Nowy Kamieniarz 88 by Nowy Kamieniarz

MAJ / CZERWIEC (NR 88) 3/2016 EGZEMPLARZ BEZPŁATNY NAKŁAD 4000 egz. ISSN 1899-3419

35 lat.

Lanzarote odkrywa swoje tajemnice Tniemy na maxa

www.nowykamieniarz.pl

12 kolorów Technistone

Tylko dla orłów R

s.42

LABRADOR VOLGA BLUE

KAPUSTIN

TUNDRA

LABRADOR IRINA BLUE

MARMUR GRANIT TRAWERTYN PIASKOWIEC ONYX MARMUR GRANIT TRAWERTYN PIASKOWIEC ONYX MARMUR GRANIT TRAWERTYN PIASKOWIEC ONYX

Te popularne i te wyjątkowe. Wybór z ponad 200 rodzajów kamieni. Od ręki.

Jesteśmy na facebooku.

Magazyn Warszawa (Bukówka Stara) 46 857 89 00 warszawa@rogala.com.pl

Magazyn Pińczów 606 621 543 pinczow@rogala.com.pl

Magazyn Przyłęk 17 227 71 22 info@rogala.com.pl

Magazyn Gdańsk 58 325 58 58 gdansk@rogala.com.pl

HURTOWNIA PŁYT GRANITOWYCH I NAGROBKÓW BEZPOŚREDNI IMPORTER GRANITU Indie, Chiny, Ukraina, Finlandia, RPA

Bloki granitowe:

Tokowski, Elita, Baltic Green, Kuru Grey, Bengal Black, Indian Aurora

Kashmir Gold, Kuppan Green, Orion, Baltic Green, Elita

Nagrobki • wyjątkowe wzory • wysoka jakość • dostosowanie do potrzeb Klienta

Oferta specjalna ! Bengal Black

Indian Aurora

Kuru Grey

Tokowski

Zdjęcia materiałów wykonane w naszej fabryce

Biuro: +48 531 889 002 Albert: +48 722 271 965 SKŁAD Niezdów 208 24-300 Opole Lubelskie

www.alkam.info kontakt@alkam.info

HURTOWNIA GRANITU ORANGE STONE Pszczółki, k. Gdańska

tel. 602 738 862

W stałej ofercie m. in.:

CENY BRUTTO GRUBOŚĆ: 5 cm

elegancki

efektowny

Orange Stone 580 PLN Star Galaxy 840 PLN Vizag Blue 490 PLN White Red (Vanga) 430 PLN Elita 380 PLN Kapustin 430 PLN Volga Blue czarna Premium 670 PLN Volga Blue zielona Irina Blue 470 PLN Tokowsky 490 PLN Viscont White 530 PLN Tundra 580 PLN

Możliwość zamówienia grubości indywidualnych

ekskluzywny

Realizujemy zamówienia kontenerowe na slaby z Indii

Taki właśnie jest granit Orange Stone - niepowtarzalny, unikalny, z różnorodną fakturą, bezwzględnie przyciągający wzrok.

Centrum Granitu Orange Stone, tel. 602 738 862, 83-032 Pszczółki, ul. Pomorska 40 c

W maju wielkie otwarcie wielkoobszarowego OUTLETU z płytami i posadzkami wykonanymi z materiałów z całego świata.

HURTOWNIA NAGROBKÓW

PŁYTY 5 cm 6 cm Brąz Królewski Monte Pink Skalisty RPA PŁYTKI 2cm 3cm Brąz Królewski Maple Red Yellow Pink Biały Piękny Padang Dark

TABLICA Shanxi Black Premium Black Regal Black China Impara Brąz Królewski Monte Pink India Orion India Aurora Red Multicolor Star Rubby

PROMOCJA NAGROBKÓW 120x250x30cm Brąz Królewski: od 1000 PLN Skalisty: od 1500 PLN

NAGROBKI 90x190 cm, 100x200 cm, 110x220 cm , 110x240 cm, 120x250 cm, 200x250 cm, 220x250 cm: Brąz Królewski Monte Pink Żbik Elita Skalisty China Orion India Orion Himalaya Blue India Aurora Paradiso Red Multicolor Premium Black Regal Black Snow Black

PROMOCJA PŁYT:

Brąz Królewski: 5 cm - 160 PLN; 6 cm - 180 PLN Monte Pink: 5 cm - 190 PLN; 6 cm - 210 PLN Skalisty: 5 cm - 250 PLN; 6 cm - 270 PLN RPA: 430 PLN/m2

WAZONY:

Regal Black, Black, Czarna, Brąz Królewski/Monte Pink

Producent w Chinach i w Indiach. Sprzedaż bezpośrednio do Polski. Własny transport.

ul. Mościckiego 22, 26-110 Skarżysko - Kamienna kom: 668 078 888, 575 268 888 ul. Norberta Barlickiego 8, 26-600 Radom kom: 575 168 888 e-mail: a0819cn@hotmail.com

agglomarmur, agglocement

WŁOSKA TECHNOLOGIA NAJWYŻSZA JAKOŚĆ

NOWOŚĆ: BIANCO ISLANDIA, NORDIC BLACK, BALTIC GREY, GRIGIO LONDRA, MISTY WHITE

SZEROKA GAMA KOLORYSTYCZNA AGGLOMARMURU I AGGLOCEMENTU. SLABY W DOWOLNYCH GRUBOŚCIACH. PŁYTKA Łącząc pasję z wieloletnim doświadczeniem MARMI SCALA stworzyła wyjątkowy produkt. Jesteśmy jednym z najbardziej znanych producentów agglomarmuru i agglocementu. Posiadamy nowoczesną i profesjonalną linię do produkcji bloków oraz obróbki kamienia. MARMI SCALA to idealny partner dla ciebie. Razem sprostamy wyzwaniom współczesnego designu i architektury.

MARMI SCALA S.R.L. 37023 Stallavena (VR) - Italy - Via Prealpi, 21 Tel. +38 045 907190 - Fax +39 045 907988 info@marmiscala.com - www.marmiscala.com

Przedstawiciel w Polsce Dorota Żyluk e-mail: dorota@marmiscala.com tel. +48 508 192 112, tel./fax: +48 81 744 14 30 Małgorzata Fac e-mail: malgorzata@marmiscala.com tel. +48 694 674 799, tel./fax: +48 81 744 14 30

Znajdziesz nas: województwo mazowieckie

Jabłonna k. Warszawy tel. +48 793 383 323 województwo podkarpackie

Kraczkowa k. Rzeszowa tel. +48 794 635 426

województwo śląskie

Sosnowiec tel. + 48 881 376 817 plac firmy GMB Inwestycje

Polecam kiel z s i K n o Zen

Marmur-Płytki Jacek Łata Podłęże 48 28-400, Pińczów tel. 41 358 91 89 tel./fax 41 357 61 46 tel. kom.: 604 086 867

www.marmur-plytki.pl

HURTOWA SPRZEDAŻ TECHNOLOGIE NAGROBKÓW Z CHIN ORAZ NAGROBKÓW WŁASNEJ PRODUKCJI PŁYT GRANITOWYCH POLEROWANYCH Nagrobki granitowe Chiny: 190 x 90 cm 250 x 120 cm Brąz Królewski Mountain Pink (srebrzysty) Ponadto w ofercie płyty: Szwed Gneys Aurora Balmoral Baltic Green Kuru Grey Szwed Zielony Lablador Blue Lablador Emerald Lablador Angola Lablador Ocean Orion Tarn Bohus Red Bohus Grey

Kuppam Green Nero Assoluto Verde san Francisco Oliv Green Verde Bahia Brazylia Gold Azul Noche Multicolor Red Angola Blue (Blues in the Night) Vanga Impala KGS Bonacord Tołkowski Brąz Królewski

Crema Julia Maricana Strzelin Indian Black Star Galaxy Verde Green Wiscont White Tarn Royal Eagle Red Star Rubi Night Rose Eagle Blue Blue Mon Paradiso Giallo Vitoria

Zapewniamy transport

NOWY KAMIENIARZ 1 (79) / 2015

MEJA BUGANIUK FIRMA KAMIENIARSKA 57-200 Ząbkowice Śląskie, ul. Cukrownicza 1r tel. 74 8157 857, 601 463 075, 609 787 847 tel. 609 787 846, fax: 74 8100 354 e-mail: meja.buganiuk@neostrada.pl, www.mejabuganiuk.pl

CARRIÈRES PLO Bloki granitowe

TARN SILVERSTAR

Zamówienia i logistyka „ATRIUM” P.U.H Wojciech Czech tel. kom. 605 358 648

e-mail: wojtek@czech.pl

www.czech.pl

OD REDAKCJI

westia dotacji unijnych wzbudza wiele kontrowersji już od ich zarania. Płynące z UE fundusze – przez niektórych uważane za swoiste reparacje wojenne – wpływają niewątpliwie na zmianę kształtu infrastruktury naszego kraju, a także gospodarki. Bez większego ryzyka Maciej Brzeski można też stwierdzić, iż globalnie skutek ich oddziaływania jest pozytywny. Wszystko wiadomo, w tym temacie szkoda papieru na dalsze wywody. Jeżeli pochylimy się nieco niżej, sytuacja nie wygląda już tak kolorowo. Bo jak się daje pieniądze, to wpływa się na rynek. Większość z nas, przedsiębiorców – branżystów mogłaby podać wiele przykładów własnych lub kogoś znajomego (lub znajomego znajomego), w których fundusze pozytywnie, ale także niekiedy negatywnie wpłynęły na ich biznes. Tak to już jest, że jak się pieniądze rozdaje, nie zawsze jest to sprawiedliwie, a łatwo uzyskane (dostane!) pieniądze wydaje się też często bez należytej rozwagi.

Otóż wygląda na to, że w bieżącej perspektywie budżetowej uzyskanie dofinansowania będzie znacznie trudniejsze, ponieważ zamiast otwierającej unijny sejf „innowacyjności”, najważniejszym kryterium oceny będzie… „innowacyjność”. O co tu chodzi? (Wiadomo, o pieniądze). Tym razem nie chodzi o szczegóły, a o pryncypia. Zawiłe to wszystko? Mam nadzieję, że będą Państwo mądrzejsi po lekturze artykułu „Tylko dla orłów” Urszuli Pieńkowskiej – naszej wieloletniej współpracowniczki i specjalistki w dziedzinie unijnego finansowania (s. 42). Zachęcam także do lektury innych znajdujących się numerze artykułów. Działo się sporo, więc w tym numerze nieco więcej bieżących wydarzeń z branży, rzuca się w oczy także spora ilość wywiadów, jest też przewodnik po Lanzarote i tradycyjnie kolejna część cyklu Magdy Rocławskiej. Szczególnie polecam trzecią część cyklu mającego na celu zebranie i przedstawienie oferty producentów traków linowych – autorstwa Bogdana Lewickiego (s. 108), który tym razem – zamykając serię, traktuje o tych największych, pięćdziesięcio- i więcej linowych. W Polsce pracują trzy tego typu maszyny. Wszystkie zakupione przy wsparciu dotacji unijnych… Życzę miłej lektury.

WYDAWCA I REDAKTOR NACZELNY: Maciej Brzeski SEKRETARZ REDAKCJI: Bogdan Lewicki WSPÓŁPRACA: prof. Jan Bromowicz, prof. Marek Lorenc, prof. Jacek Rajchel, dr Paweł P. Zagożdżon, Katarzyna D. Zagożdżon, Sławomir Mazurek, Wacław Chrząszczewski, Jarosław Rocławski, Magda Rocławska-Harań, Marcin Kaczorowski, Dorota Paruch, Paul Daniel, Henryk Walendowski KOREKTA: Ewa Wozowska SKŁAD I OPRAWA: Iga Gosiewska PROJEKT GRAFICZNY: Katarzyna Jurgielewicz

„Nowy Kamieniarz” jest bezpłatnym dwumiesięcznikiem poświęconym branży kamieniarskiej. Jest on rozsyłany bezpośrednio do zakładów kamieniarskich, firm architektonicznych, firm branży budowlanej, dystrybutorów bloków, narzędzi oraz chemii kamieniarskiej.

Kontakt z redakcją: Skivak Press ul. Mazowiecka 21/1, 60-617 Poznań tel. +48 61 662 98 70 e-mail: redakcja@nowykamieniarz.pl, www.NowyKamieniarz.pl

Skivak Press jest członkiem Związku Kontroli Dystrybucji Prasy. „Nowy Kamieniarz” ma kontrolowany nakład 4100 egzemplarzy.

Druk: Drukarnia Beltrani, ul. Śliwkowa 1, 31-982 Kraków

“Nowy Kamieniarz” magazine is a platform of contacts with Polish stone industry. High level of journalism and a great collection of the latest business offers receives general recognition of our readers in more than 4000 stone works. We participate in the biggest branch fairs of the world every year.

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych reklam i ogłoszeń płatnych. Nie zwraca materiałów niezamówionych.

Our official representative in Italy: Marco Selmo, tel. +39 045 6888510, mob. +39 335 5786001

SPIS REKLAM Alina Alkam Almadex Alti-tech An Wang AnMar Stone B-Chem Polska Betimo Breton Budo Stone C.T. Service Caggiati Carrières Plo Cemadiam Chatech Diabü Diamant-As Diplomat Emmaboda Eterna Euroarss Fila Fotoceramika Fundacja Bazalt Furmanek Trading Globgranit Gm Granix GMM Golden Leaf

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

134, 135 4 2 125 8 51 73 133 89 37 43 136 14 29 65 53 119 113 92, 93 49 115 107 67 132 45 47 129 75 39

Gralen Granex Goch Graniro Granit Dulniak Granitex Graniton Granitos Carballido Granmar Kraków H.M. Tarn Granit Hurtownia Impali CB Interstone Italdiamant Poland H.E.D K&K Automatic Machines Kamieniarstwo Siedlecki Kamieniarstwo Zenon Kiszkiel Kluczbud Kolor Granit Krzemex M.E.J.A. Buganiuk Mach Plus Magma Marmi Corradini Marmi Scala Marmo Meccanica Marmur-Dulemba Marmury Jacek Łata MC Diam Mekanika Metikam Stone

134, Insert 35, 37 101 15, 37 27, 73 55 69 130 33 11 99 57 134 21 40, 41 133 59 85, 132 13 105 53 6, 7 10 133 25 12 78 123 77

MJT Opal Oppold Polska Orange Stone Pellegrini Petra II Pilla Promasz Real Votiva Rodlew QMD Rogala Rolling Stone Sawoy Silkam Skaleń Stoneasy Stoneprojects Strassacker Targi Marmomacc Werona Targi Stone Poznań Technistone Topaz War-Mechan Weha Polska WKG Wołkiewicz Zakład Obróki Kamienia World & Stone Zecero Zet-Granit

65 19, 20 113 5 79 59 29 83 129, Insert 130 1, 3 131 132 91 69 117, 118 71 57 127 111 103 131 59 96, 97 109 23 131 9 31

SPIS TREŚCI

Z KRAJU 16 24 26

Nowy prezes ZPBK

28 32 36

ZE ŚWIATA Wydarzenia Lanzarote – odkrywa swoje tajemnice... Kamienne zabytki Irlandii Kamienne bloki Hitlera

FOT. ARCHIWUM K. SKOLAK

Kamieniarska agora Wydarzenia Nowy prezes ZPBK Kamieniarskie praktyki w Niemczech Polscy kamieniarze w Eichstätt Wyrok za podróbki

60 86 90

KAMIEŃ NATURALNY

36 66 68 70 80

FOT. ARCHIWUM .D. RACZYŁO

Piaskowce z Żeliszowa Słownik geologiczny kruszywa, klynoidy Właściwości technologiczne kruszyw drogowych Dolomity i wapienie Wyżyny Śląsko-Krakowskiej

15 kwietnia 2016 r. podczas XIX Walnego Zjazdu Związku Pracodawców Branży Kamieniarskiej w tajnym głosowaniu nowym prezesem ZPBK wybrano Krzysztofa Skolaka. Zapytaliśmy nowego prezesa jakie zadania na najbliższe miesiące stawia sobie jako prezes, a także czy zamierza coś zmieniać w formule, w której funkcjonuje ZPBK.

FIRMA

Wyrok za podróbki Problem podrabiania produktów wielokrotnie gościł już na łamach NK. Ale nawet sądowy wyrok, który zapadł w tej sprawie w lutym tego roku, nie odstraszył kolejnej firmy, która podrabiała wyroby firmy Rodlew QMD sp. z o.o. Tym razem piraci działali w Bełchatowie. Przykład tej firmy jest kolejnym sygnałem, że wciąż niektóre przedsiębiorstwa chcą żerować na cudzej pracy i wprowadzać w błąd klientów.

Tylko dla orłów – doﬁnansowania unijne w perspektywie 2014/20 42 Mr. Stoneasy – wywiad z Bramem Callewierem 54 Optymista – wywiad z Markiem Buganiukiem 56 Mach jak machinery - wywiad z Robertem Walczakiem 104

Tniemy na maksa – raport o najwięk– szych trakach wielolinowych 108 Wykończyć na szorstko 114 Waterjet zastąpił żmudną pracę ręczną 120 Wiecznie młoda spoina 124

100

FELIETONY Mazurek: Zdrada Rocławski: Prawda?

108 Tniemy na maksa

ARCHITEKTURA Kamień kontra technologia

FOT. ARCHIWUM PEDRINI

TECHNOLOGIE

126 128

W poprzednich numerach NK prezentowaliśmy traki jedno- i wielolinowe. W tym numerze kolej na „monstra” połykające całe bloki na jeden kęs. Czy budowa tak gigantycznych maszyn ma sens? Patrząc na ofertę wszystkich znanych producentów traków linowych, można powiedzieć, że tak. Każdy z nich w swojej ofercie ma właśnie taką maszynę. Ich produkcja nie odbywa się jednak na skalę masową, a odbiorcami są wyłącznie firmy produkujące płyty na olbrzymią skalę.

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

KAMIENIARSKA AGORA 10 LAT TEMU W NK

ER NUM

MAJ (NR 20) 3/2006

Strat egia targo wa

Teren y pok opaln iane Dwumiesięcznik Kamieniarski www.nowykamieniarz.pl

Tech n kami ologia m on eń na elew tażu acji

„NOWY KAMIENIARZ” 2 (20) / 2006

„T

argi Kielce przez pryzmat strategii targowej” – to jeden z głównych tekstów z 20. numeru „Nowego Kamieniarza”. Była to swoista próba pokazania możliwych strategii organizacji targów oraz odniesienie ich do kamieniarskiego podwórka. „Może byłoby dobrze, gdyby firmy oferujące produkt końcowy zagospodarowały jedną halę na Budmie w Poznaniu i urządziły w niej zbiorową, dobrze zaprojektowaną ekspozycję, prezentującą wszystkie możliwości współczesnego kamieniarstwa. Tylko kto miałby to zrobić?” – zastanawialiśmy się 10 lat temu. Minęła dekada, a pytanie wciąż aktualne. W artykule „Pospolite kamienie w niepospolitym krajobrazie, czyli o kamieniarstwie ludowym na Suwalszczyźnie” pisaliśmy o tym, co można zrobić z kamieniami przywleczonymi w ten region Polski przez lodowce. Przed 10 laty niektórzy z mieszkańców oferowali na sprzedaż np. łupane, czy raczej „szczepane” kamienie. Mieli z tego same korzyści: zaspokajali popyt, mieli z tego zysk i to bez niszczenia walorów krajobrazowych, bo wykorzystywali polne kamienie będące zmorą rolników. Ciekawe, czy ta tendencja utrzymała się do dzisiaj? W 20. numerze pisaliśmy też o nowym sposobie wykorzystywania zalanych wyrobisk, mianowicie o... nurkowaniu w kamieniołomach. (B.L.) 

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

10 SZYBKICH PYTAŃ

Jacek Buganiuk

spólnie z braćmi Edwardem i Adamem od 1998 roku prowadzi w Ząbkowicach Śląskich rodzinną firmę kamieniarską M.E.J.A Buganiuk specjalizującą się w produkcji nagrobków, płyt granitowych oraz elementów budowlanych. Jego drugą życiową pasją jest piłka nożna, w młodości grał m.in. w Zagłębiu Wałbrzych i GKS Bełchatów. W kwestiach kulinarnych zdecydowany miłośnik steków. Lubię... Bieszczady. Nie lubię... bałaganu. Kiedy mam wolny czas... lubię spędzać go w domu. Chociaż raz w życiu... zagrać w jednej drużynie z ... Gdybym nie pracował w kamieniu, to... grałbym w piłkę nożną. Kamień jest dla mnie... zagadką. Mój ulubiony kamień to... każdy ma w sobie „to coś”. Lubię w branży... zmienność. Najbardziej cenię w swojej firmie... fachowość i porządek. Najważniejszą rzeczą, którą zmieniłbym w firmie jest... nic bym nie zmieniał.

PRZEGLĄD PRASY ZAGRANICZNEJ

kwietniowym wydaniu niemieckiego „Natursteina” znajdziemy kilka artykułów poświęconych wykorzystaniu kamienia naturalnego w ogrzewaniu, szczególnie podłogowym. W tekście „Jak świetnie przewodzą ciepło!” inż. Detlev Hill prezentuje zalety kamienia naturalnego pod kątem wykorzystania go jako elementu systemu ogrzewania. W artykule znajdziemy potężną dawkę danych, m.in. na temat przewodności cieplnej różnych materiałów wykorzystywanych w tym systemie ogrzewania. Wybór ten ma oczywiście duże znaczenie w późniejszej eksploatacji zarówno dla komfortu osób przebywających w takich pomieszczeniach, jak i dla kosztów energii niezbędnej do utrzymania optymalnej temperatury. W kolejnym artykule „Kamień na powierzchnie grzewcze” znajdziemy wiele pomysłów na zastosowanie kamienia w różnych systemach ogrzewania wykorzystujących m.in. pompy

ciepła, kolektory słoneczne, źródła geotermalne itp. Także w tym materiale autorzy swoje tezy uzasadniają twardymi danymi liczbowymi. We francuskim „Pierreactual” w artykule „Lafaure – wszechstronna dywersyfikacja” można przeczytać m.in. o działaniach firmy Lafaure, która w minionym dziesięcioleciu była synonimem głębokich zmian głównie w komercyjnym podejściu do kamienia. Z kolei w artykule „Klasztor St. Trophime – sukces renowacji” można zapoznać się z wynikami renowacji tego obiektu zaprezentowanymi podczas Europejskich Dni Dziedzictwa. Z kolei w kwietniowym wydaniu „Stone Magazin” znajdziemy obszerny materiał, w którym przedstawiciele producentów maszyn CNC dzielą się swoimi spostrzeżeniami m.in. na temat przyszłości tych maszyn, np w kwestii oprogramowania, niezawodności maszyn i zmian w interfejsie użytkownika i oprogramowaniu. (B.L.) 

tel. +48 600 211 126 tel. +48 604 514 834

Kamieniarstwo Siedlecki s.c. 46-250 Wołczyn, ul. Szymonowska 8 tel./fax.: +48 77 418 96 84 kontakt@KamieniarstwoSiedlecki.pl

dla

kamieniarzy

do 15% upustu od cen na granitowo.pl

Produkcja nowoczesna i niestandardowa! Hurtowa sprzedaż nagrobków Hurtowa sprzedaż płyt granitowych Płyty chińskie Płyty indyjskie

dla

kamieniarzy

do 35% upustu od cen na grachin.pl

Hurtowa sprzedaż nagrobków chińskich Brąz królewski G664, Różowy srebrzysty G623, Cheer pink G684 Wszystkie rozmiary Płyty chińskie

dla

kamieniarzy

do 28% upustu od cen na akcesorium.pl

Hurtowa dystrybucja akcesoriów nagrobkowych Stal nierdzewna, Mosiądz, Brąz, Brąz oksydowany Caggiati, Lasef, Rodlew, AMV i inni

Z KRAJU WYDARZENIA KATALOG FIRMY RODLEW QMD

INTERSTONE ZMIENIŁ INTERNETOWĄ STRONĘ

Informacje o nowych produktach i instrukcja, jak uchronić się przed kupnem podróbek – to wszystko znalazło się w nowym katalogu na 2016 r. firmy Rodlew QMD, którego dystrybucję rozpoczęto pod koniec kwietnia.

Nowa odsłona strony internetowej firmy Interstone (www.interstone.pl) zawiera wiele ciekawych rozwiązań, poprawiających nie tylko szatę graficzną, ale co ważniejsze, ułatwiających m.in. wybór kamienia czy rozeznanie w stanach magazynowych we wszystkich oddziałach firmy. W ramach prac zmodyfikowano i rozszerzono funkcjonalność zakładki Stany Magazynowe. Obecnie dzięki niej można wyszukać kamienie wg wielu kryteriów – oczywiście im bardziej precyzyjne dane wpiszemy, tym wybór będzie trafniejszy i mniej szukania. Jednak wystarczy, że wskażemy, iż poszukujemy np. marmuru czy granitu, a wyszukiwarka wyświetli nam długą listę płyt (ze zdjęciami w dobrej rozdzielczości) z tych kamieni znajdujących się w magazynach firmy. Do sprecyzowania zapytania można określić następujące parametry: wykończenie, grubość, kolor, status przesyłki. Na swoich stronach internetowych Interstone udostępnił też zakładkę z aplikacją pozwalającą sprawdzić aktualny harmonogram transportów wychodzących z jego punktów dystrybucyjnych. W zakładce Inspiracje podzielonej na takie kategorie, jak łazienki, kuchnie, tarasy kominki itp. znajdziemy mnóstwo zdjęć z realizacjami ciekawych projektów, oczywiście wykorzystujących kamień. Na stronie jest też zakładka dedykowana architektom i przedsiębiorcom chcącym nawiązać z Interstone współpracę. Strona jest w pełni dostępna w językach: polskim, angielskim i rosyjskim. (red) 

NOWE ODCIENIE STARLIGHT W OFERCIE TECHNISTONE KATALOG 2016

W tegorocznym wydaniu znajdziemy dotychczasowy asortyment oferowany przez firmę oraz wiele nowości. Na kartach katalogu prezentowane są nowe krzyże stojące, interesujące aplikacje, między innymi kwiaty 3D, a także produkty malowane na złoto. Jest także nowy dział – kolumbaria, w którym przedstawione są ciekawe rozwiązania do zastosowania w przypadku niewielkich powierzchni. Po raz pierwszy w katalogu wyrobów znalazła się również obszerna informacja o sposobach znakowania wyrobów Rodlew QMD. Od 2016 r. każda litera, lampion, krzyż czy wazon wykonane w tej firmie mają wybity stempel z literami R i Q. Jak można przeczytać na stronach katalogu, wszystko po to, aby zapewnić klientów o oryginalnym pochodzeniu produktu i zabezpieczyć się przed podróbkami. W przypadku liter, oprócz stempla, dodatkową cechą świadczącą o oryginalności wyrobu są nietypowe kołki mocujące, w których wykonano trzy nacięcia. (B.L.) 

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

Firma Technistone wprowadziła na rynek cztery nowe odcienie konglomeratu – Corto, Frappe, Latte i Mocca, które stanowią kontynuację uznanej kolekcji Starlight opartej na bazie kruszonych luster i szkła. Kolekcja utrzymana jest w poszukiwanych na rynku odcieniach beżów, jasnych brązów i ciepłych szarości. Zastosowanie oryginalnej włoskiej technologii produkcji sprawia, że konglomeraty z linii Starlight posiadają optymalną wytrzymałość na uszkodzenia mechaniczne i posiadają gładką, pozbawioną porów strukturę. Sprawia to, że stanowią idealny materiał do produkcji blatów i schodów. Nowe kolory są już teraz dostępne od ręki u przedstawicieli firmy Technistone. Możliwe jest również pobranie próbek nowych produktów na indywidualne życzenie klienta. Zainteresowanych zapraszamy do kontaktu z przedstawicielami firmy Technistone, których dane dostępne są na stronie www.technistone.com/pl. (red) 

KAMIENIARSKI OUTLET Jeszcze w maju w magazynie Marmi Corradini Polska w Oświęcimiu zostanie uruchomiony outlet z materiałami z oferty tej firmy. Jak zapewniają przedstawiciele firmy, w tym magazynie, na powierzchni około 700 mkw., będą eksponowane płytki formatowe i płyty z granitu, marmuru i konglomeratu w różnych grubościach i wykończeniach, w specjalnych, atrakcyjnych cenach. Standardowa oferta firmy dostępna jest na nowej stronie internetowej www. marmicorradinigroup.com, gdzie znajduje się m.in. magazyn on-line, w którym można sprawdzić dostępność materiałów zarówno w Polsce, jak i we Włoszech. Grupa Marmi Corradini działa od 1972 roku. Od 2004 roku jako Marmi Corradini Polska sp. z o.o. obecna jest także na polskim rynku. Specjalizuje się w produkcji płyt i płytek z kamienia naturalnego i konglomeratów. W swojej ofercie firma ma również płyty Evolution i Silcor. Evolution to powierzchnia z naturalnego kamienia, na której można grawerować dowolne kształty i treści. Niektóre z tych produktów posiadają europejski certyfikat antypoślizgowy i nadają się np. do łaźni, saun, wellness itp. Z kolei Silcor to granitowe elementy posadzek ze specjalnymi wypustkami, które niewidomi mogą wyczuć stopami. Montowane m.in na dworcach kolejowych umożliwiają niewidomym orientację w przestrzeni. (red) 

PŁYTY GRANITOWE Z NAJLEPSZYCH KOPALŃ ŚWIATA NOWE MATERIAŁY w grubościach 3 cm, 5 cm, 6 cm, 7 cm, 8 cm, 10 cm. (Kashmir Gold, Kashmir White, Ivory Brown)

PŁYTKI GRANITOWE Absolute Black, Star Galaxy, Star Ruby, Ivory Brown oraz wiele innych

NOWY KOLOR W GRUBOŚCIACH: 5 cm, 6 cm, 7 cm

ZAPRASZAMY

DO WSPÓŁPRACY 05-320 MROZY OBOK MIŃSKA MAZOWIECKIEGO

WARSZAWA MROZY

tel. 504 046 145 602 459 290

ul.Tartaczna 8 www.wgranit.pl

POSIADAMY WŁASNY TRANSPORT

Z KRAJU WYDARZENIA ŚWIĘTO GRANITU I DNI STRZEGOMIA

35-LECIE FIRMY KAMIENIARSTWO ZENON KISZKIEL Jubileusz firmy, dzień otwarty i Święto Granitu Strzegomskiego – w przypadku firmy Zenona Kiszkiela – te wszystkie wydarzenia skupią się niczym w soczewce 17 czerwca br. To właśnie tego dnia w siedzibie tej doskonale znanej w kamieniarskim światku firmy, w Strzegomiu przy ul. Wojska Polskiego 46 z okazji 35-lecia działalności firmy na polskim rynku zostanie zorganizowany dzień otwarty. Tego dnia na terenie firmy na wszystkich gości czekać będzie pyszny catering. Dla tych, którzy podczas dnia otwartego dokonają zakupu, przygotowano niespodziankę. Wśród kupujących zostaną rozlosowane trzy atrakcyjne nagrody w postaci płyt granitowych Impala CB, Tokowski, Graniczna. Za naszym pośrednictwem Zenon Kiszkiel zaprasza serdecznie do odwiedzin swojej firmy, tym bardziej że dzień otwarty zbiega się przecież ze Świętem Granitu Strzegomskiego, które potrwa do 19 czerwca br. (red) 

W tym roku Święto Granitu Strzegomskiego i Dni Strzegomia rozpoczną się w piątek 17 czerwca, a zakończą pokazem sztucznych ogni 19 czerwca. Tradycyjnie w programie znajdzie się Strzegomska Dwunastka – Bieg Miejski, w ramach którego rozegrane będą II Ogólnopolskie Mistrzostwa Branży Kamieniarskiej. W biegu o Mistrzostwo Branży Kamieniarskiej mogą rywalizować osoby zawodowo związane z branżą kamieniarską, a także uczniowie i studenci szkół i uczelni kształcących w tym zawodzie. W tym roku organizatorzy przygotowali nowe trasy: dla pań na dystansie 6 km a dla mężczyzn dwa razy dłuższą. Na mecie każdy otrzyma pamiątkowy medal – oczywiście wykonany z granitu. Informacje i zapisy do biegu na stronie www. strzegomska12.eu. Oczywiście Święto Granitu i Dni Strzegomia to nie tylko biegi. Na godz. 18 zaplanowano oficjalne otwarcie, podczas którego Burmistrza wręczy klucz do miasta młodzieży oraz przedstawi firmy kamieniarskie wystawiające się

na Rynku. W piątek, w CAS Karmel, odbędzie się też wernisaż malarstwa i rzeźby Ewy Solimy. Tego dnia na scenie zobaczymy jeszcze Gabi Gold (covery znanych gwiazd) oraz zespół JUNIOR i Marcin Siegieńczuk (muzyka typu disco dance) W sobotę oprócz wspomnianych wyżej współczesnych atrakcji sportowych w Parku Miejskim zaplanowany jest Turnieju Rycerski, któremu towarzyszyć będzie rozbite w parku obozowisko średniowiecznych wojów. W godzinach południowych na Rynku odbędzie się musztra paradna, a od godz. 17 na scenie wystąpią zespoły muzyczne, po godz. 18 MROZU, a ok. godz. 20 O.S.T.R. W niedzielę o godz. 10.00 w CAS Karmel rozpocznie się XXXI Regionalna Giełda Minerałów, a wieczorem (ok. godz. 18.30) wystąpi Małgorzata Ostrowska oraz (ok. 20.30) zespół WILKI. Oczywiście Świętu Granitu i Dniom Strzegomia towarzyszyć będzie wiele imprez i wydarzeń kulturalnych i sportowych. Trzydniowe imprezy zakończy pokaz fajerwerków. (B.L) 

TARGI KAMIEŃ 2016 Z INNYM ORGANIZATOREM Najbliższe Jesienne Targi Branży Kamieniarskiej Kamień we Wrocławiu będą organizowane przez Wrocławskie Przedsiębiorstwo Hala Ludowa sp. z o.o. Pod koniec marca spółka Geoservice-Christi zakończyła bowiem swoją działalność. Z informacji, jakie uzyskaliśmy od Agnieszki Kasprzyszak, rzecznika prasowego WP Hala Ludowa, wynika, że tegoroczna edycja targów Kamień, zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami, odbędzie się w dniach 24 – 26 listopada w Hali Stulecia we Wrocławiu. Tegoroczna edycja będzie kontynuowana w dotychczasowej formule. Nowy organizator zamierza jednak poszerzyć nieco krąg zarówno wystawców, jak i odbiorców targów o branże związane

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

z kamieniem w budownictwie oraz wyposażaniem i aranżacją wnętrz. W planach jest także dodanie kilku atrakcji dla zwiedzających – na razie nie wiadomo jednak jakich, gdyż prace nad programem imprezy trwają. Z Geoservice-Christi do zespołu organizującego targi Kamień 2016 przyłączyła się Alicja Denik. Z zakończeniem działalności Geoservice-Christi wiąże się także zmiana wydawcy „Kuriera Kamieniarskiego”. Zgodnie z informacją umieszczoną na oficjalnej stronie internetowej czasopisma od 21 marca 2016 roku jest nim firma DIP Point, której jedynym właścicielem jest Paweł Szambelan, redaktor naczelny „Kuriera” (dotychczas DIP Point zajmował się składem i kolportażem). (red) 

Iron Moss

Iron Corten

Iron Grey

Iron Copper

Płyty dostępne w wymiarach: 3600x1200 mm (3 mm+, 6 mm+) 3200x1500 mm (6 mm+, 12 mm)

M&S Pomorska Fabryka Okien Centrum Marmuru i Granitu ul. Wrocławska 2, 76-200 Słupsk tel.: 59 84 26 700 centrum@ms.pl województwa: lubuskie, zachodniopomorskie, pomorskie, kujawskopomorskie, warmińsko-mazurskie

Jachon Sp. J. ul. Warszawska 33 F 05-082 Blizne-Łaszczyńskiego tel.: 22 722 01 38, 607 302 402 info@jachon.com.pl województwa: wielkopolskie, łódzkie, mazowieckie, podlaskie, lubelskie

Marmur-Dulemba ul. Pańska 16 43-262 Kobielice tel.: 32 211 33 33 marmur5@op.pl województwa: dolnośląskie, opolskie, śląskie, małopolskie, podkarpackie, świętokrzyskie

www.ms.pl

www.jachon.com.pl

www.marmur-dulemba.pl

Reprezentantka w Polsce: Bernadette Kreuz, tel. 604 442 475, e-mail: b.kreuz@wp.pl

Z KRAJU WYDARZENIA

Nowy prezes ZPBK Tuż po wyborach zapytaliśmy Krzysztofa Skolaka, nowego prezesa Związku Pracodawców Branży Kamieniarskiej o plany Związku na najbliższy okres.

