Nowy kamieniarz nr 98 (6/2017) by Nowy Kamieniarz

O normie nagrobkowej

PAŹDZIERNIK 6 (98)/2017 EGZEMPLARZ BEZPŁATNY NAKŁAD 4000 egz. ISSN 1899-3419

„Specyficzny” Neapol Skarby Janowej Doliny

www.nowykamieniarz.pl

Najnowszy bilans zasobów s. 38 R

Hurtownie dla najlepszych kamieniarzy www.rogala.com.pl magazyn.rogala.com.pl

J. Kiszkiel & M. Jastrząb Spółka Jawna ul. Chotomowska 35, 05-110 Jabłonna k. Warszawy Marek Jastrząb tel: 692 791 533 www.hurtowniaimpalicb.pl, info@hurtowniaimpalicb.pl

Znajdziesz nas...

Jabłonna

k. Warszawy

Kurowice k. Łodzi

Kraczkowa k. Rzeszowa

województwo mazowieckie:

województwo podkarpackie:

województwo łódzkie:

Jabłonna ul. Chotomowska 35 tel: +48 793 383 323

Kraczkowa ul. Kraczkowa 1475a tel. +48 794 635 426

Kurowice ul. Rządowa 63a tel. +48 512 152 112

www.rogala.com.pl 1. Miejscowość nieopodal Mielca. Główna siedziba firmy. 2. Miejscowość na Pomorzu. Główne centrum logistyczne firmy. 3. Jeden z czterech należących do firmy, mieści się między innymi w świętokrzyskim Pińczowie. 4. Wielkie miasto, którego obsługą zajmuje się magazyn w Bukówce Starej. Stolica. 5. Miejscowość na Śląsku. Miejsce powstawania najnowszego oddziału firmy. 6. Państwo z którego pochodzi 100% kapitału firmy.

Największy wybór kamienia. Od ręki.

Jesteśmy na facebooku.

PRZYŁĘK 17 227 71 22 info@rogala.com.pl

WARSZAWA (Bukówka Stara) 46 857 89 00 warszawa@rogala.com.pl

GDAŃSK (Wocławy) 58 325 58 58 gdansk@rogala.com.pl

NAJWIĘKSZE MAGAZYNY KAMIENIA W POLSCE.

PIŃCZÓW 606 621 543 pinczow@rogala.com.pl

ODWIEDŹ NASZE STOISKO 22 W PAWILONIE 7A

PASJA TWORZENIA

VISIT OUR STAND NR 22 IN PAVILION 7A

22-25.11.2017 WWW.STONE.MTP.PL

NOWE MASZYNY NOWE PERSPEKTYWY ZPU Promasz Wiesław Berezicki ul. Piskorzowska 2, 58 - 250 Pieszyce, tel. +48 74 836 52 06, fax +48 74 836 72 02 e-mail: zpupromasz@zpupromasz.pl, www.zpupromasz.pl

POZNAŃ

Posadzki dotykowe dla niewidomych zgodnie z miÄ&#x2122;dzynarodowymi standardami

agglomarmur, agglocement

WŁOSKA TECHNOLOGIA NAJWYŻSZA JAKOŚĆ

NOWOŚĆ: BIANCO ISLANDIA, NORDIC BLACK, BALTIC GREY, GRIGIO LONDRA, MISTY WHITE

ZAPRASZAMY! Hala 8A stoisko nr. 22

SZEROKA GAMA KOLORYSTYCZNA AGGLOMARMURU I AGGLOCEMENTU. SLABY W DOWOLNYCH GRUBOŚCIACH. PŁYTKA Łącząc pasję z wieloletnim doświadczeniem MARMI SCALA stworzyła wyjątkowy produkt. Jesteśmy jednym z najbardziej znanych producentów agglomarmuru i agglocementu. Posiadamy nowoczesną i profesjonalną linię do produkcji bloków oraz obróbki kamienia. MARMI SCALA to idealny partner dla ciebie. Razem sprostamy wyzwaniom współczesnego designu i architektury.

MARMI SCALA S.R.L. 37023 Stallavena (VR) - Italy - Via Prealpi, 21 Tel. +38 045 907190 - Fax +39 045 907988 info@marmiscala.com - www.marmiscala.com

Przedstawiciel w Polsce Dorota Żyluk e-mail: dorota@marmiscala.com tel. +48 508 192 112, tel./fax: +48 81 744 14 30 Małgorzata Fac e-mail: malgorzata@marmiscala.com tel. +48 694 674 799, tel./fax: +48 81 744 14 30

ZAPRASZAMY! Hala 7 stoisko nr. 44

MC DIAM - Wasz kompetentny PARTNER w technologii g obróbki twardych materiałów ZAPRASZAMY! Hala 7A stoisko nr. 5

Nasi Nasi partnerzy partnerzy

Firma z 25 letnim doświadczeniem Dzięki Dzięki współpracy współpracy zz renomowanymi, renomowanymi, światowej światowej klasy klasy producentami producentami oraz oraz produkcji produkcji własnej oferujemy produkty wysokiej, sprawdzonej jakości, najnowocześniejsze własnej oferujemy produkty wysokiej, sprawdzonej jakości, najnowocześniejsze rozwiązania, rozwiązania, wiedzę wiedzę ii doświadczenie: doświadczenie: Maszyny Maszyny do do wydobycia wydobycia ii obróbki obróbki kamienia: kamienia: wiertnice, wiertnice, urządzenia urządzenia dźwigowe, dźwigowe, traki wahadłowe, traki linowe, traki tarczowe, kompletne linie traki wahadłowe, traki linowe, traki tarczowe, kompletne linie produkcyjne, produkcyjne, polerki, polerki, pilarki tarczowe, maszyny wielofunkcyjne, centra obróbcze CNC pilarki tarczowe, maszyny wielofunkcyjne, centra obróbcze CNC Narzędzia Narzędzia do do obróbki obróbki kamienia: kamienia: liny liny diamentowe, diamentowe, tarcze tarcze ii segmenty segmenty do do tarcz tarcz diamentowych, frezy, wiertła, śrut staliwny i piły trakowe, narzędzia polerskie. diamentowych, frezy, wiertła, śrut staliwny i piły trakowe, narzędzia polerskie. Środki Środki chemiczne chemiczne do do utwardzania, utwardzania, impregnowania, impregnowania, konserwacji konserwacji ii utrzymania utrzymania popowierzchni wierzchni kamiennych. kamiennych.

MC MC DIAM DIAM Sp. Sp. zz o.o. o.o. 02-668 Warszawa 02-668 Warszawa Al. 12 Al. Lotników Lotników 12 tel. +48 22 843 tel. +48 22 843 48 48 47 47 fax +48 22 847 81 fax +48 22 847 81 31 31 mcdiam@mcdiam.com.pl mcdiam@mcdiam.com.pl

Oddział Oddział Sandomierz Sandomierz 27-600 27-600 Sandomierz Sandomierz ul. ul. Trześniowska Trześniowska 99 tel. tel. +48 +48 15 15 832 832 97 97 54-55 54-55 fax +48 15 832 17 fax +48 15 832 17 25 25 sandomierz@mcdiam.com.pl sandomierz@mcdiam.com.pl

www.mcdiam.com.pl

Oddział Oddział Strzegom Strzegom 58-150 58-150 Strzegom Strzegom ul. ul. Jeleniogórska Jeleniogórska 66 tel. tel. +48 +48 74 74 856 856 13 13 50-52 50-52 fax +48 74 855 55 fax +48 74 855 55 40 40 strzegom@mcdiam.com.pl strzegom@mcdiam.com.pl

Siła

Polskiej Natury

Specjalizujemy się w polskim kamieniu:

Morawica, Wapień Pińczowski, Bolechowice, Crema

Marmur-Płytki , Podłęże 48 28-400, Pińczów tel. 41 358 91 89 , tel./fax 41 357 61 46, tel. kom. 604 086 867, www.marmur-plytki.pl

ZAPRASZAMY!

OD REDAKCJI

Statystyka nie kłamie – głosi początek jednego z bardziej znanych powiedzonek dotyczących tej nauki. Kłamią tylko statystycy – brutalnie sprowadza na ziemię druga jego część. W przypadku „Bilansu zasobów złóż kopalin”, którego najnowszy tom został opublikowany przez Państwowy Instytut Bogdan Lewicki Geologiczny- Państwowy Instytut Badawczy podejrzeń o naginanie rzeczywistości być nie powinno. Nie jest ani hurra optymistyczny, ani pokazujący krajowe kamieniołomy, jako stojące nad przepaścią. Jaki jest, więc stan naszych kopalni kamieni wyłaniający się z tejże publikacji? Złóż ubyło, wydobycie spadło, ale zasoby na plusie – czyli są minusy, ale są też plusy. Szkoda tylko, że minusów dwa razy więcej niż plusów, a po wtóre wzrost zasobów w 2016 r. (w porównaniu z rokiem 2015) osiągnął zaledwie 1,1 %. Można powiedzieć lepiej mało niż wcale, trochę więcej optymizmu. Oczywiście, jednak ducha tego „lepiej”, najwierniej oddała Elżbieta Tołkanowicz, autorka tekstu „Czyżby wydobywczy dołek?”, która napisała „...zasoby cały czas mają tendencję wzrostową, przy czym trudno tę tendencję nazwać dynamiczną, odpowiedniejszym określeniem wydaje się wzrost pełzający.” A minusy? Te niestety są już nieco większe niż symboliczny, wzrost zasobów. Od 2008 roku zaznaczył się wyraźny spadek dynamiki przyrostu liczby złóż, a od dwóch lat – z różnych powodów – trwa spadek tzn. więcej złóż jest

skreślanych z krajowego bilansu niż pojawia się nowych. Spadło też wydobycie i to sporo, bo, aż o 7,2 %. Jedna z prognoz trendu zmian wydobycia kamieni łamanych i blocznych, wykonana przez Dariusza Brzezińskiego – jednego z autorów „Bilansu …”, zakładała w 2016 r. „dołek”i stopniowe zwiększanie w latach 2017-2018. Prognozy sprawdzają się lub nie, już niedługo zobaczymy, jak będzie tym razem – kończy swój, zasadniczo statystyczny tekst E. Tołkanowicz. Najnowszy numer to jednak nie tylko statystyka. Jak zwykle przygotowaliśmy wiele ciekawych artykułów. O targach i nie tylko Maciej Brzeski rozmawiał z Robertem Mieldziukiem, dyrektorem projektu na targach Stone. Paweł Okoński przedstawił materiał, opisujący Janową Dolinę na Wołyniu. Jest to jednak opowieść o tekście, który ukazał się w 1935 r., na łamach czasopisma „Ilustracja Polska”. Prof. Marek Lorenc zabrał nas w podróż do Neapolu, a prof. Jerzy Bromowicz opisał piaskowce i zlepieńce Europy. Natomiast o tym, dokąd zmierza kamieniarski dizajn odpowiedź próbuje znaleźć Magda Rocławska-Harań. Byliśmy też na Bawarskim wieczorze przygotowanym przez firmy Magna i Weha, a o kulisach tego przedsięwzięcia i planach firmy Magna rozmawialiśmy z jej dyrektorem Jochenem Thummem. Natomiast o pracach nad stworzeniem „nagrobkarskiej” normy swoją wiedzą podzielił się z nami Michał Firlej z ZPBK. Oczywiście nie zabrakło też naszych felietonistów. Sławomir Mazurek przestrzega przed oszustami, a Jarosław Rocławski wspomina dawne dzieje. Miłej lektury!

WYDAWCA I REDAKTOR NACZELNY: Maciej Brzeski SEKRETARZ REDAKCJI: Bogdan Lewicki WSPÓŁPRACA: prof. Jan Bromowicz, prof. Marek Lorenc, prof. Jacek Rajchel, dr Paweł P. Zagożdżon, Katarzyna D. Zagożdżon, Sławomir Mazurek, Wacław Chrząszczewski, Jarosław Rocławski, Magda Rocławska-Harań, Marcin Kaczorowski, Dorota Paruch, Paul Daniel. KOREKTA: eKorekra24 SKŁAD I OPRAWA: Skivak Press PROJEKT GRAFICZNY: Katarzyna Jurgielewicz

„Nowy Kamieniarz” jest bezpłatnym dwumiesięcznikiem poświęconym branży kamieniarskiej. Jest on rozsyłany bezpośrednio do zakładów kamieniarskich, firm architektonicznych, firm branży budowlanej, dystrybutorów bloków, narzędzi oraz chemii kamieniarskiej. Skivak Press jest członkiem Związku Kontroli Dystrybucji Prasy. Nowy Kamieniarz” ma kontrolowany nakład 4100 egzemplarzy.

Kontakt z redakcją: SVPR s.c. ul. Mickiewicza 30/3, 60-836 Poznań tel. +48 61 662 98 70 e-mail: redakcja@nowykamieniarz.pl, www.NowyKamieniarz.pl Druk: Drukarnia Beltrani sp. j., ul. ul. Śliwkowa 1, 31-982 Kraków

Our official representative in Italy: Marco Selmo, tel. +39 045 6888510, mob. +39 335 5786001 Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych reklam i ogłoszeń płatnych. Nie zwraca materiałów niezamówionych.

SPIS REKLAM ALINA ALKAM ALTI-TECH AN WANG B-CHEM POLSKA BETIMO BRETON CAGGIATI CARRIÈRES PLO CHATECH CYBERLAB.PL DIAMANT-AS ETERNA EUROARSS FINNSTONE FOTOCERAMIKA

99, 101 35 85 10 77 99 53 102 65 57 47 92 23 91 69 9

FUJIAN JINJIANG XIANDA 43 MACHINERY CO 96 FUNDACJA BAZALT 5 FURMANEK TRADING 12, 13 GB GRANITES GMM 89 51 GOLDEN LEAF 25, 33 GRANEX GOCH 87 GRANIRO 15 GRANIT DULNIAK 31 GRANIT PASTERNAK 49 GRANITEX 63 H.M. TARN GRANIT 2 HURTOWNIA IMPALI CB 77 ITALDIAMANT POLAND H.E.D 97 K&K AUTOMATIC MACHINES

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

KAM-CHEMIA 29 21 KAMIENIARSTWO SIEDLECKI KAMYK GRANITY TOMASZ KISIEL 93 57 KOLOR GRANIT 39 LUKRIS 45 M.E.J.A. BUGANIUK 71 MACH PLUS 43 MAGMA 98 MANULIK 6, 7 MARMI CORRADINI 8 MARMI SCALA 99 MARMO MECCANICA 14 MARMUR- PŁYTKI 11 MC DIAM 81 MEGA-STONE 79 MEKANIKA 73 METIKAM STONE

MHK 35 39 OLGRAN 19, 20 OPAL 67 OPPOLD POLSKA 100 PAMIR 29 PILLA 4 PROMASZ 41 PS-GRANIT 98 RODLEW QMD 1, 3 ROGALA 75 SILKAM TARGI STONE FAIR XIAMEN 94, 95 TARGI STONE POZNAŃ (MTP) 37 83 TECHNISTONE 97 TOPAZ 58, 59 WEHA POLSKA 96 ZAKO

SPIS TREŚCI

O normie nagrobkowej słów kilka

Z KRAJU 18

22 26 30 38

FOT. ARCHIWUM NK

Kamieniarska agora Jakie targi dla kamieniarza? - sonda Wydarzenia Ten nowy z targów – wywiad z Robertem Mieldziukiem Czyżby wydobywczy dołek?

ZE ŚWIATA Wydarzenia Housmesse Magna+Weha

52 54

FIRMA Czym jest CE O normie nagrobkowej słów kilka

Istnienie pewnych spisanych i niezależnych od mitycznej „sztuki kamieniarskiej” zasad jest wskazane. Jeśli chodzi o nagrobki, nie mamy takich dokumentów, co w sytuacjach spornych staje się nie lada kłopotem, często ocierającym się o wyrok sądowy.

22 24

Skarby Janowej Doliny Słownik geologiczny – liliowce, limniczny, limnoglacjalny „Specyficzne” położenie Neapolu Piaskowce i zlepieńce Europy

48 56 60 64

ARCHITEKTURA Granity z północy i południa w architekturze Warszawy Było... jest... będzie...

FOT. ARCHIWUM AUTORA

KAMIEŃ NATURALNY

70 82

Dzisiaj Wołyń nie kojarzy się raczej z kamieniołomami. Starsi kamieniarze, ci z dziada pradziada, wspominają jednak Wołyń z zupełnie innej strony. Kamieniołomy na Wołyniu trafiały nawet na łamy przedwojennej prasy, m.in. czasopisma „Ilustracja Polska” z 17 listopada 1935 roku.

„Specyficzna” lokalizacja Neapolu 60

TECHNOLOGIE 76

FELIETON Mazurek: Uwaga oszust! Rocławski: Dobra zmiana?

88 90

FOT. M. W. LORENC

Obróbka kamienia w jakości sięgającej Zenitu

W czasach gdy południowa część Półwyspu Apenińskiego należała do Wielkiej Grecji, nad brzegiem Morza Tyrreńskiego powstało nowe miasto, które tak też zostało nazwane: Neapolis. Zawsze było ono ważnym ośrodkiem handlowym, kulturalnym i politycznym.

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

KAMIENIARSKA AGORA 10 LAT TEMU W NK

10 SZYBKICH PYTAŃ

Witold Woźniak

itold Woźniak związany jest z kamieniarstwem od 1983 r. Obecnie w jego zakładzie pracuje już drugie pokolenie Woźniaków, choć on sam nie ma „kamieniarskich korzeni”. Firma z Jastrzębska Starego koło Nowego Tomyśla poczatkowo specjalizowała się w produkcji nagrobków. Z czasem poszerzając zakres o produkcję elementów budowlanych, takich jak: parapety, blaty, umywalki czy meble tarasowe.

„NOWY KAMIENIARZ” 30 (1)/2008

e Wrocławiu bez zmian to tytuł relacji z listopadowych targów branży kamieniarskiej, jakie wówczas w tym miesiącu organizowano we Wrocławiu. Jak pisał autor uczestnictwo we wrocławskim spotkaniu branży tak bardzo weszło prawie wszystkim w krew, że nawet nie wyobrażają sobie, żeby ich nie było. Jednak po rozmowach z nimi napisał też, że odniósł wrażenie, że oczekują czegoś nowego. Czegoś co zmieniłoby formułę tego wydarzenia – i to dotyczy nie tylko targów w Polsce i nie tylko naszych branżowych. Podobne zjawisko występuje na wszystkich imprezach, nawet tych wzorcowo organizowanych – w Weronie, Norymberdze i innych. Po 10 latach, można śmiało powiedzieć, że brak należytej reakcji na takie właśnie, nawet niedookreślone, sugestie okazał się dla niektórych zabójczy. Targi we Wrocławiu i Norymberdze praktycznie nie istnieją. Werona ma się jednak doskonale, a to chyba dobitnie świadczy o tym, że można się nie tylko utrzymać ale i rozwijać. „Za długo wszyscy spaliśmy” to z kolei artykuł poświęcony procesowi zmian w kulturze pogrzebowej, zachodzącemu od dziesięcioleci w Niemczech (chodzi m.in. o rosnącą liczbę kremacji i zmiany w wyglądzie nagrobków. Peter Becker, sugerował, że w kolejnych latach dotknie on także Polaków. Minęło 10 lat. Czy autor miał rację? (B. L.) 

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

Lubię... pracować. Nie lubię... nie pracować. Kiedy mam wolny czas... spędzam z rodziną. Chociaż raz w życiu chciałbym... mieć dwa tygodnie ciągłęgo urlopu. Gdybym nie pracował w kamieniu to... umarłbym. Kamień jest dla mnie... lekiem. Mój ulubiony kamień to... bez sztychów. Lubię w branży... ludzi z branży. Najbardziej cenię w swojej firmie... lojalność. Najważniejszą rzeczą, którą zmieniłabym w firmie... skróciłbym swój czas pracy.

PRZEGLĄD PRASY ZAGRANICZNEJ

kładkowym tematem wrześniowego numeru francuskojęzycznego czasopisma Pierreactual jest firma Lippiello, znana dotychczas głównie z wydobycia materiału blocznego z własnego kamieniołomu – beżowego wapienia Semond (Claire, Dore, Juane, Rubane). Redakcja na okładce zaprezentowała właśnie fragment kopalni, w której wydobywany jest ten charakterystyczny materiał. Jak wynika z artykułu zatytułowanego „Lippiello powraca do serwisu” firma w minionym okresie zmieniła nieco swój profil działalności. Latem wzbogaciła swój park maszynowy o nowoczesny trak linowy Pellegrini DF 2000. Ta nowoczesna jednolinka będzie służyła w firmie Lippiello przede wszystkim do produkcji grubych płyt. Pellegrini DF 2000 umożliwia obróbkę bloków kamiennych o długości 4,1 m, i wysokośći 2,2 m.

W numerze, oprócz comiesięcznych informacji z Francji znalazł się też polski akcent. W artykule „Kamień i francuski granit upiększają polską przestrzeń publiczną” zaprezentowano kilka inwestycji, w których wykorzystano kamienne elementy pochodzące właśnie z kraju nad Sekwaną. Jak podkreśla autor, we Francji mówiąc o Polsce często ma się na uwadze przystojnego hydraulika z doskonale znanej chyba wszystkim reklamy sprzed kilku lat. Tymczasem w naszym kraju docenia się także francuskie produkty, w tym kamień naturalny, a w szczególności granit. Dowody na to znaleźli w Krakowie i Sopocie. Potwierdzamy. W 96 numerze NK opisaliśmy renowację placu Mariackiego w Krakowie, gdzie wykorzystano właśnie bruk wykonany z wapienia Hauteville z Alp francuskich. Został wybrany ze względu na bardzo dobre parametry fizykochemiczne. (B. L.) 

tel. +48 600 211 126 tel. +48 604 514 834

Kamieniarstwo Siedlecki s.c. 46-250 Wołczyn, ul. Szymonowska 8 tel./fax.: +48 77 418 96 84 kontakt@KamieniarstwoSiedlecki.pl

dla

kamieniarzy

do 15% upustu od cen na granitowo.pl

Produkcja nowoczesna i niestandardowa! Hurtowa sprzedaż nagrobków Hurtowa sprzedaż płyt granitowych Płyty chińskie Płyty indyjskie

dla

kamieniarzy

do 35% upustu od cen na grachin.pl

Hurtowa sprzedaż nagrobków chińskich Brąz królewski G664, Różowy srebrzysty G623, Cheer pink G684 Wszystkie rozmiary Płyty chińskie

GotoweNagrobki.pl

dla

kamieniarzy

do 28% upustu od cen na akcesorium.pl

Hurtowa dystrybucja akcesoriów nagrobkowych Stal nierdzewna, Mosiądz, Brąz, Brąz oksydowany Caggiati, Lasef, Rodlew, AMV i inni

KAMIENIARSKA AGORA SONDA

Jakie targi dla kamieniarza? Czy firmy kamieniarskie powinny wystawiać się tylko na targach kamieniarskich, takich jak Stone? A może warto szukać klientów również na innych imprezach targowych, takich jak chociażby Funeralia, Sakralia? A może lepiej zaprezentować swoją ofertę na imprezach poświęconych designowi i wystrojowi wnętrz? Postanowiliśmy sprawdzić, jakie doświadczenia w tej kwestii mają nasi Czytelnicy, przedstawiciele rodzimej branży kamieniarskiej. Wyniki naszej sondy prezentujemy poniżej. Paweł Bereza PAMIR Chociaż wielu to wieszczyło targi jako narzędzie marketingowe jeszcze się nie skończyły, więc udział w nich uważam za jak najbardziej uzasadniony. Zdaję sobie sprawę, że niektórzy uważają, że wystawianie się na takich imprezach to wyrzucanie pieniędzy w błoto. Ja twierdzę inaczej. Spotkania rozmowy przynoszą przecież wymierne efekty w postaci zamówień, kontraktów itp, więc nie wszystkie wydane pieniądze „idą w błoto”. Dzisiaj są one swego rodzaju „social eventem” (wydarzeniem towarzyskim), w którym dobrze jest uczestniczyć, i które powinniśmy dobrze wykorzystać. I to jest właściwie clou sprawy – jak wykorzystujemy uczestnictwo w targach. Przytoczę swój przykład sprzed kilku lat, kiedy bodajże jako pierwsza firma z Polski wystawiliśmy się w chińskim Xiamen. Niektórzy pytali się po co? Przecież PAMIR nie ma tam nic do zaoferowania. Zdziwienie było tym większe, że na stoisku był tylko polski chleb i polska wódka, żadnych kamieniarskich towarów. Ale po targach okazało się, że przez stoisko przewinęło się kilkuset Polaków, którzy odwiedzili je z ciekawości, żeby zamienić parę zdań, itp. I chociaż nic wtedy nie sprzedawałem zamierzony efekt marketingowy osiągnąłem. Oczywiście taki pomysł można zrealizować tylko raz, za drugim razem to już nie będzie żadne zaskoczenie. Druga sprawa to wybór imprezy. W przypadku PAMIR-u zdecydowanie są to poznańskie targi Stone, przedtem wystawialiśmy się też we Wrocławiu i wg mnie te dwie imprezy w zupełności mogłyby funkcjonować do dzisiaj –dlaczego tak nie jest to już inna sprawa. W zeszłym roku wystawiliśmy się też na Budmie i to było wielkie nieporozumienie. Te targi mają za duży rozrzut tematyczny i na nich jest za dużo gapiów, a za mało przedstawicieli firm zainteresowanych kamieniarstwem Według mnie targi są ukoronowaniem naszych pozostałych działań, całego okresu podróżowania do klientów, rozmów biznesowych itp. To wszystko trzeba traktować całościowo.

