jawnokrystaliczne, a pierwotny aragonit przekrystalizowany jest w kalcyt. Najbardziej charakterystycznÈ cechÈ holoceñskiej martwicy z podkrakowskich dolinek – BÚdkowskiej, Szklarki i Racïawki – jest jej bardzo duĝa i wyjÈtkowo nieregularna porowatoĂÊ, przez co moĝe byÊ okreĂlana mianem tufu wapiennego. PorowatoĂÊ ta powstaje w wyniku zachowania w skale pierwotnych próĝni po elementach roĂlin, na których osadzaï siÚ wÚglan wapnia. Na Ăcianach tych pustek czÚsto wystÚpujÈ odciski liĂci i innych czÚĂci roĂlin. Martwice wapienne zawierajÈ takĝe skamieniaïoĂci zwierzÚce, z których niewÈtpliwie najciekawsze i najczÚĂciej wystÚpujÈce to muszle Ălimaków, okreĂlane jako zespoïy malakofauny. Holoceñska martwica wapienna byïa gïównie wydobywana we wspomnianych dolinkach, gdzie zachowaïy siÚ niewielkie poeksploatacyjne wyrobiska. Jest to skaïa sïabo zwiÚzïa, ïatwo poddajÈca siÚ obróbce zwykïymi narzÚdziami do drewna bezpoĂrednio po wydobyciu. Naleĝy do grupy skaï samoutwardzajÈcych siÚ po wybraniu ze zïoĝa, poprzez krystalizacjÚ wÚglanu wapnia w miarÚ tracenia pierwotnej wilgoci skalnej. Ze wzglÚdu na wysokÈ porowatoĂÊ jest ona doskonaïym, tzw. ciepïym a zarazem lekkim surowcem budowlanym. Zapewne ze wzglÚdu na ïatwoĂÊ obróbki i dobre wïasnoĂci termiczne byïa ona w rejonie wystÚpowania i eksploatacji czÚsto wykorzystywana w lokalnym budownictwie. W architekturze Krakowa holoceñska martwica wapienna znalazïa zastosowanie gïównie w sztuce sepulkralnej

Struktura stromatolitowa widoczna na przeïamie holoceñskiej martwicy wapiennej.

NK 61 (4/2012)

KAMIE NATURALNY

i sakralnej, nigdzie jednak nie stwierdzono mechanicznie obrabianych, a tym bardziej wypolerowanych fragmentów tej skaïy. Z nieforemnych, nieobrobionych, niekiedy wielkich bryï tej martwicy wznoszono w poczÈtkach XX wieku pomniki nagrobne, szczególnie w starszej czÚĂci cmentarza Rakowickiego. Grupa takich grobowców znajduje siÚ w pobliĝu grobu Jana Matejki przy gïównej alei tego cmentarza i w szeregu innych lokalizacji. Podobnie z nieforemnych bryï tej skaïy budowano kapliczki i inne niewielkie konstrukcje sakralne. Przykïadami takiego zastosowania jest powstaïa w latach 30. XX w. kapliczka przy koĂciele Dobrego Pasterza w naroĝu ulic Dobrego Pasterza i 29 Listopada, oraz Golgota, usytuowana na zewnÚtrznej Ăcianie koĂcioïa Ăw. Mikoïaja przy ul. Kopernika. Martwica wapienna byïa równieĝ sporadycznie stosowana w architekturze Krakowa jako materiaï konstrukcyjny, a jednym z takich zastosowañ byïo sklepienie koĂcioïa Ăw. Andrzeja przy ulicy Grodzkiej. Na przeïomie XVIII i XIX wieku skaïa ta byïa czÚĂciej architektonicznie wykorzystywana, ale obiekty, w których byïa zastosowana, nie zachowaïy siÚ. Jedynie kilka bryï tej wapiennej martwicy znajduje siÚ w obudowie przejĂcia na dziedziniec wawelski oraz w Ăcianie dziedziñca Collegium Maius, przy schodach profesorskich prowadzÈcych na drugie piÚtro tego gmachu. Holoceñska martwica wapienna stanowi takĝe obudowÚ niewielkiego ujÚcia wody przy gïównej alei w Ogrodzie Botanicznym przy ulicy Kopernika. Wobec utworzenia i objÚcia ochronÈ prawnÈ w roku 1981 Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie, obszaru niegdysiejszej eksploatacji holoceñskiej martwicy wapiennej, nie ma moĝliwoĂci wznowienia eksploatacji tego surowca. Jednakĝe w architekturze Krakowa znalazïy powszechne zastosowanie importowane martwice wapienne, majÈce charakter trawertynu lub sintru wapiennego, co bÚdzie tematem kolejnego artykuïu. z Jacek Rajchel e-mail: jrajchel@geol.agh.edu.pl

NK 61 (4/2012)

FOT. J. RAJCHEL (2)

HISTORIA

Niewielki nagrobek z nieforemnych bryï holoceñskiej martwicy wapiennej, cmentarz Rakowicki.

Obudowa ujÚcia wody z bryï górnojurajskiego wapienia i holoceñskiej martwicy wapiennej; Ogród Botaniczny.

www.RynekKamienia.pl

Tadeusz Chmielecki, reprezentant rmy Quarella: tel. +48 502 135 948, tel./fax +48 61 867 51 29, e-mail: quarella.tadeusz@onet.pl Siedziba rmy i dziaï transportu: Via Napoleone, Frazione Ponton 37015, S. AMBROGIO DI VALPOLICELLA (Verona) Italy tel. +39 045 82 90 600, fax +39 045 68 60 486, sfontanari@quarella.com, www.quarella.com

W OSKI STYL

W TWOJEJ KUCHNI QUARZ

QUARELLA

KAMIE NATURALNY

FOT. WIKINEDIA

HISTORIA

Kamienny kalendarz Azteków

racji moich kamieniarskich zainteresowañ od wielu lat zbieram materiaïy zwiÈzane z historiÈ ciekawych kamiennych obiektów rozsianych po caïym Ăwiecie. PasjonujÚ siÚ tajemnicami narzÚdzi stosowanych przy budowie egipskich piramid („NK” 8/5/2004 i 34/5/2008). Podziwiam metody stosowane cztery tysiÈce lat temu przy wydobyciu i transporcie morskim z Asyrii do Rzymu kolumn waĝÈcych dwa tysiÈce ton. Podziwiam osiÈgniÚcia Inków i ich tajemniczych poprzedników sprzed kilku tysiÚcy lat, projektantów i kamieniarzy z chilijskiej i peruwiañskiej czÚĂci Ameryki Poïudniowej; twórców zachowanych do chwili obecnej obiektów jak wykute na szczycie góry Machu Picchu i tajemniczych rysunków na pustyni Nasca wykonanych w czasach przedhistorycznych, a moĝliwych do odczytania dopiero z samolotu, wykonawców kamiennych murów w Andach peruwiañskich, tworzonych z 50-tonowych bloków, pasowanych do siebie na 32 pïaszczyznach (!) i transportowanych na miejsce montaĝu w terenie wysokogórskim. Równie ciekawe sÈ odkryte i nadal odkrywane liczne kamienne obiekty na póïwyspie Jukatan na terenie wspóïczesnego Meksyku. W ostatnim czasie oczy Ăwiata, a szczególnie ĝÈdnych sensacji dziennikarzy, skierowane

NK 61 (4/2012)

sÈ na jeden kamienny obiekt umieszczony na honorowym miejscu Muzeum Antropologii w stolicy Meksyku (Ciudad de Mexico). Obiektem tym jest Kamieñ Sïoñca – Piedra del Sol – kamienna tarcza nazywana kalendarzem azteckim. A wszystko to przez rzekomo zapisane na nim przepowiednie o koñcu Ăwiata. Czasy historyczne Najstarszym kalendarzem uĝywanym na terenie obecnej Ameryki ¥rodkowej jest kalendarz Majów. Przechodziï on szereg mutacji i w okresie klasycznym III – IX w. byï wykorzystywany przez Majów, od IX w. przez Tolteków, a od XIV w. przez Azteków. Drugim sposobem rachuby czasu w tym obszarze byïa tzw. dïuga rachuba polegajÈca na podawaniu liczby dni upïywajÈcych od umownej daty poczÈtkowej (podobnie jak nasze liczenie lat od narodzin Chrystusa). Materialnym obiektem zwiÈzanym z historiÈ Azteków jest Kamieñ Sïoñca. Kamieñ ten pochodzi z XV wieku i jest jednym z najwaĝniejszych obiektów zwiÈzanych z azteckÈ rachubÈ czasu. Losy Kamienia Sïoñca sÈ zwiÈzane z historiÈ Ameryki ¥rodkowej i obecnego Meksyku. Hiszpañscy konkwistadorzy, wykorzystujÈc wierzenia azteckie o obiecanym powrocie Bogów, którzy mieli przypïynÈÊ ze

www.RynekKamienia.pl

KAMIE NATURALNY HISTORIA

wschodu, w podstÚpny sposób w 1521 r. wkroczyli i opanowali terytorium Azteków. TowarzyszÈcy im fanatyczni mnisi rozpoczÚli bezpardonowÈ walkÚ z pogañskimi pozostaïoĂciami azteckiej kultury, ze szczególnym uwzglÚdnieniem zïotych oïtarzy, rzeěb i przedmiotów ozdobnych. Na terytorium dawnego imperium Azteków powstaïo nowe pañstwo – Nowa Hiszpania – rzÈdzone przez hiszpañskiego wicekróla. Na szczÚĂcie Kamieñ Sïoñca nie byï wykonany z najbardziej poszukiwanego metalu, dziÚki czemu ocalaï. Natomiast podjÚto i zrealizowano plan przeniesienia tego „pogañskiego” artefaktu na obrzeĝa miasta i usuniÚcia go z miejsc publicznie dostÚpnych. Udaïo siÚ tego dokonaÊ tak skutecznie, ĝe dopiero w 1790 r. robotnicy wykonujÈcy prace kanalizacyjne w Mexico City natrali w ziemi na masywny kamienny obiekt, który zostaï rozpoznany jako cenny historycznie artefakt. Zostaï nazwany kalendarzem Azteków i jako taki wïÈczony do skarbnicy zabytków narodowych. Kiedy Meksyk wywalczyï niepodlegïoĂÊ od Hiszpanii (1810 – 1823), religia katolicka zostaïa zachowana, natomiast fakt uzyskania wolnoĂci spowodowaï rosnÈce zainteresowanie rodzimÈ kulturÈ i historiÈ. Tym samym zmieniïo siÚ nastawienie do kalendarza Azteków. W 1885 r. prezydent gen. Porrio Diaz nakazaï odnowienie kalendarza i umieszczenie go w narodowym Muzeum Archeologii i Historii. Kiedy w 1964 r. w Mexico City otwarto nowoczesne nowe narodowe Muzeum Antropologii, Kamieñ Sïoñca zajÈï w nim honorowe miejsce na centralnej Ăcianie obiektu, w otoczeniu 120 tysiÚcy (!) obiektów kulturalnych i artefaktów zwiÈzanych z kulturÈ Mezoameryki. Przestaï peïniÊ funkcjÚ kalendarza, stajÈc siÚ symbolem osiÈgniÚÊ astronomii i przy okazji – miejscowego kamieniarstwa.

potrawa z bobu i fasoli, 10. spadanie owoców, 13. ĂwiÚto gór, 17. surowa pogoda, 19. dni pechowe). Kalendarz wróĝbiarski (Tonalpohualli) sïuĝyï do przepowiadania przyszïoĂci i miaï pomagaÊ w podejmowaniu waĝnych decyzji ĝyciowych. Rok byï dzielony na 260 dni i 20 13-dniowych tygodni. Dni byïy okreĂlane powtarzajÈcymi siÚ nazwami (podobno do liczenia wykorzystywano wszystkie palce u rÈk i u nóg). Dla wierzeñ azteckich najwaĝniejszy byï moment zrównania siÚ obu kalendarzy, który przypadaï co 52 lata. W ich zrozumieniu byï to moment wielkiej uroczystoĂci, czas decydujÈcy o dalszym istnieniu Ăwiata. Tajemnica grudnia 2012 PierwszÈ datÈ zapisanÈ w kalendarzu jest 11 sierpnia 3114 r. przed naszÈ erÈ. Z tego samego zapisu wynika, ĝe poprzedni cykl rozpoczÈï siÚ w 8239 r. p.n.e., a cykl bieĝÈcy koñczy siÚ po dacie poczÈtkowej nowego cyklu, czyli 21 grudnia 2012 r. Badacze kultury i astronomii Majów i Azteków sÈ zgodni, ĝe data ta nie wiÈĝe siÚ ze szczególnym ukïadem gwiazd i Sïoñca, niosÈcym w sobie groěbÚ kosmicznej katastrofy. Równieĝ przypadajÈce na tÈ datÚ przesilenie zimowe nie peïniïo istotnej roli w religii i kulturze Mezoameryki. z Wacïaw ChrzÈszczewski wastone@op.pl

Kalendarz jako taki OkrÈgïa tarcza kamienna Ărednicy 12 stóp (okoïo 3,6 m) i gruboĂci trzech (okoïo 91 cm) byïa pokryta „pogañskimi symbolami” (jak oceniali je hiszpañscy konkwistadorzy, którzy opanowali i zniszczyli imperium Azteków i ich kulturÚ). Korpus kalendarza wykonano z duĝej pïyty bazaltowej o obrysie zewnÚtrznym okoïo 4 x 3,8 m, przypuszczalnie naturalnie odspojonej ze zïoĝa. Waga obiektu wynosi 26 ton. Pïaskorzeěba na jego powierzchni interpretowana jest jako mit o Sïoñcach zwiÈzany ze stworzeniem Ăwiata, z bogiem Tonatuih uwiecznionym w centrum tarczy. Bogato urzeěbiona pïyta czoïowa obiektu o precyzyjnie rozmieszczonych elementach geometrycznych okazaïa siÚ tarczÈ kalendarza, dokïadniejszego niĝ znane i stosowane w Europie w tym samym czasie kalendarze juliañski i gregoriañski. Aztekowie stosowali dwa rodzaje kalendarzy. Kalendarz sïoneczny (Xiuhpohualli) skïadaï siÚ z 365 dni dzielonych na 18 miesiÚcy oraz 5 dni dodatkowych (przynoszÈcych nieszczÚĂcie). Kaĝdy z miesiÚcy posiadaï nazwy zwiÈzane z rolnictwem i obrzÚdami (niektóre pozwalam sobie zacytowaÊ: 1. brak wody, 2. obdzieranie ludzi ze skóry, 6.

www.RynekKamienia.pl

NK 61 (4/2012)

KAMIE NATURALNY HISTORIA

Na tropie mrocznych tajemnic

FOT. J. RAJCHEL

Na terenie Polski spotkaÊ moĝemy wiele kamiennych krzyĝy, które wystawiane byïy z przeróĝnych intencji. Specyczne sÈ zabytki bÚdÈce oznaczeniami funkcjonowania pewnych aktów prawnych, jak krzyĝe: targowe, azylu, wolnoĂci oraz owiane najwiÚkszÈ tajemnicÈ – krzyĝe pokutne.

