Zabytek czy dziedzictwo? Od nieodnawialnego zasobu do czynnika rozwoju
Jakub Zasina
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
©Kancelaria Sejm u s. 1/41
określa się obowiązkowo: [...] zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej
USTAWA z dnia 27 marca 200 3 r. o planowaniu i zag
Opracowano na podstawie: Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717 , z 2004 r. Nr 6, poz . 41, Nr 141, poz. 149 2, z 2005 r. Nr 113, Rozdzia 1 poz. 954, Nr 130, Przepisy ogólne poz. 1087, z 2006 r. Nr 45, poz. 319, Nr 225, poz. 1635, z 2008 r. Art Nr . 1. 1. Ustawa okre la: 123, poz. 803, Nr 199, poz. 1227, Nr 1) zasady kszta tow 201, ania polityki przestr poz. 1237, Nr 220, zennej przez jednos torialnego i organy poz . 1413, z 2010 r. tki samorz du tery administracji rz dow - Nr 24, poz ej; 2) zakres i sposob . 124, Nr y post powania w 75, poz. 474, Nr sprawach przeznacz lone cele oraz usta 106 ani a tere lania zasad ich zag nów na okre- poz. 675, Nr 119, poz , osp . oda rowania i zabudowy - przyjmuj c ad prz 804, Nr 130, poz. estrzenny i zrówn 871, owa ony rozwój za a . podstaw tych dzi Nr 149, poz. 996, Nr a- 155, poz. 1043. 2. W planowaniu
ospodarowaniu prz estrzennym
i zagospodarowani u przestrzennym uw 1) wymagania adu zgl dnia si zw asz przestrzennego, w cza: tym urbanistyki i arc 2) walory architekto hitektury; niczne i krajobraz ow e; 3) wymagania och rony rodowiska, w tym gospodarowan gruntów rolnych i ia wodami i ochron le nych; y 4) wymagania och rony dziedzictwa kul turo wego i zabytków wspó czesnej; oraz dóbr kultury 5) wymagania och rony zdrowia ora z bezpiecze stwa potrzeby osób niepe ludzi i mienia, a nosprawnych; tak e 6) walory ekonom iczne przestrzeni; 7) prawo w asno ci; 8) potrzeby obronn o ci i bezpiecze stw a pa stwa; 9) potrzeby interesu publicznego; 10) potrzeby w zak resie rozwoju infr astruktury technic sieci szerokopasmo znej, w szczególn wych. o ci Art. 2. Ilekro w ustawie jest mowa o: 1) „ adzie przestr zennym” - nale y przez to rozumie przestrzeni, które takie ukszta towani tworzy harmonijn e ca o oraz uwzgl wanych relacjach dnia w uporz dko wszelkie uwarunko wania i wymagania funkcjonalne, spo2010-10-04
zabytek
czy? dziedzictwo
„haussmannowska” zabudowa Paryża
fotografia: Google
fabryka Biedermanna w Ĺ odzi
fotografia: Flickr
fabryka Poznańskiego w Łodzi
fotografia (2007): Jakub Zasina
kaplica Scheiblera w Ĺ odzi
fotografia (2007): Jakub Zasina
osiedle Hufeisensiedlung w Berlinie
fotografia: Senatsverwaltung f端r Stadtentwicklung Berlin
dworzec tramwajów podmiejskich w Łodzi
fotografia (2006): Piastu (Wikimedia Commons)
dworzec kolejowy w Katowicach
fotografia: Jakub Świętek (Brutal z Katowic)
dobro kultury
zabytek nieruchomość lub rzecz ruchoma, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową Ustawa z dnia 23 VII 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, Dz.U. 2003 nr 162 poz. 1568 z późniejszymi zmianami, art. 3 p.1.
Zabytki. O co to larmo?
grafika: Zabytki. O co to larmo? (larmoozabytki.pl)
dziedzictwo dziedzictwo to majątek przejęty jako spadek
Słownik języka polskiego PWN. A-Ó, red. Drabik L, Sobol E., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
dziedzictwo Dziedzictwo kultury jest sprawą wyboru. [...] Jest nim nie to wszystko, co w spadku artystycznym i kulturalnym pozostawiły nam minione pokolenia, lecz to, co z niego chcemy przejąć na własność. Tomaszewski A., Dziedzictwo i zarządzanie [w:] Problemy zarządzania dziedzictwem kulturowym, red. Gutowska K., Fundacja „Res Publica Multiethnica”, Warszawa 2000, s.9.
