Spis treści Przedmowa........................................................................................................................11 Wstęp...................................................................................................................................... 13 PIEŚNI....................................................................................................................................... 15 PIEŚNI RYCERSKIE, POWSTAŃCZE................................................................................ 17 A czyjeż to imię rozlega się sławą........................................................................................ 18 Biała chorągiewka................................................................................................................. 20 Bracia, do bitwy nadszedł czas............................................................................................ 22 Choć burza huczy wkoło nas............................................................................................... 24 Czarna sukienka.................................................................................................................... 26 Czerwony pas........................................................................................................................ 28 Cześć polskiej ziemi............................................................................................................. 30 Dalej, bracia, do bułata........................................................................................................ 32 Dalej, bracia, dźwignąć lud.................................................................................................. 34 Dalej, chłopcy, dalej żywo!.................................................................................................. 36 Duma ukrainna..................................................................................................................... 38 Gdy naród do boju............................................................................................................... 40 Grzmią pod Stoczkiem armaty........................................................................................... 42 Hej, Polacy!............................................................................................................................ 44 Hej, sokoły............................................................................................................................. 46 Hej, tam w karczmie............................................................................................................. 48 Hymn do miłości Ojczyzny................................................................................................. 50 Hymn strzelecki.................................................................................................................... 52 Idzie żołnierz borem, lasem................................................................................................. 54 Jeszcze jeden mazur dzisiaj.................................................................................................. 56 Krakowiaczek........................................................................................................................ 58 Krakowiak Kościuszki.......................................................................................................... 60 Maj.......................................................................................................................................... 62 Marsz konfederatów barskich............................................................................................. 64 Marsz ks. Józefa Poniatowskiego........................................................................................ 66 Marsz Mierosławskiego........................................................................................................ 68 Marsz na cześć obrońców Ojczyzny................................................................................... 70 Marsz Sokołów...................................................................................................................... 72 Marsz za Bug...........................................................................................................................74 Marsz zuchów....................................................................................................................... 76 Marsz Żuawów...................................................................................................................... 78
Mazur Chłopickiego.....................................................................................................................82 Mazur kajdaniarski.......................................................................................................................84 Mazur podolski.............................................................................................................................86 Mazurek Dąbrowskiego...............................................................................................................88 Miałeś, chamie, złoty róg.............................................................................................................90 Obóz w Ojcowie............................................................................................................................92 Pieśń konfederacji barskiej..........................................................................................................94 Pieśń o kole rycerskim.................................................................................................................96 Pieśń o wolności............................................................................................................................98 Pieśń po zajęciu Modlina...........................................................................................................100 Pieśń polskich wojowników...................................................................................................... 102 Pieśń powstańców.......................................................................................................................104 Po długiej niewoli....................................................................................................................... 106 Pod Kamieńcem.......................................................................................................................... 108 Polne kwiaty................................................................................................................................. 110 Polonez Kościuszki..................................................................................................................... 112 Polonez trzeciego maja............................................................................................................... 114 Polska nigdy nie zaginie............................................................................................................. 116 Przy sadzeniu róż........................................................................................................................ 118 Rota...............................................................................................................................................120 Syn.................................................................................................................................................122 Sztandary polskie w Kremlu......................................................................................................124 Szumiała dąbrowa.......................................................................................................................126 Śpiew Krakusów..........................................................................................................................128 Śpiew z mogiły.............................................................................................................................130 Świat teraźniejszy........................................................................................................................ 132 Tam na błoniu błyszczy kwiecie................................................................................................134 Trzeci Maj....................................................................................................................................136 W kotły, bębny uderzyli............................................................................................................. 138 W krwawem polu srebrne ptaszę.............................................................................................. 140 Warszawianka 1831 roku........................................................................................................... 142 Warszawianka 1905 roku........................................................................................................... 146 Warszawo!.................................................................................................................................... 148 Wisło moja stara..........................................................................................................................150 Z dymem pożarów...................................................................................................................... 152 Za Niemen...................................................................................................................................154 Pieśni legionowe................................................................................................................. 157 6 sierpnia 1914 roku...................................................................................................................158 A gdy na wojenkę szli Ojczyźnie służyć................................................................................... 160
