WYDANIE SPECJALNE
Autor koncepcji Filip Topczewski Redakcja Ireneusz Korpyś Patrycja Szulc Projekt graficzny, skład i łamanie Natalia Talarek Joanna Rembielak Korekta Józefina Kępa Copyright © by Wydawnictwo SFINKS, Częstochowa 2014/2015. Wszystkie prawa autorskie zastrzeżone. Wydanie drugie, poprawione.
Członek Stowarzyszenia Wydawców Katolickich:
Członek Polskiej Izby Książki: Członek wspierający Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek:
Partner:
Wydawnictwo SFINKS ul. Mirowska 35 42-200 Częstochowa tel. 34 372 48 50 fax 34 372 48 82 kom. 501 603 610 www.sfinks.info wydawnictwo@sfinks.info
SPRZEDAŻ DETALICZNA I INTERNETOWA
tel. 34 372 48 54
SPRZEDAŻ HURTOWA
tel. 34 372 48 55
sfinks.info Ksiega rnia INTERNETOWA
ZAMÓWIENIA MOŻNA SKŁADAĆ TELEFONICZNIE: 0 801 555 550 MAILOWO: sklep@sfinks.info ORAZ PRZEZ STRONĘ INTERNETOWĄ: www.sfinks.info ISBN 978-83-63624-51-4
WSTĘP Świętość! Oto powołanie każdego człowieka. Jaką drogę należy przebyć, aby stać się świętym? Na to pytanie staramy się odpowiedzieć, przedstawiając życie i nauczanie Karola Wojtyły – Jana Pawła II. Słowa, które do nas kierował, są niczym drogowskazy prowadzące nas do Nieba. „Świętość wydaje się celem trudnym, osiągalnym tylko dla ludzi zupełnie wyjątkowych albo dla tych, którzy odrywają się całkowicie od życia i kultury danej epoki. W rzeczywistości świętość jest darem i zadaniem zakorzenionym w chrzcie i bierzmowaniu, powierzonym wszystkim członkom Kościoła w każdej epoce. Jest darem i zadaniem dla świeckich tak samo, jak dla zakonników i kapłanów, w sferze prywatnej, tak jak w działalności publicznej, w życiu zarówno jednostek, jak rodzin i wspólnot” (orędzie na XIII Światowe Dni Młodzieży, 30 XI 1997 r.). Oddajemy w Państwa ręce książkę stylizowaną na notatnik z życia Karola Wojtyły – Jana Pawła II. Przedstawiamy w nim, w jaki sposób dzieciństwo, kapłaństwo, a następnie biskupstwo Karola Wojtyły stanowiło przygotowanie do jego przełomowego pontyfikatu. Przypominamy nauczanie Papieża dotyczące takich kwestii jak: rodzina, praca, człowieczeństwo, dobroczynność, starość, cierpienie, miłość, przebaczenie, ekumenizm, świętość... Książka łączy refleksję z poczuciem humoru. Jana Pawła II pamiętamy jako osobę pełną pogody ducha. Zamieszczając anegdoty z jego życia, prezentujemy to pogodne oblicze Papieża. Jak wiele wiemy o Papieżu-Polaku? Polecamy każdemu, aby sprawdził stan swojej wiedzy na temat jego życia i nauczania, w czym przydatny będzie dołączony u dołu stron quiz papieski. Życzymy przyjemnej lektury, wielu głębokich przemyśleń i prostej drogi do Nieba.
?
Ireneusz Korpyś
5
WY Ł A MODLIT O K Z S M DO ł się yła nauczy Karol Wojt o nabożeństw . odmawiać in z u rod nym m o d w i y r do Ma
„Pierws zym mie scem, g dzie roz jpoczyna się proc wychow e s awczy m człowie ł o d ego ka, jest dom rodzinn y”.
(Homilia wygłosz Świętej, ona pod cz Łowicz, 14 VI 1 as Mszy 999 r.)
DOWIIE, W WA C Ś IE M M ŁO. „W T Y IĘ ZACZĘ S O K T S Y Z KOCACH WS ĘŁO, I SZ Z C A Z IĘ DIA SIĘ I ŻYCIE S Ł A, I STU Ę Z C A Z Ł, Ł A SIĘ IĘ ZACZĄ S R T A E T ,I ŁO”. ZACZĘŁY IĘ ZACZĘ S O W T S I KAPŁ AŃ 99 R .) , 16 VI 19
E (WADOWIC
6
?