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

Karol Rogala Rogala My wystawiamy się na targach Budma, ponieważ tylko one w naszym kraju spełniają wszystkie oczekiwania. Nasza oferta skierowana jest do architektów, deweloperów, firm wykończeniowych itp., a tylko na Budmie wśród odwiedzających jest tak szeroki wachlarz współpracujących z nami grup zawodowych. Można oczywiście wystawiać się na imprezach bardziej specjalistycznych, skierowanych do węższego grona odbiorców. Takimi właśnie są np targi Stone. Przyjeżdża na nie wprawdzie więcej kamieniarzy, ale zdecydowanie mniej projektantów, architektów a więc grup stanowiących naszych klientów i pozostających w kręgu naszych zainteresowań. W naszym przypadku wybieramy targi o jak najszerszym spektrum odbiorców a takimi właśnie są targi Budma.

Zbigniew Kosiorowski K&K Automatic Machines Wystawiamy się na targach Stone w Poznaniu. Myślę, że obecnie dla naszej firmy to w zupełności wystarczy. Wcześniej uczestniczyliśmy też jako wystawca w imprezach organizaowanych we Wrocławiu, jednak w mojej opinii one nie mają już większego znaczenia, przynajmniej dla firm maszynowych czyli takich jak nasza. Stone może nie są olbrzymie, jednak są typowo branzowe. Tu nie przychodzą tysiące „gapiów”. Odwiedzający wiedzą czego chcą a dla wystawców to najważniejsze. Produkujemy maszyny dla kamieniarzy, więc najbardziej zależy nam, żeby na nasze stoisko przychodzili kamieniarze, przysłowiowy Kowalski nie kupi maszyny CNC, boczkarki czy traka linowego. W przyszłości jeśli będę szukał kolejnej imprezy targowej, na której K&K Automatic Machines będzie chciała się wystawiać obierzemy kierunek wschodni. Już dzisiaj klienci zza wschodnich granic są dla nas bardzo atrakcyjni i kupują od nas sporo maszyn.

KAMIENIARSKA AGORA

Michał Dulniak Granit Dulniak To, na jakich targach się wystawiać zależy w głównej mierze od specyfiki działania. Niektóre firmy są bardziej związane np. z nagrobkarstwem czy wystrojem wnętrz świątyń. Wtedy jest sens pokazać się także na takich wydarzeniach jak Funeralia czy Sakralia. My kiedyś też uczestniczyliśmy w Funeraliach. Jednak rozważając możliwość uczestniczenia w takich imprezach trzeba brać pod uwagę nie tylko zakres działalności, ale jeszcze jeden bardzo ważny czynnik – mianowicie rejon działania. Dla przykładu firma nagrobkarska z naszych okolic, czyli spod Lublina raczej nie pojedzie do Poznania na Stone szukać klientów, ponieważ trudno sobie wyobrazić, żeby pojedyncze zamówienie montować kilkaset kilometrów od zakładu. To się nie opłaca ze względu na koszty transportu. Dlatego moim zdaniem, w takim przypadku wybiera się targi bliżej miejsca działania. Jednak my oprócz nagrobków mamy w ofercie także same tablice napisowe. I tu już jest inaczej, bo zamówienia można wysłać kurierem w każde miejsce w Polsce, a to już są zupełnie inne koszty zwłaszcza, kiedy na palecie ułożymy więcej sztuk. W tej sytuacji takie targi jak Stone, na które przyjeżdżają potencjalni klienci z całej Polski są nawet lepsze, ponieważ tu odległość już nie gra żadnej roli. R

Robert Walczak MACH PLUS Wystawiamy się tylko na targach Stone w Poznaniu i moim zdaniem to w zupełności wystarczy. Nie ukrywam jednak, że mam też doświadczenie z innych polskich imprez poświęconych branży kamieniarskiej. Było to kilka dobrych lat temu, kiedy firmy oferujące maszyny do kamieniarstwa wystawiały się w Kielcach, Wrocławiu czy Lublinie, a targi Stone dopiero raczkowały. Obecnie tamtych imprez już nie ma, albo stały się mało znaczące dla naszej branży, natomiast targi Stone odkąd powstały wzmacniają swoją pozycję. Dla takiej firmy jak MACH PLUS, oferującej maszyny do obróbki kamienia, wystawianie się na innych targach niż typowo kamieniarskie nie ma większego sensu. Dla przykładu najbliższa tematycznie Budma, na której wystawia się zawsze jakaś liczba firm z naszej branży, jest jednak imprezą całego sektora budowlanego i maszyny dla wąskiej grupy odbiorców giną w bardzo szerokiej ofercie targowej. Dlatego jeśli firma oferująca maszyny dla kamieniarzy chce się wystawiać w Polsce, to właściwie jedynym wyborem są targi Stone. Jeżdżę też na zagraniczne targi, chociażby do Werony. Jednak tam jadę już, jako polski przedstawiciel firm, które mają na targach swoje stoiska.  L

zapytaj o ofertę: +48 (81) 53 304 63 / +48 602 278 272

www.fotoceramik.pl biuro@fotoceramik.pl

zdjęcia na porcelanie

Zdjęcia wypalane w temperaturze 880°C. Odporne na warunki atmosferyczne. Materiały z atestem ISO 9002. Wykonujemy także rozmiary do włoskich ramek.

Najwyższa jakość. Ceny do negocjacji. Przedsiębiorstwo Usług Fotoceramicznych ETERNA ul. Baśniowa 5/22, 20-802 Lublin

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

Z KRAJU PRAWO

Czym jest CE Edyta Iacovone I&S Iacovone Adwokaci www.ioslegal.pl

by odpowiedzieć na pytanie czym jest oznakowanie CE należy odwołać się do założeń, które legły u podstaw Unii Europejskiej. Jedną z podstawowych zasad jest swobodny przepływ towarów. Towar wprowadzony legalnie do obrotu w jednym państwie Unii, może bez żadnych przeszkód podlegać wymianie w pozostałych państwach wspólnoty. W ten sposób powstał obszar, w którym przepływ towarów odbywa się jak kiedyś na rynku krajowym, tyle że w skali wspólnoty. Obszar ten nazwano jednolitym rynkiem europejskim. Europejskie zasady wprowadzania wyrobów do obrotu opierają się na dwóch podstawowych regułach. Po pierwsze, że wyrób wprowadzany do obrotu musi być bezpieczny oraz regule pełnej odpowiedzialności (producenta/importera) za bezpieczeństwo produktu i spełnianie norm jakości wprowadzającego wyrób na rynek. Istniejące w swojej obecnej formie oznakowanie CE jest kluczowym wskaźnikiem spełniania przez produkt wymogów prawnych Unii Europejskiej, umożliwiającym wolny przepływ towarów na rynku europejskim. Przez umieszczenie oznakowania CE na wyrobie, jego producent deklaruje, na własną odpowiedzialność, że ten wyrób jest zgodny ze wszystkimi mającymi zastosowanie do tego produktu wymaganiami prawnymi, koniecznymi do uzyskania oznakowania CE, zapewniając tym samym możliwość jego sprzedaży na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego – EOG (z ang. European Economic Area – EEA to 28 państw członkowskich UE i krajów EFTA - Islandii, Norwegii i Liechtensteinu), jak również Turcji. Dotyczy to również wyrobów wykonanych w krajach spoza Unii Europejskiej, sprzedawa-

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

nych na terenie EOG i Turcji - w takim przypadku importer towarów musi się upewnić, że producent spoza UE podjął niezbędne kroki, pozwalające mu umieścić na swym wyrobie oznaczenie CE. Jeżeli tego nie uczynił – importer musi niejako przejąć obowiązki producenta, w celu wprowadzenia tego wyrobu na obszar EEA. Oznaczenie CE nie wskazuje, że wyrób został wytworzony na terenie EEA, a jedynie jego producent poświadcza fakt, iż ten wyrób został przez niego (lub na jego zlecenie – w jednostce notyfikowanej) poddany właściwej ocenie zgodności przed wprowadzeniem go na rynek i tym samym spełnia wymagania prawne (np. wymogi bezpieczeństwa) umożliwiające jego sprzedaż. Oznacza to, że producent zweryfikował zgodność wyrobu z odpowiednimi wymaganiami (tj. z wymaganiem bezpieczeństwa, ochrony zdrowia i ochrony środowiska naturalnego) które są zawarte w stosownych dyrektywach dotyczących danego produktu. WSKAZÓWKI: 1. Producenci wyrobów sami umieszczają na nim znak CE, ale muszą uprzednio przedsięwziąć odpowiednie kroki. Ich obowiązkiem jest przeprowadzenie procedury oceny zgodności, stworzenie dokumentacji technicznej i podpisanie deklaracji zgodności UE. 2. Importerzy wyrobów muszą zweryfikować, czy producent spoza UE przedsięwziął niezbędne kroki i czy dokumentacja może być udostępniona na żądanie. Importerzy powinni również się upewnić, czy kontakt z producentem może być zawsze ustalony. 3. Dystrybutorzy muszą posiadać zaświadczenie od producenta bądź im-

portera, potwierdzające iż przeprowadzono ocenę zgodności produktu. Jeśli importer bądź dystrybutor sprzedaje wyroby pod nazwą własnej marki, przejmuje tym samym obowiązki producenta. W takim wypadku musi posiadać wystarczające informacje na temat projektu i procesu produkcji danego wyrobu, jako że przejmuje on odpowiedzialność prawną za umieszczenie oznakowania CE. Jeśli dany wyrób podlega przepisom, chociaż jednej dyrektywy nowego podejścia (są to europejskie akty prawne określające zasadnicze wymagania bezpieczeństwa dla różnych grup wyrobów, które należy spełnić przed ich wprowadzeniem do obrotu), to bez oznakowania CE nie może być wprowadzany do obrotu ani użytkowania na terenie Unii Europejskiej, natomiast kraje członkowskie UE nie mogą zakazać wprowadzenia na swój rynek wyrobu z oznakowaniem CE. W przypadku wyrobów budowlanych, w zależności od daty wprowadzenia wyrobu budowlanego do obrotu, producenci zobowiązani są do spełnienia różnych grup wymagań: • do dnia 1 lipca 2013 roku obowiązującym dokumentem była Dyrektywa 89/106/EWG (Dyrektywa w sprawie zasadniczych wymagań dla wyrobów budowlanych); • od dnia 1 lipca 2013 roku każdy sprzedawany wyrób budowlany musi spełniać postanowienia Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego nr 305/2011. Pamiętajmy o tym, że oznakowania CE nie należy mylić z innymi znakami nanoszonymi na wyroby takimi jak: • znakiem towarowym, • znakiem pochodzenia, • znakiem jakości, • znakiem zgodności z normą. 

OGŁOSZENIA

SPRZEDAM

SPRZEDAM FALCON 920 WIELOLINA PELLEGRINI

(15 lin) w pełni sprawny, pracujący

POLYWIRE 5-16 Pellegrini Producent: POLYWIRE 5-16 Typ, Model: 28.10.2008 Data produkcji: 5 (maksymalnie 16) Ilość lin: 37 kW Moc napędu głównego: 380 V Zasilanie: 3000 x 2300 mm Wymiar wózka: dł. 3600 wys.2100 mm Wymiar ciętego bloku: max 12 m Długość maszyny: max 5,8 m Max wysokość: Licznik przepracowanych godzin: 14721 godz. Stan idealny, pełna dokumentacja, pierwszy właściciel. Maszyna zdemontowana w Austrii, obecnie jest w Polsce, przygotowana do montażu.

Cena 110.000,00 Euro + VAT, tel. 605 237 270

SPRZEDAM Stół automatyczny do piaskowania

8 500 zł

ŁUPIARKA KUZIK 50 rok produkcji 2009 super stan ZPH GRANEX S.C. Nowa Wieś 4 22-417 Stary Zamość tel.: 605 162 001 605 162 005

SPRZEDAM

Korpusy KRUSZAREK 7,5 KW i 15 KW w komplecie z silnikiem

brutto

Tel. 509 809 410

od 17 000 zł brutto Tel. 509 809 410

SPRZEDAM SCHEIBENBOGEN

PIASKARKA CIŚNIENIOWA, BEZPYŁOWA

12 500 zł brutto

Tel. 509 809 410

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

Z KRAJU WYDARZENIA

FOT. ARCHIWUM NK

XVI KONGRES KAMIENIARSKI

: Podczas Dni Otwartych WKG Wojkowice w listopadzie 2016 r. część zakładu zamieniła się w salę bankietową a atrakcją były przeloty śmiegłowcem. Co w tym roku?

W tym roku członkowie Związku Pracodawców Branży Kamieniarskiej spotkają się na jesiennym kongresie w Dąbrowie Górniczej. Rozpocznie się on we czwartek, a nie jak zazwyczaj w piątek. Pierwszy dzień kongresu zaplanowano 9 listopada. Bazą jest nowy hotel Holiday Inn w Dąbrowie Górniczej. . Jak mówi Krzysztof Skolak, prezes ZPBK pierwszego dnia jak zwykle odbędzie się spotkanie formalne, choć w tym roku będzie ono poświęcone wyłącznie przekazaniu informacji o pracach podejmowanych w bie-

żącym roku przez zarząd ZPBK, m.in. relacja z uczestnictwa w targach w Weronie, planach na najbliższe miesiące. Tradycyjnie podczas tego spotkania zostaną również przedstawieni nowi członkowie związku. Oczywiście po części formalnej zaplanowano kilka wykładów, prelekcji i prezentacji. Drugi dzień kongresu upłynie głównie na odwiedzinach w Zakładzie Obróbki Kamienia WKG w Wojkowicach, chociaż przed wizytą zaplanowana jest jeszcze mała niespodzianka.

Wojkowice to zakład wyspecjalizowany w obróbce kamienia, którego moce produkcyjne dochodzą do 1000 m sześć. bloków miesięcznie. Praca odbywa się tu w trybie ciągłym – na trzy zmiany. W hali o powierzchni ponad 5000 m kw. działają m.in.: dwa traki wielolinowe (56 i 64 liny) i jednolinowe marki Pedrini; 20-głowicowa linia polerska i linia do żywicowania marki Pedrini, linia do płomieniowania, najnowocześniejsze centra obróbcze CNC marki Prussiani oraz boczkarka marki Comandulli. Zakład dysponuje również kruszarką do przerobu odpadów granitowych na grysy oraz instalacją oczyszczania wody technologicznej. Jednak zwiedzanie zakładu to nie wszystko. Gospodarze, jak zwykle przygotowują dla gości niespodzianki. Każda impreza: drzwi otwarte czy prezentacja nowej kolekcji materiałów organizowana jest z jakimś hasłem, i tak będzie tym razem. Zjazd zakończy się w sobotę. Ostateczny program nie jest jeszcze zamknięty. O szczegółach będziemy informować na naszej stronie internetowej. Informacje można będzie oczywiście znaleźć na stronach: ZBPK i WKG. (B. L.) 

COSENTINO W POLSCE Cosentino uruchomiła w parku Hillwood & PHN Pruszków swój pierwszy magazyn w Polsce. Firma z hiszpańskiej Almerii, produkująca blaty kuchenne i łazienkowe zajmuje tam ponad 3 200 m kw. powierzchni magazynowej i 250 m kw. powierzchni biurowej i socjalnej. Jak mówi Tomasz Gnich, konsultant działu powierzchni magazynowych i logistycznych BNP Paribas Real Estate Poland, które doradzało Cosentino w zakresie analizy i wyboru optymalnej lokalizacji oraz negocjacji warunków umowy, przygotowane przez nich analizy transportu, parametrów technicznych oraz warunków komercyjnych pomogły w wyborze wysokiej klasy obiektu, który został przystosowany do niestandardowych wymagań technicznych klienta. Hillwood & PHN Pruszków to wysokiej klasy centrum

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

magazynowe zlokalizowane w Parzniewie, zaledwie 3 km od węzła „Pruszków” na autostradzie A2. Kompleks od centrum Warszawy dzieli odległość 20 km. Dzięki swojej lokalizacji projekt zapewnia doskonały dostęp do głównych dróg transportowych. W bliskim sąsiedztwie parku znajduje się przystanek kolejowy PKP linii Warszawa – Katowice. Sama inwestycja obejmuje 6 budynków o łącznej powierzchni 85 000 m kw., zlokalizowanych na 22 hektarowym terenie. Grupa Cosentino wytwarza i sprzedaje innowacyjne materiały wysokiej jakości przeznaczone dla branży architektury i wzornictwa. Aktualnie produkty i marki Cosentino są obecne w ponad 80 krajach, a jej centrala znajduje się w Almerii (Hiszpania). (o-red)  (źródło BNP Paribas Real Estate Poland)

GRANITEX Wiesław Trybuszek

SPRZEDAŻ PŁYT

USŁUGI CIĘCIA LINKAMI

Granitex ul. Armii Krajowej 55 58-150 Strzegom

GRANICZNA STRZEGOM IMPALA KURU TOKOWSKI ELITA I WIELE INNYCH

Wiesław: 601 933 423 Anna: 697 966 530 granitex@autograf.pl

Z KRAJU WYDARZENIA

Do końca roku na Cmentarzu Wojskowym na Oksywiu ma powstać Kwatera Pamięci, upamiętniająca podoficerów i marynarzy Polskiej Marynarki Wojennej, podkomendnych dowódcy Floty z września 1939 roku, admirała Józefa Unruga. Szczątki samego admirała mają spocząć w Gdyni w 2018 r. Autorem pracy, która zostanie zrealizowana w Gdyni jest artysta rzeźbiarz Zbigniew Mikielewicz oraz studio projektowo-realizacyjne Domino. Jak opisują swoją pracę autorzy, przestrzeń kwatery została ukształtowana przez „pęknięty prostokąt”. Jego wznoszące się łagodnie ku gó-

rze płaszczyzny zamknięte są blokami polerowanego granitu, w których ulokowane są sarkofagi zamordowanych komandorów oraz grobowiec admirała Unruga wraz z małżonką. W centralnym miejscu, zostanie usyawiony krzyż o wysokości 16 metrów. Na placu będą mogły odbywać się uroczystości państwowe. Upamiętniona zostanie także – w formie ośmiokątnego placu z siedziskami, otoczonego żywopłotem – pierwsza i jedyna latarnia morska w Gdyni. Kwatera Pamięci ma mieć też nowe oświetlenie, być może pozwalające na iluminację w barwach narodowych. (o-red) 

NOWY RYNEK W POZNANIU Firma Skanska rozpoczęła budowę Nowego Rynku w Poznaniu. Na działce po dawnym dworcu PKS jako pierwszy powstanie biurowiec w kształcie litery C, o powierzchni około 25 tys. m kw. Znajdzie się tam zarówno zabudowa mieszkaniowa, jak i biurowa. Koncepcja Nowego Rynku została przygotowana we współpracy z pracownią JEMS Architekci. Docelowo na terenie inwestycji znajdzie się 5 budynków. Projekt zakłada także stworzenie pomiędzy budynkami rynku, z którego będą mogli korzystać nie tylko pracownicy budynków biurowych, ale i wszyscy mieszkańcy Poznania. (red) 

FOT. SKANSKA

FOT. UM GDYNIA

GRANITOWA KWATERA PAMIĘCI NA OKSYWIU

NOBLE ARETI BIANCO I NOBLE SILVER NOTTE OD TECHNISTONE Wśród najbardziej pożądanych powierzchni Technistone pochodzących z linii Noble Collection 2017, możemy wyróżnić materiały Noble Areti Bianco i Noble Silver Notte. Inspiracją do powstania konglomeratów kwarcytowych w tych wybarwieniach było piękno nieujarzmionej przyrody oraz jej dzieł - w szczególności naturalnych kamieni. Powierzchnia Noble Areti Bianco utrzymana jest w białej tonacji z dobrze widocznymi, czarnymi użyleniami. Swoim wyglądem przywodzi na myśl drogocenny włoski marmur Bianco Carrara, co nadaje jej luksusowego wyrazu. Materiał Noble Silver Notte posiada natomiast eleganckie

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

czarne wybarwienie. Na jego powierzchni sporadycznie pojawiają się łagodne, biało-srebrzyste użylenia, przypominające rysunek szlachetnego hiszpańskiego marmuru Negro Marquina. Konglomeraty kwarcytowe Noble Areti Bianco i Noble Silver Notte cechują się wyjątkowym wyglądem oraz parametrami niespotykanymi wśród naturalnych kamieni: wysoką odpornością na zabrudzenia i zarysowania, antyseptycznością oraz nienasiąkliwością. Dzięki temu coraz częściej znajdują zastosowanie przy wykańczaniu wnętrz mieszkalnych, jak i przestrzeni komercyjnych. Z materiału Technistone można wyprodu-

kować: blaty kuchenne i łazienkowe, parapety, okładziny ścienne, podłogowe, kominkowe oraz schodowe. Najnowsze kolory konglomeratów kwarcytowych Technistone dostępne są u przedstawicieli firmy na Polskę, którzy chętnie prześlą darmowe próbki materiałów. Ich dane kontaktowe znaleźć można na stronie producenta: www.technistone.com/pl/ Elementy z materiału Technistone można zamówić w każdym dobrym Studio kuchennym oraz w najlepszych firmach kamieniarskich. Lista partnerów Technistone dostępna jest na stronie producenta: www.technistone.com/pl.  (mat. Technistone)

Obsługa klientów w Polsce: PILLA POLSKA SP. Z O.O. - ul. Cmentarna 1 96-200 Rawa Mazowiecka - tel./fax 46 814 30 23 - pillapolska@pilla.com

Prowadzimy sprzedaż wysyłkową www.pilla.com

PILLA s.r.l. - Carrè (VI) Italy - Tel. 0039.0445.890200 - Fax 0039.0445.891988 - info@pilla.com

CZYSZCZENIE

IMPREGNACJA

Odwiedź nas na nowej stronie

PIELĘGNACJA

BLOKI GRANITOWE PŁYTY GRANITOWE ELEMENTY NAGROBKÓW

Wszystko do kamienia

Dostarczamy produkty chemiczne dziesiątkom ﬁrm budowlanych, kamieniarskich a także wykończeniowych.

www.kam-chemia.com.pl ul. Kaczkowskiego 48-300 Nysa, tel. +48 77 76Chotomów 31, +48 604 info@kam-chemia.com.pl ul. Krakowska 154, 41, 97-500 Radomsko ul. Piękna 4, 433 05-123 tel.284 501 389, 499 881 sprzedaz@rwgranit.pl

NOWY KAMIENIARZ KAMIENIARZ 65 (98) (97) / 2017 NOWY

Z KRAJU WYWIAD

Ten nowy z targów Choć swój debiut w charakterze Dyrektora Projektu na targach Stone zaliczył już w zeszłym roku, to dopiero w tym, z uwagi na pracę przy nim przez dwanaście miesięcy, będzie go można w pełni rozliczać. Na MTP pracuje od roku, jak sam mówi, praca w największym ośrodku targowym w Polsce, to dla niego duża nobilitacja. Szczególnie, że to oni zgłosili się po niego… O targach i nie tylko z Robertem Mieldziukiem rozmawiał Maciej Brzeski Co to znaczy Dyrektor Projektu? Co wchodzi w skład Pana kompetencji? Odpowiadam za wydarzenia targowe, które prowadzę – projektowo – od początku do końca. Spinam w całość wszystkie działania przydzielonego do danego projektu teamu. Na co dzień współpracuję ze specjalistami, z których kompetencji mogę i powinienem korzystać, tak aby zapewnić imprezie rozwój, a doraźnie, odpowiedni przebieg. Wraz z zespołem opracowujemy strategie dla danego wydarzenia, budujemy otoczkę i wartości, organizujemy odpowiedni PR, pracujemy nad sprzedażą powierzchni wystawienniczej, ale także odpowiadamy za kwestie, które są niezbędne do przeprowadzenia wydarzenia. Pracujemy przez rok, nad całą masą detali, które klienci i zwiedzający widzą, jako produkt – imprezę targową. Jakie wykształcenie pomaga nabyć takie umiejętności? W sumie od tego, jakie się ma wykształcenie, ważniejsze jest to, jaką się ma osobowość. W tej pracy trzeba być otwartym, ale także konsekwentnym. Przydają się też kompetencje organizacyjne, no i odporność na stres. Z wykształcenia jestem politologiem ze specjalnością „integracja europejska”. Wcześniej skończyłem technikum meblarstwa i budownictwa drzewnego w Iławie. Czyli szkoła średnia stricte techniczna, a wyższa wręcz przeciwnie… Dokładnie tak. Takie połączenie

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

w Ostródzie, a w konsekwencji do Poznania. Karierę, co prawda, tuż po studiach, rozpocząłem w podostródzkich Zakładach Mięsnych w Morlinach, ale już kolejne jej szczeble były związane z meblarstwem. Po pracy w firmach Szynaka Meble, prowadzenia przez pięć lat własnej działalności w branży oraz zarządzania centrami meblowymi Top Shopping, dostałem w 2012 r, propozycję objęcia stanowiska przy organizacji Targów Meblowych – największej imprezie w portfolio Expomazur SA oraz Targów Technologii Obróbki Drewna i Produkcji Mebli skąd, jak już wspominałem trafiłem do MTP.

Robert Mieldziuk, lat 43, żonaty, ojciec dwójki dzieci. Zatrudniony w czerwcu ubiegłego roku na Międzynarodowych Targach Poznańskich, na stanowisku Dyrektora Projektów. Od ubiegłego roku odpowiada także za organizację targów Stone. Do MTP przeszedł z firmy Expomazury SA –zarządzającej terenami targowymi w Ostródzie, z której pochodzi.

pomogło mi jednak w rozwoju tak osobistym, jak i zawodowym. Obycie z technologią, jakie dało mi przygotowanie do pracy w zawodzie technika oraz wiedza i kompetencje miękkie ze studiów, pozwoliły mi na pracę na dosyć wysokich stanowiskach w firmach z branży meblowej. Przez nie w 2012 trafiłem na targi

Gdzie z marszu dostał Pan obowiązek organizowania Stone’a… Moim debiutem były połączone targi Polagra Gastro i Investhotel, a dopiero później mogłem się sprawdzić przy targach kamieniarskich. Odejście poprzedniej Dyrektorki – pani Joanny Mizerskiej nie było nagłe i z tego, co wiemy było dobrze zaplanowane. Wszystko po to, by możliwie gładko załatwić temat sukcesji. Czy był Pan częścią tego planu? Wydaje się, że tak. Prezes Kobierski, proponując przejście do MTP zaproponował m.in. pracę właśnie przy organizacji targów kamieniarskich Stone. Dla mnie ten projekt wyglądał bardzo obiecująco i przyjąłem jego propozycję. Wydaje mi się, że dosyć szybko się wdrożyłem.