4
A kto chce rozkoszy użyć................................................................................................... 162 Brygada Żelazna, Karpacka............................................................................................... 164 Bywaj, dziewczę, zdrowa.................................................................................................... 166 Czwartacy idą w bój............................................................................................................ 168 Do polskiego wojska........................................................................................................... 170 Hej, idą strzelcy................................................................................................................... 172 Hej, panienki, posłuchajcie................................................................................................174 Hej, tam pod Warszawą......................................................................................................176 Hej, hej, ułani!..................................................................................................................... 178 Hej, orle biały....................................................................................................................... 180 Już rok drugi Legiony......................................................................................................... 184 Komendancie...................................................................................................................... 186 Lamenty podbiegunowe..................................................................................................... 188 Legionista Pierwszej Brygady............................................................................................ 190 Legiony to zwycięska nuta................................................................................................. 192 Marsz lwowskich dzieci..................................................................................................... 194 Marsz, marsz, Haller........................................................................................................... 196 Mołotków............................................................................................................................ 198 Nie masz pana nad ułana................................................................................................... 200 Niepodległość...................................................................................................................... 202 O mój rozmarynie.............................................................................................................. 204 O pierwszym patrolu.......................................................................................................... 206 Odwiedziny w Mołotkowie................................................................................................ 208 Peowiacy...............................................................................................................................210 Piechur................................................................................................................................. 212 Pierwsza Brygada.................................................................................................................214 Pierwsza Kadrowa................................................................................................................216 Pieśń Drugiej Brygady.......................................................................................................218 Pieśń kawalerii szwadronu trzeciego............................................................................... 220 Pieśń Legionistów Polskich............................................................................................... 222 Pieśń o poległych ułanach................................................................................................. 224 Pieśń pierwszej Ochotniczej Legii Kobiet....................................................................... 226 Piosenka 1. szwadronu ułanów Bieliny............................................................................ 228 Piosenka batalionu podhalańskiego................................................................................. 230 Piosenka plutonu starszych skautów z Zakopanego...................................................... 232 Piosenka strzelecka............................................................................................................. 234 Pobudka 2. szwadronu Ułanów rotmistrza Wąsowicza................................................. 236 Pod Pakosławiem................................................................................................................ 238 Podnieś rączkę, Boże Dziecię............................................................................................ 240 Polska zginąć już nie może................................................................................................ 242 Przybyli ułani pod okienko............................................................................................... 244
5
Przysięga w Kielcach..................................................................................................................246 Pułk trzeci....................................................................................................................................248 Rok 1920......................................................................................................................................250 Starym szlakiem.......................................................................................................................... 252 Ta, co nie zginęła.........................................................................................................................254 Taka była ich rozmowa...............................................................................................................256 Taka już ułańska dola.................................................................................................................258 Teraźniejsi budrysi......................................................................................................................260 To legioniści, pułk drugi i trzeci...............................................................................................262 Walc nocny..................................................................................................................................264 Warczą karabiny..........................................................................................................................268 Wizja szyldwacha........................................................................................................................ 270 Wojenko, wojenko...................................................................................................................... 274 Wstań, Polsko moja.................................................................................................................... 276 Z Ojczyzny my poszli................................................................................................................. 278 Z postoju w Kętach.....................................................................................................................280 Pieśni Wojskowo – Okupacyjne...................................................................................283 Chłopcy silni jak stal..................................................................................................................284 Czerwone jabłuszko (parafraza)...............................................................................................286 Deszcz, jesienny deszcz..............................................................................................................288 Dziś idę walczyć, mamo.............................................................................................................290 Gdy w noc wrześniową..............................................................................................................292 Harcerski marsz żałobny............................................................................................................294 Hej, chłopcy! Bagnet na broń!...................................................................................................296 Hymn Szarych Szeregów............................................................................................................298 Kołysanka o zakopanej broni....................................................................................................300 Kołysanka.....................................................................................................................................302 Kto handluje, ten żyje.................................................................................................................304 Na znojną walkę..........................................................................................................................306 O Barbaro.....................................................................................................................................308 Pałacyk Michla............................................................................................................................310 Partyzancka idzie wiara.............................................................................................................312 Pierwszy sierpnia – dzień krwawy...........................................................................................314 Pieśń Konspiracyjnego Wojska Polskiego...............................................................................318 Pod żaglami „Zawiszy”...............................................................................................................320 Świat cały śpi spokojnie.............................................................................................................322 Wróg napadł na Polskę...............................................................................................................324 Wymarsz „Uderzenia”................................................................................................................326