Jakim zdrobnieniem nazywano w dzieciństwie Karola Wojtyłę? a) Bolek b) Lolek c) Misio
„18 maja 1920 roku, o dziewiątej rano, nie było mnie jeszcze na świecie. Jak mi później powiedziano, urodziłem się po południu między piątą a szóstą. Mniej więcej w tym samym czasie, po południu między piątą a szóstą, tyle że pięćdziesiąt osiem lat później, zostałem wybrany na papieża” (Jan Paweł II, „Autobiografia”, Kraków 2003).
Na chrzcie otrzymał imiona Karol Józef. Narodziny drugiego syna były szczęśliwym wydarzeniem w rodzinie Wojtyłów. Rodzice Karola nie mogli nawet przypuszczać, że ich syn, urodzony w małym mieście leżącym nad rzeką Skawą w skromnej i pobożnej polskiej rodzinie, zasiądzie kiedyś na Stolicy Apostolskiej. Z Wadowic rozpoczęła się jego droga do Rzymu oraz do świętości, w czym dużą rolę odegrali jego rodzice — pierwsi nauczyciele wiary i życia. O tym, jak ważną rolę w wychowaniu pełni rodzina, nigdy nie zapomniał, troska o nią zawsze zajmowała centralne miejsce w jego nauczaniu: „Rodzina, jako podstawowa i niezastąpiona wspólnta wychowawcza, jest środowiskiem stwarzającym najlesze warunki do przekazywania wartości religijnych i kulturowych, które pomagają człowiekowi w ukształtowaniu własnej tożsamości” (orędzie na XXVII Światowy Dzień Pokoju, 1 I 1994 r.).
?
Jak nazywają się ciastka wspominane przez Jana Pawła II na wadowickim rynku? Chodził na nie po maturze. a) Kremówki b) Napoleonki c) Wuzetki
7
„RADUJ SIĘ, KRAKOWIE!”
(Homilia podczas kanoni zacji bł. Jadwigi Królowej, Kraków, 8 VI 1997 r.)
„Ten, kto o serce Jezus twiera tylko Jego rozumie owi, nie tajem egzysten tajemnicę cj n łania icę własn i, ale także o e owoce raz wyda go powoje do łaski. jr załe owoc Pierw sz ó w św w j e s t w ym z tych ię z ducho tości pop r a s t a n i e r zez wy”. rozwó j (Oręd zie
dlitw
na X o Pow LII Świat ow ołania , 200 y Dzień M 5 r.) o-
A KRAKOW O D Ć Ś O IŁ OBYT „ M O JA M IŻ MÓJ P N A Z S R M A JEST ST URODZIŁE ) (… . IE W W KRAKO AKOWEM, ALE ŻYKR ASIĘ POZA POZA KR Ń IE Z D O AJĄC NA C ICACH, ST W O D A W IŁ E M KOWEM, W A TĘSKN W O K A R Ń K LE DO IELKI DZIE W A Z M E I UWAŻAŁ IU, KIEDY PO ZDAYC Ż W MOIM ROKU JUŻ 8 3 9 1 W RY WANIU MATU PRZEPRO E Ł A T S SIĘ TU NA DZIŁEM”. FIA”) TOBIOGRA EŁ II, „AU (JAN PAW
20
?
W Krakowie znajduje się wiele miejsc związanych z Janem Pawłem II. Gdzie odprawił on swoją pierwszą prymicyjną Mszę Świętą? Po latach, w tym samym miejscu został konsekrowany na biskupa. a) Katedra na Wawelu b) Bazylika Mariacka c) Kościół oo. Redemptorystów
Decyzją przełożonych, młodego wikariusza przeniesiono do parafii św. Floriana w Krakowie. Zajął się tam katechizacją młodzieży licealnej oraz akademickiej. „Mogę powiedzieć, że przez parafię św. Floriana wchodziłem w problematykę naszego Kościoła i w życie krakowskiej archidiecezji (...) Tam dojrzała jakoś, w oparciu o doświadczenia innych, idea zorganizowanego i dostosowanego do potrzeb czasu duszpasterstwa akademickiego. Tam też dojrzewała i kształtowała się jego forma. Dzięki temu młodzież, ze wszystkimi jej sprawami, weszła w szczególny sposób w moje życie, w moje posłannictwo i posługę” (Jan Paweł II, „Autobiografia”). Na spotkaniach z młodzieżą poruszał elementarne kwestie, takie jak istnienie Boga czy zagadnienie duszy ludzkiej. W jego duszpasterstwie akademickim istotną rolę odegrały kontakty z nazaretankami, które prowadziły internat dla studentek. Kiedyś żartobliwie stwierdził: „Zwykle tam, gdzie są studentki, to się pojawiają także studenci. Otóż ja postanowiłem iść za tym, a równocześnie miałem wielką pociechę w parafii, ponieważ bardzo się w tej parafii ci młodzi ludzie „Za te całodzienne harce, zmówię udzielali — i studentki, brewiarz przy i studenci” (Jan Paweł II, latarce”. „Autobiografia”).