FOT. WIKIPEDIA

Zanim jednoznacznie okreĂlono przeznaczenie tych zabytków, dïugo wĂród badaczy krÈĝyïo wiele teorii na temat ich genezy i roli. Niektórzy uwaĝali, ĝe wyznaczaïy one granice pañstw, ksiÚstw, ziemskich dóbr koĂcielnych lub Ăwieckich. Inni wiÈzali je ze szlakiem wÚdrownym Cyryla i Metodego lub obozowiskami husyckimi. Byli teĝ tacy, którzy widzieli w nich relikty pogañstwa czy najwczeĂniejsze formy nagrobków cmentarnych. Krzyĝe te jednak naleĝÈ, wraz z kamiennymi kapliczkami i tzw. kamieniami morderczymi, do grupy kamiennych zabytków zwiÈzanych ze Ăredniowiecznym prawodawstwem. W skïad tej grupy wchodzÈ równieĝ kamienne prÚgierze, szubienice oraz stoïy sÚdziowskie. Jednakĝe krzyĝe, kapliczki oraz kamienie mordercze zwiÈzane sÈ z osobliwÈ gaïÚziÈ tego prawodawstwa, a mianowicie z tzw. prawem pokutnym. Surowe prawo ¥redniowiecze, w którym doczesne ĝycie nie miaïo wiÚkszego znaczenia, charakteryzowaïo siÚ wyjÈtkowÈ bezwzglÚdnoĂciÈ prawa. PrzestÚpstwa, bardzo czÚsto brutalne i krwawe, karano z zastosowaniem najokrutniejszych tortur, takich jak ïamanie koïem, Êwiartowanie, grzebanie ĝywcem itd. Mimo tak surowych kar, powszechne byïy róĝnego rodzaju przestÚpstwa, wĂród których dominowaïy rozboje i napady rabunkowe bardzo czÚsto powiÈzane z morderstwami. Rozbój uprawiaï nie tylko plebs, wĂród którego proceder ten wynikaï z biedy i gïodu. Powszechny byï on takĝe w wyĝszych warstwach spoïecznych, nieobcy rycerzom i ksiÈĝÚtom, którzy w ten sposób pragnÚli

NK 61 (4/2012)

www.RynekKamienia.pl

5cm - 7,90 zł, 4cm - 6,70 zł, 3cm - 5,40 zł, znaki -2,80 zł

6cm, 5cm, 3cm, 2.5cm - 8,57 zł, znaki -2,83 zł

DEKS - Zduny: ul. Wiosenna 5 tel. /fax: 62 721 57 63, tel: 604 439 150 Strzegom: ul. Dolna 46, tel.: 74 855 28 13

e - m a i l : s m de k s @ wp. pl

podane ceny są cenami brutto

6cm - 7,66 zł, 5cm - 6,35 zł, 4cm - 4,94 zł, 3cm - 2,83 zł, znaki -2,83 zł

w w w. l o re nz i . co m. pl

5cm - 8,98 zł, 4cm - 7,26 zł, 3cm - 6,55 zł, znaki -2,83 zł

KAMIE NATURALNY

FOT. WIKIPEDIA

HISTORIA

FOT. WIKIPEDIA

Krzyĝ pokutny w Okrzeszynie

Krzyĝ pokutny w Piïawie Dolnej pomnoĝyÊ swoje majÈtki. Oprócz kar wymierzanych przez ówczesne organy prawne, funkcjonowaïa takĝe zasada „oko za oko” powiÈzana ze zwyczajowym prawem krwawej zemsty rodowej. Wymierzano jÈ za zniewaĝenie lub zabójstwo kogoĂ z najbliĝszych, z reguïy winnemu. Lecz jeĂli byï on poza zasiÚgiem wymierzajÈcych wendetÚ, to spadaïa on na bliskie mu osoby. W zwiÈzku z duĝÈ iloĂciÈ rozbojów do takich krwawych wróĝd dochodziïo nader czÚsto. Tego rodzaju rozwiÈzywanie koniktów byïo solÈ w oku KoĂcioïa, który chciaï wyeliminowaÊ takie krwawe porachunki. AlternatywÈ miaïo byÊ nowe prawo, które zaczÚïo obowiÈzywaÊ w XIII w. na zachodzie Europy, zwiÈzane z nowym zwyczajem rozstrzygania sporów miÚdzy rodzinÈ zamordowanego a zabójcÈ. Powstaïo ono najprawdopodobniej w wyniku ujÚcia przez duchowieñstwo niemieckie w kanony prawne zwyczaju ludowego. Prawo to nosiïo nazwÚ prawa pokutnego. Dotarïo ono doĂÊ

NK 61 (4/2012)

szybko na tereny centralnej i wschodniej Europy, z terenów Królestwa Czeskiego oraz krajów niemieckich. Na obecnych terenach polskich staïo siÚ ocjalnym prawem najwczeĂniej na terenie ksiÚstwa Ăwidnicko-jaworskiego. ObowiÈzywaïo ono tam od roku 1301, czyli od poczÈtków panowania Bolka I ¥widnickiego zwanego teĝ Surowym. NastÚpnie, takĝe doĂÊ szybko, zaczÚïo obowiÈzywaÊ na terenach innych ksiÚstw ĂlÈskich, lecz nie przyjÚïo siÚ praktycznie na terenach Królestwa Polskiego. Wraz z wprowadzeniem w poïowie XVI w. przez cesarza Karola V Habsburga nowego kodeksu prawnego prawo pokutne utraciïo swÈ moc wiÈĝÈcÈ na zachodzie Europy, co teĝ szybko staïo siÚ na ziemiach polskich. Prawo to funkcjonowaïo jednak na naszych terenach do poïowy XVII w., jednakĝe zwyczaj ten, gïÚboko zakorzeniony w tradycji ludowej, przetrwaï w niektórych rejonach ¥lÈska aĝ do poïowy XIX wieku. Co prawda od poczÈtków XVII w. krzyĝe te przestali raczej wystawiaÊ mordercy (robili to inni fundatorzy), jednakĝe zachowaïy one, choÊ trudno stwierdziÊ na jak dïugo, charakter specycznych pomników pokutnych. Póěniej peïniïy juĝ funkcjÚ raczej pamiÈtkowÈ. Mimo to górnÈ granicÚ okresu wystawiania krzyĝy pokutnych moĝna wyznaczyÊ na II poïowÚ XIX wieku ze wzglÚdu na to, iĝ bardzo trudno jest uchwyciÊ moment symbolicznej przemiany krzyĝy. Naleĝy jednak pamiÚtaÊ, ĝe pomniki stricte pokutne wystawiano do ok. poïowy XVII wieku. CiÚĝki wyrok RozstrzygniÚcia zawarte na mocy prawa pokutnego umieĂciÊ naleĝy w grupie kar prywatnych tzw. systemu kompozycyjnego, uruchamianego kiedy rodzina zamordowanego rezygnowaïa z krwawej zemsty, nie decydowaïa siÚ na postÚpowanie sÈdowe, lecz godziïa siÚ propozycjÚ ugody. Zawierano jÈ miÚdzy zainteresowanymi stronami przy udziale wïadz miasta lub wsi oraz koĂcioïa, które peïniïy rolÚ sÚdziów-rozjemców. Porozumienia takie, zwane composito, zapisywano w odpowiednich ksiÚgach. W myĂl ugody morderca musiaï wypeïniÊ róĝnego rodzaju zobowiÈzania, które wystÚpowaïy w wiÚkszej lub mniejszej liczbie. Zazwyczaj zobowiÈzania te dotyczyïy rodziny zamordowanego, miejscowego koĂcioïa oraz sÚdziówrozjemców. Powszechne byïo pokrycie kosztów pogrzebu, zapïacenie tzw. gïówszczyzny, ïoĝenie odpowiednich kwot bÈdě ekwiwalentów na utrzymanie rodziny i wychowanie dzieci zamordowanego, publiczne upokorzenia siÚ i przeproszenia rodziny za zbrodnie, dostarczenie odpowiedniej iloĂci wosku dla koĂcioïa, wykupienie odpowiedniej iloĂci mszy za duszÚ oary, odbycie pielgrzymki do ĂwiÚtego miejsca, leĝenia krzyĝem w koĂciele bÈdě na grobie oary lub stania nad jego mogiïÈ w koszuli pokutnej, czÚsto z mieczem na szyi i czaszkÈ w dïoni, przez okreĂlony czas, pokrycie róĝnego rodzaju kosztów obrad, które trwaïy niekiedy przez kilka dni. CzÚstÈ praktykÈ byïy teĝ Ăwiadczenia na rzecz lokalnej spoïecznoĂci, jak m.in.

www.RynekKamienia.pl

KAMIE NATURALNY HISTORIA

opïacenie biedocie kÈpieli oczyszczajÈcej w miejskiej ïaěni oraz przygotowanie dla niej posiïków bezpoĂrednio po kÈpieli. Niekiedy morderca musiaï wpïaciÊ odpowiednie kwoty na remonty budynków uĝytecznoĂci publicznej, jak sÈdy, szpitale, szkoïy czy remonty murów miejskich. W skrajnych przypadkach stosowano teĝ kary na honorze, kary zyczne, a takĝe banicjÚ. Kamienny znak zbrodni CzÚsto morderca byï zobowiÈzany do wykonania kamiennego krzyĝa i ustawienia go w miejscu zbrodni lub na grobie oary (wydaje siÚ, ĝe mogïo byÊ to jedno i to samo miejsce, w tym okresie nie moĝna byïo bowiem osób zamordowanych chowaÊ na cmentarzu, lecz ze wzglÚdu na niedostateczny stan badañ tej problematyki nie moĝemy okreĂliÊ tego jednoznacznie). W wielu przypadkach morderca musiaï teĝ na krzyĝu umieĂciÊ róĝnego rodzaju wyobraĝenia; widniejÈ one na ok. 40 proc. zachowanych zabytków. Zazwyczaj byïy to ryty, rzadko reliefy, przedstawiajÈce narzÚdzia zbrodni, rzadziej napisy okreĂlajÈce dane osoby zamordowanej i datÚ zabójstwa, niekiedy symbole chrzeĂcijañskie. Sporadycznie motywy te mogïy okreĂlaÊ profesjÚ oary. Umieszczano je zapewne w celu odróĝnienia krzyĝy pokutnych od innych kamiennych znaków i symboli przybierajÈcych takÈ samÈ formÚ. Na tych kamiennych zabytkach spotykamy zazwyczaj pojedyncze wyobraĝenia, z których najczÚĂciej wystÚpujÈ: miecze, napisy i daty, krzyĝe lub krucyksy, kusze, noĝe, sztylety, siekiery lub topory czy wïócznie lub oszczepy. Zdarzaïy siÚ takĝe cepy, ïopaty, widïy, drabina, koïa od wozu, noĝyce do strzyĝenia owiec i goedendag. Ponadto na krzyĝach spotykamy motywy zïoĝone (zazwyczaj podwójne) z motywów wymienionych wyĝej lub z motywami niespotykanymi pojedynczo, jak np. ryt partyzany, której towarzyszy miecz (krzyĝ ze Starej Kamienicy) czy kielni i poziomicy (krzyĝ z lasów zïotoryjskich). Niestety na wielu krzyĝach motywy zostaïy zatarte przez czas oraz nisz-

FOT. WIKIPEDIA

Krzyĝe pokutne w Sobkowicach

NK 61 (4/2012)

czÈcÈ dziaïalnoĂÊ czïowieka. W Polsce w chwili obecnej zarejestrowano 599 zachowanych zabytków tego typu (ustalenia autora). KoncentrujÈ siÚ one w z zdecydowanej wiÚkszoĂci na ¥lÈsku, z czego 466 na terenie woj. dolnoĂlÈskiego, 51 woj. opolskiego oraz 25 woj. ĂlÈskiego. 41 zabytków zarejestrowano na terenie woj. lubuskiego. Krzyĝe pokutne przybieraïy rozmaite ksztaïty, które moĝna by zakwalikowaÊ do dziewiÚciu grup. NajczÚĂciej spotykane to krzyĝe ïaciñskie (ok. 65 proc. zabytków), maltañskie (ok. 15 proc.), nieregularne (ok. 5 proc.), Ăw. Antoniego (ok. 2 proc.). Ponadto spotykamy takĝe krzyĝe koniczynowe i greckie oraz unikalne barokowe (Zaborów i Niechlów), patriarchalne (Wodzisïaw ¥l.) oraz poïÈczone z kapliczkÈ (Modliszowa). CzÚsto krzyĝom towarzyszyïy teĝ wykute aureole, zlokalizowane w ich czÚĂci Ărodkowej, w miejscu przeciÚcia trzonu z ramionami. Mogïy one byÊ czÚĂciowe (zlokalizowane poniĝej lub powyĝej ramion) lub caïkowite (otaczajÈce ramiona krzyĝa zarówno od doïu, jak i od góry). Twardy jak skaïa ParÚ sïów naleĝaïoby powiedzieÊ takĝe o symbolice surowca, z jakiego wykonywano krzyĝe, czyli o kamieniu. W tradycji chrzeĂcijañskiej mówi siÚ o kamieniu jako domu Boga i bramie do nieba, czyli Bet-El na przykïadzie kamienia Jakuba, czy teĝ broni przeciwko zïu, którÈ Dawid pokonaï Goliata. Jednakĝe kamieñ byï w róĝnych tradycjach wyrazem czegoĂ niezniszczalnego, ponadczasowego, czego wyraz przetrwaï wïaĂnie w zwyczaju ustawiania go na miejscach, w których zaszïo jakieĂ doniosïe wydarzenie, w tym i na grobach. W Ăredniowieczu uosabiaï zapewne wïadzÚ Boga lub mógï byÊ jego dosïownÈ metaforÈ, jak i KoĂcioïa. W powiÈzaniu z prawem pokutnym kamieñ mógï wiÚc peïniÊ rolÚ symbolu okreĂlajÈcego, w czyim imieniu zostaïa wymierzona kara za zbrodnie. Niestety nie wiadomo, czy symbolika kamienia byïa brana pod uwagÚ przy nakazie wykonania pomnika pokutnego, jednak niewÈtpliwie miaï znaczenie olbrzymi nakïad pracy wïoĝonej w jego wykucie, co odpowiednio oddawaïo ideÚ ciÚĝkiej i dïugiej drogi do odkupienia. Dane na temat rodzaju skaïy, z której wykuto krzyĝe, udaïo siÚ zgromadziÊ dla 526 zachowanych w naszym kraju krzyĝy. Naleĝaïoby w tym momencie zaznaczyÊ, ĝe pokutnik raczej nie kierowaï siÚ innymi przesïankami niĝ dostÚpnoĂciÈ surowca, wybierajÈc kamieñ, z którego miaï wykonaÊ krzyĝ. NajczÚĂciej wykorzystywano granit, piaskowiec i zlepieniec, sporadycznie innego rodzaju skaïy, jak porr, gnejs czy bazalt. SÈ to skaïy pospolite i szeroko rozpowszechnione, których zïoĝa wystÚpujÈ na terenach koncentracji krzyĝy pokutnych lub stosunkowo niedaleko. Jedynie na Pomorzu wiÚkszoĂÊ obiektów wykonano z wapienia gotlandzkiego, który jest doĂÊ popularny w tym rejonie (z caïÈ pewnoĂciÈ wykuty z niego jest krzyĝ

www.RynekKamienia.pl

HURTOWA SPRZEDAį NAGROBKÓW Z CHIN I INDII NAGROBKÓW WâASNEJ PRODUKCJI PâYT GRANITOWYCH POLEROWANYCH

Nagrobki granitowe Chiny:

180 x 80 cm 190 x 90 cm 200 x 160 cm 250 x 120 cm

Brąz Królewski Mountain Pink (srebrzysty)

Ponadto w ofercie páyty: Szwed, Gneys, Aurora, Balmoral, Baltic Green, Kuru Grey, Szwed Zielony, Lablador Blue, Lablador Emerald,

Orion, Tarn, Bohus Red, Olive Green, Verde Bahia, Azul Noche, Cadalso, Angola Blue (Blues in the Night),

