WYDANIE SPECJALNE PAMIĄTKA KANONIZACJI
Autor koncepcji Filip Topczewski Redakcja Ireneusz Korpyś Patrycja Szulc Projekt graficzny, skład i łamanie Natalia Talarek Joanna Rembielak Korekta Józefina Kępa Copyright © by F.H. SFINKS, Częstochowa 2014. Wszystkie prawa autorskie zastrzeżone. Wydanie pierwsze. Członek Polskiej Izby Książki: Członek wspierający Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek: Partner:
Wyłączny dystrybutor:
F.H. SFINKS ul. Mirowska 35 42-200 Częstochowa tel. 34 372 48 50 fax 34 372 48 82 kom. 501 603 610 www.sfinks.info wydawnictwo@sfinks.info
SPRZEDAŻ DETALICZNA I INTERNETOWA
tel. 34 372 48 54
SPRZEDAŻ HURTOWA
tel. 34 372 48 55
ZAMÓWIENIA MOŻNA SKŁADAĆ RÓWNIEŻ TELEFONICZNIE: 0 801 555 550
www.sfinks.info ISBN 978-83-63624-51-4
WSTĘP Świętość! Oto powołanie każdego człowieka. Jaką drogę należy przebyć, aby stać się świętym? Na to pytanie staramy się odpowiedzieć, przedstawiając życie i nauczanie Karola Wojtyły – Jana Pawła II. Słowa, które do nas kierował, są niczym drogowskazy prowadzące nas do Nieba. „Świętość wydaje się celem trudnym, osiągalnym tylko dla ludzi zupełnie wyjątkowych albo dla tych, którzy odrywają się całkowicie od życia i kultury danej epoki. W rzeczywistości świętość jest darem i zadaniem zakorzenionym w chrzcie i bierzmowaniu, powierzonym wszystkim członkom Kościoła w każdej epoce. Jest darem i zadaniem dla świeckich tak samo, jak dla zakonników i kapłanów, w sferze prywatnej, tak jak w działalności publicznej, w życiu zarówno jednostek, jak rodzin i wspólnot” (orędzie na XIII Światowe Dni Młodzieży, 30 XI 1997 r.). Oddajemy w Państwa ręce książkę stylizowaną na notatnik z życia Karola Wojtyły – Jana Pawła II. Przedstawiamy w nim, w jaki sposób dzieciństwo, kapłaństwo, a następnie biskupstwo Karola Wojtyły stanowiło przygotowanie do jego przełomowego pontyfikatu. Przypominamy nauczanie Papieża dotyczące takich kwestii jak: rodzina, praca, człowieczeństwo, dobroczynność, starość, cierpienie, miłość, przebaczenie, ekumenizm, świętość... Książka łączy refleksję z poczuciem humoru. Jana Pawła II pamiętamy jako osobę pełną pogody ducha. Zamieszczając anegdoty z jego życia, prezentujemy to pogodne oblicze Papieża. Jak wiele wiemy o Papieżu-Polaku? Polecamy każdemu, aby sprawdził stan swojej wiedzy na temat jego życia i nauczania, w czym przydatny będzie dołączony u dołu stron quiz papieski. Życzymy przyjemnej lektury, wielu głębokich przemyśleń i prostej drogi do Nieba.
?
Ireneusz Korpyś
5
WY A MODLIT Ł O K Z S DOM aj yła zwycz Karol Wojt wa nabożeńst ia n ia w a odm wyniósł do Maryi dzinnego. z domu ro
„Pierws zym mie scem, g dzie roz jpoczyna się proc wychow e s awczy m człowie ł o d ego ka, jest dom rodzinn y”.
(Homilia wygłosz Świętej, ona pod cz Łowicz, 14 VI 1 as Mszy 999 r.)
DOWIIE, W WA C Ś IE M M ŁO. „W T Y IĘ ZACZĘ S O K T S Y Z KOCACH WS ĘŁO, I SZ Z C A Z IĘ DIA SIĘ I ŻYCIE S Ł A, I STU Ę Z C A Z Ł, Ł A SIĘ IĘ ZACZĄ S R T A E T ,I ŁO”. ZACZĘŁY IĘ ZACZĘ S O W T S I KAPŁ AŃ 99 R .) , 16 VI 19
E (WADOWIC
6
?
Jakim zdrobnieniem nazywano w dzieciństwie Karola Wojtyłę? a) Bolek b) Lolek c) Misio
„18 maja 1920 roku, o dziewiątej rano, nie było mnie jeszcze na świecie. Jak mi później powiedziano, urodziłem się po południu między piątą a szóstą. Mniej więcej w tym samym czasie, po południu między piątą a szóstą, tyle że pięćdziesiąt osiem lat później, zostałem wybrany na papieża” (Jan Paweł II, „Autobiografia”, Kraków 2003).
Na chrzcie otrzymał imiona Karol Józef. Narodziny drugiego syna były szczęśliwym wydarzeniem w rodzinie Wojtyłów. Rodzice Karola nie mogli nawet przypuszczać, że ich syn, urodzony w małym mieście leżącym nad rzeką Skawą w skromnej i pobożnej polskiej rodzinie, zasiądzie kiedyś na Stolicy Apostolskiej. Z Wadowic rozpoczęła się jego droga do Rzymu oraz do świętości, w czym dużą rolę odegrali jego rodzice — pierwsi nauczyciele wiary i życia. O tym, jak ważną rolę w wychowaniu pełni rodzina, nigdy nie zapomniał, troska o nią zawsze zajmowała centralne miejsce w jego nauczaniu: „Rodzina, jako podstawowa i niezastąpiona wspólnta wychowawcza, jest środowiskiem stwarzającym najlesze warunki do przekazywania wartości religijnych i kulturowych, które pomagają człowiekowi w ukształtowaniu własnej tożsamości” (orędzie na XXVII Światowy Dzień Pokoju, 1 I 1994 r.).
?
Jak nazywają się ciastka wspominane przez Jana Pawła II na wadowickim rynku? Chodził na nie po maturze. a) Kremówki b) Napoleonki c) Wuzetki
7
o i rodzina „Małżeństw ska budują chr ześcijań Kościół”. ja (Adhortac Consortio”)
apostolska
„Familiaris
„D i Siostr rodzy Bracia y , ani na nie zap chwilę o m in a jak wie lką war jcie o tym, dzina. tością je Dz st obecnoś ięki sakramen roci ta browoln Chrystusa, dzię lnej ki doie złożo n w któr ej małż ej przysiędze, o nkowie ją się s o obie w zajemn ddadzina j ie, roest wsp ólnotą świętą” (Homilia p . o d c zas M sank
tuar szy 4 VI 19 ium św. Józe Świętej pr zed fa, Kali 97 r.) sz,
AŁRODZICAMI, M „STAWSZY SIĘ MUJĄ OD BOY Z R T O IE W O ŻONK IALJ ODPOWIEDZ E W O N R A D A G IELIŁOŚĆ RODZIC NOŚCI. ICH M IE C I TA Ć D L A D Z S IĘ S A M A SK SAZNAKIEM TEJ WIDZIALNYM BOGA”. MEJ MIŁOŚCI (ADHORTACJA CONSORTIO”)
8
?