(Jan Paweł II)
?
Karol Wojtyła pisał m.in. sztuki teatralne. Jaki tytuł nosi jego sztuka poświęcona Adamowi Chmielowskiemu (św. Bratu Albertowi)? a) „Brat Albert, wielki Polak” b) „Brat brata” c) „Brat naszego Boga”
21
ostać rzed oczami p „Wciąż mam p iego, fana Wyszyńsk kardynała Ste ym i – wciąż jakb prymasa Polsk iej sk ow a prymas słyszał słow homilii”. a”)
„Autobiografi (Jan Paweł II,
„To zna c ram się zy, że stab yć człow kiem su iemienia. Że tego sumienia nie za i nie zn iekształc głuszam am. Naz wam po yimieniu dobro i a nie z zło, amazuję . Wypra wuję w s coobie dob r o, a ze staram zła się popr aw zwycięż ając je w iać, przesobie”. (C zęstocho
wa, 18 VI 1983 r.)
Powszechnie znane było zały mi łow an ie Ka ro la Wo jty en do na rc iar stw a. Gd y jed ilu łę, jty z dziennikar zy zapytał Wo na nartach, kardynałów w Polsce jeździ rt upraon odpowiedział, że ten spo rdynałów. wia 50 procent polskich ka o pytanie Innym razem na to sam w Po lsc e Wo jty ła od po wi ed zia ł, że jeździ na aż 40 procent kardynałów ił się, gdyż nartach. Dziennikar z zdziw wówczas w ojczyźnie Wojtyły było Dopytywał tylko dwóch kardynałów. jty ła od jak to mo żli we , na co Wo ński, Pryrzekł mu: „Kardynał Wyszy nt” (por. mas Polski, stanowi 60 proce „Kwiatki Jana Pawła II”).
38
?
Jakim przydomkiem nazwano prymasa Stefana Wyszyńskiego? a) Wielki Prymas b) Prymas Stulecia c) Prymas Tysiąclecia
Ważną osobą w życiu Karola Wojtyły okazał się być kard. Stefan Wyszyński. Dzieliła ich różnica pokolenia, ale Jan Paweł II mówił o nim: „Pozostaje mi zawsze bardzo bliska jego postać; chociaż dzieliło nas prawie dwadzieścia lat, to jednak czuliśmy się bardzo blisko, rozumieliśmy się” (Jan Paweł II, „Autobiografia”). Prymas Polski zwalczał lansowany przez komunistów ateizm i opierał się antykościelnym działaniom władzy totalitarnej. Jego działalność pomogła w zachowaniu tożsamości Kościoła w Polsce. Za swoją aktywność został aresztowany 25 września 1953 roku i więziony w Rydwałdzie, Stoczku koło Lidzbarka Warmińskiego, Prudniku Śląskim, a następnie w Komańczy. W tym miejscu Prymas napisał tekst Ślubów Jasnogórskich stanowiących przygotowanie narodu do Milenium Chrztu Polski. Wyszyński nie ugiął się żądaniom władzy komunistycznej. 28 października 1956 roku został uwolniony i wrócił do Warszawy. Niezłomną postawę wobec ustrojów totalitarnych, którą cechował się kard. Wyszyński, przyjmował również Karol Wojtyła. Prymas wprowadził polski Kościół w drugie tysiąclecie chrześcijaństwa, a Jan Paweł II wprowadził cały Kościół w trzecie tysiąclecie.
?
Dlaczego Jan Paweł II nie mógł przyjechać na uroczystości pogrzebowe kard. Stefana Wyszyńskiego? a) Z powodu rekonwalescencji po zamachu na swoje życie. b) Papież uczestniczył wówczas w obradach ONZ. c) Jan Paweł II udał się w zaplanowaną pielgrzymkę.
39
„MYŚLĘ, ŻE WYNIK KONKLAWE W DNIU 16 PAŹDZIERNIKA 1978 ROKU BYŁ ZASKOCZENIEM NIE TYLKO DLA MNIE!” (Jan Paweł II, „Autobiografia”)
„Pośród niesnasków Pan Bóg uderza W ogromny dzwon, Dla słowiańskiego oto papieża Otwarty tron”.