Z KRAJU

;

Producenci maszyn do obróbki kamienia tradycyjnie stanowią liczną grupę wystawców poznańskich targów Stone.

W tym roku planowane są także wystawy: organizowane przez NK– „Projektowanie w Kamieniu 20102017 – retrospekcja” oraz „Kolory kamieniarstwa – najciekawsze reklamy kamieniarskie w latach 1956 – 1989, oraz wystawa ZPBK.

FOT. ARCHIWUM NK

(2)

(

Czy Prezes obserwował Pana wcześniej? Jak już wspomniałem zamiary odejścia Asi nie były dla nikogo w firmie tajemnicą. Wiadomo było, że najlepszym będzie zatrudnienie kogoś z doświadczeniem na podobnym stanowisku. Kogoś, kto zna i rozumie biznes targowy i niemal z miejsca będzie mógł podjąć się obowiązków. Z tego, co wiem, zatrudnienie mnie zostało poprzedzone rozmowami prezesa i jego pracowników z osobami, z którymi wcześniej współpracowałem. Propozycja idąca ze strony MTP także była dla mnie dużą nobilitacją. Nie, co dzień dostaje się ofertę z najlepszego i największego ośrodka w kraju. W pierwszym okresie, miałem za zadanie szybkie wdrożenie się w projekty i zapewnienie ich ciągłości. W meandry branży kamieniarskiej wprowadzał mnie wtedy Filip Bittner (Dyrektor Grupy Projektów), który doskonale zna branżę i jest od początku przy projekcie. Skrupulatnie korzystałem z jego pomocy i wydaje mi się, że dosyć szybko poznałem zasady panujące w branży. To, co mnie ujęło, to fakt, że funkcjonuje w niej wyjątkowo duża grupa osób faktycznie zaangażowanych w jej rozwój. To bardzo uprzyjemnia

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

i ułatwia mi pracę. Dużo słucham i staram się korzystać z podpowiedzi i sugestii tych osób. Jeżeli są jakieś pomysły, to nigdy nie odrzucamy ich a priori, rozważamy je i dyskutujemy. Czy jest Pan w stanie ocenić, co udało się zmienić, a może ulepszyć, w stosunku do poprzedniej imprezy? Zacznę od tego, że zeszłoroczny Stone, zakończył się umiarkowanym sukcesem. Był to pierwszy rok, w którym udało nam się zatrzymać niekorzystny trend, kiedy z roku na rok zmniejszało się zainteresowanie imprezą. Dzięki pracy włożonej w tamtą edycję i brak konieczności zarządzania kryzysem, udało nam się w tym roku zacząć naszą pracę sporo wcześniej. Przede wszystkim postawiliśmy na szybkie zamykanie umów z wszystkimi kluczowymi klientami, tak aby uzyskać większy komfort pracy. W zeszłym roku, finalnie, zapełnione były trzy pawilony „czteropaku” (zwyczajowa nazwa dla hal, w których odbywają się targi – przyp. red.). Na chwilę obecną wyprzedaliśmy te, co w zeszłym roku, a czwarty sukcesywnie zapełniamy. Jaki ma Pan zidentyfikowany największy problem do rozwiązania przy Stone?

Przy tej edycji największym problem wydaje się ten dotyczący wielkości pawilonów. Już w ubiegłym roku było dosyć ciasno, ponieważ wiele firm odkładało do ostatniej chwili decyzję o wystawianiu się na targach i dokooptowaliśmy je do powierzchni w trzech, zarezerwowanych na tę imprezę pawilonach. W tym roku widać, że pomimo dołączenia czwartego pawilonu, powierzchnia robi się powoli zbyt mała. Dlatego w przyszłym roku, zapewne będziemy już myśleć o zmianie pawilonu. Szykuje się powrót do „piątki”, największej i najnowocześniejszej hali wystawienniczej na terenach MTP. Był taki moment, że pojawiało się sporo zastrzeżeń, co do ilości zwiedzających… Przez cały czas robimy telemarketing. Mamy wytypowane grupy VIP, które chcemy bardzo mocno zachę-

Płyty granitowe i polerowane Szeroki wybór kolorów

www.zphgranex.pl Absolut Black, African Galaxy, Angola Labrador, Antique Brown, Aruba Gold, Balmoral Dark, Baltic Green Dark, Bengal Black, Amadeus/Blue Fantasy, Blue Moon, Blues Night, Bohus Grey, Bohus Red, Bonacord, Brasilian Coffee, Crema Julia, Elita, Hassan Green, Impala P, Indian Black Super Dark, Kashmir Gold, Kuru Grey, Labrador, Lavender Blue, Marikana TD, Nero Angola, Orion, Shivakashi Gold, Star Ruby, Star Galaxy, Steel Grey, Szwed, Tarn Silverstar, Tokowski, Vanga, Verde Bahia, Verde Gloria, Verde Ubatuba, Verde Savana/Verde San Francisco, Viscont White

POSIADAMY W OFERCIE PONAD 100 KOLORÓW Z.P.H GRANEX S.C. Krzysztof Goch i Andrzej Goch Nowa Wieś 4, 22 - 417 Stary Zamość tel.: 84 616 33 63, 605 162 001 fax.: 84 616 39 59 Hurtowe Punkty Sprzedaży Płyt: Ostrów Mazowiecka ul. Wiśniowa 21 07-300 tel.: 600 062 792, 600 883 778 Wola Rafałowska - gmina Mrozy ul. Lipowa 13, 05-320 tel.: 723 497 156, 608 396 947

Ostrów Mazowiecka Warszawa

Wola Rafałowska Wola Jachowa

Wola Jachowa 124 / k. Kielc 26-008 Górno tel. 606 488 907

Projekt współﬁnansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2007-2013

FOT. ARCHIWUM NK

(2)

Z KRAJU

Tradycyjnie podczas targów Stone wielu producentów maszyn przygotowuje stoiska, na których zainteresowani mogą zobaczyć pracujące maszyny.

Niektóre targowe stoiska przyciągają uwagę nie tylko eksponowanymi na nich maszynami i urządzeniami, ale również niecodziennymi aranżacjami.

cić do przyjazdu. Już we wrześniu rozpoczęliśmy kampanię informującą o możliwościach noclegowych oraz o nowych udogodnieniach obiektów MTP. Kończymy pracę nad programem imprez towarzyszących. Na dziś wiemy, że wraz z ZPBK zorganizujemy I-sze Mistrzostwa Polski w Ręcznej Obróbce Kamienia. Planowane są także wystawy – te organizowane przez was, Nowego Kamieniarza (wystawa – „Projektowanie w Kamieniu 2010-2017 – retrospekcja” oraz „Kolory kamieniarstwa – najciekawsze reklamy kamieniarskie w latach 1956 – 1989 przyp. red), oraz wystawa ZPBK. Staramy się więc z jednej strony uatrakcyjnić formułę naszych targów, a z drugiej kładziemy bardzo duży nacisk na informację i kontakt osobisty ze zwiedzającymi. Jest to tak naprawdę kontynuacja tego, co zespół rozpoczął już w zeszłym roku. Działania te przyniosły spory progres w kwestii odwiedzających i w tym roku staramy się utrzymać tę tendencję. Poza tym, jedna z głównych prawidłowości w tej branży jest taka, że im więcej wystawców, tym więcej pojawia się gości. To właśnie firmy przyciągają. Budujące jest to, co dzieje się w kwestii rezerwacji biletów online. Na tę chwilę widać, że będzie znacznie więcej zwiedzających zza naszych wschodnich granic. Ciekawostką także jest to, że dostaliśmy zapytanie grupowe od ponad 40 osób z Norwegii, kierownictwa sieci znanego marketu budowlanego Lovenskjold. Widać na północy też nas zauważają.

Panuje obiegowa opinia, że to, co działo się wtedy, to było znacznie na wyrost. Ilość stoisk, ich wielkość i wszystkie te rekordowe liczby (ponad 400 firm i siódma, co do wielkości, w tamtym czasie impreza w MTP), były znacznie ponad stan. Ta bańka musiała pęknąć. Dziś Stone jest o ponad połowę mniejsze, a nawet przy założeniu lekkich wzrostów, nie możemy przyjąć, że kiedykolwiek powtórzy się tak wielkie zainteresowanie targami… To nie do końca jest tak, istnieją przecież jeszcze duże rezerwy. Chociażby u polskich wydobywców czy przetwórców kamienia. W wielu firmach pokutuje jeszcze przekonanie, że jest dobrze i nie należy nic zmieniać. Także w kwestii wizerunku i całego szeroko rozumianego marketingu firmy. Ci, którzy będą umieli wykorzystać to, co dają targi, uzyskają przewagę. Pamiętajmy także, ze targi to swoiste święto. Ludzie, na co dzień ciężko pracujący, nie mają zwykle tyle czasu na spotkanie w nieco luźniejszej acz odświętnej atmosferze. My, na targach, dostarczamy im do tego warunki - powierzchnię wystawienniczą, miejsce spotkań, biesiad. Takie podejście do targów i jego ewolucję, widzimy właśnie za granicą. Na stoiskach spotykamy się, rozmawiamy, rozkoszujemy specjałami i załatwiamy sprawy. Planujemy zakupy, mamy czas by nawiązać głębsze relacje. Pamiętajmy, że biznes opiera się na relacji człowiek-człowiek. To jest podstawa.

Czy ma Pan jakieś własne ambicje dotyczące targów Stone? Oczywiście, że mam. Chciałbym, aby ta impreza była taką na miarę branży. Co to oznacza? Uważam, że choć trudno będzie powrócić do sytuacji z czasów świetności z lat 2010-12, to uważam, że nie jest to niemożliwe.

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

Ale na końcu to „cena czyni cuda”? (śmiech). To też, ale nie da się cen obniżać w nieskończoność. Dlatego warto inwestować w relacje. Pamiętajmy też. Że w tej części świata – od Norymbergi na zachodzie, po Moskwę na wschodzie i od Werony po sam biegun jesteśmy jedynym poważnym wystąpieniem targowym w branży kamieniarskiej. Polskie kamieniarstwo odgrywa ważną rolę w Europie i zasługuje na dobrą i poważną imprezę. 

HURTOWNIA PŁYT GRANITOWYCH I NAGROBKÓW CIĘTE W POLSCE. DOSTĘPNA KAŻDA GRUBOŚĆ PŁYT

RA EXT

ZIE

LEŃ

! RA EXT

Baltic Green

CZE

RŃ!

Tokowski

Jet Black

450zł

790zł

450zł

Impala Dark

Bengal Black 600zł

Sahara

Impala

600zł

430zł

440zł

EKSTRA OFERTA NA POZOSTAŁE KOLORY PŁYT GRANITOWYCH: Elita  Kuru Grey  Kuppian Green  New Balmolar  Viscont White  Hassan Green  Strzegom  Orion SKŁAD: Niezdów 208, 24-300 Opole Lubelskie, Biuro: +48 531 889 002, Albert: +48 722 271 965, kontakt@alkam.info, www.alkam.info

REALIZUJEMY INDYWIDUALNE ZAMÓWIENIA KONTENEROWE

Sp. z o.o.

OFERUJEMY USŁUGI CIĘCIA I POLEROWANIA  najniższa cena w Polsce na cięcie i polerowanie kamienia 90 zł m²  pracujemy na dwóch trakach  jeden z traków posiada możliwość cięcia bloków o wysokości 200 cm Kątne

Kątne 129/4, 05-190 Nasielsk

Warszawa

 bardzo dogodne formy rozliczeń za wykonaną usługę

Adam Lutkowski tel. 790 727 757 Paweł Lutkowski tel. 667 203 791

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

KRAJ TARGI STONE - ARTYKUŁ SPONSOROWANY

Kierunek Poznań, na targi STONE! To wiodące wydarzenie dla branży kamieniarskiej w tej części Europy. W listopadzie obecne będą najważniejsze firmy z Polski i zagranicy. Wizytę na targach uzupełnimy o praktyczną i teoretyczną wiedzę, która po powrocie do firmy natychmiast zaprocentuje.

ZŁOTY MEDAL TARGÓW STONE Na targach zostaną uroczyście wręczone nagrody ZŁOTY MEDAL Międzynarodowych Targów Poznańskich w konkursie, w którym nagradzane są najbardziej innowacyjne produkty. W kolejnym etapie rywalizacji – plebiscycie ZŁOTY MEDAL – Wybór Konsumentów o zwycięzcy zadecydują zwiedzający targów i internauci. JEDEN KLIK I GOTOWE Rejestracja na targi jest prosta i szybka. Wystarczy wejść na platformę www.mtp24.pl, odszukać targi STONE i gotowe! Jeśli chcemy uzyskać bilet z parkingiem na terenie targów, przyda się bezpośredni kontakt z Joanną Sypniewską (joanna.sypniewska@mtp. pl). Pamiętajmy, że wejściówka obowiązuje również na odbywające się w tym czasie Targi Branży Szklarskiej GLASS.

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

FOT. MTP

Poznaniu znajdziemy cały wachlarz firm, istotnych dla firm działających w branży kamieniarskiej: od maszyn po akcesoria, będą pokazy maszyn na żywo. Targi w Poznaniu są wydarzeniem na skalę międzynarodową. Swój udział zapowiedziała m.in. WONASA World Natural Stone Association z Hiszpanii. Targami interesują się branżowe media zagraniczne z Włoch, Niemiec i Hiszpanii. Wśród zwiedzających są specjaliści z różnych części świata oraz oczywiście z Polski.

PRAKTYKA I ŁYK WIEDZY Program wydarzeń przygotowany jest tak, żeby wyjazd na targi opłacił się, co najmniej podwójnie. O zwiększaniu efektywności przedsiębiorstwa, zarówno w obszarach operacyjnych, jak i rynkowych dowiemy się podczas spotkania z doświadczonym zespołem wdrożeniowców z firmy 4 Results. Przedstawiciele firmy zaprezentują nowe metody usprawnień oraz zainspirują efektami wdrożeń z polskich przedsiębiorstw. Z kolei biorąc udział w zawodach „na czas” w piaskowaniu tablic nagrobnych lub przyglądając się pracy uczestników, zobaczymy jak to robią inni. Być może znajdziemy szybszy i efektywniejszy sposób na pracę? COŚ DLA OKA Na STONE obejrzymy efekty studentów biorących udział w Międzynarodowym Sympozjum Rzeźby w Kamieniu zatytułowanym ,,INITIUM''.

Poza tym, poznamy wyniki 11 edycji Konkursu Kamień 2017 i najlepsze realizacji kamieniarskich w kategoriach: „Kamień w obiektach architektonicznych”, „Nagrobek” oraz „Elementy architektoniczne, rzeźba, wnętrza”. Z kolei redakcja Nowego Kamieniarza przygotuje wystawę „Projektowanie w Kamieniu 2010-2017 – retrospekcja”. Zobaczmy na niej najlepsze prototypy prac, które powstały dzięki programowi edukacyjnemu wśród studentów szkół artystycznych z całej Polski. Do tej pory prace były eksponowane na wydarzeniach targowych – poznańskich STONE, BUDMIE, Arenie Design, oraz norymberskim Stone+Tec’u. Również interesująco zapowiada się wystawa „Kolory kamieniarstwa 1956 – 1989”. Ponad 50 eksponatów, stworzy unikalną historię reklamy w czasopismach kamieniarskich, pokazując zmiany w trendach i pomysłowość ówczesnych grafików.  Więcej informacji o targach www.stone.mtp.pl

ZAREJESTR ON-LINE NA UJ SIĘ WYDAR www.mtp2 ZENIE 4.pl

Są już z nami

Zapraszamy do kontaktu: Małgorzata Nowak-Sowińska Tel. +48 869 26 91 e-mail: malgorzata.nowak@mtp.pl

KAMIEŃ NATURALNY STATYSTYKA

Czyżby wydobywczy dołek? Tradycyjnie Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy opublikował coroczny „Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce” – opracowanie wykonywane w ramach zadań państwowej służby geologicznej. „Bilans …” podsumowuje ubiegły 2016 rok w zakresie stanu zasobów złóż i ich zagospodarowania oraz wydobycia kopalin, w podziale na grupy surowcowe (według zastosowania). Elżbieta Tołkanowicz

ZŁOŻA NA MINUSIE Z końcem 2016 r. grupa kamieni łamanych i blocznych (określanych również jako budowlane i drogowe) liczyła 731 złóż skał magmowych, metamorficznych i osadowych. W porównaniu ze stanem z poprzedniego roku łączna liczba złóż zmniejszyła się o 15 obiektów. Wg autorów Bilan-

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

FOT. ARCHIWUM NK

radycyjnie Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy opublikował coroczny „Bilans Zasobów Złóż Kopalin w Polsce” – opracowanie wykonywane w ramach zadań państwowej służby geologicznej. Bilans podsumowuje 2016 r. w zakresie stanu zasobów złóż i ich zagospodarowania oraz wydobycia kopalin w podziale na grupy surowcowe (wg zastosowania). W informacjach dotyczących obszernej i zróżnicowanej grupy surowców skalnych znajduje się podrozdział poświęcony kamieniom łamanym i blocznym. Obok podstawowych informacji dotyczących tej grupy kopalin w tekście przedstawiono zmiany zasobów i wielkość wydobycia w roku bilansowym. W części tabelarycznej zamieszczono zestawienia obejmujące stan zagospodarowania złóż, wielkość udokumentowanych zasobów geologicznych i przemysłowych oraz wielkość wydobycia poszczególnych typów litologicznych skał stosowanych jako kamienie łamane i bloczne, a także wykaz złóż w podziale administracyjnym (wojewódzkim).

: W 2016 r. wielkość wydobycia zmalała (o 7,2%) i o 15 zmniejszyła się liczba złóż, natomiast nieznacznie (o 1,1%) powiększyła się wielkość zasobów

su w odniesieniu do przebiegu zmian w ciągu ostatnich 10 lat od 2008 r. zaznaczał się wyraźny spadek dynamiki przyrostu liczby złóż – z poziomu +5,8% w latach 2007–2008, przez +0,4% w 2014 r. i 0,5% w 2015 r., do poziomu −2,0% w 2016 r. Maksimum, które stanowiło 750 złóż, zanotowano w 2014 r. Od dwóch lat trwa spadek, tzn. więcej złóż jest skreślanych z krajowego bilansu, niż pojawia się nowych. Jakie są główne przyczyny tego stanu? Poza górniczymi (wyeksploatowanie zasobów, łączenie obszarów złóż, trudne warunki uniemożliwiające wydobycie) najczęściej są to konflikty związane z zagospodarowaniem terenu (środowiskowe, planistyczne) ograniczające prowadzenie działal-

ności górniczej. Trzeba podkreślić znaczenie intensyfikcji zaangażowania organów administracji geologicznej w zakresie weryfikacji udokumentowanych złóż kopalin. W wyniku weryfikacji oceniono, że część złóż figurujących od wielu lat w ewidencji nigdy w przyszłości nie będzie użytkowana i z tego względu są one sukcesywnie wykreślane z krajowego bilansu. ZASOBY NA PLUSIE Liczba złóż spada, ale zasoby cały czas mają tendencję wzrostową, przy czym trudno tę tendencję nazwać dynamiczną – odpowiedniejszym określeniem wydaje się wzrost pełzający. Wielkość geologicznych zasobów bilansowych kamieni łamanych i blocznych na koniec 2016 r. osiągnęła 10 920,2 mln t. Bilans zmian w stosunku do poprzedniego roku

CE T Ó R WK NĄ D A P O E LIŚCI

JESIEŃ -

NAGIE PIĘKNO NATURY

www.granitykisiel.pl

tel. 602 280 690

tel. 600 369 697

KAMIEŃ NATURALNY

był dodatni i wyniósł 119,2 mln t, co procentowo wynosi +1,10%. Dodatni bilans nie jest następstwem dokumentowania nowych złóż, w każdym razie ten czynnik ma mniejsze znaczenie. Przyrost zasobów ujętych w nowych złożach nie równoważy ubytku zasobów złóż wykreślanych z ewidencji, ponieważ dokumentowane są małe obiekty rzadko przekraczające 1,0 mln t. Główną przyczyną jest lepsze rozpoznanie dużych eksploatowanych złóż oraz poszerzanie granic geologicznych w poziomie i pionie. Jakie były tendencje zmian zasobów w ciągu ostatnich 10 lat? Mniej więcej do roku 2010 przyrost zasobów zwiększał się, osiągając kilka procent rocznie, np. w 2009 r. wyniósł +6,31%. Po 2010 r. omawiana wielkość systematycznie się obniżała, osiągając w 2012 r. +0,81%, w 2014 r. +0,71%. Aktualny Bilans nie daje podstaw do stwierdzenia zakończenia tej tendencji. (wykres słupkowy „Zasoby geologiczne”) Złoża kamieni łamanych i blocznych obejmują trzy podstawowe grupy skał, w obrębie których udokumentowano 33 odmiany litologiczne. Największy udział w zasobach mają skały osadowe – 46,4%. Zasoby skał magmowych stanowią 40,1%, a metamorficznych – 13,5%. (wykres kołowy). Skały osadowe stanowią dominującą grupę zarówno pod względem liczby udokumentowanych złóż – 529 (69,5% ogólnej liczby), jak i w odniesieniu do całości zasobów – 5 066,6 mln t (jest to 46,4% wszystkich zasobów). Wapienie i dolomity udokumentowano w licznych złożach położonych w obrębie województw: dolnośląskiego, łódzkiego, małopolskiego, śląskiego i świętokrzyskiego, piaskowce – w województwach: dolnośląskim, łódzkim, małopolskim, mazowieckim, podkarpackim, śląskim i świętokrzyskim, a wapienie, opoki i margle na terenie województw południowo-wschodniej Polski. Zasoby poszczególnych typów litologicznych w grupie skał osadowych stosowanych jako kamienie łamane i bloczne przedstawiono w diagramie obok. Niezwykle cenną gospodarczo

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

)

11,0

Zasoby geologiczne bilansowane (w mld ton)

10,5 10,0 9,5 9,0 8,5 8,0 2006

) Wydobycie kamieni blocznych (w mln ton)

90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

2006

2007

2008

grupą surowców zwięzłych są skały magmowe udokumentowane w 172 złożach (22,6% ogólnej liczby złóż). Ich zasoby na koniec 2016 r. wyniosły 4 376,4 mln t, co stanowi 40,1% całych zasobów omawianych surowców. Złoża znajdują się w południowej części Polski, na terenie województw: dolnośląskiego, opolskiego i małopolskiego, a reprezentowane w nich typy litologiczne są liczne i zróżnicowane. W złożach skał magmowych udokumentowano: bazalty, granity, granodioryty, sjenity, diabazy, gabra, melafiry, porfiry, tufy porfirowe. Naj-

Skały osadowe

Skały magmowe

5066,6

4376,4

1477,2

Skały metamorficzne

Zasoby udokumentowane ogółem (w mln ton)

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2015

2016

ważniejszym surowcem kamiennym w skali kraju, udokumentowanym w 76 złożach o zasobach 1 776,5 mln t, są granity. Zalety granitów jako materiału kamiennego są oczywiste, ale warto podkreślić, że jako jedyne są wykorzystywane do produkcji wszystkich asortymentów (kruszyw łamanych, elementów kamiennych dla drogownictwa i budownictwa). Zasoby poszczególnych typów litologicznych w grupie skał magmowych stosowanych jako kamienie łamane i bloczne przedstawiono w diagramie zasoby skał magmowych na str 42. Najmniejszą grupę zarówno pod względem ilości złóż, jak i zasobów stanowią skały metamorficzne. W Bilansie na 2016 r. znalazło się 60 złóż o łącznych zasobach 1 477,2 mln t stanowiących 13,5% całych zasobów kamieni łamanych i blocznych. W udokumentowanych złożach skał metamorficznych największy udział mają: amfibolity, serpentynity, gnejsy, migmatyty, łupki krystaliczne i marmury. Złoża znajdują się wyłącznie na terenie województw dolnośląskiego i opolskiego. Zasoby poszczególnych typów litologicznych w grupie skał metamorficznych stosowanych jako kamienie łamane i bloczne przedstawiono w diagramie na str 42.

