Nowy Kamieniarz 62

Zasiïek

Werona

u szyi kamieniarzy s. 18

Maszyny

z szekspirowskÈ ïatkÈ s. 34

wyznaczajÈce trendy s. 62

® Wrzesieñ (nr 62) 5/2012

Codziennie nowa porcja informacji

CZASOPISMO PROFESJONALISTÓW

|

bezpïatny

|

nakïad - 4250 egz.

|

ISSN 1899-3419

Kompleksowe zaopatrzenie zakáadów kamieniarskich

Cuda

w Krakowie Budowa Centrum Jana Pawïa II R

E

WENA Hurtownia artykuáów dla kamieniarstwa ul. Rosiczki 14a, 04-988 Warszawa tel.: +48 22 872 20 80, fax: +48 22 872 20 56 e-mail: wena@wena-warszawa.com www.wena-warszawa.com WENA Hurtownia artykuáów dla kamieniarstwa ul. Kubusia Puchatka 2, 32-020 Wieliczka tel.: +48 12 288 22 68, fax: +48 12 278 56 99 e-mail: biuro@wena-wieliczka.eu www.wena-wieliczka.eu

K

L

s. 84 A

M

A

ZAPRASZAMY DO

NOWEJ

HURTOWNI W GDA SKU tel.: 667 701 702, e-mail: gdansk@rogala.com.pl

Codziennie nowa porcja informacji Codziennie nowa porcja informacji

®®

Kompleksowezaopatrzenie zaopatrzenie Kompleksowe zakáadówkamieniarskich kamieniarskich zakáadów

WENA WENA Hurtownia artykuáów dla kamieniarstwa Hurtownia artykuáów dla kamieniarstwa ul. Rosiczki 14a, 04-988 Warszawa ul. Rosiczki 14a, 04-988 tel.: +48 22 872 20 80,Warszawa fax: +48 22 872 20 56 tel.:e-mail: +48 22wena@wena-warszawa.com 872 20 80, fax: +48 22 872 20 56 e-mail: wena@wena-warszawa.com www.wena-warszawa.com www.wena-warszawa.com WENA WENA Hurtownia artykuáów dla kamieniarstwa Hurtownia artykuáów dla2,kamieniarstwa ul. Kubusia Puchatka 32-020 Wieliczka ul. Kubusia Puchatka 2, 32-020 Wieliczka tel.: +48 12 288 22 68, fax: +48 12 278 56 99 tel.:e-mail: +48 12biuro@wena-wieliczka.eu 288 22 68, fax: +48 12 278 56 99 e-mail: biuro@wena-wieliczka.eu www.wena-wieliczka.eu www.wena-wieliczka.eu

WENA Hurtownia artyku谩贸w dla kamieniarstwa ul. Kubusia Puchatka 2, 32-020 Wieliczka tel.: +48 12 288 22 68, fax: +48 12 278 56 99 e-mail: biuro@wena-wieliczka.eu www.wena-wieliczka.eu

WENA Hurtownia artyku谩贸w dla kamieniarstwa ul. Rosiczki 14a, 04-988 Warszawa tel.: +48 22 872 20 80, fax: +48 22 872 20 56 e-mail: wena@wena-warszawa.com www.wena-warszawa.com

Amman Granites

tworzymy nagrobki dla ciebie

Jesteśmy największym producentem nagrobków w Indiach.

Nasze produkty są sprzedawane z powodzeniem od kilkunastu lat na rynku europejskim.

W naszej ofercie znajdziecie państwo:

- ekskluzywne nagrobki - płyty polerowane - bloki granitowe Premium Black z naszej kopalni

Przedstawiciel w Polsce: Andrzej Przywara +48509521419, e-mail: andrew@ammangranites.com

Centrum Kamieniarskie CHIN-KA, 58-150 Strzegom, ul. Niepodległości 22 tel. 74 855 37 37, tel./fax 74 855 53 75, www.graniro.pl, e-mail: chinka@graniro.pl

WYPRZEDAŻ UMYWALEK Z KAMIENIA NATURALNEGO W REWELACYJNYCH CENACH !!

Marmur Bianco Asia XEJ123

Marmur Bianco Carrara CFSJ001HA

60 x 50 x 10 cm – 450 zł netto

42 x 42 x 13 cm – 370 zł netto

Marmur Nero Marquina CFSJ001

Onyx Green Onyx

42 x 42 x 14 cm – 205 zł netto

42 x 42 x 14 cm –

Marmur White Marble CFSJ001

Trawertyn Travertine XEJ115

42 x 42 x 14 cm – 650 zł netto

Oferta ważna do wyczerpania zapasów.

Dla firm kamieniarskich oferujemy dodatkowy rabat!!!

1200 zł netto

60 x 45 x 13 cm – 990 zł netto

GK

GALERIAKAMIENI

zobacz więcej na www.galeriakamieni.pl

Lublin

Największa hurtownia nagrobków oraz płyt granitowych na wschodzie Polski KSZY NAJWIĘ ENT M ASORTY ŻSZA NAJWY Ć O K JA Ś

SZA NAJNIŻ CENA

Hurtowa sprzedaż nagrobków z CHIN oraz INDII Ponad 5000 tablic dostępne od ręki na magazynie Ponad 2000 nagrobków granitowych w każdym rozmiarze dostępne od ręki na magazynie

ATRAKC Y J

CENY

NE

ZWIĘKSZONY ASORTYMENT PŁYT BUDOWLANYCH I NAGROBKOWYCH - Płyty granitowe oraz marmurowe polerowane i surowe - Grubości budowlane i nagrobkowe - Płytki granitowe - Elementy wykonywane na indywidualne zamówienie klienta - Transport z HDS

DIAKERS NA SPRZEDAŻ

MASZYNA DO CIĘCIA BLOKÓW ŚREDNICA PIŁY 2 METR Y

Posiadamy certyfikat jakości ISO

e-mail: info@dulniak.pl www.dulniak.pl

e-mail: info@granit.lublin.pl www.granit.lublin.pl

tel.: 608 50 50 36, 81 74 408 27, fax: 81 745 54 26, Lublin, ul. Droga Męczenników Majdanka 71

Dellas. Kd 1973 roŬu teĐŚnologia, Ŭtſra toǁarzyszy ĐzųoǁieŬoǁi.

www.dellas.it

0% 10 LASLY L TA DEDE IN I

MA

KĚ ϰϬ ůĂƚ ųČĐnjLJŵLJ ŶĂũŶŽǁƐnjČ ƚĞĐŚŶŽůŽŐŝħ nj ǁLJũČƚŬŽǁLJŵ͕ ŶŝĞƉŽǁƚĂƌnjĂůŶLJŵ ŝ ǁLJƌſǏŶŝĂũČĐLJŵ ŶĂƐ ĨĂŬƚŽƌĞŵ͗ ĚŽƑǁŝĂĚĐnjĞŶŝĞŵ ŝ ŽƐŽďŽǁŽƑĐŝČ ŶĂƐnjĞŐŽ ƉĞƌƐŽŶĞůƵ͘ KƚŽ ƉƌĂǁĚnjŝǁLJ ƉŽǁſĚ͕ ĚůĂ ŬƚſƌĞŐŽ ĞůůĂƐ ƚŽ ŶŝĞ ƚLJůŬŽ ĚŽƐŬŽŶĂųĞ ƉƌŽĚƵŬƚLJ͕ ĂůĞ ƌſǁŶŝĞǏ ƉƌĞĐLJnjLJũŶĂ ŽƌŐĂŶŝnjĂĐũĂ͕ ŽďĞĐŶŽƑđ ŶĂ ĐĂųLJŵ ƑǁŝĞĐŝĞ͕ ŵĂŬƐLJŵĂůŶĂ ĞůĂƐƚLJĐnjŶŽƑđ͕ ĚŽŐųħďŶĂ ƐƉĞĐũĂůŝnjĂĐũĂ͕ ŽďĞĐŶŽƑđ ǁ ƉŽŶĂĚ ϲϬ <ƌĂũĂĐŚ ƑǁŝĂƚĂ͘

Dellas: ǁartoƑđ naszyĐŚ produŬtſǁ ǁyǁodzi siħ z ǁartoƑĐi naszyĐŚ Ŭorzeni.

Dellas produŬuũe: linŬi diamentoǁe, diamentoǁe piųy traŬoǁe, tarĐze diamentoǁe, narzħdzia do Ŭaliďroǁania i poleroǁania oraz narzħdzia do Đentrſǁ oďrſďĐzyĐŚ E .

KĮĐũalny PrzedstaǁiĐiel Firmy Dellas spa: Dorota yluŬ +48508192112 dorota.zyluŬ@ǁp.pl Dellas S.p.A. - Via Pernisa, 12 - 37023 Lugo di Grezzana (VR) - Italy - Tel. +39 045 8801522 - Fax +39 045 8801302 - e-mail: info@dellas.it

PAD. 7 STAED 2

ħĚnjŝĞŵLJ ƵĐnjĞƐƚŶŝĐnjLJđ͗

Płyty granitowe surowe i polerowane Absolut Black, Balmoral Dark, Baltic Green Dark, Baltic Green, Blues Night, Bohus Red, Impala Blue, Impala Bonacord, Kashmir Gold, Labrador, Madura Gold, Nero Santa Lucia, Orion, Star Ruby, Steel Grey, Tarn Silverstar, Tokowski, Vanga, Verde Bahia, Verde Gloria, Verde Savana / Verde San Francisco,

Szeroki wybór kolorów

pełna oferta na stronie www.zphgranex.pl

Z.P.H. Granex s.c Krzysztof Goch & Andrzej Goch Nowa Wieś 4, 22-417 Stary Zamość tel.: 84 616 33 63, 605 211 007, fax: 84 616 39 59 e-mail: poczta@zphgranex.pl

Hurtowe punkty sprzedaży płyt: Pilzno, ul. Legionów 36, 39-220 Pilzno, tel.: 665 986 697 Wola Rafałowska 13, 05-320 Wola Rafałowska, tel.: 603 528 191

Zapraszamy na drzwi otwarte 21 wrzeÄ&#x17E;nia

OD REDAKCJI

S

ukces organizacyjny Euro i marny wynik sportowy na tej imprezie mamy juő za sobã. Mam jednak odczucie, őe miesi÷czne zmagania piğkarzy, a potem naszych sportowców na igrzyskach olimpijskich w Londynie miağy troch÷ negatywny wpğyw na dziağanie branőy. Wielu ludzi zaangaőowağo si÷ w wydarzenia sportowe i decyzje o inwestycjach odkğadağo na póŏniej.

Dariusz Z drugiej strony przed Euro wykonywaWawrzynkiewicz no szereg robót, nie tylko na obiektach sportowych. Teraz wszyscy czekamy na rozwój sytuacji na rynku i w naszej branőy, majãc nadziej÷, őe pokonamy przeciwnoijci losu. A tych jest niestety wiele. O jednej z nich – obniőeniu zasiğku pogrzebowego i jego wpğywie na sektor nagrobkowy interesujãco pisze w bieőãcym numerze Mariola Dymarczyk. Warto równieő przeczytaå, co o kamieniarstwie sãdzã Kazimierz Wolski i Jan Boboryk.

Zbliőajã si÷ targi Marmomacc, wielu nas wyjedzie do Wğoch. Goszczãc na targach, przy okazji warto skorzystaå z publikowanego w tym wydaniu przewodnika po atrakcjach Werony i okolic. Juliusz Podolski nie pisze wyğãcznie o zabytkach, ale równieő miejscach, gdzie warto pójijå na wieczornã kolacj÷ czy wypiå lampk÷ doskonağego wina. W tym numerze, po pi÷ciu latach, wracamy do kamieniarskiej Chorwacji, która juő za niecağy rok zostanie czğonkiem Unii Europejskiej.

W cz÷ijci poijwi÷conej technologii obróbki znajdã Paġstwo artykuğ o maszynach, które wyznaczajã kierunki rozwoju kamieniarstwa. Poza tym artykuğ o popularnych „widlakach”, bez których wi÷kszoijå zakğadów nie wyobraőa sobie codziennej pracy.

Godny polecenia jest teő tekst Szymona Pazia o Centrum Jana Pawğa II „Nie l÷kajcie si÷”, które powstaje w krakowskim Borku Fağ÷ckim.

To obiekt specjalny, wi÷c zakres i rodzaj wykonywanych prac kamieniarskich dalekie sã od przeci÷tnej. Őycz÷ przyjemnej lektury

Spis reklam ALINA ANMAN GRANITES ATHENA ATRIUM BRETON CAGGIATI CARO CHIN-KA DEKS DELLAS DIABÜ DIAMANT-AS DIPLOMAT EDAN EGA EUROARSS FAVORITA FINNSTONE FIRMA KAMIENIARSKA KRAWCZYK FURMANEK TRADING GALERIA KAMIENI GESTRA

12 1 2

NK 62 (5/2012)

50, 50A 2 33 INSERT 57 108 5 107 63 9 68 69, 101 82 105 39 61 43 22 55 23 6 103

GMM GRANEX GOCH GRANISTONE GRANIT DULNIAK GRANIT STRZEGOM SA GRANITUS GRANMAR KRAKÓW GRAWIS GREIN HERMES GABROSTONE INTERSTONE IRGRADEX ITALCOMMA JACKARANDA K&K AUTOMATIC MACHINES KLUCZBUD LEVANTINA M.E.J.A. BUGANIUK M+Q MACH PLUS MARMI SCALA MARMO MECCANICA S.P.A. MARMURY JACEK ATA MC DIAM NAKAM

Wydawca: Maciej Brzeski, redaktor naczelny: Dariusz Wawrzynkiewicz, sekretarz redakcji: Szymon Paŏ, redakcja: Wacğaw Chrzãszczewski, Mirosğawa Jağoszyġska, Krzysztof Lesiak, Bogdan Lewicki, Daniel Mğynarczyk, Henryk Walendowski, wspóïpraca: Peter Becker, Paul Daniel, Scott Engering, prof. Ryszard Kryza, prof. Marek Lorenc, prof. Jacek Rajchel, dr Paweğ P. Zagoődőon, Katarzyna D. Zagodőon, Mariusz Domaradzki, Sğawomir Mazurek, Krzysztof Piotrowski, skïad i oprawa: Jakub Kuczma, Szymon Paŏ, korekta: Ewa Wozowska Kontakt z redakcjÈ: Skivak Press, ul. Zeylanda 3/5, 61 - 808 Poznaġ, tel. +48 61 662 98 70, e-mail: redakcja@nowykamieniarz.pl, www.rynekkamienia.pl Druk: VMG Print sp. z o.o., ul. Unii Lubelskiej 1, 61-249 Poznaġ Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoijci za treijå zamieszczanych reklam i ogğoszeġ pğatnych. Nie zwraca materiağów niezamówionych. „Nowy Kamieniarz” jest bezpğatnym dwumiesi÷cznikiem poijwi÷conym branőy kamieniarskiej. Jest on bezpğatnie rozsyğany bezpoijrednio do zakğadów kamieniarskich, firm architektonicznych, firm branőy budowlanej, dystrybutorów bloków, narz÷dzi oraz chemii kamieniarskiej.

SKIVAK PRESS jest czğonkiem Zwiãzku Kontroli Dystrybucji Prasy. „Nowy Kamieniarz” ma kontrolowany nakğad 4350 egzemplarzy.

“Nowy Kamieniarz” magazine is a platform of contacts with Polish stone industry. High level of journalism and a great collection of the latest business offers receives general recognition of our readers in more than 4000 stone works. We participate in the biggest branch fairs of the world every year.

The list of our official foreign representatives: 中国客服部： 厦门鑫忠欧网络科技有限公司 电话：0592-5510362 传真：0592-5136231 手机：13606901367 QQ：1040781193 邮箱：1040781193@qq.com w8999pl@163.com 地址：厦门集美区杏林大学康城二期14梯1004室 Italy: Marco Selmo „Nowy Kamieniarz” Magazine, Italian Advertising Representative tel. +39 045 6888510, mob. +39 335 5786001

83 10 51 7 4 65 103 45 3 47 11 102 87 54 73 104 37 17 16 89 8 101 49 59, 93 INSERT

OPAL PIASMAR PILLA PROMASZ PROMECH PS-GRANIT R.E.D. GRANITI POLAND REL RODLEW ROGALA SKALIMEX-GRANTIN STRASSACKER SYNTETYK TARGI KAMIE -STONE POZNA (MTP) TARGI MARMOMACC WERONA TARGI STONE FAIR BRASIL VITÓRIA TARGI STONE FAIR XIAMEN TEPARK TOP TOPAZ TRIXX WAR-MECHAN WARSOB WEHA POLSKA WENA

18A 104 21 95 75 53 27 105 104 1 77 72 65 30 97 98, 99 100 105 31 105 31 54 102 79 SKRZYD O I

www.RynekKamienia.pl

SPIS TRE¥CI

Z KRAJU

Wydarzenia 14 Ogïoszenia 15 Zasiïek u szyi kamieniarzy 18 Lepiej pracowaÊ niĝ narzekaÊ – Kazimierz Wolski 24 Bloki to podstawa kamieniarstwa – Jan Boboryk 28

ZE ¥WIATA

Wydarzenia Werona z szekspirowskÈ ïatkÈ Chorwackie wapienie juĝ za chwilÚ w Unii

z szekspirowskÈ ïatkÈ

s. 34

Werona dla turysty przebiegajÈcego z przewodnikiem od Areny do balkonu Julii bÚdzie zawsze miastem zakochanych i nic tego nie zmieni. Wszystkiemu winien jest William Szekspir, który wïaĂnie w tym wïoskim mieĂcie umieĂciï akcjÚ swojego wybitnego dramatu „Romeo i Julia”. ZatapiajÈc siÚ jednak ze spokojem w klimat Werony, moĝna powiedzieÊ, ĝe nie sposób w nim siÚ nie zakochaÊ.

Media spoïecznoĂciowe – LubiÈ nas!

Liczy siÚ nie tylko cena...

FOT. J. RAJCHEL

FOTOGRAFIA NA OK ADCE: ARCHIWUM GRANEX

Trawertyn

w architekturze Krakowa

Jednymi z coraz cz÷ijciej stosowanych w architekturze Krakowa kamieni dekoracyjnych sã skağy o charakterze trawertynu i sintru wapiennego, naleőãce do szeroko rozumianej grupy martwic wapiennych.

www.RynekKamienia.pl

48 52

KAMIE NATURALNY

Sïownik geologiczny GïÚbinowe skaïy – geoda Sjenity z Przedborowej Baza kamienia – Nero Belfast

TECHNOLOGIE

Maszyny wyznaczajÈce trendy PodnieĂ, przewieě, rozïaduj Jak Promech z popioïów – Andrzej Rewak

ARCHITEKTURA

s. 90

40

FIRMA FOT. ARCHIWUM

Werona

32 34

NowoĂci rynkowe Rynek budowlany Cuda w Krakowie – Centrum Jana Pawïa II Trawertyn w architekturze Krakowa

FELIETONY

Nic siÚ nie staïo, Polacy…

Jeěděcy bez gïowy

56 58 60

62 70 74

80 81 84 90

94 96

13

NK 62 (5/2012)

Z KRAJU WYDARZENIA

Kuchenny design book Multi Stone

irma z Jasienicy Rosielnej koïo Rzeszowa przygotowaïa dla projektantów i studiów mebli kuchennych katalog wystroju kuchni. Pomysï wziÈï siÚ z obserwacji wïaĂciciela rmy Piotr Bieñczaka: – ¥wiatowe trendy w wystroju kuchni, które moĝemy zaobserwowaÊ w Niemczech, Francji, Wïoszech, Brazylii czy Stanach Zjednoczonych, traajÈ takĝe powoli do Polski. Rynek blatów, kamiennych i wykonanych z syntetycznego kwarcu, bÚdzie rósï. Chcemy pokazaÊ klientom, co moĝna zrobiÊ z tych materiaïów. Katalog, przede wszystkim w wersji elektronicznej, ale takĝe w formie drukowanego folderu, bÚdzie zawieraï nie tylko propozycje blatów kamiennych lub kwarcytowych, ale takĝe wszelkich elementów wystroju kuchni, które mogÈ byÊ wykonane w tych materiaïach. Dodatkowo zaprezentowane zostanÈ bardziej zaawansowane rozwiÈzania, pomysïy designerskie i podstawowe moĝliwoĂci obróbki kamienia i kwarcytów. – Klient kupuje okiem.

Jestem przekonany, ĝe to siÚ sprawdzi – podsumowuje Piotr Bieñczak. (ZAP) z

Urna w domu?

P

oseï SLD Marek Balt przygotowuje projekt zmian w prawie cmentarnym.

ObowiÈzujÈce przepisy pochodzÈ 1959 r., ale powielajÈ jeszcze starsze – z 1932 r.

Wiele zmian zaproponowanych przez posïa dotyczy coraz popularniejszej w naszym kraju kremacji. IstniejÈce przepisy nie wskazywaïy, co naleĝy zrobiÊ z prochami zmarïego. W projekcie pojawiajÈ siÚ zatem denicje urny, kolumbarium itp. Balt proponuje m.in. umoĝliwienie przechowywania prochów zmarïego w urnie w domu i rozsypywania ich w wyznaczonych miejscach na cmentarzach. Takie rozwiÈzanie zbliĝyïoby nasze prawo do przepisów obowiÈzujÈcych w wiÚkszoĂci krajów Unii Europejskiej. Poseï, w wypowiedzi dla czÚstochowskiego wydania „Gazety Wyborczej”, przyznaje, ĝe umoĝliwienie rozsypania prochów w dowolnym miejscu (na ïÈce, w lesie, nad jeziorem czy w górach) byïoby rozwiÈzaniem zbyt rewolucyjnym w naszym kraju. Projekt traï juĝ do marszaïka Sejmu i czeka, aby zajÚli siÚ nim posïowie. (ZAP) z

14

NK 62 (5/2012)

Furmanek na Litwie i we Wïoszech Firma z Daleszyc odnowi polskie cmentarze wojskowe na Rossie w Wilnie i we wïoskim Loreto.

T

rwa renowacja wojskowej czÚĂci cmentarza na wileñskiej Rossie (na zdjÚciu). To jedno z najczÚĂciej odwiedzanych przez polskich turystów miejsc w Wilnie i na caïej Litwie. Na zaïoĝonym pod koniec XVIII w. cmentarzu spoczÚli liczni Polacy i Litwini zasïuĝeni dla miasta i regionu. Tu takĝe znajduje siÚ kwatera ĝoïnierzy polskich polegïych w latach 1919-1920 w wojnie bolszewickiej, ĝoïnierzy kampanii wrzeĂniowej i Armii Krajowej polegïych w 1944 r. podczas wyzwalania Wilna spod okupacji niemieckiej. W centrum kwatery znajduje siÚ pomnik nagrobny Marii Piïsudskiej, matki marszaïka Józefa Piïsudskiego. Tu takĝe pochowano serce Marszaïka. Starania o renowacjÚ wojskowej czÚĂci cmentarza podjÚto przed kilkoma laty. PotrzebnÈ kwotÚ, okoïo 440 tys. zï, wygospodarowano w tym roku. Prace – uporzÈdkowanie alejek, zasadzenie nowej zieleni, instalacjÚ oĂwietlenia oraz renowacje nagrobków – wykonuje Zakïad Kamieniarski Furmanek.

Zakïad z Daleszyc odpowiedzialny jest teĝ za remont cmentarza w Loreto – jednego z czterech, na których spoczÚli ĝoïnierze 2 Korpusu Polskiego gen. Wïadysïawa Andersa, biorÈcy udziaï w II wojnie na froncie wïoskim. W Loreto pochowano 1132 ĝoïnierzy polegïych w bitwie o AnkonÚ (nad Adriatykiem) w czerwcu i lipcu 1944 r. Pozostaïe nekropolie znajdujÈ siÚ na Monte Cassino, w Cassamassima koïo Bari na poïudniu Italii oraz w Bolonii. Prace konserwatorskie rozpoczÚïy siÚ 28 czerwca i potrwajÈ do 31 paědziernika. ObejmujÈ wymianÚ kwater cmentarnych, renowacjÚ kaplicy (wykonanie izolacji poziomej metodÈ iniekcyjnÈ oraz czyszczenie i konserwacjÚ elementów rzeěbiarskich) i murów cmentarza (m.in. montaĝ drenaĝy, impregnacjÚ oraz zszywanie pÚkniÚÊ murów z trawertynu rzymskiego). Prace wykona doĂwiadczona ekipa pod kierownictwem inĝ. arch. Przemysïawa Romanowskiego.

To kolejne prestiĝowe zlecenia renowacyjne wykonywane przez rmÚ z Daleszyc. Niedawno informowaliĂmy, ĝe rma zbuduje cmentarz polskich ocerów – oar NKWD w Kijowie-Bykowni. W poprzednich latach rma wykonywaïa prace renowacyjne na Cmentarzu OrlÈt we Lwowie i cmentarzu na Monte Cassino. (ZAP) z

www.RynekKamienia.pl

FOT: ARCHIWUM FURMANEK

F

WYPRZEDA¿ 40% upustu na indyjskie granitowe nagrobki

12 sierpnia na strzegomskim rynku odbyï siÚ wernisaĝ Pleneru Rzeěby w Granicie.

W

trwajÈcym od 8 lipca plenerze wziÚïo udziaï siedmiu artystów.

Efektem zmagañ z granitem sÈ prace „Tenisistka 2012” Stanisïawa Cukiera z Zakopanego, „Anioï upadïy” Jerzego Fobera z Cieszyna, „Akt II” Ryszarda Zaryckiego z Wrocïawia, „Granitowe spojrzenie” Dariusza Kowalskiego z Warszawy, „Between” Bogdana Wajberga z odzi, „Matka” Grzegorza Niemyjskiego z Legnicy i „Gïowa nr 14” Martina Kuchaāa z Czech. Rzeěby bÚdzie moĝna oglÈdaÊ do 1 paědziernika na strzegomskim rynku. Wtedy to wystawa zostanie przewieziona do Wrocïawia i prezentowana tam przez miesiÈc. Po tym, na dwa lata, rzeěby zostanÈ ustawione ponownie w Strzegomiu.

Do mniej namacalnych, choÊ równie waĝnych, efektów pracy rzeěbiarzy naleĝy zainteresowanie lokalnej spoïecznoĂci sztukÈ. W trzech zorganizowanych spotkaniach-seminariach z artystami wziÚïo udziaï ponad 100 osób. ArtyĂci brali teĝ aktywny udziaï w ĝyciu lokalnej spoïecznoĂci, m.in. w turnieju wsi Granica – Grochotów,. Dwóch spoĂród rzeěbiarzy: Grzegorz Niemyjski i Stanisïaw Cukier spotkaïo siÚ takĝe z dzieÊmi spÚdzajÈcymi wakacje w Centrum AktywnoĂci Spoïecznej Karmel i opowiedzieli najmïodszym o tym, czym jest rzeěba i z jakich tworzyw moĝe byÊ wykonana, a nastÚpnie przeprowadzili zajÚcia warsztatowe. Plener miaï teĝ wyraěnÈ wartoĂÊ marketingowÈ, relacje ze Strzegomia wyemitowaïa nawet „Panorama” TVP 2.

Tak jak w poprzednich latach aktywny udziaï w plenerze wziÚïy strzegomskie rmy branĝy kamieniarskiej (i nie tylko) – Kamieniarstwo Zenon Kiszkiel, Granex, Skamet, Piramida, Kopalnia Granitu Kostrza, Grabinex, D&J Gromiec, PrzedsiÚbiorstwo Przeróbki Granitu Jan obodziec, Weha, Flex, Graniro i PW Ander, które goĂciïy u siebie rzeěbiarzy oraz dostarczyïy im materiaï i potrzebne narzÚdzia.

Niestety, kolejna edycja pleneru odbÚdzie siÚ dopiero w 2014 r. Organizatorzy przyznajÈ, ĝe bez specjalnej struktury organizacyjnej nie sÈ w stanie przygotowywaÊ imprezy co roku. Dlatego przyjmie ona formÚ biennale.

Organizatorami Pleneru Rzeěby w Granicie Strzegom 2012 sÈ UrzÈd Marszaïkowski Województwa DolnoĂlÈskiego, Gmina Strzegom, Strzegomskie Centrum Kultury i Stowarzyszenie Akcja. (ZAP) z

Rzeěbili takĝe na Ponidziu

P

iÚciu studentów Wydziaïu Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskiego wziÚïo udziaï w Plenerze Rzeěbiarskim zorganizowanym w Piñczowie. W dniach 23 – 29 lipca mïodzi artyĂci zmierzyli siÚ z piñczakiem. Spod ich dïuta wyszïy maïe formy rzeěbiarskie, które bÚdzie moĝna oglÈdaÊ i podziwiaÊ w holach Piñczowskiego SamorzÈdowego Centrum Kultury i pomieszczeniach UrzÚdu Miasta. Komisarzem pleneru byï znany piñczowski plastyk Andrzej Kozera. Gïównym sponsorem – fundatorem kamienia, noclegów i posiïków dla rzeszowskich studentów byï Jacek ata, wïaĂciciel rmy Marmur – Pïytki Jacek ata z PodïÚĝa. (ěródïo: pinczow.com) z

www.RynekKamienia.pl

Wymiary: 0,90 x 1,90 cm 1,30 x1,90 cm 1,50 x 1,90 cm Elementy sÈ w 5 cm, Tablica napisowa w 6 cm woj. pomorskie, Tel. 509 468 304

KMK Marmur - Granit Sp. J. Gieraïcice

Import i obróbka kamienia naturalnego z caïego Ăwiata.

Szeroka gama kolorystyczna.

Obsïuga kamieniarska dowolnych inwestycji.

Zapraszamy: Gieraïcice 11A, 48-340 Gïuchoïazy, tel. 77 439 87 15, 77 439 87 16 www.kmk.com.pl, e-mail: kmk@kmk.com.pl

SPRZEDAM DYSK 3 metrowy, maïo uĝywany (stan b. dobry).

Tel. 601-315-021, (34) 317 04 29 Kalej. k. CzÚstochowy www.antmar.pl

SPRZEDAM

Boczkarka 10-cio gïowicowa rmy PROMASZ do polerowania marmuru i granitu, do gr. 6 cm (6 gïowic czoïowych, 2 do fazy górnej, 2 do fazy dolnej ).

Dobry stan techniczny, w ciÈgïej eksploatacji.

CENA 15 000 Z NETTO. Tel. 509 759 706

SPRZEDA¿: MIROS AWA JA OSZY SKA, TEL 61 662 98 70, E-MAIL: M.JALOSZYNSKA@NOWYKAMIENIARZ.PL

Zakoñczyï siÚ plener rzeěbiarski w Strzegomiu

OG OSZENIA DROBNE

Z KRAJU

NK 62 (5/2012)

Z KRAJU WYDARZENIA

Kamieniarze wesprÈ mozaikarzy

FOT: ARCHIWUM

PiÚÊ rm z branĝy kamieniarskiej bÚdzie sponsorowaÊ akcjÚ ukïadania mozaiki na Rondzie Mogilskim w Krakowie.

A

kcja „Wyspiañski na Mogilskim”, towarzyszÈca tegorocznemu Grolsch ArtBoom Festival, odbÚdzie siÚ 11 – 14 wrzeĂnia. Na czÚĂci muru przebudowanego niedawno ronda Mogilskiego pojawi siÚ mozaika wykorzystujÈca motywy kwiatowe znane z twórczoĂci Stanisïawa Wyspiañskiego.

W akcji bÚdzie mógï wziÈÊ udziaï kaĝdy, kto pojawi siÚ na rondzie w godzinach od 9 do 17. O wysoki poziom pracy uczestników zadbajÈ przeszkoleni w ukïadaniu mozaiki wolontariusze. „Wyspiañski na Mogilskim” to tegoroczny element akcji Ozdabiamy Rondo Mogilskie, która jak planujÈ pomysïodawcy, stanie siÚ cyklem imprez majÈcych na celu zagospodarowanie i uatrakcyjnienie przestrzeni ronda. DziÚki mozaikowym dziaïaniom i sprawnym dïoniom uczestników rondo Mogilskie zyska wyjÈtkowÈ estetykÚ.

Organizatorami akcji sÈ Miasto Kraków, Krakowskie Biuro Festiwalowe, Pracownia Lubosza Karwata; pomysïodawcami – radna miasta Maïgorzata Jantos i artysta Lubosz Karwat. Sponsorami wydarzenia sÈ rmy Rogala, Granex, Weha, Tenar i Makita oraz sklep internetowy dla mozaikarzy – Mozaikoholik.pl. (ZAP) z

Prestiĝ od Lux4home

K

rakowska rma Lux4home oferuje nowÈ liniÚ produktów Lux4home Prestige – dla najbardziej wymagajÈcych klientów. DziaïajÈca od 2008 r. rma specjalizuje siÚ w dekoracyjnym kamieniu do wystroju wnÚtrz. SÈ to przede wszystkim kamienne wanny, umywalki, okïadziny kamienne oraz otoczaki. – Do tej pory oferowaliĂmy produkty Ăredniej póïki cenowej, skierowane do klasy Ăredniej. Tymczasem wyraěnie roĂnie grupa klientów majÈcych zdecydowanie wiÚksze oczekiwania zwiÈzane z luksusowymi produktami do wnÚtrz, zainteresowanych wyrobami absolutnie unikatowymi, zazwyczaj bardzo drogimi – mówi Mariusz Trestka, wspóïwïaĂciciel Lux4home. To wïaĂnie do nich skierowana jest linia Prestige. Wszystkie produkty wykonywane sÈ na specjalne zamówienie przez rzemieĂlników z Indonezji, z którymi wspóïpracuje krakowska rma. W sprzedaĝy pozostajÈ teĝ produkty z linii Classic, które dostÚpne sÈ zazwyczaj od rÚki w magazynie rmy w Krakowie. Trwa przygotowanie kolekcji Standard. WiÚcej informacji o rmie na stronie www.lux4home.pl. (ZAP) z

16

NK 62 (5/2012)

www.RynekKamienia.pl

HURTOWA SPRZEDAį NAGROBKÓW Z CHIN I INDII NAGROBKÓW WâASNEJ PRODUKCJI PâYT GRANITOWYCH POLEROWANYCH

Nagrobki granitowe Chiny:

180 x 80 cm 190 x 90 cm 200 x 160 cm 250 x 120 cm

Brąz Królewski Mountain Pink (srebrzysty)

Ponadto w ofercie páyty: Szwed, Gneys, Aurora, Balmoral, Baltic Green, Kuru Grey, Szwed Zielony, Lablador Blue, Lablador Emerald,

Orion, Tarn, Bohus Red, Olive Green, Verde Bahia, Azul Noche, Cadalso, Angola Blue (Blues in the Night),

Vanga, Impala, KGS, Bonacord, Brąz Królewski, Mountain Pink, Maricana, Strzelin

PâYTY CADALSO PROMOCJA!!!

Zapewniamy transport MEJA BUGANIUK FIRMA KAMIENIARSKA

57-200 Ząbkowice ĝląskie, ul. Cukrownicza 1r tel.: 74 8157 857, 601 463 075, 609 787 847, 609 787 846, fax: 74 8100 354 e-mail: meja.buganiuk@neostrada.pl, meja.buganiuk@wp.pl www.mejabuganiuk.pl

FOT. ARCH. MTP

Z KRAJU RYNEK

Zasiïek u szyi kamieniarzy Rok po obniĝeniu zasiïku pogrzebowego zakïady oferujÈce nagrobki oraz rmy kamieniarskie znalazïy siÚ w trudnej sytuacji ekonomicznej.

W

iele mniejszych rm stanÚïo na granicy bankructwa, inne muszÈ radykalnie ciÈÊ koszty. Jednak trudna sytuacja branĝy to nie tylko efekt zmian w wysokoĂci zasiïku, ale takĝe kryzysu w caïej gospodarce. Na sïabÈ koniunkturÚ nie narzekajÈ jedynie duzi importerzy nagrobków i kamieni, którzy uwaĝajÈ, ĝe sytuacja w branĝy jest stabilna. Szczególnie dla tych, którzy postawili na jakoĂÊ produktów, bo dziĂ przynosi to korzyĂci w postaci gwarantowanych kontraktów.

Obniĝenie zasiïku pogrzebowego rok temu wywoïaïo oburzenie caïej branĝy funeralnej, która juĝ wówczas zapowiadaïa spadek zamówieñ i wrÚcz zapaĂÊ ekonomicznÈ wielu rm. Przypomnijmy, ĝe w ramach oszczÚdnoĂci budĝetowych decyzjÈ rzÈdu od marca 2011 r. zasiïek pogrzebowy zostaï obniĝony z 6395,7 zï do 4 tys. zï. Oznaczaïo to jedno – radykalne zmniejszenie dochodów caïej branĝy pogrzebowej, w której pracuje ok. 100 tys. osób. Do nich naleĝy zaliczyÊ producentów trumien, ĝaïobników, kamieniarzy, krawców itp. Samych tylko rm pogrzebowych jest prawie dwa tysiÈce, a czÚĂÊ z nich zajmuje siÚ takĝe usïugami kamieniarskimi. I choÊ najczÚĂciej zasiïek pogrzebowy byï przeznaczany w caïoĂci na koszty pogrzebu, to

18 18

NK 62 (5/2012)

dla wielu najuboĝszych, przy ograniczonym budĝecie wydatków na pogrzeb, wystarczaïo jeszcze ok. 20 procent na postawienie pomnika. Teraz nie doĂÊ, ĝe trzeba doïoĝyÊ do pogrzebu, to na pomnik rodzina zmarïego musi wyïoĝyÊ caïÈ sumÚ. I wïaĂnie na tych oszczÚdnoĂciach odbija siÚ spadek zamówieñ w zakïadach kamieniarskich. W ciÈgu roku obroty w wielu rmach spadïy o 20, a nawet 30 procent. Do tego dochodzi trudna sytuacja ekonomiczna wielu rodzin.