Vanga, Impala, KGS, Bonacord, Brąz Królewski, Mountain Pink, Maricana, Strzelin

PâYTY CADALSO PROMOCJA!!! Zapewniamy transport MEJA BUGANIUK FIRMA KAMIENIARSKA

57-200 Ząbkowice ĝląskie, ul. Cukrownicza 1r tel.: 74 8157 857, 601 463 075, 609 787 847, 609 787 846, fax: 74 8100 354 e-mail: meja.buganiuk@neostrada.pl, meja.buganiuk@wp.pl www.mejabuganiuk.pl

KAMIE NATURALNY

FOT. WIKIPEDIA

HISTORIA

Krzyĝ pokutny w Niwicach, KoĂcióï pw. ¥wiÚtej Jadwigi w Stargardzie Szczeciñskim). Zdecydowanie rzadziej korzystano tam z kamienia polnego, piaskowca, zlepieñca i wyjÈtkowo rzadko z bazaltu. Z grupy zabytków, dla której zgromadzono dane na temat surowca, aĝ 223 pomniki wykuto w granicie. Sporadycznie posiadamy dokïadniejsze dane na temat tego surowca, np. wiemy, ĝe pomnik w Rudawicy wykuty zostaï w granicie czerwonym. TrochÚ mniej pomników wykonano z piaskowca (208, z czego 13 krzyĝy z piaskowca czerwonego, m.in. krzyĝ w Ryduïtowach i w aziskach Wodzisïawskich, a dziewiÚÊ z ĝóïtego – m.in. cztery z szeĂciu krzyĝy w Jaworze i dwa w Skale). TrzeciÈ skaïÈ pod wzglÚdem popularnoĂci byï zlepieniec. Z niego wykuto 91 pomników, z czego jeden z dwóch krzyĝy w Trójcy wykonano ze zlepieñca porowatego, a jeden z szeĂciu pomników w Jaworze ze zlepieñca czerwonego. Ponadto po jednym krzyĝu wykuto w gnejsie (w Róĝanej) oraz w bazalcie (jeden z trzech krzyĝy znajdujÈcych siÚ w Grodziszczu). Na zakoñczenie naleĝaïoby wspomnieÊ, ĝe w literaturze spotyka siÚ wzmianki o krzyĝach wykutych w porrze, jednakĝe nie sÈ w tych przypadkach podawane inne dane dotyczÈce wspomnianych zabytków. Zabytki te, wykuwane niewÈtpliwie w pocie czoïa, osiÈgaïy zróĝnicowane rozmiary. WysokoĂÊ czÚĂci znajdujÈcej siÚ nad powierzchniÈ gruntu wynosiïa od 27 cm (Jasieñ) do 250 cm (Stargard Szczeciñski), rozpiÚtoĂÊ ramion od 33 cm (Gniewomierz, Rochów i Gubin) do 121 cm (Glinica) oraz gruboĂÊ od 8 cm (Jaksin, Jasieñ i Strzeszów) do 85 cm (Waïbrzych – Gaj).

NK 61 (4/2012)

Krzyĝe te pierwotnie byïy obiektami wolno stojÈcymi, stawianymi w miejscach ustronnych (lasy, brzegi rzek), co dokïadnie potwierdza, ĝe wystawiane byïy w miejscach zbrodni. Bo czyĝ nie takie wïaĂnie lokalizacje nadawaïy siÚ idealnie do popeïnienia morderstwa? Z czasem jednak wiele krzyĝy zostaïo przeniesionych w inne miejsca lub zostaïy one wmurowane w róĝnego rodzaje budowle (zazwyczaj Ăciany koĂcioïów oraz mury cmentarne). Niestety wiele z nich zaginÚïo (i najprawdopodobniej zostaïo zniszczonych), a liczba ta wzrasta z dnia na dzieñ. Szacuje siÚ jÈ w chwili obecnej na okoïo 330 zabytków. Dlatego jak najszybciej naleĝaïoby otoczyÊ te zabytki naleĝytÈ ochronÈ. DoprowadziÊ do tego mogïaby popularyzacja tego tematu, zarówno w krÚgach naukowych, jak i turystycznych oraz wiÚksze zaangaĝowanie w ich ochronÚ odpowiednich sïuĝb. RównoczeĂnie z ochronÈ naleĝaïoby zintensykowaÊ studia nad tymi zabytkami, poniewaĝ wiele aspektów dotyczÈcych tych pomników jest jeszcze nienaleĝycie wyjaĂnionych. Naleĝaïoby w tym momencie wspomnieÊ o dziedzinie nauki wyjÈtkowo niewykorzystanej w badaniach nad problematykÈ krzyĝy pokutnych, a mianowicie o archeologii. Badania archeologiczne przeprowadzono jedynie w nielicznych przypadkach, jak np. w ¿ernikach, gdzie zarejestrowano szkielet ludzki umieszczony pomiÚdzy dwoma krzyĝami. A wyniki takich badañ na pewno mogïyby wyjaĂniÊ wiele zagadek, które towarzyszÈ tym krzyĝom. z Arkadiusz Wiktor

Literatura dla zainteresowanych:

Forstner D. Osb. „¥wiat symboliki chrzeĂcijañskiej”, Warszawa, 1990 Frauenstädt P., “Blutrache Und Todschlagsuhne im deutsche Mittelalter. Studien zur Deutschen KulturUnd Rechtsgeschichte”, Leipzig 1881 Gomzar B., „¥lÈskie krzyĝe pokutne” [w:] „Karkonosze”, nr 6-7, 1990, s. 11-12 Lechowicz Z. , „Archeologiczny przyczynek do problematyki tzw. krzyĝy pokutnych” [w:] „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archeologica 4:, 1983, s. 131 – 138 Maisel W., „Archeologia prawna Polski”, Warszawa – Poznañ, 1982 Maisel W., Archeologia prawna Europy, Warszawa – Poznañ, 1989 Milka J. „Kamienne pomniki Ăredniowiecznego prawa”, 1979, Wrocïaw Scheer A. „Krzyĝe i kapliczki pokutne” [w:] „ Spotkania z Zabytkami „ , nr 1, R.VII: 1984 , s. 26-29 Scheer A. „Krzyĝe pokutne ziemi Ăwidnickiej”, ¥widnica 1984 Wrzesiñski S. „Pomniki bólu i Ămierci. Zabytki dawnego prawa na ziemiach polskich”, 2009, Zakrzewo

www.RynekKamienia.pl

TECHNOLOGIA

FOT. K. LESIAK

FOT. SANSONE

PRODUCENCI

NajwiÚkszy trak wielolinowy w Polsce SimecWire w Globgranicie

iedy w roku 2008 informowaliĂmy o pojawieniu siÚ na rynku pierwszego na Ăwiecie traka wielolinowego pozwalajÈcego na ciÚcie caïego bloku granitu w jednym cyklu, nikt nie przypuszczaï, ĝe w tak krótkim czasie taka maszyna zostanie zainstalowana w Polsce. Jest to kolejny przykïad rewolucji w branĝy kamienia naturalnego, która zachodzi na naszych oczach. Moĝna powiedzieÊ juĝ z caïÈ odpowiedzialnoĂciÈ, ĝe lina diamentowa wypiera zarówno traki tarczowe, jak i tradycyjne, znane od wieków traki wahadïowe do ciÚcia granitu, pracujÈce z luěnym Ăcierniwem. Wprowadzenie w Polsce do produkcji traka SimecWire jest dobrÈ okazjÈ do przypomnienia jego charakterystycznych cech.

Budowa maszyny PodstawowÈ ideÈ przyĂwiecajÈcÈ konstruktorom rmy Simec byïo znalezienie takiego rozwiÈzania, które skutecznie mogïoby konkurowaÊ z trakami wahadïowymi. Przede wszystkim maszyna powinna pozwalaÊ na ciÚcie caïego bloku kamienia na pïyty w jednym cyklu. Poniewaĝ handlowy blok granitu ma czÚsto objÚtoĂÊ ponad 10 m szeĂc. i jest ciÚty na pïyty gruboĂci 2-3 cm, zatem projektowana maszyna musiaïa zapewniÊ pracÚ nawet 70 linami jednoczeĂnie. Do zbudowania tej maszyny wykorzystano korpus innego traka – traka diamentowego do marmuru. Korpus ten jest wyjÈtkowo mocny, co zapewniïo nowej maszynie wyjÈtkowÈ stabilnoĂÊ, tak waĝnÈ przy pracy narzÚdziami diamentowymi. Maszyna dziaïa na podobnej zasadzie co trak diamentowy; zespóï tnÈcy jest umieszczony w górnej czÚĂci na czterech mocnych kolumnach, a obrabiany blok, wprowadzony do maszyny na wózku, jest podnoszony

NK 61 (4/2012)

www.RynekKamienia.pl

TECHNOLOGIA

w czasie ciÚcia do góry. DziÚki takiej konstrukcji maszyna ma zwartÈ, sztywnÈ budowÚ i zajmuje bardzo maïo miejsca. Z drugiej strony konstruktorzy postarali siÚ o takÈ budowÚ maszyny, aby maksymalnie uïatwiÊ dostÚp zarówno do dolnej czÚĂci, gdzie wprowadza siÚ wózki blokowe z materiaïem przeznaczonym do ciÚcia, jak i do górnej czÚĂci, gdzie znajduje siÚ zespóï tnÈcy. Najbardziej jednak interesujÈcym elementem maszyny jest zespóï tnÈcy, który sïuĝy do wprawienia w ruch aĝ do 70 lin diamentowych, bezkoñcowych, czyli fabrycznie poïÈczonych w zamkniÚte pÚtle. Konstruktorzy mieli za zadanie skonstruowaÊ maszynÚ, która pozwoli na pracÚ tak wielkÈ iloĂciÈ lin jednoczeĂnie, zapewni im odpowiednio regulowanÈ prÚdkoĂÊ biegu, odpowiednie i stabilne napiÚcie, a przy tym wszystkim umoĝliwi szybkie i proste zakïadanie lin na maszynÚ oraz szybkÈ zmianÚ gruboĂci ciÚtych pïyt. Z zadania tego wywiÈzali siÚ znakomicie, czego efektem jest kilka nowatorskich rozwiÈzañ, na które rma Simec uzyskaïa patenty. Na zdjÚciu obok przedstawiony jest schematycznie ukïad napÚdowy lin. Do wprawienia lin w ruch sïuĝy waï oznaczony literÈ M. Na wale tym zamontowany jest szereg pojedynczych kóï, kaĝde dla pojedynczej liny. W przeciwieñstwie do innych rozwiÈzañ, gdzie w tym miejscu stosuje siÚ rowkowany bÚben, rozwiÈzanie to umoĝliwia np. prostÈ wymianÚ zuĝytej wykïadziny zewnÚtrznej koïa, bez koniecznoĂci wymiany wykïadziny na caïym bÚbnie. Waï ten napÚdzany jest potÚĝnym silnikiem o mocy 200 kW, z regulowanÈ pïynnie prÚdkoĂciÈ obrotowÈ. Pozwala to na pïynny rozruch caïego zespoïu tnÈcego oraz na dostosowanie prÚdkoĂci biegu liny do rodzaju ciÚtego materiaïu. Po przeciwlegïej stronie, na dole, znajduje siÚ waï oznaczony literÈ I2. Na wale tym umieszczono 70 kóï wolnoobrotowych, uïoĝyskowanych niezaleĝnie. RozwiÈzanie to ma na celu samoczynnÈ kompensacjÚ wzajemnego przesuniÚcia siÚ lin na tym wale, co ma miejsce w przypadku nierównomiernego wydïuĝania siÚ lin w czasie pracy lub innego ich ugiÚcia. IdÈc dalej w górÚ, po tej samej stronie mamy waï oznaczony literÈ I1. Jest to podobnie zbudowany zespóï wolnoobrotowych, niezaleĝnych kóï, z tym ĝe caïy ten waï ma moĝliwoĂÊ przemieszczania siÚ w górÚ i dóï. DziÚki temu uzyskuje siÚ wstÚpne napiÚcie wszystkich zaïoĝonych na maszynÚ lin diamentowych. W celu zapewnienia wïaĂciwej pracy narzÚdzi wszystkie liny muszÈ byÊ napiÚte takÈ samÈ siïÈ. Gwarantuje to jednakowe ich ugiÚcie, a tym samym dobrÈ jakoĂÊ ciÚcia. Poniewaĝ kaĝda z lin diamentowych, mimo ĝe fabrycznie wykonana ma takÈ samÈ dïugoĂÊ, moĝe pod wpïywem siïy napiÚcia (150 – 200 kG) rozciÈgaÊ siÚ na innÈ dïugoĂÊ, wïaĂciwa konstrukcja maszyny musi umoĝliwiÊ napiÚcie kaĝdej z lin takÈ samÈ siïÈ a jednoczeĂnie pracÚ z linami o nieco róĝnej dïugoĂci. Do tego celu sïuĝy zespóï kóï napinajÈcych T. Jest to zespóï 70 kóï obracajÈcych siÚ na ïoĝyskach o duĝej Ărednicy, których piasty wewnÚtrzne mogÈ siÚ niezaleĝnie przesuwaÊ wzglÚdem siebie w osi poziomej. Kaĝda z tych piast przesuwana jest za pomocÈ indywidualnego siïownika pneumatycznego, których dwa zespoïy umieszczono z obu stron maszyny. PoïÈczenie piasty z siïownikiem odbywa siÚ za pomocÈ odpowiednich ciÚgien. Wszystkie siïowniki napÚdzane sÈ sprÚĝonym powietrzem o takim samym ciĂnieniu, dziÚki czemu siïa napiÚcia kaĝdej z lin jest jednakowa. Zespóï poje-

www.RynekKamienia.pl

FOT. ARCHIWUM MC DIAM (2)

PRODUCENCI

Ukïad napÚdowy lin traka SimecWire dynczych kóï napinajÈcych zapewnia zatem takÈ samÈ siïÚ napiÚcia dla kaĝdej liny i jednoczeĂnie wzajemne ich przesuniÚcie o kilka centymetrów, z czym mamy do czynienia wskutek róĝnego wydïuĝenia siÚ lin diamentowych. Jak widaÊ na powyĝszych zdjÚciach, wszystkie waïy podparte sÈ na obu koñcach, co zapewnia im sztywne mocowanie na maszynie i pracÚ bez niebezpiecznych dla maszyny i ĝywotnoĂci narzÚdzi drgañ. Z drugiej strony, podwójne podparcie waïów utrudnia zaïoĝenie lin bezkoñcowych, dostarczanych przez producenta jako poïÈczone w zamkniÚtÈ pÚtlÚ. W maszynie tej zastosowano zatem specjalne, wyjmowane podpory (przepusty), dziÚki którym w ïatwy Zmiana rozstawu lin diamentowych

NK 61 (4/2012)

TECHNOLOGIA

FOT. K. LESIAK

PRODUCENCI

sposób moĝna zaïoĝyÊ liny na waïy napÚdowe bez ich rozïÈczania. Po zaïoĝeniu kompletu lin na zespóï tnÈcy liny mogÈ tam pozostaÊ niezaleĝnie czy w danym cyklu biorÈ udziaï w ciÚciu, czy teĝ nie. Nie ma zatem koniecznoĂci czÚstego zdejmowania i ponownego zakïadania lin na maszynÚ. Kolejnym, z pozoru banalnym, ale jakĝe praktycznym rozwiÈzaniem jest zastosowanie wykïadzin na koïa w róĝnych kolorach.