Od kiedy jest pan w ZPBK? Krzysztof Skolak: Moja obecność w ZPBK jest dość „wielowątkowa”. Spółka Granex jest członkiem założycielem ZPBK, czyli działamy w nim od roku 2000. Od wielu lat członkiem ZPBK jest również przedsiębiorstwo Graniro, którego jestem właścicielem. I trzecia aktywność, z którą jestem związany, Fundacja „Bazalt”, która jako organizacja pozarządowa od kilku lat jest członkiem wspierającym ZPBK. Czy działał już pan w zarządzie? W zarządzie jestem po raz pierwszy, ale w poprzedniej kadencji 20122016 byłem członkiem władz tej organizacji pełniąc funkcję przewodniczącego komisji rewizyjnej. Jakie zadania na najbliższe miesiące stawia pan sobie, jako prezes? Moją rolę widzę głównie, jako moderatora i koordynatora prac zarządu oraz najaktywniejszych członków ZPBK. Niestety pierwsze tygodnie pokazały, że rola zarządu jest również w dużej mierze obarczona obowiązkami biurokratycznymi, związanymi z bieżącą organizacją prac tego typu organizacji… Na swoim pierwszym posiedzeniu zarząd zdefiniował obszary działań i zadania na najbliższe miesiące. Wśród

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

Nowe władze Związku Pracodawców Branży Kamieniarskiej 15 kwietnia 2016 r. podczas XIX Walnego Zjazdu Związku Pracodawców Branży Kamieniarskiej odbyły się wybory nowych władz ZPBK. W wyniku tajnego głosowania do Zarządu ZPBK wybrani zostali: KRZYSZTOF SKOLAK – na Prezesa Zarządu ALFRED MARIAN SROKA – na Wice-Prezesa Zarządu JAN ZIĘTEK – na Wice-Prezesa Zarządu JAN ŁOBODZIEC – na Członka Zarządu MICHAŁ FIRLEJ – na Członka Zarządu. W jawnym głosowaniu do Komisji Rewizyjnej Związku Pracodawców Branży Kamieniarskiej wybrani zostali: KRZYSZTOF NOWAKOWSKI na Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej DARIUSZ KARCZ – na Członka Komisji Rewizyjnej WOJCIECH POPIELSKI – na Członka Komisji Rewizyjnej. W jawnym głosowaniu do Arbitrażu Koleżeńskiego Związku Pracodawców Branży Kamieniarskiej wybrani zostali: PAWEŁ WOJAK – na Przewodniczącego Komisji Arbitrażowej ROMAN MITORAJ – na Członka Komisji Arbitrażowej ANTONI MŁYNARSKI – na Członka Komisji Arbitrażowej MAREK SZALWA – na Członka Komisji Arbitrażowej PIOTR BARTOSZ – na Członka Komisji Arbitrażowej.

priorytetów znalazły się m.in. następujące punkty: - intensyfikacja działań zmierzających do poprawy rozpoznawalności ZPBK w grupach docelowych (branża kamieniarska i jej otoczenie), - delegacja uprawnień i dążenie do szerokiego udziału Członków w pracach ZPBK, - optymalizacja działań zmierzająca

do obniżenia kosztów, - poprawa komunikacji z Członkami ZPBK i otoczeniem, - działania zmierzające do udziału ZPBK w projektach unijnych. Czy uważa pan, że ZPBK w obecnej formule się sprawdza, czy może coś należałoby zmienić? Organizacja skupiająca i reprezentująca naszą branżę oraz jej otoczenie jest bardzo potrzebna. To, że większość przedsiębiorstw kamieniarskich to MŚP z tendencją do „Małych”, a nawet „Mikro”, powoduje, że jedynie stowarzyszając się dajemy sobie szansę na to, by być partnerem do rozmowy dla wielu decydentów, organizacji czy firm. Choć przedsiębiorstwa nasze różnią się od siebie, to jednak tylko w tym kręgu możemy definiować to, co nas łączy i co tylko wspólnie możemy osiągnąć. Biorąc pod uwagę, jak trudno było zacząć się stowarzyszać, jak nadal trudno przełamywać opory otwarcia się, przed nierzadko konkurencją, uważam że utworzenie ZPBK i to, że istnieje jest już sporym osiągnięciem. Przeprowadzono wiele działań, które należy doceniać. Dostrzegam duży potencjał w tej organizacji. Potencjał jej członków i potencjał tych, których mamy nadzieję przekonać do wstąpienia w szeregi ZPBK. Jestem przekonany, że obydwie grupy dostrzegą nową energię w działaniach organizacji i już niebawem wspólnie będą tworzyć tę energię. Bo to, że bez dużego zaangażowania większej liczby firm i organizacji, samemu zarządowi nie uda się osiągnąć pozytywnego, oczekiwanego rezultatu, tego jestem niestety pewien. 

GRANITEX Wiesław Trybuszek

SPRZEDAŻ PŁYT

USŁUGI CIĘCIA LINKAMI

Granitex ul. Armii Krajowej 55 58-150 Strzegom

GRANICZNA STRZEGOM IMPALA KURU TOKOWSKI ELITA I WIELE INNYCH

Wiesław: 601 933 423 Anna: 697 966 530 granitex@autograf.pl

Z KRAJU EDUKACJA

Kamieniarskie praktyki w Niemczech

Laura Rychlik

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

fot. archiwym autorki

o nie deja-vu! Już druga grupa przyszłych techników górnictwa odkrywkowego ze Strzegomia spędziła koniec zimy w niemieckim Demitz-Thumitz, gdzie odbyły się trzytygodniowe zagraniczne praktyki zawodowe. Nasza piętnastka uczyła się pracy w kopalniach odkrywkowych oraz zgłębiała tajniki rzemiosła kamieniarskiego. Uczniowie pod opieką koordynatorki projektu w Niemczech – Laury Rychlik, poznawali tajniki pracy w kopalniach odkrywkowych oraz próbowali swoich sił w ręcznej obróbce kamienia. Ale praktyka w Niemczech to nie tylko praca z kamieniem. Uczniowie brali udział w wielu wykładach i prezentacjach, związanych z geologią, metodami wydobycia kamienia naturalnego oraz zastosowania rodzajów surowca w architekturze i sztuce. W tym roku uczestniczyli również w wycieczce do kopalni odkrywkowej piaskowca, podczas której właściciel kamieniołomu – Uwe Jahr – opowiedział szczegółowo o procesach wydobycia piaskowca. Na przyszłych techników czekała też duża niespodzianka, podczas wizyty w kopalni pan Uwe Jahr zorganizował specjalny pokaz pozyskiwania kamienia za pomocą technik strzelniczych. Ogromne wrażenie wywarła również wizyta w warsztacie rzeźbiarskim Rico Wagnera w pobliskim Schmölln. Rico Wagner jest absolwentem Saksońskiej Szkoły Kamieniarstwa w Demitz-Thumitz i jednym z czołowych niemieckich rzeźbiarzy w kamieniu. W swoim warsztacie zaprezentował nam, w jaki sposób z bryły piaskowca tworzy się rzeźby – od najmniejszych

: Podczas praktyki uczniowie uczestniczyli również w zajęciach z geologii

Projekt strzegomskiego Zespołu Szkół: „Praktyka zawodowa ponad granicami – kluczem do sukcesu na rynku pracy” realizowany jest w nowym unijnym programie wspierającym kształcenie młodzieży oraz nauczycieli Erasmus +. Jest to jeden z programów FRSE - Funduszu Rozwoju Systemu Edukacji. Wyjazdy są w całości finansowane z programu Erasmus +, przy wsparciu organu prowadzącego szkołę – czyli Starosty Świdnickiego.

do postacie sięgających 3,5 metra. Tu powstają dzieła, które trafiają później do najbardziej znamienitych obiektów zabytkowych Niemiec, jak na przykład drezdeński Zwinger lub Katedra Drezdeńska. Jednak strzegomska młodzież przyjechała tu nie tylko po to, żeby się uczyć. Ta podróż była pierwszym

nie tylko zawodowym, ale też życiowym doświadczeniem. Uczniowie nawiązali tu pierwsze zagraniczne znajomości, rozwinęli swoje zdolności językowe oraz poznali wiele ciekawostek dotyczących kultury, historii i tradycji Niemiec, szczególnie Saksonii. W tym roku praktykantów odwiedzili też: starosta Powiatu Świdnickiego – Piotr Fedorowicz, dyrektor Zespołu Szkół w Strzegomiu Robert Wójtowicz oraz Michał Firlej – przedstawiciel Klastra Kamieniarskiego. Polska delegacja spotkała się również z Giselą Pallas – burmistrz Demitz-Thumitz, która bardzo wysoko ceni wspólny projekt praktyk zawodowych. Ze zdaniem pani burmistrz w pełni zgadzają się również uczestnicy praktyk, którzy byli bardzo zadowoleni z efektów spędzonego tu czasu. Dla wielu z nich bezpośredni kontakt

NAZWA DZIAŁU

Obsługa klientów w Polsce: PILLA POLSKA SP. Z O.O. - ul. Cmentarna 1 96 -200 Rawa Mazowiecka - tel./fax 46 814 30 23 - pillapolska@pilla.com PILLA s.r.l. - Carrè (VI) Italy - Tel. 0039.0445.890200 - Fax 0039.0445.891988 - info@pilla.com

Prowadzimy sprzedaż wysyłkową www.pilla.com

Odwiedź nas na nowej stronie

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

Z KRAJU

) Uczniowie za pomocą ręcznych narzędzi wykonywali poidełka z płyty piaskowca

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

fot. archiwym autorki

z kamieniem pozwolił lepiej zrozumieć treści, które w teorii są przekazywane w szkole podczas zajęć lekcyjnych na przedmiotach zawodowych. Markus Mickan, bezpośredni opiekun szkolenia, wysoko ocenił prace wykonane przez naszych uczniów. Pełni podziwu byli też niemieccy uczniowie ze Szkoły Kamieniarskiej w Demitz-Thumitz, którym trudno było uwierzyć, że w tak krótkim czasie strzegomscy technicy zrobili tak duże postępy w pracy z kamieniem. Uczniowie z płyty piaskowca wykonali owalne poidełka. Był to żmudny i skomplikowany dla nowicjuszy proces, polegający na obróbce powierzchni płyty różnymi sposobami, pogłębianiu, wyrównywaniu i wygładzeniu kamienia, zaprojektowaniu i wykonaniu napisów na rantach gotowego wyrobu. Uczniowie pracowali wyłącznie za pomocą tradycyjnych, ręcznych narzędzi kamieniarskich, co pozwoliło im zyskać nową świadomość materiału, jakim jest kamień naturalny. W ciągu dwóch lat praktyki zawodowe w tak znamienitym miejscu, jakim jest najstarsza w Niemczech Saksońska Szkoła Rzemiosła Kamieniarskiego odbyło 30 uczniów, w tym tylko 6 dziewcząt z Polski – wszyscy to uczniowie Technikum Górnictwa Odkrywkowego przy Zespole Szkół w Strzegomiu. 

(2)

EDUKACJA

RÓŻNORODNOŚĆ TOWARU

WYSOKA JAKOŚĆ

STAŁE DOSTAWY

RÓŻNE GRUBOŚCI PŁYT: 2 cm, 3 cm, 5 cm, 6 cm oraz inne na indywidualne zamówienie klienta

ZET-GRANIT Łukasz Zawolik ul. Poznańska 156, 18-400 Łomża biuro@zet-granit.pl tel. 500 147 440

www.zet-granit.pl

Z KRAJU ZPBK

Polscy kamieniarze w Eichstätt

Henryk Walendowski

WAPIENIE Z PETERSBUCH Na miejscu witali nas Hans Neumeyer – właściciel firmy oraz dwaj dyrektorzy sprzedaży VeroStone Marcus Hausner i Joachim Wowtscherk. W siedzibie firmy wysłuchaliśmy prelekcji m.in. na temat jej historii i aktualnego profilu działalności prowadzonej przez dyrektora handlowego Marcusa Hausnera. Po teorii – praktyka, czyli wizyta w kamieniołomie wapieni jurajskich w Petersbuch koło Eichstätt, jednego z około 30. czynnych obecnie w najbliższej okolicy kamieniołomów tego znanego surowca. Jurajska płyta wapienna jest częścią basenu szwabsko-frankońskiego i stanowi wysoki płaskowyż. Warstwy skalne ułożone są horyzontalnie lub prawie horyzontalnie w obrębie 40-kilometrowego pasa od Treuchtlingen na zachodzie po Eichstätt na wschodzie i Titting na północy. Miąższość górnojurajskich (malm) wapieni wynosi 30 – 40 m, przy czym zostały one później przykryte młodszymi osadami. To spowodowało ich komprymację i zmianę struktury na skalistą, zbitą. Puste przestrzenie

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

FOT. ARCHIWUM AUTORA (2)

rzedstawiciele Związku Pracodawców Branży Kamieniarskiej zostali zaproszeni przez firmę VeroStone na dwudniową wizytę w Eichstätt, w północnej Bawarii. W polskiej delegacji uczestniczyli również burmistrz Strzegomia Zbigniew Suchyta oraz niżej podpisany, przedstawiciel redakcji „Nowego Kamieniarza”. Tłem zaproszenia Polaków jest m.in. dobrze rozwijająca się współpraca firmy VeroStone (dawniej Neumayer & Brigl) z firmą Pawlimex z Limanowej.

: Kamieniołom Petersbuch. Od lewej: Jan Ziętek, Zbigniew Suchyta, Bogusław Solima, Marian Sroka, Johann Neumeyer, Krzysztof Skolak, Paweł Wojak, Joachim Wowtscherk, Piotr Pawlica, Marcus Hausner, Stanisław Sitarz ) Kamieniołom Petersbuch, blok wapienia na ładowarce

w skale zostały wypełnione kalcytem, a późniejsze procesy wietrzenia spowodowały zabarwienie górnych warstw tlenkami żelaza na kolory żółte i brązowe. W zwiedzanym kamieniołomie oglądaliśmy m.in. głęboką jaskinię, dokumentującą dawniejsze procesy krasowe. W całym profilu skał jurajskich możemy znaleźć bogatą faunę: amonity, małże, belemnity, ramienionogi, ślimaki, łodziki, koralow-

ce, gąbki, ryby i kręgowce. Są także szczątki roślin. Eksploatacja bloków jest intensywna, ułatwiona zarówno przez horyzontalny układ warstw, jak i przez bardzo dobre wyposażenie frontów eksploatacyjnych w maszyny i środki transportowe. Zbędny materiał niewymiarowy jest używany do zasypywania nieczynnych fragmentów wyrobiska, stanowiąc przygotowanie do rekultywacji całego obszaru obecnego wydobycia.

Z KRAJU R

SKRÓCONA HISTORIA VEROSTONE Założona w 1877 roku firma Neumeyer & Brigl należy do wiodących firm, posiadających własne kamieniołomy wapieni jurajskich. Już na samym początku swojej działalności firma stała się sławna za sprawą unikalnego znaleziska paleontologicznego. W kamieniołomie Blumenberg Johann Dörr odkrył niezwykle rzadką skamieniałość: Archaeopteryx litographica określanego jako pół ptak i pół dinozaur, żyjącego około 150 milionów lat temu. Próbka została przekazana do berlińskiego muzeum, gdzie była badana i porównywana z podobnym znaleziskiem odkrytym w 1860 roku w pobliskim Solnhofen. W latach 1932-1954 firma rozwijała się pod kierunkiem Hansa Neumeyera seniora, stając się przodującym dostawcą w branży. Po jego przejściu na emeryturę (1972) firmę prowadzą syn Hans Neumeyer junior oraz Otto Brigl. Spółka rozwija działalność na bazie materiałów własnych oraz importowanych. W roku 1989 zostaje oddany do użytku nowoczesny zakład obróbki Eichstätt-Blumenberg. Dwa lata później zostaje zakupiona firma kamieniarska w Löbau (Saksonia), a w 1994 roku nastąpiło wykupienie udziałów berlińskiej firmy NSC Natursteincenter z dzielnicy Pankow. Dalszy rozwój to przejęcie zakładów obróbczych w Kirchheim i Krefeld-Hüls. Od roku 2012 firma działa pod nazwą VeroStone GmbH, oferując następujące odmiany: Jura Gold, Jura Beige, Jura Cream, Jura Blue, Jura Melange, Jura Travertin, Fossil Smoke, Fossil Smoke Travertin, Fossil Melange, Fossil Ocean Blue. VeroStone poszerzył ostatnio ofertę o piaskowce dostarczane przez firmę Hemm.Stone: szarogłazy Marianna Grey, piaskowce Desert Red i Desert Yellow. Wielopokoleniowa firma może pochwalić się długą listą referencyjną i imponującymi możliwościami. Oto niepełny spis tych obiektów, w których zastosowano powyżej 6 tys. mkw. różnych odmian jurajskich wapieni pod łączącą je popularną nazwą Jura Marmor: - Arabia Saudyjska, Riad, King Fahad Medical City (340 000 mkw.) - Kuwejt, Al Hamra Tower (72 000 mkw.) - Arabia Saudyjska, Riad, Gulf Corporation Council Center (65 000 mkw.) - RFN, Düsseldorf, Industrie-und Kreditbank (15 000 mkw.) - USA, Nowy Jork, Office + Apartment Building, Greenwich St. (12 500 mkw.) - USA, Owensboro, Hospital (10 000 mkw.) - RFN, Bad Oeyenhausen, Herzzentrum (9000 mkw.) - RFN, Wuppertal, Barmenia (9000 mkw.) - RFN, Hannover, TUI Office Building (8000 mkw.) - Wielka Brytania, Londyn, DRL Station-Retail Building (6600 mkw.) - RFN, Kolonia, DKW (6500 mkw.) - RFN, Neuss, Hotel and Officebuilding Europlatz (6000 mkw.). Z obiektów polskich należy wymienić hotel Andel’s w Krakowie przy ul. Pawiej oraz budynek w Warszawie (łącznie 4000 mkw.).

bloki granitowe

FRANCJA TARN drobne i grube ziarno TARN ciemny i royal KANADA CAMBRIAN black

NOWOŚĆ 2016! INDIE

PREMIUM ABSOLUTE BLACK BRAZYLIA ANGEL BLACK

FANTASY BLACK

YELLOW CARACAS

VERDE AMAZONIA

ROSA BELLA

BLO DOS KI TĘ W PO PNE R SZCZ CIE ECIN

KONTAKT: Hanna Mickiewicz tel.: +33 662 96 39 54, mail: hm.tarngranit@orange.fr

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

Z KRAJU

MUZEUM JURAJSKIE Po noclegu w śródleśnym hotelu Waldgasthof w Schernfeld pojechaliśmy do Eichstätt, gdzie w zabytkowym ratuszu oczekiwał nas burmistrz Andreas Steppberger. W sali sesyjnej usłyszeliśmy z jego ust wiele życzliwych słów skierowanych do nas i odwzajemnionych przez burmistrza Strzegomia Zbigniewa Suchytę i przedstawiciela ZPBK Bogusława Sulimę, właściciela firmy Piramida. Spotkanie nie obyło się bez pełnej uśmiechów wymiany prezentów. Ważnym punktem programu naszego pobytu było zwiedzanie Muzeum Jurajskiego. Znajduje się ono w części zabytkowego zamku Willibalda, z którego roztacza się wyjątkowo piękny widok na miasto i głęboko wciętą w płaskowyż dolinę rzeki Altműhl. W muzeum zgromadzono i profesjonalnie wyeksponowano cenne okazy jurajskich skamieniałości. W wapiennych płytach zostały wypreparowane szczątki zwierząt i roślin. Najcenniejszym okazem jest Archaeopteryx – jeden z dziesięciu znanych na świecie. Sale wystawowe wypełniają setki skamieniałych ślimaków, małży, amonitów, ryb, krabów, ptaków, kręgowców (m.in. żółwie, lagunowe krokodyle), gąbek, jeżowców, koralowców, mszywiołów, liliowców, łodzików. Są również skamieniałe mezozoiczne rośliny, których naturalnym środowiskiem były ciepłe zatoki morskie. Muzeum prezentuje bogate zbiory paleontologiczne, korzystając z niezwykłego bogactwa śladów dawnego życia zawartych w wapiennych skałach. Przewodnikiem po muzeum był Manfred Bauer, a tłumaczami byli Bogusław Solima i Joachim Wowtscherk. Po pożegnalnym obiedzie wróciliśmy do Strzegomia. CELTOWIE, RZYMIANIE I GERMANIE Archeolodzy natrafili na ślady osadnictwa celtyckiego, m.in. w postaci wyrobów ceramicznych datowanych na V wiek przed Chrystusem. Z ko-

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

FOT. ARCHIWUM AUTORA (3)

PODTYTUŁ

) Eichstätt, widok z zamku Willibalda na dolinę rzeki Altmühl

) Eichstätt, Muzeum Jurajskie, żółw

: Eichstätt, Muzeum Jurajskie, amonit

lei dla imperium rzymskiego teren obecnej Frankonii był wojskową strefą buforową z kamiennymi umocnieniami w postaci wież i fortów. Nie pomogły one w walce z plemionami germańskimi. W VIII wieku przybyli na te tereny mnisi benedyktyńscy z Monte Cassino i wznieśli opactwo w Eichstätt z miejscowego kamienia wapiennego. Był on budulcem tak-

że w następnych wiekach. Dostępny i stosunkowo łatwy w obróbce był masowo wykorzystywany do budowy domów, kościołów, klasztorów, fortyfikacji miejskich, zamków, dróg. Wapienne kamienie z Frankonii są uznawane za jedne z najtwardszych w świecie, szczególnie odporne jako materiał posadzkowy. Dzięki odporności na promienie UV zachowuje przez wieki swoją barwę i połysk. Eichstätt uniknął zniszczeń w czasie II wojny światowej. Zabytkowa zabudowa stwarza niepowtarzalny, niemal bajkowy klimat tego czternastotysięcznego miasta. Wapienny kamień w żółtych odcieniach jest widoczny niemal wszędzie i określa specyficzny koloryt miasta. Przykładem może być górująca nad miastem bryła zamku Willibalda, otoczona wysokimi murami. 

Płyty granitowe i polerowane Szeroki wybór kolorów

www.zphgranex.pl African Galaxy, Angola Labrador, Antique Brown, Aruba Gold, Balmoral Dark, Baltic Green Dark, Bengal Black, Amadeus/ Blue Fantasy, Blue Moon, Blues Night, Bohus Grey, Bohus Red, Bonacord, Brasilian Coffee, Crema Julia, Elita, Hassan Green, Impala P, Indian Black Super Dark, Kuru Grey, Labrador, Lavender Blue, Madura Gold, Marikana TD, Nero Angola, Orion, Shivakashi Gold, Star Ruby, Star Galaxy, Steel Grey, Szwed, Tarn Silverstar, Tokowski, Vanga, Verde Bahia, Verde Gloria, Verde Ubatuba, Verde Savana/Verde San Francisco, Viscont White

POSIADAMY W OFERCIE PONAD 100 KOLORÓW Z.P.H GRANEX S.C. Krzysztof Goch i Andrzej Goch Nowa Wieś 4, 22 - 417 Stary Zamość tel.: 84 616 33 63, 605 162 001 fax.: 84 616 39 59 Hurtowe Punkty Sprzedaży Płyt: Ostrów Mazowiecka ul. Wiśniowa 21 07-300 tel.: 600 062 792, 600 883 778

Ostrów Mazowiecka Warszawa

Wola Rafałowska

Wola Rafałowska - gmina Mrozy ul. Lipowa 13, 05-320 tel.: 723 497 156, 608 396 947

Projekt współﬁnansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2007-2013

Z KRAJU WYDARZENIA

Wyrok za podróbki

Bogdan Lewicki

Problem podrabiania produktów wielokrotnie gościł już na łamach „Nowego Kamieniarza” (NK 77, NK 84, NK 87). Ale nawet sądowy wyrok, który zapadł w tej sprawie w lutym tego roku, nie odstraszył kolejnej firmy, która podrabiała wyroby firmy Rodlew QMD sp. z o.o.

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

fot. archiwum rodlew qmd

rzypomnijmy, że Rodlew QMD sp. z o.o. powstała w wyniku połączenia rodzinnej firmy Rodlew (założonej w 1979 roku) z firmą QMD Art Designs Daniela Raczyło, zięcia Jerzego Rojka – właściciela firmy Rodlew. Nowa spółka przejęła w całości prawa autorskie obu firm. Proceder nieuczciwej konkurencji został nagłośniony po tym, jak w sierpniu 2014 r. lubelscy i chełmscy policjanci wkroczyli do zakładu obróbki metali, w którym produkowano podrabiane krzyże nagrobkowe. Policjanci, oprócz gotowych wyrobów, ujawnili także kilkadziesiąt półfabrykatów przygotowanych do produkcji. Wartość zabezpieczonych „fantów” wyceniono na ponad 40 000 zł. Zakład podrabiający wyroby QMD, zastrzeżone wcześniej w Urzędzie Patentowym RP, sprzedawał je również poprzez internetowe portale aukcyjne. Po zakończeniu postępowania sprawa trafiła do IV Wydziału Karnego Sądu Rejonowego w Lublinie, który 4 lutego br. wydał wyrok. Sąd uznał dwoje oskarżonych za winnych tego, że: „działając wspólnie i w porozumieniu, za pomocą technicznych środków reprodukcji kopiowali zewnętrzną postać produktu w postaci krzyża przeznaczonego do dekoracji nagrobków cmentarnych, którego wzór przemysłowy zarejestrowano w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej pod nr 20238 na rzecz uprawnionego QMD Art Designs, czym jednocześnie bez uprawnienia zwielokrotniali cudzy utwór w wersji oryginalnej, a następnie

: Od niedawna, zabezpieczając się przed fałszowaniem swoich wyrobów firma Rodlew QMD znakuje swoje wyroby.

w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, bez uprawnienia rozpowszechniali go, wprowadzając do obrotu i stwarzając tym samym możliwość wprowadzenia klientów w błąd, co do tożsamości producenta i produktu, czym wyrządzili poważną szkodę firmie QMD Art Designs”. Sąd skazał oskarżonych na kary grzywny oraz orzekł wobec każdego z oskarżonych obowiązek naprawienia szkody. KOLEJNA SPRAWA Niezależnie od toczącej się sprawy firma Rodlew QMD ciągle monitoruje rynek. – Mieliśmy informacje, że w Bełchatowie jedna z firm podrabia i wprowadza do obrotu produkty wyglądające na pierwszy rzut oka iden-

tycznie jak produkty, które my mamy w naszym katalogu już od ponad dwudziestu lat. Celem takiego zabiegu jest wprowadzenie klienta, mam tutaj na myśli właścicieli firm kamieniarskich, w błąd. Rynek przyzwyczaił się do pewnych wzorów i pomimo, że dzisiaj można projektować znacznie ciekawiej, wykorzystując możliwości technologiczne, co oczywiście cały czas robimy, to są wzory, które od lat cieszą się największym zainteresowaniem naszych klientów i niestety również firm podrabiających. Nie oszukujmy się, powodem, dla którego podmioty podrabiające stosują identyczne wzornictwo, jest oszukanie firm kamieniarskich oraz podszywanie się pod naszą markę. Wezwaliśmy firmę z Bełchatowa, za pośrednictwem obsługującej naszą firmę kancelarii prawnej, do zaprzestania swoich praktyk. Niestety otrzymaliśmy zwrotną informację

NAZWA DZIAŁU

SPRZEDAM FALCON 920 (15 LIN) W PEŁNI SPRAWNY, PRACUJĄCY ZPH GRANEX S.C. Nowa Wieś 4 22-417 Stary Zamość tel.: 605 162 001

Syndyk Masy Upadłości spółki BUDO STONE sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej z/s w Ostrowcu Świętokrzyskim wpisanej do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS 0000058388 (dawniej JP GRANIT sp. z o.o.), niniejszym

zaprasza do rokowań w przedmiocie możliwości zakupu całości majątku upadłego bądź jego dzierżawy.

Potencjalni oferenci zobligowani są do nadesłania na adres biura Syndyka: Kochanowski i wspólnicy sp.k. ul. Wojska Polskiego 7/5 25 – 364 Kielce Zgłoszenia chęci przystąpienia do negocjacji w terminie 1 miesiąca od daty emisji niniejszego ogłoszenia. Wszelkie dodatkowe informacje udzielane są

pod nr. telefonu: 507-284-908

SPRZEDAMY

PIŁĘ DO CIĘCIA PŁYt GRANITOWYCH

Piła jest sprawna i gotowa do cięcia. Można ją zobaczyć w Lublinie. Producent: CARL MEYER

e-mail: info@dulniak.pl, www.dulniak.pl Lublin, ul. Cmentarna 8 tel.: 501 281 811

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

Z KRAJU WYDARZENIA WYDARZENIA o nieuznaniu roszczeń. W tej sytuacji nie pozostało nam nic innego, jak zgłosić do prokuratury zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa. Po dostarczeniu wyczerpującego materiału dowodowego, świadczącego o tym, kto jest autorem podrabianych wzorów, prokurator zdecydował, że zatrzymanie podrabianych wzorów jest jak najbardziej zasadne. Wówczas policja wkroczyła na teren bełchatowskiej firmy i zabezpieczyła podrabiane akcesoria. Aktualnie trwa weryfikacja zgromadzonych materiałów. Otrzymaliśmy protokół z zatrzymania podrabianych wyrobów – mówi Daniel Raczyło z firmy Rodlew QMD. Na skutki montażu podróbek bardzo narażeni są właściciele firm kamieniarskich kompleksowo obsługujący klienta indywidualnego, sprzedający mu gotowy nagrobek wraz z akcesoriami. Montaż kiepskiej jakości podróbek, nawet nabytych w dobrej wierze, może zniweczyć budowaną latami rzetelność. Firma kamieniarska, wykonując swojemu klientowi nagrobek, przejmuje przecież pełną odpowiedzialność za wszystkie elementy swojej usługi, a podróbka po kilku miesiącach może być przyczyną reklamacji. Specyfika niewłaściwie zastosowanego materiału lub technologii może skutkować zmianami nawet po kilku latach. – Wiedza dotycząca obróbki stali kwasoodpornej jest dosyć obszerna i nie musi być znana właścicielowi zakładu kamieniarskiego, który powinien bazować na doświadczeniu producenta danego wyrobu. Ale nic nie zwalnia go z odpowiedzialności za zamontowanie klientowi złej jakości akcesoriów nagrobkowych. Dlatego dbając o interes naszych klientów, którymi są zakłady kamieniarskie, włączamy się w medialne informowanie właścicieli firm, nie zawsze zdających sobie z zagrożeń. Czy warto narażać reputację firmy poprzez montowanie akcesoriów wątpliwej jakości? – tłumaczy Daniel Raczyło.

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

) Po trwającym kilka miesięcy postępowaniu Sąd Rejonowy w Lublinie uznał sprawców podrabiania wyrobów Rodlew QMD za winnych.

Przykład bełchatowskiej firmy jest kolejnym sygnałem, że wciąż nie brakuje przedsiębiorstw żerujących na cudzej pracy i wprowadzających w błąd klientów. – Nie możemy pozwolić na to, aby ktoś nas okradał, bo przecież takie świadome podrabianie to zwykła kradzież. Po pierwsze pomysłu, nad którym ktoś przecież musiał pracować, a po drugie kradzież renomy wypracowanej ciężką pracą marki. Klient kupuje taki produkt jako nasz, liczy więc na wysoką jakość, a otrzymuje coś gorszego. Jeśli jest niezadowolony, to czuje się oszukany przez nas, bo nie wie, że to podróbka. Dlatego postanowiliśmy znakować nasze wyroby skróconym logo firmy, które zostało zastrzeżone w Urzędzie Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (OHIM) w Alicante, otrzymując zabezpieczenie na terenie całej Unii Europejskiej. Zabieg ten pozwoli udzielić wsparcia tym zakładom kamieniarskim, które montują oryginalne produkty naszej firmy. Korzystając z okazji dodam, że do produkcji liter używamy bardzo

charakterystycznych kołków z trzema nacięciami, które odróżniają nasz produkt od produktów konkurencji – mówi Jerzy Rojek. Każda zdrowa konkurencja, promująca nowe, a przede wszystkim własne wzornictwo, jest pożądana. To czynnik motywujący dla innych firm zajmujących się tym samym profilem działalności. Można powiedzieć, że konkurencja wyzwala kreatywność i jest motorem rozwoju firm. Jednak praktyki stosowane m.in. przez firmę z Bełchatowa są niedopuszczalne. Wypracowanie mocnej pozycji na rynku wiąże się z ciężką pracą oraz ogromnymi nakładami finansowymi przeznaczanymi na reklamę oraz marketing. – Jeżeli komuś wydaje się, że może z marszu wejść na rynek i poprzez podrabianie czyichś wzorów czerpać korzyści, to jest w błędzie. Prowadzenie firmy to nie tylko korzyści majątkowe z tego wynikające, to także odpowiedzialność i dbałość nie tylko o swój byt, ale również o byt swoich klientów – podsumowuje Daniel Raczyło. 

Dbałość o jakość selekcjonowanych granitów to gwarancja satysfacji moich klientów Mariusz Adamczyk

Norwegia, kopalnia Blue Pearl

Szwecja, kopalnia Hallandia

Szwecja, kopalnia Bohus

35-lecie firmy

Dzień Otwarty

(w Święto Granitu Strzegomskiego)

Zapraszamy! atrakcje niespodzianki rabaty

35-lecie firmy

Aleja Wojska Polskiego 46 Strzegom

więcej szczegółow: tel.: 74 855 22 47 www.kiszkiel-granit.pl firma@kiszkiel-granit.pl

FIRMA FUNDUSZE UNIJNE

Tylko dla orłów – dotacje dla innowacyjnych kamieniarzy

Urszula Pieńkowska

Możliwości pozyskania dofinansowania w perspektywie 2014–2020

GDZIE SZUKAĆ WSPARCIA? Który z programów będzie dla danego pomysłu bardziej odpowiedni? Gdzie projekt będzie miał większe szanse na pozyskanie wsparcia? Wszystko to zależy od wielu czynników. Oczywiście ważne jest faktyczne miejsce realizacji inwestycji (miejsce

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

fot. viktor hanacek

ażda firma, aby się rozwijać, musi inwestować. W aktualnej perspektywie finansowej na lata 2014–2020 szczególnie wspierane są inwestycje w innowacje. Co więcej, polskie firmy mają być twórcami tych innowacji, a nie naśladowcami, którzy przenoszą nowe rozwiązania z innych państw na nasz rodzimy grunt. Nie wystarczy nabyć nowoczesną maszynę, jakiej konkurencyjne firmy kamieniarskie z polskiego rynku nie mają jeszcze w swoim zakładzie. Nawet najbardziej innowacyjna maszyna, jeśli jej zakup nie wiąże się z wdrożeniem w firmie nowych rozwiązań, nie będzie mogła być dofinansowana ze środków UE. Na jakie zatem obszary można pozyskać wsparcie? Przede wszystkim promowane są projekty badawcze oraz te, które wiążą się z wdrażaniem innowacyjnych rozwiązań w postaci wyników prac badawczo-rozwojowych (B+R) czy w postaci nowej technologii. Takie wsparcie jest dostępne zarówno na poziomie krajowym, tj. głównie z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, jak też na poziomie poszczególnych regionów (województw) w ramach regionalnych programów operacyjnych.

prowadzenia prac B+R, miejsce zlokalizowania nabytych w projekcie maszyn i urządzeń itp.). To ono w dużej mierze determinuje źródło pozyskania dofinansowania: projekt faktycznie realizowany na terenie np. woj. łódzkiego może uzyskać wsparcie z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego, a realizowany na Lubelszczyźnie – z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego (nawet jeśli siedziba firmy jest w innym regionie). Dodatkowo firmy zlokalizowane na terenie pięciu województw Ściany Wschodniej, tj. województwa lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego, mogą się ubiegać o wsparcie z Programu Polska Wschodnia. Niezależnie od lokalizacji każda z firm może również korzystać z pro-

gramów krajowych, gdzie zasadniczo wspierane są projekty o większym poziomie innowacyjności (innowacyjne co najmniej w skali kraju), bardziej kosztowne i o bardziej strategicznym dla gospodarki kraju charakterze. Każda z inwestycji wspieranych na poziomie kraju – niezależnie od tego, jakiego rodzaju jest to inwestycja – musi się wpisywać w jeden z obszarów Krajowych Inteligentnych Specjalizacji (KIS). Są to takie dziedziny gospodarki lub nauki, które są priorytetowe dla gospodarki kraju, które chcemy rozwijać jako nasz potencjał rozwojowy – opierają się na wykorzystaniu unikalnych zasobów naturalnych kraju lub też na połączeniu różnych branż, zastosowaniu innowacyjnych rozwiązań technologicznych. Zgodność z tymi kierunkami rozwoju w przypadku programów krajowych jest kluczo-

FIRMA FUNDUSZE UNIJNE wa – warunkuje możliwość przystąpienia do konkursu. Takich obszarów inteligentnych specjalizacji na poziomie kraju jest aż 20. Przed przystąpieniem do konkursu i złożeniem wniosku o dofinansowanie koniecznie trzeba się z listą tych specjalizacji zapoznać. Jakie dofinansowania oferują programy krajowe i pogramy regionalne? Zasadniczo w każdym z nich można znaleźć dotacje na prowadzenie prac badawczo-rozwojowych, na wyposażenie lub doposażenie zaplecza badawczego (zakup infrastruktury B+R) czy na wdrażanie innowacyjnych rozwiązań. Nie ma „prostych dotacji”, które pozwoliłyby na sfinansowanie zakupu kolejnej maszyny czy zmodernizowanie hali. Na proste inwestycje co najwyżej można pozyskać pożyczkę na preferencyjnych zasadach. Programy dotacyjne, które dają możliwość uzyskania wsparcia w formie bezzwrotnej, skierowane są na inwestycje obarczone większym ryzykiem, ale też nakierowane na wdrażanie innowacyjnych rozwiązań. Tylko wtedy możliwy jest dalszy rozwój i konkurowanie z rynkami zagranicznymi. Nie bójmy się zatem inwestowania w nowe rozwiązania technologiczne, w prace badawczo-rozwojowe we własnym zapleczu czy też w zlecone zewnętrznej jednostce naukowej. Tylko te firmy kamieniarskie, które są w stanie pójść w kierunku tworzenia nowych rozwiązań i wdrażania ich w swojej działalności, mają szanse na dotacje i tym samym na szybszy rozwój. Co oferują poszczególne programy dotacyjne? Przyjrzyjmy się wybranym programom i zaplanowanym w tym roku konkursom. Możliwości jest bardzo wiele i warto zastanowić się nad potencjalnym źródłem pozyskania wsparcia, gdy budżet dla Polski jest jeszcze tak duży. Kolejna perspektywa finansowa na pewno nie będzie dla nas taka łaskawa. Program Operacyjny Inteligentny Rozwój (PO IR) W ramach tego programu, jako programu o charakterze krajowym (tj. dla wszystkich przedsiębiorców niezależnie od lokalizacji inwestycji),

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

można pozyskać dofinansowanie dla bardzo innowacyjnych rozwiązań. Program jest bardzo wymagający, ale kwoty, o które można się tu starać, bardzo atrakcyjne. W niektórych konkursach minimalna wartość inwestycji (kosztów kwalifikowanych) to nawet 10 mln zł lub więcej. Wdrażanie innowacyjnych rozwiązań bywa bardzo kosztowne – jeśli z wdrożeniem wyników prac B+R czy nowej technologii wiąże się konieczność wybudowania nowej hali produkcyjnej oraz nabycia linii technologicznych, licencji, oprogramowania itp., to w ramach programu jest to możliwe.