ZapaĂÊ w branĝy Wedïug GUS w Polsce rocznie umiera ok. 380 tys. osób.

Na wypïatÚ zasiïków pogrzebowych jeszcze przed ich obniĝeniem ZUS i KRUS przeznaczyïy ponad 2 mld zï.

Ta radykalna zmiana miaïa przynieĂÊ pañstwu oszczÚdnoĂci rzÚdu nawet 1,4 mld zï. Jak twierdzÈ przedstawiciele branĝy pogrzebowej – wszystko ich kosztem. Ale warto tu dodaÊ, ĝe choÊ co dziewiÈty Polak nie wydaï na pogrzeb caïego zasiïku, to co drugi wydaï Ărednio kolejne 6 tys. zï na grób, pomnik i najrozmaitsze opïaty cmentarne. W sumie nie mniej niĝ 1,5 mld zï. To daje ok. 4 mld zï rocznie, a wiÚc rynek pogrzebowo-kamieniarsko-cmentarny to niezïy interes.

– W tym roku mieliĂmy tylko cztery zamówienia, a rok temu dwa razy wiÚcej – skarĝy siÚ Stanisïaw Wiliñski z Kutna, prowadzÈcy wraz ĝonÈ Zakïad Nagrobkowy.

– Ludzie nie majÈ pieniÚdzy. Teraz wyprzedajemy co mamy w zakïadzie, bo nie opïaca siÚ prowadziÊ dalej

www.RynekKamienia.pl

Z KRAJU RYNEK

ten interes. RzemieĂlnicy ĝÈdajÈ od nas dwa razy wiÚcej niĝ kiedyĂ, a przecieĝ klient nie zapïaci dwukrotnej stawki. Poza tym w okolicy mamy aĝ 15 zakïadów o podobnym prolu i kaĝdy zbija cenÚ jak siÚ da.

Jednak nie wszyscy zïÈ koniunkturÚ w branĝy przypisujÈ obniĝeniu zasiïku. – Wzrost kosztów utrzymania zakïadów, uboĝenie spoïeczeñstwa, a przede wszystkich osób starszych, które najczÚĂciej zamawiajÈ pomniki, wpïywajÈ na obecnÈ trudnÈ sytuacjÚ w kamieniarstwie – ocenia Franciszek Maksymiuk, prezes Stowarzyszenia Funeralnego w Polsce i jednoczeĂnie wïaĂciciel Zakïadu Pogrzebowego Hades w Biaïej Podlaskiej. – Klienci wybierajÈ pomniki skromniejsze i jednoczeĂnie tañsze.

Kamieniarze skarĝÈ siÚ na „chodziki”, czyli takich klientów, którzy chodzÈ od zakïadu do zakïadu z kartkÈ w rÚku i dokïadnie analizujÈ koszty wykonania pomnika.

Aby zdobyÊ wówczas jedno zamówienie, trzeba czasami radykalnie obniĝyÊ cenÚ.

Podobnego zdania sÈ inni kamieniarze. – ZyskownoĂÊ w branĝy spada z roku na rok. Mamy o 30 procent zamówieñ mniej niĝ rok temu – opowiada Ryszard Skraba, wïaĂciciel zakïadu kamieniarskiego w BÈkowie koïo Kluczborka. – Realizujemy projekty bieĝÈce.

Niewiele osób zamawia na kilka miesiÚcy do przodu.

www.RynekKamienia.pl

Pomniki sÈ z reguïy mniej ozdobne, bez zbÚdnych elementów dekoracyjnych. Ta sytuacja dotyczy okoïo 80 procent klientów, ale jest pewna grupa, dla której cena nie odgrywa najwaĝniejszej roli.

Kamieniarze starajÈ siÚ obniĝyÊ cenÚ, negocjujÈc cenÚ z hurtownikami, a nawet sami sprowadzajÈc kontenery z kamieniem z zagranicy. – Wielu szuka uszkodzonych kamieni, aby towar byï tañszy, a potem poddajÈ go obróbce – opowiada Konrad Zieliñski z rmy Granitus.

– MyĂlÚ, ĝe w wielu zakïadach zamówienia spadïy o co najmniej 10 procent i dlatego dziĂ bardziej od ciekawego wzornictwa czy zmian w ofercie liczy siÚ cena.

– Obniĝenie zasiïku nie ma wpïywu na trudnÈ sytuacjÚ naszej branĝy – twierdzi Ryszard Marszaïek z Gdyni.

– Koszty pogrzebu zawsze byïy wysokie i zabieraïy wszystko z zasiïku. Na pomnik rodzina musiaïa wyïoĝyÊ pieniÈdze osobno. W ostatnim roku wzrosïy opïaty i koszty produkcji i to one decydujÈ o kïopotach wielu rm. Koszty nagrobków sÈ w tej samej cenie jak 2-3 lata temu, juĝ bardziej obniĝyÊ siÚ nie da.

W poprzednich latach kamieniarze mieli portfel zamówieñ na póï roku do przodu. Obecnie realizujÈ zamówienia bieĝÈce, negocjujÈc cenÚ z kaĝdym klientem.

– Obserwujemy 20-procentowy spadek sprzedaĝy. Przyjmujemy zamówienia na nagrobki poniĝej 2000 zï, z montowaniem jesteĂmy w stanie wykonaÊ pomnik za 2150 zï – opowiada Adam Kwieciñski, prowadzÈcy usïugi kamieniarskie w Leĝajsku. – Wykonujemy usïugi pod zamówienia, ale skïadamy takĝe pomniki chiñskie.

Podobnie uwaĝajÈ przedstawiciele innych rm. Michaï Dulniak z zakïadu Dragon w Lublinie równieĝ obserwuje zmniejszenie liczby zamówieñ, a te, które napïywajÈ, dotyczÈ tañszych nagrobków wykonanych z kamieni importowanych.

Chodziki obniĝajÈ cenÚ Kamieniarze skarĝÈ siÚ na „chodziki”, czyli takich klientów, którzy chodzÈ od zakïadu do zakïadu z kartkÈ w rÚku i dokïadnie analizujÈ koszty wykonania pomnika. Aby zdobyÊ wówczas jedno zamówienie, trzeba czasami radykalnie obniĝyÊ cenÚ. Przed obniĝkÈ zasiïku klient nie sprawdzaï tak dokïadnie cen u konkurencji, ale zamawiaï pomnik np. z polecenia znajomego lub po prostu wybieraï projekt, który mu najbardziej odpowiadaï.

Marek Jurczyk, wïaĂciciel zakïadu kamieniarskiego ze Strzegomia, przyznaje, ĝe choÊ zasiïek nie odgrywaï istotnej roli w kosztach zakupu nagrobka, to na pewno obniĝenie go o 2000 zï wpïynÚïo na decyzje o terminie stawiania pomnika. – Klienci odwlekajÈ decyzjÚ w czasie, a poza tym liczy siÚ cena, a jakoĂÊ jest na drugim miejscu. W naszym regionie nie ma juĝ tak duĝego zbytu na wyroby z kamienia, dlatego podjÈïem decyzjÚ o otwarciu punktu sprzedaĝy w Austrii.

W samym Strzegomiu, sïynÈcym z wydobycia grani-

19 19

NK 62 (5/2012)

Z KRAJU

tu, istnieje okoïo 300 zakïadów kamieniarskich. Przy liczÈcej 23 tysiÈce mieszkañców gminie to najwiÚksza grupa zawodowa. Tak gigantyczna konkurencja skupiona w jednym regionie sprawia, ĝe rmy czÚsto w nieuczciwy sposób walczÈ o klienta.

– Jedni na drugich donoszÈ w urzÚdach skarbowych, bo wielu nie rejestruje pracowników, zatrudnia na czarno i nie pïaci podatków. To psuje rynek – opowiada Marek Jurczyk. – Bywa, ĝe konkurencja zrywa na cmentarzach legalnie rozwieszone reklamy, a wiesza swoje – zupeïnie nielegalnie. Gdy mój pracownik zerwaï te nielegalnie reklamy, to ktoĂ gwoědziem porysowaï mu samochód.

Bywa, ĝe trzy-cztery osoby w tygodniu przychodzÈ do nas szukajÈc pracy. Spodziewam siÚ, ĝe w ciÈgu trzechczterech lat liczba rm w naszej branĝy spadnie o poïowÚ. KiedyĂ byïo to miasto kamieniarzy, a teraz cmentarzy – dodaje.

KurczÈ siÚ portfele klientów Obecnie branĝa kamieniarska skupia siÚ na realizacji pomników pod konkretnego klienta, a to z reguïy oznacza przygotowanie projektu wedïug istniejÈcych schematów i wzornictwa, co nie podnosi w istotny sposób kosztów usïugi. Wykonawcy na ĝyczenie klienta eliminujÈ wszelkie zbÚdne elementy ozdobne, dekoracyjne, które podnoszÈ cenÚ usïugi.

– Na ĝyczenie klienta wykonujemy pomniki z naszych kamieni lub chiñskich – mówi Ryszard Marszaïek z Gdyni. – Jednak dziĂ bardziej od pochodzenia kamienia i estetyki nagrobka liczy siÚ cena.

Producenci nagrobków majÈ róĝne opinie na temat sprowadzanych z Azji pomników. Dla jednych sÈ one dobrej jakoĂci, dla drugich – wrÚcz odwrotnie. – Nie mogÚ powiedzieÊ wiele dobrego na temat chiñskich kamieni – mówi Adam Kwieciñski z Leĝajska. – Znam przypadki, ĝe hurtownik zamawia ciemny kamieñ, a otrzymuje brÈzowy. Poza tym wykonanie pomników to totalna poraĝka. Obróbka nieprecyzyjna, kiepski poler, ale róĝnica w cenie miÚdzy chiñskim a polskim kamieniem ze Strzegomia jest atrakcyjna i wynosi 800 zï.

Podobnie uwaĝa Franciszek Maksymiuk, który przyznaje, ĝe hurtownicy skarĝÈ siÚ na kiepskÈ jakoĂÊ albo teĝ dostawy niezgodne z zamówieniem. – Koszty reklamacji zjadajÈ zyski – mówi Maksymiuk. – Trzeba pamiÚtaÊ, ĝe biednego nie staÊ na rzeczy tanie i warto stawiaÊ na jakoĂÊ.

Tego samego zdania sÈ przedstawiciele duĝych hurtowni importujÈcych kamieñ i nagrobki. – 12 lat temu, gdy rozpoczynaliĂmy import z Azji, rzeczywiĂcie traaïy do nas kontenery z kamieniem kiepskiej jakoĂci, poplamionym i popÚkanym – mówi Adam Baprawski, dyrektor handlowy hurtowni Caro. – Gdy otworzyliĂmy nasze biuro handlowe w Chinach, jakoĂÊ sprowadzanych towarów radykalnie wzrosïa. Bez kontroli nie uda utrzymaÊ siÚ jakoĂci – dodaje.

Zmieniïy siÚ takĝe potrzeby klientów. KiedyĂ sprowadza-

20

NK 62 (5/2012)

FOT. ARCH. MTP

RYNEK

Obecnie wysokoĂÊ polskiego zasiïku pogrzebowego plasuje siÚ powyĝej europejskiej Ăredniej.

Ministerstwo Finansów, które byïo pomysïodawcÈ obniĝki, twierdziïo, ĝe zasiïek ten naleĝy do najwyĝszych w Europie. Wedïug ekonomistów np. w Belgii Ăwiadczenie to wynosi 148,7 euro (ok. 620 zï), w Austrii 448 euro (ok. 1881 zï), na Sïowacji 79,65 euro (ok. 331 zï), w Czechach stanowi równowartoĂÊ 186 euro (ok. 780 zï), a w Sïowenii 507,12 euro (ok. 2129 zï).

W Buïgarii, po Ămierci ubezpieczonego lub jego wspóïmaïĝonka, dzieci i rodzice majÈ prawo do otrzymania zbiorczego zasiïku równego dwukrotnoĂci minimalnego wynagrodzenia i renty rodzinnej, podzielonego równo pomiÚdzy nimi.

Wiele krajów europejskich w ogóle nie przewiduje wypïacania zasiïków pogrzebowych. Tak jest np. w Niemczech, Islandii, we Wïoszech, w Lichtensteinie, na WÚgrzech, Malcie, w Norwegii, Finlandii, Szwecji i Wielkiej Brytanii. Luksemburg pïaci rodzinie zmarïego 1199,05 euro (ok. 5035 zï). W Danii wysokoĂÊ zasiïku zaleĝy od sytuacji nansowej zmarïego i wynosi maksymalnie 1221 euro (ok.

5128 zï). We Francji zasiïek jest równy 90-krotnoĂci dziennych zarobków osoby zmarïej. no gïównie wyroby gotowe (caïe pomniki), teraz klient wykazuje zapotrzebowanie na mniejsze elementy (pïyty, slaby, formatki), które ma moĝliwoĂÊ przerobienia wedïug wïasnego pomysïu. Klient ma mniej pieniÚdzy i z reguïy decyduje siÚ na zakup pomnika mniejszego.

KiedyĂ na rynku byïo mniej niĝ 10 rm importujÈcych kamieñ. Od dwóch lat moĝna naliczyÊ ich okoïo 50.

Wedïug Adama Baprawskiego z Caro tak duĝa konkurencja nie ma wpïywu na kondycjÚ rmy. – Nasza hurtownia jest duĝa i caïy czas inwestujemy w tworzenie oddziaïów. Posiadamy swojÈ renomÚ i staïych kontrahentów. Tymczasem nowo powstajÈce maïe rmy borykajÈ siÚ z licznymi problemami. ZamawiajÈ towar, a gdy przychodzi do portu, nie sÈ w stanie go odebraÊ, bo nie otrzymali kredytu i nie majÈ pieniÚdzy. Chiñscy eksporterzy znajÈ tÚ sytuacjÚ i jeĝeli tak siÚ zdarzy, dzwoniÈ do nas, abyĂmy odebrali towar. W ubiegïym roku takich

www.RynekKamienia.pl

www.ilsegno.it

Ekskluzywna jakość, ceniona na całym świecie od 1935 roku

precyzyjne szczotkowanie mosiądzu przed nałożeniem lakieru zapewnia wyjątkowy połysk i dokładność wykonania odlewów 4 warstwy lakierów bezbarwnych stosowanych przez najbardziej prestiżowych producentów samochodów gwarantują wyjątkową odporność na korozję wysokiej jakości mosiądz z dodat-kiem aluminium, manganu, antymonu oraz innych pierwiastków w odpowiednich proporcjach, dodat-kowo chroni odlewy przed korozją oraz pozwala uzyskać niespotykaną dotąd w branży kolorystykę standaryzacja odlewów zapewnia zawsze jednakową barwę poszcze-gólnych liter i innych wyrobów szybki termin realizacji zamówień

Obsługa klientów w Polsce: PILLA POLSKA SP. Z O.O. ul. Cmentarna 1 96-200 Rawa Mazowiecka tel./fax 046 814 30 23 pillapolska@pilla.com

Próbki wyrobów przebadane w laboratorium Polskiej Akademii Nauk.

Wyniki badania dostępne na polskiej stronie www.pilla.com

www.pilla.com Odwiedź nas na nowej stronie

PILLA s.r.l. - Carrè (Vi) Italy - Tel. 0039.0445.890200 - Fax 0039.0445.891988 - info@pilla.com

Fotoceramika 20 - 445 Lublin, ul. Zemborzycka 112 B tel./fax: (+48 81) 744 99 00

FOTOGRAFIE NA PORCELANIE i krysztale Ponad 600 ksztaãtów i formatów

Firma europejska Nr 1 w Polsce www.opal.lublin.pl JeĪeli jesteĞ zainteresowany rozszerzeniem oferty o kolorową fotoceramikĊ - odeĞlij kupon. Przedstawimy szczegóáy wspóápracy, a ponadto otrzymasz - bezpáatnie - kolorowe zdjĊcie na porcelanie.

PIECZĄTKA FIRMY:

IMIĉ.................NAZWISKO............................

NIP

www.opal.lublin.pl

Fotografie na porcelanie i krysztale - jesteĞmy najwiĊkszym w Polsce i jednym z najwiĊkszych w Europie wykonawcą zdjĊü na porcelanie.

- wspóápracujemy z najlepszymi firmami w Polsce, mamy staáych odbiorców w Niemczech, Belgii, Norwegii, Irlandii, Islandii, Szwecji, Sáowacji, Rosji, Biaáorusi, Ukrainie i Chinach.

- jako pierwsi w Polsce wykonaliĞmy peánokolorową fotografiĊ nagrobkową.

- oferujemy najwiĊkszy w kraju wybór zdjĊü na porcelanie.

Proponujemy ponad 600 róĪnych ksztaátów i formatów dostĊpnych na rynku europejskim.

- wykonaliĞmy najwiĊkszą w Polsce kolorową fotoceramikĊ o wymiarach 55 x 75 cm.

- na nasze usáugi udzielamy unikalnej gwarancji satysfakcji.

Firma europejska Nr 1 w Polsce

OPAL Fotoceramika 20 - 445 Lublin, ul. Zemborzycka 112 B tel./fax: (+48 81) 744 99 00 www.opal.lublin.pl

Z KRAJU RYNEK

przypadków byïo bardzo duĝo. Zdarza siÚ, ĝe sami zamawiajÈcy zwracajÈ siÚ do nas z proĂbÈ o zakupienie od nich kontenera z kamieniem z 50-procentowÈ bonikatÈ, bo np. muszÈ zapïaciÊ dostawcom, a nie posiadajÈ gotówki. Jednak skoro to nasza konkurencja, to nie moĝemy ich wspieraÊ. Mimo trudnej sytuacji na rynku my nie odczuwamy ĝadnej recesji, bo posiadamy duĝy wolumen sprzedaĝy oraz produkty wysokiej jakoĂci, które dostarczamy do klienta gratis.

Urny nie wyparïy nagrobków Kremacja nadal w Polsce naleĝy do rzadkoĂci i budzi opór wielu Ărodowisk. Szacuje siÚ, ĝe u nas spopielany jest co dziesiÈty Polak. Dokïadnych danych jednak nie ma. W Warszawie, Poznaniu czy Wrocïawiu spopielanych jest ok. 20 procent zmarïych. W maïych miasteczkach i na wsi – jeden na stu. W Czechach liczba spopieleñ siÚga 97 proc., w Japonii 95 proc., w Europie Ărednio 55 proc. Kamieniarze nie obserwujÈ, aby obniĝenie zasiïku wpïynÚïo na wzrost zainteresowania spopielaniem zwïok, a tym samym zamawianiem przez rodziny urn. Jeĝeli od najbliĝszego krematorium i kolumbarium dzieli dïugi dystans, klienci wybierajÈ tradycyjny pochówek.

– Jeĝeli klient ma wykupione miejsce na cmentarzu lub gotowy pomnik, do którego wystarczy zamówiÊ tablicÚ, to na pewno dla niego taniej bÚdzie pozostaÊ przy tradycyjnym pochówku, niĝ kupowaÊ urnÚ i potem miejsce w kolumbarium – mówi Franciszek Maksymiuk.

– Wszystko zaleĝy od regionu Polski. WiÚcej takich pochówków jest na ¥lÈsku, bo tam dziaïajÈ trzy krematoria, a takĝe w Warszawie. Liczy siÚ transport, jeĝeli ten dystans wynosi 300 km, to niewiele osób zdecyduje siÚ na spopielenie zwïok. Na wschodniej Ăcianie kraju brakuje krematoriów, ale juĝ na przykïad takie miejsca istniejÈ w Gdañsku, Sïupsku czy we Wrocïawiu.

Warto dodaÊ, ĝe kuszÈce wydajÈ siÚ ceny pochówku

22

NK 62 (5/2012)

w urnach w porównaniu z obrzÈdkiem tradycyjnym.

W zaleĝnoĂci od regionu kraju miejsce na polu urnowym to wydatek rzÚdu 200 zï, a wykupienie miejsca pod grób dla jednej osoby to od 600 do 1500 zï.

– Ja w caïym swoim dorobku wykonaïem tylko szeĂÊ, a moĝe siedem urn. ByÊ moĝe w najbliĝszym czasie

”

Kremacja nadal w Polsce naleĝy do rzadkoĂci i budzi opór wielu Ărodowisk.

Szacuje siÚ, ĝe u nas spopielany jest co dziesiÈty Polak. Dokïadnych danych jednak nie ma. W Warszawie, Poznaniu czy Wrocïawiu spopielanych jest ok. 20 procent zmarïych.

coĂ siÚ zmieni, bo 40 km od nas powstaïo krematorium – opowiada Adam Kwieciñski z Leĝajska. – Jednak sÈdzÚ, ĝe u nas na wschodzie przywiÈzanie do obrzÈdku tradycyjnego jest tak silne, ĝe nadal pochówki w kolumbariach bÚdÈ naleĝaïy do rzadkoĂci.

Czy ta tendencja kryzysu w branĝy bÚdzie siÚ utrzymywaÊ? Wedïug analityków tak ěle nie powinno byÊ.

ZakïadajÈc, ĝe rokrocznie umiera w kraju przynajmniej 360 tys. osób, wartoĂÊ caïego rynku pogrzebowego, a wiÚc takĝe producentów nagrobków, moĝna oszacowaÊ na minimum 2,5 mld zï. ProjektujÈc dominujÈcy prol dziaïalnoĂci warto wziÈÊ pod uwagÚ szacunki demografów, którzy zakïadajÈ, ĝe juĝ po 2020 roku nasze spoïeczeñstwo zacznie siÚ gwaïtowanie starzeÊ. JeĂli po 2035 roku liczba zgonów rocznie bÚdzie wynosiÊ aĝ 450 tys., a bÚdzie siÚ rodziÊ niewiele ponad 200 tys. dzieci, to na pewno jest to alarmujÈcy wskaěnik katastrofy demogracznej, ale jednoczeĂnie sygnaï dla branĝy pogrzebowej, której nie grozi zapaĂÊ. z Mariola Dymarczyk

www.RynekKamienia.pl

Z KRAJU

FOT. D. WAWRZYNKIEWICZ

FIRMY KAMIENIARSKIE

Lepiej pracowaÊ niĝ narzekaÊ

Rozmowa z Kazimierzem Wolskim wïaĂcicielem PrzedsiÚbiorstwa Kamieniarskiego Wolski

K

luszkowce w Pieninach to dla kamieniarstwa miejsce historyczne. Juĝ w 1928 roku rma Kamienioïomy Miast Maïopolskich rozpoczÚïa wydobycie andezytu na powulkanicznej górze Wdĝar.

Przy wydobyciu i obróbce pracowaïo wielu miejscowych kamieniarzy, a wĂród nich Jan Wolski, który w zawodzie kamieniarza przepracowaï ponad 30 lat.

Jan Wolski miaï syna Kazimierza, który czÚsto przyglÈdaï siÚ pracy w kamienioïomie. NaturalnÈ byïa chÚÊ naĂladowania podziwianego ojca. To marzenie speïniïo siÚ w 1978 roku, kiedy zostaï pracownikiem kamienioïomu na górze Wdĝar na stanowisku montaĝysty. Praca z kamieniem staïa siÚ wkrótce pasjÈ. W 1985 roku powoïaï do ĝycia wïasnÈ rmÚ PrzedsiÚbiorstwo Kamieniarskie Wolski. Obecnie r-

24

NK 62 (5/2012)

ma, choÊ nie jest to jedyna dziaïalnoĂÊ prowadzona przez Kazimierza Wolskiego, naleĝy do czoïowych w zakresie montaĝu kamienia w Polsce.

Dariusz Wawrzynkiewicz: WïaĂnie podziwiam wiszÈcy na Ăcianie pañski dyplom mistrzowski. Niestety nie wszyscy wspóïczeĂni kamieniarze taki majÈ. Czy to, ĝe tak mocno go pan eksponuje, to wynik przekonania, ĝe wiedza fachowa jest wartoĂciÈ najwaĝniejszÈ?

Kazimierz Wolski: Dyplom mistrzowski ma dla mnie specjalne znaczenie. We wspóïczesnym kamieniarstwie widaÊ, ĝe brakuje ludzi o wysokich kwalikacjach. Wystarczy popatrzeÊ na ěle uïoĝone posadzki, kiepsko zrobione schody. Sporo glazurników zaczÚïo ukïadaÊ kamieñ, myĂlÈc, ĝe to to samo. W rmie bardzo mocno postawiïem na kwalikacje. Przez te 25 lat w naszym zakïadzie wyszkoliïo siÚ okoïo 400 czeladników. Mamy podpisanÈ umowÚ z cechem i z zawodówkÈ w KroĂcienku. DziÚki temu mamy stale uczniów. Obecnie jest ich 30. Najlepsi zostajÈ w rmie. Maszyny moĝna kupiÊ, ale o wykwalikowanych pracowników jest trudno. Dlatego tak waĝne jest dla nas ksztaïcenie mïodzieĝy.

Ilu ludzi pracuje dziĂ w rmie?

FirmÚ podzieliliĂmy na dwie czÚĂci. ObróbkÈ zarzÈdza mój syn z synowÈ, pracuje u nich 30 osób. Ja zajmujÚ siÚ montaĝami i zatrudniam 80 ludzi. Do tego dochodzÈ uczniowie.

www.RynekKamienia.pl

Z KRAJU FIRMY KAMIENIARSKIE

Pana rma jest bardzo pracowita. CzytajÈc listÚ referencyjnÈ, moĝna dojĂÊ do wniosku, ĝe pana udziaï w obecnoĂci kamienia w naszym otoczeniu jest niebagatelny.

Przez te lata pracy zbudowaliĂmy sporo: stacje metra warszawskiego (19 z 23), siedziby banków, galerie handlowe, budynki mieszkalne, biurowce, lotniska i wiele innych. Byïy nowe obiekty, ale takĝe rewitalizacje. ¥rednio, w ostatnich trzech latach, ukïadamy miesiÚcznie 8 tys. mkw. kamienia, czyli blisko 100 tys. mkw. rocznie.

cie realizacji rozpadïo siÚ. Takie zmiany w trakcie prowadzenia prac powodujÈ przestoje. Tymczasem czas pïynÈï nieubïaganie, co skoñczyïo siÚ szaleñczym tempem na koniec. W ostatnim miesiÈcu prac, aby wywiÈzaÊ siÚ z terminu, musieliĂmy poïoĝyÊ na promenadzie 10 tys. mkw. kamienia. Inne rmy teĝ miaïy problemy, wiÚc przeszkadzaliĂmy sobie wszyscy nawzajem. Na szczÚĂcie udaïo siÚ skoñczyÊ w terminie, choÊ do tej pory nie zapïacono nam w peïni za wykonane prace. Wedïug inwestora obiekt jest nieskoñczony i nie ma protokoïu odbioru robót.

Róĝne inwestycje – róĝni zleceniodawcy. Jak ocenia Jak to nieskoñczony, jeĂli jest uĝytkowany? pan wspóïpracÚ z nimi?

Podobnie bywa przy budowie marketów i centrów hanBudowy prowadzone sÈ w bardzo róĝnym systemie. Na podlowych. Wypïacane jest zwykle 90 proc. wynagrodzenia, czÈtku prac przy stacjach metra, w 1995 roku, rma Metro a odbiór prac i wypïata pozostaïych 10 proc. przeciÈgane Warszawskie organizowaïa przetargi na roboty branĝowe. sÈ w nieskoñczonoĂÊ. Trzeba mieÊ zdrowe nerwy.

Nie byïo ěle, pieniÈdze krÈĝyïy i nie byïo problemów z pïatnoĂciami. Potem nastaïy czasy, kiedy inwestor zlecaï caïoĂÊ WĂród zrealizowanych obiektów jest wiele koĂcioïów. generalnemu wykonawcy, a on organizowaï rmy branĝowe.

Kiedy dochodziïo do zapïat, zdarzaïy siÚ problemy i trudno JesteĂmy wierzÈcy, wiÚc to dla nas specjalne obiekty. byïo powiedzieÊ, czy inwestor zapïaciï generalnemu, czy Szczególnie stare koĂcioïy, w których wykonujemy pranie. CzÚsto minÚïo trochÚ czace remontowe. Trzeba oddaÊ su, zanim pieniÈdze znalazïy siÚ Teraz w zakïadzie obróbczym mamy naszym przodkom szacunek na rachunku. Teraz powinno siÚ za to, ĝe potrali wykonaÊ zapiïy GMM. To Ăwietne maszyny, które poprawiÊ, bo ma wejĂÊ w ĝycie pierajÈce dech dzieïa kamienowa ustawa o ochronie praw potraÈ wiele zrobiÊ. UzupeïniajÈ je niarki, nie majÈc do dyspozycji przedsiÚbiorców wykonujÈcych boczkarki, waterjet i oczyszczalnia. wspóïczesnej technologii. Muprace wykonawcze zwiÈzane simy to pielÚgnowaÊ, wykonyz realizacjÈ zamówienia publicznego na roboty budowlane. waÊ prace z szacunkiem i na najwyĝszym poziomie oraz pokazywaÊ mïodym czeladnikom tÚ sztukÚ.

Wedïug mnie problem zostaïby rozwiÈzany, gdyby niezapïaInne obiekty buduje siÚ szybko. Jak pokazuje doĂwiadczecone faktury nie mogïyby byÊ rozliczane przez zamawiajÈcenie, markety, biurowce dzisiaj siÚ buduje, a za dwadzieĂcia go jako koszty. Druga sprawa to podatki – powinny byÊ rozlilat burzy i buduje coĂ innego. ¥wiÈtynie zaĂ zostanÈ. czane po wpïyniÚciu pieniÚdzy, a nie po wystawieniu faktury.

Pañska rma wykonaïa prace dla wielu banków.

Tak, ale w latach 90., kiedy byïy w rÚkach polskich. Teraz, gdy ich gïównymi wïaĂcicielami staïy siÚ wielkie banki Ăwiatowe, nie inwestujÈ tyle w wyglÈd placówek bankowych. Szkoda.

Na liĂcie referencyjnej jest kilka obiektów naleĝÈcych do Polskich Kolei Pañstwowych.

PKP byïa kiedyĂ jednÈ rmÈ i nie byïo problemów ani z realizacjÈ prac, ani z pïatnoĂciami. Teraz jest to ogromna grupa, w skïad której wchodzi kilkadziesiÈt rm i wspóïpraca z nimi jest duĝo bardziej skomplikowana.

Wedïug mnie ostatnimi czasy najlepszymi zleceniodawcami sÈ samorzÈdy. Sporo dla nich robimy, ostatnio m.in. w Bieczu, Daleszycach, Nysie, Bystrzycy Kïodzkiej. ZleceniodawcÈ jest urzÈd, majÈ swoich inspektorów nadzoru, dziaï inwestycyjny i ksiÚgowoĂÊ, nie ma za to poĂredników i nie ma komplikacji.

W ostatnim czasie pracowaliĂcie takĝe na Stadionie Narodowym w Warszawie.

To byïa bardzo trudna robota. Krótkie terminy, a na dodatek konsorcjum bÚdÈce generalnym wykonawcÈ w trak-

www.RynekKamienia.pl

”

Na wiÚkszoĂci przetargów o wygranej decyduje cena, przez co trudno wygraÊ i zaoferowaÊ najwyĝszÈ jakoĂÊ.

Czasem nie warto wygraÊ przetargu. Cena nie moĝe byÊ taka niska, aby trzeba byïo robiÊ byle jak, aby tylko zmieĂciÊ siÚ w kosztach. Dla przykïadu: kotwy muszÈ byÊ porzÈdne, zgodne z projektem i posiadaÊ odpowiednie atesty. WidzÚ czasem na obiektach, co robiÈ rmy walczÈce z kosztami, aby jakoĂ zbilansowaÊ rachunek – to jest dramat. Media podajÈ, ĝe spada jakoĂÊ w budownictwie. Ale tak bÚdzie, dopóki na przetargach wygrywaÊ bÚdÈ tylko najtañsze oferty.

WĂród prac, jakie wykonujecie, jest teĝ wiele renowacji. Jak radzicie sobie z pozyskiwaniem materiaïów?

Wiele z nich nie jest juĝ dostÚpnych.

Czasem udaje siÚ zdobyÊ wïaĂciwy kamieñ. Tak byïo w klasztorze Sióstr Klarysek w Starym SÈczu, gdzie potrzebny byï piaskowiec karpacki. Moĝna go jeszcze znaleěÊ w wielu miejscach w regionie. Czasem musimy jednak szukaÊ materiaïu podobnego.

DziÚki nowoczesnym technologiom mamy jednak spore moĝliwoĂci. Podczas remontu zamku w Niedzicy koniecz-

25

NK 62 (5/2012)

Z KRAJU

FOT. ARCHIWUM

FIRMY KAMIENIARSKIE

ne okazaïo siÚ tynkowanie. ZnaleěliĂmy starÈ niemieckÈ recepturÚ, ale nie wszystkie skïadniki okazaïy siÚ osiÈgalne. Ale jakoĂ poradziliĂmy sobie i po kilkunastu latach od tamtych prac tynki wyglÈdajÈ nadal tak jak oryginalne.

Tradycja rmy wywodzi siÚ z kopalni andezytu na górze Wdĝar. Niestety tam nie jest juĝ prowadzona eksploatacja.

Chyba szkoda, ĝe tego kamienia nie ma juĝ w sprzedaĝy?

To prawda, to bardzo ïadny i trwaïy materiaï. Ale zaczynamy budowÚ naszego hotelu na zboczu tej góry. W ramach budowy musimy zrobiÊ wykop fundamentowy i wybraÊ prawie 40 tys. ton tego kamienia. Pewnie znacznÈ czÚĂÊ uda siÚ przerobiÊ. ZaczÚliĂmy juĝ prace i trochÚ materiaïu juĝ mamy.

Kamieñ ten nie byï dostÚpny w ostatnich latach ze wzglÚdów ochrony Ărodowiska. Rozumiem, ĝe trzeba o nie dbaÊ, ale przecieĝ moĝna by czÚĂÊ skarbów, które sÈ w naszej ziemi, eksploatowaÊ z poszanowaniem dla Ărodowiska. Tymczasem zgodnie z przepisami jest to praktycznie niemoĝliwe.

Jaki obiekt wspomina pan jako najtrudniejszy?

Pierwsze stacje metra. To byï poczÈtek dziaïalnoĂci i brakowaïo doĂwiadczenia, dobrych pracowników i Ărodków.

Udaïo siÚ dziÚki uporowi i miïoĂci do kamienia. Bo kamieñ to nie jest zwykïy materiaï – trzeba go czuÊ.

Od tamtego czasu mieliĂmy w Polsce wyraěny postÚp w technologii obróbki. Czym dysponuje obecnie pañski zakïad?

KiedyĂ byïy proste maszyny, czÚsto zrobione samemu. Nie da siÚ ich porównaÊ z obecnymi. Nawet narzÚdzia sÈ teraz zupeïnie innej klasy – duĝo trwalsze i lepiej pracujÈce.

Sporo zmieniïo siÚ teĝ na montaĝach – děwigi, przyssawki, chwytaki, wiertnice – to wszystko uïatwia pracÚ. Duĝo podpatrzyïem w swoim czasie na budowie w Norderney w Niemczech, gdzie wykonywaliĂmy okïadziny nadmorskiego waïu, ïÈcznie 9,5 tys. ton kamienia. Niemcy mieli caïÈ masÚ urzÈdzeñ uïatwiajÈcych pracÚ na budowie.

Teraz w zakïadzie obróbczym mamy piïy GMM. To Ăwietne maszyny, które potraÈ wiele zrobiÊ. UzupeïniajÈ je boczkarki, waterjet i oczyszczalnia.

26

NK 62 (5/2012)

Wiem, ĝe poza kamieniarstwem czas zajmujÈ panu takĝe inne zajÚcia.

Zaczynaïem od kamieniarstwa. Ale dzieci rosïy i trzeba byïo pomyĂleÊ o nich, stÈd na przestrzeni lat rodziïy siÚ nowe pomysïy i rodzaje dziaïalnoĂci. Mïodszy syn zajmuje siÚ zakïadem przetwórczym kamienia. Starszy odziedziczyï zakïad stolarski i budowÚ domów drewnianych. Córce pomogïem zaistnieÊ w turystyce: kupiïem statek spacerowy, który wozi turystów po Jeziorze Czorsztyñskim, czyli jak je tu nazywamy – naszym morzu pieniñskim. Obecnie to jeden z kilku we ocie, a córka zarzÈdza takĝe zajazdem.

Jestem teĝ wspóïwïaĂcicielem wyciÈgu narciarskiego, a za jakieĂ trzy lata ruszy hotel na zboczach Wdĝaru.

PociÈga mnie teĝ energia odnawialna – mamy na poczÈtek maïÈ elektrowniÚ wodnÈ. MyĂlimy o wiatrakach, ale zagadnienia energetyczne sÈ skomplikowane, bo trudno przebrnÈÊ przez formalnoĂci.