6
Wiara i Ojczyzna.......................................................................................................... 329 Błękitne rozwińmy sztandary............................................................................................ 330 Bogurodzica......................................................................................................................... 332 Boże, coś Polskę.................................................................................................................. 334 Gaude, mater Polonia......................................................................................................... 336 My chcemy Boga................................................................................................................. 338 Pieśń błagalna...................................................................................................................... 340 Przed oczy Twoje, Panie..................................................................................................... 342 Wszystkie nasze dzienne sprawy..................................................................................... 344 Z dawna Polski Tyś Królową............................................................................................. 346 Miłość do Ojczyzny.................................................................................................. 349 Góralu, czy ci nie żal........................................................................................................... 350 Hymn Polski........................................................................................................................ 352 Jak długo w sercach naszych............................................................................................. 354 Jak dobrze nam zdobywać góry........................................................................................ 356 Moja Ojczyzna..................................................................................................................... 358 Pieśń o domu....................................................................................................................... 360 Piękna nasza Polska cała.................................................................................................... 362 Płonie ognisko w lesie........................................................................................................ 364 Płynie Wisła, płynie............................................................................................................ 366 Prząśniczka.......................................................................................................................... 368 Straż nad Wisłą.................................................................................................................... 370
Żurawiejki....................................................................................................................... 373 Żurawiejki 1. Pułku Strzelców Konnych.......................................................................... 376 Żurawiejki 1. Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego.................................................. 376 Żurawiejki 1. Pułku Ułanów Krechowieckich im. płk. Bolesława Mościckiego........ 377 Żurawiejki 2. Pułku Strzelców Konnych.......................................................................... 377 Żurawiejki 2. Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich......................................................... 377 Żurawiejki 2. Pułku Ułanów Grochowskich im. gen. Józefa Dwernickiego............... 378 Żurawiejka 3. Pułku Strzelców Konnych im. Hetmana Polnego Koronnego Stefana Czarnieckiego...................................................................................................................... 378 Żurawiejki 3. Pułku Szwoleżerów Mazowieckich im. płk. Jana Kozietulskiego......... 378 Żurawiejki 3. Pułku Ułanów Śląskich.............................................................................. 379 Żurawiejki 4. Pułku Strzelców Konnych Ziemi Łęczyckiej........................................... 379 Żurawiejki 4. Pułku Ułanów Zaniemeńskich................................................................. 379 Żurawiejka 5. Pułku Strzelców Konnych......................................................................... 380
7
Żurawiejki 5. Pułku Ułanów Zasławskich...............................................................................380 Żurawiejki 6. Pułku Strzelców Konnych im. Hetmana Wielkiego Koronnego Stanisława Żółkiewskiego..............................................................................................................................380 Żurawiejki 6. Pułku Ułanów Kaniowskich..............................................................................381 Żurawiejki 7. Pułku Strzelców Konnych Wielkopolskich.....................................................381 Żurawiejki 7. Pułku Ułanów im. gen. Kazimierza Sosnkowskiego......................................382 Żurawiejki 8. Pułku Strzelców Konnych..................................................................................382 Żurawiejki 8. Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego................................................383 Żurawiejki 9. Pułku Strzelców Konnych im. gen. Kazimierza Pułaskiego.........................383 Żurawiejki 9. Pułku Ułanów Małopolskich.............................................................................384 Żurawiejki 10. Pułku Strzelców Konnych................................................................................384 Żurawiejki 10. Pułku Ułanów Litewskich................................................................................384 Żurawiejki 11. Pułku Ułanów im. Marszałka Edwarda „Śmigłego” Rydza.........................385 Żurawiejki 12. Pułku Ułanów Podolskich...............................................................................385 Żurawiejki 13. Pułku Ułanów Wileńskich...............................................................................386 Żurawiejki 14. Pułku Ułanów Jazłowieckich..........................................................................387 Żurawiejki 15. Pułku Ułanów Poznańskich............................................................................387 Żurawiejki 16. Pułku Ułanów im. gen. dyw. Gustawa „Orlicz” Dreszera............................388 Żurawiejki 17. Pułku Ułanów Wielkopolskich im. Króla Bolesława Chrobrego...............388 Żurawiejki 18. Pułku Ułanów Pomorskich.............................................................................389 Żurawiejki 19. Pułku Ułanów Wołyńskich im. gen. Edmunda Różyckiego.......................389 Żurawiejki 20. Pułku Ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego..............................................389 Żurawiejki 21. Pułku Ułanów Nadwiślańskich.......................................................................390 Żurawiejki 22. Pułku Ułanów Podkarpackich........................................................................390 Żurawiejki 23. Pułku Ułanów Grodzieńskich.........................................................................391 Żurawiejki 24. Pułku Ułanów im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego.............................391 Żurawiejki 25. Pułku Ułanów Wielkopolskich.......................................................................392 Żurawiejki 26. Pułku Ułanów Wielkopolskich im. Hetmana Jana Karola Chodkiewicza...392 Żurawiejki 27. Pułku Ułanów im. Króla Stefana Batorego...................................................393 Żurawiejki Szkoły Podchorążych Kawalerii i Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii .393
POEZJA...........................................................................................................................................395 Anonim, Do broni! (fragmenty)...............................................................................................396 Adam Asnyk, Da Bóg kiedyś zasiąść w Polsce wolnej.............................................................396 Adam Asnyk, Miejmy nadzieję (fragmenty)...........................................................................397 Adam Asnyk, Póki w narodzie myśl swobody żyje..................................................................397 Krzysztof Kamil Baczyński, Byłeś jak wielkie, stare drzewo..................................................398 Krzysztof Kamil Baczyński, Elegia o... [chłopcu polskim]......................................................399 Krzysztof Kamil Baczyński, Ojczyzna II..................................................................................400 Krzysztof Kamil Baczyński, Pokolenie.....................................................................................400
8