Nawet najbardziej innowacyjna maszyna, jeśli jej zakup nie wiąże się z wdrożeniem w firmie nowych rozwiązań, nie będzie mogła być dofinansowana ze środków UE. Dotacje na badania – poddziałanie 1.1.1 BADANIA PRZEMYSŁOWE I PRACE ROZWOJOWE REALIZOWANE PRZEZ PRZEDSIĘBIORSTWA (tzw. Szybka Ścieżka) Wsparcie w tym działaniu przeznaczone jest na realizację projektów obejmujących badania przemysłowe i eksperymentalne prace rozwojowe lub wyłącznie eksperymentalne prace rozwojowe (projekty, w których nie przewidziano prac rozwojowych, nie mogą uzyskać dofinansowania), prowadzone samodzielnie lub częściowo zlecone jednostce naukowej. Rezultat projektu (wynik prowadzonych prac B+R w postaci innowacyjnego produktu/usługi/technologii) musi być innowacyjny co najmniej w skali kraju. Minimalna wartość kosztów kwalifikowanych w tym działaniu to: 5 mln zł w przypadku realizacji projektu na obszarze woj. mazowieckiego, 2 mln zł w przypadku realizacji projektu w innym województwie. Maksymalna wartość dofinansowania nie może przekroczyć 20 mln

euro dla przedsiębiorstwa na jeden projekt, jeżeli ponad połowa całkowitych kosztów kwalifikowanych projektu jest ponoszona na badania przemysłowe, a 15 mln euro – jeżeli ponad połowa całkowitych kosztów kwalifikowanych projektu jest ponoszona na prace rozwojowe. Całkowita wartość kosztów kwalifikowanych projektu nie może przekroczyć 50 mln euro. Dofinansowaniu podlegają głównie wynagrodzenia zespołu badawczego, a także podwykonawstwo czy koszty związane z amortyzacją nabytej aparatury, nabyciem wartości niematerialnych i prawnych, a także inne koszty operacyjne. Poziom dofinansowania możliwy do uzyskania w tym działaniu zależy od wielkości firmy i rodzaju badań: w przypadku badań przemysłowych mikro- i małe przedsiębiorstwa mogą uzyskać aż 80% dofinansowania, a firmy średnie – 75%, w przypadku zaś prac rozwojowych mikro- i małe firmy mają szansę na 60% dotacji, a firmy średnie na 50%. Nabór wniosków dla firm z sektora MŚP trwa do 29 lipca tego roku. Podobny konkurs dla firm dużych będzie się odbywał od 1 czerwca do 11 lipca 2016 r. Dotacje na wdrożenie wyników prac B+R - Poddziałanie 3.2.1 BADANIA NA RYNEK Działanie to wspiera projekty mające na celu wdrożenie wyników prac B+R przeprowadzonych przez przedsiębiorcę samodzielnie lub nabytych, prowadzących do uruchomienia produkcji nowych bądź znacząco ulepszonych produktów lub usług. Ze wsparcia w tym działaniu mogą skorzystać wyłącznie mikro-, mali i średni przedsiębiorcy. Przedmiotem dofinansowania mogą być eksperymentalne prace rozwojowe, doradztwo niezbędne do wdrożenia wyników prac B+R oraz wydatki inwestycyjne bezpośrednio związane z komercjalizacją wyników prac B+R (tj. środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne, w tym koszty związane z nabyciem nieruchomości niezabudowanej, nabyciem

FIRMA FUNDUSZE UNIJNE bądź wytworzeniem nieruchomości zabudowanej oraz zakupem robót i materiałów budowlanych). Elementem projektu może być również opracowanie projektu wzorniczego. Minimalna wartość kosztów kwalifikowanych projektu to 10 mln zł. Maksymalna wartość kosztów kwalifikowanych na eksperymentalne prace rozwojowe to 1 mln zł i podobnie na doradztwo – 1 mln zł. Poziom dofinansowania w tym działaniu zależy od rodzaju wydatków: na część badawczą – maksymalnie 450 tys. zł, na doradztwo – maks. 500 tys. zł. Łącznie na część badawczą, doradczą i inwestycyjną można pozyskać nawet 20 mln zł. Poziom dofinansowania: część badawcza – maksymalnie 45% dla mikro- i małego oraz 35% dla średniego przedsiębiorcy, część doradcza – maksymalnie 50%, część inwestycyjna – zgodnie z mapą pomocy regionalnej (w zależności od lokalizacji inwestycji w określonym województwie). Nabór wniosków dla tego działania będzie trwał od 1 czerwca do 31 sierpnia tego roku. Dotacje na wdrażanie innowacyjnych technologii – poddziałanie 3.2.2 KREDYT NA INNOWACJE TECHNOLOGICZNE Jest to szczególny rodzaj programu o charakterze wdrożeniowym, który wspiera wyłącznie wdrażanie innowacji technologicznych prowadzących do wytwarzania nowych lub znacząco ulepszonych produktów lub usług. Wdrażana w ramach projektu innowacyjna technologia może być własna (samodzielnie opracowana przez wnioskodawcę) lub nabyta (np. od jednostki naukowej, która opracowała technologię na zlecenie przedsiębiorstwa). Dofinansowaniu podlegają tu wydatki niezbędne do wdrożenia technologii, np. zakup budynków, nabycie lub wytworzenie środków trwałych czy zakup wartości niematerialnych i prawnych w formie patentów, licencji i know-how. O dofinansowanie mogą się ubiegać wyłącznie firmy z sektora MŚP. Wsparcie ma charakter bezzwrot-

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

nej premii technologicznej, co oznacza możliwość spłaty znacznej części zaciągniętego na innowację kredytu z otrzymanej w ramach konkursu dotacji. Poziom dotacji to maksymalnie 6 mln zł. Poziom dofinansowania zależy od lokalizacji inwestycji w danym województwie i wynika z mapy pomocy regionalnej. Sam kredyt może wynieść do 75% wartości inwestycji. Ważne jest posiadanie zdolności kredytowej. Niezbędnym elementem wnioskowania o dotację jest uzyskanie tzw. promesy kredytowej od banku komercyjnego. Tylko wtedy otrzymaną w przyszłości dotację można wykorzystać do spłaty części kapitału. Termin naboru wniosków to lipiec – wrzesień 2016 r. (brak konkretnych dat konkursu). Regionalne Programy Operacyjne (RPO) Każde województwo ma swój własny program regionalny – to w gestii zarządów poszczególnych województw było określenie kierunków priorytetowych rozwoju danego województwa, czyli obszarów regionalnych inteligentnych specjalizacji i takie ukierunkowanie środków unijnych, by w ramach zaplanowanych działań i poddziałań wspierane były projekty wpisujące się w te obszary. Ponieważ każde województwo ma inny potencjał, obszary regionalnych inteligentnych specjalizacji mogą w poszczególnych województwach znacząco się różnić. Jeden region może stawiać na nauki o życiu, zrównoważoną energię, technologie informacyjne i komunikacyjne, chemię, produkcję metali i wyrobów metalowych oraz wyrobów z mineralnych surowców niemetalicznych, elektrotechnikę i przemysł maszynowy oraz przemysły kreatywne i czasu wolnego (woj. małopolskie), a inny na drewno i meblarstwo, żywność wysokiej jakości i ekonomię wody (woj. warmińsko-mazurskie). Często też w przypadku naborów wspierających inwestycje w MŚP priorytetowo traktowane są te inwestycje, które wiążą się z wdrażaniem wyników prac B+R, co przekłada się na innowacje produktowe lub procesowe. W za-

leżności od regionu i zasad danego naboru wspierane są albo wyłącznie inwestycje związane z wdrażaniem innowacyjnych rozwiązań wypracowanych w toku prac B+R, albo też takie inwestycje będą otrzymywać dodatkowe punkty w trakcie oceny merytorycznej złożonych projektów. Pomimo iż z założenia programy regionalne wymagają innowacyjności na poziomie danego regionu, często można uzyskać dodatkowe punkty za to, że wdrażana w ramach projektu innowacja ma zasięg krajowy lub nawet europejski. Punktowana bywa również współpraca z jednostkami naukowo-badawczymi czy innowacyjność o charakterze nietechnologicznym, tj. innowacyjność organizacyjna/zarządcza lub marketingowa. Niestety dość często stosowanym kryterium oceny jest zwiększony wkład własny wnioskodawcy w realizowany projekt. Oznacza to, że jeśli przedsiębiorca „zrezygnuje” z części przysługującego mu dofinansowania (zwiększając tym samym swój wkład własny do projektu), otrzyma za to dodatkowe punkty. Nie jest to kryterium korzystne dla przedsiębiorców, ale są sytuacje, w których planując złożenie wniosku warto zweryfikować kryteria oceny projektów i rozważyć taką opcję, w której być może lepiej jest ubiegać się o nieco mniejszą dotację, ale mieć większą pewność na jej pozyskanie, niż ubiegać się o maksymalną przysługującą kwotę, ryzykując, że dotacji wcale się nie otrzyma. Każdy program regionalny jest nieco inny – inne są nazwy działań, terminy naboru wniosków, zasady konkursów i kryteria wyboru projektów. Zamieszczone poniżej zestawienie przedstawia planowane w 2016 r. konkursy, w których przedsiębiorcy mogą się ubiegać o środki na prowadzenie prac B+R, zakup infrastruktury B+R czy na inwestycje (w tym związane z wdrażaniem wyników B+R). Na pewno każda z firm działających w branży kamieniarskiej, która chce się rozwijać i wdrażać innowacyjne rozwiązania w swojej działalności, znajdzie dla siebie odpowiedni konkurs. 

FIRMA FUNDUSZE UNIJNE WOJEWÓDZTWO

DZIAŁANIE

NABÓR

RODZAJ WSPIERANYCH PROJEKTÓW

DOLNOŚLĄSKIE

Działanie 1.5.A. Wsparcie innowacyjności produktowej i procesowej MSP

od 31 X 2016 r.

Projekty inwestycyjne (w tym wdrożenie wyników prac B+R)

Poddziałanie 1.2.1 Wsparcie procesów badawczorozwojowych

III kw. 2016 r.

Poddziałanie 1.6.2 Dotacje dla innowacyjnych MŚP

II kw. 2016 r.

Projekty inwestycyjne (w tym wdrożenie wyników prac B+R)

Działanie 1.3 Infrastruktura badawczo-rozwojowa w przedsiębiorstwach

XII 2016 r. - I 2017 r.

Stworzenie lub rozwój zaplecza B+R (prowadzenie prac B+R na rzecz innych MSP)

Działanie 3.7 Wzrost konkurencyjności MŚP

V - VI 2016 r. (mikro i małe), XII 2016 r. – I 2017 r. (średnie firmy)

Projekty inwestycyjne (w tym wdrożenie wyników prac B+R)

Działanie 1.1 Badania i innowacje

31.03.2016 r. 01.07.2016 r.

Prace B+R, infrastruktura B+R

Poddziałanie 1.2.2 Projekty B+R przedsiębiorstw

IV kw. 2016 r.

Prace B+R

Poddziałanie 2.3.1 Innowacje w MŚP

III kw. 2016 r.

Wdrożenie wyników prac B+R, w tym ekoinnowacje

Poddziałanie 1.2.1 Projekty badawczo-rozwojowe przedsiębiorstw

II kw. 2016 r.

Prace B+R

Poddziałanie 1.2.2 Infrastruktura badawczorozwojowa przedsiębiorstw

II kw. 2016 r.

Stworzenie lub rozwój zaplecza B+R, centra B+R

Poddziałanie 3.4.3 Dotacje dla MŚP - wczesna faza rozwojuw

IV kw. 2016 r.

Wdrażanie wyników prac B+R przez MŚP działające na rynku nie dłużej niż 24 m-ce

Poddziałanie 3.4.4 Dotacje dla MŚP

IV kw. 2016 r.

Wdrażanie wyników prac B+R przez MŚP działające na rynku dłużej niż 24 m-ce

Działanie 1.2 Działalność badawczo - rozwojowa przedsiębiorstw

31.03.2016 r. - 06.06.2016 r.

Prace B+R

Działanie 1.2 Działalność badawczo - rozwojowa przedsiębiorstw

IX 2016 r.

Stworzenie lub rozwój zaplecza B+R

Działanie 1.2 Działalność badawczo - rozwojowa przedsiębiorstw

VII 2016 r.

Proces eksperymentowania i poszukiwania nisz rozwojowych i innowacyjnych

KUJAWSKO-POMORSKIE

LUBELSKIE

LUBUSKIE ŁÓDZKIE

MAŁOPOLSKIE

MAZOWIECKIE

Działanie 3.3 Innowacje w MŚP

XI 2016 r.

Wdrażanie wyników prac B+R

Działanie 1.1 Innowacje w przedsiębiorstwach

IV kw. 2016 r.

Stworzenie lub rozwój zaplecza B+R, prace B+R

Poddziałanie 2.1.2 Wsparcie TIK w przedsiębiorstwach

III kw. 2016 r.

Wsparcie procesów B2B, B2C, B2E

Poddziałanie 2.1.3 Nowe produkty i usługi w MŚP na obszarach przygranicznych

IV kw. 2016 r.

Projekty inwestycyjne (w tym wdrożenie wyników prac B+R)

Działanie 1.2 Badania przemysłowe, prace rozwojowe i ich wdrożenia

III kw. 2016 r.

Infrastruktura B+R

Działanie 1.2 Badania przemysłowe, prace rozwojowe i ich wdrożenia

IV kw. 2016 r.

Prace B+R

Poddziałanie 1.4.1 Dotacje bezpośrednie

OPOLSKIE

PODKARPACKIE

PODLASKIE

IV kw. 2016 r.

Rozwój MŚP

Poddziałanie 1.2.1 Wspieranie transferu wiedzy, innowacji, technologii i komercjalizacji wyników B+R oraz rozwój działalności B+R w przedsiębiorstwach

X - XI 2016 r.

Stworzenie lub rozwój zaplecza B+R, prace B+R, wdrożenie (do etapu pierwszej produkcji włącznie) wyników prac B+R

Działanie 1.3 Wspieranie inwestycji w przedsiębiorstwach

VII -VIII 2016 r.

Wdrażanie innowacji w sektorze produkcyjnym

Poddziałanie 1.1.1 Ekspansja przez innowacje - wsparcie dotacyjne

04.05.2016 r. 15.06.2016 r.

Prace B+R oraz tworzenie i rozwój infrastruktury B+R

Poddziałanie 2.2.1 Inwestycje profilowane - wsparcie dotacyjne

I kw. 2017 r.

Inwestycje w MŚP

Działanie 1.2 Badania, rozwój i innowacje w przedsiębiorstwach

V - VI 2016 r.

Stworzenie lub rozwój zaplecza B+R, prace B+R

Działanie 3.2 Innowacje w MŚP

XI - XII 2016 r.

Wdrażanie wyników prac B+R

VII - VIII 2016 r.

Wdrożenie nowoczesnych rozwiązań TIK w procesach biznesowych przedsiębiorstw

POMORSKIE

ŚLĄSKIE

Działanie 3.3 Technologie informacyjno komunikacyjne w działalności gospodarczej

Stworzenie lub rozwój zaplecza B+R

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

FIRMA

WOJEWÓDZTWO

DZIAŁANIE

NABÓR

RODZAJ WSPIERANYCH PROJEKTÓW

ŚWIĘTOKRZYSKIE

Działanie 1.2 Badania i rozwój w sektorze świętokrzyskiej przedsiębiorczości

29.03.2016 r.31.05.2016 r.

Prace B+R oraz wdrażanie wyników prac B+R

Poddziałanie 1.2.1 Działalność B+R przedsiębiorstw

VIII 2016 r.

Stworzenie lub rozwój zaplecza B+R, prace B+R

Poddziałanie 1.2.2 Współpraca biznesu z nauką

VIII 2016 r.

Bony na nawiązanie i rozwój współpracy, duże przedsięwzięcia B+R

Poddziałanie 1.3.2 Firmy w początkowej fazie rozwoju

X 2016 r.

Wsparcie MŚP w początkowej fazie rozwoju: wsparcie kapitałowe, opieka doradcza, mentorska i szkoleniowa

Poddziałanie 1.4.3 Technologie informacyjnokomunikacyjne w działalności MŚP

VII 2016 r.

Wdrożenie nowoczesnych rozwiązań TIK w procesach zarządzania przedsiębiorstwem

Poddziałanie 1.5.1 Wdrożenie wyników prac B+R

WARMIŃSKO-MAZURSKIE

IX 2016 r.

Wdrażanie wyników prac B+R

Działanie 1.2 Wzmocnienie potencjału innowacyjnego przedsiębiorstw Wielkopolski

II kw. 2016 r.

Stworzenie lub rozwój zaplecza B+R, prace B+R, wsparcie przygotowania do wdrożenia

Działanie 1.1 Projekty badawczo- rozwojowe przedsiębiorstw

29.01.2016 r. 30.06.2016 r.

Małe projekty B+R

Działanie 1.1 Projekty badawczo- rozwojowe przedsiębiorstw

01.12.2016 r. 31.01.2017 r.

Projekty B+R wraz z przygotowaniem do wdrożenia

Działanie 1.2 Rozwój infrastruktury B+R w przedsiębiorstwach

01.08.2016 r. 30.09.2016 r.

Stworzenie lub rozwój zaplecza B+R

Działanie 1.5 Inwestycje przedsiębiorstw wspierające rozwój regionalnych specjalizacji oraz inteligentnych specjalizacji

16.01.2017 r. 16.03.2017 r.

Innowacyjne inwestycje przedsiębiorstw (poza wdrożeniem wyników B+R)

WIELKOPOLSKIE

ZACHODNIOPOMORSKIE

Użyte skróty: B+R: badania i rozwój MŚP: małe i średnie przedsiębiorstwa TiK: technologie informacyjno-komunikacyjne R

zapytaj o ofertę: +48 (81) 53 304 63 / +48 602 278 272

www.fotoceramik.pl biuro@fotoceramik.pl

Zdjęcia wypalane w temperaturze 880°C. Odporne na warunki atmosferyczne. Materiały z atestem ISO 9002. Wykonujemy także rozmiary do włoskich ramek.

Najwyższa jakość. Ceny do negocjacji. Przedsiębiorstwo Usług Fotoceramicznych ETERNA ul. Baśniowa 5/22, 20-802 Lublin

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

Z KRAJU FIRMY KAMIENIARSKIE

Optymista Z Markiem Buganiukiem, współwłaścicielem firmy AnMar z Bielawy, rozmawiał Maciej Brzeski

odczas ostatniej pana rozmowy z „Nowym Kamieniarzem”, w trudnym roku 2013, w którym po szaleństwie Euro 2012 prawie cała branża przeżywała kryzys, nieco przewrotnie stwierdził pan, że „czasy są normalne” (taki był z resztą tytuł wywiadu). Przemawiał wtedy raczej dyżurny optymizm czy faktycznie było zwyczajnie? W tej chwili nie pozostaje mi nic innego, jak przyznać tamtemu sobie rację i potwierdzić, że było normalnie. Mogę się tylko cieszyć, że choć wtedy nie było aż tak źle, to teraz, sądząc po nastrojach moich klientów czy dostawców, jest zdecydowanie lepiej. W ogóle można stwierdzić, że rynek idzie w dobrym kierunku. Znów dyżurny optymizm? Oczywiście, że jest optymizm. Zamówienia obsługiwaliśmy przez cały okres zimowy, a i teraz nie narzekamy na ich ilość. Nasi klienci zdają się to potwierdzać. A może wbrew obiegowej opinii nie jesteśmy aż takimi pesymistami?

Mówi się w ostatnim czasie o swoistym ustabilizowaniu, nawet pojawiają się głosy o powolnym odchodzeniu klientów od nagrobków importowanych w stronę zindywidualizowanego produktu krajowego. Czy jako firma działająca w obu obszarach jesteście w stanie potwierdzić tę tezę? Nagrobki z Chin czy Indii stanowiły zawsze swoiste uzupełnienie oferty i od początku byliśmy firmą bardziej produkcyjną aniżeli handlową. Muszę jednak przyznać, że z roku na rok udział sprzedaży wyraźnie zmienia się na korzyść produkcji własnej. Tę tezę może też potwierdzić fakt, że firm zajmujących się tylko sprzedażą w ostatnim czasie zdaje się częściej ubywać niż przybywać. Z naszego punktu widzenia taki trend byłby korzystny, nagrobki krajowe mają swoją renomę, jakość i co za tym idzie nieco wyższą cenę, dzięki czemu pojawia się szansa na nieco wyższą zyskowność. Choć wraz z widocznym wzrostem produkcji w branży pojawiają się inne problemy. Mam tu na myśli te z pozyskaniem odpowiedniej kadry. W chwili obecnej w naszym rejonie stanowi to bardzo duży problem. Problem, który w mojej opinii będzie bardzo szybko i mocno narastał.

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

fot. archiwum nk

Wasi klienci, czyli? Najczęściej są nimi właściciele „wystawek” nagrobków i mniejszych zakładów kamieniarskich, ale także, w przypadku sprzedaży płyt, duże hurtownie. Czyli bardzo duży przekrój branży. I prawie wszyscy prą do przodu.

: AnMar to nic innego, jak skrót od pierwszych liter imion właścicieli firmy czyli Anny i Marka Buganiuków

Wspomniał pan, że produkujecie również płyty. Przecieranie płyt stanowi około połowy ogólnej produkcji. Naszym najważniejszym produktem jest Impala, następnie materiały szwedzkie, indyjskie oraz granity polskie. Niejako uzupełnienie oferty stanowią kolorowe granity brazylijskie. Naszych klientów na płyty można znaleźć niemal w każdym zakątku Polski. Największą grupę stanowią ci z Dolnego Śląska, ale są też prowadzący działalność na Podlasiu, Mazurach czy Pomorzu…

NOWE WZORY!

Z KRAJU

czynnikiem, więc to ona ma decydujący wpływ na sprzedaż. Drugim, niestety coraz mniej istotnym, jest lojalność czy też zwykła międzyludzka sympatia. Sam staram się dbać o relacje z moimi dostawcami, często kosztem drobnego zysku, bo wiem, że w sumie i tak na takich relacjach zyskuję. Zyskuję ich uprzejmość, nierzadko czas i chęci do pomocy, kiedy sam czegoś potrzebuję. Za parę złotych nie warto się pozbywać takiego kontrahenta.

Dlaczego przy tak dużej konkurencji ludzie dzwonią i zamawiają płyty w firmach takich jak AnMar, czyli średniej, jak na branżę, wielkości z Dolnego Śląska? Moje pytanie nie dotyczy oczywiście stałych klientów. Zazwyczaj jest to kwestia ceny na poszczególne produkty i odpowiedniego marketingu. Ludzie znają nas, akceptują nasz wizerunek z prasy branżowej, czasem widzieli czy przelotnie rozmawiali na targach i to im pasuje. Pamiętajmy, że nie wszyscy mają ochotę dzwonić do firm tych najładniejszych i największych, przy których sami czują się mali. Niektórzy boją się, że utkną w sekretariatach, nie mogąc porozmawiać z kimś naprawdę decyzyjnym. Dzwoniąc do nas, spodziewają się, że telefon odbierze szef i w naszym przypadku się nie mylą. Taka specyfika branży… Gdzie według pana, na tak ciasnym rynku szukać przewag konkurencyjnych? Gdzie jeszcze są luki do zagospodarowania? Tu już się nic nowego nie wymyśli. Przy porównywalnych kosztach stałych zysku należy szukać w poszukiwaniu tańszego materiału i automatyzacji. Cena jest najważniejszym

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

AnMar Stone to hurtownia granitu i nagrobków, od wielu lat obecna na rynku branży kamieniarskiej. Siedziba firmy zlokalizowana jest w Bielawie na Dolnym Śląsku. Firma specjalizuje się w imporcie i sprzedaży hurtowej kamienia naturalnego, granitu, oraz płyt granitowych. Jest bezpośrednim importerem oraz producentem nagrobków granitowych. Posiada własną produkcję nagrobków, elementów budowlanych oraz płyt granitowych.

(2)

Zakupiona linia polerska na jakiś czas zamknie temat inwestycji

fot. archiwum nk

I klasyczne, ostatnie pytanie, o rozwój... W chwili obecnej myślimy o dokończeniu zaplanowanych wcześniej inwestycji. Po wymianie diakersów na trzy jednolinki Promaszu i inwestycję w pięciolinkę od Pellegriniego, musimy zainstalować zakupioną już szesnastogłowicową linię polerską od Simeca. Polerowanie to w tej chwili w naszym zakładzie największa bolączka. Trzy pojedyncze automaty nie mają odpowiedniej wydajności i musimy posiłkować się usługami. Ten ostatni zakup powinien na jakiś czas zaspokoić nasze potrzeby względem obsługi bieżących zamówień. Przez chwilę powinniśmy mieć spokój. A potem zobaczymy… 

: W zakładzie pracują trzy jednolinki Promaszu i pięciolinka Pellegriniego, które zastąpiły diakersy

NAZWA DZIAŁU

WYSOKA WYDAJNOŚĆ Wysoka wydajność narzędzi diamentowych od DIABÜ®

DIABÜ® Diamantwerkzeuge Heinz Büttner GmbH 35713 Eschenburg · Germany Tel.: +49 (0) 27 70 - 91 33 - 0 Fax: +49 (0) 27 70 - 91 33 - 25 Mail: info@diabue.com Web: www.diabue.com

Kontakt w Polsce Patryk Knapik Tel.: +48 77 46 32 090 Tel. kom.: 600 355 427 Mail: patrykknapik@poczta.fm

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

ZE ŚWIATA FIRMY KAMIENIARSKIE

Mr. Stoneasy Z Bramem Callewierem rozmawiał Maciej Brzeski

agłe i mocno zaakcentowane pojawienie się firmy Stoneasy, promującej się jako „Największa kopalnia kamienia on-line” wzbudziło spore zamieszanie w branży. Czy to kolejna gwiazda jednego sezonu, czy faktycznie biznes, który ma szansę powodzenia? W poprzednim wydaniu Nowego Kamieniarza przedstawiliśmy państwu ideę, jej założenia oraz funkcjonalności systemu. Tym razem przedstawimy człowieka… To, że działa pan w branży kamieniarskiej, nie jest dziełem przypadku. Pana ojciec, Herwig, od ponad 25 lat zajmuje się importem i dystrybucją kamienia. Poprawię pana, od trzydziestu. Firma powstała dokładnie 29 kwietnia 1986 roku. Ja urodziłem się ponad rok później. Na początku to była niewielka firemka, która mieściła się w naszym domu i na działce wokół niego, w związku z tym biuro, plac i magazyn stanowiły mój plac zabaw. Mając 15 lat, zacząłem pomagać ojcu przy pracy w showroomie oraz przy dokumentacji, a następnie przy stronie internetowej firmy. Od 2005 r. zająłem się już tylko marketingiem internetowym Beltrami.

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

Wygląda to jak przykład nieźle przeprowadzonego procesu sukcesji w firmie. Oto ojciec powoli oddaje budowaną przez kilka dekad firmę synowi, który nie dość, że jest przygotowany do jej prowadzenia od strony wiedzy i umiejętności, to także wnosi do niej swoje lepsze pojmowanie nowoczesnych wyzwań. Zbyt piękne, by było prawdziwe, bo pan wybrał swoją własną ścieżkę – Stoneasy. To nie do końca tak. To, czym się w tej chwili zajmuję, nie jest zupełnie odrębnym procesem, właściwie można nazwać to kontynuacją. Stoneasy zagospodarowało przestrzeń, która dla firm typu tej prowadzonej przez mojego ojca ze względu na ogromną dostępność i niskie ceny przestała być interesująca. Beltrami ma wysokie koszty funkcjonowania, olbrzymie ilości towaru w magazynie, showroomy, katalogi i wiele innych, nie może tym samym konkurować z mniejszymi dostawcami w segmencie towarów, w których cena jest najważniejszym czynnikiem zakupowym. Do każdego z nas codziennie przychodzi co najmniej kilkanaście e-maili od firm oferujących nam kamień chiński po kilka dolarów za metr kwadratowy. Ojciec już kilka lat temu przewidział ten kierunek i można powiedzieć, że to on zachęcił mnie do nowego spojrzenia na ten segment rynku. Do szukania rozwiązań takich, by nadal było tanio jak w Azji, przy jednoczesnym zachowaniu europejskich standardów. Chcemy stworzyć rozwiązanie, które wyznacza hasło naszej kampanii „the New Stone

Age” (Nowa Era Kamienia: w jęz. angielskim gra słów odnosząca się do starożytnej ery kamienia łupanego) – nowoczesną formę zakupu kamienia naturalnego. Ładnie to wszystko brzmi, ale co dokładnie oznacza? Oznacza to tyle, że korzystając z zasobów, wiedzy i doświadczenia Beltrami, postanowiliśmy stworzyć alternatywę dla niepewnego handlu tak z firmami azjatyckimi, jak i lokalnymi mniejszymi dystrybutorami. By to osiągnąć, musieliśmy stworzyć rozwiązanie, które będzie uznane, przynajmniej przez pewną grupę odbiorców, jako bardziej opłacalne. Nadal konkurencyjne, ale przy tym bezproblemowe i bezpieczne. Nie twierdzę przy tym, że na każdym rogu czai się oszust, bo tych jest niewielu. Mówię tu o problemach związanych z frachtem oraz ewentualnych reklamacjach względem jakości otrzymanego towaru. My proponujemy rozwiązanie kompleksowe. Przy mniejszej skali takich zamówień organizacja tego typu działalności to zwykła strata czasu. Lepiej skupić się na produkcji czy też sprzedaży swoich usług. W takim razie jak postępujecie w razie reklamacji? Nasi dostawcy to firmy współpracujące z Beltrami od dawna. Jesteśmy dla nich, jako grupa, ważnym klientem, więc takie sytuacje zdarzają się niezmiernie rzadko. Jeżeli jednak z powodu jakiegoś błędu lub niedopatrzenia skarga klienta jest zasadna

GRANITON.COM.PL

CZARNY GRANIT

JET BLACK W NAJLEPSZEJ CENIE

płyta grubości

5 cm 550 zł/m 2

Płyty - ponad 100 rodzajów Hurtowa sprzedaż nagrobków Nagrobki – projekt, napisy, gotowy produkt Dodatkowo w ofercie: płyty chodnikowe, krawężniki, kostka granitowa

GRANITON

Wojciech Mariański ul. Księżycowa 9 87-122 Grębocin k. Torunia +48 602 458 036 www.graniton.com.pl, e-mail: info@graniton.com.pl

ZE ŚWIATA FIRMY KAMIENIARSKIE

– towar znacznie odbiega od zamawianego lub materiał jest zniszczony z powodu złego zapakowania, to w takiej sytuacji w ciągu siedmiu dni zwracamy pieniądze na konto klienta. Mówi pan o rozwiązaniach, zabezpieczeniach, zdejmowaniu problemów z głowy. Przecież to kosztuje, a działacie na rynku, w którym to cena czyni cuda. Czy można o was powiedzieć, że jesteście tani? Chcemy, aby nasze ceny były konkurencyjne. Zdajemy sobie sprawę z tego, że jeśli będziemy za drodzy, nikt od nas nic nie kupi. Dzięki temu, że wszystkie ceny negocjujemy jako grupa, korzystamy z korzyści skali – możliwości tańszego zakupu materiałów, negocjacji warunków. Nasi partnerzy znają nasze wymagania i to pozwala nam dostarczać towar o stałej, sprawdzonej jakości. Na rynku krajów Beneluksu uznawani jesteśmy za markę tanią, analiza rynku polskiego i sami klienci potwierdzają, że mieścimy się na niskim poziomie cenowym, w niektórych materiałach wynoszą one 25-30 proc. w stosunku do tradycyjnych dużych firm dystrybucyjnych. Założenie firmy jest takie, że wszystkie nasze produkty muszą być tańsze o co najmniej 10 proc. niż u lokalnych hurtowników posiadających towar

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

: Zespół Stoneasy. Bram Callewier (po środku, bliżej prawej) oraz odpowiedzialna za rynek polski Małgorzata Andrusiuk (druga od prawej)

Dlaczego Stoneasy

Adam Zawarczyński MapStone Na decyzję o współpracy z firmą Stoneasy wpłynęło kilka czynników. Po pierwsze wcześniejsza – od około 9 lat – współpraca z firmą Beltrami. Ta wieloletnia kooperacja potwierdziła, że mogę być pewien jakość zamawianego towaru. Ponadto rozwiązanie zaproponowane przez Stoneasy jest bardzo proste i przejrzyste. Złożenie zamówienia zajmuje bardzo mało czasu, kontaktuję się tylko z jedną osobą, która jest za wszystko odpowiedzialna. Komputerowa platforma handlowa wyświetla też od razu wszystkie interesujące mnie parametry typu cena jednostkowa, cena całkowita, termin dostawy itp. Oczywiście kapitalne znaczenie ma też cena. Jednak w tym przypadku nawet, jeśli jest ona porównywalna z innymi dostawcami to wcześniejsze argumenty przemawiają na korzyść Stoneasy.

w magazynie. Bo jeśli jest mniej, to po prostu najzwyczajniej się nie opłaca. Lepiej kupić towar z placu. Nadal zachodzę w głowę, gdzie tu zysk? Wygląda jak dużo pracy i mało korzyści. Stoneasy powstało w 2007 r. jako

projekt długofalowy, jako inwestycja, której zyski można osiągnąć przy uzyskaniu odpowiedniej skali. Na początku musieliśmy poświęcić dużo pracy i pieniędzy, by mógł przynieść pożądane rezultaty na lokalnym rynku. Przez ten czas wraz z naszymi klientami dopracowywaliśmy nasz produkt, tak by był bardziej przyjazny i spełniał ich oczekiwania. Teraz nadszedł czas, by system w jego obecnym kształcie wdrażać na innych rynkach europejskich. Naszym drugim, najważniejszym rynkiem jest Francja, a w chwili obecnej położyliśmy największy nacisk na rozwój systemu w Wielkiej Brytanii, Irlandii i Polsce, gdzie obecnie przeprowadzamy niemałe akcje marketingowe. W sumie, aktualnie naszymi klientami są odbiorcy w 10 krajach europejskich. Wszystko wskazuje na to, że w tym roku przekroczymy granicę 50 proc. udziału w obrotach firm mieszczących się poza Belgią. To dla nas duża sprawa. Powiem szczerze, że byłem świadkiem początkowego entuzjazmu i upadku kilku projektów internetowych, które nie powiodły się, ponieważ u nas, myślę że jak w niewielu innych branżach, nieodzowny jest właśnie czynnik ludzki. W polskim kamieniarstwie wiele zależy od zaufania, a nawet sympatii… Nie tylko w polskim kamieniarstwie! Internet jest w Stoneasy narzędziem pozwalającym na znajdowanie oszczędności tam, gdzie można je znaleźć. Logowanie w systemie to proces wejścia do systemu, którego następnym krokiem będzie konsultacja telefoniczna z jednym z naszych doradców. W przypadku Polski będzie to Gosia Andrusiuk, do której także w każdej chwili można zadzwonić i uzyskać poradę dotyczącą tak problemów z korzystaniem z serwisu, jak i materiałową. Nasza firma operuje z Belgii, ale i ja, i Gosia często bywamy w Polsce, by spotkać się z naszymi klientami. Dokładnie tak, jak to się dzieje teraz. 