Ostatnio wracam teĝ do korzeni. Gdy byïem dzieckiem, mieliĂmy gospodarstwo i kilka krów, a w caïej wsi byïo 400. Rok temu – szeĂÊ. To jest dramat, a pola leĝÈ odïogiem. Mówi siÚ, ĝe teraz to siÚ opïaca tylko mieÊ babkÚ – bo babka ma rentÚ. PomyĂlaïem, ĝe byïoby miïo zaczÈÊ jeĂÊ dobre miÚso – nie takie z hipermarketu. Kupiïem wiÚc stado krów rasy galloway. To rasa pochodzÈca ze Szkocji, która ĝyje w zasadzie dziko. Nie trzeba ich doiÊ i Ăwietnie dostosowujÈ siÚ do Ărodowiska naturalnego. No i ich miÚso cechuje niska zawartoĂÊ cholesterolu. Dochowaïem siÚ juĝ cielÈt i teraz stado rozrosïo siÚ z 25 do 40 sztuk. Do tego dochodzi takĝe stado 150 owiec. Mamy teĝ maïÈ piekarniÚ, gdzie z ĝonÈ pieczemy wspaniaïy tradycyjny chleb – tak na wïasne potrzeby. Polecam wszystkim taki powrót do natury. BÚdziemy zdrowsi i szczÚĂliwsi.

Nie wspomniaï pan o przedszkolu. Jak rozmawiamy o wszystkim, czym siÚ pan zajmuje, to zastanawiam siÚ, jak pan daje radÚ.

Fakt, przedszkole teĝ mam. DajÚ radÚ, bo wolÚ zajmowaÊ siÚ pracÈ niĝ siedzieÊ przy piwie i narzekaÊ. Na szczÚĂcie w naszym regionie ludzie sÈ pracowici.

Rozmawiaï Dariusz Wawrzynkiewicz

www.RynekKamienia.pl

Z KRAJU FIRMY KAMIENIARSKIE

Bloki to podstawa kamieniarstwa Rozmowa z Janem Boborykiem z R.E.D. Graniti

O

„Nowy Kamieniarz”: Kiedy i jak zaczÚïa siÚ twoja przygoda z kamieniem?

Jan Boboryk, R.E.D. Graniti: RozpoczÚïa siÚ ona przed 25 laty, gdy mój teĂÊ zaproponowaï, abym pracowaï w jego zakïadzie kamieniarskim. ZajÈïem siÚ liternictwem, ale siïÈ rzeczy poznawaïem kamieñ jako materiaï. Wiadomo, czasem zepsutÈ napisówkÚ trzeba byïo przepolerowaÊ, wiÚc poznawaïem technologiÚ obróbki. Mam wyksztaïcenie mechaniczne, wiÚc czasem pomagaïem teĝ przy maszynach, choÊ byïy to wtedy proste urzÈdzenia.

W ten sposób na pewno poznaïeĂ kamieñ jako materiaï.

Pewnie, to byï dla mnie bardzo ksztaïcÈcy okres. Kamieñ ma sporo specycznych cech i trudno je poznaÊ, jeĂli ktoĂ nie zajmowaï siÚ nigdy jego obróbkÈ.

Kiedy zaczÈïeĂ zajmowaÊ siÚ blokami?

Szwagier zaczÈï importowaÊ niewielkie iloĂci kamienia, a ja trochÚ mu pomagaïem. Potem powstaï Euro-Granit i tak handel blokami staï siÚ mojÈ specjalnoĂciÈ. W 2008 roku dostaïem propozycjÚ stworzenia przedstawicielstwa miÚdzynarodowej rmy R.E.D. Graniti w Polsce i prowadzÚ je do dziĂ.

Obserwujesz klientów, czyli rmy kupujÈce bloki. Jak zmieniali siÚ przez te lata?

Przez te lata klienci stali siÚ bardziej wymagajÈcy (bo bardziej wymagajÈcy stali siÚ ich klienci). Jednak w pewnej czÚĂci spowodowane to byïo tym, ĝe zakïady kamieniarskie w ramach walki konkurencyjnej pokazywaïy klientom pewne naturalne cechy kamienia, okreĂlajÈc je jako wady. To nie jest dobre. Wady to wady, a cechy konkretnego kamienia sÈ jego wïaĂciwoĂciÈ i nie moĝna traktowaÊ ich inaczej.

28

NK 62 (5/2012)

FOT. ARCHIWUM

bróbka bloków jest podstawÈ dziaïalnoĂci branĝy kamieniarskiej. Surowiec naleĝy przecieĝ przetrzeÊ, porozcinaÊ, wypolerowaÊ itd. To praca, którÈ wykonujÈ zakïady na caïym Ăwiecie, takĝe w Polsce. O tym, jak wyglÈda obecnie handel blokami w naszym kraju, rozmawialiĂmy z Janem Boborykiem.

PamiÚtam, ĝe kiedyĂ sporo byïo problemów z pïatnoĂciami. Terminy pïatnoĂci przeciÈgane byïy do granic moĝliwoĂci. Czy to siÚ zmieniïo?

Faktycznie kiedyĂ byï z tym problem. Ale juĝ w Euro-Granicie terminy pïatnoĂci byïy tylko dla wybranych, solidnych klientów. To nie byïa rma z wielkim kapitaïem, wiÚc nie mogliĂmy sobie pozwoliÊ na zbyt wiele. Jednak presja i oczekiwania klientów idÈ wïaĂnie w kierunku wydïuĝenia terminów pïatnoĂci, co nie jest w obecnej sytuacji gospodarczej dobrym rozwiÈzaniem. Z drugiej strony rmy sprzedajÈce starajÈ siÚ skracaÊ terminy – to naturalne dziaïanie, bo poprawia pïynnoĂÊ nansowÈ.

Z rozmów z tymi, którzy handlujÈ kamieniem, zauwaĝyïem, ĝe zmieniï siÚ sposób kupowania. KiedyĂ zakïady kupowaïy znacznie wiÚksze iloĂci kamienia na zapas.

Teraz kupowane jest to, co potrzebne, nikt nie robi zapasów na dïuĝej.

Powodów jest kilka. Po pierwsze asortyment. Teraz na rynku dostÚpny jest spory asortyment, a zakïadom trudno przewidzieÊ, z jakiego materiaïu bÚdÈ produkowaÊ.

Przykïadowo impala: kiedyĂ w zasadzie nikt nie pytaï jaka.

Teraz jest duĝa, zróĝnicowana oferta tego materiaïu; podobnie jest z innymi. Do tego dochodzi dÈĝenie zakïadów do redukcji kosztów. To naturalne – zakïady kamieniarskie nie powinny byÊ skïadami bloków. Skutkuje to jednak wzrostem kosztów rm oferujÈcych bloki – skïadowania, zamroĝonego kapitaïu itd.

KiedyĂ moĝna byïo zauwaĝyÊ, ĝe praktycznie wszystkie kupowane w Polsce bloki byïy przerabiane na nagrobki. Z drugiej strony, gdy popatrzymy w statystyki

www.RynekKamienia.pl

Z KRAJU FIRMY KAMIENIARSKIE

Pracujesz teraz dla duĝej rmy – jak oceniasz tÚ wspóïpracÚ?

Byïem pozytywnie zaskoczony, gdy zaczÈïem wspóïpracÚ, jak jest to dobrze zorganizowana rma. PosiadajÈc wïasne kamienioïomy w wielu miejscach na Ăwiecie i oddziaïy w wielu krajach, potrali wytworzyÊ sprawnÈ strukturÚ. Nie mam problemów z szybkim pozyskaniem wiedzy o którymkolwiek kamienioïomie. W centrali jest osoba odpowiadajÈca za czÚĂÊ Europy, w tym PolskÚ i to z niÈ siÚ gïównie kontaktujÚ, choÊ mogÚ takĝe kontaktowaÊ siÚ z poszczególnymi kopalniami. Kilka razy w roku osoba odpowiedzialna za naszÈ czÚĂÊ Europy przyjeĝdĝa, aby poznawaÊ specykÚ naszego rynku. Dlatego rozumie problemy, jakie zgïaszam.

Od kilku lat ceny na kamieñ praktycznie siÚ nie zmieniajÈ a koszty rosnÈ.

Tak, sytuacja na rynku jest skomplikowana. Rynek dyktuje ceny i sÈ one zdecydowanie za niskie. WszÚdzie poszukuje siÚ kosztów moĝliwych do zredukowania. W kamienioïomach wprowadza siÚ nowoczesne technologie. Trzeba bardzo pilnowaÊ kosztów transportu – ceny za frachty rosnÈ.

Sprzedaĝ materiaïu, jak juĝ wczeĂniej mówiïem, bardziej rozkïada siÚ w czasie, wiÚc dochodzÈ koszty skïadowania i kapitaïu. MyĂlÚ wiÚc, ĝe ceny za materiaïy zacznÈ rosnÈÊ.

Jak oceniasz sytuacjÚ swoich klientów w poprzednim roku i bieĝÈcym?

Poprzedni rok oceniam jako w miarÚ udany. W tym roku myĂlÚ, ĝe jest gorzej. Trudno powiedzieÊ dlaczego. Prasa nie pomaga – wiele negatywnych informacji gospodarczych blokuje rozwój rynku, poniewaĝ wiele osób odkïada decyzjÚ o inwestycjach (i to zarówno w budownictwie, jak i nagrobkach). A przecieĝ to rynek wewnÚtrzny chyba uchroniï nas od dramatów takich jak w Hiszpanii czy w Grecji.

Kamieñ naturalny ma swoje wady. KupujÈc bloki, zawsze moĝna traÊ na wadliwy.

Od kiedy handlujÚ blokami, liczba reklamacji jest na podobnym poziomie. Moĝe wynika to z faktu, ĝe od poczÈtku mojej pracy z blokami jakoĂÊ byïa priorytetem. Tak teĝ jest i obecnie w R.E.D. Graniti. Warunki ekonomiczne dyktujÈ wiÚkszÈ kontrolÚ jakoĂci na poziomie kopalni. W koñcu przy rosnÈcym kosztach (w tym transportu) waĝne jest, aby jak najmniej wadliwego kamienia byïo dostarczane do klienta.

Procedury rozliczania reklamacji siÚ usystematyzowaïy i ra-

www.RynekKamienia.pl

czej nie ma z tym problemu. Dokumentacja wykonana po reklamacji przesyïana jest do kopalni, aby zwróciÊ uwagÚ ludziom w niej pracujÈcym na wystÚpujÈcy problem.

OczywiĂcie sÈ klienci, którzy usiïujÈ na reklamacji zarobiÊ, ale z wiÚkszoĂciÈ udaje siÚ uzgodniÊ warunki satysfakcjonujÈce obie strony. PamiÚtam przypadek, wyjÈtkowy i doĂÊ zabawny, gdy dostaïem zgïoszenie reklamacji, zanim blok dojechaï do klienta.

R.E.D. pojawia siÚ takĝe na targach w Chinach. Czy tamtejsze rmy to dobrzy klienci?

KupujÈ duĝe iloĂci kamienia. Ale moja rma sprzedaje im materiaï po normalnej cenie. Tyle moĝemy zrobiÊ, dziaïajÈc zgodnie z zasadami wolnego rynku. Na ceny wyrobów, które produkujÈ z naszych materiaïów, nie mamy juĝ wpïywu.

Byï taki moment, ĝe do Polski importowano duĝe iloĂci kamienia w grubej pïycie, który konkurowaï z kamieniem w blokach. Jak wyglÈda sytuacja obecnie?

Wielu klientów przekonaïo siÚ, ĝe w kupionych i sprowadzonych pïytach teĝ mogÈ spotkaÊ ich niespodzianki. Ich import oczywiĂcie istnieje i bÚdzie istniaï, ale myĂlÚ, ĝe jego wielkoĂÊ ustabilizowaïa siÚ. Bardziej ĝaïujÚ, ĝe importujemy takĝe gotowe wyroby. Uwaĝam, ĝe potencjaï naszych zakïadów kamieniarskich jest duĝy i taki import nie jest konieczny.

Rozmawiaï Dariusz Wawrzynkiewicz

FOT. ARCHIWUM

Ăwiatowe, tylko 15 proc. materiaïu jest ciÚte na grubÈ pïytÚ. Rynek nagrobków jest ograniczony, zapewne wiÚc takĝe w Polsce bÚdzie tak jak na caïym Ăwiecie.

Niestety, udziaï kamienia obrabianego w Polsce na budowlankÚ jest nadal maïy. Ale obserwujÚ, ĝe wzrasta.

Maïo jest zakïadów produkujÈcych wyïÈcznie nagrobki (chociaĝ nadal sÈ i sobie radzÈ). Niestety w zakïadach, które obrabiajÈ kamieñ na potrzeby budowlanki, dominuje produkcja niewielkich elementów dla indywidualnych odbiorców – parapetów, blatów, schodów itp.

29

NK 62 (5/2012)

Z KRAJU TARGI – ARTYKU SPONSOROWANY

Kamieñ-Stone Targi Branĝy Kamieniarskiej

L

iderzy z branĝy kamieniarskiej oraz specjaliĂci z dziedziny projektowania, mozaiki i obróbki kamienia przybÚdÈ do Poznania w dniach 7-10 listopada 2012 roku, na Targi Kamieñ-Stone, które sÈ najwiÚkszÈ imprezÈ wystawienniczÈ tego Ărodowiska w Europie ¥rodkowo-Wschodniej.

Najnowsze trendy wyrobów z kamienia, cenione surowce naturalne z najodleglejszych kamienioïomów Ăwiata oraz najnowsze typy maszyn do obróbki kamienia – to wszystko bÚdzie moĝna zobaczyÊ na imprezie juĝ po raz czwarty organizowanej przez MiÚdzynarodowe Targi Poznañskie i Geoservice-Christi.

Kamieñ-Stone, z racji sukcesu ostatniej edycji, juĝ teraz przyciÈga wielu liczÈcych siÚ na rynku producentów i dystrybutorów wyrobów z kamienia z Polski i z zagranicy. Ich oferta z pewnoĂciÈ zainteresuje lokalnych przedsiÚbiorców oraz architektów, dla których Targi bÚdÈ cennÈ inspiracjÈ.

Zespóï targów Kamieñ-Stone tworzy swój bogaty program wydarzeñ we wspóïpracy z waĝnymi autorytetami z branĝy. Znajdzie siÚ w nim miejsce na seminaria dla

architektów, konsultacje zwiedzajÈcych z projektantami w ramach Pogotowia Projektowego oraz na artystycznÈ pracowniÚ mozaiki, która poprowadzi cieszÈce siÚ wielkim powodzeniem warsztaty. GoĂcie targów bÚdÈ mogli sprawdziÊ swoje umiejÚtnoĂci w piaskowaniu liter i ornamentów oraz zostanÈ zaproszeni do odwiedzenia Poznania szlakiem budowli z wykorzystaniem kamienia.

Ukoronowaniem targów bÚdzie przyznanie nagrody Klaudiusze 2012, którÈ moĝna otrzymaÊ w trzech kategoriach: najlepszy produkt – kamieñ naturalny , najlepszy produkt – narzÚdzia, urzÈdzenia i maszyny do obróbki kamienia oraz najbardziej atrakcyjne stoisko na targach.

Organizatorzy: MiÚdzynarodowe Targi Poznañskie sp. z o.o.

Geoservice-Christi sp. z o.o.

WiÚcej informacji na: www.kamien-stone.mtp.pl www.kamien-stone.pl

TARGI BRANŻY KAMIENIARSKIEJ

7-10.11.2012, Poznań

www.kamien-stone.pl www.kamien-stone.mtp.pl

30

NK 62 (5/2012)

ORGANIZATORZY ORGANISERS

WSZYSTKIE BARWY KAMIENIA – NOWOCZESNE TECHNOLOGIE I INNOWACYJNE ROZWIĄZANIA Międzynarodowe Targi Poznańskie sp. z o.o. ul. Głogowska 14, 60-734 Poznań, Poland tel. +48 61 869 20 00, fax: +48 61 869 29 99 e-mail: kamien-stone@mtp.pl

Geoservice-Christi sp. z o.o. ul. Piłsudskiego 41/7, 50-032 Wrocław, Poland tel. +48 71 343 21 04, fax: +48 71 372 44 19 e-mail: info@geoservice.pl

www.RynekKamienia.pl

Najwyższej jakości narzędzia diamentowe

TOP DIAMOND TOOLS Mirosław Czemierowski 21-500 Biała Podlaska, ul. Kolejowa 5 tel. 83 343 55 48, 507 114 443 e-mail: biuro@czemierowski.pl

www.RynekKamienia.pl

Realizujemy zamówienia wysyłkowe Dostawa w cenie Zapraszamy do współpracy

107 31 NK 62 (5/2012)

ZE ¥WIATA WYDARZENIA

PiÚciomilimetrowe slaby

Wybitna brytyjska architektka weěmie udziaï w tegorocznej edycji Marmomacc Meets Design.

Z LufthansÈ taniej do Werony

T

K

orzystajÈc ze strony internetowej targów Marmomacc, bÚdziemy mogli nabyÊ promocyjne bilety lotnicze do Werony.

Promocja dotyczy biletów lotniczych zakupionych po zarejestrowaniu siÚ na stronie www.marmomacc.it. Odpowiednie okno moĝna znaleěÊ w lewym dolnym rogu.

Promocyjne ceny dotyczÈ przelotów bezpoĂrednich z hubów Lufthansy w Monachium i Frankfurcie nad Menem (loty wykonuje rma Air Dolomiti), ale takĝe przelotów z przesiadkami w Monachium i Frankfurcie oraz lotów bezpoĂrednich na lotnisko im. Vallero Catullo w Weronie wykonywanych samolotami grupy Lufthansa i przez przewoěników zjednoczonych w Star Alliance (m.in. LOT).

KorzystajÈcy z serwisu Marmomacc mogÈ skorzystaÊ takĝe z usïugi dostarczenia bagaĝu do wskazanego hotelu, która bÚdzie wykonywana w godzinach 10-15 w dniach 26-28 wrzeĂnia. Z Polski do Monachium i Frankfurtu samolotami LOT lub Lufthansy moĝna polecieÊ z lotnisk w Gdañsku, Katowicach, Krakowie, Poznaniu, Rzeszowie, Warszawie i Wrocïawiu. (ZAP) z

32

NK 62 (5/2012)

Zaha Hadid na Marmomacc! ematem tegorocznej, szóstej edycji MMD sÈ „Kolory zieleni: zrównowaĝony kamieñ”. Projekt sïuĝy zbliĝeniu branĝy kamieniarskiej ze Ăwiatem designu – uznani i doĂwiadczeni projektanci próbujÈ w nim znaleěÊ nowe, innowacyjne i niestandardowe zastosowanie tak tradycyjnego materiaïu jak kamieñ naturalny. Tematyka poszczególnych edycji dotyczy najwaĝniejszych problemów branĝy kamieniarskiej i obróbki kamienia. Tym razem organizatorzy, projektanci i rmy kamieniarskie spróbujÈ zmierzyÊ siÚ z problemem zrównowaĝonego rozwoju, zakïadajÈcego bardziej odpowiedzialne korzystanie z bogactw naturalnych przy jednoczesnym wsparciu rozwoju spoïeczeñstwa.

W tegorocznej edycji MMD wezmÈ udziaï Lorenzo Damiani (z rmÈ Calvasina), Massimiliano Caviasca (Fuchs), Setsu & Shinobu Ito (Grassi Pietre), Lucy Salamanca (Odorizzi Pordi), Luca Scacchetti (Pi.Mar.), Grafton Architects (Pibamarmi), Cino Zucchi (Regione Puglia), Lorenzo Palmeri (Stone Italiana) i Tobia Scarpa (Testi Group).

NajwiÚkszÈ gwiazdÈ Marmomacc Meets Design jest niewÈtpliwie Zaha Hadid, laureatka „architektonicznego Nobla” czyli Nagrody Pritzakera oraz najwaĝniejszej europejskiej nagrody architektonicznej imienia Miesa van der Rohe, autorka m.in. centrali BMW w Lipsku, skoczni Bergisel w Innsbrucku, Muzeum Sztuki XXI Wieku Maxxi w Rzymie, gmachu opery w chiñskim Guangzhou i Centrum Kultury im. Hejdara Alijewa w Baku. Zaha Hadid wspóïpracowaÊ bÚdzie z rmÈ Citco, której olĂniewajÈce prace prezentowaliĂmy w 50. numerze „Nowego Kamieniarza”. Na zdjÚciu widoczny jest projekt „Tajemniczy ogród” przygotowany przez ZahÚ Hadid wraz z Citco na targi Fuorisalone w Mediolanie. (ZAP) z

www.RynekKamienia.pl

FOT: PAVA

aledwie 15 kg waĝy metr kwadratowy slabów oferowanych przez wïoskÈ rmÚ Calvasina.

Po 15 latach badañ rma z Lecce rozpoczÚïa produkcjÚ i oferuje ekskluzywnÈ liniÚ pïyt Solo 5 gruboĂci 5, 6, 7, 8, 9 i 10 mm.

PochodzÈ one prosto spod traka – staïo siÚ to moĝliwe dziÚki specjalnej technologii rozwiniÚtej i opatentowanej przez rmÚ Calvasina. Aby zapobiec uszkodzeniom materiaïu, pïyty wzmacniane sÈ wïóknem szklanym, szkïem, aluminium i syntetycznym plastrem miodu. WielkoĂÊ pïyt zaleĝy wyïÈcznie od wielkoĂci ciÚtego bloku, a wiÚc mogÈ one osiÈgaÊ rozmiar nawet 2 x 3 m. Firma oferuje w tej formie granity, marmury, kwarcyty, onyksy i inne. Ze wzglÚdu na niewielkÈ wagÚ, znacznie podwyĝszonÈ wytrzymaïoĂÊ na zginanie, moĝliwoĂÊ uzyskania póïprzezroczystoĂci kamienia oraz szerokÈ gamÚ oferowanej obróbki powierzchni zalecanÈ formÈ wykorzystania sÈ elementy dekoracyjne wnÚtrz – okïadziny Ăcienne, windy, drzwi, Ăcianki dziaïowe i meble.Z produktami rmy Calvasina moĝna bÚdzie zapoznaÊ siÚ na targach Marmomacc w Weronie. (ZAP) z

/ CREATIVE COMMONS SHAREALIKE 3.0

Z

ZE ¥WIATA

FOT. ARCHIWUM LEVANTINA

PRZEWODNIK PO WERONIE

Werona

z szekspirowskÈ ïatkÈ

Werona dla turysty przebiegajÈcego z przewodnikiem od Areny do balkonu Julii bÚdzie zawsze miastem zakochanych i nic tego nie zmieni. Wszystkiemu winien jest William Szekspir, który wïaĂnie w tym wïoskim mieĂcie umieĂciï akcjÚ swojego wybitnego dramatu „Romeo i Julia”. ZatapiajÈc siÚ jednak ze spokojem w klimat Werony, moĝna powiedzieÊ, ĝe nie sposób w nim siÚ nie zakochaÊ.

34

NK 62 (5/2012)

www.RynekKamienia.pl

ZE ¥WIATA PRZEWODNIK PO WERONIE

D

jest podczas festiwalu operowego, a takĝe podczas dula Jarosïawa Boksia, który prowadzi w tym mieĂcie ĝych koncertów, zwïaszcza w okresie wakacyjnym. Bilet rozlegïe interesy, Werona to miasto, w którym uwielwstÚpu kosztuje kilka euro, ale studenci mogÈ liczyÊ na bia przebywaÊ, chïonÈÊ je w kaĝdej chwili oddechu zniĝki. Na widowni Areny mieĂci siÚ okoïo 22 tysiÚcy osób, miÚdzy rozmowami z partnerami biznesowymi. Kiedy rozktóre siedzÈ na miejscu, gdzie dawniej zasiadali obywatemawialiĂmy o urokach tego miejsca, z radoĂciÈ powiedziaï: le Imperium Rzymskiego. Jak popularne jest to miejsce – Jak bardzo urzeka mnie to miejsce, ludzie, jedzenie, wino, koncertowe, pokazuje fakt, ĝe w tym roku obok wielkich poranna liĝanka espresso, niech Ăwiadczy to, ĝe odliczam inscenizacji operowych goĂciÊ tu bÚdzie takĝe ze swojÈ dni do kolejnego wyjazdu. Zostaïo ich tylko siedem. muzykÈ Leonard Cohen. – Obiekt wciÈĝ fascynuje swojÈ BÚdÈc bardzo zabieganym czïowiekiem, na zwiedzanie wielkoĂciÈ, ale trzeba pamiÚtaÊ, ĝe poïowa starych kamieWerony nie ma zbytnio czasu, ale najwaĝniejsze miejsca odwiedziï i jak nawet przyznaï w swojej opowieĂci, poddaï nic w mieĂcie byïa zbudowana przy uĝyciu kamieni pochosiÚ ogólnemu zwyczajowi zïapania Julii za prawÈ pierĂ. dzÈcych z rozebranych pierĂcieni amteatru – opowiada SzczÚĂcie w miïoĂci juĝ ma, ale jak tu nie dochowaÊ trapani Agnieszka. dycji. Ta bowiem nakazuje, aby kaĝdy przybywajÈcy pod Na liĂcie obowiÈzkowego zwiedzania mamy jednak koDom Julii turysta obowiÈzkowo dotknÈï piersi posÈgu Julii lejnÈ perïÚ, jakÈ jest widok z góry na starówkÚ i okolicÚ – tylko wówczas znajdzie prawdziwÈ miïoĂÊ. Wokoïo wiz Torre dei Lamberti, najwyĝszej wieĝy Starego Miasta szÈ kolorowe karteczki z zapiskami zakochanych. Co cieprzy Piazza Erbe. JeĂli ktoĂ lubi kompleksowe widoki, kawe, pierĂ jest tak wygïadzona przez turystów stojÈcych powinien udaÊ siÚ takĝe na wzgórze Torricelle z parkiem w kolejkach, ĝe na Ăwiecie powinni byÊ tylko szczÚĂliwie i zamkiem San Pietro. StÈd rozciÈga siÚ wspomniana juĝ kochajÈcy siÚ ludzie. A tu kolejka wciÈĝ stoi, a chÚtni majÈ wczeĂniej przepiÚkna panorama miasta i okolic. od 1 do 100 lat bez wzglÚdu na pïeÊ.

– Najwygodniej jest siÚ tam wybraÊ od strony mostu Ponte Zostawmy jednak JuliÚ i zobaczmy, jaka jest ta Werona, któPietra, piechotÈ, stromÈ dróĝkÈ prowadzÈcÈ obok Teatro rÈ poznaje siÚ nie z okien autokaru turystycznego i krótkiej Romano. Drogi na wzgórzach Torricelle nazywane sÈ jak dobrze znana Polakom potrawa – lasagne. Ze wzglÚdów wycieczki. Kiedy po raz pierwszy przyjechaïem wïaĂnie na ekonomicznych tylko jej Ărodek jest uïoĝony z pasów kataki trucht po mieĂcie, byïem totalnie rozczarowany. Pora sjesty, potÚĝne kamienice miennych, reszta wykonana z zamkniÚtymi okiennicami, jest z kamieni wyciÈgniÚtych Na liĂcie obowiÈzkowego zwiedzania ulice puste i tylko tabuny tuz rzeki Adygi – mówi nasza mamy jednak kolejnÈ perïÚ, jakÈ jest rystów biegajÈcych od domu przewodniczka po Weronie. widok z góry na starówkÚ i okolicÚ Julii do amteatru. PowiePo mocnych wraĝeniach z Torre dei Lamberti, najwyĝszej wieĝy dziaïem sobie, ĝe nie wrócÚ wzrokowych pora na chwitutaj, bo wszystko juĝ widzialÚ wyciszenia w pustelni Starego Miasta przy Piazza Erbe. JeĂli ïem. MinÚïo kilka lat i znowu ktoĂ lubi kompleksowe widoki, powinien i koĂcióïku San Rocchetto los rzuciï mnie do Wrony. na póïnocnym krañcu miaudaÊ siÚ takĝe na wzgórze Torricelle Powiedziaïem o swoich odsta powyĝej miejscowoĂci z parkiem i zamkiem San Pietro. czuciach. Ani siÚ nie obejrzaQuinzano. To niezwykïe ïem, jak nieomal siïÈ zabrano miejsce ze wspaniaïÈ atmnie do zamku Ăw. Piotra i pokazano urokliwÈ panoramÚ mosferÈ, gajem oliwnym, ciszÈ i piÚknym widokiem.

Werony, która zafascynowaïa mnie jak ta w hiszpañskim Pani Agnieszka poleca oczywiĂcie inne przewodnikowe Toledo. DziĂ wiem, ĝe w to miasto trzeba wsiÈknÈÊ i daÊ zabytki, ale nakazuje wrÚcz, by koniecznie zajrzeÊ do czÚponieĂÊ siÚ jego klimatowi, no i znaleěÊ wspaniaïego przesto omijanego przez turystów koĂcioïa San Zeno, leĝÈcego wodnika. Takim dla nas bÚdzie Agnieszka Owoc-Occhipinnieco na uboczu. To dla miïoĂników szekspirowskiego drati. PoddajÈc siÚ jej sugestiom, wyruszamy najpierw obejmatu waĝne miejsce. Tu zawarli maïĝeñstwo bohaterowie rzeÊ miejsca, których nie moĝna pominÈÊ. „Romea i Julii”. Tak naprawdÚ trzeba tu zajrzeÊ z powodu niepowtarzalnej architektury, a takĝe waĝnych dla Werony relikwii Ăw. Zenona, patrona miasta. Budynek wzniesiony Zwiedzamy zostaï w stylu romañskim i stanowiï wzór dla innych buZaczynamy do Areny - rzymskiego amteatru, który szodowli z tego okresu w Weronie. W skïad bazyliki wchodzi kuje swoimi rozmiarami, wszak to jeden z najwiÚkszych podziemna krypta, koĂcióï gïówny, prezbiterium oraz 72tego typu obiektów, jakie zachowaïy siÚ do dzisiejszych metrowa wieĝa, o której w „Boskiej Komedii” pisaï Dante. czasów. Jest czwartym co do wielkoĂci, zaraz po Koloseum i amteatrach w Kapui i Pozzuoli. Wybudowany Jemy i pijemy zostaï w I wieku p.n.e. W czasie trzÚsienia ziemi w 1183 roku czÚĂÊ zewnÚtrzna areny zawaliïa siÚ i pozostaïy tylko Prawdziwy turysta nie zwiedza jednak miasta tylko od strocztery ïuki, mimo to czÚĂÊ wewnÚtrzna budowli nie zostany zabytków, ale takĝe oddaje siÚ rozkoszom cielesnym, ïa uszkodzona. Do tej pory amteatr ten wykorzystywany jakimi bez wÈtpienia jest poznawanie lokalnego kolorytu za

FOT. ARCHIWUM

”

www.RynekKamienia.pl

35

NK 62 (5/2012)

ZE ¥WIATA PRZEWODNIK PO WERONIE

36

NK 62 (5/2012)

Torre dei Lamberti, najwyĝsza wieĝa Starego Miasta, znajduje siÚ przy Piazza Erbe.

Niezaprzeczalnym skarbem jest miasteczko Bardolino, które zniewala swoim urokiem.

FOT. ARCHIWUM (2)

poĂrednictwem kuchni i miejscowych specjaïów. Jak jednak traÊ w te miejsca gdzie bÚdzie smacznie, ale i prawdziwie po wïosku, a nie made in Italia dla turystów? Oto kilka miejsc, które zdradziïa nam Agnieszka Owoc-Occhipinti.

Na cappuccino, kawÚ lub ciastko powinniĂmy siÚ wybraÊ do Da Flego (via Stella 13a, to cukiernia z ponad 60-letniÈ tradycja, pysznÈ kawÈ i ciastami), Tubino (z przebogatym wyborem kawy przy corso Portoni Borsari w centrum miasta) i Al Duomo, cukierni usytuowanej przy katedrze.

Lodów powinniĂmy spróbowaÊ w Gelateria Savoia (via Roma 1b. Jak uwaĝa nasza przewodniczka, robiÈ tam najlepsze mattonelle, czyli na póï zmroĝony lodowy (semifreddo) deser migdaïowy, Gelateria Ponte Pietra (via Ponte Pietra 23), tu musimy uzbroiÊ siÚ w cierpliwoĂÊ – prawie zawsze jest kolejka, gdyĝ lokal znajduje siÚ na trasie pomiÚdzy Piazza Erbe a Ponte Pietra, czyli godnym zobaczenia rzymskim mostem, o którym piszÈ wszystkie przewodniki.

JeĂli zaĂ nabierzemy ochoty na drinka przy muzyce, warto odwiedziÊ Cappa Caffe (piazzetta Bra Molinari 1a nad brzegiem Adygi, gdzie w niedzielÚ moĝna posïuchaÊ jazzu), kafejki pod arkadami na ulicy Sottoriva z bardzo charakterystycznÈ i specycznÈ atmosferÈ, La Cadrega (czyli typowym miejsce wieczornych spotkañ na ulicy Cadrega 8), lokale przy Piazza San Zeno.

– OczywiĂcie kaĝdy turysta powinien iĂÊ na aperitif na Piazza Erbe, na przykïad do baru Mazzanti. Ja tego tïoku nie lubiÚ – mówi pani Agnieszka. – Tam wszystko jest bardzo sztuczne. Dziewczyny jak modelki, chïopcy w najnowszych modelach aut. Kaĝdy pokazuje to, co ma najlepszego. Takie trochÚ targowisko próĝnoĂci. Nie mój klimat, ale rzecz charakterystyczna i przede wszystkim w piÚknej oprawie tego urokliwego placu – dodaje. OdwiedzajÈc kawiarnie, powinniĂmy daÊ siÚ namówiÊ na typowy dla Werony „spritz”.

– PodstawÈ jest biaïe wino, aperol lub campari oraz lód, ale oczywiĂcie kaĝdy barman przygotowuje go na swój sposób – tïumaczy nasza przewodniczka.

JeĂli zgïodniejemy, to swoje kroki naleĝy skierowaÊ do jednej z polecanych restauracji lub tawern: Ostaria del Bugiardo (corso Porta Borsari 17), Taverna di Via Stella (via Stella 5), Osteria Giulietta e Romeo (corso Sant’Anastasia), Al Duca (Arche Scaligere 2b), Carro Armato (vicolo Gatto 2), Trattoria alla Palma (via Legnago 143 – pomiÚdzy terenami targowymi a wjazdem na autostradÚ Verona Sud – z dobrym typowym jedzeniem i rozsÈdnymi cenami), Trattoria Pero d’Oro (w czÚĂci uniwersyteckiej miasta), Veronetta (via Ponte Pignolo 25), Re Teodorico (na wzgórzu Torricelle obok zamku Castel San Pietro, piazzale Castel San Pietro 1; lokal wyróĝnia taras ze wspaniaïym widokiem na caïe miasto i okolice).

BÚdÈc we Wïoszech, wypada spróbowaÊ oryginalnej pizzy. Nasza przewodniczka po Weronie wskazuje bez zastanowienia dwa miejsca. Pierwsze to Fratelli La Bufala przy via Leoni 13 z typowÈ pizzÈ neapolitañskÈ na grubszym cieĂcie (– MówiÈ, ĝe faktycznie bardzo zbliĝona do oryginaïu – mówi pani Agnieszka). Druga pizzeria

www.RynekKamienia.pl

ZE ¥WIATA

godna uwagi to Il Cappero przy via Giardino Generale Gaetano 2.

– Poza tym naleĝy spróbowaÊ naleĂników z przeróĝnymi nadzieniami od sïodkich do sïonych, np. na ulicy prowadzÈcej od zamku Castelvecchio do Porta Borsari (corso Cavour 14) w Creperia l’Ora di Mezzo oraz piadiny, czyli placka robionego na blasze i nadziewanego róĝnymi smakoïykami, równieĝ nutellÈ – poleca przewodniczka.

Aby dopeïniÊ kulinarnych doznañ w Weronie, trzeba spróbowaÊ jeszcze przynajmniej dwóch smakoïyków: tigelle (rodzaj grubego podpïomyka) i gnocco fritto (paski ciasta smaĝone na gïÚbokim tïuszczu w Tigella Bella przy vicolo Valle 1 oraz w Tigella na via Sottoriva 24). – Je siÚ to na gorÈco z serem stracchino i gorgonzola oraz róĝnymi wÚdlinami. Po prostu pycha! – zapewnia pani Agnieszka JeĂli chcemy posnobowaÊ, to wybierzmy siÚ z kulinarnÈ wizytÈ do miejsca polecanego przez MarlenÚ di Blasi, autorkÚ wielu ksiÈĝek o Wïoszech i jej kuchni. Poleca ona lokal o nazwie La Bottega del Vino (via Scudo di Francia 3), gdzie niezmiennie od piÚciu wieków codziennie o 19.30 arystokraci z kupcami i rzemieĂlnikami wypijajÈ tamtejsze aperitivi, raczÈc siÚ doskonaïÈ kuchniÈ.

Trzeba pamiÚtaÊ, ĝe Werona i okolice to ojczyzna kilku waĝnych gatunków wina. PowinniĂmy unikaÊ biaïego Custoza, a spróbowaÊ Lugana i Soave. Z czerwonych koniecznie trzeba zdegustowaÊ Amarone, Ripasso, Valpolicella Classico i Superiore oraz Bardolino, a na deser – sïodkie i sïynne czerwone Recioto.

Wyjeĝdĝamy za miasto WybierajÈc siÚ w okolice Werony, koniecznie trzeba zawitaÊ na obrzeĝa miasta Sant’Anna d’Alfadeo, gdzie majestatycznie rozkïada siÚ Ponte di Veja – najdïuĝszy naturalny most w Europie. Jego ïuk ma ok. 40 m dïugoĂci.