(Juliusz Słowacki, „Słowia ński papież”)
I IĘCZNOŚC Z D W N E PEŁ EMASA ST Y R P A L D GO, SZYŃSKIE FANA WY Ł UKLĘKNĄ N E T Y GD APIEŻEM P M Y W NO JA N PRZED O DŁOŃ, G E J Ł A ED NIM I UCAŁOW NIEŻ PRZ W Ó R II ŃPAWEŁ Ł WYSZY IĄ Z W I Ł BRAUKLĘKNĄ ĘCIA . TEN J B O W R SKIEGO ZYŁ OBSE S U R Z W T S E N IE TERSKI GE W Y DA R Z O T H C WUJĄCY . WIERNYCH
40
?
Herb papieski został zaprojektowany na podstawie biskupiego herbu kard. Karola Wojtyły. Kto był autorem herbu papieskiego? a) Ks. Bruno Bernard Heim b) Arturo Mari c) Władysław Aleksander Semkowicz
Po śmierci Pawła VI, kardynałowie zebrani na konklawe na jego następcę wybrali Albino Lucianiego, który przyjął imię Jan Paweł. Jego pontyfikat trwał zaledwie 33 dni, a wiadomość o śmierci Ojca Świętego zaskoczyła cały świat. Drugie w 1978 roku konklawe rozpoczęło się 14 października. Już po dwóch dniach świat poznał imię nowego papieża. Karol Wojtyła był pierwszym Papieżem Słowianinem i od 1523 roku pierwszym papieżem niepochodzącym z Włoch. Wszystko zapowiadało wyjątkowość pontyfikatu Papieża-Polaka. Ważną rolę w wyborze Karola Wojtyły na Stolicę Apostolską odegrał Stefan Wyszyński. Prymas Tysiąclecia tuż przed decyzją konklawe, przykazał Wojtyle, by ten nie odmówił, jeśli go wybiorą. Tym łatwiej było Karolowi Wojtyle na pytanie: „Czy przyjmujesz?”, odpowiedzieć: „W posłuszeństwie wiary wobec Chrystusa, mojego Pana, zawierzając Matce Chrystusa i Kościoła, świadom wielkich trudności, przyjmuję”. Prymas Wyszyński symbolicznie wyznaczył cel dla nowego papieża, prosząc go, aby wprowadził Kościół w trzecie tysiąclecie. Kardynał Wojtyła przyjął te same imiona, co jego poprzednik, podejmując tym samym kontynuację przedwcześnie zakończonego pontyfikatu Jana Pawła I.
?
Kto był ostatnim, przed Janem Pawłem II, papieżem niepochodzącym z Włoch? a) Aleksander VI b) Hadrian VI c) Kalikst III
41
JAN UWIE PAWEŁ II CIAST LBIAŁ JEŚ Ć AIC IASTE NAJB CZKA A . SMAK RDZIEJ OWAŁ SERN IK I S Y MU ZARL OTKA .
EBNIE SŁUŻ E Z D A M O ZGR JEZUO SERCA G E Z S T IE IĘ W FORMALN NIC NAJŚ I) K N A C R (SE OKU SOWEGO W 1894 R E N O Ż O Ł AZA ZEFA SEB ZOSTAŁO Ó J . S K 2 R., T YWY Z INICJA R. 17 I 184 (U A R A Z ELC ŹNIEJSZE Ó P STIANA P , .) R SIOI 1924 ZM. 28 II YSKIEGO. M E Z R P PA ROKU GO BISKU D 1921 O I K N A IEJ RC RAKOWSK STRY SE K II R U K EM ŁY W SIĘ DOM PRACOWA Y Ł A W O M AAJ ITÓW KR L ORAZ Z O P O R T H ME KADYNAŁ A KOLEJNYC R A K Ż IE ÓWN KOWA, R JT YŁY. ROL A WO
50
?
Beatyfikacji i kanonizacji ks. Józefa Sebastiana Pelczara dokonał Jan Paweł II. Podaj datę kanonizacji ks. Pelczara. a) 29 IV 1979 r. b) 2 VI 1991 r. c) 18 V 2003 r.
Kuchnią, garderobą i innymi sprawami życia codziennego Ojca Świętego zajmowały się siostry sercanki. Jan Paweł II po objęciu Stolicy Apostolskiej poprosił przełożoną zgromadzenia, aby przysłano do Watykanu siostry, które mogłyby poprowadzić dom. Szybko taką zgodę wydano i do Watykanu przybyła mała grupka rezolutnych i perfekcyjnie zorganizowanych zakonnic. Talenty organizacyjne sercanek były doskonale znane Papieżowi z czasów, gdy był metropolitą Krakowa, gdyż siostry z tego zakonu zajmowały się domem biskupów krakowskich. Siostra Tobiana została przełożoną sercanek prowadzących dom papieski. Eufrozyna, najstarsza z nich, sprawowała funkcję osobistej sekretarki Jana Pawła II. Do jej najważniejszych obowiązków należało przepisywanie tekstów na komputerze, czasami zajmowała się też korespondencją papieską. Do zajęć sióstr Fernandy i Germany należało prowadzenie papieskiej kuchni. To one przygotowywały posiłki dla Papieża i jego gości. U Papieża na posiłkach bywały różne osoby, począwszy od zwykłych ludzi, skończywszy na mężach stanu. Siostra Matylda dbała o garderobę Ojca Świętego. Nie było to łatwe zadanie, gdyż Papież niechętnie rozstawał się ze znoszonymi ubraniami.