Krzysztof Kamil Baczyński, Polacy................................................................................... 402 Krzysztof Kamil Baczyński, Wolność................................................................................ 404 Krzysztof Kamil Baczyński, Z głową na karabinie.......................................................... 405 August Barbier, Atak pod Węgrowem............................................................................... 406 Władysław Bełza, Cnoty kardynalne................................................................................ 407 Władysław Bełza, Co kochać?............................................................................................ 407 Władysław Bełza, Do polskiego chłopięcia....................................................................... 408 Władysław Bełza, Jagielloni............................................................................................... 409 Władysław Bełza, Katechizm polskiego dziecka............................................................... 410 Władysław Bełza, Legenda o garści ziemi polskiej........................................................... 410 Władysław Bełza, Modlitwa polskiego dziewczęcia......................................................... 411 Władysław Bełza, Modlitwa za Ojczyznę......................................................................... 412 Władysław Bełza, O celu Polaka........................................................................................ 413 Władysław Bełza, Wisła..................................................................................................... 414 Władysław Bełza, Ziemia rodzinna................................................................................... 414 Konstanty Ćwierk, Pieśń.................................................................................................... 415 Deotyma, Pieśń o Kruszwicy.............................................................................................. 415 Zdzisław Dębicki, W polu.................................................................................................. 416 Alfons Dzięciołowski, Pieśń o Józefie Piłsudskim............................................................ 417 Tadeusz Gajcy, Epitafium................................................................................................... 418 Tadeusz Gajcy, Przed odejściem........................................................................................ 419 Tadeusz Gajcy, Śpiew murów............................................................................................. 419 Konstanty Gaszyński, Do matki Polki.............................................................................. 421 Konstanty Gaszyński, Tęsknota za krajem....................................................................... 422 Konstanty Gaszyński, Usque ad finem............................................................................. 424 Bolesław Karpiński, Cześć i Sława.................................................................................... 425 Franciszek Karpiński, Marsz dla żołnierzy....................................................................... 426 Franciszek Karpiński, Tęskność do kraju......................................................................... 427 Tadeusz Karyłowski, Obrońcom Lwowa........................................................................... 429 Jan Kasprowicz, Rzadko na moich wargach..................................................................... 429 Jan Kochanowski, Na lipę................................................................................................... 432 Jan Kochanowski, Pieśń XII............................................................................................... 432 Maria Konopnicka, Groby nasze....................................................................................... 433 Maria Konopnicka, Grunwald........................................................................................... 434 Maria Konopnicka, Ojczyzna............................................................................................ 436 Maria Konopnicka, Pieśń powstania kościuszkowskiego (1794).................................... 437 Maria Konopnicka, Trzeci maj (1791).............................................................................. 438 Franciszek Kowalski, Do Polski......................................................................................... 439 Zygmunt Krasiński, Hymn................................................................................................ 440 Ignacy Kraszewski, Ziemio!............................................................................................... 441 Antoni Lange, Swemu pokoleniu....................................................................................... 442
9
Teofil Lenartowicz, Na lipę słowiańską....................................................................................444 Teofil Lenartowicz, Więzień Sybirski........................................................................................445 Adam Mickiewicz, Do matki Polki...........................................................................................447 Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz – Inwokacja (fragment).....................................................448 Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz – Epilog (fragment)............................................................449 Adam Mickiewicz, Reduta Ordona...........................................................................................450 Franciszek Dzierżykraj Morawski, Wisła.................................................................................453 Cyprian Kamil Norwid, Bema pamięci żałobny rapsod.........................................................454 Cyprian Kamil Norwid, Moja Ojczyzna..................................................................................455 Cyprian Kamil Norwid, Moja piosnka (II)..............................................................................456 Artur Oppman, Krzyż Virtuti Militari.....................................................................................457 Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (fragment).......................................................................457 Wincenty Pol, Bałtyk..................................................................................................................458 Wincenty Pol, Do Tatr................................................................................................................458 Lucjan Rydel, Serce mi się wciąż wyrywa.................................................................................459 Edward Słoński, Przyśniła się dzieciom Polska........................................................................460 Juliusz Słowacki, Beniowski. Pieśń III (fragment)..................................................................461 Juliusz Słowacki, Grób Agamemnona (fragmenty).................................................................461 Juliusz Słowacki, Kiedy prawdziwie Polacy powstaną.............................................................464 Juliusz Słowacki, Matka do syna...............................................................................................464 Juliusz Słowacki, O Polsko!........................................................................................................465 Stanisław Stwora, Strofy o żołnierzu polskim...........................................................................466 Władysław Syrokomla, Gniezno................................................................................................468 Józef Szczepański, Hymn............................................................................................................469 Józef Szczepański, Już nie wróci twój chłopiec, dziewczyno...................................................470 Kornel Ujejski, Kiedyś — konając.............................................................................................470 Edmund Wasilewski, Dzwon Zygmunt Rok 1520...................................................................471
SŁOWNIK...................................................................................................................................... 473 POCZET PATRIOTÓW POLSKICH................................................................................... 525 CIEKAWOSTKI...........................................................................................................................585 KONSTYTUCJA..........................................................................................................................595 Konstytucja 3 maja.....................................................................................................................596 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku...................................606
ŹRÓDŁA ILUSTRACJI.............................................................................................................648
10