„FAMILIARIS APOSTOLSKA
Jaki zawód wykonywał ojciec Emilii Wojtyły z domu Kaczorowskiej? a) Fotograf b) Kataryniarz c) Rymarz
Ojciec przyszłego papieża, również Karol (ur. 18 VII 1879 r., zm. 18 II 1941 r.), pełnił służbę wojskową w zaborze austriackim, a po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został awansowany na stopień porucznika. Pracował wówczas w Powiatowej Komisji Uzupełnień w Wadowicach. Był człowiekiem wielkiego honoru, odpowiedzialnym, Edmund Wojtyła łagodnym, skromnym i pracowitym. Prawdopodobnie w 1906 roku ożenił się z Emilią z domu Kaczorowską (ur. w 1884 r., zm. 13 IV 1929 r.), córką krakowskiego rzemieślnika. Była ona wrażliwą i delikatną osobą. Małżeństwo Wojtyłów cechowało się głęboką wiarą, dając tym samym przykład uczciwości i dobrego życia swoim dzieciom. Oprócz małego Karola mieli jeszcze dwoje dzieci: Edmunda (ur. 28 VIII 1906 r., zm. 5 XII 1932 r.) oraz Olgę, która zmarła tuż po narodzinach (1916 r.). Edmund studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim medycynę. Po ukończeniu studiów pracował w szpitalach w Krakowie, a następnie w Bielsku-Białej, niestrudzenie niosąc pomoc potrzebującym. Czuwając przy łóżku chorej pacjentki zaraził się szkarlatyną, śmiertelną w ówczesnych czasach chorobą. Śmierć najbliższych członków rodziny była silnym doświadczeniem w życiu przyszłego Papieża.
?
Jak nazywał się ksiądz, katecheta, który w szkolnym okresie życia Karola Wojtyły był jego spowiednikiem i kierownikiem duchowym? a) Ks. Kazimierz Figlewicz b) Kard. Adam Stefan Sapieha c) Ks. Mieczysław Maliński
9
„Wiadomo, jak wiele dla rozwoju ludzkiej osobowości i charakteru znaczą pierwsze lata życia, lata dziecięce, a potem młodzieńcze. Te właśnie lata łączą się dla mnie nierozerwalnie z Wadowicami”.
(Jan Paweł II, „Autobiografia”)
DZIECIŃ O T O GD O Z A N E W O J T Y ŁY O P JEDNA A, A KAROL O LOLK N E I A T W Y T S AP O, JA K Z Ć W PRZYSZŁ W I A DA A T LOTNI E CE ZOS Ż H C , Ł A IM K ZI K POWIED IŻ POLA Ś C I . O D UMENTOWAŁ, DBERG N I R L A . M M I KIE UG Ć B Y Ć D R M O Ż E Z O S TA MOŻE IE ALE N GHIEM, EM. PAPIEŻ I KWIATK (POR . „ II”, A Ł W A JANA P 2005) KRAKÓW
4) 02-197 iem, 9 1 ( h g tlantyk Lindber ł nad A Charles ia c le e z rskim ie pr o pionie iem. ł y samotn b u k 27 ro dokonan co w 19
10
?
W jakim spektaklu Karol Wojtyła nie występował? a) „Balladyna” Juliusza Słowackiego b) Musical „Metro” w reżyserii Janusza Józefowicza c) „Śluby panieńskie” Aleksandra Fredry
Chrzest otrzymał 20 czerwca 1920 roku w wadowickim kościele parafialnym. Rodzice nadając mu imię Karol, powierzyli go opiece św. Karola Boromeusza. Matka uznała, że imię chrzcielne jest zbyt poważne dla małego dziecka, dlatego nazywała go pieszczotliwie Loluś. Przydomek ten przylgnął do Karola, rówieśnicy także wołali do niego Lolek. Uczęszczał do męskiej Szkoły Podstawowej im. Marcina Wadowity, a następnie do Gimnazjum im. Marcina Wadowity. Uczył się bardzo dobrze. W tym czasie z gorliwością służył do mszy jako ministrant. W wieku około 10 lat przyjął szkaplerz, który nosił do końca życia. W wolnych chwilach grał w piłkę nożną, stojąc na bramce. Wielką pasją Lolka z czasów gimnazjalnych był teatr. Podczas wizyty Jana Pawła II 16 czerwca 1999 roku w Wadowicach wspominał on występ w „Antygonie” Sofoklesa, gdzie grał Hajmona. Papież zacytował wówczas fragment tego dramatu: „O ukochana siostro ma, Ismeno, czy ty nie widzisz, że z klęsk Edypowych żadnej na świecie los nam nie oszczędza?”. W gimnazjum młody Karol odkrył również kolejną swoją pasję — zamiłowanie do lekcji języka polskiego, które pobudziło jego zainteresowanie poezją.
?
Do której organizacji religijnej należał Karol Wojtyła w czasie nauki w gimnazjum? Pełnił w niej funkcję sekretarza. a) Sodalicja Mariańska b) Ruch oazowy c) Opus Dei
11
ZI„PO MATURZE CHOD KI”. LIŚMY NA KREMÓW 1999 R.) (WADOWICE, 16 VI
W polon czasie s tud i s tyczn dzy ych, iów L o l k jego kol a na dr zw edemi pokoju w iach ck z nap iej zawie bursie aka sil is Począ em: „Kar i kar tecz kę ol Wo tkują cy św jtyła ki Ja ięt – n ś w i a a P a w ł a y” („Kwia t dczy I I ”). t młod ego K o o o s o b W i e l e owoś arola . ci
IEŻ POLSKĄ „ZNAŁEM MŁODZ SIĘ NIGDY NA I NIE ZAWIODŁEM POTRZEBUNIEJ. ŚWIAT WAS AS KOŚCIÓŁ. JE. POTRZEBUJE W KI OD WAS PRZYSZŁOŚĆ POLS E W EZ WA ZA LE ŻY . JE ST EŚ CI A O WIERZE NI DO ŚWIADCZENI I NADZIEI”.
ODZIES SPOTKANIA Z MŁ (HOMILIA PODCZA ZNAŃ, PO A, ICZ IEW A MICK ŻĄ NA PL ACU ADAM 3 VI 1997 R.)
12
?
Karol Wojtyła studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim. Która z polskich monarchiń najbardziej zasłużyła się dla rozwoju tej uczelni? Jan Paweł II kanonizował ją 8 czerwca 1997 roku. a) Św. Kinga b) Św. Królowa Jadwiga c) Elżbieta Habsburżanka
Młodość to czas rozpoznawania talentów, a Lolek posiadał ich wiele. Po zdaniu egzaminu dojrzałości w 1938 roku przeważyło w nim zamiłowanie do literatury i teatru, dlatego wybrał studia filologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Z tego powodu wraz z ojcem przeprowadził się do Krakowa. Karol Wojtyła okazał się być równie pilnym studentem, co uczniem. Koledzy wspominają go jako osobę wyrozumiałą, odznaczającą się głęboką pobożnością, zdyscyplinowaną, a przy tym stonowaną, nie manifestował na pokaz swojej religijności ani nie narzucał innym swojego zdania. Wyróżniał się skromnością i spokojem. Ubierał się ascetycznie. Jedna z koleżanek akademickich, Zofia Żarnecka, określiła jego styl ubierania się słowami: „zawsze bardzo ubogo ubrany, robił wrażenie wiejskiego chłopaka” („Kwiatki Jana Pawła II”). Karol Wojtyła sam przyznawał, że czas studiów był dla niego okresem przygotowania do dalszej drogi życiowej; studia polonistyczne: „przygotowały we mnie grunt pod inny kierunek zainteresowań i studiów: mam na myśli filozofię i teologię” (Jan Paweł II, „Autobiografia”). Tych studiów nie ukończył, przerwał je wybuch II wojny światowej.
?
W okresie studiów Karol Wojtyła nawiązał wiele przyjaźni. W gronie jego znajomych znalazły się m.in. osoby, które zasłynęły jako wybitni literaci. O kim mowa? a) Juliusz Kydryński, Wojciech Żukrowski b) Czesław Miłosz, Zbigniew Herbert c) Żadne z wymienionych
13
„Spotykałem się na co dzień z ludźmi ciężkiej pracy, poznałem ich środowisko, ich rodziny, ich zainteresowania, ich ludzką war tość i godność. Osobiście doznałem od nich wiele życzliwości. Wiedzieli, że jestem studentem, i wiedzieli, że jeżeli tylko na to okoliczności pozwolą, wrócę do studiów. Nigdy jednak nie spotkałem z tego powodu jakiejś nieżyczliwości. Nie drażniło ich to, że do pracy przynosiłem książki”.