KAMIEŃ NATURALNY

Pozostałe Bazalt Porfir

Gabro

1776,5

Melafir

Granit : Zasoby skał magmowych (w mln ton)

Pozostałe Dolomit

569.7 1155.1

1813.5 1538.3

Wapień

Piaskowiec

: Zasoby skał osadowych (w mln ton)

Pozostałe Gnejs

115,4

Amfibolit

182

493,4

Migmatyt

WYDOBYCIE SPADŁO Przedstawiona baza kamieni łamanych i blocznych wykorzystywana jest w złożach zagospodarowanych (czynnych lub eksploatowanych okresowo), których liczba pod koniec roku bilansowego wyniosła 330 (45,1% ogólnej liczby złóż). Ich zasoby osiągnęły 5 647,5 mln t, czyli 51,7% zasobów geologicznych. Wielkość wydobycia w roku 2016 osiągnęła 59,5 mln t i była niższa o 4,6 mln t (7,2%) w porównaniu z rokiem poprzednim. W okresie 2006-2010 wielkość wydobycia wzrastała przeważnie o ponad 10% rocznie (w 2007 r. nawet 19,6%). W latach 2010–2016 ustabilizowała się na wysokim poziomie 63–64 mln t rocznie, ze spadkami w roku 2013 i 2016 wynoszącymi odpowiednio −9% i −7,2%. Ewenementem nie do powtórzenia był rok 2011, kiedy ilość wydobytej kopaliny wzrosła skokowo do 84,6 mln t, a roczny przyrost osiągnął 21,4 mln t. Ów boom eksploatacyjny był następstwem realizacji inwestycji infrastrukturalnych związanych z organizacją mistrzostw Europy w piłce nożnej w 2012 r. oraz gwałtownego zapotrzebowania na kruszywo łamane i inne materiały kamienne. Spadek wydobycia w 2012 r. był drastyczny – wyniósł 24%. Niższych wyników w poszczególnych latach nie można traktować jako przejawu tendencji spadkowej, a jedynie jako kolejne wahnięcia w dół (wykres słupkowy wydobycia). Największy udział w wydobyciu kopalin udokumentowanych jako kamienie drogowe i budowlane ma grupa skał osadowych, a wśród nich wapienie i dolomity (41,97% ogólnego wydobycia) oraz piaskowce (10,6% ogólnego wydobycia). Ze złóż skał magmowych w 2016 r. najwięcej wyeksploatowano granitów i bazaltów (26,99% ogólnego wydobycia). Skały metamorficzne nie odgrywały i nie odgrywają znaczącej roli w eksploatacji skał litych. Podsumowując wyniki „Bilansu zasobów złóż kopalin w Polsce” za rok 2016, dotyczące grupy kamieni łamanych i blocznych, trudno ocenić je jako pozytywne. Obniżyła się znacząco wielkość wydobycia (o 7,2%) i zmniejszyła liczba złóż, natomiast nieznacznie (o 1,10%) powiększyła się wielkość zasobów. Prognoza trendu zmian wydobycia kamieni łamanych i blocznych, wykonana przez Dariusza Brzezińskiego - jednego z autorów „Bilansu …”, zakładała „dołek” w 2016 r. (sięgający poniżej 60 mln t) i stopniowe zwiększanie w latach 2017 -2018. Prognozy sprawdzają się lub nie, już niedługo zobaczymy, jak będzie tym razem. 

210,7

228,3

Marmur

247,4

Marmur

dolomityczny : Zasoby skał metamorficznych (w mln ton)

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

W artykule wykorzystano informacje dostępne na stronie Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego, (www.geoportal.pgi.gov.pl) zakładka „Witryny portalu” – „Surowce mineralne Polski” opracowanej na podstawie „Bilansu zasobów złóż kopalin w Polsce” według stanu na dzień 31.12.2016 r., rozdział „Surowce skalne i inne”, podrozdział „Kamienie łamane i bloczne” autorstwa Dariusza Brzezińskiego i Wojciecha Miśkiewicza.

Jesteśmy chińską firmą posiadającą ponad 30-letnie doświadczenie w produkcji maszyn

od 19

i narzędzi do obróbki, cięcia i polerowania kamienia. Większość produkowanych przez nas maszyn pracuje przy użyciu sterowania numerycznego CNC, co zapewnia wysoką jakość i tempo produkcji. Nasze maszyny posiadają wszelkie niezbędne certyfikaty ISO i CE wymagane na terenie UE.

TARGI BRANŻY KAMIENIARSKIEJ 2017 Stoisko: HALA 7 NR 14 22-25 listopada 2017

Poznań: Międzynarodowe Targi Poznańskie

Kontakt: Polska: Rafał Kłos, tel. +48 536 003 883, e-mail: klosrafal@yahoo.com Chiny: Sally Cai, tel. + 86 595 88139047 e-mail: xianda@xiandamachinery.com

w w w. c h i n a x i a n d a . c o m , w w w. c h i n a x i a n d a . p l P R O M O C J A !!!

Linka diamentowa wykonana z niemieckich komponentów!

30 dolarów (ok. 108 zł) za metr!!!

TWOJE NAJLEPSZE MASZYNY DO CIĘCIA KAMIENIA

Automatyczna piła do cięcia kamienia

Sterowana komputerowo automatyczna piła do profilowanego cięcia kamienia

LINKA DIAMENTOWA DO CIĘCIA Maszyna do wycinania z kamienia: tralek, wazonów

KAMIENIA (RÓŻNE RODZAJE)

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

KAMIEŃ NATURALNY PRAWO

O normie nagrobkowej słów kilka

Michał Firlej członek Zarządu ZPBK

Wyobraźmy sobie mecz piłkarski, w którym nie ustalono zasad. Drużyny nie mają określonej liczby zawodników, po murawie toczy się kilka piłek, ustawiono trzy bramki. Czasami Maradona kopie piłkę nogą, w innym momencie podrzuca ją ręką. Widowisko przez chwilę na pewno przyciągałoby większą uwagę, jednak na końcu nikt nie dowiedziałby się, jaki mamy wynik spotkania. Może nawet nie dowiedzielibyśmy się, kto jest kim w rozgrywce? Czarny sen kibica jawą się nie stanie ze względu na umowę precyzującą zasady rozgrywki zawartą pomiędzy uczestnikami.

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

FOT. ARCHIWUM NK

rzenieśmy się do świata nagrobków. Pamiętam jedną ze spraw sądowych pomiędzy klientem a kamieniarzem o nagrobek. Klient zareklamował sarkofag z płytami o grubości 5 cm. Po zmontowaniu wyciągnął suwmiarkę i z triumfem w głosie oznajmił, że przysługuje mu rabat w wysokości 50% wartości, ponieważ nakrywa ma grubość 51,5 mm, a dla prawdziwego estety 1,5 mm to różnica nie do zaakceptowania. W zasadzie to odchylenie 1,5 mm potraktował niemalże jako zbezczeszczenie zwłok ukochanej zmarłej żony. Dla „normalnego” człowieka to oczywiście bzdura i chęć zaoszczędzenia. Sprawa jednak w sądzie, prawnicy i psychiatrzy zarobią. Inna sprawa dotyczyła demontażu nagrobka. W wyniku nieszczęśliwego splotu wydarzeń nastąpiła potrzeba pochowania w istniejącym grobie ciała jeszcze jednej zmarłej osoby. Praca została zlecona grabarzowi. Niestety grabarz nie przewidział, że nakrywa z bazą zostały połączone mechanicznie i należy w inny sposób rozmontować nagrobek. Efekt – pęknięta największa płyta. Może do nagrobka powinien zostać dodany schemat konstrukcyjny? Dla mnie najbardziej znamiennym przykładem jest z kolei bardzo przykra sytuacja, w której następuje uszczerbek na zdrowiu postronnych. Najczęściej dochodzi do takiego nieszczęścia w wyniku upadku płyty napisowej. Z jednej strony powstaje pytanie o prawidłowość jej montażu. Z drugiej strony mamy do czynienia z bieżącym sprawdzaniem stanu technicznego i stabilności płyty. Kto to ma wykonywać? Kto za to bierze odpowiedzialność? Z jaką częstotliwością należy sprawdzać bezpieczeństwo napisówki?

: Profesjonalny montaż nagrobków jest bardzo ważny. Zapobiaga m.in. ewentualnym upadkom płyty napisowej.

HURTOWA SPRZEDAŻ TECHNOLOGIE NAGROBKÓW Z CHIN ORAZ NAGROBKÓW WŁASNEJ PRODUKCJI PŁYT GRANITOWYCH POLEROWANYCH Nagrobki granitowe Chiny: 190 x 90 cm 250 x 120 cm Brąz Królewski Mountain Pink (srebrzysty) Ponadto w ofercie płyty: Angola Blue (Blues in the Night) Aurora Azul Noche Balmoral Baltic Green Blue Mon Bohus Grey Bohus Red Bonacord Brazylia Gold Brąz Królewski Crema Julia Eagle Blue Eagle Red

Giallo Vitoria Gneys Hasan Green Impala Indian Black Kuppam Green Kuru Grey Lablador Angola Lablador Blue Lablador Emerald Lablador Ocean Maricana Multicolor Red Nero Assoluto Oliv Green

Orion Paradiso Star Galaxy Strzegom Strzelin Szwed Szwed Zielony Tarn Tarn Royal Tołkowski Vanga Verde Bahia Verde Green Verde san Francisco Wiscont White

Zapewniamy transport

NOWY KAMIENIARZ 1 (79) / 2015

MEJA BUGANIUK FIRMA KAMIENIARSKA 57-200 Ząbkowice Śląskie, ul. Cukrownicza 1r tel. 74 8157 857, 601 463 075, 609 787 847 tel. 609 787 846, fax: 74 8100 354 e-mail: meja.buganiuk@neostrada.pl, www.mejabuganiuk.pl

FOT. ARCHIWUM NK (2)

KAMIEŃ NATURALNY

Przyczyną przekrzywiania się nagrobków może przemarzanie gruntu, ale mogą nią być także błędy w montażu.

W Polsce nie ma jeszcze norm dotyczących nagrobków. Dyskusję o stworzeniu takiego dokumentu rozpoczął Związek Pracodawców Branży Kamieniarskiej.

Powyższe przykłady pokazują, że istnienie pewnych spisanych i niezależnych od mitycznej „sztuki kamieniarskiej” zasad jest wskazane. W przypadku produkowanych wyrobów budowlanych z kamienia dokumentami odniesienia są przygotowane przez Polski Komitet Normalizacyjny normy. Jeśli chodzi o nagrobki, nie mamy takich dokumentów, co w sytuacjach spornych staje się nie lada kłopotem, często ocierającym się o wyrok sądowy. Z tego względu podczas ostatniego kongresu kamieniarskiego Związku Pracodawców Branży Kamieniarskiej rozpoczęliśmy dyskusję o stworzeniu branżowego dokumentu odniesienia w postaci normy. Na targach Stone 2016 w Poznaniu ankietowaliśmy kamieniarzy w sprawie wymagań i nazewnictwa dotyczących nagrobków – zebraliśmy ok. 150 ankiet. Natomiast po targach – telefonicznie – następna setka kamieniarzy została przepytana na temat swoich uwag do powstającej normy. Moim zdaniem odzew ze strony środowiska był bardzo pozytywny. W trakcie ankietowania okazało się, że najwięcej emocji przysporzyła sprawa nazewnictwa poszczególnych elementów nagrobka, np. element, na którym wykonywane

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

Opisanie minimalnych zasad obowiązujących przy zawieraniu umowy, produkcji, kontroli produkcji, utrzymaniu nagrobka itd. w obecnych czasach staje się koniecznością. Nowa sytuacja stworzy przejrzyste środowisko wokół pracy z tak bardzo newralgicznym jak nagrobki produktem. Ograniczy to m.in. koszty prowadzenia ewwntaulanych sporów. są napisy, nazywany jest: napisówką (najczęściej), ścianką, płytą napisową, attyką, tablicą, tablicą napisową, zapisówką, tablicą zapisową. Nasze podejście oczywiście zakłada istnienie regionalizmów i żadna nazwa nie jest tu traktowana za błędną, ale warto podjąć próbę stworzenia słownika polsko-polskiego, co w przyszłości może ustrzec przed wzajemnymi nieporozumieniami. Od strony technicznej i dotyczącej dokładności wykonania mamy tu do czynienia z kilkoma aspektami. Są to: 1. Określenie odchyłek od nominalnych wymiarów elementów,

które wynikają z dokładności pracy maszyn oraz tolerancji wynikającej z normy dotyczącej półproduktu. Tu zaskoczyło mnie to, że ankietowani wskazują na restrykcyjne tolerancje wykonania. 2. Określenie trwałości elementów, czyli – w naszych warunkach – określenie mrozoodporności wyrobów na podstawie istniejących norm badawczych. 3. Określenie minimalnej grubości elementów nagrobkowych – tu zgodnie ankietowani wskazywali na minimalną grubość równą wartości 5 cm. 4. Konieczność kotwienia płyty napisowej, co nie wszędzie jest przestrzegane. 5. Sposób posadowienia nagrobków na gruncie, czemu poświęcono dużą uwagę w trakcie rozmów. Norma dotycząca nagrobków wbrew słowom sceptyków nie zamyka kreatywności przy tworzeniu cmentarnych dzieł. Opisanie minimalnych zasad obowiązujących przy zawieraniu umowy, produkcji, kontroli produkcji, utrzymaniu nagrobka itd. w obecnych czasach staje się koniecznością. Nowa sytuacja stworzy przejrzyste środowisko wokół pracy z tak bardzo newralgicznym jak nagrobki produktem. Ograniczy to m.in. koszty prowadzenia ewentualnych sporów. 

FOTOGRAFIA FOTOGRAFIA W KAMIENIU W KAMIENIU

JEDYNI JEDYNIW WEUROPIE EUROPIE

WYKONUJEMY GRAWERY NANA PŁYTKACH OO GRUBOŚCI 5 MM, WYKONUJEMY GRAWERY PŁYTKACH GRUBOŚCI 5 MM, IDEALNYCH DO NAKLEJENIA NANA KAŻDY RODZAJ KAMIENIA. IDEALNYCH DO NAKLEJENIA KAŻDY RODZAJ KAMIENIA.

TYLKO 200 ZŁ NETTO 200 ZŁ NETTO TYLKO PŁYTKĄ Z NASZĄ Z NASZĄ PŁYTKĄ

50 LAT 50 LAT

GWARANCJI GWARANCJI

W OFERCIE TAKŻE DOSKONAŁEJ JAKOŚCI: W OFERCIE TAKŻE DOSKONAŁEJ JAKOŚCI: FOTOKRYSZTAŁY FOTOKRYSZTAŁY FOTOCERAMIKA FOTOCERAMIKA

32 726 12 19 53332 474 608 726 12 19 WWW.CYBERLAB.PL 533 474 608

WWW.CYBERLAB.PL

KAMIEŃ NATURALNY

FOT. ARCHIWUM AUTORA

HISTORIA

W dzisiejszych czasach Wołyń nie kojarzy się raczej z kamieniołomami. Starsi kamieniarze, ci z dziada pradziada, wspominają jednak Wołyń z zupełnie innej strony.

amieniołomy na Wołyniu trafiały nawet na łamy przedwojennej prasy. Czasopismo „Ilustracja Polska” z 17 listopada 1935 roku, donosiła w czołówkowym tekście pt. „Polska kostka zamiast szwedzkiej”, że „przed sześciu laty odkryte na Wołyniu bogate złoża bazaltu dostarczają teraz znakomitej kostki do brukowania ulic i szos w całym kraju, dzięki czemu odpadła konieczność sprowadzania z zagranicy drogiej kostki szwedzkiej”. Kamieniołom bazaltowy działał w Janowej Dolinie (o kamieniołomach i kamieniach z Wołynia pisaliśmy m.in. w NK 72 i 78). Jak widać na zdjęciu autorstwa Jana Gadkowskiego, pionowe słupy bazaltowe zajmowały sporą przestrzeń, wskazując na materiałowy potencjał kamieniołomu. Jednocześnie inne zdjęcie wskazuje na technikę cięcia bloków ze ściany: „podważony łomami słup, odepchnięty od ściany, wali się z łoskotem w dolinę”... Kamieniołom bazaltu polskiego, jak wskazuje artykuł „Skarby Janowej Doliny”, należał do Państwowych Ka-

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

Paweł Okoński

By lepiej uzmysłowić czytelnikom znaczenie Janowej Doliny, gazeta przypomina, że wydobywany tu kamień trafia na ulice całego kraju. Dość powiedzieć, że na „jezdnię Alei Jerozolimskich w Warszawie na odcinku od Marszałkowskiej do Alei 3-go Maja” trafiła „piękna kostka kamienna, którą wyłożono tę ważną arterię komunikacyjną stolicy stwarzając w ten sposób idealny bruk. Nie jest to żaden towar zagraniczny, lub zgoła słynna, ale droga kostka szwedzka, lecz po prostu produkt krajowy, trwały i pierwszorzędny”… mieniołomów, instytucji „rozwijającej się z roku na rok coraz lepiej. Obecnie pracuje w kopalni bazaltu ponad trzy tysiące robotników, całością zaś kieruje inż. Szutkowski”. By lepiej uzmysłowić czytelnikom znaczenie Janowej Doliny, gazeta przypomina, że wydobywany tu kamień trafia na ulice całego kraju. Dość powiedzieć, że na „jezdnię Alei Jerozolimskich w Warszawie na odcinku od Marszałkowskiej do Alei 3-go Maja” trafiła „piękna kostka kamienna, którą wyłożono tę ważną arterię komunika-

cyjną stolicy stwarzając w ten sposób idealny bruk. Nie jest to żaden towar zagraniczny, lub zgoła słynna, ale droga kostka szwedzka, lecz po prostu produkt krajowy, trwały i pierwszorzędny”… Kamieniołom położony był na Wołyniu, 18 kilometrów od Kostopola w małej miejscowości Janowa Dolina, wśród gęstych lasów. W końcu lat dwudziestych odkryto tu „bogate złoża bazaltowe, pochodzenia wulkanicznego, utworzone przez zastygłą lawę”. W sytuacji konieczności odbu-

KAMIEŃ NATURALNY

( Robotnicy mieszkali początkowo w starych ziemiankach i barakach, część dojeżdżała z Kostopola, ale w przykopalnianym lesie sosnowym rozpoczęto budowę osiedla domów parterowych, krytych spadzistymi dachami, z ogródkami przydomowymi.

; Skały piętrzyły się nad ziemią „...jakby jakiś wielkolud poustawiał szeregami długie kloce...”

KOPALNIA PRACUJE NA OKRĄGŁO Materiał skalny piętrzył się nad ziemią „...jakby jakiś wielkolud poustawiał szeregami długie prostokątne kloce i otoczył niemi sporą kotlinę, w której uwijają się obecnie tysiące robotników i setki żelaznych wagoników”. Cicho tu, zatem nie było i szum lasów mieszał się z „częstym łoskotem spadających głazów i stukiem setek młotów”. Cały teren był oświetlony – w nocy świeciły rzędy silnych lamp, co było potrzebne dla zapewnienia warunków pracy kolejnym zmianom! Wszakże „Janowa Dolina nie zna zastoju. Zamówienia są tak liczne, że pracuje się bez przerwy, zmieniają się jedynie kolumny robotnicze. Praca ich wydaje się wpierw bardzo prosta, ot zwykłe tłuczenie kamieni, ale wnet przekonywamy się, jak wielkiej potrzeba przy tem wprawy, znajomości materjału, a także techniki. To też główne role powierzono fachowcom”. To miejsce stało się centrum życia, a nie tylko pracy, więc by usprawnić zaopatrzenie i zapewnić zaspokojenie innych potrzeb – zdrowotnych i społecznych – zorganizowano spółdzielnię przykopalnianą. „Przy kopalni jest obszerna świetlica robotnicza, dalej doskonale zorganizowana spółdzielnia rejonowa; na pobliskim Horyniu wybudowano kąpielisko, jest łaźnia, kino oraz stadjon z pływalnią i liczny sprzęt przeznaczony dla robotniczego klubu sportowego”. By życie towarzyskie mogło znaleźć odpowiednie warunki, to „...w starym kamieniołomie urządzono rodzaj ogrodu

FOT. ARCHIWUM AUTORA (2)

dowy kraju po zniszczeniach pierwszowojennych i budowy dróg dla rozwijającego się przemysłu i rolnictwa, odkrycie to miało wielkie znaczenie: „...odpadła sprawa wwozu drogiego budulca z zagranicy, staliśmy się samowystarczalni, a co za tym idzie, w dużym stopniu potaniały koszty budowy nowych dróg. Janowa Dolina okazała się prawdziwym skarbem”.

dla zabaw z olbrzymiem taneczniskiem o drewnianej podłodze”. Robotnicy mieszkali początkowo w starych ziemiankach i barakach, część dojeżdżała z Kostopola, ale w przykopalnianym lesie sosnowym rozpoczęto budowę osiedla domów parterowych, krytych spadzistymi dachami, z ogródkami przydomowymi. Na terenie przed ścianą ze słupów bazaltowych, wybijanych i przed obróbką rozbijanych na kilka drobniejszych brył, ustawiono gęstą pajęczynę torów dla wagoników wy-

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

wożących kostkę. Właśnie wzdłuż nich poprowadzono szeregi lamp elektrycznych. Zajrzyjmy, zatem do samej kopalni. Przed przystąpieniem do pozyskiwania bloków robotnicy usuwają teren górny – ziemię, darń i drzewa, przy czym muszą wybierać takie miejsca, by warstwa ziemi sięgająca do skały nie przekraczała czterech metrów. Gdy już dotrą do pokładów bazaltu, mogą wybierać miejsce, z którego chcą odbijać blok bazaltowy. „W zaraniu kopalni pierwsze warstwice bazaltowe rozsadzano dynamitem, obecnie po sześciu latach eksploatacji utworzyła się spora kotlina o wysokich pionowych ścianach ze słupów bazaltowych. Zarzucono, więc dynamit i przystąpiono do właściwego systemu eksploatacyjnego”. ODPYCHALI BLOKI NOGAMI Każdy ze słupów zabezpieczają dwie grupy robotników – u góry i dołu słupa. „Obie u obu końców podbijają słup małemi stalowemi klinami”, a robotnicy grupy górnej, dodatkowo starają się łomami lub po prostu nogami (!) odepchnąć słup od ściany tak, by stracił równowagę i przewrócił się. Robotnicy ci na wszelki wypadek są przywiązani linami, ta, by w razie załamania się skały, nie runęli wraz z nią. Sama technika jest żmudna, trudna, a do tego ryzykowna dla materiału: zdarza się, bowiem, że wybrany słup roztrzaskuje się przy upadku i trzeba spisywać na straty sporą część materiału, i szukać nowego słupa, odpowiadającego wymiarami zamówieniu. Zwalonymi słupami zajmują się inni robotnicy, którzy dzielą je najpierw na większe, później na mniejsze bryły, które z kolei trafiają do rąk fachowców – kamieniarzy wykuwających z nich regularną kostkę i do rąk mniej doświadczonych kamieniarzy, którzy produkują kostkę nieregularną, tzw. półbruczek. Nic się nie marnuje, bo z odpadków wyrabia się tłuczeń do żwirowania dróg, lub na podkład ich nawierzchni. Wszystkie produkty przewożone są wagonikami na bocznicę kolejową, gdzie wkładane są, lub wsypywane do pełnowymiarowych wagonów kolejowych. 16 ZŁOTYCH DLA FACHOWCA Jak wygląda robotnik zapewniający surowiec kamieniarzom i drogowcom? „Pracowity, dziarski, a przy tem wesoły”. A ile zarabiali robotnicy „wyrwani z nędzy bezrobocia” i przeniesionych do Janowej Doliny? „Praca kamieniarzy nie jest łatwa, ale za to nieźle opłacana. Wszyscy robotnicy pracują na akord. Kamieniarze wykonujący grubą kostkę otrzymują 16 złotych za metr sześcienny; pracujący przy półbruczku dostają 7,50 od wagonika, ci zaś, co wyprodukują więcej, otrzymują od 10 do 15 zł od wagonika”. Zarobki i pewność pracy wobec dotychczasowego bezrobocia były dla robotników wystarczającą motywacją: „...w kopalni panuje idealna harmonja, nic nie zakłóca pracy, choć robotnicy rekrutują się z różnych narodowość. Obok Polaków widzimy Ukraińców, a nawet Niemców i Czechów, ostatnio zaś przybyło kilka rodzin polskich, wysiedlonych niedawno z Francji”. 

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

FOT. ARCHIWUM AUTORA (3)

KAMIEŃ NATURALNY

: W wyrobisku ustawiono gęstą pajęczynę torów dla wagoników wywożących kostkę.

: Praca kamieniarzy nie jest łatwa, ale za to nieźle opłacana pisał przed 82 laty autor artykułu.

: Robotnicy przyglądają się, czy słup dobrze oderwał się od ściany.