?
Która z sióstr z najbliższego otoczenia Papieża czuwała nad tym, aby Jan Paweł II w wyznaczonych porach zażywał lekarstwa? a) Eufrozyna b) Fernanda c) Matylda
51
ielhy. To jest w c tu o ie c ć a „Nie tr ja, jakie ictwo i mis n n a sł o p ie k ie r z y ła . wam pow ść o n z r t a odzi Op którego poch d o , g ó B j a Niech wi wam!” ie, błogosła wszelkie życ isz, Świętej, Kal dczas Mszy (Homilia po r.) 4 VI 1997
„Kr zyż sta nowi najgłębsze po chylenie si ę Bóstwa nad człowiekiem nad tym, , co człowie zwłaszcza k – w chwilac h trudnych i bo lesnych – nazywa swoim lose m”.
(Encyklika, „Dives in M isericordia” )
Papież „z d alekiego kr aju” całym swoim życiem rea lizował wzór święt ości w swo jej drodze do Nie ba.
JA
N PAWEŁ II NIEBO „SKĄD MOGŁEM WIEDZIEĆ, ŻE (… ) WS ZY ST KI E L AT A , MOJE GO ŻYCIA , ST UD IÓW A (… ) KA PŁ AŃ ST WA , BIS KU PS TW WEPRZYGOTUJĄ MNIE DO TEGO Ł ZIA ZWANIA, KTÓRE WYPOWIED ZIERCHRYSTUS W DNIU 16 PAŹD SYKNIKA 1978 ROKU W KAPLICY PE RST YŃ SK IEJ ? A JE DN AK Z Ę RAZ SPEKTYWY TEGO DNIA MUSZ STZY JESZCZE POPATRZEĆ NA WS NI EG O KIC H, KT ÓR ZY MN IE DO OŚCIĄ PRZYGOTOWALI – Z PEWN NIE WIEDZĄC O TYM”. IA”) (JAN PAWEŁ II, „AUTOBIOGRAF
96
?
Trumna, w której złożono Jana Pawła II została wykonana z drzewa cyprysowego. Czego symbolem jest drzewo cyprysowe? a) Miłosierdzia b) Nieśmiertelności c) Pielgrzymek Jana Pawła II na Bliski Wschód
Śmierć Jana Pawła II była smutnym wydarzeniem dla całego świata. Dla dużej części wiernych, szczególnie dla młodych, był on jedynym papieżem, którego znali. Ojciec Święty od dłuższego czasu cierpiał z powodu postępującej choroby. Szczególnie ostatnimi latami życia ukazywał godność osoby cierpiącej i starszej. Zmarł 2 kwietnia 2005 roku. Następnego dnia jego ciało wystawiono na widok publiczny, gdyż rzesze wiernych pragnęły pożegnać się z nim. Pogrzeb Papieża-Polaka odbył się 8 kwietnia 2005 roku. W Mszy Świętej uczestniczyły tłumy pielgrzymów, w ten symboliczny sposób towarzyszących Janowi Pawłowi II w jego ostatniej podróży — „pielgrzymce do Nieba”. 13 maja 2005 roku papież Benedykt XVI zezwolił na wszczęcie procesu beatyfikacyjnego swojego poprzednika. Była to odpowiedź na wolę wiernych, którzy niemal natychmiast po odejściu Jana Pawła II do domu Ojca wzywali: „Santo subito!”, wyrażając powszechne przekonanie o jego świętości. Msza Święta, podczas której beatyfikowano Jana Pawła II, odbyła się w Święto Miłosierdzia Bożego, 1 maja 2011 roku. Jan Paweł II pozostał dla nas wzorem świętości, a jego nauki są niczym drogowskazy w drodze do Nieba.
?
Kto był postulatorem procesu beatyfikacyjnego Jana Pawła II? a) Ks. Sławomir Oder b) Kard. Angelo Scola c) Ks. prał. Mieczysław Mokrzycki
97