„Ja poczułem moje powołanie kapłańskie w czasie wojny i codziennego zagrożenia życia, bo tak było, tak było... I czując to powołanie, nie myślałem nigdy, że doprowadzić mnie ono może do obecnego urzędu, nigdy o tym nie myślałem”. (Jan Paweł II, „Autobiografia”)
(Jan Paweł II, „Autobiografia”)
zliwym im i stras lk ie w ej m y y światow „Otóż w t jn o w j ie g dru r zetheatrum zędzone. P c z s o i m liało wzięty z u wiele zost ć a t s o z ogłem iony go dnia m i i wywiez e k d y ż r a b k fa ż z ie c czy amego ieniołomu ywałem s t y p a z t cy, z kam e eieraz naw ło, a dlacz N ę . in u g z o w b ó o ik do ieśn adek. moich rów ł to pr zyp y b ie n e siebie: tylu ż yła , , jakim b Dziś wiem ła ? z ja o ie g n ie go wielk stko ście tego jakoś wszy m y t is b so W kontek ło powoła im życiu o y o b m im w k , ja a wojn obra, emu. kierunku d ło ku dobr a w g a ło m ła o ia p z o d dd w tamko ponieką oznanego d a r b nie. Wszyst o od ych Bóg p apomnieć r z ó t ę k g o i, z m d lu Nie od dziym okresie z mojej ro o n w ó r a z . tym trudn : i kolegów” jej drodze o h c m y a m n jo a ił n staw oich z ż wśród m e t k ja , y n w 1996) ica”, Krakó tajemn II, „Dar i (Jan Paweł
14
?
Kto był twórcą konspiracyjnego Teatru Rapsodycznego, w którym występował Karol Wojtyła? a) Gustaw Holoubek b) Mieczysław Kotlarczyk c) Nieznany aktor noszący pseudonim „Biedroneczka”
Hitlerowska okupacja to trudny czas w życiu Karola Wojtyły. Był on naznaczony tragedią wojny, przerwaniem studiów, śmiercią ojca, która nastąpiła 18 lutego 1941 roku. Aby uniknąć wywózki na roboty przymusowe, Lolek podjął pracę fizyczną w zakładach chemicznych Solvay; w kamieniołomie w Zakrzówku, a następnie w oczyszczalni wody w Borku Fałęckim. Wówczas wykształcił w sobie poczucie głębokiego szacunku dla ludzi pracy. Ten szacunek przebijał się z jego późniejszego społecznego nauczania. Pracę fizyczną łączył z lekturą pism filozoficznych, teologicznych i dzieł literackich. Nie zarzucił pasji teatralnej, uczestnicząc w występach konspiracyjnego Teatru Rapsodycznego. Jednak to kapłaństwo stało się jego życiowym wyborem, drogą, po której szedł do końca swoich dni. „Mieczysław Kotlarczyk uważał, że moim powołaniem jest żywe słowo i teatr, a Pan Jezus uważał, że kapłaństwo, i jakoś pogodziliśmy się co do tego” (Jan Paweł II, „Autobiografia”). Aktorem nie został. Kto wie, gdyby Karol wybrał inną drogę życia, może zostałby sławnym artystą. Postanowił jednak rozpocząć formację kapłańską. Jesienią 1942 roku wstąpił do konspiracyjnego Krakowskiego Seminarium Duchownego.
?
Karol Wojtyła w okresie okupacji starał się wstąpić do zakonu, ale z uwagi na utrudnienia spowodowane okupacją zamiar ten nie mógł się ziścić. Do jakiego zakonu chciał wstąpić Wojtyła? a) Jezuitów b) Minimitów c) Karmelitów Bosych
15
, K a r o l le r y k ie m k c ą d ę cyb Jeszcze potr zebują z ię s ł li ie z ał. Pew Wojtyła d co posiad , im k t s y z ał nowe mi ws mnie odd je a t o p u z nikowi, nego ra mu robot e c ją u b e z ocno buty potr arym, m t s w ił z od a sam ch iu. nym obuw o z c podnisz
„Pamię że w p tam, ewnym cie, gd m o meny pr ze granic e parafi k r o c z y ł e m uklękn i w Nie ąłem gowici, i ucał ziemię owałe . Nauc m zy gestu c hyba o łem się tego d św. J rii Vian ana Ma neya”. -
(Jan P aweł II , „Aut obio
grafia”
)
1 LIST OPADA 1946 ŚWIĘC R. ENIA KAPŁ A ŃSKIE KAROL A WOJ T YŁY
iałem ie (…) m yć, m y z R „W cz lepiej zoba ć ś o n b o s o szsp iązane z du w z t s je o stw wiecjak kapłań olstwem ś t s o p a i m e łana a apo pasterstw p a k ą g łu s zy po oka kich. Międ tnieje głęb is h ic k c ie św koorstolstwem wzajemna – j e c ię w ymi więź, co c się nad t ją ia w a n a ast odkrydynacja. Z sterskimi, a p sz u d i ść ns i war to problemam e s j ie z d r a az b wałem cor go”. a służebne kapłaństw afia”)
iogr II, „Autob (Jan Paweł
16
?
Na jakim sławnym rzymskim uniwersytecie studiował Karol Wojtyła? a) Uniwersytecie św. Augustyna b) Uniwersytecie Rzymskim c) Uniwersytecie św. Tomasza z Akwinu
Wkrótce po święceniach kapłańskich, Karol Wojtyła wyjechał do Rzymu kontynuować studia. W Rzymie napisał pracę doktorską. Skromność połączona z unikaniem zaszczytów cechowały Wojtyłę. Można by przypuszczać, że po powrocie ze studiów rzymskich, wykształcony i zdolny młody ksiądz otrzyma posadę w kurii. Nic podobnego! Został mianowany wikariuszem w małej, wiejskiej parafii w Niegowici. Wieść o tym przyjął z radością. Gdy rozmawiał o przydziale do wiejskiej parafii ze swoim przyjacielem Tadeuszem Kudlińskim, z zadowoleniem stwierdził, że „trzeba zacząć od dołu” („Kwiatki Jana Pawła II”). Przybywszy do Niegowici ksiądz Karol wyglądał bardzo skromnie, równie skromnie żył. Zachowały się relacje, w świetle których Karol Wojtyła nie miał nawet poduszki do spania. Głowę do snu składał na zwiniętym wełnianym kubraku, w którym chodził na co dzień, a który wieczorami służył mu za swoistą poduszkę. Praca duszpasterska w Niegowici pozornie nie wyróżniała się niczym szczególnym, ksiądz Karol uczył religii w szkołach, odprawiał Mszę Świętą i wypełniał wszystkie inne obowiązki wikariusza. Jednak zapadł w pamięć mieszkańcom, których ujął pokorą, ubóstwem i gorliwą modlitwą.
?
Jakiemu zagadnieniu poświęcona była praca doktorska, którą Karol Wojtyła napisał podczas studiów w Rzymie? a) Zagadnieniu wiary w pismach św. Jana od Krzyża b) Teologii św. Ireneusza c) Filozofii Edyty Stein
17
z to, lki nie pr ze ie w st je k ; „Człowie to, kim jest z e z r p z c le zez to, co posiada, ma, lecz pr o c , to z e z nie pr i”. się z innym czym dzieli lnio, dzie ńców Tond do mieszka e ni ) ie r. 1 ów (Przem 18 II 198 , w Manili, cy slumsów
„Najgłę tem pr bszym sekresów du awdziwych su kcebowiem szpasterskich nie są środki m zwłaszc za «śro aterialne, d Trwałe ki boga t owoce duszpa e». trudów s t e rodzą s r ię na p skich świętoś odłożu ci kapł ań To jest podsta skich serc. wa”. (Ja n Pawe ł II, „D ar i taje mn
ica”)
RC, GDY DZAJMY SE R A W T A Z IE TA„N BIEDNYCH. S K Y Z R K Y M SŁYSZY WOŁ AŁYSZEĆ TO S U IĘ S Y M RAJ TAK POSTĘ IĘ S Y M J A R OMU NIE. STA YĆ, BY NIK Ż K A T I Ć POWA IE NIE BRAN Ź Y Z C J O J LEW NASZE GŁOWĄ I CH D A N U H C KŁO DA IE CZUŁ , BY NIKT N E L O T S A Y N BA Z O S TA W IO N O P , Y N T O S IĘ S A M . BEZ OPIEKI” 99 R.) (EŁK, 8 VI 19
18
?