W jego okolicach znaleziono Ălady obecnoĂci ludzi juĝ z czasów górnego paleolitu. MieĂciïo siÚ tam centrum produkcji przedmiotów z krzemienia, których pozostaïoĂci odnaleziono na terenach Europy od Francji po PolskÚ.

LubiÈcym górskie wyprawy i odrobinÚ adrenaliny Agnieszka Owoc-Occhipinti poleca przejaĝdĝkÚ Funivia di Malcesine – odnowionÈ, nowoczesnÈ kolejkÈ linowÈ na Monte Baldo górujÈcÈ nad jeziorem Garda. – Bardzo fajna wycieczka.

Wagoniki sÈ obrotowe, wiÚc widoki zapierajÈce dech w piersiach murowane. Potem moĝna zwiedziÊ miasteczko Malcesine i zatrzymaÊ siÚ na golonkÚ w Speck Stube, niedaleko budynku kolejki – mówi nasza przewodniczka Nie mniej ciekawa bÚdzie wycieczka do Erbezzo w górach Lessini. Tu swoje goĂcinne progi otwiera La Stua’ – sïynna tawerna z tradycyjnymi gnocchi di malga, czyli kluseczkami pasterskimi, które w dawnych czasach z powodu braku bieĝÈcej wody na górskich pastwiskach przygotowywano z deszczówki i mÈki. Serwuje siÚ je posypane lokalnym tartym serem i koniecznie muszÈ „pïywaÊ” w maseïku.

Niezaprzeczalnym skarbem Werony jest bliskoĂÊ jeziora Garda, gdzie swoim urokiem zniewalajÈ miasteczka La-

38

NK 62 (5/2012)

FOT. ARCHIWUM

PRZEWODNIK PO WERONIE

Widok na jezioro Garda. zise, Bardolino, Garda, Torri del Benaco, Malcesine i póïwysep Sirmione z ruinami (obecnie muzeum) Grotte di Catullo – willi rzymskiej sprzed 2000 lat. Sirmione poleca takĝe Jarosïaw BokĂ. Uwaĝa, ĝe poza atrakcjami zwiÈzanymi z lokalizacjÈ to takie „Wïochy w piguïce” – klimat, ludzie ich sposób bycia, kuchnia.

Wycieczka na prowincjÚ nie byïaby peïna, gdyby nie kulinarne atrakcje. Pani Agnieszka wyznacza nam wiÚc jeszcze potrawy godne konsumpcji. Trzeba zjeĂÊ: risotto con tastasal (risotto z mielonym miÚsem wieprzowym przyprawionym jak do wyrobu salami). Tastasal znaczy „spróbuj soli”. Przed napeïnieniem jelita próbowaïo siÚ, czy miÚso jest wystarczajÈco sïone – stÈd nazwa potrawy.

– Wszyscy znamy pieroĝki z miÚsnym farszem tortellini, ale te jedzone we Wïoszech to inna bajka. Najsïynniejsze to Tortellini di Valeggio. Polecam zjeĂÊ je w miejscowoĂci Valeggio sul Mincio, a szczególnie w najbardziej malowniczej jej czÚĂci – Borghetto. Jest tam naprawdÚ uroczo – mówi pani Agnieszka.

WiÚkszoĂci ludziom ryĝ kojarzy siÚ z Chinami, ale smakosze wïoskiego risotto wiedzÈ, ĝe bez lokalnego ryĝu arborio potrawa nigdy nie bÚdzie wïoska. 20 km od Werony, w miejscowoĂci Isola della Scala od 16 wrzeĂnia do 7 paědziernika odbÚdÈ siÚ coroczne Targi Ryĝu.

– W czasie imprezy moĝna zjeĂÊ ryĝ pod kaĝdÈ postaciÈ.

Polecam! – dodaje pani Agnieszka.

Jej zdaniem smakosze nie powinni pominÈÊ pasta frolla lub inaczej montepurga. Jest to kruche ciasto maĂlane, a jak zapewnia pani Agnieszka, najlepsze pochodzi z rmy Forno Bonomi i moĝna je nabyÊ w wiÚkszoĂci supermarketów.

Swoje preferencje kulinarne ma takĝe pan Jarosïaw BokĂ, chociaĝ jego zauroczenie wïoskimi smakoïykami posuniÚte jest tak daleko, ĝe jego ĝona Beata mówi: – On zje wszystko, co mu wïoĝÈ na talerz, byle zrobiï to wïoski kucharz. A tak na powaĝnie lubi wszystko, ale poleca nam ryby, które w kaĝdej restauracji przyrzÈdzone sÈ wybornie.

Tego wszystkiego bÚdÈc w Weronie nie wolno pominÈÊ!z Juliusz Podolski

www.RynekKamienia.pl

ZE ¥WIATA

FOT. P. DANIEL

FOT. ARCHIWUM LEVANTINA

RYNEK

Chorwacje wapienie juĝ za chwilÚ w Unii 1 lipca 2013 roku kraj leĝÈcy nad Adriatykiem stanie siÚ peïnoprawnym czïonkiem Unii Europejskiej. DziÚki temu dostÚp do jego zasobów stanie siÚ najïatwiejszy w historii.

1778 km wybrzeĝa i 1185 wysp czyni z Chorwacji turystyczny raj. Ale tamtejszy rynek kamienia takĝe wart jest uwagi. Duĝe rezerwy, obecny poziom sprzedaĝy i jego perspektywy zarówno na rynku wewnÚtrznym, jak i zewnÚtrznym czyniÈ z kamienia naturalnego wielkÈ zaletÚ Republiki Chorwacji. Obecnie rozpoznane jest blisko 100 zïóĝ kamienia blocznego, a wydobycie prowadzone jest w prawie 40. WielkoĂÊ produkcji w 2008 roku wyniosïa okoïo 300 tys. ton, czyli dwukrotnie wiÚcej niĝ w Rumunii czy Buïgarii.

Wedïug wïoskiego analityka rynku kamienia eksport wyniósï w 2008 r. okoïo 130 tys. ton, a import – 117 tys. ton.

40

NK 62 (5/2012)

DominujÈ tu skaïy wÚglanowe, które rozciÈgajÈ siÚ od póïnocy na poïudnie kraju. WiÚkszoĂÊ kamienioïomów zlokalizowana jest na wybrzeĝu Morza Adriatyckiego.

Zarejestrowanych jest ponad 50 rm wydobywczych, jednak 90 proc. kamienia blocznego jest wydobywane przez cztery rmy – Kamen Pazin, Jadrankamen, Kamen Benkovac i grupÚ Sprega. LiczbÚ rm kamieniarskich szacuje siÚ na okoïo 600, ale wiÚkszoĂÊ z nich nie zatrudnia wiÚcej niĝ piÚciu pracowników. ProdukujÈ one gïównie nagrobki, meble ogrodowe i rzeěby. Wspomnimy tu o dwóch z nich: MGK z Varaždinu i Markvinia z Biogradu.

Kamen Pazin To jeden z dwóch najwiÚkszych producentów kamienia w Chorwacji. NaleĝÈce do grupy kamienioïomy znajdujÈ siÚ w Istrii, na póïnocnym zachodzie kraju. Ich historia zaczÚïa siÚ miliony lat temu, ale wydobycie prowadzone jest

www.RynekKamienia.pl

ZE ¥WIATA RYNEK

Najstarszym kamienioïomem w Istrii jest Vinkuran na poïudniowy wschód od miasta Pula. To stÈd pochodzi kamieñ uĝyty do budowy rzymskiego amteatru w Puli, który datowany jest na poczÈtek I w. ZaskakujÈce jest, ĝe beĝowy wapieñ z tego zïoĝa eksploatowany jest do dziĂ. Niedaleko na póïnoc, w miejscowoĂci Kanfanar, poczÈtki wydobycia szacuje siÚ na XV w. Wydobywany tam ĝóïty wapieñ zwany Istria Yellow jest obecnie chyba najlepiej znanym kamieniem pochodzÈcym z Istrii. Inne waĝne zïoĝe w tym regionie to Kirmenjak. DziÚki gÚstej strukturze i odpornoĂci na dziaïanie sïonej wody morskiej kamieñ ten, znany takĝe jako Orsera, byï chÚtnie stosowany w architekturze Wenecji (ale takĝe wielu innych miast Italii).

W chwili obecnej Kamen Pazin prowadzi wydobycie w dziewiÚciu kamienioïomach – dwóch w Valturze, czterech w Kanfanar (w tym dwóch podziemnych), dwóch

”

WspóïpracujÈc blisko z dziaïem konstrukcyjnym rmy Fantini, Cotmanowi udaïo siÚ tak rozwinÈÊ technologiÚ wydobycia podziemnego, ĝe jest ona wzorcowa w skali caïej Europy, a byÊ moĝe Ăwiata.

mniej wiÚcej od III w. p.n.e. Prowadzone byïo one przez staroĝytnych Greków, w których wpïywach znajdowaïa siÚ Istria przed zajÚciem krainy przez Rzymian w I w.

Firma Kamen Pazin zostaïa zaïoĝona w 1954 r. i jest najwiÚkszÈ rmÈ wydobywajÈcÈ kamieñ bloczny w Chorwacji. RozpoczÈwszy dziaïalnoĂÊ za pomocÈ prymitywnych raczej maszyn i przy zatrudnieniu oĂmiu pracowników, w ciÈgu zaledwie dekady zaïoĝyciel Josip PauliÊ rozwinÈï jÈ do potÚĝnego zakïadu zatrudniajÈcego 420 osób i produkujÈcego ponad 50 tys. mkw. pïyt rocznie. W 1989 r. staïa siÚ w peïni niezaleĝna, a stanowisko dyrektora zarzÈdzajÈcego objÈï Karmel Krebel, który piastuje je do dziĂ. Wojna domowa w 1991 roku zahamowaïa produkcjÚ w Kamen Pazin, a rma musiaïa znaleěÊ nowe rynki zbytu.

WĂród nich znalazïy siÚ m.in. Francja, Belgia, WÚgry i Polska. Obecnie rma notuje staïy wzrost eksportu, a najwaĝniejszym rynkiem zbytu sÈ Wïochy.

www.RynekKamienia.pl

w Kirmenjak i jednym w Selinie. 10 innych kopalni jest trzymanych w rezerwie. Wydobycie prowadzone jest przy uĝyciu 20 piï ïañcuchowych (piÚÊ z nich pracuje pod ziemiÈ) i 30 lin diamentowych.

Aby utrzymaÊ pozycjÚ rynkowÈ, Kamen Pazin zawsze inwestowaï w najnowoczeĂniejsze technologie wydobywcze. Pierwsza piïa ïañcuchowa produkcji rmy Korfmann zostaïa zakupiona w 1969 r., liny diamentowe stosuje siÚ od lat 80., podobnie jak piïy ïañcuchowe wïoskiej rmy Fantini. W 1994 r. inĝynier Ivan Cotman rozwinÈï sposób wydobycia bloków w otwartych kamienioïomach naleĝÈcych do Kamen Pazin, dzielÈc odciÚte, ale nieoderwane od Ăciany bloki na mniejsze oraz rozpoczÈï podziemne wydobycie w Kanfanar. WspóïpracujÈc blisko z dziaïem konstrukcyjnym rmy Fantini, Cotmanowi udaïo siÚ tak rozwinÈÊ technologiÚ wydobycia podziemnego, ĝe jest ona wzorcowa w skali caïej Europy, a byÊ moĝe Ăwiata.

Obecne wydobycie w kopalniach naleĝÈcych do rmy wynosi okoïo 32 tys. m szeĂc. rocznie.

Kamen Pazin obrabia bloki od 1958 r. Obecnie rma przeciera bloki na trakach wahadïowych produkcji Carla Mayera i Simeca. W zakïadzie w miejscowoĂci Pilana sÈ one takĝe polerowane i ĝywicowane (maszyny Simeca i Bretona). Park maszynowy uzupeïniajÈ liczne traki dzielÈce, mniejsze piïy, maszyny do piaskowania, pïomieniowania i wiele innych.

Obecnie Kamen Pazin eksportuje do ponad 20 krajów na caïym Ăwiecie, w tym USA, Wïoch, Chin, Niemiec, Indii i Rosji. WiÚcej informacji na stronie: www.kamen-pazin.hr.

41 41

NK 62 (5/2012)

ZE ¥WIATA RYNEK

Jadrankamen Wyspa Brac, 20 km morzem od Splitu, dostarcza wysokiej jakoĂci wapienia budowlanego od niepamiÚtnych czasów.

Mówi siÚ, ĝe kolumny Biaïego Domu w Waszyngtonie zostaïy wykonane z tego kamienia, ale dokumenty spïonÚïy w poĝarze w 1812 r. Z pewnoĂciÈ jednak wapieñ z wyspy znajdziemy w gmachu parlamentu i Nowym Païacu w Wiedniu oraz budynku parlamentu w Budapeszcie.

Grupa Jadrankamen, która posiada 10 kamienioïomów i trzy zakïady obróbki na wyspie Brac (oraz cztery kamienioïomy w kontynentalnej czÚĂci Chorwacji) ma historiÚ siÚgajÈcÈ 1902 r. WspóïczeĂnie bloki górnokredowego wapienia sÈ wydobywane z uĝyciem najnowoczeĂniejszej technologii minimalizujÈcej iloĂÊ odpadu. Wapieñ jest biaïy do beĝowego (w 18 barwach). Gïównym powodem popularnoĂci chorwackich wapieni jest ich wysoka gÚstoĂÊ, dziÚki której mogÈ byÊ stosowane na zewnÈtrz.

Znakomitym dowodem na to jest Païac Dioklecjana w Splicie, liczÈcy 1600 lat, zbudowany w duĝej mierze z wapienia z Seget, 20 km na póïnoc od Brac. DajÈ siÚ takĝe piÚknie polerowaÊ.

Siedziba Jadrankamen znajduje siÚ w Pucisce na wyspie Brac. OsobÈ odpowiedzialnÈ za wydobycie jest Stipe Radic. W kamienioïomach pracujÈ cztery piïy ïañcuchowe (podcinarki) Fantini i okoïo 40 lin diamentowych. Roczne wydobycie bloków wynosi okoïo 23 tys. m szeĂc.

Gama produktów oferowanych przez rmÚ jest szeroka – od surowych bÈdě przyciÚtych bloków, poprzez pïyty,

Sprega Grupa zaïoĝona w 2001 r. dla reprezentowania interesów niewielkich, lokalnych wydobywców kamienia z Chorwacji oraz BoĂni i Hercegowiny oferuje przede wszystkim bloki.

FirmÈ zarzÈdza weteran branĝy Pave Drpic. W latach 1953 – 1974 byï rzeěbiarzem zatrudnionym w Jadrankamenie.

W 1974 r. przeprowadziï siÚ do Belgradu (obecnie Serbia) i zaïoĝyï wïasnÈ rmÚ, która zajmowaïa siÚ importem maszyn i narzÚdzi do obróbki kamienia. Z powodu ograniczeñ dotyczÈcych wywozu waluty czÚĂÊ pïatnoĂci stanowiïy bloki. W 1990 r. Drpic zaïoĝyï nowÈ rmÚ – Com-Adria, która byïa dystrybutorem narzÚdzi diamentowych belgijskiej rmy Diamant Boart na tereny byïej Jugosïawii. Pomysï otwarcia wïasnego kamienioïomu pojawiï siÚ w 1995 r., ale ostatecznie przybraï on formÚ zaïoĝenia grupy reprezentujÈcej lokalne kopalnie na miÚdzynarodowym rynku. Sprega reprezentuje chorwackie rmy Kavadur (wapienie San Pietro, Avorio Unito i Avorio Macchiato), Pasarin (Avorio Unito i Avorio Macchiato), Adriakamen (Perlato Dalmata), Petrus (Crema Dalmata) oraz boĂniackÈ Silit (wapieñ Silit). Èczne roczne wydobycie bloków wynosi 13 tys. m szeĂc.

WiÚkszoĂÊ jest eksportowana, w tym 200 – 300 m szeĂc.

FOT. P. DANIEL

Zakïad produkcyjny Pekston wciÈĝ czeka na dach z prawdziwego zdarzenia.

panele okïadzinowe, pïytki, po róĝnego rodzaju formaki.

DodatkowÈ dziaïalnoĂciÈ rmy jest renowacja obiektów zabytkowych ze szczególnym wskazaniem na zadania ĂciĂle kamieniarskie – wymianÚ uszkodzonych elementów kamiennych, rzeěbiarstwo i montaĝ. Blisko 75 proc. produkcji sprzedawane jest na rynku chorwackim. Firma eksportuje m.in. do Wïoch, Sïowenii i Austrii. Strona internetowa: www.jadrankamen.hr.

42

NK 62 (5/2012)

www.RynekKamienia.pl

ZE ¥WIATA RYNEK

traa do Chin. Aby oferowaÊ pïyty, pïytki i inne elementy, Sprega otworzyïa zakïad produkcyjny o nazwie Pekston.

Strona internetowa: www.sprega-split.com.

Kamen Benkovac Firma, dawniej zwana Gric, zostaïa zaïoĝona w 1995 r. i posiada osiem otwartych kamienioïomów w okolicach miejscowoĂci Benkovac, maïego miasta 30 km na poïudniowy wschód od Zadaru, w centralnej Dalmacji. PodstawÈ produkcji jest kamieñ elewacyjny i pïyty chodnikowe.

Pïytko poïoĝone, niezbyt grube pokïady wapienia, który eksploatuje, sÈ tanie w eksploatacji i dostÚpne w duĝych iloĂciach. Rynkowy sukces rma zawdziÚcza nie tylko rynkowi wewnÚtrznemu, ale takĝe sprzedaĝy do Niemiec, Wïoch, Polski, WÚgier, Czech i Sïowacji; eksport stanowi 60 proc. produkcji. Firma nie ujawnia wielkoĂci rocznego wydobycia. Strona internetowa: www.kamen-bencovac.hr.

MKG Klesarstvo Zlokalizowana niedaleko Varaždina (ok. 80 km na póïnoc od Zagrzebia) rma jest jednym z najwaĝniejszych zakïadów kamieniarskich i hurtowni kamienia w Chorwacji. Varaždin byï w latach 1756 – 1776 stolicÈ kraju, jednak po wielkim poĝarze miasta rzÈd przeniósï siÚ do Zagrzebia.

Miasto odbudowano – do dziĂ jego barokowa zabudowa jest atrakcjÈ turystycznÈ.

Zaïoĝona w 1965 r. MGK posiada duĝy skïad materiaïów, w którym znajduje siÚ okoïo 100 rodzajów granitów oraz 20 marmurów i wapieni w pïytach róĝnych rozmiarów i gruboĂci od 1 do 50 cm. Oprócz granitów z Indii, Afryki, Poïudniowej Ameryki, Chin i Skandynawii moĝna tu znaleěÊ takĝe chorwackie wapienie, taki jak Brac Sivac i Plano. Firma nie zajmuje siÚ przecieraniem bloków, a jedynie produkcjÈ pïyt elewacyjnych, podïogowych oraz elementów gotowych wystroju wnÚtrz czy maïej architektury.

WiÚkszoĂÊ klientów pochodzi z Chorwacji, rma sprzedaje takĝe w Sïowenii, Austrii i Wïoszech.

Markvinia Klesarija Markvinia jest wiodÈcym chorwackim zakïadem kamieniarskim otwartym w 2001 r. jako kontynuacja rodzinnych tradycji zapoczÈtkowanych w 1964 r. Nazwa rmy wywodzi siÚ od popularnego czarnego wapienia pozyskiwanego w Hiszpanii – Nero Marquiny. Skïad i zakïad rmy sÈ ulokowane na póïnocnych przedmieĂciach Biogradu, nadmorskiego miasta 15 km na poïudnie od Zadaru. Markvinia specjalizuje siÚ w produkcji nagrobków, posadzek, elementów wyposaĝenia wnÚtrz, detali architektonicznych i mozaik. Na skïadzie znajduje siÚ ponad 5000 mkw. pïyt marmurów, wapieni, granitów i innych. WĂród okoïo 30 materiaïów znajdziemy cztery chorwackie, w tym najpopularniejszy w rmie wapieñ Seget. Firma jest jednÈ z niewielu w kraju przecierajÈcÈ bloki chorwackiego kamienia. WiÚcej informacji moĝna znaleěÊ na stronie www.markvinia.hr.

44

NK 62 (5/2012)

Szkoïa rzeěbiarska Nie jest przypadkiem, ĝe jedna z najbardziej prestiĝowych szkóï rzeěbiarskich w kamieniu znajduje siÚ w miejscowoĂci Pucisca. W maju 2009 r. obchodziïa ona 100-lecie swojej dziaïalnoĂci. Uczy siÚ w niej, na 3-4 letnich kursach, okoïo 100 artystów. W ostatnich latach szkoïa (chor. klesarska skola) goĂciïa takĝe kursantów z Wïoch i Francji.

WiÚcej informacji o niej moĝna uzyskaÊ piszÈc pod adresem klesarska-skola@st.htnet.hr.

Wiele nieopisanych tu kopalñ i zakïadów mieĂci siÚ na poïudnie od Splitu, w kierunku granicy z CzarnogórÈ. Dla przykïadu sïynne mury Dubrownika (pochodzÈce z XIVXVI w.) zostaïy wzniesione z biaïego wapienia pozyskanego w kamienioïomach na wyspie Korcula. Czytelnicy, którzy chcÈ pogïÚbiÊ swojÈ wiedzÚ o chorwackim kamieniu, mogÈ zakupiÊ atlas górniczy wydawany przez Springer Business Media Croatia Inc. (Bosutska 9, Zagreb.

Tel.: +385 1 63 11 800, fax: +385 1 63 11 810). z Paul Daniel, tïum. Szymon Paě

Pave Drpic

W 1969 r., gdy pracowaïem jako rzeěbiarz w zakïadzie Jadrankamen w Puscicy, zostaïem wysïany z doĂÊ niecodziennÈ misjÈ do Anglii. Prezydent Jugosïawii marszaïek Josef Broz Tito oarowaï blok wapienia Brac na pomnik Winstona Churchilla, premiera Wielkiej Brytanii z czasów wojny. Miaï on stanowiÊ postument wykonanej w brÈzie rzeěby Winstona Churchilla autorstwa jugosïowiañskiego artysty Oskara Nemona. Zostaïem wysïany do Anglii, aby przygotowaÊ postument (rzeěba znajduje siÚ w Westerham w hrabstwie Kent), akurat gdy Neil Armstrong i jego koledzy lÈdowali na KsiÚĝycu.

www.RynekKamienia.pl

FOT. D. WAWRZYNKIEWICZ

TARGI – ARTYKU SPONSOROWANY

Krok po kroku na szczyt NastÚpna edycja targów w Xiamen, która odbÚdzie siÚ 6 - 9 marca 2013 r., to kolejny krok zbliĝajÈcy tÚ imprezÚ do miana najwaĝniejszej w branĝy.

Xiamen Stone Fair 2013 bÚdzie najwiÚkszÈ na Ăwiecie wystawÈ przemysïu kamienia naturalnego. Do dyspozycji wystawców oddana zostanie powierzchnia 158 tys. mkw. Aby rozwiÈzaÊ problem odpowiedniej przestrzeni, organizatorzy udostÚpniÈ nowo wybudowanÈ halÚ o powierzchni 30 tys. mkw. To w niej swojÈ ofertÚ prezentowaÊ bÚdÈ rmy spoza Azji, oczekujÈce warunków wystawienniczych na najwyĝszym poziomie.

Do tej pory sprzedane (i opïacone) zostaïo 95 proc. dostÚpnej powierzchni. TrwajÈ prace nad powiÚkszeniem stoisk narodowych i zaktywizowaniem promocji. Zorganizowane wystawy krajowe przyjadÈ z Wïoch, Brazylii, Hiszpanii, Egiptu, Turcji, Francji, Finlandii, Portugalii, Iranu, Indii, Meksyku, Pakistanu i Maroka. Ècznie w Xiamen wystawi swojÈ ofertÚ okoïo 2 tys. rm, w tym wielu liderów branĝy prezentujÈcych najnowoczeĂniejsze technologie i materiaïy.

Xiamen Stone Fair dorosïy juĝ do roli prestiĝowych, miÚdzynarodowych targów kamienia o rosnÈcych wciÈĝ wpïywach i popularnoĂci. To miniatura rozwoju

46

NK 62 (5/2012)

caïej branĝy kamienia naturalnego w otoczeniu gospodarczym, które jest wyzwaniem. Z tego wzglÚdu komitet organizacyjny podjÈï decyzjÚ o zwiÚkszeniu wsparcia ze strony prasy branĝowej. Juĝ teraz gwarantuje relacje i potargowe analizy w prasie w ponad 40 krajach na caïym Ăwiecie.

Komitet organizacyjny zdecydowaï siÚ równieĝ na rozszerzenie wspóïpracy z najwiÚkszymi organizacjami kamieniarskimi i instytutami badawczymi na Ăwiecie. Zorganizowane grupy zwiedzajÈcych o duĝych moĝliwoĂciach zakupowych juĝ zarejestrowaïy siÚ w systemie i przybÚdÈ na targi, rzucajÈc teĝ trochÚ Ăwiatïa na atrakcyjne rynki poïudniowej Ameryki, Azji i Bliskiego Wschodu.

Obiecujemy Pañstwu zachwycajÈcy pokaz kamienia i czekamy na przybycie.

JeĂli majÈ Pañstwo pytania do organizatora, prosimy pisaÊ pod adresem info@stonefair.org.cn, dzwoniÊ pod numer 00 86 592 595 96 16 lub odwiedziÊ naszÈ stronÚ internetowÈ www.stonefair.org.cn. z

www.RynekKamienia.pl

FIRMA PORADY

LubiÈ nas!

Praktycznego poradnika facebookowego czÚĂÊ 2 – przyciÈgamy fanów.

W

poprzednim artykule doradzaliĂmy, w jaki sposób zaïoĝyÊ konto rmowe w serwisie Facebook.com i jak nim administrowaÊ. Teraz przyjrzymy siÚ temu, jak przyciÈgnÈÊ na taki prol fanów, czyli jak stworzyÊ zwartÈ internetowÈ spoïecznoĂÊ klientów, wrÚczajÈc im przy okazji narzÚdzie do promowania naszej rmy wĂród ich znajomych i klientów.

kim ignorowanie wysyïanych przez niego do nas wiadomoĂci (w formie komentarzy, wpisów itp.) – to nie tylko utrata jednej z osób, które mogÈ promowaÊ naszÈ stronÚ.

Szczególnie wtedy, gdy fan odchodzi, nie uzyskawszy od nas odpowiedzi na wysïanÈ wiadomoĂÊ – w przypadku serwisów spoïecznoĂciowych wyjÈtkowo ïatwo prowadziÊ czarny PR rmy lub organizowaÊ bojkot.

Kim jest fan i dlaczego naleĝy o niego dbaÊ?

W skrócie to taki miïy posiadacz konta na Facebooku, który samÈ obecnoĂciÈ na naszej stronie moĝe promowaÊ jÈ (i rmÚ) wĂród swoich znajomych na tym najpopularniejszym serwisie spoïecznoĂciowym Ăwiata. WiÚkszoĂÊ z uĝytkowników nie ogranicza swoim znajomym dostÚpu do takich danych, jak lista stron, które lubi, wĂród których moĝe znajdowaÊ siÚ takĝe prol naszej rmy. OczywiĂcie o ile odpowiednio o to zadbamy. Ci, którzy wykorzystujÈ serwis do podglÈdania ĝycia swoich znajomych (nie oszukujmy siÚ, dotyczy to wiÚkszoĂci uĝytkowników), mogÈ w ten sposób przypadkiem traÊ i na naszÈ stronÚ, a znajÈc jÈ – skorzystaÊ w przyszïoĂci z naszej oferty. Równieĝ podÈĝajÈc w drugÈ stronÚ – osoba szukajÈca na Facebooku bliskiego, fajnego zakïadu kamieniarskiego, wchodzÈc na nasz prol, znajdzie tam informacjÚ o znajomych, którzy lubiÈ naszÈ stronÚ, co z pewnoĂciÈ wzbudzi wiÚksze zainteresowanie materiaïami, które opublikowaliĂmy.

Zwykïego, niezbyt aktywnego, fana naszej strony bÚdziemy mogli niecnie wykorzystaÊ takĝe za pomocÈ reklamy w serwisie. DecydujÈc siÚ na jej zakup, bÚdziemy mogli skorzystaÊ z oferty, w której nasi fani zostanÈ wykorzystani jako sïupy ogïoszeniowe, rozsiewajÈce np. najnowszy wpis na naszym prolu.

Najcenniejszym rodzajem fana jest jednak taki, który udzielaÊ siÚ bÚdzie na naszym prolu – bÚdzie „lajkowaï”, czyli klikaï ikonÚ „lubiÚ to” pod naszymi wpisami, komentowaï je, udostÚpniaï na swoim prolu czy wreszcie publikowaï wïasne wpisy. Kaĝda tego typu aktywnoĂÊ bÚdzie widziana przez znajomych naszego fana i bÚdzie zwiÚkszaÊ nasz Edge Rank. To serwisowy algorytm, który decyduje o tym, co jest wyĂwietlane w strumieniu wiadomoĂci, jakich dziesiÈtki (setki, a nawet tysiÈce) otrzymuje codziennie kaĝdy uĝytkownik Facebooka. System ocenia, czy dany wpis jest atrakcyjny dla odbiorców. Na algorytm skïada siÚ kilka innych czynników. MiÚdzy innymi „afnity”, czyli to, z kim najczÚĂciej komunikujemy siÚ na Facebooku. System ocenia, czyje statusy lubimy, czyje wpisy komentujemy i w przyszïoĂci pokazuje nam czÚĂciej aktualnoĂci od danego uĝytkownika lub prolu rmowego.

Utrata fana – ze wzglÚdu na jakoĂÊ naszych wpisów, wyraĝanie innych niĝ jego poglÈdy, ale przede wszyst-

Zdobywamy pierwszych fanów Pierwszymi osobami, które polubiÈ stronÚ naszej rmy, bÚdÈ zazwyczaj czïonkowie naszej rodziny, najbliĝsi przyjaciele czy pracownicy, którym powiemy o jej starcie. Naszych znajomych moĝemy zaprosiÊ do polubienia naszej strony poprzez specjalnÈ aplikacjÚ znajdujÈcÈ siÚ w menu administratora – „zbierz publicznoĂÊ” (musimy wejĂÊ na

48

NK 62 (5/2012)

W menu „Zbierz publicznoĂÊ” mamy moĝliwoĂÊ zaproszenia znajomych lub wykupienia reklamy. nasz prol rmowy z pozycji osoby prywatnej). JednÈ z opcji wyboru jest teĝ rozesïanie wiadomoĂci o stronie do osób majÈcych konto na Facebooku, do których mamy adresy w naszej poczcie e-mail (w ten sam sposób dziaïa wyszukiwarka znajomych na prolach osobistych).

Po zebraniu pierwszej grupy znajomych, do których stosunkowo ïatwo moĝemy dotrzeÊ z informacjÈ o naszej stronie, staniemy przed znacznie trudniejszym zadaniem – znalezienia innych, nieznanych nam jeszcze fanów, sympatyków, czy zadowolonych klientów naszej rmy.

Przede wszystkim powinniĂmy postaraÊ siÚ o podanie na naszym prolu moĝliwie peïnych danych o rmie, gïównie nazwy i danych kontaktowych. DziÚki temu moĝemy zostaÊ ïatwo znalezieni za pomocÈ facebookowej wyszu-

www.RynekKamienia.pl

FIRMA PORADY

kiwarki lub wskazani na mapie naszej miejscowoĂci lub miasta. W drugiej kolejnoĂci warto odszukaÊ prole rm i organizacji, z którymi blisko wspóïpracujemy – hurtowni, lokalnych przedsiÚbiorców itp. DecydujÈc siÚ na polubienie ich strony, zyskamy aktualne informacje publikowane na ich prolach. Jednak co waĝniejsze: mamy szansÚ, ĝe takĝe oni polubiÈ naszÈ stronÚ – reguïa wzajemnoĂci w serwisach spoïecznoĂciowych dziaïa silniej niĝ w ĝyciu

Prol targów Marmomacc w Weronie ma 5500 fanów, to jeden z najlepszych wyników w branĝy

dów korzystajÈcych z tego serwisu. RekordowÈ popularnoĂciÈ cieszy siÚ u nas Allegro, które ma blisko 950 tys. fanów. O takiej popularnoĂci mogÈ tylko marzyÊ najwiÚksze rmy i organizacje kamieniarskie. Najsilniejsze marki kamieniarstwa gromadzÈ zaledwie kilka tysiÚcy fanów: konglomeraty Silestone – 8050, targi Marmomacc w Weronie – 5500. Nawet ci, którzy ïamiÈ regulamin serwisu i prowadzÈ prole rmowe jako prywatne (daje to znacznie wiÚksze moĝliwoĂci kontaktu z potencjalnymi fanamiznajomymi), jak np. targi w Xiamen czy w Izmirze, rzadko przekraczajÈ 1000-2000 fanów.

Co zatem zrobiÊ, aby nasze wpisy przyciÈgaïy fanów i innych uĝytkowników serwisu? W pierwszej kolejnoĂci powinniĂmy zaplanowaÊ, jakie informacje chcemy publikowaÊ na naszym prolu – czy majÈ one dotyczyÊ gïównie naszej rmy, jej dziaïalnoĂci, oferty itp., czy raczej interesujÈcego nas segmentu lub caïej branĝy kamienia naturalnego. ByÊ moĝe warto umiejscowiÊ naszÈ rmÚ w okreĂlonej lokalizacji i rzeczywistoĂci – braÊ udziaï w ĝyciu spoïecznoĂci lokalnej, grupy zainteresowañ czy branĝy. NastÚpnie naleĝy przemyĂleÊ, jak czÚsto jesteĂmy w stanie publikowaÊ zaïoĝone informacje. Inaczej dziaïajÈ na Facebooku serwisy informacyjne czy magazyny branĝowe, inaczej wielkie korporacje obsïugujÈce miliony klientów, a inaczej maïe, dziaïajÈce lokalnie rmy. ¿aden z fanów nie bÚdzie oczekiwaï od nas, abyĂmy dziennie upubliczniali artykuï

codziennym. DodatkowÈ zaletÈ bÚdzie moĝliwoĂÊ ïatwego udostÚpniania na naszym prolu najciekawszych informacji wysyïanych przez znajome nam rmy. Warto teĝ rozejrzeÊ siÚ, czy nasza wiedza nie okaĝe siÚ przydatna w grupach dyskusyjnych i spoïecznoĂciach (lokalnych, o zasiÚgu regionalnym, krajowym czy Ăwiatowym), których bardzo wiele znajdziemy na Facebooku. Moĝemy do nich doïÈczyÊ i dzielÈc siÚ swojÈ wiedzÈ lub opiniami przy okazji promowaÊ naszÈ rmÚ.

Innym sposobem na zdobycie fanów jest publikowanie swoich postów, komentarzy, „lajków” na prolach innych rm czy organizacji. CzÚĂÊ ich uĝytkowników moĝe przez to wejĂÊ równieĝ na nasz prol i staÊ siÚ jego fanem. W tym wypadku mile widziany jest umiar – nadmierna liczba nachalnie reklamujÈcych nasz prol postów lub komentarzy moĝe zostaÊ odebrana za spam, czyli zaĂmiecanie prolu nieistotnymi lub niepoĝÈdanymi informacjami.

ZachÚcamy treĂciÈ DziaïajÈc we wspomniany powyĝej sposób, jesteĂmy w stanie zgromadziÊ na prolu swojej rmy od kilkunastu do ponad 100 fanów. Aby zdobyÊ ich wiÚcej, konieczne bÚdzie publikowanie naprawdÚ ciekawych informacji, zdjÚÊ lub lmów.

O to w branĝy kamieniarskiej moĝe byÊ trudno. Swój prol na Facebook.com ma obecnie ponad 8 mln Polaków, co klasykuje nas na poczÈtku trzeciej dziesiÈtki wĂród naro-

50

NK 62 (5/2012)

www.RynekKamienia.pl

FIRMA PORADY

prasowy, dwa ciekawe materiaïy wideo i trzy zdjÚcia. Lepiej przez dïuĝszy czas dziaïaÊ rzadziej, ale regularnie, niĝ opublikowaÊ wszystko, co moĝemy pokazaÊ, w ciÈgu jednego miesiÈca. Naleĝy zastanowiÊ siÚ i ustaliÊ, jakiej jakoĂci informacje publikujemy. Jedno dobrze wykonane, opublikowane zdjÚcie bÚdzie wiÚcej warte niĝ 10, na których niewiele widaÊ. To samo dotyczy treĂci – ciekawa, inspirujÈca, dobrze napisana informacja zostanie lepiej odebrana niĝ piÚÊ ěle przygotowanych, napisanych na kolanie, z bïÚdami ortogracznymi.

Co z pewnoĂciÈ moĝe zapewniÊ nam duĝÈ liczbÚ „lajków”?

Z doĂwiadczeñ wszelkich serwisów wynika, ĝe ïadne zdjÚcia prac kamieniarskich (nie tylko tych wykonanych przez naszÈ rmÚ), w szczególnoĂci dobrze zaaranĝowanych wnÚtrz, ogrodów, ïadnie zaprojektowanych budynków.