NIE KAŻDY ZABYTEK JEST DZIEDZICTWEM Dobro kultury zmienia status z „zabytku” na „dziedzictwo” dopiero wtedy, kiedy społeczność zacznie się z nim identyfikować, czuć się za nie odpowiedzialna, uzna jego zachowanie za swój cel i będzie dążyć do przekazania go następnym pokoleniom. Zasina J., Dziedzictwo, nie dziwactwo! Zanim zasób stanie się czynnikiem, [w:] KWARTAŁ, nr 13 (03/2011), Łódź 2011, s. 5-6
dziedzictwo
jako zas贸b
dziedzictwo
jako zasób nieodnawialność
dziedzictwo
jako zasób wartościowanie
Böhm A., Dobosz P., Jaskanis P., Purchla J., Szmygin B., Raport na temat funkcjonowania systemu ochrony dziedzictwa kulturowego w Polsce po roku 1989, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Kraków 2008, s. 26-28
dziedzictwo
jako zasób wartościowanie 171,655 mld zł
Böhm A., Dobosz P., Jaskanis P., Purchla J., Szmygin B., Raport na temat funkcjonowania systemu ochrony dziedzictwa kulturowego w Polsce po roku 1989, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Kraków 2008, s. 26-28
dziedzictwo
jako zasób od sacrum do towarum
Purchla J., Dziedzictwo a transformacja, Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie & Małopolska Szkoła Administracji Publicznej Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 2005, s. 18.
dziedzictwo
jako zas贸b konsekwencje dla planowania
dziedzictwo [...] Nie ma więc rzadkich miast pewnego typu, których dotyczy planowanie dziedzictwa, w przeciwieństwie do «zwykłych» miast, gdzie zastosowanie ma «normalne planowanie».
Ashworth G.J., Planowanie dziedzictwa [w:] Miasto historyczne. Potencjał dziedzictwa, red. Broński K., Purchla J., Zuziak Z.K., Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków 1997, s. 29-30.
zabytek
czy? dziedzictwo
„haussmannowska” zabudowa Paryża
projekt (1920): Le Corbusier
fabryka Biedermanna w Łodzi
fotografia (2008): Jakub Zasina fotografia (2008): Grupa Pewnych Osób
fabryka Biedermanna w Łodzi
fotografia (2008): Jakub Zasina fotografia (2008): Grupa Pewnych Osób
fabryka Poznańskiego w Łodzi
fotografia (2012): Jakub Zasina
kaplica Scheiblera w Ĺ odzi
fotografia (2011): Jakub Zasina
osiedle Hufeisensiedlung w Berlinie
fotografie (2010): Jakub Zasina
osiedle Hufeisensiedlung w Berlinie
fotografie (2010): Jakub Zasina
dworzec tramwajów podmiejskich w Łodzi
fotografia (2012): Adam Brajter (Towarzystwo Opieki nad Zabytkami w Łodzi)
dworzec tramwajów podmiejskich w Łodzi
fotografia (2012): Adam Brajter (Towarzystwo Opieki nad Zabytkami w Łodzi)
dworzec kolejowy w Katowicach
dworzec kolejowy w Katowicach
dziedzictwo a rozw贸j
Samo występowanie na danym obszarze określonego zasobu nie zapewnia jednak automatycznie rozwoju. Może on nastąpić wtedy, gdy dany zasób staje się realnym, aktywnym czynnikiem tego rozwoju i można go wykorzystać dla podejmowania różnych działań społecznych i gospodarczych.
Jewtuchowicz A., Terytorium i współczesne dylematy jego rozwoju, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2005, s. 113.
dziedzictwo [...] polityka planowania dziedzictwa [...] nie jest to ochrona czy nawet odtworzenie dawnego miasta, ale kształtowanie nowego miasta, w którym odniesienia do przeszłości grają istotną rolę we współczesności. Ashworth G.J., Planowanie dziedzictwa [w:] Miasto historyczne. Potencjał dziedzictwa, red. Broński K., Purchla J., Zuziak Z.K., Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków 1997, s. 29-30.
dziedzictwo a rozw贸j pozorny dylemat
spatium.uni.lodz.pl
Dziękuję za uwagę Jakub Zasina jakub@zasina.net