DziÚki temu ïatwo i bez pomyïek moĝna rozmieĂciÊ liny na odpowiednich koïach, zaleĝnie od gruboĂci ciÚtych pïyt. Wszystkie powyĝsze rozwiÈzania sprawiajÈ, ĝe dwóch operatorów jest w stanie zmieniÊ rozstaw lin w rekordowym czasie 15 minut. Zmiana kompletu lin zajmuje okoïo 1 godziny, podczas gdy podobna operacja na traku wahadïowym trwa co najmniej kilka razy dïuĝej. Parametry ciÚcia ZasadniczÈ zaletÈ maszyny jest szybkoĂÊ ciÚcia.Trak wahadïowy tnie granit z szybkoĂciÈ 2 – 5 cm na godzinÚ, podczas gdy „wielolina” pracuje z szybkoĂciÈ 20 – 40 cm na godzinÚ – czyli 10 razy szybciej! Prowadzi to do prostego wniosku, ĝe jedna maszyna SimecWire moĝe zastÈpiÊ pracÚ nawet 5 traków wahadïowych! Przy tym zajmuje duĝo mniej miejsca, zmniejsza zuĝycie energii, wody, a takĝe pozwala na radykalne zmniejszenie zatrudnienia i co za tym idzie kosztów robocizny. z mgr inĝ. Andrzej Bukalski, MC Diam

Cechy charakterystyczne

• Maksymalna iloĂÊ lin: 70 • Maksymalne wymiary bloków: 2200 x 3700 x 2300 mm • Moc silnika gïównego: 200 kW • Podwójny system napinania lin: - mechaniczny – wszystkich lin jednoczeĂnie - pneumatyczny – kaĝdej liny indywidualnie • Zespóï napÚdowy lin nieruchomy – blok podnoszony w czasie ciÚcia • Sztywna mocna konstrukcja – na czterech wielkich kolumnach • atwy dostÚp do strefy ciÚcia ze wszystkich stron • Specjalny system umoĝliwiajÈcy szybkÈ wymianÚ lin bezkoñcowych • Zespoïy niezaleĝnie uïoĝyskowanych kóï umoĝliwiajÈce kompensacjÚ dïugoĂci lin oraz ïatwÈ wymianÚ okïadzin • Specjalny elektroniczny system sterowania i kontroli pracy

NK 61 (4/2012)

www.RynekKamienia.pl

TECHNOLOGIA PRODUCENCI

Nowoczesne ciÚcie w zakïadzie kamieniarskim Piïy Donatoni Macchine

d kilku lat w Polsce zaobserwowaÊ moĝna wyraěnie przyspieszony rozwój technologiczny w branĝy kamieniarskiej. Po przystÈpieniu Polski do Unii Europejskiej stanÈï dla nas otworem rynek europejski, na którym wczeĂniej nie mogliĂmy tak ïatwo zaistnieÊ. Z drugiej strony rmy z krajów „starej” Unii uzyskaïy nieograniczony dostÚp do polskich konsumentów. Ta nowa sytuacja wymusiïa na naszych krajowych dostawcach dziaïania zmierzajÈce do poprawy jakoĂci oferowanych produktów. ChcÈc zaistnieÊ na unijnym rynku i sprostaÊ jego wymaganiom, polscy kamieniarze zmuszeni zostali do poniesienia olbrzymich nakïadów inwestycyjnych na rozwój i rozbudowÚ parku maszynowego. Na szczÚĂcie, dziÚki funduszom unijnym byïo to i nadal jest o wiele ïatwiejsze niĝ w starych krajach Unii. Producenci maszyn kamieniarskich, widzÈc dla siebie szansÚ, bardzo szybko wyszli naprzeciw temu zapotrzebowaniu i zaczÚli oferowaÊ na naszym rynku szerokÈ gamÚ nowoczesnych maszyn kamieniarskich.

”

Obniĝka kosztów produkcji oraz wyĝsza jakoĂÊ wyrobów gotowych wymagajÈ niestety wysokich nakïadów inwestycyjnych. Oferta nowoczesnych maszyn kamieniarskich jest na naszym rynku bardzo bogata, wiÚc jest w czym wybieraÊ.

NK 61 (4/2012)

FOT. ARCHIWUM WEHA (2)

Podstawowym narzÚdziem pracy w kaĝdym zakïadzie kamieniarskim jest piïa do ciÚcia i formatowania pïyt kamiennych. Dotychczas najczÚĂciej spotykanymi urzÈdzeniami tego typu byïy cyrkularki, z obrotowym stoïem obróbczym, opcjonalnie wyposaĝane w programy do automatyki kolejnoĂci ciÚcia. DziĂ coraz wiÚcej zakïadów kamieniarskich rozwaĝa zakup piïy piÚcioosiowej, z obrotowÈ gïowicÈ i sterowaniem numerycznym. UrzÈdzenia te pozwalajÈ na caïkowitÈ automatyzacjÚ procesu ciÚcia i formatowania pïyt, ograniczajÈc udziaï czïowieka wyïÈcznie do zaïadunku surowej pïyty na stóï obróbczy oraz napisania i wystartowania programu sterujÈcego maszynÈ. Poza typowym ciÚciem i formatowaniem pïyt, piïy piÚcioosiowe pozwalajÈ na wykonywanie bardziej skomplikowanych elementów, jak brodziki, umywalki,

Powyĝej: piïa piÚcioosiowa Donatoni Echo - najmniejszy model w ofercie. Poniĝej: najwiÚkszy model z oferty rmy Donatoni – Quadrix DG1600 z tokarkÈ do produkcji kolumn.

www.RynekKamienia.pl

TECHNOLOGIA

a nawet rzeěby (w przypadku najwiÚkszych modeli). Na europejskim rynku przewaĝajÈ maszyny wïoskich producentów, u nas najczÚĂciej spotkaÊ moĝna takie rmy jak GMM czy Breton. Od niedawna uznanie na polskim rynku zdobywa znany w caïej Europie wïoski producent rma Donatoni Macchine, którego wyïÈcznym przedstawicielem w Polsce jest rma Weha ze Strzegomia. Firma skupia siÚ wyïÈcznie na produkcji piï piÚcioosiowych, przeznaczajÈc ogromne Ărodki nansowe na prace rozwojowe. W ofercie rmy znaleěÊ moĝna modele od typowo do produkcji elementów budowlanych ograniczonej gruboĂci po modele charakteryzujÈce siÚ bardzo duĝym skokiem osi Z, do wykonywania masywnych elementów, jak rzeěby, fontanny, kolumny itp. Do tej pory zainstalowano w Polsce siedem piï Donatoni, z czego dwie rozbudowane o system podnoĂników przyssawkowych do automatycznego odsuwania wyciÚtych elementów gotowych poza obszar ciÚcia oraz z przystawkami do nacinania od spodu pïyty. Jedna z ostatnio zamontowanych w Polsce piï Donatoni wyposaĝona zostaïa dodatkowo w system dwóch automatycznie wymienianych stoïów roboczych. RozwiÈzanie takie pozwala na jednoczesnÈ pracÚ piïy oraz przygotowywanie materiaïu na drugim stole do kolejnych prac. Po zakoñczeniu ciÚcia na jednym stole maszyna automatycznie zamienia stoïy i kontynuuje pracÚ. DostÚpne jest równieĝ rozwiÈzanie z systemem stoïów taĂmowych, gdzie zaïadunek surowych pïyt nastÚpuje poza maszynÈ, na stole uchylnym, nastÚpnie materiaï jest pobierany przez maszynÚ za pomocÈ mechanizmu taĂmowego zintegrowanego z gïównym stoïem roboczym piïy. Oprogramowanie i moĝliwoĂci Standardowe oprogramowanie maszyny zintegrowane z panelem sterowniczym umoĝliwia wykonywanie ciÚÊ seryjnych, z uwzglÚdnieniem automatyki opuszczania w granicie, wycinanie ïuków, okrÚgów oraz innych gur geometrycznych. Ponadto w standardzie otrzymujemy kilka prostych programów do frezowania i wiercenia. Obsïuga programów zintegrowanych z maszynÈ jest intuicyjna i nie wymaga od uĝytkownika wczeĂniejszego doĂwiadczenia. Opcjonalnie maszyny moĝna wyposaĝyÊ w dodatkowe programy, poszerzajÈce moĝliwoĂci obróbcze. Jednym z przydatnych i funkcjonalnych programów jest Parametrix. Program oferuje moĝliwoĂÊ deniowania gotowych elementów, poprzez wprowadzanie odpowiednich wymiarów dla ksztaïtów zawartych w bibliotece programu. Biblioteka obejmuje proste ksztaïty typu prostokÈt, a takĝe wiele róĝnych form blatów kuchennych oraz bardziej skomplikowanych elementów. Moĝliwe jest równieĝ wczytywanie plików DXF z zewnÚtrznych programów. Po zdeniowaniu poĝÈdanych ksztaïtów w ïatwy sposób gracznie rozmieszczamy je w polu roboczym, po czym moĝemy przystÈpiÊ do wycinania. Program potra wspóïpracowaÊ z kamerÈ (opcjonalnie zainstalowanÈ na maszynie), dziÚki czemu moĝliwe jest pozycjonowanie elementów bezpoĂrednio na zdjÚciu surowej pïyty. Podczas rozmieszczania elementów w obszarze roboczym program oferuje nam wiele przydatnych funkcji, jak na przykïad przyciÈgania elementów. Po wybraniu dwóch elementów moĝemy je ze sobÈ poïÈczyÊ tak, aby dwie krawÚdzie sÈsiadujÈcych ze sobÈ pïyt byïy wykonane jednym ciÚciem. Program standardowo oferuje kontro-

www.RynekKamienia.pl

FOT. I RYS. ARCHIWUM WEHA (3)

PRODUCENCI

Donatoni Echo Belt z systemem stoïów taĂmowych.

Rozmieszczanie elementów na slabie w programie Parametrix

Wprowadzanie elementów do programu Parametrix lÚ ciÚÊ kolizyjnych, tzn. kolejnoĂÊ ciÚÊ jest ustalana w taki sposób, aby nie zostaï uszkodzony ĝaden z elementów. JeĂli koniec ciÚcia znajdowaïby siÚ w obszarze innego elementu, program automatycznie zatrzyma siÚ i wskaĝe nam koniecznoĂÊ przesuniÚcia zagroĝonego elementu.

NK 61 (4/2012)

TECHNOLOGIA PRODUCENCI

Programowanie obróbki elementu w Programie DDX Easy Stone

Symulacja graczna obróbki w programie PowerSim

RYS. ARCHIWUM WEHA (4)

Powyĝej: dopasowywanie elementów blatu kuchennego do posiadanego slabu w programie ASS rmy Heglmeier. Poniĝej: przygotowywanie programu obróbczego w ASS od Heglmeier.

NK 61 (4/2012)

Opcje Klienci, którzy zamierzajÈ wykorzystaÊ peïniÚ moĝliwoĂci maszyny, powinni zaopatrzyÊ siÚ w zewnÚtrzny program CAD-CAM, oferowany jako opcja do maszyny. Do pracy ze swoimi maszynami producent wybraï sprawdzone i funkcjonalne rozwiÈzanie w postaci oprogramowania wïoskiej rmy DDX. Oprogramowanie to charakteryzuje siÚ bogactwem funkcji i moĝliwoĂci obróbczych, przy zachowaniu przejrzystoĂci i ïatwoĂci obsïugi. Program poza zwykïym ciÚciem umoĝliwia programowanie obróbki zgrubnej oraz dokïadnej wysoce skomplikowanych form trójwymiarowych, powierzchni wklÚsïych i wypukïych, zarówno przy wykorzystaniu tarcz diamentowych, jak równieĝ wszelkiego rodzaju frezów. Po stworzeniu programu obróbczego moĝliwa jest jego symulacja graczna, umoĝliwiajÈca wychwycenie ewentualnych bïÚdów. Kolejnym opcjonalnym rozwiÈzaniem jest wspóïpraca maszyny z oprogramowaniem znanej niemieckiej rmy Heglmeier. Oferta ta jest skierowana do rm, które zajmujÈ siÚ przede wszystkim produkcjÈ elementów budowlanych, jak parapety, schody czy blaty kuchenne. Program Heglmeier ASS niemieckiej rmy charakteryzuje siÚ intuicyjnÈ obsïugÈ i szerokÈ gamÈ opcji optymalizujÈcych proces ciÚcia. Gïównym atutem programu jest bardzo krótki czas potrzebny na przygotowanie programu obróbczego oraz specjalna

”

Program poza zwykïym ciÚciem umoĝliwia programowanie obróbki zgrubnej oraz dokïadnej wysoce skomplikowanych form trójwymiarowych, powierzchni wklÚsïych i wypukïych, zarówno przy wykorzystaniu tarcz diamentowych, jak równieĝ wszelkiego rodzaju frezów.

automatyka dokïadnie wyliczajÈca wymiary schodów na podstawie wprowadzonego obrysu klatki schodowej. StandardowÈ i przydatnÈ funkcjÈ programu jest automatyczne rozmieszczanie na slabie elementów w taki sposób, aby zminimalizowaÊ iloĂÊ odpadu czy ominÈÊ miejsca defektów na slabie. Program pozwala na podglÈd wycinanych elementów w 2D. W przypadku maszyny wyposaĝonej w kamerÚ moĝliwe jest takie rozmieszczanie elementów na slabie, aby wycinane elementy dopasowaÊ do siebie kolorystycznie lub teĝ pod wzglÚdem struktury slabu. ChcÈc sprostaÊ wysokim wymaganiom dzisiejszego rynku i byÊ na nim konkurencyjnym, musimy postawiÊ przede wszystkim na wysokÈ jakoĂÊ oferowanych produktów oraz ustawiczne dÈĝenie do obniĝki kosztów produkcji. Bez tego zmuszeni zostaniemy do dziaïania wyïÈcznie na maïym rynku lokalnym, w warunkach ograniczonego rozwoju. W obecnych czasach brak rozwoju to cofanie siÚ. Obniĝka kosztów produkcji oraz wyĝsza jakoĂÊ wyrobów gotowych wymagajÈ niestety wysokich nakïadów inwestycyjnych. Oferta nowoczesnych maszyn kamieniarskich jest na naszym rynku bardzo bogata, wiÚc jest w czym wybieraÊ. Przede wszystkim naleĝy jednak bardzo dobrze skalkulowaÊ planowanÈ inwestycjÚ, opracowaÊ dokïadny biznesplan. Bez tych kalkulacji nowo zakupiona maszyna moĝe staÊ siÚ meblem, zamiast urzÈdzeniem generujÈcym zyski. z Tomasz Straĝyc, Weha Polska

www.RynekKamienia.pl

EMOCJE W

ERNST STRASSACKER GMBH & CO. KG ODLEWNIA ARTYSTYCZNA STAUFENECKER STR. 19 路 73079 SUESSEN FON 00 49 7162 /16-228 路 FAX 00 49 7162/16-375 www.strassacker.de 路 mail@strassacker.de

www.RynekKamienia.pl

99 73

NK 61 (4/2012)

ARCHITEKTURA NOWO¥CI

Drewniane inspiracje Antolini Luigi Nowa kolekcja Woodstone

Woodstone WytrzymaïoĂÊ kamienia w poïÈczeniu z ksztaïtem i liniami parkietu typu precise, regularne ksztaïty uïoĝone tak, aby tworzyÊ domykajÈcÈ siÚ caïoĂÊ – to podstawa kolekcji Woodstone. Dïugie pasy kamienia mogÈ byÊ ze sobÈ spasowane w róĝny sposób, tworzÈc róĝne kombinacje, na nowo odkrywajÈc i redeniujÈc wzór znany nam z parkietu. Pïytki Woodstone to nie tylko proste wykoñczenie wnÚtrza, ale rozwiÈzanie, które pozwala na to, by kamieñ staï siÚ naturalnym materiaïem dekoracyjnym dla stylowych i ekskluzywnych wnÚtrz. Pïytki z kolekcji sÈ przeznaczone do stosowania w systemem ogrzewania podïogowego, przy czym kamieñ lepiej od innych materiaïów gromadzi i oddaje ciepïo. Pasy mogÈ byÊ z ïatwoĂciÈ ïÈczone z innymi rodzajami powierzchni, co rozszerza gamÚ ich moĝliwego zastosowania. SÈ dostÚpne w wielu rodzajach obróbki powierzchni i wymiarach 12 cm szerokoĂci, 50-100 cm dïugoĂci i skalibrowanej gruboĂci 15 lub 20 mm.