ZE ŚWIATA WYDARZENIA BAZYLIKA ŚW. PIOTRA ODNOWIONA

FOT. ROCALIA

NOWE TARGI W LYONIE

W grudniu tego roku w Lyonie odbędzie się pierwsza edycja targów Rocalia. Ta nowa wystawa kamienia zaplanowana jest w dniach 5-7 grudnia br. na terenie lyońskiego Eurexpo. Rocalia będą odbywały się równocześnie z „Paysalia”, targami ogrodniczymi i architektury krajobrazu, która od 2009 roku odbywa się w cyklu dwuletnim. Czym są targi Rocalia? Jak można przeczytać na oficjalnej stronie internetowej wydarzenia to nowe targi przeznaczone dla profesjonalistów pracujących z kamieniem w wielu dziedzinach: kamieniarzy, architektów, projektantów dekoracji, konserwatorów zabytków, urbanistów projektantów krajobrazu, dizajnerów. Omawiane imprezy targowe zajmują odrębne hale, ale odwiedzający będą mogli przechodzić z jednej hali do drugiej. Rocalia zdaniem organizatorów mają lepiej odpowiedzieć na oczekiwania profesjonalistów w tym sek-

torze. Mają też zaoferować szeroką gamę działań mających na celu promowanie i udoskonalanie nowinek w sektorze kamienia naturalnego. Przewidziano też konkurs architektoniczny oraz konferencje tematyczne. Jak powiedział Didier Pallix, szef obsługi, CTMNC prezentacja zgromadzi wszystkich głównych graczy sektora kamiennego i będzie unikalną platformą wymiany doświadczeń specjalistów z branży kamieniarskiej. Zwłaszcza, że od kilku lat nie ma targów kamieniarskich na poziomie krajowym. Organizatorzy oczekują wystawców i gości handlowych Francji i zza granicy. Francuski sektor kamieni naturalnych stale się rozwija. W 2016 Francja wyeksportowała 224 000 t kamieni naturalnych o wartości 90 mln euro przy imporcie sięgającym 903 000 ton o wartości 281 mln euro. W tym kraju działa około 6000 firm kamieniarskich. (red)  (źródło:(www.salon-rocalia.com)

Turyści odwiedzający Watykan mogą już podziwiać bazylikę św. Piotra w pełnej krasie. Latem zakończyły się prace przy czyszczeniu elewacji. Prace restauratorskie wszystkich fasad bazyliki rozpoczęto w maju 2007 r. Polegały one na oczyszczeniu trawertynu, z którego zbudowana jest bazylika z brudu, który przez wieki nagromadził się na murach. Operacja była bardzo skomplikowana ponieważ zanieczyszczenia nagromadzone przez wieki były bardzo trudne do usunięcia. Wykonawca zastosował metodę piaskowania. To system, który umożliwia podawanie na powierzchnię fasady piasku zmieszanego z wodą pod niskim ciśnieniem i strumieniem spiralnym. W ten sposób czyszczenie jest bardzo delikatne, usuwa się brud stopniowo, bez uszkodzenia powierzchni, i zachowuje się zabytkowe patyny. Wcześniej wykonano szereg badań naukowych i laboratoryjnych. Restauratorzy usunęli też wszystkie materiały zastosowane w różnych epokach do „łatania dziur” (np. zaprawy, cement). W miejsca dużych ubytków wmontowywano odpowiednio przycięte płytki trawertynu. W zakres prac weszło także wykonanie dokładnych planów wszystkich elewacji bazyliki, ukazujących stan zniszczeń oraz rezultaty przeprowadzonych prac. Na koniec prac zostały zastosowane środki zabezpieczające. (red) 

W 2016 r. w Niemczech funkcjonowało 5100 firm z branży kamieniarskiej. Razem zatrudniano w nich około 11 000 pracowników. Najnowsze dane pochodzą z raportu rocznego przygotowanego przez Niemieckie

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

Stowarzyszenie Kamieniarzy (BIV). 1 400 z nich to firmy jednoosobowe. W ubiegłym roku w czterech szkołach kształcących w zawodach kamienieniarskich naukę pobierało 769 praktykantów. (red) 

FOT. WIKIPEDIA

5100 FIRM KAMIENIARSKICH W NIEMCZECH

Bellani for Breton Szeroka gama Boczkarek

Smartcut s/NC 800 Optima Mostowa piła sterowana CNC w 6-ciu osiach z obrotową głowicą dla pracy dyskiem i frezami

ContourBreton NC 300 EVO Cyfrowe centra numeryczne do obróbki granitu, materiałów mineralnych i kompozytowych ZAPRASZAMY! Hala 7A stoisko nr. 13

Combicut DJ/NC 550 Dwie maszyny w jednej : piła mostowa i waterjet sterowane CNC w 5-ciu osiach Easywire

Maszyna do Kalibrowania bloków pojedyńczą liną diamentową oraz do cięcia slabów

Tomasz Kopka 02-828 Warszawa - ul. Roztoki 12 tel.kom.: +48664460455 e-mail: tomasz@breton.pl www.breton.pl

GoldBreton 2100

Wieloliny diamentowe do cięcia bloków granitowych i marmurowych

via Garibaldi 27, 31030 Castello di Godego (TV), Włochy tel. +39 0423 7691 - fax. +39 0423 7600 e-mail: info@breton.it www.breton.it

ŚWIAT WYDARZENIA

Hausmesse Magna+Weha Bogdan Lewicki

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

FOT. ARCHIWUM NK

(3)

onad 500 przedstawicieli branży kamieniarskiej, wśród których była spora grupa z Polski, odwiedziło tereny niemieckiej firmy MAGNA. Wszystko za sprawą kiermaszu i festynu bawarskiego, które firmy MAGNA i Weha zorganizowały w dniach 15–16 września br. właśnie w Loitsche, koło Magdeburga. Było to pierwsze wspólne przedsięwzięcie przygotowane przez obie firmy. Podczas kiermaszu firma MAGNA zaprezentowała kilkadziesiąt nowych rodzajów kamienia naturalnego. Neolith pokazał najnowszą linię spieków o wymiarach 2,6 × 1,5 m oraz 1,5 × 1,5 m. COMPAC Quarzagglo przygotował serię Unique i Genesis, a MAGNA Glaskeramik – płyty jumbo w nowych kolorach. Podczas festynu zaprezentowano również tegoroczną nowość – płyty Emperor Antique przeznaczone do użytkowania na zewnątrz obiektów. Firma FERI & MASI pokazała wysokiej jakości gres. Natomiast firma Weha – współgospodarz kiermaszu – przygotowała ekspozycję ze swoimi maszynami i specjalistycznymi rozwiązaniami przeznaczonymi dla branży kamieniarskiej. W namiocie Wehy można było również obejrzeć wiele pokazów, podczas których prezentowano działanie m.in. narzędzia do cięcia, klejenia, transportu i montażu wielkoformatowych płyt ze spieków kwarcowych. Swoje stoiska mieli także przedstawiciele firm oferujących chemię kamieniarską, systemy montażu płyt, wizualizację wystrojów wnętrz i wiele innych. Oczywiście profesjonaliści prezentujący te rozwiązania chętnie dzielili się swoją wiedzą z gośćmi. Wszyscy mogli także obejrzeć w akcji park maszynowy i linie produkcyjne firmy Magma, m.in. traki wielolinowe Pedriniego i Bretona, boczkarkę Comandulli – zakład prowadził bowiem normalną produkcję. Przez dwa dni goście mogli też spróbować swoich sił w… jeździe segwayem. Można było po prostu przejechać się po rozległych terenach firmy lub – jeśli ktoś lubi coś bardziej podnoszącego adrenalinę – pokonać specjalny tor przeszkód. Chętnych nie brakowało. Kulminacją pierwszego dnia był wieczór bawarski, na który znaczna część gości oraz oczywiście gospodarze stawili się w tradycyjnych bawarskich strojach. Podczas powitania Jochen Thumm, dyrektor firmy MAGNA Naturstein, oraz Stefan Deschler, dyrektor firmy Weha, podziękowali wszystkim za przybycie i życzyli dobrej zabawy. Po skosztowaniu piwa i tradycyjnych potraw wielu ruszyło na parkiet, by bawić się w rytm muzyki zespołu Luxusrausch. W sobotę teren zakładu MAGNA Naturstein ponownie zaroił się od gości. 

: Wieczór bawarski otworzyli Jochen Thumm, dyrektor firmy MAGNA Naturstein, oraz Stefan Deschler, dyrektor firmy Weha, dziękując gościom za przybycie i życząc dobrej zabawy.

: W ciągu dwóch dni teren firmy MAGNA odwiedziło ponad pół tysiąca gości, wśród któych była liczna grupa z Polski.

: Prezentacjom systemów do ciącia spieków kwarcowych w namiocie firmy Weha przyglądał się m.in. Adam Radzium (pierwszy z lewej) prezes Weha Polska .

ŚWIAT

Skąd pomysł na wspólną organizację tego wydarzenia z firmą Weha? Po pierwsze z firmą Weha współpracujemy od wielu lat, więc to w pewnym sensie naturalne, że organizujemy je z naszym partnerem. Wracając do pomysłu – takie wydarzenie musi być interesujące, dobrze jeśli nie jest monotematyczne. MAGNA imprezy typu Hausmesse organizuje u siebie już od 2000 r. A wspólne przedsięwzięcie zawsze wzbudza większe zainteresowanie. Jedni interesują się kamieniem, inni maszynami i narzędziami. 15 i 16 września jedni i drudzy byli zadowoleni. MAGNA i Weha mają w północnych Niemczech wielu klientów, tymczasem Weha ma swoją siedzibę w Bawarii. Dlatego dla klientów Wehy lokalizacja tego wydarzenia w Loitsche, w pobliżu Magdeburga była korzystna. Mogli spotkać się z przedstawicielami Wehy bez pokonywania dodatkowych setek kilometrów. Pomysł okazał się trafiony, bo odwiedziło nas około pół tysiąca gości, wśród których była także liczna grupa z Polski. Co Magna chciała pokazać swoim gościom? Oczywiście nowe materiały, nasz zakład, park maszynowy. Nie zapominajmy, że hasłem przewodnim tegorocznej imprezy był Oktoberfest, a więc dobra wesoła zabawa przy piwie, smacznym jedzeniu i muzyce na żywo. Dla mnie przy tego typu spotkaniach bardzo ważny – jeśli nie najważniejszy – jest osobisty kontakt z naszymi partnerami. A park maszynowy? Przy okazji takich imprez klienci interesują się naszymi maszynami. Mamy nowoczesny park maszynowy – dzięki niemu jesteśmy w stanie podjąć się każdego zadania i elastycznie reagować na wszelkie potrzeby.

FOT. ARCHIWUM NK

Z Jochenem Thummem, właścicielem MAGNA Naturstein rozmawia Bogdan Lewicki

: Jochen Thumm i Bernadetta Kreuz , przedstawicielka firmy MAGNA w Polsce.

Jakie nowe maszyny kupiła Magna w ostatnim czasie? Nasz najnowszy nabytek to 78-linowy trak od Pedriniego. To obecnie największa i najszybsza maszyna tej firmy. Mamy też czteroletnią wielolinę firmy Breton. Kolejnym nowym nabytkiem jest boczkarka Edilux firmy Comandulli. W kupno, montaż i rozruch byli zaangażowani specjaliści z firmy Weha. Co jest główną działalnością Magny? Raczej nie można tego ująć w ten sposób. Handel jest bardzo ważny, obróbka jest bardzo ważna. Każda aktywność naszej firmy jest istotna i dopiero razem, w połączeniu, stanowią o sile naszej firmy. Bardzo ważna jest też duża liczba znanych producentów, z którymi współpracujemy. Magna importuje czy ma swoje kamieniołomy? Importujemy zarówno materiał bloczny, jak i slaby. Mamy wprawdzie mały kamieniołom czerwonego piaskowca, ale to bardziej eksploatacja hobbystyczna niż przemysłowa. Na pytanie „skąd?” najkrócej można odpowiedzieć: z całego świata. Mamy bloki ze Skandynawii, Republiki Południowej Afryki, Indii, Brazylii, Niemiec. Współpracujemy też z polskimi dostawcami z rejonu Strzegomia.

Granit strzegomski był i jest wykorzystywany w Niemczech do wielu realizacji, chociażby w Berlinie. Aktualnie na naszych placach mamy ok. 300 tys. m kw. gotowych wyrobów, nie licząc surowych bloków. Wspomniał Pan o współpracy z polskimi firmami. Jak ona wygląda? Mamy wielu klientów regularnie kupujących nasze produkty. Na naszym święcie też jest przecież całkiem spora grupa gości z Polski, którymi opiekuje się pani Bernadetta Kreuz, przedstawicielka MAGNY w Polsce. Oczywiście nie zamykamy się na współpracę, ale zapraszamy do niej kolejnych kontrahentów. To chyba zrozumiałe. Jakie plany ma Magna na najbliższy okres? Właśnie rozpoczęliśmy realizację nowej inwestycji. Będzie to hala z linią do wstępnej elektronicznej kontroli jakości slabów i automatycznego wciągania ich do stanów magazynowych. Teren, na którym odbywają się dzisiejsze prezentacje, został niedawno utwardzony, zamontowaliśmy już suwnicę. Teraz kolej na budowę hali, w której zainstalujemy linię do skanowania i etykietowania slabów. Pozwoli to już na wstępnym etapie wychwycić ewentualne uszkodzenia 

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

KAMIEŃ NATURALNY STEGOS 70 mgr Katarzyna D. Zagożdżon dr Paweł P. Zagożdżon

Lel-Lim Liliowce – dość niezwykłe morskie zwierzęta – w systematyce stanowiące jedną z gromad typu (¦) szkarłupni, swoją formą kojarzą się raczej z kwiatami (stąd ich nazwa); posiadają wapienny szkielet, zazwyczaj dobrze widoczna jest pięcioboczna symetria l.; ich ciało składa się z podzielonej na segmenty (trochity) łodygi przytwierdzającej się do podłoża tzw. korzeniem (choć niektóre z l. są planktoniczne – swobodnie unoszą się w toni), kielicha zbudowanego z regularnie rozmieszczonych okółków płytek szkieletowych oraz pięciu lub więcej segmentowanych ramion – unerwionych i umięśnionych; u niektórych gatunków l. łodygi są całkowicie zredukowane, u innych (wymarłych) osiągały długość nawet 18 m, segmenty szkieletu łodygi mają w środku kanał, w którym znajdują się części miękkie, kielich zawiera główne narządy wewnętrzne; l. nie mają oczu i innych zmysłów, jedynie liczne komórki czuciowe; rozmiary najmniejszych gatunków liczone są w milimetrach, największe (gigantyczne gatunki jurajskie) osiągały nawet 20 m; w stanie kopalnym znane od (¦) ordowiku, szczyt ich rozwoju przypadł na okres od syluru do początku karbonu (ok. 440–340 mln lat temu), w ich ewolucji w sposób dramatyczny zaznaczyło się wielkie (¦) wymieranie permskie, kiedy niemal zupełnie wyginęły; opisano 5600 gatunków l., z tego współcześnie żyje około 600; zdecydowana większość współczesnych to formy bezłodygowe, żyjące w płytkich strefach mórz klimatu ciepłego, odżywiają się planktonem niesionym przez wodę (jednokomórkowcami, takimi jak ¦ okrzemki, larwami itd.), wychwytują go za pomocą ramion; niektóre gatunki l. są (¦) skamieniałościami przewodnimi, niekiedy zwierzęta te miały znacze-

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

: Przykład środowiska limnoglacjalnego – szereg jezior na przedpolu i morenie lodowca Werenskjolda (Spitsbergen). ( Skamieniałość liliowca – widoczny kielicha i złożone ramiona (po lewej) oraz skamieniałe trochity w bałtyckim wapieniu i odcisk trochitu w krzemieniu.

kolekcjonerską i naukową; w Polsce trochity często występują w szarych otoczakach znajdowanych w wielu miejscach wybrzeża Bałtyku; wapieniem krynoidowym jest np. belgijski bluestone Pierre Bleue Belge.

Współczesny liliowiec na rafie koralowej.

Limniczny – jeziorny, określenie odnoszące się do środowiska (¦) sedymentacyjnego oraz powstających w nim osadów; środowisko l. – in. jeziorne, słodkowodne, śródlądowe; osady l. – głównie mułowcowe i ilaste, rzadziej piaszczyste i żwirowe, kreda jeziorna czy gytia; nazwa z gr. límne – jezioro.

nie skałotwórcze, tworząc wapienie (¦) krynoidowe, np. w okresie szczytu ich rozwoju, gdy występowały masowo, tworząc „łąki liliowcowe”; po obumarciu organizmu szkielet l. zazwyczaj rozpada się, dlatego najczęściej znajdowane są „rozsypane” segmenty łodyg i ramion, kompletne szkielety stanowią dużą atrakcję

Limnoglacjalny – jeziorno-lodowcowy; określenie specyficznego typu środowiska jeziornego (¦ limniczny) oraz tworzących się tam osadów i form morfologicznych; zbiorniki l. formują się przed czołami lodowców; charakterystycznym rodzajem osadów l. są (¦) iły zastoiskowe (warwowe). 

KOLOR GRANIT SPRZEDAŻ PŁYT

Krzysztof Trybuszek (tel. 501 215 200) Leszek Trybuszek (tel. 601 223 497) ul. Armii Krajowej 53, 58-150 Strzegom

info@kolor-granit.com.pl, www.kolor-granit.com.pl E

! A N

C R E

KAPUŚCIŃSKI

5 cm: 250 zł/m2 brutto

BIANCO PEARL 5 cm: 220 zł/m2 brutto

LABRADOR

5 cm: 300 zł/m2 brutto

STRZEGOM KOŚMIN SZWED UKRAIŃSKI TOŁKOWSKI BOHUS

USŁUGA CIĘCIA LINKAMI 50 zł/m2

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

TRAK WIELOLINOWY DO CIĘCIA BLOKÓW MARMUROWYCH I GRANITOWYCH BM KODIAK EVOLUTION innowacyjna konstrukcja dłuższa żywotność liny diamentowej opatentowany system napinania hydraulicznego prosta wymiana wszystkich okładzin gumowych (okładzina gumowa na bębnie napędowym składa się z pojedynczych sekcji, które można samodzielnie wymieniać bez konieczności demontażu maszyny) konstrukcja oparta na standardowych i ogólnodostępnych łożyskach (maszyny z niestandardowymi łożyskami są bardzo drogie w eksploatacji) możliwość cięcia od 5 do 15 lin ŁATWA I SZYBKA ZMIANA GRUBOŚCI CIĘTYCH PŁYT

PODPARCIE LINY W TRZECH PUNKTACH

OPATENTOWANY SYSTEM NAPINANIA HYDRAULICZNEGO STAL KWASOODPORNA

MIN. GRUBOŚĆ CIĘCIA 2 CM 1

3 MAX. GRUBOŚĆ CIĘCIA 60 CM

niezależny hydrauliczny naciąg każdej liny

WEHA sp. z o.o. ul. Armii Krajowej 31, 58-150 Strzegom tel. 74 855 32 51 www.weha.pl

standardowe ogólnodostępne łożyska

FREZARKI RĘCZNE FIRMY OMA SYSTEM Firma OMA od ponad 15 lat zajmuje się produkcją frezarek ręcznych. Dotychczas włoski producent produkował frezarki z systemem hydraulicznym, a niedawno wprowadzili na rynek nową frezarkę TAURUS - elektryczną! Frezarka spotkała się z ogromnym zainteresowaniem na rynku europejskim.

FREZARKA TAURUS

ZAPRASZAMY! Hala 7A stoisko nr. 6

Aby ocenić jej wyższość w stosunku do modeli dostępnych na rynku, wystarczy podać 3 różnice: waga: tylko 20 kg! Zredukowana do minimum przez zastosowanie elementów konstrukcji (obudowy) z włókna węglowego wewnętrzne i zewnętrzne smarowanie i najważniejsze: wymienne wrzeciono - co pozwala na użycie narzędzi frezujących różnych producentów DOSTĘPNA TYLKO W FIRMIE WEHA!

Światowa jakość w rozsądnej cenie. PARTNERZY HANDLOWI: Abus, Achilli, Akemi, BM, Cobalm, Flex, Lantania, Lupato, Toolstar.

KAMIEŃ NATURALNY GEOTURYSTYKA

„Specyficzna” lokalizacja Neapolu

FOT. M. W. LORENC

prof. Marek W. Lorenc

czasach gdy południowa część Półwyspu Apenińskiego należała do Wielkiej Grecji, nad brzegiem Morza Tyrreńskiego powstało nowe miasto, które tak też zostało nazwane: Neapolis. Zawsze było ono ważnym ośrodkiem handlowym, kulturalnym i politycznym – zarówno za czasów greckich, jak też później, gdy należało do Imperium Rzymskiego czy też stanowiło centrum Królestwa Neapolu. Zawsze też chętnie odwiedzali je przybysze z różnych stron i różnych odległości. Niewątpliwie pierwszoplanową atrakcją Neapolu jest pobliski masyw wulkaniczny, który zawsze sprowadzał zagładę na całą okolicę. Zapis geologiczny wskazuje, że aktywność wulkaniczna na tym obszarze sięga ok. 400 tys. lat, kiedy nad morską zatoką powstał wielki stratowulkan

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

nazwany później Monte Somma. Charakteryzowały go bardzo silne erupcje produkujące niezwykle obfite i zwarte kolumny materiału piroklastycznego, które tracąc swoją stabilność, zapadały się, formując gorące spływy piroklastyczne przemieszczające się z prędkością kilkuset kilometrów na godzinę. Są to tzw. erupcje typu pliniańskiego. Ostatnia z nich (w historii wulkanu Soma) miała miejsce ok. 25 tys. lat temu. Po niej szczyt góry zapadł się do wnętrza wulkanu, tworząc rozległą kalderę. Gdy aktywność magmowa zaczęła ponownie narastać, wewnątrz kaldery uformował się stożek nowego wulkanu, który później nazwano Wezuwiuszem. Obecnie ma on wysokość 1281 m n.p.m., a jego krater o średnicy ok. 600 m jest zasypany do głębokości mniej więcej 230 m. Skalę wielkości jego poprzedni-

: Wezuwiusz i resztki krateru Somma w tle Neapolu

ka odwzorowują zachowane jeszcze do dziś po stronie północnej resztki krawędzi krateru dawnego wulkanu Somma . Na tej właśnie podstawie obliczono, że przed ostatnią erupcją Somma był prawie czterokrotnie większy od obecnego Wezuwiusza. Mniejsza lub większa regularność erupcji każdego wulkanu zależy od czasu, w którym w głęboko położonej komorze dochodzi do uformowania się magmy i wzrostu ciśnienia wymaganego do erupcji, ale też od składu chemicznego tejże magmy oraz typu wulkanu. W przypadku Wezuwiusza okres ten utrzymywał się zawsze w granicach ok. 2000 lat. Wspomniane zapisy geologiczne wskazują, że od czasu jego powstania katastrofalnych

KAMIEŃ NATURALNY

( Wyziewy gorących gazów w górnej części krateru Wezuwiusza

; FOT. M. W. LORENC (2)

Krater wulkanu Solfatara: po lewej stronie ogrodzone pole gejzerów błotnych, po prawej ekshalacje gazów o temperaturze 160°C

erupcji było osiem. Dwie ostatnie odnotowano podczas prac archeologicznych prowadzonych wokół wulkanu. Starsza miała miejsce w epoce brązu – ok. 1780 r. p.n.e. – a jej ślady stwierdzono m.in. w Avellino, na północny-wschód od wulkanu. Jakościowy i ilościowy opis materiału skalnego oraz miejscami nieco makabryczne opisy nielicznych znalezionych kostnych szczątków ludzkich najlepiej świadczą o sile tamtej erupcji i temperaturze piroklastycznego spływu. Podobnej, choć nieco mniejszej siły, była następna erupcja Wezuwiusza skrupulatnie zapisana przez jej naocznego świadka – Pliniusza Młodszego. Znacznie później opis ten potwierdziły prace wykopaliskowe. To tragiczne w skutkach wydarzenie miało miejsce 24 sierpnia 79 r. Zniszczeniu uległo wiele pobliskich miejscowości, w tym również: Pompeje, Herkulanum i Stabie. Cennym dokumentem jest ścienne malowidło, które zachowało się w jednym z domów w Pompejach, datowane właśnie na 79 r., a przedstawiające ówczesny wygląd wulkanu stanowiącego tylko tło dla przybranej w kiść winogron postaci Bachusa. Od czasu tego historycznego kataklizmu odnotowano wiele mniej groźnych w skutkach erupcji, a ostatnia z nich miała miejsce 13 marca 1944 r. Obecnie jest to wulkan drzemiący, czyli wciąż aktywny, czego najlepszym dowodem są ekshalacje gorących gazów widoczne nawet w szczytowej części

jego krateru. Erupcję Avellino od następnej z roku 79 dzieliło ok. 1860 lat, zaś od tej drugiej do dziś minęło już 1938 lat; dane liczbowe są bezwzględne – podobnie jak przyroda… Masyw wulkaniczny Somma-Wezuwiusz jest tylko jednym z ok. 40 wulkanów, jakie znajdują się w tych okolicach, a położony jest w odległości mniej więcej 20 km na wschód od Neapolu. W podobnej odległości na zachód od tego miasta rozciągają się rozległe Pola Flegrejskie, a tam np., w pobliżu miejscowości Pozzuoli, znajduje się wciąż aktywny wulkan Solfatara, którego krater (kaldera) ma średnicę ok. 200 m. Roznoszący się wokół charakterystyczny zapach pochodzi z licznych wyziewów gorącej pary wodnej z domieszkami H₂S i CO₂, którym u wylotu towarzyszą naloty żółtej siarki i pomarańczowego realgaru (AsS) z domieszką aurypigmentu (As₂S3) i cynobru (HgS). Największa

ekshalacja o nazwie Bocca Grande z wielką siłą i głośnym sykiem wypuszcza parę o temperaturze 160°C. Słabsze i mniej gorące wyziewy (60– 90°C) już od czasów rzymskich wykorzystywano do leczenia schorzeń reumatycznych, skóry i układu oddechowego. W centrum krateru wciąż pulsują gorące gejzery błotne będące innym przejawem aktywności wulkanicznej. Wulkan Solfatara to jeden z najmniejszych w tej okolicy. W odległości zaledwie kilku kilometrów na zachód od niego wznosi się ponad dwukrotnie większy wulkan Monte Nuovo, który jest najmłodszym kontynentalnym wulkanem Europy. Jego ostatnia erupcja na przełomie września i października 1538 r. trwała osiem dni i całkowicie zniszczyła miasteczko Pozzuoli, całą okolicę zasypując grubą warstwą gorących popiołów. Powstały wtedy wulkaniczny stożek „Nowej

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

FOT. M. W. LORENC (3)

KAMIEŃ NATURALNY

);

Naloty realgaru z domieszkami u wylotu największej ekshalacji Bocca Grande

Warstwa ignimbrytu kampanijskiego w okolicach Torregaveta

Krater Monte Nuovo – najmłodszego kontynentalnego wulkanu Europy

Góry” ma u podstawy średnicę ok. 1200 m, wysokość 133 m n.p.m. i krater o średnicy 420 m. Od zachodu do Monte Nuovo przylega kolisty, prawie trzykrotnie większy i w całości wypełniony wodą krater wulkanu Averno. Zaledwie 3 km na północny-wschód od niego znajduje się podobnej wielkości krater wulkanu Guaro. Z kolei cały zachodni brzeg tej części zatoki (od nazwy pobliskiej miejscowości zwanej Zatoką Pozzuoli) tworzy ciąg kilku kolejnych stożków wulkanicznych z kraterami o średnicy rzędu kilkuset metrów kończący się wyspami Procida, Vivara oraz Ischia – także wulkanicznego pochodzenia. Równie niepokojąco wyglądają okolice położone na północny-wschód od Pozzuoli. Tam wznoszą się z daleka widoczne w krajobrazie monumentalne stożki wulkanów: Agnano, Astroni, Pianura, S. Vito i Quarto, których przybliżone średnice kraterów wynoszą odpowiednio: 2000, 1500, 2500, 1500 i 3000 m. Jakkolwiek historia niszczycielskiej działalności Wezuwiusza jest powszechnie znana i potencjalne niebezpieczeństwo wynikające z jego sąsiedztwa również, to jednak względnie mało wiadomo o obszarze położonym na zachód od Neapolu. Cały region Pól Flegrejskich jest właściwie jedną kalderą o średnicy kilkunastu kilometrów pozostałą po ostatniej katastrofalnej erupcji wiel-