NAZWA DZIAŁU

Anzeige Polen 2014 quer_Layout 1 30.01.14 13:37 Seite 1

Ernst Strassacker GmbH & Co. KG Odlewnia Artystyczna Staufenecker Str. 19 · 73079 Suessen tel. kom. 8 88 96 64 90 aleksander.kirsch@strassacker.de www.strassacker.de

Proponujemy najwyższej jakości piły, frezy, wiertła do materiałów ceramicznych typu: Lapitec, Laminam, Dekton i pochodne.

Italdiamant-Poland HED 11500 ul.Dworska 5a, Giżycko tel.: 87 428 57 01, 602 760 968 email: italdipl@pro.onet.pl

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

ZE ŚWIATA WYDARZENIA POLSKI PROJEKT ZDOBYWCĄ BEST OF THE BEST

FOT. LAMINAM POLAND

Płyta Laminam Star Maker zdobyła Red Dot: Best of the Best, najwyższe wyróżnienie w konkursie Red Dot Award: Product Design 2016. Projekt autorstwa polskiego designera Przemysława „Maca” Stopy powstał we współpracy z Laminam Poland, który jest wyłącznym dystrybutorem spieków kwarcowych Laminam na Europę Środkową. Płyty Laminam Star Maker znalazły już zastosowanie także w naszym kraju. Pierwszym budynkiem w Polsce, w którym ich użyto, był stołeczny kompleks biurowy Warsaw Spire. Red Dot Design Award to prestiżowy światowy konkurs wzornictwa przemysłowego, nazywany Oscarami Designu. Najwyższe wyróżnie-

nie – „Red Dot: Best of the Best” - przyznawane jest przez 41. osobowe jury za przełomowe wzornictwo produktu. W 2016 roku zdobyło je jedynie 1,5% z ok. 5200 zgłoszeń nadesłanych przez producentów i projektantów z 57 krajów, wśród których był polski projekt. Laminam Star Maker jest trójwymiarową układanką pięciokątnych gwiazd, które wpisane są w większe, sześciokątne cieniowanie. Zaawansowana geometria wzoru cieniowania powoduje możliwość uzyskania wielu wzorów ułożenia tych płyt poprzez odpowiednie ich obracanie co 90 stopni i zestawianie z płytami sąsiednimi. Mozaika drobnych elementów o zorganizowanej strukturze stanowi doskonałe tło dla nowoczesnej aranżacji przestrzeni zarówno komercyjnej, jak i mieszkalnej. Za promocję i sprzedaż płyt Star Maker by Mac Stopa zarówno w Polsce, jak i na wszystkich rynkach zagranicznych odpowiada Laminam Poland. W sprzedaży detalicznej produkt będzie dostępny w sieci salonów Dekorian. (red)  Źródło: mat. pras. Laminam Poland (www.laminam.pl)

18 000 mkw. powierzchni, ponad 1180 wystawców z ponad 40 krajów, tysiące zwiedzających – tak w największym skrócie można opisać targi ceramiki i kamienia Coverings, które w dniach 18-21 kwietnia br. odbywały się w amerykańskim Chicago. Wśród wystawców była także polska reprezentacja – firmy Abra i WKG. Coverings to największe amerykańskie targi, podczas których prezentują się uznani gracze rynku kamieniarskiego. W tym roku każdy dzień targów dedykowany był innemu tematowi. Pierwszego dnia pierwszoplanową rolę odgrywali konstruktorzy i specjaliści od remontów. Drugi dzień dedykowano architektom i projektantom, trzeci – wykonawcom. Podczas czterodniowej imprezy uczestnicy i goście uczestniczyli w wielu panelach dyskusyjnych, sesjach i konferencjach tematycznych, wśród których wymienić można chociażby „Stone Trends 2016”, „Przyszłość przyjaznego designu”. Podczas targów

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

FOT. WKG

COVERINGS 2016 – W AMERYKAŃSKIM STYLU

odbyły się także warsztaty mozaiki. Po raz pierwszy na targi Coverings z granitami Volga Blue pojechała firma WKG. Jak powiedział nam Marcin Kamiński, który uczestniczył w targach, ukraiński granit, podobnie jak w Europie, wzbudzał duże zainteresowanie także za oceanem. (red) 

NAZWA DZIAŁU

USŁUGA CIĘCIA (LINKA, DIAKERS) 50 zł./m2

EWENEMENT NA RYNKU! KOTWY I MOCOWANIA SPEŁNIAJĄCE NAWET NAJBARDZIEJ WYGÓROWANE KRYTERIA. JEDYNE KOTWY W POLSCE SPEŁNIAJĄCE §225 ODPORNOŚCI OGNIOWEJ DLA ŚCIAN ZEWNĘTRZNYHCH.

SPRZEDAŻ PŁYT STRZEGOM, GRANICZNA KOŚMIN, BOHUS

KAPUŚCIŃSKI SLABY 5 cm: 299 zł brutto/m2 BLOKI: 2 900 zł brutto/m3 7

info@kolor-granit.com.pl www.kolor-granit.com.pl KOLOR GRANIT KAMIENIARSTWO Leszek Trybuszek (tel. 601 223 497) Krzysztof Trybuszek (tel. 501 215 200) ul. Armii Krajowej 53, 58-150 Strzegom

Systemy do mocowania elewacji kamiennych WAR-MECHAN ul. Suwalna 6, 05-119 Łajski tel./fax. 22 78 44 547, kom. 602 493 720 e-mail: biuro@war-mechan.pl

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

KAMIEŃ NATURALNY GEOTURYSTYKA

Lanzarote odkrywa swoje tajemnice...

dr Paweł Zagożdżon

Z geoturystycznego punktu widzenia na Lanzarote można wskazać dziesiątki miejsc godnych polecenia – tych „genialnych”, niezwykle ciekawych, które należy zobaczyć „obowiązkowo”, oraz „drobniejszych”, choć również wartych zobaczenia. W drugiej części geoturystycznego miniprzewodnika po wyspie pokrótce przedstawimy kilka z nich.

znurem geologicznych (a trochę geologiczno-surowcowych) perełek jest zachodnie wybrzeże wyspy. Jadąc od południa, najpierw pojawiamy się przy Salinas de Janubio – przedsiębiorstwie pozyskującym sól z wody morskiej. Turyści zatrzymują się tu na parkingu, robią kilka fotek z półdystansu, schodzą na czarną plażę, czasem zaglądają na początek saliny – i jadą dalej. Mało kto zapuszcza się głębiej, a spacerując po obszarze niemal kilometra kwadratowego Salinas de Janubio, znajdujemy nakładające się na siebie obrazy współczesnej produkcji soli oraz tej historycznej. Wykorzystywany tu proces polega na odparowaniu morskiej wody w setkach zbiorników. Bliżej morza położona jest starsza część saliny, dziś nieczynna, natomiast w głębi lądu znajdują się dobrze utrzymane zbiorniki ze stale krystalizującą solanką. Tam można zobaczyć, w jaki sposób pozyskiwana jest sama sól. Produkcja przedsiębiorstwa nie jest duża, niemniej zapewnia stałą dostawę wykupywanej przez turystów „oryginalnej soli z Lanzarote”. Sól solą, ale przydało by się coś o kamieniu... Zbiorniki do krystalizacji soli są obramowane murkami z lokalnego (często bardzo porowatego) bazaltu – w przypadku tych wykorzystywanych współcześnie murki są doskonale utrzymane, odnawiane, montowane są w nich drewniane przepusty. Większy „frykas” znajdu-

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

: Salina de Janubio oglądana od południa.

jemy jednak przy samej plaży. Jest to ruina dawnego wiatraka, prawdopodobnie stacji pomp tłoczącej morską wodę. Podstawę wiatraka wykonano z nieregularnych bloków bazaltu, natomiast do budowy położonego tuż obok, rozsypującego się dziś budynku wykorzystano coś jeszcze. Spod tynku wyzierają też regularne, ponadpółmetrowej wielkości bloki czerwonej, silnie porowatej skały, która już na pierwszy rzut oka wygląda jak opisywany z Montaña Roja skoriolit, tyle że znacznie bardziej wytrzymały mechanicznie. Jadąc dalej, wypada się zatrzymać przy jednym z żelaznych punktów na mapie turystycznych atrakcji Lanzarote.

Los Hervideros, czyli kipielisko, robi wrażenie. Jesteśmy tu w strefie czołowej pokrywy lawowej – produktu katastrofalnej, sześcioletniej erupcji wulkanicznej z lat 1730-36, o której szerzej przy opisie Parku Narodowego Timanfaya. Widzimy bardzo „nieporządnie” wykształcony bazalt o nieregularnym ciosie słupowym, ze strefami brekcji lawowych – nagromadzeń porowatych, ostrokrawędzistych i generalnie słabych fragmentów pokrywających powierzchnię potoku lawowego (po milionach lat, w konsekwencji wietrzenia, strefy takie przekształcają się w to, co w krajowych kamieniołomach bazaltu ma charakterystyczną wiśniowo-rudą barwę i sklinane jest przez górników pod nazwą tufu). W to wszystko uderza ocean...

KAMIEŃ NATURALNY

Miotane falami kamienie bez ustanku gruchoczą klif, konsekwentnie krusząc i ścierając bazalt. Na poziomie morza powstają wielometrowej głębokości nisze abrazyjne – wnęki u podstawy klifu. Poruszając się w niemal nieprzerwanym szeregu turystów, docieramy wąskimi ścieżkami i korytarzykami wykutymi w skale do kilku stanowisk obserwacyjnych, na których, patrząc niekiedy prosto w dół, w wybite uderzeniami morza studnie, widzimy permanentnie rozszalały żywioł wodny. Szosa dalej wiedzie przez „świeżutki” XVIII-wieczny potok lawowy. To bardzo dobre miejsce, by zatrzymać się w jednej z zatoczek parkingowych i przejść się po polu lawy.

Mirador del Rio

nasze własne jameo

Mirador de Guinate

Cueva de los Verdes sztolnie

Hameos de Agua Barranco del Chafariz

kościół Ermita de los Dolores

Jardin de Cactus Cantera de Tinamala Los Roferos

ścieżka geoturystyczna Timanfaya

Montana de Zonzamas

Lago de Los Clicos nasz własny wulkan Los Hervideros

Arrecife

Salinas de Janubio

czynne kamieniołomy

Caldera de Maciot

Atalaya de Femes Los Ajaches Playas de Papagayo

Montana Roja

Punta de Aguila

Wystarczy odejść 100–200 metrów od szosy i schować się za większym blokiem skalnym, by w ciszy i odosobnieniu sycić się niezapomnianymi przeżyciami. Powierzchnia pokrywy lawowej zaskakuje – nie jest gładka, lecz składa się z tysięcy kostropatych, rudych odłamków skalnych. Jesteśmy bowiem na powierzchni lawy typu aa – która podczas erupcji przemieszczała się już bardzo wolno, stygła i zamierała, a dziś laikom nieodparcie kojarzy się z upiornym żużlowiskiem. Jedna rada – uważać na każdy krok! Możemy bowiem potknąć się o wystający blok skalny, upaść na ostry kawałek lawy czy poślizgnąć się na gładszej powierzchni bazaltu... Wyprawę wzdłuż zachodniego brzegu Lanzarote kończy się w El Golfo. Jest to wioska rybacka ładna sama w sobie, no ale... mało wulkaniczna. Spokojnie! Największą atrakcją jest tu Lago de los Clicos – położone tuż przy morskim brzegu jezioro o zachwycająco oliwkowozielonej barwie wody. Określane jest ono jako kraterowe, ale wymaga to pewnego wyjaśnienia. Jezioro faktycznie

znajduje się w punkcie, którego współrzędne geograficzne odpowiadają w przybliżeniu kraterowi dawnego wulkanu. Z tym że z wulkanu pozostała już tylko połowa, a po kraterze w ogóle śladu nie ma... Wulkan ochrzczony mianem El Golfo „hulał” w podobnym okresie, co opisane w pierwszej części naszego przewodnika Montaña Roja czy Caldera de Masión. Podobnie jak pierwszy z wymienionych wulkanów również on przejawiał tzw. aktywność freatomagmową, wyjaśnijmy więc, co to znaczy. Działalność freatomagmowa (albo z angielskiego: hydro-magmowa) jest rezultatem obecności dużej ilości wody w górotworze – nie dziwi to w przypadku El Golfo, który wyrósł w pobliżu brzegu oceanu. Kontakt wody ze zbliżającą się ku powierzchni Ziemi magmą skutkuje erupcjami eksplozywnymi o wielkiej sile. Powodują one zupełne „rozpylenie” skał. Nie pojawiły się tu większe wylewy lawy, a jedynie osadziły rozmaite tufy – wiśniowe, szare, brązowe, często warstwowane zgodnie z nachyleniem stoków dawnego stożka. Po wygaśnięciu aktywności wulkanu do głosu doszły procesy erozyjne. Brzeg morski powoli cofa się, a fale intensywnie niszczą zbudowany wyłącznie ze słabo zwięzłych tufów wulkan. Obecnie w miejscu dawnego krateru znajduje się rozległa platforma abrazyjna, a w jej głębszej części utworzyło się niezwykłe jezioro, zasiedlone przez specyficzne kolonie glonowe, nadające mu intensywny kolor.

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

KAMIEŃ NATURALNY GEOTURYSTYKA Znajdziemy tu jeszcze jedną atrakcję – na plażach i „w wulkanie”, i bliżej wsi, tuż pod parkingiem – znaleźć można mnóstwo oliwinu. Minerał ten, krzemian o wzorze (Mg, Fe)₂[SiO₄], jest przybyszem z daleka. Oliwin w dużych ilościach występuje w bazaltach, gdzie zazwyczaj ma postać mikroskopijnych kryształków. Tu możemy zobaczyć zdecydowanie większe jego fragmenty. Są to kilkumilimetrowe ziarenka w czarnym żwirze plaż, a także widoczne w większych blokach i nadbrzeżnych skałkach wielocentymetrowych rozmiarów skupienia potocznie nazywane bombami oliwinowymi. Bomby te są właściwie (opisywanymi niegdyś w „Stegosie”) enklawami, ale niezwykłymi – fragmentami skał zbudowanych niemal wyłącznie z oliwinu, czyli tzw. dunitów. Skąd się tu wzięły? Magmy bazaltowe biorą swój początek na wielkiej głębokości – wytapiają się ze skał budujących najwyższą część płaszcza Ziemi, właśnie z dunitów. Potem zaczynają migrować ku górze, aż wreszcie docierają do powierzchni i wylewają się już jako lawa. Rozpoczynając swą wędrówkę, magmy te porywają niekiedy fragmenty swej rodzimej skały. Dzięki temu zjawisku możemy więc badać i wykorzystywać kawałki skały w żaden inny sposób nie osiągalnej, a pochodzącej z głębokości kilkudziesięciu, a może nawet stu kilometrów. Część z występujących tu oliwinów jest przezroczysta i ma piękną, intensywną barwę, dlatego można do nich odnieść nazwę chryzolit (jubilerska odmiana oliwinu). Zarówno bomby oliwinowe, jak i drobne, obrobione ziarna w rozmaitych jubilerskich i galanteryjnych aranżacjach można kupić od handlarzy przy parkingu, jak też w sklepikach jubilerskich na całej wyspie. A oliwinowa biżuteria – obok np. aloesowych kosmetyków, dżemu z kaktusa, kanaryjskiego noża czy wina El Grifo – uchodzi za jeden z najlepszych upominków z Lanzarote. Megahitem Lanzarote jest Park Narodowy Timanfaya, zwany też po prostu El Volcan. Utarło się, że przybywając na wyspę wszystko inne można sobie odpuścić, ale to miejsce zoba-

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

: Ekspedycja Familijna 2015 na „naszym własnym” potoku lawowym, z solidnie nadżartą erozją Montaña Bermeja w tle.

) Zielone Lago de los Clicos

czyć trzeba. Faktycznie – kto nie widział nigdy czynnego wulkanu, tu ma szansę zobaczyć ze szczegółami wulkan „prawie czynny”. Własnym samochodem dojedziemy do rozległego parkingu przy restauracji El Diablo, zaprojektowanej przez niezwykłego artystę urodzonego i przez większość życia tworzącego na Lanzarote – Césara Manrique. Budynek został finezyjnie wkomponowany w szczyt i zbocze wzniesienia Islote do Hilario. W wystroju budynku i jego otoczenia widzimy oczywiście różne odmiany bazaltu w postaci kamienia budowlanego (bloki regularne i nieregularne) czy płyt posadzkowych. W oczekiwaniu na autobusy wożące turystów przez park narodowy, można zapoznać się tam z kilkoma przykładami jednoznacznie demonstrującymi aktywny charakter wulkanizmu. Do 10-metrowej głębo-

kości orurowanych otworów wiertniczych co kilka minut wlewane jest wiaderko wody, która po sekundzie powraca w postaci gwałtownego wyrzutu pary. Te „sztuczne gejzery” działają doskonale, gdyż temperatura pod powierzchnią ziemi rośnie gwałtownie, osiągając ok. 400°C przy dnach otworów. Co kilkanaście minut do kilkumetrowej jamy wrzucana jest porcja wyschniętych roślin, która w kilka sekund gwałtownie bucha ogniem, powodując zrozumiały aplauz turystów. Górotwór jest faktycznie gorący – porcji tufu wygrzebanej z głębokości 10 cm nie da się utrzymać w dłoni... Erupcja wulkaniczna, której rezultatem są oglądane tu formy i zjawiska, miała wymiar katastrofalny. Trwała ponad 2000 dni (1730–36 r.), w jej wyniku na powierzchnię wydostało się do 5 km3 lawy, która pokryła około 200 km2 powierzchni wyspy, niszcząc

KAMIEŃ NATURALNY

26 wsi i najbardziej urodzajne części Lanzarote, zniszczenia dopełniły obfite opady popiołów. Około 40-minutowa trasa, którą pokonuje się w autobusach, otwiera kilometry kwadratowe widoków dla niektórych fenomenalnych, choć innym często kojarzących się po prostu z hałdami żużlu. Widzimy tam gamę różnorodnych stożków wulkanicznych, rozległe pokrywy lawowe, księżycowy krajobraz, wlot jaskini lawowej czy wnętrze potężnego krateru. Niestety wszystko zza okien autobusu, bez możliwości pomedytowania krajobrazów, dotknięcia czegokolwiek. Pozostaje pewien niedosyt... Bardzo ciekawa i dobrze przygotowana jest też ścieżka geoturystyczna zaczynająca się na peryferiach miejscowości Mancha Blanca. Na kolejnych tablicach informacyjnych bardzo klarownie ukazano np. elementy morfologii terenu wulkanicznego (morze lawy, zastygłe rzeki i kaskady lawy, liniowo ułożone stożki wulkaniczne), ale też historyczne źródła przedstawiające katastrofalną XVIII-wieczną erupcję, zasiedlanie potoku lawowego przez rozmaite formy życia, a także rolnicze zagospodarowanie kraterów z wykorzystaniem retencyjnych właściwości tych form (na ich dno spływa woda opadowa, a skały wyścielające dno krateru są jej rezerwuarem). Wspaniałym elementem trasy jest wejście na Caldera Blanca – liczący niemal 460 m n.p.m. stożek tufowy. Roztacza się z niego fantastyczny widok, choć wiatr może urwać głowę. Jako geoturystyczną atrakcję wypada również wskazać znajdujący się w Mancha Blanca kościół Ermita de los Dolores. Wybudowano go około roku 1784, jako wotum wdzięczności za uratowanie miejscowości podczas katastrofy w 1736 r. Niemal wiek później – 31 lipca 1824 r. – ponownie wybuchł pobliski wulkan. Erupcja jednak wygasła po procesji z modłami do świętej patronki, którą w podzięce ogłoszono Virgen de los Volcanes (Panią Wulkanów). W wystroju świątyni, zwłaszcza we wnętrzu, łatwo znajdziemy liczne elementy bazaltowe.

: Ermita de los Dolores

: Przekrój czoła potoku lawowego na Los Hervideros ; Cantera de Tinamala

Trochę ciekawostek, które tu tylko wymienimy z dziennikarskiego obowiązku, znajduje się w centralnej części wyspy. Są to przede wszystkim szeregi stożków popiołowych urzekająco zagospodarowanych jako rozległe winnice (tzw. La Geria) albo np. czynne kamieniołomy bazaltu między Arrecife a Tias. W wielu miejscach natykamy się też na relikty dawnej działalności górniczej. Niektóre z nich są słabo zachowane i niedostępne (choćby krater Montaña de Zonzamas), inne są dobrze znane, choć nie łączy się ich z górnictwem (np. tzw. Los Roferos koło Teseguite – opisywane jako formacje skalne powstałe w wyniku wietrzenia). Wyjątkowym obiektem w tej grupie jest Cantera de Tinamala (kamieniołom Tinamala) – zespół dwóch wyrobisk na zboczach stożka La Caldera koło wsi Guatiza. Funkcjonowały one w połowie XX wieku, dostarczając foremnych elementów budowlanych wycinanych ze skoriolitu. Pozostałością po około 15 latach eksploatacji są wyrobiska o niezwykle regularnym kształcie, z charakterystycznym, docenianym przez artystów i fotografików deseniem widocznym na ścianach. Również przy tym zagadnieniu dochodzimy do dzieła Césara Manrique. W Guatiza warto też zobaczyć Jardin de Cactus, czyli Ogród Kaktusów z niemal 10 000 okazów tych roślin z całego świata. Jest to bowiem „artystycznie zrekultywowane” wyrobisko dawnej kopalni. Szereg geoturystycznych, w tym górniczych niezwykłości oferuje północna, najwyższa część wyspy – masyw Famara. Zapierający dech jest widok z sięgającego 500 m wysokości klifu Risco de Famara. Na jego krawędzi zorganizowano kilka punktów widokowych (tzw. mirador), umożliwiających spojrzenie niemal z lotu ptaka na pobliską wysepkę La Graciosa, czy... po prostu w dół. Wschodnie stoki masywu urozmaicone są malowniczymi barrancos – głęboko wciętymi dolinami. W jednej z nich – Barranco del Chafariz, ponad piękną wioską Tabayesco

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

KAMIEŃ NATURALNY GEOTURYSTYKA – natykamy się na ciekawostkę wyjątkową. Są to tzw. sztolnie wodne (galerias del agua). W dość suchym klimacie Wysp Kanaryjskich woda słodka była zawsze bardzo poszukiwana. Od przełomu XIX i XX w., a zwłaszcza od lat 40. do 70. XX w., dla pozyskania wód podziemnych prowadzono niezwykle intensywne podziemne roboty górnicze – dość powiedzieć, że łącznie na wyspach archipelagu powstało niemal 1700 sztolni wodnych o łącznej długości około 3000 km! Sztolnię taką można

też zobaczyć nieopodal miejscowości Caleta de Famara. Warto pojechać i tam, by przy okazji spojrzeć z innej perspektywy na Risco de Famara – od dołu podziwiając przerżnięte erozją, formowane przez miliony lat pokłady bazaltów i tufów. Swoistą specjalnością Lanzarote są jaskinie lawowe – zaliczane do najdłuższych w Europie. Najbardziej znana z nich została udostępniona pod nazwą Cueva de los Verdes. Znajduje się ona w jednym z potoków tworzących rozległą pokrywę lawo-

;

Jardin de Cactus

Jedna ze sztolni

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

wą na zboczach wulkanu la Corona, górującego nad północną częścią wyspy. Okres jego aktywności datuje się na kilka tysięcy lat p.n.e. W jaskini można zobaczyć specyficzne stalaktyty – bazaltowe „gluty” utworzone w momencie, gdy opadł poziom lawy we wnętrzu potoku, często wyglądające jakby były jeszcze ciepłe. Jaskinia jest silnie doświetlona sztucznym, wielobarwnym światłem, stworzono w niej nawet małe sztuczne jeziorko. Niestety czas zwiedzania jest dość krótki. Niedostatek ten można sobie jednak zrekompensować szukając innej jaskini... A właściwie dalszej części tej samej groty. W odległości kilkuset metrów ku zachodowi można znaleźć inne tzw. jameo (czyt. hameo), czyli miejsce, w którym doszło do zapadnięcia się stropu jaskini. Bez większego problemu można zapuścić się w głąb, a trzeba przyznać, że podziwianie takiego miejsca jedynie w świetle latarek rodzi całkiem inną gamę wrażeń i odczuć. Końcowa część tego systemu jaskiniowego została przekształcona – znów przez Césara Manrique – w jedną z największych atrakcji turystycznych Lanzarote, tzw. Jameos del Agua. Jest to rozległy kompleks turystyczno-kulturalno-edukacyjny. W skomplikowany i zróżnicowany sposób wykonano tu zabezpieczenie głównej groty (Audytorium Jameos del Agua), ściany i strop pokrywając żywicami z włóknem szklanym, stosując kotwienie, a także specjalistyczne techniki określane jako micro sewing czy chemical welding. Oczywiście w wystroju pięknie wykorzystano rodzimy, wulkaniczny kamień różnego rodzaju. Nieregularne bloki porowatej skały posłużyły m.in. do aranżacji terenów zielonych i jako materiał budowlany. Chyba najbardziej przyciąga jednak uwagę wykorzystanie wierzchnich fragmentów potoków lawowych, o charakterystycznej spieczonej i popękanej powierzchni. Wykonano z nich schody i rozległe powierzchnie posadzek w restauracji na ciągach turystycznych. 

NAZWA DZIAŁU

Hurtowa sprzedaż nagrobków własnej produkcji.

dukcji.

P.P.H.U. „MJT” Tadeusz Wójcik ul. Bolesława Chrobrego26, 58-240 Piława Górna tel. 604 085 085, 604 203 385 e-mail: kam.mjt@wp.pl

Zapraszamy do współpracy Atrakcyjne ceny. Szeroki asortyment. Wysoka jakosć.

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

KAMIEŃ NATURALNY MINIMONOGRAFIE

Piaskowce z Żeliszowa Henryk Walendowski

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

fot. ireneusz saletra

ieś Żeliszów (dawn. Giers-dorf) jest położona 9 km na południowy wschód od Bolesławca, w dorzeczu rzeki Bobrzycy, prawego dopływu Bobru. Teren wokół kamieniołomu wznosi się 254-256 m n.p.m. Złoże piaskowca „Żeliszów” położone jest we wschodniej części synklinorium północnosudeckiego na terenie drugorzędnej jednostki tektonicznej zwanej synkliną Leszczyny. Oś tej synkliny przebiega w kierunkach WNW – ESE. Piaskowce z Żeliszowa reprezentują utwory górnej kredy (piętro – koniak). Są to piaskowce kwarcowe, drobnoziarniste, białe do jasnożółtych. Dość charakterystyczne są ciemniejsze smugi w odcieniach brązu z charakterystycznymi strukturami tektonicznymi w postaci żył kwarcowych. Lokalnie występują skamieniałości reprezentowane przez ślimaki Nerinea buchi Zekeli. Występują również bioglify po faunie morskiej w postaci ścieżek w jaśniejszej otoczce po kanałach wędrówki ślimaków, krewetek i innych skorupiaków. W grubych ławicach dobrze wysortowanego materiału występują również struktury tektoniczne w postaci przepojeń (stref intensywniejszej cementacji kwarcowej), będące efektem strącania krzemionki w strefach nacisków i deformacji, jakie skała przechodziła w swej historii. Należy podkreślić, że opisane naturalne struktury podnoszą i wzbogacają walory skały. W składzie petrograficznym dominuje kwarc zarówno w ziarnach, jak i w lepiszczu. Podrzędnie spotyka się minerały ilaste i ziarna lityczne. Ze względu na swoją unikalną strukturę, kolorystykę i parametry techniczne piaskowców z Żeliszowa

: Piaskowce ze złoża w Żeliszowie były wydobywane już w roku 1787

nie można zastąpić żadnym innym znanym materiałem, który odzwierciedlałby efekty wizualne i estetyczne tego piaskowca jako zamiennik. Właścicielem złoża jest firma Kamieniarz Tadeusz Modliński z Kielc. Materiał z kamieniołomu przewożony jest do pobliskiego zakładu przeróbczego w Czaplach koło Lwówka Śl. Bloczność złoża wynosi około 30 proc. Warstwy piaskowca zapadają w kierunku południowo-wschodnim (upad 25-35 stopni). Nadkład jest niewielki (0,8 do 6,5 m),

Cechy fizyczne*  Gęstość objętościowa [kg/m3] 2111  Porowatość otwarta [% objętości] 10,55  Nasiąkliwość [%] 4,93  Wytrzymałość na ściskanie [MPa] 189  Wytrzymałość na zginanie [MPa] 7,2  Wyłamanie bolca kotwy z płyty [N] 2241  Mrozoodporność [%] 0,00 * wg badań laboratorium: Zkusebna Kamene a Kameniva, s.r.o. Horice (Cz), rok 2012

wyrobisko jest suche, wyjątkowo zbierające niewielkie ilości wód opadowych. Plan ruchu zakładu górniczego przewiduje w przyszłości eksploatację w dwóch poziomach bez użycia materiałów wybuchowych. Według danych Państwowego Instytutu Geologicznego zasoby bilansowe wynoszą 416 000 t. Piaskowce ze złoża w Żeliszowie były wydobywane już w roku 1787 i wykorzystywane do budowy pałacu w Brunowie koło Lwówka Śl. W następnych latach budowano m.in. sąd i ratusz w Bolesławcu, zbór ewangelicki w Żeliszowie (wg projektu Carla Langhansa), mosty na Bobrze. W latach 1945 do 1991 kamieniołom był nieczynny. Wznowienie wydobycia nastąpiło w roku 1991 przez firmę Kamieniarz Tadeusz Modliński. Od tego czasu wzrasta produkcja i zastosowanie materiału z Żeliszowa, m.in. na osiedlach deweloperskich w Warszawie (Eco-Park Mokotów, ul. Konstruktorska) i Krakowie (ul. Opolska róg al. 29 Listopada). 

ARCHITEKTURA KAMIEŃ NATURALNY STEGOS CZĘŚĆ 60

Kruszywa - krynoidy Kruszywa – sypkie materiały mineralne lub organiczne, znajdujące różne zastosowania techniczne (przemysłowe, budowlane itd.), klasyfikowane są wg różnych kryteriów, niektóre ich nazwy są rozumiane różnie w różnych klasyfikacjach bądź środowiskach; ze względu na pochodzenie wyróżnia się k. naturalne (in. mineralne) i sztuczne; pierwsze to naturalny materiał okruchowy składający się z ziaren (¦) piasku, (¦) żwiru i (¦) otoczaków albo (tzw. k. łamane) materiał uzyskany przez mechaniczne rozdrobnienie skał litych (np. bazaltów, granitów, gnejsów, piaskowców); k. sztuczne są pochodzenia mineralnego, ale uzyskuje się je w wyniku specjalnych procesów przemysłowych, np. obróbki termicznej, zalicza się do nich m.in. keramzyt (wypalanie z iłów pęczniejących), łupkoporyt (spiekanie łupków okołowęglowych i kruszenie spieków), żużle granulowane, a także tzw. kruszywa z recyklingu (z przeróbki nieorganicznych materiałów zastosowanych uprzednio w budownictwie – np. tzw. frez drogowy); zgodnie z nomenklaturą geologiczno-złożową (wg „Bilansu zasobów kopalin”) wyróżnia się złoża kamieni łamanych (do produkcji k. łamanych) oraz piasków i żwirów (w których wydziela się złoża k. piaszczysto-żwirowych, obejmujących żwiry i pospółki oraz k. drobnych – piaszczystych); ponadto wyróżnia się k. organiczne, definiowane jako wytwarzane z tworzyw sztucznych albo jako otrzymywane z odpadowych substancji pochodzenia roślinnego i stanowiące domieszkę do zapraw budowlanych i betonu (paździerz, słoma, trzcina); k. odpadowe są produktem jakiegokolwiek procesu przemysłowego, a poddaje się je jedynie przeróbce mechanicznej (kruszenie, przesiewanie); ze względu na uziarnienie (wielkość ziaren) ogólnie wyróżnia się k. drobne (ziarna ø do

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

mgr Katarzyna D. Zagożdżon dr Paweł P. Zagożdżon

( „Kruszywowy zegar”: od północy do 4 rano kruszywa naturalne, kolejno: pospółka piaszczysto-żwirowa (kop. Obora), gruboziarnisty, monomiktyczny żwir kwarcowy oraz drobny żwir polimiktyczny, do około 6.30 – kruszywa łamane: mieszanka granitu strzegomskiego oraz kliniec fonolitowy z Czech, do 9.00 – kruszywa ozdobne: czarna i czerwona skoria z Lanzarote, dalej – również ozdobne kruszywo, tzw. kora gnejsowa z Doboszowic, przed południem – przykład kruszywa sztucznego (keramzyt). ; Wapienie krynoidowe znad Bałtyku (po lewej doskonale widoczne poprzeczne przekroje segmentów łodyg liliowców, w środku – podłużny przekrój zachowanego odcinka łodygi) oraz polerowany wyrób z wapienia chińskiego.

2 mm), średnie (ø 2–63 mm) i grube (ø > 63 mm); wśród k. łamanych wyróżnia się k. bardzo grube (kamień łamany ø 63–250 mm), grube (tłuczeń ø 31,5–63 mm, oraz kliniec i grys ø 4–31,5 mm) i drobne (grys ø 2–4 mm, piasek łamany ø 0–2 mm) oraz tzw. mieszanki (pot. niesort – ø 0–63 mm, 0–31 mm i in.); wśród k. naturalnych (w znaczeniu k. występujących naturalnie w postaci rozdrobnionej) wyróżnia się żwiry, piaski i (¦) pospółki; pod względem gęstości k. dzieli się na lekkie (gęstość <1800 kg/m3 – np. keramzytowe), zwykłe (1800–3000 kg/m3) oraz ciężkie (>3000 kg/m3 – in. specjalne, np. barytowe czy magnetytowe); określenie k. ozdobne odnosi się do tych k., które wykazują jakieś wyjątkowe cechy estetyczne, np. intensywną barwę (żwiry z mlecznego kwarcu, łamane k. z marmurów lub czerwonych granitów) bądź cechy teksturalne

(kora gnejsowa, porowate materiały wulkaniczne – skoria, tufy) itd. Krynoidy – z łac. Crinoidea ¦ liliowce Krynoidowy – określenie niektórych (¦) wapieni, których istotnym składnikiem są skamieniałości (¦) liliowców; m.in. wieku (¦) sylurskiego, (¦) dewońskiego, (¦ karbońskiego, piękne odmiany występują np. w Anglii, Chinach, USA, w Polsce można na nie natrafić w utworach dewonu i karbonu Gór Świętokrzyskich, triasu rejonu śląsko-krakowskiego i jury Tatr, często występują w postaci szarych otoczaków na bałtyckich plażach; niegdyś niektóre odmiany wapienie k. stosowane były jako kamień budowlany (np. skały z warstw Frosterley widoczne w niektórych budowlach sakralnych południowej Anglii), współcześnie odmiany chińskie służą do wyrobu drobnej galanterii, a nawet biżuterii. 

NAZWA DZIAŁU

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

KAMIEŃ NATURALNY KRUSZYWA

Właściwości technologiczne kruszyw drogowych

dr Tomasz Pawlik

Na łamach „Nowego Kamieniarza” kamień naturalny występuje w roli znakomitego materiału budowlanego, architektonicznego czy dekoratorskiego. Nie zapominajmy jednak, że największy segment przemysłu skalnego w Polsce to produkcja wysokiej jakości kruszyw mineralnych. W 2014 roku wytworzono ich ok. 240 mln ton, a w rekordowym roku 2011 było to aż 360 mln ton. W tym numerze „Nowego Kamieniarza” publikujemy drugą część artykułu, poświęconego właściwościom technologicznym kruszyw.