ïoska rma Epsilon zmieniïa bryïÚ kamienia w niecodziennÈ, stojÈcÈ umywalkÚ, którÈ nazwaïa Gem (ang. klejnot). Filozoa rmy zakïada ïÈczenie tradycji z nowoczesnoĂciÈ. Koncepcja umywalki – z klasycznego materiaïu, ale w unikalnej w formie – jest Ăwieĝa i na czasie. Na szczególnÈ uwagÚ zasïuguje misa zlewna, której intrygujÈcy ksztaït podkreĂla umiejÚtnoĂci wïoskich rzemieĂlników. Gem zostaï zaprojektowany przez projektantów z pracowni Sandro Meneghellego i Marco Paolellego. Ma 80 cm wysokoĂci i ĂrednicÚ 60 cm. (zap) z

NK 61 (4/2012)

Natura PomysïowoĂci i technologia przez lata przeksztaïcaïy prostÈ obróbkÚ kamienia w kult piÚkna i kreatywnoĂci. Kolekcja Natura wyrosïa na przyjemnoĂci z dekoracji i przeksztaïcania pomieszczeñ przy uĝyciu doskonale przygotowanego kamienia naturalnego. Poprzez oryginalne wzory i tekstury nadane powierzchni kamienia pïytki z kolekcji uwalniajÈ potencjaï zamkniÚty w kamieniu. Kolekcja Natura nigdy nie przestaje rosnÈÊ. Teraz powiÚkszyïa siÚ o osiem nowych pïytek dajÈcych nowe moĝliwoĂci aranĝacji wnÚtrz (m.in. Quartzite Silver Linen Design, Quartzite Silver Striato Design, Matrix Linen Design, Sea Grass Design Limestone, Brown Antique Stratos Design i Quarzite Chocolate Pixel). InspiracjÈ dla nich byï proces wydobycia i surowa powierzchnia kamienia. W efekcie powstaïy pïytki przyjemne w dotyku i dla oka, ïÈczÈce gïadkÈ i wypolerowanÈ powierzchniÚ z surowymi i matowymi fragmentami. Wzory i sposób obróbki powierzchni moĝe byÊ dostosowany do potrzeb klienta. (zap) z

Klejnot od Ypsilon StojÈca umywalka Gem

FOT: ARCHIWUM YPSILON (2)

FOT: ARCHIWUM ANTOLINI LUIGI (6)

lack Chocolate, Black Meteorite VC i Black Beauty – pïytki z nowej kolekcji Woodstone oraz osiem nowych pïytek z kolekcji Natura zaprezentowano po raz pierwszy na targach Marmotec w Carrarze, które odbyïy siÚ 22-25 maja tego roku.

www.RynekKamienia.pl

ARCHITEKTURA RYNEK BUDOWLANY

Szklarska PorÚba Sun & Snow Resort

FOT: MAERIALY INWESTORA (4)

Centrum nauki Zoom Natury

W 2013 r. zostanie otwarte pierwsze interaktywne centrum nauki w województwie lubelskim.

Údzie to Zoom Natury w Janowie Lubelskim. Punktem wyjĂcia do niego jest program Natura 2000. Lasy w pobliĝu miasta liczÈ 140 km dïugoĂci. Jest to jeden z najwiÚkszych zwartych kompleksów puszczañskich w Europie. Prace nad projektem rozpoczÚïy siÚ w latach 2005-2006. Inwestor, gmina Janów Lubelski, do wspóïpracy zaprosiï osoby zajmujÈce siÚ turystykÈ. To za ich radÈ zdecydowano, ĝe natura musi byÊ pokazana w sposób interaktywny, za pomocÈ narzÚdzi, jakie daje najnowoczeĂniejsza technologia. Uznano, ĝe najciekawsze bÚdzie przybliĝenie – stÈd teĝ nazwa Zoom Natury. W gïównym budynku centrum bÚdÈ akwaria i terrarium. W pozostaïych znajdÈ siÚ laboratoria Budynki bÚdÈ wyïaniaïy siÚ z ziemi. Zaprojektowaïa je pracownia Mirosïawa Nizio, autora m.in. Muzeum Powstania Warszawskiego. Oprócz budynków sïuĝÈcych celom naukowym nie zabraknie moĝliwoĂci wypoczynku. WĂród atrakcji wymieniÊ moĝna m.in. park linowy i kÈpielisko. Zoom Natury powstanie nad zalewem w Janowie. Koszt budowy to 21 mln zï. z ½ródïo: „Gazeta Wyborcza Lublin”

Warszawa Green Wings od JEMS Architekci

olejny biurowiec klasy A powstanie w Warszawie przy ul. 17 stycznia. Projekt przygotowaïa pracownia JEMS Architekci. Inwestorem jest Green Wings Ofces. Biurowiec bÚdzie miaï powierzchniÚ uĝytkowÈ 11 tys. mkw. BÚdzie to 7-kondygnacyjny obiekt z podziemnym parkingiem na 270 miejsc. Architekci zaprojektowali biurowiec w ksztaïcie skrzydeï, a przeszklona elewacja i smukïe elementy z betonu i stali nadajÈ obiektowi lekkoĂci. Planowany termin rozpoczÚcia budowy to wrzesieñ 2012 r. z ½ródïo: OKRE Development / Muratorplus.pl

www.RynekKamienia.pl

Szklarskiej PorÚbie budowany jest oĂrodek wypoczynkowy Sun & Snow Resort. Obiekt bÚdÈ tworzyïy m.in. apartamenty, hotel i SPA. Kompleks bÚdzie pierwszym w Polsce, na terenie którego zostanie wybudowany stok narciarski. Koncepcja architektoniczna apartamentów wspóïgra z otoczeniem. Do budowy lokali wykorzystywane sÈ naturalne materiaïy wystÚpujÈce w okolicy. Balustrady schodowe oraz balkonowe zostanÈ wykonane z drewna oraz metalu, a elewacja bÚdzie licowana ïupkiem kamiennym. Inwestycja wartoĂci 80 mln zï przyjmie pierwszych goĂci pod koniec 2012 roku. z ½ródïo: Sun & Snow PR / Muratorplus.pl

Olsztyn Kopernik Park

Olsztynie, na terenie, gdzie piÚÊ lat temu byïo kino Kopernik, zostanie wybudowane osiedle mieszkaniowe z przestrzeniÈ biurowÈ. W ramach projektu inwestor – OPB Development – wybuduje osiedle Kopernik Park, z mieszkaniami, apartamentami i lokalami handlowymi. Osiedle bÚdÈ tworzyïy cztery budynki mieszkalne, liczÈce od piÚciu do siedmiu kondygnacji. Ècznie powstanie 111 lokali mieszkalnych o powierzchniach od 31 do 97 mkw. Kopernik Park bÚdzie dysponowaï klubem tness. Ponadto na terenie kompleksu na poziomie parteru powstanie budynek, w którym znajdÈ siÚ biura i lokale handlowo-usïugowe. PrzedsiÚwziÚcie ma zostaÊ ukoñczone w grudniu 2013 roku. z ½ródïo: OPB Development / Muratorplus.pl

Biaïystok Nowe bloki w Ăcisïym centrum

ïaĂnie rozpoczyna siÚ budowa dwóch budynków miÚdzy ul. LipowÈ a KrakowskÈ. Planowane sÈ dwa bloki mieszkalne o doĂÊ prostej bryle, z oknami po kaĝdej stronie. Pierwszy, bardziej kameralny, bÚdzie miaï piÚÊ kondygnacji. Drugi - szeĂÊ. Projekt zakïada ïÈcznie 78 mieszkañ o powierzchniach od ponad 32 do blisko 75 mkw. Zakïadany termin zakoñczenia inwestycji to sierpieñ przyszïego roku. Inwestorem jest rma Kombinat Budowlany. z ½ródïo: „Gazeta Wyborcza Biaïystok”

NK 61 (4/2012)

ARCHITEKTURA RYNEK BUDOWLANY

a dwa lata na póïnocnym cyplu Wyspy Spichrzów, przy ul. StÈgiewnej powstanie hotel. Inwestorem jest polska spóïka Genfer Invest Hotel II naleĝÈca do norweskiej grupy Genfer, która zajmuje siÚ budowÈ statków, handlem nieruchomoĂciami, a takĝe prowadzi powstajÈcÈ w Polsce sieÊ hoteli Puro. Pierwszy hotel sieci powstaï we Wrocïawiu. Lada dzieñ rozpocznie siÚ budowa hotelu w Krakowie, w ciÈgu najbliĝszych miesiÚcy w Poznaniu, a budowa w Gdañsku zaplanowana jest na 2013 r., tak aby obiekt byï gotowy pod koniec 2014 r. z ½ródïo: „Gazeta Wyborcza Trójmiasto”

ódě Nowa ódě Fabryczna

iasto i kolej wybraïy projekt nowego dworca ódě Fabryczna. Gïówne wejĂcie bÚdzie od strony ul. Kiliñskiego. Ogromne, blisko dwa razy szersze od obecnego budynku dworcowego, przeszklone zadaszenie o ksztaïcie fali bÚdzie kryïo ïagodnÈ pochylniÚ. Ta sprowadzi pasaĝerów z poziomu 0 na poziom -8. Na nim bÚdzie odbywaïa siÚ caïa obsïuga podróĝnych: kasy, obsïuga bagaĝy, sklepy i gastronomia. Twórcy postawili sobie za cel, aby do podziemnych kondygnacji docieraïo jak najwiÚcej Ăwiatïa dziennego. Nowy dworzec ma byÊ gotowy do 2015 roku. Jego koszt obliczony jest na blisko 2 mld zï. z ½ródïo: „Gazeta Wyborcza ódě”

Warszawa Biurowiec przy Dworcu Gdañskim

a terenie dawnej zajezdni autobusowej przy Inanckiej zaczyna siÚ budowa wielkiego kompleksu biurowego, który przytïoczy bloki przy stacji metra Dworzec Gdañski. Inwestor, HB Reavis, w pierwszej fazie postawi dwa budynki: oĂmio- i 16-piÚtrowy, mieszczÈce w sumie 49 tys. mkw. biur. MajÈ byÊ gotowe latem 2014 r. Potem w planach sÈ kolejne. W caïym kompleksie w sumie znajdzie siÚ 95 tys. mkw. powierzchni biurowej. Przeszklone budynki o nieregularnych ksztaïtach przypominajÈcych z grubsza obciosanÈ bryïÚ lodu zaprojektowaïa pracownia E&L Architects. z ½ródïo: „Gazeta Wyborcza Stoïeczna”

NK 61 (4/2012)

Wrocïaw Kolejny apartamentowiec od Pracowni MaÊków

owy budynek mieszkalny i biurowiec na Nadodrzu zbuduje Prot Development. Powstanie tam ponad 200 mieszkañ. Oba budynki powstanÈ na skrzyĝowaniu ul. Kurkowej z Dubois. Minimalistyczna bryïa budynku wykoñczona bÚdzie szkïem i betonem. Kaĝde z mieszkañ posiada balkon, a te na najwyĝszych piÚtrach – przestronne tarasy z widokiem na OdrÚ. Ceny mieszkañ zaczynajÈ siÚ od 5,9 tys. zï za mkw. Inwestor zapowiada moĝliwoĂÊ wykoñczenia mieszkania pod klucz. WĂród dostÚpnych lokali sÈ kawalerki, mieszkania dwu- i trzypokojowe a takĝe lokale z antresolÈ. Oprócz budynku mieszkalnego na dziaïce stanie teĝ biurowiec. Na razie nie wiadomo jeszcze, jak bÚdzie wyglÈdaï, poniewaĝ wciÈĝ trwajÈ nad nim prace projektowe. z ½ródïo: „Gazeta Wyborcza Wrocïaw”

FOT: MAERIALY INWESTORA (2)

FOT: MAERIALY INWESTORA (3)

Gdañsk Pierwszy hotel na Wyspie Spichrzów

Czarne jest piÚkne

o architektonicznym i wizualnym sukcesie gliwickiego biurowca rmy Roedl & Partner architekci z Medusa Group po raz kolejny siÚgnÚli po czerñ na elewacji. Cumulus buduje w pobliĝu placu Grunwaldzkiego w Gliwicach rma Wektor Inwestycje. Ten projekt bytomskiej pracowni ma szarÈ, miejscami niemal czarnÈ elewacjÚ, którÈ oĝywiajÈ czerwone balkony. Prace budowlane majÈ siÚ rozpoczÈÊ na przeïomie maja i czerwca. W sumie bÚdzie tu 36 mieszkañ. NajwiÚksze, dwupoziomowe majÈ mieÊ 129 mkw. powierzchni. Cena od 5,3 tys. do 5,9 tys. zï za mkw. z ½ródïo: „Gazeta Wyborcza Katowice”

www.RynekKamienia.pl

breton z maszynami breton zawsze krok przed konkurencją

Nowa kompaktowa maszyna CNC

Coutourbreton 600 o skoku w osi Z - 600 mm

Contourbreton DUAL

Levibreton ONE

Mađa Polernia

Ħrednia Polernia

Levibreton KLG

/2T1600K55

KG4000 PLUS

Duľa Polernia

Duľy Robot

Rodzina

10 produktów Quartz - od 117 tys. €*

Platinium EDGE CTB

breton

od 35 tys. €*

Innowacyjne maszyny o najwyĪszej jakoĞci wykonania w przystĊpnej cenie dla polskiego rynku. Smart-Cut S/NC 500-825 mm od 75 tys. €*

Combicut DJ/NC

Najbardziej innowacyjna maszyna na Ğwiatowym rynku obróbki kamienia poniľej 200 tys. €* Smart-Cut S/NC 500-825 Optima

od 105 tys. €*

Odział Techniczno-Handlow y ul. Dworska 5, 11-500 Giżycko tel.: +48 87 428 57 01 fax: +48 87 428 52 28 e-mail: henr yk@breton.pl www.pily-hed.pl

od 68 tys. €*

ContourFive NC 700 Uniwersalny Piúcioosiowy Robot

od 39 tys. €* * - cena maszyny zawiera montaľ i szkolenie

breton POLSKA www.breton.pl

Biuro Główne ul. Kotlarska 35 50-120 Wrocław e-mail: biuro@breton.pl

ARCHITEKTURA REKULTYWACJE – PORADY

Kierunki rekultywacji na przestrzeni dziejów ChcÈc przywróciÊ tereny zdegradowane do dawnej ĂwietnoĂci, prowadzi siÚ szereg zabiegów, miedzy innymi zabiegi rekultywacji. Sam termin rekultywacja ma genezÚ rolniczo-leĂnÈ i z ïaciny oznacza recultum – uprawiaÊ na nowo, poniewaĝ takie byïo pierwotne zaïoĝenie tego procesu. Szereg zmian wynikajÈcych ze zmian spoïeczno-gospodarczych sprawiï, ĝe powstaïa koniecznoĂÊ tworzenia alternatywnych sposobów zagospodarowania gruntów. W poczÈtkowym okresie rozwoju górnictwa pojÚcie rekultywacji nie wystÚpowaïo. Najprawdopodobniej byïo to zwiÈzane z nikïÈ znajomoĂciÈ zagadnieñ ochrony Ărodowiska

NK 61 (4/2012)

FOT. E. BACZY SKA

ak pokazuje historia, doĂwiadczenia zwiÈzane z zabiegami rekultywacyjnymi obtujÈ w szereg niepowodzeñ spowodowanych nadmiernymi kosztami lub nieosiÈganiem zadeklarowanego celu. Na przestrzeni wieków zmieniaï siÚ takĝe sam sposób wykonywania rekultywacji oraz jej kierunki. W dzisiejszych czasach surowiec wydobywa siÚ do pewnego momentu. Ma to zwiÈzek z dostÚpnÈ technologiÈ, a tym samym z nakïadami nansowymi, w wielu jednak przypadkach surowiec nadal wystÚpuje w danym miejscu. W przyszïoĂci, z racji zmniejszajÈcych siÚ zasobów mineralnych, moĝe zajĂÊ potrzeba jego ponownego wydobycia. Zgodnie z zasadÈ zrównowaĝonego rozwoju i denicjÈ, jakÈ podaje ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony Ărodowiska, korzystajÈc ze zïóĝ surowców naturalnych, mamy obowiÈzek zagwarantowania moĝliwoĂci zaspokajania podstawowych potrzeb w kontekĂcie przyszïych pokoleñ i ich ewentualnego zapotrzebowania na surowce. W myĂl tej reguïy najlepszym rozwiÈzaniem jest taki dobór kierunku zagospodarowania, aby teren objÚty rekultywacjÈ mógï byÊ powtórnie eksploatowany.