przedmowa Ta niezwykła księga nasuwa mi na myśl sytuację, kiedy to Pan Jezus, patrząc na miasto święte Jeruzalem, zamyślił się nad jego tragicznymi losami i powiedział: „Jeruzalem, Jeruzalem! (...) Ile razy chciałem zgromadzić twoje dzieci jak ptak swoje pisklęta gromadzi pod strzechy, nie chcieliście. Oto wasz dom zostanie wam pusty” (por. Mt 23, 37-38). Jezus też bardzo kochał swoje miasto, swoją rodzinną ziemię – miłością czułą i pełna wewnętrznego piękna. I my chcemy dziś podjąć zamyślenie nad słowem, które jest bardzo bliskie każdemu z nas: Ojczyzna. Czasami obok tego usłyszymy słowo: ojcowizna, a także inne – dom. Bo wszystkie one oznaczają miejsce, gdzie człowiek rodzi się, wzrasta, dojrzewa, rozeznaje, dorasta do rzeczy wielkich. Dlatego, gdy bierzemy do rąk Wielką księgę patrioty, musimy zapytać o dom ojczysty, o Ojczyznę, w języku łacińskim – o patrię. Stąd – patriotyzm, czyli umiłowanie Ojczyzny, szacunek dla jej dziejów, znajomość genezy jej kultury, wiedza o bohaterach i traktowanie współmieszkańców tej ziemi jako braci i sióstr, dzieci wspólnej Ojczyzny. Słowo „Ojczyzna” niesie ze sobą w podtekście pojęcie korzeni. Człowiek nie jest przypadkowo obecny na swojej ziemi. Jeżeli ma się czuć dobrze i przeżywać swoje spełnienie, to musi pamiętać, że powinien żyć zgodnie z wartościami, które go tworzyły, a które stanowiły o jego Ojczyźnie. Tematyka Wydawnictwa Świętego Filipa Apostoła w Częstochowie dotyczy tego, co składa się na patriotyzm, a co jest obecne w przestrzeni dziejów ojczystych. To przede wszystkim nasza historia, a więc nasi bohaterowie – ludzie spełnieni, którzy przecież nie idą przez życie samotnie, ale są z innymi, działają w określonym środowisku. Na historię składa się więc codzienne życie zwyczajnych ludzi, którzy żyją według określonych wartości, dając świadectwo następnym pokoleniom. Ojczyzna zatem to słowo nabrzmiałe, wielkie, które nie zmieści się w jakiejś zwykłej definicji. Żeby zdefiniować Ojczyznę, trzeba wejść w jej sedno, w tożsamość ludzi tego miejsca, w ich przeżycia, dążenia. Dlatego z podziwem patrzymy na propozycję Wydawnictwa Świętego Filipa Apostoła, które z taką determinacją stara się przypominać to, co dla tożsamości Polaka winno być bardzo ważne: patriotyczną pieśń, tak chętnie śpiewaną do tej pory zresztą, patriotyczną poezję, która nam towarzyszyła zwłaszcza w chwilach trudnych, sylwetki naszych niekwestionowanych bohaterów, spośród których wielu to ludzie Kościoła, a także słownik pojęć i wydarzeń historycznych – dla tych, którzy ich nie znają albo już nie pamiętają. Przez lata byliśmy świadkami, jak burzono nam pojęcie patriotyzmu, jak stało się ono słowem zamierzchłym i niemodnym. Ale przecież okupującym nie mogło zależeć na człowieku zakorzenionym we własnej historii, kulturze, w ojcowiźnie. Stąd idee internacjonalizmu komunistycznego, a teraz tego kapitalistycznego, chcące wychować człowieka świata, czyli bez korzeni, bez zbędnych emocji, które rzekomo przeszkadzają w realizacji konkretnych celów. Czyich?...
11
Nowa polityka historyczna, bardzo dobrze przyjmowana przez społeczeństwo polskie, każe nam w sposób serdeczny i wdzięczny patrzeć na wszystko, co budowało naszą Ojczyznę, i zwrócić uwagę na jej prawdziwe dobro, bo przecież jest ono także dobrem każdego Polaka. Wielkość, podobnie jak w życiu rośliny, rodzi się na tzw. podglebiu, wymaga ciągłej troski gospodarza, ciągłej uprawy. Po to właśnie jest ta księga, która uczy naszej Ojczyzny, przypominając naszą kulturę, sposób życia, a wszystko to niejako owinięte jest Ewangelią. Nie ma bowiem polskiej kultury bez krzyża Chrystusowego i Ewangelii, bez jakże dla nas istotnych naszych wspaniałych świąt, bez kościołów. To nasza wielkość. Jesteśmy jakby otuleni płaszczem naszych świętych przodków, na czele z głównymi patronami Polski jak święci Wojciech, Stanisław, Andrzej Bobola, Stanisław Kostka, ostatnio bł. ks. Jerzy Popiełuszko, męczennicy obozów koncentracyjnych, ci ze Wschodu i z Zachodu, a nade wszystko św. Jan Paweł II, papież z rodu Polaków, którego osobę i nauczanie mamy głęboko w sercach i w wyobraźni. To także wielka myśl naszych wspaniałych uczonych, publicystów, kaznodziejów, biskupów, kapłanów, prymasów ze sługą Bożym kard. Stefanem Wyszyńskim na czele. To stanowi powód do niezwykłej dumy, że jesteśmy Polakami. Możemy więc powiedzieć, że wspomniane ambitne wydawnictwo to księga narodowa, antidotum na działania prowadzące do tego, żeby nas poniżyć, upokorzyć, zawstydzić, a z narodu zrobić kraj „jamników”. Nasze dzieje obfitują w wielką myśl, inteligencję, przedsiębiorczość i wyjątkowe zdolności, także w czasach ostatnich, kiedy młodzi Polacy w różnych częściach świata budzą podziw i zachwyt. Również w dziedzinie kultury, zwłaszcza tej muzycznej, która zabłysła nie tylko w wielkim symbolu – Chopinie, ale i w wielu wspaniałych współczesnych artystach oraz w popularnej pieśni i śpiewie. A to Polska właśnie... Wielka księga patrioty wpisuje się zatem w potrzebę chwili i stanowi genius loci miejsca, które zwie się naszą Ojczyzną. Gratulujemy wspaniałego pomysłu i sądzę, że nie jest to pomysł końcowy, że jest to tylko wstęp do przedstawienia nam piękna i wielkości tego gmachu, któremu na imię Polska. Ten gmach jest naszym domem. Są domy budowane z cegły, kamienia, marmuru czy szkła. Nasz dom przerasta wszystkie inne budowle. To dom kultury wewnętrznej, dom naszego zakorzenienia, które winno istnieć w świadomości synów i córek każdego myślącego Polaka. Ileż wysiłku tych, którzy go budowali, składa się na ten dom, ileż w nim ludzkiego potu, intelektu, pomysłowości, ile bohaterstwa, wartości, które jako cnoty postawione były na jego straży! Wielka księga patrioty, którą wydawnictwo przekazuje do rąk Czytelników, sprawia, że człowiek jakby rodzi się na nowo, zaczyna uśmiechać się do życia tu i teraz i chce się tu spełniać. Życzymy tego serdecznie wszystkim odbiorcom tego dzieła, bo bycie synami i córkami tej ziemi ma naprawdę wielki sens, a spełnienie daje szczęście. Niech księga ta pogłębi także świadomość, niech zagospodarowuje wielkie przestrzenie życia, niech budzi podziw i sprawi, byśmy byli pewni, że nasza historia i kultura są owiane Ewangelią Jezusa Chrystusa i ofiarną pracą Kościoła. Ks. inf. Ireneusz Skubiś Honorowy Redaktor Naczelny Tygodnika Katolickiego „Niedziela”
12
Wstęp Kultura naszej Ojczyzny jest piękna, a jej historia tyleż wzniosła co dramatyczna. Polska – nasza Matka przeżywała okresy rozkwitu, potęgi, ale i czasy trudne, nacechowane wielkimi dramatami, gdy obce armie próbowały wydrzeć jej bogactwa, odebrać córki i synów. Wielka księga patrioty jest nie tylko zapisem dziejów i kultury Polski, jest również hołdem złożonym wszystkim Polakom, dla których wolność i dobro Ojczyzny stanowiły najcenniejszą wartość. W książce prezentujemy obszerny zbiór pieśni patriotycznych i religijnych oraz poezji patriotycznej. Są one niczym zwierciadło, w którym odbija się ponadtysiącletnia historia państwa i narodu. Utwory te, szczególnie w trudnych dla naszych przodków czasach zaborów i okupacji, budowały oraz umacniały jedność narodu polskiego. Wybierając utwory, kierowaliśmy się ich walorami historycznymi oraz popularnością. Do każdej pieśni dołączyliśmy opisy odkrywające przed Państwem historię utworu ściśle powiązaną z dziejami Ojczyzny. Uwzględniają one informacje m.in o autorach tekstów i melodii, rolę, jaką piosenki odegrały w dziejach narodu, jak również kontekst historyczny ich powstania. Do wszystkich utworów dołączyliśmy również linie melodyczne pozwalające na samodzielne wykonanie piosenek. W słowniku pojęć patriotycznych przedstawiamy hasła układające się w przejrzysty przewodnik po przeszłości. Znajdują się tam pojęcia związane z najważniejszymi wydarzeniami z historii Polski. Wielu naszych przodków chlubnie zapisało się w dziejach Polski. Służyli Ojczyźnie poświęceniem, orężem i na wiele innych sposobów. Każdemu z nich należy się pamięć. Aby uczcić ich życie i czyny zamieściliśmy w książce poczet polskich patriotów. Spośród niezliczonego grona patriotów zespół redakcyjny wybrał jedynie małą reprezentacyjną cząstkę, a w pamięci mamy wszystkich bohaterów, którzy walczyli o wolność i dobro Ojczyzny. W odrębnym rozdziale zebraliśmy interesujące, a zapewne mało znane ciekawostki z dziejów Polski oraz informacje o wybitnych Polakach, którzy odcisnęli piętno na dziejach świata. Chcemy pokazać jak wiele inne narody zawdzięczają naszym rodakom. Zwieńczeniem treści składających się na Wielką księgę patrioty są teksty Konstytucji 3 maja, ustawy zasadniczej będącej symbolem demokracji i naprawy ustroju państwa, oraz obowiązującej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Do książki dołączyliśmy 2 płyty CD zatytułowane Najpiękniejsze pieśni patriotyczne. Znajdują się na nich tradycyjne pieśni patriotyczne i religijne w wykonaniu chóru Polish Chamber Voices nagrane w kaplicy św. Józefa na Halach przy Jasnej Górze w Częstochowie. Gościnnie na płytach wystąpił Adam Hutyra. Życzymy Państwu wzruszającej lektury i tego, aby serca wszystkich nas przepełniała duma z bycia Polakami. Ireneusz Korpyś Redaktor Naczelny Wydawnictwa Świętego Filipa Apostoła
13
PIEŚNI
Polak, chociaż stąd między narodami słynny,
Że bardziej niźli życie kocha kraj rodzinny, Gotów zawżdy rzucić go, puścić się w kraj świata, W nędzy i poniewierce przeżyć długie lata, Walcząc z ludźmi i z losem, póki mu śród burzy Przyświeca ta nadzieja, że Ojczyźnie służy. Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz, Księga X.
PIEŚNI RYCERSKIE, tytuł POWSTAŃCZE
A czyjeż to imię ROZLEGA SIĘ SŁAWĄ
A
czyjeż to imię rozlega się sławą, Kto walczy za Francję z Hiszpanami krwawo? To konnica polska, sławne szwoleżery, Zdobywają cudem wąwóz Somosierry. Już francuska jazda cofa się w nieładzie, Pod śmiertelnym ogniem wał trupów się kładzie. A wtem Napoleon na Polaków skinął — Skoczył Kozietulski, w czwórki jazdę zwinął. Na wiarusów czele jak piorun się rzucił, Wziął pierwszą baterię, ale już nie wrócił. Skoczył Dziewanowski, jak piorun się rzucił, Wziął drugą baterię — ale już nie wrócił. Skoczył Krzyżanowski, jak piorun się rzucił, Wziął trzecią baterię — ale już nie wrócił. Jeszcze się została ta bateria czwarta… Bronią jej Hiszpanie, walka wre zażarta. Niegolewski młody spiął konia ostrogą, — Może stracę życie, lecz sprzedam je drogo! Jak wicher się rzucił i jak błyskawica, A za nim, jak burza, ta polska konnica.
18
Już biorą armaty, już tną kanoniery, Już wzięli Polacy wąwóz Somosierry. Niegolewski ranny, z konika się chyli, — Napoleon do piersi orła mu przyszpili! I rzecze ściskając rannego junaka: — Nie ma niepodobnej rzeczy dla Polaka! Za: M. Konopnicka, Śpiewnik historyczny (1767-1863), Warszawa, Lublin, Łódź, Kraków 1919.