Jaki tytuł nosi fabularyzowany dokument opowiadający o posłudze kapłańskiej Karola Wojtyły w jego pierwszej parafii? Reżyserem filmu jest ks. Jarosław Cielecki. a) „Wikary – ks. Wojtyła w Niegowici” b) „Niegowić moja droga” c) „Pierwsza parafia”
W Niegowici ks. Wojtyła w pełni ukazał to, co stanowiło istotę jego kapłaństwa, a następnie pontyfikatu — niestrudzenie służył ludziom, pochylał się nad potrzebującymi, a co ważne dla posługi duszpasterskiej, z każdym potrafił rozmawiać. Choć wykształcony, mówił tak, że rozumieli go zarówno naukowcy, jak i prości ludzie. Od początku swej posługi kapłańskiej posiadał dar nawiązywania dialogu z każdym. Żył w ubóstwie, oddając to, co posiadał potrzebującym. Tadeusz Turakiewicz wspomina, jak Wojtyła chodząc „po kolędzie, to, co brał od bogatych, zostawiał u biednych, a na plebanię wracał z pustymi rękami” („Kwiatki Jana Pawła II”). Była to cecha charakterystyczna księdza Karola, jak wspomina inny świadek: „Własność nic (...) nie znaczyła, może z wyjątkiem ekwipunku narciarskiego i turystycznego, który przyjmował od swoich przyjaciół. Mieczysław Maliński wyrzucił raz starą zardzewiałą brzytwę swojego przyjaciela i jako imieninowy prezent dał mu nową. Był pewien, że gdyby tej starej nie wyrzucił, Wojtyła oddałby komuś i ten upominek, jak robił z większością prezentów” („Kwiatki Jana Pawła II”). Pierwsza lekcja kapłaństwa, jaką była parafia w Niegowici, zakończyła się po roku.
?
Karol Wojtyła od najwcześniejszych lat przejęty był troską o biednych, tę samą troskę przejawiał w okresie pontyfikatu. Jak nazywa się pierwsza encyklika społeczna Jana Pawła II? a) „Laborem Exercens” b) „Centesimus Annus” c) „Redemptoris Missio”
19
„RADUJ SIĘ, KRAKOWIE!”
(Homilia podczas kanoni zacji bł. Jadwigi Królowej, Kraków, 8 VI 1997 r.)
„Ten, kto o serce Jezus twiera tylko Jego rozumie owi, nie tajem egzysten tajemnicę cj n łania icę własn i, ale także o e owoce raz wyda go powoje do łaski. jr załe owoc Pierw sz ó w św w j e s t w ym z tych ię z ducho tości pop r a s t a n i e r zez wy”. rozwó j (Oręd zie
dlitw
na X o Pow LII Świat ow ołania , 200 y Dzień M 5 r.) o-
A KRAKOW O D Ć Ś O IŁ OBYT „ M O JA M IŻ MÓJ P N A Z S R M A JEST ST URODZIŁE ) (… . IE W W KRAKO AKOWEM, ALE ŻYKR ASIĘ POZA POZA KR Ń IE Z D O AJĄC NA C ICACH, ST W O D A W IŁ E M KOWEM, W A TĘSKN W O K A R Ń K LE DO IELKI DZIE W A Z M E I UWAŻAŁ IU, KIEDY PO ZDAYC Ż W MOIM ROKU JUŻ 8 3 9 1 W RY WANIU MATU PRZEPRO E Ł A T S SIĘ TU NA DZIŁEM”. FIA”) TOBIOGRA EŁ II, „AU (JAN PAW
20
?
W Krakowie znajduje się wiele miejsc związanych z Janem Pawłem II. Gdzie odprawił on swoją pierwszą prymicyjną Mszę Świętą? Po latach, w tym samym miejscu został konsekrowany na biskupa. a) Katedra na Wawelu b) Bazylika Mariacka c) Kościół oo. Redemptorystów
Decyzją przełożonych, młodego wikariusza przeniesiono do parafii św. Floriana w Krakowie. Zajął się tam katechizacją młodzieży licealnej oraz akademickiej. „Mogę powiedzieć, że przez parafię św. Floriana wchodziłem w problematykę naszego Kościoła i w życie krakowskiej archidiecezji (...) Tam dojrzała jakoś, w oparciu o doświadczenia innych, idea zorganizowanego i dostosowanego do potrzeb czasu duszpasterstwa akademickiego. Tam też dojrzewała i kształtowała się jego forma. Dzięki temu młodzież, ze wszystkimi jej sprawami, weszła w szczególny sposób w moje życie, w moje posłannictwo i posługę” (Jan Paweł II, „Autobiografia”). Na spotkaniach z młodzieżą poruszał elementarne kwestie, takie jak istnienie Boga czy zagadnienie duszy ludzkiej. W jego duszpasterstwie akademickim istotną rolę odegrały kontakty z nazaretankami, które prowadziły internat dla studentek. Kiedyś żartobliwie stwierdził: „Zwykle tam, gdzie są studentki, to się pojawiają także studenci. Otóż ja postanowiłem iść za tym, a równocześnie miałem wielką pociechę w parafii, ponieważ bardzo się w tej parafii ci młodzi ludzie „Za te całodzienne harce, zmówię udzielali — i studentki, brewiarz przy i studenci” (Jan Paweł II, latarce”. „Autobiografia”).
(Jan Paweł II)
?
Karol Wojtyła pisał m.in. sztuki teatralne. Jaki tytuł nosi jego sztuka poświęcona Adamowi Chmielowskiemu (św. Bratu Albertowi)? a) „Brat Albert, wielki Polak” b) „Brat brata” c) „Brat naszego Boga”
21
j pełni – się zaś w całe „Wypoczywa w całej powiedzieć: a żn o m j ie p rodą a le ontakt z pr zy k w ó y d ie k ecgłębi, z Bogiem ob m te k ta n o k staje się nym w durodzie i obec zy r p w m y n . szy ludzkiej” m duszia o nieznany 99) i. Wspomnien ”, Kraków 19 („Zapis drog ola Wojtyły ar K ie w st er past
„Człow ne jes iekowi pot obraz t to piękn rzebo kra u–i dlateg jdziwn e o g też ni o , że c ludzie c iąg z a takż różnych st ną tutaj ro e l a t e m i spoza Pol n Polski, ski. Ci i zim ągną poczy ą. Szu n k siebie k u . Pr a g n ą a j ą o d w obc rodą. owani o d n a l e ź ć u z p Pragn r zyą odz w zdr y o nym, wym wysił skać siły ku fiz w ma ycz ściu, w rs e wsp zu, w pod dzie n in e arciar aczce, w z js j k e źi m”. (Hom il
ia w c 8 VI 1 z 979 r asie Mszy Ś .) więtej,
Nowy Targ,
ali Karola w y z a n i c ieStuden iem”. Ten c jk u W „ łę y Wojt tylko domek nie y z r p y n in dupły i rodz ewodnika z r p lę o r ał łsymbolizow dla podopiecznych pe ą k chowego, ja ol. Prowadził on dusz Kar nych nił ksiądz kie w trud ic m e d a k a a munistyczn pasterstwo o k a z d ła dy w Ksiądz czasach, g ę księży. d o b o sw mógł ograniczała ą młodych p u r g z y szykan, dla podróżując m e t k ie b o bko tożsastać się szy wać jego o fl u m a k ”. a z ć „Wujkiem tego, aby a w y z a n o ęto g mość, zacz
22
?