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

fot. archiwum autora

la trwałości betonów, mas mineralno-asfaltowych czy mieszanek na podbudowy podstawowe znaczenie mają geometryczne właściwości kruszyw. Głównym parametrem określającym ich użyteczność oraz cel zastosowania jest skład ziarnowy (granulometryczny). Trudno wyobrazić sobie projektowanie mieszanek mineralno-asfaltowych czy betonowych bez uwzględnienia procentowego udziału kruszyw o określonym wymiarze ziaren. Dlaczego jest to tak ważne? Odpowiedni skład ziarnowy decyduje o stabilności szkieletu kruszywowego i wytrzymałości na obciążenia całej mieszanki oraz zapewnia właściwe jej zgęszczenie. W produkcji mas mineralno-asfaltowych dąży się do maksymalnego klinowania się ziaren mieszanki i ograniczenia w jak największym stopniu zawartości lepiszcza. W projektowaniu betonu z kolei ważne jest takie dobranie wymiaru ziaren kruszywa, aby zapewnić ich stosunkowo małą powierzchnię właściwą (to decyduje o mniejszym zapotrzebowaniu mieszanki na wodę i w konsekwencji jej lepszą urabialność) przy zachowaniu wymaganej wytrzymałości przez beton (dla każdej mieszanki istnieje maksymalny wymiar kruszywa, powyżej którego wytrzymałość betonu maleje, ponieważ spada powierzchnia przyczepności zaczynu do kruszywa). Na podstawie wymiaru możemy zgodnie z normami PN-EN podzielić kruszywo na drobne, grube oraz o ciągłym uziarnieniu. Skład ziarnowy określany jest poprzez przesianie próbki na sitach normowych o oczkach kwadratowych (wymiar oczka oznacza długość jego boku). Zasada badania sprowadza się do określenia procentowej zawartości ziaren z frakcji podstawowej kruszywa (np. 8-16 mm) oraz ilości ziaren większych i drobniejszych od wymiaru podstawowego. To pozwala zaklasyfikować materiał do odpowiedniej kategorii uziarnienia.

: Sita normowe o oczkach kwadratowych oraz kolumna sit na wstrząsarce.

Ze składem granulometrycznym wiąże się tolerancja uziarnienia. Idea tego wymagania jest prosta – pozwala na zapewnienie przez producenta powtarzalności i jednorodności uziarnienia kruszywa. Niezwykle istotnym zagadnieniem jest zawartość pyłów, czyli ziaren o wymiarze poniżej 0,063 mm. Niekontrolowana nadwyżka tej frakcji wywołuje poważne problemy z trwałością nawierzchni czy betonowych obiektów inżynierskich. Duża ilość pyłów może w poważnym stopniu zmniejszyć kontakt ziaren kruszywa z lepiszczem asfaltowym lub zaczynem cementowym, zwiększyć lepkość asfaltu (co uniemożliwia prawidłowe otoczenie nim ziaren), a nawet powodować niepożądane pęcznienie w kontakcie z wodą. W mieszance betonowej nieuwzględnienie pyłów absorbujących wodę może doprowadzić dodatkowo do obniżenia zawartości wody zarobowej w zaczynie, co wpływa niekorzystnie na zagęszczalność mieszanki i przebieg procesu wiązania.

ORYGINALNE BLOKI GRANITOWE Z ANGOLI

in the night

STONEPROJECTS VIGO/HISZPANIA JAREK@STONEPROJECTS.PL tel. 507 80 20 29

KAMIEŃ NATURALNY KRUSZYWA

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

( Zasada określania tolerancji uziarnienia na przykładzie kruszywa o wymiarze 2-8 mm. Normy PN-EN pozwalają na pewne wahania w stosunku do zadeklarowanego przez producenta składu ziarnowego (krzywa w kolorze różowym). Pozwala to na zachowanie jednorodności produktu w czasie.

(

(2)

Badanie jakości pyłów poprzez określenie wskaźnika błękitu metylenowego. Po prawej test mający na celu stwierdzenie ilości barwnika zaabsorbowanego przez pyły.

FOT. ARCHIWUM AUTORA

Duża część pyłów jest dość trwale połączona z ziarnami kruszywa. Stosowane w zakładach produkcyjnych, wytwórniach mas bitumicznych czy betoniarniach instalacje odpylające bądź systemy płukania kruszywa pozwalają na usunięcie tylko 30- 80 proc. pyłów. Jak zatem sobie z nimi poradzić? Wraz z wejściem norm europejskich zmieniło się podejście do pyłów w kruszywie. Traktowane są jako naturalny składnik kruszywa, który należy uwzględnić na przykład poprzez redukcję ilości wypełniacza (tzn. mączki mineralnej) dodanego do mieszanki mineralno-asfaltowej. Prawdziwym niebezpieczeństwem mogą być natomiast pyły zawierające pęczniejące w obecności wilgoci minerały ilaste. Podstawowym badaniem pyłów jest określenie ich zawartości. Najdokładniejszy wynik uzyskamy stosując tzw. przesiew na mokro, polegający na przemyciu kruszywa na sicie o oczku 0,063 mm (i dodatkowym dosianiu po wysuszeniu próbki). Zakres badań rozszerza się niekiedy o określenie wskaźnika błękitu metylenowego, jeżeli zawartość pyłów mieści się między 3 a 10 proc. m/m (miesiąc do miesiąca). Badanie to, mające na celu stwierdzenie obecności składników pęczniejących, polega na oznaczeniu stopnia absorpcji barwnika przez pyły. Niebagatelne znaczenie dla wytrzymałości nawierzchni drogowej ma kształt oraz charakter powierzchni ziaren kruszywa. Najkorzystniejsze są ziarna kanciaste, ale o izometrycznym, zbliżonym do kubicznego, pokroju. Ziarna płaskie lub wydłużone, układając się kierunkowo, większym przekrojem lub dłuższą osią równolegle do powierzchni drogi, łatwiej kruszą się pod wpływem nacisku. Mieszanki mineralno-asfaltowe i betonowe z takimi ziarnami gorzej się zagęszczają. Poniżej ziaren płaskich pozostają puste przestrzenie, które nie zapewniają szczelności konstrukcji. Niepożądana, zwłaszcza w nawierzchniach asfaltowych, jest zbyt

duża ilość ziaren silnie zaokrąglonych. Nie wykazują one odpowiednio dużego tarcia między sobą, co pociąga za sobą ryzyko skoleinowania i spękania nawierzchni oraz zmniejszenia jej odporności na działanie wody i mrozu. Mikrotekstura powierzchni ziaren wpływa natomiast na fizyczną przyczepność lepiszcza asfaltowego lub zaczynu cementowego do kruszywa. Zatem bardziej preferowane są ziarna o powierzchniach nierównych, powstałych w wyniku przekruszenia. Kształt ziaren opisywany jest za pomocą wskaźników: płaskości, kształtu oraz przepływu (tzw. kanciastość). Pierwszy z nich określa się przy użyciu sit prętowych. Drugi mówi o zawartości ziaren wydłużonych, w których stosunek długości do grubości wynosi co najmniej 3:1 (do badania używa się specjalnej suwmiarki). Wskaźnik przepływu stosuje się najczęściej dla kruszyw drobnych

(o ziarnach do 2 mm). Badanie polega na zmierzeniu czasu potrzebnego do wysypania odpowiedniej ilości kruszywa przez lejek o normowej średnicy otworu. Dla kruszyw żwirowych dodatkowo określa się także zawartość ziaren o powierzchniach przekruszonych i łamanych. Z punktu widzenia budownictwa komunikacyjnego kruszywo powinno cechować się odpowiednią wytrzymałością, ponieważ szczególnie narażone jest na intensywne ścieranie i kruszenie. Zjawiska te występują zarówno podczas wieloletniej eksploatacji drogi (obciążenia i tarcie kół pojazdów), jak i w czasie rozkładania i zagęszczania mieszanek w czasie budowy, a nawet w trakcie produkcji w wytwórniach mas mineralno-asfaltowych i betoniarniach. Materiał, który łatwo ulega rozdrobnieniu, zmienia uziarnienie wytworzonej mieszanki i właściwości jej szkieletu.

NAZWA DZIAŁU

SPRZEDAM MASZYNA DIAKERS PEŁNA DOKUMENTACJA

Sprawdź co nowego

QR CODE

Wygenerowano na www.qr-online.pl

info: 601 933 423, 697 966 530

GRANITEX Wiesław Trybuszek ul. Armii Krajowej 55 58 - 150 Strzegom

PROFESJONALNA CHEMIA DO KAMIENIA

kleje szpachle żywice impregnaty czyszczenie pielęgnacja narzędzia Kleje/Szpachle:  Kleje oraz szpachle MARMOLIT wykonane z żywic poliestrowych. Zalecane szczególnie gdy trzeba pewnie skleić lub naprawić każdy rodzaj kamienia naturalnego MARMOLIT dostępny jest w różnych gęstościach i kolorystyce  Kleje oraz żywice epoksydowe, mrozoodporne o bardzo wysokiej wytrzymałości, gęstości oraz kolorystyce

NC A R Y Ż

J NA

E SZ

A GW

Produkty do zabezpieczenia:  Impregnaty neutralne dla kamienia nie pozostawiające śladu  Impregnaty do piaskowca  Impregnaty do nadania efektu mokrego kamienia, bardzo mocne  Lakiery  Antygrafﬁti

Produkty do pielęgnacji:  Preparaty do mycia kamienia o neutralnym PH, odrdzewiacze  Woski w płynie i gęste o różnej kolorystyce  Pasty barwiące  Krystalizatory

Znajdź nas na facebook.com/bchempolska

NOWOŚĆ żywicowania płyt super systemy do oraz kotwienia

www.b-chem.pl

info@b-chem.pl, tel.: 22 371 40 37 NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

KAMIEŃ NATURALNY

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

fot. archiwum autora

Interesującą cechą mechaniczną kruszyw jest odporność na rozdrabnianie metodą Los Angeles. Powszechne w kontroli laboratoryjnej stosowanie tego badania wynika z dobrej korelacji z rzeczywistym zużyciem kruszywa. Odpowiednio przygotowaną próbkę umieszcza się wraz ze stalowymi kulami w cylindrycznym bębnie, który wykonuje określoną ilość obrotów. Po zakończeniu cyklu kruszywo przesiewa się przez normowe sito, aby sprawdzić ubytek masy spowodowany rozkruszeniem. Na podobnej zasadzie odbywa się badanie odporności na ścieranie w urządzeniu mikro-Deval, przy czym próbkę testuje się w małych cylindrach w obecności wody oraz przy zastosowaniu kulek stalowych. Wytrzymałość kruszyw zależy przede wszystkim od rodzaju skały, jej struktury i tekstury (zazwyczaj najbardziej wytrzymałe są skały magmowe, drobnokrystaliczne, z bezładnie ułożonymi składnikami), ale także od niejednorodności petrograficznej, wielkości i kształtu ziaren, zawartości ziaren słabych, a niekiedy nawet od nasiąkliwości. Ze względów bezpieczeństwa niezwykle ważne w drogownictwie są badania sprawdzające szorstkość nawierzchni, zapewniającą odpowiednią przyczepność kół samochodowych. Pomiarom takim poddaje się zarówno gotową nawierzchnię, jak i kruszywo, które ma być wykorzystane do budowy jej górnej warstwy (ścieralnej). Popularne w Europie jest badanie polerowalności kruszywa poprzez określenie tzw. wskaźnika PSV (Polished Stone Value). Wykonanie tego trudnego i czasochłonnego testu wymaga przygotowania specjalnych próbek, które poddaje się kilkugodzinnemu cyklowi przyspieszonego polerowania korundem przy użyciu gumowego koła symulującego oponę samochodową. Po zakończeniu tego procesu na wypolerowanym kruszywie wykonuje się pomiar tarcia za pomocą tzw. wahadła angielskiego. Kruszywo w nawierzchni czy innej konstrukcji podlega destrukcyjnemu

(2)

KRUSZYWA

: Jedno z najważniejszych urządzeń w laboratorium drogowym – bęben Los Angeles do badania odporności kruszywa na rozdrabnianie.

: Próbka kruszywa do badania odporności na rozdrabnianie gotowa do umieszczenia w bębnie Los Angeles wraz ze stalowymi kulami.

działaniu czynników atmosferycznych – mrozu, a niekiedy również silnego nasłonecznienia. Aby doszło do zniszczenia ziaren kruszywa wskutek zamarzania wody, muszą zostać spełnione pewne krytyczne warunki, o które w naszym klimacie wcale nie jest trudno: pełne nasycenie ziaren wodą, brak możliwości jej usunięcia oraz, oczywiście, mróz. Dwa pierwsze czynniki zależą głównie od kształtu, wymiaru i ciągłości porów w kruszywie. Cechy te bowiem decydują o tempie nasiąkania kruszywa oraz szybkości ucieczki wody z ziaren. W przypadku mrozu z kolei największe znaczenie ma przede wszystkim ilość przejść temperatury przez punkt 0°C w ciągu roku (co nie jest tożsame z ilością dni mroźnych!). Tak więc, wbrew powszechnej opi-

nii, mniej uciążliwa dla budowli jest długa, mroźna zima niż jej łagodniejszy wariant z częstymi wahnięciami temperatur od wartości dodatnich do ujemnych. Polska pod tym względem jest w bardzo niekorzystnym położeniu w porównaniu z innymi państwami europejskimi, ponieważ ilość takich przejść przez punkt zamarzania wody w ciągu roku jest tu bardzo duża (nawet powyżej 150), co przynajmniej częściowo tłumaczy ilość ubytków w nawierzchniach dróg po każdym sezonie zimowym. Mrozoodporność stanowi więc jeden z podstawowych parametrów technologicznych kruszyw w naszym kraju. Badanie polega na poddaniu zanurzonych w wodzie próbek zamrażaniu i odmrażaniu w 10 cyklach (od 20±5 do -20±5°C) i sprawdzeniu ubytku masy po przesianiu przez odpowiednie sito. Badanie to wykonuje się również na kruszywie zanurzonym w 1-procentowym roztworze NaCl, ze względu na stosowanie soli w ramach zimowego utrzymania dróg. Do najważniejszych cech kruszyw należy zaliczyć skład mineralny i petrograficzny, wpływający na wiele parametrów fizyczno-mechanicznych. Pamiętać należy, że skała jest materiałem naturalnym i w każdym złożu występuje pewna petrograficzna i technologiczna zmienność surowca. Ważne jest więc prawidłowe dobranie surowca, adekwatnie do wymagań, co poprzedzone powinno zostać analizą petrograficzną. Skład chemiczny głównych minerałów skałotwórczych oraz ich wzajemne proporcje ilościowe określają m.in. „kwasowość” skały, mającą znaczenie dla adhezji (chemicznej przyczepności) asfaltu do kruszywa. Ta niezwykle ważna cecha, bezpośrednio decydująca o trwałości nawierzchni asfaltowej, zawsze uwzględniana jest przez technologów zajmujących się przygotowaniem receptur na mieszanki. Nie każde kruszywo „chętnie” ulega otoczeniu przez warstewkę asfaltu. Nie mają z tym problemu skały ciemne, niedosycone krzemionką, takie jak

Chcesz ciąć SZYBCIEJ? Teraz możesz.

gl3

PRZEŚCIGNĄĆ Chcesz ciąć WIĘCEJ? Teraz możesz. DOSKONAŁOŚĆ

brio 35 CN2

Chcesz ZWIĘKSZYĆ WYDAJNOŚĆ? Teraz możesz.

NAJSPRAWNIEJSZY MOST MONOBLOK JAKI KIEDYKOLWIEK WIDZIAŁEŚ Będziemy na targach CARRARA MARMOTEC we Włoszech: 18-21 Maja (stoisko 1078)

CZYTNIK GRUBOŚCI PŁYTEK

AUTOMATYCZNY WYMIENNIK NARZĘDZIA I AUTOMATYCZNY POMIAR DŁUGOŚCI

AUTOMATYCZNA GŁOWICA UCHYLNA

CENTRALNA POMPA WODNA (MAX. 6000 OBROTÓW/ MINUTĘ)

PROGRAM DO WYKONYWANIA KONTURÓW

Wysoko wydajne zautomatyzowane centrum tnące nawet w 13 osiach. Cięcie wieloma piłami na wymiar od 140 do 2000 mm. Centralna tarcza wykonująca także cięcia pod kątem. Przyssawki do przemieszczania ciętych elementów. Automatyczne zagnieżdżanie ciętych elementów. Kompaktowa linia do cięcia, gdy maszyna wyposażona jest w taśmowy podajnik i urządzenie załadowcze. CIĘCIA FORM KAMERA CYFROWA DANE PARAMETRYCZNE AUTOMATYCZNE Wysoka produktywność do 490 m2/8h. PRZY UŻYCIU “CAD” NANOSZENIE DANYCH Gmm S .p.A. Gmm S.p.A. Via Nuova, 155 Via Nuova, 155 - 28883 Gravellona Toce (VB) Italy +39 0323 849711 - Fax +39 0323 864517 28883 GravellonaTel.Toce (VB) Italy accessiblequality gmm@gmm.it - www.gmm.it e-mail: gmm@gmm.it IS O 9001:2008 - Certificato N°IT234871 web site: www.gmm.it

KAMIEŃ NATURALNY KRUSZYWA

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

niku tego zjawiska wokół ziaren oraz w mikrospękaniach tworzy się ekspansywny żel, co w skrajnych przypadkach prowadzi do pękania elementów konstrukcji betonowej. Niebezpieczne może być także działanie alkaliów na ziarna dolomitowe. Dolomit pod ich wpływem rozpada się z utworzeniem pęczniejącego minerału – brucytu. Wstępna analiza petrograficzna jest w tym przypadku niezwykle przydatna, pozwala na ocenę kruszywa pod względem ryzyka wystąpienia reakcji alkalia-krzemionka lub alka-

: Urządzenie mikro-Deval do badania odporności na ścieranie.

(3)

Badanie mrozoodporności. Zanurzone w wodzie lub roztworze soli kruszywo w specjalnych cylindrach poddaje się zamrażaniu i rozmrażaniu w dziesięciu dwudziestoczterogodzinnych cyklach.

fot. archiwum autora

bazalty, gabra, amfibolity i serpentynity, a także skały węglanowe, jak dolomity. Natomiast kruszywa z jasnych, bogatych w krzemionkę („kwaśnych”) skał – np. granitów, gnejsów czy kwarcytów – niezbyt dobrze łączą się z lepiszczem bitumicznym. Ze względu na dużą ilość ujemnych ładunków na powierzchni ziaren dochodzi bowiem do odpychania podobnie naładowanych cząstek lepiszcza. Nie dyskwalifikuje to tych kruszyw jako składnika do warstw asfaltowych. W takim przypadku trzeba jednak pamiętać o dodaniu do mieszanki odpowiedniej ilości specjalnych związków poprawiających adhezję i zapobiegających wymywaniu lepiszcza (tzw. stripping). Dzięki temu możliwe jest wykorzystanie kruszyw, które rozjaśniają nawierzchnię (oszczędności w oświetleniu), a w okresie letnim zabezpieczają ją przed nadmiernym rozgrzewaniem (ochrona przed koleinowaniem). Powszechne w skałach procesy wietrzeniowe z kolei drastycznie pogarszają parametry fizyko-mechaniczne. Szczególnym i dość spektakularnym przykładem może być tzw. zgorzel słoneczna w bazaltach, prowadząca do ziarnistego rozpadu tej skały, często dopiero po pewnym czasie od wydobycia. Analiza kruszyw bazaltowych pod kątem zgorzeli wymaga poddania ich trzydziestosześciogodzinnemu, ciągłemu gotowaniu w wodzie, a następnie przeprowadzenia makroskopowej oceny występowania objawów zgorzeli i sprawdzenia ubytku masy oraz jeśli to wymagane, wykonania badania spadku odporności na rozdrabnianie (lub – alternatywnie – odporności na uderzenia). Innym ciekawym przykładem znaczenia składu mineralnego jest reaktywność alkaliczna kruszyw stosowanych do betonu. Szczególnie narażone na reakcję z alkaliami (wodorotlenkami sodu i potasu) obecnymi w zaczynie cementowym są zwłaszcza ziarna zawierające amorficzną bądź drobnokrystaliczną formę krzemionki (opal, chalcedon). W wy-

: Bazalt dotknięty zjawiskiem tzw. zgorzeli słonecznej, prowadzącej do osłabienia wytrzymałości skały, a w zaawansowanej fazie – do całkowitego jej rozpadu.

lia-węglany. Obecnie nie ma europejskich norm badania reaktywności alkalicznej. Metodyka taka jest dopiero w trakcie opracowywania, głównie na podstawie zapisów amerykańskich. Jak na razie nadal rekomendowana przez Polski Komitet Normalizacyjny jest tzw. metoda szybka, polegająca na badaniu ubytku masy kruszywa po reakcji z gorącym roztworem NaOH. Scharakteryzowane właściwości technologiczne nie wyczerpują problematyki badań kruszyw drogowych. Szerokim zagadnieniem są również: gęstość ziaren, gęstość nasypowa, jamistość, porowatość, odporność na szok termiczny, luminancja czy niektóre właściwości chemiczne. Wspomnieć należy także o znaczeniu prawidłowej procedury pobierania i pomniejszania próbek we wszystkich badaniach laboratoryjnych. W przypadku kruszyw uwzględnić trzeba m.in. rodzaj i wielkość składowiska, wymiar ziaren, miejsce poboru (kopalnia, wytwórnia betonów czy mieszanek mineralno-asfaltowych, składowisko na budowie, taśmociąg, wagon itp.), sposób pobierania (łopata, czerpak, ładowarka). Z kolei uzyskanie próbek analitycznych wymaga zmniejszenia próbki ogólnej poprzez kwartowanie, szuflowanie lub podział na specjalnym dzielniku żeberkowym. Wyłącznie normowo przygotowane próbki mogą zostać uznane za reprezentatywne dla większych partii materiału, a wyniki dalszych analiz za sensowne i dające utrzymać się choćby w sprawach spornych. Na zakończenie warto jeszcze raz podkreślić olbrzymie znaczenie badań kruszyw mineralnych, które decydują o ostatecznej jakości budowli, jaką jest droga. Przestrzeganie normowych procedur oceny jakości kruszywa oraz dobieranie materiałów o sprawdzonych właściwościach świadczy o profesjonalizmie, ale przede wszystkim przynosi długofalowe oszczędności.  GDDKiA Oddział we Wrocławiu Wydział Technologii Laboratorium Drogowe

Producent urządzeń transportowych dla branży kamieniarskiej: wysięgniki, chwytaki, trawersy, stojaki do transportu i składowania kamienia, stoły obróbcze, kontenery, wózki transportowe, wózki widłowe, pługi do odśnieżania i wiele innych urządzeń, które ułatwią Państwu pracę podczas obróbki kamienia.

Mickiewicza 2A 58 -150 Strzegom Odwiedź nasz sklep internetowy

www.e-metikamstone.pl

CENA ZESTAWU NEPTUN+DRAGON

FAGO

5200 zł netto

NEPTUN

Chwytak samozaciskowy  nośność 1200 kg  zakres chwytu 10-140 mm  możliwość położenia płyty z pionu do poziomu  całość ocynkowana

Cena promocyjna:

2100 zł

DRAGON

Wysięgnik na wózek widłowy  max udźwig 2500 kg  max wysięg 3500 mm  regulacja kąta nachylenia masztu  całość ocynkowana ogniowo

Cena promocyjna:

1700 zł

Wózek transportowy  wózek z dyszlem do transportu parapetów, blatów itp.  wózek cynkowany ogniowo  okładziny z twardego drewna  nośność wózka: 700 kg

DOSTAWA NA TERENIE CAŁEGO KRAJU GRATIS!

Cena promocyjna:

3950 zł

netto

STOJAK TRANSPORTOWY z systemem mobilnym

 długość 2400 mm  szerokość 1100 mm  wysokość załadowcza 1160 mm  nośność 1500 kg  stojaki w wersji z szarą gumą  zabezpieczającą przed farbowaniem kamienia. Stojak bez systemu mobilnego:

Cena zestawu:

3000 zł

netto

2600 zł

netto

Dostępne inne wymiary stojaków – na zapytanie

STOJAK STRONG

Bardzo masywny i wytrzymały stojak na płyty kamienne Stojak składa się z dwóch szyn o wymiarach 190 × 120 × 3000 mm oraz 14 wytrzymałych słupków podporowych o przekroju 60 × 60 × 4 mm i długości 1500 – 2000 mm Waga kompletu ca. 375 kg

PROMOCJA!!! Cena kompletu przy zamówieniu 5 kpl. przy zamówieniu 10 kpl.

2900 zł netto 2800 zł netto 2600 zł netto

Kontakt: Rafał Kulbida tel. 791 225 295

GFK

z utwardzanego włókna szklanego do zbrojenia blatów kuchennych o wymiarach 10x3 mm w rolce 100 mb. Listwa posiada wyproﬁlowane rowki dzięki czemu uzyskujemy lepszą przyczepność listwy z klejem.

PROMOCJA do 30 czerwca 2016 Listwa biała - rolka 100 mb

215 zł

netto

227 zł

netto

Listwa z wkładką węglową - rolka 100 mb

e-mail: biuro@metikamstone.pl

www.e-metikamstone.pl

PROUD TO CELEBRATE OVER 30 MULTIWIRES INSTALLED IN POLAND Z DUMĄ ŚWIĘTUJEMY 30 WIELOLINĘ ZAINSTALOWANĄ W POLSCE PENTAWIRE 5 A.T.

With five wires Pentawire can cut the entire range of thicknesses between 2 and 14 cm, achieving in the same cut slabs equal or different from each other. Only few minutes are necessary to change thicknesses, thanks to our patented mechanized system ‘A.T’. Big diameter flywheels grant the highest performance of the diamond wire while the patented system Multipull permit to obtain the perfect tension of the wires. Z pięcioma linami diamentowymi maszyna Pentawire może ciąć płyty o grubościach między 2 a 14 cm, jednakowych lub różnych od siebie. Dzięki nowemu opatentowanemu systemowi mechanicznego ustawiania kół "A.T" wystarczy kilka minut aby zmienić grubość ciętych płyt. Koła zamachowe o dużej średnicy gwarantują najwyższą wydajność liny diamentowej a opatentowany system Multipull pozwala na doskonałe naprężenie lin.

DECAWIRE

INNOVATION VERSATILITY - PRECISION INNOWACYJNOŚĆ UNIWERSALNOŚĆ - PRECYZJA

In one cut, Decawire is able to create 10 slabs having same or different thicknesses in a range between 2 and 10 cm, granting always the maximum cut precision. Only few minutes are necessary to change the thicknesses using the new system E.A.S.T. combined with the patented and tested automatic tensioning system Multipull. Big diameter Flywheels grant the highest performance of the diamond wire. W jednym przejściu, maszyna Decawire umożliwia cięcie 10 płyt o takich samych lub różnych grubościach, w zakresie od 2 do 10 cm, utrzymując zawsze maksymalną dokładność cięcia. Tylko kilku minut potrzeba do zmiany grubości ciętych płyt za pomocą nowego systemu E.A.S.T. w połączeniu z opatentowanym i przetestowanym w wielu poprzednich modelach systemem automatycznego napinania lin Multipull. Koła zamachowe dużej średnicy gwarantują najwyższą wydajność liny diamentowej.

PELLEGRINI MECCANICA S.P.A. Viale delle Nazioni, 8 - 37135 VERONA (Italy) Tel. +39 045 820 36 66 - Fax +39 045 820 36 33 info@pellegrini.net - www.pellegrini.net

Przedstawicielstwo Generalne: MC DIAM sp. z o.o. Ul. Jeleniogórska 6 58-150 Strzegom mcdiam@mcdiam.com.pl tel. +48 601 944 227 www.mcdiam.com.pl

KAMIEŃ NATURALNY POLSKIE ZŁOŻA

Dolomity i wapienie Wyżyny Śląsko-Krakowskiej

prof. Jan Bromowicz

Kamienie architektoniczne w złożach Polski i Europy. Część XI

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

FOT. ARCHIWUM AUTORA (5)

yżynę Śląsko-Krakowską budują monoklinalnie zalegające na paleozoicznym podłożu kompleksy skał mezozoicznych, które zapadając ku północnemu wschodowi, chowają się pod skałami kredowymi. Tworzą one malownicze skałki jury krakowsko-wieluńskiej i dosyć zwartą wychodnię skał triasowych. Tylko lokalnie na tektonicznych wyniesieniach podłoża pojawiają się wystąpienia skał paleozoicznych. Dekoracyjne i architektoniczne materiały kamienne tego obszaru reprezentują wapienie i dolomity związane z utworami dewonu, karbonu, triasu i jury. Nazwy naukowe skał węglanowych są według normy PN-EN 12670 utworzone w oparciu o klasyfikację wprowadzoną w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Odnosi się ona do skał węglanowych płytkomorskiego pochodzenia i opiera się na relacjach pomiędzy powstałym w obrębie zbiornika materiałem okruchowym a ilością i jakością łączącego go spoiwa. Może ono być bardzo drobnokrystaliczne z kryształami o średnicach poniżej 4 μm nazwane mikrytem lub o średnicach powyżej 10 μm nazwane sparytem. Kryształy pośredniej wielkości noszą nazwę mikrosparytu. Materiał okruchowy jest bądź to organicznego pochodzenia (szkieletowy), bądź też nieorganicznego (nieszkieletowy). Pierwszy reprezentowany jest przez różnie zachowane szczątki organiczne (bioklasty), materiał nieszkieletowy zaś stanowią ziarna obleczone, pellety i intraklasty. Ziarna obleczone mają owalny kształt wywołany obecnością węglanowych otoczek

: Kamieniołom Dębnik Karmelicki z diagramem orientacji płaszczyzn podzielności

na okruchach różnego pochodzenia (ooidy, onkoidy i inne). Pellety stanowią drobne, o średnicach do 0,2 mm, grudki wapienne powstałe z rozkruszenia różnych węglanowych składników. Intraklasty natomiast są wapiennymi okruchami, powstałymi w wyniku przemieszczania pierwotnie już osadzonego materiału wapiennego. Osobno wydzielane są − pod nazwą biolitytu − zachowane fragmenty budowli pochodzenia organicznego w rodzaju raf koralowych czy też gąbkowych. Powyżej wymienione składniki są zbudowane z węglanu wapnia, który niekiedy zostaje zastąpiony węglanem wapnia i magnezu (dolomitem) − w wyniku przemian zachodzących tuż po złożeniu osadu bądź też znacznie później − w już uformowanej skale wapiennej. Stąd też omawiana klasyfikacja, stanowiąca próbę odzwierciedlenia wa-

runków powstawania osadu, odnosi się do wapieni, które powstają w środowisku morskim o różnej energii i które mogą następnie ulec wczesnej (syngenetycznej) lub późnej (epigenetycznej) dolomityzacji. Proponowana klasyfikacja, w przeciwieństwie do stosowanej dla piaskowców, jest przydatna dla kamieniarstwa, podając informacje o jakości materiału okruchowego i łączącego go spoiwa, które mają wpływ na walory dekoracyjne skały. Stosowane nazwy są kombinacjami określeń dotyczących składników okruchowych i spoiwa.

KAMIEŃ NATURALNY

Człon pierwszy jest skróconą wersją nazw składników w rodzaju intra − intraklasty, oo − ooidy, bio − bioklasty, pel − pellety, człon drugi informuje o krystaliczności materiału wypełniającego przestrzenie międzyziarnowe. I tak wapień o naukowej nazwie oosparyt zawiera znaczne ilości zwykle kulistych ooidów połączonych kalcytowymi kryształami, co w przypadku przyjmowania przez skałę faktury polerowanej może dać bardzo interesujące efekty dekoracyjne, podobnie jak w przypadku biosparytu, gdzie eksponowane są szczątki organiczne. Przy małej zawartości składników okruchowych (poniżej 1 proc.) skała nosi nazwę mikrytu, a przy nieco większym ich udziale (1-10 proc.) do określenia mikryt dodawana jest nazwa składnika, np. mikryt zawierający ooidy. Możliwości przyjmowania i utrzymywania poleru przez skały węglanowe łączą się z ich właściwościami fizyczno-mechanicznymi. Przyjmują go skały zwięzłe o znacznej wytrzymałości na ściskanie i niewielkiej nasiąkliwości. Pierwsza zwykle zbliża się do 100 MPa, a nasiąkliwość nie przekracza 2,5 proc., co pozwala na stosowanie polerowanych wapieni i dolomitów we wnętrzach, gdzie nie są narażone na działanie warunków atmosferycznych, które niszczą fakturę polerowaną. Takie skały węglanowe w klasyfikacji kamieniarskiej są uważane są za marmury, podczas gdy pozostałe są kwalifikowane jako inne kamienie naturalne.

Na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej jako marmury traktowane są wapienie dewońskie i karbońskie, podczas gdy skały węglanowe triasu i jury niekiedy tylko, przy wysokim stopniu lityfikacji, mogą być do nich zaliczane. Paleozoiczne skały węglanowe stanowiące materiał architektoniczny ukazują się na powierzchni w obrębie usytuowanej na północ od Krzeszowic antykliny Dębnika. Jej powstanie zostało wywołane intruzją porfirową, która wypiętrzyła wcześniej uformowane osady dewonu i karbonu. Wapienie dewońskie znane pod nazwą marmurów dębnickich obok czarnej barwy i zdolności przyjmowania poleru posiadają białe użylenie i zawierają szczątki organiczne nadające urozmaicony wygląd ich wypolerowanej powierzchni. Niekiedy na kontakcie z występującymi w podłożu porfirami pojawiają się ich zmienione odmiany o barwach zielonych, białych i czerwonych. Te ostatnie były w przeszłości wybierane w podziemnych wyrobiskach i znane jako odmiana lochowa.

Najstarsze wiarygodne wiadomości dotyczące wydobycia wapieni pochodzą z 1643 r. ze spisu majętności zakupionych przez Agnieszkę Firlejową dla zakonu karmelitów. Ponadczterystuletnia tradycja stosowania marmurów dębnickich w architekturze sprawia, że na liczącej zaledwie 48 ha powierzchni ich wychodni i ledwie 35-metrowej miąższości znajduje się kilkanaście kamieniołomów różnej wielkości. Największe z nich są związane ze złożami Dębnik i Dębnik I. Skromny obszar wychodni, silne zaangażowanie tektoniczne powodujące skomplikowany obraz orientacji płaszczyzn podzielności oraz zjawiska kontaktowe dają słabe możliwości uzysku prostopadłościennych brył i to na ogół o niewielkiej objętości. Jest to jednakże jedyne miejsce w naszym kraju, gdzie istnieją możliwości pozyskiwania bloków czarnych wapieni przyjmujących fakturę polerowaną. Wapienie dębnickie są podścielone dolomitami ze Zbrzy i przykryte cienkoławicowymi, czarnymi wapieniami marglistymi, wydzielanymi jako wapienie gruzłowe. W większości są bio- lub intramikrytowe w ławicach o miąższościach rzadko przekraczających 1 m. Wskaźniki bloczności określone wyłącznie dla części profilów odpowiadających wapieniom dębnickim wynoszą w obu powyżej wymienionych kamieniołomach około 30 proc. Jednakże, jeśli uwzględnić obecność w tych wyrobiskach nierokujących możli-

( Kamieniołom złoża Libiąż z diagramem orientacji płaszczyzn podzielności

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

KAMIEŃ NATURALNY POLSKIE ZŁOŻA

wości pozyskiwania bloków wapieni gruzłowych o miąższości przekraczającej 15 m, to wskaźniki bloczności maleją do poniżej 1 proc. Wynika stąd konieczność prowadzenia bardzo ostrożnych działań w zakresie eksploatacji wapieni dębnickich, aby usunięcie możliwych do wykorzystania jako kruszywa wapieni gruzłowych nie spowodowało ich spękania. Wapienie karbońskie ukazują się w Polsce na powierzchni jedynie w antyklinie dębnika, gdzie są przedmiotem eksploatacji w złożu Czatkowice, dostarczając kruszyw różnie wykorzystywanych. Najniższa część profilu tego złoża reprezentuje dolomitowo-wapienne utwory turnieju. Były one niegdyś eksploatowane w licznych punktach, zwłaszcza w dolinach potoków w okolicy Czernej, Paczółtowic, Racławic i Szklar, jako kamień dekoracyjny znany pod nazwą marmurów racławickich. Mają one barwy żółtawoszare, brunatne, czerwonoszare, wyjątkowo czerwone, są średnio-, rzadziej gruboławicowe. Reprezentują głównie intra- i biomikryty, rzadziej biosparyty. Są silnie zlityfikowane, przyjmują i utrzymują poler w zamkniętych pomieszczeniach. Możliwości wydobycia tych skał są związane z udokumentowanym w pobliżu Czatkowic złożem Paczółtowice.