PamiÚtajmy jednak, ĝe chwalÈc i udostÚpniajÈc na swej stronie prace innych, warto podpisaÊ, jaka rma je wykonaïa i kto jest autorem zdjÚcia. Nie bójmy siÚ teĝ dodaÊ do nich krótkiego, acz dobrze przygotowanego opisu.

Ci, którzy z prolu rmowego nie chcÈ robiÊ kolejnego katalogu ofertowego, powinni siÚ zastanowiÊ, czy nie prowadziÊ prolu podobnie do prywatnego – nie obawiajÈc siÚ udostÚpniania lokalnych informacji i wydarzeñ, internetowej satyry, czy wïasnych poglÈdów lub zainteresowañ.

Inwestujemy w reklamÚ Facebook.com, jak kaĝdy inny „darmowy” serwis internetowy, zarabia na informacjach, jakie gromadzi o uĝytkownikach oraz na pïatnych opcjach, które mogÈ wspomóc prowadzone przez nas bezpïatne dziaïania marketingowe. Takĝe tu, tak jak w Google.com, wykupiÊ moĝemy reklamÚ lub (juĝ wkrótce) pïatne wyniki wyszukiwania.

Aby zamówiÊ reklamÚ na Facebooku, musimy skorzystaÊ ze swojego prywatnego konta. WïaĂciwÈ pozycjÚ odnajdziemy w menu gïównym („Strona gïówna”), po prawej stronie granatowego paska na górze strony. Serwis pozwala nam na dokïadne sprecyzowanie, co chcemy zare-

Informacja z dobrym zdjÚciem zawsze zachÚci fanów do komentowania i „lajkowania”. klamowaÊ (stronÚ lub konkretny wpis na niej), co chcemy osiÈgnÈÊ (czy ludzie majÈ polubiÊ naszÈ stronÚ, czy tylko wejĂÊ na niÈ) i do kogo chcemy dotrzeÊ (od kraju a nawet miasta, w którym ma byÊ wyĂwietlana reklama, przez wiek, pïeÊ, zainteresowania, znajomych). Dodatkowo moĝemy ustaliÊ limit wydatków na kampaniÚ na dzieñ lub na czas okreĂlony. Na podstawie wybranych przez nas parametrów serwis przedstawi nam ofertÚ za jedno klikniÚcie w zamówionÈ przez nas formÚ reklamy. Koszt wynosi zazwyczaj 20 – 45 gr. od klikniÚcia.

Powyĝszy poradnik nie wyczerpuje oczywiĂcie listy sposobów na pozyskanie licznego grona fanów na Facebooku.

Moĝe jednak stanowiÊ podstawÚ do tego, by prowadzenie prolu nie byïo przykrym obowiÈzkiem nieprzynoszÈcym ĝadnych rezultatów. Wtedy okazaÊ siÚ moĝe, ĝe potramy doskonale wykorzystaÊ takie narzÚdzie marketingowe jak serwisy spoïecznoĂciowe i staniemy siÚ prawdziwymi mistrzami marketingu wirusowego. z Szymon Paě

HURTOWNIA NAGROBKÓW 51

www.RynekKamienia.pl 62 (5/2012) 32-720 NOWY WI¥NICZ, OLCHAWA 189, WOJ. MA OPOLSKIE, TEL. 501 144NK305

FIRMA

FOT. ARCHIWUM

PORADY

Liczy siÚ nie tylko cena...

Wymiarowanie pïyt

W

procesie obrotu kamieniem sÈ takie skïadowe, które powodujÈ czÚsto spory lub sÈ pretekstem do dyskusji miÚdzy stronami biorÈcymi udziaï w tym obrocie. Tym razem chciaïbym zaprezentowaÊ problematykÚ obmiaru pïyt i jego wpïywu na cenÚ.

Od kiedy pamiÚtam, mierzenie pïyt w handlu kamieniem byïo zagadnieniem traktowanym przez rmy oferujÈce kamieñ w róĝny sposób. Gdy zaczÈïem pracÚ w Ărodowisku kamieniarskim, byï to temat powodujÈcy staïe dyskusje miÚdzy sprzedajÈcymi a kupujÈcymi. Sprzedawcy czÚsto przekonywali, ĝe przecieĝ „z tego kawaïka wytnie pan jeszcze parapet, wiÚc doliczmy do powierzchni” itp.

Wtedy jednak byïo ïatwiej, gdyĝ na kaĝdym etapie handlu byïy spore rezerwy w cenie.

Czasy siÚ jednak zmieniïy, przy maïo zmieniajÈcych siÚ cenach kamienia i wzroĂcie kosztów rezerwa skurczyïa siÚ do minimum. Na przestrzeni lat czÚĂÊ rm oferujÈcych slaby przyjÚïa system, jaki obowiÈzuje w zasadzie we wszystkich rmach wïoskich. Problem polega jednak na tym, ĝe kaĝdy system byïyby uczciwy, gdyby wszystkie rmy przyjÚïy go jako standard. Tak jednak nie jest i do dzisiaj moĝna spotkaÊ bardzo zróĝnicowane podejĂcie do tego tematu.

Wzorowy system wïoski Otóĝ system pomiaru (nazwijmy go wïoskim) polega na przyjmowaniu zasady cala roboczego (1 cal = 2,54 cm), który uznajemy za margines ciÚcia pïyty. W tym systemie za wymiar handlowy pïyty przyjmuje siÚ rozmiar pomiÚdzy najgïÚbiej poïoĝonymi punktami pïyty pomniejszany o 1 cal z kaĝdej strony. OczywiĂcie dotyczy to pïyt regular-

52

NK 62 (5/2012)

nych (ale jak wiadomo, nie wszystkie pïyty takie sÈ, zdarzajÈ siÚ takie z brakujÈcym naroĝnikiem).

W przypadku takich pïyt sÈ róĝnice w obmiarowaniu pïyt budowlanych (2 i 3 cm) i pïyt grubych, nagrobkarskich.

W przypadku pïyt nagrobkarskich stosowana jest zasada, ĝe obmiar trzeba zawsze wykonaÊ tak, aby byï nim peïny prostokÈt (rys. 1). W przypadku pïyt uszkodzonych budowlanych stosowana jest zasada póï na póï, czyli czÚĂÊ brakujÈcego fragmentu wlicza siÚ do obmiaru (rys. 2).

Wynika to ze specyki uĝycia pïyt budowlanych. Wykonuje siÚ z nich róĝne elementy i nawet niepeïnowymiarowy element moĝe byÊ wykorzystany. MyĂlÚ, ĝe to uczciwe rozwiÈzanie.

Problem polega na tym, ĝe jeĂli sprzedawca pïyt nie zachowuje zasady cala roboczego, to otrzymuje rozmiar obliczeniowy pïyty od 5 do 10 proc. wyĝszy. Przykïadowo: pïyta zwymiarowana 2,5 x 1,2 m wedïug zasady cala roboczego ma powierzchniÚ 3 mkw. Bez cala roboczego: 2,55 x 1,25 m, co daje juĝ powierzchniÚ 3,2 mkw., czyli ok.

6 proc. wiÚkszÈ. Jaki ma to wpïyw na cenÚ za slab? Przyjmijmy, ĝe materiaï kosztuje 600 zï/mkw. W takim wypadku róĝnica w cenie wynosiïaby 36 zï. Powyĝsze naleĝaïoby uwzglÚdniaÊ w wyborze oferty.

Niecne zagrywki i uszkodzenia Jak dowiedzieliĂmy siÚ w jednej z wiÚkszych hurtowni, zagadnienie dotyczy nie tylko sprzedaĝy w Polsce. Od pewnego czasu nawet Chiñczycy sprzedajÈc do Polski „pasy” kamienia na blaty, które powinny mieÊ szerokoĂÊ 75 cm (70 cm szerokoĂci roboczej + 2,5 cm z kaĝdej stro-

www.RynekKamienia.pl

FIRMA PORADY 1 cal

ny – „cal roboczy”), oferujÈ pïyty szerokoĂci 73 cm, czyli zostawiajÈce margines ciÚcia mniejszy niĝ przyjÚty przez Wïochów cal (moĝna powiedzieÊ, ĝe wïaĂciwa szerokoĂÊ pïyty wynosi 68, a nie 70 cm).

Istnieje oczywiĂcie takĝe problem innych uszkodzeñ pïyty, np. sztychów, które wystÚpujÈ nie tylko na krawÚdzi.

W tym wypadku nie ma co dyskutowaÊ o rozmiarach, tylko trzeba przyjÈÊ uzgodniony pomiÚdzy kupujÈcym a sprzedajÈcym rabat.

Wymiarowanie a dalsza obróbka Sprawa wymiarowania dotyczy teĝ kosztów usïug, np. ciÚcia czy polerowania. Nowoczesne maszyny wykonujÈ skanowanie powierzchni materiaïu i wyliczajÈ jego powierzchniÚ. CzÚsto rmy traktujÈ wynik skanowania jako obliczeniowy („przecieĝ maszyna tak policzyïa”).

Ale w podstawowej konguracji maszyna mierzy obrys, a nie powierzchniÚ roboczÈ (lub teĝ handlowÈ). Wtedy teĝ powstajÈ rozbieĝnoĂci rzÚdu 5 – 10 proc., co powoduje wzrost kosztów usïugi (np. polerowania pïyty), które rma musi ostatecznie doliczyÊ do jej ceny. Gdy zatem skuszeni atrakcyjnÈ cenÈ rozwaĝamy zakup u nowego dostawcy lub zlecenie usïugi w innym zakïadzie, dowiedzmy siÚ, w jaki sposób obmierza on pïyty. ByÊ moĝe niĝsza cena jest tak naprawdÚ wyĝsza. z Dariusz Wawrzynkiewicz

1 cal

1 cal

Rysunek 1 1 cal

1 cal

1 cal

Rysunek 2

BLOKI GRANITOWE

IMPALA – RUSTENBURG

BLOKI WE WSZYSTKICH ROZMIARACH PROSTO ZE Z O¿A W RPA BEZ PO¥REDNIKÓW DOSTAWY DO PORTU W SZCZECINIE LUB DOWOLNIE WYBRANEGO

INFORMACJE:

JACKARANDA - GREAT CORMORANT GRANITE QUARRIES telefon: 0027 82 576 8957 – 0027 82 579 5708 e-mail: kmsgc@telkomsa.net

54

NK 62 (5/2012)

www.RynekKamienia.pl

Łubna Jakusy 41 98-245 Błaszki tel./fax +48 43 829 26 70 tel./fax +48 43 829 33 99

P ŁY T Y G R A N I TOW E I M A R M U R OW E

KAMIE NATURALNY MINIMONOGRAFIE POLSKICH KAMIENI BUDOWLANYCH

Sjenity z Przedborowej W

FOT. H. WALENDOWSKI

Ăród sjenitów niemczañskich na szczególnÈ uwagÚ zasïugudo betonów. W latach 60. czÚĂÊ produkcji eksportowano do USA, jÈ eksploatowane dopiero od 1934 roku sjenity z PrzedboHolandii, Belgii i Niemiec Zachodnich. rowej (dawn. Schoenheide) w powiecie zÈbkowickim. Zïoĝe Od 1989 roku kamienioïom w Przedborowej przeĝywaï zmienne tworzy ĝyïa pokïadowa o miÈĝszoĂci ok. 100 m zwiÈzana z plutonikoleje losu, przez pewien czas byï nieczynny lub tylko przygozmem waryscyjskim. Jest ona uïoĝona zgodnie w ambolitach brzeĝtowywany do wznowienia eksploatacji. Od roku 2002 kopalniÚ nej strefy gnejsów sowiogórskich. W klasykacji petrogracznej skaïÚ przejÚïa krakowska spóïka Slag Recycling, jeden z najwiÚkszych okreĂla siÚ jako sjenodioryt. Skaïa ta, o strukturze nieuporzÈdkowanej, producentów kruszyw w Polsce. Obecny popyt na kruszywa decydrobnoziarnistej, równokrystalicznej ma barwÚ ciemnoszarÈ, a nawet duje o gïównym prolu produkcji. Niemniej ambicjÈ zarzÈdu rmy czarnÈ. Znaczny udziaï (30 jest rozszerzenie oferty – 50 proc.) majÈ mineraïy na kostkÚ brukowÈ, kaciemne: biotyt, ambol, mieñ ogrodowy i bloki. hornblenda i augit. WĂród Roczne wydobycie wyskaleni plagioklazy stanonosi 120 tys. ton, w tym wiÈ 30 – 47 proc., a skale5 proc. to bloki o wadze nie potasowe 6 – 17 proc. powyĝej 6 ton (ok. 2 m Charakterystyczny jest zniszeĂc.).

EksploatacjÚ komy udziaï lub nawet brak prowadzi siÚ systemem jasnego kwarcu. Zawarstokowo-wgïÚbnym wg toĂÊ biaïych lub ĝóïtawych planu ruchu zatwierziaren plagioklazów nadaje dzonego w OkrÚgowym skale pstry wyglÈd.

UrzÚdzie Górniczym we Sjenodioryty z PrzedboroWrocïawiu. wej sÈ ciÚĝsze od granitów, Oto niektóre obiekty, w których zastosowano dajÈ siÚ doskonale szlifosjenity z Przedborowej. waÊ i polerowaÊ. SÈ trwaWarszawa: Dworzec ïe i odporne na warunki Centralny, Trakt Królewatmosferyczne, zwïaszcza Cokóï pomnika A. Mickiewicza w Poznaniu. ski, gmach Ministerstwa majÈ znacznÈ odpornoĂÊ Komunikacji, Ambasada na duĝe zmiany temperatuUSA; Wrocïaw: plac Solny; Kraków: Rynek Gïówny, Dworzec ry. Rozpoznano takĝe doskonaïe walory tego kamienia dla przemysïu Gïówny PKP, Dom Handlowy Jubilat, hol pawilonu A-O Akademii chemicznego.

Górniczo-Hutniczej, pomnik A. Mickiewicza, pl. Bohaterów Getta; Skaïy typu Przedborowej, lecz o niĝszych parametrach techniczPoznañ: Collegium Minus UAM, kruĝganki koĂcioïa oo. Domininych, wystÚpujÈ równieĝ na niedaleko poïoĝonym wzgórzu KïoĂnik, kanów, pomnik A. Mickiewicza, pomnik Poznañskiego Czerwca, na póïnoc od Brodziszowa. Wyĝsze parametry wykazujÈ natomiast Cytadela, Dworzec Gïówny (w latach 70. XX w.); Berlin i Hanower: sjenodioryty z Piïawy Górnej, lecz zasoby tego zïoĝa sÈ niewielkie budynki uĝytecznoĂci publicznej. z (238 tys. t). Zasoby zïoĝa w Przedborowej wg stanu na 31 grudnia Henryk Walendowski 2011 r. wynoszÈ 3 635 000 t.

Po II wojnie Ăwiatowej kamienioïom w Przedborowej byï doĂÊ intenCechy zyczne* sywnie eksploatowany, choÊ trudno byïo uzyskaÊ bloki o wiÚkszych GÚstoĂÊ objÚtoĂciowa [kg/m3] gabarytach. W 1978 roku w kamienioïomach KoĂmin i Przedboro2800 wa wydobyto ïÈcznie 320 tys. ton sjenitów. ZnacznÈ czÚĂÊ zakupiïy NasiÈkliwoĂÊ [%] 0,2 rmy nagrobkarskie. Dla kamieniarstwa budowlanego produkowano PorowatoĂÊ caïkowita [%] 0,36 z Przedborowej pïyty okïadzinowe, posadzkowe, cokoïy i schody. ObWytrzymaïoĂÊ na Ăciskanie [MPa] 167,1 róbkÚ wykonywaïy gïównie Piïawskie Zakïady Kamienia Budowlane¥cieralnoĂÊ na tarczy Boehmego [mm] 1,54 go. Mniej foremny materiaï z kamienioïomu przeznaczano na kamieñ MrozoodpornoĂÊ caïkowita ïamany, kruszywa na nawierzchnie kolejowe i drogowe oraz grysy *wg. Proxima, Wrocïaw 2007 r.

56

NK 62 (5/2012)

www.RynekKamienia.pl

breton z maszynami breton zawsze krok przed konkurencją

Nowa kompaktowa maszyna CNC

Coutourbreton 600 o skoku w osi Z - 600 mm

Contourbreton DUAL

Levibreton ONE

Mađa Polernia

Ħrednia Polernia

Levibreton KLG

/2T1600K55

KG4000 PLUS

Duľa Polernia

Duľy Robot

Rodzina

10 produktów Quartz - od 117 tys. €*

Platinium EDGE CTB

breton

od 35 tys. €*

Innowacyjne maszyny o najwyĪszej jakoĞci wykonania w przystĊpnej cenie dla polskiego rynku.

Smart-Cut S/NC 500-825 mm od 75 tys. €*

Combicut DJ/NC

Najbardziej innowacyjna maszyna na Ğwiatowym rynku obróbki kamienia poniľej 200 tys. €* Smart-Cut S/NC 500-825 Optima

od 105 tys. €*

Odział Techniczno-Handlow y ul. Dworska 5, 11-500 Giżycko tel.: +48 87 428 57 01 fax: +48 87 428 52 28 e-mail: henr yk@breton.pl www.pily-hed.pl

od 68 tys. €*

ContourFive NC 700 Uniwersalny Piúcioosiowy Robot

od 39 tys. €* * - cena maszyny zawiera montaľ i szkolenie

breton POLSKA www.breton.pl

Biuro Główne ul. Kotlarska 35 50-120 Wrocław e-mail: biuro@breton.pl

KAMIE NATURALNY STEGOS – S OWNIK TERMINÓW GEOLOGICZNYCH DLA SKALNIKÓW CZ}¥m 34

Gïowonogi – amonity i ïodzik – w wapieniu Fossil Brown

Róĝne oblicza gnejsów: Orion, Juparana Classico, Vanga i Olive Green

GïÚbinowe skaïy – geoda GïÚbinowe skaïy – in. – skaïy plutoniczne; klasa skaï (p) magmowych, powstajÈ w wyniku powolnego zastygania (p) magmy w gïÚbi skorupy ziemskiej, w warunkach wysokiego ciĂnienia i powolnego obniĝania siÚ temperatury; charakteryzujÈ siÚ Ărednio- lub grubokrystalicznÈ (p) strukturÈ – rezultatem dïugotrwaïej, spokojnej krystalizacji; (p) tekstura masywna, zazwyczaj bezkierunkowa, rzadziej kierunkowa, wyraĝona uïoĝeniem niektórych mineraïów; jako przykïady wymieniÊ moĝna szereg bardzo popularnych skaï: (p) granity, dioryty, tonality, sjenity, (p) gabra, monzonity, a takĝe rzadsze foidolity, czy (p) anortozyty, noryty, (p) dunity, (p) piroksenity.

Gïowonogi – liczna gromada morskich bezkrÚgowców – wspóïczesnych i kopalnych, najbardziej rozwiniÚte miÚczaki; posiadajÈ charakterystyczne cechy budowy ciaïa – szereg ramion (potocznie nazywanych mackami) i tzw. syfon pozwalajÈcy m.in. na gwaïtowne wyrzucanie wody, stanowiÈcy de facto organ odrzutowego napÚdu tych zwierzÈt, g. posiadajÈ stosunkowo silnie rozwiniÚte mózgi i sÈ zaskakujÈco inteligentne; wspóïczeĂnie zalicza siÚ do nich kalmary, kaïamarnice, mÈtwy, oĂmiornice i ïodziki, z wyjÈtkiem ostatnich

58

NK 62 (5/2012)

nie posiadajÈ one szkieletu lub ich szkielet ma formÚ szczÈtkowÈ; bez porównania waĝniejsze z geologicznego i paleontologicznego punktu widzenia sÈ gïowonogi kopalne, które wyksztaïcaïy piÚkne i zróĝnicowane szkielety, byïy to amonitowate (p amonity), posiadajÈce zazwyczaj charakterystyczne Ălimakowato zwiniÚte muszle, (p) ïodzikowate (o muszlach najczÚĂciej prostych, z prostymi przegrodami) oraz (p) belemnity (tworzÈce rostra – specyczny szkielet wewnÚtrzny); g. niegdyĂ i wspóïczeĂnie osiÈgajÈ znaczne rozmiary, Ărednice najwiÚkszych muszli amonitów osiÈgajÈ 2,5 m, dïugoĂÊ wspóïczesnych kaïamarnic olbrzymich (z ramionami) dochodzi do 22 m (sÈ to najwiÚksze ĝyjÈce bezkrÚgowce).

Gnejs – jedna z najpopularniejszych skaï (p) metamorcznych; powstajÈca zazw. w warunkach (p) facji ambolitowej, tj. w temperaturach 500–7000C i ciĂnieniach 2–10 Mpa, w zaleĝnoĂci od genezy (p) protolitu wyróĝnia siÚ ortognejsy (powstaïe ze skaï magmowych) i paragnejsy (ze skaï osadowych); zbudowane gï. z (p) kwarcu i (p) skaleni, a takĝe (p) ïyszczyków, te skïadniki mineralne tworzÈ zazw. warstewki (laminy) lub agregaty innego rodzaju, wystÚpujÈ teĝ

liczne inne mineraïy np. (p) granaty, (p) chloryt, (p) ambole, (p) pirokseny, kordieryt itd.; g. wykazujÈ bardzo zróĝnicowane (p) struktury i (p) tekstury (ogólnie okreĂlane jako gnejsowe, ale pod tym wzglÚdem tradycyjnie wyróĝnia siÚ wĂród g. odmiany oczkowe, oïówkowe, laminowane, sïojowe, (p) migmatyczne), czÚsto wykazujÈ silne deformacje faïdowe; niekiedy istniejÈ problemy z odróĝnieniem g. od silnie krystalicznych ïupków metamorcznych – g. okreĂlane sÈ jako grubiej ziarniste i wykazujÈce wyĝszÈ spójnoĂÊ; w Polsce tworzÈ czÚĂÊ masywu Tatr, ale przede wszystkim rozlegïe wystÈpienia w Sudetach (Góry Sowie, Góry Izerskie, Masyw ¥nieĝnika i in.); gÚstoĂÊ rzÚdu 2,60–2,70 g/cm3, porowatoĂÊ 0,01–3,3%, Rc 70–170 MPa; rodzime g. sÈ surowcem do produkcji kruszyw (np. Pomianów, Imielin); do g. zalicza siÚ szereg odmian importowanego kamienia blocznego, np. Verde Jaco, Spectrus, Magma Gold (nie majÈcy notabene nic wspólnego z magmÈ) – by wskazaÊ te bardziej róĝnorodne; g. to stara sïowiañska nazwa górnicza.

Paweï P. Zagoĝdĝon Katarzyna D. Zagoĝdzon

www.RynekKamienia.pl

KAMIE NATURALNY BAZA KAMIENIA NATURALNEGO

Kopalnia Nero Belfast

N

ero Belfast Grupy Finstone (M+Q, Stone Connection) to jeden z najbardziej poszukiwanych czarnych granitów (geologicznie: gabro) dostÚpnych na rynku.

Wydobywany jest 23 km na póïnocny zachód od miasta Belfast w prowincji Mpumalanga w Republice Poïudniowej Afryki.

Wydobycie w kamienioïomach Kwaggaskop, eksploatowanych przez rmÚ Marble & Quartzite, rozpoczÚïo siÚ w roku 1961 i trwa nieprzerwanie do dziĂ. Ten jeden z najbardziej ekskluzywnych a zarazem najdroĝszych na Ăwiecie materiaïów tego typu eksportowany jest na rynki caïego Ăwiata, a roczna produkcja Nero Belfast wynosi 3000 m szeĂc. rocznie.

Powstaïe miliardy lat temu w ognistym jÈdrze Ziemi gabro Nero Belfast jest jednym z najbardziej wytrzymaïych i najtwardszych ze wszystkich kamieni. Badania wykazujÈ, ĝe wietrzenie jego, gdy jest stosowany na zewnÈtrz budynku, wynosi ok. 0,3 cm na 1000 lat – czyli jest caïkowicie odporny na dziaïania atmosferyczne.

60

NK 62 (5/2012)

FOT. ARCHIWUM M+Q (3)

Nero Belfast Nero Belfast jest ceniony i wykorzystywany jako okïadziny elewacyjne, elementy architektoniczne i dekoracyjne, blaty, konstrukcje wodne, nagrobki. Zrealizowane projekty: Persequor (Pretoria, RPA), Enoch Sontonga Memorial (Johannesburg, RPA), Mauritius Commercial Bank (Port Louis, Mauritius), Surrey House (Johannesburg, RPA), 85 on Field (Durban, RPA), 9 Marylebone Lane (Londyn, Anglia), South African Reserve Bank (Pretoria, RPA), President Place (Johannesburg, RPA) i wiele innych na caïym Ăwiecie. z

Cechy zyczne

WytrzymaïoĂÊ na Ăciskanie: WytrzymaïoĂÊ na ugiÚcie: OdpornoĂÊ na Ăcieranie: ObjÚtoĂciowy ciÚĝar wïaĂciwy: EfektywnoĂÊ cieplnego rozszerzenia: PorowatoĂÊ: NasiÈkliwoĂÊ:

Próbka Nero Belfast 2700 kg/m2 250 kg/m2 1,12 mm 2940 kg/m3 4,58 x 10-6 mm/°C 0,01% 0,08%

Na podstawie materiaïów dostarczonych przez spóïkÚ Marble & Quartzite Polska sp. z o.o.

www.RynekKamienia.pl

TECHNOLOGIA PRODUCENCI

Maszyny wyznaczajÈce trendy ZapytaliĂmy dystrybutorów maszyn do obróbki kamienia o nowoĂci w ich ofercie, które dziÚki zastosowanym w nich rozwiÈzaniach wkrótce staÊ mogÈ siÚ standardem w wiÚkszoĂci zakïadów kamieniarskich.

Breton - Smart-Cut Optima S/NC 800 Ta uniwersalna, piÚcioosiowa obrabiarka przeznaczona jest do ciÚcia i prolowania. Pozwala na wykonywanie wgïÚbieñ, wiercenie, grawerowanie itp. za pomocÈ dysków diamentowych i wierteï.

Moĝliwe jest równieĝ uĝycie maszyny jako frezarki do obrabiania duĝych bryï za pomocÈ frezów. WyjÈtkowÈ sztywnoĂÊ i tïumienie drgañ zapewnia ĝeliwna konstrukcja urzÈdzenia.

PiïÚ (Ărednicy do 800 mm) napÚdza silnik o mocy 26,5 kW z moĝliwoĂciÈ regulacji obrotów do 6000 obr./min. Maszyna pracuje w trzech osiach o dïugoĂci 3800 (X), 2800 (Y) i 550 mm (Z). Pochyï gïowicy wynosi 0-90° (oĂ A), obrót gïowicy ± 190° (oĂ C).

Dodatkowo maszyna posiada przystawkÚ do nacinania kapinosów.

Opcjonalnie maszyna moĝe zostaÊ wyposaĝona w tokarnie (VI oĂ)

”

Systemy elektroniczne dostarczyïa rma Siemens. Sterowanie prowadzone jest poprzez ekran dotykowy dziaïajÈcy w systemie operacyjnym Windows XP.

do obróbki elementów dïugoĂci do 3200 mm i szerokoĂci do 800 mm.

Wysokie prÚdkoĂci przesuwu (osie X, Y – 40 m/min, oĂ Z – 10 m/min), system przyssawek oraz stóï roboczy z przesuwnÈ taĂmÈ gumowÈ tworzÈ z tej maszyny bardzo szybkie narzÚdzie do podziaïu pïyt. Uïatwieniem w pracy jest zainstalowany program optymalizujÈcy ciÚcie, wspóïpracujÈcy z zainstalowanÈ kamerÈ oraz magazynkiem automatycznego poboru narzÚdzi, co pozwala na uwzglÚdnianie stopnia zuĝycia narzÚdzia. Zautomatyzowana zostaïa równieĝ kontrola gruboĂci slabu.

Systemy elektroniczne dostarczyïa rma Siemens. Sterowanie prowadzone jest poprzez ekran dotykowy dziaïajÈcy w systemie operacyjnym Windows XP. Menu maszyny jest w jÚzyku polskim.

Zdalny serwis maszyny (system Breton Teleservice) moĝliwy jest po podïÈczeniu do Internetu.

ZamawiajÈcy maszynÚ moĝe równieĝ w korzystnej cenie dokupiÊ peïny program gospodarki magazynowej (oparty na systemie kodów kreskowych) i projektowania zïoĝonych form blatów kuchennych czy ïazienkowych z wirtualnÈ prezentacjÈ w 3D. Flow - Dynamic Waterjet XD CiÚcie wodÈ w kamieniarstwie jest juĝ powszechne. Ale równieĝ w tej technologii nietrudno zauwaĝyÊ postÚp. Firma Flow zmierzyïa siÚ w swoich badaniach z problemem zmian w strumieniu wody.

Opracowano technologiÚ dynamicznej korekty strumienia, która poprzez skomplikowane algorytmy matematyczne oraz innowacyjnÈ kinematykÚ pozwala na wyjÈtkowÈ precyzjÚ ciÚcia.

PierwszÈ maszynÈ, w której jÈ zastosowano, jest Mach 4 rmy

62

NK 62 (5/2012)

Breton - Smart-Cut Optima S/NC 800

Flow - Dynamic Waterjet XD Flow. System nazwano Dynamic Waterjet. Nie stanowi on utrudnienia dla operatora. MaszynÚ wyposaĝono w system SmartStreem i bardzo prosty, przejrzysty system obsïugi. Po podaniu rodzaju i gruboĂci materiaïu oraz rysunku ciÚcia SmartStreem oblicza parametry ciÚcia i steruje wszystkimi ruchami gïowicy, zapewniajÈc wyjÈtkowÈ precyzjÚ realizacji elementu.

W maszynie zastosowano teĝ nowatorskÈ gïowicÚ Flow XD umoĝliwiajÈcÈ ciÚcie pod kÈtem nawet 55 stopni i zapewniajÈcÈ najwyĝszÈ dokïadnoĂÊ i szybkoĂÊ. MoĝliwoĂÊ pracy w piÚciu osiach pozwala na ïatwe wykonywanie fazowania.

W gïowicy tnÈcej w technologii Dynamic Waterjet zastosowano kompaktowy system 5-osiowy, który wykonuje pochylenie i obrót w kaĝdym dowolnym kierunku w stosunku do swojego pionowego punktu poczÈtkowego.

Poza moĝliwoĂciÈ ciÚcia pod kÈtem system Dynamic Waterjet automatycznie zmienia kÈt wejĂcia strumienia i kompensuje poprzez to zakrzywienie strumienia i bïÈd prostopadïoĂci. Nowa

www.RynekKamienia.pl

5cm - 7,90 zł, 4cm - 6,70 zł, 3cm - 5,40 zł, znaki -2,80 zł

6cm, 5cm, 3cm, 2.5cm - 8,57 zł, znaki -2,83 zł

DEKS - Zduny: ul. Wiosenna 5 tel. /fax: 62 721 57 63, tel: 604 439 150 Strzegom: ul. Dolna 46, tel.: 74 855 28 13

e - m a i l : s m de k s @ wp. pl

podane ceny są cenami brutto

6cm - 7,66 zł, 5cm - 6,35 zł, 4cm - 4,94 zł, 3cm - 2,83 zł, znaki -2,83 zł

w w w. l o re nz i . co m. pl

5cm - 8,98 zł, 4cm - 7,26 zł, 3cm - 6,55 zł, znaki -2,83 zł

TECHNOLOGIA PRODUCENCI

technologia likwiduje bïÈd prawie caïkowicie, jednoczeĂnie istotnie zwiÚkszajÈc szybkoĂÊ pracy. Produkcja elementów moĝe byÊ realizowana nawet 25 – 300 proc. szybciej. Takĝe koszty wyprodukowania elementu sÈ zdecydowanie niĝsze niĝ przy zastosowaniu tradycyjnych systemów.

Dynamic Waterjet posiada zaawansowany system przesuwu w osi Z. Szybkie podnoszenie i opuszczanie gïowicy moĝliwe jest dziÚki zastosowaniu precyzyjnego trójfazowego serwonapÚdu.

Nowa technologia oferuje bardzo dokïadnÈ kinematykÚ w celu prowadzenia gïowicy tnÈcej w trzech wymiarach. Do poruszania gïowicÈ zastosowane sÈ dwa precyzyjne silniki poïÈczone z nowoczesnym napÚdem. W prezentowanej maszynie tryb ciÚcia moĝli-

”

Nowa technologia oferuje bardzo dokïadnÈ kinematykÚ w celu prowadzenia gïowicy tnÈcej w trzech wymiarach.

wy jest pod i nad lustrem wody.

Na uwagÚ zasïuguje teĝ system przesuwu realizowany z zastosowaniem zÚbatki waïeczkowej rmy Nexen (Roller Pinion System, RPS). System ten umoĝliwia przejazdy gïowicy maszyny z bardzo wysokimi prÚdkoĂciami caïkowicie bezluzowo. System RPS poddawany jest obróbce w bardzo niskich temperaturach w opatentowanym procesie o nazwie Raydent. Proces ten zapobiega korozji oraz zuĝyciu, co powoduje równieĝ brak koniecznoĂci smarowania systemu przesuwu.

CMS Brebana - Sprint Line Sprint Line – piÚcioosiowe centrum numeryczne oferowane przez rmÚ CMS Brebana – ïÈczy dwie odrÚbne fazy produkcyjne: wycinanie oczekiwanego ksztaïtu i obróbkÚ 3D tego elementu.

Maszyna jest w peïni zautomatyzowana. DziÚki zastosowaniu

”

Maszyna jest w peïni zautomatyzowana. DziÚki zastosowaniu sterowanego numerycznie manipulatora próĝniowego o uděwigu 1 tony obróbka nie wymaga pracy rÚcznej. sterowanego numerycznie manipulatora próĝniowego o uděwigu 1 tony obróbka nie wymaga pracy rÚcznej. Maszyna wyposaĝona jest w uchylny stóï do zaïadunku pïyty oraz system rolek pozwalajÈcy przetransportowaÊ pïytÚ na stóï roboczy. Po zakoñczonym procesie obróbki wykonany element jest automatycznie przesuwany poza obszar stoïu roboczego przez zintegrowany przenoĂnik taĂmowy.

DziÚki zintegrowaniu procesów w maszynie udaïo siÚ uzyskaÊ spore skrócenie czasu przetwarzania, optymalizacjÚ cyklu pracy, redukcjÚ iloĂci odpadów oraz wysoki poziom bezpieczeñstwa operatora.

W tradycyjnej maszynie proces produkcyjny przebiega w piÚciu etapach: rÚczne ustalanie wadliwych miejsc w materiale, mierzenie, pozycjonowanie, programowanie; rÚczne ustalanie osi; praca piïy; rÚczne przesuwanie pïyty i dalsza obróbka.

Sprint Line oferuje cykl pracy oparty na dwóch procesach. Pïyta

64

NK 62 (5/2012)

CMS Brebana - Sprint Line jest skanowana kamerÈ i operator wskazuje miejsca wadliwe materiaïu, po czym oprogramowanie dostosowuje ciÚcie do zadanej pracy, uwzglÚdniajÈc wskazane wady. Po tym nastÚpuje automatyczny proces zadanej obróbki. Opcjonalnie maszyna moĝe byÊ wyposaĝona w zintegrowane systemy zaïadunku i rozïadunku.

ZaïÈczone oprogramowanie pozwala oczywiĂcie na projektowanie elementów 3D oraz symulacjÚ cykli roboczych i obliczenie czasu pracy. Sprint Line moĝe wykonywaÊ kaĝdy rodzaj ciÚcia – proste, po ïuku, pod kÈtem oraz wykonywaÊ prolowanie 3D. Producent przykïada sporÈ wagÚ do bezpieczeñstwa obsïugi, stÈd w maszynie sporo osïon oraz przednie drzwi przesuwne z blokadÈ.

Pedrini - Resinline MicroWave Firma Pedrini juĝ w 2006 roku opracowaïa nowatorskÈ technologiÚ wykorzystujÈcÈ piec mikrofalowy do utwardzania ĝywic w procesie ĝywicowania pïyt marmurowych i granitowych. Kilka lat trwaïo doprowadzenie do wdroĝenia technologii. W tym czasie rma wspóïpracowaïa z czoïowymi producentami ĝywic, laboratoriami i uniwersytetami.

Pierwsza maszyna tego typu powstaïa wiÚc dopiero w 2010 roku.

Ta nowoczesna technologia pozwala podklejaÊ siatkÚ, ĝywicowaÊ, kleiÊ i naprawiaÊ wszystkie popÚkane, poïamane i porowate rodzaje kamienia znacznie szybciej i proĂciej niĝ w dotychczas stosowanych systemach. Znajduje swoje zastosowanie przede wszystkim w obróbce rzadkich, egzotyczynych i przez to drogich materiaïów.

Zasada dziaïania tej linii opiera siÚ na dobrze znanej wïasnoĂci mikrofal – szybkiego ogrzewania niektórych materiaïów. Jak siÚ okazuje, ĝywice epoksydowe równieĝ sÈ podatne na dziaïanie mikrofal i po podgrzaniu tym systemem juĝ po jednej godzinie mogÈ byÊ polerowane. To ogromna róĝnica w stosunku do tradycyjnego pieca, w którym polerowanie moĝna realizowaÊ dopiero po 24 – 72 godzinach.