Jaki związek z działalnością Karola Wojtyły mają rzeki: Drawa, Czarna Hańcza, San, Dunajec? a) Była to ulubiona trasa spływów kajakowych Karola Wojtyły. b) Nad tymi rzekami Karol Wojtyła napisał kilka encyklik. c) W każdej z tych rzek Karol Wojtyła uratował topiące się osoby.
Grupa młodzieży, która zebrała się przy ks. Wojtyle, początkowo nazywana była „rodzinką”. Z czasem, gdy się znacznie powiększyła, przylgnęło do niej inne określenie: „środowisko”. Wujek wyruszał wraz z nimi na wędrówki, biwaki, spływy kajakowe, wyprawy rowerowe itp. (jazda na rowerze sprawiała mu trudność, gdyż nauczył się jeździć dopiero w wieku dorosłym). Wykształcił w ten sposób swoisty typ duszpasterstwa — duszpasterstwo turystyczne. Ten styl posługi kapłańskiej Wojtyły przypadł do gustu młodym ludziom. Podczas wypraw zorganizowanych przez Wujka wypoczynek łączył się z modlitwą i podziwianiem piękna przyrody. Na wycieczki ze studentami ksiądz Karol zabierał sutannę oraz komplet ornatów, aby odprawiać Mszę Świętą. Wędrując i biwakując, Wojtyła rozmawiał ze swoimi podopiecznymi. Były to nie tylko rozmowy o istnieniu Boga, sumieniu czy kwestiach etycznych i społecznych, ks. Wojtyła potrafił rozmawiać o wszystkim, wzbudzając tym sympatię oraz zaufanie młodzieży. W ten sposób Wujek, duszpasterz młodych, towarzyszył swoim podopiecznym wszędzie, gdziekolwiek się znajdowali, był z nimi we wszystkich ich trudach, troskach i radościach.
?
Którego z polskich poetów romantycznych Karol Wojtyła cenił najbardziej? a) Juliusza Słowackiego b) Cypriana Kamila Norwida c) Zygmunta Krasińskiego
23
TEM ODU JES R Z A J .) „(.. ”. IEM GÓR K IE W O Ł CZ RAFIA”) G
TOBIO EŁ II, „AU (JAN PAW
„Cies kopa zę się, ż p o w s nem i na e w ZaPodh ł y , k tały no alu w t ó e r e k mi p omn s ą w s p o ś cio ikam ania mies ły i ż zk gionu ańców ywej wia w r . odpo Piękno t aszego r y wiad eych a pię ś (Hom knu wiątyń i l i a Tatr” w sekra cji k czasie M . ski oś s z c ej, Z akop ioła Mat y Święte j ane, k 7 VI i Bożej i konFatim 1997 r.)
M MOŻNOŚĆ „ILEKROĆ MA GÓRY I POUDAĆ SIĘ W A ZY, KIE KRAJOBR S R Ó G Ć IA IW DZ J E S TAT OGU ZA MA D Z IĘ K U J Ę B TA. ZONEGO ŚWIA R O W T S O N K I PIĘ Ł ASNE ZA JEGO W T DZIĘKUJĘ MU WSZECHŚWIA O G E R Ó T K , O PIĘKN ZDOLODBLASKIEM, Y B K JA T S JE AŻLIWE UMYR W IĆ C Y W H C NYM ZA NIA JE DO WIELBIE IĆ Z D U B O P I SŁY OŚCI”. BOŻEJ WIELK MBES, CO PAŃSKI, LES E NA ANIOŁ (PRZEMÓWIENI ) 11 VII 1999 R.
24
?
Zamiłowanie Karola Wojtyły do górskich wycieczek jest powszechnie znane. W których górach stawiał on swoje pierwsze kroki na ścieżkach turystycznych? a) Alpy b) Beskid Mały c) Bieszczady
Góry zajmowały szczególne miejsce w życiu Karola Wojtyły. „W górach znajdujemy przy tym nie tylko wspaniałe widoki, które można podziwiać, ale niejako szkołę życia. Uczymy się tutaj znosić trudy w dążeniu do celu, pomagać sobie wzajemnie w trudnych chwilach, razem cieszyć się ciszą, uznawać własną małość w obliczu majestatu i dostojeństwa gór” (przemówienie na Anioł Pański, Les Combes...). W tamtych czasach ksiądz na górskim szlaku, jeszcze ubrany po cywilnemu (z sutanną w plecaku), był rzadkim widokiem. Podczas jednej z wędrówek Wojtyłę i towarzyszącego mu ks. Mieczysława Malińskiego zaskoczyła noc. Zbłąkani trafili do pobliskiej wioski. Udali się na plebanię, prosząc miejscowego księdza o nocleg. Choć proboszcz był mocno wzburzony tym, że księża podróżowali w „cywilu”, udzielił im noclegu, ale rano nie zaprosił niespodziewanych gości na śniadanie, co było bardzo nietaktowne. Po latach, gdy Karol Wojtyła jako biskup wizytował tę parafię, trafił na tego samego księdza proboszcza. Wspomnieli tamtą historię, kwitując ją śmiechem (por. „Kwiatki Jana Pawła II”). Karol Wojtyła pogodę ducha i miłość do gór zachował do końca życia.
?
Jaką piosenkę zaśpiewał Jan Paweł II z Japończykami podczas jego pierwszej wizyty w kraju Kwitnącej Wiśni? a) „Góralu, czy ci nie żal” b) „Krakowiaczek jeden” c) „Barka”
25
ył ą Bóg powierz „Prawda, któr jawiając mu sa człowiekowi, ob st swoje życie, je mego siebie i . ię or st w czas i hi zatem wpisana sz wiście obwie Została ona oczy wsze w tajemczona raz na za azaretu”. nicy Jezusa z N es et Ratio”) (Encyklika „Fid
Pracu ks. Wo jąc naukow o jtyła p w ko om ś choć n ciele Maria agał riuszem ie był tam ckim, . Prze wikapełnił on po de wszystk im sł nika. Często ugę spowie do ks. wiern W i pyt ali tym w ojtyłę, wp rawia zdum ją wego probo ienie miejsc c szcza. o-
, ABY ONIECZNE K M E T YA „JEST Z ŁOWIEK W Z C E R Ó T I, K WOIM WARTOŚC H DĄŻY S C Y R Ó T K OBIERA I DO Y PRAWDZIWE, P BYŁ ZIŻYCIEM, KI PRAWD IĘ Z D O K L Y O Ż E S TA NIEWAŻ T M M IO C RTOŚ JĄC W Y M WA R O Z W IJ A , Y Z S P E L WA Ć S IĘ ATURĘ”. SWOJĄ N I N Ł E P W ”) ET RATIO A „FIDES
(ENCYKLIK
26
?
Jaki tytuł nosi najważniejsze dzieło filozoficzne Karola Wojtyły? a) „Osoba i odpowiedzialność” b) „Osoba i czyn” c) „Osoba i człowiek”
Na życzenie ks. abpa Eugeniusza Baziaka, Wojtyła został skierowany do pracy naukowej. „Miałem przygotować habilitację z etyki i teologii moralnej. Wiązało się to z pewnym ograniczeniem zajęć duszpasterskich, do których tak bardzo rwało się moje serce. Kosztowało mnie to, ale odtąd moją ustawiczną troską było, aby oddając się nauce, studium teologii i filozofii, nie tylko nie «zapomnieć» być kapłanem, lecz raczej by mi to pomagało być nim coraz pełniej” (Jan Paweł II, „Dar i tajemnica”). Podjął pracę nauczyciela akademickiego na Wydziale Teologicznym w Krakowie, a następnie na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Szybko zdobył szacunek wśród studentów i kleryków. Zawsze rozmodlony, wsłuchiwał się w troski swoich uczniów, zajęty ich różnymi sprawami oraz obowiązkami duszpasterskimi i naukowymi często spóźniał się na zajęcia tak, że studenci KUL-u żartowali, iż „na wykłady przychodzi według czasu środkowokrakowskiego” („Kwiatki Jana Pawła II”). Niósł pomoc studentom, również finansową. Okazał się znakomitym nauczycielem. Gdy został biskupem, z uwagi na liczne obowiązki chciał zrezygnować z pracy akademickiej, ale władze uczelni nie były skore wyrazić na to zgody i tym samym stracić znakomitego pedagoga.