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

: Fragment ściany kamieniołomu w Raciszynie

W wapieniach dolnego karbonu są spotykane szerokie, sięgające kilku metrów szczeliny spękań wypełnione grubokrystalicznym kalcytem (sparytem) zabarwionym na kolor różowy, czerwony i żółty. Kalcyty te były wydobywane i wykorzystywane, głównie do produkcji kamiennej galanterii, pod nazwą onyksu z Paczółtowic. Spośród skał triasowych Wyżyny Śląsko-Krakowskiej jako materiały architektoniczne są wykorzystywane dolomity diploporowe. Budują one utworzony z ławic o grubości około 1 m kompleks skalny, którego miąższość maksymalnie sięga 50 metrów. Dolomity te są zwykle drobnodetrytyczne, jasnoszarożółte, jednorodne kolorystycznie, a jedynie w częściach przypowierzchniowych bardziej rdzawe. Zawierają liczne szczątki organiczne, spośród których obecność alg – diplopor – stała się źródłem ich nazwy. Zgodnie z obowiązującą klasyfikacją są one najczęściej peli biomikrytami, rzadziej oo- i biosparytami. Do ich walorów dekoracyjnych, oprócz barwy i widocznych skamieniałości, należy też obecność licznych kawern, często wypełnionych kryształami węglanów. Stosowane w budownictwie od ponad już

500 lat wykazują odporność na działanie warunków atmosferycznych, potwierdzając posiadanie korzystnych własności fizyczno-mechanicznych. Bloki tego materiału są wydobywane jedynie w kamieniołomie złoża Libiąż, z najwyższego poziomu, gdzie oceniona przed laty bloczność wynosiła około 10 proc. Dolomity diploporowe rokują możliwości rozwinięcia na większą skalę produkcji bloków. Mają korzystny układ płaszczyzn podzielności, zalegają połogo, są rozpoznane dla różnych zastosowań w kilkunastu udokumentowanych złożach. Przy ocenie perspektyw konieczna jest weryfikacja informacji zawartych w dokumentacjach pod kątem najkorzystniejszych własności fizyczno-mechanicznych dolomitów i możliwości wydzielenia obszarów rokujących największe możliwości uzysku bloków. Wapienie jurajskie monokliny śląsko-krakowskiej budują pasmo znane pod nazwą Jury Krakowsko-Wieluńskiej, ciągnące się na przestrzeni ponad 100 km od Burzenina na północy przez Częstochowę, Olkusz do Krakowa, gdzie kryją się pod Karpatami. Generalnie utwory te są silnie zróżnicowane zarówno pod względem uziarnienia, jak i rozmieszczenia składników, a także stopnia lityfikacji. Od wczesnego średniowiecza były wykorzystywane w budownictwie. Wśród wyróżnianych ich odmian największe znaczenie mają wapienie uławicone. Pojawiają się w grubych, sięgających 2 m ławicach o regularnym ortogonalnym układzie płaszczyzn spękań. Są jasnobrązowe na świeżym przełamie i białe po zwietrzeniu, zwykle detrytyczne z licznymi bio- i intraklastami, stanowiąc w przewadze intra- i biomikryty. Charakterystyczna jest dla nich obecność tworzących poziomy lub bezładnie rozmieszczonych krzemieni. Szczególna odmiana tych skał występuje w okolicach Działoszyna i nazywana jest skalistym wapieniem zalesiackim. Są to gruboławicowe, silnie zlityfikowane wapienie o barwach jasnych

PASJA TWORZENIA

NOWE MASZYNY NOWE PERSPEKTYWY ZPU Promasz WiesÅ&#x201A;aw Berezicki ul. Piskorzowska 2, 58 - 250 Pieszyce, tel. +48 74 836 52 06, fax +48 74 836 72 02 e-mail: zpupromasz@zpupromasz.pl, www.zpupromasz.pl

KAMIEŃ NATURALNY POLSKIE ZŁOŻA żółtobrązowych, żółtawoszarych i żółtordzawych, zawierające zwykle kierunkowo ułożone makropory wielkości do kilku, a nawet kilkunastu centymetrów. Są one pel-, oo- i biomikrytami. Wysoki stopień lityfikacji umożliwia nadawanie tej skale faktury polerowanej, a obecność kawern powoduje, że wśród kamieniarzy wapień jest błędnie określany mianem polskiego trawertynu. Wapienie te są eksploatowane w trzech złożach, położonych w niewielkiej

od siebie odległości. W od niedawna eksploatowanym złożu Raciszyn stwierdzono bardzo korzystne warunki pozyskiwania bloków ze wskaźnikami bloczności w granicach 20 – 40 proc., przy znacznym udziale bloków dużych i bardzo dużych. W całym obszarze wychodni wapieni jurajskich zarówno w wyrobiskach, jak i w naturalnych odsłonięciach obok wapieni uławiconych pojawiają się nierokujące możliwości pozyskiwania bloków wapienie ska-

;

Jurajskie wapienie skaliste i uławicone w kamieniołomie złoża Ulina.

Jurajskie wapienie płytowe w kamieniołomie złoża Mirów.

liste i płytowe. Pierwsze − masywne, mają nieregularny układ płaszczyzn podzielności, drugie − słabiej zlityfikowane, rzadko są gruboławicowe i stąd przy wydobyciu dają bryły kształtem zbliżone do płyt. Wapienie jurajskie, zwykle reprezentowane przez wszystkie odmiany, są udokumentowane w wielu złożach, zarówno dla potrzeb przemysłu materiałów wiążących, jak i jako kamienie łamane i boczne. W większości są to złoża nieczynne z uwagi na walory przyrodnicze obszaru, w którym są położone. W wielu miejscach natomiast wapienie płytowe są wydobywane, zwykle w okresowo czynnych, niewielkich wyrobiskach. Znajdują zastosowanie w małej architekturze, najczęściej do układania malowniczych, jasnych ogrodzeń i jako wypełnienie metalowych koszy zwanych gabionami. Węglanowe skały kredy, stanowiące wschodnią granicę monokliny, z uwagi na słabe właściwości fizyczno-mechaniczne nie rokują możliwości stosowania na większą skalę jako materiały architektoniczne. Niemniej jednak w przeszłości były one stosowane w miejscowym budownictwie. 

Więcej informacji wraz z literaturą znaleźć można w pracach: Bromowicz J., (2001) Ocena możliwości wykorzystania skał okolicy Krakowa dla rekonstrukcji kamiennych elementów architektonicznych. Gosp. Sur. Min., 2001, 17/1, Bromowicz J., Figarska-Warchoł B., (2012) - Kamienie dekoracyjne i architektoniczne południowo-wschodniej Polski – złoża, zasoby i perspektywy eksploatacji. Gosp. Sur. Min. 28/3

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

NARZĘDZIA DO GRANITU O SKRÓCONEJ ILOŚCI KROKÓW

PRZYSPIESZAMY OBRÓBKĘ GRANITU

PADY DIAMENTOWE DO PRACY NA SUCHO 5-KROKOWE średnica 100 mm Dostępne granulacje: # 1, 2, 3, 4, 5

PADY DIAMENTOWE DO PRACY NA MOKRO 3-KROKOWE średnica 100 mm Dostępne granulacje: # 1, 2, 3

PADY DIAMENTOWE DO PRACY NA MOKRO 4-KROKOWE średnica 100 mm Dostępne granulacje: # 1, 2, 3, 4

PADY DIAMENTOWE DO PRACY NA MOKRO 5-KROKOWE średnica 100 mm Dostępne granulacje: # 1, 2, 3, 4, 5

ŚCIERNICE DIAMENTOWE DO PRACY NA MOKRO 4-KROKOWE średnica 125 mm Dostępne granulacje: # 1, 2, 3, 4

ŚCIERNICE DIAMENTOWE DO PRACY NA MOKRO 4-KROKOWE średnica 100 i 125 mm Dostępne granulacje: # 1, 2, 3, 4

ŚCIERNICE DIAMENTOWE DO PRACY NA MOKRO 4-KROKOWE ABRESSA średnica 100 i 125 mm Dostępne granulacje: # 1, 2, 3, 4

ŚCIERNICE DIAMENTOWE DO PRACY NA MOKRO śr. 100 i 125 mm stosowane w boczkarkach profilowych. Dostępne granulacje: # 50, 100, 200, 400, 800, 1500, 3000

WYTWARZANIE SEGMENTÓW ŚCIERNYCH

KRZEMEX G.W. GUSTYŃSCY

TEL. 33-8610671 www.krzemex.pl email: biuro@krzemex.pl

KAMIEŃ NATURALNY GEOTURYSTYKA

prof. Marek W. Lorenc

Kamienne zabytki Irlandii Irlandia często nazywana jest Szmaragdową Wyspą, a to ze względu na rozległe obszary trawiastych łąk, wrzosowisk i torfowisk, rosnących w tutejszym klimacie niezwykle bujnie od bardzo dawna.

NOWY KAMIENIARZ 3(88) / 2016

:) Newgrange – widok na strefę wejściową i otaczające kurhan stojące głazy (ortostaty) oraz blok z ornamentami przed wejściem do kurhanu

ją wielkość, wynikającą z gabarytów budulca, określane są jako megality (por. „NK”, 2014, nr 75). Mniejsze z nich to np. dolmeny, w których na dwóch lub trzech pionowo wkopanych w ziemię blokach spoczywał kolejny płaski blok, tworząc w całości solidnie zabezpieczoną komorę grobową następnie przysypaną ziemią. Z czasem ziemny kopiec ulegał

FOT. ARCHIWUM AUTORA (2)

iegdyś istniały tu rozległe puszcze dębowe, które jednak w XVII wieku zostały prawie całkowicie wycięte przez Anglików. Torfowiska, zajmujące 17 proc. powierzchni kraju, poza źródłem powszechnie stosowanego paliwa, kryją też i doskonale konserwują liczne zabytki materialne stanowiące archeologiczne skarby. Z tego też względu 82 proc. torfowisk pozostaje wciąż w stanie nienaruszonym. Irlandia to jednak też kraj górzysty, odsłaniający formacje skalne, na bazie których powstało wiele fundamentalnych prac z zakresu geologii. W otwartym krajobrazie wiele skał wyeksponowanych jest na działanie czynników atmosferycznych. Skały mniej odporne względnie prędko ulegają mechanicznemu rozpadowi, zmieniając się w nagromadzenia materiału luźnego, przypominającego żwir lub piasek ze zmiennym udziałem frakcji ilastej. Odmiany bardziej odporne tworzą krajobraz skałkowy, którym – zależnie od rodzaju skał – towarzyszą mniej lub bardziej regularne bloki, niekiedy o pokroju płytowym i bardzo równych powierzchniach. Tego typu surowiec zaczęli zbierać i wykorzystywać mieszkańcy tych stron z okresu neolitu, czyli sprzed około 5000 lat. Różnej wielkości skalne bloki były zbierane i transportowane częstokroć na bardzo znaczne odległości, służąc za budulec przy wznoszeniu konstrukcji o charakterze sakralnym, mistycznym, astronomicznym itp. Konstrukcje te ze względu na swo-

zniszczeniu i na miejscu pozostawał jedynie wielki „kamienny stół” (stąd jego nazwa „dolmen”, która wywodzi się ze staroceltyckich słów: daul – stół i maen – kamień). Formy te charakterystyczne są dla neolitycznego budownictwa megalitycznego w całej Europie, a szczególnie często spotyka się je w Hiszpanii, Portugalii, Francji i Wielkiej Brytanii.

KAMIEŃ NATURALNY

( Inis Mór (Inishmore) – kamienny mur tajemniczego fortu Dún Aongusalia

; Tolosy z Knowth

FOT. ARCHIWUM AUTORA (3)

Nie mniej ciekawe, przez długi czas owiane tajemnicą swego przeznaczenia, są skryte pod ziemnymi kopcami konstrukcje znacznie większej skali, określane obecnie jako „groby korytarzowe” lub „tolosy”. Nazwa ta pochodzi od długiego korytarza, obudowanego płaskimi kamieniami, wiodącego od otworu wejściowego aż do komory grobowej wzniesionej z kamiennych bloków, ułożonych w sposób określany jako „fałszywa kopuła”. Najbardziej znany i najbardziej niezwykły jest odkryty w hrabstwie Meath grób korytarzowy Newgrange, którego wiek szacuje się na 3400-3200 lat p.n.e. Średnica tego kopca wynosi 85 m, a jego wysokość 12 m. Wewnętrzny korytarz długości 19 m prowadzi do centralnej komory o wymiarach 5,2 m x 6,5 m i wysokiej na 6 m, od góry przykrytej 6-tonowym (najprawdopodobniej granitowym) skalnym monolitem. Ten olbrzymi kopiec otacza krąg średnicy 103,6 m wyznaczony przez 35 pojedynczych stojących głazów zwanych ortostatami, a wejście do wnętrza przegradzają trzy granitowe bloki bogato ornamentowane rytymi wzorami spirali, rombów i falistych linii. W latach 1961-1975 prof. Michael J. O’Kelly prowadził tam prace wykopaliskowe i rekonstrukcyjne, dwukrotnie wykazując eksperymentalnie, że w dniach przesilenia zimowego 21 grudnia o godzinie o 8.58 przez otwór znajdujący się ponad wejściem do korytarza pierwsza wiązka promieni słonecznych przebiega wzdłuż korytarza, a padając na krawędź misowatego kamienia w najdalej położonej niszy centralnej komory grobowej, ulega załamaniu i odbiciu od podłogi, powodując nagłe oświetlenie całego wnętrza komory. Po 17 minutach (godz. 9.15) efekt świetlny znika i w komorze zapada ciemność. Udowodniono w ten sposób, że wejście do grobowca nie przypadkiem skierowane jest ku południowemu wschodowi i nachylone pod takim, a nie innym kątem, oraz że

) Glendalough – kościółek Św. Kevina

cała budowla służyła nie tylko pochówkowi zmarłych. W Knowth, położonym zaledwie 1 km od Newgrange, istnieje grupa 17 tolosów przykrytych kilkunastometrowej średnicy ziemnymi kopcami, otaczających centralny grób korytarzowy o średnicy 78 m, kryjący wewnątrz dwie 6-metrowej wysokości komory, położone po obu stronach

ściany zbudowanej z kwarcytowych bloków, do których z przeciwległych stron kopca (od wschodu i zachodu) prowadzą dwa znacznie dłuższe niż w Newgrange korytarze: długości 34 m i 40 m. Zastanawiać może fakt, że w tej części Irlandii nie ma żadnych kamieniołomów, a ortostaty otaczające wielkim kręgiem tolos Newgrange re-

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

KAMIEŃ NATURALNY GEOTURYSTYKA

NOWY KAMIENIARZ 3(88) / 2016

( Glendalough – okrągła, kamienna wieża na zabytkowym cmentarzu

FOT. ARCHIWUM AUTORA (2)

prezentują bardzo charakterystyczną odmianę granitu pochodzącego z gór Wicklow, wznoszących się ok. 100 km na południe od Newgrange… Granity z gór Wicklow zawsze stanowiły powszechnie stosowany materiał budowlany. W górach tych istnieje wiele zakątków ciekawych i ważnych pod wieloma względami – przemysłowym, ekonomicznym, historycznym, kulturowym itp. Jednym z nich jest Dolina Dwóch Jezior, której irlandzka nazwa brzmi Gleann Dá Loch, a angielska – Glendalough. Poza pięknym krajobrazem dwóch polodowcowych jezior, jest to kolebka chrześcijaństwa w Irlandii, związana z osobą Św. Kevina, który w połowie VI wieku przybył tu jako pustelnik, a następnie został pierwszym opatem założonego tu klasztoru. Najstarszą budowlą w Glendalough jest kościółek Św. Kevina wzniesiony najprawdopodobniej za czasów jego życia, w całości wykonany z łupków łyszczykowych, z tylko jedną centralną nawą wielkości 7,0 m x 4,6 m i zupełnie pozbawiony okien. Interesująca jest konstrukcja podwójnego stropu: wewnętrzne sklepienie łukowe pokryte drewnianą podłogą, a nad nią właściwy dach zbudowany z zachodzących na siebie płaskich kamiennych bloków. Szczególnie intrygującym zabytkiem w Glendalough jest okrągła, 6-piętrowa wieża wysokości 34 m i średnicy 5 m u podstawy, wzniesiona z bloków występującego w okolicy łupku łyszczykowego. Na każdym piętrze pojedyncze okna skierowane są w różne strony, podczas gdy na ostatnim – cztery okna wychodzą dokładnie na cztery geograficzne strony świata. Budowla ta wzniesiona w X w. często później służyła tutejszym mnichom jako miejsce ostatecznego schronienia podczas najazdów Normanów. Uciekający mnisi wchodzili do wieży przez obramowane granitem wejście umieszczone 3,5 m nad ziemią po drabinie, po czym wciągali ją do środka i barykadowali drzwi od wewnątrz. Tego rodzaju okrągłe wieże są bardzo ty-

) Inis Mór (Inishmore) – klif wysokości ok. 100 metrów

powe dla średniowiecznej architektury irlandzkiej. Do leżącego po przeciwnej stronie wyspy, czyli na zachodzie kraju, hrabstwa Galway należą położone w odległości zaledwie kilkunastu kilometrów na Atlantyku trzy niewielkie Wyspy Aran: Inis Oírr, Inis Meáin i największa z nich (13 km długości i 3 km szerokości) Inis Mór. Jest to wielki blok wapiennej skały, który od strony północnej wynurza się z morza pod niewielkim kątem, tworząc malownicze, piaszczysto-kamieniste plaże z zacisznymi zatokami. Po stronie południowej krajobraz jest diametralnie różny: wapienny blok urywa się 100-metrowej wysokości klifem, pod którym kłębi się i pieni kipiel oceanicznych fal. Na samej krawędzi klifu zachowane są pozostałości przypuszczalnie najbardziej okazałego w Europie kamiennego fortu Dún Aongusa, pochodzącego przypuszczalnie z celtyckiej epoki żelaza (500 lat p.n.e.). Budowlę tę stanowią trzy koncentryczne mury wzniesione z lokalnego wapienia otaczające miejsce centralne warowni. Mur zewnętrzny ma grubość 1,8 m i wyso-

kość 1,5 m, drugi mur jest znacznie masywniejszy od poprzedniego, gdyż ma grubość 2,4 m i wysokość 3,3 m. Za nim wznosi się mur trzeci, półkolem otaczający dawne centrum warowni. Precyzyjnie dopasowane kamienie ułożone są tu na wysokość 5,4 m przy grubości muru wynoszącej 3,9 m. Półkolisty kształt obszaru stanowiącego wnętrze fortu nasuwa przypuszczenie, że (jak wiele podobnych fortów) pierwotnie była to konstrukcja kolista, której nieistniejąca dziś część z czasem, na skutek erozji klifu, zwaliła się do oceanu. Oprócz tego tajemniczego obiektu na wyspie Inis Mór znajdują się jeszcze trzy nieco mniejsze kamienne forty: Dún Dúchathair – również nad południowym klifem oraz Dún Eoghanhta w części zachodniej wyspy i Dún Eochla na jej wschodnim brzegu. Podobnie fascynujących kamiennych krajobrazów naturalnych i kulturowych można na Szmaragdowej Wyspie znaleźć bardzo dużo, a do eksploracji zachęca wielka życzliwość tutejszych mieszkańców, doskonała jakość dróg i brak (poza wielkimi miastami) tłumu turystów. 

Smartcut s/NC 550/800/1200 Piła mostowa sterowana CNC w 5-ciu osiach z obrotową głowicą , praca dyskiem i frezami.

Combicut DJ/NC 550 Dwie maszyny w jednej : piła mostowa i waterjet sterowane CNC w 5-ciu osiach

Paragon Wielolina do cięcia bloków granitowych

Levibreton KG4600

Linia polerska do płyt granitowych o wysokiej wydajności

Tomasz Kopka 02-828 Warszawa - ul. Roztoki 12 tel.kom.: +48 668 665 939 e-mail: tomasz@breton.pl www.breton.pl

via Garibaldi 27, 31030 Castello di Godego (TV), Włochy tel. +39 0423 7691 - fax. +39 0423 7600 e-mail: info@breton.it www.breton.it

KAMIEŃ NATURALNY HISTORIA

Kamienne bloki Hitlera Marcin Kaczorowski

Szwecja wielu kojarzy się z meblami słynnej Ikei, inni ten kraj kojarzą wyłącznie z Volvo. Dla kolejnych jest ona wzorem do naśladowania w kwestiach ekologii. Nam, branżowcom, Szwecja kojarzy się ze wspaniałymi granitami, tak bardzo popularnymi w naszym kraju.

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

FOT. KATER BEGEMOT (2)

ednak najprawdopodobniej niewielu z nas wie, że tzw. Wybrzeże Hunnebostrand na zachodzie Szwecji, niedaleko norweskiej granicy, kryje tajemnicę, o której milczano przez długie lata. Spacerując wybrzeżem w tym rejonie Szwecji, można zauważyć porozrzucane granitowe bloki – im bliżej morza, tym jest ich więcej. Przybliżymy Państwu historię tajemniczych kamiennych bloków. Skąd tam się wzięły? Do czego miały być wykorzystane? Wszystko zaczęło się, kiedy Adolf Hitler i jego naczelny architekt Albert Speer zaczęli rozmawiać o projekcie Germanii – przyszłej stolicy III Rzeszy, mającej przyćmić swoją wielkością i rozmachem inne miasta Europy, w tym Rzym, Paryż, Londyn. Germania miała być symbolem prestiżu, a swoim ogromem porażać i onieśmielać odwiedzających. Miała oczywiście trwać jak III Rzesza, co najmniej tysiąc lat. W tym śmiałym założeniu urbanistycznym przewidziano m.in. budowę Hali Ludu, która miała pomieścić... 180 tysięcy ludzi, a jej kopuła miała być 16 razy większa niż ta, która znajduje się na Bazylice św. Piotra w Rzymie. Wysokość kopuły hali miała sięgać prawie 300 metrów. Dla porównania warszawski Pałac Kultury i Nauki z iglicą ma zaledwie 237 metrów. Kolejne plany dotyczyły budowy kamiennych pomników, które miały zostać wykute po zwycięstwie III Rzeszy. Dlaczego Hitler wybrał właśnie szwedzki kamień? Odpowiedź jest właściwie prosta. Budowle i po-

: Według założeń Hala Ludu miała pomieścić 180 tysięcy osób. Jej gigantyczna kopuła miała wznosić się na wysokość 300 metrów.

mniki miały symbolizować trwałość i nieprzemijalność narodowosocjalistycznego systemu nazistów, a z takimi cechami kojarzony jest przecież naturalny kamień. Do tak ambitnego projektu Niemcy potrzebowali jednak ogromniej ilości bardzo dobrego jakościowo surowca, a kamień szwedzki za taki właśnie uważali. Nie bez kozery szwedzki czarny granit do dzisiaj uważany jest za wzorzec „kamiennej czerni’ i najbardziej ekskluzywny czarny granit na świecie. Dlatego na początku 1941 roku, kiedy cała Europa spływała krwią i płonęła bombardowana przez Luftwaffe, Niemcy reprezentowani

przez Willy’ego Claesa podpisali wieloletnią umowę z firmami kamieniarskimi na południowym i zachodnim wybrzeżu Szwecji na dostawy kamienia, który miał być wykorzystany na budowę przyszłej stolicy i pomników zwycięstwa III Rzeszy. Wtedy zaczął się swoisty kamienny szał. Tysiące kamieniarzy zaczęło formować bloki przygotowując je do wysyłki. Wszystkie potocznie nazywano kamieniami Hitlera i sukcesywnie wysyłano do Rzeszy. Jednak kiedy w 1943 roku, po wielkich porażkach na froncie wschodnim, niemiecka machina wojenna zaczynała się cofać i opadać z sił, transport kamienia został zatrzymany. Wciąż jednak był gromadzony na wybrzeżu, bo wiara w ostateczne zwycięstwo wciąż była żywa. Jak udało mi się ustalić (autor

KAMIEŃ NATURALNY R

był tam pierwszy raz na początku lat 2000), pod koniec wojny na wybrzeżu Szwecji zalegało około 30 tysięcy metrów sześciennych materiału blocznego. Każdy jest w stanie przeliczyć, jakie były, a właściwie jakie to są ogromne pieniądze. Jak wspomniałem, część bloków wciąż zalega na wybrzeżu, a z uwagi na to, że znajdują się na terenie parku krajobrazowego w sensie przemysłowym nie można z nimi nic zrobić, rzecz jasna poza podziwianiem. Jednak w całej tej historii najciekawsze jest to, że w 1946 roku, a więc po pokonaniu hitlerowskiej Rzeszy, część kamieni Hitlera posłużyła zupełnie do czegoś innego.

: Hala Ludów miała znajdować się na końcu gigantycznej alei.

Okazuje się, że zostały one użyte m.in. do budowy pomnika Bohaterów Getta Warszawskiego projektu Natana Rappaporta i Leona Marka Suzina. Materiał został wprawdzie przywieziony dziesięcioma wagonami z Francji, lecz wcześniej został on kupiony przez Niemców w Szwecji, a koszt zakupu pokryli szwedzcy Żydzi. Kamienie Hitlera zakupił również Związek Radziecki, który wykorzystał je na budowę pomnika w Leningradzie i metra w Moskwie. Granity popłynęły również za ocean, gdzie posłużyły do budowy, zachwycających do dzisiaj swoja innowacyjnością i ogromem drapaczy chmur w Nowym Jorku. Cały paradoks polega na tym, że Szwedzi wykazali się czymś, z czego na świecie naprawdę nie słyną, a mianowicie wyśmienitymi umiejętnościami kupieckimi. Sprzedali swój kamień dwa razy: na początku zapłacił za niego Hitler, a po raz drugi płacili Żydzi, Amerykanie i Rosjanie, którzy być może nie byli nawet świadomi, iż został już opłacony przez nazistów. Po wtóre, nie wiadomo czy wiedzieli, do czego miał być pierwotnie wykorzystany. 

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

ARCHITEKTURA INSPIRACJE

Po co firmie projektant? Jarosław Kosek jarokose.com

„Firma bez projektanta jest jak koń bez jeźdźca”, powiedział nikt, nigdy. I dobrze, że nie zostało to nigdy powiedziane. Nie każda firma potrzebuje projektanta. „Skoro mój dziadek nie potrzebował, ba! ojciec nie potrzebował, to po co mi projektant, jeśli wszystko idzie dobrze”.

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

fot. archiwum nk

eszcze raz powtórzę: nie każda firma potrzebuje projektanta. W tym momencie zapewne ściągnąłem na siebie gniew moich koleżanek i kolegów po fachu, ale zdania nie zmienię. Jest wielu właścicieli firm, których celem jest niesprowadzanie na siebie dodatkowych problemów - spokojna egzystencja zakończona przekazaniem interesu swojej latorośli. Proszę mnie źle nie zrozumieć! Nie naśmiewam się z takich firm. Każdy ma swoje cele, a już obranie celu i trzymanie się założeń uważam za sukces sam w sobie. Jak już wspomniałem, obierając taki cel, nie szukamy dodatkowych problemów. A takim dodatkowym problemem z pewnością okazałby się projektant. Ktoś znikąd, kto myśli, że wszystko wie lepiej, jakieś kontrakty chce zawierać, prawa majątkowe sprzedawać, produkcję seryjną uruchamiać - problemy, problemy, problemy. Są też firmy, które szukają czegoś nowego. Być może ich właściciele lubią ryzyko? Może ich sytuacja pozwala im na zainwestowanie czasu i pieniędzy w nową gałąź rozwoju? Tego nie wiem i, na szczęście, wiedzieć nie muszę. Co natomiast wiem, to to, że właśnie takie firmy potrzebują projektanta. Pomyłka! Takie firmy potrzebują DOBREGO projektanta. Podkreśliłem – dobrego – gdyż pierwszy kontakt ze złym projektantem może być jak pierwszy kontakt z dentystą… I to z dentysto-sadystą, który próbuje na nas swój nowiut-

: Projekt umywalki z otoczaka „Eternal” zwyciężył konkurs „Made from Stone” w 2010 roku. Jury doceniło urodę i prostotę koncepcji, a rzemieślnicy niskie koszty wykoniania

ki zestaw wierteł. Przyjemności z tego żadnej, zęby bolą bardziej niż bolały, pieniądze stracone, a do tego zraziliśmy się na wstępie do wszystkich dentystów świata. Dlatego zalecam uważny wybór projektanta. Znalezienie kogoś, kto zrozumie nasz cel, naszego klienta, rynek. Oczywiście najlepiej byłoby zaangażować do naszego projektu człowieka sprawdzonego, z doświadczeniem i sukcesami. Niestety, nie zawsze udaje się kogoś takiego znaleźć. Wtedy należy szukać kogoś, kto w zamian za możliwość zdobycia doświadczenia, zbliży nas do sukcesu.

Oczywiście istnieje ryzyko, że wybrany przez nas projektant nigdy nie zaprojektował niczego w kamieniu. Ów problem znika, gdy współpracujemy z kimś kto „rozumie materiał”. Równie dobrze można by zapytać Mickiewicza: - Czy napisał pan kiedyś wiersz o tulipanie? - Nie. - Dziękuję, w takim razie nie umie pan pisać. Praca projektanta, tak jak praca poety, polega przede wszystkim na używaniu głowy jako narzędzia projektowego. Kształcenie w tym kierunku polega na budowaniu systemu rozwiązywania problemów. Przedstawienie ostatecznego produktu jest tylko jednym z etapów tego procesu. Oczywiście jest to element najbardziej widowiskowy i wydawać

ARCHITEKTURA

nają pracę z projektantami, często przedstawiają problem projektowy od końca, czyli od produktu konkurencji znalezionego w internecie. Nie na tym polega projektowanie! Nawet jeśli chce się iść drogą konkurencji,

366 concEPt DESiGn & LifEStYLE

fot. archiwum autora

by się mogło najważniejszy, niemniej jednak, jeśli zaniedbamy pierwszy krok, możemy biec pięknie, lecz donikąd. Owym pierwszym krokiem jest znalezienie potrzeby. Nazwijmy to zbadaniem rynku, określeniem założeń projektowych. Warto już na tym etapie zacząć współpracę z projektantem. W zespole łatwiej sprecyzować potrzebę, a na sprecyzowaną potrzebę celniej (i szybciej) się odpowiada - same oszczędności. Piszę o tym, gdyż firmy, które zaczy-

fot. archiwum autora

fot.

Cyborg Lamp „nogi” mają pełen zakres ruchów, co sprawia, że lampa się dostosowuje do nastroju i potrzeb użytkownika :

;

Fotel 367, zainspirowany kultowym projektem J. Chierowskiego, „366” z 1962 roku. Nowoczesna konstrukcja podłokietnika i nogi w jednym pozwala łatwo przechowywać kilka egzemplarzy w estetycznej i stabilnej „wieży”. Projekt dla ﬁrmy: 366 Concept Design &Life Style: www.366concept.com/pl/meble

Umywalka O-sink z białego marmuru. Klient sam decyduje, z jakiego kamienia ma zostać zrealizwany środkowy pierścień.

należy zadać sobie szereg pytań. Począwszy od tego, czy to nie kradzież, a skończywszy np. na tym, czy Polska to Włochy i co sprawiło, że design włoski jest taki, jaki jest. Chcę przez to powiedzieć, że naśladownictwo prowadzi donikąd. Szczególnie na niezagospodarowanym w Polsce rynku, jakim jest produkcja seryjna wzornictwa opartego na kamieniu, nie ma potrzeby rywalizacji z wzornictwem włoskim. Stworzenie czegoś świeżego, innowacyjnego, czegoś, co będzie odpowiedzią na zapotrzebowanie rynku, nie jest rzeczą trudną. Trzeba tylko trochę odwagi i dobrej woli. Należy również pamiętać, że nowe pokolenie konsumentów, osoby dorastające w latach 90-tych, dla których smartphone jest przedłużeniem ramienia, ma inne spojrzenie na świat i estetykę. Czy ktoś zadał sobie pytanie, jak będzie wyglądał nagrobek osoby, która zakochana jest w estetyce Apple? Zdaję sobie sprawę, że do momentu wyboru nagrobka jeszcze daleko, ale jestem pewien, że nie będzie to estetyka nagrobków spotykanych na cmentarzach dzisiaj. A może już nie będzie nagrobków i trzeba będzie przestawić produkcję na coś innego? Być może jest to przykład drastyczny, ale pokazuje w dobitny sposób, że konsument się zmienia. Wraz z nim zmienia się też rynek. Trzeba zaoferować coś nowego, pamiętając, że konsumenci, tak jak i producenci, mają dostęp do internetu, czasopism z dobrym wzornictwem. A ponadto istnieje możliwość robienia zakupów bez wychodzenia z domu. Z rynku lokalnego w jednej chwili można się przenieść na rynek globalny, a dobre wzornictwo bardzo to ułatwia. Każda z liczących się na rynku zachodnim firm współpracuje z projektantami. Zamiast skupiać się na kopiowaniu efektów, warto zainwestować czas na kopiowanie sposobu dojścia do nich. Myślę, że nadchodzi właśnie czas, w którym dobrych firm nie będzie stać na niezatrudnienie projektanta. 

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

LINKI DIAMENTOWE

POSIADAMY W OFERCIE LINKI DIAMENTOWE O ŚREDNICACH KORALA 7,3 mm 8,3 mm 8,8 mm oraz na wyrobiska 11 mm Linki 8,8 mm oraz 8,3 mm z przeznaczeniem do granitu strzegomskiego oraz linki 8,8 mm i 8,3 mm do kolorowych granitów!

+48 74 855 32 51 wew. 921, 922

ZADZWOŃ... SPRAWDŹ... I TNIJ... KOSZTY NA ZAKŁADZIE!

Światowa jakość w rozsądnej cenie

IDEA TOP 30.10 CENTRUM OBRÓBCZE STEROWANE NUMERYCZNIE DO MARMURU I GRANITU Ruch osi X-Y jest sterowany za pomocą silników bezszczotkowych, precyzyjnego reduktora epicykloidalnego oraz precyzyjnych zębatek pochyłych (śrub tocznych w przypadku osi Z). Urządzenie posiada elektrowrzeciono 6,0 kW (8,0 Hp.) z uchwytem narzędzia ISO40, prędkością obrotową 0÷15.000 rpm., które sterowane jest za pomocą falownika wektorowego. Chłodzenie narzędzia wykonywane jest na zewnątrz i wewnątrz. przesuw po prowadnicach liniowych z łożyskami tocznymi z zabezpieczeniem mieszkami, przesuw prowadnic liniowych z obiegiem kul zabezpieczonych mieszkami.

PC na pokładzie maszyny z wyświetlaczem TFT i oprogramowaniem Microsoft Windows © oprogramowanie CAD/CAM 2,5D “MARS” do realizacji kompleksowych proﬁli, usuwanie niegeometrycznych powierzchni, nanoszenia tekstów TRUE TYPE, import rysunków DXF i inne funkcje pakiet wsparcia telefonicznego ręczna instalacja smarującą na smar do prowadnic i śrub do przesuwu zbiornik ze stali nierdzewnej do zbierania i recyrkulacji wody pochodzącej z chłodzenia narzędzi zasilanie 400V trójfazowe + przewód neutralny/50Hz. - Moc zainstalowana kVA 20 klucze serwisowe, instrukcja obsługi i świadectwo zgodności “CE” Dostępne opcje: maszyna, blat roboczy, części elektryczne lub/i elektroniczne

WEHA sp. z o.o. ul. Armii Krajowej 31, 58-150 Strzegom Marek Iwen: marek.iwen@weha.pl, tel. 662 332 912 www.weha.pl

ARCHITEKTURA INSPIRACJE

Kamień kontra technologia

Magda Rocławska-Harań blogerka Marbledesign.pl

W Polsce wciąż wielu „boi się” kamienia. Czy wykonane w najnowszych technologiach „sztuczne kamienie” staną się alternatywą dla natury?