Technologia ĝywicowania z wykorzystaniem mikrofal nie tylko pozwala na ogromne skrócenie czasu produkcji, ale ze wzglÚdu na utwardzanie prawie równoczeĂnie w caïej objÚtoĂci zdecydowanie poprawia parametry jakoĂciowe. Oprócz dziaïania mikrofal ĝywicowane pïyty sÈ teĝ wentylowane na gorÈco. Technologia ta umoĝliwia naprawianie wad we wszystkich rodzajach materiaïów kamiennych.

W procesie utwardzania kaĝda pïyta umieszczana jest w zamkniÚtej przestrzeni, gdzie jest wstÚpnie ogrzewana. Po ĝywicowaniu prowadzony jest proces utwardzania. DziÚki realizacji tych dziaïañ

www.RynekKamienia.pl

PRODUKTY SPECJALNE

- Impregnaty (również do piaskowca) - Preparaty do eliminacji defektów powierzchniowych - Środki do nadania efektu postarzania oraz mokrego kamienia - Produkty do ożywiania poleru i koloru - Woski - Antygraffiti

KLEJE

FINEGRAIN

- Poliestrowe kleje, szpachle używane do każdego rodzaju kamienia.

W ofercie posiadamy kleje o różnej gęstości i kolorystyce.

- Epoksydowe, mrozoodporne o wysokiej wytrzymałości.

Najnowszej generacji, niezawodne narzędzia syntetyczno-diamentowe do szlifowania i polerowania granitu i marmuru.

Nowość na rynku - wagony finegrain przeznaczone do bardzo twardych granitów oferujące bardzo dobrą jakość poleru.

Wyłączny p r zedstawiciel w Polsce

Łupiarki i automatyczne.

Linie produkcyjne do łamania kamienia i betonu.

Kruszarki, podajniki, przesiewacze.

SYNTETYK 28-100 BUSKO ZDRÓJ, ul. Bohaterów Warszawy 97b tel./fax: +48 41 379 82 12, kom. +48 602 705 711 tel.: +48 41 379 82 28, e-mail: lupiarki@interia.pl

Profesjonalne oczyszczalnie wody dla zakładów kamieniarskich.

FILIA W STRZEGOMIU 58-150 STRZEGOM, ul. Kasztelańska 10a tel./ fax +48 74 855 10 27, kom. +48 666 520 269

TECHNOLOGIA PRODUCENCI

w jednym poïoĝeniu pïyty nie dochodzi nigdy do zmiany geometrii, nawet w przypadku pïyt z pÚkniÚciami. System przenoĂników ïañcuchowych skonstruowano tak, aby nie tworzyï dodatkowych wibracji.

Automatyka PLC umoĝliwia operatorowi szybkie i ïatwe regulowanie wszystkich parametrów procesu ĝywicowania.

Instalacja ĝywicujÈca z wykorzystaniem pieca mikrofalowego pozwala na znacznÈ redukcjÚ rozmiarów urzÈdzenia i (przy zachowaniu warunków bezpieczeñstwa) istotne przyspieszenie i uproszczenie procesu.

”

Jak siÚ okazuje, ĝywice epoksydowe równieĝ sÈ podatne na dziaïanie mikrofal i po podgrzaniu tym systemem juĝ po jednej godzinie mogÈ byÊ polerowane.

GMM - Litox Litox to piïa mostowa CNC z gïowicÈ obrotowÈ do 370° i nachylanÈ do 90°. Moĝe pracowaÊ z tarczami Ărednicy do 1100 mm i frezami. DziÚki zastosowaniu silników bezszczotkowych i przesuwu na elementach tocznych maszyna zapewnia duĝÈ prÚdkoĂÊ przemieszczania wzdïuĝ wszystkich osi. Konstruktorzy postawili na pierwszym miejscu na szybkoĂÊ ciÚcia i dokïadnoĂÊ ustawiania, zarówno w przypadku powtarzalnych obróbek, jak i elementów wykonywanych jednostkowo (nie tylko w przypadku prostych ciÚÊ, ale równieĝ ciÚcia pod kÈtem i ciÚcia tarczÈ ïuków czy okrÚgów).

MaszynÚ napÚdza silnik o mocy 23,5 lub 29,5 kW. PrÚdkoĂÊ obrotowa wrzeciona maszyny jest regulowana w zakresie od 800 do 6000 obr./min. Litox zapewnia prÚdkoĂci ciÚcia w osiach X i Y od 0 do 33,5 m/min. PrÚdkoĂÊ pionowego ruchu tarczy (oĂ Z) wynosi do 3,5 m/min. Czas obrotu tarczy o kÈt 900 wynosi 1,5 sek.

Gïówne elementy konstrukcyjne wykonane sÈ z ĝeliwa, dziÚki czemu zapewnione jest doskonaïe tïumienie drgañ. W wersji pod-

”

Pedrini - Resinline MicroWave

GMM - Litox

MaszynÚ napÚdza silnik o mocy 23,5 lub 29,5 kW. PrÚdkoĂÊ obrotowa wrzeciona maszyny jest regulowana w zakresie od 800 do 6000 obr./min.

stawowej stóï roboczy (2000 x 3500 mm) jest nieruchomy, ale istnieje moĝliwoĂÊ ustawienie go na wysokoĂci 35, 55 lub 75 cm.

Opcjonalnie istnieje moĝliwoĂÊ wyposaĝenia maszyny w stóï uchylny lub rÚcznie obracany.

W opcji znajdziemy takĝe: kamerÚ i moĝliwoĂÊ korzystania z oprogramowania CAD, wykonywanie programów ISO wygenerowanych przez zewnÚtrzny program CAD-CAM, urzÈdzenie optyczne do pomiaru szablonów w DXF, tokarkÚ i przyssawki.

Sterowanie maszynÈ odbywa siÚ z kolorowego 15-calowego ekranu dotykowego. W podstawowej wersji oprogramowania, poza ciÚciem prostym, kÈtowym i po ïuku, moĝliwa jest obróbka prolowa zgrubna i z wygïadzaniem (zarówno w ukïadzie tarczy pionowej, jak i poziomej), ciÚcie z pliku CAD oraz frezowanie 2D. Jednak przy doposaĝeniu maszyny w kamerÚ, oprogramowanie CAD czy

66

NK 62 (5/2012)

Thibaut - ACS skaner 3D moĝliwoĂci sÈ prawie nieograniczone (powierzchnie 3D, napisy, pïaskorzeěby itp.).

Thibaut - ACS Juĝ od dïuĝszego czasu producenci pilarek mostowych do kamienia wprowadzajÈ zmiany konstrukcyjne maszyn zapewniajÈce zwiÚkszenie ich moĝliwoĂci obróbki. Pierwszym krokiem byïo za-

www.RynekKamienia.pl

TECHNOLOGIA PRODUCENCI

stosowanie sterowania numerycznego (NC) osi, umoĝliwiajÈce precyzyjne ciÚcie takĝe ksztaïtów krzywoliniowych. NastÚpnie dodano takĝe moĝliwoĂci uĝycia innych narzÚdzi niĝ tarcze (np. frezy, wiertïa) poprzez moĝliwoĂÊ pochylania do pionu wrzeciona obróbczego. Najtrudniejszym problemem pozostajÈcym do rozwiÈzania byïa moĝliwoĂÊ precyzyjnego docinania naroĝników w kwadratowych lub prostokÈtnych otworach, które w ostatnich czasach stajÈ siÚ coraz bardziej popularne i modne przy produkcji blatów kuchennych i elementów dekoracyjnych. Do tej pory próbowano rozwiÈzaÊ ten problem, ïÈczÈc funkcjÚ dwóch maszyn – pilarki mostowej i waterjeta, co umoĝliwiaïo wycinanie naroĝników i innych skomplikowanych ksztaïtów niemoĝliwych do wykonania za pomocÈ tarczy tnÈcej z racji jej ksztaïtu i gabarytu. RozwiÈzanie to ma jednak istotne wady – znacznie komplikuje budowÚ i podraĝa koszt maszyny, takĝe koszt ciÚcia jest znacznie wiÚkszy niĝ przy uĝyciu narzÚdzi diamentowych (koniecznoĂÊ uĝycia specjalnego Ăcierniwa – garnetu).

Firma Thibaut zaprezentowaïa inne rozwiÈzanie tego problemu – najnowsze pilarki CNC tej rmy sÈ zaopatrzone w system ACS (Angle Cutting System – system docinania naroĝy). System ten umoĝliwia automatyczne wycinanie naroĝników w otworach za pomocÈ specjalnych brzeszczotów podobnych w ksztaïcie jak w wyrzynarkach do drewna. System ten jest znacznie tañszy w konstrukcji i w uĝytkowaniu niĝ rozwiÈzanie z waterjetem, a zapewnia podobnÈ funkcjonalnoĂÊ – wyciÚcie otworów nie wymaga ingerencji operatora, odbywa siÚ w peïni automatycznie, bez potrzeby przesuwania elementów przed ciÚciem czy teĝ rÚcznych poprawek.

68

NK 62 (5/2012)

Gïowica systemy ACS zamontowana jest na dodatkowych prowadnicach i moĝe byÊ opuszczana i podnoszona. W trakcie ciÚcia jest opuszczana nad pïytÚ, silnik napÚdza mechanizm posuwisto-zwrotny, do którego jest przymocowany chïodzony wodÈ brzeszczot wycinajÈcy naroĝnik otworu z duĝÈ precyzjÈ. Jak widaÊ na poniĝszych zdjÚciach, jakoĂÊ wyciÚcia naroĝników jest doskonaïa (oczywiĂcie naleĝy podeprzeÊ od spodu odpowiednimi przyssawkami wycinany fragment, aby uniknÈÊ jego niekontrolowanego wyïamania).

”

Angle Cutting System – system ten umoĝliwia automatyczne wycinanie naroĝników w otworach za pomocÈ specjalnych brzeszczotów podobnych w ksztaïcie jak w wyrzynarkach do drewna.

System ACS jest montowany w pilarkach CNC rmy Thibaut TC650, TC750 jako opcja dodatkowa. Rekomendowana prÚdkoĂÊ ciÚcia to 80 mm/min dla pïyty gruboĂci 30 mm, natomiast przewaĝnie prÚdkoĂÊ jest wiÚksza, poniewaĝ system ten jest wykorzystywany jedynie do dokañczania naroĝy, tam gdzie nie moĝna dociÈÊ ich tarczÈ diamentowÈ. ¿ywotnoĂÊ brzeszczotu okreĂlona jest na okoïo 500 naroĝników.

Docinanie to moĝe byÊ ïatwo zaprogramowane na oprogramowaniu rmy Thibaut. GruboĂÊ brzeszczotu wynosi 3,3 mm, wiÚc do ciÚcia naleĝy uĝywaÊ tarcz diamentowych o takiej minimalnej gruboĂci. z Dariusz Wawrzynkiewicz

www.RynekKamienia.pl

PROFESJONALNE NARZĘDZIA D IAMENTOWE SUWIK DIAMANT AS Andrzej Suwik, ul. Promienista 48a, 60-289 Poznań tel. +48 61 868 33 95, email: biuro@diamantas.pl, www.diamantas.pl

TECHNOLOGIA PORADY

PodnieĂ, przewieě, rozïaduj Wózki widïowe dla przemysïu kamieniarskiego

R

zarówno jeĂli chodzi o nowe maszyny, jak i na rynku wtórnym.

Chociaĝ zmieniajÈ siÚ trendy w konstrukcji wózków, wprowadzane sÈ nowe systemy napÚdów, uïatwia siÚ obsïuga, nie zmienia siÚ jedno – podstawowym zadaniem zawsze bÚdzie zdjÚcie z pleców czïowieka ciÚĝaru transportu.

Wózek w kamieniarstwie Moĝna zaryzykowaÊ tezÚ, ĝe wózków uĝywa siÚ dziĂ w poïowie zakïadów kamieniarskich i w kaĝdej hurtowni. Zdaniem Konrada Zieliñskiego z hurtowni Granitus Marki, nie jest moĝliwe efektywne zorganizowanie logistyki na placu bez wykorzystania widlaków.

I chociaĝ w branĝy wciÈĝ widoczny jest sentyment do starych, dobrych „raków”, kamieniarze coraz czÚĂciej kierujÈ siÚ w stronÚ uznanych marek, do których majÈ zaufanie. – W naszej pracy uĝywamy sprzÚtu Toyoty o uděwigu 3,5 tony, który jest niezbÚdny do rozïadunku kontenerów – dodaje Zieliñski. WartoĂÊ nowego, dobrej klasy widlaka siÚga czasem kilkudziesiÚciu tysiÚcy zïotych (a sÈ i droĝsze). Bez wÈtpienia podstawowymi kwestiami przy wyborze sÈ walory uĝytkowe, takie jak wspomniany wczeĂniej uděwig, ale równieĝ niskie koszty eksploatacji i potencjalna bezawaryjnoĂÊ. Ponadto istotny jest teĝ ïatwy dostÚp do czÚĂci zamiennych i ich cena. Uĝytkownicy wózków, a wiÚc takĝe wïa-

FOT. ZAP

ynek wózków podnoĂnikowych w Polsce powoli siÚ powiÚksza. Poza magazynami specjalistyczne maszyny znajdujÈ zastosowanie w innych branĝach, takĝe w kamieniarstwie. DziĂ popularne „widlaki” sÈ czÚsto staïym elementem krajobrazu w niejednym zakïadzie i hurtowni kamienia.

Transport materiaïów, gospodarka magazynowa, zaïadunek i wyïadunek – oto powszechne zastosowania wózków widïowych.

SÈ wrÚcz nieodzownym sprzÚtem przydatnym przy organizacji przestrzeni na placach kaĝdej hurtowni pïyt i nagrobków i sporo usprawniajÈ pracÚ mniejszych zakïadów. W Polsce handel wózkami rozpoczÈï siÚ na dobre w latach 90., kiedy to na rynku pojawiïy siÚ najwiÚksze Ăwiatowe marki. W ostatnich dwudziestu latach rynek wózków widïowych przeszedï sporÈ ewolucjÚ, a czasy, w których niepodzielnie rzÈdziïy wózki produkowane przez FUT Suchedniów lub GPWP Gliwice, odeszïy w niepamiÚÊ. DziĂ najwiÚksi producenci, do których naleĝÈ marki europejskie, takie jak Linde, Still czy Jungheinrich, konkurujÈ z japoñskimi wytwórcami – ToyotÈ, Nissanem albo z koreañskim Hyundaiem. Rynku dostawców wózków nie ominÚïa teĝ chiñska ekspansja, dziÚki czemu w Polsce pojawiï siÚ niezïej klasy sprzÚt produkowany w Pañstwie ¥rodka (m.in. rma JAC). W efekcie osoba planujÈca zakup nowego bÈdě uĝywanego sprzÚtu moĝe przebieraÊ w dziesiÈtkach ofert

70

NK 62 (5/2012)

www.RynekKamienia.pl

TECHNOLOGIA PORADY

Japoñska precyzja kontra niemiecka solidnoĂÊ DziĂ praktycznie kaĝda z rm obecnych na polskim rynku posiada produkt, który sprawdzi siÚ w pracy z kamieniem, a czoïowi producenci sprzedajÈ w Polsce swoje produkty bezpoĂrednio poprzez wïasne oddziaïy lub za poĂrednictwem sieci dealerów. Mocno trzyma siÚ teĝ rynek wózków uĝywanych, które czÚsto oferowane sÈ wraz z serwisem gwarancyjnym.

BiorÈc pod uwagÚ wymienione wyĝej cechy uĝytkowe, wybór odpowiedniego wózka w szerokiej gamie produktów nie powinien nastrÚczaÊ zbytnich trudnoĂci. Firmy produkujÈce podnoĂniki

www.RynekKamienia.pl

FOT. ZAP

Jaki wózek dobry dla mnie?

Wspóïczesne wózki widïowe sÈ na ogóï bardzo skomplikowanymi urzÈdzeniami, w których przemyĂlano kaĝdy najdrobniejszy szczegóï. Wózki sÈ projektowane z takÈ samÈ precyzjÈ i dbaïoĂciÈ o detale, jak samochody osobowe. DecydujÈc siÚ na zakup wózka do zakïadu kamieniarskiego, musimy wziÈÊ pod uwagÚ szereg czynników. W mniejszych zakïadach kamieniarskich uděwig 3,5 tony najczÚĂciej nie bÚdzie wykorzystywany. W codziennym przeïadunku pïyt dobrze sprawdzajÈ siÚ czoïowe podnoĂniki z maksymalnym uděwigiem nie przekraczajÈcym 2,5 tony, a czÚsto sporo mniejszym.

KolejnÈ istotnÈ rzeczÈ, na którÈ powinniĂmy zwróciÊ uwagÚ przy zakupie, jest rodzaj silnika. Wspóïczesne wózki widïowe sÈ na ogóï maszynami elektrycznymi bÈdě teĝ posiadajÈ silnik spalinowy i to wïaĂnie te drugie chÚtniej wybierane sÈ w przemyĂle kamieniarskim. Jak przekonuje Kordian Dziarmaga, wïaĂciciel hurtowni Horus, przy pracy z kamieniem, gdzie wózek uĝywany jest do transportu ciÚĝkich pïyt, lepiej sprawdza siÚ napÚd spalinowy, który jest po prostu mocniejszy. – Trzeba oczywiĂcie pamiÚtaÊ, ĝe wózki widïowe o napÚdzie spalinowym powodujÈ emisjÚ szkodliwych spalin, dlatego teĝ nie moĝna ich wykorzystywaÊ na terenie obiektów zamkniÚtych – mówi Kordian Dziarmaga. Na marginesie, ciekawym typem wózków sÈ hybrydy, które ïÈczÈ w sobie cechy np. diesla i silnika elektrycznego. Celem zastosowania takiego spalinowo-elektrycznego napÚdu jest ograniczenie spalania paliwa.

WybierajÈc wózek widïowy, naleĝy zwróciÊ uwagÚ takĝe na jego zabezpieczenia przed uszkodzeniem w czasie pracy w trudnych warunkach, wielkoĂÊ kóï i system amortyzacji widlaka, który czÚsto pracuje na nierównym terenie pod sporym obciÈĝeniem. Maïy promieñ skrÚtu, uïatwiaja manewry na niewielkich przestrzeniach.

Do systemów usprawniajÈcych pracÚ widlaków naleĝy system aktywnej kontroli pracy, który odpowiada za automatyczny nadzór nad temperaturÈ pracy silnika (i jednostki sterujÈcej funkcjami roboczymi), uniemoĝliwiajÈc przegrzanie.

FOT. K. LESIAK

Ăciciele zakïadów kamieniarskich, zwracajÈ teĝ uwagÚ na kwestie zwiÈzane z gwarancjÈ i doceniajÈ wartoĂÊ dodanÈ, jakÈ oferujÈ dystrybutorzy. – Wózek widïowy musi byÊ w ciÈgïym uĝyciu, a wiÚc – poza niezawodnoĂciÈ – szczególnie istotny jest szybki i dobry serwis, jaki powinien zapewniaÊ dystrybutor – mówi Jacek Tomczak z rmy Monolit. Wykwalikowany personel odpowiadajÈcy za szybkie i fachowe serwisowanie sprzÚtu jest dziĂ nie do przecenienia.

Przed kupnem wózka...

1. Jakiego uděwigu bÚdziesz potrzebowaï? Na jakÈ wysokoĂÊ bÚdzie podnoszony zaïadunek?

2. Zorientuj siÚ w rynku – mnóstwo ofert i danych technicznych znajdziesz w Internecie, na stronach producentów.

3. Szukaj zarówno na rynku pierwotnym, jak i wtórnym.

4. KupujÈc wózek, sprawdě, jak wyglÈda serwis i jakiego okresu dotyczy gwarancja.

5. Rozejrzyj siÚ za dodatkowym donansowaniem, np. unijnym.

6. Weě pod uwagÚ leasing lub wynajem wózka.

7. Upewnij siÚ, czy twój pracownik zostaï przeszkolony w obsïudze podnoĂnika. widïowe przeĂcigajÈ siÚ w rozwiÈzaniach technicznych i technologicznych, które majÈ na celu takie udoskonalenie wózków widïowych, by byïy bardziej funkcjonalne. Naleĝy jednak pamiÚtaÊ, ĝe w przemyĂle kamieniarskim wózki naraĝone sÈ na ciÚĝsze warunki niĝ ich magazynowe odpowiedniki. Kurz, róĝne warunki atmosferyczne czy nierówny teren – te wszystkie czynniki sprawiajÈ, ĝe widlak dedykowany branĝy kamieniarskiej powinien posiadaÊ relatywnie prostÈ i wytrzymaïÈ konstrukcjÚ. MiÚdzy innymi, kryteria te speïniajÈ wózki koreañskiego koncernu Hyundai. – Nasze wózki charakteryzuje prostota konstrukcji i obsïugi przy jednoczesnym zachowaniu nowoczesnych parametrów technicznych i uĝytkowych – mówi Witold Wydrzyñski z rmy Toolmex-Truck, dystrybutora koreañskiego koncernu na polski rynek. Szczególnie polecanym modelem dla branĝy kamieniarskiej jest wg niego seria 20D/33D-7E. SÈ to podnoĂniki o uděwigu 2-3,3 tony, wypo-

71

NK 62 (5/2012)

TECHNOLOGIA PORADY

saĝone w silnik Diesla, o regulowanym kÈcie pochylania masztu i wspomaganiem kierownicy. Na dystrybuowane wózki rma daje cztery lata gwarancji, dodatkowo istnieje moĝliwoĂÊ wykonania specjalnego wyposaĝenia uzupeïniajÈcego tradycyjne widïy, które ma zastosowanie w przemyĂle kamieniarskim, a wiÚc przedïuĝek, nakïadek umoĝliwiajÈcych przewóz pïyt w pionie itp.

CiekawÈ ofertÚ prezentuje niemiecki potentat w dziedzinie produkcji, rma Linde. – Moĝemy zaproponowaÊ najwiÚcej opcji, jeĂli chodzi o konstrukcjÚ wózków dla branĝy budowlanej i kamieniarskiej – twierdzi przedstawiciel rmy Michaï Schabowski.

A jest w czym wybieraÊ. Niemcy wymyĂlili i wdroĝyli niezwykle efektywny napÚd hydrostatyczny, wózki Linde majÈ amortyzowane wszystkie osie, siïowniki masztów umieszczone sÈ u góry, co wpïywa na pole widzenia operatora. – Branĝy kamieniarskiej poleciïbym modele z wiÚkszymi koïami, lepiej radzÈ sobie z mniej równym terenem – dodaje Schabowski.

Co prawda od kilku lat ĝaden polski wózek nie zjechaï z taĂmy produkcyjnej, warto jednak wspomnieÊ, ĝe istniejÈ na rynku przenoĂników polskie marki, takie jak rma Promag. PrzedsiÚbiorstwo z Poznania sprzedaje pod swojÈ markÈ widlaki produkowane na zamówienie w jednym z azjatyckich krajów, co w widoczny sposób wpisuje siÚ w trendy dzisiejszego Ăwiata duĝego biznesu. Produkty oferowane przez Promag zajmujÈ swoje miejsce w Ăredniej klasie, sÈ konkurencyjne cenowo i rozprowadzane przez wïasnÈ sieÊ dystrybucji na terenie caïego kraju. z Tomasz Poznañski

Kupno czy wynajem?

Coraz bardziej popularnÈ alternatywÈ do zakupu wózków widïowych jest ich wynajem lub jedna z form leasingu. CzÚsto jest on poïÈczony z caïym serwisem - uĝytkownik pïaci wtedy jedynie za wynajem sprzÚtu, a caïa logistyka eksploatacji i ubezpieczeñ spada na oferujÈcego wynajem - o takÈ ofertÚ warto zapytaÊ przedstawiciela rmy, w której chcemy zaopatrzyÊ siÚ w sprzÚt. Zalety takiego rozwiÈzania sÈ oczywiste – brak koniecznoĂci jednorazowego wydatku, czÚĂÊ kapitaïu pozostaje wiÚc wolna na inne rmowe wydatki, ïatwo moĝna zrównowaĝyÊ i zaplanowaÊ koszty staïe (wynajem wpisujemy w koszty dziaïalnoĂci). Opcja prostego wynajmu moĝe byÊ dobra dla zakïadów kamieniarskich dziaïajÈcych sezonowo.

Przydatne adresy: www.toyota-forklifts.pl www.still.pl linde-mh.pl www.jungheinrich.pl www.promag.pl www.forklift.pl www.toolmex-truck.com.pl www.t-service.pl

EMOCJE W

ERNST STRASSACKER GMBH & CO. KG ODLEWNIA ARTYSTYCZNA STAUFENECKER STR. 19 · 73079 SUESSEN FON 00 49 7162 /16-228 · FAX 00 49 7162/16-375 www.strassacker.de · mail@strassacker.de

72

NK 62 (5/2012)

www.RynekKamienia.pl

Podstawowe parametry maszyny: Zasilanie 3/N/PE ~ 400 V, 50 Hz; 4.75 kW Silnik głowicy 4 kW Podnoszenie/opuszczanie głowicy / docisk pneumatyczny 0.55 kW Sprężone powietrze 0.5 MPa Zasięg głowicy 2200 mm Głowica 2-wagonowa

KOLAN KÓWKA Podstawowe parametry maszyny: Zasilanie 3x380V + N + PE; 11 kVA Silnik główny 7.5 kVA, 1400 obr/min Grubość ciętej płyty do 250 mm (dla dysku o śr. 600mm) Długość pola obróbczego 3350 x 3100 mm Prędkość cięcia zakres od 0.7 do 2.5 m/min lub inny na zamówienie, np. (od 2.5 do 4 m/min) Wymiary 4600 mm x 4200 mm x 2000 mm (długość x szerokość x wysokość)

PIŁA JEDNOSUPORTOWA PJS600

Podstawowe parametry maszyny: Zasilanie 3x380V + N + PE; 5.5 kVA Silnik głowicy 3/3.7 kVA; 1400/2800 obr/min Sprężone powietrze 0.5 MPa Grubość obrabianej płyty do 100 mm (standardowo) Długość pola obróbczego 3000 mm (na zamówienie do 4000 mm) Prędkość posuwu do 15 m/min (płynna regulacja) Wymiary 5200 mm x 2100 mm x 2350 mm

BOCZKARKA PROFILO WA B100 K&K AUTOMATIC MACHINES Kosiorowscy Spółka Jawna 36-105 Cmolas, Cmolas 398 b

tel.: +48 17 283 74 66, tel./fax: +48 15 846 42 83 tel. komórkowy: +48 607 656 791 e-mail: biuro@machines.pl, www.machines.pl

TECHNOLOGIA WYWIAD

P

„Nowy Kamieniarz”: Wskrzeszanie marki czÚsto bywa trudniejsze niĝ budowanie nowej. Nie obawia siÚ pan zmierzyÊ z tym problemem?

Andrzej Rewak: Naszym najwiÚkszym problemem na dzisiaj jest trudna sytuacja, która powstaïa na rynku kamieniarskim. O pomysï na rozwój rmy nie bojÚ siÚ – oby tylko realia rynkowe pozwoliïy nam te plany zrealizowaÊ. Problemy z pïatnoĂciami mÚczÈce branĝÚ oraz dziwny, skokowy popyt na produkty kamieniarskie sprawiajÈ, ĝe zakïadom kamieniarskim trudno jest na dzisiaj podejmowaÊ decyzje dotyczÈce rozwoju rmy. WiÚkszoĂÊ rm przyglÈda siÚ temu, co siÚ dzieje na rynku i decyzje o zakupach maszyn odkïada na spokojniejszy czas. Przez to trudno nam zaplanowaÊ sprzedaĝ.

Na szczÚĂcie sÈ rmy, które chcÈ modernizowaÊ swój park maszynowy bezpoĂrednio pod zamówienie, które wïaĂnie realizujÈ. Wówczas problemem bywa czas, jaki mamy na dostarczenie maszyny, ale zazwyczaj udaje nam siÚ te trudnoĂci rozwiÈzaÊ.

Czy ten brak planowania i dziaïanie ad hoc wynikajÈ tylko z tego, ĝe rmy nie majÈ zaplanowanych wczeĂniej Ărodków na rozwój?

MyĂlÚ, ĝe problemem jest tu brak wspóïpracy miÚdzy projektantami robót kamieniarskich a naszÈ branĝÈ. Brakuje wymiany doĂwiadczeñ, brakuje pewnego rodzaju unikacji pewnych procesów i przede wszystkim produktów. Efekt tego jest taki, ĝe kamieniarz nie jest w stanie przewidzieÊ, jakiego rodzaju elementy bÚdzie wykonywaï przy nastÚpnym zleceniu. Potem musi rozbudowywaÊ park maszynowy do niebotycznych rozmiarów lub iĂÊ na kompromisy, co skutkuje zakupem maszyn, które sÈ do wszystkiego. A niestety kiedy coĂ jest do wszystkiego, to zazwyczaj jest do niczego.

Skoro rozmawiamy o problemach: co jest najtrudniejsze w tworzeniu dobrych maszyn kamieniarskich?

Ponownie wracamy do tego, ĝe branĝa nie potra siÚ przebiÊ, tym razem do oĂrodków naukowych. Owszem, geolodzy wspóïpracujÈ z kopalniami i na tym wycinku ta wspóïpraca dziaïa nie najgorzej.

Natomiast studenci uczelni technicznych nie majÈ pojÚcia o tym, jaka jest specyka kamienia i jak projektowaÊ maszyny uĝywane w naszej branĝy. PrzeciÚtnemu studentowi politechniki zakïad kamieniarski kojarzy siÚ niemal wyïÈcznie z ciÚĝkÈ pracÈ, przyrównywanÈ do tej w kolonii karnej. Nasza w tym rola, ĝeby zachÚciÊ studentów do tego, ĝeby chcieli siÚ tematem maszyn do obróbki kamienia czy obróbkÈ kamienia w szerszym zakresie zainteresowaÊ, ĝeby traali do zakïadów, posiadajÈc pewnÈ podstawowÈ wiedzÚ.

W kamieniarstwie brakuje ksztaïcenia kadr. Doceniam oczywiĂcie to, co siÚ dzieje w Strzegomiu, ale brakuje kadry wyĝszej, która pozwoli rozwijaÊ branĝÚ. Co za tym idzie, brakuje teĝ wiedzy naukowej o technicznych aspektach pracy maszyn. Niemal caïa, jakÈ posiadamy, wynika z doĂwiadczeñ, zdobytych zazwyczaj metodÈ

74

NK 62 (5/2012)

FOT. K. LESIAK

o zamieszaniu zwiÈzanym z ogïoszeniem upadïoĂci rmy Promech w kwietniu 2009 r. producent maszyn kamieniarskich z Piotrowic wraca do gry. Firma znalazïa nowego wïaĂciciela, który z nowÈ energiÈ i pomysïami chce przekonaÊ klientów, ĝe potra zaproponowaÊ urzÈdzenia i rozwiÈzania idealnie dopasowane do ich potrzeb.

Jak Promech z popioïów Wywiad z Andrzejem Rewakiem, wïaĂcicielem polskiej rmy produkujÈcej maszyny kamieniarskie. prób i bïÚdów. Mamy wiele pytañ dotyczÈcych tego, jak pracowaÊ narzÚdziami, jakich nastawów maszyn uĝywaÊ itd., a brak odpowiedzi na nie utrudnia projektowanie dobrych maszyn.

Skoro branĝa jest taka trudna, to skÈd wziÈï siÚ pomysï, aby siÚ z niÈ zwiÈzaÊ?

Jestem inĝynierem mechanikiem, przez wiele lat projektowaïem maszyny dla górnictwa podziemnego. BranĝÈ kamieniarskÈ zainteresowaïem siÚ w 1995 roku, bo zostaïem poproszony przez kolegów z Bolesïawca o modernizacjÚ ich maszyn. Szybko zïapaïem bakcyla kamieniarstwa i zostaïem w nim, bo zwyczajnie lubiÚ kamieñ. Po latach doĂwiadczeñ zobaczyïem, ĝe Promech – który znaïem i ceniïem – upadï, postanowiïem kupiÊ go od syndyka. W ten sposób udaïo mi siÚ poïÈczyÊ pasjÚ z wiedzÈ inĝyniera mechanika, co pozwala mi przeprowadzaÊ innowacje, które pozwolÈ (mam nadziejÚ) tej rmie wyjĂÊ na prostÈ i ĝyÊ.

Jak wiÚc wyglÈda plan modernizacji rmy?

StworzyliĂmy osobne wydziaïy dla serwisu, projektowania i produkcji. NajwiÚksze nakïady wiÈzaïy siÚ z dziaïem projektowym, w którym znajdujÈ siÚ cztery stanowiska do projektowania 3D i grupÚ konstruktorów, którzy wykonujÈ zlecone przez nas zadania. Wspóïpracujemy

www.RynekKamienia.pl

TECHNOLOGIA WYWIAD

FOT. ARCHIWUM PROMECH

teĝ z PolitechnikÈ WrocïawskÈ, aby zdobyÊ wiedzÚ teoretycznÈ. Staramy siÚ przede wszystkim zebraÊ jak najwiÚkszÈ bazÚ danych dotyczÈcych tarcz do ciÚcia kamienia wykorzystywanych w Polsce, aby pozwoliÊ maszynom jak najbardziej wydajnie pracowaÊ.

UporzÈdkowaliĂmy program produktowy, ujednoliciliĂmy czÚĂci zamienne, ïoĝyska, napÚdy. ZdecydowaliĂmy siÚ juĝ na staïÈ grupÚ dostawców, co pozwala nam z jednej strony przedstawiÊ klientowi róĝne opcje, a z drugiej strony gwarantuje dostawÚ sprawdzonych czÚĂci i okreĂlonÈ jakoĂÊ. Chcemy tak uïoĝyÊ naszÈ ofertÚ, aby moĝna byïo zamówiÊ maszynÚ przez Internet, wybierajÈc róĝne wersje napÚdu czy oprzyrzÈdowania.

Projektowanie w 3D daje zupeïnie inny komfort pracy nad maszynami i na wczesnym etapie pozwala rozwiÈzaÊ wiele problemów dotyczÈcych na przykïad kolizji we wspóïpracy maszyn. Chcemy dziÚki temu tak rozwinÈÊ produkcjÚ maszyn, aby oferowaÊ klientom gotowe linie do produkcji konkretnego produktu z kamienia.

UrzÈdzenia transportujÈce kamieñ z maszyny na maszynÚ sÈ niezwykle istotne w sprawnoĂci produkcji i co najwaĝniejsze pozwalajÈ powaĝnie zredukowaÊ liczbÚ osób potrzebnych do ich obsïugi.

Maszyny niepoïÈczone w jednÈ liniÚ produkcyjnÈ majÈ mniejszÈ wydajnoĂÊ, zajmujÈ wiÚcej miejsca i wymagajÈ wiÚkszej przestrzeni, aby zapewniÊ bezpieczny transport w zakïadzie.

WyciÈgnÚliĂmy teĝ wnioski z dziaïalnoĂci we wczeĂniejszym okresie i obecnie jesteĂmy pewni swoich produktów, nie boimy siÚ kosztów obsïugi gwarancyjnej. Wszystkie nasze maszyny majÈ moĝliwoĂÊ podïÈczenia do sieci internetowej, wiÚc wiele prac moĝemy wykonywaÊ on-line – sprawdzenie bïÚdów czy aktualizacja oprogramowania sÈ moĝliwe bez przyjazdu serwisanta. Zaleĝy nam na tym, aby nasz serwis gwarancyjny i pogwarancyjny byï najwyĝszej jakoĂci, a obsïuga szybka i sprawna. Tworzony wydziaï serwisowy bÚdzie mobilny i nie bÚdzie zaburzaï nam pracy w zakïadzie, bo odrywanie ludzi od maszyn i wysyïanie w teren potra dezorganizowaÊ pracÚ rmy.

Teraz pozostaje poinformowaÊ klientów o tym, ĝe Promech to obecnie zupeïnie nowa jakoĂÊ?

CzekaliĂmy z tym do chwili, gdy nasze plany stanÈ siÚ rzeczywistoĂciÈ. Chcemy dotrzeÊ z naszÈ ofertÈ przede wszystkim do rm Ăredniej wielkoĂci, które majÈ juĝ dostÚp do wïasnego surowca.

ChoÊ oczywiĂcie wszyscy, którzy chcÈ zmodernizowaÊ swój zakïad, znajdÈ u nas potrzebne maszyny.

Chcemy tak uïoĝyÊ naszÈ ofertÚ, aby moĝna byïo zamówiÊ maszynÚ przez Internet, wybierajÈc róĝne wersje napÚdu czy oprzyrzÈdowania.

76

NK 62 (5/2012)

Zaleĝy wam tylko na klientach w Polsce, czy zamierzacie sprzedawaÊ maszyny równieĝ za granicÚ?

WïaĂciwie wróciliĂmy juĝ na rynek krajów nadbaïtyckich. Mamy tam klientów, którzy sÈ zadowoleni z naszych usïug. Zaleĝy nam na powrocie do Ameryki Póïnocnej. Nasze maszyny majÈ tam opiniÚ bardzo trwaïych konstrukcji, które ïatwo po latach zmodernizowaÊ.

JesteĂmy dla nich oczywiĂcie takĝe tani. Chcemy podtrzymaÊ te opinie i zaoferowaÊ wysokÈ jakoĂÊ, co daje nam nadziejÚ na sukces. Obecnie rozmawiamy z dealerem w USA o warunkach wspóïpracy, szukamy takĝe przedstawiciela w Kanadzie.