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

kiego wulkanu, która miała miejsce ok. 40 tys. lat temu. Dostarczyła ona ogromnych ilości materiału piroklastycznego, niszcząc całą okolicę i przykrywając ją wielometrowej grubości warstwą spieczonych popiołów, tzw. ignimbrytów kampanijskich; takie same skały pokrywają okolice Wezuwiusza. Komora magmowa pod Zatoką Pozzuoli wykazuje znaczną aktywność, czego widocznymi przejawami są nie tylko wspomniane ekshalacje gazowe czy gejzery błotne, lecz także obecność gorących źródeł, wciąż notowane wstrząsy sejsmiczne oraz permanentne wznoszenie się gruntu. Wezuwiusz powszechnie uważany za atrakcję turystyczną i malownicze tło dla Neapolu w opinii wulkanologów jest obecnie najgroźniejszym wulkanem Europy. Znacznie mniej „rozpropagowane” pod tym wzglę-

dem Pola Flegrejskie potencjalnie stanowią jeszcze większe zagrożenie. Istnieją też przypuszczenia, że komory magmowe pod Wezuwiuszem i pod Zatoką Pozzuoli mogą być ze sobą połączone. Warto również zwrócić uwagę na wyspy występujące w części Morza Tyrreńskiego rozciągającej się na południe od Zatoki Neapolitańskiej – wszystkie one są pochodzenia wulkanicznego. Tutaj znajdują się tak znane wulkany jak Volcano, Lipari, Panarea czy Stromboli w archipelagu Wysp Liparyjskich, nie mówiąc już o sławnej Etnie na Sycylii. W takim kontekście nie powinien dziwić fakt, że coraz częściej i coraz głośniej mówi się o „superwulkanie” w tej części Europy. Nie ulega też wątpliwości, że położenie Neapolu i pobliskich miejscowości w tym właśnie miejscu nie jest najszczęśliwsze… 

ZAPRASZAMY! Hala 8A stoisko nr. 5

bloki granitowe

NOWOŚĆ W OFERCIE

VISCOUNT WHITE (INDIE)

VIRGINIA BLACK (USA)

FRANCJA

 TARN drobne i grube ziarno  TARN ciemny i royal

KANADA

BLO DOS KI TĘ W PO PNE R SZCZ CIE ECIN

 CAMBRIAN black

INDIE

PREMIUM ABSOLUTE BLACK

BRAZYLIA

YELLOW CARACAS

VERDE UBATUBA

KONTAKT: Hanna Mickiewicz tel.: +33 662 96 39 54 mail: hm.tarngranit@orange.fr

ROSA TUPIN

KAMIEŃ NATURALNY ZŁOŻA EUROPY

Piaskowce i zlepieńce Europy Kamienie architektoniczne w złożach Polski i Europy, część XVIII prof. Jan Bromowicz

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

FOT. FOTOLIA

/ SEANPAVONEPHOTO

iaskowce Hiszpanii stosowane w budownictwie od ponad 2000 lat są znane głównie z południowych stoków położonych na północy kraju Gór Kantabryjskich oraz Pirenejów, a także z usytuowanych na południowym wschodzie stoków Gór Betyckich. Liczne odmiany piaskowców triasowych i kredowych są wydobywane na stokach Gór Kantabryjskich pomiędzy miastami Burgos i Soria w prowincji Kastylia-León. Są one średnio- i drobnoziarnistymi kwarcowymi arenitami o ubogim ilasto-krzemionkowym spoiwie, niekiedy z dodatkiem hematytu. Przeważają wśród nich barwy żółte i jasnobrązowe przy udziale czerwonych i białych. Ich właściwości fizyczno-mechaniczne pozwalające na stosukowo łatwą obróbkę są typowe dla piaskowców wykorzystywanych w architekturze. Gęstości pozorne wynoszą ok. 2,15 t/m sześc, nasiąkliwości ok. 6%, a wytrzymałości na ściskanie często poniżej 50 MPa. Przykładem żółtego piaskowca może być Piedra Amarilla de Branosera, białego − Arenisca de Salas, a czerwonego − Arenisca San Adrian. Niekiedy w drobnoziarnistych czerwonych piaskowcach wzrasta zawartość krzemionki w spoiwie i wtedy ich wytrzymałości sięgają 100 MPa, a nasiąkliwości spadają do 2%, tak jak ma to miejsce w odmianie Piedra de Branosera. Ze stoków Pirenejów w prowincjach Nawarra, Aragonia i (zwłaszcza) Kastylia pochodzą piaskowce podobne do opisanych powyżej, również wieku triasowego i kredowego, a także młodsze od nich piaskowce fliszowe. Żółtobrązowe piaskowce z Nawarry reprezentuje Arenisca de la Marina Amarillo, z Aragonii − Beige Pinar, z Katalonii − Floresta, a czerwone zaś

Arenisca Vermella. Katalońskie są też fliszowe odmiany piaskowców stosowanych w architekturze. Generalnie są one silniej zlityfikowane, o większym udziale skaleni, okruchów skalnych i mik, niekiedy o węglanowym spoiwie. Ich przykładami mogą być szare i zielonkawe piaskowce Arenisca Gris Pinar i Verde Ceniza. Opisywane piaskowce były powszechnie stosowane w budownictwie od czasów rzymskich. Wykorzystano je do budowy rzymskiego akweduktu w Segowii. Z okresu przedromańskiego pochodzą budynki pierwotnie pałacowe przekształcone później w kościelne: Santa María del Naranco i San Miguel de Lillo w Asturii. Z przebiegiem szlaków pielgrzymkowych do relikwii św. Jakuba w Composteli są związane romańskie i gotyckie katedry, kościoły a także mosty. WŁOSKIE Z ALP I APENINÓW We Włoszech piaskowce architektoniczne są wydobywane głównie w północnej części kraju, w Alpach i Apeninach. Z Apeninów szczególnie

: Piaskowce były powszechnie stosowane w budownictwie od czasów rzymskich. Wykorzystano je m.in. do budowy rzymskiego akweduktu w Segowii (Hiszpania).

znane są z okolic Manciano w toskańskiej prowincji Grosseto, gdzie wydobywane są trzeciorzędowe fliszowe gruboławicowe piaskowce średnioi drobnoziarniste o ciepłych barwach brązowych, żółtych do złocistych, niekiedy z czerwonym użyleniem, łatwe w obróbce, o gęstości pozornej 2,35 t/m sześc, nasiąkliwości wagowej 3,7% i wytrzymałości na ściskanie ok. 50 MPa. Ich najbardziej znane odmiany to Santafiora i Pietra Dorata ostatnio zastosowane w oddanej do użytku z początkiem trzeciego tysiąclecia Nowej Bibliotece w Aleksandrii. Typowy dla piaskowców fliszowych kolor szary mają również toskańskie trzeciorzędowe piaskowce wydobywane pomiędzy Arezzo a Sieną o nazwie Pietra Serena di Firenzuola. Są to wykorzystywane od czasów antycznych arkozowe waki o gęstości pozornej 2,60 t/m sześc, nasiąkliwości wagowej 1,8% i wytrzymałości na ściskanie

CARRIÈRES PLO Bloki granitowe

TARN SILVERSTAR

Zamówienia i logistyka „ATRIUM” P.U.H Wojciech Czech tel. kom. 605 358 648

e-mail: wojtek@czech.pl

www.czech.pl

KAMIEŃ NATURALNY

140

WZORZYSTE JEDNORODNE

120 100 80 60 40 20 0 : Barwy i wzorzystość piaskowców i zlepieńców oferowanych na rynku Unii Europejskiej

sięgającej 100 MPa. Jeszcze wyższe wytrzymałości – sięgające 200 MPa – mają szare, też wydobywane w Apeninach, lecz już w prowincji Emilia-Romania, piaskowce Pietra di Bedonia. Ich nasiąkliwości wynoszą poniżej 1%, a gęstości pozorne dochodzą do 2,70 t/m sześc. Są one współcześnie stosowane do wykonywania posadzek (Shanghai Bank w Hongkongu) i okładzin (dom handlowy w mieście Brugg w Szwajcarii). Podobne szare piaskowce fliszowe są wydobywane w Alpach Lombardzkich, a ich przykładem może być pochodzący z miejscowości Paratico piaskowiec Pietra di Sarnico. PIASKOWCE FRANCUSKIE Stosowane w architekturze piaskowce Francji koncentrują się głównie w trzech obszarach: Wogezach, Masywie Armorykańskim Bretanii i Normandii oraz na południowo-zachodnich stokach Masywu Centralnego. Historyczne już dzisiaj znaczenie mają położone w pobliżu Paryża piaskowce Fontainebleau. Z Wogezów oddzielonych doliną Renu od niemieckiego Czarnego Lasu (Schwarzwaldu) pochodzą podobne do tamtejszych piaskowce triasowe. Są to czerwone, szare, a także żółte piaskowce o zmiennym udziale krzemionkowego spoiwa. Przy dużej jego zawartości, jak w różowej do czerwonej odmianie Champenay, są mocno zwięzłe o wytrzymałości na ściskanie powyżej 100 MPa, nasiąkliwości wa-

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

gowej 0,6% i gęstości pozornej 2,61 t/m sześc. Ubogie w spoiwo piaskowce z opisywanego obszaru znane pod nazwą Gres des Vosges mają gęstości pozorne w granicach 1,96–2,13 t/m sześc, nasiąkliwości powyżej 4%, a wytrzymałości poniżej 80 MPa. Zostały zastosowane w budowie gotyckiej katedry w Strasburgu, w pracach renowacyjnych w Katedrze Św. Pawła w Münster i ewangelickim Kościele Pamięci Protestu (Gedächtniskirche)

Najbardziej znane piaskowce francuskie pochodzą z obszaru położonego nad Sekwaną w odległości około 60 km na południowy wschód od Paryża. Do stolicy Francji transportowane je barkami . w Spirze. Piaskowce z Masywu Armorykańskiego są paleozoiczne, nie zawierają skamieniałości, dlatego ich trudny do określenia wiek jest zwykle sytuowany w kambrze, ordowiku i sylurze. Mają barwy różowe przechodzące w fiolet i czerwień. Są wydobywane na wybrzeżu oraz u południowych granic wychodni skał masywu, w dolinie Loary. Na wybrzeżu duże tradycje kamieniarskie są związane z piaskowcami Erquy

w Bretanii i Omonville w Normandii. Zwłaszcza pierwsze z wymienionych – bardzo zwięzłe o wytrzymałości przekraczającej 180 MPa – były wydobywane na dużą skalę szczególnie z początkiem wieku XX w licznych przybrzeżnych kamieniołomach i drogami wodnymi transportowane do wielu dużych miast Francji, takich jak Paryż, Bordeaux, Brest, Havre, Rouen, Dunkierka, Boulogne, gdzie do dziś stanowią składnik bruków. Współcześnie są wydobywane w formie bloków – głównie w celach zdobniczych. Z doliny Loary szczególnie znany jest różowoczerwony piaskowiec Avessac użyty przy budowie budynków sakralnych (benedyktyńskie opactwo SaintGildas- des-Bois, kościół w Vernie), jak i budynków mieszkalnych wielu okolicznych wsi i miast. Ze stoków Masywu Centralnego pochodzą żółte do brązowych i czerwonych piaskowce triasowe znane pod nazwami Molier i Najac. Pierwsze – nieco bardziej zwięzłe, o wytrzymałości na ściskanie ok. 100 MPa – znalazły zastosowanie w rekonstrukcjach pochodzącego z XVIII wieku Place de la Comédie w Metzu oraz w londyńskiej Buckingham Palace Road. Piaskowce Najac są nieco mniej zwięzłe, znajdują zastosowanie w budownictwie regionu. Najbardziej znane piaskowce francuskie pochodzą z obszaru położonego nad Sekwaną znajdującego się w odległości ok. 60 km na południowy wschód od Paryża. Dziś jest on znany pod nazwą Lasu Fontainebleau otaczającego miasto o tej samej nazwie, w którym znajduje się jeden z największych we Francji zespołów pałacowo-parkowych stanowiących dawniej rezydencję królewską. Wychodnie piaskowcowe tego obszaru były źródłem powszechnie stosowanego materiału budowlanego transportowanego barkami do Paryża. Historia ich wydobycia jest przykładem przemijania świetności różnych terenów eksploatacji kamienia w Europie i ewolucji w sposobie ich zagospodarowania. Piaskowce Fontainebleau mają białą barwę, są trzeciorzędowe, drobnoi równoziarniste o zmiennej zawar-

KAMIEŃ NATURALNY

tości spoiwa krzemionkowego warunkującego ich zróżnicowane właściwości fizyczno-mechaniczne. Były wśród nich wyróżniane cztery odmiany o różnych własnościach sprężystych manifestowanych odpowiednim dźwiękiem po uderzeniu skały młotem. Najdźwięczniejsze odmiany (zwane „pif”) – najtrudniej obrabialne, ale też znane jako „żwawe” lub „szlachetne” – służyły do wyrobu kostki drogowej, schodów, nadproży drzwi i okien. Pochodzące ze wzniesienia Mont Ussy posłużyły do zbudowania pierwszego zamku w Fontainebleau oraz części istniejącego budynku łącznie ze słynnymi schodami, z których Napoleon żegnał się z wiernymi gwardzistami przed ekstradycją. Druga − najpopularniejsza odmiana („paf” lub „franc”) uważana za dobrą i bardzo dobrą – była używana w konstrukcjach architektonicznych i pawimentach, trzecia zaś − najgorszej jakości, często rozsypliwa, zwana „pouf” lub „chuda” i „miękka” – była używana w najmniej spektakularnych budowlach (mury, obudowy). Czwarta − najrzadsza odmiana – była wydzielana jako „królewska” i z racji łatwości w obróbce, a jednocześnie odporności na warunki atmosferyczne używana jako materiał rzeźbiarski. Wykorzystanie omawianych piaskowców sięga neolitu, kiedy to menhir zwany Pierre Cornoise o wysokości 4,55 m i średnicy do 1,25 m został ustawiony na polach, na zachód od współczesnej miejscowości Thoury. Z czasów romańskich pochodzi kościół Saint-Fare w Achères-la-Forêt, a dzięki zachowanemu królewskiemu dekretowi z 1184 r. wiadomo też o wydobyciu piaskowców wykorzystywanych do układania paryskich bruków. Szczyt rozwoju eksploatacji przypada na rok 1840, kiedy to wydobycie jest szacowane na trzy do czterech milionów ton rocznie. W dalszych latach konkurencja z materiałami o lepszych właściwościach, które były sprowadzane do Paryża m.in. z Ardenów, spowodowała obniżenie produkcji, a od roku 1907 protesty rozpoczęte w obronie piękna krajobrazu przez malarzy z Barbizon oraz sprzeciwy innych organizacji działających w ochronie przyrody celem zachowania ponownie zalesianego obszaru dla rekreacji Paryżan doprowadziły do zaniechania wydobycia z końcem XX w. Dziś ściany dawnych kamieniołomów są miejscem rozwoju na skalę światową sportu wspinaczkowego, a rozwój zaplecza turystycznego zapewnia zatrudnienie rodzinom dawnych kamieniarzy. BASEN MORZA BAŁTYCKIEGO Trzeba również wymienić pochodzące z Gotlandii szwedzkie piaskowce Burgsvik. Z wyspy tej przynależnej w historii także do Danii, Zakonu Krzyżackiego i książąt zachodniopomorskich pochodziły piaskowce stanowiące materiał architektoniczny i rzeźbiarski stosowany w basenie Morza Bałtyckiego od wczesnego średniowiecza po czasy nowożytne. Piaskowce te wieku sylurskiego są drobnoziarniste, równoziarniste, glaukonitowe, o barwie szarej oraz szarozielonej i porowatości rzędu 5–20%. Ich ilasto-węglanowe spoiwo sprawia, że są dosyć miękkie, łatwo poddają

się obróbce, dają możliwość wykonywania rzeźb pełnoplastycznych. Nadbrzeżne położenie kamieniołomów ułatwiało transport materiału, który od wieku XI był eksportowany głównie w formie chrzcielnic wykonanych przez miejscowych kamieniarzy. Posłużył też do wzniesienia murów kościoła na wyspie. W czasach nowożytnych piaskowiec ten wykorzystano m. in. do wykonania rzeźb na fasadzie zamku w Sztokholmie. Dziś ma już znaczenie historyczne, a w najdłużej czynnym kamieniołomie w miejscowości Kettelvik zwiedzać można muzeum ilustrujące wydobycie i obróbkę kamienia. Na terenie Polski jego zastosowanie, prócz średniowiecznych chrzcielnic, szczególnie mocno zaznaczyło się w okresie od XVI do końca XVIII w. Był stosowany w architekturze i rzeźbie Gdańska, Elbląga i Torunia, a wykonane w tamtejszych pracowniach dzieła sztuki znaleźć można w wielu miejscach – głównie w północnej części Polski. Najbardziej znane europejskie zlepieńce stosowane jako materiały architektoniczne i dekoracyjne pochodzą z Niemiec, Austrii i Włoch. Do nich należą wykorzystywane w budownictwie od czasów rzymskich odmiany występujące wśród osadów czwartorzędowych na przedpolu Alp Bawarskich i Austriackich. Są one stosunkowo łatwo obrabialne, mają kolorystykę związaną z barwami i duży udział zawartych w nich otoczaków różnych skał alpejskich. Ich spoiwo stanowi drobnoziarnista masa zwana matriks zawierająca R

OTTOSEAL S70

Silikon Premium do Kamienia błyszczący, matowy i strukturalny Dostępnych 46 kolorów

LET D

8,5mm -

Be do

(Promocj

OPPOLD POLSKA, ul. Budowlanych 6, 45-005 Opole Tel. (77) 457 01 01, kom. 602 215 426 oppold@oppold.pl, www.oppold.pl sklep internetowy: www.otto-kleje.pl

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

KAMIEŃ NATURALNY

NATURALNY BETON W Austrii zlepieńce takie są znane z Salzburga na północnych stokach Alp i ze stoków południowo-wschodnich, z okolic miast, od których pochodzi ich nazwa – Ternitz i Lindabrunn. Wydobywane do 1948 r. zlepieńce salzburskie znane jako Mönchsberg występują w obrębie granic współczesnego miasta i jego okolicy. Zbudowane z różnokolorowych, czasem kilkucentymetrowych otoczaków z przewagą wapieni, są barwy szarej i brązowej. Silne spoiwo powoduje, że określa się je nazwą „naturalnego betonu”. Zastosowano je do wzniesienia większości zabytkowych budowli Salzburga, w tym do jednej z największych twierdz średniowiecznej Europy – zamku Hohensalzburg. Pozostałe powyżej wymienione i dostępne na rynku kamieniarskim zlepieńce austriackie są szare i rdzawobrązowe z kilkucentymetrowymi makroporami i dużym udziałem dobrze obtoczonych fragmentów skał węglanowych. Ich gęstości pozorne dochodzą do 2,50 t/m sześc, nasiąkliwości do 4%, a wytrzymałości na ściskanie zawarte są w granicach 30–60 MPa. Górnokredowe zlepieńce austriac-

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

FOT. FOTOLIA

/ ARCANSÉL

pojawiające się w różnych proporcjach węglany, krzemionkę i minerały ilaste. Wyższa zawartość otoczaków skał węglanowych wiąże się zwykle z większą zwięzłością skały, podwyższoną gęstością pozorną i mniejszą porowatością, a także z możliwością przyjmowania faktury polerowanej. W Niemczech są to występujące w dolinie rzeki Inn zlepieńce znane pod nazwą Brannenburger Nagelfluh od bawarskiego miasta położonego w pobliżu ich wychodni. Jest to skała zbudowana z otoczaków różnobarwnych skał o średnicach do 10 cm stanowiących połowę jej objętości. Barwa skały jest generalnie szara lub żółta. Jej gęstość pozorna zawarta jest w granicach 2,25–2,40 t/m sześc, wytrzymałość na ściskanie waha się w przedziale 34,5–38,0 MPa, a nasiąkliwość wagowa – 1,2–2,15%.

: We Włoszech eksploatację zlepieńca na większą skalę podjęto z końcem XIX wieku stosując go w wielu budynkach Mediolanu (na zdjęciu powyżej) i Bergamo.

kie znane jako Untersberg Roetlich i Untersberg Hell występują na południe od Salzburga. Pierwszy jest żółto-różowy, drugi zaś jasny z większymi białymi i drobniejszymi czerwonymi plamkami. Stanowią zwięzłe, silnie zlityfikowane, mało porowate skały o słabo zaznaczonych granicach otoczaków lub fragmentów brekcji wapiennej. Mają gęstość pozorną ok. 2,70 t/m sześc, nasiąkliwość 0,12% i wytrzymałość na ściskanie powyżej 150 MPa. Przyjmują nieodporną na działanie warunków atmosferycznych fakturę polerowaną, spełniając wymagania dla skał zaliczanych w kamieniarskim podziale do marmurów. Ich połogie zaleganie przy regularnie przebiegających i rzadkich spękaniach dają możliwości uzyskania dużych bloków o wymiarach sięgających 10 m. We Włoszech szczególnie popularne są czwartorzędowe zlepieńce pochodzące z Alp Lombardzkich znad jeziora Iseo znane jako Ceppo Poltragno lub Ceppo di Gré. Są one różnoziarniste, źle wysortowane, z okrucha-

mi o wielkości od kilku centymetrów do nawet kilku decymetrów. Złożone są z fragmentów skał węglanowych (wapieni i dolomitów) o barwach szaroniebieskich i podobnej barwy węglanowego spoiwa nadających skale barwę szarą z niebieskim niekiedy odcieniem. Różne uziarnienie i zmienna zawartość składnika ilastego w spoiwie odpowiadają za zmiany we właściwościach fizyczno-mechanicznych skały. Jej gęstość pozorna jest zawarta w granicach 2,25–2,48 t/m sześc, nasiąkliwość wagowa w granicach 3,00– 3,34%, a wytrzymałość na ściskane prób wysuszonych w przedziale 20,9– 54,0 MPa, bardzo nieznacznie różniąc się od wyników uzyskanych dla prób poddanych zamrażaniu. Na większą skalę eksploatację zlepieńca podjęto z końcem XIX w., stosując go w wielu budynkach Mediolanu i Bergamo. Był też wykorzystywany przez architektów w spektakularnych budowlach niemieckich i austriackich – w rodzaju banków, metra – czy jako wykładzina wieżowców. 

Impala od 650 eur/cbm PG Black od 290 eur/tona Vizag od 1050 eur/cbm Balmoral od 580 eur/cbm Baltic Brown od 660 eur/cbm OSTANIE DOSTÄ&#x2DC;PNE: Silk Blue 490 eur/cbm Night Rose 490 eur/cbm

KAMIEŃ NATURALNY ARCHITEKTURA

Granity z północy i południa w architekturze Warszawy Granity to najbardziej rozpowszechnione skały kontynentalne. W architekturze Warszawy, jako materiał architektoniczny, były obecne już od XV w. Dominowały wśród nich granity wołyńskie oraz eratyki skandynawskie. Na przełomie XIX i XX wieku, wraz z rozwojem handlu wzdłuż wybrzeży morza Bałtyckiego, na rynku, po długiej nieobecności, pojawiły się skały skandynawskie oraz wcześniej nie obecne granity fińskie.

FOT. ARCHIWUM AUTORA

Michał Ruszkowski

( Bazylika Serca Jezusowego na Pradze w Warszawie.

ranity to skały jawnokrystaliczne, holokrystaliczne o różnej wielkości ziaren. Często przyjmują teksturę bezkierunkową lub słabo kierunkową. Dominującymi składnikami mineralnymi skał są występujące w prawie równych ilościach: skalenie potasowe (ortoklaz lub mikroklin), plagioklaz (albit - oligoklaz) i kwarc. Minerałami barwnymi w granitach są: biotyt, muskowit, amfibol, piroksen. Barwa minerałów i ich ilość wpływa na barwę skały. Gołym okiem można wyróżnić białe plagioklazy, różowe i szare ska-

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

lenie potasowe oraz kwarce o tłustym połysku. W ilościach podrzędnych, na ogół nieprzekraczających 10%, występują biotyt, muskowit, amfibol, piroksen, niekiedy granat. Akcesorycznie występują: cyrkon, allanit, apatyt, magnetyt, ilmenit, turmalin, uraninit, siarczki i inne. Zawartość minerałów ciemnych w granicie waha się w granicach 5-20%. Odmiany, w których przekracza 20%, określa się jako melagranity tzw. granity ciemne. Jednak częstsze są leukogranity czyli tzw. granity jasne, w których jest ona niższa od 5%. Gra-

nity powstają w wyniku krystalizacji ze stopu magmowego lub na drodze metasomatyczno-metamorficznej, to znaczy w skutek przebudowy skał w stanie stałym bez udziału magmy. W środowisku naturalnym granity występują pod postacią rozległych masywów, intruzji o różnych rozmiarach i kształtach. Cechują się ciosem płytowym, równoległościennym lub kulistym. Granity przechodzą płynnie w skały metamorficzne lub ostro graniczą z skałami metamorficznymi i osadowymi stanowiącymi osłonę tych skał. W skałach osłony występu-

ZAPRASZAMY! Hala 7A stoisko nr. 3

Przedstawiciel firm

MACH PLUS Robert Walczak ul. Klimontowska 21, 04-672 Warszawa e-mail: info@machplus.pl, tel. 22 613 39 11

www.machplus.pl

ją strefy reakcyjne zwane aureolami powstałe w wyniku reakcji geochemicznych, termicznych i ciśnieniowych związanych z stygnięciem skał. Biorą one udział w budowie tarcz krystalicznych: fennoskandzkiej, wołyńsko-ukraińskiej, kanadyjskiej oraz innych, a także łańcuchów górskich. W Polsce najbardziej znanym masywem granitoidowym jest masywy Strzegom - Sobótka. Najlepszym materiałem na rzeźby, płyty okładzinowe są granity drobno- i średnioziarniste, równoziarniste, nie zawierające wtrąceń obcych skał, czyli tzw. ksenolitów, które dostały się do płynnej magmy ze stropu i ścian komory magmowej. Czynnikiem niekorzystnym jest również obecność produktów lokalnego zróżnicowania krzepnącej magmy, smug wzbogaconych w minerały ciemne (tzw. szlir), drobnoziarnistych smug aplitowych i gruboziarnistych gniazd i żył pegmatytowych. GRANITY FIŃSKIE Granity fińskie, wcześniej nieobecne na rodzimym rynku kamieniarskim, pojawiły się na przełomie XIX i XX wieku, wraz z rozwojem handlu wzdłuż wybrzeży morza Bałtyckiego. Chodzi zwłaszcza o białe, szare i różowe granity, pochodzące z wyspy Kumlinge w archipelagu Wysp Alandzkich oraz z kamieniołomów w Hanko i Tyko. Wysyłano je z portu w Hanko położonego na cyplu południowo-zachodniego wybrzeża Finlandii. Ich debiut na przełomie wieku w architekturze Warszawy uznać należy za skromny. Z odmiany szarej wykuto dwie kolumny w kościele Zbawiciela. Obecnie kościół Najświętszego Zbawiciela na Placu Zbawiciela. Zaprojektowany przez Stefana Szyllera, jednak realizację projektu przejął architekt Józef P. Dziekoński absolwent Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie i Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. To właśnie dzięki jego sugestii wykorzystano granity fińskie. Świątynia zaprojektowana została na planie krzyża łacińskiego. Budowlą, która miała

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

FOT. ARCHIWUM AUTORA (2)

KAMIEŃ NATURALNY

: Filary Mostu Poniatowskiego przy nurcie rzeki.