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

fot. archiwum laminam

(2)

armur inspiruje ludzkość od wieków. W Polsce najbardziej rozpoznawalnymi kamieniami są najprawdopodobniej: Breccia Sarda, Crema Marfil i Bianco Carrara (często mylona z o wiele droższą Calacatą). Jednak obawa przed jego przedwczesnym zniszczeniem zniechęca konsumentów do stosowania go w kuchni czy łazience. Po pierwsze – marmur nie jest odporny na kwasy zawarte w środkach spożywczych, a po drugie – my, Polacy – nie możemy pogodzić się z naturalnym niszczeniem marmuru! O ile drewno jest nam bliższe i zdajemy sobie sprawę z jego wad i zalet, to specyfika marmuru do nas po porostu nie trafia. Dzięki nowoczesnej technologii wytwarzania „materiałów kwarcowych” możemy teksturę marmuru śmiało wprowadzać do naszych domów. I tym tropem idą wiodący wytwórcy materiałów kwarcowych. Przenoszą piękno marmuru do naszych domów. Sztuczne, bo sztuczne – ale jakie odporne! Konglomeraty kwarcowe znają niemal wszyscy kamieniarze. Biały kolor, który można zastosować na blaty kuchenne, zrobił furorę wśród wnętrzarzy, co przyczyniło się do jego ekspansji na rynku blatów kuchennych. Czeska marka Technistone w swojej najnowszej kolekcji Noble oferuje materiały zbliżone do kolorów natury. Najdoskonalsze odzwierciedlenie można znaleźć w kolorach Noble Pietra Grey oraz Noble Botticino. Oczywiście, tak jak pozostałe produkty tej firmy, kolekcja Noble produkowana jest w grubościach 12 mm, 20 mm i 30 mm

: : Calce Antracite Laminam 12+ XL, studio REMEB

: Calce Nero Laminam 12+ XL, studio ItalMeble

przy wymiarze płyt 300 x 140 cm. Hiszpański Silestone by Cosentino, marka wiodąca wśród konglomeratów kwarcytowych, inspirowany jest delikatnymi, ciepłymi barwami natury. Najnowsza seria wypuszczona wiosną 2016 r. składa się z trzech

Nowy wymiar blatu w Twoim domu

Spieki kwarcowe Laminam XL 12+ y y y y y y y

trwalsze niż naturalny kamień bardzo twarde, cienkie i super lekkie odporne na środki chemiczne i najtrudniejsze zabrudzenia odporne na zarysowania i uszkodzenia mechaniczne ekologiczne, wykonane z naturalnych surowców dostępne w wielkoformatowych płytach o wymiarach 3240x1620 mm w pełni odporne na szok termiczny

CAVA BIANCO STATUARIO VENATO LUCIDATO

CAVA CALACATTA ORO VENATO SOFT TOUCH

OSSIDO BRUNO

CALCE ANTRACITE

I wiele innych.

Nowy showroom Laminam w Warszawie Aleje Jerozolimskie 124/138. Otwarcie MAJ 2016

W W W. L A M I N A M . P L

ARCHITEKTURA INSPIRACJE (

fot. archiwum technistone

Kuchnia, w której zastosowano blaty firmy Technistone z najnowszej kolekcji Noble w kolorze Noble Botticino

kolorów: Snowy Ibiza, Nymbus oraz Royal Reef. Wszystkie materiały są jasne, delikatne, z niemal niezauważalną żyłką. Najnowsze trendy idą ku odcieniom, na których „coś się dzieje”, zamiast jednorodnych barw. Piękne konglomeraty inspirowane czarnym marmurem możemy odnaleźć w kolekcji Caesarstone. Najnowsze kolory to Vanilla Noir oraz Calacatta Nuovo. Z poprzedniej serii znajdziemy kolory imitujące marmur: Frosty Carina, Piatra Grey oraz Emperadoro. Laminam – włoskie spieki kwarcowe, które podbijają rynek europejski, także nie pozostają w tyle. Na zeszłorocznych targach w Poznaniu została zaprezentowana kolekcja Laminam on Top 12 mm. Materiał został dopasowany do potrzeb najbardziej wymagającego klienta. Odporna na zarysowania oraz szoki termiczne, 12-milimetrowa duża płyta (324 cm x 162 cm) pozwala na pełne wykorzystanie odpadu. Należy pamiętać, że coraz częściej spotykamy się z blatami kuchennymi o szerokości 80 cm (okno na tej samej wysokości co blat kuchenny), gdzie taki rozmiar płyty jest bardzo pożądany. Kolekcja składa się z 14 kolorów, przy czym seria Cava imituje białe marmury. Należy przyznać, że jest to jedna z bardziej udanych imitacji Calacatty Oro. Płyty występują w wersji polerowanej oraz matowej (soft touch).

100

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

: Cava bianco statuario venato lucidato, Laminam

: Naturali bianco statuario venato lucidato, Laminam

: Naturali marfil szczotkowany, Laminam

: Noble desire grey, Technistone

: Noble imprerial grey, Technistone

Laminam od początku czerpie z kolorów naturalnych marmurów, czego przykładem jest nieco starsza już seria Naturali Marmi. Znajdziemy w niej kolory na podobieństwo Travertino Avorio, Travertino Romano, Travertino Navona, Crema Marfil, Emperador Grigio oraz Marrone, Bianco Statuario, Calacatta Oro. Kolekcja Naturali Marmi dostępna jest w grubościach 3 mm – 8 mm. Dekton – materiał, który nadal się adaptuje na naszym rynku. W skrócie można o nim powiedzieć: kapryśny w obróbce, ale wdzięczny w użytkowaniu. Odporny na szoki termiczne, zarysowania, ściskanie, plamoodporny, a przede wszystkim zapewniający ciągłość kolorystyczną. Cała kolekcja została stworzona na bazie inspiracji kolorami natury. Podobieństwo marmuru możemy znaleźć w kolorach Aura, Danae oraz Kairos. Płyty są wytwarzane w grubościach: 8 mm, 12 mm oraz 20 mm. Sztuczne, bo sztuczne, ale prawie marmurowe. Najnowsze technologie zbliżają konsumentów do najdoskonalszych imitacji marmurów, a skoro są one prawie niezniszczalne – to dlaczego nie skorzystać? Jeżeli nie jesteśmy przekonani co do ich znakomitości, warto porobić własne testy odpornościowe, by nabrać zaufania do tych niemal „kosmicznych” materiałów. 

TECHNOLOGIE ARTYKUŁ SPONSOROWANY

Tuzin inspirujących kolorów Technistone W 2016 roku firma Technistone wzbogaciła dwie linie konglomeratów – Noble Collection i Starlight o nowe kolory. Ciepłe tonacje ziemi i gamy eleganckich szarości doskonale wpisują się w nowoczesne trendy w projektowaniu wnętrz.

restiżowa linia Noble Collection wzbogaciła się aż o osiem nowych odcieni, wyróżniających się niezwykłą głębią koloru i idealnym odwzorowaniem rysunku surowego kamienia. Głębokie brązy i nowoczesne skale szarości oddają piękno natury, a zróżnicowane faktury dodatkowo podkreślają unikatowy charakter powierzchni. Natomiast kolekcję Starlight wzbogacono o cztery fascynujące kolory tym razem inspirowane różnymi gatunkami kawy. W STRONĘ NATURY Nowe kolory Noble Collection wyróżniają się niepospolitą wyrazistością i głębią, które dają fotorealistyczny efekt. Noble Olympos Mist ma kremową w swoim odcieniu powierzchnię, pokrytą śnieżnobiałymi wzorami przypominającymi płatki śniegu. Noble Cloudy Onyx natomiast przywodzi na myśl zachmurzone niebo. Szary Noble Ivory White o spójnej, drobnoziarnistej strukturze nawiązuje z kolei do szlachetnej kości słoniowej. Noble Athos Brown to ciepły odcień brązu posiadający wygląd tradycyjnych marmurów. Naturalny, nieobrobiony kamień odnajdziemy z kolei w ciemnoszarej powierzchni Noble Pietra Grey z pierzastym, jasnym użyłkowieniem. W Noble Desiree Grey połączono zróżnicowaną, biało-szarą kolorystyką z nieregularną fakturą powierzchni uzyskując niespotykany efekt głębi. Z kolei w powierzchni Noble Imperial Grey zestawiono nasycone grafity

102

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

: Ciemnoszara powierzchnia Pietra Grey ; Inna szara propozycja: Imperial Grey

z jasnymi wzorami przypominającymi morską pianę. Uzupełnieniem serii nowych odcieni jest ascetyczna powierzchnia Noble Concrete Grey o wyglądzie surowego betonu. KAWOWA FINEZJA Cztery nowe odcienie z gamy Starlight zainspirowane zostały ko-

lorystyką i konsystencją najpopularniejszych gatunków kawy. W powierzchni Starlight Latte zestawiono brązowy odcień espresso z subtelnymi, mlecznymi i śmietankowymi tonami. Starlight Mocca nawiązuje natomiast do kawy Mokka, której słodyczy dodają czekoladowe lub cynamonowe akcenty. Równie unikatową propozycją jest Starlight Frappe, w której lekką szarość uzupełnia łagodna domieszka chłodnego beżu. Charakterystyczny dla wszystkich konglomeratów Technistone dodatek drobinek szkła i kwarcu przypomina skruszony lód, bez którego nie istnieje klasyczna kawa frappe. Najciemniejszą propozycją z serii inspirowanej kawą jest Starlight Corto – powierzchnia konglomeratowa, która podobnie jak mocne espresso posiada energetyzującą, głęboką i bardzo intensywną barwę.  Więcej informacji na: www.technistone.com

Z KRAJU FIRMY KAMIENIARSKIE

Mach jak machinery Kiedy Pan zaczął swoją przygodę z kamieniarstwem? Pracę w branży rozpocząłem w 1996 roku, nie mając wcześniej żadnych związków z kamieniem. Będąc we Włoszech dostałem propozycję podjęcia pracy w firmie importującej kamień do Polski. Pracowałem tam przez dwa lata, po czym zdecydowałem, że wrócę do Polski, gdzie rozpocząłem studia na kierunku Italianistyka – drugim po skończonej lata wcześniej ekonomii. W czasie studiów nadal byłem aktywny zawodowo, ale w firmach spoza branży kamieniarskiej. Do kamienia wróciłem w 2001 r., zakładając firmę Indiampol. Nazwa miała oczywisty związek z włoskim producentem narzędzi do obróbki Indiam, który w tamtym okresie posiadał nie tylko narzędzia, ale też chemię kamieniarską. Na rynku polskim, w tamtym okresie także oferowaliśmy wszystkie te produkty. Początek wieku to chyba nie był najlepszy czas na rozpoczynanie tego typu działalności. Czasy największej prosperity dla firm narzędziowych przypadły na lata dziewięćdziesiąte, a na początku lat 2000, zakłady kamieniarskie były w lekkim dołku. Z perspektywy czasu mogę powiedzieć, że to był naprawdę ostatni moment tej fali. Udało mi się jeszcze wejść w rynek, który jeszcze do końca nie był nasycony, choć do 2004 r. i wejścia Polski do Unii, nastroje w branży stawały się coraz gorsze. Ale jednak chwyciło. Na początku działalności nie wiedziałem w co ręce włożyć. Można powiedzieć, że jeżeli chodzi o narzędzia, to dzisiaj mamy tylko niektóre ich rodzaje – taka węższa specjali-

104

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

fot. archiwum nk

Z Robertem Walczakiem, właścicielem firmy Mach Plus z Warszawy, rozmawiał Maciej Brzeski

zacja. Do tego dochodzi fakt, że przy tych samych cenach naszych produktów, kilkakrotnie wzrosły koszty prowadzenia działalności. Po wejściu Polski do Unii i procesie wyrównywania cen z europejskimi, szybciej rosły koszty energii, paliwa czy nieruchomości. Oczywiście nadużyciem byłoby stwierdzenie, że wejście do UE niosło za sobą jedynie te przykre konsekwencje. Dla przedsiębiorców, a zwłaszcza importerów istotny jest fakt wejścia do strefy rynku unijnego oraz likwidacja uciążliwych formalności i barier handlowych. Wraz z akcesją pojawiły się fundusze, a wraz z nimi inwestycje – między innymi w maszyny… W czym szybko zorientowali się włoscy producenci… Przed wejściem do Unii rynek maszyn zachodnich był w powijakach. Z rzadka słyszało się o pojedynczych maszynach zachodnich producentów montowanych w polskich zakładach, ale był to głównie sprzęt używany,

czasem bardzo wyeksploatowany. Dlatego też Włosi nie mieli wcześniej interesu w rozwijaniu sieci dystrybucyjnej, a tym bardziej, co jest bardzo kosztowne – serwisowej. Pamiętajmy też o relacjach cenowych w tamtym okresie, za nową włoską maszynę można było kupić dom i hektary ziemi. Na ten okres przypadła też zmiana nazwy firmy z Indiampol na Mach Plus. Zdecydowałem się na ten krok niedługo po nawiązaniu w 2005 roku współpracy z firmą Comandulli – znanym producentem boczkarek (oraz właścicielem marki Bisso), gdy doszedłem do wniosku, że to właśnie w dystrybucji wysokospecjalistycznych maszyn leży przyszłość – moja i mojej firmy. Sama nazwa ma nawiązywać do charakteru firmy i jej asortymentu. Mach czyli skrót od angielskiego Machinery oraz Plus – ponieważ nie zrezygnowaliśmy z dystrybucji produktów stanowiących bieżące zaopatrzenie firm kamieniarskich.

Przedstawiciel firm

MACH PLUS Robert Walczak ul. Klimontowska 21, 04-672 Warszawa e-mail: info@machplus.pl, tel. 22 613 39 11

www.machplus.pl

fot. archiwum mach plus

Z KRAJU

: OMEGA 100 na stoisku MACH+ na targach Stone w Poznaniu

Przedstawicielstwo Comandulli. Dziś to brzmi jak los wygrany na loterii. Może nie aż tak, ale faktycznie, ze względu na charakter produktów i renomę firmy, na brak chętnych na zakup tych maszyn nie narzekałem, ale wysoka sprzedaż została osiągnięta dzięki setkom odwiedzonych klientów i tysiącom rozmów handlowych. Można powiedzieć, że w przypadku obróbki boków grubszych Comandulli praktycznie nie ma konkurencji. To naprawdę świetne maszyny. Od kiedy reprezentuję firmę, pośredniczyłem w procesie sprzedażowym łącznie ponad 150 nowych maszyn. Od czasu nawiązania współpracy z Comandulli minęła już ponad dekada, w międzyczasie rozszerzył pan ofertę o inne produkty. Od dużych maszyn, poprzez urządzenia transportowe i narzędzia, po chemię kamieniarską. W swojej ofercie posiadamy produkty, które się wzajemnie uzupełniają. Boczkarki to oczywiście Comandulli, a także wywodzące się z marki Bisso piły mostowe - 3, 4, i 5 osiowe. Pięcioosiowe (i więcej) centra numeryczne, waterjety i zaawansowane piły numeryczne to CMS Brembana, cyrkularki – od docinarek, od tych podstawowych 3 osiowych aż do 4, 5 osiowych to Emmedue. Natomiast polerki, duże

106

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

linie polerski i traki linowe – Barsanti. Uzupełnieniem oferty stanowią akcesoria Manzelli – popularne żurawie, chwytaki, ale także ściany i stoły odpylające. Do tego pełna gama chemii kamieniarskiej firmy Ilpa. No i Adi – renomowane włoskie narzędzia diamentowe do obróbki. Imponująca lista. Mam pytanie dotyczące Adi, bo wiem, że obecnie bardzo ciężko sprzedaje się narzędzia diamentowe z wyższej półki cenowej. Wręcz przeciwnie. Rzekłbym, że dosyć łatwo, ale grupa nabywców jest dosyć niewielka. Naszych klientów scharakteryzowałbym jako tych, którzy mają swoje wymagania. Oczy-

Firma MACH PLUS ROBERT WALCZAK (wcześniej INDIAMPOL) działa na polskim rynku kamieniarskim od 2002 roku. Jest przedstawicielem wiodących producentów maszyn do obróbki kamienia – włoskich firm COMANDULLI, CMS BREMBANA i EMMEDUE oraz przyssawek i żurawi MANZELLI, a także narzędzi ADI. Jako wyłączny przedstawiciel na Polskę posiada w sprzedaży zarówno maszyny nowe jak i używane (także z gwarancją producenta, po przeglądzie i remoncie). MACH PLUS oferuje także narzędzia do maszyn ręcznych i automatycznych (w tym numerycznych centrów obróbki CNC), takie jak tarcze, frezy, ździery, dłuta, oraz szeroki asortyment chemii kamieniarskiej ILPA: kleje, szpachle, preparaty do zabezpieczania i renowacji kamienia, itp. Jako autoryzowany serwis Comandulli obsługuje boczkarki funkcjonujące w Polsce (realizujemy montaże, przeglądy i naprawy).

wiście dla tychże klientów cena zakupu jest ważna, ale nie najważniejsza. Nie zawsze pozornie najtańsze rozwiązania, takimi są w rzeczywistości. Posłużę się przy tym naszym przykładem. Wszystkie sprzedane dotąd boczkarki wyposażaliśmy w osprzęt Adi. Do chwili obecnej sprzedaliśmy kilkaset kompletów narzędzi do obróbki, w której jakość i precyzja to główne kryteria oceny produktu. Takie narzędzia pracują od roku do dwóch, a do tej pory otrzymaliśmy zaledwie jedną reklamację. Wydanie jednorazowej, nawet o połowę mniejszej kwoty na narzędzia z Dalekiego Wschodu, w takim przypadku mija się z celem. Przy zakupie naszych narzędzi, nie dość że mamy korzystniejszy bilans ekonomiczny, to jeszcze dodatkowo zyskujemy święty spokój. W ofercie Adi nie znajdziemy jednak coraz bardziej popularnych lin do cięcia kamienia. To prawda. Adi postawiło na specjalizację. Jej produkty bywają bezkonkurencyjne w przypadku narzędzi stosowanych w boczkarkach czy CNC. Można powiedzieć, że specjalizują się w obszarach takich jak cięcie, wiercenie, wycinanie i obróbka krawędzi. Inżynierowie tej firmy, już od pewnego czasu pracują nad znalezieniem optymalnych rozwiązań w kwestii obróbki materiałów „trudnych” – bardzo twardych granitów oraz spieków kwarcowych. Adi ma bardzo duże zaplecze technologiczne oraz naukowe. I ciągle pracuje nad unowocześnianiem swoich produktów. Bardzo nam to odpowiada, bo jest spójne z polityką naszej firmy. To znaczy? Jako Mach Plus skupiamy się na technologii automatycznej. Wszystkie nasze produkty dobieramy tak, by klientom proponować pełne rozwiązania w tym zakresie. Produkty każdej z reprezentowanych przez nas marek mają za zadanie wzajemnie się uzupełniać, tak by spełniać swoje zadania i przysparzać możliwie jak najmniej problemów. 

TECHNOLOGIE OFERTY PRODUCENTÓW

Tniemy na maksa

Bogdan Lewicki

Przegląd największych traków wielolinowych.

zy budowa gigantycznych maszyn do przecierania kamiennych bloków ma sens? Patrząc na ofertę wszystkich znanych producentów traków wielolinowych, można powiedzieć, że tak. Każdy z nich w swojej ofercie ma właśnie taką maszynę. Ich produkcja nie odbywa się jednak na skalę masową, a odbiorcami są wyłącznie firmy produkujące płyty na olbrzymią skalę. W tym numerze „Nowego Kamieniarza” przedstawimy największe traki linowe, przecierające całe bloki w jednym cyklu. Gigantyczne wieloliny od swoich mniejszych sióstr (pisaliśmy o nich w NK 86 i 87) różni właściwie tylko liczba zamontowanych lin i moc silnika wprawiającego giganta w ruch oraz cena. Reszta jest podobna. BM Największą wieloliną, którą w swojej ofercie ma ten włoski producent, jest Kodiak Evolution 84. Charakterystyczną cechą serii Kodiak jest konstrukcja oparta na czterech kolumnach, do których mocowane są bębny prowadzące liny. W tym modelu zastosowano system oparty na trzech bębnach, a maszyna może ciąć linami o średnicy 6,3 oraz 7,3 mm. Bęben napędzający ma średnicę 2000 mm, mniejszy – wolnobieg o średnicy 1500 mm oraz zamontowane na górze koło napinające średnicy 1000 mm. – Jednolity oraz niezależny system napinający opatentowany przez BM – linka podpiera się w trzech miejscach – zapewnia optymalne warunki pracy. Bębny dużej średnicy oraz tylko trzy punkty podparcia przedłużają żywotność lin oraz zmniejszają koszty cięcia – mówi Marek Iwen z firmy Weha, która oferuje rozwiązania BM. Zmiany grubości ciętych płyt odbywają się poprzez przełożenie lin na odpowiednie rowki w gumowych okładzinach bębnów, co zajmu-

108

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

: SimecWire 70 w Globgranicie w Pieszycach koło Dzierżoniowa ( Traki Pedriniego w zakładzie WKG

je bardzo mało czasu. Dodatkowo Kodiak 84 wyposażono w system zapasu wstępnie zainstalowanych lin przygotowanego do szybkiego montażu. BRETON Paragon 2100 to największa wielolina włoskiego Bretona. W największym modelu montowanych jest 70 lin. W tej serii traków projektanci zastosowali innowacyjną, jednostronnie otwartą konstrukcję, dzięki której możliwa jest szybka i łatwa wymiana lin. Inną charakterystyczną cechą Paragonów jest system naciągu lin zamontowany w najwyższym centralnym punkcie maszyny. – Konstrukcja tego traka wyróżnia się dużą zwartością podzespołów zamontowanych na bardzo solidnej ramie w kształcie litery C. Taki kształt konstrukcji minimalizuje wibracje. Dzięki zastosowaniu tych rozwiązań komplety lin bez plastyfikacji wytrzymują ciągłą pracę w granicach 350 godzin – mówi Tomasz Kopka z Breton Polska. Zespół projektowy założył ponadto zastosowanie prostych rozwiązań ograniczających ilość nietypowych

części. Dla przykładu łożyska kół napinających są standardowe, dostępne na wolnym rynku w „normalnych sklepach”. Jeśli chodzi o poliuretanowe wykładziny bębnów, to są one również produkowane przez firmę, co ma uprościć zaopatrywanie się klientów w te części eksploatacyjne. W Paragonach Breton stosuje opatentowany system umożliwiający ustawienie kół prowadzących o średnicy 60 cm jak najbliżej bloku, co ma za zadanie poprawienie jakości cięcia. Nowoczesne oprogramowanie Paragona umożliwia m.in. archiwizację nastaw cięć z możliwością odczytania parametrów w późniejszym czasie, np. do porównania wyników. GASPARI MENOTTI Największa wielolina w katalogu włoskiego producenta Gaspari Menotti pracuje 68 linami, osiągając maksymalną szerokość cięcia 2000 mm. W Polsce maszyny tego producenta znajdziemy w ofercie firmy Mekanika. – Podobnie jak mniejsze wieloliny Gaspari Menotti z nowej serii GMW MK3, także największy trak

2 m ln/ p 9 4 2 od ż u j y cen

200 cm

350 cm

! Ć Ś O NOW WSKI

O K O T u it n a r g z ty y ł p e i c er m f c o j 0 e 0 ł 2 a x 0 5 W st 3 h rac a i m y Przedstawiciel handlowy: ww +48 734 168 873 j.adamaszek@stonetrade.pl

WKG Spółka z o. o. ul. Fabryczna 50, 42-580 Wojkowice

TECHNOLOGIE oparty jest na dwukolumnowej konstrukcji. Jednak, dzięki rozwiązaniom zastosowanym przez producenta ma ona stabilność i sztywność maszyn z czterema kolumnami. Jest to możliwe dzięki nowatorskiemu rozwiązaniu polegającemu na podparciu osi kół, na których poruszają się liny, w dwóch miejscach, czyli tak jak to ma miejsce w trakach czterokolumnowych. Ma to oczywiście na celu zabezpieczenie przed odkształceniem struktury – mówi Konrad Węgrzyn z firmy Mekanika. W wielolinach serii GMW MK3 włoski producent stosuje opatentowane rozwiązanie, umożliwiające zmianę prowadnic lin diamentowych w bardzo krótkim czasie. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu wielu pasów z poliuretanu, zbudowanych w kształcie wielorowkowego profilu, w zależności od rodzajów lin diamentowych. Każdy pas jest przytwierdzony do zewnętrznej części powłoki bębna oddzielenie. Dzięki temu, gdy zużyje się jeden, wystarczy go ściągnąć i zastąpić nowym. Nie ma konieczności uciążliwego wymontowywania bębna i przewożenia go do toczenia i regeneracji. Wieloliny GMW MK3 mają podwójny hydrauliczny system napinania linek. Wstępnie napinana jest cała grupa. Do pożądanej wartości każda lina napinana jest na pojedynczych kołach napinających. Operator maszyny może kontrolować wartość napięcia on-line ponieważ każdy napinacz monitorowany jest przez liniowy sensor magnetyczny kontrolowany super-szybkim kablem światłowodowym. PEDRINI Największa wielolina serii Jupiter GS220 pracuje 80 linami. W Polsce traki tego producenta ma w swojej ofercie firma TGR Tomasza Rogali. Charakterystyczną cechą traków tej serii jest duże koło napędowe o średnicy 2300 mm, dzięki czemu linka prowadzona jest po łagodnym łuku, co wydłuża jej żywotność. Największe traki wielolinowe Pedriniego pracują także w Polsce, w Zakładzie Obróbki Kamienia WKG w Wojkowicach. Od lutego 2015 r. bloki cięte są tam dwiema wielolinami (56- i 64-li-

110

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

OFERTY PRODUCENTÓW nową) oraz dwiema jednolinami. – Już na etapie wyboru bloków jednym z najważniejszych kryteriów jest możliwość przecięcia bloku na raz linami o średnicy 6,3 mm. Dzięki stosowaniu lin o małej średnicy przy dużych blokach uzyskujemy dodatkowo nawet dwie płyty więcej. Jeśli chodzi o grubości płyt, to najczęściej są to 2, 3, 5 i 6 cm, chociaż uzyskanie grubości 1 cm też jest możliwe i nie stanowi dla nas żadnego problemu. Co ważne, po ponad roku użytkowania traków jakość ciętej powierzchni płyt jest ciągle na najwyższym poziomie. Z uwagi na nasz klimat od początku wiedzieliśmy, że maszyny będą pracowały w ocieplonej i ogrzewanej hali. Założyliśmy też, że praca będzie się odbywać w trybie ciągłym (na trzy zmiany), co szybko okazało się słuszne, ponieważ sytuacje, kiedy traki pracują 24 godziny na dobę, zdarzają się coraz częściej. Zakup tak dużych traków ma sens tylko wtedy, gdy nastawiamy się na cięcie na masową skalę. Trak wielolinowy to nie tylko maszyna, lecz także cała infrastruktura, łącznie z suwnicą bramową i instalacją oczyszczania wody, dlatego przy małej liczbie bloków bardziej opłaca się zlecić usługę cięcia na zewnątrz, niż inwestować w tego typu maszyny. Jeśli chodzi o szybkość cięcia, to silnie zależy ona od wielkości bloku i twardości kamienia. W przypadku najtwardszych ukraińskich granitów opad lin wynosi około 20-25 cm/h, dla granitów strzegomskich – około 45-50 cm/h, a dla czarnych granitów i labradorytów – nawet 55-60 cm/h. Natomiast bloki z naszego trawertynu raciszyńskiego są cięte specjalnymi linami z opadem 150 cm/h. W skróceniu czasu cięcia pomaga na pewno paserowanie, najlepiej dwóch płaszczyzn lub co najmniej górnej płaszczyzny bloku – mówi Artur Stanek, dyrektor ds. rozwoju WKG. PELLEGRINI Polywire 54 produkowany przez firmę Pellegrini może pracować z 54 linami i przecierać za jednym razem bloki o szerokości do 2100 mm, przy maksymalnym skoku pionowym 2350 mm. – W maszynie zastosowa-

no duże bębny o średnicy 2000 mm, co zapobiega przeciążeniu lin (układają się na łagodnych łukach), więc wydłuża ich żywotność. Trak wyposażono w opatentowany przez firmę Pellegrini elektryczno-hydrauliczny system napinania linek Multipul. Oczywiście po zdjęciu kilku lin możliwe jest jednoczesne cięcie płyt o różnych grubościach – mówi Andrzej Bukalski z firmy MC Diam, mającej w ofercie traki Polywire 54. Główny wał jest podparty na dwóch wspornikach, co zapewnia większą sztywność i dokładność podczas cięcia, minimalizując „wygięcie” osi bębna. Projektanci zadbali o łatwy dostęp do bębnów (od przodu lub od tyłu bębna), co zapewnia łatwość wymiany lin oraz okładzin. Bardzo łatwa jest również wymiana okładzin na wałkach prowadzących. Polywire wyposażony jest w regulowany system zraszania umożliwiający precyzyjne dostosowanie zraszania do parametrów pracy (woda dostarczana jest bezpośrednio do każdego rzazu). SIMEC Kiedy 70-linowy SimecWire (w Polsce w ofercie posiada je MC Diam) debiutował w 2008 r. podczas targów w Weronie, był największym trakiem wielolinowym na świecie. Dzisiaj firma produkuje już wersję z 82 linami. W odróżnieniu od rozwiązań innych producentów zespół tnący nie jest opuszczany na blok, a odwrotnie. W tym traku to kamienny blok jest windowany w czasie cięcia do góry. Konstrukcja oparta na czterech solidnych kolumnach ma zapewnić stabilność i precyzję cięcia, zajmując przy tym stosunkowo mało miejsca. Liny poprowadzone są na pojedynczych kołach, każde dla pojedynczej liny. Umożliwia to m.in. prostą wymianę zużytej wykładziny zewnętrznej koła, bez konieczności jej wymiany na całym bębnie oraz samoczynną kompensację wzajemnego przesunięcia się lin na tym wale, co ma miejsce w przypadku nierównomiernego wydłużania się lin w czasie pracy lub innego ich ugięcia. – System z dwoma rowkami na każdym kole, rozstawionymi co 1 cm, zapewnia z kolei łatwą

16-19 LISTOPADA 2016, POZNAŃ NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIE DLA BRANŻY KAMIENIARSKIEJ W POLSCE

WWW.STONE.MTP.PL

TECHNOLOGIE OFERTY PRODUCENTÓW a co ważniejsze jej powtarzalności.

drauliczne, które zdaniem producenta również poprawiają precyzję cięcia. Największa multilina z oferty Socomaca ma także rozwiązanie umożliwiające rozpoczęcie cięcia linami ustawionymi pod kątem. Kolumny mogą bowiem pracować parami i niezależnie opuszczać i podnosić prawą lub lewą stronę. System podnoszenia oparty jest na czterech cylindrach hydraulicznych, sterowanych przez dwie jednostki hydrauliczne. Pozwala to w początkowej fazie obróbki (przy niepaserowanych blokach) uzyskać jak największą powierzchnię styku linki z kamieniem, co zwiększa efektywność cięcia w początkowej fazie. Później liny są oczywiście doprowadzane do poziomu. – Naciąg hydrauliczny dla każdej pojedynczej linki jest utrzymywany na stałym poziomie za pomocą siłowników hydraulicznych, aby zapewnić maksymalną wydajność linki w każdych warunkach pracy – mówi Daniel Dubis z firmy

DŁUGOŚĆ LINY [m]

PRĘDKOŚĆ LINKI [m/s]

ILOŚĆ LIN/ SZEROKOŚĆ CIĘCIA (WIRE SET WIDTH) OD 1 DO OSTATNIEJ LINKI [mm]

MAX NACIĄG LINY [kg]

SPOSÓB NAPINANIA LIN

ŚREDNICA BĘBNÓW [mm]

LICZBA BĘBNÓW

Na trakach jednolinowych nie byliśmy w stanie zapewnić idealnej, co do milimetra, powtarzalności grubości płyt – multilina taką możliwość nam daje. Ponadto wielolina stwarza także możliwość realizowania nawet dużych zamówień w bardzo krótkim czasie – mówi Grzegorz Sadek, właściciel firmy Globgranit SOCOMAC Największym trakiem firmy Socomac z włoskiej Werony (w Polsce ma je w swojej ofercie firma Euro Arss) jest maszyna tnąca 84 linami. W tym rozwiązaniu wykorzystywany jest system pięciu bębnów. Napędzający ma średnicę 2200 mm, pozostałe są mniejsze, mają średnicę 950 mm. Podobnie jak w mniejszych trakach, także największe oparte są na czterokolumnowej konstrukcji mającej zapewnić maksymalną sztywność. Do podnoszenia i opuszczania zespołu tnącego zastosowano siłowniki hy-

ŚREDNICA LINY [mm]

NAZWA MASZYNY

PRODUCENT

i szybką zmianę grubości cięcia lub wymianę lin. Dwóch operatorów jest w stanie zmienić rozstaw lin w czasie 15 minut, a zmiana kompletu lin zajmuje około 1 godziny – mówi Grzegorz Gryzło z firmy MC Diam. Najnowsze traki wielolinowe Simec wyposażone są w elektroniczne systemy sterowania zapewniające pełną kontrolę wielu parametrów, np. napięcia każdej liny, przesuwu, zużycia wody itp. Dzięki podłączeniu do Internetu możliwa jest kontrola i diagnoza on-line przez techników Simec. Jeden z największych traków SimecWire pracuje w firmie Globgranit. – W 2012 roku w naszym zakładzie został zainstalowany trak 70. linowy, na zakup którego otrzymaliśmy dofinansowanie z Unii Europejskiej. Decyzja o zakupie tak dużej maszyny związana była z jej dużymi możliwościami przerobowymi przy jednoczesnym zapewnieniu precyzji cięcia

6,3 7,3

25.65

15-35

84/2415

250(6,3) 280(7,3)

hydrauliczny, niezależny dla każdej lliny

npędowe 2000; wolnobieg 1500; napinające 1000;

130/140

hydrauliczny

1000

250

hydrauliczny, 2 stopniowy

800

KODIAK EVOLUTION 84

BRETON

PARAGON 2100 P 2100/6/V/76

6,3

max. 40

76/2109

CO.FI.PLAST Wires Engineering

EPICA 65

6,3 7,3

19,5

0-35

65/1800

GASPARI MENOTTI

GMW 2000

7,3

24,5

20-35

68/1975

250

hydrauliczny

napędowe 2100; napinające 1000; pasowe 1200;

PEDRINI

JUPITER GS220F72-P93

6,3 7,3

24,5

20-35

72/1987 (6,3 mm) 72/2052 (7,3 mm)

210(6,3) 250(7,3)

hydrauliczny

napędowe 2300

PELLEGRINI MECCANICA

POLYWIRE 54

6,3 7,3

27,6

0-40

54/1560

200

system Multipul, elektrycznohydrauliczy

napędowe 2000 prowadzęce 600

SIMECWIRE

SIMECWIRE 82

6,3 7,3

17,5

max 32

82/2357

270

pneumatyczny

1000

SOCOMAC

84W

6,3 7,6

19,9

20-40

84/2400

300

hydrauliczny

napędowe 2200 prowadzące 950

4+1

112

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

TECHNOLOGIE R

Kleje i silikony

PÓŁMASKA AIR-ACE

Materiały uszczelniające Kleje

Zastosowania: pył, alergeny, zapachy

OTTOSEAL S100

Zalety: niespotykana swoboda przy oddychaniu dzięki dużej powierzchni filtrującej, osłona twarzy Visor, wymienne części

Silikon sanitarny Premium Ponad 70 kolorów OPPOLD POLSKA, ul. Budowlanych 6, 45-005 Opole Tel. (77) 457 01 01, kom. 602 215 426 oppold@oppold.pl, www.oppold.pl www.otto-kleje.pl

Euro Arss. Socomac gwarantuje, iż całkowite koszty utrzymania – wraz ze zużywającymi się częściami zamiennymi – nie wyniosą więcej niż 0,2 euro za wyprodukowany metr kwadratowy płyty. WIRES ENGINEERING Aktualnie największym z oferowanych przez Wires Engineering traków

Importer www.diplomat.com.pl, tel. 602 610 618 61-655 Poznań ul. Gronowa 85

MOC SILNIKA GŁÓWNEGO [kW]

ZUŻYCIE WODY NA 1 LINĘ [l/min]

WAGA TRAKA [t]

UDŹWIG WÓZKA [t]

WYMIARY TRAKA (DŁ. / SZER./ WYS.) [cm]

MAKSYMALNE GABARYTY BLOKÓW [cm]

WYPOSAŻENIE NIESTANDARDOWE

GWARANCJA [miesiące]

grubości), co wymaga jedynie zdjęcia odpowiedniej liczby lin. Ten model również przystosowany jest do pracy linami o średnicy 6,3 oraz 7,3 mm. – Trak wprawiany jest w ruch za pomocą silnika o mocy 250 kW – mówi Wojciech Czech z firmy Atrium PUH, od 2001 r. współpracującej z Wires Engineering. 