Mam nadziejÚ, ĝe mój plan dla Promechu uda siÚ wprowadziÊ w ĝycie i za kilka lat bÚdziemy silnÈ i stabilnÈ markÈ, kojarzonÈ z dobrej jakoĂci rozwiÈzaniami. z Rozmawiaï Szymon Paě

www.RynekKamienia.pl

KOPALNIA GRANITU STRZEBLÓW BLOKI, PâYTY KOSTKA SZARA I KOLOROWA

Kopalnia w Sobótce 55-050 Sobótka, ul. ChwaÏkowska 23 dziaÏ sprzedaĂy: tel.: fax:

71 391 10 10 71 316 20 25 71 316 20 26

KRUSZYWA DROGOWE

e-mail: sobotka@skalimex-grantin.com.pl

KRAWôĒNIKI

www.skalimex-grantin.com.pl

PâYTY CHODNIKOWE

NOWY MAGAZYN PâYT KOLOROWYCH, NAGROBKI I INNE

TECHNOLOGIA PRODUCENCI – TEKST SPONSOROWANY

Ikonos poszerza produkcjÚ o folie do piaskowania Ikonos Proex Pro Sandblast BRT 300+ to rodzimej produkcji folia do piaskowania.

Jest to kolejny nowy produkt w portfolio rmy Ikonos.

O

pracowana i wytwarzana na opolskiej linii produkcyjnej folia do piaskowania Ikonos Proex Pro Sandblast BRT 300+ to materiaï o specjalnym przeznaczeniu. Dedykowany jest do ploterów tnÈcych (cutting plotters), za pomocÈ których wycina siÚ liternictwo lub inne ksztaïty. NastÚpnie naklejona na podïoĝe typu marmur, granit czy szkïo poddaje siÚ piaskowaniu. Po odklejeniu pozostaje efekt piaskowania czy teĝ grawerowania. Materiaï przeznaczony jest wiÚc do zakïadów kamieniarskich, szklarskich, budowlanych i dekoratorskich.

Folia Ikonos to 300-mikronowy, kalandrowany winyl z usuwalnym klejem na silikonowanym, 121- i 136-gramowym papierze podkïadowym. Oferowana jest w dwupaku, po dwie rolki szerokoĂci 61 cm i dïugoĂci nawoju 20 metrów.

Siïa adhezji stosowanego kleju ma duĝe znaczenie. PoczÈtkowo, bezpoĂrednio po naïoĝeniu (w czasie piaskowania) jest to 3,2 N/25 mm. Po 20 minutach spada do 2,2 N. Klej siÚ utrwala po 24 h z siïÈ 5,5 N. Ikonos – innowacyjny partner Rodzina materiaïów Ikonos obejmuje juĝ kilkadziesiÈt produktów: folie samoprzylepne monomerowe i polimerowe w róĝnych wariantach (rodzaj kleju, powïoka), folie dekoracyjne i laminaty.

W ofercie znajdujÈ siÚ takĝe wysokiej jakoĂci materiaïy powlekane (np.: backlity, blockouty) do druku eko-, mild- i hardsolwentowego oraz UV. Media te cechujÈ siÚ najwyĝszÈ jakoĂciÈ, trwaïoĂciÈ, oddajÈ szerokÈ paletÚ barw, przeznaczone sÈ do druku w wysokich rozdzielczoĂciach i wysokich prÚdkoĂciach.

W zaleĝnoĂci od potrzeb rynku rma poszukuje nowych rozwiÈ-

78

NK 62 (5/2012)

zañ. Opolskie materiaïy zostaïy docenione przez wielu producentów ploterów drukujÈcych oraz zdobyïy kilka nagród na miÚdzynarodowych targach reklamy. Lokalizacja fabryki w Polsce powoduje, ĝe rma moĝe szybko dostarczaÊ dobre materiaïy w elastycznych cenach. Materiaïy produkowane sÈ z zachowaniem wszelkich norm i standardów. Linia produkcyjna Ikonos cechuje siÚ brakiem jakichkolwiek emisji do Ărodowiska. Materiaïy Ikonos bardzo dobrze traajÈ w segment wysoko jakoĂciowy, bo oferowane sÈ w przystÚpnych cenach, czÚsto nawet zaskakujÈcych dla klientów - gdyĝ klienci w kraju zaopatrujÈ siÚ bezpoĂrednio u producenta.

”

Polskim dystrybutorem materiaïów Ikonos jest Atrium-Centrum Ploterowe, www.atrium.com.pl

Oprócz rozwoju technologii Ikonos inwestuje takĝe w aspekt logistyczny. W ostatnich miesiÈcach oddziaïy rmy w Poznaniu i Krakowie, przeniosïy siÚ do nowych magazynów. Latem tego roku, w Opolu, do uĝytku zostaï oddany drugi centralny magazyn wysokiego skïadowania. Inwestycji nie brakuje takĝe w dziale produkcji. Firma uruchomiïa system dopalania powietrza procesowego, zainstalowane zostaïy teĝ nowe systemy konfekcjonowania, które powiÚkszÈ moce produkcyjne. Wszystkie te dziaïania sprawiajÈ, ĝe jesteĂmy dla naszych kontrahentów silnym i wiarygodnym parterem, z którym moĝna siÚ zwiÈzaÊ na lata – podsumowuje szef dziaïu marketingu Atrium. z

www.RynekKamienia.pl

Tylko to, co najlepsze

Echo 625 CNC

cho 625 CNC

Echo 625 CNC

Echo 625 CNC

Echo 625 CNC

Echo 625 CNC

Echo 625 CNC

Echo 625 CNC

Echo 625 CN

Piła pracująca w 5 - osiach z obrotową głowicą 00 - 3700 oraz uchyłem 00 - 900

Bimatech CNC Obrabiarka sterowana numerycznie

matech CNC

Bimatech CNC

Bimatech CNC

Bimatech CNC

Bimatech CNC

Bimatech CNC

Bimatech CNC

B

Achilli MBS TS

Achil MBS TS

Achilli MBS TS Achilli MBS TS

Achilli MBS TS

Achilli MBS TS

Achilli MBS TS

Achilli MBS TS

Achilli MBS TS

Maszyna zaprojektowana i stworzona do cięcia slabów granitowych oraz marmurowych

Tylko to co najlepsze

WEHA sp. z o.o. - ul. Armii Krajowej 31, 58-150 Strzegom tel. +48 662 332 912, e-mail: weha@weha.pl, www.weha.pl

ARCHITEKTURA NOWO¥CI RYNKOWE

Rozkosz z Florydy

Nowe mozaiki z kolekcji PietraArt Bliss rmy Floryda Tile

R

G

ïadka, polerowana pïyta ze zïotymi lub srebrnymi, regularnie rozmieszczonymi inklinacjami? Tego typu materiaï moĝna od niedawna zobaczyÊ i zamówiÊ w hurtowni Interstone. Firma dysponuje w Mszczonowie dwoma standardowymi wzorami pïyt, jednak istnieje moĝliwoĂÊ wyboru z katalogu spoĂród wielu innych. Architekci czy projektanci mogÈ teĝ sami stworzyÊ wzór inklinacji. – Kamieñ jest frezowany maszynowo na gïÚbokoĂÊ kilku milimetrów wedïug dostarczonego wzoru. Miejsce po wybranym materiale wypeïniane jest kolorowym proszkiem, który nastÚpnie zalewany jest ĝywicÈ i utwardzane. Tak przygotowanÈ pïytÚ poddaje siÚ polerowaniu – opisuje sposób produkcji Tadeusz Wysocki, wspóïwïaĂciciel hurtowni. Takiej obróbce moĝna poddaÊ niemal kaĝdy kamieñ i otrzymaÊ dowolny wzór w dowolnym kolorze. Drugi rodzaj oferowanych przez Interstone pïyt to znany juĝ powszechnie szczotkowany lub wybierany frezem wzór 3D. ChoÊ Interstone bÚdzie posiadaÊ na placu w Mszononowie niewielkÈ liczbÚ tak obrabianych pïyt, to na realizacjÚ niestandardowego lub wiÚkszego zamówienia trzeba bÚdzie czekaÊ okoïo 60 dni. Ceny standardowych materiaïów (dwa wzory kolorystyczne, dwa 3D) wahajÈ siÚ w granicach 1500-2500 zï za mkw. W przypadku innych zamówieñ cena zaleĝy od wybranego kamienia i rodzaju obróbki. W przypadku niestandardowych zamówieñ powyĝej 60 mkw. rma moĝe dostarczyÊ bezpïatnÈ próbkÚ.

(ZAP) z

80

NK 62 (5/2012)

Zdobione pïyty w Interstone

SieÊ hurtowni oferuje teraz dwa rodzaje pïyt ze wzorami na kamieniu.

FOT: ARCHIWUM INTERSTONE (2)

FOT: ARCHWIUM FLORIDA TILE

osnÈca popularnoĂÊ ïÈczenia kamienia ze szkïem na pïytkach zachÚciïa amerykañskÈ rmÚ Floryda Tile do rozszerzenia linii pïytek mozaikowych wykonanych z trawertynu, granitu i marmuru. W nowych kompozycjach, obok kamienia, znalazïo siÚ takĝe szkïo. Gama kolorystyczna pïytek linii Bliss jest bardzo szeroka – od gïÚbokich czerni, przez brÈzy, po lĂniÈcÈ biel. Pozwala to na swobodne ïÈczenie mozaik z innymi materiaïami – kamieniem, ceramikÈ, stalÈ czy drewnem. Klasyczne, kwadratowe mozaiki oferowane sÈ w rozmiarze 30 x 30 cm, pïytki wykonane z podïuĝnych elementów – w rozmiarze 30 x 35 cm. (ZAP) z

www.RynekKamienia.pl

ARCHITEKTURA RYNEK BUDOWLANY

Wrocïaw Nowe wieĝowce nad OdrÈ FOT. MATERIA Y INWESTORA

N PrzebudujÈ bulwary nad WisïÈ Trwa rozstrzygniÚcie przetargu na wykonawcÚ przebudowy bulwarów nad WisïÈ od mostu ¥wiÚtokrzyskiego do ul. BoleĂÊ w Warszawie.

D

o przetargu zgïosiïo siÚ siedem duĝych rm budowlanych: Bilnger Berger Budownictwo, Budimex, Energopol-Szczecin, Hydrobudowa Gdañsk, Mostostal Warszawa, Skanska i Warbud.

NajtañszÈ ofertÚ (cena decyduje w peïni o wynikach przetargu) zïoĝyïa Hydrobudowa Gdañsk - 123 mln zï.

Autorem zagospodarowania bulwarów nad WisïÈ jest pracowania RS Architektura Krajobrazu. Projekt przewiduje miÚdzy innymi budowÚ na lewym brzegu Wisïy ukïadu placów i promenad spacerowych oraz Ăcieĝek rowerowych, budowÚ i przebudowÚ caïej infrastruktury podziemnej, budowÚ urzÈdzeñ rekreacyjnych i obiektów maïej architektury, oĂmiu pawilonów usïugowych i gastronomicznych, a takĝe pawilonu plaĝowego, budowÚ przejĂcia podziemnego i przebudowÚ dwóch juĝ istniejÈcych oraz wykonanie plaĝy.

Wykonawca bÚdzie teĝ odpowiedzialny za modernizacjÚ i przebudowÚ nabrzeĝy Wisïy, które majÈ speïniaÊ funkcjÚ umocnieñ przeciwpowodziowych, ale muszÈ teĝ zostaÊ zaadaptowane na potrzeby cumowania statków. Na bulwarach bÚdzie nowe oĂwietlenie, monitoring i punkty dostÚpowe Wi-Fi. Na wykonanie prac wykonawca bÚdzie miaï 30 miesiÚcy od podpisania umowy. z ½ródïo: Muratorplus.pl/ZarzÈd Mienia m.st. Warszawy

Ekologiczne osiedle na Raszynie

W

sÈsiedztwie Parku Raszyñskiego w Poznaniu deweloper Mak Dom stawia dwa piÚciopiÚtrowe budynki wielorodzinne – Rembertowska Park. Do mieszkañ na parterze przynaleĝeÊ bÚdÈ ogródki, a wszystkie mieszkania na wyĝszych kondygnacjach posiadaÊ bÚdÈ balkony lub loggie. Dodatkowo na ostatnim piÚtrze deweloper przewidziaï mieszkania z tarasami. Pierwszy budynek ma byÊ gotowy w IV kwartale 2013 r., a drugi - w poïowie 2014 r. W obu budynkach znajdÈ siÚ mieszkania dwupokojowe o powierzchni 45-50 mkw. i trzypokojowe (ponad 60 mkw.). CechÈ szczególnÈ, wyróĝniajÈcÈ inwestycjÚ jest zastosowanie unikalnej wentylacji mechanicznej mieszkañ z rekuperacjÈ, co pozwoli na obniĝenie kosztów ogrzewanie nawet o 30 procent. Cena mieszkañ na Rembertowska Park wahajÈ siÚ w przedziale 5,9-7,2 tys. zï za mkw. z ½ródïo: „Gazeta Wyborcza Poznañ”

www.RynekKamienia.pl

a terenie dziaïki przy ul. KoĂcierzyñskiej ma powstaÊ 25-piÚtrowy, wielofunkcyjny wieĝowiec, a w miejscu dawnego portu rzecznego przy ul. Reymonta nowe centrum handlowo-usïugowe. Za projekty odpowiedzialne jest miÚdzynarodowe biuro architektoniczne Epstein.

Pierwszy kompleks pomieĂci galeriÚ handlowo-usïugowÈ, mieszkania i wysokiej klasy hotel; znajdzie siÚ teĝ miejsce na biura i centra konferencyjne. Inwestorem jest rma Alterco. Drugi kompleks powstanie na terenie dawnego portu rzecznego przy ul. Reymonta. 13,5-hektarowa dziaïka naleĝy obecnie do rmy Odratrans. PomiÚdzy basenem portowym a rzekÈ majÈ powstaÊ teĝ budynki mieszkalne i promenada ze ĂcieĝkÈ rowerowÈ. ZnajdÈ siÚ tam nie tylko luksusowe apartamenty, ale teĝ tañsze mieszkania. W otoczeniu basenu zaprojektowano równieĝ biurowce, a przy samej ulicy punktowiec, który zaznaczy lokalizacjÚ portu w panoramie miasta. Przestrzeñ publicznÈ stworzÈ place z restauracjami i obiektami rekreacyjno-rozrywkowymi, takimi jak kino czy muzeum. z ½ródïo: „Gazeta Wyborcza Wrocïaw”

Warszawa Skanska deweloperem

S

kanska Residential Development jest znanym deweloperem mieszkaniowym w Szwecji, Norwegii, Finlandii i Estonii, od niedawna prowadzi równieĝ inwestycje w Anglii, Czechach i na Sïowacji. Od tego roku prowadzi dziaïalnoĂÊ takĝe w Polsce.

Spóïka juĝ przystÈpiïa do dziaïania i buduje osiedle Park Ostrobramska przy projektowanej ulicy Jana Nowaka-Jeziorañskiego w Warszawie. Na 7-hektarowej dziaïce wybudowanych zostanie 1600 mieszkañ o powierzchni od 27 do 127 mkw., kaĝde wyposaĝone w balkon, taras lub ogródek. Firma siÚgnÚïa po nowoczesne i innowacyjne rozwiÈzania energooszczÚdne. Osiedle bÚdzie wyposaĝone m.in. w stacjÚ ïadowania pojazdów elektrycznych. Infrastruktura osiedla promowaÊ bÚdzie ruch pieszy i rowerowy, a mieszkañcom do odpoczynku posïuĝÈ atrakcyjne tereny zielone. Planowany termin ukoñczenia pierwszych budynków to przeïom 2013 i 2014 roku. z ½ródïo: Muratorplus.pl/Skanska

81

NK 62 (5/2012)

ARCHITEKTURA RYNEK BUDOWLANY

ompleks biurowy Eurocentrum, który powstanie w Warszawie przy Al. Jerozolimskich, ma byÊ maksymalnie wodo- i energooszczÚdny. Eurocentrum stanowiÊ bÚdzie kompleks trzech poïÈczonych ze sobÈ budynków o powierzchni 70 tys. mkw. Biurowce powstanÈ w Al. Jerozolimskich w Warszawie, w pobliĝu Dworca Zachodniego i placu Zawiszy. Zostaïy zaprojektowane przez pracowniÚ PRC Architekci. Na parterze budynku hol wejĂciowy poïÈczony zostanie z dwupiÚtrowym pasaĝem. ZnajdÈ siÚ tam punkty handlowe, usïugowe, restauracje, kawiarnie.

Nie zabraknie równieĝ naturalnej roĂlinnoĂci - atriów, przypominajÈcych wiszÈce ogrody i Ăcian naturalnej roĂlinnoĂci. Generalnym wykonawcÈ inwestycji jest rma Erbud. z ½ródïo: Muratorplus.pl/Nauron PR

Katowice Dwie wieĝe obok Spodka

F

irma Hines Polska zamierza wybudowaÊ w miejscu budynku DOKP dwa wieĝowce z biurami i sklepami. Niĝszy bÚdzie miaï 14 kondygnacji, a wyĝszy - 28. Budynki stanÈ na wspólnej okrÈgïej podstawie. Na parterze gmachów majÈ byÊ sklepy i punkty usïugowe. W niĝszej wieĝy parkingi zajmÈ trzy pierwsze piÚtra, a w wyĝszej - piÚÊ.

Na swojej stronie internetowej spóïka Hines Polska nazywa ten projekt Rondo Towers.

Ostatecznych wizualizacji planowanego budynku wciÈĝ jednak nie ujawniono. z ½ródïo: „Gazeta Wyborcza Katowice”

PÓŁMASKA AIR-ACE

FOT. MATERIA Y INWESTORA

K

Remont, przebudowa i rozbudowa siedziby uczelni ma kosztowaÊ ponad 40 mln zï.

Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu na nowo

M

inisterstwo Kultury rozdzieliïo wïaĂnie unijnÈ dotacjÚ na rozwój szkolnictwa artystycznego w Polsce. UAP zgarnÈï najwiÚcej – 36 mln zï. Budynek na rogu al. Marcinkowskiego i ul. 23 Lutego powstaï w latach 30. XIX w. jako siedziba Ziemstwa Kredytowego. W 1945 r., podczas walk o Poznañ, obiekt strawiï poĝar. Póěniej go odbudowano, ale juĝ bez architektonicznych detali i historycznej dekoracji. Na szczÚĂcie przetrwaïy zdjÚcia, na których widaÊ, jak budynek wyglÈdaï w czasie wojny. Na ich podstawie odtworzone zostanÈ detale, m.in. intensywniejszy podziaï okien, frontowa balustrada, dwa orïy nad wejĂciem oraz Cybelia i Cerera - stojÈce na larach alegorie przemysïu i rolnictwa z rogiem obtoĂci i kïosem zbóĝ w rÚkach. Projekt przygotuje pracownia NMS Architekci.

Przywrócenie uczelni dawnego blasku kosztuje 4 mln zï. Przyznane wïaĂnie 36 mln zï pójdzie na przebudowÚ budynku B (skrzydïo od strony ul. 23 Lutego) i pawilonu rzeěby, który znajduje siÚ przy wewnÚtrznym dziedziñcu oraz budowÚ ïÈcznika miÚdzy tymi skrzydïami.

Od strony dziedziñca uczelnia zyska przeszklonÈ panelami przeciwsïonecznymi, nowoczesnÈ elewacjÚ. W podziemiach UAP powstanÈ pracownie, których dotÈd artystom brakowaïo: modelarnia, studio lmowe, drukarnia cyfrowa i biblioteka. z ½ródïo: „Gazeta Wyborcza Poznañ”

FOT. MATERIA Y INWESTORA

Warszawa Zielone biura Eurocentrum

Biurowice przy A4 w Katowicach

T

Zastosowania: pył, alergeny, zapachy Zalety: niespotykana swoboda przy oddychaniu dzięki dużej powierzchni filtrującej, osłona twarzy Visor, wymienne części Importer www.diplomat.com.pl tel. 602 610 618 61-655 Poznań ul. Gronowa 85

82

NK 62 (5/2012)

uĝ przy zjeědzie z autostrady A4 w Katowicach rozpoczÚïa siÚ budowa nowego parku biurowego. Pierwsi najemcy wprowadzÈ siÚ tu za rok. Business Park o powierzchni ok. 31 tys. metrów buduje spóïka Echo Investment. Firma zapowiada, ĝe centrum biurowe powstanie w trzech etapach. Pierwsze prace na dziaïce przy skrzyĝowaniu ulic Francuskiej i Damrota, tuĝ przy zjeědzie z autostrady A4, juĝ siÚ rozpoczÚïy. I etap inwestycji ma byÊ gotowy w drugiej poïowie przyszïego roku. CaïoĂÊ bÚdzie skïadaÊ siÚ z trzech poïÈczonych ze sobÈ budynków. ElewacjÚ bÚdÈ tworzyïy duĝe okna oraz jasny, naturalny kamieñ. Pierwszy bÚdzie miaï ok. 9 tys. metrów powierzchni i siedem kondygnacji. Projekt biurowców to dzieïo rmy DDJM z Krakowa. z ½ródïo: „Gazeta Wyborcza Katowice”

www.RynekKamienia.pl

W WYPOSAŻENIU ZNAJDZIESZ:

PROFILE I ZARYSY GMM

Gravellona Macchine Marmo S.p.A. Via Nuova, 155 28883 Gravellona Toce (VB) Italy e-mail: gmm@gmm.it, www.gmm.it

CIĘCIA Z CAD

CAD

ISO 9001:2008 - Certificato N°IT234871

PRO

JEK T BLA OWANI TÓW E

58-150 Strzegom, ul. Koszarowa 7 tel. 603 891 257, 604 07 87 31, tel./fax: 74 855 03 93 e-mail: biuro@euroarss.pl, www.euroarss.pl

ARCHITEKTURA REALIZACJE

I

dee upamiÚtnienia pontykatu Karola Wojtyïy pojawiïy siÚ juĝ w ostatnich latach panowania Polaka na Stolicy Piotrowej. Do ich realizacji przystÈpiono z wielkim animuszem po Ămierci Jana Pawïa II 2 kwietnia 2005 r. JednÈ z najbardziej spektakularnych jest Centrum Jana Pawïa II w Krakowie (zwane takĝe OĂrodkiem Dokumentacji Pontykatu Jana Pawïa II i Sanktuarium bï. Jana Pawïa II), powoïane do ĝycia pod koniec czerwca 2005 r.

Centrum powstaje na terenach dawnych Krakowskich Zakïadów Sodowych Solvay, dziaïajÈcych od 1906 r. w krakowskiej dzielnicy Borek FaïÚcki i zamkniÚtych z powodów ekologicznych na poczÈtku lat 90. Teren ten wybrano z dwóch powodów – jest on zwiÈzany z ĝyciem Karola Wojtyïy, który pracowaï w Solvayu w latach 1940 – 1944 (najpierw, przez rok, w nieodlegïym kamienioïomie wapienia w Zakrzówku, a nastÚpnie w oczyszczalni wody w zakïadach sodowych) oraz planami rekultywacji i zagospodarowania dawnych terenów poprzemysïowych.

Projekt Centrum Od poczÈtku planowano, ĝe Centrum nie bÚdzie tylko muzeum pontykatu, ale na jego terenie znajdÈ siÚ równieĝ park, koĂcióï-sanktuarium, centra: pielgrzymkowe, wolontariatu i konferencyjne itd. Planowano równieĝ usypanie kopca Jana Pawïa II. Ostatecznie w maju 2007 r. Rada Programowa Centrum ogïosiïa konkurs na koncepcjÚ urbanistycznoarchitektonicznÈ, jednak zgïoszone prace nie zadowoliïy inwestora i jego wyniki anulowano. W drugim konkursie, zamkniÚtym, w sierpniu 2008 r. wybrano ostatecznie koncepcjÚ Pracowni Architektonicznej Mikulski. Kamieñ wÚgielny pod budowÚ niezaprojektowanego jeszcze Centrum poĂwiÚciï 27 maja 2006 r. papieĝ Benedykt XVI podczas swojej wizyty w Polsce.

Projekt autorstwa Andrzeja Mikulskiego podporzÈdkowuje Centrum odlegïemu o kilkaset metrów sanktu-

84

NK 62 (5/2012)

Cuda w Krakowie

W krakowskim Borku FaïÚckim, kilkaset metrów od sanktuarium Boĝego Miïosierdzia w agiewnikach, na terenach po byïych zakïadach produkcji sody, powstaje Centrum Jana Pawïa II „Nie lÚkajcie siÚ”.

arium Boĝego Miïosierdzia w agiewnikach. Otwarty, duĝy plac przed koĂcioïem, zwany Maïymi Bïoniami, leĝy w osi ïÈczÈcej wieĝÚ koĂcioïa w agiewnikach z wieĝÈ projektowanego koĂcioïa Centrum. Zgodnie z ideÈ architekta, pielgrzymom przybywajÈcym do sanktuarium z pozostaïej czÚĂÊ tzw.

Biaïych Mórz, czyli terenów dawnego Solvayu i parkingu otwiera siÚ droga (od Jana Pawïa II) do Boĝego Miïosierdzia. Zgrupowane na poïudniowym skraju terenu budynki Centrum majÈ przypominaÊ ïañcuch kaplic wokóï

prezbiterium wielkiego koĂcioïa, którego nawÈ gïównÈ jest otwarty plac Maïych Bïoñ, a samym prezbiterium – dziedziniec przed koĂcioïem Centrum i sama ĂwiÈtynia. Z drugiej strony Centrum ma byÊ „ĂwiÚtym miastem na wzgórzu” (droga z parkingu i pozostaïego terenu dawnych zakïadów Solvay wymaga niewielkiego podejĂcia), które charakteryzuje siÚ niewielkimi przejĂciami i zauïkami pomiÚdzy poszczególnymi budynkami ïÈczonymi nadziemnymi mostkami. Architektura budynków, doĂÊ tradycyjna w formie,

www.RynekKamienia.pl

ARCHITEKTURA

FOT. ARCHIWUM CENTRUM JANA PAW A II

REALIZACJE

takĝe tzw. dolny koĂcióï, gdzie w kaplicy przechowywane sÈ relikwie papieskie (m.in. ampuïka krwi) oraz krypty.

Znajduje siÚ w nich wykonana z marmuru karraryjskiego pierwsza tablica nagrobna Jana Pawïa II, przewieziona w 2011 r. z Watykanu po przeniesieniu trumny papieĝa z Grot Watykañskich do kaplicy Ăw. Sebastiana w Bazylice Ăw. Piotra. We wrzeĂniu 2011 r. pochowano w kryptach kardynaïa Andrzeja MariÚ Deskura.

”

TrudnoĂci z pozyskaniem odpowiedniej iloĂci i jakoĂci wapienia w polskich kamienioïomach spowodowaïy, ĝe na elewacji stosowany jest buïgarski wapieñ Vratza. Kamieñ sprowadza do Polski strzegomska rma Granex, która takĝe produkuje z niego masywne elementy kamienne wykorzystywane na budowie.

Budowa Centrum Jana Pawïa II „Nie lÚkajcie siÚ” nawiÈzuje do znanych z Krakowa rozwiÈzañ i ïÈczy cegïÚ z jasnym kamieniem naturalnym (tak jak w przypadku wiÚkszoĂci Ăredniowiecznych krakowskich koĂcioïów, m.in. Mariackiego, albo Collegium Maius).

Budowa Pierwsze prace na terenie budowy wykonano we wrzeĂniu 2008 r. Byïy to odwierty badawcze prowadzone przez rmÚ Geoteko, których celem byïo ustalenie warunków geotechnicznych podïoĝa i okreĂlenie warunków posadowienia budynków Centrum. Byïo to o tyle istotne, ĝe sanktuarium budowane jest na terenie dawnych osadników posodowych poddanych naturalnemu procesowi rekultywacji (w poïowie lat 90. wzmocniono jedynie koronÚ osadników i skarpy). Zaledwie miesiÈc póěniej, 8 wrzeĂnia 2008 r., wykonano pierwsze odkrywki w celu zbadania spoistoĂci osadu wapiennego. Pozytywnie zakoñczone palowanie próbne potwierdziïo, ĝe projektowana metoda pali przemieszczeniowych bÚdzie wïaĂciwa dla utwardzenia mïodego osadu skalnego pod budowÚ.

W pierwszym etapie inwestycji zaplanowano wzniesienie trzech obiektów: centrum wolontariatu, Instytutu im. Jana Pawïa II oraz koĂcioïa. Prace prowadzi opolska rma Polbau. W chwili obecnej ukoñczone sÈ juĝ budynki Instytutu i centrum wolontariatu, trwa budowa koĂcioïa. Gotowy jest

www.RynekKamienia.pl

Prace kamieniarskie RozpoczÚïy siÚ w 2009 r., po wzniesieniu murów centrum wolontariatu, instytutu i dolnego koĂcioïa, i potrwajÈ w pierwszym etapie budowy do 2014 r. ObejmujÈ one elewacje, zewnÚtrze detale architektoniczne, okïadziny Ăcienne, podïogi, schody i elementy wystroju wnÚtrz. Ze wzglÚdu na charakter budowli i odwoïania do tradycyjnej architektury Krakowa, projektant – Andrzej Mikulski – siÚgnÈï po wapieñ, materiaï typowy dla tego miasta.

TrudnoĂci z pozyskaniem odpowiedniej iloĂci i jakoĂci wapienia w polskich kamienioïomach spowodowaïy, ĝe na elewacji stosowany jest buïgarski wapieñ Vratza. Kamieñ sprowadza do Polski strzegomska rma Granex, która takĝe produkuje z niego masywne elementy kamienne wykorzystywane na budowie – pïyty elewacyjne, gzymsy, oĂcieĝnice, portale, okïadziny Ăcienne, detale stosowane we wnÚtrzach, a nawet tabliczki z nazwiskami fundatorów.

Jak do tej pory na potrzeby budowy Centrum Jana Pawïa II sprowadzono okoïo 1400 m szeĂc. tego kamienia. Takĝe w Granexie powstajÈ cokoïy i schody, produkowane jednak z granitu strzegomskiego.

Jeĝeli mogÈ rodziÊ siÚ wÈtpliwoĂci co do jakoĂci buïgarskiego kamienia, rozwiewa je Krzysztof Skolak, prezes Granexu: – Znamy ten kamieñ od kilkunastu lat. Po raz pierwszy zetknÚliĂmy siÚ z nim podczas prowadzonych przez nas prac renowacyjnych w Wiedniu. PrzekonaliĂmy siÚ, ĝe kamieñ jest najwyĝszej jakoĂci i montowany na zewnÈtrz Ăwietnie znosi warunki atmosferyczne w naszym klimacie. Potwierdziïy to badania laboratoryjne.

Jak przyznaje Krzysztof Skolak, produkcja elementów na potrzeby budowy Centrum nie jest prosta. – Pïyty okïadzinowe majÈ przynajmniej 6-8 cm gruboĂci. Wszelkie elementy dekoracyjne, jak oĂcieĝnice czy portale, sÈ elementami masywnymi, nieklejonymi, grubymi na kilka-

85

NK 62 (5/2012)

ARCHITEKTURA

FOT. ARCHIWUM CENTRUM JANA PAW A II

REALIZACJE

naĂcie bÈdě kilkadziesiÈt centymetrów. ChoÊ duĝÈ czÚĂÊ prac wykonujemy na maszynach prolujÈcych i centrum obróbczym, ostateczna obróbka jest wykonywana rÚcznie – mówi prezes Granexu. Zadanie utrudnia takĝe logistyka. – Prace zdobnicze – detale, pïaskorzeěby, liternictwo – wykonujÈ mniejsze strzegomskie warsztaty, z którymi wspóïpracujemy.

Gotowe elementy przejmujÈ pracownicy strzegomskiej rmy Multistone, którzy muszÈ przewieěÊ je nieuszkodzone na odlegïoĂÊ ponad 300 km, a nastÚpnie zamontowaÊ. – To chyba najtrudniejsze zlecenie, jakie kiedykolwiek wykonywaliĂmy. To nie jest zwyczajna elewacja z kamienia. Bryïa budynku jest skomplikowana, a wszystkie elementy bardzo ciÚĝkie. Jedna z pïyt elewacyjnych w wymiarach 175 x 102 cm i gruboĂci 8 cm waĝyïa okoïo 400 kg – mówi Piotr Stopyra, szef Multistone. Wiele prac wykonywanych jest na wysokoĂci nawet 20 m, a do wyciÈgniÚcia elementów konieczne jest uĝycie děwigów i specjalnych podnoĂników. Tymczasem prace takie, jak montaĝ oĂcieĝnic czy ram gigantycznych malowideï znajdujÈcych siÚ na elewacji, a waĝÈcych nawet do 1500 kg, wymagajÈ kilkumilimetrowej precyzji.

Szeroki zakres wymagajÈcych prac wykonywany jest takĝe we wnÚtrzach. Szczególne zadanie staïo przed kamieniarzami w kaplicy z relikwiarzem papieskim, gdzie oprócz okïadzin Ăciennych, masywnych portali i oïtarzy z wapienia Vratza montowanych przez Multistone uïoĝona zostaïa wzorzysta posadzka z wapieni Lotus Beige (jasny i ciemny), Emperador Dark i Emperador Light. Za te prace odpowiedzialny byï Zakïad Kamieniarski Profkam z Krzeszowic koïo Krakowa. – Ze wzglÚdu na oĂmioboczny ksztaït pomieszczenia i wzór zaproponowany przez projektanta dzieliliĂmy projekt na czÚĂci, które po wyciÚciu ukïadaliĂmy w naszym zakïadzie i sprawdzaliĂmy z wyciÚtym szablonem, czy sÈ idealnie dopasowane. Tak przygotowanÈ posadzkÚ skïadaliĂmy i przewoziliĂmy na miejsce budowy, gdzie rozkïadaliĂmy jÈ ponownie – mówi Józef Gastoï, wïaĂciciel Profkamu. Dodatkowym elementem zdobniczym sÈ trzy

86

NK 62 (5/2012)

Sarkofag kardynaïa Deskura

3 wrzeĂnia 2011 r. w Watykanie zmarï w wieku 87 lat kardynaï Andrzej Maria Deskur. UroczystoĂci pogrzebowe urodzonego w Sancygniowie koïo Piñczowa byïego przewodniczÈcego Papieskiej Komisji ¥rodków Spoïecznego Przekazu miaïy odbyÊ siÚ 12 wrzeĂnia w Krakowie. Kardynaï Deskur, wieloletni przyjaciel Jana Pawïa II, miaï byÊ pierwszÈ osobÈ pochowanÈ w budowanym wïaĂnie koĂciele w Centrum Jana Pawïa II. Przygotowanie sarkofagu, który stanÈÊ miaï w krypcie ĂwiÈtyni, zlecono w trybie pilnym rmie Granex.

Na wykonanie pracy kamieniarze ze Strzegomia mieli cztery dni, z czego póïtora dnia trwaïo przygotowanie i dopracowanie projektu. Sarkofag powstaï z jednego bloku buïgarskiego wapienia Vratza, który naleĝaïo dociÈÊ, wydrÈĝyÊ (jego Ăciany nie sÈ klejone, jedyna czÚĂÊ oddzielna – wieko – jest wykonana z tego samego bloku), spolerowaÊ powierzchniÚ, wykuÊ zaplanowane napisy i pïaskorzeěby, a nastÚpnie przewieěÊ do Krakowa. Intensywne prace nad wykonaniem sarkofagu wypadïy w trakcie obchodów 20-lecia Graneksu.

Równieĝ montaĝ, wykonywany przez Multistone, wymagaï ogromnej pracy. Dwutonowego sarkofagu nie moĝna byïo przewieěÊ do krypty za pomocÈ wózka widïowego. Do dyspozycji pracowników byïy specjalne podnoĂniki i czterokoïowa platforma do przewozu elementów kamiennych. Prace trwaïy do godziny 2 nad ranem, a wiÚc zakoñczyïy siÚ na dziewiÚÊ godzin przed uroczystoĂciami pogrzebowymi. kamienne mozaiki, ciÚte gïównie waterjetem, przedstawiajÈce herby Jana Pawïa II, Benedykta XVI i kardynaïa Stanisïawa Dziwisza, odwzorowujÈce nie tylko ksztaït, ale takĝe kolory poszczególnych ich elementów. Kamienny wystrój kaplicy uzupeïnia oïtarz z marmuru karraryjskiego wykonany przez rzeěbiarza Marka Wesoïowskiego.