; Filar Mostu Poniatowskiego widok z plaży.

rozsławić granity fińskie miał być Sobór św. Aleksandra Newskiego na Placu Saskim. Świątynię zbudowano w latach 1894-1912, według projektu Leontija Benois. Budowla ta jednak dla mieszkańców Warszawy wraz z pomnikiem oficerów-lojalistów poległych w Noc Listopadową stała się symbolem jarzma carskiej władzy.

Kilka lat po odzyskaniu niepodległości podczas rozbiórki soboru czerwono-szara odmiana granitów została wykorzystana do budowy budynków Państwowego Instytutu Geologicznego, wzniesionego w latach 19251930 według projektu architekta Mariana Lalewicza. Obecnie oryginalne granity przetrwały na schodach do głównego wejścia obecnego Muzeum PIG-PIB. Jaśniejszej odmiany z rozbiórki soboru użyto do budowy elementów dekoracyjnych rogatek mostu Poniatowskiego. Granity z okolic Wyborga (Viborg) oraz Wysp Alandzkich, noszące nazwę „rapakiwi”, czyli w języku fińskim „zgniły kamień”, wykorzystano na stopnie Banku Handlowego przy ul. Czackiego, róg Traugutta. Te właśnie granity występują pospolicie w formie eratyków wokół Warszawy i towarzyszą mieszkańcom miasta już od XV w. CZARNE GRANITY SZWEDZKIE Skały ze Szwecji były również mało popularne. Stosowano je głównie, jako skały okładzinowe do budynków przemysłowych i kolejowych. Obecnie bardzo trudno jest zlokalizować te skały w strukturze miasta. Największą popularnością cieszyły się tak zwane „czarne granity szwedzkie” z okolic Göteborga używane przeważnie do oblicowywania cokołów pomników. Nazwa tych skał jednak należy do technicznego języka kamieniarskiego. W istocie skały te nie

Producent urządzeń transportowych dla branży kamieniarskiej: wysięgniki, chwytaki, trawersy, stojaki do transportu i składowania kamienia, stoły obróbcze, kontenery, wózki transportowe, wózki widłowe, pługi do odśnieżania i wiele innych urządzeń, które ułatwią Państwu pracę podczas obróbki kamienia.

Odwiedź nasz sklep internetowy

www.e-metikamstone.pl CENA ZESTAWU NEPTUN+DRAGON

5200 zł netto

ALU-MAX SPEEDY Chwytak samozaciskowy  nośność 1200 kg  zakres chwytu 10-140 mm  możliwość położenia płyty z pionu do poziomu  całość ocynkowana

Wysięgnik na wózek widłowy  max udźwig 2 500 kg  max wysięg 3500 mm  regulacja kąta nachylenia masztu  całość ocynkowana ogniowo

Wózek dwukołowy Ocynkowany wózek do transportu kamienia SPEEDY Optymalnie umieszczony środek ciężkości sprawia, że transport nawet ciężkich elementów staje się dziecinnie prosty. Nośność wózka 600 kg.

Cena promocyjna:

NEPTUN

1700 zł

DRAGON

Cena promocyjna:

4700 zł netto Wersja z belką 5m

1000 zł

3950 zł

Konstrukcja aluminiowa  długość belki jezdnej 4 m  udźwig – 1,5 t.  całkowita wysokość konstrukcji 3,5 m (regulowana)  konstrukcja wykonana z aluminium lotniczego – cała konstrukcja waży zaledwie 80 kg!  w zestawie wózek jezdny.

5000 zł

STOJAK STRONG

KONTENER NA ODPADY

REGAŁ NA PŁYTY KAMIENNE MTS

Bardzo masywny i wytrzymały stojak na płyty kamienne

Ocynkowany kontener na odpady kamienne z otwieranym dnem. Idealny do usuwania odpadów kamiennych, szlamu itp. Za pomocą mechanizmu otwierającego dno szybko, łatwo i bezpiecznie pozbędziesz się odpadów! Kubatura kontenera 1000x1000x700 mm.

 całkowita nośność regału 4 tony  regulacja rozstawu 750-1500 mm  całość cynkowana ogniowo

Stojak składa się z dwóch szyn o wymiarach 190x120x3000 mm oraz 14 wytrzymałych słupków podporowych o przekroju 60x60x4mm i długości 1500 – 2000 mm. Waga kompletu ca. 375 kg.

PROMOCJA!!! Cena kompletu przy zamówieniu 5 kpl. przy zamówieniu 10 kpl.

2700 zł netto 2500 zł netto 2400 zł netto

Cena 2400

Cena kompletu

zł netto

Kontakt: Rafał Kulbida tel. 791 225 295 e-mail: biuro@metikamstone.pl ul. Kwiatowa 5 58-130 Żarów

3450 zł netto

PROMOCJA!!! Kup 2 w cenie 6000 zł i zaoszczędź

900 zł!

www.e-metikamstone.pl

FOT. ARCHIWUM AUTORA (2)

KAMIEŃ NATURALNY

mają nic wspólnego z granitami. Według klasyfikacji geologicznej należą one do diorytów, diabazów lub gabr drobnoziarnistych. Dioryty to skały obojętne głębinowe, składające się głównie z plagioklazów i amfiboli, niekiedy z dodatkiem piroksenów, biotytu oraz skaleni potasowych. Diabazy należą do magmowych skał o składzie mineralnym bazaltu, ale o grubszym ziarnie. Gabro to zasadowa skała głębinowa. Dominującą grupą minerałów są plagioklazy, skalenie potasowe, minerały ciemne i kwarc. Należą one do grupy diorytoidów i gabroidów. Wykonano z nich okładzinę pomnika Kopernika. W roku 1894 podczas gruntownej odnowy pomnika, mniej trwały piedestał z kieleckiego marmuru (różanki świętokrzyskiej) i stopnie wykonane w 1830 roku z piaskowca kunowskiego zastąpiono „czarnym granitem szwedzkim” w podstawie oraz różowawym granitem finlandzkim na stopniach. W 1898 r. wykonano z tych skał ozdobiony boniowaniem postument pod figurą Chrystusa dźwigającego krzyż. Wbudowany w taras przed fasadą kościoła Św. Krzyża, według projektu architekta Stefana Szyllera. Pod figurą znajduje się wejście do podziemi i kościoła niższego. Skały z okolic Göteborga stanowiły również często materiał na liczne pomniki i nagrobki na cmentarzu Powązkowskim. Ten „czarny granit” kamieniarski preferowali lu-

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

)

I i II Kolumny Zygmunta

Kolumna na Placu Trzech Krzyży

dzie ze sfery inteligenckiej. Przeważa zwłaszcza w nagrobkach lekarzy i adwokatów. GRANITY WŁOSKIE W przeciwieństwie do skał skandynawskich wielką popularnością na terenie Warszawy cieszyły się granity włoskie, a w szczególnie granity z Baveno w północnych Włoszech. Skały te są średnioziarnistymi skałami o teksturze porfirowatej. Obecność skalenia potasowego o widocznej budowie bliźniaczej nadaje skale charakterystyczne różowe zabarwienie. Pozbawiona skaleni jest mniej efektowna odmiana szara. Obie zastosowano w pomniku Adama Mickiewicza na Krakowskim Przedmieściu. Pomnik zaprojektowany przez Cypriana Godebskiego. Architekt wykorzystał stopniowanie barw skał dla uzyskania monumentalności pomnika i podkreślenia jego smukłości. Z różowego granitu z Baveno wykonano taras i cokół, a kolumnę wykuto z odmiany jasnoszarej. Drugim znanym pomnikiem wykonanym z różowej odmiany granitu z Baveno była druga kolumna Zygmunta. Zastąpiła ona monolit ze zlepieńca zygmuntowskiego w 1887

r. i istniała do 1944 r. Z granitów pochodzących z kamieniołomów w Mauthausen koło Linzu wykonano cokół kolumny. Połamane kolumny można obecnie podziwiać przy południowej ścianie Zamku Królewskiego. Z różowej odmiany Baveno latach 1907-1917 wykonano zespół 24 monolitowych kolumn dzielących na nawy wnętrze Bazyliki Serca Jezusowego przy ul. Kawęczyńskiej na Pradze. Bazylika ta była wzorowanej na kościele św. Pawła za Murami w Rzymie. Kościół wybudowany został w latach 1907-1923, według projektu Łukasza Wolskiego. Do wykończenia kolumn wykorzystano kompozytowe głowice wyrzeźbiono w piaskowcach kieleckich, uzyskując piękny kontrast szarości z różową barwą granitowych monolitów. Kolumnada została pierwotnie wykonana dla bazyliki św. Pawła za Murami w Rzymie. Jednak była ona za krótka na potrzeby budowy. W związku z brakiem możliwości ich wykorzystania we Włoszech zostały one sprzedane w 1915 roku Marii z Zawiszów Radziwiłłowowej. Później przekazano je na potrzeby budowanej w Warszawie Bazyliki Serca Jezusowego. Przed II wojną światową była to największa świątynia na

KAMIEŃ NATURALNY

terenie Warszawy. Kolumny w Bazylice są największymi kolumnami granitowymi na terenie Warszawy i najprawdopodobniej są największymi monolitycznymi kolumnami granitowymi w Polsce. Do Bazyliki prowadzą także największe granitowe schody wykonane z szarej odmiany granitów z Baveno. Schody maja 30 m szerokości i składają się z 24 stopni. Na placu Trzech Krzyży w Warszawie w 1900 r. zastąpioblokikolumny granitowe no dwie XVIII-wieczne z piaskowca kolumnami z czerwonej odmiany granitu Baveno. Są one zwieńczone pozłacanymi krzyżami. Wraz z krzyżem trzymanym przez św. Nepomucena stanowią podstawę nazwy placu. Kolumna zachodnia została w czasie wojny złamana. ObecFRANCJA nie posiada łatę z brązu. Kolumna wschodnia nosi liczne uszkodzenia powstałe w czasie krywanych walk podczas TARN drobne i grube ziarno Powstania Warszawskiego TARN ciemny i royal W latach 1904-1912 użyto białej i szarej odmiany granitów przy budowieKANADA mostu Poniatowskiego, projektowaneCAMBRIAN go przez M. Marszewskiego i B. black Plebińskiego oraz architekta Stefana Szyllera. Obie odmiany są dobrze widoczne na filarach mostów górującymi nad popularnymi plażami INDIE od strony praskiej. Architekci przewidując zanieczyszczenie powierzchni filarów osadami rzecznymi zastosowali PREMIUM gradację barwną, stosując granity o odcieniu ciemnym ABSOLUTE BLACK przy nurcie rzeki i rozjaśniającymi się ku górze. Taki dobór kolorów sprawia, że filary sprawiają wrażenie solidnych i masywnych. Firma kamieniarska braci Mazurskich wykoBRAZYLIA nała pod kierunkiem rzeźbiarza Zygmunta Otto parapety z białej odmiany granitu w rogatkach mostu oraz ozdoby YELLOW i ławki z szarej jego odmiany. CARACAS W tym krótkim przeglądzie granitoidów obcego pochodzenia uwzględniono te, które mają najdłuższą tradycję architektoniczną w Warszawie. Ich wartość architektoniczną, historyczną i materialną podnosi współcześnie VERDE fakt znacznego wzrost importu granitów z wielu krajów UBATUBA świata np.: Ukrainy, Szwecji, Finlandii, Włoch, Brazylii, RPA, Zimbabwe, Indii i Chin. Oferta handlowa coraz częściej obejmuje nie surowe bloki, lecz płyty o żądanych wymiarach i fakturze, a nawet gotowe formy plastyczne, ROSA np. kompletne nagrobki. 

TUPIN

Literatura: Sygietyńska H. „Kamień w architekturze i rzeźbie Warszawy”, PWN, Warszawa 1978. BLO DOS KI TĘ W PO PNE R SZCZ CIE ECIN Sylwestrzak H., Kachnic J. „Kamienne Towarzystwo Sztuki”, Wyd. Nauk. UMK, Toruń 2010.

Heflik W. „Kamienie ozdobne Polski”, WG, Warszawa 1989.

KONTAKT: Hanna Mickiewicz J., „Pomnik Mickiewicza”, tel.: +33Jarnuszkiewiczowa 662 96 39 54, mail: hm.tarngranit@orange.fr PWN, 1975, Warszawa

NOWY KAMIENIARZ (95) 2017 NOWY NOWYKAMIENIARZ KAMIENIARZ 23 (96)////2017 2017 NOWY KAMIENIARZ 64(94) (98) 2017

53 59 33 75

TECHNOLOGIE PRODUCENCI - ARTYKUŁ SPONSOROWANY

Obróbka kamienia w jakości sięgającej Zenitu

Dominik Łuszczek

Maszyny sterowane numerycznie coraz częściej znajdują się w kręgu zainteresowania inwestorów branży kamieniarskiej. Co tak właściwie należy rozumieć pod pojęciem maszyny sterowanej numerycznie? Czy jedynie możliwość sterowania obrabiarką za pomocą komend wydawanych z komputera? Niestety tak uważa wielu sprzedawców maszyn, tymczasem poziom CNC, na który chcą wejść kamieniarze, oznacza dziś znacznie wyższy stopień wtajemniczenia.

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

FOT. DONATONI

kontroli numerycznej najlepiej mówić posługując się konkretnym przykładem. W tym artykule za przykład świetnego automatu polerskiego posłuży model Zenit marki Donatoni, który jest maszyną zdolną do formatowania płyt kamiennych, kalibracji, szlifowania, polerowania i szczotkowania, a także wiercenia i grawerowania (opcjonalnie). Ruchy narzędzi odbywają się nie tylko po prostej, ale także w ruchu krzywoliniowym. Kontrolowanie numeryczne oznacza tu zatem sterowanie wieloma zadaniami, wieloma narzędziami, działającymi w wielu płaszczyznach. Podstawą musi być więc świetny „silnik” w postaci łatwego w obsłudze programu do wprowadzania danych obróbczych oraz wydajnego systemu operacyjnego, który będzie w stanie w szybkim czasie owe dane przetworzyć. Ale nie tylko. Chciałbym na kilku przykładach pokazać, że cel, jakim jest dokładność i precyzja obróbki kamienia, nie zostanie osiągnięty jedynie poprzez zastosowanie kilku układów scalonych czy wydawanie komend maszynie przez komputer. Owszem, dzięki komputerom mamy możliwość doskonałego planowania, wymiarowania z bardzo wysoką dokładnością, tworzenia na tej podstawie rysunków, przekształcania ich w pliki CAM i wy-

syłania do maszyny. Co dalej stanie się jednak w starciu narzędzia osadzonego na sterowanej numerycznie osi z niezwykle twardym i wymagającym materiałem, jakim jest kamień – zależy od wielu innych czynników. MOCNE PODSTAWY Pierwszym z nich jest sama konstrukcja maszyny. W ostatnich latach inżynierowie doskonalą właśnie ten aspekt maszyn CNC. Konstrukcja urządzenia, jego bryła, kształt, sposób usadowienia i montowania do podłoża hali – te wszystkie szczegóły wpływają na parametry techniczne i niezawodność maszyny. Cieszy oko dobry design, dobrze pracuje się na kolorowym, dotykowym ekranie. Ale

: Automat polerski Zenit jest wyposażony w trzy osie interpolowane: X, Y, Z o długościach odpowiednio: 3600, 2650 oraz 370 mm.

to, co najważniejsze, może kryć się nawet w sposobie spawania elementów maszyny albo zastosowanych stopach metali użytych w stworzeniu ramy obrabiarki. Widziałem wiele tego typu maszyn na licznych targach na świecie. Niestety zdarzali się producenci, którzy próbowali odchudzić konstrukcję maszyny z (nie da się ukryć) kosztownych kilogramów. Konstruktorzy maszyny Zenit w trakcie wielu lat eksperymentów i zdobywanych doświadczeń doszli do wniosku, że gwarancję dokładności cięcia zapewni jedynie mono-

PROFESJONALNA CHEMIA DO KAMIENIA

kleje szpachle żywice impregnaty czyszczenie pielęgnacja narzędzia Kleje/Szpachle:  Kleje oraz szpachle MARMOLIT wykonane z żywic poliestrowych. Zalecane szczególnie gdy trzeba pewnie skleić lub naprawić każdy rodzaj kamienia naturalnego MARMOLIT dostępny jest w różnych gęstościach i kolorystyce  Kleje oraz żywice epoksydowe, mrozoodporne o bardzo wysokiej wytrzymałości, gęstości oraz kolorystyce

ŻS NI

A CJ

N RA NY A E GW C J

NOWOŚĆ

Produkty do pielęgnacji:  Preparaty do mycia kamienia o neutralnym PH, odrdzewiacze  Woski w płynie i gęste o różnej kolorystyce  Pasty barwiące  Krystalizatory

Produkty do zabezpieczenia:  Impregnaty neutralne dla kamienia nie pozostawiające śladu  Impregnaty do piaskowca  Impregnaty do nadania efektu mokrego kamienia, bardzo mocne  Lakiery  Antygrafﬁti

Znajdź nas na facebook.com/bchempolska

EFEKT ANTYCZNY

www.b-chem.pl

info@b-chem.pl, tel.: 22 371 40 37

Proponujemy najwyższej jakości piły, frezy, wiertła do materiałów ceramicznych typu: Lapitec, Laminam, Dekton i pochodne.

Italdiamant-Poland HED 11500 ul.Dworska 5a, Giżycko tel.: 87 428 57 01, 602 760 968 email: italdipl@pro.onet.pl

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

TECHNOLOGIE

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

Zenita wyposażono w automatyczną, 10-pozycyjną zmieniarkę narzędzi z pneumatycznym systemem blokowania i odblokowywania uchwytów (ISO40)

; W Zenicie belka ma napęd realizowany przez sterowane cyfrowo, z bardzo wysoką dokładnością, silniki bezszczotkowe.

(2)

PROWADZENIE BEZ DRGAŃ Jeśli liczymy na dokładność obróbki numerycznej maszyny, zwróćmy uwagę także na elementy dynamiczne konstrukcji, i to nie tylko głowicę i wrzeciona bezpośrednio odpowiedzialne za ruch osiowy narzędzi, ale także np. belkę – jej budowę i sposób poruszania się. W Zenicie belka ma napęd realizowany przez sterowane cyfrowo, z bardzo wysoką dokładnością, silniki bezszczotkowe. O zalecie takiego rozwiązania nie trzeba wiele mówić: brak szczotek węglowych w silniku to przede wszystkich mniejsze ryzyko awarii, mniejsze koszty eksploatacji i brak niepotrzebnych przestojów na wymianę tych szybko zużywających się elementów. Silnik bezszczotkowy w Zenicie współpracuje z przekładnią. Belka pozioma porusza się na cichych i mocnych prowadnicach kulkowych (zalety takich prowadnic widzimy na co dzień w dobrej jakości szufladach), które zapewniają dokładny, prostoliniowy ruch. Wszystkie elementy ślizgowe są chronione przez specjalne osłony ograniczające ich ścieranie, a tym samym gwarantujące tak samo do-

)

FOT. DONATONI

lityczna konstrukcja stołu roboczego ze stopów metali o najwyższych parametrach, która zagwarantuje stabilność przez wiele lat użytkowania, niemal całkowitą redukcję drgań oraz ochronę przed mikropęknięciami i korozją. Newralgicznym punktem takich konstrukcji są oczywiście łączenia. Dlatego przyjrzałem się bliżej maszynie Zenit – pod lupę wziąłem masywny profil stalowy, z jakiego została wykonana rama, zwróciłem uwagę na dokładne piaskowanie i idealnie położoną powłokę malarską (trzy warstwy). Opcjonalnie stół roboczy (o imponującym rozmiarze 3500 x 2000) może zostać pokryty powłoką aluminiową, co jeszcze zwiększa żywotność maszyny. Precyzja przekonuje i zachwyca, a waga – blisko 4 tony – nie budzi żadnych wątpliwości, że mamy do czynienia z profesjonalnym urządzeniem dla najbardziej wymagających.

kładny ruch bez przeskoków i drgań przez cały okres użytkowania. Także w przypadku wrzeciona dla ruchu osi pionowych (Z) zastosowano ten sam bezszczotkowy, sterowany cyfrowo silnik oraz ślizg na prowadnicach kulkowych. PRECYZJA W TRZECH OSIACH Automat polerski Zenit jest wyposażony w trzy osie interpolowane: X, Y, Z o długościach odpowiednio: 3600, 2650 oraz 370 mm. Maksymalna prędkość posuwu w osi X wynosi nawet 35 m/min, a osi Y 25 m/min. Dopuszczalne jest uwolnienie osi Z od sterowania mechanicznego i zarządzanie jej ruchem poprzez układ pneumatyczny, co pozwala np. zlecić

maszynie zadanie polerowania. Na jakość obróbki CNC wpływ ma także sposób montowania i wymiany narzędzi. Automatyczny magazynek jest nie tylko wygodny i skraca czas przezbrojenia maszyny, ale ma również wpływ na eksploatację samych narzędzi, a w konsekwencji precyzję ich działania. Ręczna wymiana narzędzi zawsze wiąże się z ryzykiem czynnika ludzkiego – niezachowania odpowiedniej dbałości wymiany frezu, pojawienia się zanieczyszczeń, pomylenia granulacji, odkładania narzędzia w nieodpowiednie miejsce przez operatora – a w konsekwencji jego zagubienie czy zniszczenie. W maszynie Zenit 10-pozycyjna zmieniarka narzędzi jest automa-

www.youtube.com/mekanika www.youtube.com/mekanika

NOWY WYMIAR CIĘCIA NOWY WYMIAR CIĘCIA WEDŁUG DONATONI WEDŁUG DONATONI

OTWIERAMY NOWY ROZDZIAŁ W POLSCE DONATONI JET 625

DONATONI JET 625

OTWIERAMY NOWY ROZDZIAŁ W POLSCE DONATONI ZENIT

DONATONI ZENIT

CIĘCIA PODŁUŻNE, POPRZECZNE, UKOŚNE, POD KĄTEM ORAZ PO OKRĘGU

CIĘCIA PODŁUŻNE, POPRZECZNE, MASZYNY 6 UKOŚNE, POD KĄTEM ORAZ PO OKRĘGU

38-300 Gorlice tel. +48 18 353 06 69 fax +48 18 353 51 48 e-mail: biuro@mekanika.pl

DONATONI QUADRIX DG 2000

OBRÓBKA W TRZECH INTERPOLOWANYCH OSIACH. OPCJA POLEROWANIA.

CENTRUM DO OBRÓBKI CNC Z OSIĄ Z WYSOKOŚCI NAWET 2000 mm.

CENTRUM6 DO OBRÓBKI CNC OBRÓBKA W TRZECH NARZĘDZIA 6 INTERPOLOWANYCH OPROGRAMOWANIE USŁUGI OSIACH. OPCJA POLEROWANIA.

ul. Krakowska MASZYNY 6 42 NARZĘDZIA

38-300 Gorlice tel. +48 18 353 06 69 fax +48 18 353 51 48 ul. Krakowskae-mail: 42 biuro@mekanika.pl

DONATONI QUADRIX DG 2000

OPROGRAMOWANIE

SERWISOWE

Z OSIĄ Z WYSOKOŚCI NAWET 2000 mm.

USŁUGI

SERWISOWE

WWW.M E KA NI KA . PL

W W W.M E KAN I KA . P L

tyczna i posiada pneumatyczny system blokowania i odblokowywania uchwytów (ISO40). Czujniki laserowe sprawdzą, czy narzędzie jest poprawnie zamontowane – maszyna nie rozpocznie pracy, jeśli w uchwycie nie znajduje się poprawnie zamontowane i odpowiednio dobrane do zadania narzędzie. W kontekście dbałości trzeba wspomnieć o układzie chłodzącym i czyszczącym narzędzia. Woda dystrybuowana jest zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz wrzeciona, co pozwala na korzystanie z różnego typu narzędzi. Analizując różne oferty maszyn CNC, warto także zwrócić uwagę na silnik elektrowrzeciona. Zazwyczaj w urządzeniach mamy do czynienia z silnikami indukcyjnymi lub też – nowego typu – z falownikiem. Ten drugi typ – wykorzystywany w maszynach Donatoni, m.in. właśnie w modelu Zenit – nie tylko pracuje znacznie ciszej, ale też jest bardziej ekonomiczny i żywotny. Dla jakości obróbki ważne jest także to, że falownik gwarantuje mniejsze drgania niż tradycyjny silnik. CZUJNIKI, CZYLI FEEDBACK I na koniec godny rekomendacji system bezpieczeństwa, który powinien być montowany w każdej maszynie. Donatoni zainstalował w modelu Zenit system dwóch rzędów fotokomórek na froncie maszyny. W przypadku, gdy światło pomiędzy nimi zostanie przerwane, maszyna automatycznie przełącza się na system „slow”, spowalniając ruch osi oraz blokując obrót narzędzia. Dlaczego piszę o czujnikach w kontekście jakości obróbki? Bo to jest właśnie doskonały przykład

FOT. VIEK-MACHINES.COM

TECHNOLOGIE

DANE TECHNICZNE PILARKI DONATONI ZENIT

Silnik z falownikiem wykorzystywany w maszynach Donatoni Zenit – nie tylko pracuje znacznie ciszej, ale też jest bardziej ekonomiczny i żywotny.

„zaradności” systemów CNC. Poprzez tego typu rozwiązania nie tylko wydajemy komendy, wprowadzamy interesujący nas program obróbczy, ale również możemy oczekiwać informacji zwrotnych od maszyny. Do tego służą właśnie czujniki bezpieczeństwa, ale też czujniki pozwalające korygować parametry obróbcze zgodnie z rzeczywistymi parametrami ułożo-

nego na maszynie kamienia. Inteligencja automatu Zenit objawia się właśnie w doskonalej komunikacji czujników wykrywających parametry płyty kamiennej (jej rzeczywiste wymiary, ewentualne defekty z dokładnością co do milimetra). Wykryte różnice są natychmiast komunikowane operatorowi maszyny, który może zatwierdzić aktualizację parametrów pracy. 

(

1. Praca po obwodzie prostokąta

2. Praca w tzw. trybie meandrowania podłużnego (wzór grecki)

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

3. Praca w tzw. trybie meandrowania poprzecznego

4. Praca po skosie wewnątrz prostokąta

5. Praca po okręgach różnej średnicy

Software zainstalowany w Zenicie pozwala na wykonywanie: kalibracji, szlifowania, polerowania, szczotkowania.

ARCHITEKTURA TRENDY Magda Rocławska-Harań blogerka Marbledesign.pl

FOT. ARCHIWUM AUTORA

Było… jest… będzie …

( Sardyński marmur jest jednym z najczęściej kupowanych marmurów w Polsce.

ciągu ostatniego dziesięciolecia rynek kamienia bardzo się zmienił. Nie chodzi tylko o to, że pewne kamienie są niedostępne – np. Madura Gold, Kashmir Gold, Kashmir White – bo są ich zamienniki. Ale czy nadal jest taki popyt na miodowe granity, z jakim mieliśmy do czynienia 8–10 lat temu? Bardzo duża liczba zakładów kamieniarskich zrestrukturyzowała swoje przedsiębiorstwa, zainwestowała w nowe maszyny, w szkolenia, w wizerunek firmy. Coraz większe zainteresowanie architektów wymogło na zakładach kamieniarskich zmianę sposobu pracy z klientem. Zmieniło się także nasze spojrzenie na kamień. Podążamy za coraz bardziej zmieniającymi się trendami. Chcemy, aby nasza oferta była atrakcyjna dla klien-

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

Architekci poszukują nowych pomysłów inspirowanych światem mody wprost z wybiegów w Mediolanie. Gdy jeszcze około dziesięciu lat temu podobały nam się ostre, odważne zielenie i pomarańcze (fronty meblowe w kolorze soczystej zieleni były prawdziwym hitem), dzisiaj są one niedopuszczalne. ta, dla architekta oraz dla innego kamieniarza (bo czy nie może on zostać naszym klientem?). Co roku, a nawet dwa razy do roku, mamy do czynienia z premierami – większość producentów tzw. sztucznych kamieni (konglomeraty i spieki) wprowadza do obrotu wzory mające odpowiadać gustom zainteresowanych wnętrzarstwem. Czy jesteśmy w stanie za tym nadążyć? Tak, bo pomagają nam w tym firmy, które ten produkt oferu-

ją. Firmy i ich budżet marketingowy. Architekci poszukują nowych inspiracji w świecie mody wprost z wybiegów w Mediolanie. Gdy jeszcze ok. 10 lat temu podobały nam się odważne ostre zielenie i pomarańcze (fronty meblowe w kolorze soczystej zieleni były prawdziwym hitem), dzisiaj są one niedopuszczalne. To było. Od pewnego czasu na topie są tekstury (o których pisaliśmy na łamach NK już w 2015 r.). Wszelkiego rodzaju

TechniStone

Największy wybór powierzchni z konglomeratu kwarcowego Sprawdź u swojego dystrybutora! NOWY MAGAZYN! CARRARA ul. Miętowa 14a, Poznań

| +48 604-204-610

Technistone a.s. Bratri Stefanu 1070 | 500 03 Hradec Kralove | Czech Republic

obróbki takie jak satyna, patyna czy waterjet oferowane nam przez hurtownie kamieniarskie rozbudziły wyobraźnię wnętrzarzy. Jest to dla nich coś nowego, coś innego. Mogą tworzyć z nich różne wzory, co powoduje, że każdy projekt będzie inny. Tak samo jest z barwami. Po nasyceniu społeczności kolorami tęczy powróciliśmy do wszechobecnej bieli oraz jej odcieni. Mamy rekordowy powrót do kolorów Ziemi. Okazało się, że nawet pospolita wcześniej Carrara przeżywa swoje odrodzenie i doczekała się wielu zamienników. Wraz ze wzrostem zainteresowania wzrosła też cena… Obecnie mamy zamienniki Carrary, Calacatty, Nero Marquiny, Crema Marfil – czyli szlachetnych marmurów w wersji hard (hard, czyli mocniejszej, wytrzymującej wysokie temperatury, odpornej na działanie kwasów, zarysowania, czyli czynniki których „obawia” się marmur). Oprócz wszelkiego rodzaju kamieni naturalnych oraz ich wykończeń, jakie nam oferują hurtownicy, mamy styczność z nową siatką sprzedaży. Na rynek polski pewnym krokiem wkroczyli producenci konglomeratów kwarcytowych oraz spieków, którzy PROMUJĄ swoje materiały, podczas gdy kamieniarze błądzą po omacku w nadziei, że sąsiad jednak nie będzie miał akurat tego samego kamienia na placu, a ich oferta będzie korzystniejsza. Czy marketing, jakim dysponują producenci koncernów kwarcowych, zabija powoli sprzedaż kamienia naturalnego? Nikt go nie reklamuje wśród architektów czy studiów kuchennych na taką skalę, jak robią to producenci sztuczności. Czy biorąc pod uwagę modę oraz doświadczenie krajów skandynawskich, doprowadzamy powoli do sytuacji, gdzie kamień naturalny będzie dobrem luksusowym, przez co sztuczne materiały zostaną jeszcze bardziej spopularyzowane? Obecnie biały konglomerat kwarcowy jest tak popularny, że możemy go kupić po 300 zł za m2. A kamień naturalny? Jasny? Z żyłami? Równie odporny? Czas pokaże.

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

FOT. ARCHIWUM AUTORA (3)

ZE ŚWIATA

( Crema Veneziana, to marmur wydobyty w kamieniołomach Ratti charakteryzujący się kremowym odcieniem z delikatną szarością i perłową nutą

ZAPRASZAMY! Hala 7A stoisko nr. 20

Z coraz większą odwagą sięgamy po naturalne kwarcyty, troszkę broniąc się przed powszedniejącymi produktami kwarcytowymi. Zachęcamy swoich klientów do naturalnego pochodzenia. Pomaga nam w tym coraz bardziej rozpowszechniony i dostępny transport międzynarodowy. Sprowadzenie 5–10 płyt z Włoch nie jest już żadnym problemem. Śledźmy premiery oraz pokazy przodowników w dziedzinie kamieniarskiego designu – Citco, Antolini, Kelly Wearstler oraz innych. Najnowsza prezentacja znanej firmy Citco Prive przedstawia biele, czernie, geometryczne wzory. Ukazują nam swoje spojrzenie na kamień dekoracyjny, np. obłożenie ścian salonu, wzory 3D (kwiaty, pióra, pawie oka), posadzki. Pokazują, że marmur nie musi być kojarzony z pałacowymi wnętrzami. Na topie będą nadal żyły, ale te ciemniejsze. Powrócą marmury, takie jak Nero Marquina, Portoro Oro czy mniej znany Noir Saint Laurent. Po długiej nieobecności wracają na salony beże: Perlato Olimpo, Thala Beige, Crema Marfil, Caffe Mocca, Botticino – wszystko, co kojarzy się z „nowym” kolorem beige (beż z szarością), i co do niego pasuje. Przy czym szarość nadal jest atrakcyjna. Nie twardy i ciemny antracyt, ale jasny, klasyczny odcień. Z szarości wybierzmy takie jak: Bardiglio Nuvolato, Thala Grey, Super White. Jeśli biel z szarą żyłą, to tylko Arabescato i ich rodzaje. Niech coś się na nich dzieje. Niech nie będą powtarzalne. Kreujmy kamień naturalny – wspólnie, wszyscy. 

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

: Nero Marquina

: Noble Botticino

;

Crema Marfil

Natural Calacatta

FELIETON SŁAWOMIR MAZUREK

Uwaga oszust!

ażdy, kto prowadzi jakikolwiek biznes, przynajmniej raz został oszukany przez „partnerską” firmę. Jeśli znajdzie się osoba, której nie oszukano, to znaczy, że za krótko działa w biznesie. Partnerzy biznesowi, podobnie jak zwykli ludzie, mają różne charaktery i różną moralność. Jestem przekonany, że niektórzy oszustwo mają zakodowane w genach – nie potrafią inaczej funkcjonować. Gdy przed laty prowadziłem firmę kamieniarską, trafiłem na generalnego wykonawcę – nazwijmy go XYZ – któremu dostarczałem i montowałem kamień. Ustalenia poczynione, umowa podpisana, prace zrobione w terminie – tylko zapłaty brak. Sprawa w efekcie trafiła do sądu, a tam prawnicy firmy XYZ dowiedli, że właściwie nie było żadnej umowy, a jeśli nawet była, to nie z tą firmą, od której domagam się zapłaty, tylko z inną – a ta druga nic nie robiła w tym obiekcie, więc jakie pieniądze i za co? Właściwie wyszło na to, że sam, z własnej woli i całkowicie za darmo, dostarczyłem i zamontowałem ten kamień – i jeszcze nie wiem, komu. Przełknąłem tę pigułkę, bo życie i biznes muszą toczyć się dalej i nie zawsze się wygrywa. Trzeba umieć też przegrywać. Kilka miesięcy później trafił do mnie klient z poważnym zamówieniem na realizację okładzin kamiennych w jego rezydencji. Przyszedł z projektantem i rysunkami. Kilka godzin wybieraliśmy kamienie, omawialiśmy szczegóły realizacyjne, nawet uzgodniliśmy harmonogram montażu. I kiedy wydawało się, że

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

wszystko już jest uzgodnione i pozostały jedynie formalności związane z przygotowaniem szczegółowej umowy oraz ustalenie warunków płatności, tenże inwestor stwierdził, że całość jego inwestycji prowadzi firma XYZ i chciałby, aby umowa była podpisana i finansowana przez tego generalnego wykonawcę. Wtedy odsunąłem wszystkie rysunki w stronę jego i towarzyszącego mu projektanta, swoje papiery oraz notatki starannie poskładałem i spokojnie powiedziałem, że jeśli jest to warunek nie do przeskoczenia, to niech szuka innego wykonawcy robót kamieniarskich. Mogę podpisać umowę wyłącznie bezpośrednio z nim, ale w żadnym wypadku nie podpiszę jej z firmą XYZ. Poinformowałem, aby nie pytali dlaczego, bo w tym momencie sytuacja jest niezręczna i cokolwiek bym nie powiedział, może to zostać źle odebrane, więc lepiej, abym się nie wypowiadał na temat XYZ. Klient uszanował moją decyzję. Po kilku dniach wrócił i zgodził się podpisać umowę na moich warunkach – z pominięciem firmy XYZ. Ostrzegłem go później przed tą firmą i powiedziałem, że co by o niej nie mówić, to muszę obiektywnie przyznać, że mają świetnych prawników, którzy doskonale potrafią kryć ich oszustwa. Stwierdził, że się nie boi, bo stać go chyba na jeszcze lepszych. Przyszłość pokazała, że firma XYZ też go oszukała (mechanizm był identyczny jak w moim przypadku), a jego prawnicy okazali się jednak gorszymi od tych, którzy w sądzie reprezentowali oszusta.

Partner takiego oszusta może być przez niego wprowadzony w błąd tylko raz. Z oszustem nie chcemy już w przyszłości mieć nic wspólnego. Choćby prosił i błagał na kolanach, to póki nie naprawi wcześniej wyrządzonej krzywdy i nie zrekompensuje finansowej straty, póty nie będziemy robić z nim żadnych interesów. A ta często bardzo kosztowna lekcja pozwoli nam ustrzec się przed podobnymi oszustwami w przyszłości. Jest to prawidłowa reakcja człowieka uczciwego. Bywa jednak, że takie oszustwa biznesowe są zaraźliwe. Ofiara dochodzi do wniosku, że skoro ją oszukano, to odbije sobie stratę, oszukując innych. Dotychczas uczciwy biznesmen staje się oszustem, szwankuje jego moralność, a ponieważ wieści w środowisku jakoś się rozchodzą, to i o partnerów coraz trudniej. Jeszcze moment, jeszcze chwila i wypadnie z rynku – jak wspomniana wyżej firma XYZ. Jaki jest sposób na oszustów? Trzeba dzielić się wiedzą! Przy każdej okazji na różnych spotkaniach opowiadajmy o tym, jak się współpracuje z tym czy owym. Niech nasze doświadczenie przysłuży się innym. Historia z firmą XYZ wydarzyła się w latach, gdy Internet i poczta mailowa dopiero nieśmiało wkraczały w naszą codzienność, więc nam, biznesmenom, pozostawały wyłącznie kontakty osobiste. Dzisiaj, w dobie powszechnego dostępu do Internetu, mamy znacznie więcej możliwości docierania do innych. Krzyczmy więc, gdzie tylko się da: Uwaga, oszust! 

gl3

Chcesz ciąć SZYBCIEJ? Teraz możesz.

Chcesz ciąć WIĘCEJ? Teraz możesz.

Chcesz ZWIĘKSZYĆ WYDAJNOŚĆ? Teraz możesz.

ZAPRASZAMY! Hala 7A stoisko nr. 19

NEW Egil 700 CN2 PIŁA MOSTOWA CNC

Brio 35CN2 STEROWANA NUMERYCZNIE MONOBLOCZNA PIŁA MOSTOWA

Toro 62

WIELOGŁOWICOWY AUTOMAT DO OBRÓBKI KRAWĘDZI PROSTYCH I ZAOKRĄGLONYCH

Wysoko wydajne zautomatyzowane centrum tnące nawet w 13 osiach. Cięcie wieloma piłami na wymiar od 140 do 2000 mm. Centralna tarcza wykonująca także cięcia pod kątem. rzyssawki do przemieszczania ciętych elementów. utomatyczne zagnieżdżanie ciętych elementów. ompaktowa linia do cięcia, gdy maszyna wyposażona jest w taśmowy podajnik i urządzenie załadowcze. Wysoka produktywność do 490 m2/8h. Gmm S .p.A. Via Nuova, 155 28883 Gravellona Toce (VB) Italy e-mail: gmm@gmm.it web site: www.gmm.it

IS O 9001:2008 - Certificato N°IT234871

FELIETON JAROSŁAW ROCŁAWSKI

Dobra zmiana?

obra, czyli jaka? Dobra, ale dla kogo? I żeby było jasne – nie chodzi mi o hasło polityczne PIS-u. Ale o rzeczywiste zmiany na dobre – dla wszystkich obywateli. Pamiętam, jak to dawno, dawno temu, gdy rozpoczynałem działalność gospodarczą na własny rachunek (wcześniej ze względu na wiek robiłem to na rachunek mamy), poszedłem do urzędu skarbowego w celu rejestracji i wyboru formy opodatkowania. Jakież było zdziwienie pań w US, gdy ze stoickim spokojem zameldowałem, że wybieram tzw. książkę. Panie – bardzo miłe – widząc młodego człeka, zaczęły mi tłumaczyć – że książkę (KPiR) to one dają za karę, kiedy im ktoś „podpadnie”, że prościej jest wziąć ryczałt. Bo to proste w prowadzeniu i podatki wychodzą niższe… Stanęło na moim i dostałem książkę. I tu dla „młodych”, gwoli wyjaśnienia – był to zeszyt 16-kartkowy, każda kartka ostemplowana przez US i ponumerowana. Były tam rubryki – pierwsza: „L.p”, druga: „za co”, trzecia: „+”(czyli przychód), czwarta: „−” (czyli rozchód) i piąta: „=” (czyli saldo). Od środka zeszytu, czyli po ośmiu kartkach, zaczynał się tzw. rejestr zatrudnienia – gdzie wpisywało się kto i kiedy został zatrudniony; a od końca zeszytu zaczynał się tzw. kwitariusz wypłat. Wot i wsio, cała buchalteria. Potem – po 1989 r. – zaczęto sprawy udziwniać i do każdego działania musiały być oddzielne „księgi”. Tym sposobem dziś mamy tak rozbudowaną papierologię, że większość tego nie ogarnia, ale w zamian powstała nowa

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

„gałąź przemysłu” – biura rachunkowe i doradztwo podatkowe. Nie wspominając o tym, że wtedy mój US zatrudniał jakieś 20–30 osób, a ZUS drugie tyle – bez komputerów. Wszystko liczone i wypełniane było ręcznie. I był porządek. Potem nastąpił dziki rozwój – sami oceńcie, jak to dziś wygląda. Wstaję rano i czytam newsa: „3 mln. anonimowych składek na koncie ZUS-u. ZUS nie potrafi zidentyfikować

Dawno, dawno temu, gdy rozpoczynałem działalność gospodarczą na własny rachunek, cała buchalteria firmy mieściła się w 16-kartkowym zeszycie. wpłat i zaksięgować ich na właściwe konto. Sprawdź koniecznie, czy nie dotyczy to Ciebie” I tak dalej...Wyobraźcie sobie taką sytuację – nagle na wasze konto wpływa jakaś wpłata, nie znacie człowieka, nie wiecie, za co. Brak numeru faktury czy innego opisu, który pozwala wam na identyfikację wpłaty i uznanie jej za waszą należność. Co robicie? No właśnie – każdy uczciwy obywatel, może nie natychmiast, ale prędzej lub później, odsyła tę kwotę do nadawcy. Każdy, ale nie ZUS. Nawet US, kiedy się pomylicie i raz czy dwa wpłacicie za dużo, odeśle Wam tę kasę, jeżeli akurat nie może

przeksięgować jej na inną waszą należność. Ale nie ZUS. Dlaczego…? To zbyt skomplikowane, aby to wyjaśnić w kilku zdaniach tak, żeby nie zabrzmiało jak spiskowa teoria dziejów. Więc może od początku – ale nie tak całkiem. Finansowanie ubezpieczeń społecznych w pierwszych latach powojennych oparte było na kredycie państwowym. Wpływy ze składek wpłacanych przez zakłady pracy były niewielkie ze względu na niskie płace oraz wypłatę świadczeń w naturze. Z czasem składki z pewną nadwyżką zaczęły wystarczać na wypłatę świadczeń. Mniej więcej od początku 1950 r. powstawała nadwyżka. I co? Zlikwidowano ZUS, przekazując kompetencje „innym”. W 1955 r. powołano ZUS na nowo (sic!). Składka opłacana przez zakłady pracy rosła od 1950 r. Na początku, tj. w 1950 r., wynosiła 15,5% wypłat na wynagrodzenia. W 1972 r. składka ta wynosiła już 20% wynagrodzenia, a w 1981 r. wzrosła do 25%. Później – w 1982 r. – nastąpił kolejny wzrost do 33% wynagrodzenia, a w 1986 r. – do 43%. W 1987 r. składkę obniżono do 38% i wypłacono nadwyżkę (cokolwiek to oznacza). Przypominam – cały czas mówimy o procencie od tzw. funduszu płac. Nie było minimalnych wynagrodzeń. Potem sytuacja tylko się pogarszała. Ostatnią nadwyżkę z ZUS-u „wypłacił” rząd Zbigniewa Messnera i odtąd ZUS już nigdy nie miał nadwyżek. Ciąg dalszy nastąpi… Tylko nie wiem kiedy… 

ZAPRASZAMY! Hala 7A stoisko nr. 19

Najlepsze w swojej klasie

58-150 Strzegom ul. Koszarowa 7 www.euroarss.pl

email: biuro@euroarss.pl tel. 603 891 257, 604 078 731 tel./fax. 74 855 03 93

Nasze rekordowe cięcia 4681 m² = 18,43 m²/mb

Zakład Kamieniarski Edward Badecki Koziniec Trak 10 linowy, Ø 8,2 m, 10x25,4 m

2173 m² = 20,7 m2/mb Wyroby Granitowe Wołczyk Kamień Pomorski Trak 5 linowy, Ø 8,2 m, 5x21,0 m

1947 m² = 18,54 m2/mb

Zakład Kamieniarski M.E.J.A. Buganiuk Ząbkowice Śl. Trak 5 linowy, Ø 8,2 m, 5x21,0 m

497 m² = 22,39 m2/mb

Zakład Kamieniarski Edward Badecki Koziniec Jednolina, Ø 9,0 mm, 22,2 m

462 m² = 24,06 m2/mb Granitex Wiesław Trybuszek Strzegom Jednolina, Ø 9,0 mm, 19,2 m

365 m² = 20,86 m2/mb Granit-Styl Dariusz Bujczyk Łożnica, k. Goleniowa Jednolina, Ø 9,0 mm, 17,5 m

Sprawdź nas! ul. Promienista 48a, 60-289 Poznań tel. +48 61 868 33 95 kom. +48 602 767 993 a.suwik@diamantas.pl biuro@diamantas.pl

SPRZEDAŻ PŁYT GRANITOWYCH ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY

Nowy kamień Victoria White

Kamyk Granity Tomasz Kisiel ul. Lipowa 86 08-300 Sokołów Podlaski kontakt@granitkisiel.pl www.granitkisiel.pl +48 518 543 316

THE 18th CHINA XIAMEN I N T E R N AT I O N A L S T O N E FA I R LE ADING THE GLOBAL TRENDS 180,000 mÂ˛ exhibition space 2000+ exhibitors from 56 countries 11 national pavilions 45+ World Stone Congress sessions 150,000+ visitors from 148 countries

Pre-register online for Free VIP Service

>>> www.stonefair.org.cn

March 6-9, 2018 Xiamen, China

+86-592-5959616 info@stonefair.org.cn

Chcesz odwiedzić największe targi kamieniarskie na świecie?

+ 6-9 marca 2018

PAKIET BEZPŁATNYCH ŚWIADCZEŃ! WYJĄTKOWA OKAZJA! - trzydniowe bezpłatne zakwaterowanie w hotelu 4* w Xiamen - codzienny, bezpłatny transport na targi i z targów - zaproszenie na kolację VIP

Organizator targów XIAMEN STONE FAIR zaprasza osoby z branży kamieniarskiej do odwiedzenia 16. Międzynarodowych Targów Kamieniarskich – największej imprezy targowej na świecie, w której dorocznie udział bierze ponad 2000 wystawców z 54 krajów! Warunkiem uczestnictwa jest aktywna, zarejestrowana działalność w branży kamieniarskiej, lub zaświadczenie o pracy w firmie związanej z branżą (także importerzy i dostawcy maszyn i urządzeń kamieniarskich) Pytania lub zgłoszenia proszę wysyłać na adres xiamen.targi@gmail.com. Oferta ważna do 31.12.2017. Ilość miejsc ograniczona.

Wyłączną dystrybucję preparatów marki VBV Sweden prowadzi

DLA FIRM KAMIENIARSKICH

WYSYŁKA GRATIS!

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

Zakład Kamieniarski “Zdzisław”

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

RODLEW UL. PROSTA 137/14 | RYBNIK tel. 32 433 10 73 | 32 422 00 10 | 505 804 802 sklep@akcesorianagrobkowe.pl

www.akcesorianagrobkowe.pl

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

tel. kom.+48 888189880

NOWY KAMIENIARZ 6 (98) / 2017

KAMIENIE MAJĄ GŁOS!

ZAPRASZAMY NA NASZE STOISKO Hala 8A stoisko 39

SIEDZIBA FIRMY: 03-128 Warszawa, Tarchomin, ul. Świderska 37, tel./fax: 22-811-94-11; tel.: 22-614-36-86, 509 092 573, mail: pamir@pamir.com.pl, www.pamir.com.pl

PRZEDSTAWICIELE: FURMANEK TRADING sp.j. Daleszyce k. Kielc 26-021, ul. Głowackiego 38, tel. 41 307 28 94, tel. 607 303 970 Czosnów k. Łomianek 05-152, ul. Duńska 6, tel. 601 303 828 INGEMAR Grup POLSKA sp. z o.o. Wrocław 51-180 ul.Pełczyńska 4, tel. 600 009 516

MURKAM Przodkowo 83-304 Kawle Dolne 88 tel. 600 256 756 GRANITHURT ul. Cieszyńska 31, 43-200 Pszczyna tel. 609 222 880, 601 437 693 MAGMA Hurtownia Kamienia Łódz 94-104 ul.Obywatelska 128/152 tel. 42 259 29 99

M+Q POLSKA sp. z o.o. Poznań 60-104 ul. Józefa Hallera 6-8 tel. 784 063 102 Gdynia 81-061 ul.Handlowa 15 tel.698 650 640 Jaroszów 58-120 Jaroszów 129 B tel. 604 458 932 Będzin 42-500 ul. Sielecka 63 tel.664 469 180

Oznacza jakość.