Louis-François Lejeune, Bitwa pod Somosierrą (1810)
* Utwór ten – znany także pod tytułem Wąwóz Somosierry – został napisany przez Marię Konopnicką, poetkę i nowelistkę okresu pozytywizmu. W piosence opisana została szarża 3. szwadronu 1. Pułku Szwoleżerów Gwardii Cesarskiej na przełęczy Somosierra w Hiszpanii. Cała operacja trwająca zaledwie 10 minut została przeprowadzona 30 listopada 1808 roku i była jedną z najsłynniejszych szarż w dziejach polskiego oręża. Polaków do ataku poprowadził pułkownik Jan Kozietulski. Po jego wycofaniu się szwadron nacierał dalej kolejno prowadzony przez oficerów Krzyżanowskiego, Dziewanowskiego, a czwartą baterię zdobył porucznik Andrzej Niegolewski. Niegolewski w ferworze walki odniósł dziewięć ran od bagnetów i dwie od kul wroga. Przekonany, że umiera, miał powiedzieć do marszałka Jeana-Baptiste Bessièresa: „Monseigneur, umieram, oto armaty, które zdobyłem. Powiedz o tym cesarzowi!”. Mimo odniesionych ran udało mu się przeżyć. Szarża zakończyła się zdobyciem przez Polaków wąwozu, co pozwoliło Napoleonowi kontynuować kampanię hiszpańską.
19
Cześć polskiej ziemi
Cześć polskiej ziemi, cześć, Ojczyźnie naszej cześć, Cześć polskiej ziemi, cześć, cześć Polsce, cześć! Kto się jej synem zwie, W kim polska dusza wre, Niech stanie w grona te Pieśń chwały wznieść. Czuwajmy, aby wróg nie zmylił naszych dróg. Czuwajmy, aby wróg nie chciał nas zwieść. Niech kocha brata brat, Niech kwitnie zgodny ród, Nie da się Polska zwieść, Cześć Polsce, cześć. Za: J.K. Lasocki, Śpiewnik na chór mieszany a capella, Kraków 1973.
30
CD 2
7
Juliusz Kossak, Bitwa pod Ostrołęką (1873)
Bogdan Pavlovich Willewalde, Bitwa pod Grochowem (ok. 1850)
* Inne tytuły utworu to: Cześć polskiej ziemi z 1830 roku i Hymn narodowy. Tekst piosenki był niezwykle długi, gdyż Feliks Frankowski napisał aż 26 zwrotek. Pierwotna melodia została zapożyczona z hymnu angielskiego, później muzykę do tekstu napisał Stanisław Surzyński (miała ona już charakter fanfarowo-hymniczny). Pieśń powstała w czasie powstania listopadowego w 1830 roku, ale nie straciła na popularności, gdy powstanie się zakończyło. Dzisiaj śpiewa się głównie pierwszą i ostatnią zwrotkę.
31
Cokolwiek będzie, cokolwiek się stanie,
Jedno wiem tylko: sprawiedliwość będzie, Jedno wiem tylko: Polska zmartwychwstanie. Zygmunt Krasiński
Pieśnitytuł legionowe
Do polskiego wojska
Do polskiego wojska
170
CD 1
8
Strzelce zaciągają, strzelce zaciągają, Niejednej dziewczynie, Niejednej kochance Serce zasmucają, serce zasmucają.
Wyszłam na wzgóreczek, Skąd ułani jadą, skąd ułani jadą, Spod mego Jasieńka, Spod mego kochanka, Konika prowadzą, konika prowadzą.
Nie smuć się, dziewczyno, Nie smuć sama siebie, nie smuć sama siebie. Ja za roczek, za dwa, Ja za roczek, za dwa Powrócę do ciebie, powrócę do ciebie.
Idzie konik, idzie, Żałobą okryty, żałobą okryty. Pewnie mój Jasieńko, Pewnie mój kochanek, Na wojnie zabity, na wojnie zabity.
A jak nie powrócę, Będę listy pisał, będę listy pisał, Ty będziesz czytała, Ty będziesz płakała, Ja nie będę słyszał, ja nie będę słyszał.
Zabili, zabili Niemcy — wojownicy, Niemcy — wojownicy. I go pochowali, I go pochowali Na polskiej granicy, na polskiej granicy.
Na polskiej granicy Murawa zielona, murawa zielona, A na tej murawie, A na tej zielonej Chorągiew czerwona, chorągiew czerwona.
A na tej chorągwi Litery pisane, litery pisane, O moim Jasieńku, O moim kochanku, Pieśni są śpiewane, pieśni są śpiewane.
Za: R. Twardowski, O mój rozmarynie, wiązanka pieśni legionowych na chór mieszany a capella, Kraków 2014.
II Brygada Legionów Polskich – kolejka do Zielonej (1915). Fot. Stanisław Janowski
Legioniści obsługujący karabin maszynowy (1914-1917). Fot. autor nieznany
* Inne tytuły utworu to: Nie smuć się, dziewczyno, Do polskiej dywizji. Ten drugi tytuł był szczególnie popularny w czasie I wojny światowej. W okresie międzywojennym piosenka ta została zapomniana, na nowo zaczęto ją śpiewać podczas II wojny światowej. Popularność zyskała głównie dzięki żołnierzom I Polskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki w Sielcach nad Oką. Nie jest znany autor słów i muzyki, piosenka jest śpiewana do melodii ludowej.
171
Hej, hej, ułani!
Ułan, chłopak ładny, ułan, chłopak gładki, Kochają go panny, kochają mężatki. Hej, hej, ułani, malowane dzieci, Niejedna panienka za wami poleci!
Niejedna panienka i niejedna wdowa Za wami do piekła polecieć gotowa. Hej, hej, ułani, malowane dzieci... Nie ma takiej wioski, nie ma takiej chatki, Gdzie by nie kochały ułana mężatki. Hej, hej, ułani, malowane dzieci... Kochają i panny, lecz kochają skrycie, Każda za ułana oddałaby życie. Hej, hej, ułani, malowane dzieci...
178
Jedzie ułan, jedzie, szablą pobrzękuje, Uciekaj, panienko, bo cię pocałuje! Hej, hej, ułani, malowane dzieci... Za: B.M.A. Szul-Skjöldkrona, Piosenki leguna tułacza, Warszawa, Kraków 1919.
Fotografia przedstawiająca Zygmunta Putiatyckiego – ułana Legionów Polskich (1914-1917). Fot. autor nieznany
* Piosenka cieszyła się dużą popularnością wśród wojskowych formacji na Wschodzie w latach 1917-1918, jednak jej pierwowzoru należy szukać w czasach Księstwa Warszawskiego. Nie jest znany autor słów i melodii. Jedną z pierwszych drukowanych wersji utworu notuje w swym zbiorze Pieśni polskie i ruskie ludu galicyjskiego Wacław z Oleska. Od tej pory piosenka pojawia się w różnych wariantach tekstowych, a tekst śpiewany dzisiaj (z refrenem „Hej, hej, ułani, malowane dzieci”) powstał przed I wojną światową. Inne tytuły piosenki to Ułani, ułani, Hej, hej, ułani, malowane dzieci, Nie ma takiej wioski.