Oprócz wspomnianej posadzki Profkam byï odpowiedzialny za schody w kaplicy, posadzki w kryptach koĂcio-

www.RynekKamienia.pl

12:$ *(1(5$&-$

0$6=<1 2 3275ร -1<0

=1$&=(1,8

1. 3,รก$ 02672:$ 2. 26,2:$ 2%5ร %.$ 3.:,ส .6=$ :<'$-12ห ส

all-in-one

8niZeUValne centUum oEUyEcze &1& -cio oVioZe

370ยฐ

-HGQRVWND RSHUDF\MQD WR MXฤช QLH MHVW ]Z\NรกD WDUF]D SRQLHZDฤช WHUD] PRฤชH RQD Z\NRQ\ZDรผ REUyENL WDUF]ฤ SROHUVNฤ L ZLHUWรกHP WDN MDN XQLZHUVDOQH FHQWUXP REUyEF]H

&iecie taUczฤ 3Uoร loZanie 3oleUoZanie SoZieUzcKni i NUaZฤ Gzi %Uyรฃy oUaz 3'

-10ยฐรท90ยฐ

6tyรฃ oEUyEczy GZuIunNcyMny

GenYeU 3olVNa ZZZ GHQYHUSROVND SO

'HQYHU 3ROVND XO 3R]QDฤ VND 6NyU]HZR N 3R]QDQLD WHO ELXUR#GHQYHUSROVND SO

odbierz swรณj JDdหจeW

2GNU\M QRZRฤ FL 'HQYHU QD WDUJDFK 0DUPRPDFF Z :HURQLH ZU]HVLHฤ +DOD 6WRLVNR

Automatyczna zmLana naUzฤ GzL

ARCHITEKTURA REALIZACJE

ïa (wykonane z tych samych materiaïów) i posadzki kamienne w pozostaïych budynkach, wszystkie wykonane z pïyt gruboĂci 2 i 3 cm.

Wszyscy jesteĂmy bardzo mocno duchowo zwiÈzani z tym, co, dla kogo i dlaczego robimy – mówi prezes Granexu.

Obie rmy pracujÈ w Krakowie od poczÈtku, czyli pierwszych prac kamieniarskich w 2009 r. i montaĝu kamienia wÚgielnego. Krzysztof Skolak wspomina o jeszcze dwóch aspektach wyjÈtkowoĂci tej inwestycji: – Architekt Andrzej Mikulski jest bardzo otwartym czïowiekiem. ChoÊ potra broniÊ twardo swojej koncepcji artystycznej, to uwaĝnie sïucha naszych sugestii i propozycji dotyczÈcych elementów kamiennych, w szczególnoĂci z zakresu moĝliwoĂci czy ekonomicznoĂci produkcji. Chwali takĝe inwestora – Centrum Jana Pawïa II: – Nikt nie szuka tu kruczków prawnych pozwalajÈcych na odroczenie lub odstÈpienie od zapïaty za wykonane prace. To bardzo waĝne w przypadku tak wielkiej inwestycji, gdzie zator pïatniczy mógïby rozïoĝyÊ niejednÈ wiÚkszÈ od nas rmÚ – mówi.

Obecnie na placu budowy rozpoczÈï siÚ montaĝ kamiennych elementów fasady koĂcioïa i trwa projektowanie tych, które zdobiÊ bÚdÈ 30-metrowÈ wieĝÚ. W przyszïym roku planowana jest konsekracja górnego koĂcioïa, w zwiÈzku z czym prace bÚdÈ zapewne wzmoĝone. Tuĝ obok wylano juĝ fundamenty kolejnego budynku wchodzÈcego w skïad Centrum – Muzeum Jana Pawïa II, obiektu kubaturowo trzykrotnie wiÚkszego niĝ te, które juĝ stojÈ. Na swojÈ kolej czekajÈ gigantyczne centrum konferencyjne, centrum rekolekcyjne, kaplice procesyjne, plac przed koĂcioïem, Nowe Bïonia i inne mniejsze obiekty. Kamieniarskie cuda w Krakowie dziaÊ siÚ bÚdÈ jeszcze dïugo. z Szymon Paě

88

NK 62 (5/2012)

Montaĝ masywnych elementów kamiennych

Kaplica relikwii w dolnym koĂciele Centrum

FOT. ARCHIWUM CENTRUM JANA PAW A II

Obecnie na placu budowy rozpoczÈï siÚ montaĝ kamiennych elementów fasady koĂcioïa i trwa projektowanie tych, które zdobiÊ bÚdÈ 30-metrowÈ wieĝÚ.

FOT. ARCHIWUM GRANEX (2)

WyjÈtkowy projekt – Chyba trzÚsïy mi siÚ rÚce, gdy montowaliĂmy w krypcie przywiezionÈ z Watykanu oryginalnÈ pïytÚ nagrobnÈ Jana Pawïa II – wspomina Piotr Stopyra z Multistone. – Baïem siÚ, ĝe uĂpi nas rutyna i uszkodzimy jÈ – przyznaje. Krzysztof Skolak twierdzi, ĝe ma mnóstwo powodów, aby twierdziÊ, ĝe to najwaĝniejsza realizacja w historii rmy. – To nie tylko prestiĝowa inwestycja – takie prace wykonywaliĂmy juĝ w Niemczech czy Austrii. To takĝe niesamowity projekt, który siÚga bardzo gïÚboko do tradycji kamieniarstwa, nawet jeĂli wiÚkszoĂÊ elementów powstaje w bardzo wspóïczesny sposób. Ale przede wszystkim to nie jest zwykïa budowa, ĝaden bank czy centrum handlowe.

www.RynekKamienia.pl

79 #:.9 02:%$34!7)#)%, &)2-

"OCZKARKI AUTOMATYCZNE WIELOG OWICOWE JEDNOG OWICOWE I PI Y MOSTOWE

-ASZYNY #.# I WATERJET

,INIE URAWIE

POLERSKIE I TRAKI

.ARZÇDZIA

PRZYSSAWKI

LINOWE

DIAMENTOWE

AKCESORIA

&REZARKI

$OCINARKI I PI Y

I SYSTEMY

7YCINARKI

ODPYLANIA

LINOWE

-!#( 0,53 2OBERT 7ALCZAK E MAIL INFO

UL +LIMONTOWSKA 7ARSZAWA MACHPLUS PL L TEL L WWW MACHPLUS PL

ARCHITEKTURA REALIZACJE

Trawertyn

w architekturze

FOT. J. RAJCHEL

Krakowa

90

NK 62 (5/2012)

Jednymi z coraz czÚĂciej stosowanych w architekturze Krakowa kamieni dekoracyjnych sÈ skaïy o charakterze trawertynu i sintru wapiennego, naleĝÈce do szeroko rozumianej grupy martwic wapiennych.

W

szystkie one powstajÈ jako autogeniczne osady wapienne wytrÈcane z pïynÈcych wód sïodkich w warunkach lÈdowych. Zarówno trawertyn, jak i sinter wapienny charakteryzujÈ siÚ daleko posuniÚtym stopniem rekrystalizacji budujÈcego je wÚglanu wapnia oraz znacznie mniejszÈ porowatoĂciÈ i zdecydowanie lepszymi parametrami technicznymi w stosunku do powstajÈcego w podobnych warunkach tufu wapiennego. SÈ one przewaĝnie jawnokrystaliczne, a pierwotny aragonit przekrystalizowany jest w kalcyt. Szlifowane lub polerowane powierzchnie tych skaï dajÈ moĝliwoĂÊ dokonania szeregu obserwacji dotyczÈcych m.in. ich struktur sedymentacyjnych, deformacyjnych i biogenicznych, a takĝe obecnych w nich skamieniaïoĂci roĂlinnych i zwierzÚcych. Wszystkie skaïy tego typu sÈ w Polsce surowcami importowanymi, a do najczÚĂciej stosowanych na terenie Krakowa naleĝÈ: Daino Reale, Azarshar Red i Classico Romano, a okazjonalnie Spish Travertine.

Od czasów staroĝytnych trawertyn znajdywaï zastosowanie jako znakomity materiaï konstrukcyjny i rzeěbiarski, czego najdobitniejszym przykïadem jest zabytkowa i wspóïczesna architektura Wiecznego Miasta, gdzie byï wykorzystywany na równi z tufem wulkanicznym.

Aktualnie skaïy te stosowane sÈ gïównie jako kamieñ dekoracyjny, w postaci szlifowanych i polerowanych pïyt posadzkowych i okïadzinowych wewnÚtrznego i zewnÚtrznego zastosowania, na stopnie,

www.RynekKamienia.pl

ARCHITEKTURA REALIZACJE

cokoïy, parapety, balustrady i inne drobne elementy architektoniczne, a takĝe jako materiaï rzeěbiarski.

PosiadajÈ róĝnorodne, atrakcyjne barwy i desenie, doskonale siÚ polerujÈ. Aby podnieĂÊ ich trwaïoĂÊ i odpornoĂÊ, szczególnie w miejscach naraĝonych na niekorzystne oddziaïywanie Ărodowiska, zawarte w nich pory i inne pustki sÈ wypeïniane zazwyczaj przezroczystymi ĝywicami epoksydowymi.

JednÈ z powszechnie stosowanych w architekturze Krakowa martwic wapiennych jest wïoski trzeciorzÚdowy trawertyn Daino Reale, wydobywany w rejonie miejscowoĂci Orosei, Provincia di Nuoro na póïnocno-wschodnim wybrzeĝu Sardynii. Jest on swoistego rodzaju rekordzistÈ w iloĂci posiadanych nazw synonimicznych, których jest co najmniej trzydzieĂci. Warto wymieniÊ najczÚĂciej uĝywane na rynku kamieniarskim: Breccia Olympo, Breccia Sarda, Daino Tirrento, Daino Venato, Diana Reale, Diana Scorpio, Napoleon Perlato Daino, Perlato Imperiale, Tigrato Olimpo, Orosei Perlato, Daino Perlato, Perlato Olimpo, Perlato Tireno, Skorpion i inne. Niektóre z nich utworzono od miejsca wydobycia skaïy, inne od jej charakterystycznych cech strukturalnych.

Nazwa rodzajowa Breccia pochodzi od czÚsto obecnej brekcjowej odmiany tego trawertynu. Ten typ struktury zwiÈzany jest z obecnoĂciÈ licznych poziomych i pionowych wzglÚdem uïawicenia ĝyï klastycznych, zawierajÈcych ostrokrawÚdziste fragmenty otaczajÈcej skaïy.

Z kolei nazwa Travertino Perlato (wï. perlato – perlisty) wynika z obecnoĂci biaïych, kulistych onkoidów przypominajÈcych na wypolerowanej powierzchni widziane w przekroju perïy. PosiadajÈ one Ărednice do 2 cm, kuliste, a rzadziej mniej regularne ksztaïty i typowÈ koncentrycznÈ, wielopowïokowÈ budowÚ. Zazwyczaj sÈ skupione w nieregularnie gniazda i niewielkie soczewkowate nagromadzenia. Znacznie czÚĂciej obecne sÈ nieregularne, pasiaste,

www.RynekKamienia.pl

laminitowe struktury stromatolitowe, najlepiej zachowane spoĂród wszystkich stosowanych architektonicznie w Krakowie martwic. Struktury te zwiÈzane sÈ z dziaïalnoĂciÈ sinic, wytrÈcajÈcych i wychwytujÈcych z wody wÚglan wapnia, odkïadany w postaci pïaskofalistych, laminowanych powïok lub obrastajÈcych znajdujÈce siÚ na dnie drobne okruchy, formujÈc – wspomniane wyĝej – kuliste, wielopowïokowe onkoidy, Ărednicy nawet do kilku centymetrów.

Najïadniejsze struktury stromatolitowe moĝemy obserwowaÊ w wystroju „Domu pod BasztÈ” przy ul.

Skawiñskiej 27, a najwiÚksze skupiska kulistych onkoidów w obudowie kwietników i w balustradach I piÚtra

”

MartwicÈ, która znalazïa zastosowanie w architekturze Krakowa, jest sïynny trawertyn Classico Romano, znany takĝe pod nazwÈ Roma Michelangelo, Roma Imperiale lub Roma Tiburtinus.

supermarketu Kraków Plaza przy al. Pokoju 44, w cokole kamienicy przy ul. KoĂciuszki 73, oraz w wystroju sali konferencyjnej Muzeum Przyrodniczego przy ul. Ăw. Sebastiana 9. W trawertynie tym zawarte sÈ ponadto muszle Ălimaków, widoczne w poprzecznych i podïuĝnych przekrojach. SÈ one dostÚpne obserwacji we wspomniany wyĝej lokalizacjach, a takĝe w wystroju recepcji hotelu Maltañskim przy ul.

Straszewskiego 14 i restauracji hotelu Niebieskiego przy ul. Flisackiej 3. Odnajdziemy je równieĝ w blatach stolików restauracji hotelu Copernicus przy ul. Kanoniczej 16, jak równieĝ w parapecie fontanny w Galerii Kazimierz przy ul. Podgórskiej 34.

Róĝne odmiany trawertynu Breccia Sarda znalazïy zastosowanie w ogólnie dostÚpnych pomieszczeniach Banku Polskiej Spóïdzielczo-

Ăci przy ul. Boĝego Ciaïa 23, hotelu Amadeus przy ul. Mikoïajskiej 20 i w Best Western Hotel Piast przy ul. Radzikowskiego 109.

Innym importowanym trawertynem obecnym w krakowskiej architekturze jest plejstoceñski Azarshar Red, znany czÚsto pod wïoskÈ nazwÈ Travertino Rosso Persiano, pochodzÈcy z rejonu Shabestar w Iranie. Jest to szczególnie atrakcyjny kamieñ dekoracyjny ze wzglÚdu na swojÈ ciepïÈ, terakotowÈ barwÚ i pasiastÈ strukturÚ, zwiÈzanÈ z obecnoĂciÈ laminitowych struktur stromatolitowych. SÈ one szczególnie dobrze widoczne na wypolerowanych powierzchniach tej skaïy, a ich drobna laminacja podkreĂlona jest zróĝnicowanÈ kolorystycznie zawartoĂciÈ wodorotlenków ĝelaza. Struktury te przedzielane sÈ grubszymi warstewkami o odmiennej budowie, zawierajÈcymi kanaliki, prawdopodobnie roĂlinnego pochodzenia, usytuowane prostopadle do powierzchni laminacji. W ich obrÚbie obecne sÈ takĝe sporadycznie niewielkie skupienia róĝowawych, okrÈgïych i owalnych onkoidów o Ărednicach do 1 cm, z zatartymi wewnÚtrznymi powïokami. Najlepszym miejscem obserwacji tego trawertynu jest czÚĂÊ elewacji i wewnÚtrznego wystroju Galerii Krakowskiej przy ul.

Pawiej 5, gdzie zastosowana jest na wielkich powierzchniach. Trawertyn ten stanowi elementy wystroju holu Centrum Biurowego przy ul.

Lubicz 23, gdzie stanowi obudowÚ Ăcian w pobliĝu wind.

InnÈ wreszcie martwicÈ, która znalazïa zastosowanie w architekturze Krakowa, jest sïynny trawertyn Classico Romano, znany takĝe pod nazwÈ Roma Michelangelo, Roma Imperiale lub Roma Tiburtinus. Zïoĝa tej skaïy znajdujÈ siÚ na wschód od Rzymu, w rejonie Bagni di Tivoli, a jej nazwa wywodzi siÚ od ïaciñskiego lapis tiburtinus – kamieñ z Tiburnium, dzisiejszego Tivoli. Jest to skaïa barwy jasnopopielatej, prawie biaïej, wieku holoceñskiego, która tworzyïa siÚ w pïytkich zbiornikach

91 91

NK 62 (5/2012)

ARCHITEKTURA

wodnych zasilanych z pobliskich gorÈcych ěródeï. Zbudowana jest z warstewek mikrytowego kalcytu wytrÈcanego dziaïalnoĂciÈ bakterii, naprzemian z warstewkami o gÚstej laminacji, majÈcymi równieĝ charakter bakteryjnego stromatolitu. Zawiera równieĝ paromilimetrowe kuliste pory lub nieco wiÚksze wydïuĝone kawerny, bÚdÈce pozostaïoĂciÈ banieczek gazu lub larw owadów.

Skaïa ta znajdowaïa powszechne zastosowanie w staroĝytnym i nowoĝytnym Rzymie, czego przykïadami sÈ Coloseum, zbudowane z wielkich bloków tej skaïy, fasada Bazyliki Ăw. Piotra oraz dwa wielkie dzieïa G. Berniniego - kolumnada na placu przed tÈ bazylikÈ i Fontana dei Quatro Fiumi na Piazza Navona. Trawertyn Classico Romano zostaï zastosowany w Krakowie w postaci ĝywicowanych zewnÚtrznych pïyt okïadzinowych w zespoïach budynków mieszkalnych Villa Verona przy ul. Bronowickiej 17 i 19, a takĝe w budynkach Tarasy Verona I przy ul. Koïowej i Tarasy Verona II przy ul. Armii Krajowej. Stanowi równieĝ wystrój Centrum Obsïugi Ruchu Turystycznego przy ul. PowiĂle 11. Dla bardziej prozaicznych celów trawertyn ten znalazï zastosowanie jako posadzka holu i wewnÚtrzne schody „wiadra”, czyli budynku Radia Kraków przy al. Sïowackiego 22, a takĝe komponent obudowy Ăcian schodów prowadzÈcych do piwnic Collegium Maius.

Podobny do Classico Romano jest spiski trawertyn Spish Travertine. Byï on i jest nadal bardzo czÚsto stosowany na Sïowacji, czego przykïadem moĝe byÊ szereg obiektów w Bratysïawie, np. wystrój hotelu Kyjew i hotelu Devin, supermarketu Tesco lub teatru Divadlo J. Záborského w Preszowie. Jest to patynujÈcy siÚ na biaïo plioceñskoplejstoceñski tzw. spiski trawertyn (Spišský trvertin) kremowej lub jasnobeĝowej barwy, powstaïy na wypïywie ciepïych, zmineralizowanych wód. CharakterystycznÈ cechÈ tej skaïy jest obecnoĂÊ soczewkowatych skupieñ brunatnej krzemionki. Eksploatowany byï w rejonie miejscowoĂci Drevenik, skÈd traaï równieĝ do Polski, w tym do Krakowa. WïaĂnie z tego typu skaïy wykonano ozdobny portal i okïadzinÚ przedsionka kamienicy przy ul. obzowskiej 43. Inny, bardzo podobny trawertyn wydobywany byï w pobliĝu, w miejscowoĂci Bešeòová; stanowi on wystrój Uniwersytetu Komenskeho w Bratysïawie.

Naleĝy zaznaczyÊ, ĝe w Ărodowisku kamieniarskim terminem trawertyn okreĂlanych jest szereg porowatych zazwyczaj skaï, ale o caïkowicie odmiennej genezie niĝ wapienne martwice i trawertyny. Przykïadem takich „trawertynów” sÈ Zïoty Raciszyn, Orchidea i Alex Beĝ. SÈ to silnie, nieregularnie porowate lub kawerniaste wapienie górnej jury – oksfordu, barwy jasnordzawej, niekiedy zïocistokremowej, a nawet ĝóïtobrÈzowej, z duĝÈ zawartoĂciÈ zwapniaïych gÈbek. Skaïy te pochodzÈ z póïnocno-zachodniej czÚĂci monokliny ĂlÈsko-krakowskiej, gdzie sÈ eksploatowane w rejonie Zalesiaków i Raciszyna koïo Dziaïoszyna. z Jacek Rajchel

FOT. J. RAJCHEL (3)

REALIZACJE

Soczewkowate skupienie kulistych onkoidów; trawertyn Daino Reale. Supermarket Kraków Plaza, al. Pokoju 44.

Struktury stromatolitowe w trawertynie Travertino Rosso Persiano.

Galeria Krakowska, ul. Pawia 5.

Fragment fasady budynku przy ul. Bronowickiej 19 z trawertynu Classico Romano.

e-mail: jrajchel@geol.agh.edu.pl

92

NK 62 (5/2012)

www.RynekKamienia.pl

FELIETON MARIUSZ DOMARADZKI

Nic siÚ nie staïo,

Polacy…

W

poczÈtku sezonu). PrzedsiÚbiorcy, którzy podjÚli ryzyko ostatnim okresie bardzo czÚsto wielu obyzakupu materiaïu w tzw. martwym okresie, najprawdopowateli naszego kraju, czasami gïoĂno, innym dobniej, pomimo niekorzystnego przelicznika euro i dorazem po cichu, Ăpiewaïo sïowa, sïuĝÈce lara do polskiej zïotówki, wyszli na tym najlepiej. Bardzo w gïównej mierze polepszeniu nastroju sportowców, którzy nie osiÈgnÚli zamierzonego wyniku. PrzyglÈdajÈc czÚsto na poczÈtku roku dochodziïo do znacznych siÚ trenerom, dziaïaczom oraz samym olimpijczykom, opóěnieñ w dostawach materiaïów, co z kolei przekïamam nieodparte wraĝenie, ĝe wiÚkszoĂÊ z nich nie jest daïo siÚ na spadek sprzedaĝy i odpïyw klientów do w stanie przyznaÊ siÚ do swojej poraĝki i usilnie szuka rm, które posiadaïy wystarczajÈce stany magazynowinnego gdzieĂ indziej. we. Dlatego bardzo istotnÈ rzeczÈ jest dïugoterminowe planowanie zakupów, a takĝe kalkulacja prognozowaTak to juĝ niestety bywa z polskÈ mentalnoĂciÈ. Przede nych zysków w oparciu o ĂredniorocznÈ cenÚ zakupu wszystkim wiÚkszoĂci z nas brakuje zapaïu w dÈĝeniu danego produktu. PatrzÈc na kamieniarstwo i dziaïado realizacji zamierzonego celu. Tym, którzy chcÈ cokolnia niektórych zakïadów, mam wraĝenie, ĝe w naszej wiek osiÈgnÈÊ, przewaĝnie wychodzi i z pewnoĂciÈ nie branĝy nic szczególnego mam na myĂli ostatnich wysiÚ nie staïo, a wszystkie darzeñ ze zïotymi lokatami.

AnalizujÈc sprzedaĝ rmy, którÈ opowieĂci o znacznym WspominajÈc jednak o tym reprezentujÚ w Polsce, nie mam spadku zamówieñ sÈ niwydarzeniu, nie mogÚ wyjĂÊ powodów pisaÊ o kryzysie. Dlatego czym nieuzasadnione. z podziwu, jak to w ogóle jest ĝyczÚ Wam wiÚcej optymizmu moĝliwe, aby w naszym kraju Niestety ciÈgïe mówienie i zapaïu do pracy, szczególnie przed byli jeszcze ludzie, którzy ini pisanie o tym, ĝe w naszej westujÈ swoje Ărodki w tego branĝy dzieje siÚ ěle, w moim nadchodzÈcÈ koñcówkÈ sezonu. typu niepewne instrumenty przekonaniu doprowadzi do nansowe. ¥wiadczy to tylko o naszej niskiej Ăwiadomosytuacji, w której nie chcielibyĂmy siÚ znaleěÊ. SpowolĂci ekonomicznej i ciÈgïej wierze w lukratywne interesy nienie gospodarcze wcale nie oznacza, ĝe mamy mniej i ekstrazyski bez ryzyka. pieniÚdzy. Oznacza tylko tyle, ĝe niechÚtnie je wydajemy.

RzeczywistoĂÊ gospodarcza po upadku banku Lehman Mocno rozwijajÈca siÚ ostatnimi czasy gaïÈě budowlana Brothers w 2008 roku zmieniïa siÚ diametralnie. PrzedsiÚoraz tradycyjna nagrobna powinny skïaniaÊ nas wszystkich biorcy, którzy w odpowiednim czasie przeprowadzili redo wiÚkszego optymizmu. ByÊ moĝe na jakiĂ czas naleĝy strukturyzacjÚ swoich rm, mogÈ w pewnym sensie czuÊ zrezygnowaÊ z wysokich marĝ, skïaniajÈc siÚ do czasowej siÚ bezpiecznie. MonitorujÈc obecnÈ sytuacjÚ ekonomiczobniĝki, aby staÊ siÚ jeszcze bardziej konkurencyjnym? nÈ, a takĝe reagujÈc z odpowiednim wyprzedzeniem, majÈ Jeden z moich serdecznych kolegów stwierdziï, ĝe podspore szanse, aby dobrze funkcjonowaÊ na rynku. Napiczas kryzysu naleĝy dwa razy wiÚcej pracowaÊ i tyle! Tak saïem „majÈ szansÚ”, poniewaĝ w dzisiejszych czasach ĝe drodzy kamieniarze – nic siÚ nie staïo! Nasza branĝa, nic nie jest pewne. Faktem jest, ĝe zbyt wielu spekulantów jak widaÊ, nie jest tak wraĝliwa, jak na przykïad mebatakujÈcych poszczególne rynki miaïo i nadal ma moĝlilarska, która zanotowaïa 40-procentowy spadek sprzewoĂci krótkotrwaïych ingerencji, które mogÈ powodowaÊ daĝy. Trzeba wierzyÊ, ĝe w kamieniarstwie jest tak, jak pewnego rodzaju destabilizacjÚ. WracajÈc jednak do naw przemyĂle farmaceutycznym – poziom sprzedaĝy jest szej branĝy, w odniesieniu do tego, co napisaïem, to sïowa stabilny. AnalizujÈc sprzedaĝ rmy, którÈ reprezentujÚ zawarte w tytule kojarzÈ mi siÚ zgoïa inaczej. w Polsce, nie mam powodów pisaÊ o kryzysie. Dlatego WiÚkszoĂÊ z nas z wielkim pesymizmem podchodziïa do ĝyczÚ Wam wiÚcej optymizmu i zapaïu do pracy, szczebieĝÈcego roku, szczególnie ze wzglÚdu na europejski gólnie przed nadchodzÈcÈ koñcówkÈ sezonu i ciÚĝkÈ kryzys, a takĝe wysoki kursu waluty obcej (zwïaszcza na pracÈ na cmentarzach! z

94

NK 62 (5/2012)

www.RynekKamienia.pl

PASJA TWORZENIA

NOWE MASZYNY NOWE PERSPEKTYWY ul. Piskorzowska 2, 58 - 250 Pieszyce, tel. +48 74 836 52 06, fax +48 74 836 72 02 e-mail: zpupromasz@zpupromasz.pl, www.zpupromasz.pl

FELIETON DARIUSZ WAWRZYNKIEWICZ

Jeěděcy bez gïowy R

ozwój technologiczny doprowadziï nas do stanu, w którym codziennoĂciÈ jest korzystanie z mniej lub bardziej skomplikowanych urzÈdzeñ. Smartfony, tablety, nawigacja GPS, komputery i inne czÚsto, niestety, prowadzÈ do stanu, jak go nazywam, wyïÈczenia myĂlenia.

To tylko urzÈdzenia i nie do koñca powinniĂmy im ufaÊ.

Sporo w pracy podróĝujemy. Od kilku lat wiele osób namiÚtnie korzysta z nawigacji GPS. Zwykle to spora pomoc, zwïaszcza kiedy musimy przejechaÊ drogami lokalnymi, które nie zawsze sÈ dobrze oznakowane lub dojechaÊ pod nieznany nam adres. Ale urzÈdzenia te, nawet najlepsze, nie zawsze bezbïÚdnie wytyczajÈ trasÚ.

”

Maszyny, z których korzystamy w zakïadach, w wiÚkszoĂci sÈ „inteligentne”. Co nie oznacza, ĝe wiedzÈ, o co nam chodzi. DoĂÊ czÚsto popeïniwszy drobny bïÈd na etapie wprowadzania parametrów, moĝemy byÊ mocno zaskoczeni.

Sïyszaïem ostatnio o przedstawicielu handlowym rmy sprzedajÈcej narzÚdzia, którego GPS doprowadziï nad brzeg rzeki i radoĂnie zakomunikowaï: „jesteĂ u celu”.

Zakïad, do którego jechaï, znajdowaï siÚ dokïadnie po drugiej stronie rzeki. Po prawdzie to i tak sukces, znane sÈ bowiem przypadki, w których kierowca zdajÈc siÚ na GPS, sprawdza niechcÈcy, jak dobrze pïywa jego auto.

Spotkaïem siÚ kiedyĂ z programem komputerowym, który wspieraï projektowanie placu budowy. Po skomplikowanym procesie obliczeniowym i wprowadzeniu ogromnej iloĂci danych proponowaï podstawowe zaïoĝenia. Na pierwszym miejscu zasugerowaï, ĝe pawilon kierownika budowy musi byÊ zlokalizowany koïo toi-toia. W gronie zainteresowanych powstaïo sporo zabawnych, ale nie nadajÈcych siÚ do zacytowania interpretacji takiego rozwiÈzania.

JadÈc kiedyĂ do Werony na targi, przypadkowo w na-

96

NK 62 (5/2012)

wigacji uruchomiliĂmy opcjÚ najszybsza trasa i z rozpÚdu pojechaliĂmy wytyczonym szlakiem. Kiedy za szybÈ zobaczyliĂmy skoczniÚ narciarskÈ w Garmisch-Partenkirchen i poïapaliĂmy siÚ, ĝe dalej droga bÚdzie nam oferowaÊ coraz piÚkniejsze widoki i coraz dïuĝszy czas podróĝy, kolega nie wytrzymaï. Zatrzymaï siÚ na stacji benzynowej, do nawigacji (w której trasÚ dyktowaï po niemiecku kobiecy gïos) burknÈï: „Milcz, Helga” i poszedï kupiÊ zwykïÈ papierowÈ mapÚ.

Maszyny, z których korzystamy w zakïadach, teĝ w wiÚkszoĂci sÈ „inteligentne”. Co nie oznacza, ĝe wiedzÈ, o co nam chodzi. DoĂÊ czÚsto popeïniwszy drobny bïÈd na etapie wprowadzania parametrów (podobnie jak w nawigacji), moĝemy byÊ mocno zaskoczeni. W jednej z rm, gdzie po zakupie waterjeta dla próby wycinano gurÚ konia bÚdÈcego symbolem Ferrari, na drugi dzieñ przystÈpiono do pracy, czyli wycinania sporego blatu kuchennego (i to w pïycie Azul Macaubas). Po wprowadzeniu wszystkich danych operator zapomniaï je potwierdziÊ, wiÚc w pamiÚci maszyny nadal widniaï rumak.

RozpoczÚïo siÚ ciÚcie, a operator poszedï na kawÚ. Gdy wróciï, koñ powiÚkszony przez „inteligentnÈ” maszynÚ do formatu pïyty kamiennej byï w trakcie wycinania, a niedoĂwiadczony operator doĂÊ dïugo nie potraï zatrzymaÊ procesu produkcji.

Wiara w maszyny i ich obiektywnÈ inteligencjÚ moĝe teĝ daÊ, w poïÈczeniu ze sprytem pracowników, doĂÊ nieoczekiwane efekty. W jednym z zakïadów szef postanowiï rozliczaÊ pracowników wedïug czasu pracy przy maszynie (który moĝna byïo z niej odczytaÊ). Juĝ po dwóch tygodniach pracowitoĂÊ zatrudnionych okazaïa siÚ iĂcie chiñska. Dopiero niespodziewana wizyta na hali pokazaïa, ĝe pracownicy bardzo poprawili swoje umiejÚtnoĂci gry w karty, a maszyna pracowaïa na jaïowym biegu, majÈc zaprogramowany cykl kilkugodzinny.

Mam nadziejÚ, ĝe w codziennej pracy otoczeni „inteligentnymi” technologiami, kiedy te poinformujÈ nas, ĝe zostaïo 100 m do celu, rozejrzymy siÚ i podejmiemy decyzjÚ sami. Po to, by nastÚpny komunikat: „zawróÊ” nie pojawiï siÚ, gdy juĝ wylÈdujemy w wodzie. z

www.RynekKamienia.pl

Verona - Italy

organized by

26-29 SEPTEMBER

47 th International Trade Fair for Stone Design and Technology

MORE STONE FOR MORE

BUSINESS

MARBLE, STONE AND DESIGN

UNPROCESSED STONE

MACHINERY AND EQUIPMENT

www.marmomacc.com

TOOLS AND CHEMICALS

Hein Suwik ®

Bazą wysokiej jakości są maszyny i technologia sprowadzona

z Niemiec. Hartowanie kwasowe jest gwarancją długiej żywotności tarcz. Hein to po prostu jakość!

Promocja tarcz Ø 3000 mm Zadzwoń dowiedz się szczegółów: mobile: +48 602 76 79 93

SUWIK DIAMANT AS Andrzej Suwik, ul. Promienista 48a, 60-289 Poznań, tel. +48 61 868 33 95, email: biuro@diamantas.pl

www.RynekKamienia.pl

101 101 NK 62 (5/2012)

MASZYNY KAMIENIARSKIE 102 1 02 NK 62 (5/2012)

www.RynekKamienia.pl

www.RynekKamienia.pl

103 103 NK 62 (5/2012)

Akcesoria nagrobkowe -litery -krzyĹźe -wazony -latarki -aplikacje

ze stali kwasoodpornej i brazu oksydowanego na czarno

www.rodlew.com.pl

104 104 NK 62 (5/2012)

Sklep Firmowy 44-200 Rybnik, ul.Wyzwolenia 24 tel. + 48 32 4331073, tel./fax +48 32 4225716 email: rodlew.sc@wp.pl

www.RynekKamienia.pl

BEZPOŚREDNI IMPORTER MATERIAŁÓW ŚCIERNYCH DO OBRÓBKI KAMIENIA, M.IN. ŚCIERNIC PÓŁELASTYCZNYCH, RZEPIKÓW DIAMENTOWYCH ORAZ KRĄŻKÓW ŚCIERNYCH FIRMY SAIT

WE WRZEŚNIU ATRAKCYJNE RABATY! Przy zakupie min.100 sztuk ściernic półelastycznych lub krążków ściernych do kamienia SAIT – 10% gratis!

REL Ltd. Sp. z o.o.

Sandomierska 34, 80-051 Gdańsk tel. 58 301-05-73, fax. 58 301-30-37

www.RynekKamienia.pl

Biuro handlowe: Augustówka 24, 02-981 Warszawa tel. 22 340 91 32, fax. 22 340 91 33

105 105 NK 62 (5/2012)

SPIS REKLAMODAWCÓW AKCESORIA

ALINA ATRIUM CAGGIATI DEKS DIPLOMAT EDAN OPAL PILLA RODLEW STRASSACKER TOPAZ WAR-MECHAN WARSOB WENA

50 INSERT 108 63 82 105 18A 21 104 72 105 54 102 SKRZYD O I

BLOKI

FINNSTONE GRANIT STRZEGOM SA JACKARANDA M+Q R.E.D. GRANITI POLAND SKALIMEX-GRANTIN

ELEMENTY GOTOWE NAKAM SYNTETYK

ELEMENTY GOTOWE ATHENA FIRMA KAMIENIARSKA KRAWCZYK PIASMAR PS-GRANIT TRIXX

HURTOWNIE NAGROBKÓW

CARO GRANIT DULNIAK GRANITUS M.E.J.A. BUGANIUK STONE-TECH

22 4 54 16 27 77

INSERT 65

33 55 104 53 31

5 7 65 17 2

KOPALNIE

GRANIT STRZEGOM SA PIASMAR SKALIMEX-GRANTIN

MASZYNY

BRETON DIAMANT-AS GESTRA GMM GRANMAR KRAKÓW IRGRADEX ITALCOMMA K&K AUTOMATIC MACHINES MACH PLUS MARMO MECCANICA S.P.A. MC DIAM NAKAM PROMASZ PROMECH SYNTETYK TEPARK WARSOB WEHA POLSKA

NARZ}DZIA

CHIN-KA DEKS DELLAS DIABÜ DIAMANT-AS EUROARSS MC DIAM NAKAM REL TOP WENA

P YTKI EGA GRANITUS GREIN

4 104 77

57 101 103 83 103 102 87 73 89 101 93 INSERT 95 75 65 105 102 79

107 63 9 68 69 61 59 INSERT 105 31 SKRZYD O I

39 65 3

HERMES GABROSTONE MARMI SCALA MARMURY JACEK ATA PS-GRANIT ROGALA

47 8 49 53 1

P YTY

ATHENA EGA FAVORITA FIRMA KAMIENIARSKA KRAWCZYK FURMANEK TRADING GALERIA KAMIENI GRANEX GOCH GRANIT DULNIAK GRANIT STRZEGOM SA GRAWIS GREIN HERMES GABROSTONE INTERSTONE KLUCZBUD LEVANTINA M.E.J.A. BUGANIUK MACH PLUS MARMI SCALA MARMURY JACEK ATA PS-GRANIT ROGALA SKALIMEX-GRANTIN

TARGI

TARGI KAMIE -STONE POZNA (MTP) TARGI MARMOMACC WERONA TARGI STONE FAIR BRASIL VITÓRIA TARGI STONE FAIR XIAMEN

US UGI

ATHENA FIRMA KAMIENIARSKA KRAWCZYK GRANEX GOCH GRAWIS PIASMAR

33 39 43 55 23 6 10 7 4 45 3 47 11 104 37 17 89 8 49 53 1 77

30 97 98, 99 100

33 55 10 45 104

SUWIK DIAMANT AS Andrzej Suwik, ul. Promienista 48A, 60-289 Poznań, tel. +48 61 868 33 95, email: biuro@diamantas.pl

106 106 NK 62 (5/2012)

www.RynekKamienia.pl

Centrum Kamieniarskie CHIN-KA, 58-150 Strzegom, ul. NiepodlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci 22 tel. 74 855 37 37, tel./fax 74 855 53 75, www.graniro.pl, e-mail: chinka@graniro.pl

Matthews International S.p.A. 6HGH /HJDOH HG 8I¿FL 'LUH]LRQDOL 9LD 0DUWLUL GHOOD /LEHUWj &RORUQR 3DUPD ,WDO\ 7HO )D[ ZZZ PDWZ LW LQIR#PDWZ LW 8I¿FL &RPPHUFLDOL HG $VVLVWHQ]D &OLHQWL 9LD 0DUWLUL GHOOD /LEHUWj &RORUQR 3DUPD ,WDO\ 7HO )D[ YHUGH ZZZ FDJJLDWL LW LQIR#FDJJLDWL LW