?
Który filozof pojawił się w tytule pracy habilitacyjnej Karola Wojtyły? a) Św. Tomasz z Akwinu b) Edmund Husserl c) Max Scheler
27
ŁĘBOKA WRĘCZ G E J IE N T Ę TEO„IS CA PRAC Ą Z C Ą Ł WIĘŹ ZNYM FILOZOFIC AWDY”. LOGA Z R ANIEM P POSZUKIW ”) IO S ET RAT IKA „FIDE
(ENCYKL
„Fenome n przede w ologia jest szystkim stylem myś lenia ora z sposobem in te dejścia d lektualnego poo r zeczy wistości, który p r a g n ie u c h w y c ić jej cechy istotowe i konstytutywne, unikając upr zedzeń i sc hematów ”.
(Do pr ze dst Instytutu awicieli Światoweg Fenomen o ologii w ver ze, W H atykan, 22 III 20 ano03 r.)
KAŻDY WIEDZIAŁEM, O„JAK JUŻ PO W PEWIEN SP T S E J K IE W CZŁO Ł ASNE F E M I M A W O Z O IL F B Ó S OFICZNE, KTÓ Z O IL F E J C P E KONC TAKI SIĘ W ŻYCIU. W E J U R IE K I M RY ŁT U J E O S Ó B K S Z TA LA C Z Y IN N Y S P GL ĄD I UDZIE O P O T IA W Ś J SWÓ TANIE IEDZI NA P Y W O P D O IE B O S . NEGO ŻYCIA” O SENS WŁ AS O”) IDES ET RATI (ENCYKLIKA „F
28
?
Której z książek nie napisał Karol Wojtyła? a) „Pamięć i odpowiedzialność” b) „Miłość i odpowiedzialność” c) „Elementarz etyczny”
Pewnego dnia, gdy ksiądz Wojtyła miał egzaminować studentów, spóźnił się pociąg, który jechał do Lublina. Czas się przeciągał, więc czekający na profesora studenci rozeszli się, poza jednym księdzem. Po kilku godzinach dotarł spóźniony profesor. Student-ksiądz, widząc zdyszanego, niewiele starszego od siebie człowieka, uznał go za innego studenta. Nie rozpoznał Wojtyły! Zwrócił się do niego jak do kolegi, pytając, czy też przyszedł na egzamin. Profesor odpowiedział twierdząco, nie dodając jednak, że przyszedł w charakterze egzaminatora, a nie studenta. W trakcie rozmowy student stwierdził, że nie uczęszczał na wykłady Wojtyły, gdyż w świetle obiegowej opinii miały być trudne i nudne. Ksiądz Karol zaczął rozmawiać ze studentem na zagadnienia poruszane na wykładach, a sam wyjaśniał bardziej zawiłe kwestie. Student był pod wrażeniem ogromnej wiedzy rozmówcy. Po dłuższej wymianie zdań profesor poprosił studenta o indeks, oznajmiając równocześnie, że to on jest Karolem Wojtyłą. Odpytywany ksiądz zdębiał. Ku swojemu zdumieniu zobaczył, że Wojtyła wpisał do indeksu ocenę 4 z plusem. Opowieść o tym wydarzeniu obiegła całą uczelnię, a Wojtyła zdobył powszechne uznanie i sympatię (por. „Kwiatki Jana Pawła II).
?
Jakim prądem filozoficznym był żywo zainteresowany Karol Wojtyła? Za twórców tego prądu filozoficznego uchodzą Edmund Husserl oraz Max Scheler. a) Anarchizm b) Fenomenologia c) Pragmatyzm
29
p ie j, k r y b is k u a s iu n a być Po o t r z y m ły mogło y jt o W m y o podopieczn w r a c a ć s ię d o n ie g z ie ła y n z jt n ie z r ę c kup Wo ć może bis y B . ” gdyż k je u „W sprawę, o g e t z ie b owaniu zdawał so , po mian m y z s w r ie i popr zy p aniu z nim k t o sp , a p em!”. na bisku Wujek jest „ i: m a w o witał ich sł („Kwiatki
ła II”) Jana Paw
„Otr zymałe m sakrę biskupią w k atedr ze na Wawelu, w dniu 28 wr ześnia 1958 roku” (Jan Paweł II, „Autobio grafia”). Ko nsekracji do konał ks. abp Eugeniusz Baziak, wsp ółkonsekrato rami byli k s. bp Bolesław Komin ek oraz ks. bp Fran ciszek Jop.
kościelną, każdy Zgodnie z tradycją pr zyświecające biskup wybiera hasło skup Karol Wojswojej posłudze. Bi anie: Totus Tuus. tyła wybrał zawoł był wierny, rówDewizie tej zawsze katu. Wybierając nież w czasie pontyfi dziełem św. Luhasło, zainspirował się a de Montforta dwika Marii Grignion . 28 IV 1716 r.) (ur. 31 I 1673 r., zm dziwym nabożeńpt. „Traktat o praw Maryi Panny”. stwie do Najświętszej
30
?
Co oznacza papieskie zawołanie Totus Tuus? a) Tylko Ty b) Cały w Bogu c) Cały Twój
US!
TOTUS TU
Informacja o nominowaniu Karola Wojtyły na biskupa zaskoczyła go w „drodze”, podczas spływu kajakowego duszpasterstwa akademickiego. Biskupem został 12 lat po otrzymaniu święceń kapłańskich. A 30 grudnia 1963 roku papież Paweł VI mianował go arcybiskupem metropolitą krakowskim. Do zadań biskupa należy m.in. wizytowanie parafii. Był to dla niego istotny element sprawowania posługi biskupiej. Wypracował własny schemat wizytacji; rozpoczynał ją od przywitania, w którym brały udział wszystkie grupy wiernych: starsi, młodzi i dzieci. Następnie przemawiał do wiernych, aby nawiązać z nimi kontakt. Kolejnego dnia wizytacji spowiadał penitentów. Odprawiał Mszę Świętą i odwiedzał domy, szczególną troską otaczając chorych. Spotykał się osobno z różnymi grupami np.: pracownikami parafii, nauczycielami, młodzieżą. Dla bpa Wojtyły ważnym punktem odwiedzin w parafiach stały się spotkania z małżeństwami, z którymi razem modlił się za ich małżeńskie i rodzicielskie powołanie. Na zakończenie Mszy Świętej dla małżonków miał w zwyczaju udzielać błogosławieństwa oddzielnie każdej z par. Wojtyła od początku swojej posługi kapłańskiej objął rodziny troską duszpasterską.
?
W obradach którego soboru powszechnego aktywnie uczestniczył Karol Wojtyła? Był wówczas biskupem pomocniczym, a następnie arcybiskupem metropolitą Krakowa. a) Soboru watykańskiego I b) Soboru watykańskiego II c) Soboru laterańskiego V
31
ty w ra ł w ie le in ic ja Woj ty ła p op ie om ej d hownych po świeckich i duc a m ci el e, m .in . p is oś K w h yc an w zin, zpasterstwo Rod katolickie, Dus ust ia kleryków ze wspólne seminar waryny. Tę samą ot yc ed m i am nt de jay w Kościele prze tość na inicjatyw o eg oj czasie całego sw wiał również w pontyfikatu.
Będąc biskupem, Karol Wojtyła po djął walkę z władzami komunistycznymi m.in. w obronie Wydziału Teol ogicznego Uniwersytetu Jagiell ońskiego. Doprowadził do po wstania w Krakowie najpier w Papieskiego Wydziału Te ologicznego, a następnie Papieskiej Akademii Teologicz nej; obecnie ta uczelnia (prz ekształcona w uniwersy tet) nosi imię Jana Pawła II.
a pr zynależy bi„Oczywiście władz zależy od tego, skupowi, ale wiele rawowana. Jeżeli jak będzie ona sp ni nacisk na włayt zb e zi ad kł up sk bi zy myślą, że podzę, to ludzie od ra Pr zeciwnie, jeżeli trafi tylko rządzić. służby, to wierni pr zyjmuje postawę się zmobilizowaspontanicznie czują i chętnie poddają ni do słuchania go się jego władzy”. aków 2004) ńcie, chodźmy!”, Kr (Jan Paweł II, „Wsta
32
?
Karol Wojtyła jako metropolita Krakowa wspierał różne inicjatywy. Jedną z nich był ruch oazowy, znany obecnie pod nazwą Ruch Światło-Życie. Kto był jego twórcą? a) Ks. Jan Piwowarczyk b) Ks. Ignacy Różycki c) Ks. Franciszek Blachnicki
„Biskupstwo niewątpliwie jest urzędem, ale trzeba, aby biskup za wszelką cenę walczył, aby nie «zurzędniczał»” (Jan Paweł II, „Wstańcie, chodźmy!”). Wsłuchiwał się w problemy wiernych, o czym świadczy jedna z zabawnych historii. Gdy biskup Wojtyła wizytował pewną parafię, miał go powitać mały chłopiec, mówiący tak cicho, że Wojtyła poprosił go, by przemówił głośniej. Rezolutny chłopiec krzyknął wówczas najgłośniej jak mógł: „Jak nie słyszysz, to się nachyl!”. Biskup pokornie zastosował się do słów chłopca. Głosząc homilię, nawiązał do tego zdarzenia: „Jeden z najmłodszych przedstawicieli waszej wspólnoty parafialnej przypomniał mi, że mam się nachylić, aby usłyszeć to, co chce mi powiedzieć. Otóż ja moim posługiwaniem pasterskim właśnie pochylam się nad Wami...” („Kwiatki Jana Pawła II”). Karol Wojtyła uważał, że biskup powinien nie tylko wsłuchiwać się w głos wiernych, ale także powinien prowadzić dialog ze światem nauki. Sam był naukowcem i z tym większą łatwością nawiązywał osobiste kontakty z naukowcami, których zapraszał do pałacu biskupiego. Niezłomnie występował w obronie Kościoła prześladowanego przez władzę komunistyczną, czego przykładem była walka o powstanie kościoła w Nowej Hucie.
?
Jak nazywa się przegląd pieśni religijnych, który wspierał Karol Wojtyła? a) Sacrosong b) Śpiewajmy razem c) Szansa na sukces
33
ST STERSKA JE „M IŁ O Ś Ć P A M YSTKIM DARE PRZEDE WSZ A D O W IT Y M Z S IE B IE , CA ŁK , ŁA DLA KOŚCIO REM Z SIEBIE RU CHRYSTUSA NA OBRAZ DA ”. DZIALE W NIM I WE WSPÓŁU APOSTOLSKA (ADHORTACJA DABO VOBIS”)
„PASTORES
„Tak wła śnie kapła otrzymuje n od Chryst usa dobra zb awienia, ażeby je w e w ł a ś c iw y sposób rozdzielał ludziom, r y c h je s do któt posłan y . C h o d z o dobra i wiary. I dlatego t kapłan je e ż st człowie kiem słow Bożego, a człowiekie m mentu, c złowiekiem sakra«tajemn ic y w ia r y » . P r z e z w ia r ę z y s k u je m y dostęp d o n ie w id z ia ln y c h d ó b r , które są d z ie d z ic t wem Od k u p ie n ia świata pr zez Syna Bożego”. (Jan Paw eł II, „Dar i tajemnica ”)
Nominacja kardynalrzeska jest dużym wyda ciu nominata, niem nie tylko w ży a lokalnego. ale także jego Kościoł atulując KaOjciec Leon Knabit gr ości, zgodnie rolowi Wojtyle tej godn knął na koze zwyczajem, pr zyklę rękę. Kardylano i ucałował go w samo, czym nał Wojtyła uczynił to w zdumienie. wprowadził zakonnika kością WojtyZ wrodzoną sobie lek co, nie wolła odrzekł figlarnie: „A na Pawła II”). no mi?” („Kwiatki Ja
34
?
Karol Wojtyła w czerwcu 1967 roku przyjął z rąk papieża Pawła VI kapelusz kardynalski. Z godnością kardynalską związany jest kolor purpurowy. Co symbolizuje purpura? a) Miłość, jaką kardynał otacza Kościół b) Zamożność c) Gotowość do przelania krwi w obronie wiary
Rok 1967 przyniósł Księdzu Biskupowi nominację kardynalską. Jego siedzibą tytularną stał się kościół św. Cezarego Męczennika na Palatynie. Wojtyła pozostał przede wszystkim duszpasterzem i nie zmieniły tego nowe obowiązki związane z powierzoną mu wysoką godnością kościelną. Niestrudzenie wychodził do ludzi. Nadal wizytował parafie, udzielał sakramentów wiernym, błogosławił nowożeńcom, spotykał się ze świeckimi, kapłanami i zakonnikami, a przy tym nie opuszczało go poczucie humoru, otwartość i życzliwość względem bliźnich. Wizytującego jedną z podhalańskich parafii, Księdza Kardynała miała przywitać pewna góralka. Przejęta bardzo jego wizytą przejęzyczyła się i zamiast „najczcigodniejszy” powiedziała: „Eminencyjo, najprzystojniejszy Księże Kardynale”. Wojtyła rozładował sytuację w charakterystyczny dla siebie sposób; żartobliwie odpowiedział: „No, coś w tym jest” („Kwiatki Jana Pawła II”). Nawet będąc kardynałem skory był do spontanicznych zachowań pełnych uroku osobistego i dowcipu. Podczas wizytacji seminarium w Tuchowie, zamiast zejść po schodach, usiadł na poręczy w pełnym kardynalskim stroju i zjechał, czym wzbudził sympatię kleryków.
?
Ile lat miał Karol Wojtyła, gdy został ogłoszony kardynałem? a) 47 b) 55 c) 57
35
em majestat t s je y ż iek t Bo ie człow w t s „Majesta ń a ł p swoi. W ka świętośc źwiga się a te d i c ś o t wię jako n ku tej ś puje nie ę t os w , ą dyś wpr ie k ją dusz e r ó t na k ajasz”. wyżyny, prorok Iz ł a t s o z wadzony a”) nic r i tajem ł II, „Da e w a P n (Ja
Kardyna ł Wojtył a regularnie jeździł n a nartach. Gd y ludzie się zimo dziwili wej pas ji Wojty ły, z prz ekąsem d opytując „Czy to : uchodzi, żeby kar dynał je ździł na nar tach” on odpow , iadał: „K ardynałowi nie uchodzi źle jeźdz na nar ta ić ch”.
(por. „Kw iatk
i Jana P awła II”)
prosił kard. Woj za I V eł aw P ż ie Pap nod u na pierwszy Sy tyłę do Watykan się ynał wybierał Biskupów. Kard ć zą miały się rozpoc e ór kt y, d ra ob a n soliku, lecz w akcie jesienią 1969 ro rd. Stefana Wyka ec ob w ci oś n dar uemu władze kom szyńskiego, któr ia zieliły pozwolen nistyczne nie ud te u, zrezygnował z aj kr z d az yj w na ach kolejnych synod go zamiaru. W zaział, co zostało ud y n w ty ak ał br ione. uważone i docen
36
?
W 1968 roku ukazała się encyklika papieża Pawła VI. W jej powstaniu ważną rolę odegrał Karol Wojtyła. Jaki tytuł nosi ta encyklika? a) „Sacerdotalis Caelibatus” b) „Humanae Vitae” c) „Populorum Progressio”
Kardynał Wojtyła zdobywał coraz większe uznanie w Kościele i na arenie międzynarodowej. Zabierał czynny głos w Synodach Biskupów. Stał się członkiem kilku kongregacji Kurii Rzymskiej. Ściśle współpracował z papieżem Pawłem VI. Uczestniczył w Międzynarodowym Kongresie Eucharystycznym, który odbył się w 1973 roku w Melbourne. W lutym 1976 roku kard. Wojtyłę poproszono o wygłoszenie rekolekcji dla Kurii Rzymskiej, co było dużym wyróżnieniem. Tekst rozważań rekolekcyjnych opublikowano następnie w książce „Znak sprzeciwu”. Kluczowe w dotychczasowych relacjach między judaizmem a chrześcijaństwem stało się odwiedzenie przez kard. Wojtyłę krakowskiej synagogi. Jako papież kontynuował dialog ze starszymi braćmi w wierze. Przez ten czas nie zaniedbywał rozwoju naukowego. W 1969 roku ukazała się najważniejsza jego filozoficzna książka „Osoba i czyn”. Ważne miejsce w jego życiu i posłudze zajmował prymas kard. Stefan Wyszyński (ur. 3 VIII 1901 r., zm. 28 V 1981 r.). Obaj niezłomnie w obronie wiary i godności człowieka przeciwstawiali się szykanom władzy komunistycznej. Kardynał Wojtyła nie zapomniał też o Polakach pozostających na obczyźnie. Odwiedził i wspierał duchowo Polonie w USA i Kanadzie.
?
Jak nazywa się kościół, o powstanie którego w Nowej Hucie zabiegał Karol Wojtyła? Kardynał poświęcił tę świątynię 15 maja 1977 roku. a) Arka Najświętszej Maryi Panny b) Arka Pana c) Barka
37
ostać rzed oczami p p am m ąż ci „W iego, fana Wyszyńsk kardynała Ste ym kb ja i – wciąż prymasa Polsk iej sk a prymasow słyszał słow homilii”. a”)
„Autobiografi (Jan Paweł II,
„To zna c ram się zy, że stab yć człow kiem su iemienia. Że tego sumienia nie za i nie zn iekształc głuszam am. Naz wam po yimieniu dobro i a nie z zło, amazuję . Wypra wuję w s coobie dob r o, a ze staram zła się popr aw zwycięż ając je w iać, przesobie”. (C zęstocho
wa, 18 VI 1983 r.)
Powszechnie znane było zały mi łow an ie Ka ro la Wo jty en do na rc iar stw a. Gd y jed ilu łę, jty z dziennikar zy zapytał Wo na nartach, kardynałów w Polsce jeździ rt upraon odpowiedział, że ten spo rdynałów. wia 50 procent polskich ka o pytanie Innym razem na to sam w Po lsc e Wo jty ła od po wi ed zia ł, że jeździ na aż 40 procent kardynałów ił się, gdyż nartach. Dziennikar z zdziw wówczas w ojczyźnie Wojtyły było Dopytywał tylko dwóch kardynałów. jty ła od jak to mo żli we , na co Wo ński, Pryrzekł mu: „Kardynał Wyszy nt” (por. mas Polski, stanowi 60 proce „Kwiatki Jana Pawła II”).
38
?
Jakim przydomkiem nazwano prymasa Stefana Wyszyńskiego? a) Wielki Prymas b) Prymas Stulecia c) Prymas Tysiąclecia
Ważną osobą w życiu Karola Wojtyły okazał się być kard. Stefan Wyszyński. Dzieliła ich różnica pokolenia, ale Jan Paweł II mówił o nim: „Pozostaje mi zawsze bardzo bliska jego postać; chociaż dzieliło nas prawie dwadzieścia lat, to jednak czuliśmy się bardzo blisko, rozumieliśmy się” (Jan Paweł II, „Autobiografia”). Prymas Polski zwalczał lansowany przez komunistów ateizm i opierał się antykościelnym działaniom władzy totalitarnej. Jego działalność pomogła w zachowaniu tożsamości Kościoła w Polsce. Za swoją aktywność został aresztowany 25 września 1953 roku i więziony w Rydwałdzie, Stoczku koło Lidzbarka Warmińskiego, Prudniku Śląskim, a następnie w Komańczy. W tym miejscu Prymas napisał tekst Ślubów Jasnogórskich stanowiących przygotowanie narodu do Milenium Chrztu Polski. Wyszyński nie ugiął się żądaniom władzy komunistycznej. 28 października 1956 roku został uwolniony i wrócił do Warszawy. Niezłomną postawę wobec ustrojów totalitarnych, którą cechował się kard. Wyszyński, przyjmował również Karol Wojtyła. Prymas wprowadził polski Kościół w drugie tysiąclecie chrześcijaństwa, a Jan Paweł II wprowadził cały Kościół w trzecie tysiąclecie.
?
Dlaczego Jan Paweł II nie mógł przyjechać na uroczystości pogrzebowe kard. Stefana Wyszyńskiego? a) Z powodu rekonwalescencji po zamachu na swoje życie. b) Papież uczestniczył wówczas w obradach ONZ. c) Jan Paweł II udał się w zaplanowaną pielgrzymkę.
39
„MYŚLĘ, ŻE WYNIK KONKLAWE W DNIU 16 PAŹDZIERNIKA 1978 ROKU BYŁ ZASKOCZENIEM NIE TYLKO DLA MNIE!” (Jan Paweł II, „Autobiografia”)
„Pośród niesnasków Pan Bóg uderza W ogromny dzwon, Dla słowiańskiego oto papieża Otwarty tron”.
(Juliusz Słowacki, „Słowia ński papież”)
I IĘCZNOŚC Z D W N E PEŁ EMASA ST Y R P A L D GO, SZYŃSKIE FANA WY Ł UKLĘKNĄ N E T Y GD APIEŻEM P M Y W NO JA N PRZED O DŁOŃ, G E J Ł A ED NIM I UCAŁOW NIEŻ PRZ W Ó R II ŃPAWEŁ Ł WYSZY IĄ Z W I Ł BRAUKLĘKNĄ ĘCIA . TEN J B O W R SKIEGO ZYŁ OBSE S U R Z W T S E N IE TERSKI GE W Y DA R Z O T H C WUJĄCY . WIERNYCH
40
?
Herb papieski został zaprojektowany na podstawie biskupiego herbu kard. Karola Wojtyły. Kto był autorem herbu papieskiego? a) Ks. Bruno Bernard Heim b) Arturo Mari c) Władysław Aleksander Semkowicz
Po śmierci Pawła VI, kardynałowie zebrani na konklawe na jego następcę wybrali Albino Lucianiego, który przyjął imię Jan Paweł. Jego pontyfikat trwał zaledwie 33 dni, a wiadomość o śmierci Ojca Świętego zaskoczyła cały świat. Drugie w 1978 roku konklawe rozpoczęło się 14 października. Już po dwóch dniach świat poznał imię nowego papieża. Karol Wojtyła był pierwszym Papieżem Słowianinem i od 1523 roku pierwszym papieżem niepochodzącym z Włoch. Wszystko zapowiadało wyjątkowość pontyfikatu Papieża-Polaka. Ważną rolę w wyborze Karola Wojtyły na Stolicę Apostolską odegrał Stefan Wyszyński. Prymas Tysiąclecia tuż przed decyzją konklawe, przykazał Wojtyle, by ten nie odmówił, jeśli go wybiorą. Tym łatwiej było Karolowi Wojtyle na pytanie: „Czy przyjmujesz?”, odpowiedzieć: „W posłuszeństwie wiary wobec Chrystusa, mojego Pana, zawierzając Matce Chrystusa i Kościoła, świadom wielkich trudności, przyjmuję”. Prymas Wyszyński symbolicznie wyznaczył cel dla nowego papieża, prosząc go, aby wprowadził Kościół w trzecie tysiąclecie. Kardynał Wojtyła przyjął te same imiona, co jego poprzednik, podejmując tym samym kontynuację przedwcześnie zakończonego pontyfikatu Jana Pawła I.
?
Kto był ostatnim, przed Janem Pawłem II, papieżem niepochodzącym z Włoch? a) Aleksander VI b) Hadrian VI c) Kalikst III
41