179
tytuł
POEZJA
Anonim
Do broni!
(fragmenty)
Do broni, żywo do broni! Żyje Polska, żyje sława, Chwytaj zbroję, siodłaj koni, Dobra nasza z Bogiem sprawa! Hej, bracia, żywo i śmiele, W kim dusza gore cnotliwa, Dzielny Kościuszko na czele I Ojczyzna nas wzywa! (...) Ojczyzno droga i luba, Krew to twoja, co w nas płynie, Nie upadnie twoja chluba, Aż ostatni z nas nie zginie. Żyjem, póki twego bycia, Bóg twoim synom pomoże, Niewart ciebie, niewart życia, Kto w niewoli żyć może! 1794 r.
Juliusz Kossak, Polscy szwoleżerowie w bitwie (1883)
Adam Asnyk
Da Bóg kiedyś zasiąść w Polsce wolnej Da Bóg kiedyś zasiąść w Polsce wolnej, Od żyta złotej, od lasów szumiącej, Da Bóg, a przyjdzie dzień nieustający Dla srebrnych pługów udręki mozolnej. Jeszcze oddźwiękną kamienie na młoty I z twardym ziemią pogada lemieszem, I z wszystkich jeszcze kamieni wykrzeszem Iskier snop złoty, Więc gdy wiosennym oglądam wieczorem W mgły otulona zagonów szarzyznę, Ktoś w moim sercu wykuwa toporem Moją Ojczyznę.
396
Józef Chełmoński, Bociany (1900)
Adam Asnyk
Miejmy nadzieję
(fragmenty)
Miejmy nadzieję!... nie tę lichą, marną, Co rdzeń spróchniały w wątły kwiat ubiera, Lecz tę niezłomną, która tkwi jak ziarno Przyszłych poświęceń w duszy bohatera. Miejmy nadzieję!... nie tę chciwą złudzeń, Ślepego szczęścia płochą zalotnicę, Lecz tę, co w grobach czeka dnia przebudzeń I przechowuje oręż i przyłbicę. Miejmy odwagę!... nie tę jednodniową, Co w rozpaczliwym przedsięwzięciu pryska, Lecz tę, co wiecznie z podniesioną głową Nie da się zepchnąć z swego stanowiska. Miejmy odwagę!... nie tę tchnącą szałem, Która na oślep leci bez oręża, Lecz tę, co sama niezdobytym wałem Przeciwne losy stałością zwycięża. (...) Przestańmy własną pieścić się boleścią, Przestańmy ciągłym lamentem się poić: Kochać się w skargach jest rzeczą niewieścią, Mężom przystoi w milczeniu się zbroić...
Józef Chełmoński, Świt. Królestwo ptaków (1906)
Lecz nie przestajmy czcić świętości swoje I przechowywać ideałów czystość; Do nas należy dać im moc i zbroję, By z kraju marzeń przeszły w rzeczywistość. 6 maja 1871 r.
Adam Asnyk
Póki w narodzie myśl swobody żyje Póki w narodzie myśl swobody żyje, Wola i godność, i męstwo człowiecze, Póki sam w ręce nie odda się czyje I praw się swoich do życia nie zrzecze.
397
tytuł
CIEKAWOSTKI
W
czasach swojej świetności terytorium Polski rozciągało się od Morza Bałtyckiego po Morze Czarne. Zapewne dla wielu z nas wyda się to niewiarygodnie, ale otarliśmy się również o odległe Morze Karaibskie. Niewiele brakowało byśmy również władali terenami w Ameryce Południowej oraz w Afryce. Wszystko za sprawą niezwykle operatywnego i dalekowzrocznego lennika Polski Jakuba Kettlera. Ten książę Kurlandii i Semigalii (dzisiejsza Łotwa) wychodząc z założenia, że bogactwo państwa nie zależy od wielkości terytorialnej, lecz od rozwoju handlu i rzemiosła, poszedł za przykładem państw Europy Zachodniej m.in. Holandii, Anglii, Francji, Portugalii i Hiszpanii, próbując założyć kolonie na terenach zamorskich. Kettlerowi udało się to w połowie lat 50. XVII wieku. Wcześniej podejmowane próby osadnictwa na Tobago nie przyniosły trwałego rezultatu. Kurlandczycy założyli Fort Jakobus nazwany tak na cześć księcia Jakuba, a jedno z kurlandzkich miast i portów na Tobago zostało nazwane Casimirshafen na cześć króla Polski Jana Kazimierza, zwierzchnika lennego Kurlandii. Szybko wyspa zaczęła przynosić olbrzymie dochody, głównie ze sprzedaży uprawianych na niej cukru i tytoniu. W tym czasie na wyspie osiadli również koloniści holenderscy, którzy wykorzystując trudną sytuację Kurlandii w czasie potopu szwedzkiego, wyparli z wyspy poddanych Jakuba Kettlera. Kurlandia, która w 1726 roku została inkorporowana Autor nieznany, Jakub Kettler do Rzeczypospolitej, zgłaszała swoje roszczenia do Tobago aż do (XVII) 1795 roku, czyli trzeciego rozbioru Polski. Podobnie jak na Karaibach przebiegała kurlandzka kolonizacja Afryki Zachodniej. Na początku lat 50. XVII wieku na terenie dzisiejszej Gambii powstała prężnie rozwijająca się kolonia kurlandzka. Dochód przynosił handel, z Kurlandii eksportowano wyroby żelazne, szklane i ceramiczne, importowano zaś kość słoniową, pieprz i masło palmowe. Osadnicy nawiązali dobre kontakty z tubylczymi plemionami. Kres osadnictwu kurlandzkiemu w Gambii przyniosła agresja europejskich państw kolonialnych. W 1659 i 1660 roku Holendrzy zaatakowali kurlandzkie terytorium w Gambii. Jednak w wyniku wsparcia tubylczych plemion udzielonego Kurlandczykom zrezygnowali z dalszej okupacji tego terytorium. Mocno osłabiona kolonia stała się łatwym łupem dla Brytyjczyków, którzy na początku lat 60. zajęli to terytorium. Jakub Kettler występując z inicjatywą założenia kolonii w Ameryce Łacińskiej oraz w Afryce, jako lojalny lennik, zwrócił się do polskich władców Władysława IV, a później Jana Kazimierza z propozycją założenia kompanii handlowej. Ci pochodzący ze Szwecji monarchowie nie wykazali się należytą przenikliwością oraz energią, aby wspomóc swojego lennika w kolonialnych ambicjach. W planach Kettlera Tobago miało być jedynie przyczółkiem do kolonizacji Ameryki, Polska miałaby objąć wówczas panowanie na terenach dzisiejszej Gujany i północnej Brazylii. Mapa Rzeczpospolitej Obojga Narodów w 1635 r. (2012). Fot. Maciej Szczepańczyk