PrzyszïoĂÊ rekultywacji

Górnictwo, jako gaïÈě gospodarki, zawsze powoduje istotne zmiany przyrodnicze i krajobrazowe w otoczeniu kopalni. Efektem tego jest powstawanie obszarów okreĂlanych jako zdegradowane, wymagajÈcych przeprowadzenia zabiegów rekultywacyjnych. czy ekologii. Równieĝ domniemane poczucie nieograniczonego wystÚpowania zïóĝ oraz brak koniecznoĂci poszanowania ich, a takĝe terenów przylegïych, sprawiaï, ĝe o obszary te po prostu nie dbano. Wszystko zaczÚïo siÚ zmieniaÊ wraz ze wzrostem ludzkiej ĂwiadomoĂci.

Pierwsze wzmianki zwiÈzane z rekultywacjÈ pochodzÈ z terenu Niemiec i datowane sÈ na rok 1766. Powstaï wówczas kontrakt dzierĝawy terenu dla celów eksploatacji surowca, w którym po zakoñczeniu prac zostaï uwzglÚdniony warunek przywrócenia terenu wïaĂciwoĂci uĝytkowych. Równieĝ

www.RynekKamienia.pl

ARCHITEKTURA REKULTYWACJE – PORADY

znakomitymi walorami akustycznymi, lecz takĝe krajobrazowymi. Otoczony parkiem, sÈsiaduje z pomnikiem Czynu Powstañczego upamiÚtniajÈcym historyczne zdarzenia Powstañ ¥lÈskich. Na uwagÚ zasïuguje równieĝ przedsiÚwziÚcie zrealizowane w kieleckiej Kadzielni, na terenach po odkrywkowej eksploatacji wapienia. Zostaïo tam utworzone jedno z najpiÚkniejszych miejsc wypoczynkowych, wraz z wkomponowanym amteatrem, gdzie do dziĂ odbywa siÚ cyklicznie wiele imprez kulturalnych. Podobnym zainteresowaniem cieszÈ siÚ kamienioïomy reprezentujÈce ciekawe zjawiska geologiczne, jak np. róĝa bazaltowa w Wilczej Górze koïo Zïotoryi, czy teĝ stanowiska dokumentacyjne utworzone w poïudniowej czÚĂci Wyĝyny Krakowskiej. Te drugie swÈ atrakcyjnoĂÊ zawdziÚczajÈ wystÚpujÈcym na tych terenach odsïoniÚciom skalnym (abrazyjnym powierzchniom morza kredowego) reprezentatywnym dla jej budowy.

Eden Project, Kornwalia, Wielka Brytania. Przykïad nowatorskiego wykorzystania uksztaïtowania terenu po kopalni odkrywkowej kaolinu. z Niemczech, z roku 1784 znany jest pierwszy akt prawny dotyczÈcy bezpoĂrednio rekultywacji. Wiek XIX obtuje w ciekawe realizacje parków miejskich utworzonych w dawnych kamienioïomach. Moĝna tu wymieniÊ paryski park publiczny Buttes-Chaumont z 1867 roku czy utworzony w nieczynnym kamienioïomie wapienia Park Bednarskiego z 1886 r. na terenie dzisiejszej dzielnicy Krakowa – Pogórzu. Wiek XX równieĝ cechujÈ udane realizacje. Przykïadem moĝe tu byÊ wybudowany w latach 1925-26 amteatr „Harcerski” w miejscowoĂci Sobótka na Dolnym ¥lÈsku. Teatr na wolnym powietrzu cieszyï siÚ ogromnym powodzeniem wĂród lokalnej spoïecznoĂci, o czym Ăwiadczyïy licznie organizowane tam spotkania i koncerty. Obiekt ten zostaï jednak zniszczony w 1945 roku przez niemieckich ĝoïnierzy. Odbudowany dziaïaï aĝ do roku 1970, w którym to doszczÚtnie spïonÈï. Podobna realizacja miaïa miejsce w latach 1934-36 na Opolszczyěnie. Powstaï tam najwiÚkszy w Polsce amteatr skalny w nieczynnym kamienioïomie na Górze ¥w. Anny. Charakteryzuje siÚ on nie tylko

www.RynekKamienia.pl

Kierunki rekultywacji W ostatnich latach problematyka zwiÈzana z rekultywacjÈ, renaturalizacjÈ czy rewitalizacjÈ cieszÈ siÚ duĝym zainteresowaniem badaczy. UwagÚ skupia gïównie kierunek prowadzonej rekultywacji. Zmieniaï siÚ on na przestrzeni wieków podobnie jak górnictwo i ĂwiadomoĂÊ czïowieka w odniesieniu do zagadnieñ ochrony Ărodowiska. Do poïowy XX w. rekultywacja polegaïa gïównie na przywróceniu terenu do stanu moĝliwie bliskiego do poprzedniego, co czÚsto wiÈzaïo siÚ z poprawÈ warunków krajobrazowych. Dopiero od lat 50. ubiegïego stulecia moĝna mówiÊ o faktycznym, Ăwiadomym prowadzeniu zabiegów rekultywacyjnych, zwiÈzanych z nadawaniem im danych funkcji. Na terenie Polski obowiÈzek prowadzenia rekultywacji zostaï wprowadzony w roku 1961 uchwaïÈ nr 256 Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów. Co prawda dotyczyï on tylko jednego rodzaju surowca, którym byï piasek podsadzkowy, ale stanowiï podwalinÚ pod dalsze przepisy, stosowane do dziĂ. Wedïug uchwaïy tej poprzez zagospodarowanie terenów po wydobyciu kopalin rozumiane byïo docelowe wykonanie takich zabiegów, które zapewniïyby odpowiednie wykorzystanie zrekultywowanych gruntów. Ich zasadniczym przeznaczeniem powinna byÊ jednak uprawa rolna lub leĂna. Na przestrzeni lat zmieniaï siÚ nie tylko sposób systematyzacji kierunków rekultywacji, lecz takĝe moĝliwoĂci wyboru. Lata 70. i 80. XX wieku charakteryzowaïy siÚ wyborem gïównie rolnego, leĂnego oraz wodnego sposobu rekultywacji. Pojawia siÚ równieĝ informacja o tak zwanym kierunku specjalnym zagospodarowania terenu, która jednak nie podaje dokïadnej denicji tego terminu. W opracowaniu Ryszarda Cymermana z 1988 r. wymienionych jest szeĂÊ kierunków rekultywacji, w tym nowe, takie jak: kierunek melioracyjny, infrastrukturowy czy rekreacyjny. Powstaïo wówczas niewiele projektów zago-

NK 61 (4/2012)

ARCHITEKTURA REKULTYWACJE – PORADY

fauny i ory, w wielu przypadkach bÚdÈcych pod ochronÈ. ZdarzajÈ siÚ równieĝ gatunki niewystÚpujÈce wczeĂniej na danym obszarze ze wzglÚdu na brak odpowiednich warunków. Zmiana uksztaïtowania terenu daje im sposobnoĂÊ adaptacji na danym terenie. Z tego powodu zostaïy wyodrÚbnione kierunki przyrodnicze rekultywacji uwzglÚdniajÈce rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, ochronÚ gatunkowÈ i pomniki przyrody. Przykïadem mogÈ byÊ tu tereny dawnej Kopalni Surowców Ilastych Strzyĝewo koïo ZbÈszynia, które ulegïy rozlicznej erozji, tworzÈc oczka wodne, co spowodowaïo pojawienie siÚ unikatowej fauny i ory. Równieĝ tereny Jaworzna staïy siÚ siedliskiem niezwykle cennych gatunków roĂlinnoĂci na odkrywkowych wyrobiskach po eksploatacji rud metali, wapienia i dolomitu.

FOT. E. BACZY SKA (2)

spodarowania wyrobisk, jednak te, które udaïo siÚ zrealizowaÊ, przetrwaïy do dnia dzisiejszego. SÈ to miÚdzy innymi: Kadzielnia w Kielcach, wspomniana wczeĂniej Góra ¥w. Anny na Opolszczyěnie czy powierzchnie abrazyjne w dawnym kamienioïomie Bonarka w Krakowie. W tym samym czasie za granicÈ prowadzono juĝ prace w kierunku rekultywacji zwiÈzanej z ochronÈ przyrody czy wypoczynkiem. Przykïadami takich realizacji mogÈ byÊ kamienioïomy po eksploatacji granitu – Cligga, Kit Hill czy Cheesewring, znajdujÈce siÚ na terenie Wielkiej Brytanii. Popularne po dzieñ dzisiejszy, sïuĝÈ za miejsce uprawiania wspinaczki górskiej. Wyrobiska górnicze wykorzystuje siÚ równieĝ jako skïadowiska odpadów przemysïowych lub komunalnych. Takimi przykïadami sÈ: KWB Turów, KBW Beïchatów czy Gosïa-

Kamienioïom w GÚbczycach, woj. dolnoĂlÈskie, o wysokich walorach krajobrazowych, przeznaczony pod rekultywacjÚ leĂnÈ. wice, gdzie w wyrobisku i zwaïowisku zewnÚtrznym skïaduje siÚ popioïy z elektrowni. Bardzo czÚsto taki rodzaj zagospodarowania jest prowadzony dwufazowo – najpierw skïaduje siÚ odpady, póěniej natomiast, na odpowiednio zabezpieczonym terenie, realizowane sÈ inne funkcje. Oryginalnym rozwiÈzaniem zagospodarowania terenu jest ZagïÚbie Ruhry w Niemczech, jak równieĝ skïadowisko odpadów poprzemysïowych (haïda) w Dolinie Trojice w czeskiej Ostrawie, które zostaïo z czasem uznane za narodowe dziedzictwo kultury. W ostatnim dwudziestoleciu, ustalajÈc kierunki rekultywacji, doceniono potencjaï drzemiÈcy w terenach poeksploatacyjnych. ZaczÚto dostrzegaÊ ciekawe walory Ărodowiskowe powstaïe w wyniku wydobywania zïoĝa. SÈ to miÚdzy innymi wartoĂci przyrodnicze, poniewaĝ bardzo czÚsto tereny te stajÈ siÚ siedliskiem dla rzadkich gatunków

NK 61 (4/2012)

Kamienioïom w Strzelinie, woj. dolnoĂlÈskie, odkrywka gïÚbokoĂci ponad 130 m, przeznaczony pod rekultywacjÚ leĂnÈ. Równie waĝne sÈ walory krajobrazowe, ze wzglÚdu na unikatowe, nowo powstaïe formy przyczyniajÈce siÚ do urozmaicania szczególnie rejonów miejskich, przemysïowych. W tym sposobie zagospodarowania bierze siÚ pod uwagÚ równieĝ czynnik kulturowy i historiÚ miejsca. WyróĝniÊ tu moĝna Ăcieĝki dydaktyczne, tematyczne; kierunki kontemplacyjne, artystyczne; a takĝe wykorzystanie pod zabudowÚ okreĂlane jako kierunek budowlany. Za znakomity przykïad moĝna tu wziÈÊ ĂcieĝkÚ dydaktycznÈ kultury i przemysïu w ZagïÚbiu Ruhry w Niemczech, podzielonÈ na 25 tras tematycznych, takich jak dziedzictwo techniki, architektoniczne punkty orientacyjne, przyroda poprzemysïowa czy osady pracownicze. Podobny przykïad istnieje w Danii, gdzie istniejÈcym jaskiniom wapiennym nadano wiele funkcji – panujÈce tam warunki sprzyjajÈ na przykïad dojrzewaniu serów.

www.RynekKamienia.pl

W WYPOSAŻENIU ZNAJDZIESZ:

PROFILE I ZARYSY GMM

Gravellona Macchine Marmo S.p.A. Via Nuova, 155 28883 Gravellona Toce (VB) Italy e-mail: gmm@gmm.it, www.gmm.it

CIĘCIA Z CAD

CAD

ISO 9001:2008 - Certificato N°IT234871

PRO

JEK T BLA OWANI TÓW E

58-150 Strzegom, ul. Koszarowa 7 tel. 603 891 257, 604 07 87 31, tel./fax: 74 855 03 93 e-mail: biuro@euroarss.pl, www.euroarss.pl

ARCHITEKTURA

FOT. E. BACZY SKA

REKULTYWACJE – PORADY

Pomimo szerokiego wachlarza moĝliwoĂci, jakie dajÈ nowo powstajÈce kierunki rekultywacji, nadal najczÚĂciej wybieranym kierunkiem rekultywacji jest kierunek leĂny, stanowiÈcy 60 proc. wszystkich prac. Jest on zwiÈzany z ogromnymi nakïadami nansowymi, jakie naleĝy przeznaczyÊ na rekultywacjÚ terenu. Podobnie jest w przypadku rekultywacji w kierunku rolniczym. Dodatkowym elementem jest tu czas, jaki naleĝy przeznaczyÊ na zabiegi najpierw rekultywacji technicznej zwiÈzanej z regulacjÈ skarp, wyrównaniem terenu, nawiezieniem warstwy gleby, a póěniej rekultywacji biologicznej – zwiÈzanej miÚdzy innymi z poprawÈ warunków wodno-glebowych, nasadzeniami najpierw roĂlin motylkowych, a po kilku latach roĂlinnoĂci wysokiej. Aby teren ten mógï byÊ ponownie wykorzystywany, musi upïynÈÊ kilkadziesiÈt lat. Dlatego teĝ nowatorskim, a jednoczeĂnie ciekawym pomysïem rekultywacji jest kierunek tzw. otwarty – zwiÈzany z wykorzystaniem terenu w sposób, jaki bÚdzie najbardziej odpowiedni w zaleĝnoĂci od zmieniajÈcych siÚ warunków spoïeczno-gospodarczych i zapotrzebowania na dany teren oraz formy usïugi, która bÚdzie na nim speïniana. Propagowanie takiego kierunku rekultywacji ma dodatkowe walory. Po pierwsze nie byïoby wymagane ustalanie kierunku rekultywacji juĝ na poczÈtku prac kopalni, gdyĝ najczÚĂciej nie da siÚ zaplanowaÊ rzeczywistego zapotrzebowania na danÈ przestrzeñ po 30 czy 50 latach prac zakïadu. Drugim, bardzo waĝnym aspektem jest fakt, ĝe taka rekultywacja nie wiÈzaïaby siÚ z ogromnymi nakïadami nansowymi oraz umoĝliwiaïaby powrót do danego zïoĝa w przyszïoĂci, jeĂli tylko zaszïaby taka potrzeba. Dodatkowo pomijany jest fakt, iĝ surowiec eksploatowany jest w miejscach zazwyczaj niewyróĝniajÈcych siÚ ciekawymi cechami przestrzennymi. Bardzo czÚsto tereny wokóï kopalni sÈ monotonne. WykorzystujÈc unikatowe formy, jakie powstaïy podczas eksploatacji zïoĝa, obszary te majÈ szansÚ nabraÊ swoistego rodzaju walorów turystycznych

NK 61 (4/2012)

Kamienioïom „Harcerski” pod WieĝycÈ, Sobótka, woj. dolnoĂlÈskie. Przykïad sukcesji naturalnej. oraz staÊ siÚ wyznacznikami miejsca przyciÈgajÈcymi turystów na skalÚ regionu czy nawet kraju. Juĝ teraz na przykïad tereny kamienioïomów Chwaïków i GÚbczyce na Dolnym ¥lÈsku wykorzystywane sÈ jako miejsca do nurkowania czy wspinaczki. Niestety ze wzglÚdu na brak uregulowañ prawnych miïoĂnicy sportów kwalikowanych korzystajÈ z tych terenów nielegalnie, co jednak nie zmniejsza liczby ich uĝytkowników. Dodatkowym elementem przyczyniajÈcym siÚ do zacierania ciekawego uksztaïtowania terenu jest sama przyroda. W wyniku sukcesji naturalnej niszczone sÈ niejednokrotnie ciekawe formy uksztaïtowania terenu. Podsumowanie i wnioski Pomimo wielu uregulowañ prawnych termin rekultywacji nie zostaï do dnia dzisiejszego dokïadnie sprecyzowany, co daje moĝliwoĂÊ indywidualnej interpretacji zapisów ustawy. Zdeniowanie samego zagadnienia rekultywacji oraz jej form powinno stanowiÊ podstawÚ w tej dziedzinie. Naleĝy coraz wiÚkszÈ uwagÚ zwracaÊ w kierunku wykorzystania i eksponowania nowo powstaïych, ciekawych form krajobrazowych, a nie jak to ma miejsce dotychczas – zgodnie z ustawÈ o ochronie Ărodowiska – „maskowania” dziaïalnoĂci górniczej, polegajÈcego na kosztownym procesie przywracania stanu pierwotnego sprzed eksploatacji. Trzeba wykorzystaÊ fakt, ĝe wspóïczeĂnie czïowiek na powrót skïania siÚ ku obcowaniu z przyrodÈ i nie ma uzasadnienia przeciwstawienie siÚ temu trendowi. Dlatego naleĝy promowaÊ takie kierunki rekultywacji, które wykorzystajÈ nowo powstaïe formy terenu i bÚdÈ zgodne ze spoïecznym zapotrzebowaniem. z Elĝbieta Baczyñska Wydziaï Inĝynierii Ksztaïtowania ¥rodowiska i Geodezji Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocïawiu

www.RynekKamienia.pl

PASJA TWORZENIA

NOWE MASZYNY NOWE PERSPEKTYWY ul. Piskorzowska 2, 58 - 250 Pieszyce, tel. +48 74 836 52 06, fax +48 74 836 72 02 e-mail: zpupromasz@zpupromasz.pl, www.zpupromasz.pl

ARCHITEKTURA REKULTYWACJE – REALIZACJE

NK 61 (4/2012)

FOT. ARCHIWUM GEOPARK KIELCE

bszar chÚciñsko-kielecki jako teren o wybitnej georóĝnorodnoĂci od dawna stanowi swoistÈ mekkÚ geologów, w której tradycje wydobycia surowców skalnych i kruszców stopniowo przenikaïy siÚ z ideami ochrony i zagospodarowania terenów poeksploatacyjnych. EgzemplikacjÈ tych zagadnieñ byï miÚdzy innymi projekt powoïania w Kielcach Centrum Edukacji Geologicznej, który powstaï w 1995 roku z inicjatywy kieleckiego geologa i regionalisty Tymoteusza Wróblewskiego. W 2000 roku w ramach Oddziaïu ¥wiÚtokrzyskiego Pañstwowego Instytutu Geologicznego (PIG), w porozumieniu ze sïuĝbami ochrony Ărodowiska UrzÚdu Miasta, T. Wróblewski opracowaï koncepcjÚ Centrum, której podstawowym zaïoĝeniem byïo wykorzystanie sieci terenowych stanowisk geologicznych regionu dla turystyki i edukacji. Koncepcja obejmowaïa przede wszystkim kieleckie rezerwaty przyrody (gïównie przyrody nieoĝywionej), Muzeum Geologiczne przy Oddziale ¥wiÚtokrzyskim PIG, a takĝe projekt obiektów kubaturowych na Wietrzni sïuĝÈcych edukacji geologicznej. Powoïanie w 2003 roku Centrum Geoedukacji, przemianowanego póěniej na Geopark Kielce (jednostkÚ budĝetowÈ UrzÚdu Miasta), stanowiïo pierwszy krok w realizacji wspomnianych wyĝej koncepcji. Celem nowo powstaïej jednostki byïo administrowanie obszarami poprzemysïowymi – dawnymi kamienioïomami wapieni Wietrznia, Kadzielnia i ¥lichowice, objÚtymi w wiÚkszoĂci ochronÈ, jako rezerwaty przyrody nieoĝywionej. W zakresie dziaïalnoĂci Geoparku znalazïa siÚ równieĝ edukacja geologiczna oraz popularyzacja walorów geologicznych miasta i regionu, a w ostatnim czasie takĝe realizacja projektu budowy Ogrodu Botanicznego w Kielcach. Idea wykorzystania lokalnego potencjaïu geologicznego na potrzeby geoturystyki znalazïa swoje odbicie w projektach wdraĝanych i realizo-

Podróĝ

do wnÚtrza Ziemi Geopark Kielce

wanych sukcesywnie od momentu utworzenia Geoparku. Obecnie stan zagospodarowania kieleckich rezerwatów geologicznych i ich najbliĝszego otoczenia jest juĝ doĂÊ zaawansowany i obejmuje szereg interesujÈcych rozwiÈzañ w zakresie infrastruktury turystycznej oraz zagospodarowania przestrzeni dawnych wyrobisk górniczych. Zagospodarowanie terenów pogórniczych na potrzeby geoturystyki Dawne wyrobiska górnicze i tereny poeksploatacyjne sÈ integralnym elementem krajobrazu Kielc, który sta-

nowi o specyce tego obszaru jako muzeum geologicznego pod goïym niebem. Charakter budowy geologicznej, w której istotnÈ rolÚ odgrywajÈ wychodnie skaï wÚglanowych Ărodkowego i górnego dewonu, byï podstawÈ rozwoju przemysïu wydobywczego z poczÈtku tylko na potrzeby lokalnego budownictwa. Rozwojowi przemysïu wydobywczego towarzyszyï rozwój kamieniarstwa ukierunkowany na wykorzystanie wybranych odmian wapieni dewoñskich posiadajÈcych wyjÈtkowe walory dekoracyjne – tzw. marmurów chÚciñskich bÈdě marmurów kieleckich. TrwajÈca od XVIII wieku eksploatacja odkrywkowa wÚglanowych skaï

www.RynekKamienia.pl

ARCHITEKTURA REKULTYWACJE – REALIZACJE

Centrum Geoedukacji Wietrznia

dewonu pozostawiïa po sobie liczne wyrobiska, z których ¥lichowice, Kadzielnia i Wietrznia staïy siÚ terenem dziaïañ Geoparku Kielce w zakresie turystycznego zagospodarowania. Kadzielnia Teren poeksploatacyjny zwiÈzany z dziaïajÈcym od XVIII wieku kamienioïomem wapieni dewonu górnego, stanowi obecnie rezerwat i park rekreacyjny, a takĝe teren Amteatru Kadzielnia przeznaczony pod duĝe imprezy i widowiska artystyczne. Kadzielnia stanowi przykïad ciekawych rozwiÈzañ w zakresie zagospodarowania obszaru poprzemysïowego zwiÈzanego z wydobyciem surowców skalnych pod potrzeby turystyki, rekreacji i wypoczynku, wchodzÈcy w zakres dïugofalowego projektu realizowanego przez Geopark Kielce od 2007 roku. OchronÈ rezerwatowÈ na powierzchni 0,6 ha objÚty jest szczytowy fragment góry Kadzielni (295 m n.p.m.) – ostaniec nazwany Skaïka Geologów, otoczony dawnym wyrobiskiem górniczym wypeïnionym czÚĂciowo wodÈ. Rezerwat Kadzielnia utworzony w 1962 roku posiada wybitne walory naukowe, edukacyjne i krajobrazowe. WĂród najcenniejszych elementów decydujÈcych o wartoĂci tego miejsca znajdujÈ siÚ: stanowiska wystÚpowania cennych skamieniaïoĂci dewonu, unikatowe formy krasu kopal-

www.RynekKamienia.pl

Rezerwat Wietrznia

FOT. ARCHIWUM GEOPARK KIELCE

Centrum Geoedukacji Wietrznia

Oddany z koñcem zeszïego roku obiekt to efekt pracy zespoïu PALK Architekci (Piotr Hardecki, Marta Czarnomska, Krzysztof aniewski-Woïïk, ukasz StÚpniak). Zespóï ten zdobyï pierwszÈ nagrodÚ w otwartym konkursie na opracowanie koncepcji architektonicznej Centrum Geoedukacji w Kielcach wraz z koncepcjÈ zagospodarowania otoczenia i jego projekt zostaï zrealizowany. Centrum Geoedukacji to miejsce, w którym moĝna organizowaÊ ciekawe lekcje o tematyce przyrodniczej. Architekci zaproponowali bardzo prosty, estetyczny i wkomponowany w stok Wietrzni budynek, w który znalazïy siÚ m.in. sale wystawiennicze, sala konferencyjna. Dach obiektu jest poroĂniÚty roĂlinnoĂciÈ i udostÚpniony zwiedzajÈcym. Wytyczone na nim Ăcieĝki dydaktyczne pozwalajÈ na podziwianie rezerwatu. Zwiedzanie rezerwatu uïatwiajÈ schody, wykonane zarówno z kamienia, jak i drewna. Na terenie jest plac zabaw, kawiarnie oraz sklepiki z pamiÈtkami i parkingi dla goĂci. Na odwiedzajÈcych centrum czekajÈ miÚdzy innymi: wirtualna jaskinia z interaktywnÈ podïogÈ i dioramy prezentujÈce dno morza sprzed setek milionów lat z szeĂciometrowym modelem ryby pancernej. NajwiÚkszym powodzeniem cieszy siÚ jednak oryginalnie wyglÈdajÈcy symulator 5D zrobiony przez konsorcjum SilverAutomatic. Juĝ niebawem (w sierpniu) w symulatorze bÚdzie moĝna zobaczyÊ piÚtnastominutowy materiaï, w którym oglÈdajÈcy odbÚdÈ podróĝ w gïÈb Ziemi, schodzÈc pod powierzchniÚ dokïadnie w punkcie, w którym znajduje siÚ Centrum. OczywiĂcie jak przystaïo na seans 5D fotele bÚdÈ siÚ poruszaÊ, a widzowie bÚdÈ odczuwaÊ zapachy, zmiany temperatury oraz podmuchy wiatru. /ěródïo: inwestycje.kielce.pl/

NK 61 (4/2012)

ARCHITEKTURA

FOT. ARCHIWUM GEOPARK KIELCE

REKULTYWACJE – REALIZACJE

nego i podziemnego, zjawiska tektoniki i mineralizacji, a takĝe elementy przyrody oĝywionej (m.in. stanowiska wystÚpowania gatunków wapieniolubnych) i walory krajobrazowe. O tych ostatnich decyduje przede wszystkim ostaniec w centralnej czÚĂci wyrobiska, którego zasadnicza bryïa zostaïa uksztaïtowana przez eksploatacjÚ górniczÈ, a szczytowa czÚĂÊ stanowi zachowanÈ naturalnÈ pozostaïoĂÊ dawnego wzgórza Kadzielnia. Waĝnym etapem w przeksztaïceniu krajobrazu Kadzielni byïo wybudowanie w 1971 roku Amteatru Kadzielnia. Od momentu powstania tego obiektu rozpoczÈï siÚ proces stopniowego zagospodarowywania Kadzielni pod potrzeby turystyki i rekreacji. Projekty zrealizowane do tej pory przez Geopark Kielce objÚïy przede wszystkim budowÚ Ăcieĝek turystycznych, punktów widokowych i tablic edukacyjnych w otoczeniu rezerwatu, gruntownÈ modernizacjÚ Amteatru Kadzielnia, a takĝe budowÚ dróg wspinaczkowych w ramach projektu Centrum Wspinaczkowe Kadzielnia. W koñcowej fazie realizacji znajduje siÚ podziemna trasa turystyczna w poïÈczonych jaskiniach: Odkrywców, Prochowni i Szczelinie, na wschodniej Ăcianie wyrobiska. UdostÚpnienie trasy planowane jest juĝ pod koniec bieĝÈcego roku. ¥lichowice Teren poeksploatacyjny stanowiÈ dwa wyrobiska górnicze rozcinajÈce górÚ ¥lichowicÚ, które rozdziela listwa skalna objÚta ochronÈ jako Rezerwat Skalny im. Jana Czarnockiego. Rezerwat ¥lichowice wraz z sÈsiadujÈcymi wyrobiskami stanowi obiekt wyjÈtkowy w skali europejskiej. ¥ciana skalna z podrÚcznikowymi przykïadami faïdów tektonicz-

NK 61 (4/2012)

PodĂwietlona Ăciana kamienioïomu ¥lichowice nych proponowana byïa do objÚcia ochronÈ prawnÈ juĝ w okresie miÚdzywojennym. W 1949 r. utworzono tu jeden z pierwszych w Polsce pomników przyrody nieoĝywionej, a w 1952 r. pierwszy w Polsce rezerwat przyrody nieoĝywionej – Rezerwat Skalny im. Jana Czarnockiego, obejmujÈcy skalnÈ grzÚdÚ rozdzielajÈcÈ dawne wyrobiska. DziaïalnoĂÊ górnicza, którÈ prowadzono poza granicami rezerwatu i zakoñczono ostatecznie w 1970 r., doprowadziïa do wyeksponowania w larze skalnym pomiÚdzy dwoma wyrobiskami wnÚtrza dawnej góry ¥lichowicy z unikatowo zachowanymi przekrojami sfaïdowanych warstw wapieni dewonu górnego. Od kilku lat Geopark Kielce, jako jednostka administrujÈca rezerwatem i jego najbliĝszym otoczeniem, realizuje strategiÚ zagospodarowania ¥lichowic dla zwiÚkszenia potencjaïu geoturystycznego i atrakcyjnoĂci obiektu dla zwiedzajÈcych. WĂród gïównych inicjatyw zrealizowanych w tym zakresie od 2007 r. w ramach wiÚkszego dziaïania „Otwarcie obszarów poprzemysïowych pod potrzeby turystyki, rekreacji i wypoczynku” znalazïy siÚ: budowa Ăcieĝek turystycznych i punktów widokowych wraz z nasadzeniami, stworzenie tablic edukacyjnych oraz pierwsza w Polsce iluminacja faïdu tektonicznego (od zachodniej strony skalnej grzÚdy – fot. 1). Wietrznia Rezerwat Wietrznia obejmuje zespóï trzech wyrobisk: Wietrznia, MiÚdzygórz i MiÚdzygórz Wschodni, w których eksploatowano wapienie dewonu górnego na potrzeby przemysïu wapienniczego oraz na kamieñ ïama-

www.RynekKamienia.pl

PROFESJONALNE NARZĘDZIA D IAMENTOWE SUWIK DIAMANT AS Andrzej Suwik, ul. Promienista 48a, 60-289 Poznań tel. +48 61 868 33 95, email: biuro@diamantas.pl, www.diamantas.pl

ARCHITEKTURA REKULTYWACJE – REALIZACJE

ny i kruszywo. Wyrobiska objÚte utworzonym w 1999 r. rezerwatem o powierzchni 17,95 ha zlokalizowane sÈ w poïudniowo-zachodniej czÚĂci Kielc. Pod wzglÚdem naukowym Wietrznia naleĝy do najcenniejszych obiektów geologicznych o znaczeniu wykraczajÈcym poza region ĂwiÚtokrzyski. WartoĂÊ naukowa i edukacyjna odsïoniÚtych tu proli skalnych, a takĝe wybitne walory krajobrazowe spowodowaïy, ĝe po zakoñczeniu eksploatacji w 1974 roku proponowano szereg rozwiÈzañ majÈcych na celu zagospodarowanie tego miejsca pod potrzeby rekreacji, turystyki oraz edukacji. KluczowÈ inicjatywÈ, która w najwiÚkszym stopniu zadecydowaïa

ïalnoĂÊ w zakresie edukacji geologicznej i geoturystyki, staïo siÚ jednÈ z wizytówek miasta. Ale takĝe przykïadem nowoczesnego podejĂcia do architektury krajobrazu w kontekĂcie zagospodarowania terenów pogórniczych. Wykorzystanie w konstrukcji budynku lokalnych surowców skalnych – wapieni, dolomitów i piaskowców, zestawionych z elementami szklanymi, drewnianymi i betonem architektonicznym, uwypukliïo regionalnÈ georóĝnorodnoĂÊ przenikajÈcÈ siÚ z nowoczesnymi europejskimi wzorcami rozwiÈzañ architektonicznych w zakresie tworzenia obiektów o podobnym przeznaczeniu (centra edukacyjne, informacyjno-promocyjne itp.).

Symulator GEO 2020

o przyszïym kierunku wykorzystania Wietrzni, byïo opracowanie wykonane w 2000 r. w Pañstwowym Instytucie Geologicznym w Kielcach przez Tymoteusza Wróblewskiego „Ogólna koncepcja i program Centrum Geoedukacji w Kielcach”. Edukacyjny i geoturystyczny kierunek zagospodarowania terenu pogórniczego na Wietrzni zostaï urzeczywistniony poprzez dziaïania Geoparku Kielce zwiÈzane z budowÈ Ăcieĝek geoturystycznych na terenie wyrobisk MiÚdzygórz i MiÚdzygórz Wschodni oraz przede wszystkim budowÈ Centrum Geoedukacji w ramach projektu „¥wiÚtokrzyski Szlak Archeo-Geologiczny”. Centrum Geoedukacji, jako obiekt ïÈczÈcy przyjazne dla lokalnego krajobrazu rozwiÈzania architektoniczne z funkcjonalnoĂciÈ ukierunkowanÈ na dzia-

NK 61 (4/2012)

FOT. ARCHIWUM GEOPARK KIELCE

CaïoĂÊ urzÈdzenia ma wymiary: dïugoĂÊ 10 m, szerokoĂÊ 6,5 m, a wysokoĂÊ 2,6 m. W centralnej czÚĂci symulatora umieszczone jest pomieszczenie dla widzów mieszczÈce dziewiÚÊ osób. Widz doĂwiadcza przekazywanych treĂci w sposób niecodzienny. Skoordynowane w czasie obraz, děwiÚk, ruch, zapachy oraz doznania dotykowe dziaïajÈ na wszystkie zmysïy goĂcia. W projekcie zastosowano projekcjÚ 3D, doznania kinestetyczne dziÚki ruchowi foteli oraz wibracjom, symulacjÚ zjawisk atmosferycznych – wiatru, bïyskawic, deszczu, zmian temperatury oraz dystrybucjÚ odpowiednio skomponowanych mieszanej zapachowych. /ěródïo: nauka.gadzetomania.pl/ Podsumowanie Zróĝnicowanie tematyczne inicjatyw z zakresu zagospodarowania terenów poprzemysïowych realizowanych w ramach Geoparku Kielce wiÈĝe siÚ z dïugofalowÈ strategiÈ stworzenia i wypromowania unikatowego obszaru, ïÈczÈcego walory naukowe, edukacyjne i geoturystyczne z potencjaïem rekreacyjnym i kulturowym. Ten kierunek, obecny od kilkudziesiÚciu lat w koncepcjach zagospodarowywania krajobrazu, stwarza najwiÚksze moĝliwoĂci z punktu widzenia praktycznego wykorzystania terenów poeksploatacyjnych dla rozwoju gospodarczego regionów, w których przemysï wydobywczy odgrywaï bÈdě odgrywa istotnÈ rolÚ. z Michaï Poros

www.RynekKamienia.pl

FELIETON DARIUSZ WAWRZYNKIEWICZ

Logika komputera

a co dzieñ pracujÚ gïównie w towarzystwie komputera. PoniekÈd zaczÈïem go personikowaÊ. Ale mój „Stefan” co jakiĂ czas wyĂwietla takie komunikaty, ĝe trudno uznaÊ go za inteligentnego towarzysza. Ostatnio wyĂwietliï na moim ekranie informacjÚ: „BïÈd wylogowania, musisz byÊ zalogowany, ĝeby siÚ wylogowaÊ. ProszÚ, zaloguj siÚ, aby siÚ wylogowaÊ”. NastÚpnego dnia zaserwowaï mi kolejnÈ radosnÈ informacjÚ: „Nie moĝna usunÈÊ pliku: nie ma wystarczajÈcej iloĂci miejsca na dysku. Usuñ jeden lub wiÚcej plików, aby zrobiÊ miejsce na dysku i spróbuj ponownie”. Tym samym zmusiï mnie do sporego wysiïku intelektualnego, aby zrozumieÊ, co tak naprawdÚ mam zrobiÊ. Ale nic, po-

”

Znajomy opowiadaï mi, jak to serwisant wezwany do maszyny, w której nie dziaïaï tylko przycisk „zaïÈcz”, chciaï koniecznie wymieniÊ caïy panel sterowania. SwojÈ decyzjÚ uzasadniaï dziwacznym rozumowaniem: faktycznie uszkodzony jest tylko przycisk, ale to element panelu, wiÚc wymieniÚ panel.

klepujÚ go po zasilaczu i pracujÚ dalej. MyĂlaïem, ĝe to w koñcu jednak maszyna i moĝe rozumuje inaczej. Niestety poïapaïem siÚ, ĝe ten typ logiki zaczyna znajdowaÊ swoje miejsce równieĝ w kontaktach z luděmi. BÚdÈc kiedyĂ u znajomego kamieniarza, usïyszaïem jego rozmowÚ z pracownikiem, który stwierdziï, ĝe nie moĝe posprzÈtaÊ na swoim stanowisku pracy, bo tam jest za bardzo nabïocone. MyĂlaïem, ĝe to jakiĂ wybitny przypadek rozumowania inaczej. Ale jak siÚ okazuje, takie specyczne myĂlenie ma przyszïoĂÊ i otacza nas coraz powszechniej. Ostatnio w jednym z zakïadów serwisant producenta maszyny w opinii dotyczÈcej naprawy w rubryce „stan maszyny po naprawie” napisaï, ĝe boczkarka nie dziaïa. ¿eby byïo ciekawiej, na dociekania wïaĂciciela maszyny co dalej, mruknÈï ĝe nie wie.

NK 61 (4/2012)

OczywiĂcie nie przeszkodziïo mu to próbowaÊ skalkulowaÊ i zafakturowaÊ koszty naprawy. Sprawy zwiÈzane z serwisowaniem maszyn to ěródïo licznych anegdot (szkoda, ĝe dla wïaĂcicieli serwisowanego sprzÚtu sÈ to raczej maïo Ămieszne doĂwiadczenia). Znajomy opowiadaï mi, jak to serwisant wezwany do maszyny, w której nie dziaïaï tylko przycisk „zaïÈcz”, chciaï koniecznie wymieniÊ caïy panel sterowania. SwojÈ decyzjÚ uzasadniaï dziwacznym rozumowaniem: faktycznie uszkodzony jest tylko przycisk, ale to element panelu, wiÚc wymieniÚ panel. ProponujÚ przenieĂÊ takie myĂlenie na inne dziedziny ĝycia. JeĂli w samochodzie trzeba wymieniÊ ĂwiecÚ zapïonowÈ – wymieniamy caïy silnik. W innym przypadku, nie mogÈc ustaliÊ przyczyn awarii piïy, pomysïowy serwisant w miejsce popalonej pïytki sterowniczej wstawiï pïytkÚ wyjÚtÈ z drugiej, identycznej maszyny w zakïadzie. Niestety okazaïo siÚ, ĝe jej wypalenie spowodowane byïo zwarciem poza niÈ, wiÚc po próbie nieczynne byïy obie maszyny. Komunikat zapisany w protokole naprawy: „Wymiana pïyty sterowniczej na dobrÈ spowodowaïa jej uszkodzenie – w celu zakoñczenia naprawy naleĝy sprowadziÊ dwie nowe pïyty sterownicze”. Dziwne, ĝe tylko dwie – ïatwo przewidzieÊ, ĝe kolejne bÚdÈ paliïy siÚ tak samo szybko jak poprzednie. Jeszcze jeden przykïad interesujÈcego wpisu w dokumentach. Faktura za wykonanie posadzki kamiennej w sklepie zostaïa zwrócona z komentarzem – „Nie moĝemy uznaÊ niniejszej faktury poniewaĝ fakturÚ odsyïamy. Prosimy dostarczyÊ jÈ ponownie w przyszïym miesiÈcu”. ZastanawiajÈce, skÈd u ludzi taka kreatywnoĂÊ. Czy to ludzie zarazili siÚ od komputerów, czy odwrotnie. Gdy pisaïem ten tekst, mój komputer zawiesiï siÚ, po czym wyĂwietliï: „NastÈpiï bïÈd podczas tworzenia raportu bïÚdu”. Nie pozostaïo mi nic tylko zresetowaÊ przyjaciela. Po ponownym uruchomieniu Stefan zaserwowaï: „BïÈd klawiatury lub brak obecnoĂci klawiatury. WciĂnij klawisz F1 aby kontynuowaÊ, DEL aby wïÈczyÊ SETUP”. Z komputerem jakoĂ sobie poradziïem. Udaïo siÚ wejĂÊ w „SETUP”, co nieco poprawiÊ i dziwne komunikaty na razie siÚ nie pojawiajÈ. Zastanawiam siÚ tylko, czy jest moĝliwoĂÊ wïÈczenia „SETUP” niektórym ludziom. z

www.RynekKamienia.pl

Verona - Italy

organized by

26-29 SEPTEMBER

47 th International Trade Fair for Stone Design and Technology

MORE STONE FOR MORE

BUSINESS

MARBLE, STONE AND DESIGN

UNPROCESSED STONE

MACHINERY AND EQUIPMENT

www.marmomacc.com

TOOLS AND CHEMICALS

Hein Suwik ®

Bazą wysokiej jakości są maszyny i technologia sprowadzona

z Niemiec. Hartowanie kwasowe jest gwarancją długiej żywotności tarcz. Hein to po prostu jakość!

Promocja tarcz Ø 3000 mm Zadzwoń dowiedz się szczegółów: mobile: +48 602 76 79 93

SUWIK DIAMANT AS Andrzej Suwik, ul. Promienista 48a, 60-289 Poznań, tel. +48 61 868 33 95, email: biuro@diamantas.pl

www.RynekKamienia.pl

NK 61 (4/2012)

www.RynekKamienia.pl

MASZYNY KAMIENIARSKIE www.RynekKamienia.pl

NK 61 (4/2012)

Akcesoria nagrobkowe -litery -krzyĹźe -wazony -latarki -aplikacje

ze stali kwasoodpornej i brazu oksydowanego na czarno

www.rodlew.com.pl 96

NK 61 (4/2012)

Sklep Firmowy 44-200 Rybnik, ul.Wyzwolenia 24 tel. + 48 32 4331073, tel./fax +48 32 4225716 email: rodlew.sc@wp.pl

www.RynekKamienia.pl

NK 61 (4/2012)

SPIS REKLAMODAWCÓW

AKCESORIA

ALINA CAGGIATI DEKS OPAL PILLA RODLEW STRASSACKER TOPAZ WAR-MECHAN WARSOB WENA

66, 66A 100 59 18A 21 96 73 97 68 96 SKRZYD O I

BLOKI

FINNSTONE M+Q R.E.D. GRANITI POLAND SKALIMEX-GRANTIN STENEKO

ELEMENTY GOTOWE ATHENA FIRMA KAMIENIARSKA KRAWCZYK GRAN-POL MORSTONE PAWLIMEX PIASMAR

HURTOWNIE NAGROBKÓW

CARO GRANIT DULNIAK GRANITUS M.E.J.A. BUGANIUK MONOLIT

KOPALNIE MORSTONE

54 51 17 29 23

33 6 3 27 93 97

5 7 61 63 65

PAWLIMEX PIASMAR SKALIMEX-GRANTIN

MASZYNY

BRETON DIAMANT-AS GESTRA GMM GRANMAR KRAKÓW IRGRADEX MARMO MECCANICA S.P.A. MC DIAM PROMASZ TEPARK WARSOB WEHA POLSKA

NARZ}DZIA

CHIN-KA DEKS DELLAS DIABÜ DIAMANT-AS EUROARSS MC DIAM TERMINATOR WENA

P YTKI

BELTRAMI EGA GRANITUS GRAN-POL GREIN MARMI SCALA QUARELLA

93 97 29

77 93 94 81 94 95 95 69 83 97 96 2

99 59 11 73 87 8 89 57 SKRZYD O I

40 35 61 3 45 10 55

ROGALA

1, INSERT

P YTY

ATHENA BELTRAMI EGA FAVORITA FIRMA KAMIENIARSKA KRAWCZYK FURMANEK TRADING GRANEX GOCH GRANIT DULNIAK GRAWIS GREIN KLUCZBUD M.E.J.A. BUGANIUK MARMI SCALA MARMURY JACEK ATA MORSTONE PAWLIMEX QUARELLA ROGALA RR GRANITY SKALIMEX-GRANTIN

TARGI

TARGI MARMOMACC WERONA TARGI STONE FAIR XIAMEN

US UGI

ATHENA FIRMA KAMIENIARSKA KRAWCZYK GRANEX GOCH GRAWIS PIASMAR

33 40 35 37 6 9 4 7 41 45 97 63 10 47 27 93 55 1, INSERT 31 29

91 92

33 6 4 41 97

SUWIK DIAMANT AS Andrzej Suwik, ul. Promienista 48A, 60-289 Poznań, tel. +48 61 868 33 95, email: biuro@diamantas.pl

98 98

NK 61 (4/2012)

www.RynekKamienia.pl

Centrum Kamieniarskie CHIN-KA, 58-150 Strzegom, ul. NiepodlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci 22 tel. 74 855 37 37, tel./fax 74 855 53 75, www.graniro.pl, e-mail: chinka@graniro.pl

Matthews International S.p.A. 6HGH /HJDOH HG 8IÂ¿FL 'LUH]LRQDOL 9LD 0DUWLUL GHOOD /LEHUWj &RORUQR 3DUPD ,WDO\ 7HO )D[ ZZZ PDWZ LW LQIR#PDWZ LW 8IÂ¿FL &RPPHUFLDOL HG $VVLVWHQ]D &OLHQWL 9LD 0DUWLUL GHOOD /LEHUWj &RORUQR 3DUPD ,WDO\ 7HO )D[ YHUGH ZZZ FDJJLDWL LW LQIR#FDJJLDWL LW