PARAMETRY NIEZBĘDNEJ INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ [kW]

wielolinowych jest model Epica 65. W tym modelu również zastosowano opatentowany przez Wires Engineering system napinający, korzystnie wpływający na użytkowanie lin diamentowych. Jednorazowa szerokość cięcia Epiki wynosi 1800 mm. Oczywiście możliwe jest cięcie w tym samym czasie płyt różnej grubości (2, 3, 4, 5 cm lub wielokrotność tych

320

300

ok. 14

1400x570x710

370 x 220

w pełni wyposażony

380

250

1150x830x700

375 x 220

wózek z obrotowa platforma

12 z możliwością negocjacji

350.

250

do 10

860x640x650

350 x 220

wózek z obrotową platformą

12/24

300

280

ok. 20

b.d

1250x490x680

350 x 220

automatyczny system klinowania

330

315

ok. 30

1200x680

360 x 210

automatyczny separator płyt

12 z możliwością negocjacji

225

200

1450x660x600

350 x 210

system AT - mechaniczne ustawianie rozstawu kół napinających.

350

315

830x540x630

360 x 250

możliwość wyboru wjazdu wózka transportowego (z boku lub od czoła maszyny)

12 z możliwością negocjacji

dostarczona wg projektu

315

1073x470x610

360 x 220

wózek transportowy (w opcji z obrotowym stołem), bęben do wszystkich grubości płyt, bęben specjalny

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

113

TECHNOLOGIE OFERTY PRODUCENTÓW

Wykończyć na szorstko W przypadku zastosowania kamienia naturalnego na zewnątrz, szorstkie wykończenie jest często bardzo ważnym parametrem. Odpowiednia szorstkość nabiera szczególnego znaczenia wszędzie tam, gdzie chcemy uniknąć poślizgu.

(

fot.

(3) archiwum euro arss

Maema specjalizuje się w produkcji urządzeń do „szorstkiego” wykończania powierzchni z kamienia naturalnego.

yliczając zalety tego rodzaju obróbki nie należy zapominać, że szorstkie wykończenia często pozwala wykorzystać materiał drugiego gatunku, z dużymi żyłami czy plamami na kamieniu, którego nie moglibyśmy zastosować w przypadku powierzchni polerowanych. Jedną ze znanych firm specjalizujących się w produkcji urządzeń do „szorstkiego” wykończania powierzchni z kamienia naturalnego jest Maema SRL z Villafranca di Verona. Od początku swojej działalności, datowanej na 2004 r., ta włoska firma skupiła się na produkcji takich urządzeń jak: maszyny do płomieniowania, groszkowania, piaskowania

114

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

i wodnego płomieniowania. W swojej ofercie ma także opatentowane rozwiązania, które „wyszły” z biur projektowych tej firmy Każdy nowy projekt jest indywidualnie opracowywany i przygotowywany dla każdego klienta – począwszy od pierwszych propozycji i ofert, na dostawie i obsłudze serwisowej skończywszy. Bogata oferta tego producenta pozwala dopasować park maszynowy do wielkości zakładu i produkcji oraz preferowanych surowców. SZYTE NA MIARĘ Ideą przyświecającą działalności Maemy jest, aby każdy klient pracował ze spersonalizowanym urządze-

niem, zaprojektowanym i wykonanym dokładnie pod jego wymagania i oczekiwania. Takie podejście do współpracy z odbiorcami ma na celu skrócenie czasu amortyzacji inwestycji i zmniejszenie kosztów produkcji, ze wszystkimi pozytywnymi konsekwencjami wpływającymi na ostateczną cenę sprzedaży płyt lub płytek wyprodukowanych przy użyciu maszyn z Villafranca di Verona, koło Werony. Maema przywiązuje również bardzo dużą wagę do ciągłego podnoszenia standardów jakości i bezpieczeństwa swoich maszyn. Wieloletnie badania nad wdrażanymi rozwiązaniami, na każdym etapie produkcji, skutkują najwyższym poziomem bezpieczeń-

MASZYNY KAMIENIARSKIE GMM przecinarki mostowe, piły CNC MAEMA płomienico-groszkownice SOCOMAC wieloliny GHINES maszyny do blatów kuchennych i profili

WIELOLINA SOCOMACC

PIŁY MOSTOWE GMM

PŁOMIENICA MAEMA

WYSOKIEJ JAKOŚCI NARZĘDZIA

DLA KAMIENIARSTWA segmenty szlifierskie głowice polerskie syntetyki szczotki piły linki diamentowe wagony narzędzia do CNC

58-150 Strzegom, ul. Koszarowa 7, tel. 603 891 257, 604 07 87 31 tel./fax 74 855 03 93 e-mail: biuro@euroarss.pl, www.euroarss.pl

TECHNOLOGIE OFERTY PRODUCENTÓW ) Maszyny do groszkowania Maema mogą być wyposażone w 1 lub więcej młotków o różnych średnicach.

stwa i wysokimi ocenami klientów. W minionych latach rozwiązania dotyczące bezpieczeństwa stosowane przez Maemę niejednokrotnie były dodatkowo zwiększane, aby stworzyć dodatkowe zabezpieczenia poprawiające bezpieczeństwo a także wpływające na komfort pracy i zmniejszenie kosztów utrzymania. Bezpieczeństwu operatorów obsługujących produkowane we Włoszech maszyny służy również aktualizowana na bieżąco wiedza z zakresu przepisów bezpieczeństwa obowiązujących w poszczególnych krajach. OGNIEM LUB WODĄ Najbardziej znanymi metodami „szorstkiego” wykończeniami powierzchni są: płomieniowanie, groszkowanie i piaskowanie. W urządzeniach do płomieniowania Maema wykorzystuje do obróbki płomień oksopropanowy. W zależności od potrzeb mogą to być rozwiązania wykorzystujące jeden, trzy, pięć lub więcej palników. Natomiast maszyny do groszkowania mogą być wyposażone w 1 lub więcej młotków o różnych średnicach. Dzięki zastosowanemu oprogramowaniu groszkowane powierzchnie mogą układać się w zaprogramowane, powtarzalne i regularne wzory. Piaskowanie: dzięki zastosowaniu sprężonego powietrza zmieszanego z piaskiem, powierzchnia staje się drobno-szorstka z efektem aksamitu.

116

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

Maema jest również producentem opatentowanych przez siebie maszyn do wodnego płomieniowania STONDECK®. Szorstkość obrabianych w ten sposób powierzchni

Maszyny włoskiej firmy Maema SRL pracują już w ponad 200 zakładach kamieniarskich na całym świecie. uzyskiwana jest dzięki zastosowaniu wody pod olbrzymim, dochodzącym do 2000 bar ciśnieniem. Możliwość stosowania różnego rodzaju dysz wodnych i głowice obrotowych pozwala realizować różne standardy wykończenia oraz „drukować” różne wzory np. logo firmy. W STONDECK®

dysze zamocowane są na niezależnym moście opierającym się na czterech kolumnach, dzięki czemu grupa robocza może manewrować w czterech kierunkach. W ofercie Maemy znajdziemy także kompletne linie obróbcze, które mogą wykorzystać do wykańczania każde z opisanych powyżej rozwiązań – osobno lub w dowolnej kombinacji. Produkowane we Włoszech maszyny, urządzenia i linie produkcyjne, generalnie projektowane są do obróbki znormalizowanych szerokości elementów: 600 mm i 800 mm dla pasków i płytek lub 2000 mm i 2200 mm w przypadku obróbki całych płyt. Oczywiście Maema jest także przygotowana i gotowa do personalizacji parametrów każdej maszyny, zgodnie z życzeniem klienta, co pozwala precyzyjnie dopasować je do indywidualnych potrzeb każdego zakładu kamieniarskiego. Zakłady kamieniarskie współpracujące z Maemą otrzymują kompletne zamówienia “pod klucz” wraz ze wszystkimi akcesoriami i przedmiotami, na przykład jednostką do mycia przed lub po płomieniowaniu. Klienci mogą też liczyć na pełną współpracę serwisową – bezpośrednio lub za pośrednictwem personelu EURO-ARSS.  ; Maema w swoich maszynach do płomieniowania stosuje rozwiązania z jednym, trzema, pięcioma lub większą liczbą palników.

Welcome to

The New Stone Age

ODK RY J N AJWIĘ K SZ Ą KO PALNI Ę KAMI ENI A O NLI NE

Nasze rekordowe cięcia 4681 m² = 18,43 m²/mb

Zakład Kamieniarski Edward Badecki Koziniec Trak 10 linowy, Ø 8,2 m, 10x25,4 m

2173 m² = 20,7 m2/mb Wyroby Granitowe Wołczyk Kamień Pomorski Trak 5 linowy, Ø 8,2 m, 5x21,0 m

1947 m² = 18,54 m2/mb

Zakład Kamieniarski M.E.J.A. Buganiuk Ząbkowice Śl. Trak 5 linowy, Ø 8,2 m, 5x21,0 m

497 m² = 22,39 m2/mb

Zakład Kamieniarski Edward Badecki Koziniec Jednolina, Ø 9,0 mm, 22,2 m

462 m² = 24,06 m2/mb Granitex Wiesław Trybuszek Strzegom Jednolina, Ø 9,0 mm, 19,2 m

365 m² = 20,86 m2/mb Granit-Styl Dariusz Bujczyk Łożnica, k. Goleniowa Jednolina, Ø 9,0 mm, 17,5 m

Sprawdź nas! ul. Promienista 48a, 60-289 Poznań tel. +48 61 868 33 95 kom. +48 602 767 993 a.suwik@diamantas.pl biuro@diamantas.pl

TECHNOLOGIE PRODUCENCI - ARTYKUŁ SPONSOROWANY

Waterjet zastąpił żmudną pracę ręczną

fot. mekanika

(2)

Dzięki zakupowi nowoczesnej obrabiarki WaterJet Primus 184 firmy Intermac Pawlimex dołącza do czołówki. Przez proces inwestycyjny, wspomagany unijnymi dotacjami, przeprowadzała go – od projektu po montaż i szkolenie – firma Mekanika.

d czerwca ub. roku zakład Pawlimexu w Męcinie k. Limanowej dysponuje nowoczesną obrabiarką WaterJet Primus. Jest to maszyna wykorzystująca technologię cięcia wodą, która znacząco obniża koszty i czas produkcji w zakładach zajmujących się obróbką kamienia, szkła czy metali. Firma Pawlimex należy do przedsiębiorstw, które starają się działać kompleksowo. Choć głównym profilem zakładu jest obróbka kamienia i produkcja wysokiej jakości wyrobów takich jak elewacje, parapety, blaty,

120

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

:) Możliwość wycinania skomplikowanych wzorów jest jedną z największych zalet WaterJet Primus 184. Technologia waterjet jest jedyną technologią, która stwarza możliwość precyzyjnego wycięcia dowolnego kształtu w praktycznie każdym materiale o grubości nawet do 250 mm.

kominki, pasy okładzinowe, schody z kamienia, ogrodzenia, to często zlecenia z branży budowlanej czy meblarskiej dotyczą również obróbki innych materiałów, np. metalu, aluminium, szkła, plastiku. Tak szeroki zakres możliwości obróbki różnych surowców i tworzyw, nawet tych najtwardszych, jest jednym z głównych

atutów technologii cięcia wodą, którą realizuje WaterJet Primus 184. – Wcześniej nie byliśmy w stanie zrealizować wszystkich zamówień trafiających do naszej firmy – przyznaje Paweł Wojak, właściciel Pawlimexu. – Osiągnięcie efektu zadowalającego klienta, szczególne przy zleceniach wymagających dużej precyzji, wiązało się z dużą czasochłonnością, co dodatkowo podnosiło koszty. Każdy element był najpierw cięty piłą i później wykańczany ręcznie. WaterJet znacząco skraca czas takich zleceń, zachowując bardzo wysoką jakość obróbki.

fot. mekanika

Największą zaletą technologii cięcia wodą jest to, że powierzchnia po obróbce jest pozbawiona wszelkiego rodzaju zadziorów i nadpaleń. Kolejną zaletą jest możliwość dostosowania jakości cięcia i czasu obróbki. Ponadto technologia cięcia strumieniem wody należy do obróbki „zimnej”, dzięki czemu wysoka temperatura nie oddziałuje negatywnie na obrabiany materiał, co w innych technologiach powoduje np. odkształcenia czy przebarwienia. To właśnie dzięki tej właściwości na centrum obróbczym WaterJet Primus 184 można ciąć również plastik. – Dużą zaletą tej maszyny, która zaważyła o naszej decyzji zakupowej, jest uniwersalność – mówi Paweł Wojak. – Możemy ciąć niemal każdy surowiec, niezależnie od jego twardości. WaterJet jest niezwykle precyzyjny wymiarowo, tnie równo, jest świetnie skalibrowany. Nawet gdy tniemy skomplikowane elementy mozaikowe, nie mamy żadnego problemu, aby później elementy ze sobą spasować, gdyż nie ma żadnych odchyleń i nierówności. WaterJet Primus 184 zapewnia niezwykłą precyzję cięcia. Technologia waterjet jest jedyną technologią, która daje możliwość idealnego wycięcia dowolnego kształtu w praktycznie każdym materiale o grubości nawet do 250 mm. W trakcie obróbki wszelkie powstające naprężenia są minimalizowane do tego stopnia, że nawet przy cienkich czy niewielkich detalach nie stanowią przeszkody. Charakterystyczne dla technologii waterjet jest również cięcie bez przygotowania wcześniej otworu standardowego, co przyczynia się do ekonomicznego wykorzystania materiału. Projektując centrum obróbcze WaterJet 184, firma Intermac zadbała nie tylko o jakość cięcia, ale także o optymalizację kosztów zużycia materiałów. Zastosowany w maszynie system nestingu to rewolucyjne rozwiązanie, dzięki któremu maszyna samodzielnie rozmieszcza elementy, które mają być wycięte na formatce. Oprogramowanie dedykowane

(2)

TECHNOLOGIE

(: System nestingu umożliwia optymalne wykorzystanie cennego materiału

maszynie pozwala w kilka minut tak zaprojektować cały proces obróbki wraz z ustawieniem wycinanych kształtów, że straty w obrabianym materiale, w postaci skrawków są jak najmniejsze. Intermac przewidział dla technologii waterjet dwa rodzaje maszyn. W zależności od potrzeb i planowanej obróbki firmy mogą wybrać między modelem z głowicą trzy- lub pięcioosiową. Firma Pawlimex zdecydowała się na najwyższy model, realizujący obróbkę w pięciu osiach. – Mam zasadę, że nie cofam się w rozwoju, idę w przyszłość – wyjaśnia Paweł Wojak. – Jeśli pojawia się nowa technologia, maszyna, która daje więcej możliwości, to należy to wykorzystać, zyskując komfort pracy i więcej możliwości. Głowica 5-osiowa, poza oczywistą zaletą, jaką jest możliwość cięcia w dodatkowych dwóch płaszczyznach, umożliwia również redukcję typowej dla technologii cięcia wodą stożkowatości strumienia. System JPC automatycznie (w zależności od rodzaju materiału, jego grubości itp.) dobiera odpowiedni kąt pochylenia głowicy tnącej, niwelując w ten spo-

sób efekt stożkowatości, który „przerzucany” jest w odpad. System DPC w zależności od materiału, grubości i prędkości cięcia dobiera odpowiedni kąt pochylenia głowicy tnącej w taki sposób, aby maksymalnie zbliżyć do siebie punkty wejścia i wyjścia strumienia tnącego z materiału. Gwarantuje to minimalizację śladu powstającego podczas cięcia oraz zredukowanie czasu cięcia. Niezwykle ważnym, choć na pierwszy rzut oka niewidocznym elementem każdej sterowanej numerycznie maszyny, jest oprogramowanie CAD/ CAM. Stanowi ono niezwykle istotny czynnik przekładający się na niezawodność obróbki, ale też komfort pracy operatora maszyny i możliwości standaryzacji usług bądź też ich indywidualizacji. Oprogramowanie, które działa w maszynie WaterJet Primus 184, ma wiele zalet, ale warto podkreślić kilka najważniejszych. Przede wszystkim umożliwia zmianę parametrów pracy podczas cięcia, automatyczną kalkulację kosztów cięcia oraz funkcję nestingu. Wprowadzanie zmian bez konieczności wyłączania operacji obróbczych daje możliwość dodawania popra-

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

121

TECHNOLOGIE

fot. mekanika

PRODUCENCI - ARTYKUŁ SPONSOROWANY

) Waterjet na hali produkcyjnej Pawlimexu

wek do projektu w czasie realnym. Co ważne, nowa technologia umożliwia zarządzanie osiami bez potrzeby konwersji sygnału z cyfrowego na analogowy i odwrotnie. Zaletami takiego rozwiązania jest między innymi automatyczna redukcja posuwu w zależności od ciśnienia pracy, brak zakłóceń magnetycznych, szybsza transmisja danych, dokładniejsza interpolacja oraz zmniejszone ryzyko powstania skaz na materiale obróbczym. Komputer sterujący wyposażony jest w modem do zdalnego dostępu do maszyny. Takie rozwiązanie umożliwia zdalną diagnostykę i usuwanie usterek oraz aktualizację parametrów i oprogramowania, co znacząco zmniejsza koszty i czas serwisowania. Teleserwis to jeden ze znaków rozpoznawczych grupy Intermac, a sprawna obsługa ze strony polskich serwisantów to z kolei ogromny atut Mekaniki, który często jest czynnikiem decydującym o wyborze właśnie oferty tej firmy. Zakup WaterJet Primus 184 Paweł Wojak uzasadnia wysoką jakością obsługi i szybkością serwisu Mekaniki: - Zdecydowałem się na zakup waterjeta od Mekaniki, ponieważ nieda-

122

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

leko działa ich serwis, który jest bardzo pomocny, a wszelkie problemy są rozwiązywane na bieżąco. Czas reakcji jest natychmiastowy, a już drugiego dnia problem jest załatwiony. Kupiłem w tej firmie dwie maszyny – WaterJet Primus 184 oraz pilarkę pięcioosiową. Nie tylko jakość i precyzja działania maszyny, jej nowatorska technologia cięcia wodą czy dynamiczna obsługa sprzedażowa i serwisowa zaważyły na zakupie maszyny WaterJet Primus przez firmę Pawlimex. Jak w każdym zakładzie, rozważając nowe inwestycje, zawsze bierze się pod uwagę koszty. Właściciel firmy Paweł Wojak przy zakupie WaterJet Primus 184 skorzystał z dofinansowania unijnego na wdrażanie innowacji technologicznych w przemyśle, dzięki czemu udało się znacząco obniżyć koszty zakupu. Choć Unia Europejska dołożyła się do zakupu nowatorskiego centrum obróbczego, nie bez znaczenia dla firmy będzie koszt późniejszego utrzymania urządzenia. Tutaj Mekanika również pomyślała o rozwiązaniach, które zredukują te wydatki i pozwolą zaoszczędzić w porównaniu z alternatywnymi urządzenia-

mi dostępnymi na rynku. Zarówno stół roboczy, jak i inne komponenty zostały zaprojektowane pod kątem wymagań obróbki przy użyciu ścierniwa. Rozwiązania te pozwalają na osiągnięcie wysokiej wydajności, przy jednoczesnej redukcji kosztów pracy maszyny. Primus został wyposażony w 200-litrowy zbiornik na ścierniwo i wodę. Zbiornik podzielony jest na dwie sekcje, aby stale uzupełniać wodę w trakcie pracy. Podawaniem ścierniwa kieruje automatyczny system dozowania sterowany przez operatora komputera PC z panelu dotykowego. System czyszczenia zbiornika wyklucza możliwość powstawania zatorów. Powstałe podczas cięcia odpady w postaci zużytego ścierniwa i drobinek ciętego materiału zbierają się na dnie zbiornika z wodą – po zakończeniu procesu są traktowane jak gruz i wywożone na wysypisko komunalne wraz z innymi odpadami. Zakup WaterJet Primus 184 nie oznacza końca inwestycji dla firmy Pawlimex – w planach jest zainwestowanie w nowe centrum obróbcze pięcioosiowe, linię do kalibracji płyt oraz następną linię traków do cięcia kamienia. 

www.youtube.com //mekanika

PRIMUS 322 CENTRUM OBRÓBCZE DO NESTINGU

GENERALNY PRZEDSTAWICIEL INTERMAC

MASTER 45

MASZYNY

MASTER 850

ul. Krakowska 42 38-300 Gorlice tel. +48 18 353 06 69 fax +48 18 353 51 48 e-mail: biuro@mekanika.pl

NARZĘDZIA

OPROGRAMOWANIE

PRIMUS 184

USŁUGI

SERWISOWE

WW W. ME K A NI K A. P L

TECHNOLOGIE OFERTY PRODUCENTÓW

Wiecznie młoda spoina OTTOSEAL® S 70

124

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

Normy i badania: Sprawdzony według normy ISO 16938-1 przez SKZ Würzburg (badanie pod kątem zanieczyszczenia strefy brzegowej kamieni naturalnych przez materiały uszczelniające spoiny). Sprawdzony według normy ASTM C 1248 przez DL Laboratories Nowy Jork (badanie pod kątem zanieczyszczenia strefy brzegowej kamieni naturalnych przez materiały uszczelniające spoiny). Zgodny z LEED® IEQ-Credits 4.1 Materiały klejąco-uszczelniające. Odpowiedni do zastosowań zgodnie z instrukcją IVD nr 23+25+27. (IVD - Zrzeszenie Przemysłowe Materiały Uszczelniające)

nia szczelin dylatacyjnych ścian i elewacji, uszczelniania lakierowanego i emaliowanego szkła, zewnętrznego uszczelniania luster w połączeniu z kamieniem naturalnym, kompensacji ruchów kamienia naturalnego klejonego na metalu, np. stopni schodów na konstrukcji metalowej. Silikon dostępny jest obecnie w 46 kolorach, w tym 9 matowych i 11 strukturalnych. Kolory strukturalne mają powierzchnię podobną do kamienia. Niektóre z najpopularniejszych kolorów, m.in. manhattan, antracytowy i sanitarny szary, dostępne są również w wersji matowej. Na życzenie możliwe jest wyprodukowanie go w każdym innym kolorze, dopasowanym do kamienia naturalnego. Preparat charakteryzuje się bardzo dobrą odpornością na wpływy atmosferyczne, starzenie się i promieniowanie UV. Oprócz OTTOSEAL® S 70 w ofercie firmy Oppold, która jest polskim dystrybutorem marki OTTO, znajdziemy wiele innych profesjonalnych preparatów dedykowanych branży kamieniarskiej, takich jak: OTTOSEAL® S 140 – wysoce obciążalny środek uszczelniający, przeznaczony do obszarów podwodnych

fot. oppold polska

uga, fudze nierówna. Ale jak znaleźć taką, która nie tylko spełni nasze oczekiwania estetyczne ale, co równie ważne, należycie uszczelni łączone nią powierzchnie. Bogatą gamę klejów i produktów uszczelniających oferuje firma OTTO. Jednym z nich, dedykowanym branży kamieniarskiej jest OTTOSEAL® S 70 – środek uszczelniający o wysokiej odporności na rozdzieranie. Jedną z ważniejszych cech, na którą zwracają uwagę specjaliści przy wyborze preparatu do fugowania jest ta, czy nie powoduje on zanieczyszczeń strefy brzegowej na kamieniach. I taki właśnie jest OTTOSEAL® S 70, który m.in. dzięki temu, że jest usieciowionym 1-komponetowym silikonowym preparatem uszczelniającym, nawet po długim okresie użytkowania nie powoduje fatalnie wyglądających zabrudzeń strefy brzegowej spoin marmurów i wszystkich kamieni naturalnych, jak piaskowiec, kwarcyt, granit, gnejs, porfir itd. Co ważniejsze, oprócz walorów estetycznych, OTTOSEAL® S 70 niezawodnie i trwale chroni kamień i konstrukcję wsporczą przed wnikaniem wody i chemikaliów. Jest przy tym niekorozyjny i posiada właściwości grzybobójcze. W związku z czym preparat ten można z powodzeniem stosować w obszarach stale wilgotnych, a nawet znajdujących się pod wodą, np. w basenach kąpielowych. Po utwardzeniu spoina jest elastyczna, a mimo to odporna na deptanie i może być stosowana zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz obiektów. OTTOSEAL® S 70 zachowuje swoje unikalne walory przez długi okres, pomimo wpływu nasłonecznienia, wiatru i pogody. Może być również z powodzeniem stosowany do: uszczelnia-

: Po utwardzeniu spoina wykonana z preparatu OTTOSEAL® S 70 jest elastyczna, a mimo to odporna na deptanie i może być stosowana zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz obiektów

w basenach kąpielowych z płytek ceramicznych i kamienia naturalnego. Idealny do stosowania w pomieszczeniach wilgotnych: łaźniach i natryskach, studiach fitness. OTTOSEAL® S 130 – nadający się do fugowania płytek ceramicznych i kamienia naturalnego w obszarze stale wilgotnym, całkowicie bezwonny. W produktach OTTOSEAL® S 130 i OTTOSEAL® S 140 wykorzystano technologię Fungitect® z zastosowaniem zjonizowanego srebra, które jest doskonałym środkiem grzybobójczym, bezpiecznym pod względem zdrowotnym i ekologicznym. Więcej informacji o środkach uszczelniających firmy Otto Chemie na stronie dystrybutora marki firmy Oppold Polska z Opola (www.oppold.pl i www.otto-kleje.pl)

FELIETON SŁAWOMIR MAZUREK

Zdrada!

a razie posiadanie kochanka albo kochanki, czyli zdrada małżeńska, nie jest jeszcze u nas objęte postępowaniem prokuratorskim ani karane sądownie. Nie oznacza to jednak, że postępek ten jest obojętny moralnie. W naszej kulturze to czyn naganny, a pokrzywdzony lub pokrzywdzona mogą dochodzić zadośćuczynienia, a nawet żądać rozwodu, oczywiście jeśli nie uznają skruchy, odkupienia winy i nie potrafią wybaczyć. Co innego, jeśli zdradzimy swego pracodawcę i czynem tym narazimy go na wymierne straty. Wtedy za pracodawcą ujmie się cały wymiar sprawiedliwości. Wynika to przede wszystkim z dwóch ustaw: kodeksu pracy i ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. W szczególnych przypadkach można przytoczyć jeszcze kilka innych aktów prawnych. Kodeks pracy w dziale czwartym „Obowiązki pracodawcy i pracownika”, w rozdziale II „Obowiązki pracownika”, w artykule 100, § 2, pkt 4) stwierdza, że pracownik jest zobowiązany dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Rozwinięcie tego zapisu mamy w następnym rozdziale IIa „Zakaz konkurencji”. Artykuły od 1011 do 1014 stanową instrument ochrony interesów gospodarczych pracodawcy i pozwalają mu zawierać z pracownikami

126

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

umowy o zakazie konkurencji. Ale pracodawcy mają również alternatywne rozwiązania, bez konieczności podpisywania takich umów. Mimo braku umowy o zakazie konkurencji pracownik może być obarczony skutkami działalności konkurencyjnej, a pracodawcy przysługują środki ochrony wywodzone z odrębnych uregulowań prawnych

Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą. i to zarówno w trakcie trwania stosunku pracy, jak i po jego ustaniu. W trakcie trwania stosunku pracy odpowiedzialność za szkodę może być oparta na przepisach kodeksu pracy o odpowiedzialności materialnej (art. 114-122). Po ustaniu stosunku pracy brak umowy o zakazie konkurencji nie zezwala pracownikowi na zupełną swobodę w prowadzeniu działalności, gdyż obowiązują go ograniczenia zawarte w odręb-

nych przepisach. Szczególne znaczenie dla pracodawcy ma wtedy przepis o zakazie ujawniania tajemnicy przedsiębiorstwa wynikający z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Zgodnie z art. 11 ust. 1 tej ustawy czynem nieuczciwej konkurencji jest przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, jeżeli to zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy. Co do zasady zakaz ten obowiązuje przez okres 3 lat od ustania stosunku pracy. Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą. Stąd też zwolnienie byłych pracowników z zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy, np. z uwagi na brak umowy o zakazie konkurencji, nie jest równoznaczne z godzeniem się przez byłego pracodawcę na ujawnienie tych informacji lub na uczynienie z nich dowolnego użytku, zwłaszcza sprzecznego z interesem pracodawcy. Polecam to uwadze wszystkich tych pracodawców, którzy czują się oszukani i skrzywdzeni przez byłego pracownika, zwłaszcza tego „wyższego szczebla”, pracującego obecnie na własny rachunek lub u naszej konkurencji. Nie jesteście bezradni! 

WITH STONE YOU CAN

ORGANIZED BY

STONE ST STONE ONE + DESIGN + TECHNOLOGY TECHNOLOG TECHNOL OGY Y INTERNATIONAL INTERNATIONAL TRADE FAIR FAIR

2 8 TH S E P T E M B E R / 1 ST O C TO B E R 2 0 1 6 VERO NA , ITALY marmomacc.com

IN COLLABORATION WITH

FELIETON

JAROSŁAW ROCŁAWSKI

dzisiejszych czasach powszechnego dostępu do Internetu oraz niezliczonej liczby portali informacyjnych coraz trudniej dotrzeć do prawdy – o ile coś takiego istnieje. W czasach mojej młodości był taki dowcip: Dlaczego w ZSRR są dwie gazety? „Prawda” (po polsku – prawda) i „Izwiestia” (po polsku – wiadomości). Odpowiedź: Bo w „Prawdzie” nie ma prawdy, a w „Izwiestiach” nie ma wiadomości. Dziś w dobie powszechnej socjotechniki i bylejakości dziennikarstwa coraz trudniej jest dotrzeć do prawdy – tej obiektywnej, najprawdziwszej. Stąd biorą się wszelakie parodie nazw programów informacyjnych: „Wstajesz i wiesz” (TVN) – „Wstajesz i łżesz”, TVP – Telewizja Trwam (i nie chodzi o tę ks. Rydzyka, tyko o trwanie polityków). W czasach mojej młodości popularne było Radio Erewań – żeby było śmieszniej, wszyscy wiedzieli, że takowe nie istnieje (edukacja była ciut inna). Radio Erewań było przede wszystkim tematem serii dowcipów w stylu czarnego humoru o tematyce politycznej, a w późniejszym okresie także symbolem nierzetelności dziennikarskiej. Typowe dowcipy (za zbiorem dowcipów „Polityczny wic”): Radio Erewań podaje: Grupa komunistów chińskich zaatakowała pracujący w polu radziecki traktor. Traktor odpowiedział celnym ogniem kilku

128

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

dział rakietowych, po czym odleciał w kierunku Moskwy. Ministerstwo Rolnictwa ostrzega chińskich towarzyszy, że jeśli incydent się powtórzy, na pola zostaną wysłane kombajny. Słuchacze pytają: Czy to prawda, że na placu Czerwonym rozdają samochody? Radio Erewań odpowiada: Tak, to prawda, ale nie samochody, tylko rowery, nie na placu Czerwonym, tylko w okolicach dworca warszawskiego i nie rozdają, tylko kradną.

Jak mawiał klasyk: są trzy prawdy: świento prawda, tys prawda i gówno prawda (Józef Tischner, z książki „Historia filozofii po góralsku”). Słuchacze pytają: Czy będzie wojna? Radio Erewań odpowiada: Wojny nie będzie. Będzie taka walka o pokój, że kamień na kamieniu nie zostanie. Prawda bywa pojęciem względnym, ale dziś, w dobie powszechnej poprawności politycznej, staje się pojęciem abstrakcyjnym. Dziś do „śmierdziela” nie można powiedzieć, że śmierdzi, poprawnie jest powiedzieć, że „nieświeżo pachnie” – i w tym momencie, zamiast się umyć, myśli on, że wystarczy zmienić dezodorant.

Do lenia nie mówimy: Ty śmierdzący leniu, tylko: „nie spełnia pan naszych oczekiwań”, więc delikwent, zamiast się wziąć do roboty, myśli, że to my mamy zbyt wygórowane oczekiwania. Jak mawiał klasyk: „Są trzy prawdy: świento prawda, tys prawda i gówno prawda” (Józef Tischner, z książki „Historia filozofii po góralsku”). Jeden z moich znajomych mówił: „Jestem kłamczuchem, prawdę mówię tylko raz dziennie – jak mówię dzień dobry i jak mówię do widzenia. I nigdy nie wiem, kiedy to prawda”. I to wszystko nazywamy relatywizmem (nieprawdą), czyli popularnym Kali ukraść krowę (dobrze), Kalemu ukraść krowę (źle). I ten relatywizm powoduje dzisiejsze kłopoty – brak ludzi do pracy (mamy magistrów po instytucie popcornu w Pcimiu Dolnym, ale nie mamy dobrze wykształconych pracowników fizycznych). Mamy dużo tych, co wiedzą lepiej – ale sami, własnymi łapkami nic nie potrafią. Mamy relatywistycznych prostaków i intelektualnych chamów, a brak nam fachowców. Za moich czasów to się nazywało inteligencja pracująca (takie relatywistyczne nazwanie pracownika fizycznego). 

PS Felieton byłby ciekawszy, gdyby nie relatywizm piszącego i obowiązek prezentowania jedynej prawdy uznawanej przez kol. naczelnego.

! a j c o m P ro

GOTOWE NAGROBKI

PŁYTY

120 x 250 cm

90 x 190 cm

5 cm

6 cm

TOKOWSKI

3.400

2.150

495

533

ELITA

2.800

1.800

350

370

NOWODANIELÓWKA

3.350

2.100

431

472

GRANICZNA

2.200

1.300

200

220

STRZEGOM ŻBIK

1.800

1.100

180

200

KOŚMIN

2.600

1.600

240

290

BRĄZ KRÓLEWSKI

1.000

700

PONAD 200 NAGROBKÓW NA PLACU! GM GRANIX ul. Spacerowa 28 Lipsko (woj. mazowieckie)

tel. 509 075 418 tel. 501 897 948 www.gm-granix.pl

ODLEWNIA ARTYSTYCZNA

REAL VOTIVA FONDERIE D’ARTE

export@realvotiva.com 0039 328.11.62.478 73040 Melissano (LE) - Italy www.realvotiva.pl NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

129

HURTOWNIA BLOKÓW, PŁYT I OFLISÓW GRANITOWYCH Z CAŁEGO ŚWIATA

NOWY KATALOG 2016

Kompleksowe usługi kamieniarskie:  produkcja i montaż nagrobków,  parapety, schody, blaty

NOWOŚĆ! PŁYTKI GRANITOWE

RODLEW

Usługowe cięcie bloków i polerowanie płyt

e-mail: kluczbud@op.pl

130 98

www.kluczbud.cba.pl

NOWY (88) // 2016 2016 NOWY KAMIENIARZ KAMIENIARZ 13 (86)

www.akcesorianagrobkowe.pl

58-141 STANOWICE ul. Świebodzka 38 tel. 74 855 79 12 fax: 74 855 79 11 kom. 609 601 530

UL. PROSTA 137/14 RYBNIK tel. 32 433 10 73 | 32 422 00 10 | 505 804 802 sklep@akcesorianagrobkowe.pl

NOWY SEZON!

JAK DO NAS TRAFIĆ?

PYRZOWICE S 1 ARS UL. K

ÓW



Jesteśmy tuż przy drodze szybkiego ruchu S1.

ARS UL. K S1

ÓW



HUTA KATOWICE / DĄBROWA GÓRNICZA



Realizujemy zamówienia na terenie całego kraju



NOWE WYKOŃCZENIA ORAZ PROMOCJE

Wojkowice Kościelne / woj. Śląskie

Transport GRATIS ul. Karsów 44 A 42-510 Wojkowice Kościelne

ZAPRASZAMY!

biuro@rollingstone.com.pl rollingstone.com.pl

660 569 669 - Biuro 880 525 535 - Tomek

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

131

PAPIERY (Ljubljana) DO GRANITU I MARMURU

cena 50 gr netto

min. zamรณwienie 200 sztuk

Szeroki wybรณr piล DO GRANITU I MARMURU ciche dyski Typy: - Arix -W - Speed - Standard

www.krzemex.pl

132

tel. 33-8610671 fax 33-8610775 biuro@krzemex.pl

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

58-141 STANOWICE ul. Świebodzka 38 tel. 74 855 79 12 fax: 74 855 79 11 kom. 609 601 530

HURTOWNIA BLOKÓW, PŁYT I OFLISÓW GRANITOWYCH Z CAŁEGO ŚWIATA Kompleksowe usługi kamieniarskie:  produkcja i montaż nagrobków,  parapety, schody, blaty

NOWOŚĆ! PŁYTKI GRANITOWE Usługowe cięcie bloków i polerowanie płyt

e-mail: kluczbud@op.pl

www.kluczbud.cba.pl

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

133

134

NOWY KAMIENIARZ 3 (88) / 2016

PROPOZYCJA ZESTAWU CAGGIATI

Caggiati we współpracy z dystrybutorami proponuje rozwiązanie na wyeksponowanie produktów w twoim biurze. Wybierz sam linię produktów, które podobają Ci się najbardziej.

napis ze SPECJALNĄ zniżką

Więcej szczegółów u lokalnych dystrybutorów