586
W
cieniu hołdu pruskiego pozostają inne hołdy złożone polskim monarchom. Po sekularyzacji Zakonu Kawalerów Mieczowych, ostatni Wielki Mistrz Zakonu Gotthard Kettler 5 marca 1562 roku złożył hołd lenny Zygmuntowi Augustusowi, który w zastępstwie za monarchę przyjął Marszałek Wielki Litewski Mikołaj Radziwiłł Czarny. Kettler wśród możnych polskich znalazł sojuszników dla swojego małego księstwa, któremu zagrażała agresja ze strony zewnętrznych wrogów m.in. Rosji. Księstwo Kurlandii i Semigalii okazało się wiernym lennikiem Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a jego mieszkańcy walczyli m.in. pod Kircholmem, brali udział w obronie Kamieńca Podolskiego, a po upadku Rzeczypospolitej przyłączyli się do insurekcji kościuszkowskiej. Polskie wpływy sięgały również półwyspu Apenińskiego. Po ślubie księżnej Bari i Rossano Bony Sforzy z królem Zygmuntem Starym, na Wawel przybyła delegacja Bari. Włoscy przedstawiciele złożyli hołd przed monarszą parą. Polska, jako jedna z potęg ówczesnej Europy, z którą liczyło się nawet Imperium Osmańskie mogła być dobrą dla Bari „polisą ubezpieczeniową”, być może z tego powodu tureccy piraci nie nękali włoskich posiadłości Bony królowej Polski. Jednak zagrożenie dla polskiej zwierzchności nad tymi terenami czaiło się z innej strony. Cesarz Filip II Habsburg po śmierci Bony zagrabił księstwa Bari i Rossano. Rekompensata po tej stracie jaka należała się Jagiellonom, dzieciom Bony i Rzeczypospolitej nigdy nie została wypłacona.
Jan Matejko, Hołd pruski (1882)
P
ieniądze szczęścia nie dają”, ale chyba warto je mieć. Dobrze o tym wiedziała królowa Bona. Żona króla Zygmunta Starego, nie wdając się w oceny jej postaci, była operatywną kobietą, potrafiła „ sprawnie pomnożyć posiadany kapitał. W 1556 roku udzieliła pożyczki Habsburgom w wysokości ok. 430 tys. dukatów w złocie. Po jej śmierci Filip II Habsburg, król Hiszpanii na podstawie sfałszowanego testamentu Bony przejął jej włoskie posiadłości Bari i Rosano. „Zapomniał” również o sumie jaką Habsburgowie winni byli polskiej królowej. Prawo do tych wierzytelności przypadło dzieciom Bony. Zygmunt August w testamencie zapisał te wierzytelności Rzeczypospolitej. Zabiegi o ich odzyskanie, choć prowadzone były do 1674 roku, to nie przyniosły spodziewanego rezultatu. Anna Jagiellonka, córka Bony, odzyskała jedynie znikomy fragment długu jaki Habsburgowie zaciągnęli. Wierzytelności te przeszły do historii pod mianem sumy neapolitańskiej, czyli olbrzymiej kwoty pieniędzy słusznie należnej, ale niemożliwej do ściągnięcia. A skąd wzięło się powiedzenie „sumy bajońskie”? Po ostatnim rozbiorze Polski władze pruskie na szeroką skalę udzielały kredytów mieszkańcom drugiego i trzeciego zaboru. Po podpisaniu pokoju w Tylży (1807) ziemie te znalazły się pod władzą Napoleona, uzyskał on także prawo do ściągnięcia wierzytelności. Zostały one wycenione na zawrotną kwotę ok. 47 mln franków.
587
OBOWIĄZKOWA LEKTURA KAŻDEGO POLAKA! Przedmowa – ks. inf. Ireneusz Skubiś Książka zawiera:
• najpiękniejsze i najbardziej popularne pieśni patriotyczne: wojskowe, religijne, ludowe, m.in. „Mazurek Dąbrowskiego”, „Błękitne rozwińmy sztandary”, „Boże, coś Polskę”; • opracowania muzyczne utworów – linie melodyczne; • unikatowe opisy wyjaśniające genezę pieśni lub nawiązujące do historii naszego kraju; • wybór poezji patriotycznej autorstwa m.in.: Jana Kochanowskiego, Adama Mickiewicza, Marii Konopnickiej czy Krzysztofa Kamila Baczyńskiego; • słownik pojęć patriotycznych i najważniejszych wydarzeń z historii Polski; • poczet patriotów polskich, w którym przedstawione zostały sylwetki wybitnych Polaków służących dobru państwa i narodu; • ciekawostki historyczne przedstawiające m.in. niezwykłe osiągnięcia Polaków; • tekst Konstytucji 3 maja i Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku; • obrazy i zdjęcia ukazujące najważniejsze i najbardziej wzruszające momenty z dziejów naszej Ojczyzny.
Do książki dołączono 2 płyty CD „Najpiękniejsze pieśni patriotyczne”
CD 1
CD 2
w wykonaniu chóru Polish Chamber Voices nagrane w kaplicy św. Józefa na Halach przy Jasnej Górze w Częstochowie. Gościnnie na płytach występuje Adam Hutyra.
CD 1 1. Ojczyzna 2. Mazurek Dąbrowskiego 3. Pierwsza kadrowa 4. Wojenko, wojenko 5. Przybyli ułani pod okienko 6. Jeszcze jeden mazur dzisiaj 7. O mój rozmarynie 8. Do polskiego wojska 9. Warszawianka 1831 roku 10. O Polsko!
CD 2 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Moja piosnka II Bogurodzica Gaude, mater Polonia Boże, coś Polskę Błękitne rozwińmy sztandary Rota Cześć polskiej ziemi Hymn do miłości Ojczyzny Pieśń konfederacji barskiej Wisło moja stara
Patronat honorowy: Arcybiskup Metropolita Częstochowski Wacław Depo
Instytut Krajowy Akcji Katolickiej
Patronat medialny:
WYDAWNICTWO ŚWIĘTEGO FILIPA APOSTOŁA
Zamówienia można składać na www.swietyfilip.pl i telefonicznie 801 555 550
www.swietyfilip.pl ISBN 978-83-8077-010-2
wydawnictwo@swietyfilip.pl
BLIZEJ
WIARY, RODZINY I OJCZYZNY
www.swietyfilip.pl
9 788380 770102
www.swietyfilip.pl
Poleca: